ПОТРОШУВАЧКОТО ПОТРОШУВАЧКОТО ОПШТЕСТВО И ОПШТЕСТВО И

ЛИЧНОСТАЛИЧНОСТА

Трошењето пари е како Трошењето пари е како дрогадрога

► Шопингот и неконтролираното трошење пари Шопингот и неконтролираното трошење пари е како дрогата зашто во мозокот го стимулира е како дрогата зашто во мозокот го стимулира центарот за награда, кој исто така е поврзан и центарот за награда, кој исто така е поврзан и со одредени зависностисо одредени зависности..

► Научниците откриле дека луѓето трошат Научниците откриле дека луѓето трошат многу повеќе доколку нивните плати се многу повеќе доколку нивните плати се поголеми, дури и ако цената на производот е поголеми, дури и ако цената на производот е неразумно висока. Ваквото однесување веќе неразумно висока. Ваквото однесување веќе со години во економијата се објаснува со со години во економијата се објаснува со терминот терминот „илузијата на парите“.„илузијата на парите“.

► Професор Армин Фалк од Универзитетот во Професор Армин Фалк од Универзитетот во Бон извршил серија тестирања врз 18 Бон извршил серија тестирања врз 18 волонтери, настојувајки да утврди волонтери, настојувајки да утврди како како висината на нивната плата им влијае врз висината на нивната плата им влијае врз ставот за цената на производот.ставот за цената на производот.

► Испитаниците добиле две различни плати, Испитаниците добиле две различни плати, од кои едната била за 50 отсто повисока од од кои едната била за 50 отсто повисока од другата но кога ја добиле повисоката другата но кога ја добиле повисоката плата, цената на производот во каталогот плата, цената на производот во каталогот исто така порасната за 50 отсто. исто така порасната за 50 отсто.

►Додека биле тестирани, на испитаниците Додека биле тестирани, на испитаниците им е скениран мозокот со цел да се одреди им е скениран мозокот со цел да се одреди степенот на активност во центарот за степенот на активност во центарот за награда. награда.

► Научниците откриле дека на луѓето кога ќе Научниците откриле дека на луѓето кога ќе им се даде номинално повисока плата, им се даде номинално повисока плата, имаат имаат многу многу поголемо чувство за поголемо чувство за награда при трошењето паринаграда при трошењето пари,, иако иако нивната куповна моќ реално останала иста. нивната куповна моќ реално останала иста.

►Ова значи дека центарот за награда Ова значи дека центарот за награда бележи зголемена активност кога се бележи зголемена активност кога се зголемува приходотзголемува приходот со што се со што се поткрепува тврдењето дека поткрепува тврдењето дека активноста на центарот за награда активноста на центарот за награда е резултат на илузијата на парите. е резултат на илузијата на парите.

►Научниците вообичаено се скептични Научниците вообичаено се скептични за влијанието на илузијата за парите, за влијанието на илузијата за парите, но неодамнешните настани и но неодамнешните настани и однесувања на луѓето придонесоа за однесувања на луѓето придонесоа за промени на овие ставови - вели Фалк. промени на овие ставови - вели Фалк.

Што се може да се продава и да се Што се може да се продава и да се купувакупува

► Edna od najva`nite odliki na sovremenosta e Edna od najva`nite odliki na sovremenosta e ogromniot broj na raznovidni proizvodi i ogromniot broj na raznovidni proizvodi i uslugi koi se nudat na pazarotuslugi koi se nudat na pazarot i koi lu|eto i koi lu|eto mo`at da gi nabavat t.e. da gi platat. mo`at da gi nabavat t.e. da gi platat.

►Mo`e da se kupi voda od ovoj ili onoj izvor, Mo`e da se kupi voda od ovoj ili onoj izvor, ma{ina za perewe ali{ta, aparat za lupewe ma{ina za perewe ali{ta, aparat za lupewe kori na portokal, najnov model na Mercedes, kori na portokal, najnov model na Mercedes, dvokolka napravena pred dva veka, stan od dvokolka napravena pred dva veka, stan od 18 metri kvadratni, deloven prostor od 18 metri kvadratni, deloven prostor od nekolku iljadi metri kvadratni, ~ove~ka krv ili nekolku iljadi metri kvadratni, ~ove~ka krv ili bubreg, da se plati ~istewe na ~evli, nega, bubreg, da se plati ~istewe na ~evli, nega, vnimanie, seks i t.nvnimanie, seks i t.n. .

