Upload
petieu
View
215
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
1/30
etoanhoc.tk
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
1
Gii hn dng v nh l nhng gii hn m ta khng thtm chng bng
cch p dng trc tip cc nh l v gii hn v cc gii hn c bn trnh by
trong Sch gio khoa. Do mun tnh gii hn dng v nh ca hm s, ta
phi tm cch khcc dng v nh bin i thnh dng xc nh ca gii
hn
Trong chng trnh ton THPT, cc dng v nh thng gp l :
0, , , 0. , 1
0
Sau y l ni dung tng dng c th.
I. GII HN DNG V NH 00
Gii hn dng v nh 00
l mt trong nhng gii hn thng gp nht
i vi bi ton tnh gii hn ca hm s. tnh cc gii hn dng ny,
phng php chung l s dng cc php bin i ( phn tch a thc thnh nhn
t, nhn c tv mu vi biu thc lin hp, thm bt, ) khcc thnh
phn c gii hn bng 0, a vtnh gii hn xc nh. Chnh cc thnh phn c
gii hn bng 0 ny gy nn dng v nh.
tnh gii hn dng v nh 00
, trc ht gio vin cn rn luyn cho
hc sinh knng nhn dng.
1. Nhn dng gii hn v nh 00
gii bi ton tm gii hn ca hm s, hc sinh cn xc nh gii hn
cn tm thuc dng xc nh hay v nh. Nu gii hn l v nh th phi xtxem n thuc dng v nh no c phng php gii thch hp. Bi vy vic
rn luyn knng nhn dng cho hc sinh c quan trng, gip hc sinh nh
hng c cch gii, trnh nhng sai xt c th mc phi.
i vi dng v nh0
0, vic nhn dng khng kh khn lm v hc sinh
thng gp gii hn :
0x x
f(x)lim
g(x) m
0 0x x x xlim f(x) = lim g(x) = 0
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
2/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
2
Thc t hc sinh hay gp trng hp0x x
f(x)lim
g(x)m 0 0f(x ) = (x ) = 0g . Ngoi ra
trong mt sbi ton hc sinh phi thc hin cc php bin i chuyn v
dng v nh0
0 , sau mi p dng cc phng php khcc thnh phn cgii hn bng 0.
Khi ging dy, gio vin nn a ra mt sbi ton nhn mnh cho
hc sinh vic nhn dng nh :
0x x
f(x)lim
g(x) m
0x xlim f(x) 0
hoc
0x xlim g(x) 0
Trnh tnh trng hc sinh khng nhn dng m p dng ngay phng php gii.
V dp dng :
(Yu cu chung ca nhng bi tp l : Tnh cc gii hn sau).
V d 1 : 1 2x 2x - 2
L = limx +1
Bi gii :
1 2 2x 2=
x - 2 2 - 2L = lim 0
x +1 2 1
V d 2 : 2 2x 1 -x + 2
L = limx 1
Bi gii :
2 2x 1 -
x + 2
L = lim =x 1
v1
2 21
lim(x+2) = 1+2 = 3
lim(x - 1) = 1 - 1 = 0x
x
V d3 : 3 2x 11 3
L = limx 1 x 1
Bi gii :
2
2 2x 1 x 1
x 1 x 1=
1 3 x 3x +2L = lim lim
3 x 1 x 1 x 1
(x-1)(x 2) (x-2) 1-2 1lim lim(x 1)(x+1) (x+1) 1+1 2
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
3/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
3
Dng v nh 00
c nghin cu vi cc loi c th sau :
2. Loi 1 :0x x
f(x)lim
g(x)m f(x), g(x) l cc a thc v f(x0) = g(x0) = 0
Phng php : Kh dng v nh bng cch phn tch c tv mu thnhnhn t vi nhn tchung l (x x0).
Gi s : f(x) = (xx0).f1(x) v g(x) = (x x0).g1(x). Khi :0 1 1
0 0 00 1 1x x x x x x
)
)
(x - x f (x) f (x)f(x)lim lim lim
g(x) (x - x g (x) g (x)
Nu gii hn 10 1
x x
f (x)lim
g (x)vn dng v nh 0
0th ta lp li qu trnh khn
khi khng cn dng v nh.
