1C€¦ · MNR VAN RENSBURG: Ja, maar waarop baseer hulle nou hulle bevinding, want die persoon word in hegtenis geneem fisies in 'n normale toestand. Hy word O^CO'.js \uc< ''Hi

$Page 1: 1C€¦ · MNR VAN RENSBURG: Ja, maar waarop baseer hulle nou hulle bevinding, want die persoon word in hegtenis geneem fisies in 'n normale toestand. Hy word O^CO'.js \uc< ''Hi$
21 GD PEENS

MNR VAN RENSBURG: Nee, verstaan my mooi. Ek is ook nie aggressief

teenoor u nie. Ek dink u regsbeampte daar kan se dat ek het nog nooit aggressief of

opgewonde geraak oor enige van u antwoorde nie. Ek dink ons moet net besef dat

hierdie forum is 'n ondervraging om antwoorde te kry op uitstaande vrae en ek glo

nie ons moet daarby aggressiwiteit betrek nie.

MNR PEENS: Ek is nie aggressief nie, dit is die laaste ding wat ek sal wees.qwi v«.cA •• ’■* U' ' (V V ;V\ 1 C ,

V v. C .

MNR VAN RENSBURG: Want ek hoop ons kan die forum verder voer opD'3'C-O ^ £ Cr 1 V ,<t\ VAie ,- .G n A- ^ VS

daardie beginsel. C ua X v 1 O'r

MNR PEENS: Het ek u vraag geantwoord meneer? Is u tevrede? AX C.^CU!c'\ <\K-. ' -V . k \< f >pu> (

ADV STEENKAMP: Nee, u het nie my vraag geantwoord nie, ek is glad nie\lo i CI>C ' ■ ••• '-•'V- :-1' - ■ ■ ■ -OA ^ c d e -tevrede nie. Die vraag wat ek aan u stel, is 'n moontlikheid, dit is hipotese, want

</ . • : ' \V s oi t?c .. ■.•.\ \ \ \V(wettiglik kan u nie vir my enkele voorbeelde ... - . j ' \o '

/.>u> CO'-l •' c~ v n- ••• '' • 1 v- . •MNR PEENS: U wil he ek moet ’n erkenning maak? ^

M f c U - ... / 1 • v - .

ADV STEENKAMP: Nee, ek wil nie he u moet ’n erkenning maak nie, ek wil vir u| v c . X d c r - i ' ■ ' ' - - V.

vra gee vir my een voorval op een, noem vir my een voorval o f een rede hoekom u

, *. V \ ,\opdrag gegee het om vir Keswa te arresteer? ~ v' \ \r 'A \• ‘ ' •• •- - ic

U doen nie 'n dossier ondersoek nie, u was nie ondersoekbeampte nie, u het

nie opdrag gekry nie./ - S : . r - . , . < \ r \ J . ’ ' r - » \

MNR PEENS: Ek het 'n navraag gedra. t.. -

ADV STEENKAMP: U het nie opdrag gekry nie, daar was nie lasbriewe vir hom' y'V CJ'Cl • -1 ■ ■ • ’• -A A ■ ~m ' L -r-\ 'nie, en tog besluit u uit u eie uit om hom te arresteer. c i i \ \ Mot-'

MNR PEENS: Goed.

ADV STEENKAMP: Nou vra ek vir u waarom, en ek dink die rede is ... (bandVJov-v: *1 . . \ > ’ • ■' ■ \ . ' ~l \ \ \ , \_V'\ A o' t o~

eindig)

JOHANNESBURG HEARING REGULASIE 29/GAUTENG

22 GD PEENS

MNR PEENS: Goed, gaan u my die geleentheid, mnr die Voorsitter, kan ek nouO t}Q ' *<rv/ r t,~- ’. ‘y ~ C*1 ' y ‘? ?■/£ —•

antwoord? ' ~> s

VOORSITTER: Ja, gaan voort. ■’"7 •

MNR PEENS: Ek het gewerk op ’n navraagsisteem. Ek het 'n man geidentifiseer asI J Z 7 U J O ' ' C>\ 'C* ~ ~ " C V * 1 •

'n beskuldigde wat moontlik betrokke is. Ek het horn begin jag tot ek horn

gearresteer het.

Dan het ek bewysstukke gaan uithaal. Ek het horn verbind op die misdaad,~ - f'sr +oo:c -^ 'ycA ^r'e . -• ^^.rr .• »v.-

oorhandig aan die ondersoekbeampte. Keswa moes in 1990 al gearresteer gewees0'tc> T V cyrd eS V\.v>* o'j&i ~c'L 'hiXQ '-oc'-S

het, dan sal oor 1 000 menselewens gespaar gewees het in die Vaal Driehoek.■ -v //(T'Ube, ryiC r ^ '•?$. •JU3-*1

Dit is so. Daar is getuienis, as ek kan teruggaan, gaan kyk na die dossiere,’ S. S O . «»»•<? •o,' ,A'7CCî <-> ' . • c

sal ek vir u die beedigde verklarings wys wat mense gese het, Keswa, ek het horn

■ \ .gesien, hy het so en so doodgeskiet.

" -rjci - \ A ,Dit is hoekom ek horn gejag het.

> •.« .... ■ T - ' •cr- -•MNR VAN RENSBURG: Ek. dink adv Steenkamp se vraag was kan u een of-c iv. -.v-. • ■ , • ■ •• '''• ‘ • - 'twee van daardie gevalle onthou?

\ I - . - ." -'-V>c‘L’"'MNR PEENS: Ek kan nie, ek kan nie.

“ \ i ' ,

MNR VAN RENSBURG: U kan nie een enkele geval onthou nie?\ j v.* c_c> • c A ; • , c>' c - \ ( fo- l ,

MNR PEENS: Nee. Daar was te veel. Daar was weekliks, basies, voorvalleu c r « v/'.'c'. ’ ■''C'X f* '.-■'O'L n ,‘i e c: \C W > V/0<, ’ -

gewees waar Keswa en sy bende mense doodgemaak het.. I / • * \ \ I ' -r *v.)Vc- tc W f.. c >• • 1 y~*.\\ C\;' v .

ADV STEENKAMP: Dit is vir my interessant, want die hof het inderwaarheid\<> » •- Vr v-'.'C.* ' \ VA <2 , tfCCA''-'-'. - e C’-‘

bevind dat u wel Keswa en sy "gang" aangerand het, dit is hoekom hulle onskuldig 4 V <xA Vi q v « c ' , ' ' S c O - ’ •.* ibevind is. Die bekentenis is as ontoelaatbaar bevind.

- o u ^ 'A'’' 'V V' c: *.v> •-, ri oi. z,\ <dC.C<i \MNR PEENS: Die hof het nie bevind dat ek vir Keswa aangerand het nie.

T VN<r , - I »' ' •’ -V -A 3. O . U ^ C '


23 GD PEENS

is, is dat Keswa nou in u fisiese besit dood is, daar in Sasolburg, in die kombi aan 'nVov.o c\ <coe.* > .p f rA"j-5 >/-<-. or«t , .’ V e t C

hartaanval, nadat u hom gearresteer het die laaste keer?- v\ <y cc> • "■ - - .< O' '-<-1 ' ico' V'i-S,' e-e.'

MNRPEENS: Ek is nie 'n dokter nie, as 'n man 'n hartprobleem het...A- C\w—' v \ C - C 1 i \ • c ' '■ s \C* C , ' C' \ '• T’

MNR VAN RENSBURG: U het tog seer sekerlik by die geregtelike ondersoek"* o J >iv> c? '

getuig en u is sekerlik bewus van, of'n verklaring ingedien?' |g-'-' f (XVQ rc- v-1 r< •• • •: C' -• ■ v_~' r' • ' C (MNR PEENS: Nee, ek het nie. .

\ \o T c!>r» o o lMNR VAN RENSBURG: Hetsy dit formeel o f informeel was. 'n Persoon word\/iW A \a& c \ \ vVjcei i c r 0J r t vv><v'., ftgearresteer en hy sterf in u aanhouding?

0 \ cX ' C £L ' ■ ■ ' 1 ■ • - ■■ r ’MNR PEENS: Dit is korrek.

MNR VAN RENSBURG: Dan moet u tog seer sekerlik 'n verklaring in daardie• \pv* v..\ ?„•.* < 1 Vnc?v-\ c \ > -— C' C_,Ac>.' .

verband indien?A- v% <■(1 ' /r

MNR PEENS: Ek het nie.------------------------------------ " 1 r r '

MNR VAN RENSBURG: Dan vind ek dit vreemd, hoe kan die hof dan tot 'n

bevinding raak wat was die oorsaak van die man se dood?- ' • • c< . t o r

MNR PEENS: Die Vrystaatse patoloog asook die prokureur-generaal het bevind hy' v vv - ' ' V "1 •'' c,c\' w“ :L '•'iC'U C\$ v

is dood aan natuurlike oorsake.- \ . v I •.

MNR VAN RENSBURG: Ja, maar waarop baseer hulle nou hulle bevinding,

want die persoon word in hegtenis geneem fisies in 'n normale toestand. Hy wordO^CO'.js \uc< ''Hi - • Inou uit sy vryheid ontneem en hy word nou in hegtenis geplaas of onder dwang, nie

vAcC’t V- > i V o t ___c 'dwang nie, maar onder beskerming geplaas.'.'C- -o \ C , V1 1 ~ nO.C cv > C' - - -

Sy vryheid word hom ontneem en die volgende oomblik sterf hy nou inV \ -o i •' < r . c- v . . cr •.-> C'v': >rte s CAcr >r \ ' j < ? o -aanhouding. En die opdrag van die polisie in daardie stadium was waar ’n persoon


24 GD PEENS

in aanhouding sterf na arrestasie, moet 'n senior Staatspatoloog 'n geregtelike of 'n-r -- , •/ . , r -u

"post-mortem" dan op horn hou om die oorsaak van die dood te bepaal?^ --3 r C w- ; V o ' c C 0 "r V • -

MNR PEENS: Dit is gedoen, ja.

MNR VAN RENSBURG: En dan moet daar tog in elk geval deur die persone--I.- -i- •. ■ •£- • n r >-/ ■'* ' .......

wie daardie man in hegtenis geneem het, die oorledene, moet daar tog een o f ander-» 'I i /; • ^ t, 0 £ / ' ) ^ 'J '’ - «... *

vorm van verklaring ingaan oor wat sy fisiese toestand ten tye van die arrestasie

was en wat het dan met hom gebeur tot en met sy dood, of die ongeval dan.• • v C " p fT-£ • \ •_ r - ■ _• - £_ i r. - - x .f ; ■- • C.

MNR BOTHA: Mnr Voorsitter, ek dink ek moet my klient net hierso?! • ■ ’’ . I ' ] “ I ‘ t «J

bystaan. My respekvolle submissie is dat die vraag beantwoord is, ek het nie 'n

verklaring gemaak nie, ek weet nie, die patoloog het dit bevind, die prokureur-t. c >o a ■» •• t-j _<• f»- -’o.o - • ■ ' - • - ' ~ i* . - /*£• if (if

generaal het beslis om nie te vervolg nie, ek weet nie. Daar kan seer sekerlik nieL y u : f4 cr" • . . • • ‘ ■ •'

van my klient verwag word om hulle redes wat hulle gedoen het, aan die kommissie

voor te hou nie.

MNR VAN RENSBURG: Nee, ek dink nie ek vra vir u klient om die antwoord --------------------- i

namens die patoloog te verstrek nie. Ek vra vir hom normale prosedure.

Die prosedure is ek arresteer persoon A in 'n fisiese gesonde toestand, op

pad na die opsluitplek sterf die persoon. Seer sekerlik moet ek wat die arrestasie

uitgevoer het, nou 'n verklaring afle oor wat was die omstandighede waaronder

hierdie man gesterf het?r ;

ADV STEENKAMP: Ek wonder of ons dit kan vorentoe vat deur die vraag net 'n

bietjie te verander, deur te se verduidelik vir ons, wat het gebeur?

MNR PEENS: Hy het begin siek word.

VOORSITTER: Hoe is hy dood, wat het u toe gemaak?


25 GD PEENS

MNRPEENS: Hy het begin siek word, hy het vir my gese hy het 'n pyn in sy bors.• *- s a t eTc'c -i Wo-ri c* c-« • 'i ^

Ek is met horn hospitaal toe. Met die aankoms daar is hy dood gesertifiseer. Ek is■*)?.' \ ~o V- >_ . . ’'J'-'J.- i y jf ■y/t-Jo -or -• —'rc-~ 2.c)

genader om 'n verklaring te maak, ek het geweier om 'n verklaring te maak tot en

met na die lykskouingsbevinding en na die bevinding het ek gese "toughies", ek-‘-■■c. sp :^ ■ ' , ;J ’ -■•/- 1

>w Vv---

maak nie 'n verklaring nie.

