e-CZASOPISMO www.termo24.pl bezpłatny dodatek do GLOBEnergia

NA OGRZEWANIU?JAK ZAOSZCZĘDZIĆ

SZANOWNI PAŃSTWO

TERMOMODERNIZACJA

3

REDAKCJAGEOSYSTEM, ul. Cechowa 51, 30-614 Kraków PLtel./fax: +48 12 654 52 12info@termo24.plwww.termo24.pl

ZESPÓŁ REDAKCYJNYGrzegorz Burek– redaktor naczelnyGrzegorz Pełka – redaktorWojciech Luboń – rodaktorJustyna Lis – sekretarz redakcji

Stała współpraca:Joanna SzeremetaŁukasz Sojczyński

Wsparcie redakcji portalu:Redakcja GLOBEnergia

WYDAWCAGEOSYSTEM s.c.ul. Cechowa 51, 30-614 Kraków PL

REKLAMAtel./fax: +48 12 654 52 12tel. kom.: +48 600 296 916info@termo24.pl

OKŁADKA

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów i nie odpowiada za treść zamieszczonych ogłoszeń i reklam.

Dlaczego w naszym kraju ponosimy większe koszty ogrzewania na tle in-nych krajów europejskich? Początkowo nasuwa się prosta odpowiedź zwią-zana z cenami gazu ziemnego. Wiadomo, że Gazprom nie rozpieszcza nas cenami i pomimo ostatnio negocjowanych obniżek, nie możemy liczyć na ceny podobne jakie płacą kraje Europy Zachodniej. Zanim jednak zaczniemy narzekać na inne kraje musimy dokładnie popatrzeć na własne podwórko. W Polsce zużywamy więcej energii w przeliczeniu na powierzchnię w stosun-ku do krajów o podobnym klimacie. Spowodowane jest to niewłaściwą izola-cją budynków oraz przestarzałymi systemami ogrzewania. Zanim jednak za-czniemy rozglądać się za nowym kotłem czy też pompą ciepła musimy zadbać o poprawę parametrów cieplnych naszego budynku oraz zmienić nawyki w eksploatacji i co najważniejsze, kontrolować zużycie energii. Dopiero wtedy warto pomyśleć o modernizacji kotłowni.

Grzegorz Burekredaktor naczelny

g.burek@termo24.pl

Zapraszam do lektury!

SPIS TREŚCI

www.termo24.pl

4

Przegląd najnowszych technologii i pro-duktów (w tym urządzeń grzewczych) pojawiających się na polskim rynku uzu-pełnionych o przydatne definicje doty-czące szeroko pojętej termomodernizacji budynków.

PRZEGLĄD RYNKU

s. 6

Zima za oknem więc rachunki za ener-gię znowu obciążą domowe budżety. W chłodne zimowe wieczory każdy marzy o ciepłym, przytulnym wnętrzu. Co zrobić, by ogrzać efektywnie i rozsądnie gospoda-rować ciepłem w mieszkaniu?

OKNO POMOŻE ZAOSZCZĘDZIĆ

s. 20

Zgodnie z zasadami sztuki budowlanej, ściany powinny być ocieplane od strony ze-wnętrznej. W sytuacji w której jest to nie-możliwe, należy zastanowić się nad innym rozwiązaniem. Alternatywą jest system we-wnętrznej izolacji termicznej ścian.

OCIEPLANIE ŚCIAN OD WEWNĄTRZ

s. 22

Kiedy mówimy o oszczędzaniu energii w bu-dynkach mieszkalnych, pierwszymi skojarze-niami często są energooszczędne żarówki czy sprzęty RTV i AGD. Warto zdać sobie sprawę, że to jedynie znikomy odsetek w puli sumują-cej się do kwoty wydatków.

s. 28

WIELKA PŁYTA MOŻE BYĆ OSZCZĘDNA

Fot.

ISO

VER

SPIS TERŚCI 5

ENERGIA W BUDYNKACHWg Europejskiej Agencji d/s Środowiska w UE w całkowitym zużyciu energii w budynkach, 69% stanowi energia zużywana na ogrzewa-nie budynków, 15% na przygotowanie ciepłej wody, 11% na oświetlenie i napęd sprzętu elektrycznego i tylko 5% na gotowanie.

s. 38

LIKWIDACJA EMISJI SPALIN W KRAKOWIEZwiększenie dofinansowania inwesty-cji w ogrzewanie związane z likwidacją kotłów węglowych ogłoszone przez kra-kowską Radę Miasta to bardzo dobra wiadomość dla tych wszystkich osób w Krakowie.

s. 44

KOTROLA WYDATKÓW NA OGRZEWANIEW ciągu ostatnich lat większość Polaków odczuła wzrost opłat za ogrzewanie. U 35% z nich w ostatnim sezonie grzewczym wydatki z tego tytułu przekroczyły aż 2000 zł. Najbar-dziej niepokojący jest fakt, że 34% Polaków nie ma kontroli nad tymi kosztami.

s. 30

SZKOŁA W STANDARDZIE PASYWNYMRusza pierwsza w Polsce placówka edu-kacyjna w standardzie budownictwa pa-sywnego. Szkoła w Budzowie o niemal ze-rowym zużyciu energii wytycza standardy budownictwa publicznego, które będą obo-wiązywać w kraju od 2018 r.

s. 34

TERMOMODERNIZACJA

www.termo24.pl

PRZEGLĄD RYNKU6

Samoprzylepna mata z wełny mineralnej

W miejscu dawnej Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi powstają hotel DoubleTree by Hilton i są-siadujący z nim biurowiec klasy A – MediaHUB. Otwarcie nowopowstałych budynków zaplano-wano na pierwszy kwartał przyszłego roku. Do ich budowy użyto materiałów o bardzo dobrych pa-rametrach technicznych, w tym Ventilam Alu Plus marki ISOVER, maty przeznaczonej do izolacji ka-nałów wentylacyjnych. Czterogwiazdkowy DoubleTree by Hilton powstaje przy ul. Łąkowej 29. Hotel będzie miał 10 pięter, znajdą się w nim 193 pokoje, w tym ekskluzywny apartament prezydencki. Poziom zero został zare-zerwowany na hotelowe lobby i restaurację. Na-tomiast pierwsze piętro stanowić będzie eksklu-

zywne centrum konferencyjne, wyposażone m.in. w salę balową. Oba poziomy połączą spiralne schody. Na ostatnim, dziesiątym piętrze znajdzie się ośrodek SPA z czterema gabinetami zabiego-wymi. Tam też wygospodarowano miejsce na ba-sen. Z kolei w biurowcu klasy A, nazwanym Media-HUB, dwie szybkobieżne windy połączą 10 pięter biurowych oraz parking podziemny.

Najbardziej reprezentacyjną częścią budynku jest jego elewacja. Bryła będzie oszklona, jednolita i ascetyczna w formie. Kolorystyka fasady będzie stonowana i utrzymana w czarno-białej tonacji. Dla upamiętnienia historii tego miejsca, na liczą-cej ponad 8 tys. mkw. tafli zostanie umieszczony kadr z 20. minuty filmu Leonarda Buczkowskiego,

SPIS TREŚCI

Szkolenia z zakresu dolnych źródeł dla pomp ciepła oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energiiw budownictwie

Firma REHAU zaprasza projektantów i instalatorów dolnych źródeł ciepła do pomp ciepła do zapoznania się z nową, poszerzoną wersją Informacji Technicz-nej systemu RAUGEO. W opracowaniu można znaleźć pełen opis techniczny produktów oferowanych przez REHAU, jak również wskazówki do projektowa-nia i montowania dolnych źródeł ciepła RAUGEO oraz kompletnego osprzętu (studnie, rozdzielacze, technika połą-czeń, glikole, przejścia szczelne).

W opracowaniu można również zapoznać się z diagramami strat ciśnienia dla po-szczególnych elementów instalacji. Za-chęcamy do zapoznania się z najnowszą wersją Informacji Technicznej RAUGEO na stronie www.rehau.pl/geotermia.

Frima REHAU zaprasza również wszyst-kie zainteresowane osoby na szkolenia z zakresu rozwiązań wykorzystujących odnawialne źródła energii w budownic-twie energooszczędnym – więcej infor-macji można uzyskać na stronie interne-towej www.rehau.pl/akademia.

Źródło: REHAU

nałożony na rozwinięcie elewacji i poddany obrób-ce komputerowej, zmniejszeniu rozdzielczości do wielkości paneli fasady.

Inwestor dba o to, aby budynki powstały z wy-sokiej jakości materiałów. Do stworzenia hotelu Double Tree by Hilton i biurowca MediaHUB wy-korzystano m.in. Ventilam Alu Plus marki ISOVER – lekką, sprężystą, elastyczną i samoprzylepną matę z wełny mineralnej z włókien szklanych, jed-nostronnie pokrytą zbrojoną folią aluminiową. Produkt nie kruszy się podczas docinania i mon-tażu. Warstwa kleju pozwala skrócić czas instalacji oraz eliminuje konieczność użycia dodatkowych elementów montażowych, takich jak szpilki, tale-rzyki zaciskowe, kapturki, obejmy lub opaski mon-tażowe. Ventilam Alu Plus nadaje się głównie do izolacji przeciwkondensacyjnej, termicznej i aku-stycznej okrągłych i prostokątnych kanałów wen-tylacyjnych. Matę można stosować również do izolowania rurociągów, zbiorników i cystern, wy-mienników ciepła oraz do izolacji instalacji wod-nych (hydranty, rurociągi, zbiorniki, zawory) jako ochronę przed zamarzaniem w zimie.

Źródło: ISOVER

Ventilam Alu Plus

PRZEGLĄD RYNKU

www.termo24.pl

8

5 października 2012 roku oficjalnie otworzono Słupski Inkubator Technologiczny przy ul. Portowej, pierw-szy tego typu obiekt w Słupsku, o którego efektyw-ność energetyczną dba wysoce wyspecjalizowana instalacja oparta m.in. na gazowych absorpcyjnych urządzeniach marki Robur. Uroczystość otwarcia zgromadziła ponad 300 gości. Otwarcie uświetniła swoim występem również orkiestra Polskiej Filhar-monii Sinfonia Baltica ze Słupska.

Przecięciem czerwonej wstęgi przez przedstawicieli władz parlamentarnych, wojewódzkich i lokalnych, rozpoczęła się uroczystość otwarcia Słupskiego Inku-batora Technologicznego w SSSE. Szczególnymi go-śćmi wydarzenia byli między innymi Marszałek woj. pomorskiego Mieczysław Struk, Prezydent Miasta Słupska Maciej Kobyliński, Prezes Agencji Rozwoju Pomorza Łukasz Żelewski, Wiktor Tyburski i wielu innych. Proboszcz parafii Najświętszej Marii Panny Królowej Różańca Świętego Ks. Zbigniew Krawczyk poświęcił obiekt zgodnie z katolicką tradycją.

W interesująco zaprojektowanej auli widowisko-wej Prezes Inkubatora dziękował władzom za zaan-gażowanie i wsparcie dla tej niebagatelnej inwestycji, szczególne podziękowania kierując również do udzia-łowców, wykonawców oraz najemców. Zostały wrę-czone prezenty, upominki i statuetki wszystkim oso-bom, zaangażowanym w powstanie tego obiektu.

Słupski Inkubator Technologiczny to nowocze-sny obiekt biurowo-technologiczny o powierzchni 7000 m2. Jest to najnowocześniejszy obiekt w Słup-sku oferujący powierzchnie biurowe i produkcyjne, a także miejsce stwarzające dogodne warunki dla rozwoju przedsiębiorczości i kreujące pozytywny klimat współpracy na rzecz innowacyjności. Ta no-woczesna infrastruktura jest dedykowana firmom z branż technologii informatycznych, automatyki i robotyki, energii odnawialnych oraz metalowo--spawalniczych. Jest to także doskonałe miejsce dla firm innych branż, które chcą się rozwijać i realizo-wać ciekawe pomysły. Budowa inkubatora ruszyła w listopadzie 2010 roku, jej koszt to 41 mln zł z czego aż 75% to dofinansowanie ze środków unijnych.