V dp dng :
V d4 :2
4 2x 2
2x - 5x +2L = lim
x +x - 6
Bi gii :
Ta phn tch c tv mu thnh nhn t vi nhn t chung : x - 22
4 2x 2 x 2
x 2=
2x - 5x +2 (x - 2)(2x - 1)L = lim lim
(x - 2)(x + 3)x +x - 6
2x - 1 2.2 1 3lim
x + 3 2 3 5
Vy 43
L5
V d 5 :2
5 x 2 2
x - 3x +2L = lim - 4x + 4x
Bi gii :
2
25 x 2 x 2
x 2
2
=
x - 3x +2 (x - 2)(x - 1)L = lim lim
(x - 2)- 4x + 4x - 1
limx - 2
x
( V gii hn ca t bng 1, gii hn ca mu bng 0)Vy 4L
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
4/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
4
V d6 :2
2
3 n*
6 3 mx 1
+
+
x+x x +...+x - nL lim (m, n N )
x+x x +...+x - m
Bi gii : Ta sphn tch tv mu thnh nhn t vi nhn t chung : x
1 bng cch tch v nhm nh sau :
x + x2
+ x3
+ ... + xnn = (x1) + (x21) + (x3 - 1) + ...+ (xn - 1)
x + x2
+ x3
+ ... + xmm = (x1) + (x21) + (x3 - 1) + ...+ (xm - 1)
Khi :22
2 2x 1 x 1
3 n3 n
6 3 m 3 m
1 - 1)+( - 1)+
+ 1 - 1)+( - 1)lim lim
(x- )+(x x +...+(x - 1)x+x x +...+x - nL
x+x x +...+x - m (x- )+(x x +...+(x - 1)
x 1
n-1 n-2
m-1 m-2
1 1 + (x + 1) +...+ ( )
1 1 + (x + 1) +...+ ( )
lim
(x- ) 1
(x- ) +1
x + x +...+ x +
x + x +...+ x
n-1 n-2
m-1 m-2x 1
1 + (x + 1) +...+ (x + x +...+ x +1)lim
1 + (x + 1) +...+ (x + x +...+ x +1)
n-1 n-2
m-1 m-2
1 + (1 +1) +...+ (1 + 1 +...+ 1 +1)1 + (1 +1) +...+ (1 + 1 +...+ 1 +1)
n(n + 1)
1 2 3 ... n n(n + 1)2m(m + 1)1 2 3 ... m m(m + 1)
2
Vy 6n(n + 1)
Lm(m + 1)
V d7 :4 3 2
7 4 3 21
2x - 5x +3x + x - 1L lim
3x - 8x + 6x - 1x
Bi gii :3 2
7 3 2x 1
3 2 2
3 2 2
4 3 2
4 3 2 x 1
x 1 x 1
=(x-1)(2x - 3x +1)
L = lim(x-1)(3x - 5x +x+1)
2x - 3x +1 (x-1)(2x - x -1)= =
3x - 5x + x +1 (x-1)(3x - 2x -1)
2x - 5x +3x + x - 1lim
3x - 8x + 6x - 1
lim lim
2
2x 1 x 1
x 1
2x - x -1 (x -1)(2x+1)= lim = lim
3x - 2x -1 (x -1)(3x+1)
2x+1 2.1+1 3= lim = =3x+1 3.1+1 4
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
5/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
5
Vy 73
L =4
Kt lun:
Phng php gii bi tp loi ny l phn tch a thc thnh nhn t
vi nhn tchung l x - x0. Yu cu i vi hc sinh l :
Phi nm vng cc phng php phn tch a thc thnh nhn t, cc
hng ng thc, cng thc phn tch tam thc bc hai, a thc bc ba thnh nhn
t:2
0
0
cf(x) = ax + bx + c = (x - x ) ax -
x
, ( f(x0) = 0)
Ngoi cc hng ng thc ng nh, hc sinh cn nhcc hng ng thc
bxung l : an - bn = (a - b)(an -1+ an - 2b ++ abn - 2+ bn - 1), *n N
an
+ bn
= (a + b)(an -1
- an - 2
b +- abn - 2+ bn - 1), n l s tnhin l.
hc sinh d nh, cn ly cc trng hp c thnh : n = 2, 3, 4 v
trng hp c bit : xn - 1 = (x - 1)(xn - 1+ xn - 2++ x + 1).
Tutheo c im tng bi m bin i mt cch linh hot kh dng
v nh. Trong qu trnh thc hnh, nhiu khi sau cc bin i khcc thnh
phn c gii hn bng 0 ta vn gp gii hn dng v nh 00
mi ( thng l
n gin hn so vi gii hn ban u). Ti y ta tip tc qu trnh khn
khi gii hn cn tm khng cn dng v nh 00
th thi.
Bi tp tluyn
1)
3
4x 1
x 3x 2
lim x 4x 3
2) x 0(1 x)(1 2x)(1 3x) 1
lim x
3)100
50x 1
x 2x 1lim
x 2x 1
4)
n 1
2x 1
x (n 1) nlim
(x 1)
3. Loi 2 :0x x
f(x)lim
g(x)m f(x), g(x) cha cc cn thc cng bc v f(x0)=g(x0)= 0
Phng php :Nhn c tv mu vi biu thc lin hp tng ng ca
biu thc cha cn thc (gi tt lphng php nhn lin hp hay dng biu
thc lin hp) trc cc nhn t x - x0 ra khi cc cn thc, nhm khcc
thnh phn c gii hn bng 0. Biu thc cha cn thc c thl t, mu hay c
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
6/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
6
tv mu ca phn thc cn tm gii hn ). Lu l c thnhn lin hp mt
hay nhiu ln kh dng v nh.
