216
NGUYỄN THANH TRÀ - THÁI VĨNH HIỂN 250 BÀI TẬP KV THUỘT ĐIỈN TỬ NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM

250 Bai Tap Ky Thuat Dien Tu 5936

Embed Size (px)

DESCRIPTION

dien tu

Citation preview

  • NGUYN THANH TR - THI VNH HIN

    250 BI TPKV THUT IN T

    NH XUT BN GIO DC VIT NAM

  • Chng 1

    IT

    1.1. TM TT PHN L THUYT

    Hiu ng chnh lu ca it bn dn l tnh dn in khng i xng. Khi it c phn cc thun, in tr tip gip thng rt b. Khi it c phn cc ngc in tr tip gip thcmg rt ln. Khi in p ngc t vo ln it b nh thng v mt i tnh chnh lu ca n. Trn thc t tn ti hai phofng thc nh thng i vi it bn dn. Phcng thc th nht gi l nh thng tm thi (zener). Phng thc th hai gi l nh thng v nhit hay nh thng thc l. Ngi ta s dng phng thc nh thng tm thi lm it n p.

    Phng trnh c bn xc nh dng in Id chy qua it c vit nh sau:

    ~ DS enu.. ( 1- 1)

    y: - = , l th nhit;q

    - k = 1,38.10"^ , hng s Boltzman;K

    - q = 1,6.10 'c , in tch ca electron;- n = 1 i vi Ge v n = 2 i vi Si;- T nhit mi trng tnh theo K.

    T phng trnh (1-1) ngi ta xy dng c c tuyn Volt-Ampe = f(Uj3) cho it v dng n inh ton cc thng s c lin quan i vi

    cc mch in dng it.hg dng quan trng ca it l:

    a) Chnh lu dng in xoay chiu thnh mt chiu nh cc s c bn s dng cc loi it khc nhau (it c iu khin v it khng iu khin).

  • b) Hn ch bin in p mt gi tr ngng cho trc.c) n nh gi tr in p mt chiu mt ngng xc lp Uz nh nh

    thng tm thi (zener).M hnh gn ng m t it trong cc mch in c xem nh:

    a) L mt ngun in p l tng c ni tr bng khng khi it chuyn t trng thi kho sang m ti mc in p U K = Up.

    b) L mt ngun dng l tng c ni tr rt ln khi it chuyn t trng thi m sang kho ti mc in p = oV

    c) ch xoay chiu khi tn s tn hiu cn thp, it s tcmg ng nh mt in tr xoay chiu c xc nh theo biu thc (1-2) di y :

    ( 1-2 )

    Cn khi' tn s tn hiu cao, cn ch ti gi tr in dung k sinh ca it Cd, n c mc song song vi in tr xoay chiu r .

    1.2. BJ TP C LI GII

    Bi tp 1-1. Xc nh gi tr th nhit (U-r) ca it bn dn trong iu kin nhit mi trng 20c.

    Bi gii

    T biu thc c bn dng xc nh th nhit

    u ,= i q

    Trong :

    - k = 1,38.10'^ , hng s Boltzman;K

    - q = 1 , 6 . in tch ca electron;- T nhit mi trng tnh theo K.Tiay cc i lng tcng ng vo biu thc ta c:

    U, = = ^ M . 2 5 . 2 7 , n V q 1,6.10"'

  • Bi tp 1-2. Xc nh in tr mt chiu Rj3 ca it chnh lu vi c tuyn V-A cho trn hnh 1-1 ti cc gi tr dng in v in p sau:

    = 2mA

    Uo = -10V.

    Bi gii

    a) Trn c tuyn V-A ca it cho ti I = 2mA ta c:

    Ud = 0,5V nn:

    K = =u.. 0,5Id 2.10 -3

    = 250Q

    b) Tng t ti Uq = -lOV

    Ta c Id = l|iA nn;10

    RHinh 1-1

    = 10MQ.

    tp 1-3. Xc nh in tr xoay chiu ca it chnh lu vi c tuyn V-A cho trn hnh 1-2.

    a) Vi Id = 2mA

    b) Vi Id = 25mA.

    Bi gii

    a) Vi Ij) = 2mA, k tip tuyn ti im ct vi c tuyn V-A trn hnh 1-2 'a s c cc gi tr Ij3 v Up tng ng xc nh AU v AIp nh sau:

    = 4niA; U = 0,76V In(mA)

    Ip = OrnA; p = 0,65V

    AIp = 4m A - OmA = 4m A

    AU d = 0 ,7 6 V -0 ,6 5 V = 0 ,11V

    Vy:

    " AI 4.10-

    302520

    10

    AI.

    AI, u (v; ---0 0,2 0,4 0,60,7 0,8 1,0

    Hinh 1-2

  • b) Vi Id = 25mA. Cc bc tng t nh cu a) ta xc nh c cc i lng tng ng di y:

    Id = 30mA; D = 0,8VId = 20mA; Ud = 0,78VAIjj = 30 - 20 = lOmAAd = 0,8 - 0,78 = 0,02V

    V y , = ^ = = 2 . AI 10.10''

    04 ) Bi tp 1-4. Cho c tuyn V-A ca mt it nh trn hnh 1-2. Xc nh in tr mt chiu ti hai gi tr dng in.a) Ij5 = 2mA.b) Iq = 25mA v so snh chng vi gi tr in tr xoay chiu trong bi tp 1-3.

    Bi gii

    T c tuyn V-A trn hnh 1-2 ta c cc gi tr toig ng sau;

    a) Id = 2mA; D = 0,7V

    Nn: R . = ^ = - ^ = 3 5 0 QAL 2.10

    so vi = 27,5Q.

    b) Id = 25mA; D = 0,79V

    Nn: R , = ^ = - ^ ^ = 3 1 , 6 2 Q'* AL 25.10"'

    so vi = 2 Q.

    Bi tp 1-5. Cho mch in dng i nh hnh l-3a v c tuyn V-A ca it nh trn hnh l-3b.

    a) Xc nh to im cng tc tnh Q[)o; liX)]-b) Xc nh gi in p trn ti Ur.

    Bi gii

    a) Theo nh lut Kirchoff v in p vng ta c:

    8

  • uD

    R.

    IkQ

    u.

    a)Hnh 1-3

    E - u - u, = 0 hay E = Uo + ,y chnh l phcrtig trnh na ti mi chiu cci mch din dng i trn.Dng ng ti mt chiu thng qua hai im cl trn trc lung vi

    U|) = o v v trn trc honh vi Ip = 0.Ti p = 0 ta c E = 0 + IpR,

    Nn: D=-E lOV

    R 10'o= 10mA

    Ti I|J = 0 la c l = U|J + (OA).R,

    Up = E| -lO Vi) UdoI vi to tcmg ng:

    I[)0 = 9,25m A

    Upo = 0 ,78V

    b) in p ri trn ti R, s l:

  • u =I.R, =I,.R, =9,25.10-M0 =9,25V

    Hoc Ur, c th c tnh:

    Ur, = E -U do= 10-0,78 = 9,22V

    S khc nhau trong hai kt qu trn do sai s khi xc nh theo thi biu din c tuyn V-A i vi it trn hnh 1-3 v hnh 1 -4.

    Bi tp 1-6. Tnh ton lp li nh bi tp 1-5 vi R, = 2kQ.

    Bi gii

    a) T biu thc: E lOV

    R 2kQ= 5mA

    U^ = E = 10V

    ng ti mt chiu (R_) c dimg nh trn hnh 1-5 v ta c to im Q[Ido; UdoI tcmg ng:

    Ido = 4,6mA

    Udo = 0,7Vb) in p ri trn ti R, s l:

    =1 .R, =IdoJR, =4,6.10-' .2.10' =9,2V hoc

    = E -U do=10V-0,7V=9,3V

    7 ] Bi tp 1-7. Tnh ton lp li cho bi tp 1-5 bng cch tuyn tnh ho c tuyn Volt-Ampe cho trn hnh l-3b v it loi Si.

    Bi gii

    Vi vic tuyn tnh ho c tuyn V-A ca it trn ta v li c tuyn nh trn hnh 1-6.

    10

  • Dng ng ti mt chiu (R_) cho mch tng t nh trong cu a) ca bi tp 1-5 v c biu din trn hnh 1-6.ng ti mt chiu c tuyn V-A ti Q vi to tong ng.

    Ido = 9,25mAU do = 0,7V. Hnh 1-6

    ( 8 j Bi tp 1-8. Tnh ton lp li cho bi tp 1-6 bng cch tuyn tnh ho c tuyn V-A cho trn hnh l-3b v it loi Si.

    Bi gii

    Vi vic tuyn tnh ho c tuyn V-A ca it trn ta v li c tuyn nh trn hnh 1-7.

    Dng ng ti mt chiu (R_) cho mch tng t nh trong cu a) ca bi tp 1-6 v c biu din trn hnh 1-7.

    ng ti mt chiu (R_) ct c tuyn V-A ti Q. Vi to tng ng:

    Ido ~ 4,6rnA = 0,7V.

    Bi tp 1-9. Tnh ton lp li cho bi tp 1-5 bng cch l tng ho c tuyn V-A cho trn hnh l-3b v it loi Si.

    Bi gii

    Vi vic l tcmg ho c tuyn V-A ca it, ta c nhnh thun ca c tuyn trng vi trc tung (Ip), cn nhnh ngc trng vi trc honh (Ud) nh trn hnh 1-8.

    Hnh 1-7

    11

  • Dng dng li mt chicu (R_) cho mch tng t nh Irong cu a) ca bi lp 1-5.

    ng ti mt chiu ct c tuyn V-A ti im Q vi to tcyng ng:

    no = iOmAU,K, = OV.

    ng ti mt chiu (R_) c biu din nh trn hnh 1-8.

    Bi tp 1-10. Cho mch in dng it loi Si nh hnh i -9.

    Xc nh cc gi tr in p v dng in Uq. U|(, I|y

    Bi gii

    Bit rng it loi Si lm vic bnh thng ngng thng nm trong khong l 0.5V -r 1,25V. Chn ngng m viq cho it:

    U = 0,7V; E = 8V.

    in p ri trn in ir ti R s l:

    U, = E- Up = 8 -0 ,7 = 7,3V Hnh 1-9Dng in chy qua it I|) = 1,;, (dng

    qua ti R) s :

    Id = Iu = - ' = ^ = - ^ ^ = 3.32mA " ' R 2 ,2 .10 '

    Bi tp 1-11. Cho mch in dng it nh hnh 1-10. Xc nh inp ra trn ti v dng in Id qua cc it D, Dj.

    Bi gii

    Chn ngng in p thng cho hai it D| v D, lng ng.

    =0,7V di viitSi

    12

  • =0,3V i vi it Ge.

    in p ra trn ti s l:

    = 12-0,7-0,3= liv.Dng in qua cc it D|,

    Ip Dj Si D, Ge

    E

    .L +

    12V u5,6kQ

    ra

    v E s l:

    r r 11Hnh 1-10

    R 5,6.10l,96m A.

    (^1^ Bi tp 1-12. Cho mch in dng it nh hnh 1-11 Xc inh cc in p v dng in u, Up , Ij3.

    Bi gii

    D,Si D.Si 1 ki12V

    R-5,6kQ

    Hnh 1-11

    Id Uo,=OV I=I,,=I,=0A=I,

    u.rn 12V D. D2

    r :5,6kf

    T uR ra

    Hnh 1-12

    Do D| c phn cc thun, cn Dt c phn cc nghch, ta v li s tng ng ca mch vi gi thit c hai it u l tcmg nh trn hnh 1-12.

    Khi ; u = Id.R = Ir.R = OA.R = o vV it D, trng thi h mch nn in p ri trn n chnh l in p

    ngun E:

    U ,= E -I2V

    Nu theo nh lut Kirchoff ta cng s c kt qu nh trn.

    E -U D, =0

    u = E -U ,-U ^ = I2 -0 -0 = 1 2 V .D-, D, ra

    13

  • + u , - DSi

    E,=10VR 4,7kQ

    (^1^ Bi tp 1-13. Cho mch in dng it nh hnh 1-13

    Xc nh cc dng in v in p I, U|, 2,

    u

    , . 0 ^ 1VW^->

    + L

    R, 2,2kQ E ,^IO V

    R, I

    E3=-5V

    I +

    R, u .

    E , : 5V

    Hnh 1-14Hnh 1-13

    Qin in p ing cho it D loi Si 0,7V ta v li s trn nh hnh 1-14. Dng in I c tnh:

    , ^ E . E - U (1 0 .5 -0 ^ )R,+R2 (4,7+2,2)10^

    in p U|, 2 tng ng trn R|, R, s l:

    u , =IR, =2,07.10'\4,7.10^ =9,73V

    2 =IR2 =2,07.1012,2.10^ =4,55V

    in p ra s l:

    u = 2 - E, = 4,55 - 5 = -0,45V Du tr (-) trong kt qu biu th rng cc tnh ca in p ra (U) s c

    Bi gii

    Chn gi tr in p thng cho cc it D , loi Si 0,7V. S 1-15 c v li nh hnh 1-16.

    Dng in I c tnh

    RI = H ^ = ^ = i ^ = 2 8 , 1 8 m A

    R 0 ,3 3 .1 0 '

    14

  • ra

    Hnh 1-15 Hnh 1-16

    Nu chn D v D, ging nhau ta c dng qua chng s nh nhau v tnh c;

    I =I Q gD, D, ^

    in p ra chnh l in p thng ri trn it D| v D,

    U = 0 ,7V

    Bi tp 1-15. Cho mch in dng it nh hnh 1-17. Xc nh dngin I chy qua mch.

    Bi giai

    Di tc ng ca hai ngun in p E| v E. D| c phn cc thun, cn D c phn cc nghch, ta v i s tng ong nh hnh 1-18 di y:

    Si

    I R

    E|=20V 2,2kQ

    Si

    N 1D.D,

    ------ ------- i E,=4V +----- A

    R 2.2knE, -4 :^ 0 V

    - E2=4V

    Hnh 1-17

    Dng in I c tnh:Hnh 1-18

    R 2,2.10'

    15

  • E t l2V

    Bi tp 1-16. Cho mch in dng it nh hnh 1-19. Xc nh inp ra trn ti R.

    R

    4rO,3V

    u.2,2kQ

    ra

    Hnh 1-20

    Bi gii

    V D| v D, khc loi (D, - Si; D-, - Ge) nn khi c cp in p phn cc E it D-, (Ge) lun lun thng ngng 0,3V, cn it D| s lun lun kho do ngng thng ti thiu ca it loi Si l 0,7V.

    S tong ofng ca mch c v li nh trn hnh 1 -20.

    in p ra (U) trn ti R c tnh:U,, = E - u = 12-0 , 3= 11,7V.

    17 ) Bi tp 1-17. Cho mch in dng it,nh trn hnh 1-21. Xc nh dng in I I,, .Bi gii

    Chn ngng in p thng cho hai it D 2 loi Si bng 0,7V.

    Dng in I| c tnh:u . 0,7

    SiH >h

    D.

    R| 3,3kQ- aXat- i

    I

    E - i20V

    I,= D,R. 3,3.10

    3-=0,212mA

    d , Si

    h4-AAAr

    Theo nh lut Kirchoff v in p vng ta c:

    5,6kf

    Hnh 1-21

    - U ,+ E - U - U ,= 0

    16

  • Hay

    Do :

    Ur =E -U c -U =20-0,7-0,7= 18,6V

    , _ u 18,6I= -^ = 3 ,3 2 m A

    R, 5,6.10^

    Theo nh lut Kirchoff v dng in nt ta c;

    =1^- I ,=3,32-0,212 = 3,108mA

    Bi tp 1-18. Cho mch in dng it nh hnh 1-22 (cng lgic OR dng). Xc nh in p v dng in ra trn ti I, u.

    Bi gii

    V D , Dj u l it loi Si, nu chn ngng thng cho chng bng 0,7V th D s lun lun thng cn Dj lun lun b kho. Mch in c v li nh hnh 1-23.

    (1) * - i E.=10V

    Si DI

    (0)E, ov

    D,SiSD,

    ura

    +E *:r iov

    1

    t I '-0.7V - *-

    urara

    R ^ ik n

    Hnh 1-22

    in p ra s l:

    Hnh 1-23

    U = E -U d,= 10-0 ,7= 9 ,3V

    I =i2-=_iL=9 3mA. R 1.10^

    Bi tp 1-19. Cho mch in dng it nh hnh 1-24 (cng lgic AND dng). Xc nh dng in ra (I) v in p ra (U^) n ti R.