Unikalność SIT to nie tylko oryginalna architektonicz-na bryła i ergonomia obiektu, ale również zaprojek-towany tam system grzewczo-klimatyzacyjny oparty na absorpcyjnych urządzeniach Robur, które zostały wybrane ze względu na ich energooszczędność. Za-montowane urządzenia kwalifikowane są w klasie A+++ wg schematu klasyfikacji systemów grzewczych proponowanych przez Komisję Europejską. Zapewnia-ją przez to zmniejszenie zużycia energii do 50% i re-dukują emisję CO2 w stosunku do najlepszych kotłów kondensacyjnych. Dzięki wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii gwarantują inwestycji wysoką efektyw-ność i niskie koszty eksploatacji.

Inauguracja Słupskiego Inkubatora Technologicznego

Źródło: Robur

SPIS TREŚCI

15980_602_13ProdKinderGeoTherm_GlobEnergia_210x297_v1o.indd 1 10/19/12 11:54 AM

PRZEGLĄD RYNKU10

www.termo24.pl

Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła

ul. Przybyszewskiego 29/530-128 Krakówwww.portpc.pl

W dniu 18 października w Warszawie podczas Międzynarodowych Targów Renexpo odbył się I Kongres Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła „Perspektywy rozwoju pomp ciepła i ich znaczenie w budynkach energooszczędnych, pasywnych i około zeroenergetycznych”. W wy-darzeniu udział wzięli instalatorzy, producenci, przedstawiciele świata nauki i branży instalacyjnej.

I Kongres PORT PC to największe w tym roku wydarzenie branży pomp ciepła w Polsce. Uczestnictwo w nim było doskonałą okazją do integracji środowisk branżowych, którym bliskie są tematy pomp ciepła na polskim rynku. Licz-ny i aktywny udział uczestników kongresu jest potwierdzeniem potrzeby wspólnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju technologii pomp ciepła w Polsce.

Ważnym akcentem kongresu było przekazanie statuetki PORT PC, które otrzymali dr. inż. Ma-rian Rubik oraz prof. Brunon Grochal. Osoby te zostały wyróżnione za wyjątkowy wkład w po-pularyzację pomp ciepła w Polsce.

Wykłady i prezentacje były pewnym usystema-tyzowaniem wiedzy na temat obecnej sytuacji rynkowej pomp ciepła w Polsce i pokazywały potrzebę kontynuacji działań na rzecz rozwo-ju tego rynku. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się zarówno tematyka badań efektyw-ności pomp ciepła w Europie, jak i panel dys-kusyjny z udziałem ekspertów odnawialnych źródeł energii.

Jak podsumował prezes zarządu Polskiej Orga-nizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła Paweł Lachman: „Mamy nadzieję, że poprzez aktywne prowadzenie kampanii informacyjnej, tworzenie wytycznych o pompach ciepła, szkolenia Eucert oraz inne ważne inicjatywy stworzymy warunki do szybkiego i harmonijnego rozwoju tego ryn-ku w Polsce. Ważne jest również to, że potrafimy skutecznie działać ponad podziałami”.

I Kongres PORT PC pierwsza odsłona działań na rzecz rowoju technologii pomp ciepła

SPIS TREŚCI

EFEKTYWNOŚĆENERGETYCZNA

raugeo_210x297+3.indd 1 2011-12-28 13:08:01

SOLAR+ Fotowoltaika

Cykl szkoleń

Informacje i rejestracja

www.globenergia.pl/solar

teoriapraktyka

inwestycje

www.termo24.pl

PRZEGLĄD RYNKU14

Okna aluminiowe z certyfikatem domów pasywnych

Przyszłością budownictwa są obiekty o minimalnym zużyciu energii, dlatego firma Schüco zaprojekto-wała aluminiowe systemy spełniające restrykcyjne kryteria stawiane przez Instytut Domów Pasywnych w Darmstadt. Systemy AWS 112.IC i ADS 112.IC to obecnie jedyne na świecie rozwiązania łączące trwa-łość, odporność na warunki atmosferyczne i najwyż-szą termoizolacyjność.

Aluminiowe drzwi i okna to doskonałe rozwiązanie wszędzie tam, gdzie wymagana jest wysoka trwa-łość i odporność na szkodliwy wpływ warunków atmosferycznych, jednak coraz ważniejszą kwestią staje się ochrona przed stratami energii. Planowa-ne zmiany w rozporządzeniu, jakim powinny od-powiadać budynki i ich usytuowanie wprowadzą podwyższone wymagania odnośnie izolacyjności termicznej stolarki okiennej. W świetle zaostrza-jących się przepisów dotyczących energoosz-czędności, na znaczeniu zyskuje projektowanie z uwzględnieniem rozwiązań znacznie przewyższa-jących obecnie obowiązujące normy. Aluminiowe okna drzwi łączą w sobie typowe dla systemów aluminiowych szerokie możliwości kształtowania,

funkcjonalność, trwałość oraz parametry w stan-dardzie domów pasywnych. Ich stabilność pozwa-laja na realizację dużych przeszkleń o dodatnim bilansie energetycznym.

W pełni zrównoważone rozwiązanieSystem AWS 112.IC to rozwiązanie dedykowane w szczególności projektom budynków niskoenergo-chłonnych i pasywnych. Wysoko izolowana konstruk-cja bazowa z płetwowym uszczelnieniem środkowym została rozbudowana o komory termoizolacyjne z rdzeniem piankowym, która gwarantuje ochro-nę przed przewodzeniem ciepła. Jako uszczelnienie szklenia zastosowano dwumateriałowe uszczelki o piankowym środku i płetwach z EPDM, które niwelu-ją mostki termiczne na łączeniu szyby z profilem. Okno z szybą Ug=0,7 W/m2K osiąga parametry pasywne na poziomie Uw ≤ 0,8 W/m2K. Tak wykonana stolar-ka posiada głębokość zabudowy 112 mm, co wpływa zarówno na poprawę termoizolacyjności, jak i stabil-ności konstrukcji. Dzięki temu w systemie AWS 112.IC można wykonywać szerokie i wysokie skrzydła, o wadze nawet do 160 kg. Okna w tym systemie moż-na harmonijnie łączyć z drzwiami z serii ADS 112.IC o tej samej głębokości zabudowy. Pasywne parame-try na poziomie Ud ≤ 0,8 W/m2K uzyskano dzięki do-datkowym, izolowanym komorom prowadzonym po obwodzie skrzydła. W systemie można wykonywać drzwi jednoskrzydłowe z dodatkowym doświetlem lub naświetlem o wysokości skrzydła do 2500 mm i szerokości do 1400 mm.

WzornictwoTechnologia zastosowana w oknach AWS 112.IC pozwoliła uzyskać minimalistyczne wzornictwo, zgodne z kanonami modernistycznej architektury. W stolarce tej serii całkowicie zlicowano skrzydła z profilem ościeżnicy. Zmaksymalizowana po-wierzchnia szyby dostarcza szerokiego widoku na otoczenie, zaś pomieszczenia stają się lepiej do-świetlone i przestronniejsze.

Źródło: Schüco

SPIS TREŚCI

PRZEGLĄD RYNKU 15

TERMOMODERNIZACJA 11-12/2012

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej

W dniu 25 października 2012 Unia Europejska przyjęła dyrektywę 2012/27/EU w sprawie efektywności ener-getycznej i opublikowała ją w Dzienniku Urzędowym UE w dniu 14 listopada. W związku z tym wejdzie ona w życie 4 grudnia 2012 roku.

Najważniejsze działania są następujące:• Roczne zobowiązanie dystrybutorów energii w wysoko-

ści 1,5% zmniejszenia sprzedaży energii do odbiorców końcowych – z możliwością dla Państw Członkowskich zaliczenia oszczędności energii osiągniętych w przetwa-rzaniu energii, sektorze przesyłowym i dystrybucji, w tym efektywnego ogrzewania i chłodzenia infrastruk-tury, aby osiągnąć postawiony cel (Art.7).

• 3% stopa zobowiązania renowacji – „łącznej powierzch-ni ogrzewanych i/lub chłodzonych budynków” – w sek-torze publicznym dla budynków „będących własnością i zajętych” przez administrację rządową (Art.5).

• Długoterminowa strategia krajowa renowacji budyn-ków – w tym komercyjnych, mieszkalnych, budynków publicznych i prywatnych (Art.4).

• Audyty energetyczne i systemy zarządzania dla dużych przedsiębiorstw (Art.8).

Od dnia 30 kwietnia 2013 roku Państwa Członkowskie będą sporządzać coroczny raport w sprawie postępów osiągnię-tych w stosunku do swoich krajowych celów w zakresie efek-tywności energetycznej, a do czerwca 2014 roku mają czas na włączenia Dyrektywy do prawa krajowego. Ostatecznie 30 czerwca 2014 roku Komisja Europejska oceni postępy w kierunków osiągnięcia celów w zakresie efektywności en ergetycznej i zaproponuje dalsze środki w razie potrzeby.

Dyrektywę 2012/27/EU w sprawie efektywności ener-getycznej to kolejna europejska dyrektywa po dyrekty-wie OZE, EPBD, mająca duże znaczenie dla rozwoju ryn-ku pomp ciepła w Europie. Pompy ciepła wykorzystują energię odnawialne źródła energii i zapewniają wysoką efektywność energetyczną.

Źródło: EHPA/PORT PC

TERMOMODERNIZACJA

www.termo24.pl

SPIS TREŚCIPRZEGLĄD RYNKU16

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej

Dlaczego warto rozważyć zastosowanie pomp ciepła w budynkach o szczytowej mocy cieplnej powyżej 50 kW położonych w miastach w świe-tle wymagań ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej i najnowszych prze-pisów „Prawa budowlanego”?

Zgodnie z zapisem „Prawa budowlanego”, który obowiązuje od 01.07.2012 r. (pkt. 6 ust 2 art. 33) w przypadku obiektu budowlanego, dla którego projektowa (szczytowa) moc cieplna przekracza 50 kW, zlokalizowanego na terenie, na których ist-nieją techniczne warunki dostawy ciepła z sieci cie-płowniczej o wysokiej efektywności energetycznej występuje konieczność zastosowania w budynku indywidualnego odnawialnego źródła ciepła, ko-generacji, wykorzystania ciepła odpadowego z in-

stalacji przemysłowych lub obowiązek przyłącze-nia obiektu do istniejącej sieci ciepłowniczej.

Powyższe wymogi dotyczą głownie obszarów miejskich, w których występuje sieć ciepłowni-cza, w której nie mniej niż 75% ciepła w skali roku kalendarzowego stanowi ciepło wytwa-rzane w odnawialnych źródłach energii, ciepło użytkowe w kogeneracji lub ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych. Zastosowanie pom-py ciepła pozwala na korzystanie z odnawial-nych źródeł energii (OZE) lub efektywnie wyko-rzystywać ciepło odpadowe.

Pompy ciepła uznane zostały, jako urządzenia przekazujące ciepło ze odnawialnych źródeł ener-gii przez Dyrektywę RES w 2009 (29/2009/WE)

REKL

AM

A

pod warunkiem osiągnięcia min. wartości wsp. SPF. Dotyczy to zarówno pomp ciepła korzysta-jących z ciepła zgromadzonego w gruncie, wo-dzie i powietrzu. Dostępne w Polsce rozwiązania w oparciu o pompy ciepła, pozwalają na uzyska-nie mocy grzewczej pojedynczych jednostek na-wet kilka MW.