► Skoro se, skoro sekoj predmet, pojava, Skoro se, skoro sekoj predmet, pojava, dejnost, usluga, mo`e da se proceni, da dejnost, usluga, mo`e da se proceni, da dobie pazarna cena i da im se ponudi na dobie pazarna cena i da im se ponudi na kupuva~itekupuva~ite..

Манипулирање со потребите на Манипулирање со потребите на луѓетолуѓето

►Ova op{testvo duri se obiduva, no i uspeva, Ova op{testvo duri se obiduva, no i uspeva, da reducira duri i da odzeme nekoi su{tinski da reducira duri i da odzeme nekoi su{tinski funkcii na lu|eto ili da manipulira so niv. funkcii na lu|eto ili da manipulira so niv. Taka na primer sozdadeni se brojni sredstva Taka na primer sozdadeni se brojni sredstva (liftovi, koli, avioni i sl.) so koi dvi`eweto na (liftovi, koli, avioni i sl.) so koi dvi`eweto na lu|eto se reducira a od druga strana se lu|eto se reducira a od druga strana se nudat drugi proizvodi, tereni, sali i sl. so koi nudat drugi proizvodi, tereni, sali i sl. so koi se stimulira dvi`eweto i fizi~kata aktivnost se stimulira dvi`eweto i fizi~kata aktivnost na lu|eto. na lu|eto.

► A sovremenite lu|e imaat golema kupovna A sovremenite lu|e imaat golema kupovna mo} i kupuvaat mnogu ~esto taka {to nie mo} i kupuvaat mnogu ~esto taka {to nie vo sporedba so na{ite predci poseduvame i vo sporedba so na{ite predci poseduvame i koristime ogromni koli~estva raznovidni koristime ogromni koli~estva raznovidni proizvodi koi tie i ne gi poznavale.proizvodi koi tie i ne gi poznavale.

Профитит како основен Профитит како основен мотив во потрошувачкото мотив во потрошувачкото

општествоопштество► Vo sovremenoto potro{uva~ko op{testvo kupoproda`bata Vo sovremenoto potro{uva~ko op{testvo kupoproda`bata

se vr{i so pari a se vr{i so pari a osnovmata smisla na proizvodstvotoosnovmata smisla na proizvodstvoto na razni dobra i uslugi na razni dobra i uslugi e e steknuvawe na steknuvawe na profitotprofitot a ne ~ovekot odnosno `elbata za negova a ne ~ovekot odnosno `elbata za negova blagosostojbablagosostojba. .

► Odnosot kon izvesen proizvod ili usluga odnosno Odnosot kon izvesen proizvod ili usluga odnosno privle~nosta i smislataprivle~nosta i smislata {to ja ima toj proizvod ili usluga {to ja ima toj proizvod ili usluga za kupuva~ot ne se odredeni samo od za kupuva~ot ne se odredeni samo od korisnostakorisnosta na toj na toj proizvod ili usluga tuku mnogu istra`uvawa poka`uvaat proizvod ili usluga tuku mnogu istra`uvawa poka`uvaat deka odnosot, privle~nosta, smislata odnosno deka odnosot, privle~nosta, smislata odnosno kupuva~koto povedenie vo mnogu zavisi od kupuva~koto povedenie vo mnogu zavisi od socijalnisocijalni i i personalnipersonalni ~initeli ~initeli a toa se a toa se

1.1. reklamite, reklamite, 2.2. drugite lu|e, drugite lu|e, 3.3. polot, polot, 4.4. generaciskata pripadnost, generaciskata pripadnost, 5.5. vrednosniot sistem na kupuva~ot i t.n.vrednosniot sistem na kupuva~ot i t.n.

Реклами, реклами, Реклами, реклами, реклами.... реклами.... без границибез граници

Универзална порака на сите реклами-Универзална порака на сите реклами-

твојата среќа е во поседување твојата среќа е во поседување на рекламираниот производна рекламираниот производ

Со оваа торба твојот живот Со оваа торба твојот живот ќе биде совршенќе биде совршен

Влијанието на рекламите Влијанието на рекламите врз однесувањето на врз однесувањето на

луѓетолуѓето► Vo dene{no vreme Vo dene{no vreme reklamatareklamata ima ogromno vlijanie ima ogromno vlijanie

vrz potro{uva~ite, nivnite `elbi, streme`i i opredelbi. vrz potro{uva~ite, nivnite `elbi, streme`i i opredelbi. Toa ~esto se postignuva so demonstrirawe na Toa ~esto se postignuva so demonstrirawe na povrzanost na reklamiraniot proizvod ili usluga povrzanost na reklamiraniot proizvod ili usluga so nekoi pozitivni emociiso nekoi pozitivni emocii. .