Cc cng thc thng c s dng khi nhn lin hp l :
3 32 23 33 3
( A B)( A B) = A - B , (A 0, B 0)
( A B)( A A B+ B ) =A B
Gio vin cn cho hc sinh thy c hai cng thc ny xut pht t hai
hng ng thc sau hc sinh d nh:
2 2
2 2 3 3
(a - b)(a + b) = a - b
(a b)(a ab + b ) = a b
V dp dng:
V d 8 : 8 2x 23x - 2 - x
L = limx - 4
Bi gii :Nhn c tv mu vi biu thc lin hp tng ng, ta
c :
8 2 2x 2 x 2
3x - 2 - x ( 3x - 2 - x)( 3x - 2 + x)L = lim lim
x - 4 (x - 4)( 3x - 2 + x)
2
2x 2 x 2
x 2
3x - 2 - x (x - 2)(-x + 1)lim lim
(x - 4)( 3x - 2 + x) (x - 2)(x + 2)( 3x - 2 + x)
x + 1 2 + 1 1lim
16(x + 2)( 3x - 2 + x) (2 + 2)( 3.2-2+2)
Vy8
1L =
16
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
7/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
7
V d 9 : 91
x+2 1L lim
x+5 2
x
Bi gii :
91 1
( x+2 1)( x+2 1) ( x+5 2)x+2 1L lim limx+5 2 ( x+5 2)( x+5 2) ( x+2 1)
x x
1 1
(x + 2 - 1)( x+5 2) (x + 1)( x+5 2)= lim lim
(x + 5 - 4)( x+2 1) (x + 1)( x+2 1)x x
1
x+5 2 1 5 2= lim 2
x+2 1 1 2 1x
Vy L9 = 2
V d 10 :n
*10 m1
x - 1L lim , (m, n N )
x - 1
x
Bi gii :n
10 m1
n-1 n-2 m-1 m-2n n n n m m m
m-1 m-2 n-1 n-2m m m m n n n1
x - 1L lim
x - 1
( x - 1) ( x ) +( x ) +...+ x +1 ( x ) +( x ) +...+ x +1=lim
( x - 1) ( x ) +( x ) +...+ x +1 ( x) +( x) +...+ x +1
x
x
m mm-1 m-2 m
n n1 n-1 n-2 n
(x - 1)( x + x +...+ x+1)=lim
(x - 1)( x + x +...+ x+1)
x
m mm-1 m-2 m
n n1 n-1 n-2 n
x + x +...+ x+1 m=lim
nx + x +...+ x+1
x
Vy 10m
L =n
Kt lun:
Phng php dng biu thc lin hp l phng php ch yu c s
dng tnh cc gii hn c cha cn thc cng bc. C thxem y l thut
ton c bn cho php tnh c kh nhiu gii hn ca hm s cha cn thc,phng hng r rng, d hiu.Vic xc nh biu thc lin hp l khng qu
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
8/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
8
kh khn i vi hc sinh. Tuy nhin gio vin cn rn luyn knng xc nh
v nhn biu thc lin hp khi tnh gii hn. Theo cch ny, nhiu bi ton tuy
gii c nhng phi qua cc php bin i di dng vi biu thc cng knh.
Nu dng cc gii khc nh thm bt, i bin s cho li gii ngn gn hn.
Bi tp tluyn
1)3
x 1
x x 3lim
x 1
2)
2
3x 2
x 4lim
2 3x 2
3)2 2x a
x b a blim
x a
4)
3 23
2x 1
x 2 x x 1lim
x 1
5)n
x 0
1 axlim
x
6)
n n
x 0
a x alim
x
4. Loi 3:0x x
f(x)lim
g(x)m f(x) cha cc cn thc khng cng bc v f(x0)=g(x0)= 0
Phng php : S dng thut ton thm bt i vi f(x) c thnhn
biu thc lin hp. Chng hn nh :
0 0
m n
m n0 0 0
x x x x
u(x) v(x)f(x)L= lim = lim ,( u(x ) v(x ) = 0,g(x ) = 0)
g(x) g(x)
Ta bin i :
0 0
0 0
m nm n
x x x x
m n
x x x x
u(x) - c + c - v(x)u(x)- v(x)L lim lim
g(x) g(x)u(x) - c v(x) - c
= lim limg(x) g(x)
Ti y cc gii hn0 0
m n
1 2x x x x
u(x) - c v(x) - cL lim , L lim
g(x) g(x) u tnh c
bng cch nhn lin hp.
V dp dng :
V d 11 :3
11 2x 1
x+3 x+7L lim x 3x+2
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
9/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
9
Bi gii :
x 1 x 1
x 1 x 1
3 3
11 2 2
3
2 2
lim lim
lim lim
x+3 x+7 ( x+3 2) + (2 x+7)L
x 3x+2 x 3x+2
x+3 2 2 x+7
= x 3x+2 x 3x+2
23 3 3
2 2 23 3x 1 x 1
(2 x+7) 4 2 x+7 ( x+7)( x+3 2)( x+3+2)= lim lim
(x 3x+2)( x+3+2) (x 3x+2) 4 2 x+7 ( x+7)
2 2 23 3x 1 x 1
x+3 4 8 (x+7)= lim lim
(x 3x+2)( x+3+2) (x 3x+2) 4 2 x+7 ( x+7)
x 1 x 1 23 3
x 1 1 x= lim lim
(x 1)(x 2)( x+3+2) (x 1)(x 2) 4 2 x+7 ( x+7)
x 1 x 1 23 3
1 1= lim lim
(x 2)( x+3+2) (x 2) 4 2 x+7 ( x+7)
23 3
1 1= (1 2)( 1+3+2) (1 2) 4 2 1+7 ( 1+7)
1 1 1=
4 12 6
Vy 111
L6
V d 12 :3
12 2
0
1+2x - 1+3xL lim
xx
Bi gii :
33
12 2 20 0
1+2x - (x+1) + (x+1) - 1+3x1+2x - 1+3xL lim lim
x x
x x
3
2 20 0
1+2x - (x+1) (x+1) - 1+3x=lim +lim
x x
x x
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
10/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
10
0 2
2 23 3 3
0 2 2 23 3
1+2x - (x+1) 1+2x +(x+1)=lim
x 1+2x +(x+1)
(x+1) - 1+3x (x+1) ( 1) 1+3x ( 1+3x)+lim
x (x+1) ( 1) 1+3x ( 1+3x)
x
x
x
x
2 3
2 2 2 23 30 0
2 23 30 0
(1+2x) - (x+1) (x+1) - (1+3x)lim lim
x 1+2x +(x+1) x (x+1) (x 1) 1+3x ( 1+3x)
- 1 x+3lim lim
1+2x +(x+1) (x+1) (x 1) 1+3x ( 1+3x)
x x
x x
2 23 3
- 1 0+3
1+2.0 +(0+1) (0+1) (0 1) 1+3.0 ( 1+3.0)1 1
12 2
Vy 121
L2
Kt lun :
Phng php chung tnh cc gii hn ca biu thc cha cc cn thckhng cng bc l thm, bt mt lng no , tch thnh nhiu gii hn ri
nhn lin hp. Cn lu l c ththm bt mt hng s( thng chn l u(x0)
hoc v(x0)) hay mt biu thc. Vic thm bt da trn c im tng bi v
phi tht tinh t. Thut ton thm bt cn c p dng hiu qui vi cc
dng v nh khc.