Według najnowszej informacji Eurostatu, war-tość eta zgodnie z załącznikiem VII dyrektywy 29/2009/WE wynosi w 2010 roku 45,58%. Ozna-cza to, że aktualna minimalna wartość roczne-go współczynnika efektywności SPF dla pomp ciepła wynosi 2,53. Wszystkie pompy ciepła uzyskujące wyższe wartości uznawane są przez Dyrektywę 29/2009/WE jako urządzenia korzy-stające z OZE. Oznacza to w praktyce, że prawie każda pompa ciepła korzystająca z energii geo-termalnej, hydrotermalnej i aerotermalnej jest zaliczana do urządzeń korzystających z OZE.

W przypadku pomp ciepła pobierających cie-pło z gruntu lub wody, dla średniego sezono-wego współczynnika efektywności SPF=4,0, udział OZE w cieple przekazywanym do budyn-ku wynosi 75%, dla pomp ciepła korzystających z ciepła w powietrzu wynosi on ok. 66% (dla SPF=3,0). Pompy ciepła mogą również skutecz-nie wykorzystywać ciepło odpadowe z instala-cji przemysłowych.

Również nowo uchwalona europejska „Dyrekty-wa 2012/27/EU z 25 października 2012 r. w spra-wie efektywności energetycznej” wzmacnia sze-rokie zastosowanie sprężarkowych i gazowych pomp ciepła.

Szerokie zastosowanie pomp ciepła w miastach może przyczynić się także do istotnej redukcji py-łów zawieszonych PM 2,5 i PM 10. Jest to szczegól-nie ważne w kontekście szerokich planów redukcji emisji pyłów zawieszonych w miastach powyżej 100 000 mieszkańców w Polsce.

Źródło: Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła PORT PC

www.globenergia.pl

www.termo24.pl

BUDYNEK20 SPIS TREŚCI

Okno pomoże zaoszczędzić

Zima za oknem więc rachunki za energię znowu obciążą domowe budżety. W chłodne zimowe wieczory każdy marzy o ciepłym, przytulnym wnętrzu. Co zrobić, by ogrzewać efektywnie i rozsądnie gospodarować ciepłem w mieszka-niu? Zadbajmy o okna.

Słaby punkt na mapie izolacjiPodczas dużych mrozów w okolicach okna każdy z nas odczuwa nieprzyjemny powiew chłodnego powietrza. Okna, zwłaszcza te wykonane ze szkła, wychładzają się bardzo szybko. Coraz powszech-niejsze okna z PCW izolują już znacznie lepiej, ale nie należy zapominać, że to tylko podwójna war-stwa plastiku. Ich celem jest wpuszczanie do wnę-

trza naturalnego światła, dlatego w odróżnieniu od ścian nie mogą zostać ocieplone dodatkową warstwą wełny czy styropianu. Przegrody okien-ne to pięta achillesowa całego domu i najsłabszy pod względem izolacyjności termicznej element konstrukcji. Przekłada się to znacząco na straty energii dostarczanej przez instalacje centralnego ogrzewania w okresie jesienno-zimowym. Analiza współczynników przenikalności ciepła wskazuje, że przez okna ucieka go aż od 15% do 25%.

Zatrzymać uciekające ciepłoOdpowiedzią na straty generowane przez prze-grody okienne są specjalne materiały używane do produkcji… rolet. – Podstawową funkcją okna

BUDYNEK 21

jest zapewnienie dostępu światła słonecznego do pomieszczenia, dlatego jego stałe zasłonięcie nie może być brane pod uwagę. Firanki i zasłony stanowią słabą ochronę przed niekorzystnymi wa-runkami termicznymi panującymi na zewnątrz, ponieważ nie mają bezpośredniego kontaktu z po-wierzchnią, która się wychładza. Rolety z dodatko-wą warstwą izolacyjną ściśle przylegając do szyby, są w stanie stworzyć dodatkową osłonę wnętrza przed chłodem. Warstwa gumy, bądź srebrnej powłoki w roletach z serii Blackout i Silver izoluje okno, stanowiąc barierę dla niskich temperatur – o sposobach na odgrodzenie wnętrza od niskich temperatur opowiada Kamila Prałat, ekspert firmy Franc Gardiner.

Kilka sprawdzonych rad na chłodne dniRozsądne zarządzanie ciepłem w pomieszcze-niach opiera się na dwóch prostych zasadach: w dzień należy odsłonić okna, by słońce w natu-ralny sposób podniosło temperaturę w pomiesz-czeniach, a zasłonięcie rolet w godzinach wie-czornych, wzmocnione dodatkowo ogrodzeniem samego okna zasłonami tekstylnymi z grubego materiału (plusz, aksamit) zapobiega wychładza-niu się mieszkania. Trzeba jednak pamiętać, że to pod oknami, gdzie występuje najchłodniejsze po-wietrze w całym pomieszczeniu, usytuowane są najczęściej grzejniki. Błędem, którego należy uni-kać jest ich zasłanianie zbyt długimi zasłonami, które powodują, że powietrze krąży pomiędzy materiałem a źródłem ciepła, zamiast ogrzewać właściwą przestrzeń.

Rozsądne i ekonomiczne gospodarowanie ciepłem w zimie opiera się na prostej regule: minimalizuj-my straty i maksymalizujemy wykorzystanie emi-towanej energii. Przed jesienią zróbmy nieduże przemeblowanie i upewnijmy się, że grzejniki są odsłonięte, a okna wspomóżmy dwuwarstwową roletą, która odgrodzi od nadchodzących mrozów i nie pozwoli ciepłu uciekać. Drobna zmiana, nie-duża inwestycja w zaawansowane osłony okienne i na wiosnę może nas czekać miła niespodzianka.

Źródło: Franc Gardiner

TERMOMODERNIZACJA

SPIS TREŚCI

Ocieplanie ścian od wewnątrz

BUDYNEK24 SPIS TREŚCI

www.termo24.pl

Zgodnie z zasadami sztuki budowlanej, ściany powinny być ocieplane od strony zewnętrznej. W sytuacji w której jest to niemożliwe, należy zastanowić się nad innym rozwiązaniem. Alter-natywą w takich przypadkach jest system we-wnętrznej izolacji termicznej ścian. System ten nie wpływa na wygląd zewnętrzny budynku, a jednocześnie daje gwarancję oszczędności energii cieplnej co przekłada się na obniżenie kosztów eksploatacji obiektu.

Konserwator zabytków, a ocieplenieW przypadku kamienic, dworków, pałaców czy nawet przemysłowych obiektów zabytkowych ocieplenie zewnętrzne jest niemożliwe. Konser-watorzy zabytków zazwyczaj nie wrażają zgody na wykonanie zewnętrznej izolacji termicznej, która zasłoniłaby zabytkowe fasady.

Problem z wykonaniem tradycyjnej termoizo-lacji może występować również w przypadku nowego budownictwa, ze względu na ozdobny charakter elewacji lub z uwagi na specyficzne warunki zabudowy nie pozwalające na zwięk-szenie grubości ściany zewnętrznej. W takich sy-tuacjach warto zastosować system wewnętrznej izolacji termicznej.

W artykule wykorzystano jako przykład pakiet oferowany przez quick-mix, na który składają się:• MI-XI – mineralna płyta Izolacyjna, • MTG – preparat gruntujący,• MS-KS-K – lekka zaprawa klejowo-

szpachlowa.

Wewnętrzne ciepło Bardzo często ściany zewnętrzne obiektów zabytkowych czy innych starszych budynków, mimo znacznej grubości, nie spełniają współ-czesnych wymogów dotyczących izolacyjności termicznej. Mikroklimat w takich wnętrzach jest niekiedy nieprzyjemny, a przebywające w nich osoby odczuwają dyskomfort cieplny. Stopniowo może dochodzić do zawilgocenia przegród, a w efekcie końcowym nawet do porażeń biologicznych. Alternatywny system

MTG – preparat gruntujący – 128 zł/10 l

MI-XI – płyta izolacyjna (wym. 600 x 390 mm) – 35,42 zł/szt.

MS-KS-K – lekka zaprawa klejowo-szpachlowa – 89,00 zł/worek 20 kg

BUDYNEK 25

wewnętrznej izolacji oparty o mineralną płytę izolacyjną MI-XI może być rozwiązaniem takiej sytuacji. Płyta charakteryzuje się niepalnością, posiada współczynnik przewodzenia ciepła na poziomie 0,045 W/mK oraz współczynnik oporu dyfuzyjnego µ=3. W okresie zimowym aktywność kapilarna płyt gwarantuje wchła-nianie nadmiaru wilgoci znajdującej się w po-mieszczeniu, natomiast w okresie letnim wy-sychanie ściany jest ułatwione, ze względu na dyfuzyjny charakter produktu.

Zalety wewnętrznego systemu ociepleń:• zachowanie oryginalnego wyglądu

elewacji, przy jednoczesnym poprawieniu jej efektywności izolacyjnej,

• szybkie nagrzewanie pomieszczeń w budynkach użytkowanych okresowo

• poprawę akustyki,• możliwość ocieplania tylko wybranych

miejsc.

System wewnętrznej izolacji – krok po kroku Wykonanie wewnętrznej izolacji termicznej rozpoczyna się od starannego oczyszczenia podłoża i zagruntowania go preparatem grun-tującym. Na tak przygotowaną ścianę przykle-ja się płyty izolacyjne za pomocą specjalnej, lekkiej zaprawy klejącej. Zaprawa klejąca po-winna być naniesiona na całą powierzchnię płyty izolacyjnej. Płyty muszą być „podparte” w 100% na zaprawie klejącej. Po związaniu za-prawy klejącej na przyklejone płyty nakłada się tzw. warstwę szpachlową z zaprawy klejącej. W warstwie zaprawy szpachlowej należy zato-pić wzmacniającą siatkę z włókna szklanego. Do wykonywania powłok malarskich można za-stosować dyfuzyjną farbę silikatową.

Prawidłowo wykonana wewnętrzna izolacja termiczna pozwala obniżyć zużycie energii nie-zbędnej do ogrzania pomieszczenia, a także zwiększy komfort cieplny budynku.

Źródło: quick-mix

TERMOMODERNIZACJA

www.termo24.pl

BUDYNEK26 SPIS TREŚCI

Jak zaoszczędzić na rachunkach zimą?Kiedy temperatura za oknem spada, automa-tycznie idą w górę nasze rachunki za energię. Niespecjalnie chce nam się wówczas ruszyć z domu – zamiast tego chętnie siedzimy w wan-nie z gorącą wodą, przed telewizorem czy kom-puterem, podgrzewając sobie w międzyczasie ciepłe napoje i przekąski. Zwiększone zużycie energii wynika też z niedoboru światła – dzień robi się coraz krótszy, więc światło słoneczne zastępujemy sobie sztucznym. Na szczęście zwiększone wydatki możemy w znacznym stop-niu ograniczyć – wystarczy zmienić swoje na-wyki i w prawidłowy sposób przygotować bu-dynek do zimy.

Zmiana nawykówBardzo dużą część energii nieświadomie po prostu marnujemy. Jednym z najczęstszych grzechów jest nagrzewanie wnętrz do zbyt wysokiej temperatury. Nie dość, że nie jest to specjalnie zdrowe (znacznie zwiększamy ryzyko przeziębienia), to prowadzi do poczu-cia dyskomfortu i w konsekwencji nadmiernie długiego wietrzenia, którego następstwem są duże straty ciepła. Powinniśmy również pamię-tać, aby nie zasłaniać grzejników – zastawione meblami czy nawet zwykłymi zasłonami okien-nymi mogą być nawet o 20% mniej efektyw-ne. Tanim i skutecznym rozwiązaniem są też umieszczone za grzejnikami ekrany odbijające ciepło – dzięki nim nie będzie ono uciekać na zewnątrz przez ściany.

Przegląd instalacjiChcąc zaoszczędzić na rachunkach za energię powinniśmy przede wszystkim upewnić się, że nasz system centralnego ogrzewania jest w pełni sprawny. Nie każdy wie, że samo zanie-czyszczenie kotła potrafi zmniejszyć wydajność ogrzewania nawet do kilkunastu procent. Przy-gotowanie do zimy powinniśmy więc zacząć od

solidnego przeglądu i korekty ewentualnych za-niedbań konserwacyjnych.

