3.gaia enpresaren forma juridikoak

ENPRESAREN FORMA ENPRESAREN FORMA JURIDIKOAKJURIDIKOAK

ENPRESA MOTEN SAILKAPENAENPRESA MOTEN SAILKAPENA

ENPRESA INDIBIDUALAENPRESA INDIBIDUALA

• Definizioa: nortasun fisikoa duen enpresa da, Definizioa: nortasun fisikoa duen enpresa da, hau da, enpresaren jabea pertsona bat da. hau da, enpresaren jabea pertsona bat da.

• Enpresa motak:Enpresa motak:• Enpresaburu indibidualaEnpresaburu indibiduala• Sozietate zibil pribatuaSozietate zibil pribatua

ENPRESABURU INDIBIDUALAENPRESABURU INDIBIDUALA

• Merkataritza, industria edo profesional jarduera Merkataritza, industria edo profesional jarduera egiten duen (bere izenean edo enpresa batenean) egiten duen (bere izenean edo enpresa batenean) pertsona fisiko bat da.pertsona fisiko bat da.

• Beharrezkoak:Beharrezkoak:• Adinez nagusia izateaAdinez nagusia izatea• Ondasun propioak erabiltzeko baliabide guztiak izateaOndasun propioak erabiltzeko baliabide guztiak izatea

• PFEZ-a ordaintzen dutePFEZ-a ordaintzen dute

SOZIETATE ZIBIL PRIBATUASOZIETATE ZIBIL PRIBATUA

• Definizioa: kontratu batean oinarritzen da. Kontratu Definizioa: kontratu batean oinarritzen da. Kontratu horren bidez bi pertsonek edo gehiagok komunean horren bidez bi pertsonek edo gehiagok komunean dirua, ondasunak edo industria jartzea adosten dute dirua, ondasunak edo industria jartzea adosten dute honela lortutako onurak elkarren artean banatzeko honela lortutako onurak elkarren artean banatzeko asmoarekin.asmoarekin.

• Ezaugarriak:Ezaugarriak:• Nortasun fisikoaNortasun fisikoa• Kideen artean paktu sekretuakKideen artean paktu sekretuak• Bazkideen interes komunean ezarriBazkideen interes komunean ezarri• Sozietatean paktuak adierazitakoa irauten duSozietatean paktuak adierazitakoa irauten du• PFEZ-a ordaintzen dutePFEZ-a ordaintzen dute

ENPRESA SOZIETATEAENPRESA SOZIETATEA

• Definizioa: nortasun juridikoa duen enpresa Definizioa: nortasun juridikoa duen enpresa mota da, hau da, enpresak jabeek ez beste mota da, hau da, enpresak jabeek ez beste nortasun bat hartzen du.nortasun bat hartzen du.

• Enpresa motak:Enpresa motak:• Sozietate zibil publikoaSozietate zibil publikoa• Merkataritza sozietateak Merkataritza sozietateak • Gizarte intereseko sozietateakGizarte intereseko sozietateak

SOZIETATE ZIBIL PUBLIKOASOZIETATE ZIBIL PUBLIKOA

• Sozietate zibil pribatuaren helburu eta ezaugarri Sozietate zibil pribatuaren helburu eta ezaugarri berdinekin, baina salbuespenekin:berdinekin, baina salbuespenekin:

• Bazkideen arteko paktuak publikoak dira eta notario Bazkideen arteko paktuak publikoak dira eta notario aurrean sinatutako eskritura publikoaren bidez sortzen aurrean sinatutako eskritura publikoaren bidez sortzen dira.dira.

• Nortasun juridikoaNortasun juridikoa• Merkataritza erregistroan izena eman.Merkataritza erregistroan izena eman.

MERKATARITZA SOZIETATEAMERKATARITZA SOZIETATEA

• Pertsona multzo batek ustiaketan laguntzeko Pertsona multzo batek ustiaketan laguntzeko ondare-fondo bat komunean jartzen dute.ondare-fondo bat komunean jartzen dute.

