2008 Yıllık raporu: Avrupa’da uyuşturucu sorununun durumu

HB Ambargo 6 Kasım 2008 10:00 CET (Brüksel saati)

2

Avrupa’da uyuşturucu sorunu hakkındaki son durum

• Avrupa uyuşturucu sorununun 30 ülkedeki durumuna genel bakış

• Veri ve analizler: tüm Avrupa’da ve ülkeye göre

• En son eğilimler ve tepkiler

• Seçili konu: Uyuşturucu ve korunmasız genç grupları

3

Çok dilli bilgi paketi

Basılı ve çevrimiçi olarak 23 dildeki 2008 Yıllık raporu• http://www.emcdda.europa.eu/events/2008/annual-report

• Ek çevrimiçi materyalo İstatistik bülteni o Ülke genel değerlendirmeleri o Seçili konuo Reitox ulusal raporları

4

2008 Genel değerlendirmesi: ilerleme

• Avrupa’da uyuşturucu kullanımı daha kararlı bir safhaya giriyor

• Amfetamin ve ecstasy kullanımı: genel olarak daha dengeli veya düşüyor

• Esrar: popülerliğinin düştüğüne dair ‘daha güçlü sinyaller’

• Tedavi bulunurluğu artıyor (yine de hala yetersiz)

• Ortak yaklaşım: 26 AB Üye Devleti, Hırvatistan, Türkiye ve Norveç’in ulusal uyuşturucu politikası belgesi var

5

2008 Genel değerlendirmesi: güçlükler

• Eroin hakkında uyarı işaretleri

• Sentetik opioid sorunları (örneğin fentanil)

• Yüksek oranlarda uyuşturucuya bağlı ölüm

• Kokain kullanımında devam eden artışlar

• Yasadışı uyuşturucu pazarındaki yenilikler

6

I. Bölüm Opioidler hala uyuşturucu sorununun merkezinde

• Tahmini 1,3 ila 1,7 milyon sorunlu opioid kullanıcısı (AB + Norveç)

• Eroin: uyuşturucuya bağlı en yüksek sağlık maliyetleri ve sosyal maliyetler

• Çoğu AB ülkesinde, opioid kullanımı tüm tedavi taleplerinin % 50 ila % 80’ine karşılık geliyor

• Ölümcül aşırı dozların % 80’i opioid kullanımıyla ilişkili

• Avrupa’da her yıl 7.000 ila 8.000 uyuşturucu kaynaklı ölüm

• Yılda 600.000 kişi opioid kullanımı için ikame tedavisi görüyor

7

Tehlike sinyalleri Avrupa’nın en büyük uyuşturucu problemine yönelik

• Eroin ve sentetik opioid sorununda değişim sinyalleri • Ülkelerin ihtiyatlı ve tepki vermeye hazırlıklı olması

gerekiyor

• Yeni veriler geçen yıl rapor edilen ‘yavaş yavaş iyileşen eroin durumu’na gölge düşürüyor

• Şu anda ‘kararlı ama artık azalmayan bir sorun’

• Ama Avrupa’da eroin sorunlarında 1990’larda görüldüğü gibi epidemik bir artış değil

8

Görmezden gelinemez…

• Dünya pazarında eroin bolluğunun yol açtığı tehdit (2007’de Afganistan’da rekor afyon üretimi: 8.200 ton, UNODC)

• Eroin kullanımına ilişkin göstergelerin yol açtığı kaygılaro ele geçirme vakalarıo tedavi talebio uyuşturucuya bağlı ölümler

9

Uyarı işaretleri (i) i. Ele geçirme vakaları

• Rapor eden çoğu ülkede eroin ele geçirme vakalarında % 10’un üzerinde artış (2003–06)

• Önemli bir transit ülkesi olan Türkiye’de ele geçirilen eroin miktarı bu dönemde iki kattan fazla arttı

• Genel olarak, 2006’da Avrupa’daki eroin ele geçirme vakaları tahmini 19,4 tona (48.200 ele geçirme vakası) ulaştı

10

Uyarı işaretleri (ii) ii. Yeni tedavi talepleri • 2006’da veri rapor eden ülkelerin yaklaşık yarısında

arttı (birincil uyuşturucu: eroin)

• Eroin kullanımına yeni başlama vakaları hala sürüyor

• Yeni enjekte edenler: bazı ülkelerde yüksek oranlar (% 20)