StolarkaNajwięcej na świecie domów energooszczęd-nych buduje się w Austrii i Niemczech. Stamtąd też pochodzą najlepsze firmy produkujące stolar-kę do tego typu budownictwa. O rekomendację poprosiliśmy Dariusza Olszewskiego, eksperta firmy INTERNORM – austriackiej marki okien-nej specjalizującej się w produkcji komponen-tów do domów energooszczędnych. „Ludziom myślącym o długoterminowych oszczędnościach poleciłbym okno HV240 Varion 4. Model ten ma wbudowaną między szybami żaluzję, która po opuszczeniu zwiększa poziom izolacyjności do 0,63W/m2K. Gwarantuje to maksymalnie wy-dajne gospodarowanie ciepłem w budynku. Przy podejmowaniu decyzji o wymianie okien należy też pamiętać, że kluczowym elementem dla ich prawidłowego działania jest montaż. Radziłbym zwrócić uwagę czy firma zapewnia profesjonalny montaż, czy też jej rola sprowadza się do sprze-dania nam samego zestawu okiennego”.

DopłatyStosując się do powyższych rad można zmniejszyć zapotrzebowanie swoich domów na energię nawet o kilkadziesiąt procent. Jeśli natomiast jesteśmy w trakcie planowania budowy lub zakupu domu i chcemy jak najwięcej zaoszczędzić na przyszłych rachunkach, warto zainteresować się programem dopłat do budynków energooszczędnych Narodo-wego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodar-ki Wodnej, który ruszy na początku stycznia 2013 roku W ramach programu możliwe będzie uzyska-nie na budowę budynku energooszczędnego aż 30 tysięcy złotych. Jeśli zdecydujemy się na standard pasywny – aż do 50 tysięcy.

Źródło: INTERNORM

Jak zaoszczędzić na rachunkach zimą?

www.termo24.pl

SPIS TREŚCI

Wielka płyta może być oszczędna

Kiedy mówimy o oszczędzaniu energii w budynkach mieszkalnych, pierwszymi skojarzeniami często są energooszczędne żarówki czy sprzęty RTV i AGD. To bardzo korzystne rozwiązania. Warto jednak zdać sobie sprawę, jakie rozwiązania przynoszą realne korzyści, a które z nich dotyczą jedynie znikomego odsetka w puli sumującej się do kwoty wydatków.

Zgodnie z danymi GUS z 2009 roku, zużycie energii na oświetlenie i sprzęt elektryczny stanowi zniko-my procent (7,2%) całkowitego zużycia. Takie czyn-ności jak ogrzewanie wody (14,4%) czy gotowanie (8,2%) również nie są najważniejszą przyczyną wysokich rachunków. Okazuje się, że ponad 70% kosztów stanowi energia zużywana na ogrzewanie

budynków. Są to ogromne ilości, stanowiące po-nad 30% całkowitego zużycia energii w Polsce. Wydatki na energię i ciepło w budownictwie prze-wyższają te w przemyśle czy transporcie.

Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać w zasobach mieszkaniowych Polaków. – Zdecydowa-na większość z nas wciąż mieszka w blokach zbudowa-nych w latach 60 i 70 ubiegłego wieku. Są to budynki w których występują znaczne straty ciepła, spowodo-wane nieszczelnymi przegrodami zewnętrznymi czy słabą izolacją ścian czy dachów. Na szczęście miesz-kanie w starego typu budownictwie wielorodzinnym nie oznacza, że jesteśmy skazani na bezsensowne straty ciepła. Wystarczy przeprowadzić odpowiednią

BUDYNEK28

termomodernizację z równoczesną poprawą wyglądu budynku – komentuje Tomasz Kwiatkowski, doradca techniczny ROCKWOOL Polska. Na polskim rynku są od wielu lat dostępne zarówno dobrej jakości mate-riały, jak i instrumenty finansowe mogące wspomóc spółdzielnię czy wspólnotę mieszkaniową w finanso-waniu takiej inwestycji. Jak się do tego zabrać?

Sposoby finansowania termomodernizacji Ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów z dnia 21 listopada 2008 roku umożliwia uzyskanie dwóch rodzajów dofinansowań, z których można skorzystać planując termomodernizację: mowa o pre-mii remontowej i premii termomodernizacyjnej. O tę pierwszą mogą się ubiegać właściciele lub zarządcy budynków wielorodzinnych, których użytkowanie rozpoczęło się przed 14 sierpnia 1961 r. Jej wysokość może stanowić 20% wykorzystanej kwoty kredytu na realizację remontu, jednak nie może przekroczyć 15% rzeczywistych kosztów. Choć nie jest to premia przy-znawana w celach stricte termomodernizacyjnych, jednym z warunków jej uzyskania jest osiągnięcie co najmniej 10% rocznych oszczędności na cele ogrzewa-nia i c.w.u. Natomiast w ramach premii termomoder-nizacyjnej można uzyskać dofinansowanie bezpośred-nio związane z poprawą efektywności energetycznej budynku, m.in. na docieplenie przegród zewnętrznych budynku, przez które ucieka najwięcej ciepła. Wyso-kość premii termomodernizacyjnej może wynosić 20% kredytu, jednak nie więcej niż 16% kosztów inwe-stycji termomodernizacyjnej i nie więcej niż dwukrot-ność rocznych oszczędności kosztów energii i ciepła.

Jak otrzymać premię?Pierwszym krokiem powinno być skontaktowanie się z audytorem energetycznym w celu wykonania audytu termomodernizacyjnego lub remontowego. Następnie, na podstawie wykonanego audytu, tworzy się plan prac. W ramach audytu obliczona zostaje też wysokość premii oraz szacowane oszczędności wyni-kające z przeprowadzonej modernizacji.

Kolejnym krokiem jest złożenie, wraz z wnioskiem kredytowym, wniosku o premię (należy do niego dołączyć wyniki audytu) do jednego z komercyjnych banków, współpracujących w zakresie premii z Ban-

kiem Gospodarstwa Krajowego. Po pozytywnej we-ryfikacji dokumentów przez BGK, inwestor może już podpisać umowę na udzielenie kredytu i przyznanie premii z bankiem kredytującym i zabrać się za prace budowlane. Po zakończeniu prac zgodnie z planami i terminami zawartymi w umowie kredytowej, bank udzielający kredytu przesyła komplet dokumentów do BGK, na podstawie których wypłaca on premię przeznaczoną na spłatę części zadłużenia inwestora.

Na co najlepiej przeznaczyć pieniądze?– Inwestor dysponujący nieograniczoną ilością środ-ków mógłby przeprowadzić kompleksową termomo-dernizację. Zainstalować energooszczędne okna, drzwi wejściowe, zakupić całkowicie nowy system grzewczy. Budżety większości spółdzielni i wspólnot mieszkanio-wych są jednak na ogół dość skąpe. Dlatego warto de-cydować się na te rozwiązania, które przyniosą opty-malne oszczędności przy racjonalnie zainwestowanych środkach. Tym właśnie jest 6 paliwo, czyli oszczędność energii i ciepła. – podsumowuje Tomasz Kwiatkowski.

Zasadniczo istnieją dwie podstawowe metody ocie-plania: styropian i wełna mineralna. Choć obydwa materiały mają podobne właściwości izolacyjne, de-cydując się na tak długoterminową inwestycję jak termomodernizacja domu warto zdecydować się na to drugie rozwiązanie. Jedną z najważniejszych cech odróżniających wełnę od typowego styropianu jest bezpieczeństwo pożarowe. Skalna wełna mineralna ma najwyższą klasę odporności na ogień A1, co ozna-cza że jest wyrobem niepalnym. Dla porównania, ana-logiczne produkty styropianowe (klasy E lub F) przy kontakcie z ogniem palą się lub topią, wytwarzając mnóstwo dymu i płonących kropli. Dodatkowo skalna wełna jest produktem paroprzepuszczalnym, co w bu-dynkach wielorodzinnych ma istotny wpływ na mini-malizację występowania pleśni i grzybów. Decydując się na wełnę uzyskujemy dodatkowe korzyści, co przy budynkach wielorodzinnych jest nie do przecenienia – oprócz oszczędności wynikających z obniżenia ra-chunków za ogrzewanie, zabezpieczamy życie i mienie lokatorów przed następstwami ewentualnego pożaru, gwarantując im zdrowy klimat wewnątrz mieszkań.

Źródło: ROCKWOOL Polska

BUDYNEK 29

TERMOMODERNIZACJA

SPIS TREŚCI

Polacy chcą

wydatki na ogrzewaniekontrolować

www.termo24.pl

32 SPIS TREŚCIBUDYNEK / INSTALACJE

W ciągu ostatnich lat większość Polaków odczu-ła wzrost opłat za ogrzewanie. U 35% z nich w ostatnim sezonie grzewczym wydatki z tego tytułu przekroczyły aż 2000 zł. Natomiast najbardziej nie-pokojący jest fakt, że 34% Polaków nie ma kontroli nad kosztami za ogrzewanie.

Wyniki raportu Millward Brown SMG KRC „Pola-cy a wydatki na ogrzewanie”, przygotowanego w ramach kampanii „Odzyskaj kontrolę” są alar-mujące. Według nich 34% Polaków nie ma poczu-cia kontroli nad kosztami związanymi z ogrzewa-niem swojego domu lub mieszkania. Są to głównie osoby mieszkające w budynkach wielorodzinnych oraz płacące za rachunki w formie zaliczki w od-stępach miesięcznych, dwumiesięcznych lub w formie zbiorczych rachunków.

Co więcej, prawie połowa respondentów badania nie pamięta, jakie koszty poniosła z tytułu ogrze-wania w minionym sezonie grzewczym. Ci, którzy wiedzieli, najczęściej podawali kwoty w wysokości 2000–2500 zł (22% respondentów), 2501–3000 zł i 801–1499 zł (po 15%), 3001–4500 oraz ponad 4500 zł (po 14%). Tylko 9% badanych w sezonie grzewczym płaciło za rachunki na ogrzewanie mniej niż 800 zł! Przyjmując, że okres, w którym korzystamy z ogrzewania trwa 7 miesięcy (w Pol-sce w miesiącach październik – kwiecień panują wa-runki wymagające ogrzewania budynków), średnie miesięczne koszty związane z ogrzewaniem wynio-sły od około 100 do około 650 zł, a w przypadku ponad 5 milionów Polaków nawet więcej!

„Jak pokazują wyniki badania 90% Polaków dekla-ruje, że chciałoby mieć wpływ na wielkość płaco-nych rachunków za ogrzewanie, natomiast tylko 63% mówi, że taki wpływ posiada. To potwierdza obserwację, że ludzie mają świadomość potrzeby oszczędzania, ale nie zawsze są w stanie ją speł-nić. Być może dlatego, że tylko połowa ma realny wpływ i narzędzia, żeby zadbać o ogrzewanie” – komentuje dr Agnieszka Popławska z Wydziału Zamiejscowego w Sopocie Szkoły Wyższej Psycho-logii Społecznej, psycholog zajmująca się zacho-waniami ekonomicznymi społeczeństwa.

Aż 75% badanych zauważyło wzrost kosztów za ogrzewanie w ostatnich latach. Tylko 6% zaznaczyło, że te wydatki zmalały, a 13%, że nie uległy zmianie. Dlatego prawie wszyscy respondenci (90%) chcieliby odzyskać wpływ na wysokość rachunków płaconych z tytułu ogrzewania. „Wyniki badania pokazują, że tracimy kontrolę nad wydatkami na ogrzewanie, któ-re stanowią znaczną część naszego domowego bu-dżetu. Może natomiast cieszyć fakt, że jesteśmy tego świadomi i chcemy znaleźć sposób na zapanowanie nad nimi. Tegoroczna kampania „Odzyskaj kontrolę” ma na celu pokazać, że można to zrobić w bardzo ła-twy sposób. Należy przy tym pamiętać, że ogrzewa-nie to nie tylko kwestia finansów, ale także naszego komfortu życia” mówi Dorota Jezierska, Dyrektor Sprzedaży i Marketingu, Danfoss Poland.