    Bi gii * Chn ngng thng bng 0,7V cho D| v D2, khi s 1-24 c v

    li nh hnh 1-25, tng ng vi thng, cn D, tt.

    2- 250BTKTINT.A 17

  • E - i r l O V

    0 , 7 V u

    u IraD2R ^ Ikn

    "^ElOV

    Hnh 1-25

    in p ra chnh l in p thng cho it D2 v bng Up . Vy ta c:

    =0,7V.

    Dng in qua ti R cng chnh l dng qua D2 v c tnh:E -U ,

    = l l ^ = 9 , 3 m A . R 1.10'

    Bi tp 1-20. Cho mch chnh lu dng it nh hnh 1-26.V dng in p ra n ti R v xc nh gi in p ra mt chiu

    sau chnh lu Ujc vi it D l tng.

    uV 2

    D

    R 2kQ

    Hnh 1-26

    Bi gii

    b)

    Vi mch in cho trn hnh 1-26 it D s dn in (thng) trong na chu k dng (+) ca tn hiu vo (t 4-T/2) cn trong na chu k m (-) ca tn hiu vo (t T/2^T) it D s b kho hon ton. Dng ca in p ra trn ti c biu din nh trn hnh l-27b, cn s tng ofng c biu din nh hnh l-27a.

    18 2- 250BTKTINT - B

  • +

    u

    +

    R S 2kQUde

    a) Hinh 1-27 b)

    Dien p ra mt chiu tren tai didc tnh:

    Ud, = 0,318U, = 0,318.20V = 6,36V

    1-21. Cho mach chinh lim dng di't nhuf trn hinh 1-28.

    Ve dang din p ra trn tai R va tnh gi tri din p ra mt chiu trn ti R vi di't D thirc t' loai Si

    Uv

    D

    R 2kQ

    a) Hinh 1-28

    Bi gii

    Vi di't D thuc (khdng 1; tucmg) ni trf ca di't khi phn cuc veri tiimg nfa chu ky ca tn hiu vo s c gi trj xc lp. Khi di't thng ni trd ca D rt b con khi D kho s tuofng ng rt ln. Vi vy dang din p ra diroc biu din nhir trn hinh 1 -29.

    Din p ra mt chiu trn ti R duoc tnh: = -0,318(U, - U )

    = -0,318(20-0,7) = -6,14V

    Hinh 1-29

    19

  • Nh vy so vi trng hp D l tcmg trong bi 1-20 in p ra gim0,22V tng ofng 3,5%.

    ( 2^ Bi tp 1-22. Tnh ton lp li bi 1-20 v 1-21 vi gi tr = 200Vv rt ra kt lun g?

    Bi gii

    i vi it D l tng ta c:u.,, = 0,318U^ = 0,318.200V = 63,6V

    i vi it D thc (khng l tng) ta c:

    U,, = 0,318(U,-Uo)= 0,318 (200-0,7) = 63,38V

    Kt lun: Khi in p vo c mc ln = 200V).

    i vi trng hp it thc, in p ra mt chiu gim 0,22V tng ng 0,3459% t hn 10 ln so vi kt qu trong bi 1-21 khi c mcb ( u l = 20V ).

    ( 2^ Bi 1-23. Cho mch chnh lu hai na chu k dig it nh trn hnh 1-30

    a) V dng sng sau chnh lu trn ti R,.

    b) Tnh gi tr in p ra mt chiu trn ti Uj,,.

    c) Tnh gi tr in p ngc t ln D v Dj.

    Bi gii

    a) y l mch chnh lu hai na chu k dng it. d dng nhn bit trng thi lm vic ca mch ta v li s tng ng khi cc it

    20

  • thng, kho vi tng 1/2 chu k ca tn hiu vo. V d: vi 1/2 chu k dng ca tn hiu vo (t O- T/2) s tng ng c biu din trn hnh 1-31.

    +

    a) b)

    ++

    R. .> > *''

  • Bi gi

    t ,(V)

    a) Hnh 1-32 b)

    5V

    U R U

    Gi thit it D l tng, d dng nhn thy D lun lun thng vi 1/2 chu k dng (+) ca in p vo. Mch in tng ng lc ny c v nh trn hnh 1-33.

    in p ra s l: = Uy + 5V vit D s thng cho n thi im Uy gim xung n -5V na chu k m. Sau khong thi gian it D s trng thi phn cc ngc, dng qua it v qua ti R lun bng khng, nn in p ra cng s bng khng (tng ng vi mc in p vo U y < -5V. Khi U y > -5V cng tcnigng trong khong na chu k m ca tn hiu vo, tc khi U v > -5V it D thng tr li v qu trnh s lp li nh phn tch trn. .

    Dng in p ra c biu din nh trn hnh 1-34:

    Hinh 1-33

    ' UJV)

    25^=20V +5V =25V

    5 / / 71-------- J-5

    2

    Hnh 1-34 b)

    ^2^ Bi tp 1-25. Cho mch in dng it nh hnh 1-35. V dng in p ra trn ti R.

    22

  • 20

    -10

    Uv(V) H ^U=5V

    u.u

    +

    R u

    t(s)

    ra

    a) Hinh 1-35

    Bi gii

    b)

    Gi thit it D l tng.' Trong khong thi gian t O--T/2 vi Uv = 20V it D thng hon ton, s in tng ng c v li nh trn hnh 1 -36 v in p ra s l:

    U,=25V =OV

    Hnh 1-36

    = Uv + u = 20 + 5 = 25V

    Trong khong thi gian t T/2 T T vi Uy = -lOV it D lun lun trng thi kho, s in tcfng cmg c v li nh trn hnh 1-37 v in p ra trn ti R lc s l:

    Hnh 1-37

    U , = Ir.R = O.R = ov

    Dng in p ra trn ti R c biu din nh trn hnh 1-38.

    Bi tp 1-26. Cho mch in dng it nh hnh 1-39 (mch hn bin song song).

    V dng in p ra trn ti R,.

    'U(V)

    25

    T0

    r t(s)

    2

    Hnh 1-38

    23

  • Bi gii

    Vi gi thit it D l tng, n s thng khi in p vo Uy ^ 4V, ngha l ton b 1/2 chu k m (-) ca in p vo v mt phn ca 1/2 chu k {+) dng ca in p vo vi Uv < 4V. S in tng ng c v li nh trn hnh 1-40 v ong khong thi gian in p ra lun lun bng ngun u = = 4V.

    RvwR ' +

    J-. t4V+

    Hnh 1-40

    Trong khong thi gian khi Uy > 4V, it lun lun trng thi kho nn in p ra trn ti s ln hn 4V v bng in p vo. S in tng ng c v li nh hnh 1-41.

    Dng in p ra c biu din nh n hnh 1-42 di y.

    ( 27^ Bi tp 1-27. Cho mch in dng it nh hnh 1-43. V dng in p ra khi dng it D loi silic vi Ud = 0,7V.

    vura

    4V

    Hnh 1-41

    Hnh 1-42

    24

  • RAAr

    D i : SiU.

    U--4VUra

    RAA/V-

    b)

    Bi gii

    Vi it thc, ngng thng cho trong u bi Uo = 0,7V mch in c v li nh hnh 1 -44.

    TTieo nh lut Kirchoff v in p vng ta c:

    U v + U d - U = 0

    hay Uv = U - U o = 4 - 0 ,7 = 3 ,3V

    Vi Uv > 3,3V it D lun lun trng thi kho nn in p ra s ng bng in p vo (U v).

    .U 'o ,7 V

    T u -iAv

    Hnh 1-44

    Hnh 1-45

    Vi in p vo Uv < 3 ,3V it trng thi thng hon ton nn in p ra s !:

    U,, = 4 - 0 ,7 = 3 ,3V

    Dng in p ra c biu din nh hnh 1-45.

    /2^) tp 1-28. Cho mch in dng it zener nh hnh 1-46 v c

    tuyn V-A ca zener nh trn hnh 1-47.

    a) Xc nh cc gi tr in p Ur, u dng in Iz qua zener v cng sut tiu tn trn zener Pz-

    b) Lp li tnh ton trong cu a, khi thay R, = 3kQ

    25

  • RAA/V-Ikn

    ^=16V U^=10V2

    Pz,a.=30mA

    l,2kQ '

    Hnh 1-46

    Bi gii

    a) thun tin cho vic tnh ton cc thng s ca mch ta v li s tong ng nh hnh 1-48.

    T hnh 1-48 ta c:

    u

    R L

    IkQ 1^16V u"" l,2kQ '

    U = U, = ^' R+R,

    RHnh 1-48

    16V.1,2.10- = 8,73V1.10 + 1,2.10

    in p = u, t ln zener bng 8,73V lun lun nh hn y = lOV nn zener lun lun trng thi kho v I7 = OA.

    in p st trn R s l:

    Ur = Uv - u, = 16 - 8,73 = 7,27V Cng sut tiu tn trn zener l:

    p = U2.Iz = U z .0 = 0W

    b) Vi R, = 3kQ.in p u trn s hnh 1-48 s l:

    U = - H ^ . R , = 4 5 ^ = , 2 VR + R, 1.10+3.10

    26

  • V in p t ln zener u = 12V > 2 = lOV nn zener s c m thng. S mch in c v li nh hnh 1-49.

    in p trn ti R, chnhbng in p \Jj v bng lOV I-------------- --------------* ------------------- 1 += U. = U,.

    16-10 = 6V

    I, = = = 3,33mA ' R. 3kQ Hnh 1-49

    I,u 6V

    6mA

    U^=50V

    V R IkQ

    . I, = 6 - 3,33 = 2,67mA

    = Uz.Iz = 10V.2,67mA = 26,7mW

    Thp hn tr cc i cho php = 30mW.

    Bi tp 1-29. Cho mch n p dng zener nh hnh 1-50.

    a) Xc nh khong gitr in tr ti R, v dng in qua ti R, sao cho in p ra trn n lun lun n nh U = 2 = 10V = U,. Hnh 1-50

    b) Xc nh cng sut tiu tn cc i trn zener.

    Bi gii

    a) Ta bit rng zener bt u thng khi in p ngc t ln n u >U2- (hnh 1-47 hay 1-48). Khi in tr ti cc tiu R, i c xc nh;

    - Iz.ax=32mA

    R = - ^u.,-u. 50-10250Q

    Ch : Khi dng qua zener cc tiu (l thuyt th = 0), dng qua ti tng ng c gi tr cc i Vi in p n nh trn ti u, = U2 th

    27

  • trong trng hp gi tr R, c xc nh chnh l R,j in p ra trn ti khng i u, = = const.

    in p ri trn in tr hn ch R s l:

    U r = U v - U z = 50- 10 = 40V

    I _ U r _ 4 0 V _ ^V L = ^ = - ^ = 4 0 m A" R IkO

    Dng in cc tiu trn ti s l:

    U = lR-I,n,ax = 4 0 -3 2 = 8mAin tr ti cc i s l:

    Ru 10T=1250f=l,25kD I.min 8-10( iY)in

    th biu din vng n p ca mch v trn hnh 1-51.

    f U,(V) t U,(V)

    250n l,25kn R, 0

    a) Hinh 1-51

    b) Cng sut tiu tn cc i trn zener s l; Pzmax = u , . = lOV . 32mA = 320mW

    b)

    z * *Zmax.030 ) Bi tp 1-30. Cho mch in dng it n p (zener) nh trn hnh 1-52.Xc nh khong bin i ca in p vo in p ra trn ti lun

    lun n nh v bng lOV = Uz-

    Bi gii

    Ta bit rng vi R, = const (c nh) in p thng cho zener bt u t > Uz t ln zener.

    T s ta c;' R + R. '

    28

  • U,R, + U ,.R = UvR,

    NnR.

    R Vmin

    Thay cc gi tr Uz, R, R, ta xc nh c c Uvmin l:

    __ j^a a . . _ r L

    220

    U y=? J,=20V ^ R.

    Hlnh 1-78

    38

  • Chong 2

    TRANSISTOR LNG cc V TRANSISTOR TRNG

    2.1. TM TT PHN L THUYT

    Transistor lftig cc (BJT) gm ba lp bn dn p v N ghp xen k nhau; tu thuc vo cc tip gip P-N m hnh thnh hai loi transistor: P-N-P (transistor thun) v N-P-N (transistor ngc) nh k hiu trong hnh 2-1.

    + cI

    B

    c.

    B -

    t

    T ransistor riguc T ransistor thuna) N-P-N b) P-N-P

    Hnh 2-1. K hiu hai loi transistor N-P-N v P-N-P

    Chiu ca dng in mt chiu chy qua transistor c ch trong hnhv trng vi chiu mi tn quy c cc emit.

    lm vic ch khuch i, in p ngun E c cp cho cc E-c tu thuc vo loi transistor c ch trong hnh 2-1. in p phn cc cho tip gip B-E phi lun l phn cc thun, tc l i vi transistor N-P-N cc haza phi dng so vi cc emit, ngc li, i vi transistor thun P-N-P cc B phi m hn so vi cc E.

    Trong c hai loi transistor, cc dng in u c th coi nh tp trung ti mt nt

    Ie + Ic + Ib = 0 hay Ie = Ic + Ib v Ig Ig, ic

    39

  • C ba cch mc s c bn ca transistor l emit chung (EC) baz chung (BC) v colecto chung (CC) cn c vo cc no c ly lm im chung cho c u vo v u ra.

    Trong cc s tra cu v thuyt minh thng cho cc thng s v c tuyn theo s mc EC hay BC.

    i vi s mc BC dng in vo l Ig, dng in ra l Ic, h s khuch i dng in tnh a c xc nh:

    a = = _ k _ < ih I c + I b

    thc t h s a vo khong (0,9 0,99).

    i vi ch xoay chiu, khi im lm vic thay i trn c tuyn

    ra, h s khuch ai dng xoay chiu a = trong A I e l bin thin

    dng in emit cn AIc l bin thin dng colect.

    - S mc emit chung (EC): dng in vo l dng Ig, dng in ra l dng Ic- H s khuch i dng in tnh c xc nh;

    tu thuc vo loi transistor p c gi tr t vi chc n hng trm ln. Ic v Ib l gi tr dng in ti im lm vic tnh.

    ch xoay chiu h s p c xc inh p = .AIb

    Nu bit h s khuch i a c th xc nh c h s p v ngc li:

    a = ^ v p = p + 1 " 1 - a

    Ngoi ra cn cc tham s khc nh in tr vo, in tr ra, h dn... Cc tham s ca trahsistor cng c th xc nh gn ng bng phng php th da vo c tuyn ca transistor.

    40

  • AI, Ib,

    in tri ra R = rcB = ^AI,

    transistor lng cc lm vic bnh thng ngoi in p cung cp E cho cc E v c cn mt in p phn cc mt chiu t vo Baz-Emit gi l thin p. in p ny dng thit lp ch mt chiu v im lm vic tnh.

    Thin p ban u UggQ s quyt nh dng in tnh, khuch i, mo.

    u Bo (0,2 4- 0,6) V i vi transistor Ge UggQ (0,5 4-1,0) V i vi transistor Si.

    C ba cch to thin p cho transistor.- To thin p bng dng baz (hnh 2.2a)TTiin p UggQ c xc nh

    Suy ra in tr R| cn thit

    E -U -BEOBO

    Trong : E l in p ngun;UgQ l thin p cn to ra;

    IgQ l dng baz xc nh theo UggQ trn c tuyn vo ca transistor.

    a) Hnh 2-2. To thin p dio transistor lng cc b)

    41

  • - To thin p bng phng php phn p (hnh 2-2b) Thin p UggQ = Ip.Ra- Suy ra

    D _ BEO

    trong Ip - dng phn p IR| +R 2

    Ip c chn bng (4 ^ 10)Igo

    Nu cho trc ggo xc nh c Igo trn c tuyn vo ca transistor.

    in tr R| xc nh t biu thc:

    BO E - Ip.R2 = E - UggQ

    E -USuy ra R, BEO p + l B O

    Trong trmg hp c in tr mc emit th trong cc cng thc trn phi tnh n st p mt chiu trn in tr .

    - Ch mt chiu v ng ti mt chiu.Xc nh im lm vic tnh 0; khi cung cp cho baz thin p ban u

    U beo . th s thit lp dng tnh v in p mt chiu EO To caim lm vic tnh o (Ico UcEo)- im o cng chnh l giao im cang ti mt chiu vi ng c tuyn ng vi dng Igo (hnh 2-3).

    a) b)Hnh 2-3. c tuyn vo (a) v c tuyn ra (b)

    42

  • - ng ti mt chiu l s ph thuc dng Ic vo in p ng vi

    in tr ti mt*chiu v c xc nh theo biu thc;

    u = E - Ic.R=

    Cch dng: Cho = 0 -> I,, = , xc inh c im B.