Bi tp tluyn
1)3
x 0
1 x 1 xlim
x 2)
3
2x 2
x 11 8x 43lim
2x 3x 2
3)n m
x 0
1 ax 1 bxlim
x
4)
3 2
x 0
2x 1 x 1lim
sinx
5)3
4x 7
x 2 x 20lim
x 9 2
6)
3
2x 0
1 4x 1 6xlim
x
5. Gii hn dng v nh 00
ca hm slng gic
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
11/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
11
Phng php :Thc hin cc php bin i i sv lng gic s
dng cc kt qu gii hn c bn sau y :
+)x 0 x 0
sinx xlim 1, lim 1
x sinx
+)x 0 x 0 x 0
sinax sinax sinaxlim lim( .a) =a.lim =a
x ax ax
+)x 0 x 0 x 0 x 0 x 0
sinax sinax bx ax sinax bx ax alim lim( . . ) lim .lim .lim
sinbx ax sinbx bx ax sinbx bx b
+)x 0 x 0 x 0 x 0
tgax sinax a sinax alim lim( . ) lim .lim a
x ax cosax ax cosax
Trong qu trnh bin i, hc sinh cn vn dng linh hot cc cng thc lng
gic, thm bt, nhn lin hp
V dp dng
V d 13 : 13 x 01+sinax - cosax
L lim1- sinbx - cosbx
Bi gii :
13x 0 x 0
1+sinax - cosax 1- cosax+sinaxL lim lim
1- sinbx - cosbx 1- cosbx - sinbx
2
x 0 x 02
ax ax axax ax ax 2sin sin cos2sin +2sin cos 2 2 22 2 2=lim limbx bx bx bx bx bx2sin - 2sin cos 2sin sin - cos2 2 2 2 2 2
x 0 x 0
ax ax axsin sin cos a2 2 2=lim .lim
bx bx bx bsin sin - cos
2 2 2
Vy 13a
Lb
V d 14 : 14 2x 0
1 cosaxL lim
x
Bi gii :
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
12/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
12
2 2
22 2 2
14 2 2x 0 x 0 x 0 x 0
ax ax ax2sin sin sin
1 cosax a a a2 2 2L lim lim lim . limax axx x 2 2 2
2 2
Vy2
14
aL
2
V d 15 : 15 201 xsinx - cos2x
L limsin xx
Bi gii :
15 2 20 0
1 xsinx - cos2x (1 - cos2x) xsinxL lim lim
sin x sin xx x
2
2 20 0 0
0 02
2sin x xsinx sinx(2sinx x) 2sinx xlim lim lim
sinxsin x sin xx x
lim 2 lim 2 1 3sin x sin x
x x x
x x
Vy L15 = 3
V d 16 : *16 2x 01- cosx.cos2x...cosnx
L lim (n N )x
Bi gii :
16 2x 0
2x 0
1- cosx.cos2x...cosnxL lim
x1-cosx+cosx-cosxcos2x+...+cosx.cos2x...cos(n-1)x-cosx.cos2x...cosnx
limx
2x 0
2 2 2x 0 x 0 x 0...
1-cosx+cosx(1- cos2x)+...+cosx.cos2x...cos(n-1)x(1- cosnx)lim
x1-cosx cosx(1-cos2x) cosx.cos2x...cos(n-1)x(1- cosnx)
lim lim limx x x
Theo kt qubi 14 ta c :
2
2x 0
1
2
1-cosxlim
x
2
2 2x 0 x 0 x 0
.cosx(1-cos2x) 1-cos2x 2
lim lim cosx lim2x x
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
13/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
13
2x 02
2x 0 x 0 x 0 x 0. ... .
cosx.cos2x...cos(n-1)x(1- cosnx)lim
x1- cosnx n
lim cosx lim cos2x lim cos(n-1)x lim2x
Do
2 2 2 2 2 2
16
1 2 n 1 2 ... n n(n+1)(2n+1)
L ...2 2 2 2 12
Trong bi tp ny ta s dng thut thm bt :
cosx, cosxcos2x,, cosxcos2xcos(n - 1)x
bin i v tnh gii hn cho. C th nhn thy thut thm bt ng vai tr
quan trng trong knng bin i i vi bi tp ny.
