21.Yüzyılda Besin Allerjisi

Doç. Dr. Oğuz CANAN

Başkent Üniversitesi Adana Hastanesi

Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Ünitesi

Besin Allerjisi Nedir ?

• Alınan bir besini takiben, o besindeki allerjene duyarlı kişilerde

IgE aracılı ya da IgE aracılı olmayan immunolojik reaksiyon

gelişmesidir.

Duyarlanma

Belirli bir besin

Spesifik semptomlar

TANI

Hangi Besine Karşı ?

• Bütün besinler allerji yapabilir

-Besinlerdeki ana allerjen suda çözünen glikoproteinlerdir.

* 10-70 kD

*Genelde ısı ve proteolize direçlidirler.

- Kişinin duyarlanması için gerekli protein miktarı ?

* Duyarlanmış kişide çok çok az miktarlarda bile allerjik reaksiyon

başlayabilir.

Genetikyatkınlık

Çevresel faktörler

Anormal immun yanıt

PATOGENEZ

PATOGENEZ

Antijen

Th0

Th1

Th2

TregIL-10TGF-β

Genetik yatkınlık

Aktif supresyon ORAL TOLERANS

IFN-γ

IL-4, IL-5

IL-9, IL-13

IgE aracılı olmayan besin allerjisi

IgE aracılı besin allerjisi

Duyarlanma

B IgE

Aktivasyon

HistaminTNF-α

Masthücre/bazofil

degranülasyonu

TNF-αAktive olmuş makrofajlar

Th2

Th1

AP

Cilt-Mukoza

Prevalans

• İngiltere : Besin intoleransı : %20

DBPKÇ: Doğru besin reaksiyonu oranı <%2

Young E, et al. Lancet 1994;343:1127-31.

• Almanya da: Besin reaksiyonu (anket) : %33

DBPKÇ : Gerçek oran %3.6

(2/3’ünün de IgE aracılı)

Zuberbier T, et al. Allergy 2004;59:338-45.

• Amerika: Objektif ölçütlerle (seroloji + yükleme)

besin allerji prevalansı %2.5-3 bulunmuştur.

Rona RJ, et al. J Allergy Clin Immunol 2007;120:638-46

Liu AH, et al. J Allergy Clin Immunol 2010;126:798-806.

Orhan F, et al. ClinicalExperimental Allergy 2009Kaya A, et al. Allergy Immunol 2013

Türkiye < %1

Besin Prevalans (%)Çocuklarİnek sütü 2.5

Yumurta 1.3

Fıstık 0.8

Soya 0.4

Fındık ağacı 0.2

Kabuklu deniz hayvanları 0.1

YetişkinKabuklu deniz hayvanları 2

Fıstık 0.6

Fındık ağacı 0.5

Balık 0.4

Sampson HA, et al. J Allergy Clin Immunol 2006

Çocuk ve Yetişkinlerde Besin Allerji Prevalansı

Hastalık Besin allerji prevalansı

Anafilaksi %35-55

Oral allerji sendromu Polen allerjili hastalarda %25-75

Atopik dermatit Çocuklarda %35 (erişkinlerde nadir)

Üriker Akut olanlarda %20 (kronik de nadir)

Astma %5-6

Kronik rinit Nadir

Spesifik HastalıklardaBesin Allerji Prevelansı

Doğuştan immun sistem

Birçok patojen molekülü

hedefler

Adaptif immun sistem

-Lenfositler

-Sitokinler

-Sekretuvar IgA

-GALT

protein

Tolerans

Reaksiyon

Besin

A) IgE Aracılı Besin Allerjisi

1. Oral Allerji Sendromu(Polen Besin Allerjisi)

• Dudak, dil ve boğazda ani gelişen

kaşıntılı ve karıncalanmalı

• Özellikle meyve ve sebzeler

tetikler.

• Lokalize IgE aracılı besin allerjisidir.

• Genellikle hafif şiddette olur.