• Helburua onura izatea eta onura banatzeaHelburua onura izatea eta onura banatzea• Sorkuntza eskritura publikoa Sorkuntza eskritura publikoa • Merkataritza erregistroan izena emanMerkataritza erregistroan izena eman

MERKATARITZA SOZIETATEAMERKATARITZA SOZIETATEA

• Sailkapena:Sailkapena:• Sozietate pertsonalistak Sozietate pertsonalistak bazkideen dimentsio pertsonala bazkideen dimentsio pertsonala

kapitala baino garrantzitsuagoakapitala baino garrantzitsuagoa• Sozietate kolektiboaSozietate kolektiboa• Sozietate komanditario sinpleaSozietate komanditario sinplea

• Sozietate kapitalistak Sozietate kapitalistak kapitalaren ekarpena bazkideen kapitalaren ekarpena bazkideen ezaugarri pertsonalak baino garrantzitsuagoakezaugarri pertsonalak baino garrantzitsuagoak

• Sozietate komanditarioa akzioengatikSozietate komanditarioa akzioengatik• Erantzunkizun mugatuko sozietateaErantzunkizun mugatuko sozietatea• Sozietate anonimoaSozietate anonimoa• Sozietate laboralaSozietate laborala

GIZARTE INTERESEKO GIZARTE INTERESEKO SOZIETATEASOZIETATEA

• Onura lortzea bilatzen ez duen enpresa da. Onura lortzea bilatzen ez duen enpresa da. Bilatzen dutena da bere kideen behar komunak Bilatzen dutena da bere kideen behar komunak asetzea. Talde honetan sartutako enpresa asetzea. Talde honetan sartutako enpresa arruntenak sozietate kooperatibak dira.arruntenak sozietate kooperatibak dira.

MERKATARITZA SOZIETATEAKMERKATARITZA SOZIETATEAK

• Sozietate kolektiboaSozietate kolektiboa

• Sozietate komanditario sinpleaSozietate komanditario sinplea

• Sozietate komanditario akzioengatikSozietate komanditario akzioengatik

• Erantzukizun mugatuko sozietateaErantzukizun mugatuko sozietatea

SOZIETATE KOLEKTIBOASOZIETATE KOLEKTIBOA

• Ezaugarriak:Ezaugarriak:• Sozietatea sortzeko bazkide kopuru minimoa bi daSozietatea sortzeko bazkide kopuru minimoa bi da• Guztiek hartzen dute parte kudeaketanGuztiek hartzen dute parte kudeaketan• Hirugarrenen aurrean gizarte zorrei aurre egin behar dute Hirugarrenen aurrean gizarte zorrei aurre egin behar dute

era pertsonalean, elkartasunean eta mugagabeanera pertsonalean, elkartasunean eta mugagabean• Ez dago kapital sozial minimorikEz dago kapital sozial minimorik• Bazkide izaera ezin da nahi bezala transmitituBazkide izaera ezin da nahi bezala transmititu• Enpresaren izena (bazkide guztiena, batzuena edo batena Enpresaren izena (bazkide guztiena, batzuena edo batena

eta konpainia hitza erantsi)eta konpainia hitza erantsi)• Sozietateen gaineko zerga ordaintzen dute.Sozietateen gaineko zerga ordaintzen dute.

SOZIETATE KOMANDITARIO SOZIETATE KOMANDITARIO SINPLEASINPLEA

• Izaera pertsonalistaIzaera pertsonalista• Bi bazkide motaBi bazkide mota

– Kolektiboak: sozietatearen kudeaketan zuzenean Kolektiboak: sozietatearen kudeaketan zuzenean parte hartzen duteparte hartzen dutehirugarrenen aurrean hirugarrenen aurrean erantzunkizun pertsonal, elkartasun eta mugagabe.erantzunkizun pertsonal, elkartasun eta mugagabe.

– Komanditarioak: sozietateari aportazio ekonomikoa Komanditarioak: sozietateari aportazio ekonomikoa egiten dizkiete eta emaitza ekonomikoetatik bakarrik egiten dizkiete eta emaitza ekonomikoetatik bakarrik parte hartzen dute.parte hartzen dute.

