220307 Pamukoglu Unutulanlar Disinda Yeni Bir Sey Yok

8/8/2019 220307 Pamukoglu Unutulanlar Disinda Yeni Bir Sey Yok

1/224

OSMAN PAMUKOLU

UNUTULANLAR DIINDA YEN BR EY YOK


2/224

Tarayan: Yaar Mutluwww.kitapsevenler.com


3/224

Unutulanlar Dnda Yeni Bir ey YokHakkri ve Kuzey Irak Dalarndaki Askerler


4/224


5/224


6/224

VATAN SAGOLSUNdiyenlere ithaf edilmitir


7/224

indekilerNSZ2. BiRiNc Blm: nces3. KiNc Blm: 1993 Dnemi4. nc Blm: 1994 Dnem!

5. Drdnc Blm: 1995 Dnem!6. Benc Blm: Ekler913161279345 A. SMLERYLE GNE YKSELTENLERN KMLKLER 346B. Hakkak! Harekat BlgesiC. Harekat Fotoraflar!373374

BU MU MRNN ZETSen de uzak lkelerden dnyorsunVe bana btn syleyebildiklerin,Akam evinin eiine oturmuSerinleyen bilinin,Aklna gelebilecek dnceler.Peki, ne anlam var yleyse;Bunca yolculuun.LouisAragm"Tarih nankr deildir, bir kameti unutmaz; stikbalin vicdan* aj* istemez, kin tutmaz"Mekmet Emin Yurdakul

nszSava, O'nun ne olduunu bilmeyen ve hibir zaman ate altnda bulunmayanlar karm vesebep olmulardr. Savan ahlkla ilgili ksm onu yapan ve yaayanlarla deil, sebep olanlarlaalakaldr.Bugne kadar tm savalarda sadece ve sadece anneler kaybetmitir. Baka hi kimseye birey olmamtr. Hibir sonu, annenin mezara kadar devam edecek olan yreindeki ateederman olamaz. Ac ekmeyen ve ekenlerden haberi olmayan aclar dindirmenin yollarnaramaz, arasa da doru eklini bulamaz.nsanln 5000 yllk yazl tarihi aslnda sava tarihinden baka bir ey deildir. Korkularittifaklar, ittifaklar savalar dourmutur. Bir sava, daha sonraki savan tohumlarmatmtr.Dnyada insandan baka bir canl tr var m? Genlerine silah verip, onlara kendi cinslerininasl ldrmesi gerektiini reten? ldrme iini iyi yaptn diye kahraman ilan eden vemadalya takan? Bunu tek hcreliden memelilere kadar ismen tanmlanabilmi milyonlarcacanldan sadece insanlar yapar.Savala kyaslandnda dier insani tm uralar basit ve sradan kalr. nsandaki alt temelduyu; mutluluk, znt, fke, korku, aknlk ve tiksinme ayn anda sadece muharebelerdeyaanabilir.nsanlar, genellikle dtkleri yere bakarlar. nce, neye taialdkla-nna bakmaldrlar. Tarihise, hatr gnl tanmaz. Verdii derslerin bedelini pein alr. Gelecekte oynayacak film, herzaman blmler halinde gsterilir, ama kasrgay sezmek, bir alg ve kapasite meselesidir.'Tepenin br yann grmek" sradanlarn sahip olduu bir yetenek deildir. Topluma iyi vekt doru ekliyle anlathrsa, onlar mutlaka doru olan bulacaklardr. nsanlar sorunun ne

olduunu renmeye korkmamaldr. Mesele tam ve ayrntlaryla bilinmezse, tamam hibirzaman renilemez.


8/224

Bu kitap, Trkiye'nin en u kesi, zamandan, mekndan ve hatta andan uzak, dalarnehri Hakkari'de 1993-1995 yllar arasnda8 Unutulanlar Diinda Yen Bir ey Yokgeen 778 gnde yaananlar gzler nne serecektir.Ben, anlarm 1993-1995 yllarnda Hakkari ve Kuzey Irak'ta ehit den 427 vatansever (365

subay, astsubay, erba ve er, 60 korucu ve 2 polis) ve yaralanan 853 gazinin annelerine, en arkoullarda bile hibir ikayetlerine tank olmadm, lmle elenen, oynayp glerekmuharebeye girip ehit ulan ve yaralanan Trk askerlerine, tm mcadele arkadalarma birvazife ve gnl borcu olduu iin yazyorum.Trk genleri; Trk Devletinin gelecek kuaklan, Ulu nder'i kendilerine hitabnda yer alan"Memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalalet ve hatta hyanet iindebulunabilirler" szn hi ama hi akllarndan karmamaldr.Krdistan i Partisi (PKK) ile yaplan mcadele Hakkari'de ve Kuzey Irak'ta 3000 m.stndeki dalarda ve da geitlerinde ya kar stnde ya da gnein alanda yrthntr.Bu vahi doada Nisan ay ile birlikte rengarenk kr iekleri aar. Fakat iinde bulunduumuzruh hali bunlarn hibirinin farkna varlmasna imkan tanmaz.Metrelerce derin kar ve kr iekleri vatanlar iin gzn bile krpmadan ehit olan

kahramanlar, Oscar Wilde'n, ^k yata len kardei iin yazd iiri .kla getirir:"Sessiz yrii, O yaknda, Karlarn altnda; Usulca konu, O duyabilir, Aan Papatyalarla.."Osman PAMUKOLU 27 Aralk 2002"Sylesem, tesiri yok; Sussam, gnl raz deil"FuzuHBirinci Blm NCES* Bu kitapta yer alan olaylar; 13 klasr belge, 33 muharebe video kaseti, 28 albm fotoraf veel yazl 3 byk cilt defterden kaleme ahnmifttr.10 Unutulanlar Diinda Yeni Br ey Yok

NCES 11

"Ey oul, bir gn yazc ohtrsan,Kukunun, birikmenin ve beklemenin yazcs,Saten masal anlatma lkemin ocuklarna."1974-1975 yllarnda Kars-Idr'da Hudut Blk Komutanydm, stemendim. Blkmerkezi; Taburun isimli bir kyn yaknnda olduundan, blk, Taburun Hudut Blolarak tanmlanr. Blk merkezi, SSCB'nin Ermenistan snrna 6 km. mesafedeydi. AraNehrinin izdii snrdan 19 ve 25 numaral hudut talar arasnda kalan 46 km.lik bir huduthatundan sorumluydum.Elimdeki g; 7 subay-astsubay, 225 asker1, 25 at, 13 katr, 7 motorlu aratan ibaretti. Bumevcutla 7 karakol ve mfreze halinde siyasi hudut boyunca tertiplenmi durumdaydk. Genelcorafi konumumuz Byk ve Kk Ar Dalar ile Ara Nehri arasyd. Tam karmzda isegeni bir alana dalm olan Ermenistan'n bakenti Erivan ehri bulunuyordu.Blgede Trk ve Krt vatandalar birbirinden ayr kylerde yayorlard. Geim kaynaklartarm ve hayvanclkt. 1975 baharnda bln at, katr ve koyunlarn taze otlaklarda bir kaay beslenmeleri iin Ar Dalarnn ortasnda kalan Serdarbulak yaylalarna gndermitim.Aradan bir aya yakn bir zaman geince durumlarn grmek iin Serdarbulak yaylasnagitmeye karar verdim. ki saate kadar yakn ciple trmandk; fakat yle bir yere geldik ki artkcipin devam etmesi imkanszd. ofr ve arac braktm. Yanmdaki piyade tfei ve avtfeinden, av tfeini alarak yaya olarak trmanmaya baladm. Bir saat sonra yaylann dzksmna ulapm. Diz boyu ot vard, sanki bir ot denizinin iindeydim. Yarm saat kadargemiti ki karma ismini nceden bildiim Rus svari klasnn kalntlar kt. drovasnn byk bir blm ve Erivan ehri ayaklar altndayd. Byk Ar istikametindeilerledim, arazi otlaklktan kayalklara eklinde deiiyordu. Grnrde bizim hayvanl

mfrezeden eser yoktu. Her yer keklik kaynyordu. Kimse bu kadar kekliin bir aradabulunabileceini hayal bile edemezdi. Btn kayalklar keklik doluydu. ardmdan ve


9/224

kaybetme duygusu olmadndan uzun bir sre ate bile edemedim. Artk byk kayalklarlakapl bir alandaydm, birden yukarlardan birinin beni gzededii hissine kapldm. Bir sresonra tepedeki kayalklar arasnda saklanyor izlenimi brakan bir insan ba-1) Bu kitapla "asker"sz erba ve erler iin kullantvuftiT.r$K

r-^r:12 Unutulanlar Diinda Yen! Br ey Yok grdm. Kendimi kayalklar arasnda onun gremeyecei gibi nce gizledim, gidi ynmdeitirerek tamamen farkl bir yerden, gizlenerek yukar trmandm. Kayalklar bitip dedzle ktmda 25-30 m. ileride arkas bana dnk silahl biri duruyordu. Sert bir sestonuyla:- Yarm saattir beni gzedeyen sen miydin? Dnd:- Bendim kumandan bey, keklikler rkmesin diye ses karmadm. Ya 60'larn zerindeydi.Sol gz yoktu, kyafetinden yoksul biriolduu belliydi. Zayf ve kemikli bir yz vard.- Hi silah sesi duymadm. Grdm kadaryla bir ey vuramam-sn, dedim.- Ben 10-15 keklii bir arada grmeden ate etmem, fiekler ok pahal, o kadar param yok,

kumandan bey.- Diyelim o kadar keklii uzaktan grdn, tfein menziline kadar seni yaklatrrlar m?Srnn gzclerinden nasl saklanacaksn?- Bunlarn aresi var, dedi.20-30 m. kadar teden kayalk bir kovuktan, kenarlar 1,5 m. olan taya aklm bezden birereve getirdi. Bez, arazinin doal renkleriyle kamufle edilmiti. erevenin tam ortasndanbeze iki gz delii, gz deliklerinin 20 cm. altnda da daha byke tfein at delii almt.- Bylece onlara 30 metreye kadar yaklayorum. Geen hafta bir atta 9 keklik vurdum.- Gzle ilgili eyleri halletmisin ama, senin bir ylan sessizliinde onlara yaklaabilmen deherkesin yapabilecei i deil, dedim.- Sen ka yandasn amca?

- 64. Yalnz nfus kaydm 7-8 yl sonra alnm.- Nerde oturuyorsun? Ailende kimler var?- Byklerim ld. Kardelerim urada burada. Ben yalnz yayorum. Aada, Aralkta (Trk-Ermenistan-ran snr birleim noktasndaki e) mevsimlik obanlk yapyorum. Kumandanbey ben seni ilk defa gryorum, Aralk'taki zabitleri uzaktan tannn.- Ben Taburun Hudut Blk Komutanym. Bu yaylaya bln hayvanlarnn durumunabakmak iin geldim.- Aman aman, senin Taburun Bl etin bir blktr kumandan bey, Karakse (Ar)bakaldrmasnda ele avuca smad. Birok karakol zld, ama senin blk Nuh dediPeygamber demedi. Yiit askerlerdi.- Sen o zaman ka yalarndaydn?ncesi 13- 16-17 var veya yoktum.- Ne oldu da isyan kt? Alnp verilemeyen ne? Siz bunu yaam insanlarsnz.- Kumandan bey, siz bunlar bizden iyi bilirsiniz. Ne zaman bu blgelerde bir hareket olduysa,bunun arkasnda, bilin ki ya ngiliz, ya Moskof (ran taraflarn gstererek) ya da bu Farslar,biri biri mutlaka vardr. Sonra bu Farslar ikili oynar. nce Krtlerden yanaydlar; kkrttlar,desteklediler sonra birden dnp T.C. Hkmeyle anlatlar. Ben ne diyeyim. Ate kendikendine yanar m? Halk cahil, yoksul. Ne denirse hemen kanyor. Bu kafirler her zaman bolvaatlerde bulunmulardr.- Baban o zaman sa myd?- Sad kumandan bey. Babam o atmalarda ayan kaybetti. Ne kyamet koptu, ne kyamet.Mustafa Kemal Paa bamza ta yadrd. Baka trl de skunet salanamazd.

- Sizin gznze ne oldu?-Avda oldu, bir canavarla (ay) boumak zorunda kaldm.


10/224

Pek inandrc gelmemiti. Ayyla bouan iki kii tanrdm. Yze indirilen bir pene darbesisadece gzn iini bitirmekle kalmaz, yana da paralard. Israr etmedim, her eyi itenlikleanlatyordu.- Peki imdi ne oluyor? Gene bu blgede sa sol diye ayrlmlar, frsat bulsalar birbirleriniacmadan boazlayacaklar. Harman yakmalar, ky basmalar neyin nesi?

- Evveliyat vardr. Devlet birini yakalayp mahpusa koyunca her eyi halletmi gibi rahatlyor,- Sebep sadece bu mu?- Esas sebebi soruyorsun, anladm. Bu rey ii var ya. Reyini bana ver ii, her ey bu kattankyor. Yz buluyorlar, benim adamm, senin adamn oluyor. Bu defaki atmalar karanlarAnkara'da oturuyor.kindi vakti olmutu. Torbasndan iki elma kard. ki kk sar elma, birini bana uzatt.- Baka elman var m?- Birini sabahleyin yedim, taneydi.- Saol, ben ackmadm, dedim. Almamak iin birka adm uzaklatm. srar etti, aldm.Krlabilirdi.Uzaktan otlar yara yara bize doru biri yaklayordu. Gelen cipin ofr onbayd. Tfeklerisrna asm, iki elinde de tipe konmu olan kumanya (yiyecek) paketleri vard.

