1

2

4TÜRKSOY GünlüğündenИз ДневникаТЮРКСОЙ From TURKSOY’S Diary

14

32

Sevginin, Dostluğun Bayramı

NEVRUZНАВРУЗ Это Праздник Любви и ДружбыNevruz the Celebration of Love and Friendship

Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev’den TÜRKSOY Genel Sekreteri Kaseinov’a Devlet NişanıГосударственная Награда Генеральному Секретарю Тюрксой Касеинову От Президента Азербайджана АлиеваThe President of The Republic of Azerbaijan Awards a State Medal to TURKSOY Secretary General Kaseinov

8Astana 2012 Türk Dünyası Kültür Başkenti «АСТАНА - КУЛЬТУРНАЯ СТОЛИЦА ТЮРКСКОГО МИРА - 2012» “ASTANA – THE CULTURAL CAPITAL OF THE TURKIC WORLD 2012”

2026

Sapanca’da Tuvaller Ortak Türk Kültürü ile Renklendi

Türk Topraklarının SesiAmerika’da Yankıladı

В Сапанджа Полотна Были Окрашены Общей Тюркской Культурой

Голос тюркские земли потянулись в Америку

Colours of Turkic Culture in Sapanca

The Voice of Turkic Lands reached out to America

8

14

2026

3

44Her Dem Yeniden

Doğan Bir Şair: Yûnus

Yüzyılların Elçisi (Keçenin Bize Anlattıkları)

Вечно возрождаемый поэт: Юнус

ПОСЛАННИК ВЕКОВ(О чем поведал нам войлок)

An Ever-Reviving Poet: Yunus

Felt: An Ambassador of All Times

62

80

Silifke Ses Yarışması Birincisi Zaur EMİRASLANOV

С любовью Заур Амирасланов.

Zaur EMIRASLANOVwon the First Prize of the

Singing Competition of Silifke

Zemfira Galimova Otobiyografi

Zemfira Galimova Автобиографические заметки.

Zemfira Galimova Autobiographical Memories

54

6672

Eurovision HeyecanıВОЛНЕНИЕ КОНКУРСА

ПЕСНИ «ЕВРОВИДЕНИЕ»

The Eurovision Song Contest: Always An Exciting Experience

Altaylardan Toroslara, Alplerden Uygurlara Türk Yurtlarından:

Kardeş MasallarИз тюркских стран от Алтая

до Тороса, от Альп до Уйгуров: Братские сказки

Tales of Kindred PeoplesFrom Altai to Taurus Mountains, from

Turkic Yurts of Uighurs to the Alps

32

54

6680

4

AZERBAYCAN’IN İSTİKLÂL ŞAİRİ AHMED CAVAD ANILDI“Çırpınırdı Karadeniz” adlı şiiriyle tanınan

Azerbaycan’ın istiklâl şairi Ahmed Cavad, doğumunun 120. yıldönümünde Ankara’da düzenlenen etkinlikle anıldı.

12 Mayıs 2012 tarihinde TÜRKSOY tarafından Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi’nde düzenlenen tören, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Azerbaycan’ın Ankara Büyükelçisi Faig Bagirov ve TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov’un konuşmalarıyla başlarken, açılış konuşmalarının ardından Celal Bayar Üniversitesi Öğretim Üyesi İrfan Murat Yıldırım, Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı Anar Rzayev, Ahmed Cavad’ın torunu Anar Ahundzade ve Avrasya Yazarlar Birliği Başkanı Yakup Ömeroğlu’nun katılımıyla bir panel düzenlendi. Törende ayrıca Ahmed Cavad’ın hayatını anlatan kısa bir film gösterimi ve Azerbaycan devlet sanatçısı Azerin’in mini bir konseri de gerçekleştirildi.

MAHTUMKULU FİRAKİ GÜNLERİ DÜZENLENDİ18-21 Mayıs 2012 tarihleri arasında TÜRKSOY, Türkmenistan Büyükelçiliği

ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü işbirliğiyle Büyük Türkmen Düşünürü Mahtumkulu Firaki Günleri düzenlendi.

Ankara Dikmen Vadisi Türkmenistan Parkı’ndaki Mahtumkulu Firaki’nin heykeline çelenk koyulmasıyla başlayan tören Sıhhiye’de Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Farabi Salonu’nda düzenlenen açılışla devam ederken törenin açılış konuşmaları Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Başkanı Prof. Dr. F. Sema Barutçu Özönder, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Rahmi Er, Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cemal Taluğ, TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov ve Türkmenistan Ankara Büyükelçisi Maksat Dövletsahedov tarafından yapıldı. Program dahilinde son oalrak Türkmenistan Halk Oyunları ekibi bir gösteri sergiledi.

ПРОВЕДЕНЫ ДНИ МАХТУМКУЛИ ФРАГИ21 мая 2012 года ТЮРКСОЙ совместно с посольством Туркменистана и кафедра современных тюркских диалектов и литературы факультета лингвистики и истории-географии

Анкарского университета провели дни великого туркменского философа Махтумкули Фираги. Церемония, которая началась с возложения венка памятнику Махтумкули Фраги в парке Туркменистан долине Дикмен Анкаре, продолжился открытием, проведенным в Зале Фараби ФЛИГ в Сыххие. Вступительные речи на церемонии были осуществлены со стороны Председателя Кафедры современных тюркских диалектов и литературы ФЛИГ Анкарского университета проф. д-р Ф. Сема Барутчу Озондер, Декана факультета лингвистики и истории-географии проф. д-р Рахми Эр, Ректора Анкарского университета проф. д-р Джемал Талуг, Генерального секретаря ТЮРКСОЙ Дюсена Касеинова и посла Туркменистана в Анкаре Максата Довлетсахедова. Программа завершилась концертом, состоящим из туркменских песен и показом туркменских национальных танцев.

MAHTUMKULU FIRAKI DAYSOn May 21st, 2012, TURKSOY organized Mahtumkulu Firaki Days to commemorate the great Turkmen philosopher in cooperation with the Embassy of Turkmenistan and the

Department of Contemporary Turkic Dialects of the Faculty of Language History and Geography of the Ankara University. The event started with a garland ceremony at the statue of Mahtumkulu Firaki in the Turkmenistan Park in Ankara Dikmen and was followed by an opening ceremony held in the Farabi Hall of the above-mentioned faculty. The opening speeches of the ceremony were delivered by the Chair of the Department of Contemporary Turkic Dialects of the Faculty of Language History and Geography of the Ankara University Prof. Dr. F. Sema Barutçu Özönder, the Dean of the Faculty of Language History and Geography Prof. Dr. Rahmi Er, the Rector of the Ankara University Prof. Dr. Cemal Taluğ, TURKSOY Secretary General Dusen Kaseinov and the Ambassador of Turkmenistan to Ankara Maksat Dovletsahedov. The event ended with a show featuring folk dances and songs from Turkmenistan.

ПОМЯНУТ ПОЭТ АХМЕД ДЖАВАД, НАПИСАВШИЙ ГИМН АЗЕРБАЙДЖАНА12 мая 2012 года был, помянут на 120-летней годовщине рождения поэт Ахмед Джавад, написавший гимн Азербайджана, известный еще

своим стихом с названием «Чырпынырды Карадениз» (Бушевало Черное море). На церемонии, организованной в государственном музее изобразительного искусства и скульптуры со стороны ТЮРКСОЙ, приняли участие Министр культуры и туризма Турции Эртугрул Гюнай, посол Азербайджана в Анкаре Фаиг Багиров, Генеральный секретарь ТЮРКСОЙ Дюсен Касеинов, Генеральный директор ТРТ Ибрахим Шахин, Мэр Кечиорен Мустафа Ак, приглашенные артисты из Азербайджана и большое количество приглашенных высшего уровня. Вступительные речи на церемонии были осуществлены со стороны Генерального секретаря ТЮРКСОЙ Дюсена Касеинова, посла Азербайджана в Анкаре Фаига Багирова и Министра культуры и туризма Турции Эртугрул Гюнай. В конце церемонии народный певец Азербайджана Азер дал мини-концерт.

THE AUTHOR OF THE NATIONAL ANTHEM OF AZERBAIJAN AHMED CAVAD WAS COMMEMORATEDOn May 12th, 2012, the famous author of the National Anthem of Azerbaijan Ahmed Cavad, was commemorated for the 120th anniversary of his birthday.

The ceremony organized by TURKSOY at the Painting and Sculpture Museum in Ankara on this occasion, took place in the presence of the Minister of Culture and Tourism of the Republic of Turkey Ertugrul Gunay, the Ambassador of Azerbaijan to Ankara Faig Bagirov, TURKSOY Secretary General Dusen Kaseinov, the Director General of the Turkish National Television Channel TRT Ibrahim Sahin, the Mayor of the Municipality of Kecıoren Mustafa Ak, artists from Azerbaijan and many high level guests.The inaugural speeches of the ceremony were delivered by TURKSOY Secretary General Dusen Kaseinov, the Ambassador of Azerbaijan to Ankara Faig Bagirov and the Minister of Culture and Tourism of the Republic of Turkey Ertugrul Gunay. The ceremony ended with a performance of the folk song entitled “The Black Sea Fluttered” by Azerin which received standing ovations.

RU

RU

TR

TR

ENG

ENG

TÜRKSOY GÜNLÜĞÜNDEN - ИЗ ДНЕВНИКА ТЮРКСОЙ - FROM TURKSOY’S DIARY

5

KAZAKİSTAN JÜRGENOV MİLLİ SANAT AKADEMİSİ GENÇLİK TİYATROSU DENİZLİ’DETÜRKSOY’un girişimiyle her yıl

gelenekel olarak düzenlenen Uluslararası Amatör Tiyatro Festivali’ne bu yıl Kazakistan Jürgenov Milli Sanat Akademisi katılım gösterdi. 17 Mayıs 2012 tarihinde Denizli’de gerçekleşen gösterimde grup, sahneye koyduğu “Akan Sarı-Aktoktı” oyunuyla geceye katılan tiyatro severleri kendisine hayran bıraktı.

Festivale, Kazakistan’ın yanı sıra Türkiye, KKTC, Makedonya ve Macaristan’dan toplam 28 ayrı grup katıldı. Denizli Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü’nün organizasyonunda gerçekleşen festival, 20 Mayıs’ta son buldu.

МОЛОДЕЖНЫЙ ТЕАТР КАЗАХСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ АКАДЕМИИ ИСКУССТВ ИМЕНИ ЖУРГЕНОВА В ДЕНИЗЛИВечером 17 мая с инициацией ТЮРКСОЙ

молодежный театр Казахстана принял участие в международном фестивале непрофессионального театра, который проводится как традиционный каждый год со стороны муниципалитета Денизли. Группа, со спектаклем «Акан Сары-Актокты», представленным на сцене удивила любителей театра, прибывших на вечер.

Директор Исбек АБИЛЬМАЖИНОВ и артисты молодежного театра Казахстана, выразив свою радость от выступления на сцене в Денизли, поблагодарили ТЮРКСОЙ и Муниципалитет Денизли.

От имени Генерального секретаря ТЮРКСОЙ Дюсена Касеинова был вручен почетный значок в честь дня молодежному театру Казахстана. В фестивале кроме Казахстана, участвовали всего 28 групп из Турции, ТРСК, Македонии, Венгрии. Фестиваль, осуществленный организацией Директоратом культуры и социальных дел муниципалитета Денизли, продолжался до 20 Мая.

THE YOUTH THEATRE OF THE JURGENOV NATIONAL ART ACADEMY OF KAZAKHSTAN IN DENIZLIThe Youth Theatre from Kazakhstan which

participated in the International Amateru Theatre Festival traditionally organized by the Municipality of Denizli every year upon initiative of TURKSOY enchanted the audience with its performance of “Akan Sarı-Aktoktı”on May 17th, 2012.

The Director of the Theatre Ispek ABILMAZHINOV and the contributing artists expressed their happiness to be taking the scene in Denizli andf extended their gratitude to TURKSOY and to the Municipality of Denizli.

On behalf of TURKSOY Secretary General Dusen Kaseinov, a plaquette was handed over to the Youth Theatre as a souvenir of their successful performance. The festival featured performances by 28 groups of artists from Kazakhstan, Turkey, the TRNC, Macedonia and Hungary. The festival which was organized by the Directorate of Culture and Social Issues of the Municipality of Denizli lasted until May 20th, 2012.

GELECEĞİN MİMAR SİNANLARINA SERTİFİKALARI TÖRENLE TAKDİM EDİLDİ“Mimar Sinan Uluslararası Proje Olimpiyatları”

2011 yılı proje yarışmalarında 15 ayrı dalda dereceye giren proje sahipleri, Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği, TÜRKSOY Genel Sekreterliği, Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı ile Gazi Üniversitesi Türkçe Öğretim Merkezi’nin (TÖMER) katkılarıyla gerçekleşen, Türkçe Öğrenim Kursu’nu başarıyla tamamladı.

Kursiyerler 20 Şubat-23 Mayıs 2012 tarihleri arasında katıldıkları Türkçe Öğrenim Kursu’nu başarı ile tamamladıktan sonra, 23 Mayıs’ta TÜRKSOY Genel Sekreterliği’nde düzenlenen bir törenle sertifikalarını teslim aldı.

TÜRKSOY Genel Sekreterliği’nde gerçekleştirilen törende ayrıca, Gürcistan’da düzenlenen Kafkas Dostluk ve Kardeşlik Kurultayı’nda göstermiş oldukları üstün hizmetlerinden dolayı T.C. Ulaştırma Bakanlığı Alt Yapı Yatırımları Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Kuşhanoğlu’na ve T.C. Karayolları Genel Müdürü Mehmet Cahit Turhan’a üstün hizmet ödülü verildi.

С ЦЕРЕМОНИЕЙ ВРУЧИЛИ СЕРТИФИКАТЫ МИМАР (ЗОДЧИМ) СИНАНАМ БУДУЩЕГОВ соответствии протокола подписанного между Ассоциацией инженеров и архитекторов тюркского мира, Генерального

Секретариата ТЮРКСОЙ, Союзом писателей и артистов тюркского мира с Центром Обучения Турецкому Университета Гази (ТОМЕР) принято решение дать курс обучения турецкому владельцам проектов, которые займут призовые места на 15 отдельных разделах проектного конкурса 2011 года «Международные проектные олимпиады Мимар Синан». В соответствии этому протоколу были вручены сертификаты с церемонией, проведенной 23 мая с участниками, успешно завершившими курс обучения турецкому языку, который был проведен между датами 20 февраля-23 мая 2012 года. Кроме этого на церемонии, осуществленном в Генеральном Секретариате ТЮРКСОЙ, были вручены награды за выдающиеся заслуги заместителю генерального директора инфраструктурных инвестиций при Министерстве Транспорта Турции Ахмету Кушаноглу и Генеральному директору автодорог Турции Джахиту Турхану за высокие заслуги, оказанные в «Конгрессе братства и дружбы Кавказа», проведенной в Грузии.

FUTURE ARCHITECTS WERE HANDED OVER THEIR CERTIFICATES IN A CEREMONY AT TURKSOYFollowing the “Mimar Sinan International Projects’ Competition” of 2011, it was decided to hold a Turkish Language Course for the laureates

of the competition in 15 different categories. Within this framework, a protocole was signed by the Union of Engineers and Architects of the Turkic World, the Secretariat General of TURKSOY, the Foundation of Authors and Artists of the Turkic World and the Centre of Turkish Language Courses of the Gazi University (TOMER). The Turkish Course which took place within the framework of this protocole was successfully completed between February 20th-May 23rd, 2012.

Within the framework of the programme which took place at TURKSOY Headquarters, the Deputy Director General of the Directorate of Infrastructure Investments of the Ministry of Transport of the Republic of Turkey Ahmet Kuşhanoğlu and the Director General of Highways of the Republic of Turkey Mehmet Cahit Turhan were handed over an outstanding service award for their successful contribution to the “Caucasian Congress of Friendship and Brotherhood” held in Georgia.

RU

RU

TR

TR

ENG

ENG

TÜRKSOY GÜNLÜĞÜNDEN - ИЗ ДНЕВНИКА ТЮРКСОЙ - FROM TURKSOY’S DIARY

6

“CENGİZ AYTMATOV VE TÜRK UYGARLIĞININ RÖNESANSI ULUSLARARASI KONGRESİ” DÜZENLENDİCengiz Aytmatov ve Türk Uygarlığının Rönesansı Uluslararası Kongresi

TÜRKSOY’un katkılarıyla Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sayın Almazbek Atambayev’in himayesinde, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesinde gerçekleştirildi.

Kongrenin açılış konuşmaları Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Cantoro Satıbaldiyev, Türkiye Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Dr. Abdurahman Arıcı, Kazak Milli Yazarı Muhtar Şahanov, Türkiye Ardahan Üniversitesi Rektörü ve Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Mütevelli Heyeti Üyesi Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, KTMÜ Rektörü Prof. Dr. Sabahattin Balcı ve TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Fırat Purtaş tarafından yapıldı.

24-25 Mayıs 2012 tarihinde gerçekleşen kongreye 14 ülkeden 141 bilim adamı katılırken kongreye katılamayan Cumhurbaşkanı Atambayev gönderdiği telgraf ile, Aytmatov’un sadece Kırgızların değil tüm Türk dünyasının gururu olduğunun altını çizdi.

ПРОВЕДЕН МЕЖДУНАРОДНЫЙ КОНГРЕСС ЧИНГИЗ АЙТМАТОВА И РЕНЕССАНСА ТЮРКСКОЙ КУЛЬТУРЫ«Международный Конгресс Чингиз Айтматова и Ренессанса Тюркской Культуры», осуществленный в Кыргызко-Турецком Университете Манас (КТУМ) под

патронажем Президента Кыргызстана Алмазбек Атамбаева, начался с гимнов Турции и Кыргызстана. После был показан документальный фильм о всемирно известном кыргызском покойном писателе Чингизе Айтматове. В телеграмме отправленном Президентом Атамбаевым, который не участвовал на конгрессе, было сделано ударение на то, что Айтматов является гордостью не только Кыргызов, но и всего тюркского мира. Вступительные речи конгресса были осуществлены со стороны Руководителя администрации Президента Кыргызской Республики Жанторо Сатыбалдиев, Заместителя Министра культуры и туризма Турции доктора Абдурахмана Арыджы, казахского национального писателя Мухтара Шаханова, Ректора Универститета Ардахан Турции и члена совета доверенных лиц Кыргызко-Турецкого Университета Манас проф. д-ра Рамазана Коркмаз, ректора КТУМ проф. д-ра Сабахаттина Балджы и Заместителя генерального секретаря ТЮРКСОЙ Фырата Пурташа. На конгрессе, который продолжался два дня, участвовали 141 ученых из 14 стран.

RU

TR

ENG

TATARİSTAN CUMHURİYETİ (R.F.) CUMHURBAŞKANI RUSTAM MİNNİHANOV TÜRKSOY’U ZİYARET ETTİResmi bir ziyaret için Türkiye’de bulunan R.F.

Tataristan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Rustam Minnihanov, 30 Mayıs 2012 tarihinde TÜRKSOY Genel Sekreterliği’ne bir ziyaret gerçekleştirdi.

TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov tarafından törenle karşılanan konuk Cumhurbaşkanı, bu ziyareti ile birlikte R.F. Tataristan’dan TÜRKSOY’a Cumhurbaşkanlığı düzeyinde yapılan ilk ziyareti gerçekleştirmiş oldu. Buluşmada ayrıca R.F. Tataristan Kültür Bakanı Ayrat Sibagatullin, Kazakistan Ankara Büyükelçisi Janseyit Tüymebayev, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Kemal Fahir Genç ve TÜRKSOY çalışmalarına katkı sağlayan kişiler ve çeşitli kuruluşların temsilcileri de bulunmaktaydı.

Tataristan (R.F.) sanatçılarının, TÜRKSOY Fotoğrafçılar Buluşmaları kapsamında çektikleri eserlerden oluşan karma serginin gezilmesiyle başlayan ziyaret, TÜRKSOY Genel Sekreterliği’nde gerçekleştirilen basın toplantısıyla son buldu.

ПРЕЗИДЕНТ РЕСПУБЛИКИ ТАТАРСТАН РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ РУСТАМ МИННИХАНОВ ПОСЕТИЛ ТЮРКСОЙГенеральный секретарь ТЮРКСОЙ Дюсен Касеинов с церемонией встретил Президента Республики Татарстан Российской Федерации

Рустама Минниханова, который осуществил официальный визит в Турцию 30 мая 2012 года. Визит, имеет большое значение с точки того, что является первым визитом на президентском уровне из РФ Татарстана в ТЮРКСОЙ. Одновременно на этой встрече участвовали Министр Культуры Татарстана РФ Айрат Сибгатуллин, Посол Казахстана в Анкаре Жансеит Туймебаев, Заместитель помощника министра Министерства культуры и туризма Турции Кемаль Фахир Генч и представители учреждений и лица, обеспечивающие свой вклад в работу ТЮРКСОЙ. Визит, который начался с посещением смешанной выставки, состоящей из произведений экспонирующихся в рамках «Встречи фотографов ТЮРКСОЙ» фотографов из Татарстана РФ, продолжился с пресс-конференцией, осуществленным в Генеральном Секретариате ТЮРКСОЙ.

THE PRESIDENT OF THE REPUBLIC OF TATARSTAN(RF) RUSTAM MINNIHANOV VISITED TURKSOYTURKSOY Secretary General Dusen Kaseinov welcomed the President of the Republic of Tatarstan (RF) Rustam MINNIHANOV in a ceremony held

at TURKSOY headquarters within the framework of his official visit to Turkey on May 30th, 2012. This has been the first Presidential visit of the Republic of Tatarstan (RF) to TURKSOY with a delegation of high-level officials comprised of the Minister of Culture of the Republic of Tatarstan (RF) Ayrat Sibagatullin, the Ambassador of Kazakhstan to Turkey Janseyit Tuymebayev, the Deputy Secretary of State of the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey Kemal Fahir Genc along with representatives of organizations contributing to TURKSOY’s activities. The delegation first visited the exhibition displaying a collection of paintings and photographs made during Gatherings of Painting Artists and Photographers traditionally organized every year by TURKSOY. The visit of the exhibition where selected works by artists from Tatarstan (RF) could also be seen, was followed by a press conference held in the Headquarters of TURKSOY.

RU

TR

ENG

TÜRKSOY GÜNLÜĞÜNDEN - ИЗ ДНЕВНИКА ТЮРКСОЙ - FROM TURKSOY’S DIARY

INTERNATIONAL CONGRESS ON TSHINGIS AITMATOV AND THE RENAISSANCE OF TURKIC CIVILIZATION Under the auspices of the President of the Republic of Kyrgyzstan Almazbek Atambayev, an “International Congress on Tshingis Aitmatov and the Renaissance of Turkic Civilization”

was held at the Kyrgyzs-Turkish Manas University. The event started with the national anthems of Turkey and Kyrgyzstan. This was followed by a documentary on the world famous Kyrgyzs author Tshingis Aitmatov. The President of the Republic of Kyrgyzstan Almazbek Atambayev who conveyed a message to the congress stressed the fact that Aitmatov is a great source of pride not only for the Kyrgyzs people but also fort he whole Turkic World. The opening speeches of the Congress were delivered by the Secretary General of the President of the Republic of Kyrgyzstan Cantoro Satıbaldiyev, the Deputy Minister of Culture and Tourism of the Republic of Turkey Dr. Abdurahman Arici, the famous Kazakh author Muhtar Sahanov, the Rector of the Ardahan University of Turkey and member of the Board of Trustees of the Kyrgyzs-Turkish Manas University Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, the rector of the Kyrgyzs-Turkish Manas University Prof. Dr. Sabahattin Balci and TURKSOY Deputy Secretary General Firat Purtas. The Congress which took place with the contribution of 141 scientists from 14 countries lasted two days.

7

TATARİSTAN (R.F.) KÜLTÜR GÜNLERİ DÜZENLENDİTataristan Kültür Günleri bu yıl 30-

31 Mayıs 2012 tarihleri arasında Ankara ve İstanbul’da düzenlendi. Ankara’daki etkinlik Devlet Opera ve Bale Sahnesinde gerçekleşirken Ankaralıların geceye ilgili oldukça fazlaydı. TÜRKSOY’un düzenlediği, Tataristan (R.F.) Cumhurbaşkanı Rüstem Minnihanov’un onur konuğu olduğu gecede, TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Rusya Federasyonu Ankara Büyükelçisi Vladimir İvanovskiy de bulunmaktaydı.

Salonu dolduran izleyiciler, Tataristan (R.F.)’dan bu etkinliğe özel olarak gelen 200 kişilik ekibin muhteşem gösterilerine tanıklık etti.

ПРОВЕДЕНЫ ДНИ КУЛЬТУРЫ ТАТАРСТАНА (РФ)30 мая 2012 года на сцене государственной оперы и балета была проведена мероприятие «Дни культуры Татарстана»,

организацию которого провел ТЮРКСОЙ. К Президенту Республики Татарстан Российской Федерации Рустаму Минниханову и группе, которая была вместе с ним, сопутствовали Генеральный секретарь ТЮРКСОЙ Дюсен Касеинов, Министр иностранных дел Турецкой Республики Ахмед Давутоглу и Посол Российской Федерации в Анкаре Владимир Ивановский. Аудитория, заполнившая зал посмотрела великолепное 2 часовое представление.

CULTURE DAYS OF TATARSTAN (R.F.) On May 30th, 2012, a delegation headed by the President of the Republic of Tatarstan (RF) Rustam Minnihanov attended the “Culture Days of

Tatarstan” organized by TURKSOY and featuring an event held at the State Opera and Ballet with the contribution of 140 artists from Tatarstan.At the event featuring a wonderful show of 2 hours, the President of the Republic of Tatarstan (RF) Rustam Minnihanov was accompanied

by TURKSOY Secretary General Dusen KASEINOV, the Minister of Foreign Affairs of the Republic of Turkey Ahmet Davutoglu and the Ambassador of the Russian Federation to Ankara Vladimir Ivanovskiy.

RU

TR

ENG

TÜRKOLOG NİKOLAY F. KATANOV’A İTHAFEN ULUSLARARASI KONFERANSLAR DÜZENLENDİTÜRKSOY’un ilan ettiği “2012 Nikolay F.

Katanov Yılı” çerçevesinde, 29 Mayıs-01 Haziran 2012 tarihleri arasında Kazakistan’ın Oral şehrinde, 12 Haziran 2012 tarihinde İstanbul’da, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde ve 14 Haziran 2012 tarihinde Ankara’da TÜRKSOY Genel Sekreterliği’nde “Prof. Nikolay F. Katanov’un Bilimsel Mirası ve Türkoloji Sorunları” konulu uluslararası bilimsel konferanslar ve anmaetkinlikleri gerçekleştirildi.

İki gün süren ve birçok önemli Türkolog ve bilim insanının katılımıyla gerçekleşen toplantılarda, Katanov‘un Hakasya ile özdeşleşmiş isminin Rusya’daki güçlü Türkoloji geleneğinin en önemli temsilcilerinden biri olduğunun, Türk lehçelerinin karşılaştırmalı tablosunu hazırlayarak Türk halklarının akrabalığını ve kültürel ortaklığını da bilimsel olarak ortaya koyan ilk Türkolog olduğunun altı çizildi.

Anma etkinliklerinin Ankara ayağında, Başkurdistan (R.F.) Radyo ve Televizyon Kurumunun TÜRKSOY’un katkılarıyla hazırladığı “N. F. Katanov’un Kitaplığının İzinde” filminin gösterimi yapıldı. Film gösteriminin sona ermesinin ardından ise açılış konuşmaları gerçekleştirildi. Hakaslı haycı Oleg Chebodayev, panel öncesinde geleneksel müzik aletleri ile icra ettiği parçalarla dinleyicileri kendisine hayran bıraktı.

ПРОВЕДЕНЫ МЕЖДУНАРОДНЫЕ КОНФЕРЕНЦИИ, ПОСВЯЩЕННЫЕ ТЮРКОЛОГУ НИКОЛАЮ Ф. КАТАНОВУТЮРКСОЙ, от своего учреждения

до сегодняшнего дня делает вклады в исследования и продвижение культуры и искусства тюрко-язычных народов; обеспечивает вклады с осуществленными проектами национального и международного масштаба при передаче будущим поколениям общего культурного наследия.

2012 год в ТЮРКСОЙ объявлен «Годом Николая Ф. Катанова». В рамках этого, между 29 маем-1 июнем 2012 года в Казахстане, 12 июня 2012 года в Стамбуле, в Стамбульском Университете в Институте исследования науки о тюрках и 14 июня 2012 года в Анкаре в Генеральном Секретариате ТЮРКСОЙ были проведены мероприятия по поминанию.

На собраниях, было подчеркнуто, что Катанов имя, которого солидаризовалось с Хакасией, является одним из важных представителей сильной традиции тюркологии в России, и он является первым тюркологом, научно выявившим родственные и культурные связи тюркских народов, составив сравнительную таблицу тюркских диалектов.

INTERNATIONAL CONFERENCE DEDICATED TO THE TURCOLOGIST NIKOLAY F. KATANOVOn May 29th-June1st, 2012, an

international scientific conference entitled “The Scientific Heritage of Prof. Nikolay Katanov and Turcology Issues” was held to commemorate the 150th Anniversary of his Birthday within the framework of “2012 the Year of Nikolay Katanov”.

The conference which took place with the participation of many turcologists and scientists lasted for two days.

RUTR ENG

TÜRKSOY GÜNLÜĞÜNDEN - ИЗ ДНЕВНИКА ТЮРКСОЙ - FROM TURKSOY’S DIARY

8

Astana 2012 Türk Dünyası Kültür Başkenti

Yılına Görkemli Açılış

IMPRESSIVE OPENING CEREMONY FOR “ASTANA – THE CULTURAL CAPITAL OF

THE TURKIC WORLD 2012”

ТОРЖЕСТВЕННОЕ ОТКРЫТИЕ ГОДА «АСТАНА - КУЛЬТУРНАЯ СТОЛИЦА

ТЮРКСКОГО МИРА - 2012»

Kuruluşundan itibaren ortak Türk kültürünün araştırılması, geliştirilmesi, tanıtılması ve gelecek kuşaklara aktarılması için faaliyetlerini sürdüren TÜRKSOY, 2010 yılında İstanbul’da düzenlenen “Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 10. Zirvesinde “Türk Dünyası Kültür Başkenti” uygulamasını önermiş ve bu öneri oy birliği ile kabul edilmiştir.

ТЮРКСОЙ, который от своего учреждения продолжает деятельность для исследования, развития, ознакомления и передачи будущим поколениям общей тюркской культуры, предложил практику «Культурной столицы тюркского мира» на саммите Глав государств тюркоязычных стран, который был проведен в Стамбуле в 2010 году, и это предложение было единогласно принято.

В соответствии с принятым решением, с практикой начатой в этом году город Казахстана - Астана была объявлена культурной столицей тюркского мира 2012 года и торжественное открытие года

In 2010 TURKSOY which has been pursuing its activities to do research on, promote and transmit Turkic culture to future generations since its foundation has launched an initiative to declare one city of the Turkic World as its cultural capital every year at the 10th summit of the Heads of State of Turkic Speaking Countries held in Istanbul with a proposal which had been unanimously approved.

9

Following this decision, the opening ceremony of “Astana-The Cultural Capital of the Turkic World 2012” was held on February 24th, 2011 in the presence of TURKSOY Term Coordinator and Minister of Culture and Tourism of the Republic of Turkey Ertugrul GUNAY at the “Palace of Peace and Reconcilitaion” also known as the Pyramid.

While more than 250 artists coming from TURKSOY member countries took the scene at the event, the Minister of Culture of the host country Kazakhstan Darhan Mınbay and TURKSOY Term Coordinator Ertugrul GUNAY delivered the inaugural speeches.

In his speech, the Minister of Culture of Kazakhstan Darhan Mınbay said that more than twenty events will be hosted by Astana to bring Turkic peoples closer together and stressed that every effort necessary to promote and preserve our common cultural values will be made.

The Minister of Culture and Tourism of the Republic of Turkey Mr. Gunay who expressed his pride and happiness about the fact that Astana which is the bright star of Asia was declared Cultural Capital of the Turkic World, added that this will be the opportunity for it to host artists, scientists and intellectuals of the Turkic World throughout the year and extended his thanks to the Kazakh people for its hospitality. Mr. Gunay also said that

Alınan karar doğrultusunda, bu yıl başlatılan uygulama ile 2012 Türk Dünyası Kültür Başkenti, Kazakistan’ın Astana şehri seçilmiş ve bu özel yılın açılışı TÜRKSOY Dönem Koordinatörü - T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın katılımıyla Astana’da Pramid olarak adlandırılan “Barış ve Uyum Sarayı”nda gerçekleştirilmiştir.

Türk Dünyası Kültür Başkenti yılının açılışında TÜRKSOY’a üye ülkelerden gelen 250’den fazla sanatçı sahne alırken, ev sahibi Kazakistan Kültür Bakanı Darhan Mınbay ve Bakan Günay birer konuşma yaptı.

Bakan Mınbay konuşmasında, Türk halklarının birbiriyle kaynaşması adına Astana’nın ev sahipliğinde yirmiden fazla etkinliğin yapılacağını kaydederek, ortak değerlerimizin tanıtımı ve bunlara sahip çıkılması için her türlü gayreti göstereceklerini dile getirdi.

Bakan Günay ise, Asya’nın parlayan yıldızı olan Astana’nın Türk Dünyası Kültür Başkenti olmasından gurur duyduğunu söyleyerek, bu sıfatla yıl boyu Türk dünyası sanatçılarını, bilim adamlarını ve entelektüellerini ağırlayacak olan Kazak halkına konukseverliği için teşekkürlerini dile getirdi. Kültür başkenti bayrağını gelecek yıl Eskişehir’in Astana’dan devralacağına da değinen

состоялось в Астане во «Дворце мира и согласия», который называется Пирамидой, с участием временного координатора ТЮРКСОЙ и Министром культуры и туризма Турецкой Республики Эртугрул Гюнай.

На открытии года «Культурная столица тюркского мира» вышли на сцену более 250 исполнителей, прибывших из стран-членов

“Astana şehrinin 2012 yılında Türk dünyasının kültür başkenti olarak ilan edilmesi, hiç şüphesiz ki, gurur verici bir olaydır. Kazakistan’ın hızla gelişmesinin sembolü olan Astana şehrinin gelişiminde Türk şirketlerinin de büyük emekleri vardır. Şahsen ben bundan övünç duyuyorum.”

T.C. BaşbakanıT. Recep Tayyip ERDOĞAN

10

Bakan Günay, kardeş devletler arasında yapılacak bu tür kültürel faaliyetlerin, halkları birbirine daha da yakınlaştıracağını sözlerine ekledi.

Geceye TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov, Azerbaycan Kültür ve Turizm Bakanı Abulfes Garayev, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Turizm, Çevre ve Kültür Bakanı Ünal Üstel, Başkurdistan Cumhuriyeti (R.F) Başbakan Yardımcısı Salâvat Sagitov, Türk Konseyi Genel Sekreteri Halil Akıncı, Türk Dünyası Parlamenterler Asamblesi Genel Sekreter Yardımcısı Kürşad Melih Sarıarslan, 2013 yılında Türk Dünyası Kültür Başkenti unvanını devralacak olan Eskişehir’in Valisi Kadir Koçdemir ve Eskişehir

the city of Eskisehir in Turkey will be succeeding to Astana as the Cultural Capital of the Turkic World next year, and stressed the fact that such cultural activities gathering kindred states will bring the peoples thereof even closer together.

The event took place in the presence of TURKSOY Secretary General Dusen Kaseinov, the Minister of Culture and Tourism of Azerbaijan Abulfes Garayev, the Minister of Tourism, Environment and Culture of the Turkish Republic of Northyern Cyprus Unal Ustel, the Deputy Prime Minister of the Republic of Bashkortostan (R.F) Salâvat Sagitov, the Secretary General of the Turkic Council Halil Akıncı, the Deputy Secretary General of the Parliamentary Assembly of the Turkic World Kursad Melih Sarıarslan, Kadir Koçdemir, the Governor of Eskisehir which will be the Capital of the Turkic World in 2013, and the Mayor of the Metropolitan Municipality of Eskisehir Yılmaz Buyukersen along with many senators and Members of Parliament from Kazakhstan.

The gala concert which took place on the occasion of the Opening Ceremony of the Year of Astana-the Capital of the Turkic World featured performances by the Naz State Dance Theater, the Kerulen Folk Music Ensemble and the Sak Ethnic Music Ensemble from Kazakhstan, the soloist Evgeniy Sarıglar from the Tyva Republic (RF), the Fayzi Gaskarov Academic State Folk Dance Ensemblefrom Bashkortostan(R.F), the State Folk Dance Ensemble of the Ministry of

ТЮРКСОЙ, а Министр культуры Казахстана Дархан Мынбай, как принимающая сторона и Временный координатор ТЮРКСОЙ и Министр культуры и туризма Турецкой Республики Эртугрул Гюнай выступили с речью.

Министр культуры Казахстана Дархан Мынбай, в своей речи заметив, что будут проведены более двадцати мероприятий при принимающей стороне Астаны во имя сближения друг с другом тюркских народов, сказал, что окажут любые усилия для ознакомления общих ценностей и защиты их.

А Гюнай в своей речи, сказав, что гордится тем, что Астана, которая является блестящей звездой Азии, стала культурной столицей тюркского мира, выразил свою благодарность казахскому народу, который будет принимать деятелей искусства, ученых и интеллектуалов тюркского мира в течение года в этом качестве. Гюнай, который отметил, что в будущем году флаг культурной столицы от Астаны получит Эскишехир, сказал, что такие культурные мероприятия, которые будут проведены между братскими государствами,

11

Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen’in yanı sıra çok sayıda Kazakistanlı senatör ve milletvekili de katılım gösterdi.

Astana Türk Dünyası Kültür Başkenti Yılı Açılışı Gala Konseri’nde sırasıyla Kazakistan’dan Naz Devlet Dans Tiyatrosu, Kerulen Folklor Müzik Grubu, Sak Etnik Müzik Grubu, Tıva (R.F.)’dan Solist Evgeniy Sarıglar, Başkurdistan (R.F)’dan Fayzi Gaskarov Akademik Devlet Halk Dansları Topluluğu, Türkiye’den T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Halk Dansları Topluluğu, Gagavuz Yeri (Moldova)’dan Solist Igor Podgoreanu, Tataristan (R.F)’dan Sornay Tatar Folklor Etnografi Topluluğu, Azerbaycan’dan Fikret Amirov Devlet Müzik ve Dans Topluluğu, Kazakistan’dan Solist Karakat Abildina, Jetigenciler Grubu ve Saltanat Devlet Dans Topluluğu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden Solist Soyhan Bilgeer, Hakasya (R.F)’dan N. F. Katanov Hakas Devlet Üniversitesi Halk Müzik Çalgıları Topluluğu, Kırım (Ukrayna)’dan Solist Dilara Mahmudova, Kırgızistan’dan Solist Elmira Kayıpkızı ve Kırgız Folklor Müzik Grubu, Altay (R.F.)’dan Solist Altınay Tyurinkina, Kazakistan’dan Solist Kıdırali Bolman ve Ulıtau Müzik Grubu yer aldı. Türkiye’yi temsil eden Devlet Halk Dansları Topluluğu ise Karadeniz yöresine ait halk oyunları gösterisi sergiledi.

Konser, gecede sahne alan tüm sanatçıların Kazakistan Halk Sanatçısı Roza Rımbayeva’nın eşliğinde “Astanam” şarkısını söylemeleriyle sona erdi.

Türk Akademisi’ne Ziyaret Düzenlendi

Barış ve Uyum Sarayı’nda düzenlenen açılıştan önce TÜRKSOY Bakanlar Konseyi “Astana Türk Dünyası Kültür Başkenti Yılı Etkinlikleri” özel gündemi ile bir araya geldi. “Astana 2012 Türk Dünyası Kültür Başkenti Açılışı” sebebiyle Astana’da bulunan heyet, toplantının

Culture and Tourism of the Republic of Turkey,the soloist Igor Podgoreanu from Gagauzia (Moldova), the Sornay Tatar Folk Ethnografy Ensemble from Tatarstan(R.F), the Fikret Amirov State Music and Dance Ensemble from Azerbaijan, the soloist Karakat Abildina, the Jetigenciler group and the Saltanat State Dance Ensemble from Kazakhstan, the soloist Soyhan Bilgeer from the Turkish Republic of Northyern Cyprus, the N. F. Katanov Folk Music Ensemble of the Khakas State University from Khakassia (R.F), the soloist Dilara Mahmudova from Crimea (Ukraine), the soloist Elmira Kayıpkızı and the Kyrgyz Folk Music Ensemble from Kyrgyzstan, the soloist Altınay Tyurinkina from the Altai Republic (R.F.), the soloist Kıdırali Bolman and the Ulytau Music Ensemble from Kazakhstan. At the event, the State Folk Dance Ensemble representing Turkey performed various folk dances from the Black Sea Region.

