1

СОНИН, ТЕЛЕВИЗИЙН НЭРИЙН СУДАЛГАА

- Орон нутгийн сонин, телевиз ороогүй

- 2016 оны тав, зургаадугаар сарын байдлаар

Нэг. Телевизийн тооны өсөлт

Судалгаанд хамрагдсан

телевизийн тоо

Тухайн хугацаанд нэмэгдсэн телевизийн

тоо

2013 оныхтой харьцуулсан өсөлт/хувь

2013 онд

2016 онд

18

61

43

82%

Өсөлтийг баганаар харуулбал:

2013 он 2016 он

23

65

2

ГАДААД НЭРТЭЙ ТЕЛЕВИЗҮҮД, ГАДААД НЭРТЭЙ НЭВТРҮҮЛГҮҮДИЙН СУДАЛГАА

(“ТВ 7 хоног” сонины 5, 6-р сарын дугаарууд, “Zuragt.mn” цахим сэтгүүлийг ашиглав.)

№

Нийт

телевизийн

тоо

Үүнээс

Монгол нэртэй Гадаад нэртэй Монгол нэртэй боловч нэрээ

латинаар бичсэн

Таних тэмдэгт

нь латин үсэг

ороогүй

тоо хувь

%

тоо хувь

%

тоо хувь

%

тоо хувь

%

1 2 3 4 5 6 7 8 9

1

61

23

37.7 %

38

62.2%

12

Нийт телевизийн

19.6 %

Монгол нэртэй

телевизийн

52.1 %

6

Нийт

телеви-

зийн

9,83 %

3

Багана тус

бүрт

харгалзах

телевизүү-

дийн нэрс

(Тайлбар: ТV/ТВ гэсэн

товчлолыг монгол нэр хэмээн

тооцов.)

Mонголын Мэдээ,

Эх Орон ТВ,

Монгол ТВ,

Өлзий ТВ,

Соён Гэгээрүүлэгч,

Молор ТВ,

Сүлд ТВ,

Дотно ТВ,

Боловсрол ТВ /EDU TV,

Малчин ТВ,

Тэнгэр ТВ

TV1,

TV5,

TV7,

TV8,

TV9,

TV10,

TM,

Olloo TV,

Боловсрол ТВ /EDU TV,

ONTV,

ТV9-2,

23. TV5-3

МNB,

UBS-1,

MN25,

C1,

SBN,

NTV,

ETV HD,

SCH,

NBS,

MovieBox,

VTV,

Royal HD,

Айст ТВ,

Eco Channel,

DreamBox,

Mass TV,

MNC,

Like TV,

SPS Prime,

SPS-Plus,

SPS World,

SPS Action,

Bloomberg TV MGL,

OTV,

SMART 4K,

SPS Play,

Парламент ТВ,

AsianBox,

Eagle News,

Star TV,

Live TV,

HTV,

Channel 11,

NTN,

Shop MGL,

Global TV,

City channel TV,

PP TV,

38. TV5 shop

(Тайлбар: ТV/ТВ гэсэн

товчлолыг монгол нэр хэмээн

тооцов.)

TV1,

TV5,

TV7,

TV8,

TV9,

TV10,

TM,

Olloo TV,

EDU TV/Боловсрол

ONTV,

ТV9-2,

12. TV5-3

Эх орон ТВ,

Монгол ТВ,

Соён

гэгээрүүлэгч ТВ,

Молор ТВ,

Парламент ТВ,

6. Өлзий ТВ

4

Монгол, гадаад нэртэй телевизүүдийн эзлэх хувь

Таних тэмдэг нь латин үсгээр бичигдсэн телевизүүдийн хувь

(Таних тэмдэгт нь латин үсэг ороогүй телевизүүд)

монгол нэртэй 37.7%

гадаад нэртэй 62.2 %

Латин ~90%

монгол ~10%

5

Монгол нэртэй боловч латин үсгээр нэрээ бичдэг телевизүүдийн эзлэх хувь

(Нийт телевизийн тоонд харьцуулахад)

Монгол нэртэй боловч латин үсгээр нэрээ бичдэг телевизүүдийн эзлэх хувь

(Монгол нэртэй 23 телевизийн тоонд харьцуулахад)

19,6%

латин 80,4%

47.9%

латин 52.1%

6

Гадаад нэртэй нэвтрүүлгийн судалгаа /7 хоногийн тойм /

(“TV 7 хоног” сонины 2016 оны тав, зургаадугаар сарын дугаарууд болон “Zuragt.mn” цахим сэтгүүлээс авав)

Тайлбар: Гадаад хэлний хичээлийн нэрсийг оруулаагүй.