- Neden cipi brakp geldin?14 Unutulanlar Diinda Yeni Bir ey Yok- Ge oldu, merak ettim komutanm, ackm olacanz dndm.- Kendi kumanyan da m getirdin?- Siz yemeden yiyemem.- Cipin bana bir i gelirse, ne olacak senin halin?- Cesaret edemezler komutanm, aky de kimsenin bulamayaca yere sakladm.Yal adamn btn kar koymalarna ramen her iki kumanyay da orada brakp, rantarafna doru yanndan ayrldk."Glgede gnelenilmez'Niyetleri, amalan, hedefleri, yrttkleri strateji ve taktikleri hakknda; kurulu bildirisi,

kongre kararlan ve yazl dokmanlanyla, Partiye Karkeran Krdistan / Krdistan i Partisi(PKK):"Partinin taktii gerilladr. Siyasi gelimeleri bu ynlendirecektir. Gerilla ekirdei, partiekirdeimizin daha da younlatrlm ifadesidir. Salam partililer gerillay gelitirecektir.Sava kurmaylk yrtr. Bizde sava kurmay partidir.PKK, program, manifesto ve burada dile getirdii grevlerinin altndan baanyla kmada,ancak Marksizm-Leninizm'e, dnya sosyalist glerine inanr.Ama en nemli nokta...Parti ve cephe faaliyetlerinin temelinde gerilla olmasdr. Burada gerillacephe ve parti faaliyederinin zdr, odak noktasdr. Dolaysyla bunlar i iedir.Gerilla Botan blgesine (Hakkari-mak) oturduktan sonra burada kzl blge doacaktr. Bune anlama gelir? Her eyden nce kyler drlecektir.Halkmzn bana bir karabasan gibi km olan bu alak ... dmanla, ideolojik, kltrel vs.her alanda tam ve kesin bir kapmay gerekletirerek, dmandan sinmi olan her trlpislikten kurtulacaz.Kdstan'n tm zengin kaynaklarn, sularn, toprak rnlerini lgnca minen Trkburjuvazisi, kendi ekonomisini canlandrmaya hizmet ettirmektedir. Krdistan halknn karkarya olduu dman gcn azgn karakterinden ve halklar dmanlndan kaynak-nces 15lanan bu uygulamalarn, karl da gerektii gibi verilmelidir.PKK hareketinin ortaya kn kavramak, Krdistan gereini de kavramak iin zorunludur.Halkmz, bin yllk ac ve fkesini ulusal bamszlk savanda bir silah olarak dmanaevirmelidir.Btn devlet kurulular dmandr. Btn dzen partileri Krt kurtulu mcadelesinin

dmandr. Trk burjuvazisi, kurduu Cumhuriyet Ordusu ile 1925-1940 yllan arasndaKrdistan' gl bir askeri igal harekatna girimitir.


11/224

Trk olmay snf karna daha uygun bulan Trklemi hain Krtlerden oluan bu tabaka;Trk burjuvazisinin Krdistan'daki en nemli sosyal dayanadr. Krdistan kurtulu harekebu tabakay tamamen ortadan kaldracaktr.Krt uluslamas... ekonomik, sosyal, kltrel, siyasi ve askeri alanlarda, Trk smrgeciliiyledie di bir mcadele vermekten geer/2

"Baftankara*Cumhuriyet Devrinde kan syanlar: Nasturi syan: 1924, HakkariRakotan ve Raman syan: 1925, Siirt, Sason, Silvan emdinli syan: 1925, Hakkari Sasonsyan: 1925, Srteyh Sait syan: 1925, Diyarbakr, Kulp, Varto, Bingl, apakur Beytebap syan: 1926,Hakkari Koua syan: 1926, Ovack, Hozat Mutki syan: 1927, Bitlis Bicar syan: 1927,Hani, Lice, Kulp Zeylan syan: 1930, Tendrek, Muratba, Erci Ar syanlar:l.Agn: Mays 19262. An: Eyll 19273. An: Eyll 1930 Tunceli isyanlar:. Tunceli: Mart-Ekim 1937 2. Tunceli: Haziran-Austos 1938 Btn bu isyanlarda asilerinsilahl gc 150 kiiden 5000 kiiye ka-

2) PKK Kurulu} Bildirisi 1984, PKK Krdistan Devriminin Yolu 1984, PKKJnc KongreGndemi 1986. Abdullah calan, Seme Yazlar Cilt IV 1989. II nd Ulusal Konferans Kararlan1990.16 Unutulanlar Diinda Yen! Bir ey Yokdar deimitir. eyh Sait'te 5000 silahl, Tunceli'de 3000 silahl, A-n'da 800-1500 silahlolduu tahmin edilmektedir.syanlarn bastrlmas Tunceli'de yedi ay, eyh Sait'te 4,5 ay srm, dierleri iki gn ileazami bir ay ierisinde bitirilmitir."Denizi sonsuz olara dn artk,Bir gn beni hatrlayabilirsin ancak;Oradaym hep ben, orada, derinde;

Gemilerin yorgun kpklerinde"PKK ile yaplan mcadelenin boyutlarn ve iddetini doru ve iyi anlayabilmek iin bizimyakn tarihimizde yer alan savalarda verdiimiz kayplar hatrlamak ve bilmekte yarar vardr.1912-1913, Balkan Sava: 4307 ehit1919-1922, stiklal Sava: 10.885 ehitYaral iken len 1718 asker dahil, hastanede hastalktan lenler hari. 1. ve 2. nnMuharebelerinde ehit olan 219 asker yukardaki toplama dahildir.1950-1953, Kore Sava: 731 ehit1. Tugay 498'dir. 2., 3. ve 4. Tugaylarn ehit says 233'dr.1974 Kbrs Bar Harekat: 486 ehit"Tanrt gafile doruyu syleyenle, Eylemde emei olam sever."PKK'mn silahl eylemlere balad 15 Austos 1984'deki emdinli ve Eruh basknlarnda,emdinli'de bir subay, bir astsubay ve bir er yaralanmtr.PKK ile mcadelede Trk Ordusunun ilk subay ehidi 1963 doumlu, Mustafa olu, Ankaranfusuna kaytl Piyade stemen Adnan EN'dir. 30 Austos 1984'de Hakkari Yksekovailesinin Yrekli yaylasnda ehit dmtr.3 Milli Mdafaa Vekalsh. Erkan Habiyt Umumiye Riyaseti, Harp Tanhi Dairesi, 26 Hazt-mn1953-NCES 17Gene Trk Ordusunun ilk toplu ehitleri Hakkari ukurca ilesindeki Zap suyu zerindekiSorti kprsnde olmutur. Biri avu sekizi er, 9 asker ehit dmtr, tarih 9 Ekim1984'dr.PKK'nn Hakkari blgesinde gcn ve iddetini her geen yl nasl artrdn gstermesi

bakmndan iik baskndan itibaren Hakkari'deki ehit asker miktar; 1984'de 11, 1985'de12,1986'da 1,1987'de 6, 1988'de 1, 1989'da 15, 199O'da6, 1991'de 71 ve 1992'de 122'dir.


12/224

Mcadelenin balad 1984lden itibaren 1992 dahil 9 ylda, Hakkari'deki elit miktar 245askerdir. 1993-1995 arasnda ise 365 subay, astsubay ve asker ehit olmu; 804 subay,astsubay ve asker yaralanmtr. 1993-1995 arasnda 60 geici ky korucusu ve 2 polis ehitdm, 48 geici ky korucusu ile 1 polis yaralanmn. Sonu olarak, 1993-1995 dnemindeHakkari'de 427 ehit verilmi, 853 yaralanma olmutur.

PKK 1993-1995 yllarnda Hakkari'de 37 vatanda ldrm (drd ocuk ve kadn), 39vatanda yaralam, 76 vatanda da karmtr.Ayn dnemde PKK, 28 karakola eylem dzenlemi, 148 kez karakol, s, kla, ky ve mezrayaar v hafif silahlarla saldrmtr. Yzlerce mayna basma ve yol kesme olay yaanmtr.Yksekova ve ukurca ilelerinde ikier defa ayaklanma giriiminde bulunmutur."Ben bu destana balamadan nce,Babamdan duyduum anlar vard.Babam anlatmaya balayncaAnnem sessizce alard.n1993-1995 dneminde Hakkari'de ehit den Trk ordusunun 365 subay, astsubay veaskerlerinin illere gre dalm yledir:15 ve zerinde ehit veren iller: Adana 30, Konya 24, Sivas 23, Yozgat 20, Tokat 19, Ankara 18,

Erzurum 18, stanbul 18, Kayseri 17, orum 15.10 -15 ehit veren iller: Kastamonu 14, Hatay 14, Samsun 13, Eskiehir 13, Balkesir 13,Gaziantep 12, Aydn 12, Ordu 12, zmir 12, Amasya 11, ankr 11, Bolu 11, Kahramanmara 11,Manisa 11, Ktahya 11, Ar 10, Aksaray 10, Nide 10.18 Unutulanlar Diinda Yeni Bir ey Yokncesi 195-10 ehit veren iller: Malatya 9, Zonguldak 9, Kars 8, Krkkale 8, Gmhane 8, Karaman 8,Trabzon 7, Sakarya 7, Rize 7, Krklareli 7, Giresun 7, Bayburt 6, Bursa 6, Elaz 6, Erzincan 6,Sinop 6, Bilecik 5, anakkale 5, Artvin 5, sparta 5, Mula 5, Tekirda 5.Tunceli, Siirt ve Bitlis hari Trkiye'nin dier tm illerinden de ehitler olup, saylan 1 ila 4arasnda deimektedir.

1993 ylnn Temmuz ay banda Hakkari'deki durum uydu:Bir tohum, 1984 Austos'unda verimli bir topraa atlm, tomurcuk olmu, fide olmu, aaolmu, dala budaa sarm, umulan meyveleri vermi, toprak altndaki kkleri de alabildiincederinliklere yaylm haldeydi. Bu koca gvdeli aac kollarmzla kucaklayacaktk. Btnsubaylar birbirlerine "Burada bize ait ne kalm?" diye sorduklarnda, herkes de iyi biliyorduki, bu cevap koskoca bir "hi"ti.Hakkari'de Austos 1993 ile Austos 1995 arasnda PKK tekillerine manevra gc olarak1000-2000 askerden oluan 779 harekat, manevra gc 3000-5000 askerden meydana gelen78 harekat yapld. 23 kez 1000-5000 askerden oluan kuvvetlerle Kuzey Irak'taki PKK kamplarnn birkana ayn zamanda taamz edildi.Corafi zorluklar, kt iklim koullar, derin kar, iddetli souk, gece gndz fark demeden enkdemsiz askerden komutanna kadar herkes mecalsiz kalncaya, dp kusuncaya kadardurmadan dinlenmeden saldrd, hcum etti. Trk askeri Trk Milletinin ba belayagirdiinde tarih boyunca kantlad fedakarlk, cesaret ve dayanklln bir kez daha doalhaliyle sergiledi, muharebe sahasnda kendisi ile kimsenin mertlik denemesine giremeyeceinibellekleri zayf olanlara gsterdi.1993-1995 yllarnda Hakkari ve Kuzey Irak'ta yaplan muharebe ve atmalarda 2256 PKK'lyok edildi. 202 PKK'l teslim oldu (26's kadn), 1989 kii yardm ve yataklktan yakaland,476's tutukland.Ayn tarihler arasnda; 1231 piyade tfei, 91 makineli tfek, 14 uaksavar makineli tfei, 14havan topu, 6114 havan mermisi, 193 roketatar silah, 5054 roketatar roketi, 4081 mayn, 729tahrip kalb, 4152 fnye, 1.096.688 hafif silah mermisi, 20.110 ar silah mermisi, 39 telsiz, 68drbn ve 297.040 kg. erzak Hakkari ve Kuzey Irak PKK kamplarnda ele geirilmitir.

Bu silah ve mermiler ile maynlarn sadece bete birinin bile harekete geirilmesi binlerceinsann lm demektir.


13/224

ok ksa da olsa Da ve Komando Tugaynn tarihinden ve komutanlarndan bilgi vermeninfaydal olacan dnyorum. 1984'de-ki emdinli basknndan sonra Bolu'daki Komando Tugay Hakkari'ye intikal ettirilmi ve adHakkari Da ve Komando Tugay olarak deitirilmitir. Olaylarn balamasndan iki ay sonraBolu Komando Tugaynn hzl ve yerinde bir kararla Hakkari'ye intikal ederek, orada

konulanmas, PKK mcadelesiyle yakndan ilgili olan herkesin kabul ettii, en isabetli ve endoru karardr. Tarihi bir ngrdr.1984-1986 yllar arasndaki Tugay Komutan rahmetli Ahmet Ba-yurt Paa bu grevindenyedi yl sonra amansz bir hastalktan hakkn rahmetine kavumutur.1986-1987 tarihlerindeki Tugay Komutan bir yl iinde grevden alnmtr.1989-1991'deki Tugay Komutan rahmetli Kamil Baar Paa, grev esnasnda kalp krizigeirmi ve daha sonra vefat etmitir.1991-1993 ylnda Da ve Komando Tugay ve Hakkari Gvenlik Komutan Utku Gney Paagrevden dnnden alt ay sonra ar bir kalp krizi geirmitir.1993-1995'de komuta ve sorumluluk bende olmutur. Ben de komutay 20 Austos 1995'deTuncay Kavuncu'ya teslim ettim.1997'de grevden dnnden bir yl sonra da Kavuncu Paa yakaland amansz hastalktan

kurtulamayarak rahmetli oldu."En iyi rehber bir kural hitab deil, tecrbedir.'1990-1992 yllar arasnda Edirne'nin Uzunkpr ilesinde konulu bulunan 42nci PiyadeAlaynda Alay Komutanl grevindeydim. 1992 ylnda Kara Kuvvetleri KomutanlKarargahna atandm. Kurmay Binbalmdan Kurmay Kdemli Albaylma kadar geenatamalar safahatnda ilk defa, Mays aynda yaplan genel subay ve astsubay atamalardokmannda adm geiyordu.42nci Piyade alayna bir yl ierisinde atanan 3nc Alay Komutanydm. Zamansz bir ekildemesajla atanmtm. Bir ylda bir alaya birbiri ardna Kurmay Albayn atanmas rnei barkoullarnda ne grlm ne de iitilmi bir eydir. Alaya atandm yer olan Piyade OkuluKurmay Bakanlna da gene bir mesajla son baharda grevlendirilmitim. Buraya gelmi

olduum 6nc Piyade Tmeni Kurmay Bakanlna da yine bir sonbaharda mesajlaatanmtm. Mesajla ne-

20 Unutulanlar Diinda Yen Br ey YokNCES 21reye atandysam atanlan yerde bir mesele veya meseleler vard. Byle bir atanma vegrevlendirme ne rastlanr, ne de bilinen bir durumdur. Bu nedenle yllar sonra herkes gibitayin kitabnda ismimin grnmesi mucizevi bir eydi. Fakat devam gelemedi, 11 ay sonra dayine bir mesajla Da ve Komando Tugay ve Hakkari Gvenlik Komutanlna atandm.42nci Piyade Alay Komutanlndan ayrlyor fakat, Kara Kuvvetlerinin yeniden tekilatlanmaplan gerei Alay ve Sancan teslim edemiyordum. nk, alaylar lavediliyordu. 42nciPiyade Alaynn son komutan olarak lavetmeyle ilgili tm almalar bitirdikten sonra yenigrevime katlacaktm.29 Mays 1992 gn leden sonra 42nci Piyade Alayn Sanca alm, madalyalar veKuran- Kerim'i gnderine, atlas kumana taklm halde Ergene dzlnde itima dzeninealdrdm. Bu son beraberliimizdi, 1 Haziran'dan itibaren Alayn, personel, silah, ara vemalzemeleri baka yerlere datlacakt. Mazisi Trk Milletinin yakn tarihinin ta kendisi olan42nci Piyade Alayna son kez yaptm konumay aaya alyorum:"42nci Piyade Alay'nn mmtaz subay, astsubay ve askerleri;113 yl nce, 1879'da Badat'ta kurulan 42nci Piyade Alay, 1912'de balayan Balkan Sava'nakadar; bu gnk Irak'n Gneyinde Badat, Basra, Kerbela, Ktlamare blgelerinde isyanlarbastrm ve muhtelif muharebelere katlmtr.1912 Balkan Sava'nda Yunanistan'da Struma Kolordusunun ierisinde Selanik blgesini

savunma grevini stlenmitir. Selanik kuzeyinde tertiplenen 42nci Piyade Alay Yunan aslkuvvetlerinin taarruzlar kendi cephesine ynelmi olmasna ramen, mevzilerini terk