At the end of the concert, the audience accompanied the People’s

еще больше сблизит народы друг к другу. Участники стоя аплодировали Гюнаю, который часть своей речи осуществил на казахском языке.

На вечер прибыли Генеральный секретарь ТЮРКСОЙ Дюсен Касеинов, Министр культуры и туризма Азербайджана Абульфас Гараев, Министр туризма, окружающей среды и культуры Турецкой Республики Северного Кипра Унал Устел, заместитель премьер-министра Республики Башкортостан (РФ) Салават Сагитов, Генеральный секретарь Совета сотрудничества тюркоязычных стран Халиль Акынджы, заместитель генерального секретаря Турецкой парламентской ассамблеи Кюршад Мелих Сарыарслан, губернатор Эскишехира, получившего титул Культурной столицы тюркского мира в 2013 году, Кадир Кочдемир и мэр Эскишехира Йылмаз Бююкэршен и множество сенаторов и депутатов Казахстана.

В гала-концерте торжественного открытия года культурной столицы тюркского мира в Астане по очереди выступали Государственный театр танца «Наз», фольклорная группа «Керулен», этническая музыкальная группа «Сак» из Казахстана, солист Евгений Сарыглар из Тувы (РФ), Государственный академический ансамбль народного танца имени Файзи Гаскарова из Башкортостана (РФ), Государственный ансамбль народного танца при Министерстве культуры и туризма Т.Р. из Турции, солист Игорь Подгореану из Гагаузии (Молдовы), Татарский фольклорно-этнографический ансамбль «Сорнай» из Татарстана (РФ), Государственный ансамбль песни и танца имени Фикрета Амирова из Азербайджана, солист Каракат Абильдина и группа «Жетигенджилер» и государственный ансамбль танца «Салтанат» из Казахстана, солист Сойхан Бильгеэр из Турецкой Республики Северного Кипра, Ансамбль народных музыкальных инструментов Хакасского государственного университета имени Н.Ф. Катанова из Хакасии (РФ), солистка Диляра Махмудова из Крыма

Asya’nın parlayan yıldızı olan Astana’nın Türk Dünyası Kültür Başkenti olmasından gurur duyuyor ve bu sıfatla yıl boyu Türk dünyası sanatçılarını, bilim adamlarını ve entelektüellerini ağırlayacak olan Kazak halkına konukseverliği için teşekkür ederim.

T.C. Kültür ve Turizm BakanıErtuğrul GÜNAY

12

ardından 2010 yılında açılışı gerçekleştirilen ve faaliyetlerini sürdüren Türk Akademisi’ne de bir ziyarette bulundu. Türk Akademisi Başkanı Şakir İbrayev’in eşliğinde Türk Dünyası El Sanatları Müzesi’ni ve Türk Akademisi bünyesinde bulunun kütüphaneyi gezen heyet, daha sonra TÜRKSOY Resim Sergisi’nin açılışına geçti.

TÜRKSOY Resim Sergisi ve Türk Dünyası Defilesi

Astana 2012 Türk Dünyası Kültür Başkenti açılışı kapsamında TÜRKSOY Resim Sergisi ile TÜRKSOY koleksiyonunda bulunan birbirinden değerli eserler sanatseverlerle buluşturuldu. TÜRKSOY Resim Sergisi’nin açılışı sırasında ayrıca Türk dünyasının birbirinden ilginç ve renkli kıyafetlerinin sergilendiği bir defile de gerçekleştirildi. Katılımcılar tarafından ilgiyle karşılanan defile ve resim sergisi büyük beğeni topladı.

(Украины), солистка Эльмира Кайыпкызы из Кыргызстана и Кыргызская фольклорная музыкальная группа, солистка Алтынай Тюринкина из Алтая (РФ), солист Кыдырали Болман и музыкальная группа «Улытау» из Казахстана. А Государственный ансамбль народного танца, который представлял Турцию, показал народные танцы черноморского региона.

Концерт, завершился песней «Моя Астана», которую спели вместе с народной певицей Казахстана Розой Рымбаевой все певцы, выступавшие на сцене вечером.

До торжественного открытия, проведенного во Дворце мира и согласия, Совет министров ТЮРКСОЙ собрался со специальной повесткой мероприятия «Астана - культурная столица тюркского мира». Проведенные мероприятия не ограничились этими.

Был организован визит в турецкую академию

Комиссия, которая находилась в Астане по причине торжественного открытия года «Астана - культурная столица тюркского мира - 2012», посетила турецкую академию, которая продолжает свою деятельность, и организовала торжественное открытие 2010 года. Комиссия совместно с председателем турецкой академии Шакир Ибраевым посетила Музей изделий ручной работы тюркского мира и библиотеку, которая находится в структуре турецкой академии, а после перешла к открытию Художественной выставки ТЮРКСОЙ.

Artist of Kazakhstan Roza Rımbayeva, singing the song “My Astana” all together.

Visit to the Turkic AcademyPrior to the opening ceremony of

“Astana-The Cultural Capital of the Turkic World 2012” held at the Peace and Reconciliation Palace, the Council of Ministers came together to discuss “Events to be held within the framework of Astana-The Cultural Capital of the Turkic World 2012”. After the meeting, the delegation who came together in Astana on the occasion of “Astana-The Cultural Capital of the Turkic World 2012” visited the Turkic Academy which has been pursuing its activities since its opening in 2010. The delegation headed by the Chairman of the Turkic Academy Sakir Ibrayev then visited the Handcrafts Museum of the Turkic World and the library of the Turkic Academy and went over to the opening of the Painting Exhibition of TURKSOY.

TURKSOY Painting Exhibition and Turkic World Fashion Show

Within the framework of the opening ceremony of “Astana-The Cultural

13

Başbakan Erdoğan: “Gurur verici bir olay”

Astana 2012 Türk Dünyası Kültür Başkenti açılışından sonra yıl boyu Türk cumhuriyetlerinden sanatçıların yanı sıra, devlet başkanlarını da ağırlayan Astana şehri, 22 Mayıs 2012 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ı konuk etti.

Türk dünyasının Kültür Başkenti Astana’daki ziyareti süresince pek çok önemli temas gerçekleştiren ve beraberindeki heyet ile birlikte Türk halkları arasındaki mevcut köprüleri sağlamlaştırmak adına bir çok adım atan Başbakan Erdoğan, BNews.kz ajansına vermiş olduğu röportajda “Astana şehrinin 2012 yılında Türk Dünyasının Kültür Başkenti olarak ilan edilmesi, hiç şüphesiz ki gurur verici bir olaydır. Kazakistan’ın hızla gelişmesinin sembolü olan Astana şehrinin gelişiminde Türk şirketlerinin de büyük emekleri vardır. Şahsen ben bundan övünç duyuyorum.” diyerek, 2012 yılı Türk kültürünün başkenti Astana’da bulunmaktan duymuş olduğu memnuniyeti dile getirdi.

Художественная выставка ТЮРКСОЙ и дефиле тюркского мира

В рамках торжественного открытия года «Астана - культурная столица тюркского мира - 2012» была проведена Художественная выставка ТЮРКСОЙ. На открытии Художественной выставки ТЮРКСОЙ была осуществлена дефиле, где были выставлены удивительные друг от друга и пестрые одежды из тюркского мира. Художественная выставка и дефиле, к которым был проявлен большой интерес со стороны участников, завоевало огромное признание. Участники, посетившие стенд ТЮРКСОЙ, который находился на площадке выставки, очень заинтересовались и изданиями ТЮРКСОЙ.

Премьер-министр Эрдоган; «происшествие, которым нужно гордиться»

Город Астана, который принимал гостей после торжественного открытия культурной столицы тюркского мира Астана 2012 в течение года кроме деятелей искусства, глав государств из тюркских республик, 22 мая 2012 года приняла премьер-министра Турецкой Республики Реджепа Таййипа Эрдогана.

Премьер-министр Эрдоган, который сделал множество шагов во имя укрепления существующих мостов между тюркскими народами вместе с сопровождающей делегацией и осуществившей множество очень важных контактов во время визита в Астану - культурную столицу тюркского мира, в репортаже корреспондента агентства «BNews.kz» сказав, что «Объявление города Астаны как культурной столицы тюркского мира 2012 года, без сомнения, является происшествием, которым нужно гордиться. В строительстве города Астаны, который является символом быстроразвивающегося Казахстана, много чего построили и турецкие фирмы. Лично я этим очень горжусь», выразил свою радость от пребывания в Астане - культурной столице тюркского мира 2012 года.

Capital of the Turkic World 2012” Astana 2012 TURKSOY held a painting exhibition. The event also featured a Fashion Show displaying colourful garments from the Turkic World. Both events were extremely appreciated by the audience.

Prime Minister Erdogan: “This is a great source of pride”

After the opening of “Astana-The Cultural Capital of the Turkic World 2012”, the city of Astana which will be hosting artists from Turkic Republics along with their Presidents, welcomed the Prime Minister of the Republic of Turkey Recep Tayyip Erdoğan on May 22nd, 2012.

The Prime Minister Erdogan who held major meetings during this visit to Astana and took important steps together with his delegation to strengthen the ties between Turkic peoples gave an interview to the BNews.kz news agency in which he expressed his happiness to be in Astana-The Cultural Capital of the Turkic World 2012 and said: “There is no doubt that the declaration of Astana as the capital of the Turkic World in 2012 is a great source of pride. Turkish companies contributed a lot to the construction of Astana which stands for the rapid development of Kazakhstan. Personally, I am very proud of this.”

14

Sevginin ve Dostluğun Bayramı

NEVRUZНАВРУЗ

Это Праздник Любви и Дружбы

Nevruz the Celebration of Love and Friendship

* Постоянный представитель Турецкой Республики Северного Кипра при ТЮРКСОЙ

* TURKSOY TRNC Representative

Güler FEDAİ * Guler FEDAI *Гюлер Федаи *

* TÜRKSOY Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ülke Temsilcisi

15

İnsanlık tarihinin en eski dönemlerinden itibaren her millet kendine has kültürü ile baharın gelişini coşkuyla ve bayram havası içerisinde kutlamıştır. TÜRKSOY da Türk topluluklarının ortak kültürel mirası sayılan Nevruz’un Türk millî geleneği içerisindeki yerini her yıl düzenlediği geleneksel etkinliklerle pekiştirmiştir.

Avrasya’nın geniş coğrafyasında yaşayan doğu toplumlarında baharın müjdecisi ve “yeni gün” olarak bilinen Nevruz, yeniden canlanmaya başlayan doğanın insanlara sunduğu bolluğu, bereketi, diriliği, sevgiyi, kardeşliği, paylaşmayı, barışı ve dostluğu simgelemekte; örf ve adetlerin uygulanmasına, sergilenmesine ve güçlenmesine vesile olmaktadır. Nevruz, toprak ananın tekrar nefes alarak yeşerdiği ve dirilişin başladığı gündür. Uzun süren kış günlerinin ardından havaların ısınması, toprağın, bitkilerin, tabiatın uyanışı, doğanın yeniden dirilişi, farklı toplumlarca aynı heyecan ve benzer törenlerle kutlanmıştır. Tarihi beş bin yıla uzanan Nevruz, Türk dünyasında en ulu gün olarak bilinmekte ve Navrız, Yeni Gün, Ulu Kün, Mart Dokuzu, Çıl Pazı, Çanı Kün, Şagaa, Isıah, Yengi Kün gibi değişik isimlerde fakat aynı heyecan ve coşkuyla kutlanmaktadır.

Türk dili konuşan ülkelerin kültür bakanları, 1994 yılında gerçekleştirdikleri IV. Dönem Daimi Konsey Toplantısı’nda Nevruz Bayramı’nın tüm TÜRKSOY üyesi ülkelerde benimsenerek kutlanması hususunu gündeme getirdiler. Bakanlar, Türk dünyasının ortak kültür ürünü olan Nevruz’un insanlar arasındaki sevgiyi, dayanışmayı, hoşgörüyü ve barış ortamını evrensel

Начиная с самых ранних времен истории человечества, каждая нация со своей культурой, присущей только ей, праздновала наступление весны с весельем в праздничной атмосфере. ТЮРКСОЙ с традиционными мероприятиями, проводимыми каждый год, укрепил место среди тюркских национальных традиций Навруза, который считается общим культурным наследием тюркских обществ.

Навруз, который известен как «новый день» и является вестником весны в восточных обществах, проживающих на широких географиях Евразии, символизирует изобилие, избыток, бодрость, любовь, братство, совместное пользование, мир и дружбу, которую предлагает людям заново рождающаяся природа; становится причиной применения, показа и усиления обычаев. Навруз, является днем, когда начинается оживание и озеленение матери земли с новым вдохом. Потепление погоды, пробуждение земли, растений, природы, возрождение природы после долгих зимних дней, в различных обществах праздновался с одинаковым волнением и похожими церемониями. Навруз, история которого продлевается до пяти тысяч лет, известен как самый большой день в тюркском мире и празднуется с одинаковым волнением и радостью под такими различными названиями как Наврыз, Ени Гюнь, Улу Кюнь, Март Докузу, Чыл Пазы, Чаны Кюнь, Шагаа, Ысыах, Енги Кюнь.

Министры культуры тюркоязычных стран, на заседании IV Постоянного Совета, проведенного в 1994 году, на повестку дня поставили, внедрив празднование праздника Навруза всеми странами-членами ТЮРКСОЙ. Министры, с верой в то, что Навруз, который является общей культурной продукцией тюркского мира, перенесет в глобальный масштаб среду любви, солидарности, толерантности и мира между людьми, приняли решение, что Навруз, который сообщающий о наступлении весны и являющийся символом единства, солидарности, мира, изобилия и избытка, после этого будет упоминаться и праздноваться как общий праздник тюркского мира. На собрании Министры предвидели одновременное проведение празднования Навруза.

С той даты до сегодняшнего дня, ТЮРКСОЙ с поддержкой Министерства Культуры и Туризма Турции и сотрудничеством министерств культуры стран-

Since the dawn of all times, every nation has been celebrating the arrival of spring with joyful customs and ceremonies of its own. Similarly, TURKSOY has been celebrating the Nevruz Feast which is the common cultural heritage of the Turkic Peoples with events it traditionally organizes to honour this long dating tradition of the Turkic Peoples.

The Nevruz Feast which is known as the “New Day” announcing the arrival of spring in traditions and customs of the Turkic peoples living Central Asia, symbolizes abundance, fertility, liveliness, love, brotherhood, sharing, peace and friendship which come with the revival of nature. It is yet another occasion for the people to celebrate their traditions and customs. Nevruz is the day on which mother earth restarts breathing and becomes green again. It is nature’s revival day. Different peoples have all been celebrating this revival with the same enthusiasm and excitment as winter ends and the earth and the weather become warmer, trees and plants flourish and nature awakens. Nevruz is a tradition which dates back to five thousand years and is considered as the most important day of the year in the Turkic World where it has different names such as Navrız, “Yeni Gün“(New Day), “Ulu Kün”, “Mart Dokuzu”, “Çıl Pazı”, “Çanı Kün”, “Şagaa”, “Isıah”, “Yengi Kün”.

As it is a common tradition of Turkic countries, the celebration of the Nevruz Feast in all member countries of TURKSOY was brought on the agenda of the Fourth Term Meeting of the Permanent Council of the Ministers of Culture of Turkic Speaking Countries. Believing that this common cultural tradition of the Turkic World will bring a universal dimension to love, solidarity, tolerance and peace amongst all peoples, the Ministers have decided that this feast

16

boyuta taşıyacağı inancıyla ilkbaharı müjdeleyen, birliğin, beraberliğin, barışın, bolluk ve bereketin simgesi olan Nevruz’un bundan böyle Türk dünyasının ortak bayramı olarak anılmasını ve kutlanmasını kararlaştırdı. Toplantıda bakanlar, Nevruz kutlamalarının eş zamanlı düzenlenmesini öngördü.

O tarihten bu yana, TÜRKSOY, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteği ve üye ülke kültür bakanlıklarının işbirliği ile Nevruz Bayramı’nın kapsamlı bir şekilde kutlanması için, büyük çaplı organizasyonlar gerçekleştiriyor. Bununla birlikte 2009 yılında, UNESCO nezdinde “Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi”ne dâhil edilen Nevruz, 21 Mart Uluslararası Nevruz Bayramı olarak BM Genel Kurulu tarafından resmen tanınmıştır.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından ilan edilen “2010 yılı Uluslararası Kültürel Yakınlaşma Yılı” kapsamında TÜRKSOY’un katkılarıyla Nevruz Kutlamaları Paris UNESCO Merkez Binası’nda ve Strazburg’da yapıldı. Tüm dikkatleri üzerine çeken bu kutlamaların devamı 2011 yılında uzak bir kıtaya uzanarak, Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleştirildi.

announcing the arrival of spring and symbolizing unity, solidarity, peace, abundance and fertility shall henceforth be considered and celebrated as the common feast of the Turkic World. In the meeting, the Ministers decided upon the simultaneous organization of Nevruz celebrations in all TURKSOY member countries.

Since then, the Nevruz Feast has been celebrated throughout member countries with the support of TURKSOY, the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey and in cooperation with the Ministries of Culture of TURKSOY member countries. At the same time, the Nevruz Feast was included in the “List of Intangible Cultural Heritage” of the UNESCO in 2009, and March 21st was officially declared International Day of the Nevruz Feast by the United Nations’ General Assembly.

Within the framework of the Year 2010 declared as International Year of Cultural Rapprochement by the United Nations’ General Assembly, Nevruz celebrations have been organized in the Headquarters of the UNESCO in Paris and in Strasburg with the contribution of TURKSOY. These celebrations which have attracted the attention of the whole world have reached

членов, осуществляет мероприятия с большим масштабом, чтобы всесторонне праздновать Праздник Навруз. Вместе с этим в 2009 году, Навруз, внесенный в «Список нематериального культурного наследия» в ЮНЕСКО, 21-го марта официально принято со стороны Генеральной Ассамблеи ООН как Международный Праздник Навруз.

В рамках «2010 год - год культурного международного сближения», объявленный со стороны Генеральной Ассамблеи Организации Объединенных Наций, празднования Навруз с вкладами ТЮРКСОЙ были проведены в Центральном Здании ЮНЕСКО и в Страсбурге. Продолжение этого празднования, которое притянуло все внимание на себя, достигнув далекого материка, был проведен в Соединенных Штатах Америки.

Артистам, прибывшим из десяти стран членов ТЮРКСОЙ в Вашингтоне и в зале Генеральной Ассамблеи Организации

17

New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Kurul salonunda ve Washington’da TÜRKSOY’a üye on ülkeden gelen sanatçılara 200 kişilik Amerikalı bir koro eşlik etti. Konser haricinde Georgetown ve Harvard Üniversitelerinde gerçekleştirilen Nevruz panellerinde ve 192 ülkenin temsil edildiği BM Genel Kurulu’nda sanatçılar, Türk kültürünü ve kardeşliğini tüm dünyaya tanıtma fırsatı yakaladı.

TÜRKSOY’un çabalarıyla her yıl daha geniş kitlelere ulaşan geleneksel Nevruz bayramı; geniş bir coğrafyada yaşayan insanların bir araya gelmesinde birleştirici bir rol oynamakta, Türk ortak kültürünün tanıtılması, uygarlıklar arası diyaloğun güçlendirilmesi açısından ciddi önem taşımaktadır. Bu yıl geleneksel ‘‘TÜRKSOY Nevruz Şenlikleri’’, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı işbirliği ile 17-31 Mart tarihleri arasında TÜRKSOY’a üye ülkelerden gelen 270’e yakın sanatçının katılımıyla, İstanbul, Ankara, Kocaeli, Bilecik, Denizli, Eskişehir, Adana, Hatay, Karaman, Ilgın, Kayseri, Develi, Elazığ ve Samsun’da düzenlenen etkinlikler ile gerçekleştirildi. Yapılan etkinlikler, Nevruz ateşinin tüm sıcaklığıyla tüm

out to another continent, namely the United States of America.

The TURKSOY Symphony Orchestra gathering artists from ten TURKSOY member countries was accompanied by an American choire with 200 singers. In addition to the concerts, Nevruz panel Discussions were held at the Georgetown and Harvard Universities, and the artists had the opportunity to present the traditional Turkic culture and its universal message of friendship and brotherhood to the whole world in the General Assembly Hall of the United Nations where 192 countries are represented.

The Nevruz Feast which reaches out further every year thanks to TURKSOY’s efforts plays a major role in the unification of peoples living in a wide geography and is undoubtedly essential as to the promotion of the common Turkic culture and the strengthening of the dialogue between civilizations. This year the traditional “TURKSOY Nevruz Celebrations” were held between March 17th-31st, 2012 throughout Turkey, in Istanbul, Ankara, Kocaeli, Bilecik, Denizli, Eskisehir, Adana, Hatay, Karaman, Ilgın, Kayseri, Develi, Elazig and Samsun in cooperation with the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey. The events organized within this framework were followed-up with great enthusiasm throughout the Turkic World.

Объединенных Наций в Нью-Йорке аккомпанирует американский хор, состоящий из 200 человек. Артисты, кроме концерта на панелях Навруза, осуществленных в Джорджтауне и Университете Гарвард и в Генеральной Ассамблее ООН, где представлены 192 государств, смогли найти подходящий случай, чтобы показать всему миру братство и тюркскую культуру.

Традиционный праздник Навруз, который стараниями ТЮРКСОЙ каждый год достигает более широких масс, играет объединяющую роль при сближении людей, живущих на широкой географии, несет серьезное значение с точки усиления диалога между цивилизациями, показа общей тюркской культуры. В этом году традиционные «Фестивали Навруз ТЮРКСОЙ» были осуществлены мероприятиями, проведенными в Стамбуле, Анкаре, Каджаэли, Биледжике, Денизли, Эскишехире, Адане, Хатае, Карамане, Ылгыне, Кайсери, Девели, Элазыге и Самсуне с участием около 270 артистов, прибывших из стран-членов ТЮРКСОЙ между датами

18

Türk coğrafyasında ilgiyle izlendi.

Bu faaliyetlere Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye, Türkmenistan, Altay(R.F.), Başkurdistan (R.F.), Gagavuz Yeri (Moldova), Hakas (R.F.), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Tataristan (R.F.), Tıva (R.F.), Çin Halk Cumhuriyeti, Çuvaşistan (R.F.), Dağıstan (R.F.), Kırım (Ukrayna) ve Tacikistan ülkelerinden gelen değişik sanat toplulukları katıldı.

17 Mart’ta İstanbul’da yakılan nevruz ateşinin sıcaklığı yapılan gösterilerle Ankara ve devamında da Tüm Türkiye’ye yayıldı. Ankara’da düzenlen etkinliklere katılan sanatçılar ve TÜRKSOY üye ülke temsilcileri, TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov ve Genel Sekreter Yardımcısı Fırat Purtaş, T.C. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay ve T.C. Meclis Başkanı Cemil Çiçek

“Kültürel miras yoluyla günümüze kadar ulaşan ve Türk dünyasının millet bağını güçlendiren, yüreklerde hissedilen en önemli bayramlardan biridir Nevruz. Yeni bir yılın başlangıcı olarak yeniden doğuşu simgeleyen bu bayram, geleceğe dair umut, arzu ve temennileri de içinde barındırmaktadır. Belki de bu yönüyle dünyada tektir ve özgündür.”

T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul GÜNAY

The celebrations featured performances by artists coming from Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Turkey, Turkmenistan, Altai (RF), Bashkortostan (RF), Gagauzia (Moldova), Khakassia (RF), the TRNC, Tatarstan (RF), Tyva (RF), the Peoples’ Republic of China, Chuvashia (RF), Dagestan (RF), Crimea (Ukraine) and Tajikistan.

The celebrations which started with the lighting of the Nevruz fire in Istanbul on March 17th later reached out to Ankara and the whole country. The artists contributing to the celebrations in Ankara were welcomed by representatives of TURKSOY member countries, TURKSOY Secretary General Dusen Kaseinov and Deputy Secretary General

17-31 марта с сотрудничеством Министерства культуры и туризма Турции. Проведенные мероприятия, с интересом были просмотрены на всей тюркской географии со всем теплом огня Навруз.

Мероприятия; были осуществлены с участием группы артистов, прибывших из таких стран как Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Узбекистан, Турция,

Туркменистан, Алтай (Россия), Башкортостан (Россия), Гагауз Ери (Молдова), Хакасия (Россия), Турецкая Республика Северного Кипра, Татарстан (Россия), Тува (Россия), Китайская Народная Республика, Чувашия (Россия), Дагестан (Россия), Крым (Украина) и Таджикистан.

Тепло огня Навруз, зажженного в Стамбуле 17 марта, с проведенными выступлениями распространился сначала в Анкару, а после по всей Турции. Артисты, участвовавшие на мероприятиях, проведенных в Анкаре и представители стран-членов ТЮРКСОЙ, Генеральный

19

tarafından makamlarında kabul edildi.

Hiç şüphesiz, Nevruz / Yeni Yıl Bayramı Türk kültür öğelerinin en temel ve köklü unsurlarından biridir. Her ne kadar farklı coğrafyalarda yaşasalarda Türkler, kökleri ve ortak geçmişiyle birbirine bağlı bir millettir. Bu bağları güçlendirmek ve Türk milletinin varlığını yüceltmek adına ortak kültür mirasımız “Nevruz Bayramı”na sahip çıkmanın mutluluğu içerisindeyiz.

Tüm Türk dünyasında büyük coşku ve sevinçle kutlanan nevruz bayramının sevgi, barış, mutluluk ve bereket getirmesi dileğiyle…

Assoc. Prof. Fırat Purtas, the President of the Republic of Turkey Abdullah Gul, the Minister of Culture and Tourism of the Republic of Turkey Ertugrul Gunay, and the Chairman of the National Assembly of the Republic of Turkey Cemil Cicek in their respective offices.

The Nevruz Feast is undoubtedly one of the most fundamental and long-dating Turkic traditions. Eventhough we live in different countries, we as Turks, are bound together through the ties of our common roots and history. We are happy to honour this feast which is our common cultural heritage and strengthens these ties, thus glorifying the existence of the Turkic nation.

We hope that the Nevruz Feast which is being celebrated with great enthusiasm and joy throughout the Turkic World brings love, peace, happiness and abundance to all of you …

Reaching out to the present as part of our cultural heritage and strengthening the ties among all peoples of the Turkic World, the Nevruz Feast is one of the most important celebrations rejoicing our hearts. This feast which symbolizes the beginning of a new year, also stands for our hope and wishes as to the future. This probably makes it a unique tradition of its kind in the world.

The Minister of Culture and Tourism of the Republic of TurkeyErtuğrul GÜNAY

секретарь господин Дюсен Касеинов и Заместитель Генерального секретаря господин старший доцент Фырат Пурташ были приняты на своих офисах со стороны Президента Турции господина Абдуллаха Гюль, Министра культуры и туризма господина Эртугрул Гюнай, спикера парламента Турции Джемиль Чичек.

Без сомнения, праздник Навруз / Новый Год является одним из самых основных и коренных элементов составляющих тюркской культуры. Не смотря на то, что мы живем в различных географиях мы тюрки, является нацией связанной друг с другом корнями и общим прошлым. Мы рады считать своим праздник Навруз, который является нашим общим культурным наследием во имя возвышения бытия тюркской нации и усиления этих связей.

С пожеланием чтоб праздник Навруз, который с большой радостью и весельем празднуется во всем тюркском мире, принес вам любви, мира, счастья и изобилия...

20

Sapanca’da Tuvaller Ortak Türk Kültürü ile Renklendi

В САПАНДЖА ПОЛОТНА БЫЛИ ОКРАШЕНЫ ОБЩЕЙ

ТЮРКСКОЙ КУЛЬТУРОЙ

Colours of Turkic Culture in Sapanca

TÜRKSOY’un geleneksel faaliyetlerinden biri olan Ressamlar Buluşması’nın onbeşincisi, T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa İsen’in önerisiyle, 20 Mayıs-03 Haziran 2012 tarihleri arasında

15-я Встреча художников, которая является одним из традиционных мероприятий ТЮРКСОЙ, по предложению Генерального секретаря президентской администрации Турции господина профессора доктора Мустафы ИСЕН была проведена с 20 мая по

Between May 20th-June 3rd, 2012, TURKSOY organized its traditional gathering of painting artists which took place in the beautiful district of Sapanca upon suggestion of the Secretary General of the Office of the President of the Republic of Turkey.

These gatherings which have been

21

Sapanca Gölü kenarında bulunan Portakal Çiçeği Sanat Kolonisi kurucusu, işadamı Ahmet Şahin’e ait Doğa Park’da gerçekleşti. 1997 yılından buyana aralıksız olarak devam eden buluşmalara bugüne kadar iki yüzü aşkın ressam katılırken sergilerden elde edilen binin üzerinde tablo ile büyük bir TÜRKSOY resim koleksiyonu oluşturuldu.

TÜRKSOY resim koleksiyonunda yer alan eserler, bugüne kadar dünyanın pek çok kültür merkezinde sergilendi ve sergilenmeye devam edilmekte. Bu sayede Türk dünyası ressamlarının ve eserlerinin tanınmasının yanı sıra, katılımcı ülkelerin kültürel zenginliklerinin tanıtımına da katkı sağlanmaktadır. Buluşmalarda ortaya çıkan eserler arasından seçilen en iyi eserin sahibine ise her yıl TÜRKSOY Resim Ödülü verilmektedir.

Sakarya Valiliği, Sapanca Kaymakamlığı, Sapanca Belediyesi, Uluslararası Portakal Çiçeği Kolonisi, Doğa Park ve Yunus Emre Enstitüsü’nün katkıları ve işbirliğiyle “Sapanca’da Zamanlar” adıyla düzenlenen 15. TÜRKSOY Ressamlar Buluşması’na, bu yıl Azerbaycan, Kırgızistan, Başkurdistan (R.F.), Tataristan (R.F.), Hakas (R.F.), Gagavuz Yeri(Moldova), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Özbekistan, Türkmenistan, Kırım (Ukrayna) ve Türkiye gibi farklı ülkelerden tanınmış 19 sanatçı katılmıştır. Buluşmada ayrıca önceki yıllarda olduğu

regularly organized since 1997 have taken place with the participation of more than 200 artists who produced more than 1000 paintings. These are now part of the colourful collection of TURKSOY.

Works of this collection have been and continue being part of various exhibitions around the world. This kind of activities contribute to the promotion of valuable works by artists of the Turkic World, as well as of the cultural diversity of our beautiful countries. As part of this tradition, the best work selected receives the Special Award of TURKSOY.

This year the event took place with the contribution of the Governorate of Sakarya, the Deputy Governorate of Sapanca, the Municipality of Sapanca, the International Orange Flower Colony, Dogapark and the Yunus Emre Institute under the motto “Times in Sapanca”. This time, the 15th Gathering of Painting Artists of TURKSOY took place with the contribution of 19 famous artists from various countries : Azerbaijan, Kyrgyzstan, Bashkortostan, Tatarstan, Khakassia, Gagauzia (Moldova), the Turkish Republic of Northern Cyprus, Uzbekistan, Turkmenistan, Crimea (Ukraine)and Turkey.

The artists who mostly came to Turkey for the first time on the occasion of 15th Gathering of

03 июня 2012 года в парке «Дога» (Природа) принадлежащий бизнесмену Ахмету Шахину, который является учредителем Колонии пластического искусства «Апельсиновый цветок», расположенной на берегу озера Сапанджа. Благодаря встречам, беспрерывно продолжающимся от 1997 года вплоть до сегодняшних дней, образовалась огромная коллекция картин ТЮРКСОЙ, насчитывающая более тысячи работ более двести художников, принявших участие на встречах.

Произведения, которые находятся в художественной коллекции ТЮРКСОЙ, были выставлены и продолжаются выставляться во многих культурных центрах мира. Таким образом, помимо того, что художники тюркского мира и их произведения приобретают известность, а также обеспечивается вклад в приобретение известности культурных ценностей стран-участниц. Самому лучшему произведению среди работ, выполненных на встречах, присуждается Премия ТЮРКСОЙ в области изобразительного искусства.

На 15-й Встрече художников ТЮРКСОЙ, которая была

22

gibi bu yıl da Yunus Emre Enstitüsü’nün katkılarıyla Bosna - Hersek, Kosova ve Makedonya’dan ressamlar da katıldı.

15. TÜRKSOY Ressamlar Buluşması vasıtasıyla bir çoğunun ilk kez ziyaret ettiği Türkiye’de, 14 gün süresince eserlerini oluşturan sanatçılar, tuvallerini Sapanca’nın görkemli doğasında renklendirerek TÜRKSOY Resim Ödülü’nün sahibi olabilmek için birbirleriyle yarıştılar.

Buluşmada ortaya çıkan eserler 10 Ekim 2012 tarihinde Portakal Çiçeği Sanat Galerisinde sergilenecek ve birinci olan ressam bu sergide belirlenecek.

Painting Artists of TURKSOY, painted original works during 14 days.

As in previous years, contacts have been established with the Yunus Emre Institute to provide for participation from Balkan Countries so that artists from Bosnia Herzegowina, Kosovo and Macedonia also took part in the event.

The artists who started to work on their paintings on May 20th, 2012 at the Dogapark which traditionally hosts the International Orange Flower Colony of Fine Arts had the opportunity to work in the beautiful surroundings of the Sapanca Lake.

In the evening, on June 2nd, 2012, the artists finalized their work consisting of 73 different paintings. The artists gave 44 paintings to TURKSOY. Later on 2 paintings by each artist were selected and sent to the Gural Hotel in Sapanca with a

проведена под названием «Времена в Сапанджа» при сотрудничестве и содействии губернаторства Сакарья, префектуры Сапанджа, мэрии Сапанджа, Международной колонии пластического искусства «Апельсиновый цветок», парк «Дога» и Института имени Юнуса Эмре, в этом году приняли участие известные художники из 19 различных стран, таких как Азербайджан, Кыргызстан, Башкортостан (РФ), Татарстан (РФ), Хакасия (РФ), Гагауз Ери (Молдова), Турецкая Республика Северного Кипра, Узбекистан, Туркменистан, Крым (Украина) и Турция. Кроме того, при содействии Института имени Юнуса Эмре и в этом году, как и в прошлые годы, приняли участие художники из Боснии и Герцеговины, Косова и Македонии.

Художники, создающие свои произведения в течение 14 дней в

“TÜRKSOY ve Genel Sekreteri Düsen Kaseinov’u çok takdir ediyorum, çalışmalarını yakından takip ediyorum. TÜRKSOY çalışmaları ile Türk Dünyasındaki canlılığı yeniden ortaya çıkarıyor. Daha da önemlisi, düzenlediği etkinlikler ile bütün Türk Dünyası sanatçılarının birbirini tanımasına vesile oluyor. Yarışmalar düzenliyor, sergiler yapıyor, Türk Dünyasının kültür faaliyetlerinin ön plana çıkmasını sağlıyor”

T.C. Cumhurbaşkanı Abdullah GÜL

23

Cumhurbaşkanı Gül Sapanca’da TÜRKSOY Ressamlar Buluşması Sergisi’ni Açtı

15. TÜRKSOY Ressamlar Buluşması’nda ortaya çıkan eserlerin yer aldığı serginin açılışı, 3 Haziran 2012 tarihinde T.C. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından gerçekleştirildi. Açılışta, T.C. Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa İsen, TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov, Sakarya Valisi Mustafa Büyük, Sapanca Kaymakamı Osman Sarı, Sakarya Belediye Başkanı Zeki Toçoğlu, ve Sapanca Belediye Başkanı İbrahim Uslu’nun yanı sıra kalabalık bir sanatsever topluluğu da yer aldı.

Sergi esnasında ressamlarla tek tek tanışan Sayın

view to being exhibited.

The President of the Republic of Turkey Abdullah Gul inaugurated the Painting Exhibition of TURKSOY in Sapanca

On June 3rd, 2012, the painting exhibition was inaugurated by the President of the Republic of Turkey Abdullah Gul and his spouse who were at the Gural Hotel. The opening ceremony took place in the presence of the Deputy Prime Minister of the Republic of Turkey Besir ATALAY, the Secretary General of the President of the Republic Prof. Dr. Mustafa ISEN, TURKSOY Secretary General Dusen KASEINOV, the Governor of Sakarya Mustafa BUYUK, Members of Parliament and former Ministers, the Mayor of Sakarya, the Deputy Governor of Sapanca, the Mayor of Sapanca, the Chairman and the coordinator of the International Orange Flower Colony along with many art-lovers.

At the exhibition Yasar CALLI who participated in the gathering on behalf of Turkey offered the President of the Republic of Turkey

Турции, которую большинство из них впервые посетили с помощью 15-й Встречи Художников ТЮРКСОЙ, соревнуются друг с другом, чтобы стать владельцем Премия ТЮРКСОЙ в области изобразительного искусства.

Произведения, выполненные во время встречи, будут выставлены на 26-м Постоянном Совете Министров культуры стран-членов организации ТЮРКСОЙ, который будет проведен в сентябре в городе Уфа, и художник, занявший первое место, будет определен именно на этом заседании.

Президент Гюль открыл выставку «Встречи художников ТЮРКСОЙ» в Сапанджа

3 июня было осуществлено открытие выставки «15-й Встречи художников ТЮРКСОЙ» с участием президента Турции господина Абдуллаха Гюль и его супруги с вице-премьера Бешира АТАЛАЯ, Генерального секретаря президентской

24

Cumhurbaşkanı’na kendisinin portresi, buluşmaya Türkiye’den katılan Ressam Yaşar Çallı tarafından hediye edildi.

Cumhurbaşkanı GÜL: “TÜRKSOY’u ve Genel Sekreteri Düsen Kaseinov’u takdir ediyorum.”

Sergi açılışı sırasında, 15. Ressamlar Buluşması’nın ev sahibi olan TÜRKSOY’un çalışmaları hakkında da konuşan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, “TÜRKSOY ve Genel Sekreteri Düsen Kaseinov’u çok takdir ediyorum, çalışmalarını yakından takip ediyorum. TÜRKSOY çalışmaları ile Türk dünyasındaki canlılığı yeniden ortaya çıkarıyor. Daha da önemlisi, düzenlediği etkinlikler ile bütün Türk dünyası sanatçılarının birbirini tanımasına vesile oluyor. Yarışmalar düzenliyor, sergiler yapıyor, Türk dünyasının kültür faaliyetlerinin ön plana çıkmasını sağlıyor.” diyerek, TÜRKSOY’un çalışmalarından duymuş olduğu memnuniyeti de dile getirdi.

Abdullah Gul the painting of his portrait.

This year, the Painting Artists’ Gathering traditionally organized by TURKSOY which carries out many projects to foster the cultural and artistic cooperation between Turkic peoples since the day it was established took place in the district of Sapanca (province of Sakarya)under the motto “Times in Sapanca”.

The venue of the event which featured brilliant artists from 14 countries was the Natural Park called Dogapark,which belongs to the founder of the International Orange Flower Colony and businessman Ahmet Sahin.

The paintings which took several days for the artists to create were then exhibited at the Gural Hotel in Sapanca following an opening ceremony attended by the President of the Republic of Turkey Abdullah Gul, the Deputy Prime Minister Besir Atalay, the Governor of Sakarya Mustafa Buyuk and the Deputy Governor of Sakarya Osman Sarı.

The exhibition which was inaugurated by the President of the Republic of Turkey Abdullah Gul featured paintings of 19 artists from different countries who came to Turkey to perform their art at the Natural Park in Sapanca during 15 days.

President Gul; “I admire TURKSOY and its Secretary General Dusen Kaseinov”

In the speech he delivered, the President of the Republic of Turkey Abdullah Gul who also talked about the International Organization of Turkic Culture (TURKSOY)hosting the event praised TURKSOY for its activities and said: “I really admire TURKSOY and its Secretary General Dusen Kaseinov. I follow-up their activities very closely. With its activities, TURKSOY reveals the diversity and colourfulness of the Turkic World. What is even more important is the fact that with this kind of events TURKSOY allows artists of the

администрации Турции господина профессора доктора Мустафы ИСЕН, Генерального секретаря ТЮРКСОЙ Дюсена КАСЕИНОВА, губернатора Сакарья Мустафы БЮЙЮК, депутатов и бывших министров, мэра Сакарья, префекта Сапанджа, мэрией Сапанджа, председателя и координатора колонии, в том числе толпы ценителей искусства.