SOZIETATE KOMANDITARIOSOZIETATE KOMANDITARIOSINPLEASINPLEA

• Ezaugarri orokorrak:Ezaugarri orokorrak:• Gutxieneko bazkide kopurua bi:bat komanditario eta Gutxieneko bazkide kopurua bi:bat komanditario eta

bestea kolektiboa.bestea kolektiboa.• Bazkide izaera ezin da libreki transmititu.Bazkide izaera ezin da libreki transmititu.• Ez dago gutxieneko gizarte kapitalik hau sortzeko.Ez dago gutxieneko gizarte kapitalik hau sortzeko.• Enpresaren izena: bazkide guztiena, batzuena edo batena Enpresaren izena: bazkide guztiena, batzuena edo batena

eta “konpania” eta “sozietate komanditario” erantsiz.eta “konpania” eta “sozietate komanditario” erantsiz.• Sozietateen gaineko zerga ordaintzen dute.Sozietateen gaineko zerga ordaintzen dute.

SOZIETATE KOMANDITARIOA SOZIETATE KOMANDITARIOA AKZIOENGATIKAKZIOENGATIK

• Sozietate kapitalisten barruan dagoSozietate kapitalisten barruan dago• Ezaugarri orokorrak: Ezaugarri orokorrak:

• Bazkide komandiotarioen parte hartzea akzioek Bazkide komandiotarioen parte hartzea akzioek ordezkatzen dute.ordezkatzen dute.

• Bazkide komanditarioen kopurua gutxienez hirukoa izan Bazkide komanditarioen kopurua gutxienez hirukoa izan behar du eta gutxienez, bazkide kolektibo bat.behar du eta gutxienez, bazkide kolektibo bat.

• Enpresaren izena, edozein izan daiteke eta ondoren Enpresaren izena, edozein izan daiteke eta ondoren “sozietate komanditario akzioengatik” erantsi.“sozietate komanditario akzioengatik” erantsi.

• Sozietateen gaineko zerga ordaintzen dute.Sozietateen gaineko zerga ordaintzen dute.

ERANTZUKIZUN MUGATUKO ERANTZUKIZUN MUGATUKO SOZIETATEASOZIETATEA

• Ezaugarri orokorrak:Ezaugarri orokorrak:• Bazkide kopurua bat edo gehiago da.Bazkide kopurua bat edo gehiago da.• Bazkideen erantzukizuna egindako ekarpenaren araberaBazkideen erantzukizuna egindako ekarpenaren arabera• Kapital soziala partizipazioetan banatua dagoKapital soziala partizipazioetan banatua dago• Enpresaren izena+SRL edo SLEnpresaren izena+SRL edo SL• Sozietateen gaineko zerga ordaintzen duteSozietateen gaineko zerga ordaintzen dute• Eskritura publikoaren bidez eratuEskritura publikoaren bidez eratu• Eraketa eskrituran sozietatearen estatutuak egon behar Eraketa eskrituran sozietatearen estatutuak egon behar

dira.dira.


• Estatutuetako elementu batzuk:Estatutuetako elementu batzuk:• Sozietatearen izenaSozietatearen izena• Gizarte objetuaGizarte objetua• Egoitza sozialaEgoitza soziala• Kapital sozialaKapital soziala• Administrazioa antolatzeko moduakAdministrazioa antolatzeko moduak• Bazkideen beharrezkoak direla uste duten paktuak eta Bazkideen beharrezkoak direla uste duten paktuak eta

baldintza bereziakbaldintza bereziak


• Sozietatearen kudeaketa eta administrazioa Sozietatearen kudeaketa eta administrazioa Akziodunen Batzar Nagusia eta Akziodunen Batzar Nagusia eta Administratzaileek osatzen dute.Administratzaileek osatzen dute.

• Batzar Nagusia: erabaki organoaBatzar Nagusia: erabaki organoa• Administratzaileak:bakarra edo batzorde bat.Administratzaileak:bakarra edo batzorde bat.

• Ezin dute sozietatearen beraren merkataritza generoan lan Ezin dute sozietatearen beraren merkataritza generoan lan egin, besteren kontura.egin, besteren kontura.

• Eskritura sozialak ezartzen duen denboran lan egin beharko Eskritura sozialak ezartzen duen denboran lan egin beharko du eta Batzar Nagusiak edozein unetan ken ditzakedu eta Batzar Nagusiak edozein unetan ken ditzake

• Urteko kontuetan Sozietate Anonimoaren arauak jarraituUrteko kontuetan Sozietate Anonimoaren arauak jarraitu• Ez du zertan bazkide izan beharEz du zertan bazkide izan behar


• Bazkideen eskubide batzuk:Bazkideen eskubide batzuk:• Lortutako onuren banaketan eta sozietatearen likidazioa Lortutako onuren banaketan eta sozietatearen likidazioa

dagoenean ondarearen banaketan parte hartzeko dagoenean ondarearen banaketan parte hartzeko eskubidea.eskubidea.