д/д Телевизийн нэр

7 хоногийн

нийт

нэвтрүүлгийн

дундаж тоо

/давталтыг

оруулаад/

Үүнээс

Гадаад нэртэй, гол гол

нэвтрүүлгийн нэрс

Нийт нэвтрүүлгийн

Гадаад нэртэй

нэвтрүүлгийн

дундаж тоо

/давталтыг

оруулаад/

7 хоногийн нийт

нэвтрүүлгийн

тоонд эзлэх хувь

20-оос

дээш хувь

нь гадаад

нэртэй:

30-аас

дээш хувь

нь гадаад

нэртэй:

1 МNB 197 - - -

2 Mонголын Мэдээ 184 - - -

3 Монгол ТВ

116 - - -

4 MNC 123 1 - Сигнал

5 Eagle News 112 2 - Поп мэдээ+бизнес мэдээ

6 UBS-1 115 29 25.2 % City news, Exit, Business

news, Universe-Best

songs, Week news, City

Night, Студи-4, Гоол...

+

7 MN25 140 9 6.4% Бизнес тайм, Shop

Mongolia, Bizhouse, U-

art…

8 TV5 119 20 16.8% House Location, TV mail,

…ток шоу, Reach the

beauty, Чак хак, ...топ

сэдэв...

9 TV9 116 30 25.9 % ...теле шоп, Монгол

коммент, Комментын

мөрөөр, Buziness

maximum 88, ТВ

караоке, Анализ,

+

7

10 TV8 129 27 20.9 % Yes, The Mongolian

Family, Гольф &кофе,

Брайн капитал, Ретро

аккорд...

+

11 TM 139 12 8.6% Мандатын маргаан,

Шифт, Top message, Top

sport,

12

C1 134 29 29.6 % Day time, Цензургүй

яриа, Фокус, Тотал

спорт, VIP тодруулга,

V.I.P car wash, Үндэсний

лотерей, Making move...

+

13 SBN 118 32 27.1 % SBN news, UK chart,

Монгол чарт,

Инновацийн эрэлд,

Бизнесийн амжилт,

Бизнес хөтөлбөр, ...ток

шоу,

+

14 NTV 117 16 13.7% Autolink, Монгол брэнд,

Нүүдэл брэнд, ТВ

доктор, Мандатын

маргаан, Носталжи,

Нортон Грахамын шоу...

15 Боловсрол ТВ

/EDU TV

168 12 7.1 % Score news, Cook Club,

...ток шоу...

16 Эх Орон ТВ 115 24 20.8 % Бизнес хором, Бизнес

аялал, Автолинк, Эмоци

шоу, VIP CAR WASH,

New season…

+

17 ETV-1 127 25 19.7 % Business time, Open

chart, …talk show, Fact

and expert, Open house…

18 SCH 175 49 28 % Music time, ТВ шоп-1, 2,

3,

+

19 Өлзий ТВ 153 7 4.6 % ...хит парад, ...хотын

камержуулалт, Auto

time...

20 TV9-2 182 21 11.5 % “Plus” entertainment news

8

21 NBS NBS NEWS,

Бизнесийнамжилт,

Бизнесаялал,

22 VTVTV 88 42 47.7 % De facto, Sweetymotion,

Live contsert, Quiz show,

All or Nothing show, Car

okay, Hobby club,

Болдко ток шоу…

+

23 TV-7

108 26 24% Mongolian chart, We are

Mongolians, Inspired by

Zaya, Queen`s secret,

Супер студент...

+

24 Royal HD 210 21 10 % ...теле сериал, Бизнес ба

боломж, М and M, Queen

secret,

25 HTV 139 18 12.9 % HTV news, ...шоу,

Нууцлагдсан босс шоу,

Бизнес мэдээ...

26 Eco Channel 88 11 12.5 % Эко дэлгэц, Иргэн бүр

экологич, Органик

Монгол, 22 чат шоу,

27 TV10 110 29 26.4 % Happy mart, Facebook

star, Chance 2 chance,

Queen secret, Бизнес

мэдээ, Бизнес аялал...

+

28 Mass TV 315 14 4.4 % Mass news, VIP car wash,

29 Star TV 189 42 22.2 % Star news, Star music,

Автолинк, Смарт орчин,

Buzz time…

+

30 TV5-3 140 24 17.1% гранд мэдээ, твgps, nba

today, one fc, хакчак, one

championship,

спортуикинд,

9

Хоёр. Улсын хэмжээгээр тараадаг тогтмол сонины судалгаа

- Монгол шуудан компанийн 2016 оны №3 хэвлэл захиалгын гарын авлагыг ашиглав.