Господину президенту, который познакомился со всеми художниками во время выставки, был подарен господину Гюль его же портрет художником Яшар ЧАЛЛЫ, который участвовал на встрече из Турции.

Президент ГЮЛЬ: «Я очень высоко ценю организацию ТЮРКСОЙ и ее Генерального секретаря Дюсена Касеинова»

Президент Турецкой Республики Абдуллах Гюль, который во время открытия выставки говорил и о работах Международной организации тюркской культуры (ТЮРКСОЙ), проводившей 15 Встречу художников, отметив, что «Я очень высоко ценю организацию ТЮРКСОЙ и ее Генерального секретаря Дюсена Касеинова и внимательно слежу за их работой. ТЮРКСОЙ своими работами заново демонстрирует нам жизнь

25

Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay Doğa Park’ta Ressamlarla İkinci Kez Buluştu

Serginin aç ı l ış ı s ı ras ında tablolar ı ayr ınt ı l ı b ir şeki lde inceleyen ve ressamlar i le tanışan Başbakan Yardımcıs ı Beşir Atalay, sergi sonrasında Doğa Park’ ta ressamlarla bir buluşma daha gerçekleşt i rdi ve çal ışmalar ıyla Türk kültürünün renkler ine renk katan sanatç ı lara bir kez daha teşekkür et t i .

15. TÜRKSOY Ressamlar Buluşması Katılımcıları ve Ülkeleri

Akşin Kazimov- Azerbaycan, Ş ınıbay Primbayev- Kazakistan, Avaz Momunkulov- Kırgızis tan, Hayreddin Muhiddinov- Özbekistan, Adham İbrahimov- Özbekistan, Yaşar Çal l ı - Türkiye , Selçuk Akbulut- Türkiye , Maral Hocagul iyeva- Türkmenistan, Mamed Yarmamedov - Türkmenistan, Murat Hocagul iyev- Türkmenistan, Leysan Gimnazdinova - Başkurdistan (R.F . ) , Dmitr iy Ayoğlu – Gagavuzya (Moldova) , Vi ta l iy Kızlasov - Hakasya(R.F . ) , Özge Ertanın –K.K.T.C. , Ruşan Şamsuddinov- Tatar is tan (R.F . ) , Azra İmamoviç - Bosna Hersek, Daut Hamolar - Kosova, Zühal Nebi Mümin- Makedonya, Al i Emin - Afganistan.

Turkic World to get acquainted with eachother. TURKSOY organizes competitions, holds exhibitions and puts cultural activities of the Turkic World on the forefront” and expressed his appreciation as to the activities of TURKSOY.

The Deputy Prime Minister Besir Atalay came together with the painting artists fort he second time at Dogapark

The Deputy Prime Minister Besir Atalay who examined each painting in detail and met the artists organized a second meeting with them after the exhibition.

Mr. Atalay who met once again at the Natural Park (Doğa Park) with the artists of the 15th Gathering of Painting Artists of TURKSOY most of whom came to Turkey for the first time extended his thanks to them once again, stressing that their work contribute to the colourfulness of Turkic Culture.

The works resulting from this gathering will be displayed at the exhibition which will take place on the occasion of the 26th Meeting of the Permanent Council of Ministers of TURKSOY where the winner of the First Prize will also be determined …

Participants of the 15th Gathering of Painting Artists of TURKSOY and their Country of Origin

Akshin Kazimov- Azerbaijan, Shınıbay Primbayev- Kazakhstan, Avaz Momunkulov- Kyrgyzstan, Hayreddin Muhiddinov- Uzbekistan, Adham Ibrahimov- Uzbekistan, Yashar Callı- Turkey, Selcuk Akbulut- Turkey, Maral Hocaguliyeva- Turkmenistan, Mamed Yarmamedov - Turkmenistan, Murat Hocaguliyev- Turkmenistan, Leysan Gimnazdinova - Bashkortostan (RF), Dmitriy Ayoglu – Gagauzia (Moldova), Vitaliy Kızlasov - Khakassia (RF), Özge Ertanın -TRNC, Rushan Shamsuddinov- Tatarstan (RF), Azra Imamovich - Bosnia Herzegowina, Daut Hamolar - Kosovo, Zuhal Nebi Mumin- Macedonia, Ali Emin - Afghanistan.

тюркского мира. И более важным является то, что проводимые мероприятия становятся поводом для знакомства друг с другом всех деятелей искусств тюркского мира. ТЮКСОЙ проводит конкурсы, организует выставки и способствует выходу на передний план культурных мероприятий тюркского мира», выразил свою радость из-за работ ТЮРКСОЙ.

Вице-премьер Бешир АТАЛАЙ второй раз встретился с художниками в парке «Дога».

Вице-премьер Бешир АТАЛАЙ, который в подробно изучал картины и знакомился с художниками во время торжественного открытия выставки, после выставки осуществил еще одну встречу с художниками.

Аталай еще раз, встретившийся в парке «Дога» с художниками, еще раз поблагодарил художников, которые своими работами вносят огромный вклад в развитие тюркской культуры.

Участники и страны 15-й Встречи художников ТЮРКСОЙ

Акшин Кязимов - Азербайджан, Шыныбай Примбаев - Казахстан, Аваз Момункулов - Кыргызстан, Хайреддин Мухиддинов - Узбекистан, Адхам Ибрашимов - Узбекистан, Яшар Чаллы - Турция, Сельчук Акбулут - Турция, Марал Ходжакулиева - Туркменистан, Мамед Ярмамедов - Туркменистан, Мурат Ходжакулиев - Туркменистан, Лейсан Гимназдинова - Башкортостан (РФ), Дмитрий Айоглу - Гагаузия (Молдова), Виталий Кызласов - Хакасия (РФ), Озге Эртанын - ТРСК, Рушан Шамсуддинов - Татарстан (РФ), Азра Имамович - Босния и Герцеговина, Даут Хамолар - Косова, Зюхал Неби Мюмин - Македония, Али Эмин - Афганистан.

26

Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev’den TÜRKSOY Genel Sekreteri Kaseinov’a

Devlet Nişanı

The President of The Republic of Azerbaijan Awards a State Medal to

TURKSOY Secretary General Kaseinov

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 9 Mart 2012 tarihinde imzaladığı kararname ile Azerbaycan ile Türk dili konuşan devletler arasında kültürel ilişkilerin geliştirilmesi hususunda yapmış olduğu hizmetlerden dolayı Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) Genel Sekreteri Düsen Kaseinov’u “Dostluk Nişanı” ile ödüllendirdi.

Bu bağlamda 26 Mayıs 2012 tarihinde, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’nda yapılan tören ile, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev adına Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı Ebülfes Garayev tarafından TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov’a “ Dostluk Nişanı” sunuldu.

TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov, tören sırasında bu anlamlı nişan’a layık görüldüğü için duymuş olduğu memnuniyeti şu sözlerle dile getirdi: “Savaşların değil, barışın ve ortak kültürün egemen olduğu bir 21. yüzyıl hayaliyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Согласно распоряжению, подписанному 9 марта 2012 года Президентом Азербайджана Ильхамом Алиевым, Генеральный секретарь Международной организации тюркской культуры (ТЮРКСОЙ) Дюсен Касеинов был награжден орденом «Достлуг» (Дружбы) за особые заслуги в развитии культурных отношений между Азербайджаном и тюркоязычными странами.

В связи с этим, 26 мая 2012 года на церемонии, проведенном в Министерстве культуры и туризма Азербайджанской Республики, был вручен орден «Достлуг» Генеральному секретарю ТЮРКСОЙ Дюсену Касеинову Министром культуры и туризма Азербайджанской Республики Абульфаса Гараева от имени президента Азербайджана Ильхама Алиева.

На церемонии Генеральный секретарь ТЮРКСОЙ Дюсен Касеинов выразил благодарность за столь высокую награду и сказал: «Мы продолжаем свои работы с мечтой о 21 веке, где буду господствовать не войны, а мир и общая культура. Я буду хранить

The President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev extended a “Friendship Award” to the Secretary General of the International Organization of Turkic Culture (TURKSOY) in recognition of his contribution to the development of cultural ties between Azerbaijan and Turkic Speaking Countries upon signature of a decree on March 9th, 2012.

Within this framework, a Friendship Medal was awarded to TURKSOY Secretary General Dusen Kaseinov by the Minister of Culture and Tourism of Azerbaijan Ebulfes Garayev on behalf of the President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev in a ceremony held at the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Azerbaijan on May 26th, 2012.

At the ceremony, Mr Kaseinov expressed his happiness to have been deemed worthy of this award with the following words: “We are further pursuing our activities hoping for the 21st Century to be a century of peace

ГОСУДАРСТВЕННАЯ НАГРАДА ГЕНЕРАЛЬНОМУ СЕКРЕТАРЮ ТЮРКСОЙ

КАСЕИНОВУ ОТ ПРЕЗИДЕНТА АЗЕРБАЙДЖАНА АЛИЕВА

27

Bir milletin farklı devletleri arasındaki, sağlam ve yakın ilişkileri hatırlatacak olan bu nişanı, değerli bir hazine olarak ömrüm boyunca saklayacağım. Bu nişan omuzlarıma, Türk halkları arasındaki ilişkileri daha da geliştirme sorumluluğunu yüklemiştir. Bu sorumluluğu layığı ile yerine getirmek için tüm gücümle çalışmaya devam edeceğim.”

Nişan’ın takdimi sırasında bir konuşma yapan Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı Garayev ise, TÜRKSOY’un son yıllarda gerçekleştirdiği başarılı projelere de değinerek, “TÜRKSOY, dünyanın farklı ülkelerinde başarılı projelere imza atmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda Azerbaycan bestecisi Üzeyir Hacıbeyli’nin “Köroğlu” operası bütün Türk dünyasına sunulmuş, “Leyla ve Mecnun Operası”nın 100. yıldönümü nedeniyle TÜRKSOY Opera Günleri düzenlenmiş ve Nevruz Bayramı coşkusuna yakışır bir şekilde

and common culture instead of war. I will be keeping this award which stands for sound and close relations between different states of one nation as a precious treasure for my entire life. This award has increased my responsibility as to further developing the ties between Turkic peoples. I will do all my best to be up to this task.”

The President of the Republic of Azerbaijan Garayev also took the floor at the ceremony and said a few words about successful projects realized by TURKSOY in the last years: “TURKSOY is realizing successful projects in various countries of the world. These include, the “Koroghlu” opera by the famous Azerbaijani composer, the TURKSOY Opera Days held on the occasion of the 100th anniversary of the “Leyla and Mecnun” opera and the Nevruz celebrations which raised great enthusiasm in the world. Other such activities and events were the publication of works by

всю жизнь как ценное сокровище эту награду, которая будет напоминать крепкие и близкие отношения между различными государствами одной нации. Эта награда возложила на мои плечи ответственность за развитие ответственности между тюркскими народами. Я буду продолжать работать всей силой, чтобы достойно выполнить эту ответственность».

А Министр культуры и туризма Азербайджанской Республики Гараев при вручении выступил речью, отметив успешные проекты, осуществленные за последние годы со стороны ТЮРКСОЙ, сказал, что «ТЮРКСОЙ ставит свою подпись под успешными проектами в различных странах мира. В течение прошлых лет опера Азербайджанского композитора Узеира Гаджибейли «Кёроглу» прошла по всему тюркскому миру, были организованы Дни оперного искусства ТЮРКСОЙ, посвященные 100-летию оперы «Лейли и Меджнун» и по достоинству был отмечен праздник «Навруз». Кроме этих работ, были изданы произведения важных лиц, как

28

kutlanmıştır. Bu çalışmaların yanı sıra, Türk dünyasının seçkin şairleri Bahtiyar Vahabzade ve Resul Rıza gibi önemli kişilerin eserleri yayınlanmış ve 2012 yılı “Mirza Fatali Ahundazade Yılı” ilan edilmiştir. Tüm bunlar ilk anda aklımıza gelen bazı çalışmalar… Başta Genel Sekreter Düsen Kaseinov’u ve sonrasında tüm TÜRKSOY çalışanlarını bu çalışmalardan ötürü tebrik ediyorum.” diyerek TÜRKSOY’un çalışmalarından ötürü duymuş olduğu memnuniyeti de dile getirdi.

Tören sırasında bir diğer konuşma ise, daha önce TÜRKSOY Genel Sekreterliği görevinde de bulunmuş olan, Azerbaycan Cumhuriyeti Moskova Büyükelçisi Polad Bülbüloğlu tarafından yapıldı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in Azerbaycan kültürel hayatına katkı sağlayan, onu tebliğ eden insanları daima ödüllendirdiğine dikkat çeken Bülbüloğlu, “TÜRKSOY sayesinde Türkçe konuşan halkların ortak kültürel değerleri tüm dünyada yaygın olarak bilinir hâle geldi. Şüphesiz ki, bu işte Düsen Kaseinov’un özel emeği vardır. Bu nişan TÜRKSOY’un ve Sayın Kaseinov’un başarılarının devamında önemli bir rol oynayacaktır” diyerek kardeş Türk halklarını birbirine daha da yakınlaştıran çalışmalarından dolayı TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov’a teşekkürlerini sundu.

TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov kültürel faaliyetlerinin medeniyetler arasında bir köprü görevi gördüğüne olan inancıyla, 65 yıllık yaşamı boyunca kültür ve sanat dünyasına büyük katkılarda bulunmuş usta bir sanatçıdır. Kendisi, TÜRKSOY’daki görevinden önce 1987-1997 yılları arasında Kurmangazi Devlet Konservatuarı Rektörlüğü ve 2003-

famous poets of the Turkic World Bahtiyar Vahabzade and Resul Rıza and the declaration of the year 2012 as Year of Mirza Fatali Ahundazade. These are just a few examples of TURKSOY’s activities which come to our minds amongst many others. I would like to take this opportunity to congratulate Secretary General Dusen Kaseinov along with TURKSOY’s staff for their valuable work” and expressed his gratitude for TURKSOY’s efforts and achievements.

Another speech delivered at the ceremony was that of the Ambassador of Moscow to Azerbaijan Mr. Polad Bulbuloglu who had previously assumed the function of Secretary General of TURKSOY Mr. Bulbuloglu who stressed that the President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev always rewards those who contribute to the development and fulfilment of cultural activities added: “Thanks to TURKSOY the common cultural values of Turkic Speaking Peoples are now known to the world. There is no doubt about the fact that Mr. Kaseinov’s contribution to this has been great. This award will play a major role in the further success of TURKSOY and of Mr. Kaseinov” and extended his gratitude to TURKSOY Secretary General Dusen Kaseinov for his contribution to the rapprochement of kindred Turkic peoples.

With his strong belief in the fact that cultural activities are cultural bridges between different civilizations, Mr. Kaseinov, is an artist who has been dedicating his entire life to the contribution to culture and art in the Turkic World. Prior to his function as TURKSOY Secretary General, Mr. Kaseinov had been working as the Rector of the Kurmangazi State Conservatory between 1987-1997 and assumed the

элитных поэтов тюркского мира Бахтияра Вахабзаде и Расула Рзы и 2012 год был объявлен «Годом Мирзы Фатали Ахундзаде». Все это - лишь некоторые работы, которые сразу пришли нам в голову; я поздравляю за эти работы вначале Генерального секретаря Дюсена Касеинова и следом всех работников ТЮРКСОЙ», и выразил свою благодарность за работы ТЮРКСОЙ.

А другое выступление во время церемонии было выполнено со стороны Посла Азербайджанской Республики в Москве Полада Бюльбюльоглу, который ранее занимал должность Генерального секретаря ТЮРКСОЙ. Бюльбюльоглу, который привлек внимание на то, что Президент Азербайджана Ильхам Алиев постоянно награждает людей, которые обеспечивают вклад в культурную жизнь нашей страны, стоят на его службе; сказав, что «За счет ТЮРКСОЙ более широко стали известны во всем мире ценности общей культуры тюркоязычных стран. Без сомнения, в этом деле есть и специальный труд Дюсена Касеинова. Эта награда будет играть важную роль в продолжение успехов ТЮРКСОЙ и господина Касеинова», выразил свою благодарность Генеральному секретарю ТЮРКСОЙ Дюсену Касеинову за работы, которые более сближают друг к другу братские тюркские народы.

Генеральный секретарь ТЮРКСОЙ Дюсен Касеинов является заслуженным деятелем искусства, который внес большие вклады в мир культуры и искусства в течение 65-летней жизни, с верой в то, что культурные мероприятия выполняют функцию моста между цивилизациями. Касеинов, является деятелем искусства, который до ТЮРКСОЙ был ректором Государственной консерватории имени Курмангазы в 1987-1997 годах и Министром культуры Казахстана в 2003-2004 годах. Касеинов, который руководил множеством важных и новых культурных мероприятий от начала своей должности, как

29

2004 yılları arasında Kazakistan Kültür Bakanlığı görevini yürütmüş bir sanat adamıdır. 2008 yılında TÜRKSOY’da Genel Sekreter olarak göreve başladığı andan itibaren birçok önemli ve yeni kültürel etkinliğin gerçekleştirilmesine öncülük eden Kaseinov, geçtiğimiz yıl Kazakistan’da gerçekleştirilen Türk Dili Konuşan Ülkeler Kültür Bakanları Daimi Konseyi 29. Dönem Toplantısı’nda ikinci kez TÜRKSOY Genel Sekreteri olarak seçilmiştir.

TÜRKSOY’un başarılarında Türk dünyasının önde gelen kültür ve sanat insanlarının yanı sıra, hayatını bu yola adamış olan bir sanat adamı olarak Genel Sekreter Düsen Kaseinov’un payı çok büyüktür. Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev’in TÜRKSOY’un çalışmalarını takdir etmesi ve Genel Sekreterimizi ödüllendirmesi TÜRKSOY ailesini ve tüm Türk dünyası kültür camiasını ziyadesiyle sevindirip gururlandırmıştır.

function of Minister of Culture of Kazakhstan between 2003-2004. Mr. Kaseinov who was appointed Secretary General of TURKSOY in 2008, has been the Pioneer of many new and important cultural events and was reelected as TURKSOY’s Secretary General at the 28th Term meeting of the Permanent Council of the Ministers of Culture of Turkic Speaking Countries held in Kazakhstan.

Besides artists and intellectuals of the Turkic World, TURKSOY owes its success to its Secretary General Dusen Kaseinov who dedicated his life to Turkic culture and art. The appreciation of TURKSOY’s activities by the President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev as well as the award he handed over to our Secretary General Dusen Kaseinov has been a great source of pride not only for TURKSOY and its whole staff members but also for the Turkic World and its cultural community.

Генеральный секретарь ТЮРКСОЙ в 2008 году, на собрании 28-го Постоянного совета министров культуры тюркоязычных стран, проведенного в Казахстане в прошлом году, был переизбран Генеральным секретарем ТЮРКСОЙ.

Генеральный секретарь Касеинов, который отдельно поблагодарил Президента Азербайджана Ильхама Алиева за оказанное внимание и заботу к работам ТЮРКСОЙ, выразил свою благодарность, сказав «Все это еще больше мотивирует нас и дает нам восторг на счет осуществления новых проектов».

Наряду с ведущими деятелями культуры и искусства, роль Дюсена Касеинова, как человека, посвятившего этому пути всю свою жизнь, велика. Награждение нашего Генерального секретаря Дюсена Касеинова и высокая оценка работ ТЮРКСОЙ со стороны Главы Азербайджана Ильхама Алиева очень обрадовало семью ТЮРКСОЙ и культурного общества всего тюркского мира, и придало нам чувство собственного достоинства.

30

Türk Topraklarının SesiAmerika’da Yankıladı.Голос тюркские земли потянулись в Америку

The Voice of Turkic Lands reached out to America

Nisan ayında eşine az rastlanan bir projenin parçası olarak TÜRKSOY ile Amerika Birleşik Devletleri’ndeydim. 200 kişilik bir ekiple Ankara’dan başlayan yolculuğumuz, önce New York ardından Washington ve sonrasında Philedelphia’ya kadar uzandı. Orada yaşananlara geçmeden önce, az sonra detaylarını sizlerle paylaşacağım projenin mimarlarından bahsetmek

В месяце апреле я был в Соединенных Штатах Америки с ТЮРКСОЙ как часть уникального проекта. Наше путешествие, которое началось из Анкары с группой из 200 человек, сначала достигла Нью-Йорка, после Вашингтона и в конце завершилась в Филадельфии. Прежде чем перейти пережитому там, я хотел бы рассказать об архитекторах проекта, подробностями которого я хотел поделиться с Вами через короткое время.

In April this year, I was part of a unique project realized by TURKSOY in the United States. We were 200 people on a journey from Ankara to New York, Washington and Philadelphia. First let me say a few words about the architects of this project:

Everything started a few years ago when TURKSOY gathered 20 talented musicians.

31

istiyorum.Her şey birkaç yıl önce

birbirinden yetenekli 20 genç müzisyenin, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) tarafından bir araya getirilmesi ile başladı.

Bir araya getirildikleri ilk günden bu yana gençler, yetenekleri ve ışıltıları ile dünyanın dört bir yanında, ortak kültürün müziğini yaptılar. Aşkla, sevgiyle

From that day onwards, these young and talented artists brilliantly performed various pieces of music around the world and realized many successful projects through their passionate work. Their success inspired TURKSOY which founded a unique orchestra: the TURKSOY Symphony Orchestra.

Founded on the basis of the Symphony Orchestra of the Metropolitan Municipality of Eskisehir, this was one of the youngest Symphony Orchestras of the world, and its first great challenge was a concert in the USA which it brilliantly mastered. On that day, more than two thousand art-lovers, gathered in one of the most prestigious concert halls of the United States, the Lincoln Center-AveryFisherHall, to listen to the famous work composed by A. Adnan Saygun: the Yunus Emre Oratorio.

Quite surprisingly enough, this concert hall which also hosts the New York Philarmonic Orchestra was full, and this is indeed a rather difficult task in a city like New York, where there are hundreds of cultural events realized everyday. However, TURKSOY is not unknown to Americans. Indeed, the International Organization of Turkic Culture had already proven itself with the Nevruz Celebrations it had organized in the General Assembly Hall of the United Nations. Therefore, I must say that TURKSOY now also has its fans in America. What’s more, since the first day we arrived, we have been frequently asked the question why TURKSOY was not part of Nevruz Celebrations this year in America.

As far as the concerts are concerned, these were events where many art-lovers from New York and Washington have experienced a unique performance in many respects. Yunus Emre’s words full of love, peace and friendship have reached out beyond continents

Все началось несколько лет назад, с встречи 20 талантливых музыкантов, организованной Международной организацией тюркской культуры (ТЮРКСОЙ).

Молодежь с первого дня встречи до сегодняшнего дня, начали заниматься музыкой общей культуры во всех уголках мира со своим талантов и блеском. Музыку, произведенную любовью, перенося в места, которые для некоторых являются очень далекими, добились многих успехов. Вот этот успех вдохновил ТЮРКСОЙ и образовался уникальный оркестр, под названием симфонический оркестр ТЮРКСОЙ.

А первый большой экзамен этого оркестра, который является самым молодым симфоническим оркестром мира, основу которого составляет симфонический оркестр муниципалитета мегаполиса Эскишехир, был осуществлен в Соединенных Штатах Америки. В день концерта более двух тысяч любителей искусства, собрались в Линкольн Центре - Эвери Фишер-холл, который является одним из самых престижных сцен в США, чтобы прослушать знаменитое произведение А. Аднан Сайгуна «Оратория Юнус Эмре».

Нельзя было не удивляться перед толпой, заполнившей зал, который принимал еще и филармонический оркестр Нью-Йорка. В таком быстром городе как Нью-Йорк, где каждый день осуществляются сотни культурных мероприятий, заполнить зал очень трудное дело. Но ТЮРКСОЙ для американцев и не такое уж и чуждое имя, так как показал себя в Соединенных Штатах Америки с празднованием праздника Навруз, который был осуществлен в Генеральной ассамблее Организации Объединенных Наций в прошлом году. Хочу сказать, что по этой причине у ТЮРКСОЙ появились последователи в Америке. Даже с первого момента, когда мы сделали шаг в Америку, мы очень часто встречались с вопросом: почему не было ТЮРКСОЙ на празднованиях Навруз в этом году?

Если вернемся к концерту, то любители искусства из Нью-Йорка и Вашингтона на этих концертах стали свидетелями прокладки множества путей. Когда строки,

32

ürettikleri müziği, kimilerinin uzak dediği diyarlara taşıyarak birçok başarı elde ettiler. İşte bu başarılar TÜRKSOY’a ilham verdi ve TÜRKSOY Senfoni Orkestrası isminde, eşine az rastlanır bir orkestra ortaya çıktı.

Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Senfoni Orkestrası’nın temellerini oluşturduğu, dünyanın en genç Senfoni Orkestralarından biri olan bu orkestranın ilk büyük sınavı ise Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleşti. Konser günü iki binin üzerinde sanatsever, ABD’deki en prestijli sahnelerden biri olan Lincoln Center-Avery Fisher Hall’de, A. Adnan Saygun’un ünlü eseri Yunus Emre Oratoryosunu dinlemek için toplanmıştı.

New York Filarmoni orkestrasına da ev sahipliği yapan salonu dolduran kalabalık karşısında şaşırmamak elde değil. Her gün yüzlerce kültürel etkinliğin gerçekleştiği New York gibi hızlı bir şehirde, salonları doldurmak zor iştir. Ancak TÜRKSOY Amerikalılara çok da yabancı bir isim değil, zira geçtiğimiz yıl Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda gerçekleştirdiği Nevruz Bayramı kutlamaları ile Amerika Birleşik Devletleri’nde kendini göstermişti. Bu nedenle artık Amerika’da TÜRKSOY takipçilerinin de oluştuğunu söylemeliyim. Hatta Amerika’ya adım attığımız ilk andan itibaren “bu sene Nevruz kutlamalarında TÜRKSOY niye yoktu?” sorusuyla çok sık karşılaştık.

Konserlere geri dönecek olursak, New Yorklu ve Washingtonlu sanatseverler bu konserlerde pek çok ilke tanık oldular. Yunus Emre’nin sevgi, barış ve dostluk dolu dizeleri TÜRKSOY ile kıtaları aşarak Amerikalı sanatseverlerle buluşurken, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda ilk kez 54 yıl önce seslendirilen eser, yıllar sonra 200 kişilik dev bir ekiple tekrar Amerika Kıtası’ndaydı. Ancak bu kez Türkçe olarak ve de Amerikalı bir koronun

thanks to TURKSOY, and this legendary work which had been performed for the first time in the General Assembly Hall of the United Nations 54 years ago was there again, gathering the colourful talents of a huge team comprised of 200 artists. But this time, it was being performed in Turkish by an American choir...

Just think about it: the first oratorio ever composed in the history of Turkish music and completed in 1942 by Ahmet Adnan Saygun is performed with a symphony orchestra gathering young artists from the Turkic World and an American choire of 100 singers on one of the most prestigious scenes of the USA in Turkish language. Wouldn’t you have liked to be there?

полные любви, мира и дружбы Юнус Эмре вместе с ТЮРКСОЙ пройдя материки, встречаются с американскими любителями искусства, в Генеральной Ассамблеи Организации Объединенных Наций произведение, прозвучавшее первый раз 54 лет назад, спустя годы опять был на американском материке с огромной группой, состоящей из 200 человек. Но, на этот раз на турецком языке и совместно с американским хором...

А теперь и Вы представьте, что первое произведение оратория в истории тюркской музыки Оратория Юнус Эмре, завершенное в 1942 году Ахметом Аднаном Сайгуном; встречается с любителями искусства на турецком языке, на самой престижной сцене США, при исполнении симфонического оркестра, состоящего из молодых музыкантов тюркского мира при сопровождении американского хора

33

eşliğinde...Şimdi siz de bir düşünün,

Ahmet Adnan Saygun’un 1942 yılında tamamladığı, Türk müzik tarihindeki ilk oratoryo eseri Yunus Emre Oratoryosu; Türk dünyasının genç sanatçılarından oluşan bir senfoni orkestrası ve 100 kişilik Amerikalı bir koro eşliğinde, ABD’nin en prestijli sahnelerinde, Türkçe olarak sanatseverler ile buluşuyor. Şu anda keşke bende orda olsaydım dediğinizi duyar gibiyim.

Bu tarihi performansları izleyememiş olanlar merak etmesin, gelecek sene aynı ekip Türk Dünyası Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında Eskişehir’e geliyor. Hatta bu yolculuğun Eskişehir’le sınırlı kalmayacağını da şimdiden söyleyelim. Orkestra küçük çaplı bir Türkiye turu da gerçekleştirecek.

Bu özel etkinliğe dair söylenecek daha çok söz var aslında ancak gelin diğer detayları, konserlerde TÜRKSOY Senfoni Orkestrası’na eşlik eden Jonathan Griffith Singers isimli koro’nun mimarı, Şef Jonathan Griffith’den öğrenelim.

Salim Ezer: Sayın Griffith öncelikle bizi kırmayarak yoğun çalışma temponuz içerisinde bu mülakatı verdiğiniz için teşekkür ederiz. Okuyucularımızın sizi daha iyi tanıyabilmesi için bize müzik kariyerinizden biraz bahseder misiniz?

Jonathan Griffith: 8 yaşında piyano eğitimine, 10 yaşında da bir koroda şarkı söylemeye başladım. 17 yaşında lisedeyken şef olarak bir koronun yönetimini aldım. Sonra eğitimime Kansas Üniversitesi, Wichita Devlet Üniversitesi ve Missouri-Kansas Universitesi Müzik Konservatuarı’nda devam ettim. 1989 yılında ilk defa New York/Carnegie Hall’da verilen bir konserde orkestra şefliği yaptım ve o tarihten itibaren Carnegie Hall ve Avery Fisher Hall’de New York Filarmoni Orkestrası’nın takriben

Well, those who could not watch this impressive performance do not need to worry because next year, the same group of artists will be hosted by Eskisehir within the framework of event to be organized for the celebration of its selection as Capital of the Turkic World. I should even say that this journey will not be stopping there, as the orchestra will also be on a tour in Turkey.

In fact, much more could be said about this special event... Now, I suggest we hear about further details from the conductor and founder of the Jonathan Griffith Singers which performed together with the TURKSOY Symphony Orchestra, Mr. Jonathan Griffith.

Salim Ezer: Mr. Griffith, first let me thank you for having accepted this interview despite your busy schedule. Could you tell us a little more about your music career?

Jonathan Griffith:I started playing the piano at the age of 8 and then I started to sing in a choir when I was 10. When I was 17 and still going to highschool, I started conducting a choir. Then I pursued my studies at the University of Kansas, the Wichita State University and the Music Conservatory of the Missouri-Kansas University. In 1989, I conducted a concert in the New York/Carnegie Hall for the first time, and since then I have conducted around 70 concerts of the New York Philharmonic Orchestra at the Carnegie Hall and Avery Fisher Hall.

S.E.: A life full of success from school benches to concert halls … I would like to ask you a question, which I am sure, our readers would like to know your answer to: What is, according to you, the main function or task of a conductor?

J.G.:That is a good question. A conductor must first of all be capable of establishing an open and

из 100 человек. Я как будто слышу, что ты сейчас говоришь, если бы я тоже был бы там.

Пускай не волнуются те, кто не смог увидеть этот историческое выступление, в будущем году в рамках мероприятий Культурной столицы тюркского мира это команда прибывает в Эскишехир. Уже сейчас можно сказать, что это путешествие не ограничится только Эскишехиром. Оркестр осуществит не большое турне по Турции.

В основном много чего можно сказать про это специальной мероприятие, но давайте остальные подробности узнаем у дирижера Джонатана Гриффит, архитектора хора, под названием Джонатан Гриффит Сингерс, который сопровождал Симфоническому оркестру ТЮРКСОЙ на концертах.

Салим Эзер: Господин Гриффит, в первую очередь хотим поблагодарить Вас за то, что Вы дали нам интервью, в интенсивном рабочем темпе не обидев нас. Расскажите немного о своей музыкальной карьере нам, чтоб наши читатели лучше смогли узнать Вас?

Джонатан Гриффит: Я в 8 лет начал обучению на пианино, а в 10 лет начал петь в хоре. В 17 лет, когда учился в лицее взял управление над хором как дирижер. Потом продолжил обучение в Канзасском университете, в Уичитском государственном университете и Музыкальной консерватории при Канзасском университете. В 1989 году впервые дирижировал оркестр на концерте, проводимом в Нью-Йорке/Карнеги-холл, и от этой даты дирижировал приблизительно на 70 концертах Нью-Йоркского филармонического оркестра в Карнеги-холл и Эвери Фишер-холл.

С.Э.: Жизнь, продленная от школьных залов до престижных концертных залов... Я хочу задать вопрос, ответ на который интересует и наших читателей что, по-вашему, самая основная функция дирижера оркестра?

Дж.Г.: Красивый вопрос. Функция хорошего дирижера оркестра, во-первых, создав хорошую связь с каждым музыкантом в оркестре,

34

70 konserini yönettim.

S.E.: Okul salonlarından, prestijli konser salonlarına uzanan bir yaşam… Okuyucuların da cevabını merak edeceğini düşündüğüm bir soru sormak istiyorum, bir orkestra şefinin en temel görevi sizce nedir?

J.G.: Güzel bir soru. İyi bir orkestra şefinin görevi öncelikle orkestradaki her bir müzisyenle iyi iletişim kurarak onlara icra edilecek eserin ruhunu ve duygusal yapısını en iyi şekilde aktarmaktır. Zira müzisyenler çaldıkları bölümleri kendine göre yorumlayabilir. Ancak bestecinin vermek istediği ifadeyi yakalayıp en iyi şekilde yorumlamak için her bir müzisyenin birlik ve bütünlük içinde müzik yapmasını sağlayan kişi orkestra şefidir. İyi bir orkestra aslında her biri birer başarılı solist olabilecek sanatçıların bir araya gelerek tek bir enstrüman olduğu orkestradır ki onları tek bir enstrümana dönüştürmek bir şef için, işin en zor kısmıdır.

communicative relationship with each musician of the orchestra, because this is essential when it comes to communicating the spirit and essence of a piece of music to the artists. Indeed, each musician could interpret it in a way of his/her own. The conductor is there to coordinate the work of each musician so that the music is interpreted in a wholistic way according to the intention of its composer. In fact, one could even say that a good orchestra is comprised of brilliant musicians who could each be excellent soloists, and this is what makes the most difficult part of a conductor’s task who must merge all these performances into one single harmony.

S.E.: We met you on the occasion of these concerts featuring the Yunus Emre Oratorio, the voice of Turkic Lands, and realized by TURKSOY, how did you become part of this project?

передать им в самом лучшем виде дух и эмоциональную структуру произведения, который будет исполнен. Так как музыканты могут по-своему интерпретировать исполняемую часть. Но, дирижер оркестра является лицом, который обеспечивает исполнение музыки в целостности и единстве каждого музыканта, чтобы поймать выражение, которое хотел придать композитор и интерпретировать в самом лучшем виде. Хороший оркестр - это в основном оркестр, где каждый музыкант по отдельности смог бы стать успешным солистом, собираясь вместе, являются одним инструментом, где их превратить в отдельный инструмент является самой трудной частью работы для дирижера.

С.Э.: Мы Вас узнали с концертами Оратория Юнус Эмре; Голоса тюркских земель, осуществленный Международной организацией тюркской культуры (ТЮРКСОЙ), как Вы вошли в этот проект?

Дж.Г.: Когда я впервые услышал проект Оратория Юнус Эмре; Голоса тюркских земель, подумал, что будет очень трудно осуществить

35

S.E.: Biz sizi, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY)’nın gerçekleştirdiği, Türk Topraklarının Sesi: Yunus Emre Oratoryosu Konserleri ile tanıdık, bu projeye nasıl dâhil oldunuz?

J.G.:Türk Topraklarının Sesi: Yunus Emre Oratoryosu projesini ilk duyduğumda, bu projenin hayata geçirilmesinin oldukça zor olacağını düşündüm. Hatta projede yer alıp almama konusunda tedirginlik yaşadım. En büyük kaygım yabancı dil ve müziğin zorluğuydu. Ancak çok çabuk fark ettim ki Türkçe, şarkı dili olarak çok elverişli ve düşündüğüm kadar da zor değil. Bir şancı olarak baktığımızda Türkçe, Latince ve Almancanın bir karışımı gibi algılanabilir. Ayrıca Fransızca veya Rusçadan kesinlikle daha kolay olduğunu söyleyebilirim. Zorlukları olmasına rağmen pek çok ilki yaşadığımız bir proje oldu.

Bir projede yer alırken dikkat ettiğim bazı şeyler vardır; öncelikle müziği sevmeliyim ayrıca eser beni heyecanlandırmalı. Çünkü çalışmayı kabul ettiğim bir projede, müzisyenlerle paylaşacağım bir coşkunun olması gerekir. Eser bana tutku veriyor mu? sorusunu kendime sorarım. Tüm bu sorulara cevap bulduğumda ise o projenin başarılı olabilmesi için elimden geleni yaparım. TÜRKSOY’un Türk Topraklarının Sesi: Yunus Emre Oratoryosu projesi her yönüyle bu sorulara olumlu cevap verdi. Öyleki 54 yıl sonra bu proje sayesinde, Amerika Birleşik Devletlerinde 100 kişilik bir Amerikalı koro Türkçe olarak bu önemli eseri seslendirdi. Dahası onlara farklı ülkelerden gelen genç sanatçılardan oluşan TÜRKSOY Senfoni Orkestrası eşlik etti.

S.E.:Bu projenin bir parçası olmaktan dolayı heyecan duyduğunuz gayet açık, Yunus Emre ve oratoryo hakkındaki düşüncülerinizi alabilir miyiz?

J.G.:When I first heard about this project, I thought it was going to be quite difficult to realize it. I could even say, that I hesitated to be part of it. The main reason for my hesitation were the fact that it was a complex kind of music composed in a foreign language. But I quickly realized that Turkish is not such a difficult language and was even very suitable for music. In terms of lyrical art, Turkish could be considered as half-way between Latin and German. I must say it is definitely easier than French or Russian. All in all, depite some challenges, this project was very exciting. To take part in a project, I look at two things: First I must like the music, and second, I must feel enthusiastic and excited about it. Because there has to be enthusiasm and excitement in a project so that I can share it with all the musicians. So I first ask myself whether the music sounds passionate to me. Once I find the answers to all these questions, I do all my best for the project to be successful. TURKSOY’s project “The Voice of Turkic Lands: the Yunus Emre Oratorio” gave positive answers to all these questions. Through this exciting project, an American choir comprised of 100 singers performed this masterpiece again in Turkish language in the United States of America after 54 years. Moreover, they were accompanied by the TURKSOY Symphony Orchestra which is comprised of brilliant young artists from different countries of the world.

S.E.:I understand you are very excited about this project, could you tell us a little more on what you think about Yunus Emre and the oratorio?

J.G.:Well, to be honest, I did not know anything about Yunus Emre and his philosophy until I heard about this project. Once I read articles on him, I understood that his philosophy is in fact timeless

этот проект. Даже почувствовал опасение на счет участия в проекте. Самым большим моим беспокойством был иностранный язык и трудность музыки. Но очень быстро заметил, что турецкий язык как язык песен очень подходящий и оказался не таким трудным, как я думал. Если посмотреть как концертмейстер, то турецкий язык можно воспринять как смесь латинского языка с немецким. Кроме этого, могу сказать, что без сомнения намного легче, чем французский язык и русский язык. Несмотря на трудности, это стало проектом, где мы проложили множество новых путей.

Когда я участвую, в каком ни будь проекте, то обращаю внимание на некоторые вещи; во-первых, я должен любить музыку, кроме этого произведений должно взволновать меня. Так как в проекте, в котором я решил работать, должен быть восторг, с которым я смог бы поделиться с музыкантами. Спрашиваю себя; произведение придает ли мне страсть? А когда нахожу ответы на все эти вопросы, то делаю все, что зависит от меня для успеха этого проекта. Проект Голоса тюркских земель, Оратория Юнус Эмре ТЮРКСОЙ все сторонне дал положительные ответы на эти вопросы. Так что за счет этого проекта спустя 54 года, в Соединенных Штатах Америки американский хор из 100 человек озвучил это важное произведение на турецком языке. Потом к ним присоединился симфонический оркестр ТЮРКСОЙ, образованный из молодых музыкантов, прибывших из различных стран.

С.Э.: Очень очевидно, что Вы чувствуете волнение из-за того, что являетесь частью этого проекта, что Вы думаете о Юнус Эмре и оратории?