Ogrzewanie to więcej niż kwestia portfelaOgrzewanie mieszkania, czy domu wiąże się nie tylko z kosztami, ale także z wygodą, naszym dobrym samo-poczuciem i zdrowiem. Każde pomieszczenie powinno mieć odpowiednią temperaturę dopasowaną do swo-jego przeznaczenia np. kuchnia -20°C, łazienka -25°C, a sypialnia -17°C. Jak pokazują wyniki raportu „Pola-cy a wydatki na ogrzewanie” aż 40% z nas zapomina o tym i nie dostosowuje temperatury do rodzaju po-mieszczenia. Co piąty Polak w każdym pomieszczeniu ma ustawioną identyczną temperaturę. Tyle samo nie ma możliwości jej regulacji. Należy jednak pamię-tać, że temperatura panująca w mieszkaniu ma duży wpływ na efektywność pracy, nauki oraz odpoczynku.

„Jednym z najłatwiejszych sposobów na dostosowa-nie temperatury w każdym pomieszczeniu jest insta-lacja elektronicznych termostatów grzejnikowych. Pozwalają one ustawić odpowiednią temperaturę w każdym pomieszczeniu o określonej godzinie. No-woczesne rozwiązania posiadają wiele funkcji i pro-gramów, które sprawiają, że nie musimy się martwić o ciągłe ustawianie temperatury. Dzięki temu mo-żemy ustawić tygodniowy plan ogrzewania według naszych preferencji, korzystając np. z trybu nocne-go, który obniża temperaturę, gdy śpimy i podnosi ją przed przebudzeniem, aby ogrzać pomieszczenie przed porankiem. Bardzo przydatne są także funkcje otwartego okna i tryb wakacyjny, dzięki którym nie

BUDYNEK / INSTALACJE 33

Czy ma Pan(i) poczucie, że posiada kontrolę nad wysokością opłat ponoszonych w związku z ogrzewaniem?

marnujemy ciepła i jednocześnie oszczędzamy na ra-chunkach.” – dodaje Dorota Jezierska.

„Zauważyłem wśród moich klientów coraz więk-szą świadomość rosnących kosztów energii. Idealnym rozwiązaniem dla nich są nowocze-sne systemy sterowania ogrzewaniem, które pozwalają w pełni kontrolować temperaturę i wydatki na energię potrzebną do ogrzania domu lub mieszkania. System automatyki za-dba np. o obniżenie temperatury po naszym wyjściu do pracy i o odpowiednio wczesne ogrzanie pomieszczeń przed naszym powrotem. Możemy sterować każdym typem ogrzewania, zarówno podłogowym wodnym i elektrycznym, jak i grzejnikowym. Dodatkowo możemy to ro-bić przez internet z każdego miejsca na Ziemi. W ten sposób mamy pełną kontrolę nad wydatka-mi związanymi z ogrzewaniem zyskując znaczą-ce oszczędności” tłumaczy Mariusz Gaca z Ma-gnus Larsen. 60% Polaków posiada termostaty grzejnikowe. Według badań przeprowadzonych w 2010 roku przez prof. dr.-ing. Rainer Hirsch-berg z University of Science Aachen, wymienia-jąc stare termostaty na elektroniczne produkty można zaoszczędzić do 23% energii, a wymienia-jąc zawory ręczne nawet do 46%. Dlatego warto zainwestować w nowe rozwiązania niezależnie od wieku obecnie posiadanych termostatów grzejnikowych.

Według raportu „Polacy a wydatki na ogrzewanie” 13% Polaków posiada termostaty zainstalowane ponad 11 lat temu. Takie urządzenia szczególnie wymagają wymiany, w innym wypadku można się liczyć z ich nieprawidłową pracą i w efekcie wyż-szymi rachunkami. Stan termostatów wpływa nie tylko na wydatki na ogrzewanie. Niemal 80% ba-danych zgadza się z opinią, że stan termostatów grzejnikowych ma wpływ na wysokość opłat za ogrzewanie, jak również na nasz komfort i nasze zdrowie. Niewiele mniej, niemal 2/3 zgadza się ze stwierdzeniem, że stan termostatów grzejniko-wych ma także wpływ na środowisko naturalne.

Źródło: Danfoss

TERMOMODERNIZACJA

www.termo24.pl

SPIS TREŚCI

Szkoław standardzie

budynku pasywnego

TERMOMODERNIZACJA

BUDYNEK/INSTALACJE36 SPIS TREŚCI

www.termo24.pl

Rusza pierwsza w Polsce placówka edukacyjna w standardzie budownictwa pasywnego. Szkoła w Budzowie o niemal zerowym zużyciu energii wytycza standardy budownictwa publicznego, które będą obowiązywać w kraju od 2018 r.

Jednokondygnacyjny budynek o powierzchni ok. 836 m² zapewni miejsce do nauki 170 uczniom. Wyjątkową energooszczędność gwarantuje archi-tektura budynku zapewniająca m.in. maksymalne oświetlenie pomieszczeń światłem słonecznym,

system wentylacji z odzyskiem ciepła m.in. reku-peratory, energooszczędne okna oraz ocieplenie budynku solidną warstwą styropianu.

Duże oszczędnościOgrzanie nowoczesnej szkoły w Budzowie (gmina Stoszowice) to rocznie wydatek około 1000 zł. Takiej samej wielkości tradycyjny bu-dynek ogrzewany olejem opałowym lub gazem zużywałby opału za ok. 40–50 tys. zł rocznie. Oddana szkoła, kosztowała 3,4 mln zł i była droższa od tradycyjnego budynku o ok. 15% wartości inwestycji. Przyjmując, że ceny paliw są stałe to dodatkowe pół miliona złotych na inwestycję zwraca się po 11 latach. Ceny ener-gii jednak stale rosną, gaz w ciągu 3 lat podro-żał niemal 50%. Dlatego koszty na inwesty-cję pasywną mogą zwrócić się już po 6 latach przy założeniu podobnego wzrost cen energii w najbliższych latach.

„Koszt budowy, projektu i rozbiórki w cy-klu życia budynku to tylko ok. 15–20%, a aż 80–85% to eksploatacja. Inwestycja na star-cie, nawet jeżeli koszty są początkowo kilka-

naście procent wyższe jest opłacalna” mówi Marek Janikowski, wójt gminy Stoszowice, ini-cjator budowy. „Biorąc pod uwagę oszczędności w eksploatacji wyższa cena inwestycji jest mało znacząca z ekonomicznego punktu widze-nia. Tak jest licząc koszty po cenach stałych, a przecież nikt nie umie powiedzieć po ile będzie gaz i prąd lub inne media za 10, 20, 30 lat.”

Budynek przyszłościZużywamy ponad 2 razy więcej energii na jed-

nostkę powierzchni mieszkaniowej, niż kra-je Europy Zachodniej o podobnym klimacie. Powoduje to, że wielokrotnie przepłacamy za ogrzewanie budynku. Inwestorzy często dość ogólnikowo traktują kwestię przyszłych kosztów eksploatacyjnych. Komfort, trwałość, dostępność, niskie koszty utrzymania, oraz niepowtarzalne walory estetyczne są elemen-tami możliwymi do uzyskania przy nieznacz-nych dodatkowych nakładach finansowych, dzięki zastosowaniu technologii budownictwa pasywnego.

Budynki w Unii Europejskiej odpowiadają za 40% zużycia energii. Nowa szkoła w gminie Stoszowice to drogowskaz dla inwestycji w bu-downictwo publiczne na terenie kraju. Od 2010 r. we Wspólnocie obowiązuje dyrektywa, która obliguje po 2018 r. do budowania budynków publicznych o „prawie zerowym” zapotrzebo-waniu na pierwotne ciepło ok. 50 W/m2. Budo-wanie obiektów publicznych wg. obowiązują-cych starych norm wydaje się mało racjonalne. Ładne, nowe budynki bez energooszczędnych technologii stają się już na starcie przestarzałe,

Co to jest szkoła pasywna?Szkoła pasywna tak samo jak każdy inny budynek pasywny, to bardzo dobrze izolowany gmach z odpowiednim syste-mem wentylacyjnym. W starym budownictwie do ogrzania 1 m2 zużywa się w skali roku 15–35 m3 gazu. W przypadku zastosowania nowoczesnej energooszczędnej technologii wystarcza 1,5 m3 na rok. Przy stumetrowym mieszkaniu daje to w skali roku oszczędność 3350 m3 gazu. Proporcje przy użyciu oleju opałowego są podobne. Duża powierzchnia szkoły to oszczędności sięgające kilkudziesięciu tysięcy złotych w skali roku.

Skąd oszczędności?Zarówno dom pasywny jak i szkoła pasywna, muszą posiadać grubą i szczelną kilkudziesięciocentymetrową war-stwę dobrej jakości izolacji cieplnej – wyjaśnia Krzysztof Krzemień z Termo Organiki. – Po drugie musi mieć system wentylacji, który pozwala na wymianę zużytego powietrza z wnętrza, niemal bez utraty ciepła. Po trzecie okna w niskoenergetycznych budynkach są wykonane w technologii, która pozwala przenikać promieniom słonecznym do wnętrza domu i skutecznie ogranicza straty ciepła na zewnątrz.

zużywają za dużo energii oraz wpływają nega-tywnie na środowisko naturalne.

„Termomodernizacja budynków oraz budowa no-wych, energooszczędnych może zredukować stra-ty energii w budownictwie aż o połowę. Zdecydo-waną większość budynków w Polsce wybudowano w sposób nie pozwalający na racjonalne zarzą-dzanie energią” – mówi Krzysztof Krzemień z Termo Organiki. „Zużywamy ponad 2 razy więcej energii na jednostkę powierzchni mieszkaniowej,

niż kraje Europy Zachodniej o podobnym klima-cie. Powoduje to, że bez sensu wielokrotnie prze-płacamy za ogrzewanie budynku.”

Niezbędne wsparcieStoszowice to 6 tys. mieszkańców i ok. 12 mln zł rocznego budżetu. Powstaniu szkoły pomo-gło Ministerstwo Infrastruktury gdzie przy-gotowuje się przepisy wdrażające dyrektywę 31/2010 do polskiego prawa. Szkoła, dzięki determinacji władz gminy stała się pilota-żowym budynkiem użyteczności publicznej, który ma pomóc w stworzeniu dobrej usta-wy wdrażającej unijną dyrektywę. W sporzą-dzeniu dobrego programu funkcjonalno-użyt-kowego pomagali specjaliści z Polski, Czech i Niemiec. Merytoryczne wsparcie przekazała m.in Politechnika Warszawska oraz w Narodo-wa Agencja Poszanowania Energii. Projekt do-datkowo został objęty patronatem Marszałka Województwa Dolnośląskiego, Dolnośląskiego Kuratora Oświaty oraz Starosty ząbkowickiego.

Źródło:Termo Organika

BUDYNEK/INSTALACJE38 SPIS TREŚCI

www.termo24.pl

W Polsce zużywa się ponad dwa razy więcej ener-gii na jednostkę powierzchni mieszkaniowej niż w innych krajach Europy Zachodniej o podobnym klimacie. Głównym powodem tak dużego zużycia energii w sektorze potrzeb są przede wszystkim nieszczelne okna, przemarzające ściany, niedo-stateczna izolacja dachu i podłogi czy też prze-starzałe systemy ogrzewania o niskiej sprawno-ści. Budynki są też często źle usytuowane i mają niewłaściwy kształt.

Wg Europejskiej Agencji d/s Środowiska w Unii Europejskiej w całkowitym zużyciu energii w bu-dynkach 69% stanowi energia zużywana na ogrze-wanie budynków, 15% na przygotowanie ciepłej wody, 11% na oświetlenie i napęd sprzętu elek-trycznego i tylko 5% na gotowanie.