    Cho = 0 ^ u = UcE = E, xc nh c im A.

    Ni im A vi B c ng ti mt chiu.

    - ng ti xoay chiu R_, cng c xy dng trn c tuyn ra nhng i vi in tr ti xoay chiu, tc l khi c tn hiu vo, eng l ng thng v i qua im lm vic tnh o .

    Cch dng: T im U gQ trn trc honh, cng thm mt in p bng I(,qR_ , c im A'. K ng thng qua hai im o v A', c ng ti

    xoay chiu.E

    Cng c th xc nh dng !(, = c im B' trn trc tung, k

    ng qua B' v o cng nhn c ng ti xoay chiu.

    Trong cc bi tp p dng, c th s dng mt trong hai cch trn, tu tng trng hp c th.

    - Transistor trng (FET) l loi transistor c ch to da vo hiu ng trng, l iu khin dn in ca bn dn loi N hay p, nh mt in trng bn ngoi.

    C hai loi FET - l J-FET (iu khin bng tip xc P-N) v MOSPET l loi FET c cc ca cch ly bng lp xit. Hnh 2-4 l k hiu JFET knh N v knh p.

    GD D

    a) J-FET knh N b) J-FET knh pHnh 2-4. J-FET knh N v knh p

    43

  • s - l cc ngun D - cc mng G - cc ca.V phn cc cho cc ca ca J-FET lun l phn cc ngc nn in tr

    vo rt ln v dng in ly = Iq = 0; I = Ij.Dng Ij c iu khin bng in p t vo cc ca Uqs v c xc

    nh bng biu thc:

    uOSKtrong U gs l in p bt k t vo G-S;

    Ugsk l in p kho ng vi dng Iq = 0.Quan h gia Ijj v Uqs c din t bng c tuyn truyn t cn quan

    h Iq = f(Ds) vi cc tr s Uqs khc nhau c gi l h c tuyn ra. y l hai c tuyn c trimg cho FET, cn c vo , c th xc nh gn ng cc thng s ca FET-

    b)Hnh 2-5. c tuyn truyn t (a) v c tuyn ra (b) ca J-FET knh N

    H dn ca FET: g = hay mS (milisimen) chi r khi inAUqs V

    p t vo cc ca thay i IV th dng I thay i bao nhiu mA.MOSFET gm hai loi: MOSFET knh t sn v MOSFET knh

    cm ng.- MOSFET knh t sn; knh dn in loi N hay p hnh thnh ngay t

    khi ch to. c tuyn truyn t v c tuyn ra ch dn trong hnh 2-6a, b.

    44

  • b)

    Hnh 2-6. c tuyn truyn t (a) v c tuyn ra (b) ca MOSFET knh N t sn

    Cn c vo c tuyn truyn t v c tuyn ra c th xc nh gn ng cc thng s ca MOSFET.

    - MOSFET knh cm ng: ch khi t vo cc ca in p ngoi (knh N l in p dng), th knh dn in mi hnh thnh v mi c dng in chy qua (hnh 2-7).

    Phn cc cho FET.C hai phng php phn cc (to thin p) ph bin cho FET: to thin

    p t cp v dng phn p.

    b)Hnh 2-7. c tuyn truyn t (a) v c tuyn ra (b) ca MOSFET knh cm hg N

    Phcmg php t cp s dng ngay dng j) chy qua Rs to st p v dn qua in tr Rq t vo cc ca G (hnh 2-8a).

    45

  • V 1(3 = 0; Ip = Ij nn Urs = Id-Rs = Uqs; cc (+) t vo cc s v cc (-) t vo cc G.

    R - gi l in tr to thin p.Rq - l in tr dn thin p; Ro c tr s ln hng chc hoc trm kQ.

    R , = - ^

    Hnh 2-8. To thin p cho J-FET

    Hnh 2-8b l s to thin p bng phng php phn p.

    in p trn cc ca Q c xc nh

    G= ~ RaR.+Ra

    Uo l in p cc G so vi t.

    U gs = U o - U 3 = g - I oR s

    Mch phn p cho MOSFET knh N t sn cng tng t nh hnh 2- 8b. Ring i vi MOSFET knh cm ng, vic to thin p c khc vi J- FET, n c to thin p ging nh vi transistor lng cc N-P-N: c th dng phng php hi tip t cc D v cc G hay dng phcmg php phn p (hnh 2-9a, b).

    Trong s 2-9a DS = U gs (v dng l o = 0, qua Ro khng c dng chy qua)

    UdS E - Iq-Rq

    Suy ra Uq5 = E - Iq.R0.

    Trong s 2-9b, in p cc ca so vi t.

    46

  • +E

    RD

    u i-

    a) Hnh 2-9. To thin p cho MOSFET knh cm ng N b)

    U g = R| +R 2R

    ^GS ~ ^D' s ~E

    R, + R2

    in p Uds = E = = E - Id(Rs + Rd)

    2.2. PHN BI TP C LI GII

    ( 5^ Bi tp 2-1. Mt transistor N-P-N mc theo s BC c dng in L = Ig = 50mA; dng in Ic = 45mA.

    a) Xc nh h s khuch i dng mt chiu a.

    b) Nu mc transistor theo s emit chung (EC), hy tnh h s p.

    Bi gii

    a) H s khuch i dng mt chiu a

    I 49 a = -^ = = 0,98 Ie 50

    b) H s p tnh theo a

    > = = ............= 491 -a 1-0,98

    ( 5^ Bl tp 2-2. Mt transistor c dng tnh emit Ig = l,602mA; dng tnh baz Ig = 0,016mA; b qua dng in ngc.

    47

  • a) Xc nh dng tnh colect Ic-b) Tnh h s khuch i p, a.

    Bi gii

    Tnh dng tnh colect Ic

    = Ig - Ig = r,602 - 0,016 = l,586mA

    H s khuch ai a = = ^ = = 0,99Ie Ie 1,602

    H s khuch i p l _ I - I b _ 1,602-0,016I, IB 0^016

    Cng c th xc nh p theo cng thc:

    a 0,99

    99,125

    1 -a 1-0,99= 99

    59) Bi tp 2-3. Bit c tuyn vo v c tuyn ra ca transistor mc theo s emit chung EC nh hnh 2-10.Bng phng php th hy xc nh:a) H s khuch i p ti im lm vic A.b) in tr vo = BE-c) H s khuch i a nu mc theo s baz chung BC.d) Nu tn hiu vo Ig thay i, xc nh h s khuch i dng xoay chiu.

    - m A )

    40Ig=0,4iiA

    Ig=03mA

    i . .l3=0,2mA

    p=0,lmA

    0,2 0,4 0,50,6 0,8 Ugg(V) ce(V)

    a) b)Hnh 2-10. c tuyn vo (a) v ra (b) ca transistor

    48

  • Bi gii

    a) H s khuch i tnh ti im A.

    p = ^ = : l = 100BO 0,2 .10

    -3

    1..^ 0 ,70 -0 ,5 0,65 ^b) in tr vo R v = r, = ---- SS- = , = = 3 ,2 5 k QAL (0,3-0,1)10-' 0,2.10'

    _BE _

    B

    c) Nu mc theo s baz chung BC h s khuch i tnh a c xc nh

    a = i = ^ = 0 ,989 1 + p 1 0 0 + 1

    d) Khi dng in vo Ig thay i t 0,1 n 0,3mA, tm bin thin dng Ic tng ng trn c tuyh ra, tnh c h s khuch i p xoay chiu.

    /

    6 _ Ac _ ( 2 8 ,5 - 9 ,8 ) 1 0 -

    A L (0 ,3 -0 ,1 )1 0 '= 93,5

    (^6^ Bi 2-4. Cho mch khuch i dng transistor nh hnh 2-11

    Bit; R c = 5 k Q

    p = 5 0

    in tr vo Ry = gE = IkO in p vo Uy = UgE = 0,1Va) Xc nh dng in vo v dng in ra.

    b) Tmh h s khuch i in p ca transistor.

    Bi gii

    a) Dng in vo

    0,1

    Hnh 2-11

    = 10"" =0,lm A

    Dng in ra:

    I = I = p3 = 50.0,1 =5mA

    4- 250BTKTINT - A 49

  • in p ra:

    U , = = Ic-Rc = 5.10^5.10^ = 25Vb) H s khuch i in p

    . 0,1

    Bi tp 2-5. c tuyn vo v ra ca transistor c dng nh hnh 2-12.a) Hy xc nh h dn ca transistor ti im lm vic o.b) Nu bit in p BE thay i 0,2mV, in tr Rc = 4kQ. Hy xc nh in p ra.c) Tnh h s' khuch i in p.

    1^=4,2

    7 0,8 U,(V)

    Ic(mA)50 iA

    40|J.A

    U=3,Q. 30 A

    20|aA

    I=10HA

    U c e ( V )

    a) Hnh 2-12. c tuyn vo (a) v c tuyn ra (b) ca transistor b)

    Bi gii

    a) H dn ca transistor c xc nh bng phng php th

    s = _c_AUbb V

    s = A 2 L - =

  • c) H s khuch i in p

    K = H ^ = M = 48 u, 0,2

    (^6^ Bi tp 2-6. Transistor lng cc c c tuyn vo v ra mc theo s EC nh hnh 2-13. Cn c vo c tuyn hy xc nh gn ng cc thng s' sau:

    a) in tr vo tnh ti im o.b) in tr vo ng.

    c) H s khuch i dng in mt chiu p.

    d) H s khuch i dng xoay chiu.

    250200

    50

    BE(V)

    - I b(^A )40

    m A )250fxA

    /

    3025,

    200nA

    ISOuA

    f ! !

    ...

    15. , L . _ _ iQ A .

    --------- 5 / I=50jiA

    l U^V)

    a) b)Hnh 2-13. c tuyn vo (a) v ra (b) ca transistor lung cc

    Bi gii

    a) in tr vo tnh

    R = r , = 4 k Q'' Igo 150.10-

    b) in tr vo ng Rvd

    o _ - U be, _ 0 ,6 8 -0 ,5 2^ V a t ^ T TAI B Ib, - I b. (200- 100)10

    = l,6 k Q

    c) H s khuch i dng mt chiu p

    51

  • ~6

    I I50.10-*

    d) H s khuch i dng xoay chiu p_

    AI3

    AIb= I3 -Ib_ =(200-100)10-^ = 100.10

    Tm AIc tng ng trn c tuyn ra

    I =30mA; = 15mA

    AIc = (30-15).10l

    (200-100)10-"

    (6 ^ Bi tp 2-7. Oio mch in nh hnh 2-14. Nu bit dng Ico =5mA; h s p = 100; 5V;thin p Ubeo = 0,6V; E = lOV.

    a) V cc dng in mt chiu chy trong mch.

    b) Tnh in tr R ec) in p Uc so vi t.

    Bi gii

    a) Dng in mt chiu chy trong mch nh ch n trong hnh 2-14.

    Ie = Ic + Ib

    b) in tr to thin p R| c xc nh.

    Hnh 2-14

    R,E - U ^ E -U ^ o 10-0 ,6 9,4

    Ibo co q-3 5.10 *p 100

    188ka

    c) Tnh in tr R,

    52

  • I I 5.10-

    d) in p Uc so vi im mass chnh l in p UgQ

    U c = U ,,o = 5V

    @ Bi tp 2-8. Cho mch in nh hnh 2-14. Nu bit R, = 220k0; Rc = 2kQ; = 50; ggQ = 0,5V. Hy xc nh cc thng s tnh:dng Ig, Ic, Ie, in p Uceo

    Bi gii

    a) Xc nh dng Igo

    R, 220.10' 220.10'

    b) Dng Ico = l = 50.34, lK = 1,7mA

    c) Dng 1 0 = Ico + I b o = 1 >7 + 0,0342 = 1,7342mA.

    d) in p U go

    UeEo=E-Ico.Rc=10-l,7.10"'.2.10^=6,6V

    Bl tp 2-9. Mch in nh bi 2-7 nhng mc thm in tr Re emit v bit st p trn in tr ny l IV.

    a) Xc nh tr s' R|, Rc, Re-b) Xc nh in p Uc U so vi im mass ca my.

    Bi gii

    a) Xc nh Re

    U re = I e o - R e = 1 V

    _ IV IV 1Suy ra Rb = = = ^ ------- = 198Q

    Iro + 5 .10 '^ + ~ 10-^ 100

    - in tr R

    53

  • R _ _ E - ^ beo -U r , _ 1 0 -0 ,6 -1' I bo I bo 5.10-^

    168kQ

    - in tr Rc

    CO C ^ CEO ^R,

    800Q

    V. V.V.V/ IVJ.-

    Suyra: R , = =leo 5 .10-^

    b) in p Uc = E - IcoR c=10-5.10l800 = 6V

    h a y U c = U ,, /+ U ,^ =5 + l = 6V

    in p Ub = Uggo + R = 0,6 + 1,0 = 1,6V

    ( e ^ Bi tp 2-10. Cho mch in nh hnh 2-15. Bit R, = 300kQ; Rh = 2,7kQ; p = 100; 3,o =

    0,5V ;E= 12V.

    a) Xc nh cc tham s tnh.

    b) Nu mc R, = 2,7kQ hy tnh in tr ti xoay chiu.

    Bi gii

    a) Trc ht xc 'nh dng tnh baz I

    R+E

    R. R.

    Hnh 2-15

    BO '1 ' '-'BEO ' ^EO^'E BEO

    ( y I e o = I co + I b o = I b o + P I b o = 0 + P)Ibo)

    E -U .. 12 -0 ,5Suyra l30 = BEO _

    R, +(1 + P)Re 300.10"+(1 + 100).2 ,7.10^= 20A

    - Dng tnh 1^0 = lOOIgo = 100.20^iA = 2mA

    - Dng tnh 1^0 = Ic + Ibo = 2 + 0,02 = 2,020mA.

    - in p trn cc E, cc c v B so vi im mass:

    ra

    54

  • Ue = Ieo-Re = 2,02.10-^2,7.10" = 5,45V

    in p U c = E = 12Vin p Ub = Ue + = 5.45 + 0,5 = 5,95V

    b) Nu mc R, = 2,7kQ th in tr ti xoay chiu mch emit.

    R = R / /R = A = A Z : ^ = l , 3 5 k Q ' Re+R, 2,7 + 2 ,7

    Bi tp 2-11. Cho mch khuch i dng ansistor lng cc nh hnh 2-16a. Bit E = lOV; Rc = 5kQ; Re = 0,2R R, = 85kO; R , = 15kQ; = 4 V ; Ico c ; p = 50-

    a) Hy xc nh cc tham s tnh ca transistor.b) im lm vic tnh o v dng ng ti mt chiu.

    a)

    a) C th coi

    Suy ra:

    Hnh 2-16

    Bi gii

    EO ~

  • - Dng tnh baz IgQ:

    - Thin p

    Ur0 Ip-R ~ RE ~ -----------Rt ~^E0'^EBEO p 2 RE 2 EO E

    10-M0^=0,5V(15+ 85). 10

    b) To im lm vic tnh O: = lmA;UcE0 = 4 V . t) dng ngti mt chiu cn xc nh mt im na. T biu thc phng trnh ng ti mt chiu.

    U = E -I c .R cCho Ic = 0 u = E = lOV (im A trn trc honh) ni qua im A

    Bi gii

    - in tr ti xoay chiu R_.

    R. = R^//R ,= ^ = ^ = 2,5kQRc+R. 5 + 5

    - ng ng ti xoay chiu R_ cn xc nh mt im trn trc honh hay, trn trc tung ri ni vi im lm vic tnh o. T imcng thm mt on ng vi in p bng IcqR-

    IcoR_= 1012,5.10^ = 2,5V

    ta c im A' trn trc honh (hnh 2-16b).

    Ni im A' vi im o v ko di s c ng ti xoay chiu. Cng c th dng ng ti xoay chiu bng cch xc nh im B' trn trc tung

    E 10ng vi dng I = = r = 4mA, ri ni im B v o .

    & R_ 2,5.10'

    56

  • (m ) Bi tp 2-13. Cho mch in nh hnh 2-16a. Nu E = lOV; CEO = 4V ; Rg = 0,1 Rc, Ico=20mA; UgQ=0,7V, t c tuyn vo ca transistor ng vi UggQ = 0 ,7 V , tm c IgQ =0,2m A .

    a) Xc nh tr s cc in tr Rc, Re, Ri, R-> m bo c cc thng s trn.b) Xy dng ng ti mt chiu.