MNR VAN RENSBURG: Goed, kan ek daardie opvolg en net vir u se, u se hy

het siek geword, hy het gekla oor 'n pyn, u het met hom hospitaal toe gegaan.

MNRPEENS: Hy het vir my gese hy raak benoud. .lA-e. 'p J ra, o-r ■ •>-

v— —

MNR VAN RENSBURG: Ja, u het met hom hospitaal toe gery. U se met»:>*. c». - jr. • - ’" .'■’-.'iJ s

aankoms is hy dood verklaar. Het u agtergekom dat hy erens sterf in daardie rit?- " • ' -' . ' O . , 1 - \ - 5 -J “ - c J . •••• ' . O - - W * ' 9 J l d = ) •’

V , - - *w rMNR PEENS: As jy bestuur het jy nie tyd om te kyk of 'n ou doodgaan of nie.

%r , u fxk r>r - v - : --

MNR VAN RENSBURG: Waar het hy gesit?

MNRPEENS: Reg agter my.

MNR VAN RENSBURG: Was daar ander mense in die kar?

MNRPEENS: Ja.

MNR VAN RENSBURG: Het die ander mense niks gese in daardie tyd nie?N_j s—>

MNR PEENS: Mario, dit is een van my kollegas, het noodhulp toegepas. Hy hetr v - t ■ rr~-\. -f -■* ! ’ • J

hom probeer masseer.■C'C? '"V.'V

MNR VAN RENSBURG: Hoekom, het hy daar gese hy is dood o f hoekom het

hy probeer noodhulp toepas?' h-j r-' C P g

MNRPEENS: Nee, nee. Ons het nie gedink hy is dood nie. ,' j o . 'yJ s J 1

MNR VAN RENSBURG: Hoekom masseer hy hom?O V ol'c* r J : - -

MNRPEENS: Die dokter in die hospitaal het gekom, toe se hy hoor hier, hierdie ou*-Z_ ^ 3* ■ f r ' '/■-£>£'- . a_, ^ J f* s 3 . ; .C y r A

is dood. Toe se ek maar dit is onmoontlik, ek het nou met hom gepraat.cJjl&c)4 *+_ -,y 3 «, r •• c . ■ ' -r-z>C -- " 0 '


26 GD PEENS

MNR VAN RENSBURG: U se Mario het horn masseer? Hoekom het hy hom'Jr-u QaJc*. ~ >£XA h 'o t’o ■ ,v* 7 J

Kj . _ .*'■ w 'masseer? s ' ' / r

MNR PEENS: Ek het vir hom gese Mario help die man.

VOORSITTER: Vertel vir my 'n bietjie meer daarvan, ek wil net graag weet•’ rr g V V:''* _ _1 / •.”* ^ IT* U _). v ' .'y — .

wat is die omstandighede? Wat ek het, ek u moet regtig aanvaar dat ek sit koud\0'*'C& ' S' '7;' -V" ' -y.r jyj-i - >yo ” I

hierso, ek het nie die saak ondersoek nie, ek het nie die agtergrond gelees nie.

Ek tree regtig op as ’n voorsitter en daarom wil ek die inligting verstaan wat~xir'>r■ ■'i ■■’ya -v -> /-ro^ . ^7 r& e’cz) ->r -r .fv

u vir ons gee. U het vir my gese u het hom gelaai, hospitaal toe geneem omdat hy ,A v c ■ -foj r o ? - r /n - -'-d - '-’-2, C*'J

gese het hy is behoud, probleme. U se hy is by aankoms daar dood verklaar.

Ek het vir u verder gevra waar het hy dood gegaan, u se u hou nie iemandr r " x r p ,/ & —v' ■--> v ~ c b ? ■ • ■ rJ cv

dop as u bestuur nie. Ek het vir u gevra was daar ander mense in die kar, toe se u j a ... „Jxrss^jo - , - v - - ,j>^r , •, r 0 3 ^ ' ’' .^ - ' 'JJC'P -V r-<-

daar was, hy het agter gesit. Mario het hom masseer. _.• . r ' - c r 1/ '->> ' -» yS-.C*^— c ~ ' "■ .

• -1 ,V > '•> n a S '-'''*'' 'U het vir hom gese, Mario help die man.

MNR PEENS: Ek het vir hom gese pas noodhulp toe.

VOORSITTER: Hoekom het u vir hom gese Mario help die man? Het hyi J >»!_ -c o ’ » ■ ' " ' r .’ : . - > Ys o y '■ -1

metugepraat? -

MNR PEENS: Keswa het vir mv gese hy is benoud en hy het sy bors houvas. Ons

was op pad Heilbron toe, toe trek ek van die pad af, toe kyk ek so. Toe ek so naX«=> -3> - Sj c.fC>'r ‘ •' f ; r~"1 O '- *'2 / 7 <~>-V . * '

hom kyk, as ’n swartman wit raak in sy gesig, dan moet jy weet daar is fout. c .. ,v a r - s y r c\~

^ -I ■'* ' ' - ' ' :

Toe draai ek om, toe kontak ek radiobeheer, toe se ek vir hulle, ek is op pad 7 ,Z ,’r o - . • ' - y -------c=« r-C3/

Sasol hospitaal toe, hierdie ou, toe weet ek, jy kan dit sien. . ^ .• . / - , . . _• • ■- v / t -~fr^rs - C * -

" •» ^ .. • »___ ^ w - • "V--* ‘ • ' "

Jy hoef nie ’n dokter te wees om te weet ’n ou is in die dinges nie. Toe sien, ,i J j d o , + / o > ' - •- .• •x ? ^ c fo - - : • -

ek hierdie ou, daar is fout. Toe se ek Mario, druk, masseer, ek jaag. En ons het by

die hospitaal stilgehou. Ek en die suster het nog ’n argument gehad die aand omdat

, , o , - '- . - r ^ r r ' t : ' 7 P-tr*i-<2 S '' 5 S'"


27 GD PEENS

hulle nie vinnig genoeg was nie, want ek, hierdie ou, dit was vir my belangrik dat-Jf>(0-j <1 O' TOJ.Q> r- '&Z_'Z£x\ ~jC — ~V o r C/r * * '"Z ' *“•" - - < - ‘ r " J’5$

hym oesleef. ,- .• cr~ o . e V r ^ d

ADV STEENKAMP: Jammer, kan ek daar net die voorsitter miskien help. Die

eintlike rede was dat daar was ’n klag gele by die aanklagkantoor dat hierdie t_ r--: ~ . ; r * - - c c eÔ '- 'C a - . - ; o . 1 . . £ * ■ -

voorval verdag voorgekom het en dat u na drank geruik het en dat u aggressief was,--J , ~ ££>r.‘Z2 - - '-^ 5 ■ ' ' C‘ ^ f ' ' Z* ' ' C. . V C ’ -J

dit was die rede, is"dit nie waar nie? , ' ,

MNR PEENS: Dit is vir my nuus.T>j>V. tf-*"*- : A-.lXT V

VOORSITTER: Mnr Peens, ons praat nou nog die hele tyd van Victorrr/ orv'j> st-er'Lcn 3 -a-- f : i, fee

Keswa, wat was sy bekende noemnaam in die pers?oC' i r ' 1 O ;■ ju

MNR PEENS: Die Vaal Monster, (onduidelik)T«-fr j * o ' ' --c-z-/.

VOORSITTER: Dankie.

ADV STEENKAMP: Kan ek u net terugneem na iets vroeer, 'n vraag van mnr~ ^ ^ J

Janse van Rensburg. U het gepraat of u het gese nee, u was nooit betrokke by 'n.'r - ; .'r-* _• • * *■■ ' ■* 1 'j) ' ? * * ■ • -•/ lf/* a

N. W ^

marteling nie, uself nie?. I y j l

MNR PEENS: Ek was nie.X v

ADV STEENKAMP: Ja, u nooit nie.

MNR PEENS: Nee.• i a _

ADV STEENKAMP: U het ook gese dat u dit nie sal betwis dat eenhede welJ j j » .•) ■ . . . • v ' C / • '

metodes van marteling toegepas het nie. ?, 'f 2 " O — ~ 0 ‘ ~ '• • ’ r

MNR PEENS: Ek kan nie se hulle het nie., I . 1 • , A

ADV STEENKAMP: Is dit korrek? U kan nie se hulle het nie?-C • c c '• •* i. .

MNR PEENS: Dit is korrek, j a.


28 GD PEENS

ADV STEENKAMP: Het u enige inligting gehad, het u op enige stadium iets

waargeneem wat vir u die indruk geskep het dat daar inderdaad martelings metodes _ _c>£'J- ^ o ^ s S 'o ^ ~ ’>y <

v j ^

toegepas is? Het u enige vermoedens op enige stadium gehad?/ o *? •* a ■ -■

MNR PEENS: Nee, - t ] 0

ADV STEENKAMP: So wat u betref, almal met wie u saamgewerk het in hierdie_£"0 -s»3 Q^r- O S ’J J -r* f ' T'~’ •"

voile tydperk van u dienstydperk en spesifiek in die laaste 10 jaar, u het nooit eniget e K iG jr •' ^ ' r ' " r a • ^

vermoede gehad dat enige van hulle enige aangehoudene gemartel het nie?•r : /

MNR PEENS: Nee. Daar was niks ... M o , (J

MNR KILLIAN: Mnr Peens, volgens u eie waameming, u was nou baie jarefr\f OS 'Jo 1 JT" J ' <~:'rV • r— rv ' : 1 ' ' ;cr

lank 'n lid van die Suid Afrikaanse Polisie, die metodes wat beskryf was deur die-- o Vfsr~e 'c,*-' : ' Cl ■ c' ' '~y /■' orxJ v r - f i - H a w\£n v-cjc. r-f -♦-<£> "i t'.j , ujMcr i'

klaers wat teen u aanklagtes ingedien het, met betrekking tot hetsy dit nou 'n sakC'fr i fQruTlAvJ . -JuJO V y 3 n. . -

oor die kop o f ’n "dynamo" wat gedraai word met elektrodes wat aan hulle gekoppelOM , r C C o; IV C. P-C.o.0 , R w o —r -w>-'Ct- I iword om ’n elektriese effek te bewerkstellig, die persone wat die klagtes ingedien

s»_£> 1~‘ hJ •£ ' ft. csi £. ■* C £fCiIc t , t m c o. lL.<siC' ’ w' - \a ts.. o-' ~ • 'het, in die globale getal sake wat teenoor u aanhangig gemaak is, die stem basies

'T > - ^ - L 2,wi to tJ ~ > ■ •—■JV V‘. -- 4 ' ~ -J 'C T. <,r -* ' J , J "• "» 3TV* £

ooreen. Vind u dit vreemd dat al die mense individueel elke keer dieselfde metodei > P p r ^ r * > 4 - ^ o r<^, r f T _ ■ c* 1 ’^ v

kom beskryf het?C ? > o c ^ W Cl- ^ '~r~ t.” v O

MNR PEENS: Nee, nee. Dit is waar my stelling inkom van die tronkadvokate.( \ ) Vsa.A's. My I

f C ? ✓ v r r _ > M

MNR KILLIAN: Ja, maar hierdie mense het hierdie verklarings afgeleVps ipcfô;?7 ^ ctSc’ r/"<P

alvorens hulle in die tronke opgeneem was, sommige van hulle, nie almal nie., ^c:$0-sCiJ' CP*? + n o .rt ’ <=x

MNR PEENS: Daardie mense het nooit in 'n hof kom getuig nie.' O < T & u > t

MNR KTT.T.TAN: Nee, maar die sake is elke keer na die prokureur-generaalV v ! d > y _5 £^- r - I & -< (s<?

verwys wat in die nege en negentig persent geweier het om hulle te vervolg, soc • Q G T ' i C y o J 4d? -Tor t y i O-J ^>T ^ c-ys<?t

hulle het nie geleentheid gehad om te getuig in die hof nie.^ ( A S o e ' v ' O p p o ^ ^ j f u

- ' Ot ^ S - V v V c ^ \ ^ ^ ^


29 GD PEENS

MNRPEENS:Probeer u vir my se dat die prokureur-generaal betrokke ofh c z \o i € ' \ 't 'Ji ^ a S .

onbevoeg was om beslissings te maak?! r ;-__i a 1 ' . '

MNR KILLIAN: Nee, nie in die minste se ek dit nie. Ek se die prokureur-

generaal maak ’n bevinding om dit wat aan hom voorgele word ...----- ^ ~ •

MNRPEENS: Dit is die getuienis.