• Ateratzen diren bazkideen partizipazioen erosketan tanteo Ateratzen diren bazkideen partizipazioen erosketan tanteo eskubideaeskubidea

• Gizarte erabakietan parte hartzeko eta administratzaile Gizarte erabakietan parte hartzeko eta administratzaile aukeratua izateko eskubideaaukeratua izateko eskubidea

• Eskrituretan ezarritako epeetan informazioa jasotzeko Eskrituretan ezarritako epeetan informazioa jasotzeko eskubideaeskubidea

SOZIETATE ANONIMOASOZIETATE ANONIMOA

• Sozietate guztiz kapitalista da.Sozietate guztiz kapitalista da.• Kapitala da elementu garrantzitsu bakarra, Kapitala da elementu garrantzitsu bakarra,

bazkideen baldintza pertsonalek ez dute inolako bazkideen baldintza pertsonalek ez dute inolako garrantzirikgarrantzirik

• Enpresa handien beharretara hobeto egokitzen Enpresa handien beharretara hobeto egokitzen den sozietate mota da.den sozietate mota da.


• Ezaugarri orokorrak:Ezaugarri orokorrak:• Sozietatearen eraketarako bazkide kopurua bat edo Sozietatearen eraketarako bazkide kopurua bat edo

gehiago izan daiteke, pertsona fisiko edo juridikoa izan gehiago izan daiteke, pertsona fisiko edo juridikoa izan daitekelarik.daitekelarik.

• Bazkideen erantzukizuna egindako ekarpenaren araberaBazkideen erantzukizuna egindako ekarpenaren arabera• Era honetako sozietateak eratzeko 60101.21€Era honetako sozietateak eratzeko 60101.21€• Enpresaren izena+SAEnpresaren izena+SA• Akzioen transmisio libreaAkzioen transmisio librea• Sozietateen gaineko zerga ordaintzen da.Sozietateen gaineko zerga ordaintzen da.


• Eraketa eskritura publikoan eta estatutuekin.Eraketa eskritura publikoan eta estatutuekin.• Estatutuen elementuak:Estatutuen elementuak:

• IzenaIzena• Gizarte objetoaGizarte objetoa• Egoitza sozialaEgoitza soziala• Kapital sozialaKapital soziala• Kapital soziala bananduta dagoen akzioen kopuruaKapital soziala bananduta dagoen akzioen kopurua• Administrazioa antolatzeko moduakAdministrazioa antolatzeko moduak• Bazkideek beharrezko ikusten dituzten legezko gainerako Bazkideek beharrezko ikusten dituzten legezko gainerako

paktuak eta baldintza bereziakpaktuak eta baldintza bereziak


• Bi organo: Batzar Nagusia eta AdministratzaileakBi organo: Batzar Nagusia eta Administratzaileak• Batzar Nagusia: erabakiak hartu. 3 batzar:Batzar Nagusia: erabakiak hartu. 3 batzar:

• Ohiko Batzar OrokorraOhiko Batzar Orokorra• Ezohiko BatzarraEzohiko Batzarra• Batzar UnibertsalaBatzar Unibertsala

• Administratzaileak: bakarra edo batzordeaAdministratzaileak: bakarra edo batzordea• Ez dira bazkideak izan beharEz dira bazkideak izan behar• Urteko kontuak eginUrteko kontuak egin• Sozietatearen objektu den merkatu berean ezin jardunSozietatearen objektu den merkatu berean ezin jardun• Eskriturek dinoen epean jardunEskriturek dinoen epean jardun• Erantzukizuna dute sozietate, akzionista eta hartzekodunen aurreanErantzukizuna dute sozietate, akzionista eta hartzekodunen aurrean


• Akzionisten eskubideak:Akzionisten eskubideak:• Onura sozialak: dibidenduakOnura sozialak: dibidenduak• Akzio berriak igortzerakoan lehentasunezko harpidetza Akzio berriak igortzerakoan lehentasunezko harpidetza

eskubidea.eskubidea.• Batzarrera joateko eta betorako eskubidea.Batzarrera joateko eta betorako eskubidea.• Akordio sozialen kontra egiteko eskubidea.Akordio sozialen kontra egiteko eskubidea.• Akzionisten batzordean hartutako akordioei buruzko Akzionisten batzordean hartutako akordioei buruzko

informazioa jasotzeko eskubidea, honela beren botoa informazioa jasotzeko eskubidea, honela beren botoa eman ahal izateko.eman ahal izateko.


