1.Elementler ve SembolleriBilim insanlar›, eski çağlarda, doğadaki her şeyin dört temel elementtenmeydana geldiğine ve bu elementlerin “hava, su, toprak ve ateş”olduğuna inanırlardı. Bu dört elementi yukarıda görülen farklı biçimlerdeçizilmiş üçgenlerle göstermişlerdi. Sizce, şekillerle gösterim, onlara negibi kolaylıklar olabilir? Bu dört elementin farklı şekillerde biraraya gelmesi sonucu farklı maddeleri oluşturduğunu düşünüyorlardı.Milattan önce başlayan bu düşünce Orta Çağ sonuna kadar hüküm sürdü.Bu dönem, dünyan›n pek çok yerinde özellikle Avrupa’da büyücülerin,falcıların, batıl inançların kol gezdiği bir yerdi. Baz› insanlar bu dönemdesimya olarak adlandırılan uğraşılarla tüm maddeleri altına dönüştürmeyeçalışmışlardı. Böyle bir ortamda Robert Boyle (Rabırt Boyl), elementi“daha basit maddelere ayrılamayan madde” olarak tanımlamış ve dörttemel element kavramının yanlış olduğunu savunmuştu. Sizce hava, su,toprak ve neden element olarak kabul? Edilmiştir?

“Simya” adı altında sürdürülen çalışmaların kimya bilimine dönüşmesi 18. yüzyılın sonlarına rastlamaktadır. Bu dönemdeki araştırmalar sonucunda birçok yeni element keşfedilmiş ve günümüzde bilinen element kavramının temeli oluşturulmuştur. Günümüzde kabul edilen element kavramına ulaşıncaya kadar pek çok aşamadan geçilmiştir. Tarih fleridinde geçmişten günümüze kadar yaptığımız yolculukta bilimsel ve sosyal alanda önemli baz› olaylara yer verilmiştir. Biz de önemligördüğümüz baz› olaylar› tarih fleridinde belirtelim.M.Ö

3500 M.Ö 5004 temel element

M.Ö 375Demokritos

O

İstanbul’un fethi 14531650 - yeni element tanımı

Fransız ihtilali 1789 2008 Gelecek

Elementi oluşturmak için aynı tip atomlar bir araya gelir. Bir elementin bütün atomları birbiriyle aynı iken, farklı elementlerin atomları birbirinden farklıdır. Bu elementlerin her biri farklı özelliklere sahiptir. Örneğin demir elementini oluşturan atomlar birbiriyle aynı iken, bakır elementini oluşturan atomlardan farklıdır. Bu sebeple demir elementi, bakır elementinden farklı özelliklere sahiptir. Etkinliğimizde de gözlemledi¤imiz gibi bazı elementleri oluşturan birimler atomlardır. Bazı elementlerin birimleri ise aynı atomların oluşturduğu moleküllerdir. Aşa¤ıdaki modellerde atomik ve moleküler yapılı elementler verilmiştir.

Atom

Molekül

Doğada canlı ve cansız her madde elementlerden oluşmaktadır. Bazı elementlerin adlar›n› besinlerimizden veya kullandığımız malzemelerden dolay› sıkça duyar›z. Fakat bunların element olup olmadıklar›n› herhâlde bugüne kadar hiç düşünmemişizdir. Afla¤›da günlük hayatta karşılaştığımız yaygın elementler, bu elementlerin tanecikli yap› modelleri ve baz› kullan›m alanlar› bir arada verilmiştir.

Diş dolgusunun yapımı dâhil birçok alanda c›va elementi kullan›l›r. Peki, evlerimizde kullandığımız termometrelerin içinde yeralan sıvı hangi element olabilir?

Mutfakta kullandığımız eşyalarımızın birkısmı ve bazı süs eşyalarımız bakır elementinden yapılmıştır.

Tencere

Bakır elementi

Alt›n ve gümüfl elementleri, süs eflyas› olarak kullan›lmalar›n›n yan› s›ra baflka nerelerde karşımıza ç›kar?

AltınYüzük Gümüş elementi Kase

Yedi¤imiz besinler de elementlerden oluşmaktadır. iyot elementi deniz ürünlerinde ve iyotlu sofra tuzunda bol miktarda bulunmaktadır. Sofra tuzunda ve balıkta bulunan iyot elementinin taneciklerinin aynı oldu¤unu söyleyebilir miyiz?

İyot elementi

Çinko elementi de mutfak eşyalarında, pillerde kullanılmaktadır.

Aynı element çok farklı alanlarda karşımıza çıkabilir. Örneğin marul, pekmez gibibesinlerimizde ve vücudumuzda dolaşan kanda demir elementinin atomları bulunmaktadır. Ayrıca baz› inşaat malzemeleri ile demir parmaklıklar da demir elementinden yapılmaktadır.

Demir elementi Marul Parmaklık

Krom elementi metal maddelerde sertliksağlamada ve zırhlı araç yapımında kullanıldığı gibi yer fıstığı, yumurta sar›s›, peynir, üzüm suyu gibi g›da maddelerinde de bulunur.

Krom elementi

Zırhlı araç Yumurta sarısı

Bunları Biliyor muydunuz ?

Günümüzde 120’ye yakın elementin var olduğu bilinmektedir. Yaklaşık 100 element yeryüzünde doğal hâlde bulunur. Geri kalanı labaratuvarlarda elde edilmiştir. Bilimsel çalışmaların sonucunda bu sayılar değişebilir.Daha önceden de belirtti¤imiz gibi doğadaki canlı ve cansız her şey

elementlerden meydana gelmiştir. Do¤ada bilinen yaklaşık 100 element olmasına karşın bu elementler birbirleriyle birleşerek dünyayı ve canlıları oluşturur. Aşağıdaki şekilleri inceleyerek bu elementlerin vücudumuzda ve yeryüzünde hangi oranlarda bulundu¤una bir göz atalım.

Oksijen %65Karbon %18

Hidrojen %10Azot %3

Kalsiyum %2

Fosfor %1.1Potasyum %0.35

Sülfür %0.25

Sodyum %0.15

Magnezyum % 0.05

Demir %0.004

Kullandığımız elementlerin sembolleri ülkelerinfarklı dilleri ve alfabeleri olmasınarağmen dünyanın her yerinde aynıdır. Elementsembollerinin dünyanın her yerindeaynı olması ortak bir bilim dili oluşturarakbilimsel iletişimi kolaylaştırmıştır. şekillerdegörülen çizelgede ve metinde farklı alfabelerkullanılmasına rağmen elementlerin sembolleriaynı şekilde gösterilmektedir.

Для практического применения наиболее важноантагонистическое действие Са и Р на такие опасные дляздоровья человека элементы как Ве и тяжелые металлы:Cd, Pb, Ni. Наибольшее число антагонистических реакций наблюдалось для F, Mn, Cu и Zn, которые, являются ключевымиэлементами в физиологии растений. Функцииэтих микроэлементов связаны с процессами поглощения ис энзиматическими реакциями. Среди остальныхмикроэлементов в антагонистических отношениях к этойчетверке часто оказываются Cr, Mo и Se.

Rusça metin