14/224

etmedii gibi, zaman zaman da mevzilerden karak dman ilerine basknlar dzenlemitir.Ancak, genelde harbin kaybedilmesi zerine antlama gerei, Alay 9 Kasm 1912'de ve hi terketmedii Selanik'te silahlarn teslim etmek zorunda kalmtr.42nci Alay 1915'de bu defa anakkale'de, Kerevizdere muharebelerinde; dmanlarn bilebyk takdirlerine mahzar olacak lde savaarak anakkale zaferinin birinci derecede

kahramanlar srasna gemitir. anakkale'de drt taburlu olarak muharebe eden 42nciPiayde Alaynn zayiat; subay ve er olarak 991 ehit, 2486 yaral ve 168 kayptr. Alay, Osmanlve Mecidiye madalyalar ile taltif edilmitir.19 lb vlmda Alay Hicaz cephesine 12nci Kolordu emrinde olarak Suudi Arabistan'dagrevlendirilmi ve iki yl Arabistan'n cehennemignei altnda susuz ve gdasz Mekke ve Medine blgelerinde muharebelere katlmtr.ngiliz ve Araplara kar Medine'yi yoksulluk ierisinde, insan gcnn zerinde bir diren vecesaretle savunan 42nci Alaya "Medine Muhafzlar" unvan verilmitir. ok kanl geenmuharebelerde Alay Komutan dmann eline gemesin diye Alay Sancan yaktrmtr.Muharebelerin devam srasnda Alay Komutan dalil btn subaylar ehit olmu, geriye 156er kalmtr. Alay nci derece altn sava ve stn cesaret madalyalar ile taltif edilmitir.42nci Alay 1921 'de 15nci Kafkas Tmenine bal olarak yeniden kurulmutur. Alay Kokiri

Aireti ayaklanmasn bastrm, daha sonra katld Rum etelerinin tenkis harekatnda42nci Piyade Alay byk bir n kazanmtr.Austos 1921'de 42nci Alay bu kez 4nc Piyade Tmeninin kuruluunda Sakaryamuharebelerine katlmtr. Alay bu muharebelerde de parlak gemiine yakr cesaret vekahramanlklar sergilemitir. Sakarya'da Mangal dana Yunanllar hibir zamaneriememitir. Sakarya'da Alay Komutan Hseyin Avni Bey, Tabur ve Blk Komutanlardahil btn subaylar ile erba ve erlerin tamamna yakn ehit olmu, muharebe bittiinde42nci Piyade Alayndan, byk ksm yaral olmak zere geriye bir astemen ve 79 er kalmtr.Austos 1922'de 42nci Alay Byk Taarruza itirak etmi, kendisine hedef olarak verilenElvanlar blgesini ele geirmi, Gzelim da muharebelerini kazanm ve Ege istikametindemuharebelere devamla kaan dman takip ederek 400 km. yol yrmtr.

42nci Piyade Alay; Selanik'te, anakkale'de, Medine'de, Rum Pon-tus imhasnda, Sakarya'da,Byk Taarruzda ok skntlar ekmi fakat bunlarn hepsine cengaverlii, yksek morali vedisiplini sayesinde gs germitir.imdi Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Ett Bakanl belgelerinden 42nci Alaya aitblm aynen okuyorum: "Yksek alnl, yksek erefli, kahraman 42nci Piyade Alay daimaaskerlik tarihinin birincisidir. Ve bu Alay ebediyen iftihar edilecek tarihi bir hrete maliktir."Alayn bugnk sanca ve stiklal Madalyas 54 yl nce Edremit'te iken, CumhurbakanMustafa Kemal Atatrk adna nci Ordu Komutan General Fahrettin Altay tarafndanverilmitir.Alay, geen son iki ylda bar artlarnda bir alaya verilebilecek btn vazifeleri alm ve rnekekilde kusursuz bir uygulamayla yerine getirmitir. Birleik garnizon ve kla hizmederineramen, ikmal kaynaklarndan uzaklna, k tatbikatlarna, alay muharebe grubu tat-

22 Unutulanlar Diinda Yeni Bir ey Yok23bikatlarna, atl tatbikatlarna binlerce asker, yzlerce silah ve arala katlmamza, gece vegndz tempoyu dorukta tutmamza ramen 24 ay ierisinde bir tek askerin sann teli bilekopmam, bir aracn dahi tekeri ukura dmemi, emir d bir silah dahi patlatlmam-r.1991-1992 Eitim ve retim ylnda Kara Kuvvetleri birincisi olarak stn Birlik ilt ve Beratile dllendirilmitir. Btn bunlar 42nci Piyade Alaynn disiplin, eitim ve moral seviyesiningstergesi ve tam kantdr.Bu tarihi gnde 42nci Piyade Alaynn 46nc ve son Alay Komutam olarak Sancamzaltndaki son beraberliimizde ne kadar gururluy-sam o kadar da hznlym. Byle bir Alaya

mensup olmann erefi size ve ocuklarnza mr boyu yeter. Hepinizi minnetle kucaklar,


15/224

gzlerinizden perim. Mazisi, Trk Milletinin yakn tarihi ile zle-mi olan bu byk AlaynSancan ve sizleri son defa saygyla selamlyorum, yolunuz ve bahtnz ak olsun.""Sladan geliyorsunuz;Ne var, ne yok oralarda?iek am myd fa erikleri,

rg perdeli pencerenin altmda ?"Cahit Stk Taranaikinci Blm 1993 DNEMI

24 Unutulanlar Diinda Yeni Br ey Yok1993 Dnemi 25"Gerekleri sylemek inam zgr klar.'Alayn lavedilmesi personel, silah, ara ve malzemelerin hepsinin baka birliklere datlmasdemektir. Bu iler iki ay srd ve Temmuz 1992 sonlarnda Kara Kuvvetleri KarargahndaHarekat Bakanlndaki ube Mdrl grevine katldm. Drt yllk Kurmay Albaydm.22 Haziran 1993 gn saat 09:15'de Kara Kuvvetleri Komutan Emir Subay telefonla

Komutann beni beklediini syledi. Emir Subaynn odasna girdiimde bana "Komutanmhemen girin, Komutan ok acele ediyor" dedi. eri girdim, selam verdim. Kara KuvvetleriKomutan Orgeneral Muhittin Fsunolu alma masasnn gerisinde ayakta veniformasnn ceketini kartm durumdayd.- Emredin komutanm.- Pamukolu Albaym naslsnz?- Sa olun komutanm, her ey normal.Daha sonra Kara Kuvvetleri Komutan iltifatkar szler syledi. Benim sevk ve idaremin nekadar iyi olduunu, Alaymn Kara Kuvvetleri birincisi olduunu, stn Birlik ilt verozetlerini aldm, baarlarm nedeniyle kendilerinin beni Amerika'ya gnderdiindenbahsetti.

Ben bu girizgahn sonunda ne geleceini bekliyordum. Bu safhada Kara Kuvvetleri Komutankonutuka bana "estafurullah" ve "sa olun" demekten baka bir ey kalmyordu. SonundaKara Kuvvetleri Komutan:- Pamukolu Albaym sana bir grev vereceiz ama, cevap vermeden nce ailenle gr,cevabn bana syle, dedi.- Komutanm.siz emredin, bir askeri vazifede ailemin de kararn almak sz konusu olamaz. Bubenim meslek anlaymla eliir.- Yok yok.. Bunda bir ey yok. Sen bir sor, sonra da cevabn getir, dedi.- Komutanm, vazifenin ne olduunu bilmiyorum ama bar veya sava, hangi grevse bunuerefle yerine getirmeye hazrm.Kara Kuvvetleri Komutan ile bu karlkl konuma biraz srd. Bu derece "ailene sor da kararver" ne demekti? Ailem yok derse "grevi yapamam" m diyecektim? Vazifenin hassas, kritikve tehlikeler tadn hissetmitim. Askerlik sanann znde tehlike vardr, aksiI26 Unutulanlar Diinda Yen Br ey Yok .halde fark nereden gelecekti? Bunu niforma giyen herkes byle bilecek ve ruhen hazrolacakt. O nedenle bu konumay yadrgyor, ne emir verilecekse hemen verilsin istiyordum.Sonunda Komutan dayanamad:- Pamukolu Albaym, sizi Hakkari'ye gndermek istiyoruz, dedi.- erefle giderim, derhal, ne zaman emrederseniz? Hemen greve katlaym.Kara Kuvvetleri Komutan sa tarafndaki telefonlardan birini kaldrd, huzurlu -ve neesinibelli eden bir ses tonuyla; "Sayn Komutanm Pamukolu Albaym u an karmda, "Btngrevler benim iin ereftir" diyor...Sa olun Komutanm" dedi ve telefonu kapatarak bana

dnd:


16/224

- Genelkurmay Bakan seni bekliyor yarm saat sonra kendilerini gr, teekkr ederim, sanayakan hareketi gsterdin, dedi.Komutann hal ve hareketlerinden rahatlayp sevindii anlalyordu.zel Kalem Mdr ve Emir Subaynn beklediklerini sylemesi zerine GenelkurmayBakannn makam odasna girdim. Odada Genelkurmay kinci Bakan dier giri kapsnn

nnde esas duruta ayakta duruyor, Genelkurmay Bakan ise ceketinin n ak bir haldefkeli ve yksek bir sesle konuarak odann bir ucundan dier ucuna hzl hzl gidip geliyordu.eri girince kendimi takdim ettiimde her ikisi de nce bana baktlar, sonra da sanki benieride deilmi-im gibi davranmaya baladlar. Konuan Genelkurmay Bakanyd. kinciBakansa gergin bir ekilde sadece dinliyor, yznden boncuk gibi akan terleri gryordum.Genelkurmay Bakan Orgeneral Doan Gre arada bir koltuklardan birine oturuyor, ksa birsre sonra yeniden ayaa frlyor, odann iinde bir duvardan dierine yrmeye devamediyordu. fke ve iddetle sylediklerinin zeti uydu:"Bu karargahta beni kandran adamlar var. Beceriksiz adamlar yapar diye srar ediyorlar. Benine duruma drdler. O Gneydou'ya gidemem diyenlerden hesap sorulacak, emekliyaplmalar yetmez. Hibir sosyal haktan yararlanamamaklar. Milletin krk ylda bir TrkSilahl Kuvvetlerine ii decek, o zaman da sen tut ben gidemem de. Ordu bar iin mi

kurulmu, sava knca biz yokuz deyin. Siz sulh zaman klalarda byk karargahlardazaman geirin, risk yok, lm kalm yok, koltuklarnn altnda dosyalarla yllarn geiriyorlar.Bunlar general olunca daha ok kendilerini gizleyebilirler, yahu bu adamlar benimbulunduum makama kadar ykselirler, nasl tespit ede-1993 DNEM 27eksin ki? Gnlk sradan eylerde lm yok, sava yok, gerek kahraman, gerek general,gerek yurtseveri hangi lyle ortaya karacaksn? Cesur adamlar bu gnlerde milletelazm...ok mkl duruma dtk."Genelkurmay Bakan bir ara duruyor, ksa bir sre susuyor, tekrar balyor ama bu defa ayneyleri daha iddetli ve ar ifadelerle sylyordu. Durdu, bana doru yrrken:- Ben seni Binbalndan tanyorum, nasl bir subay olduunu ok iyi bilirim dedi ve tam

karmda durarak sa eliyle sol gsmn zerine vurup:- Seni tmgeneral yaptm, dedi.Bu ifade Komutann iinde bulunduu ruh halini gsteren, ayn zamanda da yksek biriltifattan baka bir ey deildi. Ben de:- Sa olun komutanm, diye cevap verdim.- Ne zaman gideceksin?- Ne zaman emrederseniz, ben hazrm.- ahsi ilerinizi bitirip gn iinde hareket edin.- Emredersiniz.- Aileniz ve ocuklarnzla ilgili ileri ben takip ederim.- Sa olun.Selam verip Genelkurmay Bakannn makamndan ktm. Karargahtan ayrlmadanGenelkurmay stihkam Daire Bakan General Ka-muran Orhon'a veda etmek istedim. AynTmende ben Binba rtbesiyle Kurmay Bakan iken kendileri Albay rtbesi ile AlayKomutanydlar. Ak szll ve farkl kiiliinden dolay her zaman, rtbe hiyerarisidnda kendisine saygm, klasik askeri yapnn tesindeydi. Karargaha geldiimiduyduundan Kamuran Paay beni beklerken buldum.Kamuran Paa meselenin ncesini biliyordu. Bana ieride ne olduunu sordu, genel ekliylezededim. "Genelkurmay Bakannn bu son durumlardan ok rahatsz olduunu ve birKurmay Albayn gitmiyorum, istifa ederim demesine ierlediini" syledi. Bunun zerine:- Yalnz bir ey var, madem Hakkari ve rnak'a iki Tugeneral lazm, bu iki kiininAlbaylardan seilmesine gerek var m? u anda Kara Kuvvederinin 80 tane Tugenerali yokmu? Bunlardan 20 tanesi hadi drdnc ve son ylna giriyor, bir yllna o grevlere

gidilemeyeceini dnelim, peki geri kalan 60 Tugeneralden iki kii bu grevlere niinseilemiyor? 60 kiiden 2 kii atanmazsa sonu byle olur, dedim.


17/224

28 Unutulanlar Diinda Yeni Bir ey Yok- Haklsn yalnz, Komutan bu konularda da almalar yapt sanyorum, bir bildii vardr. Onusinirlendiren eylerden biri de senin gidecein yerde bu ay olaylar dorua kt. Hakkari'deyollarn kesilmedii gn yok. Geen gnlerde 5-6 kez Hakkari il merkezini bastlar, ukurcailesini PKK 24 saat elinde tuttu, kimseyi ileye sokmad, karakollarn durumu hi iyi deil.