Дж.Г.: Если сказать правду, до этого проекта, данного мне для работы я ничего не знал про Юнус Эмре и его философию. Когда прочитал статьи и записи, связанные с ним, понял, что его философия, действительна как для людей его периода, так и для сегодняшних людей. По-моему сочиненное им ораторию таким эффективным делает и это. И в правду у

36

J.G.:Doğrusunu söylemek gerekirse, çalışmam için bana verilen bu projeye kadar Yunus Emre ve onun felsefesi ile ilgili hiçbir şey bilmiyordum. Onunla ilgili yazılan makaleler ve yazıları okuduktan sonra anladım ki onun felsefesi, yaşadığı dönemin insanları kadar bugünün insanları için de geçerli. Sanırım bestelenen oratoryoyu da bu kadar etkileyici kılan bu. Gerçekten eserin, dinlemeyi isteyen herkesin yüreğine hitap edecek bir mesajı var.

Yunus Emre Oratoryosu ise gerek orkestra gerekse koro açısından oldukça zor bir eser. Yani herhangi bir orkestranın herhangi bir koroyla icra edebileceği bir eser değil. Projeyi gerçekleştirmeye karar verdikten sonra koro üyelerine Türkçe müzik hakkında bilgi verirken anladım ki aslında bu proje düşündüğüm kadar zor veya “imkânsız” değil. Evet, daha önce de söylediğim gibi ilk aşamada bu projenin çok zor hatta imkânsız olabileceğini düşündüm. Eseri inceleyip üzerinde çalıştıktan sonra ise besteciye, müziğinin güzelliğine ve aktarılan mesaja hayran kaldım.

Her iki konserin akabinde, seyircinin ve sanatçıların müziğin

and universal. I think, this is also what makes this oratorio so impressive. This oratorio is truly appealing for anyone who wants to listen to it.

In technical terms, the Yunus Emre Oratorio is quite difficult to perform, both for the orchestra and for the choir. In other words, it is not a work which can be interpreted by any orchestra with any choir. But once I decided to realize this project, I gave some information to the choir about Turkish music and I understood that it was not as “impossible” as I initially thought. Yes, as I said before, I first thought that this was going to be a difficult, and even impossible task. But after having worked on this oratorio, I really felt overwhelmed by the composer, the beauty of his music and the message it conveyed.

After both concerts, I felt that both the audience and the artists united through this message expressed in the universal language of music and this was of course an extremely rewarding sentiment. This project seemed impossible to realize, but then it came out to be an extraordinary event.

произведения есть сообщение, которое обращено сердцам всех, кто хочет слушать.

А Оратория Юнус Эмре и для оркестра и даже для хора очень трудное произведение. То есть это не произведение, которое может исполнить какой-нибудь хор с каким-нибудь оркестром. После того, как решил осуществить проект, когда начал давать информацию о музыке на турецком языке членам хора, то понял, что этот проект не такой уж и трудный или «невыполнимый», как думал я. Да, как я говорил ранее, на первых этапах я думал, что этот проект может быть очень трудным, даже невыполнимым. А после того как, исследовав произведение и проработав на нем, я был удивлен красоте музыки и сообщению, переданному композитору.

Во время обеих концертов, я почувствовал, что слушатели и музыканты слились, поняв друг друга глобальным языком музыки, а это очень удовлетворяющее чувство. Этот проект, который на первый взгляд кажется очень трудным, даже не выполнимым, только в реальном смысле превратился в уникальный фестиваль.

С.Э.: Если поговорим о хоре, не смогли бы Вы немного рассказать о процессе сбора хора, созданного для

37

evrensel diliyle anlaşarak birlik olduklarını hissettim ki bu çok tatmin edici bir duyguydu. İlk bakışta çok zor hatta imkânsız görünen bu proje sadece gerçek anlamda olağanüstü bir şölene dönüştü.

S.E.:Korodan bahsedecek olursak, Yunus Emre Oratoryosu için oluşturduğunuz koroyu bir araya getirme sürecinden biraz bahsedebilir misiniz. Amerikalı bir koro ile TÜRKSOY Senfoni Orkestrasını bir araya getirmek zor oldu mu?

J.G.:Jonathan Griffith Singers korosu bu projede bize eşlik etti. Açıkçası Türkçe bir eseri Amerikalılardan oluşan bir koroya öğretmek çok da kolay olmadı. Ancak sanatçıların duymuş olduğu heyecan zorlukların aşılmasında yardımcı oldu.

Bildiğiniz gibi TÜRKSOY’un gerçekleştirdiği proje iki aşamalı. Projenin ilk aşaması; New York ve Washington konserleri başarı ile sonuçlandı. İkinci aşama Türkiye’de gerçekleşecek. Kuzey Amerika’nın çeşitli yerlerinden gelen koro sanatçıları 2013 yılı Türk Dünyası

S.E.:What about the choir you gathered for the Yunus Emre Oratorio. Was it difficult to bring together an American choir with the TURKSOY Symphony Orchestra?

J.G.: The Jonathan Griffith Singers accompanied us in this project. Honestly, it was not easy to perform a work composed in Turkish language together with a choir composed of American artists. But their enthusiasm has helped overcoming the challenges. As you know, this project realized by TURKSOY is a two-phase-project. The first phase was successfully completed with the concerts in New York and Washington. The second phase will take place in Turkey. Artists from various places of Northern America will be performing this work once again in Eskisehir, the Capital of the Turkic World 2013 together with the TURKSOY Symphony Orchestra. To be honest, Turkey is quite far away from America, and therefore, for most Americans, it is not the first country they would want to go to when travelling abroad. But the Amercian team which takes part in this project is now very excited about the idea that they will be

«Оратории Юнус Эмре». Не было ли трудно объединить американский хор с Симфоническим оркестром ТЮРКСОЙ?

Дж.Г.: В этом проекте к нам присоединился хор Джонатан Грффит Сингерс. Разумеется, не легко было обучить хор, состоящий из американцев, произведению на турецком языке. Но трепет, который чувствовали музыканты, помогло нам побороть трудности.

Как Вы знаете, проект, осуществленный со стороны ТЮРКСОЙ, состоит из двух этапов. Первый этап проекта; завершился с успехом концертами в Нью-Йорке и Вашингтоне. А второй этап будет осуществлен в Турции. Музыканты хора, прибывшие из различных мест Северной Америки, еще раз озвучат произведение совместно с симфоническим оркестром ТЮРКСОЙ в Эскишехире, который является культурной столицей тюркского мира в 2013 году. Если сказать правду, Турция, из-за большого расстояния, не находится среди тех стран, в которые думают поехать на заграничные поездки большинства американцев. Но сейчас американская группа, участвовавшая в этом проекте, после исполнения вместе с симфоническим оркестром ТЮРКСОЙ музыки Аднан Сайгун, очень взволнованы из-за того, что будут выступать в Турции. Так как

38

Kültür Başkenti olan Eskişehir’de, TÜRKSOY Senfoni Orkestrası ile birlikte eseri bir kez daha seslendirecek. Doğrusunu söylemek gerekirse Türkiye, çoğu Amerikalı için aradaki mesafeden dolayı yurtdışı seyahatlerinde gitmeyi düşündükleri ülkeler arasında yer almıyor. Ama şimdi bu projede yer alan Amerikalı ekip, Adnan Saygun’un müziğini TÜRKSOY Senfoni Orkestrası ile birlikte icra ettikten sonra, Türkiye’de temsil verecekleri için çok heyecanlılar. Çünkü Türkiye’nin aslında alıştıkları müzik kültüründen çok da farklı olmayan bir müziği olduğunun farkına vardılar. Bir anlamda müzik ortak bir ilgi alanı oldu ve sanatçılar da Türk kültürünü daha yakından tanımak istiyorlar.

S.E.:New York gibi her gün yüzlerce etkinliğin olduğu bir şehirde başarılı etkinlikler düzenlemek için neler gerekir?

J.G.:New York, kuşkusuz ABD ve belki bir anlamda tüm Batı dünyası için kültürün ve müziğin şehri. Böyle bir projeyi gerekleştirmek bir dizi zorlukların üstesinden gelmek demektir. Örneğin 80 kişiden fazla müzisyenden müteşekkil bir orkestra ve 100 kişiyi aşkın bir koro ve dört soliste yetecek kadar büyük bir salon olması gerekiyordu. New York’ta her şey para demektir; “ücretsiz” prova sahnesi yoktur ve bazen koltukların yerleştirilmesi için de fazladan ücret talep edilir. Bazı konser salonlarında piyano yoktur, dolayısıyla bizim piyano kiralamamız gerekir ki buna bir de piyanonun akordu, teslimatı ve daha sonra piyano mağazasına iadesi için paketlenmesi ve gönderme masrafları da eklenir. New York şehrinde haftada 25-30 klasik müzik konseri düzenlenir. New York Filarmoni, Metropolitan Opera, New York Balesi, bir Broadway Müzikali, bir oda müzik orkestrası, bir film festivali ve bir misafir sanatçı bazen aynı gecede,

performing Adnan Saygun’s music once again with the TURKSOY Symphony Orchestra, but this time in Turkey. Because they have seen that Turkish music is not as different as they thought from the music they are used to. So, in a way, music has been the common language for all the artists involved, and now they want to know more about Turkish culture.

S.E.:What is absolutely necessary for an event to be successful in a city like New York where there are hundreds of events taking place every day?

J.G.:New York is undoubtedly the city of culture and music for the USA and probably the whole Western World. Realizing such a project inevitably means that you have to overcome a number of difficulties. For example, we had to find a concert hall which was large enough for an orchestra with more than 80 musicians, a choir with more than 100 singers and four soloists. In New York you have to think in financial terms; that is to say that there is no rehearsal stage “for free” and sometimes, they even charge you for placing the seats. In some concert halls, there is no piano, so that we have to rent the

поняли, что в Турции существует музыка, которая не очень отличается от их привычной музыкальной культуры. Другими словами музыка стала общей сферой интересов, и поэтому музыканты хотят поближе познакомиться с тюркской культурой.

С.Э.: Что надо, что организовать успешные мероприятия в городе, как Нью-Йорк, где каждый день проводятся сотни мероприятий?

Дж.Г.: Нью-Йорк, безусловно для США, а может быть и для всего западного мира является городом культуры и музыки. Осуществить такой проект, это значит побороть множество трудностей. Требуется большой зал, чтобы был достаточен, например, для оркестра, который состоит из музыкантов, более 80 человек и хора, более 100 человек и четырех солистов. В Нью-Йорке все стоит денег; там нет «бесплатных» репетиционных сцен, а иногда для размещения стульев тоже требуется дополнительная плата. В некоторых концертных залах отсутствует пианино, поэтому нам приходится арендовать пианино, а это добавляет расходы на настройку пианино, его поставку, а после упаковку и отправку пианино для возврата в магазин, который торгует пианино. В городе Нью-Йорке проводятся 25-30 концертов классической музыки в неделю. Иногда в один вечер могут показать свои представления в Театре Линкольн, у которого 8 сцен

39

8 sahnesi ve 4 sinema salonu olan Lincon Tiyatrosu’nda temsil verebilir ki bu çok sık yaşanan bir durum. Buna ek olarak da her gece çeşitli performansların gerçekleştirildiği birçok müzik okulu ve konservatuar var. Ancak Türk Topraklarının Sesi: Yunus Emre Oratoryosu projesinde, tüm bu zorlukları aşmada TÜRKSOY’un çok başarılı olduğunu söylemeliyim.

S.E.:Biraz da konserlerden bahsedelim; iki farklı şehirde gerçekleşen konserler hakkında biraz bilgi verir misiniz ? Sizce iki konserin ortak ve farklı noktaları var mı?

J.G.:Yunus Emre Oratoryosu bu proje kapsamında iki kez icra edildi; ilk konser New York Filarmoni’nin sürekli konser verdiği Lincoln Center’daki AveryFisherHall’da, ikinci konser ise Baltimore Senfoni Orkestrası’nın konser verdiği, Washington D.C. ve Baltimore şehirlerinin arasında bulunan TheStrathmore’da oldu. Bu iki konser salonu da birbirinden oldukça farklı salonlar. AveryFisherHall konser salonu 60 yılı aşkın bir süre önce inşa edilmiş tarihi bir salondur. New York Filarmoni Orkestrasının konser vermek için sıkça kullandığı, LeonardBernstein’in meşhur ettiği, tarihi ve gelenekleri olan bir salondur AveryFisherHall. Buna karşın, TheStrathmore konser salonu genç ancak gerek estetik açıdan gerekse ses kalitesi açısından olağanüstü etkileyici bir salon. Her iki salonun da seyirci kapasitesi hemen hemen aynı olmasına karşın TheStrathmore salonunda sanatçılar seyirciye daha yakınmış gibi hissedilir ve orada daha samimi bir ortam vardır.

Performanslar konusunda ise, tüm canlı performanslarda olduğu gibi, her temsil birbirinden farklıdır. Yunus Emre Oratoryosu, ilk temsilinde AveryFisherHall’da bir araya gelen sanatsever ve

piano, which also means paying for the packaging and transport from and back to the store as well as for the tuning. In New York, there are 25 to 30 classical music concerts taking place each week. Sometimes the New York Philharmonic Orchestra, the Metropolitan Opera, the New York Ballet, a Broadway musical, a chamber orchestra, and a guest artist as well as a cinema festival can take the scene the same day on 8 stages and 4 cinemas of the Lincon Theatre, and this does happen very frequently. In addition to that, there are also many music schools and conservatories which host various performances everyday. I must say that TURKSOY has been very successful in overcoming all these challenges to realize the Yunus Emre project.

S.E.:Let us talk a bit about the concerts which took place in two different cities? In how far do you think the concerts were similar or different from one another?

J.G.:The Yunus Emre Oratorio was performed twice within the scope of this project; the first concert took place in the Avery Fisher Hall of the Lincoln Center where the New York Philharmonic Orchestra regularly plays, and the second concert was at The Strathmore, half-way between Washington D.C. and Baltimore where the Baltimore Symphony Orchestra regularly performs. Both concert halls are quite different from one another. The Avery Fisher Hall is a historical hall which was built more than 60 years ago. It is the hall where the New York Philharmonic Orchestra regularly performs and it became famous through Leonard Bernstein. As I said, it is a historical concert hall with traditions of its own. The Strathmore concert hall is a relatively new hall, but its aesthetic architecture and sound quality make it an incredibly impressive concert hall. Although the capacity of both halls are more or less the

и 4 зала кинотеатра, Филармония Нью-Йорка, Опера Метрополитена, Балет Нью-Йорка, Бродвейский мюзикл, комнатный музыкальный оркестр, фестиваль фильмов и приглашенный артист, и эта ситуация очень часто происходит здесь. Дополнительно к этому, есть множество музыкальных школ и консерваторий, которые осуществляют свои различные выступления каждый вечер. Но, в проекте Голоса тюркских земель Оратория Юнус Эмре, я должен сказать, что ТЮРКСОЙ очень успешен в преодолении всех этих трудностей.

С.Э.: Немного поговорим о концертах; не дадите ли нам немного информации о концертах, осуществленных в двух разных городах? По-вашему если общие и различные стороны этих концертов?

Дж.Г.: В рамках этого проекта Оратория Юнус Эмре была исполнена два раза; первый концерт в Эвери Фишер-Холл в Линкольн Центре, где постоянно дает концерты Нью-Йорк Филармония, а второй концерт в музыкальном центра The Strathmore, который находится между городами Вашингтон (федеральный округ Колумбия) и Балтимор, где дает свои концерты симфонический оркестр Балтимор. Эти два концертных зала очень отличаются друг от друга. Концертный зал Эвери Фишер-холл является историческим залом, который построен более 60 лет назад. Эвери Фишер-холл, является историческим и традиционным залом, которого знаменитым сделал Леонард Бернштейн, который часто используется для концерта Нью-Йоркским филармоническим оркестром. Но зато, концертный зал The Strathmore является очень молодым, но и с эстетической точки и с точки качества звука является великолепным залом. Несмотря на то, что оба зала по вместительности зрителей почти одинаковы, в зале The Strathmore кажется, что музыканты находятся ближе к зрителям и поэтому там всегда более искренняя среда.

А на счет перформансов, как бывает во всех живых перформансах, каждое представление отличается

40

bilinçli bir seyirci karşısında gerçekleştirildi. Şarkıcıların çoğu New York bölgesinden geldikleri için dinleyicilerin arasında onların aile ve arkadaşları da bulunuyordu. Hepsi müziğin güzelliğinden çok etkilendiler. Tabii koro ve orkestra bu eseri ilk defa birlikte icra ettiği için de çok heyecanlıydı. Washington’daki ikinci konser de eşsiz bir performans oldu. Oradaki konserde gerek koro gerekse orkestra, New York’ta birlikte başarılı bir konsere imza atmış olmanın verdiği güven ile kendinden daha emindi. Türk kültüründen gelen ve onu tanıyan büyük bir dinleyici kitlesi vardı. Seyircinin müziğe gösterdikleri ilgi ve sanatçılara verdikleri destek de son derece yoğun bir şekilde hissediliyordu.

S.E.:Peki ya konserler sonrası ?J.G.:Sanatçı ve dinleyicilerden

gelen olumlu tepkiler bize, konserler sırasında herkesin unutulmayacak, güzel anlar yaşadığını gösteriyor. TÜRKSOY Senfoni Orkestrası’nın performansı ise bence duygulandırıcı ve son derece etkileyiciydi. Türk dili konuşan çeşitli ülkelerden gelen birçok sanatçının bir araya gelmesiyle oluşmuş olmasına karşın, bu orkestra Yunus Emre Oratoryosu’nu sanki yıllardır birlikte çalışıyormuşçasına uyum ve zarafet içinde icra etti.

Tabii sesleriyle performanslara renk katan solistleri ve meslektaşım Şef Rengim Gökmen’i de unutmamak gerekir. Sayın Gökmen fevkalade bir orkestra şefi. Kendisi koro ile birlikte çalışırken de son derece sabırlıydı. Zira tüm sanatçılar hayatlarında ilk defa Türkçe bestelenmiş bir eseri bu dilde icra ettiler. Doğal olarak sanatçıların bu esere alışmaları ve rahatça icra edebilmeleri için birçok prova yapılması gerekti. Solistlerin performansını da gerçekten çok beğendim ve önümüzdeki yıl için öngörülen üç konserde de eğer yine

same, artists seem to be closer to the spectators at The Strathmore, and this gives it a more intimate atmosphere.

As far as the performances are concerned, well, like in any other performance, each live concert is different from one another. In the first performance, the Yunus Emre Oratorio was played in front of an art-loving and intellectual audience. As most of the choir singers were from the New York area, their families and friends were also among the spectators. They were all extremely impressed by the music. Of course, as the choir and orchestra were performing this work together for the first time they were also very excited. The second concert which took place in Washington was also unique. Indeed, with the confidence they gained through their successful performance in New York, both the orchestra and choir were more self-assured. There they performed in front of a large audience comprised of spectators of Turkish origin who were familiar with Turkish culture. Of course, one could clearly feel their strong interest and support for the artists.

S.E.:And what happened after the concerts ?

J.G.:The positive feedback we received from the artists and audience show that everybody has extremely appreciated these concerts where they experienced unforgettable moments. As far as the TURKSOY Symphony Orchestra is concerned, I think that its performance was extremely moving and impressive. Although it is composed of artists coming from different Turkic Speaking Countries, this orchestra has performed the Yunus Emre Oratorio with such an elegance and harmony that one could think it has been playing this work together for many years.

друг от друга. Первое представление Оратория Юнус Эмре было осуществлено перед осознанными зрителями и любителями искусства, которые собрались в Эвери Фишер-холл. Так как большинство исполнителей прибыли из региона Нью-Йорка, то среди слушателей находились их семья и друзья. Все остались под влиянием красоты музыки. Конечно, хор и оркестр тоже был очень взволнован, так как впервые совместно исполняли это произведение. На втором концерте в Вашингтоне был уникальный перформанс. В тамошнем концерте и хор, и оркестр, были более уверены в себе из-за успешного совместного осуществления концерта в Нью-Йорке. Была огромная масса слушателей, которые пришли из тюркской культуры и знали его. Очень интенсивно чувствовался интерес к музыке зрителей и поддержка, оказанная музыкантам.

С.Э.: А что будет после концертов?

Дж.Г.: Положительная реакция, полученная от музыкантов и слушателей, показывает нам, что были проведены прекрасные моменты во время концерта, которых никто не забудет. А перформанс симфонического оркестра ТЮРКСОЙ, по-моему, был эмоциональным и очень эффективным. Несмотря на то, что создан с объединением многих музыкантов, прибывших из различных тюрко-язычных стран, этот оркестр Ораторию Юнус Эмре исполнил в гармонии и изяществе, как будто уже много лет работают совместно.

Конечно, нельзя забывать солистов, которые своими голосами добавили краску в выступления и моего коллегу дирижера Ренгим Гёкмена. Господин Гёкмен прекрасный дирижер оркестра. Когда он работал с хором, он был очень терпеливым. Так как все музыканты впервые в жизни исполняли это произведение, сочиненное на турецком языке. По этому требовалось множество репетиций, чтоб музыканты привыкли к этому произведению и спокойно смогли исполнить его. Мне реально очень понравилось выступление солистов, и я буду

41

TÜRKSOY Orkestrası ve Jonathan Griffith Singers ile birlikte çalışma fırsatını yakalayabilirsem çok mutlu olurum.

S.E.:TÜRKSOY’un gerçekleştirdiği bu proje süresince unutamayacağınız bir an yaşandı mı?

J.G.:Konserlerin hazırlık sürecinde ve konserler sırasında unutulmayacak pek çok anı beraber yaşadık. Beni en çok etkileyen ise projenin nihai performans ile sonuçlanmasındaki hızı oldu. Normal şartlarda böyle bir konseri ben, bir belki bir buçuk sene önceden planlayarak gerçekleştirebilirim. Bu konserde ise, projenin onayından provalara ve asıl performansa kadar olan süreç iki-üç ay gibi kısa bir süreydi. Az zamanda elde ettiğimiz bu büyük başarı hepimizi fazlasıyla mutlu etti.

S.E.:Söylemek istediğiniz başka bir şey var mı?

J.G.:Sanırım şu anda söyleyebileceğim her şeyi söyledim. Umarım okuyucuların zihinlerinde oluşan tüm soruların cevabı verilmiştir.

Of course, one should not forget the soloists who livened up the performances with their voices, and my colleague, Rengim Gokmen. Mr. Gokmen is an excellent conductor. He was extremely patient while rehearsing with the choir. Indeed, this was the first time for the artists that they performed a work composed in Turkish in its original language. Of course, they had to rehearse several times, in order to be at ease with this work while performing it. I must say, the soloists also did extremely well and I would be very happy if I could work with the TURKSOY Symphony orchestra and the Jonathan Griffith Singers again for the three concerts foreseen next year.

S.E.:Was there an unforgettable moment in this project realized by TURKSOY?

J.G.:We had many unforgettable moments, both in the run up to the concerts as well as during the concerts. What impressed me the most was the rapidity with which this project was finalized. Under normal circomstances, I could have realized such a concert by planning it one or maye one and a half year in advance. But from the approval of the project to the actual performance this concert was realized in two, three months, which is very short. This great success we achieved in such a short period of time has made us all more than happy.

S.E.:Is there anything else you would like to add?

J.G.:I think I have said everything I can at the moment. I hope that I could answer all questions which may have arisen in the readers’ minds.

очень рад, если мне подвернется удачный случай еще раз поработать совместно с Джонатан Гриффит Сингерс и оркестром ТЮРКСОЙ на трех концертах, которые предвидены для будущего года.

С.Э.: Во время этого проекта, осуществленного со стороны ТЮРКСОЙ, у Вас произошел незабываемый момент?

Дж.Г.: В процессе подготовки к концертам и во время концертов у нас были множество моментов, которых мы никогда не забудем. А больше всего на меня повлияла скорость завершения с окончательным выступлением проекта. В нормальных условиях я такой концерт смог бы осуществить, планируя его, может за полтора года ранее. А на этом концерте, процесс от одобрения проекта до репетиций и основного выступления был с таким коротким сроком как два-три месяца. Этот большой успех, которого мы добились за короткое время, с избытком сделал нас всех счастливыми.

С.Э.: Вы хотели бы еще что-то добавить?

Дж.Г.: Кажется я уже сказал, все что смог сказать. Надеюсь, смог ответить на все вопросы, которые образовались в голове читателей.

42

AdumuzmiskîndürbizümDüşmânumuzkîndürbizümBiz kimseye kîntumazuzKamu âlem yârdur bize

Büyük Türk sûfisi Mevlânâ Celâleddin, Mesnevî’nin birinci cildinde çarpıcı bir hikaye anlatır. Buna göre: Çin ve Anadolu ressamları, kimin daha usta ressam olduğu konusunda anlaşmazlığa düşerler. Bunun üzerine padişah onları imtihan etmeye karar verir. Büyük bir odayı perdeyle ortadan ikiye bölerler. Çinli ressamlar, kendi taraflarında kalan duvarı eşsiz güzellikte resimlerle bezerken, Anadolu ressamlarının yaptıkları sadece kendi duvarlarını cilalayıp parlatmaktan ibarettir. Nihayet süre dolar. Padişah, Çinli ressamların mükemmel resimlerini görünce hayran olur. Daha sonra Anadolu ressamlarının tarafına geçer. Bu ressamlardan biri aradaki perdeyi kaldırınca, Çinli ressamların yaptığı resimler,

Мистик - называют меня так.Ненависть - единственный мой враг.Злобы в сердце ни к кому я не копил.Мир широкий для меня единым был

Великий турецкий суфий Мевляна Джалаледдин в первом томе «Маснави» рассказал поразительную историю. В ней говорилось, как китайские и анатолийские художники поспорили о том, кто является лучшим мастером-художником. Падишах решил провести испытание, чтобы разрешить спор. Большую комнату занавесили покрывалом, разделившим помещение на две части. Китайские художники украсили стену, оставшуюся на их половине, узорами несравненной красоты, в то время как анатолийские художники довольствовались лишь тем, что покрыли лаком и отполировали свою стену. Наконец отведенное время подошло к концу. Падишах, увидев

Lover* is our name Grudge is our enemy We never take revenge Everybody is a friend to us

In the first volume of Mesnevi, the Great Turkish sufi Mevlânâ Celâleddin tells us an astonishing story: Chinese and Anatolian painters once wanted to find out who was the best painter among them. So the sultan decided to let them take an exam. A large room was divided in two parts with a curtain. While the Chinese painters decorated the wall of their side of the room with wonderful paintings, the Anatolian painters just polished their wall. The sultan was full of admiration as he saw the perfect work done by the Chinese painters. Then he went on the side of the room were the anatolian painters worked. One of them lifted the curtain so that the paintings of the Chinese artists were even more wonderfully reflected by the polished, shiny

Her Dem Yeniden Doğan Bir Şair: Yûnus

Вечно возрождаемый поэт: Юнус

An Ever-Reviving Poet: Yunus

* Университет Гази, Педагогический факультет, преподаватель

* Gazi University, Lecturer, ozkano@gazi.edu.tr

Doç. Dr. Ömer ÖZKAN * Assoc. Prof. Ömer ÖZKAN *Доч-Др Омер ОЗКАН

* Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi

43

cilalanmış duvara daha güzel, daha alımlı bir şekilde akseder. Hikayenin devamında Mevlânâ “Oğul, Anadolu ressamları sûfilerdir. Onların ezberlenecek dersleri, kitapları yoktur. Ama gönüllerini adamakıllı cilalamış, istekten, hasislikten, hırstan ve kinden arındırmışlardır. O aynanın saflığı, berraklığı gönlün vasfıdır... Fakat ezelden ebede kadar zuhur edegelen her yeni nakış gönüle akseder, orada perdesiz apaçık surette tecelli eder. Gönüllerini cilalamış olanlar, renkten, kokudan kurtulmuşlardır. Her nefeste zahmetsizce bir güzellik görürler.” (Mesnevî I, 3467)

İşte, buyazının da konusu olan büyük Türk şairi Yûnus Emre, Mevlânâ Celâleddin’in hikayede tasvir ettiği Anadolu sûfilerinin, âdetâ tamamını şahsında ve ruhunda imtizac ettirmiş sembol bir derviştir. Şairliği dervişliğinden sonra gelir desek, sanıyorum yanılmış olmayız. Zira onun şiirlerini tedkik ettiğimizde karşımıza, kelimelere, kalıplara sığmayıp taşan bir coşkunluk ve esrâr çıkar. Yûnus, gerçekten, şiirlerinde geçen bir ifadeyle tanımlayacak olursak, “dost burcunda doğmuş” bir yıldızdır. Türkçeye aşk elbisesini giydiren şairdir. Anadolu’da Türkçenin çerağını uyandıran, kendisini aşkla yoğuran; hatta aşkın bizatihi kendisi olan bir ulu isimdir Yûnus.

Yûnus divanını

wall. Later on Mevlana said “Son, painters of Anatolia are the sufis. They do not have any lesson to learn by heart. But their soul is pure and free from wishes, stinginess, ambition and hatred. So the purity and clarity of this mirror comes from that of their soul... Everything from past to future is written in one’s soul, and there it remains as pure and clear as it is in essence. Those who keep their heart and soul pure are free from colour and smell. With each breath they take, they simply see beauty.” (Mesnevî I, 3467)

The Turkish poet Yunus Emre who is dealt with in this quotation, is a unique dervish who merged all the characteristics enumerated by Mevlana Celaleddin in this story. I think we can say that Yunus Emre was first a Dervish then a poet. Indeed, his poems are full of enthusiasm and mystery at the same time. Yunus is truly a star born under the sign of peace. He is the one who gave Turkish poetry the voice of love. He is the one who gave the sound of love to Turkish words; Yunus is the incarnation of divine love.

When you read his work, you will feel that inner peace

reflects itself on your face. You will feel as

if slowly entering a wonderful

garden which will remain

embedded in your memory forever. There will be just you and his endless, pure and simple

превосходные рисунки китайских художников, пришел в восторг. Затем перешел на половину анатолийских художников. Когда один из мастеров поднял покрывало, рисунки китайских художников отразились на отполированной лакированной стене в еще более восхитительном и завораживающем виде. В продолжении притчи Мевляна пишет: «Сын, Анатолийцы - это те суфии. Без повторения и книг, и без искусности. Однако отполировали они те сердца, очистив от алчности, жадности, скупости и злобы. Та чистота и прозрачность зеркала есть описание сердца… Навеки любой рисунок новый, что появится на сердце, покажется без какого-либо покрывала на нем. Люди полировки сердца освободились от запаха и цвета. Каждый миг они узрят пригожесть без задержки» (Маснави I, 3467).

Вот и великий турецкий поэт Юнус Эмре, о котором пойдет речь в данной статье, является символическим дервишем, соединивший в своей личности и душе анатолийских суфиев, описанных в притче Мевляны Джалаледдина. Думаю, не будет ошибкой, если сказать, что его творчество поэта следует после положения дервиша. Так как при анализе его стихов, мы встречаемся с

44

okuduğunuzda yüzünüze güller serpildiğini hissedersiniz. Adım adım girdiğiniz bahçenin rengi ve kokusu dimağınızda esrik duygular uyandırır. Onun, dervişlere yakışır, sade, süsten bezekten uzak üslûbunun altında sıcak, engin bir varlık sevgisiyle başbaşa kalırsınız. Yûnus’la tanışmak, tazeliğini ve rengini hiçbir zaman yitirmeyen sonsuz bir bahara uyanmaktır. Sosyal meselelerden uzaklaşmak, dertlerden ve sıkıntılardan sıyrılmak, maddenin dışına çıkıp manayı solumaktır.

13. Asır sonları ile 14. Asır başlarında hayat sürdüğünü bildiğimiz bu büyük Türk sûfisi aynı zamanda Anadolu’da gelişen Türk tasavvuf fikriyatının öncü ve kurucu ismi kabul edilir. Yaşadığı çağdan başlayarak günümüze kadar, edebiyatımızda ve kültürümüzde devamlı ve etkili bir tesir uyandırmıştır. Ancak, ne yazıktır ki, bu büyük Türk dervişinin hayatı hakkında bildiklerimiz, yine kendi şiirlerinde geçen kimi bilgilerden ve belirli menkıbe kitaplarındaki destânî nitelikli malumattan ibarettir. Bu bigilere göre o, Sivrihisar civarında ya da Sakarya ırmağı etrafındaki köylerden birisinde yetişmiş bir Türkmen köylüsüydü. Uzun süre Hak yolunda erişmeye çalıştı, fakat muradına Tapduk Emre’ye mürit olduktan sonra ulaştı. Yûnus, aslında Sakarya ırmağı civarındaki bir köyde münzevi olarak yaşıyor, Tapduk dergâhına odun taşıyordu. Yûnus’un bu münzevî tavrı, tabiî olarak halk arasında da hakkında pek çok hikâyenin anlatılmasına neden olmuştur. Ta zamanımıza kadar anlatılıp gelen bu hikayelerden birisine göre bir gün Tapduk Emre, Yûnus’un getirdiği odunlara bakarak hepsinin düz ve kuru olduğunu görmüş

love flowing off his unique expression. Getting acquainted with Yunus is like waking up in an endless spring season, never losing its freshness and colours. It means getting rid of social issues, problems and pain, to free oneself from material existence and find one’s way to what is essential.

The Turkish sufi who lived at the end of the 13th century towards the beginning of the 14th century is also known as the pioneer and founder of Turkish mysticism. His unique work has been and still is having a strong influence on our literature and culture. However, unfortunately, what we know about the life of this Turkish dervish is limited to what he writes in his poems and what has been said about him in some legends. According to these sources of information, Yunus Emre was a Turkmen countryman who grew up near Sivrihisar or in one of the villages located around the Sakarya brook. He tried to find to his inner peace for a long time and finally did it when he met Tapduk Emre whose disciple he became. In fact, Yunus lived an isolated life in a village near the Sakarya brook, where he was carrying wood to the Khanqah of Tapduk. Of course, the isolated lifestyle of Yunus led to many stories being told about him by the people. According to one of these stories which is still known today, Tapduk Emre looked at the pieces of wood Yunus carried to the Khanqah and saw that they were all straight and dry. He said: “Wasn’t there any crooked pieces of wood in the mountains?” Yunus answered: “There is a lot of wood in the mountains, but even if it’s just wood, crooked pieces are not good enough for you.”Therefore, Tapduk Emre always remained thankful to Yunus and prayed for him. (Köprülü 1993:265-267)

возбуждением и таинством, которые нельзя вместить в слова и клише. Если охарактеризовать Юнуса одним выражением из его стихов, он и вправду звезда, «рожденная в дружеском созвездии». Он поэт, примеривший наряд любви на турецкий язык. Юнус - это великое имя, зажегшее свечу турецкого языка в Анатолии, соединивший себя с любовью, и при этом сам по себе являющийся любовью.

Когда Вы будете читать диваны (сборники стихотворений) Юнуса, то почувствуете, как расцветет Ваше лицо. Цвета и запахи сада, в который Вы будете входить шаг за шагом, опьянят Ваш разум. Вы останетесь наедине с любовью страстного и отчаянного существа, содержащейся в его слоге, простом, далеком от прикрас, как и полагается дервишу. Познакомиться с Юнусом, означает проснуться нескончаемой весной, никогда не теряющей своей свежести и яркости. Вы сможете удалиться от социальных вопросов, освободиться от проблем и печалей, выйти за пределы материального и вдохнуть в себя смысл.

Этот великий турецкий суфий, который, как известно, жил в конце 13-го - начале 14-го веков, в то же время считается лидером и основоположником идеи Турецкого суфизма, возникшего в Анатолии. Со времени его жизни и до наших дней он оказал продолжительное и значимое влияние на литературу и искусство. Однако, к сожалению, все, что нам известно о жизни этого великого турецкого дервиша, состоит из отрывочной информации, почерпнутой из его же стихов, и знаний, полученных из некоторых книг жанра повествований и легенд. Согласно этим данным, он являлся туркменским крестьянином, родившимся и выросшим в окрестностях Сиврихисара или в одном из сел на берегу реки Сакарья. Длительный период он старался преуспеть на пути права, но сумел достичь цели лишь став учеником Тапдук Эмре. Юнус вел затворническую жизнь в одном

45

ve “Dağda hiçbir eğri odun kalmamış mı?” diye sormuş. Yûnus da “Dağda odun çok, lâkin senin kapında odunun bile eğrisi yakışmaz.” cevabını vermiş, şeyhi de ona bu cevabından dolayı hayır duada bulunmuştur. (Köprülü 1993:265-267)

Şiirlerinden edindiğimiz bilgiye göre, Tapduk dergâhında tam kırk yıl dervişlik ederek yüce bir manevî mertebeye erişmiş, bir müddet sonra dergâhtan ayrılan Yûnus başka illeri de gezmiş ve şöhreti Anadolu’da oldukça yayılmıştır.

14. Yüzyılın başlarında vefât ettiği tahmin edilen Yûnus’un maalesef nerede vefat ettiği ve mezarı bilinmemektedir. Ancak Anadolu insanı onu öylesine benimsemiştir ki Anadolu’nun çeşitli yerlerinde; Bursa, Manisa, Kırşehir, Sakarya, Karaman, Aksaray..., on civarında makamı vardır.

Evet, doğduğu mekanı bilmiyoruz. Öldüğü tarihi ve yeri de. Ancak bilenen çok açık bir gerçek var ki o da Yûnus’un halk muhayyilesinde her dem tâze ve diri olarak yaşadığıdır. Asırlardır ilahileriyle rûhunu besleyen Anodolu halkı onu, bir evliyâ hürmetiyle hâlen bağrına basıp yâd etmektedir.

Bilindiği gibi Yûnus, Mevlânâ Celâleddin ile çağdaştır ve şiirlerinden rahatlıkla anlaşılacağı gibi o da, Türk kültür ve edebiyatı tarihinin belkide en nüfuzlu kişisi olan bu büyük mistik şairin yarattığı hâlenin cazibesine kapılmış ve ondan etkilenmiştir. Hatta anlatılara göre, Yûnus bir gün Konya’ya Mevlânâ dergâhına varmış ve onun meşhur eseri Mesnevî’yi okuduktan sonra “Hazret, güzel

Poems of Yunus show that he stayed at the Khanqah of Tapduk for no less than fourty years as a dervish. After that Yunus travelled around other places and his fame spread throughout Anatolia.

Yunus supposedly died at the beginning of the 14th century but nobody knows where he died or where his tomb lies. However, Anatolian people know him very well and have adopted his philosophy and people of up to ten places like Bursa, Manisa, Kırşehir, Sakarya, Karaman, Aksaray say that he was born or has been living there for some time of his life.

We do not know where he was born. Neither do we know when and where he died. But we do know for sure that Yunus will live forever in the memory of the people of Anatolia who has been nurturing his soul with his psalms for centuries and remember him as a saint. Yunus has lived in the same

period as Mevlana Celaleddin and as it can clearly be seen from his poems, he was also strongly influenced by this great mystic poet who may have been the most charismatic figure of Turkish culture and literature. It is even being said that one day Yunus went to the Khanqah of Mevlana in Konya and read his famous work “Mesnevi”1 to Mevlana

селе у берегов реки Сакарья, носил дрова в обитель Тапдука. Такой отшельнический образ жизни Юнуса естественным образом вызывал порождение множества легенд среди народа. Согласно одному из таких рассказов, дошедших и до наших дней, однажды Тапдук Эмре, взглянув на дрова, принесенные Юнусом, заметил, что все они ровные и сухие и спросил: «В лесу не осталось ни одного кривого бревна?» На что Юнус ответил: «В

лесу много

дров, но в твою дверь не достойны попасть кривые даже из дров». За этот ответ шейх удостоил его молитвой благодарения. (Кёпрюлю, 1993:265-267).

Согласно данным, полученным из его стихов, прослужив дервишем в обители Тапдука ровно сорок лет, он достиг великой духовной ступени, через некоторое время, уйдя из обители, путешествовал по разным краям, и слава о нем разошлась по всей Анатолии.

К сожалению, неизвестно где умер и похоронен Юнус, погибший предположительно в начале 14-го века. Однако народ Анатолии настолько полюбил его, что в самых

1 The story of the shepherd with Moses told in the Masnawi of Mawlana is like this: Moses encountered a shepherd on his way. The shepherd was talking to God saying that: “Oh my generous Lord! Where are you? Let me be a slave to you, sew your shoes, comb your hair, wash your clothes, clean your lice in the hair, kiss your hand, massage your feet, clean your place in your sleeping time, sacrifice all my goats for you…” Moses asked him: “Who are you talking to?” The shepherd answered : “To the one who created us and owner of all the heavens and lands.” Moses said: “Alas! You became stupid. Before becoming a Muslim, you turned into an infidel. What a ridiculous saying, what an infidelity, what an impossible praying..” Moses had a reply from God: “You separated our servant from us. Are you the separator or the one who leads him to us? Do not go near separation as much as you can. To me, the most unfavorable thing is separation. I gave everybody a temper and a kind of terminology most people cannot understand. (V.II, 1720-1755)

46

söylemişsin; ama sözü çok uzatmışsın, ben olsaydım: ‘Ete kemiğe büründüm/Yûnus diye göründüm’ der sözü keserdim.” demiş. Yine Mevlânâ’nın “Manevî makamlardan hangisine eriştiysem bu Türkmen dervişi Yûnus karşıma çıktı.” dediği rivayet edilir.