► Taka na primer univerzalnata poraka na sekoja Taka na primer univerzalnata poraka na sekoja reklama e deka poseduvaweto na reklamiraniot reklama e deka poseduvaweto na reklamiraniot proizvod }e donese prijatnost, zadovolstvo, sre}a i sl. proizvod }e donese prijatnost, zadovolstvo, sre}a i sl.

► Vo nekoi reklami duri jasno se tvrdi deka so kupuvawe Vo nekoi reklami duri jasno se tvrdi deka so kupuvawe na reklamiranoto na reklamiranoto ,,se e mo`no,,,,se e mo`no,, i site soni{ta }e i site soni{ta }e bidat ostvareni ili deka ona {to se reklamira e bidat ostvareni ili deka ona {to se reklamira e neophodno za da se `ive na sovremen na~in.neophodno za da se `ive na sovremen na~in.

Дали Дали sekojdnevnoto `iveewe sekojdnevnoto `iveewe mo`eme da go svatime mo`eme da go svatime

kako ,,neprekinat {oping,,kako ,,neprekinat {oping,,??► Mikrokontekstot t.e. mikrosredinata vo koja `ivee Mikrokontekstot t.e. mikrosredinata vo koja `ivee

sovremeniot ~ovek sodr`i brojni sredstva t.e. sovremeniot ~ovek sodr`i brojni sredstva t.e. proizvodi koi se kupeni. Negovoto `iveewe na proizvodi koi se kupeni. Negovoto `iveewe na pove}e na~ini i vo visok stepen e usloveno od tie pove}e na~ini i vo visok stepen e usloveno od tie proizvodi. proizvodi.

► Od druga strana aktivnosta vo vrska so Od druga strana aktivnosta vo vrska so kupuvaweto ~inat golem segment na `iveeweto kupuvaweto ~inat golem segment na `iveeweto na sovremenite lu|ena sovremenite lu|e

► Za vakvoto ne{to potvda nao|ame vo brojnite Za vakvoto ne{to potvda nao|ame vo brojnite istra`uvawa koi na primer poka`uvaat deka istra`uvawa koi na primer poka`uvaat deka prose~niot Amerikanec posle domot i rabotnoto prose~niot Amerikanec posle domot i rabotnoto mesto mesto najmnogu vreme pominuva vo Trgovskite najmnogu vreme pominuva vo Trgovskite centri centri a mnogu lu|e izjavuvaat deka a mnogu lu|e izjavuvaat deka kupuvaweto, kupuvaweto, tro{eweto pari go do`ivuvaat kako mnogu tro{eweto pari go do`ivuvaat kako mnogu prijatna aktivnost.prijatna aktivnost.

Efektite na potro{uva~koto Efektite na potro{uva~koto op{testvo vrz li~nosta na op{testvo vrz li~nosta na

sovremeniot ~oveksovremeniot ~ovek► EfektiteEfektite na potro{uva~koto op{testvo vrz li~nosta na na potro{uva~koto op{testvo vrz li~nosta na

sovremeniot ~ovek mo`at da se podelat na sovremeniot ~ovek mo`at da se podelat na pozitivnipozitivni i i negativninegativni..

1.1. Proizvodite i uslugite na sovremenoto op{testvo Proizvodite i uslugite na sovremenoto op{testvo go go olesnuvaat `iveeweto na lu|etoolesnuvaat `iveeweto na lu|eto, , {to zna~i {to zna~i ima bezbroj ima bezbroj pri~ini za privle~nost na sovremenoto potro{uva~ko pri~ini za privle~nost na sovremenoto potro{uva~ko op{testvo.op{testvo.

2.2. No od druga strana No od druga strana golem broj na lu|e se krajno golem broj na lu|e se krajno isfrustrirani i nezadovolni poradi toa {to ne mo`at da isfrustrirani i nezadovolni poradi toa {to ne mo`at da gi imaat i da gi koristat proizvodite i uslugite koi gi gi imaat i da gi koristat proizvodite i uslugite koi gi posakuvaatposakuvaat ili pak poradi ili pak poradi vnatre{niot konfliktvnatre{niot konflikt koj go koj go do`ivuvaat poradi ograni~enite finansiski mo`nosti od edna do`ivuvaat poradi ograni~enite finansiski mo`nosti od edna strana i mnogute `elbi koi gi imaat od druga strana. strana i mnogute `elbi koi gi imaat od druga strana. @iveeweto vo takvi uslovi ~esto doveduva do @iveeweto vo takvi uslovi ~esto doveduva do ,,praznotija ,,praznotija na li~nosta,,na li~nosta,, i preku kupuvaweto, tro{eweto i i preku kupuvaweto, tro{eweto i poseduvaweto se pravi obid taa praznotija da se popolni.poseduvaweto se pravi obid taa praznotija da se popolni.