MNR KILLIAN: Ja, hy het geen nader keuse nie.o ' - ' -

MNRPEENS: Presies,ja.r •• • ' w • ' A - c r

MNR KIT J JAN: Hy is nie betrokke by die ondersoek nie.*' C ’ _i o - _ _CL ; r yj ' ? '* C‘ r» ’ * / .'

MNRPEENS: Presies. Nou, ek was nooit betrokke by 'n marteling nie.• j

MNR KILLIAN: Nee, ek vra nie dit vir u nie, o f u ooit betrokke was by 'nr> •> - V - J - > V ■ J * *

marteling nie. Ek vra vir u vind u dit nie vreemd ...' V - • T , r C*~ - > f 1 J ' • - v . ' - ' • •

MNRPEENS: Dit is vreemd, ja.

MNR KILLIAN: Dat al hierdie mense presies dieselfde metodes kom beskryf

nie? Ek vra nie vir u ...

MNR PEENS: Meneer, daar kom my stelling weer in van ’n tronkadvokaat.' j *..» - ‘ .■ y- ‘ ij r

v i, ^

MNR KILLIAN: Ek se weer vir u ...

MNRPEENS: U kan kyk, u kan 'n geskiedenis opbou, sodra 'n man in die tronk• r*r. ,i c>. ‘' ’ r v 1 y * s . . ' tv *

' - ' w >—

instap, kom hy met daardie bewerings uit. Voor hy tronk toe gaan, sal hy nie 'n, . . v . ■ - > /> . • ' " j ° ' v' - . C

bewering maak nie, maar hy is tien minute in die tronk, dan se hy die polisie het dit

G-'~

• V I

en dit en dit gedoeri.

MNR KTTJJAN: Meneer, ek wil aan u 'n stelling maak, ek was 37 jaar 'nU t • - -• s: - i , ' - ^ i j . T . : o ^ w ' ' 1 .’ t ’ i . c - ’ • : v f. **

polisieman en ek ken die polisie se funksies. En ek het deur al die paaie gegaan in3 J- J ~ -V r-J ■ * ' - ~Jr - A " d -1_ ~'s~ + cr-AO y- *■: - J L /C-

verskillende vertakkings van die polisie, en ek vind dit vreemd dat persone elkef r. '<ts. i; '-’ ce , « - -Hrd-'. cVcu-Cie Z. o u c


€b- a_ f r £.>c>lc?b\e keer met dieselfde modus operandi kom en dat dit onaanvaarbaar is aan die einde'S On tVj, ere' o P l v olSuj .

van die dag.

MNR PEENS: Ek weet nie, u was 37 jaar 'n polisieman, dan behoort u te weet hoeH d o n ' t 'c r 'jo ; . -J OO ;> '£.(C Z> 'S . t. "« ) ' c " -C- ' - . O - js 'a C

30 GD PEENS

werk ’n ou polisieman.•bo tro-.: '-0 o'd \

MNR KIT ,1 JAN: Dit is presies hoekom ek dit vir u vra , --> '■ • r -c '% * ' r> AO J ^ s ° “ ”/

MNR PEENS: Maar ek wil dit net vir u se, dit was nie my metodes nie.* t : c ••• ■ ‘o •’. c > ■ : '■ o \ - c j -

- ' - s * W w

MNR VAN RENSBURG: Mnr Peens, ek wil teruggaan na die gebeure toe dief V t . i , - . J -

middag...J.:c- v > <r»o r jADV STEENKAMP: Net voor u voortgaan. Brei net vir my 'n bietjie uit, ek is nie

seker dat ek verstaan wat die gesprek tussen u en mnr Killian was nie. U se vir hom■i-jii r ' ; '-\c- :■ -A' .- n - - ’ : • ‘ - i c^ r> ..W

u weet hoe werk ’n polisieman?

MNR PEENS: Ek het vir hom gese hy behoort te weet hoe werk ’n polisieman,

maar ek het nooit metodes gebruik o f daardie tipe metodes gebruik nie.

MNR VAN RENSBURG: Goed, om terug te gaan na die middag met die

y S-*

gebeure met Victor Keswa?r • ; - : • • •• ■' -

MNR PEENS: Ek dink, kom ons kyk na Keswa, kom ons vergeet na Keswa, die— 'fifiV e-~ ’ ' ' •• “ I**" * w ■ -i>X ;(-/ c ’

man is dood aan natuurlike oorsake.

MNR VAN RENSBURG: Nee, ek wil graag he u moet vir my presies vertel wat

- - O

daardie middag daar plaasgevind het en u se u het hom gaan sien ongeveer sow v ; ' ( J V ■" ; • ' '• • * ~ .. d . v >

vyfuur se kant in sy kantoor? Is dit korrek, so min o f meer vyfiiur se kant? Ai ... C- ■ ■■ fr. :'o IL : v ' - ' *" > lv ^

MNR PEENS: Tussen vyf en ses die middag.' (j Jj ,i ’.J'i ' '-L. "■ • 1,1 - J"1

MNR VAN RENSBURG: Goed, u se u het toe met hom gepraat en hy het u. •;_*! d " C ' J - »0;’ - ‘1* cKC&Z, Cl. I *» : • .••>*,>* * . J ^

meegedeel hy sal saam werk?

MNR PEENS: Ja.


31 GD PEENS

MNR VAN RENSBURG: Watse tipe samewerking - het hy gese hy gaan vir ulO'oa^ 'C-nd - he, UpU

wapens uitwys, verdagtes, ander verdagtes, wat was die aard van sy samewerking? +;£J>,, y7£.<qe>’>'’0 's&lu <_o^ ’ cxr-^'c

MNR PEENS: Ja, hy sal gaan wapens uithaal het.V£f3 , j O -fc<a <Ti=’ -f S •

MNR VAN RENSBURG: Wapens uithaal, in verband met? o~Ta *C<e o v’^ p c ^ .s C o ^ c c h c y 1

MNR PEENS: Met die massa slagtings.I O , > ^ -*T </-«£. r ^ - i 3 S £ . — *

MNR VAN RENSBURG: Met die massa slagtings?

MNR PEENS: Ja. V s .

MNR VAN RENSBURG: Het hy vir u vertel watter massa slagtings o f sommer

• D ' ^ u J s ' o J s r p T C j & c

net massa slagtings?

MNR PEENS: Met al die "drive by night shootings".

MNR VAN RENSBURG: Met al die "drive by night shootings"?

MNR PEENS: Dit is reg ja. - ye -4 - K - n ^ ✓ i«rf I'")'!'

MNR VAN RENSBURG: Dit is waar die wapens versteek was wat in daardiet O K e v - e -• 's ' jT -_ u < 2 * £

voorvalle gebruik is? / ^ o -sk?

MNR PEENS: Dit is wat hy beweer het. - " ^ 1 s ' ^ ~ ^ ,crr J <r

MNR VAN RENSBURG: Dit is wat hy beweer het? o' r - ^ C>>r.

MNR PEENS: Ja. .

MNR VAN RENSBURG: Het hy vir u gese wie nog daarby betrokke was?T>c> he *=>£.<£■

MNR PEENS: Ja. \ v s <

MNR VAN RENSBURG: Watter name het hy genoem?

MNR PEENS: Maboti, Cindi, Dougie Tsongo.

MNR VAN RENSBURG: En het hy vir u meer detail gegee oor die aard vanO e^ 'y/C ^ v'C 're. c ) &Aau <

hierdie skietery?

MNR PEENS: Ja.- Y


32 GD PEENS

MNR VAN RENSBURG: En het hy dit alles aan u vrywilliglik verskaf? oV 1 . 0 ' 11 I J J O l J O J~J '■ ^ ^

MNRPEENS: Ja. V < r _

MNR VAN RENSBURG: En hoe lank het hierdie onderhoud met hom omtrentMouJ I ^ U^LxJ .

geduur? ^

MNRPEENS: Seker'nuurplus, fo sc u d ■

MNR VAN RENSBURG: 'n Uur plus. Nou na u die inligting bekom het, het uP'svn>1 £ruf O'* 'tv'O'f'C f -C■'e’.r '.\a>U fcrt- •i

dadelik besluit om na hierdie wapen opslagplek toe te gaan o f ... ( . t .) i coc*C 'c* n&u c t o ;*0 " Wx p 'o^ e O'-O-f-e

O >- t f—• < ‘i

MNRPEENS: Ja. Dit was belangrik.I V « r o r -L , t o ^ - s

MNR VAN RENSBURG: Ja. Was u alleen toe u die onderhoud met homV^c . D.H> r-ct-QA "‘ •<2

gehadhet? o<r ^f ^

MNR PEENS: In my kantoor, voor die tyd, ja. ' S -t ' ' O i / i " - i ^ f &

MNR VAN RENSBURG: En het u ander mense ingeroep om u te kom bystaan ,D - « o t ^ X J c ^ ' 1 o i ^ c p ^ ' ^ - t - ^ 3 ^ ^

met die ondersoek? ^ ! ^ >££-'K' 7

MNR PEENS: Nee. - .

MNR VAN RENSBURG: Nie? En toe u besluit het om nou na die wapens teM e ~ £ > > -.V— .- r - ' c c • r * O ' - '

gaan soek, die uitwysings te gaan doen, het u enigiemand geroep om u te komj j r ^ p o n s - i - O J .7 cr-+ ' ; c 3 < ‘ j-j ?

behulpsaam wees?

MNRPEENS: Toe is ek eers na my huis toe, ek het vir my ’n tas klere gaan pak,■J nr«rt* ^ ' ■' c ' o t , (

want ek het geweet dit is nie ’n nag se werk nie, dit is ten minste ’n week se werk. 's- -r J- r JLJe J o !-<• !r^sO-r •* <r" C f \ J »fc/ ' CiS. ■ <rri( ^ O C ZT O r^ - ) ^ ^ C — O l C c ^ C ^ J O / c

Want Keswa het ’n paar plekke genoem, onder andere tot aan die kus. EnkT<r^rujii? o> pie:<<~(T £. , ^ c v t f c v S t - sr> . I

ek het toe teruggekom, toe het ek met hom pad gevat, ek het toe vir Mario ClaasefVT' -nca 7 -tKeS>-> l^rV) ■ tT'^cy

en Piet Claassen, wat deel was van my span, gese kom "boys" ons vat pad, ons gaan ^

werk. w £ Wau<? cjoo^to +

MNR VAN RENSBURG: Hoeveel plekke het hy aan u genoem?M£>cO ^ C > y u j & c y c e * S ^ c o'


33 GD PEENS

MNR PEENS: Ses, sewe. Se'êi"

MNR VAN RENSBURG: Waarvan die naaste een aan u was? ?' t -'-Z Ct. ngc jgjSC£S5:_/-c-rns* ~10 •

MNR PEENS^Die naaste een sou gewees het anderkant Heilbron. Dan sou dit

Wesselsbron gewees het en dan sou ons afgegaan het Zululand toe. .

MNR VAN RENSBURG: En het hy vir u min of meer 'n indikasie gegee waarPr C* ■ ■' ’ - ■ * ' JV* ~'C

daar nog wapens in Zululand was of het hy net gese in Zululand?-T- : ’ ■ ' r 'J ' - r-4- ' ' - ' ~ 0 f ■' ’ KJui f r -r .d

MNR PEENS: Hy het gese hy sal die plekke gaan uitwys. Onder andere, as ek regT T ~ ^ J ~ \ 3 i a c :•. ) . > ■ v '.i • - w . i -

v , * J • - • r ^ .

- onthou Mahlabatini het hy genoem.j c »v. u • ’ - ••

MNR VAN RENSBURG: En dit is teen die kus?I J ■:

MNR PEENS: Dit is nie ver van die kus af nie.ZZi -S r'^"- Jl O ' "V . ■ ■■ - o ..i_ ‘

MNR VAN RENSBURG: En goed, en toe het u vir Claassen en Claase gekry/ . . I ( ) j . • ^ Cts»3> C ^

en is u toe in u voertuig o f in wie se voertuig is u daar weg?-■'-*< -1. ... • ’ • ■' » j;.v ' • • • .

MNR PEENS: In 'n polisievoertuig, 'n blou Volkswagen Golf.r -X cc>' I <7-

MNR VAN RENSBURG: Goed. Watter pad het u toe geneem?

MNR PEENS: Sasolburg, Heilbron.