• Nadir de olsa ağır anjioödem

• Meyve ve sebze ile polenlerdeki

epitoplar benzerlik gösterir.

• Besinlerin çiğ hali daha allerjik

OAS Prevalans

• İngiliz populasyonunda : %2

• Huş ağacı polen allerjisi olanda: %50-90 OAS Skypala IJ, et al. Clin Exp Allergy 2011;41:1001-11.

• Çocuklardan ziyade erişkinlerde daha sık.

OAS Yönetimi

• Çiğ besinlerden kaçınma

• Mevsimsel riniti olanlarda

anti-histaminik tedaviler.

• Meyve ve sebzelerin kabuğu soyma

• Hafif şiddetli olgularda suçlu allerjenletekrar karşılaşılabilir.

• Ağır sistemik reaksiyon: Diet ve

gerekli haller için adrenalin

otoenjektör .

Blanco C, et al. Curr Allergy Asthma Rep 2003;3:47-53

2. Anafilaksi için tanısal kriterler

• Üç kriterden herhangi birinin varlığında anafilaksi yüksek olasılıktır.

I. Cilt ve mukoza (ürtiker, kaşınma veya kızarıklık, dudak-dil-uvulada şişme) tutulumunun dakikalar veya birkaç saat içinde başlaması ve aşağıdakilerden biri

a. Solunum sıkıntısı (dispne, weezing, stridor, pik respuratuvar flow azalması, hipoksi)

b. Kan basıncı düşmesi veya end organ disfonksiyonu (ör: senkop, inkontinans gibi).

II. Hasta için bilinen veya yüksek ihtimalle allerjiye maruziyet ve aşağıdakilerden en az ikisini içeren ani semptom a. Cilt mukoza tutulumu

b. Solunum sıkıntısı

c. Kan basıncı düşmesi veya ilişkili semptomlar ( kollaps, senkop, inkontinans)

d. Tekrarlayıcı GIS semptomları ( kramp, karın ağrısı ve kusma gibi)

III. Hastaya bilinen allerji temasından sonra kan basıncının düşmesia. Yetişkinde sistolik basınç < 90 mmHg ve hasta base-line tansiyonunun > %30 düşme

b. Çocuklar için yaşına göre referans değerlerinin altında olması

Sampson HA, et al. J Allergy Clin Immunol 2006; 117: 391-7.

3. Besin Bağımlı Egzersizin İndüklediği Anafilaksi

• Nadir bir durumdur. 1/3 vakada suçlu allerjen besin saptanır.

• Semptomlar ürtikerden, anjioödemi, solunum ve GIS bulgularından

anafilaktik şoka kadar değişken olabilir.

• Semptomlar tipik olarak egzersiz sonrası allerjen alımından yaklaşık

2 saat sonra ortaya çıkar.

-Nadiren egzersizden hemen sonra da oluşabilir.

• Kabuklu deniz ürünleri ve buğday çocuk ve erişkinlerdeki en sık

sorumlu besindir. Aihara Y, et al. J Allergy Clin Immunol 2001;108:1035-9.

IgE Aracılı Besin Allerjisinde Tanı

• ÖYKÜ anahtar rol oynar.

• Testler tanıyı destekler.

• İn vivo allerji testleri tehlikeli olabilir.

• Çocuklara inek sütü allerji tanı/yönetimi birinci basamak sağlık merkezlerinde de yapılabilir.

NICE Clinical Guideline 116. London: National Institute for Health and Clinical Excellence 2011.

• Şüphe edilen besinin pişmiş veya ham haline mi ?

reaksiyon verdiği irdelenmelidir.

• Allerji testlerinin çoğu duyarlı fakat özgül değildir.

• Gelişigüzel yapılan testlerde yanlış pozitif sonuçlar

alınabilir.

Semptom Şüphe edilenbesin

Çarprazreaksiyon

• Kişi ve ailede astma, egzema, ve allerjik rinit öyküsü

sorgulamalı.