Krajowe oszacowania mówią, że w Polsce ogrze-wanie stanowi aż 71,2% wszystkich mieszkanio-wych potrzeb energetycznych. Największy udział w zużyciu energii ma więc ogrzewanie budynków. W krajach Unii Europejskiej zauważalny jest sys-tematyczny spadek średniego zużycia energii na ogrzewanie statystycznego mieszkania. Jest to efektem stosowania lepszych technik budowla-nych i coraz to większej termoizolacyjności nowo wznoszonych budynków. Mieszkania budowane obecnie potrzebują o 22% mniej energii na ogrze-wanie niż te zbudowane w 1985 r.

Jak zmniejszyć zużycie energii w budynkach?Po pierwsze, izolować cieplnie i nie dać energii „uciekać” z budynku na zewnątrz, albo latem przy chłodzeniu pomieszczeń, nie dać ciepłu z zewnątrz „wchodzić” do budynku. Określony poziom ochro-ny cieplnej budynku wymagany jest przez prawo, ale opłaci się stosować grubsze warstwy izolacji termicznej. Energia drożeje, więc każdy zapobie-

Energia w budynkach

BUDYNEK/INSTALACJE40 SPIS TREŚCI

www.termo24.pl

ków. Badania i realizacja nowatorskich przedsię-wzięć, których celem jest radykalne obniżenie energochłonności budynków rozwinęły obecnie typ budownictwa, określony mianem energoosz-czędnego, który charakteryzuje się zmniejszonym zużyciem energii i wykorzystaniem jej odnawial-nych źródeł do zaspokojenia potrzeb energetycz-nych budynku.

W związku z nowelizacją Dyrektywy EPBD (The Energy Performance of Buildings Directive 2002/91/EC) dotyczącej charakterystyki energe-tycznej budynków, rozwiązania energooszczędne w budownictwie niedługo okażą się faktyczną ko-niecznością.

Dyrektywa ta to podstawa prawna działań zmie-rzających do zwiększenia efektywności energe-tycznej. Dokument wprowadza cztery wymaga-nia, których wdrożenie spoczywa na państwach członkowskich Unii Europejskiej. Pierwszym jest wdrożenie metodologii obliczania całościo-wej efektywności energetycznej budynku, a nie osobno dla poszczególnych jego części. Drugi ważny element to ustalenie minimalnych norm dla budynków nowych i już istniejących. Ważna jest także analiza i ocena instalacji grzewczych i chłodzących. Ostatnim, równie ważnym ele-mentem znowelizowanej dyrektywy jest system oceny charakterystyki energetycznej budyn-ków i mieszkań, którego rezultatem są świa-dectwa charakterystyki energetycznej. Takim świadectwem będzie musiał legitymować się prawie każdy budynek i lokal mieszkalny, budy-nek zamieszkania zbiorowego czy użyteczności publicznej, zarówno nowy jak i remontowany. Dyrektywa przedstawia też wymagania odno-śnie opracowywania krajowych planów ma-jących na celu zwiększenie liczby budynków „o niemal zerowym zużyciu energii”. Planuje się także ustanawianie niezależnych systemów kon-troli świadectw charakterystyki energetycznej i sprawozdań z przeglądów.

Zmodernizowana dyrektywa EPBD zobowiązuje państwa członkowskie do stworzenia takich wa-

gliwy i ekonomicznie myślący inwestor bardzo sta-rannie izoluje cieplnie swój budynek.

Po drugie wykorzystywać energię ze źródeł od-nawialnych. Za odnawialną energię nie musimy płacić. Słońce świeci z nieba, wiatr wieje za dar-mo, jak raz zapłaciliśmy za działkę pod budo-wę domu to ciepło geotermalne jej gruntu też możemy wykorzystywać przy pomocy pompy ciepła za darmo. Po trzecie, efektywnie wyko-rzystywać energię. Kiedy poprzez dobrą izolację termiczną zmniejszy się ilość ciepła potrzebne-go do utrzymania w pomieszczeniach pożądanej temperatury, wtedy staje się szczególnie waż-ne, aby to ciepło dostarczyć przy pomocy wy-sokosprawnej instalacji grzewczej. Zmniejszy to znów ilość paliw i energii, które będziemy mu-sieli kupić.

Energooszczędny dom i mieszkanieWspółczesny dom musi być przyjazny nie tylko dla swoich mieszkańców, ale także dla środowiska naturalnego. Dlatego powinien być projektowany razem z otoczeniem, z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz warunków mieszkaniowych i spo-łecznych. Budynek taki musi charakteryzować się małym zużyciem energii. Ten ostatni aspekt staje się szczególnie ważny z powodu konieczności po-szanowania konwencjonalnych nośników energii w skali globalnej. Zasobami naturalnymi należy gospodarować oszczędnie, mając na uwadze ich zachowanie dla przyszłych pokoleń, zgodnie z za-sadami zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie rosnące systematycznie koszty energii stanowią coraz większe obciążenie budżetów domowych. Liczymy, co się bardziej opłaca: ponieść większe koszty inwestycyjne i zmniejszyć eksploatacyjne ogrzewania pomieszczeń, a może budować „tra-dycyjnie”, spełniając jedynie podstawowe wymo-gi norm energetycznych. Podejmowanie decyzji jest coraz trudniejsze, wymaga też coraz większej wiedzy. Nowe możliwości stwarza postęp tech-nologiczny w budownictwie, który przejawia się w opracowywaniu i wdrażaniu nie tylko nowych rozwiązań konstrukcyjnych, ale także efektyw-niejszych systemów energetycznych dla budyn-

BUDYNEK/INSTALACJE 41

runków prawnych i rynkowych, aby od 31 grudnia 2020 roku wszystkie nowo powstające budyn-ki były niskoenergetyczne lub pasywne – prawie nie zużywające energii. W przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz stano-wiących ich własność ma to nastąpić jeszcze wcze-śniej, bo już od 31 grudnia 2018 roku. Jednocześnie poprzez dywersyfikację źródeł energii i jej oszczę-dzanie uniezależnimy się od niestabilnych politycz-nie dostawców surowców energetycznych.

Definicja budownictwa energooszczędnegoW warunkach polskich budynkiem energooszczęd-nym jest obiekt, dla którego wartość wskaźnika sezonowego zapotrzebowania na energię na cele ogrzewania i wentylacji „E” jest na poziomie mniej-szym niż 70 kWh/m2 na rok. Natomiast dla budyn-ków projektowanych jeszcze w 2008 roku wskaźnik sezonowego zapotrzebowania ciepła na ogrzewa-nie budynku mieszkalnego spełniającego wymaga-nia zawarte w obowiązujących wówczas przepisach to około 90–120 kWh/m2 powierzchni użytkowej

na rok. Budynki energooszczędne najczęściej klasy-fikuje się podając wartości progowe zużycia energii na metr kwadratowy powierzchni użytkowej np. w litrach oleju opałowego na m2 powierzchni ogrze-wanej. Według tej klasyfikacji możemy wyróżnić:

Budynki energooszczędne 7-litroweCharakteryzują się zapotrzebowaniem na ener-gię cieplną na poziomie ok. 70 kWh/m2, czyli ok. 7 litrów oleju opałowego na m2 ogrzewanej po-wierzchni na rok.

Budynki energooszczędne 5-litroweTo taki, w którym na pokrycie strat cieplnych zuży-wa się 5 litrów oleju opałowego na m2 powierzchni ogrzewanej w skali roku – czyli cechuje go zapotrze-bowanie na energię cieplną rzędu 50 kWh/m2. Koszt wybudowania tego typu budynku jest o ponad 10% wyższy niż budynku referencyjnego budowanego według obowiązujących przepisów w Polsce, czyli zużywającego na ogrzewanie około 120 kWh/m2 po-wierzchni użytkowej energii cieplnej na rok.

Przeciętne roczne zużycie energii na ogrzewanie w kWh/m² powierzchni użytkowej w budynkach mieszkalnych zbudowanych w Polsce w różnych okresach (według zmieniających się przepisów) oraz w aktualnie budowanych budynkach energooszczędnych.

TERMOMODERNIZACJA

BUDYNEK/INSTALACJE42 SPIS TREŚCI

www.termo24.pl

odpowiednia działka budowlana pozwalająca na zorientowanie budynku w kierunku południowym

wykorzystanie naturalnych warunków terenowych (zagłębień, skarp, drzew itd.),

zapewnienie jak najlepszej termoizolacyjności wszystkich przegród zewnętrznych,

zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,

szczelność wszystkich przegród (podłóg, ścian, dachu, okien, drzwi zewnętrznych),

wyeliminowanie mostków termicznych,

zastosowanie energooszczędnego systemu grzewczego: kotła kondensacyjnego lub pompy ciepła,

możliwość wykorzystywania ciepła z energii słonecznej (montaż instalacji solarnej),

zastosowanie energooszczędnych urządzeń nie tylko AGD i oświetlenia, ale również zużywających wodę (baterie umywalkowe, wannowe, spłuczki w. c. itp.),energooszczędności w domu sprzyja wyraźny podział budynku na strefy termiczne: 22–24°C – łazienka, 20–22°C – pokoje dzienne, salon, pokoje dla dzieci, gabinet, 18–20°C – kuchnia, sypialnie, 16–18°C – korytarze, pokoje do ćwiczeń lub gry w bilard, 12–15°C – pomieszczenia gospodarcze: składzik, spiżarnia, pralnia, weranda, 4–8°C – garaż, magazyn narzędzi i sprzętu ogrodowego.Różnica temperatury pomiędzy sąsiadującymi pomieszczeniami nie powinna przekraczać 8°C, wtedy bowiem ściany działowe mogą być tanie i stosunkowo cienkie (12 cm). Jeśli różnice miały być większe, ściany wewnętrzne trzeba ocieplać, a więc musiałyby być znacznie grubsze.

odpowiednia działka budowlana pozwalająca na zorientowanie budynku w kierunku południowym

wykorzystanie naturalnych warunków terenowych (zagłębień, skarp, drzew itd.),

zapewnienie jak najlepszej termoizolacyjności wszystkich przegród zewnętrznych,

zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,

Kraj OkresWartość wskaźnika sezonowego zapotrzebowania na ciepło do

ogrzewania [kWh/m2rok]

Polska

Budynki z lat 1967–85Budynki z lat 1986–92

Budynki po 1993 r.Od 1998 r.

240–280160–200120–16090–120

Austria Budynki aktualnie wznoszonePlanowane

25–5015–25

Niemcy Budynki zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1995 r.Planowane

50–10030–70

Szwajcaria Dom energooszczędnyBudynki aktualnie wznoszone

5555–85

Podstawowe wymagania, których spełnienie daje szansę na energooszczędny dom

Standardy energetyczne budynków w Polsce i porównanie z innymi krajami

BUDYNEK/INSTALACJE 43

Budynki niskoenergetyczne 3-litroweTo taki, w którym na pokrycie strat cieplnych zużywa się 3 litry oleju opałowego na m2 powierzchni ogrze-wanej w skali roku – czyli cechuje go zapotrzebowanie na energię cieplną rzędu 30 kWh/m2. Koszt tego typu budynku jest już o około 15% wyższy od ww. budynku referencyjnego w Polsce. Dla porównania, w budynku pasywnym zapotrzebowanie na energię cieplną wy-nosi maksymalnie 15 kWh/m2, czyli 1,5 litra oleju opa-łowego lub 1,5 m3 gazu ziemnego na m2 w skali roku.

Budynek zeroenergetycznyProwadzone badania i doświadczenia doprowadziły do powstania budynków samowystarczalnych pod względem energetycznym. W tych eksperymentalnych domach w ogóle nie korzysta się z konwencjonalnych źródeł energii ani do ogrzewania, ani do oświetlenia, ani nawet do zasilania sprzętu AGD. Powstały nawet domy, które mogą produkować energię i jej nadwyżki sprze-dawać do państwowej sieci energetycznej. Jednak te super nowoczesne technologie są jeszcze zbyt kosztow-ne i powszechne ich zastosowanie w budownictwie nie jest jeszcze ekonomicznie uzasadnione.