• Enjekte eden gençler: bazı çalışmalara göre 25 yaşın altında enjekte edenlere ilişkin yüksek oranlar (% 40)

11

Enjekte eden uyuşturucu kullanıcıları örneklerinde genç ve yeni enjekte edenlerin oranı (6. Bölüm, Şekil 9)

12

Uyarı işaretleri (iii)

iii. Uyuşturucu kaynaklı ölümler

• Uyuşturucuya bağlı ölümlerle en çok ilişkilendirilen uyuşturucu eroin ama başka opioidler de rapor ediliyor

• Düşen ölüm oranlarından sonra (2000–03), şu anda kararlı veya büyüyen bir sorun: çoğu ülke 2003’ten beri artış rapor ediyor

• Aşırı dozdan ölenlerin yaş ortalaması = 30’lu yaşların ortaları ama bazı ülkeler 25 yaşın altındakiler arasında yüksek oranlarda aşırı doz ölümü rapor ediyor

13

AB 15 Üye Devletleri ve Norveç’te uyuşturucu kaynaklı ölümlerde indekslenmiş uzun vadeli eğilim, 1985 = 100 (Şekil DRD-8)

14

25 yaş altında meydana gelen uyuşturucu kaynaklı ölümlerin oranı (Şekil DRD-2)

15

Her saat başı bir ölüm

• Her saat genç bir yurttaşımız önlenebilir bir aşırı doz vakası yüzünden ölüyor

• Aşırı doz önleme tedbirlerine öncelik verilmesi ve yüksek riskli grupların hedeflenmesi gerekiyor (örneğin hapisten tahliye olanlar veya tedaviden sonra tekrar madde kullanma davranışı geliştirenler)

• Uyuşturucuya bağlı ölümlerin azaltılması çoğu ulusal uyuşturucu stratejisinin açık bir hedefini oluşturuyor

16

Sentetik opioidlerle ilgili sorunlar

• 3-metilfentanil bulunurluğunun yol açtığı sorunların arttığına dair işaretler

• Fentanilin etki gücü eroinden önemli oranda fazla

• Estonya’da 70’in üzerinde fentanile bağlı ölüm (2006)

• Avrupa’daki bazı ölümlerin toksikoloji raporlarında metadon saptanmıştır

17

II. Bölüm Uyarıcılar

• Amfetamin, ecstasy ve kokain gibi uyarıcı uyuşturucular bugün Avrupa’da esrardan sonra en çok tüketilen 2. uyuşturuculardır

• Ama veriler bu grup içinde yaygınlık oranları, eğilimler ve pazar gelişmeleri anlamında çok karışık bir resim sunuyor

18

Yaşam boyu yaygınlık

• Yaklaşık 12 milyon Avrupalı (15–64 yaş) hayatında en az bir kez kokain denemiş

• Amfetamin için 11 milyon

• Ecstasy için 9,5 milyon

• Amfetamin ve ecstasy kullanımında dengelenme ve hatta düşme eğilimi

• Ama, az sayıda ülkede de olsa, kokain kullanımındaki artış sürüyor

19

Amfetamin ve ecstasy: kararlı bir durum

• Yaklaşık 2 milyon Avrupalı genç (15–34 yaş) önceki yılda amfetamin ve 2,5 milyonu da ecstasy denemiş

• Bu grupta önceki yıl amfetamin kullanımında 2003’ten beri kararlı/düşen eğilimler; genç yetişkinlerin ortalama % 1,3’ü yıllık kullanım rapor ediyor

• Önceki yıl ecstasy kullanımı da son beş yıldır büyük ölçüde kararlı; genç yetişkinlerin ortalama % 1,8’i yıllık kullanım rapor ediyor

• Okul anketleri (Çek Cumhuriyeti, İspanya, İsveç, Birleşik Krallık) 15-16 yaşındakiler arasında her iki uyuşturucunun kullanımında da kararlı bir duruma ya da düşüşe işaret ediyor

20

Nüfus anketleriyle ölçülen, genç yetişkinler (15-34 yaş) arasında önceki yıl amfetamin kullanımına ilişkin eğilimler (Şekil GPS-8, I)

21

Birleşik Krallık’ta (İ&G) genç yetişkinler (15-34 yaş) arasında amfetamin, ecstasy

ve kokaine ilişkin önceki yıl yaygınlık oranlarındaki eğilimler (Şekil GPS-23, i)