MNR VAN RENSBURG: En hoe laat was dit toe omstreeks?T ' • • ■ ; ' ) • - ’ •• • -w O - • - ■ ^

MNR PEENS: Dit was hier in die oggendure gewees, twee-, drie-uur. ,* * v jw to . • ’ i ' ' . . -1 . - *. • jrv ■- > ’' / j o , ' o '

MNR VAN RENSBURG: Nou u se u was eers huis toe?O - . . l , . .v - -J ■ -a.j . . . . i ^ ,

MNR PEENS: Ja, 'n tas gaan pak en ... tx p ' - - ' -• — ~ • ' j ' . . .

MNR VAN RENSBURG: As u geweet het hierdie hele operasie sou 'n weekuC,„. . ; •-■sw ; »bZ-'C* £** 50CX-* is' VC

duur, dit is nogal 'n redelik tydjie, het u enigiemand van u bevelvoerders in kennis.O'— ' <* • • S» S 0> >■■'-£_ a . ; - - c J ■ o ' =>.<• ••• ‘ X . r * - . ? / , , . ,

gestel daarvan dat u vir 'n week besmoontlik gaan weg wees? 7-rVn1. j ^ s>:; ro '.jc cj ir--8- -'•j/- 5f. •

MNR PEENS: Ja. ^

I


34 GD PEENS

MNR VAN RENSBURG: En het u goedkeuring gekry vir hierdie ondersoekX > * 5 t 0 ( S r + ( a o p o ^ - ' 1 - C T a ^ - S ^

van u waar u 'n week weg gaan wees? 1 u0° ' 2‘ ®

MNRPEENS: Ja. Ye r •

MNR VAN RENSBURG: Wie het vir u die goedkeuring gegee? ( x v o ^ "

MNR PEENS: Kaptein Havenga.

MNR VAN RENSBURG: Kaptein Havenga?

MNRPEENS: Ja.

MNR VAN RENSBURG: Goed, en okay, u is toe op die pad en u se omstreeks ,

hoe laat was dit? h o a ) oOO-S i-fc- l u Ia<2^

MNR PEENS: Dit was in die oggendure, twee, drie-uur. Ek weet dit was koudD o ^ o / 1 c y ' ^ o ^ 3 ^ o c t T K n x O b > <=■

gewees die oggend. ^ -1

MNR VAN RENSBURG: Waar het u vir Claassen en Claase gekry?( J 3 W 2 S ^ c * ' O U O '~ * r> d I C 2 S < ^ > «=’ '

MNRPEENS: By my kantore.^T"f , J - O • P ' P C < f ■

MNR VAN RENSBURG: Bv u kantore, so u het van u huis af teruggegaan na _

)u f

MNRPEENS: Dit is reg, ja. K& c ; ~ " ' C ^

i . . o ^ ° . t t i p s -$ H o .J- a>rr-ic'<edie kantore toe? ^

MNR VAN RENSBURG: En toe wanneer het u vir die eerste keer, hoe ver wasH ix o Q o r & Lo o y C v o ^ vte»i k=*o»n, S o s o ' -

u van Heilbron af, van Sasolburg af voordat u agtergekom het hierso is probleme?U_>e-W£> U 3 U O U 1 "I K c x ~ ^ 1 ^ 0

MNR PEENS: Ek weet nie. 30 Kilometers, 20 kilometers, ek weet nie.1 *£.'-> >■<? , 5 £ > o ' 9<Z> •

MNR VAN RENSBURG: Van Sasolburg af nou?r r ~ S c - C O I

MNR PEENS: Ek sal se min o f meer in die helfte van die twee plekke, ek weet nie'y^- u j > < g > I <o *' vcS- <_ioo P ^ r e t

presies nie. TT /V>n ccvk? ^!ccxdr( f-.-i uJX&s q

MNR VAN RENSBURG: So u was al half verby S a so lb u rg ?^S’*? St£2{ ■ ~~

MNRPEENS: Ja, ek was verby Sasolburg. ^ v- J r


35 GD PEENS

MNR VAN RENSBURG: Was dit die eerste keer dat hv iets eenoem het dat hv

nie.goed voel nie, dit is nou Keswa of het hy vroeer die middag vir u iets gese?1-0 O- UAAJ) *jz2Q.f ' / rM :caca</« , cO J

MNR PEENS: Nee, ek het horn 'n vraag gevra. Ek kan nie onthou wat ek homf 3 0 t 2- <^^-2.2 n ’ ev. . “ C ^ ' " ' ~ w & -I ’ c*1

gevra het nie, toe se hy net vir my hy is siek. Toe verminder ek spoed, toe draai ekcad j -z>'0 i t.Vvs.'- >>-e ^jo ; J-’C/C X t -2 S.o-0 £j3 dc -OO

om, toe se ek wat is fout, toe se hy het pyn, ensovoorts, ensovoorts., ■£ U.'iv i-l JM J V t> '___

< 0 . -- ~

MNR VAN RENSBURG: Het hy Afrikaans of het hy Engels gepraat?i-' ; 3 • g . c . - V ; ci-'.'- j «r /• r- „» ’ i

MNR PEENS: Afrikaans. f > .

MNR VAN RENSBURG: En Keswa het op die stadium ook direk agter u gesit?A>\j S> v a ^ ir d ' l / J c J r ' u - *r. v -r a) ^ i l a . - ' / J r

MNR PEENS: Ja.

MNR VAN RENSBURG: En Claase, het hy langs u gesit? _' - I ' ' •. ?

MNR PEENS: Claassen het langs my gesit, Claase het agter gesit, langs Keswa..CToC- O'’ r •" & ; jJ ■ CL\£>g*C'2l £yP:Z' 5s® ■ ’ .5J<Z v»j»jc

MNR VAN RENSBURG: Goed, en toe het u omgedraai.- ' : 'X->: j ---- :2 '—j f f\ r '

MNR PEENS: Ja.

MNR VAN RENSBURG: Nou, wat het u laat besluit om Sasolburg toe te gaanV'J-j- jJ. y,'- ~ -" ■■'•3 C O S c C i v .

en nie aan te gaan Heilbron toe nie?o .A.C- H eJ \ t v o!~- ?

MNR PEENS: Ek dink Sasol was die naaste op daardie stadium en het die beste3 t c V - ' V C - ^ . o a ^ i a i ' o • * *. ■ a -.y 1 • •

mediese fasiliteite gehad. Soos ek vir jou se as jy kyk na 'n swarte en hy is wit inv-eM' . -J.'ta ~ Ej^c), 'i - ■ ' _ O.1- O ’c'.=>CC

S»— ^

die gesig, dan moet jy weet, daar is probleme.

MNR VAN RENSBURG: Het u net omgedraai, is daar enigiets anders wat 'ut u / r O f a y r d . > • ~J . •>_. ' o O ■' »

gedoen het op daardie stadium?

MNR PEENS: Ek het vir Mario gese hoor hier, pas noodhulp toe, pomp hom."± -va',9 :<i 3 ‘ Z'- c* 'CO c . jJL Vwr .«7"V, -p._, „ p

MNR VAN RENSBURG: En toe draai u om en rv terue?--------------------------------- f~t3 -:^r. V . < r f d cf '■ ■' ,0 -

MNR PEENS: Toe jaag ek terug.

MNR VAN RENSBURG: U jaag toe terug. Op watter stadium het u ...


36 GD PEENS

radiobeheer en se bel vir my Sasol ongevalle, se vir hulle ek is op pad. Hulle moetr'-'OL - O A & C o C> I <Z&£-V O-[ ttj *£> Si uJC!£.

vir my gereed, hulle moet 'n geneesheer beskikbaar lay, hierdie man is siek. , .u octu j, ~TVa . s i^ o u 'd 0 e ^ o r e ^ J '►'*-> ^ ’Jr

MNR VAN RENSBURG: Wat was die aard van u, is dit al wat u aan hulle gese;r<=, e x J • -* o (c J l 7 / 0

het?

MNR PEENS: Ja. \ / ^ s .

MNR VAN RENSBURG: U het nie vir hulle 'n indikasie gegee van hoe lank ditD 'of td&u 0 <*j& ’ilr ezmr'- c?** i

gaan vat voor u by die hospitaal is o f so nie? * -V i'<â0 1 ^ 0 3 r o - G '■ * o a o u j O i c \ « c e

MNR PEENS: Nee. ek het net vir hulle gese ek is op pad. _ . , , , ,----------------------------- v i , ° a » i f * <!r r j i / i i/v'v *«/, ( -

| \ ^ > X j u s ^ + e » l c $ -1 L "3 ^ —

ADV STEENKAMP: Kan ek miskien net twee stellings o f twee stukkies aan uf o n -X p c r S ^ C '-p S ' \n93-cT +<5> S . - f o •

aanhaal. Miskien net u kommentaar hoor. Die eerste kom uit 'n verslag van dieyvvmu) uCfj ra ji^ O'" xyQSV' . TVi<l A ’Oi''- .

polisie aanmeldingsbeampte, hy se die volgende "die gevolgtrekking waartoeS h & j £ : j r r J < ?> ' & ' ^ o ' r e <?* c e ^ ■££' vv

gekom kan word na ontleding van die verklaring van die drie lede, dit is nou die•pi/><2 c-rrJ^'V'fy J J' V? - f £ - T " L i r ✓vr./> ^

drie lede in die voertuig, en gesien en getoets teen die verklaring van konstabelrr?J,r )o ‘z*^ , tfesier> -+ -6 c-< ^ a - J - o r r s-r<=J*=*ye " cr

Leonie van der Walt and suster Jordaan, asook teen die menings van dokter Wagner'Jc-rcijc.'/ IOc-M £ i Z :Ct ~& fdoar>y <r->p\c*

is dat die drie lede baie verswyg en nie die voile waarheid in hulle verklaringso f côc'cy ‘jO c’.riKj k- i_s -Ik? -\ke u o

weergee nie. Alles dui daarop dat die oorledene deur die drie lede aan erge koue{ vlkJ ' ~X t; l-P 1£2 ? 4 k « ? K ^ b - T S '"-y'perSTeirf1 "' VT

blootgestel word." ctec&=za?z?x ^ h r r j e r ^ ' - i "V"

Dit is die een stukkie, die tweede stukkie is die verklaring wat u so verwys,r , r e t i z y ' a & c y . * t S e - C t o - c *

wat die prokureur inderwaarheid se "ek het daama ook 'n telefoniese oproep vanfcnuxxer ■stoics u A d e / o a 1 '' -1* £=■ C~cztJ I

s ic U -c ^ z^ y DanierMaboti ontvang waarin hy ook aan my gemeld het dat hy inligting ontvang PU D h o ^ ^ c l

het dat Hunter aangerand is, dat Peens gedreig het dat hy hom asook Victor en syUi cr1 i4<sd>y ct^cX- KrC£xJ<^'l€tA

vriende gaan doodmaak as hy hulle vang. Daniel het gese dat hy bang was dat \ j \ c ^ o i<c~>'s<3 '£> £ v < :,< 'd s . ^ _ s -- L ~ / r ^ . •S 'c l * c

Peens hom gaan doodmaak en homself nie aan die polisie wou oorgee nie." - ,£ - C C C ' / ^ -v P e e ^ S C P ^ ' ^ c r ^ !

MNR PEENS: Toe ek omdraai, het ek onmiddellik my radio, toe kontak ek

JOHANNESBURG HEARING i^ Q . ° & ! rC cp ■ REGULASIE 29/GAUTENG

37 GD PEENS

U J O .