Onun iin her ey st ste geldi. Gelecekte bir sknt daha var. Bu son durumu basnduyacaktr, o zaman tam bir fiyaskoyla yz yze gelinecek, dedi.- Basn bunu nasl duyabilir ki? Kim syleyebilir? Bunu aklayacak kii asker niteliklerinesahip olamaz.- Greceksin basn bunu renecek, saklayamazlar. Ben sana bir ey syleyeyim mi? Bu bileTanrdan, senin oraya gitmen kadar isabetli bir ey olamaz, dedi. Vedalatk, ayrldm.(Bir aya kalmad, btn gazeteler 2-3 gn st ste bu olay yazdlar.)rnak'a atanan Kurmay Albay Erdal Sipahi ile beraber iki gn sonra gene GenelkurmayBakanyla makamlarnda grtk. Komutan gene benzer konulara deindi. Erdal snfarkadamd, ikimiz de bizim snftan, devreden, kurmay olan 86 subaydan, ilk defa stn sicilkdemiyle mmtazen terfi eden 5 subaydan biriydik.28 Haziran 1993 sabah Karar Kuvvetleri Komutanlna ait bir uakla Diyarbakr'a gitmek

zere Ankara'dan ayrldk. Diyarbakr'a indiimizde bizi karladlar ve dorudan JandarmaAsayi Komutanl Karargahna gittik. Asayi Komutan Korgeneral Necati zgen'di. PiyadeOkulunda kendilerinin Kurmay Bakanydm. Blge hakknda bize bilgi verdi. leden sonraAsayi Komutan ile beraber helikopterle Diyarbakr'n kuzeyinde bir karakola gittik. AsayiKomutan bu Jandarma Karakolunda da cereyan eden atmalarla ilgili bilgiler verdi.Ben snfm ve grevlerim itibariyle her tip karakolu bilen bir subaydm. Buras karakol deil,savunmaya hazrlanm tahkimli bir mevzi idi. Gzetleme yerleri, at mazgallar, tel engeller,maynlar, st rtl mevzilerle, 360 derece her taraftan gelebilecek saldrlar karlamakzere tertiplenmi, bir kale intiba veriyordu. Bu grnt nelerin olduu ve olabileceikonusunda ok ey anlatyordu. Hava kararrken Diyarbakr'a dndk. Gece orduevindekaldk. Ge yatmama ramen scaktan uyumak mmkn deildi. Kalktm, dnyann baka

lkelerinde bu tip mcadeleleri anlatan piyasa kitaplarndan yanmda getirdiklerimi taradm,gne doarken tra oldum, valizimi alp resepsiyona indim.1993 Dnem! 29Birka saat sonra bize tahsis edilen UH-1 helikopteri ile rnak ve Hakkari'ye gitmek zereDiyarbakr'dan ayrldk. Uu boyunca pilotlar zerinden getiimiz arazi hakknda bize bilgiveriyorlard. Hakkari Diyarbakr'dan vilayet daha doudayd. Yaklarken pilotlar "irnak"diye iaret ettiler. Havadan burann ehir mi ky m olduu hususunda insan kararveremiyordu. Helikopter rnak Jandarma Tugay Karargahnn yaknndaki piste indi. Benayn helikopterle devam edecektim. Hemen yanmzda bir Skorsky (Black Hawk/Kara ahin)helikopterine personel ve malzeme ykleniyordu. Geldiimiz helikopterin pilotlarndan biriyanma gelerek "Komutanm bu Skorsky Hakkari'ye gidiyor, arzu ederseniz onunlagidebilirsiniz, istemezseniz beraber devam ederiz" dedi. "Ben onunla giderim, siz dnn,teekkr ederim" dedim. Helikopterde bir kiinin oturaca yeri zor buldular, kaps glklekapand, havalandk. Bu i o kadar abuk olmutu ki, pistten uzaklam olan Erdal'la bilevedalaamadk. Helikopter tavanna kadar malzeme doluydu. zinden dnd anlalan sivilkyafetli 7-8 personel de aralara skmt. Benim zerimde harici niformam vard.eridekilerin baklar donuktu ve tepkisiz bir halleri vard. Ben camdan srekli araziyiinceliyordum. Onlarn nerede olduklar, kimin ne yapt gibi bir meraklar yoktu. Herhallerinden bezginlik akyor, hi konumuyorlard. Benim de iimden onlara kim olduklar,hangi birlikten olduklar gibi sradan bir soruyu bile sonnak gelmedi.Douya doru utuka arazi srekli ykseldi, dalar artk usuz bucaksz, hepsi de plakkayalklarla kaplyd. Hakkari snrlarna girmitik, bir sre sonra altmzda bir plato belirdi.zerindeki 10-12 bina ve barakadan oluan yerleimin askeri kla olduu anlalyordu.

Helikopter ini iin dnerek alalrken uzaktaki bir vadinin tabanna doru uzanan kerpiarlkl binalarn hakim olduu meskun mahal de Hakkari olmalyd. Pistte, Da ve Komando


18/224

Tugay Komutan Yardmclarndan Piyade Albay Nevzat, Kurmay Bakan Kurmay Albay hsanve Karargah subaylar karlad. Tugay Komutan Utku Paa ksa bir sre iin izine ayrlm vehenz dnmemiti. Tugaya Albay Nevzat vekalet etmekteydi. Ben, Utku Paa grevdenayrlncaya kadar bir nevi gzlemci durumundaydm ve herhangi bir konuda sorumluluumyoktu. 50 m. ilerideki Tugay Karargah binasna getik, burada bana bir alma odas

hazrlanmt, ksa bir grmeden sonra; "bana hemen bir eitim elbisesi hazrlasnlar vebtn ube Mdrleri kendi faaliyet sahalarndaki tm bilgileri sonsuz bir ayrntyla anlat-30 Unutulanlar Diinda Yeni Br ey Yokmaya hazr olduklarnda nerede toplanacaksak oraya geleyim, bu i iki saati gememeli"dedim. le yemeinden sonra brifinge balayabileceklerini sylediler. "Siz yemeklerinizi yiyinve hemen gelin, ben Komutanlk grevlerinde len yemei yemem, birisi bana bir tost veayran getirsin, siz yemeinizi yiyin ve hemen gelin. Siz hibir ey anlatmadan da ben bir eysyleyeyim. Bu tip mcadelede eyrek saat bile hayatidir. Her eyde sratli olacaz, dahasratli, en sratli olduumuz zaman bile yeterince hzl olmu saylmayz, iimiz hasmdannce zamanla olacaktr."Da ve Komando Tugaynn Karargah binas zemin hari iki kad orta boyutta klasik bir binaidi. Harekat merkezi bu binann zemin katnda bulunan 80-100 kiilik bir salondu. Hemen

girite sada Komutann oturaca kk bir masa, solda da karargah subaylarnn oturmasiin evresi sandalyelerle evrilmi byk bir masa mevcuttu. Salonun ucunda yerde kabartmablge haritas karargah subaylarnn masasnn evresinde de blge haritalar ve muhtelifbilgileri ieren panolar yer alyordu. Mevcut iki masann zerinde 7-8 tane telli ve telsiz telefonmevcuttu. Bu mekan anlatyorum, nk, bir saldr olmazsa, birliklerin s ve klalarndadeilsek, karakollarn birinde veya operasyonlarn cereyan ettii arazilerde bulunduumuzzamanlar dnda sabaha kar uyuyabildiimiz -drt saat uykunun dnda 24 saatintamam bu yerde geti.Karargah brifingini verdi. Karlkl grmemiz gece yarsna kadar srd. Yzlerce sorusordum. Dikkatimi eken ve en hayati durumlar unlard:1. Da ve Komando Tugaynn drt Taburu, batdaki Tugaylardan takviye gelen Piyade

Taburlar, 3 jandarma Alaynn btn Tabur ve Blkleri, kendilerine tahsis edilen kla,karakol ve slerde savunma dzeninde bulunuyorlard.2. Birlikler yakn evrelerine kendi inisiyatifleri ile kk apl operasyonlara kyorlar, fakathava kararmadan slerine geri dnyorlard. bin metrenin zerindeki bu dalarda bazen400-500 metre bile -drt saatte zor yrnrken bir PKK kampn, ssn, gruplarnbulmalar sz konusu deildi. Dolaysyla temas da salayamyor-lard.3. PKK gruplar; (Takm 40-50, Blk 110-120, Tabur 240-260 kii-militan demektir) heryerde idi. yle taktik ve usuller uyguluyorlard ki, bir trl tam olarak nerede olduklar, nezaman ne yapacaklar deerlendirilemiyor, kesurilemiyor gibi bir sonu kartlyor dx.1993 Dnemi 314. Hibir bilgi doru ve gvenilir deildi. Halkn devlete gvenini kaybettiini olaylargsteriyordu. Halkn PKK'ya yardm ve destek salamas rgtn ideolojisine deil, basknkan otoritesinden kork-masyd. Bu nedenle halktan bilgi gelmiyordu. Gelen az bilgi dedoru ve gvenilir deildi. Militanlar her yerdeydi ama, "u saatte", "uradan" diye biristihbarat yoktu. Ortada bir sr telsiz dinlemelerinden, jandarmadan, polisten, MiT'ten gelenhaberler vard ve bunlar da birbiri ile eliiyordu. Her ey bulankt, esas kaynak olan halk dau anda kapalyd.5. Mahalli ynetimlerin ou, bakanndan en dk memuruna kadar (belediyeler) aktanve inanlmaz lde PKK'nn destekleyicisi deil, ta kendisiydi. Tam marmlard, pervaszcahareket ediyorlard.6. Anlalmaz bir ekilde ve yaygn bir kanaatle de birileri 1993 de PKK ile szde atekesyapmt. Hangi kafaya hizmetle yapld inanlmaz bu durum ile "bu i artk byledir" gibidnce; subaylar tevekkl ve kaderci, emirle i yapan durumuna soktuu u on saati aan

grme ile apak ortadayd ki, bu durum hem hasmdan hem de doadan daha nemliydi.


19/224

Sabah olmak zereydi. Tugay Komutan Yardmcs Albay Nevzat'n orada bulunmadn farkettim. Nerede olduunu sordum. Kurmay Bakan Albay hsan, Tugay Komutanlna vekaletederken btn gece klann etrafndaki nbetileri ve mevzileri kontrol ettiini, kendisisorumlu iken herhangi bir baskndan ok ekindiini syledi."Siz Da ve Komando Tugaynn klasnn tehdit ve tehlike altnda olduuna inanarak

yaarsanz, Hakkari'nin 60 ayr yerindeki kk birlikler, blkler, karakollar ne yapsn? Bunasinirleri elikten bile olsa hibir insan dayanamaz. Beyler, Trkiye'nin bu dipsiz kesindetpten dar km olan bu macunu aynen tpne geri sokacaz. Herkes ruhunu buna grehazrlasn" dedim.stihbarat ube Mdr Kurmay Yzba Harun'a:"u haritay temizle ve 10 yl nerede temas saland, nerede pusuya dld, yollar nerelerdekesildi, hangi karakollar basld, nerelere mayn dediler, saldrya urayan kyler vemezralar, Hakkari, Yksekova, emdinli ve ukurca merkezlerine yaplan eylemler, adamkarmalar ve suikastlerin sadece tarihlerini krmz renkli bir kalemle bu yerlerin yanlarnayaz. Haritada baka hibir ey bulunmayacak."Harekatlube Mdr Kurmay Binba Ahmet'e:32 Unutulanlar Diinda Yeni Br ey Yok

1993 Dnem! 33"Bo bir harita da sen bul. ran ve Irak snrlarndaki Jandarma Snr Karakollarndanbalayarak i blgelerdeki l Jandarma Karakollarn, Da ve Komando Taburlarn, TakviyePiyade Taburlarn, Jandarma Komando Taburunu, Jandarma ile Komando Blklerini,Jandarma zel Harekat Grubunu ve nerelerde ne kadar Geici Ky Korucusu (GKK) varsayerlerini iaretle, bunlarn subay, astsubay, asker, havan, tanksavar topu, roketatar, uaksavar,makinal tfek olarak muharebe gcn kk bir not alarak yanlarna yaz. Sonra biriniz buiki haritay benim masamn zerine braksn" dedim."Havuza den memleketleri Biti var ki, iimde sayklar."Hakkari (lemerik) nfusu 174.000 (1990 saym) olan, merkez lemerik, Yksekova,ukurca ve emdinli ilelerinden meydana gelen, Kuzeyden Gneye doru uzanan siyasi

hudut dik bir ayla devam ettirildii taktirde grlecei gibi, Yksekova ve emdinliarazilerinin ran ve Irak topraklarna ko ba eklinde girdii bir vilayettir.ran'la 120 km., Irak'la 220 km.lik siyasi smra sahiptir. Hakkari'nin 162 ky, 512 mezra olmakzere 674 yerleim alan, dalar, da boazlar, da geitleri ile yksek platolarda dankekilde bulunmaktadr. 1993 ylnda vilayetteki 290 okuldan 217'si kapalyd. Ak olanlar da ilve ile merkezlerinde faaliyet gsterenlerdi. Bunlarn da nasl bir eitim yapt veyayapabilecei ortadayd. Bu ildeki ocuk lm oran binde 4l'dir. Trkiye genelinde binde 2'dir.Aslnda buras dalarn itima ettii bir blgedir. Bat ve kuzeyden gelen da silsileleri enyksek rakma ulaarak burada dmlenirler. Subaylarn sk tekrarladklar bir sz vardr:"Hakkari'yi bir masaya yatrp tleseler Trkiye kadar bir alan kar". Mcadele hakkndadoru fikir vermesi ve corafyann sertliini gstermesi bakmndan baz dalarnykseklikleri: Buzul Da 4135 m., Mor Da 3807 m., Perihan Da 3370 m., ehidan Da3523 m., kiyaka Dalan 3395 m., Hakkari Karada 3604 m., Yksekova Karada 3460 m.,emdinli Karada 3335 m., Ko Da 3262 m., Soypa Da 3214 m., imen Da 3170 m.,Kiraln Kz Da 3121 m., Smbl Da 3467 m.dir.evresi vadi, boaz ve da geitlerinden oluan 1925 m. ykseklikte 20x10 km.lik bir alankapsayan Yksekova dndaki arazi ise 2100 m. ila 3000 m. arasnda rakma sahiptir.Ana ve tali yollar tamamen boaz, geit ve vadilerde bulunmakta olup, arala hareket ancakyollarda mmkndr. Boaz ve geitlerin nemlileri batdan douya unlardr: Zap Boaz,Svari Halil Geidi, Svari Kotra Geidi, iekli Geidi, Meydan Gedii, Orta Gedii, KnkdaGeidi, Karan Vadisi, Rezok Boaz, Aslankerem Geidi, Rbariin Gedii, Keridosu Geidi,Gafer Gedii, Yenikpr Boaz, Eek Gedii, Kerikulort Geidi, Mezar Gedii, Helena Boaz,Sapa-tan Geidi, Haruna Geidi, Bembo Gedii, Hirmil Geidi, Pazar Gedii, Aslankara

Gedii, Mamin Gedii, Haran Gedii, Esendere Boaz, Perihan Gediidir."Bir haner yz zdeyiten daha etkilidir.'