Bu devirde yaşayan, Mevlânâ Celâleddin kadar popüler ve nüfuzlu olmasa da, bir diğer tanınmış sûfî Hacı Bektâş’tır. Yûnus’tan söz eden kaynakların hemen, hemen tamamı, onun tasavvuf yolundaki seyrini, bir anlamda, Hacı Bektâş’la başlatırlar. Çünkü menkıbeye göre Yûnus, çiftçilikle geçinen fakir bir köylüdür. Bir dönem Anadolu’da şiddetli kıtlık olmuştur ve Yûnus, Sulucakaröyük’te herkese cömertçe dergâhına açan Hacı Bektâş’ın namını duymuş ve dağdan topladığı alıçlarla onun dergâhına revân olmuştur. Dergâha ulaştığında kendisine alıçlar karşılığında buğday verilmesini talep etmiş Hacı Bektâş ise her bir buğday tanesinin karşığında fazlasıyla himmet vermeyi teklif etmiş ve fakat Yûnus buğdayı tercih ederek dergâhtan ayrılmıştır. Ne büyük hata ettiğini ne yazık ki yolda anlamış ve tekrar Sulucakaraöyük’e dönmüş. Buğdayları iade ederek himmet istediğini dergâha arz etmişse de Hacı Bektâş “Senin kilidin Tapduk Emre’ye verildi, var ona git.” karşılığını vermiştir. Bunun üzerine Yûnus, Tapduk dergâhına intisap etmiş ve manevî ilerleyişini orada tamamlamıştır.

Aslında Yûnus’un yaşadığı dönem Anadolu’su, tasavvuf düşüncesinin alabildiğine yayıldığı, dervişlerin her bir tarafa tekkeler zaviyeler açtığı ve insanı merkeze alan öğretilerini yaymak gayesiyle diyar diyar sefer ettikleri parlak

who told him: “Well said; but you could have said it with much less words. If I were you I would have just said: ‘I became flesh and blood/there I appeared as Yunus’”. It is also assumed that Mevlana once said: “Whatever spiritual status I have reached, this Turkmen dervish called Yunus has always been there”.

Another famous sufi who lived in the same period as Mevlana Celaleddin but was not as popular as him was Hadji Bektash. Almost all references to Yunus also mention Hadji Bektas as the one who led Yunus to discover his spiritual vocation. According to religious and spiritual tellings Yunus was a poor countryman working as a farmer to earn his living. Once as Anatolia was striken by poverty, Yunus heard about Hadji Bektash who was said to open his Khanqah in Sulucakaroyuk to everyone. So he went to see him and offered him a bunch of hawthorn he had picked in the mountains. When he arrived, Hadji Bektash ordered some wheat to be given to him in exchange of the hawthorns and proposed a deal to Yunus, saying he would help him on anything he wants in return. Yunus preferred to take the wheat and left the Khanqah. As he understood that he made a great mistake, he returned to Sulucakaroyuk. There he gave back all the wheat he had been given and asked Hadji Bektash for his help but Hadj Bektash said “Your lock was given to Tapduk Emre, go to him.” So Yunus became a disciple of the Tapduk Khanqah and there he went further on his spiritual search.

In fact, these were the times when spiritual movements expanded all over Anatolia with

различных уголках Анатолии: Бурса, Маниса, Кыршехир, Сакарья, Караман, Аксарай… находится около десятка его гробниц.

Да, мы не знаем, где он родился. И не знаем дату и место смерти. Однако достоверно известно одно - что Юнус, полный жизни, всегда живет в умах народа. Анатолийский народ, веками питавший душу его песнопениями, до сих пор любит его и вспоминает.

Как известно, Юнус является современником Мевляны Джалаледдина и, как легко видно из его стихов, он тоже поддался привлекательности и впечатлился ореолом, созданным стихами быть может самого влиятельного мистического поэта в истории турецкой культуры и литературы. К тому же по рассказам Юнус однажды прибыл в Конью в обитель Мевляны и, прочитав его известное творение «Маснави», спросил: «Почтеннейший, красиво излагаешь, но слишком длинно. Я бы на твоем месте коротко написал: «обвитый плотью и костьми / явился к вам Юнус»». Опять же по преданиям Мевляне принадлежат слова: «Каких бы духовных ступеней я не достиг, этот туркменский дервиш Юнус всегда попадается мне навстречу».

В указанный период жил и другой суфий - Хаджи Бекташ, который был хоть и не столь популярным и влиятельным, как Мевляна Джалаледдин, но довольно известным. Практически по всех источниках, рассказывающих о Юнусе, говорится о том, что его путь к суфизму в некотором роде был связан с Хаджи Бекташ. Потому что согласно легендам, Юнус был бедным крестьянином, зарабатывающим на жизнь ведением сельского хозяйства. В одно время в Анатолии был сильный голод и Юнус, прослышавший о Хаджи Бекташе, щедро открывшим всем двери своей обители в Сулуджакараоюк, собрав ягоды боярышника с деревьев, отправился в путь. Когда он достиг обители, попросил, чтобы в обмен на боярышник ему дали пшеницы. Хаджи Бекташ предложил ему в обмен на каждое

47

bir devirdir. Siyasal durum olarak baktığımızda ise manzara tam tersidir. Zira, Moğol İstilası’nın yarattığı siyasi istikrarsızlık ve korku hâlen kendini hissettirmekte, Anadolu’da âdeta bir anarşi hâli hüküm sürmekteydi. Ancak, belki bu vaziyetin ruhlarda yarattığı derin boşluk ve hasar nedeniyledir ki insanlar Yûnus’ta dile gelen bu “ebedî dirlik ve birlik” çağrısına karşılık vermişlerdir.

Savaşların, istilâların ve göçlerin sıradan bir olay gibi her an yaşandığı; gönüllerin dahi siyasi şartlar gibi kapkaranlık ve buhranlı olduğu bir çağda tüm insanlığı kucaklayan bu kuşatıcı sevgi söylemi, belkide bu devir Anadolu’sunda en çok ihtiyaç duyulan olguydu.

Dervişler, gönüllü sevgi elçileridir ve gerçekten, tek yaptıkları, sevgi almak ve sevgi vermektir. İslam tasavvufundaki, sevgi merkezli bu engin varlık algısının Yûnus’ta kristalleştiğini görürüz. O, 13. yüzyıl Anadolu’sunu idrak etmiş diğer sûfîlerden Muhyiddîn Arabî ve Sadrüddin Konevî’de olduğu gibi, sistematik bir vahdet-i vücutçu değildir. Tasavvuf fikriyatını felsefî anlamda ele almaz. Onu klâsik tasavvuf ehlinden ayıran temel fark; vahdet (birlik), kesret (çokluk), fenâ (yokluk), bekâ (ebedîlik) gibi en karmaşık tasavvuf konularını iknâ edici, sade ve sıcak bir Türkçe ile tasvir etmesidir. Bu yüzden ondaki kelimeler, cümleler, bütün şiirler hiçbir zorlama olmaksızın gönül pınarından dökülüvermiş gibidir. Bir iğretilik, yapmacıklık ya da kuru didaktizm bulamazsınız.

“Ben sevdiğimi söymez isem/Sevmek derdi beni boğar” diyen şairin, gerçekten, sözünü süslemek ya da kuru bir tasavvuf propagandası yapmak gibi bir

Khanqahs opened everywhere and dervishes travelling from one place to another to spread their doctrine. In political terms though, the situation was just the opposite of brilliant. Indeed, the fear and political instability risen by the Mongolian invasion was still there and Anatolia was still in a state of anarchy. However, this state of anarchy which gave rise to a deep emptyness and sorrow may have been what motivated people to gather upon the call of Yunus for “eternal unity and solidarity”.

This philosophy of generous and impartial love was probably what was needed the most in those difficult times of wars, invasions and migrations in which people’s hearts were filled with sorrow and pain in Anatolia.

Dervishes are voluntary ambassadors of love, and indeed, the only thing they do is to give and take love. Hence, Yunus is literally the incarnation of sufism and its concept of an

зерно пшеницы предоставить благосклонность и поддержку. Однако Юнус, предпочтя пшеницу, покинул обитель. К сожалению, только в пути он понял, какую ошибку совершил и вернулся назад в Сулуджакараоюк. Несмотря на объяснения в обители, что хочет вернуть пшеницу в обмен на благосклонность, Хаджи Бекташ заявил: «Твой замок отдан Тапдук эмре, иди к нему». После этих слов Юнус поступил на службу в обитель Тапдука и там завершил свое восхождение к вершинам духовности.

В принципе, Анатолия того периода, в котором жил Юнус, была тем местом, где идея суфизма распространялась повсюду насколько возможно, где дервишы открывали на каждом углу кельи и обители, и скитались по разным краям с целью распространения учения, центром которого был человек. Рассматривая же с политической точки зрения, положение дел было прямо противоположным. Так как политическая нестабильность и страх, порожденные монгольским нашествием, все еще давали о себе знать, в Анатолии буквально царила анархия. Однако быть может глубокая пустота и раны, порожденные в душах этим положением, стали причиной того, что люди откликнулись на призыв Юнуса о «вечной жизни и единстве».

В тот период, когда войны, нашествия и массовые переселения были обычными явлениями; когда даже сердца были такими же мрачными и кризисными, как политические условия, эти слова о любви, охватывающие все человечество, наверно были самым необходимым событием в Анатолии того времени.

Дервишы - это добровольные послы любви и по правде, единственное, что они делали, это брали и отдавали любовь. Мы видим, что восприятие этого глубокого ощущения в исламском суфизме с любовью в центре, кристаллизовалось у Юнуса. Он, в отличие от других суфиев, представлявших Анатолию 13-

48

amacı yoktur. Fuat Köprülü’nün tespitiyle, “Okuyanları birdenbire hayrete düşürmekle beraber, kandıran, inandıran ifade tarzları o kadar tabiîdir ki âdeta, Mûsâ’nın rastladığı meşhur ümmî çobanın1 ağzından duyduğumuzu zannederiz.” (Köprülü 1993:334)

Aslen Türkçe var-(mak) kökünden gelen barışmak fiili; kelime anlamı olarak imtizaç etmek, kaynaşmak, uyuşmak anlamlarına gelir ve bu fiil, belkide Türk şiiri tarihinde hiçbir zaman, şu mısralarda olduğu kadar güzel dile gelmemiştir. O kadar ki söyleneli yaklaşık yedi

everloving God. Unlike other sufis such as Muhyiddîn Arabî ve SadruddinKonevî who lived in Anatolia in the 13th century, he is not a panentheist. He does not consider sufism as a philosophy as there is one fundamental difference between sufism and classical mysticism. Yunus’ Sufism describes most complex concepts of mysticism such as unity, abundance/plurality, scarcity, and eternity in a convincing manner, using a simple, clear and sincere language. This is the reason why all his words, sentences and poems sound so natural and honest. You will never find anything artificial, unreal or didactical in them.

The intention of the poet who says “If I do not say I love, Love will have me drown in its sorrow” is neither to embellish his words nor to make spiritual propaganda. According to Fuat Koprulu, “His expression and words are so naturally astonishing and convincing, that we get the impression that they are spoken by the famous illiterate shepherd whom Moses once met.” (Koprulu 1993:334)

The verb “barışmak” (to reconcile) which originally comes from the verb var-mak (to come) in Turkish means to harmonize, to get on well with eachother, to agree. This verb has never been used in such a beautiful way in Turkish poetry as it has been in the following verses. One can even say that even though they were written almost seven centuries ago, they seem to have just been told and are so live in one’s memory and soul.

Come, let us reconcileIf you are a stranger, let us get

to know eachother,

го века, - Мухиддина Араби и Садруддина Коневи, не был систематическим пантеистом. Не рассматривает идею суфизма с точки зрения философии. Главным отличием его от мастера классического суфизма является описание убедительным, простым и теплым турецким языком таких самых запутанных понятий суфизма, как целостность, обилие, бренность, вечность. По этой причине все его слова, предложения, все стихи будто льются из источника сердца, не имея никаких препятствий. Вы не найдете у него и намека на фальшь, наиграннось или сухой дидактизм.

У поэта, сказавшего: «Если я не скажу о своей любви / Любовные страдания задушат меня», и вправду нет цели украсить слово или вести пропаганду сухого суфизма. Как заметил Фуат Кёпрюлю: «Вместе с внезапным удивлением читателей, убедительный, заставляющий верить стиль выражения настолько натурален, что мы практически чувствуем будто эта речь идет от того неграмотного пастуха1, повстречавшегося с Моисеем» (Кёпрюлю 1993:334).

Глагол «барышмак» (мириться), имеющий значение «жить в согласии, уживаться, сближаться, договариваться», в сущности происходит от турецкого корня вар-(мак) (наличие, бытие) и, быть может, никогда в истории турецкого стихосложения это глагол не употреблялся так красиво, как в следующих строках. Настолько, что, несмотря на прошествие семи веков после

1 Mevlânâ’nın Mesnevi’sinde anlattığı Musa ve Çoban hikayesi şöyledir: Musa yolda bir çoban gördü. Çoban şöyle söylenip duruyordu: Ey kerem sahibi Tanrı, nerdesin ki sana kul kurban olayım, çarığını dikeyim, saçını tarayayım, elbiseni yıkıyayım,bitlerini kırayım, sana süt ikram edeyim, elceğizini öpeyim, ayağını ovayım. uyuma vaktin gelince yerceğizini silip süpüreyim, bütün keçilerim sana kurban olsun ...Musa : Kiminle konuşuyorsun? diye sordu. Çoban: Bizi yaratanla bu yeri göğü halk edenle, diye cevap verince Musa dedi ki: Vah vah, sen sersemleşmişsin, daha Müslüman olmadan kâfir oldun. bu ne saçma söz, bu ne küfür, bu ne olmayacak şey... Musa’ya Tanrıdan şöyle vahiy geldi: Kulumuzu bizden ayırdın. Sen ulaştırmaya mı geldin, yoksa ayırmaya mı? Kaadir oldukça ayrılığa ayak basma, bence en hoşlanılmayan şey ayrılıktır. ben herkese bir huy, herkese bir çeşit ıstılah verdim... (C.II, 1720-1755)

1 Притча о Моисее и пастухе, рассказанная Мевляной в «Маснави» такова: Однажды Моисей встретил на дороге пастуха. Пастух молился: «Боже, где ты? Я хочу помочь тебе,починить твои башмаки, причесать волосы. Я хочу постирать тебе одежду и снять вшей. Я хочу угостить тебя молоком, целовать твои рученьки и ноженьки. Когда настанет время для тебя идти в кровать, я хочу подмести твою комнату и держать ее в чистоте. Боже, все мои козы - твои…» Моисей спросил: «С кем это ты разговариваешь?» Пастух ответил: «С тем, кто сотворил нас, кто сотворил небо и землю». Моисей рассердился: «Да ты богохульник. Что это за глупости, что за ругательства, что за оскорбления...» И тогда откровение пришло Моисею, и услышал он Божий голос: «Ты разлучил меня и того, кто близок мне. Ты, как Пророк, пришел соединять или разделять? Став могущественным не позволяй себе разделять, по мне так разлука это самое неприятное. Я дал каждому существу собственный и непохожий путь видения, знания и способность выразить это знание… (том II, 1720-1755)

49

asır geçmiş olmasına rağmen, ruhlarda daha henüz söylenmiş gibi tesir uyandırır.

Beri gel barışalumYâd isen bilişelümAtumuz egerlendiEşdük elhamdülillâh Divan 292/5

Yûnus’a göre Hakk’ı sevmek, insanı insandan uzaklaştırmaz. Kendi kabuğuna çekilemez insan. Bilakis başını kaldırır ve gözünü bütün âlemlere açar, açmalıdır. Yani Tanrı sevgisiyle insan sevgisi ya da daha genel anlamda varlık sevgisi, eşdeğer devam eder. İnsan Hakk’ı sevdikçe varlığı sever. “Hakkı gerçek sevenlere/Cümle âlem kardeş gelür” diyen Yûnus’a göre, dünyadaki bütün renkleri ve şekilleri aynı potada eriten, kıymetli bir cevhere dönüştüren yegâne iksir sevgidir. Bu anlamda onun, çağlar ötesinden gelen şu çağrısı, sanki, günümüzün bütün ulusal ya da uluslararası sıkıntılarına da deva olacak güç ve kuvvettedir.

Gelün tanşuk idelümİşi kolay tutalumSevelüm sevilelümDünyâ kimseye kalmaz Divan 103/5

Tasavvuf düşüncesine göre insan; hattâ bütün eşyâ, ayna hükmünde yaratılmıştır. Bu anlamda, âlemde varlık sahasına çıkmış her bir renk ve şekil özünde hakikat pırıltısı taşır. Çünkü Allah, bir hadisi kudsîde ifade edildiği üzere “Gizli bir hazineydim bilinmeyi sevdim.” buyurmuş ve bütün mahlukât böylelikle zuhûr etmiştir. Bu

Our horses are ready,Let us go togetherDivan 292/5

According to Yunus loving God does not estrange from one another. Man cannot remain isolated. On the contrary, he shall be upright and open his eyes to the universe. That is to say that the love of God and the love of mankind or existence go hand in hand. The more man loves God, the more he will love all beings. For Yunus who says “Those who really love God consider the whole world as their brothers”, the only thing which can merge all the colours and shapes of the world and make a single precious jewel thereof is love. In this respect, his call upon mankind which he spoke centuries ago, may have the strength to solve all national and international problems of our times.

Let us get to know eachotherMake things easierLet us love and be loved The world does not belong to

any of us Divan 103/5

According to the spiritual concept of mankind, man and even anything material was created as a mirror. So, any colour or shape existing in the universe carries the shine of the truth in its essence. Because God said “For I was a secret treasury, I loved to be known” and made life emerge. This spiritual truth is the most essential aspect of Yunus’ poems. This also means that whatever we see or hear around us, it is a mirror. There are thousands of mirrors but the truth they reflect is unique. Just

их написания, вызывает в душах людей чувство, будто сказано это только что.

Иди сюда, сблизимсяЕсли помнишь, узнаем друг другаНаш конь оседланПронеслись Альхамдулиллях Диван 292/5

По мнению Юнуса, любовь к Всевышнему не отделяет людей друг от друга. Человек не прячется в своей оболочке. Наоборот, высоко поднимет голову и откроет глаза, должен открыть, чтобы увидеть весь мир. То есть любовь к Богу и любовь к человеку или же в общем понимании любовь к существованию, продолжается равноценно. Пока человек любит Всевышнего, он любит существование. Согласно Юнусу, сказавшему: «Кто любит Всевышнего по настоящему / Весь мир будет родным», единственным эликсиром, расплавляющим в одном сосуде все краски и формы мира, а затем сотворяющим из них драгоценность, является любовь. В этом значении, этот его призыв, дошедший до нас сквозь века, будто является силой и мощью, которая способна уладить все национальные и международные проблемы современного мира:

Давайте познакомимсяОблегчим себе работуБудем любить и станем

любимымиНикто не вечен в этом мире. Диван 103/5

Согласно идее суфизма, человек, так же как и все предметы, созданы в соответствии с зеркалом. В этом значении каждый цвет и каждая форма, существующие на земле, в своей сущности несут отражение истины. Потому что Аллах, как говорится в одном Хадисе аль-Кудси, заявил о себе: «Я был скрытым сокровищем, и

50

tasavvufî hakikat, Yûnus’un şiirlerinin en temel noktasını oluşturur. Buna göre, etrafımızda ne görüyor ve duyuyorsak her biri birer aynadır. Bunlar binlercedir ve fakat yansıttıkları ya da gösterdikleri hakikat bir tanedir. Tıpkı binlerce aynanın, karşılarında duran tek bir nesneyi aksettirmesi gibi varlık sahasındaki bütün eşya da aynı gerçekliği yansıtır.

Eger âyîne bin olsa bakan birGören bir görinen bin bin

görindi Divan 411/9

Bu yüzden, âlemde pek çok şey bize eksik ya da fazla gibi görünse de her şey yerli yerinde ve mükemmeldir. Dolayısıyla, hiçbir nesneye ve kimseye eksik nazarla bakmamalı, onu alçak görmemelidir. Herkes aynı kapının yoldaşıdır, senlik benlik davasına düşmek işin manasına terstir.

Tehî görmen kimseyi hiç kimesne boş degül

Eksükligile nazar erenlere hoş degül

Divan 167/1

Yûnus’un sözleri, âdeta tohum gibi, düştüğü her yeri yeşertip ümitlendirir. “Ölümden ne korkarsın/Korkma ebedî varsın” diyen şairin dilinde sanki ölüm bile dirilme vehmine kapılır.

Gerçekten Yûnus, yazının başında söz ettiğimiz hikayede geçen “gönlünü cilalamış” ve bu yüzden “her nefeste zahmetsizce bir güzellik gören” derviş tipinin mücessem hâlidir. Zira o, “Yaratılanı severiz yaratandan ötürü” ifadesinde de açıkça görüleceği gibi kainattaki hiçbir

as thousands of mirrors reflect different aspects of one single thing, anything existing in this universe reflects the same truth.

If all were one to watch the mirror of truth

They would see one and one would seem like thousand

Divan 411/9

Therefore, even if we see many shortcomings or failures around us, everything is there where and as it should be. Everything is perfect. Hence, one should never consider anything or anybody as imperfect, and one should never look down upon anything or anybody. All men are fellows on one and the same path leading to one door, so egocentricity is contrary to the meaning of existence.

Do not consider anyone timeworn, noone is senseless For it is unworthy of you to do so

Divan 167/1

Yunus’ words are like seeds, leafing out anywhere they fall, to bring hope. He says “Why do you fear death /Do not be affraid, you are eternal”, so even death believes in turning live.

Yunus has truly “varnished his soul” as we said in the beginning and therefore he is the incarnation of the one dervish who “effortlessly sees beauty with every breath he takes”. Indeed, he says “We love all what was created by God, because we love God” and does not have any evil thoughts about anything or anyone in the universe. He even goes further and says “He who offers poison to me, his meal shall

Я захотел быть известным», после чего показались на свет все живые существа. Эта мистическая истина является основной точкой опоры стихов Юнуса. В соответствии с этим всё, что мы видим и слышим вокруг себя, всё является зеркалом. Их тысячи, но отражаемая или показываемая ими правда является единственной. Подобно тому, как тысячи зеркал будут отражать единственный предмет, стоящий перед ними, так и всё существующее на земле отражает одну реальность.

Если будут тысячи смотрящих на зеркало

Один посмотрит, один увидит и тысячи покажутся

Диван 411/9

По этой причине, даже если нам кажется, что чего-то в этом мире недостаточно или в избытке, на самом деле всё безупречно и на своих местах. Поэтому ни на что и ни на кого нельзя смотреть свысока и считать недостаточно хорошим. Все мы спутники на жизненном пути и нет смысла устраивать споры о том, кто лучше.

Не считай никого пустым, никто не пуст

Ищущие недостатки не достойны снисхождения

Диван 167/1

Слова Юнуса, подобно зернам, прорастают и дают надежду везде, где их посеяли. На языке поэта, сказавшего: «Зачем бояться смерти / Не бойся, ты вечен», даже смерть страшится воскресения.

Действительно Юнус является олицетворенным состоянием типа дервишей, которые, как говорилось в начале нашей статьи, «отполировали сердца» и поэтому «без труда видящие в каждом вдохе свою красоту». Потому что он, как ясно видно из выражения «Мы любим сотворенного больше, чем сотворившего», никому и никогда не скажет дурного слова. Более

51

nesneye kem gözle bakmaz. Hatta daha da ileri gider ve kendisine kötü nazarla bakanlara karşı dahi “Bana agu sunan kişi şehd ü şeker olsun aşı/Gelsün kolay cümle işi eli irer olsun ana” diye seslenir.

Aslında, tezkirecilik tarihimizin en önemli eseri kabul edilen Meşâirü’ş-Şuara (16.yy)’da, “ashâb-ı esrâr”dan, “insan-ı kâmil” bir kişi olarak anlatılan Yûnus hakkında ne söylesek kifâyetsiz kalır. Behcet Necatigil bir yazısında okuyucuların, mizaçlarına uygun yansımalar buldukları şiirleri daha çok sevip beğendiklerini söyler. Yûnus’un çağlar boyunca geniş halk kitleleri tarafından kabul görmesindeki sır da belki burada saklı. Öyleki, hakkında, özellikle son yüzyıl içerisinde gerek Türkiye’de gerekse farklı ülkelerde önemli akademik çalışmalar yapılmış ve bu çalışmalarda Yûnus; düşünceleri itibariyle; ümmî bir köylü, gezgin bir derviş, Tanrıyı insanlaştıran/insanı Tanrılaştıran ozan, hümanist bir şair, panteist bir şair, Hıristiyanlığa yakın bir şair... vs. biçimlerde değerlendirmelere konu olmuştur. Çünkü onu tanıyan herkes onda kendisine dair bir ışık bulmuştur.

“Nere varurısam gönlüm dolusun” diyen Yûnus, bir anlamda bu deyişiyle bütün söylediklerini özetler gibidir. Onu okurken, gönlünde dolup taşan sevginin, bütün renk ve şekilleri hakikat aynasında birliğe dönüştürdüğüne şahit oluruz. Kelimeler ve cümleler birliği ve sevgiyi terennüm eder; çünkü yine onun deyimiyle “Kişi neyi sever ise dilinde sözi ol olur”.

Netice itibariyle Yûnus, yaklaşık 7 asır önce yaşamıştır ve fakat divanının sayfalarını karıştırdığınızda ruhunuzda ve dimağınızda taptaze bir ilk. Yaşadığı dönemin siyasal ve sosyal karışıklığında, bir deniz feneri gibi insanlara yol göstermiş bu büyük Türk Sufisi hikâyelerimize, romanlarımıza ve şiirlerimize konu olmakta; bizimle yaşamaya devam etmektedir.

be sweet and clear, for his life and work shall be easy” to those who look with an evil eye upon him.

In fact, one of the most important works in our history of biographical literature is undoubtedly the Mesâiru’s-Suara written in the 16th century, which precisely describes Yunus as “ashâb-ı esrâr”, “insan-ı kâmil”. In one of his works, Behcet Necatigil states that readers prefer poems which reflect their character traits and personality. This may also be the reason why Yunus has been and still is appreciated by so many people. Especially in the last century, there has been academic research done about him in Turkey and elsewhere. This research has unveiled Yunus as someone whose thinking is that of a peasant, a travelling dervish, a minstrel who sees the reflection of God in the human kind and vice-versa, a humanistic poet, a pantheistic poet, a poet close to christianity... etc. Because anybody who got acquainted with his work has found something enlightening about himself or herself in it.

With his statement “Wherever I go, you are filling my heart” Yunus somehow summarizes everything he said. Reading his work is the pure pleasure of witnessing how his endless love merges all the colours and shapes of life in the mirror of truth. His words and sentences are chanting the song of unity and love – as he says “Whatever you love, that will you express”.

Yunus has lived seven centuries ago, but reading his work provides your soul and memory with a pleasant breeze of spring. This great Turkish sufi who guided people like a light tower in the times of political and social turmoil he lived in, is still alive in our novels and poems.

того, к тем, кто посмотрит на него нехорошим взглядом, обращается со следующими словами: «Пусть будут вкусными как мед явства тех, кто даст мне яд / Пусть спорится их работа и поспевают руки за ней».

В принципе, чтобы мы ни говорили о Юнусе, упоминаемом в очень важном источнике турецкой литературы - биографическом сборнике (16 век) Мешаирюш Шуара («Знаменитые поэты»), как таинственный и совершенный человек, слов будет недостаточно. Бехчет Неджатигиль в одной своей статье написал, что читатели больше любят стихи, в которых находят черты, отражающие их характер. Быть может секрет популярности Юнуса на протяжении веков среди широкого круга населения, кроется как раз в этом. Так, особенно в последнее столетие о поэте было создано множество академических работ, как в Турции, так и за ее пределами, и в этих работах Юнус, благодаря его идеям, расценивается как «неграмотный крестьянин, странствующий дервиш, очеловечивающий Бога и обожествляющий человека ашуг, поэт-гуманист, поэт-пантеист, поэт, близкий к христианству и т.д.». Потому что каждый, кто знакомится с ним, находит в нем что-то от себя.

Юнус, говорящий «Куда бы я ни пошел, сердце мое полно», в некотором смысле этим выражением резюмирует все свои высказывания. Когда мы читаем его произведения, мы становимся свидетелями того, как любовь, переполняющая его сердце, объединяет все цвета и формы в зеркале реальности. Слова и выражения воспевают единство и любовь, потому что опять-таки по его стихам «Что человек любит, то и станет словом на его языке».

Таким образом, несмотря на то, что Юнус жил около 7 веков назад, листая страницы сборника его стихов (дивана), Вы почувствуете в душе и в разуме свежее весеннее дуновение. Этот великий турецкий суфий, словно маяк осветивший дорогу народу в тот период, когда царила политическая и социальная неразбериха, всегда будет героем в наших рассказах, романах и стихах и будет жить с нами вечно.

52

Yüzyılların Elçisi(Keçenin Bize Anlattıkları)

ПОСЛАННИК ВЕКОВ(О чем поведал нам войлок)

Felt: An Ambassador

of All Times

Anne ellerinin ve baba ocağının sıcaklığını barındıran beyaz keçeye, Kubairlerde adı geçen, otların ve bozkır ferahlığının kokusu sinmiş! O, Ural dağlarının ak tepeleri kadar eski… Başkurt halkının tarihsel geçmişinin suskun tanığı olan keçe, Başkurt insanına tüm yaşamı boyunca ilk nefes alışından son nefesini verene dek eşlik etmiştir. Keçe, insanlığın harika ve eşsiz buluşlarından, en eski malzemelerinden biridir. Başkurt kültürünün en parlak ve özgün sayfalarından birini oluşturan keçecilik sanatı, yapımı ve süslemedeki muazzamlığıyla yüzyıllarca birikmiş bir deneyimin ürünüdür.

Keçenin yaşam döngüsünün her alanında yaygın olarak kullanımı onun göçebe hayatı yaşayan ve hayvancılıkla uğraşan halkalarda çok rağbet gördüğünün kanıtıdır. Başkurt halkının geleneksel yaşamında beyaz keçe önemli bir yere sahiptir. Beyaz keçe; saflığın, aydınlığın, sıcaklığın ve bolluğun simgesidir. Ona dair söylenen “beyaz keçeye oturtmak, beyaz keçenin üzerine basmak, beyaz keçe ile örtmek” gibi deyimler ve eyer

Белый войлок… Воспетый в кубаирах, наполненный запахом трав и степного раздолья, сохранивший тепло материнских рук и родного очага! Такой же древний, как и седые вершины Уральских гор… Молчаливый свидетель исторического прошлого башкирского народа, войлок сопровождал башкира в течение всей его жизни: от самого первого и до последнего вздоха. Войлок является одним из древнейших материалов, замечательных и уникальных изобретений человечества. Искусство кошмоделия, веками накопленный опыт изготовления войлока и его декорирования - одна из наиболее ярких и самобытных страниц культуры башкирского народа.

О популярности войлока у кочевых и скотоводческих народов свидетельствует широкое использование его в обрядах жизненного цикла. В обрядовой практике башкирского народа большую роль выполнял белый войлок, символ чистоты, света, тепла и благосостояния, оберег. Такие действия, как «посадить на белый войлок», встать на белый войлок, «накрыть белым войлоком» и другие, связанные с белыми кошмами и чепраками, объясняются верой в магическую силу войлока, связанными с пожеланиями благополучия, продолжения рода, удачи.

Узорными войлоками накрывали сундук с вещами невесты и телегу, на которой везли невесту в дом жениха. Невесту перевозили верхом на нарядно убранной лошади, под седло которой стелили свадебный чепрак на войлочной

White felt which reminds of the warmth of one’s family and home and smells as fresh as grass growing on wide steppes is often mentionned in Kubairs ... It is as old as the snow covered summits of the Ural mountains … Accompanying the Bashkort people throughout their life, felt is an essential part of their history. Felt is one of the oldest, most unique and wonderful inventions of human kind. The art of felt is undoubtedly one of the most brilliant elements of Bashkort culture.

Felt has been much used by nomadic peoples living in close harmony with nature and making their living out of animal husbandry. Indeed, white felt was an indispensable part of the traditional daily life of the Bashkort people, as its purity, bright colour, warmth and comfort stood for good fortune. Traditions such as “sitting on white felt”, “stepping on white felt” or “covering with white felt” which are closely linked to the saddle blanket also stand for prosperity as well as the perennity of generations and are rooted in the people’s belief in its magical features.

Thus, the interior of the horse carriage bringing the bride to the home of the groom as well as the bride’s coffer was covered with felt. The bride was brought

Zilya DAVLETSHİNA Zilya DAVLETSHINAЗилья ДАВЛЕТШИНА

53

örtüsü ile ilgili kullanılan eylemler keçenin, refahın ve soyun devamını sağlayan, uğur getiren ve dileklerin gerçekleşmesine vesile olan bir güce sahip olduğu inancı ile açıklanır.

Gelinin damat evine giderken bindiği at arabası ve gelinin eşyalarının bulunduğu sandık, nakışlı keçe ile kaplanırdı. Gelinin bindiği at, eyerinin altına keçeden yapılmış bir eyer örtüsü ve eyerinin üzerine serilen halı ile zarif bir şekilde süslenirdi. Atı süslemek için eğerin altına serilen bu keçe örtü, geleneklere göre önceden gelin tarafından damada hediye edilirdi. Evine girerken gelinin ayağının altına, damat beyaz keçe serer ve gelin kaynana tarafından onun oturması için hazırlanmış (beyaz) keçe ile kaplanan ranzaya buyur edilirdi. Yeni evli çifte ve evdeki diğer konuklara kutsal içecek olan kumıs ikram edilirdi.

Yeni doğan çocuğu beyaz keçenin üzerine koyarlardı, Dzhiin ve Sabantuy bayramlarında zafer kazanmış baturların atlarının sırtlarına beyaz keçe atılır, cenaze merasimlerinde naşın üzeri keçe ile örtülürdü. Büyük keçeler ise yeni göçler esnasında su havzalarından geçerken bir çeşit bot olarak kullanılırdı. Savaş dönemlerinde keçeden yapılmış giysiler onları düşman oklarından korurdu.

Güzellik ve uğurun timsali olan beyaz konuk yurt’ , sahiplerinin

there on an elegantly decorated horse with a saddle put on a felt blanket and covered with a carpet. Traditionally, the horse was decorated with a saddle blanket offered to the groom by the bride who would step on a white felt carpet when she came to the groom’s house. This is an old tradition which is still preserved today. According to this tradition the bride’s mother-in-law offered her to sit on the sofa covered with a white felt blanket when she came to the groom’s house. The newly-wed couple as well as their distinguished guests would be offered kumıs to drink – which is a holy beverage for the Tatar people.

According to another such tradition, newly born babies were laid down on white felt. Similarly, victorious warriors would be offered a white felt blanket to put under the saddle of their horse during Dzhiin and Sabantuy feasts, and felt blankets would also be used in funeral ceremonies. Large felt blankets would be used as boats to cross water courses or lakes. In times of war, clothes made of felt would protect one against ennemy arrows.

The white tent also called “yurt” where guests were welcomed was a testimony of their hosts’ high social status. Bashkort yurts were typically made of 12 pieces of thin white felt. The comfortable round shape of these yurts fitted harmoniously into the landscape of southern Ural mountains with its wide steppes. These traditional Bashkort yurts stayed cool in hot summer days and warm during harsh winter times. They offered a peace- and joyful atmosphere in full harmony

основе, а через седло перебрасывали коврик. Нарядным войлочным подседельником украшали коня, которым по обычаю одаривал жениха отец невесты. До наших дней сохранился древний обычай стелить белый войлок под ноги невесты в момент прибытия ее в дом жениха. По прибытию невесты свекровь приглашала ее пройти в комнату и сесть на нары, застеленные (белым) войлоком. В этом обряде молодоженов, а также почетных гостей угощали кумысом - священным напитком.

На белый войлок укладывали новорожденного ребенка, белую кошму набрасывали на джиинах и сабантуях на коней батыров-победителей, в виде покрывала войлок использовали в погребальных обрядах. Большие кошмы использовали в качестве своеобразного парома при переправе через водоемы во время перекочевок. В лихие времена войлочная одежда спасала от вражеских стрел.

Белая, гостевая юрта, которая олицетворяла собой красоту и удачу, свидетельствовала о высоком социальном положении хозяев, - популярный образ башкирского фольклора. Из тонкого белого войлока выполнялись “двенадцатикрылые” юрты. Удобная сферическая форма башкирской юрты органично входила в ландшафт, сливаясь с горными хребтами и степными просторами Южного Урала. Традиционная юрта, одаривая башкир теплом в холодное время года и прохладой в летний зной, создавала атмосферу особого неповторимого уюта, душевного покоя, праздничного настроения, гармонии с окружающим миром. Войлоком покрывали полы, стены и купол переносных башкирских жилищ. Позднее, с переходом башкир к оседлости, кошмы стали использоваться в украшении интерьера дома. Из войлока

54

yüksek sosyal konumuna tanıklık etmekteydi. Başkurt folklorunda yaygın olarak kullanılan ince beyaz keçeden “on iki kanatlı” yurtlar yapılmaktaydı. Başkurt yurdunun küresel biçimi Güney Ural bölgesinin dağ silsilesi ve bozkırlarının enginlikleri ile kaynaşarak doğal bir şekilde manzara ile örtüşmekteydi. Beyaz keçeden yapılan yurtlar, Bozkurt halkını kışın soğuğunda ısıtıp yazın kavurucu sıcağında serinleterek onlara eşsiz ferahlık, huzur, çevre ile uyum ortamı oluştururdu. Başkurtların taşınabilir evlerinde döşeme, duvar ve kubbeler keçe ile kaplanırdı. Daha sonraları Başkurtların yerleşik yaşama geçmesi ile keçeler evlerin iç dekorasyonunda kullanılmaya başlandı. Keçeden seccadeler (namazlıklar), eyer örtüleri, kılıflar, heybeler hazırlanıyor; giysiler, şapkalar, ayakkabılar dikiliyordu. Eyer örtüleri ve nakışlı keçeler, battaniye, yastıklar ve diğer malzemeler ile birlikte Başkurtların evine özel bir rahatlık getirerek ahşap altlıkların veya sandıkların üzerinde yapılmış yüklüğe kaldırılır.

Geçen yüzyılın ortalarında araştırmacılar Başkurdistan Cumhuriyeti’nin İshimbay (İşimbay) ilçesinde eşsiz bir namazlık örneğine rastladılar. Sanatsal çözümünün sadeliği ve yalınlığı bakımından bu ürün insanı hayretler içinde bırakıyordu. Keçeci, beyaz keçenin üzerini boyanmamış koyu yünden tek sıra çizgi ile çevreleyerek büyük ve anlamlı bir şekilde ayrılmış kemer biçiminde mihrap motifi ortaya çıkarmış. Bu kültürel nesnenin canlı özelliklerinin sertliği, lakonikliği Başkurtların arkaik kültürünün özelliklerini taşımaktadır.

Bozkırların açık, uçsuz bucaksız enginliklerinde yurt, bir göçebe için insan yaşamındaki ruh, toprak, gökyüzü gibi üç kavramı birleştiren dünyanın merkezi, evrensel mekândır. Başkurtların sürdükleri göçebe hayat koşulları onların çevredeki nesnelerle özel bir ilişki kurmalarına sebep olmuş. Sık sık

изготавливали молитвенные коврики, чепраки, чехлы, переметные сумы, шили одежду, головные уборы, обувь. Узорные кошмы вместе с чепраками, одеялами и подушками складывались в стопки на расписных деревянных подставках или сундуках, внося особый уют в жилище башкир.

В начале прошлого века в технике кошмоваляния изготовляли молитвенные коврики намазлык. С уникальным образцом такого намазлыка в середине прошлого века исследователи ознакомились в Ишимбайском районе РБ. Это изделие поразило своей простотой и скупостью художественного решения. Крупно и выразительно темной некрашеной шерстью, одним контуром было введено во все пространство белой кошмы изображение михраба в виде арки. Суровость, лаконичность образной характеристики культового предмета несет в себе черты архаической культуры башкир.