V d 17 :2
17 2x 01 x cosxL lim
x
Bi gii :
2 2
17 2 2x 0 x 0
(1 x cosx 1 x 1) (1 cosx)L lim lim
x x
22 2 2
2 2 2x 0 x 0 x 0 x 02 2
x( ( 2
(
2sin1 x 1 1 cosx 1 x 1) 1 x 1)lim lim lim lim
x x xx 1 x 1)
2
22
2x 0 x 0 x 0 x 02 2 2
x x
2 2 .(
2sin sin1 x 1 1 1lim lim lim lim
x 2xx 1 x 1) 1 x 12
1 11
2 2
Vy L17 = 1.
Kt lun :
kh dng v nh i vi hm slng gic, hc sinh cn nm vng
v vn dng linh hot cc php bin i i s, lng gic cng nh p dng
cc gii hn c bn. y chc gii hnx 0
sinxlim 1
x c s dng trc tip,
cc kt qucn li khi lm bi phi chng minh li.
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
14/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
14
vn dng gii hnx 0
sinxlim 1
x , cn a hm s cn tnh gii hn v
dng :0 0 0x x x x x x
sinf (x) f (x) tgf (x)lim , lim , lim
f (x) sinf (x) f (x) vi
0x xlim f (x) 0
bng cch
thm, bt, i bin hay nhn, chia ng thi vi mt lng thch hp no .
Trong khi gii bi tp, hc sinh c th gp kh khn, lng tng a vccdng trn. Gio vin cn khc phc bng cch cho hc sinh lm cc bi tp nh :
2
20 1
sinx sin(x 1)lim , lim , ...
1 cosx x 3x+2x x
Bi tp tluyn
Tnh cc gii hn sau :
1)0
1+sinx 1 sinxlim
tgxx
2)0
(a+x)sin(a+x) asinalim
xx
3)x 0
1 cosxcos2xco3xlim
1 cosx
4)
2
20
2sin x+sinx 1lim
2sin x 3sinx+1x
5)3
3x
4
1 cotg xlim
2 cotgx cotg x
6)
3
x 0
1 cosx cos2x cos3xlim
1 cos2x
6. Gii hn dng v nh 00
ca hm sm v lgarit.
Phng php : Thc hin cc php bin i v s dng cc gii hn c
bn sau y :
+)x
x 0
1lim 1
x
e
+) x 0ln(1 x)
lim 1x
Cc gii hn trn u c tha nhn hoc chng minh trong Sch gio khoa.
Ngoi ra gio vin cn a ra cho hc sinh hai gii hn sau :
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
15/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
15
+)x xlna
x 0 x 0
a 1 1lim lim .lna lna
x x.lna
e
( V
xlna
x 0
1lim 1
xlna
e
)
+)x 0 x 0 x 0
a .log (1 x) ln(1 x) ln(1 x)1
lim lim lim lnax x.lna lna x
V dp dng :
V d 18 :ax bx
18 x 0L lim
x
e e
Bi gii :
x 0 x 0
ax bxax bx
18
1) 1)lim lim
( (L
x x
e ee e
ax bx
x 0 x 0
ax bx
x 0 x 0
( 1) ( 1)lim lim
x x
( 1) ( 1)a. lim b. lim
ax bx
a b
e e
e e
Vy L18 = a - b.
Trong bi tp ny s dng gii hn c bn ta thc hin thm bt 1v tch thnh hai gii hn. Cn nhn mnh cho hc sinh khi x 0 th ax 0 ,
do vyax bx
x 0 x 0
( 1) ( 1)lim 1, lim 1
ax bx
e e
.
V d 19 :sin2x sinx
19 x 0L lim
sinx
e e
Bi gii :
sin2x sinxsin2x sinx
19 x 0 x 0
1) 1)( (L lim limsinx sinx
e ee e
sin2x sinx
x 0 x 0
sin2x sinx
x 0 x 0
1 1lim lim
sinx sinx
1 1lim .2cosx lim
sin2x sinx
e e
e e
x 0 x 0 x 0
sin2x sinx
. (2cosx)
1 1
lim lim limsin2x sinx
2 1 1
e e
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
16/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
16
Vy L19 = 1.
V d 20 :x 2
20 x 2
2 xL lim
x 2
Bi gii :x 2 x 2
20 x 2 x 2
4) 4)2 x (2 (xL lim lim
x 2 x 2
x 2x 2
x 2 x 2 x 2 x 2
x 2
x 2 x 2
1) 2)(x+2)4 4
14
4(2 (x2 xlim lim lim lim
x 2 x 2 x 2 x 2
2lim lim (x+2) 4ln2 4
x 2
Vy L20 = 4ln2 - 4
V d 21 :2
23 2x
21 2x 0
1 xL lim
ln(1+x )
e
Bi gii :
22 33 2 2x2 2x
21 2 2x 0 x 0
( 1)1 x 1) (1 xL lim lim
ln(1+x ) ln(1+x )
ee
2 23 32 2x 2 2x
2 2 2x 0 x 0 x 0
( 1) 11 x 1) ( 1 x 1lim lim lim
ln(1+x ) ln(1+x ) ln(1+x )
e e
3 32 23
32 2 23
2 2
2 2
2 2
x 0 x 02
2x( ( ) 1
( ) 1
.1 2x
ln(1+x )
1 x 1)( 1 x 1 x )lim lim
( 1 x 1 x )ln(1+x ) 2x
e
2
2
232 2 23
2
2
2x
x 0 x 0 x 02.