• İlk 6 ayda atopik egzema gelişmesi veya ilk yaşta ağır

egzema görülmesi ile yumurta, süt ve fıstık allerjisi

arasında ilişki bulunmuştur.Hill DJ, et al. Clin Exp Allergy 2008;38:161-8.

Atopik egzema Besin allerjisi

IgE Aracılı Besin Allerjisinde Testler

Tanısal değeri sebebiyle onaylanmış olan testler;

1. Besin spesifik IgE antikor ölçümü

2. Cilt prick testi

3. Çift kör plasebo kontrollu besin yükleme testi

‘’gold standarttır’’, ancak maliyeti ve riskleri

sebebiyle nadir uygulanmaktadır.

Ana Sorun

• Hem deri prick test hem de spesifik IgE antikor

ölçümü allerjen duyarlılığı (dolaşımda sIgE

saptanması) ile klinik allerjiyi ayırt ettirmez.

Besin Allerjen Spesifik Serum IgE

• RAST, Flouresan Enzim Etiketli Test ile yapılabilir.

Diğer ölçümler: ImmunuCap, Immunlite ve HYTEC-288.

• Sık kullanılan –güvenilir yöntemlerdir.

• Ancak klinik karar verme noktasında farklı referans

oranlarına sahiptir.

• sIgE düzeyi ile klinik anlamlı reaksiyon

ihtimali arasında korelasyon var, ancak

olası şiddeti göstermez.

• sIgE test negatifliği, destekleyici öyküye sahip olanlarda

allerjiyi ekarte ettirmez.

• Anafilaktik reaksiyonlarda dahil olmak üzere anlamlı

reaksiyonların %10-25’inde sensitivitesi düşük bulunmuştur.

sIgE düzeyleri, IgE aracılı allerjiyi desteklemeyen

öyküye sahip olanlarda, yüksek olasılıkla

yanlış pozitiftir.

Sampson HA, et al. J Allergy Clin Immunol 2001; 107:891-6.

Şiddetli IgE aracılı allerji öyküsü + sIgE (-)

Sampson HA, et al. J Allergy Clin Immunol 2001; 107:891-6.

oral besin yüklemesi testi

Allerjen sIgE (kU/L) Pozitif Prediktif Değer (%)

Yumurta 7 98

Süt 15 95

Yer Fıstığı 14 100

Balık 20 100

Fındık ağacı 15 95

Soya fasulyesi 30 73

Buğday 26 74

Yumurta <2 y 2 95

Süt <2 y 5 95

Spesifik IgE Düzeylerinin Besin AllerjisindePrediktif Değeri

Sampson HA. Uptade on food allergy. J AllergyClin Immunol 2004; 113:805-19.

Spesifik IgE düzeyi ve Öykü Korelasyonuna Göre Allerji Olasılık Kategorisi

Steifel Roberts. Arch Dis Child Educ Pract Ed 2012;97:29-36.

• sIgE testi tolerans değerlendirmesinde de yardımcıdır.

• Yumurtada sIgE düzeyinde %50 azalma, yumurtaya karşı

%50 tolerans şansı ile ilişkili bulunmuştur.Clark AT, et al. Clin Exp Allergy 2010;40:1116-29.

• sIgE testinin deri prick testine avantajları, kolay ulaşması

ve anafilaksi riskinin olmamasıdır.

• Spesifik protein komponentlerine karşı daha fazla

sIgE testi geliştirilmesi umut verici ilerlemelerdir.

• Örneğin süt allerjisinde, tüm süt proteinlerinden

ziyade kazeine karşı sIgE daha spesifiktir.

• Klinik tanıda 6.6 kU/L %100 spesifiktir.

Garcia-Ara MC, et al. Clin Exp Allergy 2004;34:866-70.

Deri Prick Test• Spesifik antijenlere karşı dolaşımdaki IgE varlığını

saptar.