В открытом, безбрежном пространстве степи юрта для кочевника - центр мироздания, универсальное пространство, согласно древней философии, объединяющее три главных понятия в жизни человека: душу, землю, небо. В условиях кочевого быта у башкир возникло особое отношение к окружающим предметам. Умение минимальным количеством вещей максимально обеспечивать быт в условиях частых кочевок придавало каждой вещи особую материальную и художественную ценность, нередко освященную магико-религиозными представлениями.

С давних пор использовались и целебные свойства шерсти. Положительные результаты воздействия войлока на биоактивные точки могут сравниться с сеансами иглотерапии и акупунктуры.

Популярность войлока обусловлена не только изобилием необходимого сырья; только изделия из мягких материалов были наиболее легкими, удобными для ношения при себе и переноски, надежными и прочными в условиях не только оседлой, но и кочевой жизни. Башкирские изделия обладали общностью черт, придававших этим предметам национальное своеобразие, составляли национальный художественный стиль со всеми присущими ему особенностями.

Старинные войлоки были естественных цветов: черные, серые, коричневые или белые. Иногда их орнаментировали: на черном фоне красовались белые роговидные узоры (кускар), или наоборот, на белом - черные. Встречались и более нарядные войлоки, которые изготовляли

55

with the natural environment. In these movable houses, the furniture, walls and roof were covered with felt. Later on, as the Bashkort people settled down and became sedentary, felt began to be used as an item of internal decoration. They manufactured prayer rugs, saddle blankets, sheaths and bags, clothes, hats and shoes made of felt. All these items which the Bashkort people designed for its comfort were stored in coffers or cupboards.

In the beginning of the 20th century, they made prayer rugs out of felt. In the middle of the 20th century, researchers found a unique prayer rug in the province of Ishimbay in the Republic of Bashkortostan (RF). Through its artistic simplicity featuring a fair coloured frame, and a darker coloured mihrab, this prayer rug was really wonderful. This religious item was typically characterized by features of the archaic Bashkort culture.

In the wide landscape of the infinite steppes, yurts are the center of the universe as they merge the three components of life according to ancient philosophical beliefs: the human soul the earth and the sky. In their nomadic life, the Bashkort people developped a special relationship to their environment: they lived with the fewest furniture possible and had a strong capacity to come up for their vital needs and their spiritual and religious beliefs made them ascribe a special material and artistic value to each object.

Since ancient times, wool and felt was also highly praised for its curative properties: indeed, the bio-energetic impact of felt on the human body can be compared to the effect of acupuncture treatment.

Unlike what may be assumed, the popularity of felt amongst the Bashkort nomadic people was not only due to its abundance: the main reason why it was so much used was its lightweight structure which made clothes easier and more comfortable to wear, as well as its durability which made it ideal for nomadic life patterns. All Bashkort products are typical of their own and reflect national features of their people.

Ancient felt items were of natural

56

yapılan göçler, onlara yaşamı asgari sayıdaki eşya ile azami olarak temin etme becerisi kazandırmış; çoğu zaman büyü ve dini görüşler ile kutsallaştırılan her bir eşyaya maddi ve sanatsal değer yüklenmiştir.

Ta eski dönemlerden bu yana yünün şifa verici özelliğini bilinçli olarak kullan Başkurtlar, keçenin biyoaktif noktalara yapmış olduğu olumlu etkiden faydalanmış. Keçe bu yönüyle günümüzde de yaygın olarak kullanılan iğne ve akupunktur tedavisi seansları ile karşılaştırılabilir.

Keçenin rağbet görmesi sırf gerekli malzemenin bolluğundan kaynaklanmamaktadır. Yumuşak malzemelerden yapılmış ürünler daha hafifti, bunların giysi olarak kullanılması ve taşınması rahattı, hem yerleşik hem de göçebe yaşam tarzına uygun, güvenilir ve dayanıklıydı. Başkurtlara ait bu ürünler ulusal özgünlüğe ve bütünlüğe sahip. Ayrıca halkın bu nesnelere yüklediği tüm özellikler ulusal bir sanat tarzı oluşturmaktadır.

Eski keçeler siyah, gri, kahverengi veya beyaz gibi doğal renklere sahipti. Bazen Başkurtlar, onları siyah zeminde beyaz veya beyaz zeminde siyah boynuz biçimindeki nakışlarla (kuskar ) kaplarlardı. Boyanmış renkli yün kullanılarak yapılmış daha zarif keçelere de rastlanılmaktadır. Bayramlarda kullanılan özel keçe veya aplike (kapama) üzerine, mozaiklere, işleme yöntemi ile süslenmiş kumaş örtülere, karolara veya onun varyasyonlarına güneş işareti, boynuz biçimindeki şekiller, önemli tarihler ve kişi isimleri, yer adları işlenir, yerleştirilirdi. İşleme yapıldıktan sonra bu keçe ve örtülerin etrafı renkli püsküller ile süslenirdi. Kökeni İskit-Sibirya desen türüne dayanan “kuskar” işlemesi (kuskar sözcüğünden gelen spiral biçimde yapılmış “koçboynuzu” ve “salyangoz” deseni) keçe, çuha, kadife kumaş üzerine tığ ile işlenirdi. Bu motifler aynı zamanda keçeden ve çuhadan yapılmış ayakkabıları süslemek için kullanılırdı (sarık - çarık). Ayakkabıların burun kısımları

colours such as black, grey or brown. Sometimes they featured embroiderings (kuskar )made in white colour on a black background or vice-versa. There are also more elegant felt fabrics made of coloured wool. Felt used for special days were decorated with embroideries of different kinds such as mosaique, or appliqués featuring sun signs, squares and its variations, details in horn shape, important dates, names and locations. These items were additionally decorated with beautiful fringes. These Bashkort embroideries featured spiral-shaped patterns from İskit-Siberia called “kuskar”, meaning “snail” or “ram horn” which could also be seen on other objects made of felt or broadcloth such as shoes, turbans and rawhide sandals. The toecap of the shoes featured wonderful embroideries with flowers which were also inspired by the afore-mentioned patterns which are similar to Kazak and Kyrgyz patterns. They are also similar to “animal-like” patterns and shapes of Altai Scythians found in the Pazyryk fortresses as well as in the palaces of Southern Bashkortostan (5th-6th Century B.C.) .

In those times all precious objects were marked with a seal testifying the rights of tutorship and heritage. Patterns typically found on felt objects of the Bashkort people as well as of other peoples living a nomadic life in the steppes are spiral-shaped and made with a twisting techni- que. In the embroidering process, the contours of the patterns become smoother as they naturally unite with the background, and this gives an even smoother touch to the fabric.

For centuries, felt has made it possible for nomadic peoples to survive under harsh weather conditions of the steppe and mountains. These archeological findings suggest that felt appeared in the beginning of the 2nd -1st century BC. Felt became widely used around the 4th-3rd Century BC, as proven by archeological findings in the Pazyryk fortresses of Altai. As unique witnesses of the evolution of art throughout history, these items are exceptional examples of the art of felt and carpet weaving preserved in various museums around the world.

Felt used for the covering and upholstery of the yurts is made of wool

с использованием цветной крашеной шерсти. На праздничном войлочном полотне или на его покрышках из тканей, изготовленных методом аппликации, мозаики, вышивки, размещали солярные знаки, ромбы, его варианты, рогообразные элементы, памятные даты, имена, названия населенных пунктов. Дополнительно такие изделия украшались красивыми кистями. Эти же мотивы представлены в предметах, оформленных тамбурной вышивкой по войлоку, по сукну, бархату и получивших название «кускарной» (от слова «кускар» - «улитка» или «рога барана» - основной спиралевидный мотив башкирской вышивки), восходящий к скифо-сибирскому типу орнамента. Среди таких предметов - войлочная и суконная обувь (сарык). Расположенные на пятке роскошные, цветущие узоры исходят из вышеназванных мотивов. Они родственны орнаменту казахов, киргизов, имеют общие корни со «звериным стилем» в искусстве алтайских скифов из Пазырыкских курганов и золотыми предметами из царских курганов (V-VI вв. до н.э.) на юге Башкирии.

На каждую вещь наносились родоплеменные знаки (тамги), что свидетельствовало о преемственности, наследствености материальных и духовных ценностей в доме. Круто изогнутые, спиралевидные мотивы орнамента, характерные для войлочных предметов башкир и, в целом для степняков-кочевников, выполнялись в технике накатки узора на полуготовый войлок. В процессе валяния узор утрачивает жесткость очертаний, обобщается, органично соединяясь с фоном, тем самым усиливая ощущение мягкости материала.

Веками войлок служил кочевым народам Земли, помогая выжить в сложнейших условиях климата степей и гор. Археологический материал свидетельствует, что на территории современного Башкортостана войлок появился уже во II - начале I тыс. до н.э. Расцвет культуры войлока предположительно приходится на IV - III вв. до н.э. Это подтверждается археологическими находками в Пазырыкских курганах Алтая. Свидетелями расцвета этого искусства служат замечательные образцы кошмоделия и ковроткачества, сохранившиеся в музеях мира.

Для изготовления войлока, предназначенного для покрытия юрт и используемого в качестве постилочного материала, применяли овечью шерсть осенней стрижки, которая легче скатывалась и хорошо уплотнялась. Небольшие кошмы, используемые в

57

daha önce bahsettiğimiz çiçek motifleri ile süslenirdi. Kullanılan motifler Kazak ve Kırgızların yaptıkları motiflerle benzerlik göstermektedir. Pazırık (Pazyryk) kurganlarında bulunan eşyalarda kullanılan desenler, Altay İskitlerine ait “hayvan tarzı” desenlerle ve Başkurdistan’ın güneyindeki Kral Kurganları’nda (M.Ö. V.-VI. yy.) bulunmuş altın eşyalar üzerindeki şekillerle benzerlik göstermektedir.

Evlerde kullanılan, maddi manevi değeri olan tüm eşyalara veraset ve miras hakkını gösteren soy armaları(damga)işlenmekteydi. Başkurtların da dâhil olduğu göçebe hayatı yaşayan Bozkır halkının keçe üzerine yaptıkları motifler dikine eğik ve spiral biçimli olup sarma tekniği kullanılarak yapılmaktadır. Nakışlar, usta eller sayesinde çizgilerdeki keskinliğin kaybolmasıyla işlendiği zemin ile doğal bir bütünlük gösterip kumaşın sertliğine yumuşak bir his katar.

Yüzyıllardır keçe ve keçecilik bozkır ikliminin zor şartları altında yaşayan toplumlara hizmet etmiştir. Başkurdistan topraklarında yapılan arkeolojik çalışmalarda bulunan

obtained from the sheep in the autumn as this is the shearing season providing the best material for the making of felt. Small-sized felt items used in daily life as well as coverlets for wedding feasts are made of soft wool obtained from one single breed of sheep. Bed coverlets are made of special soft felt which is produced with a special method: the wool is laid along in three layers being the layer made of the wool obtained from the sheep in the autumn, spring and autumn.

Different peoples may use different methods to produce felt, but they all have one common basis which consists in the mixing of wool fibres. This gives them a firm and unified structure. Felt is made of wool, because wool is the only material which allows the process of felting comprised of subsequent steps:

disentangling (softening), cleaning by removing dust and dirt, washing, dyeing, drying, hardening, felting and chemical treatment. Other common techniques are those of “fluffing” and “tightening”. While some peoples used to apply these techniques according to the traditions of Central Asian horse breeders, i.e. by felting the wool on the back of a horse, others adapted it to the sedentary lifestyle of sheep breeding peoples living in Central Asia and Northern Caucasia.

быту, и свадебные чепраки изготовляли из однородной мягкой шерсти. В качестве постели использовались специальные мягкие кошмы, для чего шерсть стелили в три слоя: сначала расстилали слой осенней шерсти, затем весенней, потом вновь осенней шерсти.

Технология изготовления войлока у разных народов разная, но суть их в одном: перемешать мелкие волокна шерсти, которые благодаря своему чешуйчатому строению входят в прочные связи друг с другом. Только шерстяные волокна обладают валкоспособностью, дающей возможность получения разнообразных валяльно-войлочных изделий. Изготовление войлока состоит из нескольких последовательных этапов: трепание - разрыхление - очистка от мелких загрязнений и пыли - промывка - окраска - сушка - уплотнение - валяние - отделка. Были известны одинаковые приемы «взбивания» шерсти и «катания» кошем. Одни из них тяготели к традициям коневодов Центральной Азии (работа верхом на лошади), другие (ручное валяние) - вели в оседлый быт овцеводов Средней Азии и Северного Кавказа.

Войлоки обычно изготовляли коллективно. На совместный труд - өмә приглашали близких людей, родственников или соседей. Все ходили с удовольствием, так как совместная работа выполнялась быстрее, коллективный труд приносил людям радость. Такие мероприятия завершались угощением,

58

malzemeler keçe kullanımının M.Ö. II.- .I. yüzyılların başlarına kadar gittiğini göstermektedir.

Keçe kültürünün gelişimi yaklaşık olarak M.Ö. IV. - III. yüzyıllara denk gelmektedir. Bu Altay Pazırık kurganlarındaki arkeolojik buluntular ile kesinlik kazanmıştır. Arkeolojik çalışmalarda bulunan keçe örnekleri günümüze kadar gelmiş keçecilik ve halıcılık sanatının ilk ve en önemli örnekleridir.

Yurtların kaplanmasında ve döşemede kullanılan keçe için keçeleşme ve eğirmedeki kolaylığıyla sonbaharda kırkılan koyunların yünü kullanılır. Günlük yaşamda kullanılan küçük boyutlu keçeler ve düğünlere özel olarak dokunan örtüler tek bir cins koyundan çıkan yumuşak yünden yapılır. Yatak takımı olarak özel yumuşak keçeler kullanılır. Bunun için yün üç tabaka halinde serilir: En alt ve üst kısımlarda sonbaharda kırkılan koyunun yünü kullanılırken arasına ilkbaharda elde edilen yün serilir.

Keçe yapımında kullanılan teknik bölgelere ve toplumlara göre farklılık göstermektedir. Ama hepsinin temeli aynıdır; keçe, yünün pullu yapısının verdiği kolaylıkla sağlam bir şekilde lifleri eğirme işidir. Sadece koyun yününün lifleri çeşitli keçe mamullerinin elde edilmesine olanak tanıyan keçeleşme özelliğine sahiptir. Keçe yapımında takip edilmesi gereken bir aşama vardır: Ditme - açma (yumuşatma) - küçük kir ve tozdan temizleme - yıkama - boyama - kurutma - sertleştirme - keçeleme - kimyasal işlemler. Yünün “kabartılması” ve keçenin “sıkıştırılması” gibi aşamalar her toplumda aynıdır. Bazı araştırmacılar

Felt items were made by the inhabitants of a village all together, gathering family members, relatives and neighbours. Taking part in this cooperation was a pleasure for anyone as it accelerated the completion of the tasks concerned. Furthermore, common work was also a rejoicing activity for the people as it was accompanied by various treats and ended with songs, dances and music.

Smaller felt items needed to be made with great care. Not only Bashkort women but also Kazak, Turkmen and Northern Caucasian peoples drew the patterns of embroidered felting according to the traditional hand made felting technique. Thus,

prior to the disentangling process, stacked layers of wool would be put in a big cauldron filled with boiling water and spread with a brom made of birch tree branches. The wool would then be pressed with a rolling pin by wrapping the wool material around it. While doing this, one had to move the Rolling pin back and forth by pushing on the pin with one’s elbows, also paying attention to keep the pin straight. Once these steps were completed the obtained material would be soaked with water again and rolled over the pin to be pressed the other way around. The felting process generally takes at least three hours of uninterrupted work. The felt obtained is then washed and lined out to dry in the sun. This long process takes place in a joyful atmosphere in which women improvise humoristic songs and dances and also in some way boost their mood.

Besides being an incredibly elegant material, felt is also a universal fabric of all times: although it began to be produced in ancient times, it still impresses researchers with its beauty, durability, softness and natural features. There are more and more techniques to produce items made of this unique, promising material. Generations are

пением песен, исполнением плясок, музыки.

Для изготовления изделий небольших размеров, а также для изготовления кошем с валяным узором, требующих бережного отношения к предмету, а также для достижения четкости рисунка, ковровщицы использовали ручной способ валяния войлока, который применялся не только у башкир, но и у казахов, туркмен, народов Северного Кавказа. С целью лучшей усадки шерстяной настил по мере необходимости увлажняли с помощью березового веника горячей водой, которую постоянно кипятили в котле. Катали войлок с помощью деревянного круглого шеста (скалки). Шерсть вместе с материалом аккуратно свертывали на скалку, следя за линией края, сворачивали в рулон, обвязывали и начинали катать. Для этого локтевой частью рук с силой надавливали на рулон, перекатывая его, двигая вперед и назад и следя за тем, чтобы не было перекоса. После этого заготовку развязывали, снова увлажняли, закатывая с другой стороны. Процесс изготовления войлока, протекая непрерывно, занимает обычно не менее трех часов. Готовую кошму стирали и вывешивали сушить на солнце. Этот длительный творческий процесс сопровождался импровизацией: шуточные песни, подбадривающие мастериц, танцы, веселые комментарии.

Войлок - удивительно пластичный, универсальный и, несмотря на свое древнее происхождение, современный

59

linked to one another through this folk art of Bashkortostan which makes the strength and attractiveness of its cultural heritage.

Bibliography:Bikbulatov N. V. World Vision, Religious

Beliefs // The History of Bashkortostan from ancient times to the 60’ies in the 19th Century, Ufa, 1997. pp 163-166

Bikbulatova A. A. The modernization of the Felting Technology in the Production of Curative and Protective Materials // History of Science and Technology 2011. No: 3, Special Issue No: 1. pp 78-83

The History of the Bashkort People. M., 2009

Masalimov T. Felt in Bashkort Culture // Catalogue of the Felting Art Exhibition “Tamga” held on the occasion of the 175th Anniversary of the Birthday of M. Akmulla, Ufa, 2008.

Nagaeva L. I. Traditions, Folk Celebrations and Feasts of the People of Bashkortostan, Ufa, 1999

References of the author: 2008 – Province of Khaybullinskiy/Bashkortostan

Roslavtseva L. I. Fine Arts and Handcrafts of Caucasian Peoples in the 18th-20th Century, M.: State Art Museum of Eastern Peoples, 2009. 72 с., photograph, painting? resim.

Chivilikhin V., A. Hafıza // Novel-journal. 1982. No: 16. p. 99.

Shitova S. N., Folk Art: Southern Bashkort Felt, Carpets and Fabrics, Ufa, 2006.

Yagafarova. 2009.

Yanbukhtina A., Folk Traditions of Ornamental Items in Bashkort Houses, Ufa, 1993.

Yanguzin R., Rakhmatullina Z. The Bashkort Sabantoy – Spring Feast (history and modernity) // Citizen 2003. No: 6. pp. 45-53.

keçenin merkezini Asyanın at üreticilerine mâl ederken bazıları Orta Asya ve Kuzey Kafkasya’da yerleşik hayat süren koyun yetiştiricilerine dayandırmaktadır.

Keçeler, genellikle ekip halinde yani “өмә” (öme - imece) olarak birbirine yakın insanlar, akrabalar veya komşular davet edilerek kalabalık gruplar halinde yapılır. Herkes memnuniyetle bu davete iştirak ederdi. Hızlı bir şekilde tamamlanan iş ve ortaklaşa verilen emek insanlara sevinç verirdi. Bu tür etkinlikler yapılan ikramlar, söylenen şarkılar ve danslarla eğlenceli bir hâle getirilirdi.

Küçük ebatlardaki eşyaların yapımı, keçe üzerine yapılan nakışlar ve çizilen resimlerin netliği oldukça dikkat gerektiren bir iş olduğu için sadece Başkurdistan keçecilerinde değil, Kazak, Türkmen, Kuzey Kafkasya halklarında da elle keçe yapma tekniği tercih edilirdi. Yün eğirme işinin kolay olması için üst üste yığılan yünlerin üzerin huş ağacı dallarından yapılmış süpürge ile kaynar su serpiştirilir ve yün ısıtılır. Keçe ahşap sırık (oklava) yardımı ile dövülüp sıkıştırılır. Yün dikkatli bir şekilde oklavaya (masura) sarılarak rulo haline getirilir. Dokuma tezgâhına bağlanan masura düzgün sıralar halinde iki yönlü yuvarlanır ve oklava yardımıyla sıkıştırılır. Yarıya kadar dokunan keçe çıkartılır ve yeniden ıslatılarak diğer ucundan tekrar tezgâha sarılıp sıkıştırılır. Bir keçenin dokunması aralıksız çalışma ile en az üç saat sürmektedir. Hazırlanan keçe yıkanır ve kuruması için güneşli bir yere asılır. Bu uzun ve yorucu dokuma sürecini kadınlar, şarkılar, danslar ve söylenen manilerle daha eğlenceli hâle getiriler.

Keçe, zarifliği, doğallığı, dayanıklılığı ve yumuşaklığıyla araştırmacıların dikkatini çeken ve insanları kendine hayran bırakan bir eşyadır. Gelecek vadeden keçe sanatı, geliştirilen teknikler sayesinde giderek yaygınlaşmaya başlamıştır. Başkurdistan keçe sanatındaki manevi çekim gücünün gelecek

материал, привлекающий все больше и больше исследователей своей красотой и прочностью, мягкостью и естественностью. Постепенно возрождаются приемы изготовления изделий из этого уникального материала, имеющего большое будущее. Через народное искусство сохраняется связь времен, притяжение культурного, духовного пространства из прошлого к настоящему для формирования будущей самобытности искусства Башкортостана.

Литература:Бикбулатов Н.В. Мировоззрение,

религиозные верования // История Башкортостана с древнейших времен до 60-х годов XIX в. Уфа, 1997. С. 163-166.

Бикбулатова А.А. Модернизация технологии изготовления войлока с целью производства лечебно-профилактических изделий // История науки и техники. 2011. № 3, спецвыпуск № 1. С. 78-83.

История башкирского народа. М., 2009.Масалимов Т. Войлок (кейез) в культуре

башкирского народа // Каталог выставки художественного войлока “Тамга”, посвященной 175-летию со дня рождения М. Акмуллы. Уфа, 2008.

Нагаева Л.И. Башкирские народные праздники, обряды и обычаи. Уфа, 1999.

Полевой материал автора. 2008 г. - Хайбуллинский район РБ.

Рославцева Л.И. Декоративно-прикладное искусство народов Кавказа XVIII-XX вв. М.: Государственный музей искусства народов Востока, 2009. 72 с., илл.

Чивилихин В.А. Память // Роман-газета. 1982. № 16. С. 99.

Шитова С.Н. Народное искусство: войлоки, ковры и ткани у южных башкир. Уфа, 2006.

Ягафарова. 2009.Янбухтина А. Народные традиции в

убранстве башкирского дома. Уфа, 1993.Янгузин Р., Рахматуллина З. Башкирский

60

5 Soruda TÜRKSOY Birincileri yazı dizimizin ilk konuğu Zaur Emiraslanov. 1980 yılında Azerbaycan’ın Bakü şehrinde dünyaya gelen sanatçı, genç yaşına rağmen pek çok başarının sahibi. Son olarak 19-23 Mayıs 2012 tarihinde II. Türkçe Konuşan Ülkelerarası Ses Yarışması’nda birincilik elde eden sanatçıyı gelin daha yakından tanıyalım.

Müzik kariyeriniz hakkında bize bilgi verir misiniz?

İlk müzik eğitimime Bakü kentinde iki numaralı müzik okulunun Keman Bölümü’nde başladım. Bakü Müzik Akademisi’nin Solo Okuma Fakültesi yüksek lisans programını dereceyle bitirdim. Şu anda İç İşleri Bakanlığı İç Birlikler Nümunevi

Первый гость серии заметок о победителях ТЮРКСОЙ Заур Амирасланов. Артист, родившийся в городе Баку Азербайджана в 1980 году, не смотря на молодой возраст, является владельцем многих успехов. Давайте поближе узнаем артиста, который занял первое место во II музыкальном конкурсе тюрко-язычных стран 19-23 мая 2012 года.

Не расскажете ли нам о своей музыкальной карьере?

Первое свое музыкальное образование я получи в секции скрипки второй музыкальной школы города Баку. С отличием окончил программу магистратуры в факультете сольного чтения музыкальной академии Баку. Сейчас я являюсь солистом образцового оркестра внутренних войск министерства внутренних дел и выполняю шефство над этим оркестром.

Silifke Ses Yarışması BirincisiZaur EMİRASLANOV

Zaur EMİRASLANOV won the First Prize of the Singing Competition of Silifke

С любовью Заур Амирасланов.

61

The first guest of our series “TURKSOY in Five Questions” is Zaur Emiraslanov. The artist who was born in 1980, in the city of Baku, Azerbaijan, has already a brilliant career despite his young age. His latest achievement is the first prize he won at the Second International Singing Competition of Turkic Speaking Countries which took place between May, 19th-23rd 2012. Here are the questions he kindly accepted to answer.

Could you tell us a bit more about your music career?

I started studying music in the violin section of the second best music school of Baku. I graduated with excellence from the faculty for soloists of the Academy of Music of Baku. I am currently the soloist and conductor of the State Orchestra of the Ministry of Internal Affairs of Azerbaijan.

Have you ever participated in such events before?

I have taken part in many competitions throughout my music career. On March 10th, 2012, I was awarded the “Senior Artist” title by the President of the Republic of Azerbaijan Cenab Ilham Aliyev. Other competitions where I won the first prize are ‘Dawns of Subh’, ‘The Golden Key’, ‘The Green Leaf’, ‘My

62

Orkestrası’nın solisti ve aynı orkestranın şefliğini yapıyorum.

Daha önce bu tür etkinliklere katıldınız mı?

Müzik kariyerimde pek çok yarışmaya katıldım. 10 Mart 2012 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Cenab İlham Aliyev tarafından “Emektar Artist” unvanına layık görüldüm. ‘Sübh Şafakları’, ‘Altın Anahtar’, ‘Yeşil Yaprak’, ‘Vetenim Azerbaycan’, ‘Bakü Sonbaharı 2001’ yarışmalarında birincilik kazandım.

TÜRKSOY Türk Dili Konuşan Ülkeler Ses Yarışması’ndan nasıl haberdar oldunuz?

Türk Müzik Birliği (TMB) kanalının Bakü temsilciliğinin desteği ile bu yarışmaya

Homecountry Azerbaijan’ and ‘Autumn in Baku 2001’.

How have you heard about TURKSOY’s International Singing Competition of Turkic Speaking Countries?

I have taken part in this competition with the support of the Representation of the Turkic Music Association Channel in Baku. I have seen the advertisement of the competition, so I applied to participate in it.

I am proud to have won the first prize in this competition which has been a turning point in my music career, and will be, I believe, a strong motivation for new successful achievements.

Вы раньше принимали участие в таких мероприятиях?

Я в своей музыкальной карьере участвовал во многих конкурсах. 10 марта 2012 года я получил титул «заслуженный артист» со стороны Президента Азербайджанской Республики его превосходительства Ильхама Алиева. Я занял первое место в конкурсах «Sübh Şafakları» (Утренние Зори), «Altın Anahtar» (Золотой Ключ), «Yeşil Yaprak» (Зеленый Лист), «Vetenim Azerbaycan» (Моя родина Азербайджан), «Bakü Sonbaharı 2001» (Баку Осень 2001).

Как вы узнали о музыкальном конкурсе тюркоязычных стран ТЮРКСОЙ?

Я принял участие в этом конкурсе с поддержкой представительства в Баку канала Türk Müzik Birliği

63

katıldım. Yarışmanın reklamını görüp yarışmaya başvuru gerçekleştirdim.

Yarışmada kazandığım birincilikten dolayı gurur duyuyorum. Bu yarışma müzik hayatımda bir dönüm noktası oldu, yeni başarıların kaynağı olacağına da inanıyorum.

Yarışmaya hangi eserler ile katıldınız? Seslendirdiğiniz eserleri seçerken nelere dikkat ettiniz?

Birinci turda Müslim Magomayev’in ‘Azerbaycan’ eserini icra ettim. Finalde ise büyük usta Zeki Müren’in repertuarından ‘Unuttun Beni Zalim’ şarkısını seslendirdim.

Okuyacağım şarkıların benim tarzıma uygun olmasına çok dikkat ederim. Özellikle bir sanatçı kendi sesini çok iyi tanımalı ve kendi ses rengine uygun eserleri seçmeli diye düşünüyorum.

Organizasyon nasıl geçti? Yaşadıklarınızı birkaç cümlede özetler misiniz?

Harika bir organizasyon oldu. Türkiye’de olduğum sürece her şeyden büyük zevk aldım. Asla unutamayacağım bir etkinlikti. Kuruluşundan bu yana kültür ve sanat alanında pek çok başarılı faaliyete imza atan TÜRKSOY’a, TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov’a ve tüm organizasyon heyetine derin teşekkürlerimi sunuyorum. Bir daha görüşmek dileğiyle…

Sevgilerimle Zaur Emiraslanov.

Which works have you performed at the competition? What were your criteria while choosing them?

In the semi-final of the competition I performed ‘Azerbaycan’, composed by Muslim Magomayev. At the finale, I sung “Unuttun Beni Zalim” (You forgot me, you cruel) by the legendary Zeki Muren.

The most important thing to me is that the song I sing suits my voice and my character. I think it is paramount for a lyrical artist to chose songs which suit his/her timbre and voice colour.

What about the organization of the event? Could you tell us a bit more about your experience?

The organization of the event was also excellent. While in Turkey, I have enjoyed everything a lot. Then there was that unforgettable event. I would like to extend my sincere gratitude to TURKSOY which has been carrying out many successful cultural and artistic events since its foundation and to its Secretary General Dusen Kaseinov for his devotion to the promotion of Turkic culture and art. Many thanks as well to the organizational team.

Looking forward to meeting you again in the future …

(TMB) (Ассоциация тюркской музыки). Увидев рекламу конкурса, сделал заявление.

Я горжусь тем, что занял первое место на этом конкурсе. Этот конкурс стал переломным моментом в моей музыкальной жизни, и я верю, что это будет источником новых успехов.

С какими произведениями вы участвовали на конкурсе? На что вы обращаете внимание при выборе произведений, которых вы озвучили?

На первом туре я исполнил произведение «Азербайджан» Муслима Магомаева. А на финале озвучил песню «Unuttun Beni Zalim» из репертуара великого мастера Зеки Мюрен.

Я обращаю большое внимание на то, чтоб песни, которых я буду петь, соответствовали моему стилю. Я думаю, что исполнитель особенно должен хорошенько познать свой голос и выбирать произведения соответствующие цвету своего голоса.

Как прошло мероприятие? Вкратце в виде нескольких предложений озвучьте свои переживания?

Мероприятие было на высшем уровне. Я получал удовольствие от всего, пока я находился в Турции. Было незабываемое мероприятие. Выражаю огромную благодарность ТЮРКСОЙ, который от своего учреждения до сегодняшнего дня поставил свою подпись под многими очень успешными мероприятиями в сфере культуры и искусства, Генеральному Секретарю ТЮРКСОЙ Дюсен Касеинову и всей организующей делегации.

С пожеланием встретиться еще раз...

64

Heyecanı

The Eurovision Song Contest: Always An Exciting Experience

Her yıl Avrupa ülkeleri

arasında düzenlenen dünyanın

en ünlü ve uzun soluklu

şarkı yarışması Eurovision,

2012 yılında ilk defa Güney

Kafkasya’da, ateşler ülkesi

Azerbaycan’da gerçekleştirildi.

Azerbaycan, Muğam’ın

“Karabağ şikestesi” ile

UNESCO tarafından insanlığın

somut olmayan kültürel

mirasının başyapıtları listesine

«Евровидение» - это самый известный и популярный конкурс песни в мире, проводимый между европейскими странами каждый год, впервые в 2012 году был осуществлен на южном Кавказе, в Азербайджане - «Стране огней». Азербайджан, является родиной чудесной музыки, которая, затрагивая сердца, вошла в список шедевров устного и не материального

The Eurovision Song Contest

is undoubtedly one of the

most popular competitions

organized every year between

European countries. In 2012,

it has been held for the first

time in Southern Caucasia, in

Azerbaijan. With its typical

mugam songs which were

included in the list of intangible

cultural heritage of the

UNESCO, Azerbaijan is the

ВОЛНЕНИЕ КОНКУРСА ПЕСНИ «ЕВРОВИДЕНИЕ»

Zivar ZEYNALOVA Zivar ZEYNALOVA Зивар ЗЕЙНАЛОВА

65

girmiş,

kalpleri

titreten,

mucizevî müziğin

ana vatanıdır. Doğu ve

Batı motiflerini, eski ve yeni

nağmeleri uyumlu bir şekilde

birleştirerek oluşturduğu

kendine has müziğiyle dünya

müzik kültürünün gelişmesine

daima katkıda bulunmuş bir

ülkedir Azerbaycan.

Tüm dünyada benimsenip

geleneğe dönüşmüş bir

etkinlik olan Eurovision şarkı

yarışmasının, Azerbaycan’da

gerçekleştirilmesi Türk

dünyasını sevindirirken,

etkinlik ile kültürlerarası

diyaloga da önemli katkılar

sunulmuştur.

Eurovision yarışmasının

en yeni üyelerinden biri

olan Azerbaycan, yarışmaya

katıldığı ilk tarihten bu yana

geçen kısa sürede büyük

başarılara imza atmıştır. 2008

yılında Sırbistan’ın başkenti

Belgrad’ta düzenlenen 53.

Eurovision Şarkı Yarışmasına

ilk kez katılan Azerbaycan, 43

ülke arasında sekizinci, 2009

yılında Rusya’nın başkenti

Moskova’da düzenlenen 54.

Eurovision Şarkı Yarışması’nda

homeland of an extraordinary

powerful and emotive music.

It is a country which has

always been contributing to

the development of world

music through its own typical

melodies merging Eastern and

Western patterns with old and

new tunes …

The fact that the Eurovision

Song Contest was held in

Azerbaijan this year did not

only rejoice the Turkic World

but also strongly contributed to

intercultural dialogue.

Although Azerbaijan

is one of the most recent

members participating in this

competition, it has achieved

considerable success in a

relatively short period of time.

Indeed, it obtained the 8th

position among 43 countries at

the 53rd Eurovision Song Contest

наследия человечества со

стороны Юнеско с мугамом «Карабах шикестеси» (Разбитый Карабах). Страна, которая всегда делала вклад в развитие мировой музыкальной культуры с особой музыкой, созданной объединением в гармоничном виде восточных и западных мотивов, старых и новых мелодий…

Проведение в Азербайджане конкурса песни «Евровидение», которое является мероприятием, признанным во всем мире и превратившимся в традицию, обрадовала тюркский мир, и с этим мероприятием был сделан важный вклад в межкультурный диалог.

Азербайджан, который является одним из самых новых членов конкурса «Евровидение», за короткий срок, прошедший от даты первого участия в конкурсе, смогла добиться больших успехов. Азербайджан в 2008 году, где впервые участвовал, заняла 8 место среди 43 стран на 53 конкурсе песни «Евровидение», который был проведен в столице Сербии в Белграде, в 2009 году заняла 3 место среди 42 стран на 54 конкурсе песни «Евровидение», который был проведен в столице России в Москве, в 2010 году заняла 5 место среди 39 стран на 55 конкурсе песни

66

42 ülke arasında üçüncü, 2010

yılında Norveç’in başkenti

Oslo’da düzenlenen 55.

Eurovision Şarkı Yarışması’nda

ise 39 ülke arasında beşinci

sırada yer almıştır.

En nihayetinde Almanya’nın

Düsseldorf kentinde

yapılan 56. Eurovision Şarkı

Yarışması’nda Azerbaycan’ı

temsil eden Eldar Kasımov

ve Nigar Cemal sergiledikleri

yüksek performans ile

birinciliği elde etmiştir. Bu

galibiyet ülkenin dünyada

daha yakından tanınmasına

vesile oldu. Zira bu dönemde

tüm Avrupa’nın hatta dünyanın

dikkati etkinliğe ev sahipliği

yapan Azerbaycan’a yöneldi.

Dünyanın her yerinden

yarışmayı izlemek için gelen

insanlara ve gazetecilere

Azerbaycan, başkenti Bakü’de

Türk misafirperverliğini en

güzel örneklerini sunmaya

held in Belgrad, the capital of

Serbia in 2008 which was its first

performance in this competition.

In 2009 it was the third best

country among 42 countries at

the 54th Eurovision Song Contest

held in Moscow, the capital of

Russia. A year later, it came 5th

among 39 countries at the 55th

Eurosvision Song Contest held

in Oslo, the capital of Norway.

Finally, with a brilliant

performance by Eldar Kasımov

and Nigar Cemal at the 56th

Eurovision Song Contest which

took place in Dusseldorf,

Germany, Azerbaijan won the

copmpetition. This victory

has of course been a unique

promotion for the country, as it

attracted the attention of Europe

and the world to Azerbaijan,

the host of the event which

took this opportunity to show

its hospitality to all the guests

and journalists who came to

watch the competition. As one

journalist put it: “Baku which

merges the legendary charm of

Istanbul with the architectural

«Евровидение», который был проведен в столице Норвегии в Осло.

И наконец, с высокими результатами показанными Эльдаром Гасымовым и Нигяр Джемаль, которые представляли Азербайджан на 56 конкурсе песни «Евровидение», проведенном в городе в Германии заняли первое место. Эта победа стало причиной более близкого изучения страны в мире. Так как в этом периоде внимание всей Европы даже всего мира было направлено на Азербайджан, где проводилось мероприятие. Азербайджан, и столица Баку показали тюркского гостеприимство всем людям и журналистам, прибывшим чтобы посмотреть конкурс из разных частей света. Выражением одного журналиста Баку «столица, где объединилась старая привлекательность Стамбула с архитектурным видом Дубая», стал всеобщим центром

67

çalıştı. Bir gazetecinin

deyimiyle “İstanbul’un eski

cazibesi ile Dubai’nin mimari

görüntüsünün birleştiği

başkent Bakü, dünyanın ilgi

odağı haline gelmişti. Bu gurur

ve sevinç sadece Azerbaycan’ı

değil tüm Türk dünyasını da

sardı..

Yarışma için hazırlanan

logo ve slogan oldukça dikkat

çekiciydi. “Light Your Fire”

(Kendi Ateşini Yak) sloganı

aynı zamanda Ateşler Ülkesi

olarak anılan Azerbaycan’ın

da simgesi. Logo dikkatlice

incelendiğinde kullanılan

güneş, ay ve yıldız figürleri

kültürel müzikte dans,

şeffaflık, güven ve barışın

göstergesidir. Azerbaycan,

Eurovision 2012 Şarkı

Yarışması ile bağımsızlıktan

bu yana geçen sürede kültürel

alandaki gelişimini tüm

dünyaya göstererek, Kristal

Salon’dan Türk barış ateşinin

sıcaklığını milyonlarca kişiye

ulaştırmıştır.

skyline of Dubai has become the

limelight of the entire world. We

can definitely say that this has

been a great source of pride and

joy not only for Azerbaijan but

also for the whole Turkic World.

The slogan and logo designed

for the competition were quite

eye catching : “Light your fire”

which is a slogan reminding

of the fact that Azerbaijan is

also known as the land of fire.

And the logo of Azerbaijan

displaying the sun, moon

and stars is clearly a symbol

of transparency, confidence

and peace through culture,

art, music and dance. With its

participation in the Eurovision

Song Contest 2012, Azerbaijan

has shown its cultural progress

to the whole world and warmed

the hearts of millions with the

peace fire of the Turkic World lit

in the Crystal Hall.

внимания мира. Можем сказать, что это гордость и радость охватила не только Азербайджан, но и весь тюркский мир.

Логотип и лозунги, составленные для конкурса, были очень привлекательными. Лозунг «Light your fire» (Зажги свой огонь) одновременно еще является и символом Азербайджана, который славится как страна огней. При внимательном рассмотрении логотипа, использованные фигуры солнца, луны и звезды являются показателем танца в культурной музыке, прозрачности, безопасности и мира. Можем сказать, что Азербайджан с конкурсом песни «Евровидение 2012» года показав всему миру свое культурное развитие, доставил миллионам людей теплоту тюркского огня мира из Кристального зала.

68

AZERBAYCAN

KIRGIZİSTAN

TÜRKMENİSTAN

KAZAKİSTAN

ÖZBEKİSTAN

ALTAY (R.F.)

Bülbülü saldılar qəfəsə dedi: “Ay Vətən, ay Vətən”. Buraxdılar,

qondu tikan koluna, dedi: “Can Vətən, can Vətən”.