Ek bedoel hier is verskeie mense mnr Peens, van buite af, het niks met u uitT 7+e- cxre. cSt pcropte- 1 1 U )'^^

te waai nie, het niks met die polisie uit te waai nie, wat u nie ken nie, wat nieUcO K ^ v ^ ^ d o p o 'f'cev d>’d fJ-■e^'^ t o o io ôt*,

hierdie mense eers ken nie, wat broks en stuksgewys inligting gee wat alles daaropcA<c3'a>" tÔvO t^ C e <p<?a.pVp£3.-AC ^p rjC . CJ' no o 2, O'"' o-ôl

dui en dit wil ek aan u stel, dat u Keswa gevang het met een doel voor oe en dit is e^h&as'ce -ô ■piO'jc -nîs Jv io u j I p x J - Q v / u j o -Utia.-* <u.ou c^’^ C ['-4' b s s 1-0^ co<i

om hom dood te maak, en dit is eintlik wat met Keswa gebeur het, om een of ander , ,0 ^ 2 Cci ^ ^ c t r o l - lk c x + ^C> le d ! i u j O ^ K ' S IS W 3 p t w a ^

rede het u hom gemartel en dit is waaraan hy dood is. „ _ _ » .• . i_I W f e r s ^ 0 . o J ^ ^ w W * c /

Inderwaarheid, as ons kyk na die mediese rekords, dan was daar[J ^ c ^ c S / f jPioe: ' c o 'c o i +W2. h ^ c ^ 'o x 1 ^ p o H s ,

aanduidings gewees dat Keswa op 'n stadium vasgemaak was, en kneuswonde aan0 t y .c i r r o - ^ ^ S 4-K ed \c.esus>o - f red u p y

sy liggaam gehad het. Hoekom sal al die mense nou van buite af nou vir uO J f OtK?r Kj> S U . t-.VO'-'d u J '^ ) £SUV.'^L,-Jc> L-c .Z£~ u^h<0

impliseer?f c ^ o o o o

MNR PEENS: Ek weet nie. - ;j knoo'-o

ADV STEENKAMP: Wil u nie maar vir ons die waarheid vertel hier vandag nieU J-i! U o u ^ / ca - '-o

mnr Peens? Wil u nie maar die geleentheid gebruik en vir ons se vandag, vir een■:c b - j ¥V V O <r<?r~^ T oJce. ^ lu 'c <3PVn*-^ ! |;vH \'CC\ c -l C' i

keer vir ons se wat het met Keswa gebeur daardie dag en waarom het dit gebeur,V A _ 3 \ j j y s \ C X j z r v > o t— —> ■ s ,

wat met hom gebeur het nie?

MNR PEENS: Die man is dood aan sy hart. - Ve d- ° 'r<?° ' J ^ " C ,c -

ADV STEENKAMP: Wil u nie maar die geleentheid gebruik nie mnr Peens? . P’D oi'd M ? u w j o u d a o 1 ’j vJ H

MNR PEENS: Mnr Steenkamp, ek ... y v v b r ^ v * t - _

MNR VAN RENSBURG: As ek miskien net daar waar ons nou opgehou het. r- ~-

U se u ry toe terug, hoe lank het dit omtrent gevat? ^,2 c * '? ~ i L ^ o c r f e r ^ i t 4 c i x t ^ 7

MNR PEENS: Nee, o hemel, ek weet nie. t

MNR VAN RENSBURG: Het dit langer as tien minute gevat, korter as tien

m m u t e ? \ A - , ^ ^ !< = > ? -< 3 r v \ / g e . c .


38 GD PEENS

MNR PEENS: Ek weet nie, gaan na radiobeheer in Vereniging toe. Laat hulle kyk

na hulle rekords. Vanaf ek gekontak het totdat ek by die hospitaal stilgehou het, ek- *Lr<-s i_jg>o’c t p . - —" — S - -7 r - “ _ff C S . r /■csr/" ■'=*" r -- r r C o o T P v C A .

2. "T~ i-1" — :: C' ^ <2_ •-cJ'S'f— « \ ' c iJouO,weet nie, ek kan nie onthou nie. Dit voel vir jou op daardie stadium soos 'n leeftyd.— 1 Cr/- Cf' “r -.T. J. ^ f r/-. c. ? - '-‘ CC-Ek weet nie.C * U ^ r r i , • ^ j • ■_- ^ _ , j

MNR KILLIAN: Maar mnr Peens, radio se rekords kan net ’n refleksie wees_ •_ -rr. ^ ‘ .- • rJ' ' "e'SLC. - ’ t - <=■ (' CC" ‘ •=> »J

van op die stadium toe u met hulle kontak gemaak het.-• •=)?■ V ' ■' c “ . - . -i ■■ — ■ ■ ' •. i ■ i r "1 .

MNR PEENS: Dit is korrek, j a.— S COf' '-’I S ‘

MNR KILLIAN: Hulle kan nie verantwoording doen vir wat gebeur het

voordat u met hulle kontak gemaak het nie, is dit ook korrek? „S Ou* rv*' 'Tlo • J'- “ 'T •„*_> v o_ i ' V_ C. & t f <2-

MNR PEENS: Dit is korrek, ja.- - r - ■> , ■'/€--£i ■

MNR VAN RENSBURG: Goed, ek wil die vraag weer aan u stel. U se dit was „U" ' 'Z'- «. <r» ■<"_'. i-Jil,Wow Si'VO

ongeveer so 30 kilometer, so om en by halfpad tussen beide van hulle. Nou u kanI t < •- > ’ ' ; r , - =>r S J , ' - < Z ~ ■ U < a< -M

miskien nie presies onthou nie ...■ ^ O o i j ‘‘-. C -Vr,- '---'V- .

MNR PEENS: Ek se min of meer.^ —i < *. •

MNR VAN RENSBURG: Ja. U kan miskien nie presies onthou nie, maar u kan

tog vir ons min of meer ’n indikasie gee, u weet min of meer hoe vinnig u gery het o• < N ) -r-»» • > * < * « ■ ; ' „ * . > J • • • • '— \o \---> ^ ^ • T i r c . ' 1

'•—■

en wat die verkeerstoestande daardie aand was. Hoe lank het dit u gevat toe om byi" ' j G "~KTU.It. r 0 !-> w-’ ■ J . J 7 ‘ J •-■- r. - ' . — : ■ .• r"» j ’ . >7 • ' \ o > j o .

die hospitaal uit te kom?%ôo'c. -r - —*—0

MNRPEENS: Ek weet nie. Ek weet nie.

MNR VAN RENSBURG: Het dit langer as ’n halfuur geneem?

MNR BOTHA: Mnr die Voorsitter, met alle respek, daar word nou van my' Z . X ' Z ' Z - r r ’i ,

klient vervvag om verskriklik te spekuleer. Hy het alreeds by verskeie kere te kenneS=-'r e.c.^>~><» c *-=> r'-'C' ■- .,-2 a. ^ o ^ f C-^.u

. T ' f ' C-ST <=v>/*•■=: --JL ^ , 0 , J O T

gegee dat hy nie weet nie.

VOORSITTER: Ek dink ons laat dit maar daar. ': ■, , , i J C ' . o i l * ' « . •P™ ■' -

S~j(


39 GD PEENS

ADV STEENKAMP: Kan u net vir my se het u enige bevelvoerders, vir u direkte

bevelvoerder in kennis gestel dat u nou vir Victor Keswa gearresteer het en dat u- c r . T ( f C S ; - r - V r ’ . C ' i J p A » r ^ o 1- 1

" - p V l . j => - V V , . C — r - ’ ■ J ^ v : ' . r<~

hom gaan uitneem vir uitwysings, dat u uit die gebied uitgaan? Het u ander area^ • C- l& rT ~ :-^v- VC3 -- ' - ■ o •<Sh^r'

polisie hoofde in kennis gestel soos normaalweg die gebruik was en gese hoor hier,■f I G. ,~ ' ■ZjtJ > j J ^ '-■ ■ '.I .- • • . » ?< * ’ • ’ *'*•••• ' - • ' * •’ ’• t J ' ’ VJ ' ’

ek bring ’n man in julle gebied in, ons gaan moontlik uitwysings doen?f \ K _ S r ^ , ^ o S £ * V < 2 H f - i - 1 - >

MNR PEENS: Nee, ek het nie.0 0 | t I ' C i J a ' 5 ■

ADV STEENKAMP: Het u enige persoon in kennis gestel, behalwe die ander tweeO i £> ~~ r . J ' 5 , J - ' • b f - C 'C .

persone saam met u dat u nou vir Keswa uitneem? , v» °C J t v" i I p f P ' S ' t . i ' ' o I - ' L ^ —

' C_C_*S-

MNR PEENS: Nee, ek het nie.' J O , — O ’ O nJ ^ V

ADV STEENKAMP: Het u nie gedink dit is belangrik nie?• r~'_i «_-> U o r ^ t j ‘C ^ t ' __) ^ JT1 f- v ^ *-J*T .

MNR PEENS: Nee. \~ =>

ADV STEENKAMP: Waarom nie? Hier vang u die persoon wat bekend staan as~J _ 1 J z / ~ - Z - C - S i -V C “ J | J . ' j j *- 0

die Vaal Monster, uas ' n onder-offisier besluit om nie eers u offisier aan diens in/ ' r » ^ ^ *_ ^ ^ ■ j r t ' • o » j rzr' ~ ( ■ ^ rr>TT‘ ; c .£ C

• ■£. .~~C~ y J o " V_ J '• • • o f f ' . .1 _ j »j # *- 4 ■kennis te stel, die man is gearresteer en ons neem hom nou uit nie? Het u nie* ‘ '* ''•--d r~r~ • T. f f/ ~ ^ P-C..1 O ‘ C -*-J -T-*. j t JOv) '

gedink dit is belangrik nie? . _ — ( , r ?[_ i -J as’' ’ ’ "

MNR PEENS: Nee, vô-

ADV STEENKAMP: Waarom nie? - ->

MNR PEENS: Ek het gedink dit is nie belangrik nie.-sr «D.-t U'--

MNR KILLIAN: U se u het Havenga se toestemming gekry om weg te wees..O' S . c-> vtL ’ H Is* -J ° < rr r ’ 2*v _> — -3

Het u nie vir hom gese waarmee nie? , 0O ojo-j r -Ci . <r' -jJ

MNRPEENS: Ek het net vir hom gese ek gaan op ondersoek. Daar was vir mylid X ._>jf T !s-J x

nooit vrae gevra nie omdat ek goed was in wat ek gedoen het en dit is dit. ,^ <-*-> C y iS/*- £ ^ "* f ’ __ ^ r f m ^ ~ ^

MNR KTT.T.TAN: As ek u reg verstaan, dan was u oordeel dat Keswa die' P “t tap, pt,-o-'..-; ucC aPX -'.i-; n C-<Z- ^ ^

sentrale figuur was in al die geweld? nf ! S urff -o « ^ r


40 GD PEENS

MNR KILLIAN: U arresteer hom, u gaan op ondersoek uit en u se vir<y> , j j j y z ; -• - \ - . r ■ ~ f j j , - r ^ r r ) . .

Vniemand nie, u se nie vir een van u seniors aan wie u moet rapporteer nie?

£ - C i . ' 1 — i <=) i <3 c>.-! " ^ ’ . c J ’ I 3 - 1 r j J - S)-'~ ‘ J J v j - ' - j . s V -s ■? C O * -

' O v~ ^ '•MNR PEENS: Nee, ek het nie.

.fc>( r dv~)ô: .MNR KILLIAN: Het u nie gedink dit is belangrik nie, is dit die antwoord wat

ycv *~o\ ;••• C '’.Aucd ■■ c. ''-S' foeekgehoorhet?

O •£-'-* ’ — rQ £> r d ,

MNR PEENS: Ek het daardie aand 'n besluit geneem, ek het besluit ek vat die manrrt' r ic>rx X QXPZ. ‘Jjs O- ;■ ~ ~ - , J -/\

uit, ek gaan my saak bewys en dit is dit. Ek het dit nie nodig geag om, vir-iv/- O ;.’ =»'* *' ■' c..1 . _ r r-jj/ *y j f 'J » <•

enigiemand te se wat ek gaan doen nie. . v - ' -■ -r p 1 “> ^ 1 ' } \ j C r T > / •Jc+'Ji. - ‘ * - —« -

v—

MNR KIT ,T .TAN: Mnr Killian, u het gese dat u so bekommerd was oor die. . . O w r? ! v. - : “ j v ■ ; -\Usi.

omstandighede wat op daardie stadium in die Vaal Driehoek geheers het, dat u die: C.i VJ>V. c o '-J -V.- c. '■ - > \ t

vrymoedigheid gehad het om senior mense te skakel en te se kyk nou moet hier 'n■ >' Z'.'X. SCr ■ - ”• ' ' - • . ' ~l s*P «=>

eenheid gestig word wat aan hierdie vergrype aandag kan gee? Isditkorrek? -A T 1 *3a x /r o <~s? :_sZ. - Lcl - v - : ■> : { - ' ' ■ ' • ' " C O " '

MNR PEENS: Nee, dit is nie wat ek gese het nie.0 5 ' ‘c - O ' l ~ iJ3*. >= - • -

MNR KILLIAN: Stelmyreg.

MNR PEENS: Ek het senior personeel genader en gese kyk, hierdie stront moet

nou einde kry.■Sr-\ v

MNR KILLIAN: , Het dit toe einde gekry en is die eenheid toe gestig? .•, A * _ i _ t' -O'*: --r j > '3 - i . ■ - j • » v

MNR PEENS: Na Keswa se arrestasie? w ff- A c.- 'Ce-i--- . • . < ■ ' :* . r-

MNR KILLIAN: Nee, voor sy arrestasie?• ‘f c* ‘ ' ' ' ’

MNR PEENS: Nee. Nee, nee, u verstaan my heel verkeerd.I tJo tvio, ’ J C U ■ V_.« r i ’- v * J . ”> / ^

MNR KILLIAN: Nee, ek vra u net.O o , V-'* .