• İn vivo testtir, anlık sonuç verir.

• Kolay ve pratik bir testtir.

• Her zaman doğru sonuç vermeyebilir.

Duyarlılık>%95

Özgüllük%50

Pozitif belirleyicilik

<%50Negatif belirleyicilik

>%95

İSBebek (≤ 2 yaş)…….≥ 6 mmÇocuk (>2 yaş)………..≥ 8 mm

<2 yaş >2 yaşYumurta…………≥ 5mm…………………..7 mmYer fıstığı………..≥ 4mm…………………..8 mmBalık……………….≥ 7mm…………………..7mm

Canani B, et al. Nutrition 2011

* sIgE düzeyi gibi , duyarlanma ve gerçek

allerjiyi ayırt etmez.

* Fakat, iz boyutu ile doğru allerji olasılığı

arasında korelasyon vardır.

Deri Prick Test

Besin Yüklemesi• Giderek artan miktarda besin verilmesi ile klinik ve laboratuvar bulgu

oluşturulması

• IgE aracılı olmayan hafif-orta şiddetteki besin alerjisinde evde yapılabilir.

• Şiddetli reaksiyon olasılığında deneyimli kişiler tarafından önlem alınmış

ortamda yapılmalıdır.

• DBPKÇ da, tavuk yumurtası ve inek sütü için Özgüllük > %95 saptanmıştır. Verstege A, et al. Clin Exp Allergy 2005;35:1220-6.

Açık

Tek kör

Çift kör

Altın standart

Zaman alıcı-riskli

Besin Yükleme Testi

Sadece AS alan bebeklerde

• Annenin dietine bir haftalık peryotlarla kademeli olarak

İSP içeren besinler (sırasıyla kek, yoğurt, peynir, süt)

eklenir.

• İki hafta içinde reaksiyon olmaz ise anne İS içeren diyet

almaya devam edebilir.

Besin Yükleme Testi

Mama ile beslenen bebeklerde

• Hipoallerjen mamaya, sabahki öğüne standart bebekmaması eklenir.

• Reaksiyon yoksa 2-7 gün arasında standart bebek mamasının miktarı artırılırken hipoallerjik mama miktarı azaltılır.

• Bir öğün tümüyle standart bebek mamasına geçildiğinde reaksiyon yoksa diğer öğünler de geçilebilir.

Tamamlayıcı Besinler

17-26. hf.da tamamlayıcı beslenmeye geçilmelidir.

• Yeni besin eklenmesi

-Tek tek yapılmalıdır.

-En az 4-7 gün süre ile aynı besin verilmeli

Toleransı gösterilene dek tamamlayıcı besinler

sorumlu allerjen içermemelidir.

Atopi Yama Testi

48-72 saatte değerlendirilir.• Eritem (+)

• Eritem ve papül (++)

• Eritem ve vezikül (+++)

Duyarlıklık%100

Özgüllük%70

Pozitif Belirleyicilik

%72

Negatif Belirleyicilik

%100

IgE aracılı olmayan besin allerjilerinde yol göstericidir

Gecikmiş hipersensitivite reaksiyonu ve ani ürtikeryalreaksiyonların tesbitinde kullanılır

Eliminasyon Dieti

• IgE aracılı besin allerjisi tanısında kesin rolü yoktur.

• Besin yüklemesine müsaade etmeyen durumlarda pratikte faydalı bilgiler verebilir.

• Spesifik test yokluğunda, non-IgE aracılı besin allerjisindetanısal rol oynar.

• Bu vakalarda diet kesilmesi sonrası haftalar sonra tekrar yükleme yapılmalıdır.