22

Danimarka’da genç yetişkinler (15-34 yaş) arasında amfetamin, ecstasy ve

kokaine ilişkin önceki yıl yaygın oranlarındaki eğilimler (Şekil GPS-23, ii)

23

Kokain kullanımı artmaya devam ediyor

• 3,5 milyon kadar Avrupalı genç (15-34 yaş) önceki yılda kokain kullanmış

• 1,5 milyon kadarı geçmiş ayda kullanmış

• Yedi ülke yeni anketlerde önceki yıla ilişkin kullanım oranlarında artış eğilimi rapor ediyor (2005–07)

• Yüksek yaygınlıklı ülkelerde (Danimarka, İspanya, İrlanda, İtalya, Birleşik Krallık) önceki yıl yaygınlık oranları (15–34 yaş) yaklaşık % 3 ila % 5,5 arasında değişiyordu

24

Nüfus anketleriyle ölçülen, genç yetişkinler (15-34 yaş) arasında kokaine

ilişkin önceki yıl yaygınlık oranlarındaki eğilimler (Şekil GPS-14, i)

25

Kokain tedavisi ve ölümler

• Kokain sorunlarına yönelik tedavi talebindeki artış eğilimi sürüyor

• 2002–06: Avrupa’da bu gibi tedavi talebinde bulunan yeni hastaların sayısı yaklaşık 13.000’den neredeyse 30.000’e çıktı

• 2006’da kokain kullanımıyla ilişkili yaklaşık 500 ölüm kaydedildi

26

Avrupa’nın bölünmüş uyarıcı pazarı

• Kokain Avrupa’nın batı ve güneyindeki yasadışı uyarıcı pazarına hakim ama diğer yerlerde kullanımı ve bulunurluğu düşük

• Çoğu kuzey, orta ve doğu Avrupa Üye Devleti’nde amfetaminler en yaygın uyarıcı

• AB’de metamfetamin kullanımı hala Çek Cumhuriyeti ve Slovakya ile sınırlı

• Kokain ve amfetamin: Avrupa yasadışı uyuşturucu pazarında ‘rakip ürünler’ mi?

• Uyarıcılara ilişkin olarak (münferit maddelere odaklanmak yerine) bütünsel bir yaklaşım gerekiyor

27

4. Bölüm: Avrupa uyarıcı pazarı

28

III. Bölüm Esrar

• Yaklaşık 71 milyon Avrupalı (15–64 yaş) hayatında en az bir kez ve yaklaşık % 7’si (23 milyon) de önceki yılda esrar denemiştir

• Yaklaşık 17,5 milyon Avrupalı gencin (15–34 yaş) önceki yılda esrar kullandığı tahmin edilmekte olup, bu oran genç yetişkinlerin ortalama % 13’üdür

29

Popülerliğin düşmekte olduğuna dair daha güçlü işaretler

• Popülerliğin azalmakta olabileceğine ilişkin ‘daha güçlü işaretler’ geçen yılın raporundaki analizi destekliyor

• Genç yetişkinler arasında önceki yılda esrar kullanımına ilişkin en yeni ulusal anket verileri bir dengelenme ya da düşüşe işaret ediyor

• Çoğu AB ülkesinde 15 yaşındaki öğrenciler arasında yaşam boyu ve ağır esrar kullanımı da kararlı veya düşüyor (HBSC anketleri)

• Yüksek yaygınlıklı bazı ülkelerdeki nüfus anketlerinde düşme eğilimi gözleniyor

30

Nüfus anketleriyle ölçülen, genç yetişkinler arasında (15-34 yaş) esrar

kullanımına ilişkin önceki yıl yaygınlık oranlarındaki eğilimler (Şekil GPS-4, i)

31

Öğrenciler arasında yaşam boyu en az bir kez esrar kullanımına ilişkin

yaygınlık oranlarında 2001/02 ve 2005/06 arasındaki değişimler (HBSC)

(Şekil EYE-5)

32

15-16 yaşındaki öğrenciler arasında ağır esrar kullanımına ilişkin yaygınlık

oranlarında 2001/02 ve 2005/06 arasındaki değişimler (HBSC) (Şekil EYE-4)

33

Düzenli ve yoğun esrar kullanımı

• Bu türden kullanıma ilişkin eğilimler halkın genelindeki yaygınlıktan bağımsız hareket edebilir