20/224

1993 Temmuz'unda Hakkari'deki askeri g aadaki birliklerden oluuyordu:Kara Kuvvetlerinin; Da ve Komando Tugay (drt taburlu) ile Ege ve Trakya'daki Tugaydangnderilen be takviye Piyade Taburu, ikisi 105 mm.lik ve biri 155 mm.lik obs bataryas.Jandarma Genel Komutanl birlikleri ise, ikisi snr, biri il jandarma olmak zere Jandarma Alay ve bunlar destekleyen bir Lojistik Komutanlktan meydana geliyordu. Bu

alaylara bal drt snr taburu ve krk drt karakol ile Jandarma Komando Taburu, jandarmazel Harekat Grubu, le Jandarma Komando Bl mevcuttu.Dokuz bini jandarma olmak zere Hakkari'de 2000 subay, astsubay, 21.000 asker, toplam23.000 kiilik silahl g mevcuttu. O dnemde Batdaki baz Kolordularn asker says 6-7bindi.Da ve Komando Tugaynn Karargah vilayet merkezinin 12 km. Kuzeyinde 2600 m.ykseklikte bulunuyordu. Bayurt adn verdiimiz bu klada Tugayn bir taburu, destekktalar ve bal blkleri iskan ediliyordu. Dier tabur; Van, Yksekova ve emdinli'deydi.Van taburu ancak kn birka ay Van'da kalyor, dier zamanlar Hakkari'de faaliyetgsteriyordu.

34 Unutulanlar Diinda Yen! Bjr ey Yok

"En byk kusur slktr.*Ayn tarihlerde Krdistan i Partisi (PKK)'nin Behdinan diye isimlendirdii Hakkari, KuzeyIrak ve ran topraklarn kapsayan blgelerde gruplarnn faaliyet gsterdikleri mntkalaryle deerlendirilebilirdi:Yksekova kuzeyi, Mor Da, Yksekova Dousu, ran snr ve ran topraklarndaki Kalerekamp blgesinde bir grup.emdinli Kuzeyi, Dousu, Iran snr ve ran topraklarnda Jerma-Betkar kampnda bir grup.emdinli gneyi, dousu, ran snr ve ran topraklarnda Zagros kamp, Irak topraklarndaHakurk kampnda bir grup.emdinli gney bats, Derecik, Balkaya Dalar ve Irak topraklarnda Basyan kampnda birgrup.

Hakkari gney dousu, Oraman (Alandz), Irak snr ile Irak topraklarndaki Mezi-Karyaderi(Avain) kampnda bir grup.ukurca kuzeyi ve dousu ile Hakan Tepe Irak snr altndaki Irak topraklarnda bir grup.ukurca gneyinde Irak topraklarnda ivi (Zap) kampnda bir grup.ukurca dousundan rnak idari snrna kadar olan blge ile Irak topraklarnda Metinankampnda bir grup. \Hakkari bas ile rnak idari snr arasndaki Karanlk (Kato) Da^ arasnda bir grup.Hakkari Kuzeyi-Van idari snr Karada blgesinde bir grup.PKK'nn silahl tekillerine grup tabiri kullanlmas bunlarn askeri rgtlenmede tadbyklklerin tarafmzdan tam bilinmemesinden kaynaklanyordu. Bunun Trke'si, zayfistihbarat demektir. Aslnda PKK tam gayr nizami harp tekilatnda bulunuyordu, dakadrosu; manga, takm, blk, tabur sava rgtlenmesi halindeydi. 1993 Temmuz'undaPKK takmlar 40-50, blkleri 110-120, taburlar 240-260 militandan oluuyordu. Hareketlialay dedii sava rgtlenmeyi de yap ve denedi. Her kademede komutan, komutanyardmcs, propaganda grevlisi, maliye sorumlusu, askere alma gibi karargah hizmetleriniyrten personel mevcuttu. (1994'de Kuzey Irak'ta yrttmz bir harekatta elegeirdiimiz belgelerden birinde Behdinan-Zaros (Hakkari) tekilatlanmas, kullanlankuvvet-1993 DNEM 35Ut, mntkalar, sorumlularn isimleri, her birlie verilen hedefler tek u-k gsteriliyordu.Hakkari blgesi 5 ana blgeye blnm ve 7 tabur grevlendirilmiti.) Bu tekiller dakadrolarn oluturan glerdi. l, ile, ky ve mezralarda siyasal, mali, askere alma, salk,istihbarat faaliyetlerini yrten, da kadrosu tekilleriyle srekli temasta olan binlerce milis

vard. Hcre sistemi alan bu unsurlarn tam saysn bu tip mcadelelerin yaplddnyann dier herhangi bir yerinde, hi kimse tam olarak karamamtr. Yer altnda


21/224

organize olan bu hcrelerde zincirin bir baklasn ele geirerek zincirin tamamna ulalmasnaimkan yoktur. Bakla bakla zebilirsiniz, ama bir ucundan tutup eke eke son baklayaulaamazsnz. Bir blgede rgtn gcn muhafaza etmesi ve etkisinin ykseklii milislerinmiktarlarnn ok ve iyi altklarnn iaretidir. Halkn kendi gvenliinin devlet tarafndansalanamad inancnn yerlemesi, rgtn yapaca eylemler hakknda nceden hibir

haber alamamanz demektir. Sonunda yllarnz, aylarnz ve haftalarnz olaylar kuyrukksmndan yakalamaya almakla geer, avare kasnak boa dner durursunuz. Kalenikpfpiyade tfei, kannas keskin nianc tfei, BKC makineli tfei, doka uaksavar silah, 82mm.lik havan, RPG-7 ve RPG-11 roket atarlar ile personel ve tank maynlar PKK'nn esas anasilahlaryd."lmn ovalk yapt bu dnyada,kuku ve pimanlk iin zaman yoktur.Zaman ancak karar vermek iin vardr."Sratle yaplmas gereken ey araziyi haritaya bile ihtiya duymaya-( ak ekilde zihnimeyerletirmek ve en ok skntda olan ran ve Irak snrndaki karakollar grmekti. Blgedekibtn karakol ve dier birlikleri bulunduklar yerlerde al gnde dolap bitirdim. Gecelerinerede kaldysam o blge ve arazinin durumuna gre senaryolar rettim, btn gece boyunca

subay ve askerlerle grerek, onlarn hayal glerini hem kendileri hem de PKK gibialtrmalarn istedim. Personeli ve birlikleri ahlandrmak iin devaml dnceler retipnotlar kardm. Kar tarafn taktii ve teknii benim iin yeni bir ey deildi. Gayr nizamiharp yer krenin neresinde bu gne kadar36 Unutulanlar Diinda Yeni Bir ey Yoknasl yaplmsa, PKK'ya da o retilmi, byle eitilmilerdi. Bizim bunlara terrist, ekya,blc veya baka bir ey dememiz, eylemlerini farkl hale getirmeyecektir.Hasmn iyi tanmlayamaz, tehis edemezseniz ne gcn ne de Laktiklerini kestiremezsiniz.Sonuta da kendinizin nasl rgtlenmesi ve nasl savalmas gerektiini karamazsnz.Birlikleri ve araziyi grdkten sonra ilk tespit ettiim en nemli meseleler unlard:Jandarma Karakollarnn hemen hemen hepsi hibir askeri dnce dikkate alnmadan

kaaklk yollarn kapatacak gibi ina edilmiti. Binalar ukurlarn, vadilerin, gk alanlarndibindeydi. zel bir taarruz dzenlemeve hi gerek yoktu. Roketatarlar omuzlarnda ikimilitan gelip birer roket atsalar, anslar iyi giderse bununla bile iyi sonular alabilirlerdi.Byle bir duruma mani olmak iin karakola hakim bir veya iki ykseltiye gece emniyet timi(15-20 asker) karldnda ve hep ayn yere, ayn srelerde karldnda ise devamlgzetlendiklerinden PKK oraya szp kendi tabiri ile "oray dar-beliyordu".Btn birlikler; komando, piyade, jandarma, savunma tedbiri alm durumdaydlar. Tabur veBlk byklnde, 60 ayr kla, s, mevki ve karakol kendi bulunduu mekanda kendisinikoruyordu. Gerekte ise koruyamyordu, nk birliin bykl ne olursa olsun geceherhangi bir istikametten saldrya uruyordu. Kime? Ne zaman? Nereden saldrlacatamamen kar tarafn iradesine ve inisiyatifine kalmt. Hazrlanan avc ukurlar, mevziler,siperler ve hendeklerin ou koruma salayacaz derken, kar tarafa salkl bir gzetlemeyapma ve ate ama imkanlarn snrlandrmt. Gayr Nizami Harpte bu tarz bir savunmadzeni aslnda askerin bulunduu yerde lm beklemesinden baka bir ey deildir. Sreklibekliyor olmak, btn gece bulunduunuz yere szacak adamlar dnmek, bir ka haftasonra insanda sinir sistemini parampara eder. Bir an gelir, ne olacaksa olsun der ve kaderciolursunuz.Hi kimsede da vuran bir korku ve rkeklik iareti yoktu ama durgunluk ve bezginlik hemenfark ediliyordu. Tam olarak ne yaplmas gerektiinde bir belirsizlik vard. Gelinen durum vekoullarda kanksama belirgindi, ancak bulunduklar psikoloji ile nereye kadar gi-dilebilineceini sorguladmda personelden umut ve k alabilmek sz konusu deildi. Btnbu dlen durumlarn da farknda olduklar sylenemezdi.1993 Dnemi 37

Baz birliklerden PKK ile ilgili abartl cevaplar almak mmknd. emdinli'nin Derecikblgesinde Jandarma astsubayna 1 km. gerisindeki Balkaya Da'n gstererek sordum:


22/224

- PKK'nn bu dada kamp var m?- Var komutanm, 700 kiiler. Yanndaki askerlerden birine sordum:- Sen ne diyorsun?

- 1500 kii var. Baz geceler Osman calan beyaz an zerinde bu dadan (Irak tarafndaki

baka bir da gstererek) u dan zerine atlyormu.O blgedeki Piyade Tabur Komutan Kurmay Yarbaya (Bir ay sonra ayrld. Generallie terfietti ve salk nedeniyle rahmetlik oldu) sen ne diyorsun dedim:- 300-400 kii olduklarn deerlendiriyorum komutanm.- Siz oraya hi ktnz m?- Hayr komutanm. Yedi yldr klmam, bu blgedeki Gerdi Aireti devletten yanadr ve okcesurdurlar, fakat oray uursuz sayyorlar.- u anda grnen, onlar aacn stnde siz altndasnz. Salarnzn tellerini bile sayyorlar.Bu byle srp gidecek mi? Sizin 600 askeriniz ve ar silahlarnz var. Etrafnzda baslmayankarakol kalmam, buray da geen sene basmlar. 28 ehit var. Kk rtbeliler ve askerlerlekonuun, byle sama sapan eyleri kafalarndan karsnlar, dedim.Benimle gelen, emdinli'de bulunan Da ve Komando Tugay Komutan Yardmcs Piyade

Albay Cahit'e:- Cahit, buraya ktmzda greceiz, azami bir blk kadar PKK'h olabilir (80-100 militan).Kar tarafn propagandas ne kadar etkili gryor musun? Eer bunlarn dedii kadar militanbu dada olsa, hi durmaz buralarda ne varsa hepsini siler sprrler. (Ksa bir sre sonra budaa taarruz ettik, tamam 47 kiiymi. 28'i yok edildi.)"Yldrmn arpt insan gk grltsn duymaz."Utku Paa Temmuz'n ikinci haftas greve katld ve komutay Tugay Komutan yardmcsAlbay Nevzat'tan teslim ald.38 Unutulanlar Diinda Yeni Br ey Yok1993 Dnemi 391 Temmuz - 5 Austos 1993 arasnda meydana gelen olaylar yleydi:

2 Temmuz saat 17:00'da PKK ukurca ilesine hakim tepelerden ehre ate at. Karlklmsademe saat srd.3 Temmuz saat 23:40'da emdinli'nin Mezargedii blgesinde arazide sahra dzenindekiTakviye Piyade Taburuna ar silahlarla ate ald. atma 02:30'a kadar devam etti.4 Temmuz saat 16:00 da Yksekova-Yeilta yolu kesildi.9 Temmuz saat 17:00'da Yksekova blgesinde bir komando avuu ehit oldu. Ayn gn saat23:45'de ukurca l Snr Karakoluna silahl saldn yapld, iki jandarma eri ehit dt.11 Temmuz 20:45'de ukurca Ormanl mezrasna silahl eylem yapld.17 Temmuz ll:30'da Yksekova blgesinde arazide bir jandarma eri ehit oldu. Ayn gn saat14:30'da ukrca-Ikh ky yolunda bir sivil ara mayna arpt.19 Temmuz 02:00'da emdinli'nin Durak blgesinde sahra dzenindeki 4 nc Da veKomando Taburunun emniyet timine saldrld. Drt komando eri ehit oldu. Bir Astemen vealt komando eri yaraland.20 Temmuz 19:30'da Yksekova Gven kyne silahl saldr yapld ve iki kyl karld.23 Temmuz 15:00'da ukurca Pirineken ky yolunda bir sivil ara mayna arpt. Birvatanda ld, on vatanda yaraland.24 Temmuz 14:30'da emdinli'de arazide bir komando eri ehit oldu. Ayn gn saat 23:00'daHakkari vilayet merkezinin Kuzey Dousuna silahl saldr yapld. atma mahallearalarnda, sonuta ortaya bir ey kmadan drt saate yakn devam etti.27 Temmuz saat 14:20'de Yksekova'nn Kskl Jandarma Karakoluna gndz gzyle, stelikana karayolunun kenarnda bulunan bir yere baskn yapld. Biri assubay drd er. be kiiehit oldu. Ayn gn saat 22:30'da Yksekova'nn Karabey ky silahl saldrya urad, kyl karld. Saat 23:15'de gene Yksekova obanpmar Jandarma Smr Karakoluna mensup

bir er mayna bast ve ehit oldu.