Tanısal Diet EliminasyonundaSüre

Erken bulgular +

Anjioödem, kusma 3-5 gün

Geç bulgular +

Egzemada kötüleşme, rektal kanama 1-2 hafta

Gastrointestinal +

Kronik ishal, BGG 2-4 hafta

IgE Aracılı Besin AllerjisiYönetimi

Kaçınma Kazara maruziyetehazırlık

Hasta ve aileye oldukça geniş kapsamlı bilgi verilmeliAcil hareket planı anlatılma-öğretilmeli

Eğitici yazılı belgeler sunulmalı

Kaçınma• Allerjen testlerine ve öyküsüne göre belirlenmiş sakıncalı besin

listesi hastaya sunulmalı.

• Ayrıca çarpraz duyarlanma ihtimali konusunda bilgi verilmeli.

• Dietisyen tarafından kesilen besinlerin yerine replasman dietönerilmelidir. Yaşam kalitesinde bozulmaya neden olabilir.

İyi bilinen çarpraz duyarlanmalar

1. Yer fıstığı…….. …….ağaç fındığı ve susam

2. Yumurta……………. ağaç fındığı, hindi-ördek- kaz yumurtası

3. İnek sütü…………... keçi sütü (%90) ve sığır eti (%10)

4. Balık…………………. diğer balık türleri ile

5. Kabuklu deniz mahsülleri…….kendi türleri arasında ve yumuşakcalar

6. Ağaç fındığı…………diğer türleri ileChapman JA, et al. Ann Allergy Asthma Immunol 2006;96:S1-68

Allerjik Maruziyete Hazırlık

• Çok az miktarda kaçak bile ciddi reaksiyonlara neden olabilmektedir.

• Ciddi reaksiyon için 1 mg yer fıstığı, 2 mg yumurta, 0.02 mL süt, 5 mg

balık ve 1 mg mustard ile maruziyet yeterli olabilir.

Taylor SL, et al. J Allergy Clin Immunol 2002;109:24-30.

• Suçlu allerjenin kazara alımı sıktır. Daha sık ev dışında yenilen

ürünlerden olmaktadır. Küçük yaş riski artırır.

• Yer fıstığı allerjisi olan çocukların 3 yıl içinde %50’sinin , 5 yıl içinde

%75’inin kazara aldığı görülmüştür.

Bock SA, et al. J Allergy Clin Immunol 1989;83:900-4.

Fatal Besin Anafilaksi Nedenleri

• % 62’si yer fıstığından

• % 30’u ağaç fındığından

• %8’ini diğerleri (kabuklu deniz ürünü, balık,

süt , yumurta ve meyveler).Sampson HA, et al. . J Allergy Clin Immunol 2006; 117:391-7.

Allerjik Maruziyete Hazırlık

• Uyarı bilekliği taşımalı

• Adrenalin otoenjektör yanında bulunmalı

• Hafif-orta şiddetli kötüleşme = Acil müdahale planı.

• Otoenjektör uygulama eğitimi düzenli olarak tekrarlanarak güveni ve

tecrübesi oluşturulmalı.

• İskoç teenarger survey çalışmasında 18 adrenalin gereken reaksiyonla

karşılaşılmış, sadece 11 çocuk otoenjektörü kullanabilmiştir.Gallagher M, et al. Clin Exp Allergy 2011;41:869-77.

-Anti-histaminikler

-Kortikosteroidler

-Bronkodilatatör tedavi

-İ.v hidrasyon

Destekleyici Tedaviler

Besinlere Tekrar Başlama

• Birçok çocukta sonuçta tolerans gelişmektedir.

• Tolerans sıklıkla adım adım gelişir ve önce

pişmiş gıdalardan başlar.

B) IgE Aracılı Olmayan Besin Allerjisi

I. Besin Proteinlerinin İndüklediği Enterokolit Sendromu

II. Besin Proteinlerinin İndüklediği Proktokolit

III. Besin Proteinlerinin İndüklediği Enteropatiler

Patogenez

• Altta yatan immun mekanizma iyi bilinmemektedir.

• Ancak ; mukozal *T hücrelerin gecikmiş hücre aracılı immun yanıtta

anahtar rol oynadığı düşünülmektedir.