    Bi gii

    a) Xc nh tr s cc in tr T biu thc:

    E = CEO EO E * CEO( y c th coi I Q IgQ n gin cho vic tnh ton).

    Suy ra + R . = - - - ggg = = 300Q l 20 . 10

    Re 0,1 Rc = l,lR c ~ 3000

    M = 272,701,1

    Rg = 0 , lR c = 2 7 ,2 Q .

    - in tr Rj c xc nh theo biu thc:

    ~ ' BEO

    Suy ra

    ( y chn dng phn p Ip = 5 Io )

    R 0.7 + 20.10-.27,27..^ 5.1 5.0,2.10-

    - in tr R| c xc nh t biu thc: I

    Ri(Ip+ I^q) = E - IpR2 = E - UggQ- IgQRg

    " u r a r E - U o - I ^ R , _ 10 - 0,7 - 0,5 4 5 _ ,5 l" + I 6.0,2.10-

    57

  • b) xy dng ng ti mt chiu, ngoi im lm vic tnh o bit 0(20mA, 4V) cn xc nh mt im na.

    T phng trnh UcE = E - Ic(Rc + Re) nu cho UcE = 0 th

    E 10= 0,0333A = 33,3mA

    R. + Rg 300

    ta c im B trn trc tung, ni B vi o v ko di s c ng ti mt chiu (hnh 2-17).

    Hnh 2-17

    070) Bi tp 2-14. Bit c tuyn truyn t v c tuyn ra ca mt J-FET knh N nh hnh 2-18.

    a) Xc nh trn th dng b ho Ij5ss v in p kho U qsk-

    b) Tnh dng Iq ng vi cc gi tr Uos = OV; Uos = -2V; Uos = -4V vU g s = -6V.

    Bi gii

    T c tuyn truyn t Id = f ( G s ) hnh 2-18a, dng bo ho Ipss ng vi U q s = ov, Ij5ss = 15mA.

    in p kho U gsk ng vi Iq = 0 , trn th xc nh c Uqsk = -8V.

    b) Dng Ij3 ph thuc vo in p QS v c xc nh bi biu thc;

    58

  • a) b)Hnh 2-18. c tuyn truyn t (a) v c tuyn ra (b) ca J-FET knh N

    Id = Idss(1 - ^ ) 'U GSKUgs = 0 ^ Id = Idss = 15mA

    Uos = -2V-^ = 15 (1 - = 8,437mA.-0

    U gs = -4V ^ l o = 15 = 3,75mA.o

    Ucs = -6V ^ Id = 1 5 (1 - )' = 0,9375mA.

    ( 7 1 Bi tp 2-15. Cho mch in dng J-FET knh N nh hnh 2-19. c tuyn ca J-FET nh bi 2-14.

    Bit E = 15V; im lm vic tnh c chn ng vi Rd = IkQ.

    a) Xc nh tr s R.b) Xc nh thin p Uqsq .

    c) in p trn cc mng Up.Bi gii

    a) in tr Rs c xc nh theo biu thc:

    U

    R - - U q d k - 8V 21 2.15.10-^

    = 266Q

    +E

    H h -p -H i

    Hnh 2-19

    ra

    59

  • b) Thin p = R Jn = 266.7,5.10'" 2 VGSO S- D

    (y I t ,= % = ^ = 7,5mA) 2 2

    c) in p UqU d = E - I d. Rd = 15 -7 ,5 .1 0 ^ 1 0 ^ = 7 ,5V

    Bi tp 2-16. Cho mch to thin p cho J-FET knh N bng phng php phn p nh hnh 2-20. Bit: E = 15V; R, = 600kQ; R, = 150kQ; R = l,5kQ; Rs = IkQ; 5mA.

    a) Xc nh Uas-b) Dng cc mng Ip.c) in p trn cc mng Up.

    Bi giia)

    GS R| +Rj (600 + 150)10

    E

    Hnh 2-20. Mch to thin p cho J-FET

    5.10"\10' = - 2 V

    ,R ,=15 150 = 3Vin p trn cc ca U f - _

    R ,+ R , " 600 + 150

    in p trn cc ngun Us = Q - U qs = 3 - (-2 ) = 5V. hay Us = Is.Rs = Id-Rs = 5.I0 M 0 = 5Vb) Xc nh li dng cc mng Ip

    I. = L = = = 5.10-'A = 5mA Rs 10'

    c) in p trn cc mng UpUd = E-Id.Rd= 15-5.10M,5.10^ = 7,5V

    in p U ds = Uo - U s = 7,5 - 5 = 2,5V.( t ) Bi tp 2-17. Cho mch in dng MOSFET knh t sn nh hnh

    2-21 a v c tuyn truyn t nh hnh 2-21b. Bit: E = 12V; Ro = 200kQ; u 3 , 5 V .

    a) Hy xc nh tr s in tr R| to thin p yu cu U qsq= -2V.

    b) Xc nh dng 1,30

    60

  • a) b)

    a) GSO

    Hnh 2-21. Mch in (a) v c tuyn truyn t (b)

    Bi gii

    = - U30 = -2 + 3,5 = 1,5V

    V dng lo = 0 nn c th vit

    Suy ra

    R .=

    R. =

    R, +R qR.

    URG

    G

    12 200Thay s: R, 200 = 1400k0 = 1,4MQ

    ' 1,5

    b) Dng 1^0 = 5mA ng vi Q5Q = -2V (xc nh trn th 2-2 Ib).

    ( 7^ Bi tp 2-18. Nh bi 2-17. Nu chn im lm vic ng vi U qsq = -2 V , dng IpQ = 5mA; in tr Rjj = l,2kQ.

    a) Hy xc nh in p Uq.b) Tnh in tr Rs.

    c) Khi in p vo thay i trong khong -2V 0,5V, hy xc nh bin in p ra v h s khuch i K.

    Bi gii

    a) in p Ud = E - IdqRo = 12 - 5.10M,2.10^ = 6V.

    b) in tr Rg.

    61

  • 3,5Ido 5.10-^

    = 7 0 0 0

    c) Khi in p vo U qs thay i trong phm vi -2V 0 ,5V, xc nh trn th 2-2 Ib dng Id thay i t 2,5mA n 6,25mA, nh vy bin thin dng Id t nh - nh

    AI = 6,25 - 2,5 = 3,75mA in p ra (nh - nh) s bin thin

    u = AId-Rd = 3,75.10-M,2.10^ = 4,5V H s khuch i in p

    1

    tp 2-19. Mt MC^PETkih t sn c c tuyi ttuyi t nh Hnh 2-22.

    a) Cn c vo c tuyn xc nh h n ti vng ngho GS = -2V v ti vng giu QS = +3V.

    b) Cho nhn xt.

    iD(mA)'

    15vng giu/ M

    107,55

    vng ngho i l '

    -4 -3 -2 -1 1 2 3 4 Uqs(V)

    Hnh 2-22

    Bi gii

    a) Ti vng ngho, theo th

    U g s = -2V -> Id = l,2mA Ugs = -IV Id = 2,5mA

    A U os=lV

    AIp = 2,5mA - l,2mA = l,3mA

    62

  • H dn g = -" - - = l,3^^^hay l,3mS (milisimen) AUqs V

    Ti vng giu Uos = +3V -> Id = lOmA

    Ugs = +4V Id = 15mAAl 15-10 _mA, _ H dn g = = = 5 hay 5mS

    AUGS 4 - 3

    b) Nhn xt: vng giu h dn ca MOSFET ln hn vng ngho.

    Bi tp 2-20. Cho mch in dng J FET knh N nh hnh 2-23. Bit Ro = 1,5MQ; Rs = 300Q; R =2,2kQ; R, = 15kQ; E = 15V.a) Xc nh in tt ti xoay chii R_.b) H dn ng ti Uqs = -2V.c) Tnh h s khuch i Ky.d) Tnh in p ra n.u Uv = 0,5V.

    B gii

    a) in tr ti xoay chiu R_

    b) H dn ti gc:

    m oGSK

    H dn ti im Ucs = -2V.

    U m mo 1 GSUGSK .

    = 5mS 1 -2-6

    = 3,33lA

    c) Tnh h s khuch i

    K = gR_ = 3,33.10-'. 1,92.10' = 6,393.

    63

  • d) Xc nh in p ra

    Uos = OV; U gs = +2,0V; Uos = -2,0V.

    Bi gii

    - Khi Uq5 = 0 > Ij) = Idss 15mA. -Khi

    Ucs = +2V ^ I ^ = I s3 1 u

    - Khi Uqs = -2V -> In = 15.10

    GSK

    -3

    = 15.10-3-6

    = 26,66mA

    -6= 6,6mA.

    Bi tp 2-22. Mt MOSFET knh N cm ng c c tuyn truyn t v mch in nh hnh 2-24.a) Hy xc nh bng phng php th h dn g ti im lm vic 0(8V, 7,5mA).

    b) Tnh tr s Rq.c) Tnh in p ra nu in p vo bin thin IV.

    .+15V

    a) Hinh 2-24 b)

    64

  • Bi gii

    a) Xc nh h dn g.

    gm = . ?:. ,2 ,5 i^ h a y 2 ,5 m sAUGS 8V -7Vb) in tr Ro

    = - p i . = J 5 _ 8 _ ^ chn R =.lkQI, -3DO 7,5.10

    (yUos = UGs = 8V vIc = 0).c) Xc nh U,, nu Uv = 1V.

    u = Ki .Uv = g.Ro.Uv = 2, 5. ^. 0M,0 = 2,5V

    ( t^ Bi tp 2-23. Cho mch in dng J-FET knh N nh hnh2-25. Bit;E = 12V; Rg = IMQ;

    c5q = 1,2V . in p trn Rs,Urs = 0,2E = 2,4V. H dn

    g = 5 . in tr cc mng

    ngun r = 200kQ.= 0, Ir, = 0, 1 ,200kQ = 20kn.

    a) Tnh in tr R.b) Tnh h s khuch i Ky.

    Bi gii

    a) Tnh R,R.

    Suy ra R. =E.R,

    ^RS

    R| +R q

    E

    = 10'12

    1

    vUks- U oso

    = 9MQ.

    -1

    b) H s khuch i Ku.

    Ku = m- Rd = 5.10 ^20.10^ = 100.

    5- 250BTKTNT-A 65

  • Chng 3

    CC MCH KHUCH I TN HIU B

    3.1. TM TT PHN L THUYT

    phn tch v tnh ton cc thng s k thut i vi b khuch i in t dng transistor lm vic ch tn hiu b thng da vo cc loi s tcmg ng.

    Transistor thng c biu din bng hai loi s tng ng:

    - Loi th nht gi l s tng cmg vt l hay s tofng cfng hnh T v cng c tn gi l s tng ng (The g transistor model).

    - Loi th hai c gi l s tng ong tham s' bao gm cc tham s tr khng, in dn hoc hn hp.

    C hai loi s tng ng ca transistor c th coi l khng ph thuc vo tn s n mt phm vi kh cao:

    - i vi cc loi transistor lng cc (BJT) khi tn s tn hiuf ,< ( 0 , l - f 0,5)f,.

    - i vi cc loi transistor hiu ng trng (FET) khi tn s tn hiuf ,< (1 0 ^ 150)MHz.

    phm vi tn s cao hn nhng s liu trn, khi s dng cc loi s tng ofng phi c la chn mt cch thch hp v khng c b qua nh hng ca cc t k sinh (Cj(;s) bn thn transistor n s truyn t tn hiu qua n.

    Vi mi kiu mc i vi transistor c ba h c tuyn Volt-Ampe quan trng: h c tuyn vo, h c tuyn ra v h c tuyn truyn t.

    C th xy dng ng ti mt chiu (R.) v ng ti xoay chiu (R_) trn cc h c tuyn c bn ca transistor v xc nh cc tham s mt chiu cng nh xoay chiu ca tng khuch i in t.

    6 6 5-250BTKTINT.B

  • Cc thng s k thut c bn i vi tng khuch i in t dng transistor bao gm; tr khng vo (Ry), tr khng ra (R a), cc h s khuch i in p ( K u ) dng in ( K ) , cng sut ( K p ) .

    H s khuch i nhiu tng ghp lin tip bng tch cc h s thnh phn.

    3.2. BI TP C LI GII

    ( 8 Bi tp 3-1. Cho tng khuch i dng BJT nh trn hnh 3-1.

    a) Xc nh r .

    b) Xc nh tr khng vo ca tng Ry.

    c) Xc nh tr khng ra ca tng (vi fo = oo)

    d) Xc nh h s khuch i in p Ku (vi Q = oo)

    e) Xc nh h s khuch i dng in K (vi Q = o)

    E .J 2VCO

    II uCj 10|iF

    p=100

    r=50kQ

    Hnh 3-1

    Bi gii

    Chn transistor T loi Si v thin p Uggo =0,7V

    a) Dng tnh IgQ s l:

    12V -0,7V ,Ibo = = 24,04^iA

    Rg 470kQ

    Dng tnh IgQ s l:

    1,0 =(1 + P)l30 = (l + 100)24,04.10-'A = 2,428mA

    in tr r, c xc nh:

    67

  • 1 0 2,428.10-'b) Tr khng vo c tnh:

    Ry Rb // TvTtrong Tvt - tr khng vo ca transistor

    fy = pr,= 100.10,71 = l,071kQ

    Ry = 470//1,071 = l,069kQ.c) Tr khng ra ca tng c tnh:

    R = Rc / / Q = Rc / / 0 = Rc = 3kQ .

    d) H s khuch i in p ca tng:

    r, 10,71

    e) V Rg > lOrvT = lOp.r, (470k0 > 10,71k0) nn K p =10 0

    Bi tp 3-2. Tnh ton lp li cho bi tp trn*hnh 3-1 vi Q = 50kQ.

    Bi gii

    Ta nhn thy cc thng s trong hai cu a, b s khng c g thay i nn;

    a) r,= 10,710b) Rv= l,071k ac) Tr khng ra ca tng c tnh:

    = Re // ro = 3 // 50 = 2,83k.

    d) H s khuch i in p ca tng.

    -264,24r. 10,71

    e) H s khuch i dng in KjY- _ P-Re-rp : 100 .470 .50 ^3

    (ro+R^XRg + r ) (50+ 3)(470 + 1,071)

    C th tnh K: theo biu thc khc:

    68

  • K , = - K > = 2 H 3 1 ) W 9 =94,163

    Bi tp 3-3. Cho tng khuch i dng transistor lng cc (BJT) nh trn hnh 3-2. Hy xc nh:

    R

    n , lO iF

    ^3 6,8kQ+E^22V

    56kn

    ^1

    T R

    R,

    uc'lOjiF

    X - p=90R

    >8,2kf n lORp th tr khng ra c th c tnh:

    R = R o//R o = RD = 2kQ

    e) Ku = -g^.Ro = -1,63mS.2 = -3,26.Khi b qua nh hng ca vi r lORp.Khi tnh n r th:

    Ku = -g,(Rc // ra // Rd) = -1,6ms( 1OMQ // 50kQ // 2kQ) = -3,21.

    ( 9^ Bi tp 3-16. Qo tng khuch i dng J-FET nh

    UoD 30V

    trn hnh 3-13. Hy xc nh in tr ti mt chiu Rp ca tng vd h s khuch i in p Ku = 10.

    Bi gii

    Vi Rs = O trn s hnh 3-13 ca u bi ta c u Q5 = o v v iu c ngha l:

    R

    II T

    Rg > lOMn Ip55 = 1 Oll A Up = -4V g, = 20tiS

    Hnh 3-13

    Ku = -gn,Rn. = -gm Rra = -gmCRo // r

  • Mt khc ta c:

    1 1rd= =g. 20 .10 -

    Khi : Rd // r, = Rd // 50kQ = 2kQ

    = 50kf

    RoSOkQR^+SOkQ

    RoSOkQ = 2(Rd + 50)kQ

    Vy Rj) = 2,08kQ v chn in tr R theo tiu chun s l Rjj = 2kQ.

    (% ) Bi tp 3-17. Cho mch khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-14.

    Hy xc nh in tr Rj) v Rs vi Ku = 8 v Uqs_ = Up = - I V . Bit

    thm: Idss = lOmA; Up = -4V; gj = 20|J,S.