23/224

28 Temmuz saat 23:30da Hakkari'ye bal Kavakl Jandarma Karakoluna silahl saldrdabulunuldu.1 Austos saat 14:20'de Yksekova Yeildere mezrasnda bir jandarma eri ehit oldu. Ayn gnsaat 23:40'da Yksekova'nn dibinde bulunan Kaml Jandarma Karakoluna saldr yapld, er ehit dt. Saat 24:00 da da ukurca'nn Serbest Jandarma Snr Karakoluna

baskn yapld. On er ehit oldu. Bir subay, sekiz er yaraland.2 Austos saat 09:15'de Hakkari merkeze bal Taba ky yolunda bir sivil ara maynaarpt, bir Geici Ky Korucusu ehit oldu, iki vatanda yaraland. Ayn gn saat 14:00'daemdinli Akttn Jandarma Karakolundan bir jandarma eri ehit oldu.3 Austos saat 21:00'da Hakkari-Yenikpr arasnda Zap vadisinde bulunan tavuk iftliinibasp tesislere benzin dkerek 13.000 tavuu canl canl yaktlar. Saat 22:00'da Hakkarimerkeze bal Bah kyne silahl saldr dzenlendi. Ayn gece 23:30'da Yksekova Uzun-srt Jandarma Karakoluna baskn yapld, bir stemen ve yedi er ehit oldu.4 Austos saat ll:00'da ukurca blgesinde bir komando eri ehit dt.5 Austos saat 22:00'da Yksekova Esendere Jandarma Karakolu silahl saldrya urad.Olaylar bunlarla da bitmiyordu. Her gece en az ky, iki karakoldan; uzaktan ve yakndan birsilah sesinin duyulmas, bir karartnn yanl alglanmas sonucu balayan yardm arlarn

ieren telli ve telsiz konumalar sabahlara kadar devam ediyordu. zellikle kylerdekikorucular kendi durumlarnn daha kt olduunu ispatlama gayretiyle ellerinden geleniyapyorlard. Burada her ey rndan kmt. Tehlike her gnn 24 saatinde ve her metrekaresindeydi. Klasik bir savata byle ikence olamazd. Her ey sinir sistemlerinindayankllna balyd. Dayanld olmak cesarete e deerdi. PKK'nn kayda deer bir kaybyokken, bir ayda bulunduklar yerde 40 asker ehit olmutu. Bu saynn iki- misline yakn dayaral vard. in en lmcl taraf ise personelin zerinde yaratt ok ve moralbozukluuydu."Herkes kadar yaparsanz; Hibir ey yapmamsnzdr."Temmuz'un ikinci haftasyd. Birliklerin durumlarn incelemeye devam ediyordum. UH-1helikopteri ile uuyorduk. ki pilot hari helikopterde alt kiiydik. Yanmda, karargahtan

Harekat ube Mdr Kurmay Binba Ahmet vard. Kendisine: "Pilotlara syle, Ykseko-mmimmm40 Unutulanlar Diinda Yen! Bir ey Yokva Gneyinden Alandz'e/Oramar'a gesinler, o blgeyi tam olarak grelim" dedim. Bu blgeeski isyanlarn da balad bir yerdi. ncelediim baz PKK belgeleri ve telsiz mesajlarnda"1993 yl sonunda Krdistan meclisinin burada da alabilecei" gibi zrva ifadeler vedeerlendirmeler geiyordu. Sz konusu alan her birinin rakam 3.000 metrenin zerinde,Buzul, Rejgar, Tove, zme dalarnn ortasnda, ierisinde kanyonlar, derin vadiler, boaz vegeitlerin bulunduu, tabanlarndan akarsularn getii bir blgeydi. Gneye doru ksa birvadi ile Kuzey Irak topraklarna geilerek PKK'nn orada bulunan Me-zi-Karyaderi (Avain)kampna balanyordu. Alandz'e ancak dalarn arasndaki dar geitlerden girilebiliyordu.Hakkari'nin her taraf yle olmakla beraber buras sanal olarak yaratlan korku filmleriniaratmayacak kadar vahi bir^grnmdeydi. Daha nce bir taburla geitlerden birikullanlarak kenarlarndan birine kadar yaklalm, ne olup bittii bilinmeyen bu blgeninrisk ve tehlikeleri dnlerek geri dnlmt.Hava ok scakt. Helikopter doudan vadi ierisinde uarak Ora-mar blgesine girdi. Pilotlarmaksad bildikleri iin daireler izerek blgeyi incefememizi salamaya alyorlard. Birkuyunun iindeydik. Camlardan j,rnen tek ey gkyzne doru ucu grnmeyenkayalklard. Aada PKK'nn sahiplerini kovduu be bo ky grnyordu. Dne dne 9-10tur attk. Ne kadar gizlemeye ve kamufle etmeye alsalar da iki ky kullandklar veRubariin ay vadisinde yamalar yararak toprak altna girdikleri belliydi. Saat 14:00civarndayd ve artk ayrlabilirdik. Pilotlar tecrbeliydiler, bir uyarya gerek duyulmazd.Balangta belli bir ykseklikte uarken, son turlarda bu kk helikopter daha aalarda

umaya balamt. Binba Ahmet i konuma cihazn kararak iki pilotun arasna giriponlarla konutu. Bir ey sylemeden yerine oturdu.


24/224

- Ahmet mesele nedir?- Komutanm, ar scaktan helikopterin performans dm, btn gcn zorluyorlar amaykselemiyor.- Gneye Irak'a alan vadinin rakm daha dk.- Oray, Dilekli, Dibecik kyleri ynn deneyecekler komutanm.

Pilotlar Gney istikametini iki kez denediler, kamadk. Bir kuyuda atl karnca gibi dnpduruyorduk. Bekleyerek yapacak bir ey yoktu.- Ahmet yakla, kulan azma daya (Helikopterin grltsnden normal konumaanlalamyordu). Pilotlara syle, ini yerini kendi-1993 Dnemi 41leri seecek; mmknse blgenin kenarlarnda bir yer tercih etsinler. ner inmez, pilotlar dasilahlarn alm olarak, benim peimden geleceksiniz. ni yeri netleirken sen Tugaya bildir,klada ne kadar helikopter varsa azami miktardaki timi bu helikopterin evresine atpemniyetini alsnlar. Biz iyi bir ate muharebesine girebileceimiz mevkide olacaz, gelenlerletemas kurarz. Tugaydakilere unu srarla syle, zaman her ey. Aadakilerin ne olupbittiini anlamalar da zaten 20-25 dakikay alr.- Emredersiniz komutanm.

Bu konuma esnasnda helikopter bir tur daha atmt. Binba, pilot Yzba ve stemenlekonutu. Pilotlarn kasklarnn ne doru eilip kalkmas emri anladklarnn iaretiydi. Bir turdaha tamamlanmak zereyken, gneydeki vadinin kayalklarn sanki elimizi uzatsakdokunacaknz gibi bir mesafede ve kulaklar yrtan bir motor sesiyle helikopter kendinikuyunun dna att.Hakkari merkezi ile arasnda sadece bir da silsilesi bulunan Ora-mar/Alandz blgesindePKK'nn meydan okurcasna bu derece tertiplenmesi ve kendisini ok rahat hissetmesi btnolay ve eylemlerin yannda, akl almaz bir eydi. Klaya dner dnmez Tugay karargahndasrekli kalan Hava Kuvvetleri irtibat subay/leri Hava Kontrolr vastas ile acil ve ani havaisteinde bulunduk. Teklif kabul edildi. Hedefleri gelecek uaklara tarif etmek zere ben,Binba Ahmet ve havac stemen, bu defa Skorsky helikopteriyle uaklardan 15 dakika nce

hedef blgesinin zerine ulatk. Hedefleri Binba Ahmet de tarif edebilirdi. Ben dalarda vekayalk blgelerde Hava Kuvvetlerinin etkilerini bizzat gzlerimle grmek iin ekibe katldm.Uaklara hedeflerin tarifini havac stemei yapacandan blge zerinde birka tur atarakkendisine yerlerini tek tek gsterdik. Tam planlanan zamanda ikierli kol halinde drt uakhedef blgesine geldiler. Hava kontrol stemen uaklara hedeflerin tanmlat m savapilotlarnda hibir tereddde yer brakmayacak gibi yapt. Byle kayalk ve kesik arazide birdakikay dahi gemeyecek sre ierisinde tarifin yaplmas ve anlalabilmesi ok zor bir iti.Bu i iin helikopterin dar camlarndan bakarak anlatlmas ise baka bir sorundu. stemencin gibi bir ocuktu. Bu grevini kan ter ierisinde helikopterin bir yanndan dier yanmakoarak byk bir evk ve cokuyla yapt. Faaliyet iki buuk saat srd. Uaklar blgedenayrldktan sonra hedefleri daha yakndan grmek istedim. Blge zerinde 4-5 dairevi turattk. Havadan drbnle bile net olarak bir deerlendirme

42 Unutulanlar Diinda Yeni Br ey Yok1993 Dnemi 43yapabilmek mmkn deildi. saate yakn bu alann zerinde srekli dnyorduk. Bir arahelikopterin teknisyeni astsubayn kendinden getiini grdm. Ba dnmt, klayayaklancaya kadar uyudu. Pistten karargah binasna yrrken pilot Yzba Ali'ye; "seninteknisyenin dnmekten ba dnd" dedim. "Komutanm, ben bile u anda yerekimi olmayanbir bolukta yryormuum gibiyim. Srekli onlarca saat bile usak bu duruma gelmeyiz"dedi."Acemi marangozun yongast ok ohtr.'16 Temmuz 1993 gecesi sat 22:00 civarndayd. Harekat Merkezinde alyordum. Karargah

subaylarnn byk bir ksm da buradayd. nce bir ka kez silah sesi duyuldu, birka dakikaiinde klann her tarafn ate sesi sard. Subaylarn hepsi birden dar frladlar. Artk silah


25/224

seslerine insan sesleri de karmt. Dar ktm. Kla nizamiyesine doru bir ka kiikouyor, sivil kyafetli olan, nizamiyenin zerinden geecek ekilde havaya darbeler halindeate ediyor ve dierlerine emirler veriyordu. Koarak emir verenin yanna gittim.- Sen kimsin, dedim.- Ben Jandarma zel Harekat Grubunda Astsubaym.

- Niye nizamiyeye doru ate ediyorsun?- Oradan klaya szabilirler.- u anda klada tek silah sesi gelmeyen yer oras, nizamiyedeki askerler soukkanl ki bir eygrmeden ate etmiyorlar. Seni byle sivil kyafetle bu karanlkta grnce ne yapacaklarnbiliyor musun? stelik elinizde de kalenikof tfei var. Bu silah) kim kullanyor? PKK.Kendinizi ldrtmeden hemen binanza dnn.Bu arada bir ka roketatar sesi duyuldu. Patlamalar uzaktan geldiinden bizimkilerin attanlalyordu. Klann Kuzeyi ve Kuzey Dousunda ate sesleri daha youndu. ki tip silah sesivard. Bunlar bizim kullandmz G-3 piyade tfei ile PKK'hm kulland kaleni-kofsesleriydi. Baz subay ve astsubaylar da kalenikof kullandklarndan tansiyonu yksek buortamda bizim mi, PKK'llarn m, anlamak mmkn deildi. Bu durum personelde PKK'llar

klann ortalarna kadar girmiler gibi alglanyordu. Her ynden byk yanlt.Binalarn arasndan klann kuzeyindeki mevzilere gittim. Burada ate sesi kesilmiti. Okesimin sorumlusu Blk Komutan Yzba da oradayd. Kendisine:- lk ate nereden ald?- uradaki nbetiler, diye 30 m. teyi gsterdi. Oraya gittik. Ayn mevzide iki asker vard.- Neden ate atnz?- Atei PKK at komutanm.- Dnmeden cevap vermeyin. Ka namlu az alevi grdnz?- ki gibi geldi komutanm.- Siz ne yaptnz?- Atein geldii yere bir arjr boalttk.

- Sizin ateinizden sonra kardan ate edildi mi?- Hayr komutanm.Harekat Merkezine dndm. Subaylar da birer ikier geldiler. stihbarat ube MdrKurmay Yzba Harun'a:- Kimdi bunlar?- Doudaki Beralan yaylasndan veya kuzeyimizdeki Karada'dan gelmi olabilirler.- Acaba? Ne makineli tfek, ne roketatar, ne havan kullandlar. Ne de evredeki timlere szmateebbsnde bulundular. Bu kadar zahmetsiz ii da kadrosu yapar m?- Milisler olabilir komutanm.- Doru. Bunlar ehirden, Hakkari'den geldiler ve bir saate kalmaz evlerinde olurlar.u olay bile bal bana, PKK'llarn cesaret ve kendilerine gven konusunda nerelereulatnn gstergesiydi. Bu ne cretti? Taciz ettikleri yer, Da ve Komando Tugaynn anaklasyd. Byle bir teebbste dahi, bunun bedelinin ok ar olabileceini beklemiyorlard. bu duruma getirilmiti. Tm personel sinirleri yay gibi gerilmi halde sabah yapt."Vatan topra bir kyl akyla ve saflyla sevilmelidir.'19 Temmuz saat 02:00'da emdinli'nin Durak Jandarma Karakolu blgesinde arazidekonulanm olan 4nc Da ve Komando Tabu-v>I 'V 4H* t44 Unutulanlar Diinda Yen! Bir ey Yokrunun ran snr istikametinde evre emniyeti iin mevzilenen timine PKK'nn saldrdhaberi geldi. Ne olup bittii tam anlalncaya kadar sabah oldu. Gn aarrken blgeye gittik.Drt ehit, biri subay olmak zere alt yaral vard. Tabur Komutan Piyade Binba Atakan

gzyalarna hakim olamyordu. Taburun bir uaksavar makineli tfei ile bir tanksavar topuda PKK'llar tarafndan gtrlmt. Fevkalade hassas bir ruha sahip olan Atakan bunu


26/224

namus meselesi gryor ve kendini tutamyordu. Onu bir kenara ekip, "Atakan, sana sz, busilahlan bulup sana vereceiz" dedim.(Irak'a yaptmz operasyonlardan biri olan Hakurk/Ejder operasyonunda bulduumuz 268adet yeralt deposu, snak ve gmlerden kardmz yzlerce ar ve hafif silahlarnarasnda 4nc Da ve Komando Taburunun uaksavar ve tanksavar topu da vard.