• TNFα immun mekanizmada ağırlıklı yer alan mediatördür.

• Non-IgE besin allerjisi hemen daima çocukluk çağında tanımlanmıştır,

erişkinlerde çok azdır.

inflamasyon Mukozal permeabiliteAni sıvı kaçağı

I.BPİ Enterokolit Sendromu

• Nadir görülen, sıklıkla dramatik besin reaksiyonu.

• Sadece GIS semptomları vardır .

• Semptomlar ani başlar ve sepsis, metabolik hastalık,

pilor stenozu ve akut karın tablosunu taklit edebilir.

• Bebek ve küçük çocuk hastalığıdır ve çoğunluğu 3 yaşına kadar tolerans geliştirir.

İnatçı kusma + ishal var/yok

• İsrail çalışmasında prevalans: %0.34

Katz Y, et al. J Allergy Clin Immunol 2011;127:647-53

• Semptomlar ilk birkaç haftada başlar, bazen anne sütü alan

bebeklerde 5. aya kadar uzayabilir.

• En fazla inek sütü, soya ve pirinçle ilişki kurulmuştur.

• Daha nadir olarak diğer tahıllar, meyve ve sebzeler, tavuk,

hindi ve balıkla ilişki kurulmuştur.

Yönetimi

• Allerjenden kaçınma, destekleyici tedavi

• Sorumlu allerjen varsa anne dietinden çıkarılmalıdır.

• Formula ile beslenenlerde *ileri hidrolize formulalar verilebilir.

• Reaksiyon tekrar ederse *amino asid formulalar kullanılmalıdır.

• Kazara allerjen maruziyetinde oral veya i.v mayi, bazı vakalarda

inotropik destek gerekebilir.

• Steroid orta-ağır vakalarda düşünülebilir.

Prognoz

• İyileşme oranları ile ilgili farkı veriler vardır.

• 44 inek sütüne karşı enterokolit gelişmiş infantta,

1. yaşta %50 ve 3. yaşta %90 tolerans geliştiği gösterilmiştir.

Katz Y, et al. J Allergy Clin Immunol 2011;127:647-53.

• Solid besinlere karşı oluşan klinik tablo daha uzun

sürmektedir.

Nowak-Wegryzn A, et al. Pediatrics 2003;111:829-35.

II. BPİ Proktokolit

• Bening, geçici bir durumdur.

• Sıklıkla iyi görünümlü yenidoğanlardır.

• Kanlı-mukuslu gaita ile karekterizedir.

• İnek sütü en sık suçlu besindir.

• Sadece AS alanlarda da görülebilir.

T hc aracılı immun yanıt:Kolonda ve rektumda infiltrasyonu. *Non-patojen

amibiyazis tedavisi

Tanı

• Diğer sistemik bulgular olmaksızın taze rektal kanama vardır.

• Kolonoskopi sıklıkla gerekmez,

ancak yapılırsa noduler

görünüm saptanır.

• Semptomlar bebek ve anneye diet verildiğinde düzelir.

III. BPİ Enteropatiler

• Yaşamın ilk ayından itibaren kronik diyare, steatore ve kilo kaybı gelişir

• Anemi ve hipoalbuminemisıktır.

• Sıklıkla inek sütü ve soya proteini indükler.

• Benzer reaksiyon tavuk, pirinç, ve balıkla da görebiliriz.

• Tanı: Klinik semptomlar ve eliminasyon diet ile düzelme.

• Çok nadiren 3 yaş sonrasına kadar devam eder.

T hc aracılı immun yanıt :İ.B nonspesifik villöz atrofi + lenfosit infiltrasyonu (çölyak benzeri patoloji)

C) Miks Besin Allerjisi

1. İnek sütü protein allerjisi (İSPA)

2. Eozinofilik özofajit (EÖ)

3. Eozinofilik gastroenterit (EG)

EÖ ve EG eozinofilden zengin inflamatuvar hastalıklardır.