    DSS * mAU p = - 4 V

    Ga = 20 lS

    Hnh 3-14

    Bi gii

    T- ' _ 2Idss _ 2.10mATa c; - = 5mSU,

    v g = g ( l - ^ ^ ) = 5 m s ( l - ^ ) = 3,75mS

    mt khc: Ku = -g(RD // r

  • nn

    Rd // ra = Rd // = Ri, / / - ^ = Rd //50kQ = 2,13kQ gd 20|aS

    T ta xc nh c Ro = 2,2kQ (ng theo tiu chun).

    xc nh in tr Rs c th xut pht t biu thc;

    ' GSO ~ DO S

    DO Dss(uGSO \2 _Up

    = lOmA-4

    = 5,625mA

    Vy Rs = = 177,80IDO 5,625.10

    Chn theo bng in tr tiu chun Rs = 180Q.

    {^9^ Bi tp 3-18. Qio tng khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-14 (xem s liu bi tp 3-17). Hy xc nh gi tr R|5, Rs khi khng c t Q.

    Bi gii

    Khi khng c t Cs trn mch, cc i lng tnh ton cho ch mt chiu ca tng khng c g thay i ngha l: QSO = - I V ; Ij3 = 5,625iiA;

    Rs = 180f! (nh trong bi 3-17).

    Biu thc tnh h s khuch i in p Kjj s l:

    m^D" l + Sn,Rs

    8 =- 3,75mS.Rj3

    l + 3,75.10"^180_ 3,75mS.Rp

    1+0,675

    t tnh c Rq s l:

    13 4R ^ = - - = 3,573kQ 3,75mS

    Chn in tr Rp theo tiu chun l Rp = 3,6kQ.

    82 6- 250BTKTINTL

  • ( 98 Bi tp 3-19. Cho b khuch i in t nh trn hnh 3-15. Hy xc nh K ; Ry; Rn.; u^; u vi U gso= -1 ,9V ; Ioo=2,8mA v R, = lOkQ.

    Ipss = lOmA; Up = -4V; T v T2 cng loi v c cng cc tham s.

    ra

    Hnh 3-15

    Bi gii

    m o_ _ 2.10mA

    m S m o ^ ^

    U

    u 4V = 5mS

    Up) = 5mS 1 -1>9

    4 J= 2,6mS

    Ku. = Ku, = = -Ri = -gRs = -2,6mS.2,4kQ =H s khuch i Ku s l:

    K ,=K ,,.K ^ ,^=(-6,2)(-6 ,2) = 38,4

    in p ra s l:

    u = Ky.Uv = 38,4. lOmV = 384mV

    Tr khng vo ca b khuch i l:

    Ry = Rg = R2 3,3MQTr khng ra ca b khuch i l;

    - 6,2

    83

  • R , = R5 = = 2,4kD.Khi mc ti R, = lOkQ, in p ra trn ti s l:

    u, = u =i^384mV = 310mV R+R, 2,4 + 10

    ( 9^ Bi tp 3-20. Cho b khuch i in t dng BJT nh trn hnh 3-16 vi Ub = 4,7V; Ue = 4V; Uc = i 1V; Ie = 4mA. Hy xc nh: K ; u; Rv; rI v u, khi mc ti R, = 1 OkO.

    R

    10)iF h -Uv c,

    15kQ

    25 iV R < 4 J ^

    :R,2,2ka * 5

    q 10nF P=20

    R7 > 2,2kO

    +E,,20V

    4,7kn1

    C ,1 0 |iF

    p=200

    ^620mF

    Hnh 3-16

    Bi gii

    Trc tin ta xc nh in tr Tg

    26mV 26= = 6,5Q

    H s khuch i n p tng 1:

    r. _ R _R c(//R 4//R 5//P-r.)* u, ~

    Te Te2,2kQ//(15kQ//4 ,7kQ//200.6,5Q

    y

    6,5QR,, = R 3 //(R ,//R ,//p .rJ

    = -102,3

    84

  • H s khuch i s l:

    . = _ ^ = _ ^ = _ ^ = _ 2 : ^ . _ 3 3 8 , 4 66,5

    Ku = Ku, = (-102,3){-338,46) = 34624

    u = Kij.Uv = 34624.25^iV = 0,866V Tr khng vo ca b khuch i l:

    Rv = R, // R, // pr, = 4,7kQ // 15kQ // 200.6,50 = 953.6Q Tr khng ra:

    Rc ^6 ~ 2 ,2kQ.Khi mc R, = lOkQ in p ra trn ti s l:

    u = ^ U = 1 ^ 0 .8 6 6 V = 0.71V

    > 2 ,4 k n ^3

    0 ,05^F

    4,7kQ 4 = .1 '5 100fxF

    Hnh 3-17

    Bi gii

    H s khuch i ca tng th nht:

    85

  • Ku. = //R v,) = -2,6mS(2,4kQ//953,6D) = -1,77

    H s khuch i K s l:

    K^^=KK = (-l,77 )(-338 ,46) = 599,1

    in p ra u = K^.Uv = 599 ,l.lm V = 0,6V

    Tr khng vo Rv = Rq = 3,3MQ

    Tr khng ra R,, = Rc = 2,2kQ = R5.

    (10^ Bi tp 3-22. Cho tng khuch i cascode nh trn hnh 3-18. Hy xc nh Ku ca tng vi = 4 ,9V ; U 3 = 10,8V ;

    !(, = Ic = 3,8mA = 1 = Ig; P| = p2 = 200; T = T2 = T (ging nhau).

    p, = p, = 200

    T, = T, = T

    (ging nhau)

    Hnh 3-18

    Bi gii

    26mV 263,8

    = 6,8Q

    86

  • Vy K =K ., .K = -2 6 5 .'

    ( 1 ^ Bi tp 3-23. Cho tng khuch i dng transistor Darlington nh n hnh 3-19. Hy xc nh h s khuch i dng in K|.

    Bi gii

    Ta c th v li s tng ng mch in nh trn hnh3-20 di y:

    _ Pd^b

    8000.3,3.103,3.10^+8000.390

    = 4112

    Hnh 3-20( 1 ^ Bi tp 3-24. Oio tng

    khuch i dng transistor Darlington nh trn hnh 3-21. Hy xc nh Rv; R; K|; Ku vi = 3kQ.

    87

  • Bi gii

    Ry = Rg // (r^ + p,p2.Rc) = 2MQ // (3kQ + 140.180.75Q) = 974kQ.

    K;=p.p2R 9 1 a6

    = 140.180( - t) = 3,7.10^Rg +Rv 2.10"+974.10^

    R = -!h _ = i i ^ = 0,12Q p,p2 140.180

    v K = - J M ^ = _ 1 ^ 1 * ^ = 0,9984, p,p2Rc+r 140.180.75+3000

    ( ^ Bi tp 3-25. Cho mch in dng J-FET nh trn hnh 3-22 (mch to ngun dng). Hy xc nh dng Id v u khi:

    a)RD=l,2kQ.

    b) Rd = 3,3kQ.Vd Idss = 4mA v Up = -3,5V.

    Bi gii

    T mch in cho khi Uqs = ov.Ij3 = I0SS 4m A.a) = E dd - IdRd = 18V - 4mA.l,2kQ = 13,2V.

    Edd18V

    R,

    u_

    Hnh 3-22

    88

  • b) u , , = Edo - IdR d = 18- 4 .3 ,3 = 4,8V .

    Bi tp 3-26. Cho mch in dng BJT

    nh trn hnh 3-23 (mch to ngun

    dng). Hy xc nh dng in I.

    Bi gii

    Chn transistor loi Si vi Ugg = 0,7V.R,Ta c: g =

    R, 4-R2

    5,1 (5,1 + 5,1)

    (_20) = -10V

    S.lkQ-

    +E^ -20VcC

    Hnh 3-23

    Ue = U 3 -U bh = -10-0 ,7 = -10,7V

    I = I , = l ^ = d Z z m = 4,65mA. R. 2

    (1^ Bi tp 3-27. Cho ngun dng

    dng transistor v zener nh trn

    hnh 3-24. Hy xc nh dng

    in I vi u , = 6,2V.2.2kn'

    Bi gii

    Chn transistor loi Si vi

    l,8kQ

    +E. -18V

    Ube = 0,7V.

    Ta c:Hinh 3-24

    R 1,8

    (1^ Bi tp 3-28. Cho mch in ng transistor nh trn hnh 3-25 (mch gomg dng). Hy xc nh dng in I.

    89

  • Bi gii

    Chn transistor T| v T2 cng loi Si. E - Tac: 1 = 1

    (12-0 ,7)1,1

    R

    = 10,27mA.

    108) Bi tp 3-29. Cho tng khuch i vi sai dng BJT nh trn hnh 3-26. Hy xc nh in p ra u. Vi = 20kQ; Pi = P2 = ^5.

    Bi gii

    Chn transistor T| v T, loi Si vi Ube = 0,7V.

    Ta c:E. - U

    h =BE

    R

    9 -0 ,7j = 193 iA

    = 96,5nA.

    43.10

    Dng colect; l 193|aA

    2 2

    T ta c Uc c tnh:

    Uc = Ecc - lRc = 9 - 96,5.10 ^47.10' = 4,5V. in tr c tnh;

    1-3

    Hnh 3-26

    96,5.10

    H s khuch i in p Ku s l;

    K = ^ = ^ = 87,4 2r 2.269

    90

  • u = Ku-Uv = 2.10187,4 = 1,I75V.

    (1^ Bi tp 3-30. Hy xc nh h s khuch i tn hiu ng pha ca tng khuch i vi sai dng transistor trn hnh 3-26.

    Bi gii

    T biu thc c bn tnh ton cho h s khuch i tn hiu ng phai vi tng vi sai ta xc nh c Kc nh di y:

    K PRc , 75.47 Uv r^+2(p + l)Rg 20 + (l + 75)2.43

    (1^ Bi tp 3-31. Hy xc nh Kc ca tng vi sai cho n hnh 3-27 di y:

    Vy u s l:

    T, &T p, = p2 = 75VTl VT IcC

    Tap3 = 75

    r3 = Re = 2 0 0 k

    Bi gii

    Transistor Tj kt hp vi cc linh kin mc trn mch to thnh mt ngun dng nhm nng cao tr khng mt chiu. Rg v v th khi thay cc gi tr vo biu thc tnh Kc ta c:

    K , = ------- = 24,7.1 0-' ry^+2(l + p)RE 11 + 2.76.200

    91

  • 3.3. BI TP

    0 Bi tp 3-32. Cho tng khuch i dng BJT mc EC nh trn hnh 3 28. Hy xc nh Rv; R; Ku, Kj

    a) vi Q = 40kQ

    b) vi Tq = 20kQ.

    :60

    Hinh 3-28

    ( 1 ^ Bi tp 3-33. Cho mch in dng transistor nh trn hnh 3-29. Hy

    xc nh E c c sao cho Ku = -200.

    ( ^ Bi tp 3-34. Cho tng khuch i ng transistor nh trn hnh 3-30.

    Hy xc nh r ; Ry; R; K ; K| vi:

    a) Tq = 50kQ

    b) ro = 25kQ.

    92

  • +E^16V

    R| :3,9kn

    I , I I - - - *u,q I^ F

    raP=100

    Hinh 3-30

    (1 ^ Bi tp 3-35, Cho tng khuch i dng BJT nh trn hnh 3-31. Hy ?CC c) Ku; K,

    +Ecc20V

    Hp=80r.=40kQ

    Hnh 3-31

    Bi tp 3-36. Cho mch in dng transistor nh trn hnh 3-32. Hy xc nh R v ; R; K ; K, v u,, khi Uy = ImV.

    93

  • ( l ^ Bi tp 3-37. Cho tng khuch i dng BJT nh trn hnh 3-33. Hy xc nh Ib; Ic; r ; R v, K^; K.

    (1^ Bi tp 3-38. Cho mch khuch i dng BJT nh trn hnh 3-34. Hy xc nh r ; Rv, Rra K|.

    T+6V -IOV a = 0,998R ^6,8kQ R ^ 4 ,7kn

    v Iv \ /l----*u

    R

    ra

    Hnh 3-34

    94

  • (b) Bi tp 3-39. Cho mch khuch i ng BJT nh trn hnh 3-35. Hy^ xc mh Ku; K,.

    +8V

    ra

    -5V

    Hnh 3-35

    Bi tp 3-40. Cho tng khuch i dng BJT nh trn.hnh 3-36. Hy xc nh r,; Rv; R,,; K; K;.

    t E.. 12V

    R. 220k

    ,-II-

    R,3.9kQ

    l . p=120

    R,r=40k

    Hinh3-36

    Bi tp 3-41. Cho tng khuch i dng BJT nh trn hnh 3-37. Vi r, = lo; p = 200; =-160; K = 19; To = )kn. Hy xc nh R K Ecc.

    R.

    u.-l-

    VSAr

    68kQ > 2,2kf

    ^+Ecc 18V

    Hnh 3-38

    Bi tp 3-43. Qio tng khu&h i dng BJT nh t-n hnh 3-39 vi h2| = -0 ,992;

    h =9,45Q ; h,, = 1 ^ ^ . h 22,, Y

    Hy xc nh Rv; R; K ; K ; a; p; r ; Tq.Bi tp 3-44. Cho tng

    y-R

    H l -10iF V /

    R ^l,2kQ

    T 4V

    lO iP 2,7kQ ^

    12V R.

    Hnh 3-39

    khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-40. Hy xc nh Rv; R; Kjj vi Idss - lOmA; Up = -4V; = 40kQ.

    Edd18V

    Rol.SkQ

    Hnh 3-40

    96

  • ( ^ Bi tp 3>45. Cho tng khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-41Hy xc nh Ry; R; Ku vi = 3000|iS v gd = 50|aS.

    ( ^ Bi tp 3-46. Hy xc nh Rv; R; Ku ca tng khuech i dng J- FET nh trn hnh 3-41 (xem bi 3-45) khi ngt t Cj ra khi mch.

    ( l ^ Bi tp 3-47. Cho tng khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-42. Hyxc nh Rv; Rn,; u vi Uy = 20mV; loss = 12mA; Up = -3V; T = lOOkQ.

    ra

    Bi tp 3-48. Hy xc nh Rv; R; u ca tng khuch i dng J FET nh trn hnh 3-42 (xem bi' 3-47) khi ngt t C3 ra khi mch.

    @ Bi tp 3-49. Tnh ton lp li cho bi 3-47 khi thay r., = 20kQ.

    (1^ Bi tp 3-50. Tnh ton lp li cho bi 3-48 khi thay = 20kQ.

    7. 250BTKTINT.A 97

  • ^3^ Bi tp 3-51. Cho tng khuch i mc GC dng J-FET nh trn hnh 3-43.^ Hy xac nh Rv, R; u^; vi Uv = 0,lmV; Icss= 8mA; Up = -2,8V; = 40ka.

    ra

    Hinh 3-43Bi tp 3-52. Cho tng khuch i dng DMOSPET nh n hnh 3-44. Hy xc nh bit gj = 20pS; Uy = 2mV; I ss = 8mA; Up = -3V.

    41 *u

    Hh

    RG>10Mf

    Hnh 3-44(132) Bi tp 3-53. IO tng khu&h i dng D-MOSFET nh trn Knh 3-45. Hy

    xc nh Rv, R; Ky. Bit = 6kQ; Icss = 12mA; p= -3,5V; Edd = 22V.

    Eoo 22V

    ^ o i.sk n

    u.'ni

    Rq!lOMQ' R

    100 .Hnh 3-45

    98 7-250BTKTINT-B

  • (1 ^ Bi tp 3-54. Tnh ton lp li cho bi tp nh hnh 3-45 vi = 25kQ.

    ( 1 ^ Bi tp 3-55. Cho tng khuch i dng D-MOSPET nh trn hnh 3-46.Hy xc nh vi Uv = 4mV; gj = 35|0,S; g = 6000|J,S.

    Eoo_________t 'DD

    [ n91NK > 3

  • . E^d 20VR,

    R 22MD r-AAAr-

    \QkQ------- i H

    2ra

    Hinh 3-48

    ( Bi tp 3-60. Hy xc nh u ca tng khuch i dng E-MOSPET cho trn hnh 3-48. Bit: Uv = 4mV; Ut = 4V; 1 ^ = i ; = 4m A ;

    - U , 3 _ = U ; s = 7 V ; g , = 2 0 ^ i s .

    Bi tp 3-61. Oio tng khuch i dng E-MOSPET nh trn hnh 3-49.