• Yaklaşık 4 milyon Avrupalı (15-64 yaş) her gün veya neredeyse her gün esrar kullanıyor

• Uyuşturucu sorunlarına yönelik olarak 2006’da rapor edilen tahmini 160.000 yeni tedavi talebi arasında, esrar kullanıcıları en büyük ikinci grubu oluşturuyordu (% 28)

34

2006’da 24 AB Üye Devleti’nde tedaviye başlayan yeni hastaların birincil uyuşturucuya göre oranı (Şekil TDI-2, i)

35

IV. Bölüm Dinamik pazarlar: kokain ticareti• Avrupa’ya ve Avrupa içinde uyuşturucu arzı artıyor

• Batı Afrika, önemli bir merkez: 2007’de Avrupa’ya giren kokainin neredeyse dörtte biri bu yolla gelmiştir (UNODC tahmini)

• Bu yolun İber yarımadasının AB’ye anahtar giriş noktası olarak rolünün kuvvetlenmesine katkıda bulunduğu düşünülüyor

• Avrupa’da 2006’da ele geçirilen 121 ton kokainin % 41’ine İspanya’da, % 28’ine Portekiz’de el kondu

• Doğu Avrupa ülkeleri üzerinden kokain ihracatına ilişkin yeni raporlar yeni ticaret yolları geliştiğinin habercisi olabilir

36

Dinamik pazarlar: yerli esrar üretimi

• Yerli üretim: Bazı ülkelerde ‘artık marjinal kabul edilemez’

• Çoğu Fas’tan gelen kenevir reçinesi, AB’de tarihsel olarak en yaygın ürün

• Bazı ülkelerde şu anda reçineden yerel olarak üretilen bitkisel kenevire geçiş olduğu rapor ediliyor

• Avrupa’da yaklaşık 2,3 milyon kenevir bitkisi ele geçirildi (2006)

• Yerel üretim kanun uygulama için yeni sorunlar doğuruyor

37

Dinamik pazarlar: çevrimiçi satış noktaları

• Çevrimiçi satış noktaları tarafından, çoğunlukla ‘yasal kafa yapıcı madde’ olarak, 200’ün üzerinde psikoaktif madde pazarlanıyor (örneğin salvia divinorum)

• Ama bazı ülkelerde içerikleri kontrol edilen uyuşturucularla aynı kanunlar kapsamında denetleniyor ve cezaya tabi olabiliyor

• Saptanan satış noktalarının çoğu Birleşik Krallık ve Hollanda’daydı (daha az bir ölçüde de Almanya ve Avusturya)

• Bu çevrimiçi satıcıların sayısı artar gibi görünüyor ve yeni kontrollere hızla uyum sağlıyorlar

38

V. Bölüm: Uyuşturucu ve korunmasız genç grupları

• AB ülkeleri, uyuşturucu kullanımına ilişkin sorunların, gelişmeleri en olası durumlarda, risklerini azaltmak üzere, uyuşturucu politikaları ve sosyal politikalarında ‘korunmasız gruplar’a giderek daha fazla öncelik veriyor

• Bu grupların profillerini ve nerede bulunduklarını bilmek, uyuşturucu önleme stratejileri ve müdahaleleri için anahtar bir giriş noktası olabilir

• Örnekler: hükümet bakımında, dezavantajlı ailelerde veya mahallelerde bulunan gençler, okulu erken bırakanlar

• Siyasi irade ve pratik uygulama arasında belirgin bir uyuşmazlık var

• Sosyal yardım çalışmaları yerine ofis temelli hizmetler (‘karşılama’ hizmetleri) tercih ediliyor

39

Kanıt temeli sağlanması

• Avrupa şu anda dünyada uyuşturucu izleme kapasitelerinin en gelişmiş olduğu yerlerden biri olarak öne çıkıyor

• Günümüzdeki uyuşturucu durumuna ilişkin kanıt temelli bilgiler bu karmaşık husus hakkında bilgilendirilmiş, verimli ve iyi düşünülmüş bir tartışma için temel niteliğinde

• Fikirlerin gerçeklerle aydınlatılmasını ve politika yapıcıların mevcut seçenekleri net bir şekilde anlamalarını sağlıyor

• EMCDDA’nın çalışmaları ile yıllık raporunun amacı da budur