- Орон нутгийн сонин ороогүй

д/д

Нийт

Үүнээс

Өдөр тутмын 3 хоног тутмын 7 хоног

тутмын

10 хоног

тутмын

14 хоног

тутмын Сар тутмын

60 12 3 13 12 8 12

Үүнээс монгол хэл,

бичгээр гардаг боловч

гадаад нэртэй сонин,

тэдгээрийн нэр

(орос, англи, хятад, япон

хэл, бичгээр гардаг сонин

ороогүй)

- - 2

Бизнес таймс,

Open door

- - -

10

Сонин, телевизийн байгууллагад ажиллах боловсон хүчний нас, хүйсийн судалгаа

(Хэвлэлийн хүрээлэнгийн 2015 оны эцсийн байдлаар хийсэн судалгаанаас ашиглав)

Нэг. Нийт сэтгүүлчдийн хүйсийн бүтэц

(Хувиар)

д/д Хүйс телевиз Сонин

1 эрэгтэй ~51% ~39%

2 эмэгтэй ~49% ~61%

Баганаар харуулбал

телевиз сонин

эр 51%

эр 39%

эм 49% эм

61%

11

Хоёр. Телевизийн байгууллагын ажилчдын нас, хүйсийн ангилал

(хувиар)

д/д

Насны бүлэг

Эзлэх хувь

Үүнээс

эрэгтэй

эмэгтэй

1 30 хүртэлх нас 45% 43% 57%

2 30-39 нас 20% 32% 68%

3 40-49 нас 18% 48% 52%

4 50-59 нас 11% 67% 33%

5 60-аас дээш нас 6% 65% 35%

Нийт 100% ~51% ~49%

Баганаар харуулбал:

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

30 хүртэл

30-39

40-49

50-59

60-аас дээш

Хувь

Телевизийн байгууллагын ажилчдын насны ангилал

12

Гурав. Сонины байгууллагын нас, хүйсийн ангилал

д/д Насны бүлэг Эзлэх хувь Үүнээс

эрэгтэй эмэгтэй

1 30 хүртэлх нас 44% 36% 64%

2 30-39 нас 31% 44% 56%

3 40-49 нас 14% 42% 58%

4 50-59 нас 8% 48% 52%

5 60-аас дээш нас 3% 25% 75%

Нийт 100% ~39% ~61%

Баганаар харуулбал:

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

30 хүртэл

30-39

40-49

50-59

60-аас дээш

Хувь

Сонины байгууллагын ажилчдын насны ангилал

13

Сонин, телевизийн нэрийн судалгааны товч тайлан

2016.06.17 Улаанбаатар хот

Ажлын албаны даргын өгсөн “Сонин, телевизийн гадаад нэр, телевизийн нэвтрүүлгийн гадаад нэр, сэтгүүлчдийн

нас, хүйсийн судалгаа хийх” үүргийг 2016 оны 6 дугаар сарын 1-нд авч доор дурдсанаар биелүүлэв. Үүнд:

Нэг. Телевизийн судалгаа:

Судалгаанд “ТВ 7 хоног” сонины 5 дугаар сарын 16-аас 22, 6 дугаар сарын 6-аас 12-ны дугаарууд, “Zuragt.mn” цахим

сэтгүүл дээр хөтөлбөр нь байнга гардаг нийт 31 телевиз, хөтөлбөрөө нийтэд байнга ил тод зарладаггүй, цацалт нь

тогтмол бус, эсвэл гадаадын шууд хөрөнгө оруулалттай 30 телевизийг хамруулав. Судалгааны дүнгээс харахад 2013

оныхтой харьцуулахад Улаанбаатар хотоос телевизийн нэвтрүүлгээ цацдаг телевизийн тоо 82 хувиар нэмэгдсэн тул

гадаад нэртэй телевиз, гадаад нэртэй телевизийн тооны өсөлтөд ямар нэгэн дүгнэлт хийх боломжгүй байна.

2016 оны 6 дугаар сарын байдлаар нийт 61 телевизийн 38 нь буюу 62,2 хувь нь гадаад нэртэй, 12 нь монгол нэртэй

боловч нэрээ латинаар бичсэн, 56 нь таних тэмдэгтээ латин үсэг хэрэглэсэн байгаа нь Монгол хэлний тухай хуулийн 6, 19

дүгээр зүйлийн заалтуудыг зөрчиж байна.