( ) 1
1 2x
ln(1+x )
xlim lim lim
2x( 1 x 1 x )ln(1+x )
e
22
2 232 23
2
2
2x
x 0 x 0 x 0 x 02. .
( ) 1
x 1ln(1+x )
2xln(1+x )
1 7.1 1.( 2)
3 3
1lim lim lim lim2x1 x 1 x
e
Vy 217
L3
Kt lun :
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
17/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
17
tnh cc gii hn dng v nh ca hm sm v lgarit, hc sinh thc
hin cc php bin i p dng cc gii hn c bn. Yu cu hc sinh phi
thnh tho cc php ton v lu tha v lgarit.
s dng cc gii hn c bn, bng cch thm, bt, nhn lin hp,
hc sinh phi bin i hm s cn tm gii hn v mt trong cc dng :
0 0 0 0
f(x) f(x)a
x x x x x x x x
ln 1+f(x) log 1+f(x)1 a 1lim , lim , lim , lim
f(x) f(x) f(x) f(x)
e
vi
0x xlim f (x) 0
Bi tp tluyn
Tnh cc gii hn sau :
1) 2)
x x
x xx 0
5
4 3lim9
3)x 0
2
2
x3 cosx
xlim
4)
x
3 4x 0
(1 )(1 cosx)lim
2x 3x
e
5)x 0
1 1 xlim .ln
x 1 x
6)sin2x sinx
2x 0lim
5x + tg x
e e
II. GII HN DNG V NH
Gii hn dng v nh
c dng l :
0x x(x )
f(x)L lim
g(x)
trong :0 0x x x x
(x ) (x )
f(x) g(x)lim lim
kh dng v nh ny, phng php thng thng l chia c tv mu
cho lu tha bc cao nht ca tv mu ca phn thcf(x)
g(x) . C thnh sau :
1) Nu f(x), g(x) l cc a thc c bc tng ng l m, n th ta chia c
f(x), g(x) cho xk
vi k = max{m, n}
m m 1m m 1 1 0
n n 1xn n 1 1 0
a x +a x +...+a x+aL lim
b x +b x +...+b x+b
vi *m na ,b 0, m,n N
Khi xy ra mt trong ba trng hp sau :
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
18/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
18
+) m = n (bc ca tv mu bng nhau), chia c tv mu cho xn ta
c:0m 1 1nn 1
m m
0n 1 1 n nnn 1
x x
m
n
aa aa ax xx
bb b b b
x xx
alim lim
b
+ +...+ +L
+ +...+ +
+) m > n (bc ca t ln hn bc ca mu, k = m), chia c tv mu cho
xmta c :
nm nm n+1
nm n
0m 1 1mm 1
m
x x0n 1 1m
m
b
xb
x
aa aa
ax xxlim limbb b
x x x
+ +...+ +L
+...+ ++
+) m < n (bc ca t nhhn bc ca mu, k = n), tng tnh trn ta c
:
0m m 1n m nn m+1
x0n 1
n n
aaa...
x xxlim 0bb
b ...x x
L
Hc sinh cn vn dng kt qu :
0 0 0 0x x x x x x x x
1 1lim f (x) lim 0, lim f (x) 0 lim
f (x) f (x)
Sau khi xt ba trng hp ny, hc sinh cn trt ra nhn xt kt qu gii
hn cn tm da vo bc ca tv mu. Lu l c th chia tv mu cho xh
vi
h min{m, n}.
2) Nu f(x), g(x) l cc biu thc c cha cn thc th ta quy c ly gi
tr mk
( trong k l bc ca cn thc, m l sm cao nht ca cc s hng
trong cn thc) l bc ca cn thc . Bc ca t ( mu) c xc nh l bc
cao nht cc biu thc trn t( di mu). Sau ta p dng phng php kh
nh vi trng hp f(x), g(x) l cc a thc. Qua hc sinh c th ddng
phn on kt qu gii hn dng
cn tm.
