04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

1

STRATEŠKI MENADŽMENT

Predavanje trinaesto337. Dizajniranje strateške kontrole7. Dizajniranje strateške kontrole

04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

2

SISTEM STRATEŠKE KONTROLE Strateška kontrola obuhvata opšte vrednovanje strateškog plana, organizacionih aktivnosti i rezultata. To je proces pomoću kog menadžeri nadgledaju aktivnosti koje se odvijaju u preduzeću i njegovim dijelovima s ciljem utvrđivanja u kojoj mjeri su realizovani strateški ciljevi. Strateškom kontrolom top menadžment obezbjeđuje informacije koje služe kao osnova eventualnih korektinih aktivnosti u cilju poboljšanja performansi budućih strateških aktivnosti.

04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

3

Budući da se kontrolom utvrđuju i mjere odstupanja, te analiziraju uzroci eventualnih odstupanja, kontrola je neizostavno povezana sa strateškim planiranjem. Ona je,

ustvari sastavni dio strateškog plana, odnosno njegova posljednja faza u čijem kontekstu se upravo u ovom dijelu knjige govori o kontroli. Strateška kontrola je dio procesa strateškog menadžmenta koja daje smisao planiranih veličina, jer ima smisla planirati samo ono što se može kontrolisati. I obrnuto, može se kontrolisati samo ono što je unaprijed planirano, što unaprijed ima zadate parametre, standarde.

04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

4

SISTEM STRATEŠKE KONTROLE Sistem strateške kontrole predstavlja formalno uspostavljeni sistem ciljeva, mjernih instrumenata i sistema povratnih informacija. On pomaze strateškim menadžerima da vrednuju dostignute rezultate u pogledu implementacije strateških opredjeljenja. Uspješan sistem strateške kontrole treba da : 1) usmjerava strateški menadžment u donošenju odluka u

uslovima neizvijesnosti i iznenadnih pojava, 2) pruže dovoljno informacija da bi se stekla prava slika

o preduzeću i uspjesnosti implementacije njegove strategije,

3) pruže informacije na vrijeme pružajući mogućnost strateškom vrhu da adekvatno reaguje u pravcu dostizanja strateških ciljeva.

04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

5

Slika 9:1 – Vrednovanje i proces kontrole

1 2 3 4 5 Ne

Da

Odrediti stase zelimjeriti

Preduzimanjekorektivnih

akcija

Prethodnouspostavitistandarde

Mjerenjerezultata

Da li serezultat

podudarasa

standardima

Stati

Opšti model strateške kontrole Treba istaći de se u literuturi mnogo češće ističe da je proces kontrole nezavisno gdje se on odvija, (proizvodna kontrola, kontrola zaliha, kontrola kvaliteta, strateška kontrola, i sl.) proces koji sadrzi tri faze: 1. mjerenje učinaka, 2. upoređivanje izmjerenih učinaka sa utvrđenim standardima (plan, norma), 3. preduzimanje korektivnih aktivnosti. Grafički pregled procesa strateške kontrole koji se odvija u tri faze dat je na slici 9:2

Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

604/21/23

04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

7

Slika 9:2 – Opsti model procesa kontrole

Pocetak kontrole

Radproduziti

Nije nuzna korektivnaaktivnsot

Ucinci kojiodgovaraju

zadatimstandardima

Ucinci znacajnorazliciti od zadatih

standarda

Uporedjivanje izmjerenogucinka sa standardima

Preduzimanje korektivnihaktivnosti: izmjena

planova, organizacije, i/ilidrugih adekvatnih metoda

Mjerenjeucinaka

Pocetakrada unovim

uslovima

Dizajniranje strateške kontrole u funkciji postizanja konkurentske prednosti preduzeća Prema autorima Charles W. L. Hill-u i Gareth R. Jones dizajniranje efektivnog sistema strateške kontrole podrazumijeva četiri koraka, i to: 1.Uspostavljanje standarda i ciljeva naspram kojih će

se performanse (učinci) razvijati, 2.Kreiranje mjernog sistema i sistema posmatranja, 3.Usporedba stvarnih rezultata sa uspostavljenim

ciljevima, i 4.Vrednovanje rezultata i preduzimanje akcija ukoliko su

potrebne.

Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

804/21/23

Slika 9:3 – Koraci u dizajniranju efektivnog sistema kontrole

Uspostavljanjestandarda i ciljeva

Kreiranje mjernogi sistema

monitoringa

Usporedbastvarnih rezultatasa uspostavljenim

ciljevima

Vrednovanjerezultata i

preduzimanjeakcija ukoliko su

nuzne

Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

904/21/23

04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

10

Pokazatelji efikasnosti Finansijski pokazatelji kao mjerni instrumenti imaju veoma široku primjenu u izražavanju efikasnosti preduzeća. Riječ je o koeficijentima usmjerenim ka različitim pravcima finansijske analize, kao što su: analiza likvidnosti, analiza upravljanja zalihama, analiza dugoročne finansijske pozicije preduzeća, analiza profitabilnosti, i sl.

Model za mjerenje kvaliteta prozvoda, odnosno usluga “Disruptive Impact Index” (DII) – “Indeks uticaja na narušavanje kvaliteta” je jedna od modela za mjerenje kvaliteta koji se u praksi pokazao kao veoma koristan DII predstavlja ukupan zbir poena dobijenih sabiranjem različitog broja poena kojima se pokazuje “težina” pojedinih negativnih posledica po kupca (samim tim i po samog dobavljača) zbog neodgovarajućeg kvalieta proizvoda ili usluge Postupak utvrđivanja DII se svodi na slijedeće korake: 1.Napraviti zbir poena sakupljenih u toku jednog mjeseca po

različitim osnovama, 2.Dobijeni zbir podijeliti sa vrijednošću ostvarene ukupne prodaje

proizvoda za isti period 3.Dobijeni broj pomnožiti sa 1,000,000.

Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

1104/21/23

04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

12

Model za mjerenje uspješnosti inovativnosti I pored brojnih, prethodno istaknutih, nedostataka kvantitativnih modela, čini se, međutim, da metoda neto sadašnje vrijednosti u svom elementarnom obliku može da posluži kao osnova za formiranje obrasca koji bi bio primjeren kontroli efikasnosti istraživanja i razvoja. Shodno tome, matematički model za izražavanje efikasnosti istraživačko-razvojne funkcije mogao bi da izgleda:

04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

13

1 SV = --------------- x Tv x Kv x Sc n ( 1+k) gdje je: SV = sadasnja vrijednost efekata ulaganja k = cijena kapitala, odnosno diskontna stopa n = broj godina ekploatacije investicionog objekta Tv = vjerovatnoca tehnicko-tehnoloskog uspjeha istrazivacko-razvojnog projekta izrazena koeficijentom od 0 – 1, Kv = vjerovatnoca komercijalnog uspjeha inovacije izrazena koeficijentom od 0-1

04/21/23 Ekonomski fakultet u Sarajevu Dževad Šehić

14

Hvala na pažnji.Hvala na pažnji.