MNR PEENS: Ja. c'^S.


41 GD PEENS

ek vir hom Brigadier, ek kan dit nie meer hanteer nie, dit is elke oggend twee-, drie-^ vj c~ a ’ ’’ rs- (__ ___ *nzr cr O'^' c3 o ^ * -1C.’

u u r -

MNR KTTJJAN: Maar toe het jy reeds kennis gedra dat Keswa is dieO , • r> -> ! ’ T - ' f t . - ’ " >. j r ■ j ___ 2

prinsipaal in hierdie probleem?V v- ^ O p ; ' 1 r ~i X^T' ' *> <1— r z? c. rr>

MNRPEENS: Ja, ja. Toe het al die senior polisiemanne kennis gedra daarvan.— 2 . - t- • <: 3 . - O .J • =. £ - ^ o - - a \

" ' o O -MNR KTTJJAN: En dit het aanleiding gegee na u oproep en gese ek is nou

^ ‘J C . C V ’ ' C iirJ - v - J O ~ t V - C -- - - -- ' • 3'. J •

siek en sat vir hierdie strooi?

MNR PEENS: Dit is reg. ~ ^ • c i a---—

MNR KTTJJAN: En ek dink hier moet nou werk gemaak word van hierdie

strooi? d f

MNR PEENS: Dit is reg ja.** 1 ‘ * ••

MNR KILLIAN: En hier moet nou 'n spesiale ondersoekeenheid gestig word?p \ U S - — f-~ • . < “S *- ~ r- r— » V J • ►. J O u ' e )

MNRPEENS:Nee. u^'.

MNR KILLIAN: Wat was u voorstel?•-o-’- ' . : ' J r - ' - .1 < J

MNRPEENS: Toe vra ek plaas my oor van Moord en Roof af, OG en E toe.— f= -t '■ . - - , ■ >T\ -■ v-'c; {;

MNR KILLIAN: Wat het toe gebeur?■ ^ n : r - • - - i \ r

MNR PEENS: Dit is gedoen, binne 15 minute, het ek begin met die ondersoek.>r ‘ - v - , j r - i J y ’ " T . * ~ L*

n ; • ; . - , • - • • , % ^ , , , J

MNR KTTJJAN: Ja, is dit toe voor of na? t

MNR PEENS: Na my oproep.r.{ i • j J1 J •’ r *

MNR KTTJJAN: Voor of na Keswa se arrestasie?

MNRPEENS: Nee, voor sy arrestasie.p d , -J' ~ ** ' S I < ( 7 5. •

MNR KTTJJAN: Okay, goed. Nou gaan ons verder. Dit was nou u primere-r j j o v i , v*-3 C_ ^ J . T ^ ( 2. ( ( L - O » S (=-

doel waaroor u hierdie mense genader het en gese het ek het nou genoeg inligting,O f p - p - f ^ 1- p t o o !i ( ( i w c c_

— — /=»o C.»- > = ( • _ . -»r Of r/- -i. J •

MNR PEENS: Ek het Brigadier van Niekerk gebel uit Brixton se kantore uit, toe sec . o ' - J v-J i - j : <c 'g y - p jL ^ l O


42 GD PEENS

ek het nou genoeg tyd gemors en hier word niks fisies gedoen om 'n einde te bring~ I c— -f-j r ss(T_ VA G~rcz_ , t

aan hierdie geweld in hierdie omgewing nie en daarom stel ek voor daar moet nou->C QL, rZT • V p-.SX-- rûyr UvCv^

A,B,C gebeur?

MNR PEENS: Dit is reg, ja.

MNR KILLIAN: En dit het toe gebeur?

MNR PEENS: Dit het gebeur.\* t_ -- r- & - o - * ? . C

MNR KTT.T.TAN: En wat u in werklikheid toe geword het, is u was toe nou dieA - > 0 W L > V J ' ( - r r • - . p p i . J C C V- “5 “ ■ ^ *-r ^ C / \ - A

toesighouer of die bevelvoerder van 'n veld eenheid?S < y "CVn • ^ v ’f' j ' v c C . o c . V- '■ - yi' T V t o <= C/(~

MNR PEENS: Dit is reg, ja. -i h ^

MNP KTT.T.TAN: En die veld eenheid was getaak om sekere mense op teA.Jr. -> r •. ■ rj

Spoor? ^ J r. • . J -

MNR PEENS: Dit is korrek. Co, ^ ;!r

MNR KILLIAN: Nie om ondersoeke te doen nie?i j> c$-~ " -j c r . j ) - - . - . • r ' r "

MNR PEENS: Ons was belas gewees met die opsporing van mense en die

opsporing van bewysstukke. ,4 'T- •' J " «--» - -

MNR KILLIAN: Presies. En dan word daardie gearresteerdes oorhandig aanc O - ~ • I , . I C 1 F / t Q - ~ ~ tx - - . " r ?. ’-i

’n volwaardige ondersoekspan. Hulle neem dan die ondersoek waar. Hoekom het u- • . v j C - C o c-> _>i. f ry f >.j ’" • - ' V i * / , ) ' - C - ' I r n - » s ' * ' r~Z > ' ^ T ir- •«?

nou vir Keswa gevat en u gaan nou die ondersoek doen, terwyl dit nie u taak was. j , j ,t : ■. j j \C G _ S ■

Ve j^ o _ I - •-*•_»« c: r • '* i <-

*=!'S'C. 'I

MNR PEENS: Ek het reeds vir u gese ek het vir Keswa gevat om bewysstukke tet r : .-v— • & a - j c . - t n - r ' c i . 5 . ^ 0 , ,

gaan uithaal. Dit was die taak van my eenheid. (Onduidelik) bewysstukke.—o---'cJ C t-jo ; o r - t, t o - D i . j c i . l W •kzr'-G. -_.f. c. CJP »v'-

MNR KTT.T.TAN: Die arrestasie van Keswa was die primere funksie waarmeeC\e.e £.S~ CD P -tv t <=>&..: rr./z$.j.

u getaak was? z .i-t> j ' t~=* ^

MNR PEENS: Ek het hom nie eers gearresteer nie. ^


43 GD PEENS

MNR KILLIAN: Wie het hom gearresteer by die prokureur se kantore?'/J~o c * < f ^ 'qj ''j'j- .IX'jo J5ro CJ-rTca "

MNR PEENS: Ek weet nie eers wie het hom gaan haal nie. Ekjiet hom aangetref1 cfcv.’t ■ * 1 ■ w c * “ - ^ ^ , _ t-eo-. 'if-

s-

by my kantore.#v ^ X -3 • ' • C -4^ •

MNR KILLIAN: Ons het hier 'n verklaring as my geheue my nie in die steekVJfe? ' \\ - :> 3 . ' o'.<r i fc>’ jo’r'zJs

laat nie, wat se u het hom by die prokureur se kantore in ontvangs geneem.*,r&~ ^-y- r~c> j -rx»0 Vsrr C ■ ' j r - Z i l 0 ~ ’ JL ■

MNR PEENS: Ek het gese hy was gearresteer by die prokureur se kantore, by_ -. p v. a. y— * 1' ' ''' £ •' ? .

Anneke of wat ook al Van der Westhuizen.f j •- *• • ( <r

eMNR KILLIAN: Toe u hom nou klaar, hy was nou klaar in arres geplaas. U

‘■j •*Hr - ><*.* - ■ ' **4Z ■ r-*', •* •/ c y 1 .*»

volgende funksie sou gewees het om hom nou aan die ondersoekspan te oorhandig.1 ’). / > • •, ;v ,v' j ." ’ • /•3 ."

MNR PEENS: Aan die ondersoekbeampte.

MNR KILLIAN: Die ondersoekbeampte sou ook nie 'n enkele persoon■ -s .----j *~ 1 '. - -■ J

gewees het nie, hy sou ook handlangers gehad het.V: v i ■ . „ y ~

MNR PEENS: Dit is moontlik, ek weet nie.- \

MNR KILLIAN: Ons se maar die ondersoekspan.

MNR PEENS: Met die bewysstukke.j) ' \<' 0 ; *7 ’

ADV STEENKAMP: Nee mnr Peens, ek dink u as ’n ervare polisieman, regtig- - y ■ _/ U--' •>.

onderskat ons 'n bietjie. U was nie 'n offisier gewees nie, u stem daarmee saam?o r ' s a ' . - ' s - ' c 3 J s . e r c - - ' A ’ ' v - ' • I cXJ

MNR PEENS: Nee, ek was 'n sersant.

ADV STEENKAMP: U was 'n sersant, goed. t

MNR PEENS: Nee, ek dink ek was daardie tyd 'n konstabel as ek reg onthou.

ADV STEENKAMP: Nou vat u 'n persoon uit wat uitwysings gaan maak, wat neertOtf' _> ", j•* * >“ -* ..‘i1 .- • . * . <rc>

kan kom op bekentenisse.- ir\®Oca-i? .

MNR PEENS: En hy ontwikkel ’n hartvirus en hy gaan dood as gevolg daarvan.\

~ ^ & r ' T O 5 1 •’ ’ ' V* .


44 GD PEENS

ADV STEENKAMP: Nee, gee my 'n geleentheid. U van nou as 'n sersant, u is nie. o J ? rC <z O f , OOPS' 1 . } r<o. 7 > • " -T &c > r ,4j (J o y w -1

'n offisier nie, u weet wat die probleem is as uitwysings aan sersante gemaak word. j ,« « » < J p c u . » c , r

& As bekentenisse aan _sgrsante gemaak word, dit is ontoelaatbaar in 'n-CfS-e&rQectrJc 7 P sei- r y ^ ^ , ,t s c f^ d -v . s s 'W tf / o

hooggeregshof, in enige hof, dit is enige hof sover my kennis strek. Artikel 217 en

219 is duidelik, dit is ontoelaatbaar, u weet dit. — - .Cj ^ c \ D'Or ^ I r e s ,i .c J fc -o o -

U vat nie die man vir 'n bekentenis aan 'n offisier nie, u vat hom nie na 'nUoo Corvno + Aextce & r ' e J . * ± - - o <=V. r .f iq r e r a P «

landdros toe nie, nee, u gaan nou uitwysings doen, want dit is wat die man gaanIT*~'C?JJC/ , O t-d. 0 3 'rc> Jo vO'fJ O'-^ dO^> 1 v 3 f 0 ' CkJ _ >"•■■ )<r'k~)

doen, hy gaan nie bewysstukke uithaal nie, hy gaan nie bewysstukke - hy gaan aan- V"' r- s Q o’ '■ fry -*0 a o c5~jA ' .7.:'*' ' ,—kt 1

u uitwysings maak.\ac> g ' c U e t ^ 2 - a J ' c l o r r e .

U rapporteer dit aan niemand nie. Daar is hordes dossiere wat le en wag,X^c>^ s s p o ^ >‘+ t o £> r a o rv£ TK2fs? o r e ^ O ^ lkvTmz S, •f-ftoA'S.

moordsake wat u se, u kan nie eers onthou hoe baie dit is nie. U stel nie 'n enkele-_ccx '^ z fflv tcto Cc, ty%<3b< I o*4?cl A/0 -j CO^-L res'- -Crr'oOt ^ /_//,, [ f ^

ondersoekbeampte wat in die meeste gevalle offisiere was, eers in kennis nie.e o s o v ^ i f a ^ Q p ^ - O ^ r e / +■*=>-•

U weet hier gaan uitwysings kom wat onmoontlik is om te bewys, al kry ui ^ o -1 c v o '- o -\r-oJr @ j ^ o t c c ' ■ > oJ- C & ^ r <nJ p-tc^’j e c * -S' >>a ->o C c x r r c -rv

die bewysstukke. Dit is die een ding wat ek aan u wil stel. Dit is die een ding, en.. ■ c r ' \ Q f J o - . t £T> ' - . / - ‘c ‘r '<^-S. ■-S> 0 » <? H rVw rci. J A.* n p f <rvr -JA--— * - V J - • ■ 1. . Sw V.

dit het u geweet. U het dit geweet. Daardie goed sal nooit bewys kan word nie,a - 1 -r t n ' v - i . r ' 1 o-y "TVncua S y * T - r - r n e o e r b e v

^ maak nie saak wat nie.