Кои се особини на личноста Кои се особини на личноста на просечниот купувач на просечниот купувач

денесденес► Nekoi Nekoi osobenostiosobenosti i i odlikiodliki na li~nosta na sovremeniot na li~nosta na sovremeniot

prose~en potro{uva~ se:prose~en potro{uva~ se:

1.1. Negov Negov najva`en motivnajva`en motiv e da se ima {to pove}e pari i da se e da se ima {to pove}e pari i da se poseduvat {to pove}e razni proizvodi. Nekako kako kaj lu|eto da poseduvat {to pove}e razni proizvodi. Nekako kako kaj lu|eto da se javuva eden t.n. se javuva eden t.n. ,,nagon za kupuvawe,,,,nagon za kupuvawe,, ili ,,nagon za ili ,,nagon za tro{ewe,,. ^esto mo`eme da ~ueme nekoi lu|e da ka`at tro{ewe,,. ^esto mo`eme da ~ueme nekoi lu|e da ka`at deka deka ,,imaat pari i ne mo`at da se smirat dodeka ne gi ,,imaat pari i ne mo`at da se smirat dodeka ne gi potro{at,,.potro{at,,.

2.2. Negovi Negovi va`ni veruvawava`ni veruvawa se deka na pazarot se prodava se i se deka na pazarot se prodava se i deka deka ~ovekot mo`e da kupi se {to saka~ovekot mo`e da kupi se {to saka a vrednosta na a vrednosta na ne{tata se odreduvaat na pazarot.ne{tata se odreduvaat na pazarot.

3.3. Negova Negova `ivotna cel`ivotna cel e da se ima {to pogolema kupovna mo} i e da se ima {to pogolema kupovna mo} i da se ima {to pove}e.da se ima {to pove}e.

4.4. Smislata na negovoto `iveewe e deka Smislata na negovoto `iveewe e deka `ivotot se `ivee za da `ivotot se `ivee za da se steknat parise steknat pari,, kupuvawe so niv i koristewe (u`ivawe) na kupuvawe so niv i koristewe (u`ivawe) na kupenoto.kupenoto.

5.5. Prose~niot sovremen potro{uva~ e izrazito Prose~niot sovremen potro{uva~ e izrazito orientiran kon orientiran kon nadvore{notonadvore{noto, kon predmetite a ne kon sebe ili kon drugite lu|, kon predmetite a ne kon sebe ili kon drugite lu|e. e.

Нема помош - жените се Нема помош - жените се родени за купувањеродени за купување

►Жените очигледно се многу подобри од Жените очигледно се многу подобри од мажите кога се работи за снаоѓање во мажите кога се работи за снаоѓање во продавница и лоцирање на потребните продавница и лоцирање на потребните продукти. Тие одлично запомнувале каде продукти. Тие одлично запомнувале каде се сместени овошјето, зеленчукот и се сместени овошјето, зеленчукот и високо калоричните продукти.високо калоричните продукти.

► Истражувачите велат дека овој феномен Истражувачите велат дека овој феномен има длабоки корени во еволуцијата, има длабоки корени во еволуцијата, поточно во однесувањето на далечните поточно во однесувањето на далечните предци.предци.

►Мажите развивале осет за правец во кој Мажите развивале осет за правец во кој треба да ловат, жените се усовршувале во треба да ловат, жените се усовршувале во собирањето плодови - овошје и бобинки.собирањето плодови - овошје и бобинки.

► За да ја испитаат својата теорија, За да ја испитаат својата теорија, истражувачите испратиле 86 мажи и истражувачите испратиле 86 мажи и жени во супермаркет и им дале список жени во супермаркет и им дале список на продукти кои требало да ги купат.на продукти кои требало да ги купат.

►Жените поточно ја запомнувале Жените поточно ја запомнувале локацијата на продуктите, при тоа локацијата на продуктите, при тоа подобро ги помнеле продуктите со подобро ги помнеле продуктите со поголема хранлива вредност, односно поголема хранлива вредност, односно оние што даваат најмногу енергија оние што даваат најмногу енергија (бадеми, маслиново масло, мед...).(бадеми, маслиново масло, мед...).

►Од друга страна, мажите подобро се Од друга страна, мажите подобро се снаоѓаат во просторот бидејќи, во снаоѓаат во просторот бидејќи, во минатото, тие како ловци гонеле минатото, тие како ловци гонеле подвижни и непредвидливи „продукти“.подвижни и непредвидливи „продукти“.