Гадаад нэртэй нэвтрүүлгийн судалгаанд хамрагдсан нийт 31 телевизээс ердөө 3 нь л нэвтрүүлэгтээ гадаад нэр

өгдөггүй, 1 нь нийт нэвтрүүлгийнхээ 30-аас дээш хувьд гадаад нэр өгдөг, 10 нь нэвтрүүлгийнхээ 20-оос дээш хувьд гадаад

нэр өгдөг нь телевизийн үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгжийнхний дунд Монгол хэлний тухай хуулийн хэрэгжилт

дулимаг байдгийг баталж байна. Судалгаанд хамрагдсан 31 телевизийн 90,3 хувь нь нэвтрүүлэгтээ ямар нэгэн гадаад нэр

өгөх зуршилтай болж байгаа аж.

Хоёр. Улаанбаатарт хэвлэгдэж олон нийтэд тараагддаг сонины судалгаа:

Судалгаанд “Монгол шуудан” ХХК-ийн “2016 оны №3 хэвлэл захиалгын гарын авлага”-ыг ашиглав. Хэвлэл захиалгад

орсон нийт 60 тогтмол сониноос 12 нь өдөр тутмын, 3 нь 3 хоног тутмын, 13 нь 7 хоног тутмын, 12 нь 10 хоног тутмын,

14

8 нь 14 хоног тутмын, 12 нь сар тутмынх бөгөөд үүнээс 7 хоног тутмын 2 сонин л гадаад (Open door, Бизнес таймс)

нэртэй байгаагаас үзэхэд телевизийн нэрстэй адил тэгтлээ айхтар аюул тулгараагүй байна.

Гурав. Сэтгүүлчдийн нас, хүйсийн ангилал:

Уг судалгаанд Монголын Хэвлэлийн хүрээлэнгийн 2016 оны урьдчилсан судалгааг ашиглав. Телевизийн салбарт

ажиллагчдын 45 хувь нь, сонины салбарт ажиллагчдын 44 хувь нь 30-аас доош насных, харин хүйсийн хувьд эрэгтэй,

эмэгтэй сэтгүүлчдийн хувь телевизэд бараг тэнцүү, сонинд эмэгтэй сэтгүүлчид 20 орчим хувь илүү байдаг аж. Үүнээс

үзэхэд, гадаад үгээр гангарах маяг залуу үеийнхэн дунд нэлээд түгээмэл болж байна.

Дөрөв. Дүгнэлт:

1. Хэвлэл, мэдээллийн үйл ажиллагаа явуулдаг зарим аж ахуйн нэгжүүдийн ажилтнуудын гадаад нэрээр гангарах гэсэн

хэв маягийг 30-аас доош насныхан голчлон дээдэлж байгаа нь ажиглагдав. Түүнчлэн, яриад өнгөрдөг хэрэгсэл буюу

телевизийн аман ярианд гадаад үг хэрэглэх нь түлхүү, харин цаасан дээр бичигдэн үлддэг материалдаа гадаад үг

хэрэглэх нь арай бага байна.

2. Сүүлийн үеийн их, дээд сургуулиудын сэтгүүл зүйн сургалтын чанар дутмаг байгаа нь илт ажиглагдлаа.

Тав. Судалгааны мөрөөр хийх ажил:

Монгол хэлний тухай хуулийг хэрэгжүүлэх, үндэсний хэл, бичгээ эрхэмлэх, дархлаажуулах ажлыг хэвлэл, мэдээллийн

салбарын ажилтнууд, нэн ялангуяа 30 хүртэлх насныхны дунд эрчимтэй явуулах, эрх баригч, редакторуудад нь зөвлөмж

хүргүүлэх, биелэлтийг нь шалгах, сүүлийн жилүүдэд монгол хэлэнд түрэн орж ирсэн гадаад үгсийн монгол оноолтыг

хэлэлцүүлэн баталж олны хүртээл болгох зэрэг ажлыг үргэлжлүүлэх хэрэгтэй байна.

Урьд нь гарсан зөвлөмжүүд:

1.Төрийн Хэлний Зөвлөлийн зөвлөмж. 2007 оны 11 дүгээр сарын 29. Дугаар 07/10, Тогтмол хэвлэлийн нийтлэлийн

үгсийн сан, хэл, найруулгыг сайжруулах тухай

15

2. Төрийн Хэлний Зөвлөлийн зөвлөмж. 2014 оны 3 дугаар сарын 24. Дугаар 5/1, Хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслүүдийн хэл,

найруулгыг сайжруулах тухай

"Монгол хэлний тухай хууль ба сэтгүүлзүй" чөлөөт ярилцлагад оролцогчдоос гаргасан зөвлөмж. 2015.05.06.

Судалгаа хийсэн: Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөлийн Ажлын алба