Upload
lander-willemsen
View
219
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1 Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten
Het risicobeoordelings- perspectief
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
2
Veilige producten met nanotechnologie: rollen en verantwoordelijkhedenHuidige kennis onvoldoende om risico’s in te schatten met dezelfde mate van zekerheid als voor ‘niet-nano’ stoffen.
● Fabrikant is verantwoordelijk voor veilige producten● Ministeries nemen eventuele beleidsmaatregelen ● VWA voor toezicht en handhaving ● Onderzoek levert wetenschappelijke data
RIVM: - onderzoek en risicobeoordeling (bv voeding, consumentenproducten, milieu) - beleidsondersteuning (bv Kennis- en Informatiepunt Risico’s van nanotechnologie)- kennis leveren (bv MKB-vraagbaak)
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
3
RIVM en nanotechnologie
● Gefabriceerde, vrije, onoplosbare en niet afbreekbare nanodeeltjes, verwerkt in zgn. 1e (en 2e) generatie nanotechnologieproducten, wijd verbreid op de markt
● Mogelijke toxicologische (gevaar) en ecotoxicologische risico’s
● Dus NIET: beoordelen van generatie 3 en 4 incl. synthethische biologie en daarmee samenhangende risico’s (bv ethische)
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
4
Uitzonderlijke eigenschappen van nano
● Uitzonderlijke eigenschappen
(mechanische, optische, elektrische, magnetische)
=> uitzonderlijke effecten
● Uitzonderlijke eigenschappen (bv ontstekingsreacties, passeren barrières zoals bloed-hersen barrière, placenta, …)
=> uitzonderlijke effecten
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
5
Groot gevaar
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
6
Groot gevaar, laag risico
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
7
Risicobeoordeling: Risico = Blootstelling x Gevaar (toxiciteit)
Risico beoordeling
Toxiciteit
Interne dosis
Blootstelling (schatting)
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
8
Risicobeoordeling nanoKarakteristieken
nanodeeltjes
Risico beoordeling
Toxiciteit
Interne dosis
Blootstelling (schatting)
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
9
Nano-toxiciteit● Afhankelijk van type nanodeeltje
– Chemische samenstelling bijv zilver of koolstof – Grootte bijvoorbeeld fijn stof (deeltjestoxiciteit)– Vorm bijvoorbeeld bucky ball, buisje, of fiber*
* met speciale, bekende vorm: asbest-werking
Risicobeoordeling nano
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
10
● Afhankelijk van hoe deeltje in product zit – Ingebouwd in vaste stof (tennisracket)– Als los deeltje in vloeistof (vb sprays/ zonnebrand)
●Gebruik van het product?– Smeren op de huid– Spray via inademing– Voedsel (opeten)– Gebruiksvoorwerp (via huid/mond)
Blootstelling
Risicobeoordeling nano
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
11
• Via huid (TiO2 lijkt niet opgenomen te worden, Zn wel?)
• Via lucht (afhankelijk van deeltjesgrootte)
• Via maag-darm-kanaal (opgelost of als deeltje)
iStockphoto
Interne dosis (opname)
Risicobeoordeling nano
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
12
Maynard (2005): The nanotechnology consumer products inventory
Nano wordt geclaimd in een groot aantal verschillende consumenten- en voedingsproducten
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
13
Periode 2005-2009: 54 -1015 productenhttp://www.nanotechproject.org/inventories/consumer
Dit wil zeggen dat de fabrikant het op de verpakking zet, maar het hoeft er niet persé in te
zitten.
Woodrow Wilson internet database: consumentenproducten met een nano-claim
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
14
Product categorieën met nano-claim●Electronica en computers●Huishoud- en doe-het-zelf
producten●Voeding en dranken●Persoonlijke
verzorgingsproducten en cosmetica
●Motorvoertuigen●Sportartikelen●Textiel en schoenen●Babyartikelen●Filtratie, zuivering, neutralisatie
en reiniging
http://www.nanotechproject.org/inventories/consumer
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
15
ANEC-BEUC database:http://www.beuc.eu/Content/Default.asp?PageID=1121
CONCLUSIONS
CategoriesNumber of products
investigatedPercentage
APPLIANCES 27 5,68
AUTOMOTIVE 72 15,16
CROSS CUTTING 66 13,89
ELECTRONIC & COMPUTERS 6 1,26
FOOD & DRINK 27 5,68
PRODUCTS FOR CHILDREN 18 3,79
HEALTH & FITNESS 199 41,89
HOME & GARDEN 60 12,63
TOTAL 475
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
16
Een risico?Voorbeelden:
● Tennisrackets (nauwelijks voor mens, maar voor milieu?)● Verf (nauwelijks voor mens, maar in spray-vorm ook?)● Voeding (opname onbekend)● Zonnebrand (opname gering)
NB risicobeoordeling RIVM staat los van een (persoonlijke) afweging van de voor- en nadelen van het gebruik.
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
17
RIVM onderzoek consumentenproducten
● In opdracht van de interdepartementale werkgroep nanotechnologie● Verschijnt dec 2010● In samenwerking met VWA producten geselecteerd (basis = claim)● Metingen laten verrichten door MESA+
NB: ● Metingen: duur, nog geen routine, geen concentratie (alleen
wel/niet aanwezig), niet voor alle materialen geschikt● Vals negatieve uitkomsten mogelijk (= niks gevonden, maar het zit
er wel in): nadeel voor risicobeoordeling en handhaving● Voor risicobeoordeling noodzakelijk dat (meer) gegevens van alle
producten bekend zijn!
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
18
Producten met E551 op de Nederlandse markt
RIVM onderzoek nanosilica in voeding
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
19
RIVM onderzoek nanosilica in voeding● In samenwerking met RIKILT, in opdracht van VWA
(gepubliceerd in sept 2010)
● Nanosilica deeltjes zijn aanwezig in voedingsproducten
● Onvoldoende data beschikbaar om te kunnen zeggen of nanosilica als dan niet oplost in het maagdarmkanaal
- Als deeltjes oplossen: normen zoals voor “normaal” silica gelden
- Als silica als nano-deeltjes wordt opgenomen: te veel kennishiaten en onzekerheden om een goede
risicobeoordeling uit te kunnen voeren
● Vervolgonderzoek (opdr: VWA) naar oplosbaarheid is gestart
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
20
Additionele screening: geen E551 in babyvoeding
Nanodeeltjes in voeding en consumentenproducten 09 november 2010
21
www.rivm.nl/rvs/075_nanotechnologie