Die tweede punt wat ek aan u wil maak, ek dink dit is amper dieTw? ^,<rcc'r c i -t'Wcd T ’/v-i >vi aic> y t£ f > /, ^ i 0 .J > tk . (

belangrikste, u het en dit is wat ek nie kan verstaan nie, miskien kan u vir my se, u^ d - d c f d e x ^ w a - i " -ar, .S ^ o ' M . c w . ' f c e r~Jn rse self dat Keswa was voortvlugtend gewees. i ' ^ ^

CtrnAel' nH2 j &rsc>£ t e S ^ ° QHier arresteer u vir Keswa, van alle mense, u arresteer Keswa. U se self u

. t^ o u -i:0 fd r ’~c u rs>& f-C soek na hom en hy besluit net daar en dan, daardie dag, ek gee my samewerking vir

\ o o f a -*^3 Oo^ ^ czi r . c i ."mnr Peens en nou gaan ons uitwysings maak. Klink dit nie vir u snaaks nie?

4 -o W 2)p y o u ^ r o - o p ^ c ^ e c o d r ^ ^ c /

kD p a i O o u A -L. e u ' d a r c e , D o » v - i U o u

*^Q -C-


45 GD PEENS

Gesien teen die lig dat u niemand in kennis stel nie, u weet daardievou v r ; _0 *~o' acn

uitwysings is ontoelaatbaar, steeds besluit u ek gaan nou op my eie aan. Rym dit.* i - ' l ' * **■£ * **• Cl •• I - ! £ &-C. ' C~ aJ v~- 'v - '.Q t £? •

‘ ^ " > W ' ~ ’ -iovir u? 0

dw* * fco€£ ->t •:«. l-o HaT>MNRPEENS: Hoe kan ’n mens antwoord op so ’n ding. Dit is soos dit gebeur het.

M 0 - 0 C.C1 ■- ^ v ./- / - . / '* < • i y j ^ v - C ‘ -* -■* ’ *“ •' " -

ADV STEENKAMP: Kan u dit verklaar, ek weet dit het so gebeur. Ek stiy nie;'=>• j j j .n . 'c^ .u -o; ...J _

met u nie, dit is wat u se. Ek vra kan u vir my ’n verduideliking gee daarvoor?Or '*. • '■ '• •-*.)' *J/\ j r\ j , • ? , • ‘ . .. - . .^ rJCK/.t-e " M i - . .*V

MNR PEENS: Nee, ek kan nie.•• ■ S* ,'\JC r , . ..

ADV STEENKAMP: Waarom nie, u was daar?<vV 1

MNR PEENS: Ek kan nie vir u se hoekom die man besluit het om saam te werki . . *. • ' < ■' • 1 A

nie. Ek kan nie vir u se hoekom die man besluit het om te praat nie.t wV ^4 I |

ADV STEENKAMP: Ek wil ’n kans vat, dit is die enigste saak wat u ooit hanteer

het, wat u as 'n sersant 'n persoon op moordsake gevat het vir uitwysings, hierdie

was die enigste en die laaste een?o-*-\c* Voi.H

MNR PEENS: Nee, nee, jy maak ,'n fout.) ’■>. ' j 3 ! i ’J r -2. ’' J I y •

MNR KILLIAN: Goed, mnr Peens, het u ooit 'n speurderskursus bygewoon?-..J. <-• r -I ! ,jj i ^ ' j jZ ;

MNRPEENS:Nee.

MNR KILLIAN: Het u ooit opleiding gekry as 'n speurder?' J cv SvZi.~‘ i-- s>:-: -

MNR PEENS: Nee. (band eindig) ...

MNR KTTJ JAN: ... reels verduidelik? Weet u wat dit is en waar dit ontstaan

het?' • r ’_C3 3 ^ J

MNR PEENS: Ek weet nie, is dit in die Griekse woordeboek gebruik. Ek weet nie.tr c)-r‘ - i ~z z ? U-u: c. *> « Oiy>-?'c s s c>

MNR KIT ,T .TAN: Nee wag 'n bietjie broer, moet nou nie met my grappies

maak nie, ek is baie emstig as ek nou met jou praat.. • • ‘vT ^ ^ : .^ ^ P* v " • ; O-i .

Weetjy wat is regtersreels?c S'" ' ^


46 GD PEENS

MNR KILLIAN: Se vir my wat is dit.•e’ '.''<2 _l: o1. ■'l- 1 C

MNR PEENS: Regtersreels is saamgestel deur 'n groep regters, as ek reg onthou in- .a i . ’ ; •< • v -• ' 3 '• C ;■ i — 1 . r f f n ’ J i v ' c P K \ - '

" ' * V ‘ die Kaap, om 'n persoon te verduidelik wat sy regte is.<Ze-r&. •’.■a .•» < .i ■ :. i • ■"-*■■■' .5-

MNR KILLIAN: En wat se dit vir u?

MNR PEENS: Dit se vir jou jy het die reg op regsverteenwoordiging, jy het die reg- •• ■’ •' '• r ' -• :• ; • '•

om te swyg ensovoorts.r ftV'c t o r2: rrr-: A V > r.-,* • U%—/

MNR KILLIAN: Nee, dit praat ook van uitwysings en verklarings wat op 'n'-> • : C ) ’ r. ■ r w Scc'o^^ a n d c oCLX'wenbs ^

vbekentenis neerkom.

MNR PEENS: Dit is reg. So u is vertroud daarmee, u is vertroud daarmee? ,. y i v. O' , .a C X J 7 .f5 3 **

MNR PEENS: Natuurlik.

MNR KILLIAN: En des nieteenstaande besluit u as ’n konstabel terwyl u weet■- * ; ; ' ■ . 1 - - j r , - v ' " O •' C ' ^ w

wat behels regtersreels, ek gaan regtersreels omverwerp, ek gaan nie 'n offisier watr , ■ • ' 's/1:'- ' ' -S^^cr ... c , ' ' O-. .rCr

’n bevoegde persoon is, om 'n toneel uitwysing waar te neem en in 'n hof te gaan-% v v J. -v> _ -• J ~ „ v :

getuig, oor sulke uitwysings en verklarings en bekentenisse in kennis stel nie, neem> - - - - - • . - _w / „ 3 / p - D

u hierdie man uit?•/ r7'" ■? _ /

MNR PEENS: Dit is korrek.- , / t ■? ■

MNR KILLIAN: As ’n konstabel?

MNR PEENS: Ja. ^ . ?

MNR KILLIAN: Waar het u daardie regverdiging vandaan gekry?•} :cf i-jy ??> --J- ca.'s'CS'- ' b'-yT*

MNR PEENS: Ek het self besluit.31 c».-.

ADV STEENKAMP: Ten tyde van Keswa se dood het Keswa reeds 'n prokureur

gehad, mev Van der Westhuizen, korrek so?»V/- f i t / >... • -

MNR PEENS: Ja. J e s-

/

r J

MNR PEENS: Ja. Ja.


47 GD PEENS

ADV STEENKAMP: U het nie gedink om haar in kennis te stel nie, die man hetj- -4-Kt^Jc f-o < ^ C b r y -tk _ cJ~\r<^Su^

reeds 'n prokureur wat reeds namens mnr Keswa optree in die soortgelyke sake, uhdid o. GOô <= pp2<3f e d Ccs\f 'cT <5=3 x0 0 \ i/\ r CTcj S c’SLy'het haar 00k, lei ek af, nooit in kennis gestel nie. ,cy^s'JC-e J ir exJ c^'cT ^ £ 9-/ , r\ t-^ /-.-V

MNR PEENS: Ek het dit nooi nodig geag nie. U weet Keswa het erken dat hy— - -Z-.C - f ' - r J P > ■(-> \ ■. A x .

duisende mense, oor 'n duisend mense, doodgemaak het. Het hulle regte gehad, het' J ' c x o r . ’C C ^ v j f ' c V e . 0 ;• X . - ' A J t .

hulle reg gehad om hulle prokureurs te kontak voor hy hulle doodgeskiet het.*"* •* st> * c 3*v.3“ r' tx ■ c; —> ■ -i-.rv . * 3 *

ADV STEENKAMP: Hy het 'n reg gehad meneer.£ -^ -\a d r C0K^ S ' / '

MNR PEENS: Hy het ’n reg gehad, ja.\ f£?£-> "C- .

ADV STEENKAMP: En het u hom ooit ingelig? ^ ^^ n c l c^cM r«?\)<2i ocf'J />-> -1 .

MNR PEENS: Ek het. _ x o l ■ o '

ADV STEENKAMP: Het u ooit vir - en wat het hy gese, hy wil nie mev van derj u 3 !/\.G'3 cr)'e:l S ^ m * ^ c r h £T

Westhuizen sien nie? ^7 ^ u u o ^ :o i r £ » \j<r»r' r i c - fUJ^S* Kj.'.-' -

MNR PEENS: Keswa het gese nou, hy wil klaarmaak, hy wil skoonmaak, hy is’ i<L€<woo he? Wrt.-.* f d J C ■C'.wsto 0 ^

moeg. O r o n u p c h e 1 ' > ^C"1

ADV STEENKAMP: Is dit nie dan presies hoekom u hom moet vat vir uitwysing,c c ; x : ’ ; . 1 - t t j '•■’ • J C ■* *•' ' • • £ « - I-/-

of aan 'n offisier oorhandig of aan 'n landdros moet oorhandig nie, o f selfs syZ 's/f 3 zizii '•<? ’ >■ '.■ -Jwi“ r-_ , s>( 2 f- « T f ' J ' C . • r r ' f - ' o p j e g . y £ rv v , \ s

prokureur moet in kennis stel, hierdie persoon gaan hom inkrimineer.Pmo-iC.*- ’«■* ir.l_ * J*- •• S - :i ■; v V l , . . *■" r * .

MNR PEENS: As Keswa vir my die moordwapens gaan uithaal het, was daar geen~ £ p- 'c s ’ •£, J t <2_ » ' \a r c Ji 3 !-,Jf ’o p r ? /^ / 1 / O f

hof wat sou kon bevind het Keswa het nie geweet van die moorde nie. Dit is• IczxS ex <- r>> C" -VWrx> L O O ^ C 1 t'-O1 - > n d <=3cv ' b * o ^ -H v O K r 1

waaroor dit vir my gegaan het. T K o jk <_oKcrJ r b /

MNR KIIJ JAN: Waarop baseer u dit? Waarop baseer u dit?! 0’ o Jo £\<^' i o ° S € 4- CTC* O ' -'1

MNR PEENS: Dit was waarheen ek op pad was.c*.J -z 1. 'X ' .0 0 •£,

MNR KILLIAN: A1 sou hy die moordwapen gaan uitwys het,... ,,*t 1 1 c x _ f / -o (.• '=*of s '^ a iO ^

jnV o' 1 rJ rY J C c p 0 ',0MNR PEENS: Moordwapens.

jA'tj , O1 Qr bO P c p P 1


48 GD PEENS

MNR KILLIAN: Of wapens, verbind dit hom met die misdaad?c o rn s Cc>r r^c^s=d '/•' <r\ - cd j - c <<

MNR PEENS: Natuurlik ia. _ Kjc«i-w roJ [ca (Jj

MNR KILLIAN: By wyse van wat? 0

MNR PEENS: Ooggetuies. ^ u u ^ ^ - c z o

MNR KILLIAN: Nee, by wyse van u getuienis?\.)C>, £2 iT y o " f n o .s s « - S . .

MNR PEENS: My getuienis dat hy die "gunne" vir my uitgewys het.^ S S C s '/-'L k<2_-. p o l ' v i f d o u 1 4 - <9 S

MNR KTT,T,TAN: Jy, wat ontoelaatbaar is?\ b u U-}V\<3 O r ^ <= + ^ J b u J e c ) ^

ADV STEENKAMP: En dit het u geweet. Jy het dit geweet mnr Peens.An/v^ ^ k > o - ° P e e y ' c

MNR PEENS: Ek dink julle is besig om die hele regstelsel hier te herskryf as e k ... Jus^rc<?■jr-t K>rC r.v-vj icr'OO V? -1 if u iAj \-5-v ' l€*ts)

MNR KILLIAN: Nee, ons hersien hom nie, ons noem vxr u die regstelsel wat ^ 0 “ "N O ; • o»G '/'c^ '.ô^KSSf ^ , u0<2 o<t^ £ la£S~

u verkraghet. J, • .*=tLi<S!rv~v îr>rj o i o - ' s t V ; '

MNR PEENS: Ek, ekskuus? - Tr^_ rsyo

MNR KILLIAN: Ja, u het dit verkrag. U het die regstelsel verkrag toe u•>£. i'O’-’ . ^ 3-j o b c i ^ d — O ’ 1 ■"?

hierdie metode van ondersoek gaan toepas het.ijjV"' ' 7. •' 1 v t 0-' ■ ^ " < nu eS 'h . q d J^ o .