(Bülbülü altın kafese koymuş “Ah Vatanım demiş”. Bıraktılar

kondu diken koluna, dedi ki: “Can Vatan, Can Vatan”.)

(Посадили соловья в клетку, спел: «Где же моя Родина?»

Отпустили, сел на колючую ветку, спел: «Ты, душа моя, Родина».)

(If you put a nightingale in a golden cage, it will miss its homeland: free-

dom. Let it go, and it will sing its hapiness to be free again.)

Baş-başa verməyincə daş yerindən qalxmaz.

(Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz.)

(Одна голова хорошо, а две - лучше.)

(If you do not unite, you will not be successful.)

Бешиктеги баланын Бек болоорун ким билет, карындагы баланын Хан болоорун ким билет.

(Beşikteki çocuğun, iyi olacağını kim bilir, Karındaki çocuğun han olacağını kim bilir.)(Кому детки в радость, кому на горе: из одной клетки да не равны детки.)(Who knows whether a child in a cradle will be good, who knows whether

an unborn child will be a khan (ruler, sovereign).)Жылуу жылуу сүйлөсөң жылан ийнинен чыгат.(Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.) (Сладкая речь и змею из норы вытащит)

(Speak smoothly and even a snake will get out of its nest.)

Güli govı göryan tikenine döz getir.

(Gülü seven dikenine katlanır.)

(Кто любит розу, полюбит и шипы.)

(Who loves roses, must endure their horns.)

Kemsiz gözel bolmaz.(Kusursuz güzel olmaz.)

(Нет красавицы без недостатков.)

(There is no beauty without failures.)

Жігіт адамға жетпіс өнер де аз.

(Yiğide yetmiş çeşit hüner az gelir.)

(Джигиту знания и семидесяти ремесел мало.)

(Brave men have more than seventy talents.)

Білмеген айып емес, сұрамаған-айып.

(Bilmemek ayıp değil, sormamak ayıp.)

(Не знать - не стыдно, стыдно не спросить.)

(It is not shameful not to know but it is shameful not to ask.)

Kim gapirganiga boqma, nima gapirganiga boq.(Kimin söylediğine değil ne söylediğine bak.)(Не смотри, кто говорит, а посмотри, что говорит.)(It does not matter who speaks, but what is spoken.)Agar odamni bilmoqchi bo’lsang, uning do’stiga boq.

(Bir kimseyi tanımak istiyorsan, düşüp kalktığı arkadaşlarına bak.)(Если хочешь узнать человека, посмотри на его друга.)

(If you want to know someone, have a look at his/her friends.)

Теңериде кудай, телекейде каан.

(Gökte Tanrı, yerde Kağan.)

(Бог на небе. Каган - божья мощь на земле.)

(God in heaven, Khan on earth.)

Өчкөн от күйбес, өлгөн кижи тирилбес.

(Sönen ateş yanmaz, Ölen kişi dirilmez.)

(Умерший не вернется, погасший огонь не загорится.)

(Extinguished fire does not burn, dead people do not resuscitate.)

Atasözleri milletlerin yaşayışlarını, deneyimlerini, tecrübelerini ve dünya görüşlerini yansıtan son derece önemli kaynaklardır. Ait oldukları milletlerin sosyo-kültürel yapısının oluşum ve gelişim süreçleri hakkında, bizlere ipuçları verir. Bir çeşit kültür köprüsüdür ata sözleri, geçmişi bugüne bağlayan...

Türk dünyasında ortak pek çok ata özü bulunmaktadır. Bunların bir kısmında küçük farklılıklar olsa

Пословицы и поговорки являются очень важным источником, который отражает образ жизни, жизненный опыт, полученные навыки и взгляд на мир у народов. Этот источник дает нам подсказки о возникновении и развитии социально-культурной структуры нации, к которой они принадлежат. Пословицы и поговорки являются своего рода культурным мостом, соединяющим прошлое с сегодняшним днем…

В тюркском мире существуют много общих пословиц. Несмотря на незначительные различия в некоторых своих частях, они подобны друг другу и

Proverbs are not only an essential part of a nation’s customs, habits and tradition but also reflect its vision of the world. They give us precious hints about the social and cultural structure and evolution of the nation they belong to. In a way, proverbs are cultural bridges between the past and the present...

There are quite a number of proverbs used in countries of the Turkic World. Although there are slight differences between some of them, they do have

Atasözleri - Притчи - Proverbs

69

BAŞKURDİSTAN (R.F.)

HAKASYA (R.F.)

TATARİSTAN (R.F.)

GAGAVUZ YERİ (Moldova)

SAHA (YAKUT) (R.F.)

TIVA (R.F.)

Йəйгə сыкhаң, кышты уйла..

(Yaz diye yola çıkarsan, kışı göze al)

(В лето выйдешь - думай о зиме.)

(Whenever you start something, be prepared for the worst.)

Теле барҙын иле бар.

(Kimin dili varsa onu ülkesi vardır.)

(У кого есть язык, у того есть страна.)

(Who has a language has a country.)

Көп пилип, ас чоохтап чөрЧалгыс кизи чоннаң хортых, чалгыс агас чилдең хортых.Эр, эпчи кишинин арасына кирбе.(Karı koca arasına girilmez.)(Знай много, да говори мало.)(Never intervene in a couple’s dispute.)

Таш атса - аш ат.(Taş atana ekmek at.)

(На зло отвечай добром.)

(If they throw Stones at you, throw back some bread to them.)

Авызы пешкəн салкын суны өреп эчкəн.

(Sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek yer.)

(Кто на молоке обжегся, тот и на воду (здесь на йогурт) дует.)

(Once hurt, be cautious.)

Eni dostu aara ama eski dostu da unutma.

(Yeni dostu ara ama eski dostu da unutma.)

(Ищи новых друзей, но старых не забудь.)

(Look for new friends but do not forget old friends.)

Tok acın halini bilmeer.(Tok acın halinden anlamaz.)

(Сытый голодного не поймет.)

(Who is satiated will not understand what it feels like to be hungry.)

Сүтүктээх сүүс айыылаах, уорбут биир айыылаах.(Çalan bir kere suçlu, çaldıran bin kere.)(У потерявшего - сто грехов, у укравшего - один грех.)

(The thief’s fault is onefold, that of the burgled one is a thousandfold.)Тoрyy илик огого биhик онгостубу дылы.(Doğmamış çocuğa don biçilmez.)(Делить шкуру неубитого медведя.)(Do not act upon unreal facts.)

Бай мен дээш, бардамнава, ядын мен дээш,

муңгарава.

(Zenginim diye övünme, yoksulum diye haset olma.)

(Не хвались, из-за того, что богат, не печалься, из-за того, что беден.)

(If you are rich, do not be proud of your wealth and if you are poor, do not envy the wealthy ones.)

Будра кырыыр, бодаган өзер.

(Büyük deve ölürse taylak (yavru deve)var, havutu yerde kalmadı.)

(Когда умрет верблюд и останется верблюжонок, не останется на

земле его попона.)

(There comes a day when adults die and their children take over their legacy.)

da genellikle birbiriyle benzeşmekte ve içerisinde şiirsel ortak unsurları barındırmaktadır.

Ortak atasözlerimiz gerçek hayattan kopuk olmayan, hayatın sosyo-kültürel bütün safhasını konu almaktadır. Yiğitlik, mertlik, ağırbaşlılık, sabır ve konukseverlik; sosyal değerler olarak da doğum ve ölüm, ekonomi, tarım ve hayvancılık, tabiat ve evren, iklim ve takvim gibi konular ortak atasözlerini oluşturur.

similarities as far as characteristics of poetry like verses, length, resemblance and rhetorical means such as inverted sentences are concerned.

Our common proverbs reflect a whole series of human character traits and socio-cultural aspects of life. Bravery, honesty, wisdom, seriousness, patience and hospitality, birth, death, economy, agriculture, animal husbandry, nature, the universe, climates and calendars all find themselves reflected in common proverbs of the Turkic World.

сохраняют в себе рифму, лаконичность, сходство и такую черту стихотворного творчества как перевернутое предложение.

Наши общие пословицы и поговорки связаны с реальной жизнью, и охватывают все социально-культурные сферы. Такие темы как смелость, храбрость, уравновешенность, терпеливость и гостеприимство, в качестве социальных ценностей рождение и смерть, в том числе экономика, сельское хозяйство и животноводство, природа и вселенная, погода и стихии являются предметом общих пословиц и поговорок.

Atasözleri - Притчи - Proverbs Atasözleri - Притчи - Proverbs

70

Zemfira Galimova Автобиографические заметки.

Zemfira Galimova Otobiyografi

Zemfira Galimova Autobiographical Memories

Я, ГалимоваЗимфира Ахатовна, родилась в одном из живописнейших районов Башкортостана, в Салаватском районе. Я очень люблю свою малую Родину и часто там бываю. Люблю в родных местах проводить свой отпуск, полазить по горам, купаться в реке Ай. Красота Уральских гор, древность этой прекрасной земли, уникальность ее истории, реликтовая природа и общение с интересными людьми дает мне заряд энергии и вдохновения на целый год!

Еще совсем юной, в 13 летнем возрасте, я уехала учиться в город, и, очень тосковала по родным местам. Тогда я впервые поняла, что для человека значит РОДИНА…

Затем учеба в Чувашском государственном педагогическом институте им. И. Я. Яковлева

города Чебоксары (ныне университет), на

художественно – графическом факультете.

В 1978 году окончила институт… и, какое было счастье вернуться в «родные пенаты», в коллектив своих

Başkurdistan (R.F.)’ın güzel manzaralı Salavat ilçesinde doğdum. Bu küçük ve şirin vatanımı seviyor, sık sık ziyaret ediyorum. Özellikle yıllık iznimi aldığımda kendi topraklarıma gitmeyi, dağlara tırmanmayı, Ay Nehri’nde yüzmeyi seviyorum. Oradan uzakta kaldığım bir yıl boyunca, Ural

Dağları’nın güzelliği, bu

muhteşem

I was born in Salavat, a district of Bashkortostan (R.F.) with its beautiful views . I love this small and lovely hometown of mine and frequently go back there. I love to return to my homeland, to climb the mountain and swim in the Ay River (Moon River ), especially on my annual leave. And for the rest of the year, when I’m away from there, I get my energy and inspiration from the beauty of the Ural Mountains, this splendid ancient land, its distinctive history and ancient nature, and from interaction with different people

Memories of My EducationWhen I left my homeland in

my thirteenth year, still at a childish age, for my further education, I came to truly comprehend what a homeland could mean for a human being, how it creates a great yearning.

Later, I was to receive

71

недавних наставников. И с тех пор, вот уже 34 года, я обучаю детей основам изобразительного искусства в уникальном учебном заведении Башкортостана, в Республиканской художественной гимназии интернате, названный именем, в честь первого профессионального башкирского художника КасимаСалиаскаровича Девлеткильдеева. (К. С. Девлеткильдеев – первый в истории башкирского изобразительного искусства художник – башкир, который еще в дореволюционные годы получил профессиональное образование в Центральном училище технического рисования барона Штиглица в Санкт – Петербурге. Он стал основоположником национальной темы, воплощенный им с большим профессионализмом и проникновением в народные характеры.)

Труден и ответственен путь педагога – художника. Настоящий мастер не заставляет никого идти его путем, а только указывает в каком направлении двигаться, помогая и поддерживая ученика, ни в коем случае не уничтожая аромата его индивидуальности.

toprakların kadimliği, tarihinin eşsizliği, yaşlı doğası ve farklı insanlarla etkileşimde bulunmak bana enerji ve ilham veriyor.

Henüz çocuk sayılabilecek bir yaşta 13 yaşında vatanımdan eğitim almak için ayrıldığımda, vatan toprağının insan için ne ifade ettiğini büyük bir hasretle anladım.

Daha sonra günümüzde üniversite olarak eğitim vermeye başlayan Çeboksarı (Cheboksary) şehrindeki İvan Yakovleviç Yakovlev Çuvaş Devlet Pedagoji Enstitüsü’nün Sanatsal Grafik Fakültesi’nde öğrenim gördüm.

Enstitüden mezun olduğum 1978 yılında kendi topraklarıma ve yakın dönem hocalarımın grubuna geri döndüğümde yaşadığım mutluluk tarif edilemez. O günden bu yana geçen 34 yıl boyunca, Başkurdistan (R.F.)’ın eşsiz eğitim kurumunda, ilk profesyonel Başkurt ressamı Kasim Salighaskarovich Devletkildeev’in adını taşıyan Cumhuriyet Yatılı Sanat Okulu’nda çocuklara güzel sanatların temellerini öğretiyorum.

(K.S. Devletkildeev: Henüz devrim öncesinde Sankt-Petersburg’daki Baron Stieglitz Merkez Teknik Resim Meslek Okulu’nda mesleki eğitimini

my education at the Ivan Yakovlevich Yakovlev Chuvash State Pedagogical Institute, in the Cheboksaray Province. Today the Institute offers an education at a university level.

My happiness was beyond words when I returned to my homeland and the group of my recent teachers in 1978 when I graduated from institute. Since that day, for 34 years, I have taught the basics of fine arts to children in the Republic Boarding art School named after Kasim Salighaskarovich Devletkildeev, the first professional Bashkir painter.

(K.S. Devletkildeev: the first Bashkir painter in fine arts history, of Bashkortostan (R.F.), who was educated at the Baron Stieglitz Central Technical Painting School in Saint-Petersburg before the Revolution. He was the founding father of national theme with great professionalism and understanding of qualities of

72

Многие мои выпускники теперь уже известные художники, архитекторы, дизайнеры, сценографы, дизайнеры одежды, иллюстраторы, искусствоведы, педагоги и я ими очень горжусь…

В 2002 году за педагогическую работу я была удостоена звания «Заслуженный учитель Республики Башкортостан». «Отличник образования Республики Башкортостан» (1995), Лауреат Конкурса «Учитель года 2000» в номинации «Педагогический поиск», Победитель конкурса «Лучший учитель Российской Федерации» в рамках Приоритетного Национального Проекта «Образование», Москва.(2007).

Для меня стало большим событием – вступление в члены Союза художников

tamamlamış, Başkurdistan (R.F.)’da güzel sanatlar tarihinde ilk Başkurt ressam. Büyük bir profesyonellik ile ve halkın vasıflarına vakıf olarak ulusal temanın fikir babasıdır.)

Eğitimci bir ressamın yolunun zorlu ve sorumluluk istediği su götürmez bir gerçektir. Gerçek bir usta hiç kimseyi kendi yolundan gitmek için zorlamaz tam aksine ona yardım eder ve kendi çizgisini yok etmeden yönünü bulması için destek verir. Bunun önemine inanan biri olarak mezun olan öğrencilerimin çoğu ünlü ressam, mimar, tasarımcı, dekor ressamı, giysi tasarımcısı, illüstratör, sanat bilimcisi ve öğretmen olarak bana büyük bir gurur yaşatmaktadırlar.

Mesleki hayatım süresince çeşitli ödüllerde aldım. 2002 yılında pedagojik çalışmalarımdan dolayı “Başkurdistan (R.F.) Cumhuriyeti

society It is crystal clear that

an educator-painter has a difficult path that is laden with responsibilities. A true master never forces others to follow the master’s own path, on the contrary he/she helps the students and supports them in finding their own true direction. That my students, graduating as painters, architects, designers, stage designers, costume designers, illustrators and teachers, have realized the importance of this, makes me feel proud.

Awards and TitlesIn 2002, I received the title of

“Old and Faithful Teacher of the Republic of Bashkortostan (R.F.)”, and the title of “First Degree Teacher of the Republic of Bashkortostan (R.F.)” in 1995 thanks to my pedagogical research.

In the pedagogical research category, I received the award, “Teacher of the Year”, in the 2000 contest and I was awarded first place in the “Teacher of the Year of the Russian Federation” contest held in Moscow in 2007. In the same year, I was elected to the Russian Federation Union of Painters.

Since 1978, my works have been exhibited in Decorative and Applied Arts (watercolor painting, pedagogy) in four international shows and solo exhibitions of Russian Federation. My works have repeatedly been awarded with certificates of appreciation at exhibitions and in competitions at different levels. I have works in the collection of the Nesterov Art Museum (Ufa Province) of Bashkortostan, the Kurgan

73

РФ (2007). С 1978 года выставляюсь на республиканских, в том числе специальных (ДПИ; акварель; педагогика), и групповой специальной (ДПИ), региональных, всероссийских, российских, международных и четырех персональных выставках. Мои работы неоднократно отмечались дипломами, грамотами и я несколько раз удостаивалась звания лауреата выставок – конкурсов различного уровня. Работы находятся в коллекции Башкирского художественного музея имени М. В. Нестерова (Уфа), в Курганском художественном музее (г. Курган), в коллекции международной организации «ТЮРКСОЙ» (Анкара. Турция), в частных коллекциях России и за рубежом.

Горячий батик и акварель мои любимые материалы. Работаю в основном на национальные темы: картин размышлений вне времени и политики, воспевающие извечные вопросы бытия – свете и тьме, вечном и преходящем, любви и смерти, бесконечности времени и пространства. Мои произведения прежде всего обращены к прекрасной малой Родине, к национальной культуре с ее благородством и красотой. Я понимаю, что культура моего народа принадлежит к общечеловеческой культуре во всем ее многообразии.

Мои воспоминания о симпозиуме «ТЮРКСОЙ XIII»

14 июня 2010 года… Когда я вступила на трап Боинга и зашла в салон самолета, на меня посмотрела и улыбнулась от всей души очень красивая стюардесса. Я тогда поняла, что в Турции меня ждет радушный прием гостеприимного народа… И я нисколько не ошибалась…

С нами в Стамбул летели делегаты IIIВсемирного Курултая башкир - гости из Турции, а также участники симпозиума фотографов из Турции, которые были в гостях в Башкортостане.

Когда мы прилетели в Стамбул, город меня поразил

Emektar Öğretmen” unvanını, 1995 yılında ise “Başkurdistan (R.F.) Cumhuriyeti Birinci Dereceli Öğretmeni” unvanını bana verildi.

Pedagojik araştırmalar dalında 2000 yılında “Yılın Öğretmeni” yarışmasında ödül almaya hak kazandım ve “Eğitim Ulusal Öncelikli Proje” çerçevesinde 2007 yılında Moskova’da düzenlenen “Rusya Federasyonunun En İyi Öğretmeni” yarışmasında birincilik elde ederek aynı yıl Rusya Federasyonu Ressamlar Birliği üyeliğine kabul edildim.

1978 yılından itibaren dekoratif ve uygulamalı sanatlar: suluboya (akvarel) resim, pedagoji ve dekoratif uygulamalı sanatlarda, Rusya Federasyonu’nun uluslararası ve bireysel olarak düzenlediği dört sergide eserlerim sergilenmiştir. Çalışmalarım farklı düzeydeki yarışma sergilerinde defalarca diploma ve takdir belgeleri ile ödüllendirilmiştir. Başkurdistan (R.F.) M. V. Nesterov Sanat Müzesi’nin (Ufa şehri) koleksiyonunda, Kurgan Sanat Müzesi’nde (Kurgan şehri), “TÜRKSOY” Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı’nın (Ankara şehri, Türkiye) koleksiyonunda, Rusya Federasyonu ve yurtdışındaki özel koleksiyonlarda çeşitli çalışmalarım bulunmaktadır.

En sevdiğim ve tercih ettiğim malzemeler sıcak batik ve suluboyadır. Genellikle aydınlığın ve karanlığın, yani varoluşun süregelen sorunlarını, baki ve fani olanı, sevgiyi ve ölümü, zaman ve mekanın sonsuzluğunu anlatan, zaman ve politika dışı tefekkür resimleri gibi ulusal konuları işlerim. Eserlerim, her şeyden önce, muhteşem küçük vatanıma (Salavat), onun asilliği ve güzellikleri ile ulusal kültürüne yöneliktir. Halkımın kültürü, her türlü çeşitliliğine rağmen, evrensel kültürün bir parçasıdır.

Unutulmayacak bir tecrübe; “13. TÜRKSOY Uluslararası Ressamlar Buluşması”

2010 yılının 14 Haziran günü uçağın giriş kapısından girdiğimde oldukça güzel bir hostes bana bakarak tüm

Art Museum (Kurgan Province), the collection of “TÜRKSOY”, the International Turkish Culture Organization (Ankara Province, Turkey) and in private collections in the Russian Federation and abroad.

My favorite materials are warm batik and watercolor. My general themes are national subjects like light and darkness, the immortal and the mortal, love and death, the infinity of space and time, free-ranging independent “meditations in paintings. My works primarily depict my splendid little homeland (Salavat), its nobility and beauty and its national culture. The culture of my people is a part of universal culture despite its all diversity.

My Memories of the “13th TÜRKSOY International Painters Meeting”

A beautiful hostess looked and smiled sincerely at me when I stepped through the entrance door of the plane on June 14th, 2010. Then I understood how Turkish society would be hospitable and warm in its welcome to me. Now I see that I was never mistaken on that.

The members of the 3rd World Bashkir Council Committee, the guests from Turkey and the Turkish participants in the photography symposium in Bashkortostan (R.F.) were flying to Istanbul with us.

When we landed in Istanbul, I was amazed by the picture emerging from the unity of the massiveness of the city, the dynamic structure and the rhythm of life, as well as the architecture of the city.

74

своим масштабом, динамикой и ритмом жизни, а так же своим архитектурным обликом.

Приятный сюрприз ожидал и в студенческом городке Малтепе (?????) - я оказалась в большом, отдельном номере шикарного отеля «5 звезд». Отличный ресторан с меню «шведский стол», бассейн, вокруг кедровые леса и очень свежий воздух. Это был настоящий райский уголок!!!

В творческой лаборатории ТЮРКСОЙ XIII участвовали 17 художников из стран СНГ: Туркменистана, Казахстана, Киргизстана, Узбекистана, Азербайджана, Гагаузии; из России: Чувашии, Татарии, Башкортостана; из Кипра, Крыма, из стран Югославии, Германии, Турции и др.

Через день мы поехали в Археологический музей имени Османа Хамди. где состоялась первая конференция с участием генерального секретаря Международной организации ТЮРКСОЙ господина ДюсенаКасеинова.

Во время конференции объявили тему XIIIсимпозиума. Она была очень богата на события…

Во первых, 2010 год был объявлен в ТЮРКСОЙ годом АХМЕТ ЗАКИ ВАЛИДИ, известного Башкирского тюрколога (надо бы добавить его регалии). Во вторых, в 2010 году исполнялось 100 лет известному турецкому художнику и деятелю культуры, основателю археологического музея ОСМАНУ ХАМДИ БЕЮ. Третья тема была посвящена городу Стамбулу, так как именно в 2010 году город Стамбул был объявлен ЦЕНТРОМ ЕВРОПЕЙСКОЙ КУЛЬТУРЫ.

Для меня было большим СЮРПРИЗОМ и неожиданностью, что именно в годобъявления в ТЮРКСОЙ годом АхметЗакиВалиди, моего знаменитого земляка, который жил и творил на турецкой земле я стала участницей творческой лаборатории художников. А это многому обязывало…

içtenliği ile gülümsedi. İşte o zaman Türk halkının ne kadar konuk sever ve beni sıcak karşılayacağını anladım. Bugün ise hiç ama hiç yanılmadığımı görüyorum.

III. Dünya Başkurt Kurultayı heyetinin üyeleri, Türkiye’den gelen konuklar ve fotoğraf sempozyumunun Başkurdistan(R.F.)’da konuk olarak bulunan Türk katılımcıları da bizimle birlikte İstanbul’a uçuyordu.

İstanbul’a indiğimizde şehrin büyüklüğü, yaşamın dinamik yapısı ve ritmi, şehir mimarisi ile bütünleştiğinde ortaya çıkan resim bende büyük bir hayranlık uyandırdı.

Maltepe Kampüsü’ne geldiğimde 5 yıldızlı harikulade bir otelin benim için ayrılan geniş odasında kendimi bulmam hoş bir sürpriz oldu. Açık büfe mükemmel restoran, havuz, çevrede sedir ağaçlarının oluşturduğu orman ve oldukça temiz hava. Burası gerçekten de cennetten bir köşeydi.

13. TÜRKSOY Uluslararası Ressamlar Buluşması’nın atölye çalışmalarına; BDT ülkelerinden Türkmenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Azerbaycan, Gagavuz Yeri (Moldova); Rusya Federasyonu’ndan Çuvaşistan, Tataristan, Başkurdistan; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kırım (Ukrayna), Yugoslavya, Almanya ve Türkiye’den olmak üzere 17 ressam katıldı.

Bir gün sonra, TÜRKSOY Genel Sekreteri Sayın Düsen Kaseinov’un da katıldığı ve ilk konferansın yapıldığı Arkeoloji Müzesi’nin Osman Hamdi Bey Salonu’na gittik.Konferans esnasında XIII. sempozyumun konusu açıklandı. Konu içerik bakımından oldukça zengindi.

İlk olarak 2010 yılı TÜRKSOY’da ünlü Başkurt Türkolog Ahmet Zeki Velidi Togan yılı olarak ilan edildi. İkincisi, 2010 yılı ünlü Türk ressamı ve kültür adamı, Arkeoloji Müzesi kurucusu Osman Hamdi Bey’in ölümünün 100. yıldönümü idi. Üçüncü konu ise İstanbul şehri ile ilgili, 2010 yılında İstanbul Avrupa Kültür Başkenti ilan edilmişti.

When we arrived at Maltepe campus, I was surprised to find a large room in a five-star hotel reserved for me. An open buffet, an excellent restaurant, a pool, a forest of cedar and fresh air… A place out of heaven…

Seventeen painters from Turkmenistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan , Uzbekistan, Azerbaijan, Gagauzia (Moldova) from the CIS; the Russian Federation, Chuvashia, Tatary, Bashkortostan, the Turkish Republic of Northern Cyprus, Crimea (Ukraine), Yugoslavia, Germany and Turkey attended the 13th TÜRKSOY International Painters Meeting.

The day after my arrival, we went to the Osman Hamdi Bey Hall, where the first conference was held with the participation of Mr. Düsen Kaseinov, the General Secretary of TÜRKSOY.

The theme of the 13th symposium was announced at the conference. The topic was rich in terms of content.

Primarily, the year of 2010 was declared as the year of Bashkir Turcologis Ahmet Zeki Velidi Togan by TÜRKSOY. Secondly, the year 2010 was the 100th anniversary of the death of Osman Hamdi Bey, the famous Turkish painter and founder of the Archaeological Museum. In addition, Istanbul was declared the European Capital of Culture in 2010.

It was a great pleasure and unexpected development for me to participate in the workshop of painters in a year declared by TÜRKSOY to be the year of my famous fellow citizen, Ahmet Zeki Velidi Togan, who lived on Turkish land. I felt a great

75

И мы приступили к работе. Нам выдали все необходимые материалы: холсты, кисти, краски, мольберты и др. материалы. Первые 2 дня мы выезжали на этюды на главную площадь Мененю(???) и в архитектурный университет. Художники с удовольствием писали этюды с видов Стамбула: Мост через Босфор, Золотого рога, виды на Черное море, мечетей и делали зарисовки. А уже в последующие дни нам разрешили работать в гостиничных номерах. Это было очень удобно для меня по той причине, что свои три акварели я написала в технике «акварель по – сырому», а на открытом воздухе такая работа довольно быстро высыхает и невозможно работу завершить.

Я с большим желанием приступила к работе. Педагогическая работа не всегда позволяет погрузиться в творческий процесс надолго.

TÜRKSOY tarafından Türk topraklarında yaşamış ünlü hemşerim Ahmet Zeki Velidi Togan yılı ilan edildiği bir dönemde ressamların atölye çalışmalarına katılmam benim için büyük bir keyif ve beklenmedik bir gelişmeydi. Bu bana büyük bir sorumluluğu da yükledi.

Bizlere tuval, fırça, boya, şövale gibi gerekli malzemeler verilir verilmez çalışmalarımız başladı. İlk iki gün Eminönü Meydanı ve Mimarlık Üniversitesinde etüt çalışmalarına katıldık. Ressamlar, Boğaziçi Köprüsü, Haliç, camiler gibi İstanbul görüntülerinin etüt çalışmalarını memnuniyetle gerçekleştirip, taslak resimler yaptılar. Üç suluboya çalışmamı da “suluboya tuz tekniği” ile yapmam işimi zorlaştırmıştı. Böyle bir teknik açık havada uygulandığında, yapılan çalışma oldukça kısa sürede kurur ve çalışmayı bitirmek imkansızlaşır. Ancak son günlerde, otel

responsibility. We were given the necessary

equipment such as toile, brushes, paint, easels for practices. In the first two days, we attended compositional studies in Eminonu Square and at the University of Architecture. Painters gladly made compositional studies of Istanbul views such as the Bosphorus Bridge, the Golden Horn and the mosques, and we made preliminary drawings. However, in the following days, we were allowed to work in our hotel rooms. “The salt technique in watercolor painting” facilitated my efforts in my three watercolor works. When this technique is applied in an open area, the work dries in a short time, which precludes finishing the work.

76

Тут я и настроилась от души поработать…

Работа «ИСТАНБУЛ времен Османа Хамди Бея» охватила сразу 2 темы, тему города СТАМБУЛ и тему юбилея Османа Хамди Бея. Посреди морских пучин лежит, вытянув руки вперед мужчина, силуэт которого напоминает силуэт города Стамбула. Он в руках держит маяк, как бы приглашая морские суда к себе и указывая им пути – дороги. А на нем можно угадывать мечети, дома, городские постройки (метафора). Истанбул- почему мужчина? Это, прежде всего связано с моими впечатлениями от города, где я поняла, что в Стамбуле мужчины трудятся не покладая рук. Они главные труженники, они везде и всюду. Они трудятся как пчелы.

Работу «Новый Стамбул» я посвятила разрастающемуся новому городу. На ней изображена молодая женщина в виде холма (метафора), которая кормит грудью малыша. Малыш укрыт разноцветным покрываломдомов, мечетей, зданий, зелени (метафора). Это молодой, строящийся, новый город. Вечная тема Матери – Земли и темы зарождения Нового.

Третий акварельный лист «Горные вершины спят во тьме ночной» я посвятила Уральским горам, родине Ахмета ЗакиВалиди. На этой работе - горы в виде мужчины и женщины, которые мирно спят, обнявшись, под

odalarımızda çalışmamıza müsade edildi.

Büyük bir istekle işe koyuldum. Pedagojik çalışmalar yaratıcılık sürecine uzun süreliğine katılmaya olanak tanımamaktadır. Fakat ne var ki burada çalışmaya içtenlikle motive oldum. “Osman Hamdi Bey Döneminin İstanbul’u” çalışması aynı anda iki konuyu kapsamaktaydı. Biri İstanbul ve diğeri ise Osman Hamdi Bey’in yıldönümüydü. İstanbul şehrinin siluetini andıran, denizin derinlikleri arasında gölge görüntülü olarak kollarını öne doğru uzatmış bir erkek yatmaktadır. O elleriyle gemileri davet eder gibi onlara yol göstererek deniz feneri tutar. Deniz fenerinin yukarısında camiler, evler, kentsel yapılar (metafor) seçilebilir. İstanbul neden bir erkek olmalıdır?

Bu, her şeyden önce, İstanbul’da erkeklerin yorulmak bilmeden çalıştığını anlamamla ilgili izlenimlerime bağlıdır. Esas işçi onlardır, her tarafta ve adeta bir arı gibi çalışmaktadırlar.

“Yeni İstanbul” çalışmasını genişleyen yeni şehre ithaf ettim. Bu çalışmada, yavrusunu emziren, tepe şeklindeki (metafor) genç kadın resmedilmiştir. Çocuğun üzerine ise ev, cami, bina ve yeşilliklerden oluşturulmuş rengarenk battaniye (metafor) örtülmüştür. Bu bir annenin, Toprak Ana’nın ve Yeni’nin doğuşunun inşa edildiği, yeni ve genç bir şehrin ölümsüz kokusudur.

Üçüncü suluboya tablosu olan “Dağın tepeleri gecenin karanlığında

I started working a grand seaport. However, pedagogical studies do not allow for participation in the creative process for lengthy periods. Still, I was heartily motivated to work here. “The Istanbul of the Osman Hamdi Bey Period” covered two topics at the same time, one of which was Istanbul, the other was the anniversary of Osman Hamdi Bey. A man lies in the depth of sea as a shadow, reminding of the silhouette of Istanbul, and reaching out his arms. The silhouette with his hands, holds a lighthouse to the ships, as if calling out to them. Beyond the lighthouse, stretch mosques, houses, urban structures (a metaphor ). Why should Istanbul be a man? That mainly depends on the fact that I know the men in Istanbul relentlessly work. They are the true laborers, they work like beavers everywhere.

I dedicated the work “New Istanbul” to the new extending city . This work depicts a woman breastfeeding her child, in the shape of a hill (a metaphor ). The child is covered with a colorful blanket created from houses, mosques and green grasses (a metaphor ). This is the immortal scent of a new and young city on which the birth of a mother, Earth Mother and the New One is founded.

I dedicate my third watercolor painting, “while the mountains peaks are sleeping in the darkness of night” to the Ural Mountains, the homeland of Ahmet Zeki Velidi Togan. This work depicts mountains in the shape of a man and a woman sleeping under the blanket of night cuddling

77

покровом ночи. А внизу маленькая Уральская деревня. Вечная Земля - Вечная Тема Любви. Остальные 4 работы я написала маслом и посвятила их теме ТЮРКСОЙ («Дерево ТЮРКСОЙ»), Стамбулу («Старый Стамбул»), Турции («Каппадокия») и дружбе тюркских народов («Кумач (материя)»).

Честно признаюсь, что с самого начала я не знала, что по результатам каждой творческой лаборатории художников определяется одна работа – победитель и ее автор становится лауреатом ТЮРКСОЙ. Об этом я случайно узнала только в конце симпозиума. Среди участников этого сезона было много талантливых, творческих художников. Мне понравились работы художника из Казахстана Ахмета Ахата, его серия работ «Ирек юлы», работы Мумумбека АСТАРА из Киргизстана, работы Мурата Хожгулиева из Туркменистана и других художников. Я тогда и подумала, что именно эти замечательные художники могут стать лауреатами ТЮРКСОЙ XIII. Но, в глубине души горел огонек… а вдруг… не исключено!!!

В ноябре 2010 года мне сообщили о том, что именно моя акварельная работа «Истанбул времен Османа Хамди Бея» объявлена победителем… Я, конечно, очень обрадовалась!!! Но я, сначала, просто не поверила, что такое могло случиться именно со мной и с моей работой!!!

Я до сих пор под впечатлением этих дней, проведенных во время симпозиума в прекрасном городе Стамбуле: милых и заботливых организаторов, экскурсий по достопримечательным местам, прогулок по Босфору, знаменитой панорамы, прекрасных выставочных залов, музеев. многочисленных мечетей, мечети Айя София, замечательного восточного базара, от общения интересными художниками и всего самого прекрасного. У меня только самые добрые воспоминания об этой стране – Турции!!!

uyurken” isimli çalışmamı ise Ural Dağları’na, Ahmet Zeki Velidi Togan’ın memleketine ithaf ettim. Bu çalışmada birbirlerine sarılmış, sakin bir şekilde gece örtüsü altında uyuyan erkek ve kadın biçimindeki dağlar çizilmiştir. Aşağıda ise küçük bir Ural köyü yer almaktadır. Ölümsüz Toprak, yani sevginin ölümsüz konusudur. Geri kalan 4 çalışmamı ise yağlı boya ile yaptım ve TÜRKSOY ( TÜRKSOY Ağacı ), İstanbul’a ( Eski İstanbul), Türkiye ( Kapadokya ) ve Türk halklarının dostluğu kumaç ( kumaş ) konularında çalıştım.

Dürüstçe söylemek gerekirse, ressamların her bir atölye çalışmasının sonucuna göre sadece bir çalışmanın, yani galibin belirlendiğini ve müellifinin de TÜRKSOY’un ödülünün sahibi olacağını bilmiyordum. Bunu tesadüfen sempozyumun sonunda duydum. Bu dönem katılımcıları arasında birçok yetenekli, yaratıcı ressam bulunmaktaydı. Kazak ressam Ahmet Ehad’ın “İpek Yolu” serisini, Kırgız ressam Momunbek Astar’ın, Türkmen ressam Murat Hojaguliyev’in ve diğer ressamların çalışmalarını çok beğenmiş ve bu harika resimlerin 13. TÜRKSOY Uluslararası Ressamlar Buluşması’nın atölye çalışmalarının galipleri olabileceğini düşünmüştüm. Ama kalbimin derinliklerinde bir kıvılcım kendi çalışmamın da birinci olabileceğini söylüyordu.

2010 yılının Kasım ayında “Osman Hamdi Bey Döneminin İstanbul’u” suluboya çalışmamın yarışmanın galibi ilan edildiğini öğrendiğimde ne kadar çok sevindiğimi ve bir o kadar da şaşırdığımı sözlerle anlatamam. Güzel İstanbul şehrinde düzenlenen bu sempozyumda geçirdiğim günlerin etkisi hala devam etmektedir. Nazik ve anlayışlı organizatörler, görülmeye değer tarihi yerlere yapılan geziler, boğaz turu, sergi salonlarının, müzelerin, Ayasofya Camisi’nin, muhteşem doğu çarşısının ziyareti, ilginç ressamlarla sohbetler ve daha nice harika şeyler.

Kısacası tüm bunlar, Türkiye ile ilgili aklımda kalan çok hoş anılardır.

each other Below lays a small Ural village. I made my remaining four works with oil paint and attributed them to TÜRKSOY (“TÜRKSOY Tree”), “İstanbul” (Old Istanbul), “Turkey” (Cappadocia) and the friendship of Turkish nations.

Honestly, I didn’t know that a work by one of the painters would be nominated and awarded with a TÜRKSOY prize. The participants at that time included many skilled and creative painters. I truly admired the “Silk Road” work series of the Kazakh painter, Ahmet Ehad, and the works of the Turkmen painter, Murat Hojaguliyev, and other painters, and I thought these splendid works would surely be the winners of the workshop of the 13th TÜRKSOY International Painters Meeting. But in the depths of my heart, I knew my work might be awarded, too.

I was delighted and could not hide my astonishment for a while, when I learned that my watercolor, “The Istanbul of the Osman Hamdi Bey Period”, was announced as the winner of the contest in November, 2010.

I can still feel the effects of the days I spent the days at this symposium in the beautiful city of Istanbul. Kind and gentle organizers, tours to spectacular historical places, the “Bosphorus Tour”, visiting exhibition halls, museums, Haghia Sophia Mosque, and the splendid east market conversations with interesting painters and many more wonderful experiences…

To be brief, my memories of Turkey are among my most pleasant and beautiful ones.

78

Из тюркских стран от Алтая до Тороса, от Альп до Уйгуров: Братские сказки

Altaylardan Toroslara, Alplerden Uygurlara Türk Yurtlarından:

Kardeş Masallar

Tales of Kindred PeoplesFrom Altai to Taurus Mountains, from

Turkic Yurts of Uighurs to the Alps

Yücel Feyzioğlu, son 35 yılda Altaylardan Toroslara, Alplerden Uygurlara kadar bütün Türk yurtlarından binlerce masal derledi, derlenmiş masalları arşivledi. Ayrıca elinde binlerce sayfalık destan metinleri birikti.

Her Türk topluluğunun ünlü ve etkili masal kahramanlarını seçti, çağdaş psikolojinin ihtiyaçlarını dikkate alarak onları yeniden yazdı.

Bu zahmetli çalışma iğneyle kuyu kazar gibi yıllarca sürdü ve dizinin son kitabı da Eylül 2011 tarihinde bitti. “Türk Dünyası Kardeş Masallar Dizisi” her topluluk için 22 kitaptan oluştu.

Bu dizi, üç bin yılda geliştirdiğimiz “Çocuk ve Aile Edebiyatı” klasikleridir. Bunlar arasında Orta Asya’da sevilen Şirince Şeşen’den, M.Ö. 1750 yıllarında Sümer yazarları tarafından tabletlere yazılmış Adapa’ya kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.

Böyle bir çalışmayı daha 1696’da, Fransız Charles Perrault, 1812 yılında Alman Grimm Kardeşler, 1826’da Rus Alexander N. Afanassijev, 1853’de Danimarkalı Anderson, 1890 yılında ise İngiliz Joseph Jacobs bitirip yayımlamış.

Юджель Фейзиоглу, за последние 35 лет из всех тюркских стран от Алтая до Тороса, от Альп до уйгуров собрал тысячи сказок, заархивировал собранные сказки. Кроме этого у него накопилось тексты легенд на тысячи страниц.

Выбрал знаменитых и влиятельных героев сказок из каждого тюркского общества, принимая во внимание потребности современной психологии, написал их заново.