V dp dng :
V d 22 :3 2
22 3x
2x 3x 1L lim
5x 6
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
19/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
19
Bi gii : Chia c tv mu cho x3ta c :
3
3
3 2
22 3x x
3 12
2x x6 55
x
2x 3x 1L lim lim
5x 6
Vy 222
L5
. Ta c thtrnh by theo cch sau :
33 3
333
3 2
22 3x x x
3 1 3 1x 2 2x x 2x x6 56 5x 5xx
2x 3x 1L lim lim lim
5x 6
V d 23 :2 2
2x23 3x (2x 1)(3x x+2)2x+1 4xlimL
Bi gii :
2 2 4 2
2 2x x23
3x (2x 1)(3x x+2) 12x (2x+1)(3x x+2)
2x+1 4x 4x (2x+1)lim limL
3 2
3 2
2 3
x x
5x x+2
4x
5 1 24
4 1xx x4 8 28+x
4xlim lim8x
Vy23
1
2L
V d 24 : 24 5x(x 1)(x 2)(x 3)(x 4)(x 5)
L lim(5x 1)
Bi gii :
24 5x
(x 1)(x 2)(x 3)(x 4)(x 5)L lim
(5x 1)
5 5x
1 2 3 4 51 1 1 1 1
x x x x x 1
515
x
lim
Vy 24 51L 5
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
20/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
20
V d 25 : 25 x 2x+3
L limx 1
Bi gii :
Chia c tv mu cho x ta c :
25 x x2 2
3x+3 xL lim limx 1 x 1
x
1+
V phi a x vo trong cn bc hai nn ta xt hai trng hp :
*) 2x x > 0 x x
Khi :x + x + x +2 2
22
1
3 3 3x x xlim lim lim 1
x 1 x 1
x x x
1+ 1+ 1+
1
*) 2x x < 0 x x
Khi , ta c :x x x2 2
22
1
3 3 3
x x xlim lim lim 1x 1 x 1
xx x
1+ 1+ 1+
1
Vx x2 2
1, 1lim limx+3 x+3
x 1 x 1
nn khng tn ti
x 2
x+3lim
x 1
V d 26 :32 2
26 5x 4 4 4
9x 1 x 4L lim
16x 3 x 7
Bi gii : Chia c tv mu cho x ta c :
32 2
32 2
26 5 5x x4 44 4 4 4
9x 1 x 49x 1 x 4 x xL lim lim
16x 3 x 7 16x 3 x 7
x x
2
33
x 4 4
55
9x 1 1 4
x x xlim16x 3 1 7
x x x
Tng tBi 25, ta xt hai trng hp :
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
21/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
21
*) 4 42 , xx x > 0 x x x
Khi :
2
33 2 3
+26 4x x4 4
5
545
3
54
9x 1 1 4 19
9 0 3x x x x xL lim lim216 0316x 3 1 7
xx xxx
1 4x
1 7
16 x
*) 4 42 , xx x < 0 x x x
Khi ta c :
22
44 4
2233 3
33 3
26 x x x4 44 44 55 5
55 5
1
xx
3
xx
9x 1 1 49x 1 1 4 1 49
x xx x xx xL lim lim lim1 716x 3 1 7 16x 3 1 7 16x xx x xx x
2
4
33
44 5
5
x
1
x
3
x
1 49
9 0 3x x21 7 16 0
16x x
lim
V +26 26L L nn ta c : 26
3L
2
Kt lun :
So vi dng v nh 00
, dng v nh
dtm hn. Hc sinh cn xc
nh ng dng v ch cn quan tm n bc ca tv mu t phn on
kt qu gii hn cn tm. Ch i vi gii hn dng
ca hm sc cha
cn thc ta khng nhn lin hp. y l im khc bit cn phn bit trnh
nhm ln.
Vi gii hn khi x , cn lu hai kh nng x v x
trong php ly gii hn c cha cn bc chn. Nu hc sinh khng n vn
ny th rt d mc phi sai lm. Hn na trng hp ny cn lin quan ti bi
ton tm tim cn ca hm s cha cn thc.
Bi tp tluyn
1)
2 3
2 2x
2x 3 4x+7lim
3x 1 10x 9
2)20 30
50x
(2x 3) (3x+2)lim
(2x+1)
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
22/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
22
3)2 n
n+1xn 2
(x+1)(x 1)...(x 1)lim
(nx) 1
4)2
x 2
x 2x 3xlim
4x 4 x+2
5)34 5 2
4x 4 3
x 1 x 2lim
x 1 x 2
6)3
3 4x
ln(1 x x)lim
ln(1 x x)
III. GII HN DNG V NH
Dng tng qut ca gii hn ny l :
0x x(x )
lim f(x) g(x)
trong 0 0x x x x
(x ) (x )
lim f(x) lim f(x)
Phng php ch yu kh dng v nh ny l bin i chng v dng
v nh 0 ,0
bng cch i bin, nhn lin hp, thm bt,
V dp dng :
V d 27 : 227 xL lim x x x
Bi gii :
Nhn v chia biu thc lin hp tng ng l : 2x x+x , ta c :
2 2
227 x 2x
( x x x)( x x+x)L lim x x x
x x+xlim
2 2
2 2x x
x
x x+x x x+x
x x xlim lim
V x nn chia c tv mu cho x ta c :
2x x
1 1
21x x+x 1 1x
xlim lim
Vy 271
L2
Trong v dny, bng cch nhn lin hp, ta chuyn gii hn cn tmt dng sang dng
.
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
23/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
23
V d 28 : 28 xL lim x+ x x
Bi gii :
28 x x
( x+ x x)( x+ x x)L lim x+ x x lim
x+ x x
x x
x+ x x xlim lim
x+ x x x+ x x
x x 1
x 1 1lim lim
2x+ x x 1+ 1x
( chia c tv mu cho x )
Vy 281L2
V d 29 : 229 xL lim x x 3 x
Bi gii : Trong v dny cn lu khi x cn xt hai trnghp x v x
+) Khi x
th :2 2x x 3 xx x 3
Do 2xlim x x 3 x
+) Khi x th gii hn c dng . Ta kh bng cch nhn linhp bnhthng
2 22
x x 2( x x 3 x)( x x 3 x)lim x x 3 x lim
x x 3 x
2 2
x x x2 2 2
31
x x 3 x x 3lim lim lim
x x 3 x x x 3 x x x 31
x
x
Khi x th x < 0, do 2x x
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
24/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
24
x x2
2
3 31 1 1 1x xlim lim
2 21 3x x 3 1 11x xx
Vy2
xlim x x 3 x ,
2
x
1lim x x 3 x 2
Qua v dny mt ln na nhn mnh cho hc sinh ch vi gii hn khi
x cn xt x v x i vi hm s cha cn thc bc chn.