MNR PEENS: Doen my 'n guns. Dit wat u nou vir my se, kom se dit vir my net<c c :y Qr' tO~>< ■ C o ^ hzcuj f— - ! o r /*'C* "?■ •' . •* .

buite hierdie deur.

VOORSITTER: Mnr Peens, laat ons dit - mnr Killian, u moet asseblief u|VM • * r~r 'Ca.' \ <o 'n p ' P ^ s e . t .^ 0 ^ 2

Vrae ” K

MNR PEENS: Mnr Killian raak persoonlik.. - W\c 0 e .-y zy^r S O r o .J

MNR PEENS: Mnr die Voorsitter, hy beskuldig my dat ek ...r r r c v - ~ a \ f W e t ^ c : j - C C .e s ■£>'

VOORSITTER: Nee, nee, die punt - ek dink u hoor mekaar verkeerd. WatNO Wo pO ' t - t- •t V'-i fJL vp'J *V\rSO> r dS^SrT) y c> : <£!

mnr Killian vir u se is, u se u dra kennis van hierdie regtersreels oor optrede?COv J- w \ / '/?/-■ ->.3 1 5 ^rv-ojr u o U S c u d " V I'O 'J

MNR PEENS: Ja, dit is korrek. Q & O c + N 2 .

’ c s J ,--a, l r o n > j y o u s r f a K r c c '

JOHANNESBURG HEARING i - e / s REGULASIE 29/GAUTENGo P \ f u f l ^ C Q p P ^ S .x

<s!<£V'^S C * z p 'n (\> n P r / f f t f )

VOORSITTER: U weet die regtersreels se dat die versameling van inligting,

die uitwys aan 'n nie-offisier staan buite daardie reels.

MNR PEENS: Van 'n toneel, ja, maar die uitwys van 'n bewysstuk, daar is nie 'n

manier wat 'n beskuldigde in 'n hof verby dit kan kom nie.

Ek het ondervinding daarvan.

VOORSITTER: Is dit u antwoord, want ek dink dit is die vraag.

MNR VAN RENSBURG: Mnr Peens, u het ook netnou genoem dat dit was nie

die eerste keer dat so 'n tipe voorval gebeur het waar u alleen saam met 'n getuie 'n

verklaring van hom bekom het, waar hy homself impliseer nie, dit het al voorheen

gebeur.

Nou ek wil graag vir u gedeeltes hier aanhaal uit 'n vorige uitspraak van 'n

hooggeregshof regter. Hy se hierso "before I move to more particular critisisms of

the evidence - en as hy praat van "the evidence", praat hy van u getuienis en ek dink

konstabel Marais se getuienis - "let me state the more general critical view we take

of the evidence of this pair. We believe the false impression sought to be created

was that Peens worked alone at the critical time. And the compliment o f this that

Marais for all practical purposes had nothing to do with the case. These two of

course are the ones mainly implicated by the defence as the torturers. Before going

further, it is convenient to refer what the courts have said about the questions being

taken before police officers rather than a magistrate".

Dra u kennis van hierdie gedeelte van die uitspraak?

MNR PEENS: Ek het nie geluister daama nie.

MNR VAN RENSBURG: Het u bevelvoerder u na die tyd ingelig van wat die

regter gese het van u optrede?

49 GD PEENS


MNR VAN RENSBURG: Nie? Goed. Het u bevelvoerder u ooit na die tyd

ingelig wat een van die groot kritiek teen u was in verband met hierdie sogenaamde

"night vigil massacre"?

MNR PEENS: Nee.

MNR VAN RENSBURG: Het hy u nooit ingelig oor die kritiek teenoor u nie?

MNR PEENS: Nee.

MNR VAN RENSBURG: U dra nie kennis daarvan nie en u was ook nie by toe

die uitspraak gelewer is nie?

MNR PEENS: Nee.

MNR VAN RENSBURG: Niemand het ooit na die tyd vir u daarvan vertel nie?

MNR PEENS: Nee.

MNR VAN RENSBURG: U het netnou self gese as hierdie persoon in daardie

stadium vasgetrek is, sou duisende lewens gespaar gewees het. Het u nie

belanggestel om te hoor hoekom hulle vrygespreek is nie?

MNR PEENS: Ek het die saak nie ondersoek nie. Ek was op daardie stadium met

die Moord en Roof eenheid. Ek het genoeg kopsere op my hande gehad.

MNR VAN RENSBURG: Ja, tog was u die enigste persoon wat, ek dink 'n stuk

of agtien of sewentien verdagtes aanvanklik dwarsdeur die nag ondervra het by

daardie saak?

MNR PEENS: Dit is korrek.

MNR VAN RENSBURG: So u het definitief 'n noue kontak gehad, u was die

persoon aan wie hulle hulle verhale vertel het waar hulle hulself impliseer het in die

massa moord. Het u nie na die tyd belanggestel om uit te vind wat gebeur het nie?'

50 GD PEENS

MNR PEENS: Nee.


MNR VAN RENSBURG: Glad nie? Tog hou u dit aan ons voor dat indien

hulle op daardie stadium vasgetrek is, sou daar nie soveel bloedvergieting in die

Vaal Driehoek gewees het nie.

Soveel so dat u later self gevra het dat u moet aangestel word dat u die sake

teen hulle ondersoek?

MNR PEENS: Ja.

MNR VAN RENSBURG: Ek vind dit nogal moeilik om te begryp wat u nou

aan my se, kan u dit net vir my verduidelik hoekom u nie belanggestel het op die

stadium en toe later wel toe belanggestel het?

MNR PEENS: Dit was my eie besluit gewees.

MNR VAN RENSBURG: Het u besluit om nie belang te stel nie?

MNR PEENS: Ja.

MNR VAN RENSBURG: Goed. Nou kom ek gaan net 'n bietjie, ek wil net 'n

bietjie verder aanhaal wat die regter gese het, hy se "however, this may be, let me

return to Peens' account. He would have us believe that in this case o f awful

proportions, even in the South African history of bloodshed and with political

parties and political headquarters applying pressure, he at the time a mere Constable

was assigned the role and exclusive duty of screening some 18 suspects with the

right to allow summarily release and all this past the middle o f the night, until he

had interviewed and classified all 18 suspects without any aid whatsoever, not of

an interpreter, not o f a senior Officer and they were present at that hour, so he tells

us. Not o f (indistinct), not o f anybody at all. For the urgency of the need to

conclude the business as I have observed already, two distinct reasons have been

51 GD PEENS

MNR PEENS: Nee.


given ..." en dan gaan die regter voor, ek gaan nou nie meer verder daaruit aanhaal

nie.

Het u die koerantberigte gelees na hierdie saak?

MNR PEENS: Ek het gekyk daama.

MNR VAN RENSBURG: En wat het die mense gese, wat was die

koerantberigte s e ...

MNR PEENS: Hulle het gese die mense is onskuldig as ek reg onthou, ek kan nie

onthou nie.

MNR VAN RENSBURG: As gevolg van die regte ...

MNR PEENS: As gevolg van 'n weerspreking in my en Marais se getuienis, j a.

MNR VAN RENSBURG: Die pers het ook groot gewag daarvan gemaak dat as

gevolg van die regter se uitsprake van die swak polisie ondersoek dat hierdie mense

vry uitgegaan het.

MNR PEENS: Ek het nie die saak ondersoek nie. Ek het net ondervragings

gedoen.

MNR VAN RENSBURG: Goed, nou wil ek terugkeer na Keswa toe. U was toe

hier twee en 'n half jaar vantevore. U se u kan nie onthou presies hoe lank dit gevat

het om by die hospitaal, maar u se u het gejaag.

Kan u onthou min o f meer hoe vinnig u gery het? Vinniger as 120 km per

uur?

MNR PEENS: Se l80.

MNR VAN RENSBURG: 180? So u het vinnig gery?

MNR PEENS: Ja, ek het gejaag.

52 GD PEENS


MNR VAN RENSBURG: En dit was net 30 kilometer min o f meer, u kan nie

presies onthou nie.

MNR PEENS: Ek weet nie.

MNR VAN RENSBURG: Maar dit kon toe nie te lank geneem het nie?

MNR PEENS: Ek weet nie, dit is hoekom ek se, jy weet, gaan radiobeheer toe,

gaan kyk na hulle rekords.

MNR VAN RENSBURG: U stop toe daar voor die noodgevalle ingang, of

watter ingang van die hospitaal?

MNR PEENS: Ek het reg voor die hospitaal stilgehou, en ek dink as jy nou

teruggaan soontoe, sal jy nog my bande merke sien daar.

MNR VAN RENSBURG: So die bande het geskree toe u stilgehou het?

MNR PEENS: Ja.s~>

MNR VAN RENSBURG: Goed. Het u toe uitgespring en ingehardloop, mense

geroep om vir Keswa te kom haal o f wat?

MNR PEENS: 'n Suster het my by die deur gekry.

MNR VAN RENSBURG: by die deur?

MNR PEENS: Ja.

MNR VAN RENSBURG: Is dit die suster waama advokaat Steenkamp verwys?

MNR PEENS: Ek weet nie wie sy is nie, ek het haar nie gevra nie. Ek het haar nie

goeie oggend gesoen o f wat nie.

MNR VAN RENSBURG: Ja.

MNR PEENS: Ek het net gese hier is 'n man wat siek is, kyk na hom.

MNR VAN RENSBURG: Goed, het u toe vir - wie het toe vir Keswa daar

uitgedra? Het die personeel van die hospitaal hom toe daar uitgedra?

53 GD PEENS


MNR VAN RENSBURG: Ingestoot? Het u hom toe op die trollie getel?

MNR PEENS: Ons het hom opgetel.

MNR VAN RENSBURG: Al drie van julle?

MNR PEENS: Die suster was daar en as ek reg onthou, was daar - ek kan nie

onthou nie, "yes", daar was ander mense ook by.

MNR VAN RENSBURG: U se hy het agter u gesit, regs agter in die motor?

MNR PEENS: Ja.

MNR VAN RENSBURG: En u het hom uit die kar uit gedra tot op die trollie

wat in die hospitaal was o f was die trollie buitekant?

MNR PEENS: Ek kan nie onthou nie.

MNR VAN RENSBURG: So u kan nie onthou of die trollie buitekant toe

gebring is o f nie?

MNR PEENS: Nee, "obvious" was die trollie seker buite gewees, langs die kant...

MNR VAN RENSBURG: En het u deelgeneem aan die dra van Keswa?

MNR PEENS: Ja. Ek glo so.

MNR VAN RENSBURG: Maar u kan nie onthou nie?

MNR PEENS: Ek se ek glo so.

MNR VAN RENSBURG: En op die stadium, was u nog onder die indruk dat

hy gelewe het?

MNR PEENS: Wei, ek het gehoop hy leef. Soos ek se ek was nie 'n mediese

dokter gewees om te se die man is dood of hy leef nog nie.

54 GD PEENS

MNR PEENS: Ons het 'n trollie gekry en hom ingestoot.


Collection Number: AK2672 Goldstone Commission BOIPATONG ENQUIRY Records 1990-1999 PUBLISHER: Publisher:- Historical Papers, University of the Witwatersrand Location:- Johannesburg ©2012

LEGAL NOTICES:

Copyright Notice: All materials on the Historical Papers website are protected by South African copyright law and may not be reproduced, distributed, transmitted, displayed, or otherwise published in any format, without the prior written permission of the copyright owner.

Disclaimer and Terms of Use: Provided that you maintain all copyright and other notices contained therein, you may download material (one machine readable copy and one print copy per page) for your personal and/or educational non-commercial use only.

People using these records relating to the archives of Historical Papers, The Library, University of the Witwatersrand, Johannesburg, are reminded that such records sometimes contain material which is uncorroborated, inaccurate, distorted or untrue. While these digital records are true facsimiles of the collection records and the information contained herein is obtained from sources believed to be accurate and reliable, Historical Papers, University of the Witwatersrand has not independently verified their content. Consequently, the University is not responsible for any errors or omissions and excludes any and all liability for any errors in or omissions from the information on the website or any related information on third party websites accessible from this website.

This document is part of a private collection deposited with Historical Papers at The University of the Witwatersrand.

Documents

1C€¦ · MNR VAN RENSBURG: Ja, maar waarop baseer hulle nou hulle bevinding, want die persoon word in hegtenis geneem fisies in 'n normale toestand. Hy word O^CO'.js \uc< ''Hi