Эта трудоемкая работа как рыть колодец иголкой, продолжалась несколько лет, а последняя книга этой серии была закончена в сентябре 2011 года. «Серия братских сказок тюркского мира» состоит из 22 книг для каждого общества.

Эта серия, является классикой «Детской и семейной литературы», которую мы развивали в течение трех тысяч лет. Они включают в себя широкий спектр от Шириндже Шешен, горячо любимого в Средней Азии до Адапы, написанного на дощечках со стороны шумерских писателей в 1750 годах до нашей эры.

Такую работу выполнив, издали еще в 1696 году французский писатель Чарльз Перраулт, в 1826 году немецкие писатели братья Гримм, в 1826 году русский писатель Александр Н. Афанасьев, в 1853 году датчанин Андерсен, а в 1890 году англичанин

In the past 35 years Yucel Feyzioglu compiled thousands of tales from Altai to the Taurus mountains and from the Alps to the Uighurs and collected more than thousand pages of legends.

He selected illustrous heroes of tales told by Turkic peoples and adapted them to contemporary times.

This has been a long-term project which has been finalized with the completion of the last volume of a series of books in September 2011. The “Tales of Kindred Peoples of the Turkic World” is comprised of 22 volumes.

This series of books is comprised of classics for children and their families and ranges from tales of Central Asia (Shirince Sheshen) to the story of Adapa written on tablets by Sumerians in 1750 BC.

Similar works had previously been published by the French, Charles Perrault in 1696, the German Grimm brothers in 1812, as well as by Alexander N. Afanassijev from Russia in 1826, Anderson from Denmark in 1853, and Joseph Jacobs from England in 1890.

In the Turkic World, this task has been shared by Azerbaijan, Iran and Russia upon the signature of the Turkmenchayi Agreement in 1828. This date is a turning point as to the cultural exchange between

Elçin GAFARLIErdoğan FEYZİOĞLU

Elçin GAFARLIErdoğan FEYZİOĞLU

Эльчин ГАФАРЛЫ Эрдоган ФЕЙЗИОГЛУ

79

Bizde ise 1828 yılında Türkmençayı Antlaşmasıyla Azerbaycan, İran ile Rusya arasında bölüştürülmüş. O tarihten sonra Doğu ile Batıdaki Türk yurtları arasında kültürel akış iyice kopmuş, Doğu’da kalanlar Rus ve Çin kültürüne yönel(til)miş, Batı’da kalanlar ise batı kültürüne. Ne yazık ki bizim masallarımız kapalı kalmış, üstünde çalışılamamış. Ve bu devasa kültür birikimi unutulmaya terk edilmiş.

Bugün çocuklarımız yabancı kültürlerin etkisindedir. “Peter Pan, Örümcek Adam, Pinokyo, Çizmeli Kedi, Bremen Mızıkacıları, Kırmızı Başlıklı Kız, Pamuk Prenses, Yedi Cüceler, Harry Potter,” gibi bütün batı masal kahramanlarını bildikleri halde kardeş masal kahramanlarını tanımıyorlar.

Er Tapıldı, Şirince Şeşen, Yartı Kulak, Usta Nezer, İrustu ile Akkağan, Cırttan, Püruş Batur, Cadı ile Çilbik, Çınarbay, Title ile Bitle, Murkumomo ile Çomotay, Ayıkulak, Gülnarcan, Alp ile Asamat Köprüsü, Şılk Burun ile Bılk Burun

yurts of the East and West of Central Asia: while Eastern communities were rather drawn to Russian and Chinese culture, Western communities were influenced by Western culture. Unfortunately, our tales remained isolated and noone had ever worked on them so that this considerable part of the Turkic World’s cultural heritage remained forgotten for a certain time.

Today, our children are strongly influenced by foreign cultures. They all know “Peter Pan”, “Spiderman”, “Pinocchio”, “Puss in Boots”, “Town Musicians of Bremen”, “Little Red Riding Hood”, “Snow White and the Seven Dwarfs” and “Harry Potter”, but heroes of tales of their kindred peoples are still unknown to them.

They haven’t even heard about tales such as Er Tapıldı, Jirende Sheshen, Yartı Kulak, Usta Nezer, Irustu and Akkagan, Cırttan, Purush Batur, Chilbik and the Witch, Chinarbay, Title and Bitle, Murkumomo and Chomotay, Bear’s Ear, Gulnarcan, Alp and the Asamat Bridge, Shilk Burun and Bilk Burun .

During the last century Western countries spread their tales throughout the world by means of the radio and

Джозеф Якобс.А у нас в 1828 году в соответствии с

условиями Туркменчайского мирного договора Азербайджан был разделен между Ираном и Россией. После этой даты культурный поток между тюркскими странами полностью был разорван, оставшиеся на Востоке направились (были направлены) к культуре России и Китая, а оставшиеся на Западе к западной культуре. К сожалению, наши сказки остались закрытыми, над ними не работали. И это огромное культурное сбережение было оставлено, чтобы забыть.

Сегодня наши дети находятся под влиянием иностранной культуры. Сегодня наши дети, когда знают всех героев западных сказок таких как «Петер Пан, Человек-паук, Буратино, Кот в сапогах, Бременские музыканты, Красная шапочка, Белоснежка, Семь гномов, Гарри Поттер», не знают героев братских сказок.

Даже еще не слышали сотни сказок таких как «Эр Тапылды, Шириндже Шешен, Ярты-гулок, Уста Назар, Иристу и Аккаган, Джыртдан, Пуруш Батур, Ведьма и Чилбик, Чынарбай, Титле и Битле, Муркумомо и Чомотай, Айыкулак, Гульнарджан,

80

gibi daha yüzlerce masalımızı duymamışlar bile.

Son yüz yılda batı ülkeleri masallarını bütün dünyaya yaymış, Radyo ve televizyon yayınları başlayınca, bu masalları filmler, operalar, baleler, tiyatrolar, kitaplar, CD, DVD’ler ve çizgi filmler formunda üreterek bütün dünya çocuklarını etkilemişler, bizim çocuklarımızı da kendilerine sempatizan kazanmayı başarmışlar.

Türk Dünyası Kardeş Masallar dizisi, Kaşgarlı Mahmut’un derleyip 1074 yılında yazdığı Dîvânü Lügati’t-Türk adlı ilk sözlüğümüzden sonra çocuklar ve aileler için yapılmış en geniş kapsamlı ilk çalışmadır. Bu çalışmadan dolayı TÜRKSAV, Yücel FEYZİOĞLU´na “2011 Yılı Türk Dünyasına Hizmet Ödülü”nü, ELGİNKAN VAKFI “2011 Yılı Türk Kültürü Araştırma Ödülü” nü verdi.

Bundan sonra bütün Türk yurtlarında bu 22 cilt kitabın basılıp çocukların ve ailelerin başucuna konulmasını temenni ediyoruz. Zira dünyaca ünlü çocuk ruh sağlığı hekimi Prof. BrunoBettelheim“Çocukların Masala İhtiyacı Var” adlı kitabında şöyle demektedir: “Çocukların kendisiyle ve toplumuyla barışık olması ve özgüven kazanması için kendi geleneksel kültürüyle yetiştirilmesi

televison media through which they broadcasted films, operas, ballets, theatre plays, books, CDs, DVD’s and cartoons based on these tales, thus raising sympathy towards themselves among our children.

After our first dictionary entitled Dîvânu Lugat-i-Turk written by Kashgarli Mahmut in 1074, the Tales of Kindred Peoples of the Turkic World is now the most comprehensive work written for children and their families. This is why its author, Yucel Feyzioglu, was awarded the Special Prize of the Turkic World 2011 by TURKSAV.

Our dearest wish is now to see this book of 22 volumes printed to become the bedside book of children and families. Indeed, as the world-famous child psychologist puts it in his book entitled “The Uses of Enchantment: The Meaning and Importance of Fairy Tales”: “To be at peace with themselves and their social environment and become self-confident individuals, children must be raised in their own traditional culture. Tales are the most essential component of this culture.”

Yucel Feyzioglu is undoubtedly the contemporary wise man of tales and traveller, i.e. the Evliya Chelebi of our times. He knows that this is a major work of literature which is a world cultural heritage not only for us but also for the whole world. Therefore he wants to unveil the precious historical and cultural legacy of Tales of the Turkic World to make it accessible to everyone. When asked why he decided to write this book, he told us a whole story of passion and devotion which we have tried to summarize.

First decision, First journey...Yucel Feyzioglu: In 1972, the military

court condamned me for my first book, so that I had to flee to Germany where I started learning to speak German. In Germany, when you learn a language, you also have to learn the history of the country where this language is spoken. So I learned that around 1800 Germany was structured in principalities and no princes were at good terms with eachother. Each of them thought they were the most intelligent and patriotic Prince of the country. Then the country was invaded by Napoleon who wins the battle thanks to the conflicts between the princes. German intellectuals such as Wilhelm von Humbolt, the Grimm Brothers and

Альп и мост Асамат, Шылк-мурун и Былк-мурун».

В последнем столетии западные страны распространили всему миру свои сказки, после начала вещания радио и телевидения, эти сказки, начав производить в форме фильмов, оперы, балета, театра, книг, CD, DVD и мультфильмов, повлияли на детей всего мира, наших детей тоже смогли притянуть к себе как симпатизирующих к ним.

После первого словаря под названием Диваню Люгати’т-Тюрк (Словарь тюркских наречий), собранный со стороны Махмуд ал-Кашгари и написанный в 1074 году, первой работой с самым широким охватом, написанным для детей и семьей, является эта серия братских сказок тюркского мира. За эту работу ТЮРКСАВ наградила Юджель ФЕЙЗИОГЛУ «Награда за услуги тюркскому миру 2011 года».

После этого мы надеемся, что эта книга, состоящая из 22 томов, будет напечатана во всех тюркских странах и займет свое место у изголовья детей и семьей. Так как знаменитый врач душевного здоровья детей профессор Бруно Беттельгейм в своей книге «Детям нужны сказки» пишет следующее: «Чтобы дети приобрели самоуверенность и были в душевном спокойствии с самим собой и обществом должны воспитываться собственной традиционной культурой. А в начале этой культуры стоят сказки».

Юджель ФЕЙЗИОГЛУ, является путешественником, дедом-сказочником и Эвлия Челеби нашего времени. Он знает, что эта работа, на которую он потратил всю свою жизнь, является не только нашим культурным наследием, но и всего мира. И хочет, чтобы эта запоздалая культура достигла до всех людей. Мы у него спросили: «Как вы решились на такую работу?» он рассказал, рассказал, а мы коротко изложили.

Первое решение, первое путешествие…

Юджель Фейзиоглу: В 1972 году, когда военный суд принял решение о наказании меня за мою первую книгу, мне пришлось поехать в Германию. И я приступил к курсам немецкого языка. Немцы, когда обучают своему языку, то еще и обучают своей истории. Там я услышал очень странный рассказ. В 1800 годы Германия управлялась

81

şarttır. Bu kültürün başında da masallar gelir.”

Yücel Feyzioğlu, çağımızın masal dedesi, seyyahı, Evliya Çelebi’sidir. Ömrünü verdiği bu çalışmanın yalnız bizim değil, aynı zamanda dünya kültür mirası olduğunu biliyor. Ve geç kalmış bu kültürün herkese ulaşmasını istiyor. Kendisine sorduk: “Böyle bir işe nasıl karar verdin?” Anlattı, anlattı, biz de özetledik.

İlk Karar, İlk Yola Çıkış...Yücel Feyzioğlu: 1972 yılında

askeri mahkeme ilk kitabımdan ötürü bana ceza verince Almanya’ya gitmek zorunda kaldım. Dil kurslarına başladım. Almanlar dil öğretirken tarihlerini de öğretiyorlar. Orada çok ilginç bir hikâye öğrendim. 1800 yıllarında Almanya beylikler halinde yönetiliyormuş. Hiçbir bey öteki bey ile anlaşamıyor. Herkes kendini daha akıllı ve yurtsever sayıyor. Napolyon Almanya’yı işgal ediyor. Beylerin anlaşmazlıklarından ötürü Napolyon başarıya ulaşıyor. Alman aydınları bu yenilgiyi kendilerine dert ediyorlar. Bunların başında Wilhelm vonHumbolt, Grimm Kardeşler, Schiller gibi büyük isimler var: “Bu beyler arasında nasıl işbirliği sağlarız ki Napolyon’un çizmeleri altından kurtuluruz!”u düşünüyorlar. Ama umut yok. Çünkü bu beyler arasında duygu ve kültür birliği yok. Ortak dil bulmalarını sağlamak için bir zemin hazırlamalıyız sonucuna varıyorlar. O zaman masalları, destanları derleyip çocukları aynı kültürle büyütmenin şart olduğunu görüyorlar. Milli bir müze kurma, Mozartları, Beethovenleri herkese dinletme fikrini savunuyorlar. Ortak duygular edinme düşüncesi yaygınlaşıyor. Hepsi kendi alanında çok önemli işler yapıyorlar. Böylece Grimm Kardeşler’in derleyip yeniden yazdıkları masallar 1812 yılında yayımlanıyor. Schiller’in milli bilinci uyandıran coşkulu şiirleri yayımlanıyor... Her kitap sık sık yeni baskılar yapıyor, çocuklara ve gençlere ulaştırılıyor.

Ortak kültürle büyüyen bu çocuklar 36 yıl sonra ortak duyguda

Friedrich Schiller were of course extremely disappointed by this defeat and they started to think how they could restore confidence and cooperation between these Princes to get rid of Napoleon’s ruling. But the situation was hopeless. Because the Princes of Germany were not united, neither sentimentally nor culturally. So they decided that the most important thing to do was to find a common language to ensure unity between them. That is how they came to the conclusion that it is paramount to educate children of one country with the common culture of that country, and they started compiling legends and advocating for the foundation of a museum as well as for playing works by Mozart and Beethoven for everyone. So the concept of a common frame of reference with common feelings started becoming popular. They all contributed to that frame, and the tales compiled and rewritten by the Grimm Brothers was published in 1812. Schiller’s poems raising national awareness were published... Each book was printed again and again to reach children and young people.

36 years later, these children who grew up in one common cultural environment founded the first common German Parliament in 1848 and in 1872, the Federal Republic of Germany was founded upon the unification of principalities – just as the FRG and the former GDR were peacefully reunified in 1991.

This is a part of history which inspired my very much. I thought “This is it! I have

в виде владений феодалов. Ни один феодал не мог договориться с другим феодалом. Каждый из них считал свой язык более умным и патриотичным. Наполеон завоевывает Германию. Из-за конфликтов феодалов Наполеон добивается успеха. Немецкие интеллигенты начинают думать над этим разгромом. В главе их стоят великие люди как Вильгельм фон Гумбольдт, братья Гримм, Шиллер и думают: «Как сможем обеспечить сотрудничество между этими феодалами, чтобы спастись из под сапог Наполеона!» Но надежды нет. Так как между этими феодалами нет эмоционального и культурного единства. И приходят к такому результату, что надо подготовить почву для обеспечения нахождения общего языка. И тогда исследуя сказки, легенды замечают, что основным условием является воспитание детей в одинаковой культуре. Предлагают построить национальный музей, выдвигают идею послушать всем Моцартов, Бетховенов. Распространяется мнение о приобретении общих чувств. Каждый в своей области выполняет важные дела. Таким образом, в 1812 году издаются сказки, которые собраны и заново написаны братьями Гримм. Издаются восторженные стихи Шиллера, пробуждающие национальное сознание... Каждая книга очень часто издается новым тиражом и достигает до детей и молодежи.

Эти дети, которые выросли с общей культурой, спустя 36 лет объединяются в общих чувствах и в 1848 году впервые смогут построить общий немецкий парламент. В 1872 году объединением феодальных владений образуется Объединенная Федеральная Германия. (И в будущем идя по тому же пути в 1991 году без крови, драки объединятся Восточная и Западная Германия).

Услышав этот рассказ, у меня в голове появилась мысль. «Это дела как раз для меня. Значит, я должен собирать наши сказки, чтобы вырастить наших детей в общих чувствах, в общей культуре», подумал я.

Но я этот случай очень преувеличил; так как что смог бы сделать молодой, без денег и не знающий языка человек? К тому же мы распространились на географическую площадь, которая достигала до половины земли... Я этот рассказ забросил в одну часть головы и забыл.

82

birleşiyor ve 1848’de ilk kez ortak Alman meclisini kurabiliyorlar. 1872 yılında da beyliklerin birleşmesiyle Birleşik Federal Almanya doğuyor. (Gelecekte de tıpkı aynı yolu izleyerek 1991 yılında Doğu ve Batı Almanya’yı kansız, kavgasız birleştireceklerdir.)

Bu hikayeyi öğrenince kafamda bir ışık parladı. “Bu iş bana göre. Demek ki çocuklarımızı ortak duyguda, ortak kültürde büyütmek için masallarımızı derlemeliyim,” diye düşündüm.

Fakat olay gözümde çok büyüdü; çünkü genç, parasız, pulsuz, dilsiz bir adam ne yapabilir? Üstelik dünyanın yarısı kadar bir çoğrafi alana yayılmışız... Bu öyküyü kafamın bir tarafına atıp unuttum.

“Sonra masalları derlemeye nasıl başladınız?”

Yücel Feyzioğlu: Belleğimde götürdüğüm bir yığın masal vardı, Türkiye’den yurtdışına ilk kez götürülen işçi çocuklarının ilk öğretmenlerinden biri de ben olmuştum. Çocuklar birden bire kültürümüzden kopmuş, bir bunalım yaşıyorlardı. Bildiğim masalları çocuklara anlatmakla işe başladım, ilgilerini hemen çekti, artık bütün dersleri masalla yapmayı sürdürdüm. Çocuklara roller verdim, masalları oyunlaştırdık, yeni masallar ürettik. Tam bu noktada beni ille de Türkiye’ye gönderip askerlere teslim etmek isteyen işgüzâr Frankfurt Başkonsolosumuz Cavit Tarakçı Frankfurt Alman eğitim müdürüne şikayet ettirdi. Şikayet şöyleydi:“Efendim bu öğretmen ders yapmıyor, masal anlatıyor!” İyi ki ettirmiş. Eğitim müdürü bir karara varmak için gelip dersimi izledi. Ben masalla ders yapmaya devam ettim. Teneffüs zili çalmasına rağmen dışarı çıkmak istemeyen çocuklar karşısında müdür şaşırarak: “Bu metodu siz Prof. Bruno Bettelheim’dan mı öğrendiniz?” diye sordu. Ben o zaman Bettelheim’ın ününü hiç duymamışım. “Yook!” dedim, “peki kimden?” dedi. “Ninemden!” diye cevap verdim. “Nineniz hangi üniversitede hoca?” diye sorunca güldüm.

to compile the tales of our Turkic World to raise our children with the awareness and knowledge of the fact they belong to one common culture”.

However, this was not an easy task… I felt overtaken by its difficulty because I was young, I had no money and I could not speak the language, so what could I do? Moreover, the Turkic peoples were spread over a huge territory as big as half the world... So I put the story aside and forgot it.

“So how did you start compiling these tales then?”

Yucel Feyzioglu: Of course I had a lot of tales in my mind, and I had also been one of the first teachers of the first generation of workers’ children who were brought to Germany. These children were suddenly torn apart from our culture. So I started telling them the tales I knew. They were immediately interested in these tales, so I prepared all my lessons based on these tales. I started to organize role plays for them based on these tales and we also invented other tales. This is exactly when our Consul General Cavit Tarakchı who wanted to send me to Turkey arranged for some complaint about me to be communicated to the German Director of Education in Frankfurt. The complaint was as follows:“Sir, this teacher does not teach lessons, he tells tales!” Good so. The Director attended one of my lessons to make his own decision and I carried on teaching with tales. When the bell rang for the break, the children did not want to go out, so the Director was really surprised and said: “Have you learnt this teaching method from Prof. Bruno Bettelheim?”. I did not know Bettelheim was so famous at that time. I said “Noo!”, “so whom have you got it from?” he asked. I said “from my grandmother!” and laughed when he asked me “where does your grandmother teach?”.

So he said “Please record your lessons and show this method to our teachers too” and left. My working contract which originally had to be renewed every 6 months, was prolonged for an unlimited period and the Director started sending groups of teachers to my classes so that they could see how this method worked.

Is this your first book of fairy tales?Yucel Feyzioglu: Yes. The book which

«После как начали собирать сказки?»

Юджель Фейзиоглу: У меня было огромное количество сказок, которых я носил у себя на памяти, так как я стал одним из первых учителей детей рабочих первый раз выехавших за рубеж из Турции. Дети были оторваны от нашей культуры и находились в депрессии. Я начал свое дело с рассказа детям сказок, которых я знал, сразу заинтересовал их, теперь все уроки продолжил сказками. Давал роли детям, играли в сказки, создавали новые сказки. Как раз в это время наш прагматичный консул в Франкфурте Джавит Таракчы, который так хотел отправить меня в Турцию и передать солдатам, заставил кого-то написать жалобу немецкому директору образования в Франкфурте. Жалоба была следующей: «Этот учитель не проводит уроки, а сказки рассказывает!» Хорошо, что пожаловались. Директор образования, чтобы принять решение пришел проверить мои уроки. Я продолжил давать свои уроки сказками. Несмотря на то, что прозвенел звонок на перемену, увидев детей, которые не хотят выходить, директор удивленно спросил: «Вы этому методу научились у профессора Бруно Беттельгейм?» Я в те времена еще не знал Беттельгейма. Сказал: «Неет!», он спросил: «Тогда у кого?» «От бабушки!» ответил я. Когда он спросил «В каком университете преподает ваша бабушка?» я засмеялся.

83

“Anlattıklarınızı kayıt altına alınız ve bu metodu bizim öğretmenlere de gösteriniz,” dedi ve gitti. Her altı ayda bir yenilenen öğretmenlik sözleşmemi süresiz uzattı. Ve bu metodu görmeleri için sınıfıma grup grup Alman öğretmeni göndermeğe başladı.

İlk masal çalışmanız bu mu?Yücel Feyzioğlu: Evet. Çocuklarla

doğaçlama geliştirdiğimiz “Keloğlan ile Kartal Abi” kitabımız böylece hem Türkçe hem Almanca basılıp okullara ve kütüphanelere ulaştırıldı. Yıl 1979’u bulmuştu. Bu arada Türkiye’ye geri dönmeye hazırlanırken 12 Eylül 1980’de askerler yeni bir darbe yaptılar. Geri dönüş umudumu iyice yitirip Sovyetler Birliğine, oradan Azerbaycan’a gittim. Yazarlar Birliğini ziyaret ettim. Şimdiki Başbakan Yardımcısı Elçin Efendiyev genel sekreterdi. Daha o zaman genç ve ünlü bir yazardı. Kitaplarımı ona verdim. Elçin, kitapları okumuş, iki gün sonra: “Bilirsen mi, kalemin akıcı, dilin şirindir. Bizim yalnız Keloğlan değil, Cırttanlarımız, Yartı Kulaklarımız, Çilbiklerimiz, Aldar Köselerimiz, daha nelerimiz, nelerimiz var. Gerek sen onları da yazıp, batı dünyasına yayasan...” dedi.

Birden bire yıllar önce Almanca dersinde öğrendiğim konuyu anımsadım. “Sen bana yardım edebilir misin?” dedim. “Hayhay, gözümden iste!” dedi. İşte Türk Dünyası masallarını derleme düşüncesinin gerçeğe dönüşme anı o andır.

Azerbaycan kültürünü nasıl buldunuz? Ondan nasıl etkilendiniz?

Yücel Feyzioğlu: Prof. Nerimanov’un deyimi ile söylersek, Azerbaycan kültürü, ister Dede Korkut öyküleriyle simgeleşen ozan, âşık, bahşi (baksı) kültüründe; ister Fuzulî edebiyatıyla simgeleşen kopuzda, tarda, kemanda; ister mimaride, halı ve resim sanatında ve ister halk danslarında olsun, coğrafi alanla sınırlanamayacak kadar büyük bir kültürdür. Dini inancını bile bu kültürle biçimlendirmiş, o

we have improvised around the theme of “The Bold Boy and his Brother Eagle” has been published in Turkish and German and was distributed in schools and libraries. This was in 1979. Meanwhile, I was preparing myself to go back to Turkey, and suddenly there was the military coup on September 12th, 1980. So I gave up hoping that I could ever return to my home country and went to the Soviet Union, and from there to Azerbaijan where I visited the authors’ union. The current Deputy Prime Minister Elchin Efendiyev was then the Secretary General of the union and he was young but already famous. I gave him my books. He read them and told me two days later: “You know, your style is fluent and your language pretty. We do not only have the tale of the Bold Boy, but also many others like Cırttan, Yartı Kulak, Chilbik, Aldar Kose and many many more. You should write these and make them known to the world...”.

Suddenly I remembered what I had once learnt in my German language course years ago. I said “Can you help me?”. “Of course!” he answered. This is exactly the moment when I decided to compile the fairy tales of the Turkic World.

What did you think about Azerbaijani culture? How did it influence you?

Yucel Feyzioglu: In Prof. Nerimanov’s terms, the culture of Azerbaijan is so rich with its minstrels’ tales such as Dede Korkut, its music inspired by Fuzulî and played with the long-neck-lute, lute and violin, its architecture, carpet weaving, painting and folk dances, that it cannot be restricted to a certain geographical area. Azerbaijan also adapted its religious practices to this colourful culture. Through the miracle of words, voices, colours, sculptures and belief Azerbaijan has forged itself a history based on culture. Thus the future of this country will also be built and flourish on the basis of this culture. I was born into this culture in Kars where I grew up under its influence. My style is different from that of authors in Turkey, and this is certainly due to Azerbaijan.

How did the process of compiling tales go?

Yucel Feyzioglu: I compiled the tales according to three categories. First there

«Все, что рассказываете, записывайте и покажите этот метод нашим учителям», сказал и ушел. Мой преподавательский договор, который обновлялся через каждые шесть месяцев, он бессрочно продлил. И чтоб посмотрели на этот метод в мой класс начал направлять группами немецких учителей.

Это ваша первая работа над сказками?

Юджель Фейзиоглу: Да. Таким образом, наша книга «Кельоглан (Плешивый) и Картал Аби», которую мы вместе с детьми импровизировав создали, была напечатана и на турецком языке и на немецком языке и была распространена по школам и библиотекам. Наступил 1979 год. В то время, когда я готовился вернуться в Турцию, 12 сентября 1980 года военные совершили новый переворот. Потеряв надежду на возвращение, поехал в Советский Союз, а там в Азербайджан. Посетил ассоциацию писателей. Нынешний заместитель премьер-министра Эльчин Эфендиев был генеральный секретарем. Еще в те времена был молодым и знаменитым писателем. Свои книги я дал ему. Эльчин прочитав книги, через два дня сказал: «Ты знаешь, у тебя перо легкое, а язык подслащенный. У нас не только Кельоглан есть, но Джыртданы, Ярты-гулоки, Чилбики, Алдар Косе и еще много, много героев есть. Если ты и про них напишешь, и распространишь в западном мире...»

Вдруг я вспомнил тему, которому научился на уроке немецкого несколько лет назад. Спросил: «Ты сможешь ли мне помочь?» «Конечно, ты только попроси» сказал он. Вот это и является моментом, когда идея сбора сказок тюркского мира превратилась в реальность.

Какой оказалась культура Азербайджана? Каким образом она повлияла на вас?

Юджель Фейзиоглу: Если сказать словами профессора Нариманова, культура Азербайджана, и в культуре озан, ашик, бахши, которые символизируются с рассказами Деде Коркут; и в копузе, таре, скрипке которые символизируются с литературой Физули; и в архитектуре, в ковре и изобразительном искусстве и в народных танцах, является великой культурой, которую нельзя ограничить географической площадкой. Даже религиозную

84

inancı kendine özgü hale getirmiştir. Sözün, sesin, rengin, heykelin, inancın oluşturduğu mucizeyle kendi varlık dünyasını oluşturan Azerbaycan, kültüre dayalı bir geçmiş yaratmıştır. Ve geleceği de bu kültürün üstünde yükseliyor. Ben zaten Kars’ta bu kültürün içine doğdum, onunla etkileşim içinde büyüdüm. Türkiye yazarlarından farklı bir üslubum var, o işte Azerbaycan etkisidir.

Peki bu masal derleme süreci nasıl gelişti?

Yücel Feyzioğlu: Üç koldan masalları derledim. Birincisi, ilkokuldan beri dinlediğim masalları defterlerime yazmıştım, onlar belleğimdeydi, unuttuklarımı masal anlatanlara yeniden anlattırdım, Türkiye’ye teyp ve onlarca kaset gönderdim, birebir onlardan derledim.

İkicisi, Sovyerler Birliğinde ve diğer Türk yurtlarında saha çalışması yapılarak derlenmiş, dosyalanmış ya da yayınlanmış masallar vardı. Bunların bir çoğu Azerbaycanda yayınlanmıştı. Her gidişimde onlardan çantalar dolusu eve taşıdım. Onlar önümü açtı.

Üçüncüsü de Alman Türkoloji Enstitülerinin zengin bir derleme ve derlenenleri biriktirme çalışması olmuştu. Bu arşivden yararlandım.

Neden ille de masallar?Yücel Feyzioğlu: Sebebi çok

basit: Her halk yüzyıllar boyunca çocuğunu eğlendirmek, eğitmek, yönlendirmek, terbiye etmek için masal anlatmış. Anlatırken hayal kurmuş, masala fantastik öğeler katarak sonunu hep mutlu bitirmiş. Çocuğun merakını, ilgisini daha da canlı tutmuş. Onun hayal dünyasına uygundur bu. Bunu fark eden her masalcı, masalı detaylandırmış, ballandırmış, masala birçok işlev yüklemiş.

Öylesine işlev yüklemiş ki, masalların her bir parçası ayrı ayrı işlev gören bir organizmaya dönüşmüş ve çocukların ruhunda derin etkiler yaratmış.

Nasıl bir organizma?

were the tales I had written down in my exercise books when I was in primary school. I had them in mind. For those I had forgotten I asked others to tell them and wrote them down, I sent cassettes to Turkey to have them recorded and I listened to them.

Second, there were tales compiled, filed and published upon field works carried out in yurts in the Soviet Union and elsewhere. Many of these had been published in Azerbaijan. Each time I went there, I came back with luggages full of these books. They paved the way for my work.

Third, the German Institutes of Turcology had a rich collection of compiled works. I also made use of these archives.

Why fairy tales?Yucel Feyzioglu: Well the reason for

that is very simple: every people has been telling tales to their children to entertain, educate, orientate and discipline them. Every people has somehow imagined and invented additional elements to these tales which always had a happy end. They kept the children’s interest and curiosity awake. Each story teller who noticed that, added details to the tale so that it became even more pleasant to listen to and had a certain pedagogical function.

These details became essential elements which each played a certain role and left left deep traces in children’s memories.

In how far essential?Very essential. For example: tales

contribute to the shaping of cultural identity, the development, evolution and enrichment of language skills,. They structure the confusion in children’s minds, nurture one’s imagination and creativity, help seing the beautiful characteristics of things that may look uggly, contribute to one’s social integration, give inspiration as to one’s vocational training, build bridges between different cultures, and are a precious educational instrument...

These are just a few functions of tales which could each be analyzed based on examples, but this would go far beyond the scope of this interview.

These are functions which foreign fairy

веру сформировав этой культурой, привел веру в своеобразный вид. Азербайджан, который создал свой мир бытия с чудом, созданным словом, звуком, краской, скульптурой, верой, создала прошлое, основанное на культуре. И будущее тоже возвышается над этой культурой. Я кстати родился во внутри этой культуры в Карсе, вырос под его влиянием. У меня есть стиль, который отличается от стиля писателей Турции, вот это и является влиянием Азербайджана.

Хорошо, как развивался процесс сборки сказок?

Юджель Фейзиоглу: Я начал собирать сказки в трех направлениях. Во первых, сказки, которые я еще слышал с начальной школы я записал в тетрадь, они у меня были в памяти, то что я забыл, я просил заново рассказать тем, кто рассказывал мне сказки, в Турцию отправил магнитофон и десятки кассет, по одному собирал из них.

Во вторых, в Советском Союзе и других тюркских странах в результате проведенных полевых работ были собранные, подшитые в папку или изданные сказки. Большинство из них было издано и в Азербайджане. Из каждой поездки сумками приносил домой их. Они открыли мне путь.

В третьих, в немецком институте тюркологии были проведены работы собранию и накоплению собранных сказок. Я воспользовался этим архивом.

И все-таки, почему сказки?Юджель Фейзиоглу: Причина очень

проста. Каждый народ в течение столетий рассказывал сказки, чтобы развлечь, обучить, направлять, воспитывать своего ребенка. Когда рассказывал, мечтал, добавляя фантастические элементы сказке, всегда его завершал со счастливым концом. Более активно поддерживал любопытство. Интерес ребенка. Это соответствует его миру мечты. Каждый сказочник, который замечал это, детализировал, подслащал сказку, загружал много функций сказке.

Настолько много функций загружали, что каждая часть сказок превращалась в организм с отдельной функцией, и оставляло глубокое влияние на душе детей.

Какой организм?Очень живой организм. Например:

85

Çok canlı bir organizma. Örneğin: • Kültürel kimlik oluşturma işlevi

var masalların, • Dili geliştirme, zenginleştirme,• Çocuğun kafasındaki karmaşayı

düzene sokma,• İnsanın hayal gücünü besleme ve

yaratıcı yeteneğini geliştirme, • Çirkinin içindeki güzeli

keşfetme,• Kendi kendine olan karşıtlığı ile

topluma olan zıtlığını uyumlu hale sokma,

• Mesleğe yönlendirme,• Başka kültürlere köprü kurma, • Eğitim aracı olma gibi işlevleri

var masalların...Ve daha başka işlevlerini de sayıp

hepsini tek tek örnek masallarla analiz edebiliriz. Ancak bu söyleşinin kapsamını çok aşar.

Bu saydığınız işlevleri yabancı masallar da yerine getirebilir. Kendi masallarımız neden önem kazanıyor?

Yücel Feyzioğlu: Elbette yabancı

tales could just as well play. Why do our own tales become more and more important?

Yucel Feyzioglu: Of course, foreign fairy tales have the same functions. But at the same time, fairy tales tell the history of a people and reflect the subtleties of its mother tongue, its thoughts, spiritual world, traditions, behaviors and attitudes, decency and discipline. In other words, anything which has to do with culture can be found in these tales. So if you put aside your own fairy tales and tell your child the tales of other peoples, you are also destructing an entire cultural heritage which took thousands of years to grow. Turkic children have Khans, Sultans, Padishahs, Shehzades (sons of a Sultan) as well as other popular heroes such as Keloglan (The Bold Boy), Iristu, Yartı Kulak, Cırttan, Chilbik, Ak Tunga, Bumbaday Dede, Jirende Sheshen, Dervishes, Chamanes, Minstrels, Bahshis, Gulnarcan, Tuytupalak, Er Tapıldı and many many others . If a child does not know about these, it cannot be conscious about its past. It cannot have access to cultural treasures which took thousands of years to exist. If you

• У сказок есть функция создания культурного самосознания,

• Развитие, обогащение языка,• Регулировать беспорядок в голове

ребенка,• Питание силы мечты человека и

развитие творческого таланта,• Выявление прекрасного в

отвратительном,• Приводить в гармоничный вид

противостояние с самим собой и противоборство с обществом,

• Направлять к приобретению профессии,

• Создавать мосты с другими культурами,

• Еще у сказок есть такие функции, как быть инструментом обучения...

Мы можем еще посчитать и другие функции и анализировать со сказками образцами по одному. Но это превысит рамки этого интервью.

Эти упомянутые функции могут выполнить и иностранные сказки. Почему наши собственные сказки приобретают такую важность?

Юджель Фейзиоглу: Конечно, и у иностранных сказок есть подобные функции. Но, история одного народа, тонкости и

86

masalların da aynı işlevleri var. Ama bir halkın tarihi, anadilinin incelikleri ve renkleri, düşünce zenginliği, geleneği, göreneği, duygu ve davranış biçimleri, terbiye ve edebi, -kültürle ilgili akla ne gelirse- hepsi o masalların içinde anlatılmıştır. Siz kendi masalınızı bir yana itip başka halkın masalını çocuğun önüne yığarsanız, binlerce yılda birikmiş bütün kültür hazinenizi yok etmiş olursunuz. Türk çocuklarının Kağanları, Hanları, Hakanları, Sultanları, Padişahları, Şehzadeleri var. Bir de Keloğlan gibi halk kahramanları: İristu’ları, Yartı Kulakları, Cırttanları, Çilbikleri, Ak Tungaları, Bumbaday dedeleri, Şirince Şeşenleri, Dervişleri, Şaman dedeleri, Ozanlari, Bahşileri, Gülnarcanlari, Tuytupalaklari, Er Tapıldıları ve daha niceleri niceleri var. Çocuk bunları tanımazsa, geçmişine bir yolculuk yapamaz, tarihiyle canlı bir bağ kuramaz. Binlerce yılda birikmiş kültür hazinelerinin kapısını açamaz. Hep prens, prenses, kral, kraliçe masalları anlatırsanız, böylece çocukları kendi kendine yabancılaştırırsınız. Bilgisiz ve ilgisiz kalırlar. Kimlik ve omurgası sağlam kişilik kazanamazlar. Elbette başka halklara köprü kurmak için dünya masallarını da okuyacak çocuğumuz, ama siz kendi kültürünüzün yerine bütünüyle onu koyarsanız, bu toplum çatışmalardan kurtulmaz, bu toplum kendine güvenmez, sorunlar yumağını çözemez.

Kendine güvenen, geleceği gören, aydınlığa yürüyen dinamik kuşaklar yetiştirmek istiyorsak, her aile bütün bu masalları evinin başköşesine koymak, yemeğe zaman ayırdığı gibi bunlara zaman ayırmak, bunları okumak zorundadır... Tıpkı Almanlar, İngilizler, Ruslar, Danimarkalılar, Fransızlar, Yahudiler gibi... Onlar bunu yaptıkları için dünyada söz sahibi olmuşlardır... Bizim onlardan geri kalır yanımız mı var?

Bu söyleşi için teşekkür ederiz.Ben de.

keep telling them tales with Princes, Princesses, Kings and Queens, children will become alienated individuals with no knowledge, no interest and no curiosity. They cannot develop a strong and sound personality.Of course, our children should also read fairy tales of other countries of the world, but if you completely replace your own culture by that of foreign countries, this society will never get rid of its internal conflicts, it will never gain confidence in itself and it will never be able to solve problems.

If we want to educate dynamic generations of self-confident, far-sighted and enlightened individuals, every family must attach particular importance to these tales and have them on the shelves of their libraries. Each and every family must take the time to read them, just as it takes the time to eat or cook... Just as German, British, Russian, Danish, French and Jewish people do... This is the reason why they have their say in the world... Why shouldn’t we also preserve our tales which are essential elements of our cultural heritage?

Thank you for this interview.I thank you too.

цвета родного языка, богатство мышления, традиции, обычаи, чувства и виды поведения, воспитание и этика - все что придет в голову, связанное с культурой - все это рассказано в тех сказках. Если вы, оставив свои сказки, перед ребенком поставите сказки другого народа, то вы уничтожите весь культурный клад, накопленный тысячелетиями. У тюркских детей есть Каганы, Ханы, Хаканы, Султаны, Падишахи, Шахзаде (Сыновья Султанов). И еще народные герои как Кельоглан: Иристу, Ярты-гулоки, Джыртданы, Чилбики, Ак Тунги, дедушки Бумбадай, Шириндже Шешены, Дервиши, деды Шаманы, Озаны, Бахши, Гульнарджаны, Туйтупараки, Эр Тапылды и еще многие. Если ребенок не будет знать их, то не сможет сделать путешествие в прошлое, не сможет создать живую связь с историей. Не сможет открыть двери культурных сокровищниц, накопленных в течение тысячи лет. Если все время будете рассказывать сказки о принце, принцессе, короле, королеве, то дети сами себе станут чужими. Останутся без знания и интереса. Не смогут приобрести самосознание и личность с крепким позвоночником. Да конечно наши дети будут читать сказки всего мира, чтобы соорудить мосты с другими народами, но если вы вместо своей культуры полностью замените их, то это общество не избавится от конфликтов, это общество не будет доверять себе, не сможет решить клубок проблем.

Если мы хотим воспитать самоуверенное, смотрящее на будущее, идущее в светлое динамическое поколение, то каждая семья обязана эти сказки поставить на главном месте дома, уделять время им, как уделяют время еде, читать их... Как немцы, англичане, русские, даты, французы, евреи... Они имеют право голоса в мире, так как они сделали это... Чем мы хуже их?

Благодарю вас за это интервью.Я тоже.