Digmaang Pilipino-Amerikano

Pagrerepaso sa Nakaraang Sesyon

• ang mga kaganapan bago maitatag ang Republika ng Malolos.

• ang kahalagahan ng Republika ng Malolos.• ang naging papel nina Emilio Aguinaldo,

George Dewey at Spencer Pratt sa Rebolusyong Pilipino.

Pagsilip sa Sesyon Ngayon

• ang mga dahilan sa pagsisimula ng Digmaang Pilipino-Amerikano.

• ilang mga pangyayari at paraan ng pakikipaglaban ng mga Pilipino sa mga Amerikano.

• Tulay ng San Juan (sa may Sta. Mesa noon)• “Halt!” o “Halto!”

Gabay na Tanong

• Sino ang unang nagpaputok na naging hudyat ng pagsisimula ng Digmaang Pilipino-Amerikano?

• Anu-ano ang mga pangyayari bago magsimula ang Digmaang Pilipino-Amerikano?

• Ano ang mahihinuha sa naging ulat ni Baldomero Aguinaldo sa mga pangyayari bago nagsimula ang unang pagpapaputok?

Gaqbay na Tanong

• Sino ang unang nagpaputok na naging hudyat ng pagsisimula ng Digmaang Pilipino-Amerikano?

• Anu-ano ang mga pangyayari bago magsimula ang Digmaang Pilipino-Amerikano?

• Ano ang mahihinuha sa naging ulat ni Baldomero Aguinaldo sa mga pangyayari bago nagsimula ang unang pagpapaputok?

Nagtanong si Baldomero

• Kasama ni Aguinaldo sa Malolos ang matataas na opisyal (hukbo ng Pilipinas at Estados Unidos) nang nangyari ang unang pagputok.

• Napag-alamang pinatanggal na ang mga Pilipinong naninilbihan sa mga barko ng mga Amerikano bago pa man ang araw ng unang pagputok.

Maraming Katanungan

• Ayon sa maikling pelikulang napanood kanina, bakit noong ika-6 ng Pebrero, iniutos ni Arthur McArthur, Jr. na kalabanin ang mga Pilipinong sundalo na hindi inaalam ang dahilan ng pangyayari sa tulay ng San Juan?

• Bakit itinugon ni Hen. Elwell Otis kay Aguinaldo, na nais panatilihin ang kapayapaan, na kung anuman ang nasimulan ay dapat ipagpatuloy hanggang sa wakas?

• Unang Tingin: Ang pagpapaputok ni Greyson ang hudyat ng Digmaan

• Pero kung susuriin: Mukhang planado ang lahat

Pagsusuri

• Hindi ba’t nangako ang mga Amerikano kay Aguinaldo na tutulungan tayong makalaya mula mga Espanyol…

• Bakit kailangang makipagsabwatan pa ang mga Amerikano sa mga Espanyol para magmukang natalo ang mga Espanyol sa mga Amerikano at hindi laban sa mga Pilipino?

• Ba’t binili pa ng Estados Unidos ang ‘karapatan’ para sa Pilipinas?

Suriin at Magtanong

• Hindi ba’t sinabi nilang sila ay dumating “not as invaders or conquerors, but as friends, to protect the natives…”

• Bakit noong ika-6 ng Pebrero, iniutos ni Arthur McArthur na kalabanin ang mga Pilipinong sundalo na hindi inaalam ang dahilan ng pangyayari sa tulay ng San Juan?

Suriin at Magtanong

• HIndi ba’t kapayapaan ang layunin ng lahat at maaayos naman kung pag-uusapan ang anumang gusot...

• Bakit itinugon ni Hen. Elwell Otis kay Aguinaldo, na nais panatilihin ang kapayapaan, ’na kung anuman ang nasimulan ay dapat ipagpatuloy hanggang sa wakas’?

• Pero bakit kailangang magkaroon ng digmaan sa pagitan ng mga Pilipino at Amerikano?

• Upang magkaroon ng masmatibay na dahilan para sa pananakop (dahil sa natalo sa digmaan ang mga Pilipino, puwede ng sakupin ang talunan).

• Upang maisakatuparan ang patakarang pang-ekonomiyang inilahad ni Pres. McKinley.

Benevolent Assimilation at Acquisition of the Philippines

• Mayroong dalawang mukha ang ipinakikita ng Estados Unidos. Ayon sa binasa, ano ang dalawang mukhang ito? Patunayan.

Taktika ng mga Pilipino

• Gumamit ng taktikang panggerilya• Gumamit ng taktikang panggulat (surprise

attack)

Taktika ng mga Amerikano

• Torture• Pagpatay• Paghuli na walang

ebidensya• Panggagahasa• Pagnanakaw• Pagsosona at

reconcentration

Balangiga, Samar

Digmaang Pilipino-Amerikano

• “We burned hundreds of houses and looted hundreds more. Some of the boys made good hauls of jewelry and clothing.” – E.D. Furnam, Washington Regiment

• “Caloocan was supposed to contain seventeen hundred inhabitants. The Twentieth Kansas swept through it, and now Caloocan contains not one living native.” – Cpt. Elliott, Kansas Regiment

Kahinaan ng mga Pilipino

• Anu-ano ang salik kung bakit hindi matagumpay ang pagtugon ng mga Pilipino laban sa mga Amerikano?

Pagsuporta sa Benevolent Assimilation: Pagiging balimbing

• Remember, Paterno was one of the greatest "balimbing" in history. He was first on the Spanish side, then when the declaration of independence was made in 1898, he wormed his way to power and became president of the Malolos Congress in 1899, then sensing the change in political winds after the establishment of the American colonial government, he became a member of the First Philippine Assembly. - Ambeth Ocampo

Pagtulong Mahuli si Aguinaldo: Pagkagalit sa kapwa Pilipino

• Sa kabila ng lahat, mayroon pa ring mga Pilipinong sumuporta sa pagsakop ng Estados Unidos.

• BG Samuel B.M. Young October 16, 1899: "Lieut Batson requests authority to recruit a regiment of Macabebes....I have full faith in the loyalty and efficiency of the Macabebes as soldiers."

Pagpatay kay Antonio Luna:Kakulangan sa Disiplina

• Ipinakita ng ilang mga sundalong Pilipino ang kakulangan sa disiplina.

• Sinabi ni General Hughes sa kanyang kamatayan, “The Filipinos had only one general, and they have killed him.”

Paglalahat

• Mula pagdating ng mga Amerikano • Kaganapan bago ang unang pagputok• Pakikipaglaban ng mga Pilipino• Paano mo lalagumin ang talakayan natin?• Ano ang makukuhang aral sa talakayan natin?

Kalayaan

• Mahirap makamtan• Mas mahirap panatilihin• Kailangan ng pagmamatyag