    Hy xc nh u vi U v = 0,8mV; = 40kQ; T = 3V; k = 0,4.10 \

    Bi tp 3-62. Cho mch khuch i dng JFET nh trn hnh 3-50. Hy xc nh Rjj vi: Iqss = 8mA; U p = -2,5V; gd = 25fiS; Ku = 8.

    100

  • ra

    Bi tp 3-63. Cho tng khuch i dng JFET nh trn hnh 3- 51. Hy xc nh R v Rs- Vi

    Ku = l,

    Ic = 12mA; Up= -3V; = 40kQ.

    Bi tp 3-64. Cho bkhuch i gm hai tng nh trn hnh 3-52. Hy xc nh in p ra u. Vi I dss = 8mA; p = -4,5V.

    ra

    101

  • Bi tp 3-65. Cho b khuch i gm hai tng nh trn hnh 3-53. Hyxc nh h s khuch i K. VI Iss = 6mA, Up = -3V, = 150.

    ( ^ Bi tp 3-66. Hy xc nh Rv v R ca b khuch i cho n hnh 3-53.

    ( l ^ Bi tp 3-67. Cho tng khuch i Cascode nh trn hnh 3-54. Hy xc nh h s khuch i K v in p ra u. Vi Uy = lOmV, , = , = = 200

    102

  • ( l ^ Bi tp 3-68. Cho tng khuch i Darlington nh trn hnh 3-55. Hyxc nh K.

    ( ^ Bi tp 3-69. Cho tng khuch i Darlington nh trn hnh 3-56. Hy xc nh in p ra . Vi Pi = 160; P2 = 200.

    ra

    (1^ Bi tp 3-70. Cho mch in ng JFET nh trn hnh 3-57. Hy xc nh dng in I viIoss = 6mA;Up = -3V.

    R2 k i

    Hnh 3-57

    103

  • Bi tp 3-71. Hy xc nh dng in I cho mch in trn hnh 3-58 vi p = 100.

    4,3kR,

    -

  • Chng 4

    MCH KHUCH I CNG SUTm w

    4.1. TM TT PHN L THUYT

    Nhim v ca tng khuch i cng sut l a ra ti mt cng sut ln theo yu cu, c th t vi chc mW n hng trm hay hng ngn w . H s khuch i cng sut ng vai tr quan trng, cn h s khuch i in p ch l th yu.

    - Tng cng sut c th lm vic cc ch khc nhau; ch A, AB, B hay ch c , nhng khuch i cc tn hiu iu ha thng s dng hn c l ch A v AB (hay cn gi l ch B|).

    - y l tng khuch i tn hiu ln nn buc phi lm vic on cong ca c tuyn transistor nn s gy mo phi tuyn.

    - Tng cng sut c th mc theo s ofn hay s y ko, c th dng ngun cp in n cc hay ngun i xng c im gia trung ha.

    - Hiu sut ca tng cng sut quyt nh hiu sut ca my khuch i; vic nng cao hiu sut ngoi ngha tit kim nng lng cn lm gim cng sut tiu tn trn v transistor di dng nhit.

    - Cc tng khuch i cng sut c phn ra: tng cfn, tng y ko, tng c bin p ra, tng khng bin p ra...

    * Tng cig su t m c n ti in tr (hnh 4-1)

    Hnh 4-1. Tng cng sut mc n ti in tr

    khuch i cc dao ng iu ha tng ch lm vic ch A, trong transistor lm vic trong c hai na chu k tn hiu.

    105

  • Cng sut ra p = = Is 2 = -Hsm-" 2 2 2R

    Trong U, = U c B = |v I = I

    p_. , = H - k = i . = i l , Eramax 2 2 2 ^ 4 *

    Cng sut tiu th t ngun

    Po = Ico E

    Hiu sut cc i khi p -> p,ra max

    n = i = -|. 100% = 25% 4 I E

    Thc t hiu sut cn thp hn.

    in tr ti xoay chiu ti u c xc nh:

    C t.h . 2 K

    u im: tn hiu t b mo

    Nhc im: cng sut ra nh, hiu sut thp.

    * Tng cng sut mc n c bin p ra (hnh 4-2)Bin p ra c chc nng ngn mt chiu, dn tn hiu xoay chiu ra ti

    R ng thcri phi hp tr khng.

    iu kin phi hp tr khng

    Rra = R( = R(_ wTrong n = h s bin p;

    W2

    R - in ra ca tng khuch i;

    R, - in tr ti;R, - in tr ti quy v s cp bin p.

    T suy ra n =i

    R.R.

    106

  • Nu bin p ra l l tng th in tr ti xoay chiu mch ra

    u_ UI Ira - co

    a) Hinh 4-2. Tng cng sut mc n, c bin p ra

    - Cng sut ra cc i

    2 2

    b)

    ramax- Cng sut tiu th t ngun:

    Po = U,.I^ = I,E- Hiu sut cc i:

    =1 E.I

    Po 2 E.I^100% = 50%

    Trong thc t bin p lun c tn hao v tn ti in p d Udu nn hiu sut cn nh hn.

    Khi lm vic vi ti ti u bin in p cc i Uca, bng 2E Y ti mang tnh in khng nn xut hin sc in ng cm ng trong cun s cp bin p.

    * Tng cng sut m c theo s y ko c bin p ra (hnh 4-3)

    BA l bin p o pha;BA l bin p ra.Tng c th lm vic ch A hay ch B nhng thng l ch

    AB vi dng tnh I,.o (1 0 100) ^A.

    107

  • .

    ruyL

    r"TT~V i :u -v v -^ ^

    +E

    B T,AI Ba2

    a)

    Hnh 4-3. S cng sut (a) v c tuyn ra (b)

    in tr ti ca mi transistor (1/2 cun s cp l W| vng) c xc nh,

    w, w.

    R, = n'.R, Suy ra n = R n = -^R

    - Cng sut ra cc i mt nhnh

    p _ il r ; _ I.. UcB. _ I.n Eni max 2 2 2

    Dng in trung bnh trong mt chu k ca mt nhnh (1 transistor)

    1 I ...I n

    Dng tiu th t ngun E (c hai nhnh); = 2.n

    - Cng sut tiu th t ngun E:

    Po = I .E = -I,E n

    Hiu sut cc i ca tngp F.

    Imax

    71

    = -100%=78,5% 4

    108

  • Thc t bin p c tn hao v cEm < E nn hiu sut thp hn.Cng sut tiu tn trn colect ca mt transistor di dng nhit.

    P _ p I I

    2

    Suy ra p = -^ P wO,4Pcmax _2 r;iniaxnKt lun:

    - ch B hay AB khi Uy = 0 tng khng tiu th nng lng.- Ngn mch ti v h mch ti khi c tn hiu vo u rt nguy him

    cho transistor.* Tg cng sut y ko m c ni tip khng hin p ra (hnh 4-4)

    1R,

    R. c,

    11 1

    I I 'u.JL R.: ; R,

    Hnh 4-4

    mc ti trc tip khng qua bin p phi dng ngun i xng E c im gia trung ho, cc cc + v -E khng c ni vi v my. Transistor T|, Tt l hai nhnh ca tng cng sut, dng hai transistor khc loi dn in, u mc theo s ti emit nn khng khuch i c in p. Tng T, l tng kch cng sut v khuch i in p, ti xoay chiu l Rj; D| v D, lm nhim v to thin p v n nh nhit cho T| v T,.

    Tng thng lm vic ch AB. Cc tnh ton ca tng ny ging nh xt trn.

    * Tng cng sut m c theo s y ko ng t phn cch c>Trong trng hp khng c ngun i xng m ch c ngun n cc,

    mun mc ti trc tip, khng qua bin p th phi dng t phn cch Cp mc ni tip vi ti.

    T Cp c hai chc nng: ngn thnh phn dng mt chiu qua R, v lm ngun th cp cho T2 khi T| tt. T Cp s phng, np qua T|, T-, v R,.

    109

  • Tng Tj v cc linh kin hp thnh ging nh s dng ngun i xng.

    4.2. PHN BI TP C LI GII

    (1^ Bi tp 4-1. Cho mch khuch i cng sut nh hnh 4-5 a

    Bit: E =12V

    Rc = 20Q

    R, = 2kQ

    U be = 0,5V; p = 50

    Dng in vo c bin Iv = I b = 5mA.

    a) Xc nh im lm vic tnh 0 v ng ti mt chiu, xoay chiu.

    b) Xc nh dng Ic ng vi ly = 5mA.

    Bi gii

    a) Dng tnh Ibo c xc nh

    12-0 ,5

    Hnh 4-5a

    = 5,75mA

    I,(mA) R=R~1 \ 287,5

    ....V /V/ ..... x, ^6,25 U(V)Hnh 4-5b

    E -U e,o _____R, 2.10'

    Dng tnh colect

    Icx) = PIbo = 50.5,75 = 287,5mA

    - in ap U(^ = 12-IqqRc =12 - 287,5. lOMO = 12 - 5,75 = 6,25V

    im lm vic tnh o c to o (6.25V; 287,5mA).

    - v ng ti mt chiu v xoay G hiu ( y = R_ = Rc) cn xc nh thm mt im na ngoi im o . Bit phng trnh ng ti U,, = E-IcR c

    Cho Ic = 0 u = UcE = E = 12V. Ni im o vi im 12V trn trc honh ta c ng ti mt chiu.

    Trong trng hp ny v R = R. nn ng ti mt chiu v xoay chiu trng vi nhau.

    110

  • b) Khi dng in vo Ig bin thin 5mA th dng in ra s bin thin

    a) Hiu sut ca tng.

    b) Cng sut tiu tn trn colect ca transistor.

    Bi gii

    a) xc nh hiu sut, cn xc nh cng sut ra ti v cng sut tiu th._ ("250

    - Cng sut ra p = ^ R = .20 = 0,625W2 2

    - Cng sut tiu th t ngun

    Po = E.I, = 12.287,5.10' = 3,45W

    Hiu sut T = ^ ^ 1 0 0 % = 18,1 %' 3,45

    b) Cng sut tiu tn trn colect transistor

    Pc = Po - Pra = 3,45 - 0,625 = 2,825W

    (Q ) Bi tp 4-3. lp li bi 4-1.

    Nu gim bin dng tn hiu vo cn 3mA

    Hy xc nh:

    a) Cng sut ra.

    b) Hiu sut ca tng.

    c) Cng sut tiu tn trn colect.

    d) Cho nhn xt.

    Bi gii

    a) Xc nh cng sut ra

    - Dng in ra = Ig .p = 3.50 = 150mA15010"^y

    - Cng sut ra = -^ R . = ^ 20 = 0,225W

    111

  • - Cng sut tiu th, khng i

    P= L,,n= 12. 287,5 .10 ' = 3 ,45w

    b) liu su ca tn

    p . . 0 225n = 100% = - - - 100% - 6,52%

    K 3,45

    c) Cng su tiu tn trn colect P(.

    = p - = 3,45 - 0,225 = 3,225W

    d) Nhn xt:

    - Cns sut tiu th t ngun l c nh, khng ph thuc vo mc lnhiu vo, vl tng lm vic ch A.

    - Bin tn hiu vo gim th hiu sut gim v cng sut tiu tn P(~ tng ln.

    (1 ^ Bi tp 4-4. Cho mch khuch i cng sut c bin p ra nh hnh 4-2.

    Bit dng in tnh l|i = 3iiA; = 20; H = 12V; Un|,,) = 0.6V, bin dnt din vo |j, 4mA.

    St p trn R,v : R,.; = 1V; R, = 8Q; n = = 4 .

    a) Xc nh in tr R| v R,.

    b) Xc nh dim lrn vic tnh, ng ti mt chiu v xoay chiu.

    c) Xc dinh dng , v in p u ,.

    Bi gii

    a) Xc nh tr s in tr R| v R,

    - u, = u,,; + U,,o = 1.0 + 0,6 = 1 ,6V

    U,, - I,.R, R, - = % - V - so n' l , 4I 4 .5 .1 0 '

    - U |^ | = ( I , + I q ) R = E - U 2

    l, + I, 51., 5.5.10

    1 2

  • b) Xc nh im lm vic tnh

    Nu coi bin p l l tng th C E O = E = 12V

    Ico lo 20.50 = lOOmATo im lm vic tnh o (12V; lOOmA)

    in tr ti quy v s cp bin p

    R, = n-R, = 4 l8 = 128n

    T im trn trc honh c in p Uc0 = 12V cng thm mt on in p bng = 100.10'll28 = 12,8 V, c im B k ng thng qua B v o ta c ng ti xoay chiu.

    T th xc nh, ng vi dng In, bin thin 4mA.U c e . = 22V

    U c E . i n = U a . = 3 V

    Icmax= 180 mA

    Icmin = 2,0 tA.

    Bin dng cc i I180-2 = 89mA

    Bin in p ra cc i

    IU CEmax ^CEmn

    2 2 -3 = 9,5V

    8- 250BTKTINT-A 113

  • ( ^ B tp 4-5. lp li bi 4-4

    a) Xc nh cng sut ra ti.b) Xc nh cng sut tiu th.c) Xc nh hiu sut ca tng.d) Cng sut tiu tn trn transistor.

    B gii

    a) in p hiu dng trn cun s cp bin p:

    TI I 79 ' I = - ^ = = 6,74 V

    72 2y2 i S- Gi tr hiu ng in p bn th cp bin p tc l trn ti R,:

    U ,= U = A 7 4 = 1.685V

    - Cng sut ra ti:

    p = ^ = l ^ = 0 , 3 5 5 W R. 8

    b) Cng sut tiu th t ngun:

    Po = E.I, = 12V.100.10' = 1,2Wc) Hiu sut ca tng:

    p ___ 0 355T1 = -^100% = = 29,58%Po 1 ,2

    d) Cng sut tiu tn n v transistor Pc

    Pc = Po - Pra = 1,2 - 0,355 = 0,845W

    Bi tp 4-6. lp li bi 4-4. Nhng gim in tr ti xung cn 4 0 . Hy xc nh cng sut ra, hiu sut v cng sut tiu tn Pc-

    Bi gii

    a) Nu R = 4Q, th R, = n .R, = 4 .4 = 64Q, to im B trn trc honh by gi l 12V + 100.10164 = 18,4V. T th (hnh 4-6) ng vi Ib = 4mA so vi Igo ta xc nh c

    8 -250BTKTOINT - B

  • U., = U ce=18V

    . = c h m = U, = 3V

    Icmin = 2mA Q _ = 1 8 0 m A

    Bin in p ra khng mo

    n - UcB.a.-UcB.n_ 18-3CEm 2 2

    - in p hiu dng bn s cp bin p

    . = ^ = ^ = 5,32Vn/2 >/2

    - in p hiu dng bn th cp bin p

    - Cng sut ra

    1 5 32U ,= U ^ .- = ^ = 1,33V

    ' ""*4 4

    P , = ^ = !4 )! = o,442W " R 4

    Cng sut tiu th

    Po = I,.E = 100.10M 2 = 1,2Wp 0 442

    b) Hiu sut TI = ^ .100% = ^^^.100% = 36,83% Po 1 ,2c) Cng sut tiu tn

    Pc = Po-p = 1,2-0,442 = 0,758 w Kt lun: Khi in tr ti gim cng sut ra tng ln.

    ( 1 ^ Bi tp 4-7. Cho tng khuch i cng sut (KCS) mc cfn lm vic ch A nh hnh 4-7.

    Hy xc nh cng sut ra (P) hiu sut ca tng (i) vi bin dng20

    baz Ib = lOmA; p = 25; Ic(B) = ^ = = OOOmA20

    Ecc = ce(A) = 20V ; Ube = 0,7 V

    115

  • " E 20V

    o

    20Q

    + IcT(Si)

    a)

    Hnh 4-7

    Bi gii

    Ta im Q c xc nh theo phcttig trnh cmg ti mt chiu (R_)

    R, 1.10'

    = .Ibo = 25.19,3mA = 0,48 A

    Uceo = Ecc - IcoRc = 20 - 0,48. 20 = 10,4V

    - To hai im A v B trn trc honh v trc tung tofng ng s l: 20V v lOOOmA.

    - Bin dng ra (dng colect) s l:

    Icm = Ibm- = lOmA.25 = 250mA

    p = 2 5 0 ]0 2 20 = 0,625wm 2 ^ 2

    P o = E c c - I c o = 2 0 . 0 , 4 8 = 9 , 6 W

    ^ = ^ 1 0 0 % = ^ ^ 1 0 0 = 6 , 5 %

    Po 9 ,6

    ( l ^ Bi tp 4-8. Cho tng khuch i cng sut ghp bin p nh hn 4-8.