29 Eyll 1992 gecesi, PKK, yllarca "bir avu zgr vatan" dedikleri emdinli'nin Derecikblgesinde bulunan Jandarma Karakoluna, ar silahlar desteinde 620 militandan oluan birkuvvetle taarruz etti. O gece Binba Atakan da bir Da ve Komando Bl ile [160-180 asker]bu karakolda bulunuyordu. PKK ile mcadele tarihinde ilk kez byle bir gcn bir noktayatopland grlmtr. Saldr Kuzey Irak topraklarndan balam, nce emniyet timlerinesonra da bir dalga halinde karakola arpmtr.Derecik olay da bu blgede ilerin nereye geldiinin ak gstergesidir. ki taraf boaz boazabirbirine girmi, cesaretlendirici haplar alm olan militanlar ldrm gibi saldrmlardr.Gn aarnca dahi atmay kesip ekilmeyen PKK'llar, blgeye gelen kobra helikopterleriak alanda yakalayarak top ve makineli tfek ateine tutmutur.Derecik Karakolunun evresinde 116 PKK'l cesedi toplanmtr. Bu saldrya katlp sonradanteslim olan militan da; atma alannda kardklar le ile yaral iken sonradan

lenlerin toplam saysnn 86 olduunu sylemilerdir. Derecik Karakoluna saldran 620militann 202'si yok edilmitir. PKK'nn byk bir hezimetle biten bu saldrsn merkez kararyelerinden Nizamettin Ta ynetmitir. Bu olaydan sonra sulu bulunarak grevdenalnmtr. Ayn ahs 1994'de bu defa hareketli alay komutan olarak karmza kt ve aynhatalar gene yapt. Hareketli alay denilen PKK gruplarnn bana gelenler olay tarihi gelinceanlatlacaktr.Derecik arpmalarnda biri subay olmak zere 28 Da ve Komando kahraman ehitolmutur.)1993 Dnem! 45"Doal bir itenlik olmazsa amacnz gereklemez.nk Tanr yardm etmez.

itenlik, amacnzn cam ve ruhudur."23 Temmuz 1993'de Babakan ve Genelkurmay Bakan'nn Hakkari'yi ziyaret edeceikonusunda bir mesaj geldi. emdinli'nin Gneyindeki ran-Trkiye-Irak snr sfr noktasndabulunan Mezarge-diine gidilecei ve orada brifing verilecei belirtiliyordu.O blgede takviye piyade taburlarndan biri vard. Muharebe koullarna gre dzenlenmiolduundan doal olarak ekilcilikten uzakt. Fakat bunun anlatlmas ve anlalmas iiniinde olmayan iin zordur. Mezargediine giderek, gelecek kiiler iin adr ve dier idaritesislerin nereye kurulmas gerektiini, o gn nasl bir tertip alnmas lazm geldiini syledimve bizzat gsterdim. Taburun malzemeleri ancak kendilerine yeterliydi. Temmuz ayndabulunulmasna ramen personelin giysileri klk malzemelerdi. Kazaklar, yn amarlar,parkalar i ie giyerek souktan korunmaya alyorlard. Tabur hemen gneyinde bulunanHakurk'a bakan 2.801 rakml tepe ile dou ve batsnda bulunan rakmlar 3.000 metreninzerindeki dalarda 24 saat esasna gre emniyet timleri karyordu. Tabur Komutan butimlerden bir uzman erban geen hafta el parmaklarnda donma emareleri grldnsyledi. Emniyet timlerinin bulunduklar yerlere erzak ve mhimmat gtrebilmek iincivardaki kylerden katrlar kiralamlard.Geni bir heyet 23 Temmuz leden nce Da ve Komando Tugaynn klasna geldi. TugayKomutan Utku Paa kendilerini tren birlii ile karlad. Buradan Mezargediine gidildi.Babakan ve Genelkurmay Bakanndan baka baz Bakanlar ile st dzey brokratlar vemedya mensuplar da vard. Brifingler verildi. Herkes memnun, mesut, huzurlu ve sankibatda bir ilede parti kongresi yaplyormu veya bir tesis alyormu gibi birbiri ileakalayordt.Bu geliin maksadn, yllar nce iler kt gitmeye baladnda herkes anlayabilirdi. ok

fayda salamasa da bir para iyiletirmeye katks olabilirdi. Artk gn, o gn deildi. Gemiola, PKK'nn geldii seviye mesaj verme mesaj alma gibi sradan eyleri umursayacak halde


27/224

deil, die di gze gz sren gayr nizami harpti. Zaman ne mesaj ne de nutuk zamanyd.Buraya geliin etkisi arpan askerler46 Unutulanlar Diin da Yen Bir ey Yokiin, mermi ve roket, bann stnde patladnda sabun kp bile saylmazd.Ben hibir ey hissetmiyordum. adra da girmedim. Gelen insanlar sadece fizik olarak

buradaydlar, ruhlar kesinlikle burada deildi. Bunu hal, hareket, konular ve konumalardananlamak iin derin bilim sahibi olmaya ihtiya yoktu. Herkes helikopterlere binip gle oynayaayrld. Orada kaldm. Gruplar halinde ve tek tek subaylarla konutum. Hepsi sanki bir saatnce burada bulunanlar hi grmemi gibiydi. Efe yaradll biri olduu her halinden, silah,mermiler ve ban kuanmasndan anlalan bir piyade stemeni: "ss ve kendimizikandrmay ne kadar seviyoruz deil mi komutanm?" dedi ve devam etti "Karada'dakitimden biraz nce indim, sakalm iin kusura bakmayn".Hava kararmak zereydi. Bir mddet drt askerin iki katin yedek-leyerek Irak topraklarndakiHakrk kampna bakan 2.801 rakml tepedeki time akam yemei gtrmek iin daatrmanlarn izledim. Katrlar kayalklara hi sorun karmadan rmanyor ve askerlerle tamanlam griinyorlard. Tabur Komutanna:- Bu askerler daha nce binek veya yk hayvanlaryla uramlar m?

- Ne gezer komutanm. Katr ilk defa burada grdler, ama birbirlerine abuk kaynalar.O gece emdinli'de kaldm. Mteakip gnlerde PKK saldrlan bize daha byk aclar verecekekilde artarak devam etti."Klasik olmayan sava tr, sokak kedisininkurnazl ve ustalna sahip olmay,mantk yrtme ustal, yksek zeka ve kavramayetenei gerektirir."24 Temmuz saat 13:00 civarnda alma odamdan Harekat Merkezine indim. Ana telsiz ve eltelsizleriyle herkes konuuyordu. Konumalarda jandarmalar, korucular, telsiz operatrlerivard. Karargah subaylar heyecanl ve sevin ierisindeydi. stihbarat ube Mdrne:- Durum nedir?

- PKK'l bir grupla temas saland komutanm.1993 Dnemi 47- Kim? Nerede?- zmc ky korucular Geven Da eteklerinde. Kylerine her an saldr bekliyorlarm,kendi inisiyatifleriyle bugn Geven Da blgesine operasyon dzenlemiler.Bu ky Hakkari merkeze 15 km. uzaklkta, ama yeri de 10 km. mesafedeydi.- Kendi balarna bir sonu alabilirler ini?- Bu airet iyi savadr komutanm. ok ehit verdiler, bunun cn almak istiyorlar.- l Jandarma Alay Komutannn haberi oldu mu?- Oldu. Temas zaten 10 dakika nce saland. O da atmay takip ediyor.Korucularn balangtaki konumalarndan her ey iyi gidiyor grnmekteydi. PKK'llarsktrlm, kurtulu areleri kalmamt. Telsizlerden gelen silah sesleri insan seslerinibasnyordu. Karargah subaylar sevinle korneti ba ve dierlerine neler yapmas gerektiinisylyor, onlar da ballandra ballandra anlatyordu. atmann birinci saati arkadakalmken korucu telsizlerinin birinden "yandm" diye bir feryat geldi. Sesin sahibi korucubann kardeiydi ve bir ayan daha nceki atmalardan birinde kaybetmiti. Daha dailginci PKK'hlara en yakn, en ileri hatta o vard. Harekat ube Mdr Kurmay BinbaAhmet'e:-Jandarma Alay Komutan bir tedbir dnyor mu?- Komutanm korucular yardm istemiyor.- Konumalar ben de duyuyorum. Karmamak iin de kendimi zor tutuyorum. Bukorucularn keyfine braklacak i mi? 25-30 korucu ellerindeki hafif silahlarla militanlara neyapabilir? Yapsalar da ne kadar yapabilirler? Buraya geldiim gnden beri grdm en iyi

frsat; adamlar bulunmu, iyi kt yerlerine mhlanm, stelik gndz.- Ben l Jandarma Alay Komutan ile greyim.


28/224

O srada Alay Komutan arad; iki tim hazrladn, helikopter verilebildii taktirde, AlayKomutan yardmcs Yarbay erafettin'i atma blgesine gnderebileceini syledi.Helikopterler ksa srede iki timi atma yerine yakn bir yere attlar. Yarbay byk zveri ile,bir aya olmayan buna ramen herkesten nde arpan yaralya ulamak iin kayalklarnierisinde debelendi, fakat olmad. Bu arada baka bir korucu ehit oldu, iki korucu yaraland.

Aya olmayan yaral korucu yle bir yerdeydi ki ne tam grlebiliyor ne de atele yardmedilebiliyordu. Son ana kadar soukkanlln kaybetmedi, elin-Vp^T-v'1

.' S, 1. ,la*'""-'L.' -*48 Unutulanlar Diinda Yeni Bir ey Yokdeki telsizle PKK'llarm kendisine 5-6 metre yaklancaya kadar, her hareketlerini bildirdi. Soncmlesi, "her tarafm sarld" oldu.Korucularn operasyonu iki ehit, iki yaral ile son buldu. l veya yaral herhangi bir PKK'h

bulunamad. Karargahta herkes zntlyd. lmlere alkn subaylard ama tek ayakl,cesur bir adamn lmn kendi azndan dakika dakika soukkanlln koruyarak anlatmasherkesi derinden etkilemiti.Bu sonu znUlyd; fakat bundan daha fazla zlnmesi gereken aleni bir eyi dnp,grememekti. O da uydu: atma yeri, bulunduumuz kla da ihtiyat olarak bulunanJandarma zel Harekat Grubuna (200 seme asker) 15 dakikalk uu mesafesinde, HakkariBatsnda Geitli blgesinde arazide slenmi olan 2 nci Da ve Komando Taburuna (arsilahlarla donatlm 700 komando) 10 dakikalk havadan intikal uzaklndayd. Olmayan birey olmu, PKK grubunun arazide yeri tespit edilmiti. Korucular da PKK ile temas salayarakkendi ilerini iyi yapmlard. tesini bir ok sebepten dolay onlar yapamazd. imdi srabizdeydi ve yaplacak ey da komandolar ile PKK grubunun zerine kara bulut gibi kmekti.

Bu kalplar yok mu? Brokratik kafa; esnek olmayan, hr dnceyi hapseden, ruhlar kafese,sokan. Tm faaliyetlerde esas dman ite buydu. Ate etmeyen, grlt karmayan, bumusibet; aslnda, canlyken bile insan ldrp idi eden, ie yaramaz hale getiren, felaketleresrkleyen en byk dmann ta kendisiydi. Savalacak ve mutlaka kazanlmas gereken itebuydu. Sava veya bar, her alanda bu hastalkla mcadele edilmeliydi. Dman yaratan da,onun hesabn ksa srede grememi olmann sebebi de gene buydu. Toplum yaamnda ktgiden btn faaliyetlerin nedeni; kalplk ve sra-danhkt. Knlamayan kalplar muharebedeinsanlarn lm sebebiydi. Kalplar ldrmeliydik. Aksi halde onlar bizi ldryordu.Tutkudan baka hibir ey ciddiye alnmamaldr.'27 Temmuz saat 14:20'de Yksekova 10 km. dousunda, Yksekova ile Iran siyasi snrarasndaki ana yolun kenarnda bulunan Kskl Jandarma Karakoluna saldr yapld haberiulat. atma ksa srmt. Biri astsubay, drd asker be ehit vard. Anayol kenann-1993 Dnemi 49daki karakola gndz gzyle byle bir eyleme kalkacak kadar meydan okuyorlard. Karakolagiderek bir tepeye ktm. Astemen katklar yn olarak Mor Da gsteriyordu. Saldrpersonel karakol civarnda gnlk ilerini yrtrken ok eklinde youn bir atele balamve azami 20 dakika srmt. Yksekova'dan komando ve jandarma birlikleri gelmi, yakncivar tarayp karakol blgesine dnmlerdi. Kaan militanlar takip etmek gene yoktu.Yksekova'daki 1. Da ve Komando Taburunun klasna dndm ve gece boyunca subaylarlagrtm. gn sonra bu defa Yksekova'nn yedi km. gneyindeki dmdz bir ovada bulunan KamlJandarma Karakoluna eylem yapld ve jandarma eri de burada ehit oldu.Bir leden sonra Utku Paa ile birlikte Hakkari'ye indik. Kla ehir aras 2 km.lik bir da

yoluydu. ehir 1700 metre rakmda, kla ise 2600 metre ykseklikteydi. Utku Paa banalojmanlar ve komutan konutunu gstermek istiyordu. Lojmanlar ehrin gneyinde prefabrik


29/224

barakalard. Bunlar piyade tfei atlarna bile dayankszd. Bazlar uaksavar ateine maruzkalm, bir taraftan giren mermilerin bazlar duvardan kamayp kalmlard. Tek katl bubarakalar Tugay 1984'de Bolu'dan Hakkari'ye intikal edince, askeri birlikler tarafndan inaedilmiti. Lojmanlarn etraf ar silahlar dahil epeevre mevzilerle evrili ve askerlerin elleritetikteydi. Bu sahay hemen yanndaki upuzun konik bir tepede gene ar silahlarla donatlm,

20 kiilik bir komando timi gzetliyor, bir tehlike annda tehdidin geldii istikamete ateayorlard. Subay ve astsubaylarn byk bir ksmnn e ve ocuklar yanlarnda deildi.Yksekova, emdinli ve u-kurca'da da aynyd. ncelendiinde grnen uydu; ailesi veocuklarn Batda brakabilecei uygun bir yeri olanlar ailelerini yanlarnda getirmemilerdi.Bir bakma iyi bir durumdu, nk lojman saylar yetersizdi, stelik ehirde kirada oturulacakdo^ru drst ev bulmak hemen hemen imkansz, ayn zamanda da emniyetsizdi.Utku Paa prefabrik tek katl konutu gsterdi ve baz nerileri oldu: "Ayn odada yanayp, hergece farkl odalarda yatmam, hi deilse hafta sonlan gndzleri de burada geirmenin sinirsistemim iin iyi olacan, kla havasndan kurtulabileceimi, gece saat 21:00'den sonramutlaka telefonlarn fiini karmam, aksi halde PKK'h erkek ve kadnlarn arayarak hakaretedip, propaganda yaptklarn" syledi.- Bunlar nereden aryorlar komutanm?