• Akzioak:Akzioak:• Sozietate anonimoen kapitala zati berdinetan banatzen Sozietate anonimoen kapitala zati berdinetan banatzen

dira eta horietako bakoitzak akzio izen hartzen du. dira eta horietako bakoitzak akzio izen hartzen du. Enpresa baten kapital ekarpenak titulu bidez ordezkatzen Enpresa baten kapital ekarpenak titulu bidez ordezkatzen dira edo kontuan egindako oharpenen bidez.dira edo kontuan egindako oharpenen bidez.

• Tituluak dokumentu fisikoak dira.Tituluak dokumentu fisikoak dira.• Akzio motak:Akzio motak:

• Eskubideen arabera: Arruntak / PribilegiatuakEskubideen arabera: Arruntak / Pribilegiatuak• Titulartasunaren arabera: Nominatiboak / EramaileariTitulartasunaren arabera: Nominatiboak / Eramaileari• Kapitalaren arabera: Arruntak / Propioak / Liberatuak Kapitalaren arabera: Arruntak / Propioak / Liberatuak

AKZIO MOTAKAKZIO MOTAK

Eskubideen arabera: Eskubideen arabera:

Arruntak Arruntak ez dute eskubide berezirik ez dute eskubide berezirik

Pribilegiatuak Pribilegiatuak pribilegioren bat dute (Adz.gutxieneko dibidendu pribilegioren bat dute (Adz.gutxieneko dibidendu bat jasotzea)bat jasotzea)

Titulartasunaren arabera: Titulartasunaren arabera:

Nominatiboak Nominatiboak akzioek jabearen izena izaten dute idatziaakzioek jabearen izena izaten dute idatzia

Eramaileari Eramaileari akzioa une horretan duenarena da.akzioa une horretan duenarena da.

Kapitalaren arabera: Kapitalaren arabera:

Arruntak Arruntak monetarekin ordaindutako akzioak dira.monetarekin ordaindutako akzioak dira.

Propioak Propioak ordain ematearen ondorioz espeziean egindako ordain ematearen ondorioz espeziean egindako ekarpenak onartzen duten horiek dira.ekarpenak onartzen duten horiek dira.

LiberatuakLiberatuak kasu honetan akzioa erreserbei kargu eginez igortzen kasu honetan akzioa erreserbei kargu eginez igortzen dira zati batean, baina guztiz liberatuta baldin badaude, orduan guztiz dira zati batean, baina guztiz liberatuta baldin badaude, orduan guztiz banatzen dira.banatzen dira.

AKZIOEN INGURUKO AKZIOEN INGURUKO KONTZEPTUAKKONTZEPTUAK

• Balio nominala:Balio nominala:

• Balio eraginkorra: akzioaren salerosketa Balio eraginkorra: akzioaren salerosketa momentuan akzioak merkatuan duen balioamomentuan akzioak merkatuan duen balioa

• Balio teorikoa: Balio teorikoa:

AKZIOEN INGURUKO AKZIOEN INGURUKO KONTZEPTUAKKONTZEPTUAK

• Harpidetza eskubidea: zabalpena egin baino Harpidetza eskubidea: zabalpena egin baino lehen, akzionistek enpresaren kapitalean duen lehen, akzionistek enpresaren kapitalean duen proportzioa mantendu ahal izateko akzionistek proportzioa mantendu ahal izateko akzionistek duten lehentasun eskubideari deritzo.duten lehentasun eskubideari deritzo.

• Errenta: akzio baten epe bakoitzean eskaintzen Errenta: akzio baten epe bakoitzean eskaintzen dituen diru-sarreren kopuruadituen diru-sarreren kopurua

• Errentagarritasuna: errenta bat ekoizteko Errentagarritasuna: errenta bat ekoizteko kapitalaren gaitasuna dakapitalaren gaitasuna da

LAN SOZIETATEALAN SOZIETATEA

• Anonimoa edo erantzunkizun mugatuko Anonimoa edo erantzunkizun mugatuko sozietate bat da eta kapital sozialaren zati sozietate bat da eta kapital sozialaren zati gehiena (%51 gutxienez) langileena da.gehiena (%51 gutxienez) langileena da.