    116

  • u.

    Hy xc nh cng sut ra trn ti.E lO V

    R.l

    w,5 ^R. 8f

    X

    a)

    l _ = 2 2 5 m A

    AIc

    400-

    2oa-

    l . =25mA 1001-,

    T A )

    4m A

    12mA

    lOmA8m A

    6m A

    4mA2mA-j^ ^ H-- ^

    5 10 15 p o 25 U J V )

    Uc.,=18.3V

    b)

    Hnh 4-8

    w 3Vi cc s liu cho thm: Ibo = 6mA; I( = 4mA; n = = = 3

    W2 1

    Bi gii

    Dng ng ti mt chiu R_ nh trn hnh 4-8b, ta c c: = lOV

    I,,= 140mA

    in tr ti phn nh t th cp v s cp ca bin p l: R, = n .R, = 3 \s = 720

    Bin dng colect c xc nh:

    I =- = i =i39mA R , 72

    To im B trn trc tung s l:

    rc..x = Ico + I c . = 140+ 139 = 279mA Ni im Q v B ta s c ng ti xoay chiu R. ct trc honh ti

    im c ,, = 20V l im A .Trn hnh 4-8b vi bin dng = 4mA ng ti R ct cc ng

    c tuyn ra tomg ng vi = I| + Ibn, = 6 + 4 = lOmA

    v Ibi = Ib - b = 6 - 4 = 2mAr

    Khi ta c cc gi tr in p u v Ic tng ng

    117

  • Ui=l,7V Ui = 25mA u _ = 18,3V u , = 255mA

    nh trn hnh v 4-8b.Cng sut ra s l:

    p _ ^ cemax cemn ^ciTiax cmin8

    ( 1 8 , 3 - 1 , 7 ) ( 2 5 5 . 1 Q - ^ - 2 5 . 1 0 - ^ ) p

    8

    (15^ Bi tp 4-9. Cho tng khuch i cng sut nh hnh 4-8 da trn kt qu bi tp 4-8.Hy xc nh Pq; Pc v t|.

    Bi gii

    p = = 10V.140.10' = 1,4 wp = Po - p= 1,4 - 0,477 = 0,92 w

    p __ 0 47711 = - ^ 100% = 100% = 34,1%

    Po( i Bi tp 4-10. Cho b KCS lm vic ch B vi = 20V, ^ R, = 16Q, E = 30V.

    Hy xc nh Pq, Pr "n.

    Bi gii

    Vi bin in p ra 20V v ti 16Q ta ti c bin dng ti s l:

    I,m = U = ^ = ^ = U 5 A .lo

    Dng tiu th trung bnh l:

    I .b = % = - = r ( U 5 ) = 0,796A71 71

    Cng sut tiu th t ngun cung cp s l

    Po = Ecc.I,b = 30.0,796 = 23,9 w Cng sut ra ti l

    U i (20 f " 2R. 2.16

    118

  • Hiu sut ca tng l:

    TI = ^ 100% = 100% = 52,3%Po 23,9

    (l6^ Bi tp 4-11. Cho b KCS dng transistor lm vic ch B mc y ko nh hnh 4-9 (gi thit transistor l tng). Hy xc nh cng sut tiu tn Pc trn mi -ansistor, p, Po v . Vi Uv hiu dng (rms) l 12V = vnro-

    Bi gii

    Bin in p vo l:

    u., = >/2.U_ = n/2.12V = 17Vvm vrmsVi tng KCS l tng ta coing bng (khng c tn hao trn tip gip baz-emit).

    Cng sut ra s !:

    17p ^ = 36,125W2R. 2.4ra

    Bin dng ti l;

    U _ 17I. = l.n,= - ^ = J = 4.25A

    Dng trung bnh c tnh

    71Cng sut tiu th t ngun cung cp l:

    p,b = = 25.2,71 = 67,75W

    Cng sut tiu tn trn mi transistor l

    67,75-36,125 = 15,8W

    119

  • Hiu sut ] l:

    ^ 1 0 0 % = 1 0 0 % = 5 3 , 3 %

    tb 67,75

    162) Bi tp 4-12. Cho tng KCS lm vic ch A nh hnh 4-10. Hy xc nh dng tnh I(.o v cng sut tiu th t ngun cung cp Po-

    Bi gii

    E E cc ________ cc______" R _+R _ R ,+ R ,+ R ,

    +E,, 24V

    E=24W

    ~ X r r ^R , t 'jR ,8 n

    I - .

    Hnh 4-11

    U:

    E 24= = = 1,454A

    2R^+R^ 2.8+ 0,5

    ( y R _ = R,; R - = R , + R ,)

    Po = = 24.1,454 = 34,896 w

    (16^ Bi tp 4-13. Cho tng KCS nK hnh 4-11. Hy xc nh h s bin p n vi p = 9 w?

    Bi gii

    = 9W , t ta xc nh c bin in p ra trn ti , 2R,

    U,.=VP.2R, = 7 ^ = 12 V

    Vi gii thit r, = (bin p c cun s cp l tng) nn bin in p ra phn nh v s cp u ng bng u 0 v bng E.

    , = U = E,, = 24V

    u . 12

    120

  • ( ^ Bi tp 4-14. Qio tng KCS lm vic ch A nh hnh 4-11 (xenn bi tp 4-13). Hy xc nh cng sut tiu tn trn colectQa transistor T.

    Bi gii

    Ico =E E 24

    R. + R_ R',+0 n^R, 2\8

    Po = E,Ao = 24.0,75 = 18W

    Vy p, = Po - p = 18 - 9 = 9 W

    ( l ^ Bi tp 4-15. Cho mch khuch i cng sut nh hnh 4-12. Bit hai transistor l l tng = 0, I = o, E = 20V. Bin p ra l l tng,h s bin p n = 2.

    R, = 8Q; R2= lOOQ.

    a) Xc nh tr s in tr R| tng lm vic ch AB

    Y T /\ \ rVI U beo = 0 . 4 V .

    Hinh 4-12b) Tnh dng in cc i qua transistor.c) Tnh hiu sut ca tng.d) Cng sut tiu tn trn colect.

    Bi gii

    a) Thin p BEO c xc nh theo biu thc:

    Suy ra R, = - R, = - 00 = 4,9kfU ^ 0 4BEO ^Bin p l tng nn UgEo = E = 20V v dng tnh 10 = ( )m Ab) Dng colect cc i

    E E 20 , = T = , - - = = 1,25AR , n".R, 2-.8

    121

  • - Cng sut ra cc i

    __ CEm cmax __ 20.1,25 = 12,5W

    - Cng sut tiu th t ngun

    P=E.L = E .- .I = 20 .1,25 = ]5,92W " 71 3,14

    c) Hiu sut cc i ca tng:

    Tln,.,x = .100% = - ^ . 1 0 0 % = 78,5% p 15,92d) Cng sut tiu tn:

    = p - = 15,92 - 12,5 = 3,42 w

    Bi tp 4-16. lp li bi 4-15. Nu gi thit tng lm vic ch A vi thin p U g E o = 1,2V. Hy xc nh in tr R|.

    Bi gii

    ch A c ha transistor T| v T2 lm vic ng thi, thin p t voT, vT^l 1,2V

    R.U b e o = 1 , 2 V =

    R, +Rj.E

    Suy ra R, = l,566kQUbeo 1,2

    (1^ Bi tp 4-17. Cho tng khuch i cng sut nh hnh 4-13. Hai transistor T| v T2 c

    = 0,5V; I, = ImA. Tng lm vic ch AB. Cng sut , ra p, = 25 W; in tr ti R, = 8Q.

    a) Xc nh dng in cc i qua transistor.

    b) in p ngun cn thit.

    1 2 2

  • a) T biu thc = R, (ong l bin dng in ra mt nhiih)

    Bi gii

    Suy ra I, , - I,2P '2.25

    = 2,5A

    b) T biu thc (U, l bin in p ra cc i)2R,

    in p U,,, = u,. + U,, = ^P.2R, + ,, = V2 5 .2.8 + 0,5 = 20,5V

    in p ngun E = 2(P,,.2R, + ) = 2 (7 2 5 .2.8 + 0,5 ) = 41V

    E 20,5V.

    (1^ Bi tp 4-18. Qio mch khuch i cng sut nh hnh 4-14. Bit R, = 8Q;

    p, = 5 w. H s khuch i T, v % p = 50 UI = 0,5 V; Tng lm vic ch B| c Bg()| U BE02 = 0,2V

    a) Tnh dng cc i qua transistor.

    b ) in p U ceo-

    c) in p ngun cung cp.

    d) Cng sut ra cc i.

    Bi gii

    a) T biu thc p, , = -^ .R ,

    Suy ra dng cc i =V R. 8

    b) in p Uceo = /2P,,,R. + = ^ /5 I + 0,5 = 9,44V

    c) in p ngun cung cp

    E = 2 ( ^ 2 1 ^ + ) = 2 + 0 ,5 ) = 18,88 V

    123

  • d) Cng sut ra cc i ---- L- = 5Wrama* 2 .R 2.8

    (1^ Bi tp 4-19. lp li bi 4-18. Nu bit dng colect ca transistor T,

    Icx)3 == 1.5Iboi = l ,5Ig02 (Ibom Ibo-> dng tnh baz ca transistor T v Tj)a) Hy xc nh in tr Rj v in tr nhit R,.

    b) Xc nh cng sut tiu th.

    c) Xc nh hiu sut ca tng.

    Bi gii

    - Dng tnh qua transistor Tj

    leo, = 1,5I = 1 , 5 ^ = 1 ,3 - ! ^ = 33,5mAPmin

    a) in tr Rj c xc nh

    E= = = =281,8

    Ic o , Ic o . 2 I , 2.33,5.10'2 T I O T ' ' e i n -3*co

    - in tr nhit Rt

    2 UR = .- ....E. = = 1 ,9 Q 1 2 f

    Ico3 33,5.10

    b) Cng sut tiu th t ngun

    p. = -l ,..U c B 0 = r ^ l . ' 8 .9 ,4 4 = 7,095WK J ,1 4

    c) Hiu sut cc i ca tng

    2.0,2

    p 4 99 X] = l i = -Z1Z_. 100% = 70,33%Po 7,095

    ( l ^ Bi tp 4-20. bi lp li bi 4-18. Nu thay bng hai it ging nhau mc ni tip thun chiu. Gi s dng qua Tj bng 1,2 Igoi, Ibo->- Hy chn hai it; dng qua T 3 , in tr Rj.

    124

  • a) Xc nh dng qua Tj

    Ia>5 = 1 .2 1 , , = 1 . 2 - ! ^ = 1 . 2 ^ = 2 6 . 8 m A

    b) in tr R.,;

    U F. Q 44R = - 5 - = _ Z l!!_ = 352,20

    I, I, 26,8.10-

    c) in tr thun ca hai it

    = f e o i K|BEil. = _ _ M _ = 14,920C03

    Bi gii

    Ieo3 26,8.10

    Chn hai it hon ton ging nhau c in tr thun14 Q2

    R d . = R d 2 = - ^ = 7 , 4 6 0 .

    ( l ^ Bi tp 4-21. Cho mch khuch i cng sut nh hnh 4 - 1 3 . Bit

    E = 2 5 V

    R, = 4 Q

    Gi s in p vo c gi tr hiu dng l lOV.

    a) Tnh cng sut ra ti.

    b) Tnh cng sut tiu th t ngun.

    c) Tnh hiu sut ca tng.

    d) Tnh cng sut tiu tn trn mi transistor.

    Bi gii

    a) Gi tr bin ca in p vo

    U . = '/2 U ., = ^ y 2 .I0 = 1 4 ,lV

    T| v T, mc theo s ti emit nn in p ra coi nh bng in p vo

    U . < P ) = 1 4 , 1 V

    Cng sut ra ti

    125

  • C ^ ( H ) 1 ,2 4 ,8 5 W 2R, 2.4

    Bin dng in ti

    I = ^ = = 3 525A

    b) Xc nh cng sut tiu th t ngun

    - Dng trung bnh I,b trong c chu k

    Cng sut tiu th

    Po = I,b.E = 2,245.25 = 56,125 w

    c) Hiu sut ca tng

    p 24 85ri = ^ 100% = 100% = 44,17%

    p 56,25

    d) Cng sut tiu tn trn colect ca mi transistor

    p _p.-p _ 56.125-24.85 _ 2 2

    ( l ^ Bi tp 422. Mt tng khuch di khi cha c hi tip m c h s khuch i in p k(dB) = 40dB, v in p vo Uy = lOOmV. tng n nh v gim mo, a vo mch hi tip m in p c h s

    hi tip k(,t = .^ 200

    a) Tnh h s khuch i khi c hi tip.

    b) in p ra khi cha c hi tip v khi c hi tip.

    c) in p hi tip.

    Bi gii

    ) H s khuch i khi cha c hi tip kjB = 40 B. Suy ra K = 100

    - H s khuch i khi c hi tip m:

    126

  • = 100 ^

    ' + K-K. , + iooJ-200

    b) in p ra khi cha c hi tip

    u = K.v = 66,6.100.10-' = 6,66Vc) in p hi tip

    u = K -U = 10 = 0,05V = 50mV

    Bi tp 4-23. Mt tng khuch i cng sut sau khi lp rp o c tno phi tuyn l 6%.

    gim mo phi tuyn xung cn 1 % ngi ta mc vo mt mch hi tip m.

    a) Hy tnh su hi tip.

    b) Tnh h s khuch i khi c hi tip. Nu gi thit khi cha c hi p v = 0,5 V th u = lOV.

    Bi gii

    a) Tnh su hi tip g

    T biu tc y ' = ----------- , frong . mo phi tuyh khi cha c hi tip

    y: mo phi tuyn sau khi c hi tip m._____ Y 6

    Suy ra su hi tip g = 1 + KK,, = -L = = 6y' 1

    K.Kh, = 6-l = 5

    5

    bit K = ^ = = 20 ln0,5

    K = = 0,25 20

    b) H s khuch i khi c hi tip

    127

  • K' = K1 + K.K

    = ^ = 3,33ht 6

    ( ^ Bi tp 4-24. Cho mch khuch i dng J-FET c hi tip nh hnh 4-15.Bit: R, = 120kQ

    R2 = 30kQ

    R3 = 20kQ

    Rd = 20kf

    HdncaPET g = 5 mA

    a) Tnh h s khuch i khi cha c hi tip m.

    b) Tnh su hi tip g v K,,.

    c) Tnh h s khuch i khi c hi tip K. ,

    Bi gii

    y l mch hi tip m, khi cha tnh n hi tip {h R| v R,)

    a) H s khuch i

    K = g,.R. trong R_ l ti xoay chiu

    Ri+Rp 20 + 20

    K = 5. l0l l0" = 50

    b) H s hi tip Kh,

    30R| +Rj (120+30) 5

    1 su hi tip g = 1 + K.Kh, = 1+ 50 - = 11

    c) H s khuch i khi c hi tip m

    KK' =l + K.Kht

    . # = 4,54511

    128

  • ( l ^ Bi tp 4-25. gim mo phi tuyn cho tng khuch i cng sut t 5% xung cn 1% ngi ta a vo mch hi tip m qua phn p Rj, R,. Bit khi cha c hi tip K = 20dB.H yxcnhtrs R ,vR 2. -----

    Bi gii

    - K(dB) = 20dB. Suy ra K = 10

    a) Xc nh h s hi tip K|,1

    Bit y' =1 + K.K,,

    Hnh 4-16

    Kh.=1

    /y

    \- 1

    I - - > '

    _ 4K I y / " 1 0 U ; " 1 0

    b) in tr phn p hi tip

    Kh. =R - 4

    R, + R 2 10

    gii ra; R = 1,5R2 Nu chn = 20kQ th R| = 30kQ. ---------------------- - ---'I ---

    ( 1 ^ Bi tp 4-26. Mch khuch i thut ton khng o nh hnh 4-17.

    Bit h s khuch i ca bn thn b KTT Ko = 10; Rn = IMQ; R, = 20k2

    a)Tnh h s hi tipKh,.

    b) Tinh h s khuch i khi c hi tip.

    Bi gii

    a) H s hi tip

    K . = ^ = = 4 = 0.02ht RN 1.10" 50

    b) H s khuch i khi c hi tip m K1f)4

    K' = -----^ - = ----- --------- = 49,751 + K.K l + 10^0,02

    9- 250BTKTNT-A 129

  • Chng 5

    B KHUCH I THUT TONm

    5.1. TM TT PHN L THUYT

    B khuch i thut ton (KTT) l b khuch i mt chiu, c hai u vo mt u ra, h s khuch i rt ln, in p ra t l vi hiu in p vo, in tr vo rt ln v in tr ra rt nh.