Patogenezinde besin allerji dellilleri fazladır.

Ancak suçlu besin alımı ile semptomların başlaması

arasındaki ilişki net değildir.

1. İnek Sütü Protein Allerjisi

• Çocukluk çağında çok sıktır.

• Bir yaşından küçük bebeklerin %2-7’si etkilenir,

ancak çoğu uzun dönemde süte tolerandır.Ludman , et al. BMJ 2013; 16: f5424

• İki mekanizma da yer almasına karşın, non-IgE

mekanizmada maruziyet ve semptom arasındaki

geçici ilişki belirgin olmadığı için daha az tanınır.

İnek sütündeki protein içeriği

1. Kazein……………………..…%80

2. α ve β laktoglobulin…. %20

-Yenidoğanlarda inek sütüne karşı sIgE yoktur.

-Duyarlanma doğumdan sonra olur.

-Duyarlanma ya direkt standart formulalardan veya

indirekt anne sütünden olur.

İSPA Semptomları

IgE aracılı allerji

• Hipersensitivite

• Anafilaksi (%15)

Non-IgE aracılı allerji

• Tedaviye dirençli GÖR

• Egzema

• İnatçı ağlama

• İshal

• Kabzılık

%50

*Bu hastalara verilecek egzema ve reflü gibi tedaviler etkisizdir.

*Çocukluk çağı GÖR hastalığının belki de %40’ından fazlasının

sorumlusu İSPA’dir.

Venter C, et al. Clin Transl Allergy 2013;3:23.

İSPA Yönetimi• Çok sık görülür. Birinci basamakta yönetilebilir.

• Çok nadiren ölümcül anafilaksi nedeni olabilir.

Semptomlar non-IgE mekanizmayı düşündürüyor ise

eliminasyon dieti ve tekrar yükleme tanıda yeterlidir

Büyümede yetersizlik

Atopik ko-morbidite

Çoklu besin alerjisi

Süt kesilmesine kısmi yanıt veya tanı

şüphesinde

üst merkeze yönlendirilmelidir

İnek Sütü Proteinsiz Diet

• Tedavide inek sütü dietten çıkarılır.

• Yanıt 2-6 hafta gecikebilir.

• Az miktarda /kazara yükleme ile semptomların

tekrar ettiği görülür.

• Anne dietinden inek sütü ve ürünleri çıkarılır.

• Anneye Ca-D vit desteği sağlanır.

Elementer Formulalar

• Bebeğe ileri hidrolize mama (peptid <3000 Da) verilebilir

(%90’ında yeterli).

• Allerjen özellik için Peptid: *10.000-70.000 Da olmalıdır.

• İki haftada ileri hidrolize mamaya yanıt yok ise amino asid

bazlı mamalara geçilir.

Anafilaksi riski, ağır GI kanama, büyüme geriliği, ağır

egzema veya sadece AS almaya rağmen gelişmiş ise

ilk etapta a.a. bazlı mamaya başlanabilir.

Parsiyel Hidrolize Formula

(Peptid: 3000-10000 Da )

İleri hidrolize mamalar

(Peptid boyu < 3000 Da)

Amina asid Formulalar

(%100 amina asid)

SMA comfort Similac Alimentum Aptamil Pregomin AS

Aptamil Comfort Bebelac Peptijunior Neocate LCP

Cow and Gate Comfort Milupa Aptamil Pepti 1&2 Nutramigen AA

Carnation Good Start İnfatrini Peptisorb EleCare

İSPA’de sütsüz diete en az 1 yaşına kadar

veya tanıdan sonra 6 ay devam edilmelidir.

*IgE aracılı İSPA olan çocukların yaklaşık %55'inde 5

yaşında süte karşı tolerans gelişir.

*Non-IgE İSPA'de ise çocukların çoğuna 2.5 yaş civarında

süte karşı tolerans gelişir.