.,-,*.

iiiiit " *. "t-.-:a1. 4-1. M - ^- 4 '

f:>j^l->, - - .

50 Unutulanlar Diinda Yeni Bir ey Yok- Her yerden arayabilirler, muhtemelen evlerden.

- Sabaha kadar aryorlar m?- Hi ara vermeden sabaha kadar aryorlar.- Hep ayn kadn ve ayn erkek mi?- Hemen hemen ayn kiiler saylr.- Sizin gece burada olduunuzu nasl biliyorlar? Siz buraya gelince ast birlik komutanlarmecburen sizi evden aryorlar deil mi?- Tabii..tabii..- O kadn ve erkek Hakkari PTT'sinde komutanm. Bu ii de gece nbetlerinde yapyorlar.(Tugay komutan olduktan 2-3 gn sonra PTT'deki bu ahslara su st yapld. 26 aylk grevsremde ehirdeki konuta gitmeye ne zamanm ne de frsatm oldu. Kurmaylar benim iki ylakn grev sremde konutta sadece 13 gece kaldm kendi aldklar notlardan sylediler.Kuzey Irak ve yurt iinde ok uzun sren muharebeler dnda karakollar dahil kaldm heryerde PTT telefonlar vard; hi kimse beni aramad.)"Gevek beden, gevek zihne neden olur."1 Austos saat 01:00'da, ukurca'nn Serbest Jandarma Snr Karakoluna PKK'nn saldrdhaberi geldi. Bu karakol Hakkari'nin 220 km.lik Irak snrnn en batsnda rnak'akomuydu. Saldr baladnda alma odamdaydm. Harekat Merkezine indim. Gelenhaberler karma karkt. Blk Komutan stemen de karakolda kalyordu. nceleri BlkKomutan para para bilgiler verebiliyordu fakat sonradan onunla da grlemedi. ukurcaJandarma Snr Alay Komutan ve bu bln bal olduu Kprl Snr TaburKomutanndan gelen bilgiler insana bir ey anlatmyordu. Bu da ilerin kt gittiinin akbelirtisiydi. Alay Komutan "ukurca'daki Jandarma Komando Taburu ile Kprldeki taburmerkezinden takviyelerin' gittiini, ancak vadiden geen tek yolun PKK tarafndan mutlaka

maynland ve pusu kulduu dnlerek, karakola hzla ulamann zor olduunu"sylyordu.


30/224

atma gne douncaya kadar srd. Utku Paa klaya erkenden geldi ve helikopterleSerbest Karakoluna gittik. Her yer pelperian-1993 Dnem 51di. PKK karakola 1 km doudaki bir tepede mevzilenmi olan emniyet timine saldrmt. Timtamamen ehit olmu ve yaralanmt. On asker ehit, biri subay 9 asker yaralyd. ok atei

hem timin olduu tepeye hem de karakola ayn anda balamt. ok miktarda roket ve havanmermisi kullanmlar, bu aknlk ve sinme annda da mevziin iine girerek nerede ise heraskerin zerine onlarca mermi skmlard. Karakolun 30 m. gneyinde bir atakta ikimilitann cesedi vard. Bunlar kimin vurduunu merak ettim ve askeri buldum. "Kendimevziimi hi terk etmedim, hep bana verilen sorumluluk sahasna baktm, hi ses karmadm.Vurulduklar yere geldiklerinde, benim istikametimde kimse yok sanarak ayaa kalktlar,tetie bastm" dedi.Her ey ama her ey ite bu basit gibi grnen szciklerde saklyd. Bu ocuk hi telagstermemi ve neticesini almt.Timin mevzilendii tepeye ktm. nanlr gibi deildi. Buras bir mevzi deildi; karyolalar,battaniyeler, tpler, aydanlklar, kapkacak, radyo her ey vard. Yerlerde bol miktarda hermarka sigara izmariti mevcuttu. Buras bir msademe, atma maksadyla btn dikkatlerini

toplayarak hasm ve dman beklenen yer deil, tersine gel bizi topluca yok et der gibiydi.Hakkari'de her metrekarede bela dolayordu, ama bunlarn da dereceleri vard. SerbestKarakolu tehlikeli, ok tehlikeli, en tehlikeli derecelendirmesinde, son sfata sahip olanyerlerden biriydi. Batsnda rnak vard, oradakiler kendi dertleriyle urayorlard.Gneyindeki Irak topraklarnda ise dou bat istikametinde uzanan ve sanki denizin stnekm balina gibi duran da, PKK'nn Metinan kampyd. Saldry Barzani'nin blgesi olanMetinan kampndan gelen grup veya gruplarn yapt gn gibi aikard. Ar silahlarn da dayollarndan katrlarla getirmilerdi. atmada karakolda bulunan korucularn bazlar grubunbir blmnn hayvanlarla gneye gittiklerini grmlerdi.Blk Komutan stemen askerlerine ar dknd. Yeni atanmt ve bir aydr grevdeydi.ok zgnd; bu gece her eyi daha iyi anlamt. ki yl bu karakolda geceyi gndze katarak

alt. Sonradan Serbest'de baka olaylar da oldu. Bu subayn salarn her karlatmdadaha ok beyazlam gryordum. 1995 Temmuz'unda, iki yl sonra, grevden ayrlrken ise,tamam bembeyazd.52 Unutulanlar Diinda Yen Bir ey Yok"Titrek ve rkek admlarla yol gidilmez."3 Austos gn Olaanst Hal Blge Valisi Hakkari'ye geldi. Akam, OHAL Valisi, HakkariValisi, Utku Paa, ben ve bir ka brokrat ehirde bulunan askeri gazinonun bahe ksmndayemek yedik. Konumalar arasnda PKK ile ilgili tek konu; nmzdeki hafta rgtnDiyarbakr'dan Hakkari'ye kadar olan blgede kepenk ve kontak kapama eylemiydi. Buna naslmani olunacakt? are neydi? Herkes bir eyler sylyor fakat bir trl tam bir sonucaulaamyorlard. Burada her taraf alev alev yanarken kontak ve kepenk ii en kritik konuydu!Konumalara katlma gerei duymuyordum ancak, lastik gibi uzadka uzad. Dayanamadm:"Her ey o kadar ak ki; konuarak varlacak bir yer yok. Adamlar kendi otoritelerinin devletotoritesinin stnde olduuna eylemleriyle halk inandrmlar. PKK ne talimat verirse onumutlaka uygulayacaklardr. nk, yapmazlarsa en azndan bir ksm balarna ne geleceinibiliyor. Halk balarna gelecek olanlara u dnemde bizim engel olamayacamza da inanmdurumda, iinizden biri dkkan veya ara sahibi olsa, farkl ne yapabilirdi ki? Bu soruyukendimize sormalyz.Acil diye konuulan bu konu, cereyan eden durumlarn karsnda yirminci srada bile yeralamaz. Bir ey acilse bilinsin ki ge kalnmtr. Kimse bulutlar yelpaze ile datamaz.nsanlar unu bilmeli, eer eylem gn kim dkkann amaz, aracn altrmazsa, bir dahahibir eyi ne aabilir, ne de altrabilir. Fakat bu safhada halk bu syleme itibar etmez.Neden? nk bu vilayette evin orta direi krlm" dedim.

Bir Kurmay Albay konuuyordu, mlki erkan hi sesini karmad. Ama Utku Paa alnd."Pamukolu Albaym bu iler yle olmuyor" dedi.


31/224

"Komutanm bu iler bekleyerek, konuarak hi olmayacak. Biz Trkiye'nin 80 vilayetine 20yandaki ocuklarn cesetlerini gece gndz gndermeye devam m edeceiz? PKK butopran her karnda Trk Milletine ve O'nun Ordusuna meydan okumay srdrsn m?Sava bir gaddarlktr; hi kimse ve hibir zaman dilimi onu zarifle-tiremez. PKK bunuuyguluyor. Muharebenin doasna uygun hareket edilmezse, ite millet byle 10 yl ac eker,

daha yllarca ekece-1993 Dnem 53i de ortada. Geen zaman ierisinde, milletin yetki verdii bu ii halletmekten sorumlu^ kimve hangi kurum varsa, herkes ge kalmtr" dedim.Kimse Cevap vermedi. zerinde hibir giysi bulunmadan dolaan biri vard ve kimse birtrl,."beyler bu adam ryan" diyemiyordu. Ben de bunu hi anlayamyordum.Yemek devam ederken saat 22:00'da bulunduumuz yerden 10 km. uzakta Zap Vadisinde anayolun kenarnda bulunan Devlet retme iftliinin PKK tarafndan yakld, ayngzergahtaki Bal kyne de silahl saldr balad haberi geldi. Militanlar iftlikteki altgrevliyi bertaraf ederek, barakalara benzin dkp ierlerinde bulunan 13.000 tavuu,hayvanlarn lklar arasnda cayr cayr yaktlar.Yemek bitti, ben klaya ktm. Harekat Merkezine urayp alma odasna getim. Saat

02:00'da Yksekova'daki Tugay Komutan Yardmcs Piyade Albay Blent arad:- Komutanm, Uzmsr t Jandarma Karakolu saldrya urad.- Utku Paaya bilgi verdiniz mi?- Konutu birka kez aradm, cevap alamadm.- Bu karakol size 6-7 km. mesafede Yksekova-emdinli yolu zerinde deil mi?- Biz mermi seslerini duyuyoruz. Atlan roket ve havanlar da gkyzn aydnlatyor, dedi.- 1 nci Da ve Komando Taburu sizin yannzda deil mi?- Btn blkleri klada.- Daha ne bekliyorsunuz, derhal hareket edin.- Komutanm yolu maynlanmlardr ve mutlaka pusu vardr.- Blent Albaym dmdz ovada yoldan gitmeniz art m? Arala gitmek art m? nsan bu

mesafeye koarak gider. 1.000 komando kendinden 6-7 km. tedeki bir karakolda arpan 70-80 askeri uzaktan m seyredecek?- Tabur zaten hazr komutanm.- Daha ne bekliyorsunuz? Albaym, Tabur Komutan Binba Va-hit'e syle; rzgar olacak,rzgar yetmez; kasrga gibi esecekler.Uzunsrt Karakolundan emdinli istikametinde 10 km. uzakta da 4. Da ve Komando Taburuordugahtayd. Tabur Komutan Binba Ata-kan' buldum:- Atakan senin 10 km. Kuzeyinde, anayol zerinde Uzunsrt Karakolu saldrya urad. Mayn,pusu var gibi kt alkanlklar dinlemem. Nasl gidersen git, ama imek gibi git. -, rv~'ii

~$ftI54 Unutulanlar Diinda Yeni Bir ey Yok- Emredersiniz komutanm.Aaya Harekat Merkezine indim. Beklemekten baka yapacak bir ey yoktu. Sabah olurkenrapor geldi. Karakoldan bir stemen, bir uzman avu, alt er olmak zere sekiz ehit, bir okadar da yaral vard. Her iki tabur da gney ve kuzey istikametlerinden karakolaulatklarnda PKK llar atmay keserek ekilmilerdi. Utku Paa ile Uzun-srt'a gittik.Saldr karakolun Batsndaki emniyet timine yaplmt ve zayiat oradayd. stemen smetise Yksekova Jandarma Komando Blnn Komutanyd. (Topu stemeniydi ama buble atanmt. O dnemde jandarmay takviye iin ok miktarda K.K.K.'lna mensupsubay ve astsubay jandarma grevlerine verilmiti.) smet blnn bir timinin bulunduu

bu karakola gelerek kendi askerlerini grmek istemi ve gece de orada kalmt. Saldrsrasnda eyleme manz kalan timin bulunduu yerin tam tersi istikametinde olmasna ramen


32/224

saldr altndaki askerlere yardm etmek iin bulunduu mevziden karken, atld hedefibulamayan serseri bir roket boazna saplanmt. Ayn mevzi ukurunda bir de uzman avuvard. Olay saniye saniye yaar gibi anlatt. Ayn mevziye girdim ve kar taraftar zerime ateediliyormu gibi ktm. Uzmana sordum:- Byle mi kt stemeniniz?

- Hayr komutanm, beline kadar ykselmiti. Siz srndnz. Sinir sisteminin kontroldnda, muharebe teknikleri aslnda okbasit alkanlklard. Fakat bu basit eyleri yapmak, her zaman ve herkes iin ok zor olmutur.Gece karakolda 5-6 korucu da vard. Bunlardan birinin syledikleri, insan ileden karmayayetiyordu: "Emniyet timini ok ksa bir zamanda telef ettikten sonra 10-12 PKK'l orada halayektiler kumandanm".Saldrya urayan tepeye ktm. Buras bir mevzi ve muharebe yeri deil, karyolalar, yataklar,battaniyeler, aydanlklar, sigaralarla bir gecekonduyu andryordu. Her yerde ayn, kabuledilemez hatalar vard. Odaya benzeyen ukur darmadankt. Erlerden birinin defteriyerdeydi. El yazl baz adresler, bir iki telefon numaras, kk paralara ait hesaplarla birkamani ve trk sz vard. Bunlardan biri:"Eledim eledim hllk eledim Aynal beikte canm, bebek eledim Byd de gitti, asker

eyledim Gitti de gelmedi canm, buna ne are. "1993 Dnem! 55Karakola dndm. Komutay almaya gelen stemene defterdeki ismi syledim.- Bu ocuk ehit mi? Yaral m? Listeye bakt.- ehit komutanm.- Defterini sana veriyorum. ahsi eyalar ile birlikte mutlaka ailesine ulatracaksn.- Ba stne komutanm.Akama doru klaya dndk, Harekat Merkezine getim. Subaylar "hayrl olsunkomutanm" demeye baladlar. "Nedir hayrl olan?" Kurmay Bakan "Haberlerde TV veradyolar syledi, Tugenerallie terfi ettiniz" dedi. Bu haber zerine benden mutlulukbelirtileri umduklar anlalyordu ki gremeyince armlard. "Hibir deiiklik

gstermediniz komutanm" dediler. "u geen bir ayda grp yaadklarmz, insan,insanlarn icat edip kullandklar sfat ve unvanlarn ne kadar anlamsz olduunu ok iyigsteriyor. Rtbeyle, nianla yaplacak bir ey yok. Her ey insann yaratl ve yreiyle ilgili.Unvan olunca meziyetlerin mi artyor? Sen neysen O'sun".Resmi tebli bir gn sonra geldi. 30 Austos 1993'den itibaren Tugenerallie terfi ediyor, Dave Ko

Documents

220307 Pamukoglu Unutulanlar Disinda Yeni Bir Sey Yok