• EraketaEraketa• Eskritura publikoaren bidezEskritura publikoaren bidez• Merkataritza erregistroan izena emanMerkataritza erregistroan izena eman• Horrez gain, aldez aurretik, beren probintziako edo Horrez gain, aldez aurretik, beren probintziako edo

erkidegoko autonomoko lan-sozietateen erregistroan izena erkidegoko autonomoko lan-sozietateen erregistroan izena emanda egon behar dute.emanda egon behar dute.

LAN SOZIETATEALAN SOZIETATEA

• Ezaugarri orokorrak:Ezaugarri orokorrak:• Bazkide batek ezin du kapitalaren %33 baino eduki.Bazkide batek ezin du kapitalaren %33 baino eduki.• Bazkidearen erantzukizuna mugatuta dago kapitalera.Bazkidearen erantzukizuna mugatuta dago kapitalera.• Kapital soziala akzio nominatiboetan eta partizipazioetan Kapital soziala akzio nominatiboetan eta partizipazioetan

banatzen da.banatzen da.• Sozietate hauek bazkideak ez diren langileak kontratatu Sozietate hauek bazkideak ez diren langileak kontratatu

ditzakete.ditzakete.• Enpresaren izena +SLL edo SALEnpresaren izena +SLL edo SAL• Lan klasearen akzioak eta partizipazioak transmititzeko Lan klasearen akzioak eta partizipazioak transmititzeko

lehentasuna emango zaie.lehentasuna emango zaie.

GIZARTE INTERESEKO GIZARTE INTERESEKO SOZIETATEASOZIETATEA

• Sozietate kooperatibak ezaugarri orokorrak:Sozietate kooperatibak ezaugarri orokorrak:• Bazkideek kooperatibak dituen zorrengatik duten Bazkideek kooperatibak dituen zorrengatik duten

erantzukizuna beren gizarte ekarpen kopuru nominalari erantzukizuna beren gizarte ekarpen kopuru nominalari atxikita gelditzen da.atxikita gelditzen da.

• Gutxieneko kapital soziala estatutuetan ezartzen da eta alta Gutxieneko kapital soziala estatutuetan ezartzen da eta alta edo baja ematen duten bazkideen arabera malgua da.edo baja ematen duten bazkideen arabera malgua da.

• Enpresaren izena + S.CoopEnpresaren izena + S.Coop• Soberakinen %30 Beharrezko Erreserba Fondoan eta Soberakinen %30 Beharrezko Erreserba Fondoan eta

hezkuntza eta Sustapen Fondoan sartu behar da.hezkuntza eta Sustapen Fondoan sartu behar da.

SOZIETATE KOOPERATIBASOZIETATE KOOPERATIBA

• Eraketa:Eraketa:• Eraketa eta estatutu eskriturak idazteaEraketa eta estatutu eskriturak idaztea• Eskritura notario aurrean sinatzeaEskritura notario aurrean sinatzea• Kooperatiben erregistro orokorrean izena eman.Kooperatiben erregistro orokorrean izena eman.

SOZIETATE KOOPERATIBASOZIETATE KOOPERATIBA

• Organoak:Organoak:• Batzar Nagusia: bazkideen bileraBatzar Nagusia: bazkideen bilera• Artezkari batzordeaArtezkari batzordea• Errekurtso batzordeaErrekurtso batzordea• Kontu hartzaileakKontu hartzaileak

• Bazkideak eskubideak eta betebeharrak:Bazkideak eskubideak eta betebeharrak:• E: Kooperatibaren jardueretan parte hartu, informazio E: Kooperatibaren jardueretan parte hartu, informazio

jaso eta soberakin banaketa.jaso eta soberakin banaketa.• B: Bileretara joan, balizko akordioak betetzea eta B: Bileretara joan, balizko akordioak betetzea eta

prestakuntza jardueretan parte hartzea.prestakuntza jardueretan parte hartzea.

Documents

3.gaia enpresaren forma juridikoak