► Доктор Дејвид Холмс од универзитетот Манчестер Доктор Дејвид Холмс од универзитетот Манчестер Метрополитен вели дека кога луѓето одат во шопинг, Метрополитен вели дека кога луѓето одат во шопинг, тие всушност ги користат инстинктите кои ги научиле тие всушност ги користат инстинктите кои ги научиле од своите неандерталски предци. од своите неандерталски предци.

► ””Во нашето еволутивно минато, сме се собирале во Во нашето еволутивно минато, сме се собирале во пештери во кои гореле огнови. Истото тоа пештери во кои гореле огнови. Истото тоа денес денес го го повторуваме собирајќи се во топлите трговски центри повторуваме собирајќи се во топлите трговски центри каде што можеме да одиме од продавница во каде што можеме да одиме од продавница во продавница без да се бориме со студениот ветер”, продавница без да се бориме со студениот ветер”, објаснува тој. објаснува тој.

► Овие сознанија се резултат на студијата на Манчестер Овие сознанија се резултат на студијата на Манчестер Арндејл шопинг центарот, инспирирана од Арндејл шопинг центарот, инспирирана од зголемениот број на посетители во текот на месец зголемениот број на посетители во текот на месец јануари. Во споредба со истиот период лани, годинава јануари. Во споредба со истиот период лани, годинава овој трговски го посетиле 350.000 луѓе повеќе, овој трговски го посетиле 350.000 луѓе повеќе, односно вкупно 2,68 милиони. односно вкупно 2,68 милиони. 

► "Се чини дека нашите инстинкти на собирање тогаш "Се чини дека нашите инстинкти на собирање тогаш излегуваат на површина и влијаат врз начинот на кој излегуваат на површина и влијаат врз начинот на кој купуваме", вели Холмс.купуваме", вели Холмс.

Новогодишниот шопинг Новогодишниот шопинг опасен за срцетоопасен за срцето

► Купувањето новогодишни подароци не е загуба само за паричникот, Купувањето новогодишни подароци не е загуба само за паричникот, туку и за здравјето, покажа едно истражување.туку и за здравјето, покажа едно истражување.

► Британскиот весник „Сандеј Телеграф“ испрати во шопинг една Британскиот весник „Сандеј Телеграф“ испрати во шопинг една брачна двојка во трговски центар во Лондон, каде имале два часа да брачна двојка во трговски центар во Лондон, каде имале два часа да купат подароци, при што посебен апарат цело време им го мерел купат подароци, при што посебен апарат цело време им го мерел пулсот.пулсот.

► Се заклучило дека Џејмс (31) и Лизи (30) имале побавен пулс на Се заклучило дека Џејмс (31) и Лизи (30) имале побавен пулс на работа отколку на шопинг.работа отколку на шопинг.

► На почетокот на шопингот пулсот им бил околу 80, за 15 минути На почетокот на шопингот пулсот им бил околу 80, за 15 минути пораснал на 100, а во следниот саат на 180. По два часа шопинг низ пораснал на 100, а во следниот саат на 180. По два часа шопинг низ трговскиот центар пулсот достигнал до 200 отчукувања во минута.трговскиот центар пулсот достигнал до 200 отчукувања во минута.

► - Во текот на физички вежби или стрес пулсот кај возрасните лица - Во текот на физички вежби или стрес пулсот кај возрасните лица изнесува околу 100 отчукувања во минута, а многу ретко достигнува изнесува околу 100 отчукувања во минута, а многу ретко достигнува 200. Навистина сум изненаден, рече Кери Купер, професор по 200. Навистина сум изненаден, рече Кери Купер, професор по психологија на Универзитетот Ланкастер.психологија на Универзитетот Ланкастер.

► Тој вели дека луѓето поминуваат многу време на работа, а во шопинг Тој вели дека луѓето поминуваат многу време на работа, а во шопинг одат многу набрзина и се под голем стрес - дали ќе стигнат да ги одат многу набрзина и се под голем стрес - дали ќе стигнат да ги пронајдат сите подароци што ги планирале за најблиските.пронајдат сите подароци што ги планирале за најблиските.

► - Затоа е најдобро на време да тргнете во шопинг, барем три недели - Затоа е најдобро на време да тргнете во шопинг, барем три недели порано, претходно да направите список на подароци, како и да се порано, претходно да направите список на подароци, како и да се насочите на поевтини, практични и корисни подароци, советува насочите на поевтини, практични и корисни подароци, советува професорот.професорот.

Клопката се затвори и Клопката се затвори и многу луѓе се фатени во многу луѓе се фатени во

неанеа