Różnice między domem energooszczędnym a pasywnymDom energooszczędny to budynek, w którym roczne zapotrzebowanie na energię cieplną jest niższe od 70 kWh/m2. Kluczowymi cechami takich domów są:• dobra izolacja cieplna,• zredukowane mostki cieplne,• szczelność i kontrolowana wentylacja.

Dom pasywny to budynek, w którym zapotrzebo-wanie na energię cieplną jest tak niskie, że można zrezygnować z osobnego systemu grzewczego bez utraty komfortu jego użytkowania. Oznacza to, że roczne zapotrzebowanie na energię cieplną w ta-kim domu jest niższe od 15 kWh/m2.

Zasady budowania budynku energooszczędnego Budynek energooszczędny zużywa mniej więcej 70 kWh/m2 w ciągu roku. Dla porównania, domy stan-dardowe zużywają od 150 do nawet 200 kWh/m2 rocznie. Jest to energia końcowa zużywana do ogrza-nia domu. Wielkość ta nie uwzględnia energii potrzeb-

nej do podgrzewania wody. Domy energooszczędne najczęściej buduje się jako murowane trój- lub dwu-warstwowe lub szkieletowe, których konstrukcja uła-twia zastosowanie bardzo grubej izolacji termicznej. Ściany jednowarstwowe w domu energooszczędnym sprawdzą się tylko jeśli będą wykonane z bloczków styropianowych wypełnianych zbrojonym betonem. Nieistotne jest, czy zdecydujemy się na beton komór-kowy, ceramikę, keramzytobeton czy silikaty. Ważne jest natomiast to, aby ściany miały odpowiednie para-metry cieplne. W ścianach domu energooszczędnego powinny one wynosić 0,15–0,2 W/(m2K).

Dopiero takie kompleksowe podejście może przy-nieść zamierzony efekt, czyli zaprojektowanie domu, w którym zużycie energii będzie znacząco niższe niż w tzw. domach standardowych, czyli bu-dowanych wg obecnie obowiązujących przepisów.Budownictwo energooszczędne kładzie nacisk na takie skonstruowanie domu, aby minimalizo-wać jego koszty utrzymania, w stosunku do kosz-tów utrzymania domów budowanych w innych technologiach, z wykorzystaniem standardowych rozwiązań konstrukcyjnych. Energia elektryczna w każdym domu jest potrzebna do oświetlenia, zapewnienia wentylacji, ogrzewania pomieszczeń i wody użytkowej, czy też do działania urządzeń do-mowych. Opłaty za energię uzależnione są oczywi-ście od ilości zużywanej energii. Oznacza to, że im mniej energii zużyjemy, tym niższe będą rachunki za prąd. Oczywiście, o ile koszty energii związane z działaniem urządzeń domowych, czy oświetlenia pomieszczeń uzależnione są przede wszystkim od indywidualnych decyzji i nawyków mieszkańców, o tyle koszty energii zużywanej na ogrzewanie domu, przygotowanie ciepłej wody użytkowej i wentylację uzależnione są w dużej mierze od zastosowanego rozwiązania budowlanego i przestrzennego.

Źródło: „Czysta energia, budownictwo niskoener-getyczne – nowe spojrzenie w ochronie środwiska naturalnego”

mgr inż. Kinga KalandykPrezes zarządu, Podkarpacka Agencja Energetyczna Sp. z o.o.

TERMOMODERNIZACJA

www.termo24.pl

Likwidacja emisji spalin w Krakowie

Likwidacja emisji spalin w Krakowie

TERMOMODERNIZACJA

www.termo24.pl

SPIS TREŚCIINSTALACJE46

Program likwidacji emisji pyłów zawieszonych w powietrzu Krakowa – to zdaniem PORTPC przy-kład najlepszych praktyk w dziedzinie ochrony środowiska w Polsce. Krakowianie oddychają najbardziej zanieczyszczonym powietrzem spo-śród wszystkich mieszkańców polskich miast. Zmodyfikowany program finansowego wspar-cia ma pomóc rozwiązać ten problem, a jednym z efektywnych rozwiązań może być zastosowa-nie pomp ciepła.

Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła z zadowoleniem przyjmuje fakt zwiększe-nia wsparcia finansowego dla niskoemisyjnych technologii grzewczych w Krakowie. Tamtej-sza Rada Miasta zdecydowała, że od 2013 roku zwiększona zostanie wysokość dofinansowania do wymiany pieców i kotłów węglowych z 400 do 900 zł za każdy kilowat (kW) zainstalowanej mocy. W przypadku instalacji urządzeń korzy-stających z odnawialnych źródeł energii (w tym pompy ciepła) w nowym budynku można liczyć na dopłatę w 2013 r. 900 zł do 1 kW mocy. Nie zmieni się wielkość dopłat do kolektorów sło-necznych (1000 zł do 1 m2 powierzchni).

21 listopada 2012 r. został przyjęty nowy „Pro-gram ograniczenia niskiej emisji w Krakowie”, w ramach którego przewidziane zostało dofi-nansowania dla mieszkańców miasta za zrezy-gnowanie z pieców i kotłów węglowych na rzecz nowych kotłowni. Mieszkańcy Krakowa, którzy zdecydują się na zmianę dotychczasowego sys-temu na kocioł gazowy, elektryczny, opalany lekkim olejem opałowym, pompę ciepła lub podłączą się do miejskiej sieci ciepłowniczej będą mogli starać się o sfinansowanie inwesty-

cji. Przewidziane dopłaty są ponad dwukrot-nie wyższe niż do tej pory (dotychczas było to 400 zł za każdy kilowat mocy). Inwestycje mogą też być dofinansowane przez MPEC, Tauron, Elektrociepłownię Skawina, Elektrociepłownię Kraków lub PGNiG, które podpisały porozu-mienie z miastem Kraków. Nabór wniosków na przyszły rok ma zostać ogłoszony pod koniec grudnia br.

Zwiększenie dofinansowania inwestycji w ogrze-wanie związane z likwidacją kotłów węglowych ogłoszone przez krakowską Radę Miasta to bardzo dobra wiadomość dla tych wszystkich osób w Kra-kowie, które zastanawiają się nad zastosowanie pompy ciepła w swoim domu.

Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORTPC) uważa, że niezwykle pożyteczne byłoby wprowadzenie takich programów w ca-łej Polsce, a w pierwszej kolejności w obszarach, na których występuje największa emisja pyłu zawieszonego PM 2,5 i PM 10 (PM – skrót z jęz. ang. Particulate Master –niewidzialny pył o roz-miarach poniżej 10 µm lub poniżej 2,5 µm – dla porównania średnica przekroju ludzkiego włosa wynosi ok. 60–100 µm), czyli w miastach powy-żej 100.000 mieszkańców oraz na całym terenie Małopolski, Górnego Śląska, Mazowsza.

Zastosowanie pomp ciepła – jako urządzeń korzy-stających z odnawialnych źródeł energii i nieemi-tujących zanieczyszczeń w miejscu zastosowania – na szerszą skalę w Polsce, może przynieść korzy-ści związane z obniżeniem emisji zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, w tym szczególnie groźnego dla ludzi pyłu zawieszonego.

INSTALACJE 47

Z wielu badanych parametrów zanieczyszczeń-powietrza w stacjach badawczych w Małopol-sce, wynika, że stężenie tylko pyłów zawieszo-nych PM wielokrotnie przekracza dopuszczalne normy roczne oraz dobowe i to na znacznych obszarach województwa.

Mimo że pyły zawieszone są niewidoczne gołym okiem, są groźne dla ludzi, bowiem potrafią prze-nosić wszelkie zanieczyszczenia chemiczne i bio-logiczne (toksyny, kancerogeny bakterie, wirusy). Negatywne skutki dla ludzi to m.in.: złe samopo-czucie, podrażnienie oczu, śluzówek. Duże stężenia pyłów zawieszonych mogą prowadzić do ostrych i przewlekłych stanów zapalnych układu oddecho-wego, alergii (a w konsekwencji do astmy), niedo-tlenienia, migren itp.

Pyły zawieszone utrzymują się w powietrzu i to przez bardzo długi okres. Są zaliczane do tzw. zanieczyszczeń transgranicznych, co oznacza, że mogą być przenoszone na odległości, przekracza-jące nawet 2500 km.

Wieloletnie raporty Wojewódzkich Inspek-toratów Ochrony Środowiska z województw, w których znajdują się największe polskie aglo-meracje, wskazują na niepokojącą tendencję wzrostową emisji pyłów zawieszonych. Od kil-ku lat roczne wartości stężenia PM 10 przekra-czają normę, nieraz wielokrotnie. Chwilowe (dobowe) stężenia pyłu zawieszonego PM 10 są przekraczane nawet 5–8-krotnie. Najgroźniej sytuacja wygląda w województwie małopol-skim, górnośląskim i mazowieckim. Szczególnie w czasie wielotygodniowych mroźnych wyżów w lekarze zalecają, aby osoby starsze czy też

małe dzieci pozostały w domach i nie wycho-dziły z domów na zewnątrz.

Z analiz widać wyraźne powiązanie pomiędzy emisją pyłów zawieszonych PM, a temperatu-rą zewnętrzną. W miesiącach zimowych emisja pyłów zawieszonych gwałtownie wzrasta. Jest to związane z emisją spalin, głównie węglowych kotłów grzewczych. Dodatkowo w okresie utrzy-mywania się przez wiele dni, a nawet tygodni pogody wyżowej i braku odpowiedniej cyrkulacji powietrza, powstaje realne zagrożenie zdrowia, szczególnie dla mieszkańców Warszawy oraz Ma-łopolski i Górnego Śląska.

Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. „…w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Eu-ropy”, kraje Europy zobowiązane są do pomiarów pyłów PM 2,5 w miastach powyżej 100 tys. miesz-kańców, jak również do stopniowej redukcji emisji pyłów zawieszonych. Proponowany poziom doce-lowy emisji dla pyłu PM 2,5 czyli stężenie średnio-roczne 25 µg/m3, mieliśmy osiągnąć już w styczniu 2010 roku.

Ponieważ zwiększenie emisji zanieczyszczeń występuje głównie w miesiącach zimowych, za-stosowanie pomp ciepła, wysokoefektywnych kotłów na biomasę czy kotłów gazowych w ob-szarach dużych aglomeracji miejskich może przy-czynić się do odczuwalnej redukcji emisji pyłu za-wieszonego PM 10 i polepszenia standardu życia wielu Polaków.

Źródło: Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła PORT PC

TERMOMODERNIZACJA

WYDARZENIA

www.termo24.pl

48 SPIS TREŚCI

Targi Modernizacji Budynków – relacja z I edycji

Energooszczędne i inteligentne budynki to przy-szłość! Udowadniła to premierowa edycja Targów Modernizacji Budynków w Krakowie, zorganizowana pod koniec listopada. Przez dwa dni w stolicy Mało-polski królowała tematyka inteligentnych budynków. Pod lupę wzięto taką tematykę jak: termomoderni-zacja, termoizolacja, budownictwo pasywne, niemal zero-energetyczne, efektywność energetyczną. Wy-stawcy prezentowali materiały i rozwiązania, które niewątpliwie stanowią przyszłość budownictwa.

Targi Modernizacji Budynków w Krakowie to spe-cjalistyczna impreza targowa, będąca platformą spotkań producentów i dystrybutorów materia-łów budowlanych – inwestorów z fachowcami oraz właścicieli nieruchomości z wykonawcami. Oprócz produktów na Targach prezentowano także usługi.

Unikatowa wiedza ekspertówPatronem merytorycznym premierowej edycji Targów był Polski Instytut Budownictwa Pasyw-nego. Opracowany we współpracy z ekspertami Instytutu program seminaryjny obejmował zagad-

nienia z dziedziny technologii energooszczędnej, pasywnej oraz termomodernizacji. Uczestniczyli w nim przedstawiciele instytucji specjalistycznych, środowiska naukowego, branżowi specjaliści oraz praktycy z bogatym doświadczeniem.