    Hin nay hu nh ch s dng b KTT di dng IC. Hnh 5-la l k hiu b KTT.

    U. N

    p p -Ea) K hiu KTT

    ra

    Hnh 5-1

    Theo nh ngha u = Ko(Up- u,,) = KoU,

    trong : = Up - Un l sai lch in p u vo;

    Kq l h s khuch i ca bn thn b KTT.

    Nu N = 0 th = Kq Up in p ra ng pha vi in p vo v ca p c gi l ca vo thun, k hiu +.

    Nu Up = 0 th = - KqUn , in p ra lun ngc vi in p vo v ca N c gi l ca o v k hiu l (-).

    130 9- 250BTKTOJNT-B

  • Cc tham s c bn ca ICKTT

    Tham s L tng Thc- Tr khng vo Zv 00 Trm kQ

    - Tr khng ra z 0 Trm Q

    - H s khuch i Kq 00 lOUO^- Dng in vo Ip, Ifg 0 Trm nA

    * H s nn ng pha

    Nu Un = Up = # 0 (U . gi l in p ng pha), theo l thuytu = 0 , nhng trong thc t khc khng.

    u = Kc . - K,. gi l h s khuch i ng pha.

    H s nn ng pha (CMRR) l t s gia h s khuch i ca IC TT l trng Ko v h s khuch i ng pha

    CMRR = ^ ; CMRR(dB) = 201g ^ , dB.Kp K ,

    CMRR vo khong (70 100) dB.

    * c tuyn truyn t (hnh 5-lb) l quan h gia u v Uv = Up - Un u v Uv ch tuyn tnh trong mt khong hp, ngoi phm vi in p ra khng thay i v gi l in p bo ho. Khi cha c mch hi tip m bn ngoi, IC TT lm vic ch bo ho E.

    * Lch khng v h ch khng

    Nu thng s tnh hai ca vo p v N khng hon ton cn bng Ip v Z|, t Zn th khi Un = Up = 0 vn tn ti in p mt chiu Uo no Uo = IpZp-lN Zn

    in p ny c khuch i v u ra tn ti in p u ,0 0 gi lin p lch khng, bi vy phi c bin php u lun bng 0 khi Uy = 0 gi l mch b lch khng.

    V nguyn l, mch b lch khng c thc hin bng cch b vo u vo mt in p mt chiu c tr s ng bng Uq v c cc tnh ngc vi Q. Mch ny c th thc hin bng cch a in p vo ca p hay N hoc IC c sn cc chn mc mch b lch khng.

    * M ach khuch ai o

    131

  • in p cn khuch i c a n ca o N, cn Rn v R| l hai

    in tr hi tip mch ngoi (hnh 5-2).

    i vi IC TT l tng, h s khuch i khi c hi tip c xc nh

    K = ^ v in p ra u , = - ^ .Uv R, " R,

    Du (-) y c ngha l in p ra v vo lun ngc pha.

    b)

    Hnh 5-2. Cc sd khuch i thut ton c bn

    * B khuch i khng o

    in p cn khuch i c a vo ca thun p (hnh 5-2b).

    H s khuch i in p c xc nh theo biu thc:

    U,. = ( l + ^ ) U ,

    Nu gia Uy v in p ca p c mch phn p in tr th Up xc nh

    theo Uy qua mch phn p .

    * M ch cng v tr (hnh 5-3)

    Mch cng l mch thc hin hm u = A(U|+2+...+U).

    Trong U|, u , l cc in p vo.

    Tu theo s c th l mch cng o hay cng khng o.

    132

  • a) b)Hinh 5-3. Mch cng (a) v tr (b)

    Hnh 5-3a l mch cng o.

    in p ra c xc nh.

    K| Kj

    Mch tr (hnh 5-3b)

    C th gii mch in theo nhiu phng php khc nhau, nhng thun tin hon c l s dng phng php xp chng.

    U = ( l + ^ ) U p - ^ U ,K, K,

    = ( i + ^ )R| Rj + Rp

    * Mch vi phn v tch phn (hnh 5-4)

    Hnh 5-4a l mch vi phn dng IC TT

    R RR,

    R

    a) b)

    Hnh 5-4. Mch vi phn (a) v tch phn (b)

    133

  • in p ra mch vi phn (hnh 5-4a)

    U = - R C ^ = - x ^

    R.

    Hinh 5-5

    dt dt

    Hnh 5-4b l mch tch phn dng IC TT

    in p u ra mch tch phn (hnh 5-4b)

    u = - ^ '|u.(t)dt=-!-|u.dtK U 0 T 0

    Trong X = RC gi l hng s thi gian.

    5.2. PHN BI TP C LI GII

    @ Bi tp 5-1. Cho mch KTT nh hnh 5-5

    R , = lOkn

    R N = 500kQ

    R p = lOkn

    E= 12V

    Vit biu thc U,,.

    Tnh nu Uy = 0,2V v cho nhn xt.

    Bi gii

    a)U,. = - ^ U .

    b)U = . ^ U , = . ^ . 0,2 = - l 0V.K| lU

    in p ra -lOV ln hcfn E = -12V nn tn hiu ra nm trong vng tuyn tih, khng b mo.

    ( l ^ Bi tp 5-2. Hy tnh ton v thit k mch khuch i thut ton vi cc yu cu sau;

    a) in p ra ngc pha vi in p vo.

    b) Nu U, = 0,5V th u = 15V.in tr vo = 20k2.

    134

  • V in p ra ngc pha vi in p vo nn y l mch khuch i o, s mch in nh hnh 5-4. *

    H s khuch i: *

    Bi gii

    u . 0,5

    Mt khc

    K = - ^ = 30 suy ra Rn = 30R, R,

    V R, chnh l in tr vo R, = R, = 20kQ

    Suy ra Rn = 20kn .30 = 600kQ.

    179) Bi tp 5-3. Cho mch KTT nh hnh 5-6a

    rra

    R2^vl--/S/^

    -R

    1

    a)b)

    Hinh 5-6

    Bit R, = 20kQ

    Rn = 780k2

    R, = 20ka

    E = 15V

    a) Vit biu thc xc nh Ura-

    b) Tnh ,, nu bit u , = 0,30V.

    135

  • a) V in tr vo ca p rt ln nn c th coi nh khng c dng qua/ \ / \

    R2 nninp, = Up,U= 1 + u , = 1 + R, / R, J

    Bi gii

    / \

    U p =R , J

    pR , >\ 1 /

    b)TnhU: U = ( 1 + ^ ) . 0 , 3 = 1 2 V

    u = 12V < E = 15V, tn hiu khng b mo.

    Bi tp 5-4. Cho mch in nh hnh 5-6b BitRn = 500k2 R, = 20kQ

    = 20kn

    Rj = lo mR4 = 3 0 m

    = 400mV

    = SOOmV

    a) Xc nh biu thc u.b) Tnh tr s ca u.

    Bi gii

    *a) C th gii mch in trn theo cc phng php khc nhau, nhng tin hn c l dng phng php xp chng.

    - Nu ch tc ng =

    - Nu ch tc ng R, -> u =

    R + 1 R3//R4

    R1 y

    R ,+ (R J /R ,)

    R2//R.

    .u

    R ,+ (R J /R ,)u

    u = u, + u,= 11 + _ R.

    R 3/ /R , R 3//R , v , + - ---- *_ .Uv.' R ,+ (R ,//R .)^2 +CR3//R4)

    R3 //R4 = 7,5kfR3+R, 10 + 30

    136

  • R2//R4 =20.30

    R ,+ R , 20 + 30= 12k2

    b) Tnh tr s u: Thay s vo

    U = ( l . ^ ) 20 20 + 7,5 10 + 12

    = 9,906V

    (18^ Bi tp 5.5. Cho mch in nh hnh 5-7 y l mch g?Vit biu thc tnh u^.Tnh u nu bit:U, =0,15V 2= IV

    = 500R2, R , = 20kQ

    R 2 = 30k2, R p = 20kf

    Bi gii

    ra

    Hnh 5-7

    a) y l mch tr, thc hin thut ton u = AUy2 thit lp biu thc u, tin hon c l gii theo phng php xpchng- Nu ch tc ng ngun tn hiu u^, y l mch khuch i o

    RVI

    Nu ch tc ng tn hiu u^2 l mch khuch i thunR

    .UR, Rj + Rp

    V2

    in p ra: = u , , , + 2 =

    b) Thay s vo

    R I

    RRs+Rp

    UR

    V2R ,

    -.uVI

    . 1,0 - .0,15 = 6,65 V 20 20 + 30 20

    (1^ Bi tp 5-6. Thit k v tnh ton mch khuch i thut ton thc hin thut ton sau:

    137

  • Y = 2a -4b *Trong : Y l in p u ra;

    a v b l hai in p vo;4 v 2 l h s.

    Bi gai

    thc hin thut ton trn phi dng mch tr. S nh hnh 5-7.

    a) Xc nh biu thc in p ra

    Y = ( l+ : ^ )R R

    R, R, + R_ R,

    So snh biu thc v * suy ra

    (1+4^)R

    = 2

    RR,

    L = 4

    RR

    N 4. Suy ra Rn = 4R

    T>

    Thay = 4 vo: R.

    RR R

    ^ = 2 - (1 + 4)------ -R,+R^

    = 2

    R . + R .

    Nh vy thc hin thut ton trn phi chn:

    Rn = 4R| v R = 1,5 Rp.Nu R, = 20k n th Rn = 80ka

    Nu Rp = 20kQ th R2 = 30kn.

    (18^ Bi tp 5-7. Cho mch khuch i thut ton nh hnh 5-8

    a) Vit biu thc tnh h s khuch i K.

    138

  • b) Tnh tr s u nu bit: R, = lOkQ, R2 = 200k2

    R, = 20kQ, R4= 15k2 Rs= 150kO,E= 15V

    U, = 0,15V.

    Cho nhn xt

    Hnh 5-8

    Bi gii

    a) y c th coi nh hai tng khuch i mc k tip nhau, tng IC| c h s khuch i l K| tng IC| c h s khuch i l K.

    H s khuch i K c xc nh;

    UK =

    U= K , K ,

    Trong ; K| =(1 + )R,

    R R R,= Suyra:K = K,.K3 = ( l + 3 ( - ^ )R R, R,

    R, K

    b) Tnh Ura

    1 +200^

    2 0 j

    1 5 0

    1 5

    .0,15=-16,5V

    139

  • Nhn xt: V in p ngun -E = -15V trong khi = -16,5V, nhu v y in p ra b xn nh, nn b mo. in p ra tuyn tnh phi gim hay gim h s khuch i K.

    (1^ Bi tp 5-8. Xc nh phm vi iu chnh in p ra trong mch hnh 5-9 Bit: R| = 10k2

    Rn = 250ka R p = (0 -2 0 )k a

    U v = 0,2V

    Bi gii

    - Vit biu thc in p ra Hnh 5-9

    u = -R. .U.

    R,+Rp

    - in p ra s cc tiu khi chit p Rp = 02

    u = - | ^ u . = 0 , 2 = - 5 V

    - in p ra s cc i khi Rp = 20k

    R.u . = -

    R.+R..

    250,u = . _ ^ . 0,2 = - 1 ,66V10 + 20

    Nh vy in p ra s bin bin thin trong khong t -5V n -1,66Vkhi iu chnh chit p R p .

    (1^ Bi tp 5-9. Cho mch KTT nh hnh 5-10.

    Bit: R , = 15kO

    R = 250kQ R3 = 20k2

    R 4 = 470k0

    E = 9 V

    U, = 25mV

    ICTTl l tng

    140

  • a) Vit biu thc h s khuch i K.b) Tnh tr s u v cho nhn xt.

    Bi gii

    Dng in ti nt N

    I| = I j + I n v I n = 0 nn I, = I2

    Trong d l | =R

    U v - U , U^-U^ Suy ra: - ^ M

    R

    R R

    V N l im t o, nn N = Up = 0

    v cui cng = . Suy ra = - Uy *R , R j R ,

    Ti nt M: It +I 4 - Ij = 0

    Um , U . - U m H R. R. R

    R, R4

    Thay gi tr t * vo v gii ra ta c.

    1 1 1U = . R ,

    R. ^

    / \ 1 1 1 1

    1^2U.

    H s khuch i

    K =uu R

    RI 1 1

    Tnh in p ra:

    U = - ^ .4 7 0 '15

    1 1 +250 20 470

    25.10' l i v

    in p ra u,, = 11V > +E = 9V. Tn hiu ra b xn nh.

    141

  • ( l ^ Bi tp 5-10. Cho mch cng o nh hnh 5.11

    BitR, =20k2 R= 25ka

    R, = 30k2 ; = 500kf

    U ,=0 ,1V

    U, = 0,2V

    3 = 0,3V

    a) Vit biu thc u.b) Tnh u.

    u, .---V\Ar U.

    Ru ,

    +E

    -E

    Hnh 5-11

    U

    Bi gii

    a) y l mch cng vi ba in p vo U|, u, v u,; gii mch theo phcng php xp chng:

    R

    u=u,+u,+u,,,= - ^ . u , + ^ . 3 + ^ . U , R. ' R, R,

    500 , , 500 , , 500 , ,U, +^ U, +^ U,

    20 25

    b) Thay s vo

    ^500

    3025U,+20U,+ U,

    ' 30

    u = -500

    .0,1 + 20.0,2 + .0,3 20 30

    = -l l ,5V

    Bi tp 5-11. Cho mch in nh hnh 5-12

    a) Vit biu thc h s khuch i K.

    b) Xc nh tr s nu bit:

    142

  • Uv = 0,5VR, = 20kQ; R2 = 20kQ; Rj = 30kQ R4 = 250kQ; R, = lOkQ

    Hnh 5-12

    Bi gii

    a) H s khuch i K = Ki-K,trong K| = 1 y l mch lp in p u = ,

    K .= 1 + v K. =IRs ;

    11

    . R, >\ 5 yb) in p ra

    u,. = ( 1 + ^ ) -U. = (1 + .0,5 = 5,2VV _ _ 10 20 + 30= u + --- =TT--U. = U + -----)~r / r , + R 3 ' 10 2(

    (1^ Bi tp 5.12. Cho mch in nh hnh 5-13Bit Rn = 500k2R, =25k2 E = 1 2 Vin p bo ho lOVXc nh in p vo cc i m in

    p ra vn trong phm vi tuyn tnh.Xc nh u vi cc gi tr u = 0 ;

    u = 0,4V. Hnh 5-13

    Bi gii

    H s khuch ai;

    143

  • K = = . 5 5 = . 2 0 .R. 25

    U

    in p vo nh - nh Vp.p

    vp-p = H ^ = ^ = 0 ,5 VK 20

    u = i u = - ^ . U , = -20UR 25

    Tnh tr s u,v .ov ov

    +0,4V -8V

    -0,4V +8V

    Bi tp 5-13. Cho mch khuch i nh hnh 5-14

    U v R .vv\/w

    Hinh 5-14

    a) Vit biu thc I v u 2

    b) Tnh tr s u| v bit:

    U. = 0,5 V

    144

  • R, = Ra = 20k f; R3 = 3 0 k a ; R4 = 25kQ

    R3 = 500kQ ; Rg = 500kQ; R7 = 25kQ.

    Bi gii

    a) u, = K,.K2 , ; trong K, l h s khuch i ca IC,

    K2 l h s khuch i ca IC2

    ., = - ^R u = + M l . u

    R.R4

    b) Thay s ta c:

    U. = .0,5 = lOVR..R 20.25

    U, = . ( u M , . 0 , 5 = . , 0 . 5 V2 0 ' 25

    {1^ Bi tp 5-14. Cho mch khuch i thut ton nh hnh 5-15.

    Hnh 5-15

    a) Vit biu thc u.b) Xc nh tr s nu bit:R, = 20k2 ; R2 = 500ka , R3 = 25kf

    R4 = 2 0 k a ; Rs = 3 0 k a ; = 60ka

    , = 0 , 2 V ; 2 = 0,3V.

    10- 250BTKTINT.A 145

  • a) y l b khuch i c hai tng IC| v IC2 c hai in p vo.

    Trc ht xc nh in p Ural

    Bi gii

    ,= ,.

    y chnh l in p a vo ca o ca ICj. Gii mch in ICj:

    1 +i l l R3 . U,-

    R