Saarinen KM, et al. J Allergy Clin Immunol 2005; 116:869-75.

2. Eozinofilik Özofajit

• Çocuk/yetişkin

• Kronik Eo inflamasyonu

• Transmural tutulum

• Besin/uçuşan

allerjenlerle ilişki

• Atopik hastalıklarla ilişkili

• Periferik eozinofili (%80)

• sIgE ve deri prick test pozitifliği sık.

• Atopi öyküsü

• En sık allerjenler: İnek sütü, soya, yumurta ve buğday

EÖ Klinik

Çocuklar• İlk 3 yaşta başlar

• Karın ağrısı

• Reflü

• Kusma

• Disfaji

• Havayolu semptomları

• Öksürme

• Göğüs ağrısı

Adolesan ve Yetişkin

• Disfaji

• Özofageal besin takılma

hissi

• Endoskopik bulgular: Nonspesifiktir.

-Noduler, polipoid ve eritem-erozyonlu görünüm, daralma, trakeizasyon.

• Patoloji:

-Eozinofilik inflamasyon (100’lük büyütmede >15 Eosayısı)

EÖ Yönetimi• I. Elementer diet: *ileri hidrolize / a.a bazlı formulalar. Çocuklarda daha

etkili.

-Altılı besin eliminasyonu: İnek sütü, soya, buğday, yumurta, fıstık ve deniz ürünleri.

-Hedefe yönelik diet:

-sIgE genellikle faydasız. -Deri prick test ve atopi yama testi önerilir.

Spergel JM, et al. J Allergy Clin Immunol 2012;130:461-7.

• II. Topikal (flutikason-budesonid) /sistemik KS (20-40 mg/gün)

Diğer tedaviler: İmm-sup, anti-histaminikler, mast hc stabilizatörleri, LT

antagonistleri, anti-IL-5 ab, anti-IgE monoklonal ab gibi.

• III. Endoskopik özofageal darlık dilatasyonu

3. Eozinofilik Gastroenterit

1. Eozinofilik gastrit

2. Eozinofilik enteropati

3. Eozinofilik kolit

*Her yaşta görülebilir / erkeklerde sık.

*Semptomları kronik k.a, bulantı, kusma ve diyareli IBS’nu

taklit edebilir.

*Daha yaygın ince barsak tutulumu olduğu için kilo kaybı,

anemi ve malabs delilleri vardır.

EG Görüntüleme-Patoloji

• Endoskopi: Nonspesifik, tutulan katmana göre değişir.

• Histo-patoloji:

Biyopside Eo sayısının artmış olması (cut off?)

-Midede bir büyük büyütme alanında >20

-En azından 5 büyük büyütme alanında >30

Bazı çalışmalarda >70-80

-Bazı çalışmalarda >50

EG Yönetimi

• EG ile atopi arasında yakın ilişki vardır.

• Çoğu vakanın *KS yönetimi gerekir.

• Diet tedavisi KS’leri destekleyici amaçlı yapılabilir.

-Hedef diet sIgE ve deri prick test ile öngörülemez.

-Besin yüklemesine göre ayarlanabilir.

Besin AllerjisindenPrimer Korunma Klavuzu

I. Annelere laktasyon ve gebelik esnasında özel bir diet

önerilmez.

II. İlk 4-6 ay sadece anne sütü

III. Yüksek riskli infantlar için:

-Eğer ihtiyaç varsa ilk 4 ayda hipoallerjik formulalar, 4 aydan sonra normal standart weaning program

IV. Besin allerjisinden korunmada prebiyotik, probiyotik veya diğer diet desteklerini öneren bir delil yoktur.

Allergy 2014;69:590-601.

Son Söz

Tedavi: Besin eliminasyonu

Çocuklarda genellikle geçici

Gereksiz diet uzatmalarından kaçınılmalı

Sadece AS alan bebeklerde de gelişebilir

Tanı ve tedavisi zor Tanı kesin olmalı