– Przyznam, że nieco ryzykowaliśmy obecnością na pierwszej edycji Targów podejmujących tema-tykę modernizacji istniejących budynków. Wierzę, że te Targi przyniosą wiele korzyści nie tylko Mało-polsce, ale także innym dużym miastom w Polsce. Widzimy duże zainteresowanie zwiedzających. Pre-lekcje z udziałem naszych ekspertów przyciągnęły więcej osób niż się spodziewaliśmy. Targi są bardzo treściwe i rozwojowe, dlatego z chęcią włączymy się w organizację II edycji tego wydarzenia – de-klarował Łukasz Krzysztoń z Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego.

Podczas Targów odbyły się dwie debaty, które po-dejmowały tematykę rozwoju budownictwa pa-sywnego w Polsce i Europie. W roli eksperta wy-stąpił Günter Schlagowski.

WYDARZENIA 49

– Jego obecność zagwarantowała wysoki poziom merytoryczny dyskusji. Budownictwo energoosz-czędne to niezwykle ciekawy temat ściśle związa-ny z kierunkiem naszych studiów. Dlatego warto było przyjść i poznać nowe technologie – mówiła Agnieszka Paryś z Politechniki Krakowskiej.

Perfekcyjnie nowoczesne dachyDuże zainteresowanie wzbudził też Pokaz Sztu-ki Dekarskiej „Dobra Firma Dekarska”. Eksperci z Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy prezentowali różne technologie krycia dachów, m.in. dachówką ceramiczną, papą, a także wszystkie możliwe ak-cesoria dachowe – począwszy od okien połacio-wych, poprzez rynny, folie dachowe, po stopnie kominiarskie i płotki przeciwśniegowe.

– Każdy mógł przyjść, dotknąć, wziąć narzędzia i samemu spróbować jak wykonuje się dach. Je-steśmy zadowoleni z faktu, że odwiedziło nas tak dużo osób. Gościliśmy wielu właścicieli nierucho-mości, architektów, a także uczniów. Staraliśmy się zaprezentować pełen wachlarz alternatyw-nych rozwiązań dla dachów wykonanych ze sta-rych, ciężkich materiałów – mówił Marek Tynka prezes Małopolskiego oddziału Polskiego Stowa-rzyszenia Dekarzy.

Targi trafiły w potrzeby– Cieszymy się, że nowe wydarzenie w kalenda-rzu spotkań targowych spotkało się z bardzo do-brym przyjęciem ze strony wystawców i zwiedza-jących. To impreza, podczas której można poznać wszystko, co łączy się z tematyką inteligentnych budynków. Dzięki bogatej ofercie wystawców oraz ciekawym wykładom nasi goście mogli po-znać najnowsze trendy w budownictwie oraz do-wiedzieć się wszystkiego na temat modernizacji, materiałów oraz technik wykonywania prac re-montowych. Z pewnością wsłuchamy się w opi-nie uczestników i dołożymy wszelkich starań, aby druga edycja była ciekawsza i jeszcze bardziej udana – podsumowuje Grażyna Grabowska, pre-zes Targów w Krakowie.

Źródło: Targi w Krakowie Sp. z o.o.

TERMOMODERNIZACJA

www.termo24.pl

WYDARZENIA50 SPIS TREŚCI

Relacja z targów RENEXPO® POLAND 2012

Fot.

Reda

kcja

GLO

BEne

rgia

Po raz drugi targi RENEXPO® Poland zaprezentowały w Warszawie w dniach 17–18.10.2012 koncepcje i pro-dukty z zakresu energii odnawialnych i efektywności energetycznej. Blisko 3600 odwiedzających zasięgnę-ło informacji u około 95 wystawców o najnowszych produktach, technologiach i usługach. Zainteresowa-nie polskim rynkiem odnawialnych źródeł energii jest ogromne, a prace nad nową ustawą dobiegają koń-ca, co także podkreślił Minister Mieczysław Kasprzak w swojej mowie w trakcie otwarcia targów. „Plano-wany rozwój energii odnawialnych wywołał w branży atmosferę przełomu. Było to wyraźnie odczuwalne u odwiedzających, wystawców oraz na konferen-cjach” – poinformowała kierowniczka projektu Avena Gall-Tamas.

Odwiedzający targi oraz uczestnicy konferencji zasięga-li informacji na takie tematy, jak fotowoltaika, bioener-gia, pompy ciepła, energetyka wodna czy mobilność elektryczna. Na siedmiu konferencjach branżowych o łącznej liczbie uczestników około 950, polskie i mię-dzynarodowe firmy, planiści energetyczni, wykonawcy i użytkownicy, jak również naukowcy i przedstawiciele urzędów i organów państwowych zasięgali informacji o najistotniejszych zagadnieniach odnawialnych źró-deł energii. W forach branżowych uczestniczyło łącz-nie około 360 osób.

Branża fotowoltaiki spotkała się w ramach 2. kon-ferencji dotyczącej tego zagadnienia. Dr Stanisław M. Pietruszko, Prezes Polskiego Towarzystwa Fo-towoltaiki, oświadczył: „Kluczowym krokiem do rozwoju rynku fotowoltaiki w Polsce są odpowied-nie rozwiązania prawne zawarte w obecnie nego-cjowanym projekcie ustawy o Odnawialnych Źró-dłach Energii”.

Kongres branżowy na temat pomp ciepła, zorgani-zowany przez Polską Organizację Rozwoju Technolo-gii Pomp Ciepła PORT PC, zgromadził wielu specjali-stów. Także na forum biogazowym, które odbyło się we współpracy z Unią Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego, niemal wszystkie miejsca w sali konferencyjnej zostały zajęte.

Polscy i zagraniczni goście RENEXPO® Poland sko-rzystali też z licznych możliwości, by nawiązać nowe kontakty handlowe, na przykład przy spotkaniach ko-operacyjnych czy tez Kolacji Profesjonalistów OZE. Na tym uroczystym zakończeniu pierwszego dnia targów przyznane zostały po raz pierwszy Puchary RENEXPO Poland. W kategorii osobowość branży zwyciężył dr Stanisław M. Pietruszko. W kategorii innowacyjna technologia na RENEXPO® Poland zwyciężyły czeska firma Solartec oraz NIBE Biawar. Nagrody były przyzna-wane po raz pierwszy, jednak pomysł został przyjęty z dużym zainteresowaniem.

„Targi RENEXPO® Poland przerosły wszelkie nasze oczekiwania, a w przyszłym roku jeszcze się znacznie rozwiną. Zdecydowana większość wystawców już zapowiedziała ponowny udział, niektórzy zgłosili też chęć zajęcia większej powierzchni wystawczej. Już teraz zaczynamy z radością pracować nad RENEXPO® Poland 2013!” – mówi PR Manager Małgorzata Bart-kowski.Następne targi RENEXPO® Poland odbędą się w dniach 16–17 października 2013 roku w Warszaw-skim Centrum EXPO XXI. Bliższe informacje znajdą Państwo na stronie: www.renexpo-warsaw.com.

Źródło: REECO Sp. z o. o.

Konkurs „Dobre praktyki – w dobrych rękach”

Zapraszamy do II edycji konkursu firmy, które w swojej działalności mogą po-dzielić się i pochwalić referencjami zrealizowanymi w oparciu o technologie odnawialnych źródeł i poszanowania energii.

Rozstrzygnięcie II etapu nastąpi w lutym, w trakcie targów ENEX Nowa Energia w Kielcach. Najciekawsze prace będą publikowane w czasopiśmie oraz w naszych serwisach internetowych.

Szczegóły konkursu: www.globenergia.pl

SPIS TREŚCI

www.termo24.pl

Targi z energią ENEX Nowa Energia 2013Pomimo widocznego spowolnienia, budownic-two należy w dalszym ciągu do systematycznie rozwijających się w Polsce branż przemysłu. Jak podaje raport Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych poziom produkcji budowlano-montażowej zrealizowa-nej w pierwszym półroczu 2012 roku był aż o 8% wyższy w porównaniu do analogiczne-go okresu w 2011 roku. Wzrósł także poziom zrealizowanych prac instalacyjno-grzewczych. Wachlarz możliwości tego przemysłu prezento-

wany będzie w czasie Targów Kielce na Między-narodowych Targach Energetyki i Elektrotech-niki ENEX. Wystawa odbędzie się od 26 do 28 lutego 2013 roku. - Takie wzrosty oznaczają, że koniunktura kształtuje się pozytywnie, a bran-ża się rozwija. Wystawcy, którzy przyjeżdżają na ENEX do Targów Kielce prezentują maszyny oraz urządzenia energetyczne i elektroener-getyczne, najnowsze technologie systemowe, armaturę sieciową, kolektory słoneczne, piece opalane drewnem, promienniki ciepła, kotłow-

Targi z energią ENEX Nowa Energia 2013nie opalane biomasą czy też pojazdy na bio-paliwo – mówi prezes Zarządu Targów Kielce, dr Andrzej Mochoń.

– Statystyki wskazują także na wzrost w budow-nictwie jednorodzinnym – dodaje prezes Andrzej Mochoń. To właśnie rynek, który coraz częściej wykorzystuje alternatywne źródła energii, jak np. kolektory słoneczne – nie tylko tańsze w eks-ploatacji, ale i ekologiczne. W 2012 roku zapo-trzebowanie wzrosło o blisko 15%.

O najnowszych technologiach oraz ekologicz-nych i odnawialnych źródłach energii specjaliści mówić będą na wystawie, która towarzyszy tar-gom ENEX, czyli ENEX – Nowa Energia. Zakres branżowy tych dwóch imprez doskonale się uzupełnia i stawia czoła wymogom rynku. Wy-stawcy przyjeżdżający na ENEX na Targi Kielce mają możliwość prezentacji maszyn oraz urzą-dzeń energetycznych i elektroenergetycznych, najnowszych technologii systemowych, arma-tury sieciowej, kolektorów słonecznych, pie-ców opalanych drewnem, promienników ciepła, kotłowni opalanych biomasą oraz pojazdów na biopaliwo. Stoiska targowe corocznie wypełnia sprzęt związany z odnawianymi źródłami ener-gii, wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii oraz eksploatacją urządzeń energetycz-nych i modernizacją istniejących sieci.

Wystawom towarzyszą rozmowy na temat ekolo-gii, energii czy utylizacji odpadów – w 2012 roku na ponad 20 spotkaniach debatę podjęło w ciągu trzech dni aż 1500 osób. Dlatego też organizatorzy podczas zbliżającej się edycji zaplanowali szereg specjalistycznych szkoleń i konferencji o energiach przyszłości. Organizatorem trzech dużych spotkań jest redakcja „GLOBEnergii”. IV FORUM POMP CIE-PŁA „Technologie. Rynek. Inwestycje” przyciągnie tematami dotyczącymi technologii pomp ciepła, analizą kosztów ogrzewania oraz nowinkami bran-żowymi. Kolejny dzień targów przebiegnie pod zna-kiem fotowoltaiki w wydarzeniu FORUM SOLAR+. Tematyka „słonecznych elektrowni” niewątpliwie zgromadzi tłumy uczestników, z racji wchodzącej w życie nowej ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii i związanych z nią dotacji. Całość zamknie spotkanie z analitykami finansowymi oraz symula-cja spodziewanych nakładów inwestycyjnych oraz przychodów. Wystawę ENEX zamknie FORUM ENERGII WIATRU, gdzie eksperci przedstawią no-wości z branży oraz tematykę dzierżawy terenów pod farmy wiatrowe. Dopełnieniem teorii będzie pokaz działania małej turbiny wiatrowej przepro-wadzony przez redaktorów „GLOBEnergia”.

Źródło: Targi Kielce

WYDARZENIA 53

TERMOMODERNIZACJA