V d 30 : 3 3 2 230 x
L lim x 3x x 2x
Bi gii :V hm s cn tm gii hn cha cc cn thc khng
cng bc nn ta thm bt c thnhn lin hp.
3 33 2 2 3 2 230 x x
)L lim x 3x x 2x lim ( x 3x x ( x 2x x)
x x
3 2 23
1 2lim limx 3x x x 2x x G G
+)
3 2 3
213 2 3 2 2
3 3
3 23
x x
x 3xG
x 3x x x 3x x
xlim x 3x x lim
2 2
3 2 3 2 23 3
3 3
x x
3 3 31
33 3x 3x x x 3x x1 1 1
x xx
lim lim
+)2 2
2
2
x x2
x 2x x
x 2x xG lim x 2x x lim
2x x
2 2 21
22x 2x x1 1
xx
lim lim
Vy L30 = G1 - G2 = 2
Vd 31 : *31 m nx 1m n
L lim , (m, n N )1 x 1 x
Bi gii :
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
25/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
25
31 m n m nx 1 x 1
m n m 1 n 1L lim lim
1 x 1 x 1 x 1 x 1 x 1 x
1 2m nx 1 x 1
m 1 n 1lim lim G G
1 x 1 x 1 x 1 x
+)2 m 1
1 m mx 1 x 1
m 1 m (1 x x ... x )G lim lim
1 x 1 x 1 x
2 m 1
mx 1
(1 x) (1 x ) ... (1 x )lim
1 x
m 2
m 1x 1
(1 x) 1 (1 x) ... (1 x ... x )lim
(1 x)(1 x ... x )
m 2
m 1x 1
1 (1 x) ... (1 x ... x ) 1 2 ... m 1 m 1lim
1 x ... x m 2
Tng tta tnh c 2n 1
G2
Vy 31 1 2m 1 n 1 m n
L G G2 2 2
Trong bi tp ny ta s dng thut ton thm, bt tch gii hn cn tmthnh hai gii hn v tnh cc gii hn ny bng cch bin i v dng
0
0. Vic
thm bt biu thc phi tinh tv ph thuc vo c im tng bi.
Kt lun :
i vi dng v nh , ta phi tuvo c im tng bi m vn
dng linh hot cc knng thm bt, nhn lin hp, phn tch thnh nhn t
bin i v kh dng v nh. Ta thng chuyn chng vcc dng v nh d
tnh hn l0
0,
.
Bi tp tluyn
1)xlim x x x x
2) 2 23 3
xlim (x 1) (x 1)
3)x
lim x x x x x x
4) 3 2
xlim x 1 x
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
26/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
26
5) xlim ln(5x 8) ln(3x 5)
6) 5x
lim (x 1)(x 2)...(x 5) x
IV. GII HN DNG V NH 0.
Dng tng qut ca gii hn ny l :
0
x(x x )
lim f (x).g(x)
trong 0 0
x x(x x ) (x x )
lim f (x) 0, lim g(x)
kh dng v nh ny, ta thng tm cch chuyn chng v dng gii
hn khc dtnh hn nh0
0,
bng cch nhn lin hp, thm bt, i bin
V dp dng :
V d 32 : 232x
L lim x x 5 x
Bi gii : Ta kh dng v nh ny bng cch nhn lin hp
a v dng v nh
2 2
232 2x x
x( x 5 x)( x 5 x)L lim x x 5 x limx 5 x
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
27/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
27
2 2
2 2 2x x x
x(x 5 x ) 5x 5lim lim lim
x 5 x x 5 x x 5 x
x
2x x > 0 x x
Do :2x x
2
5 5 5lim lim
25x 5 x1 1
xx
Vy 325
L2
V d 33 : 33x 1
xL lim(1 x)tg
2
Bi gii : t t 1 x ta c :
x 1 t 0
33t 0 t 0
(1 t) tL lim t.tg lim t.tg
2 2 2
t 0 t 0 t 0
t
t t 2 22lim t.cotg lim limt t2
tg tg2 2
Vy33
2L
Bi tp tluyn
1) 2
xlim x 4x 9 2x
2) 2 4 4
xlim x 3x 5 3x 2
3) 2 33xlim x 4x 5 8x 1
4)x
4
lim tg2x.tg x4
5) 2 2x a
xlim a x tg
2a
6)1 1
2 x x
xlim x e e 2
V. GII HN DNG V NH 1
Dng tng qut ca gii hn ny l :
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
28/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
28
0
g(x)
x xlim f(x)
, trong
0 0x x x xlim f(x) 1, lim g(x)
Hai gii hn c bn thng c s dng khi tnh gii hn dng v nh 1 l :
+)
x
x
1lim 1 x e
(1)
+) 1x
xlim 1 x e
(2)
Trong qu trnh vn dng, hc sinh bin i v dng
0x x
f(x)
1lim 1f(x)
e
nu0x x
limf(x)
0
1
g(x)
x xlim 1 g(x) e
nu
0x xlim g(x) 0
bin i gii hn cn tm, hc sinh vn dng mnh sau (da vo
tnh lin tc ca hm sm).
Nu hai hm s f(x), g(x) thomn cc iu kin :1)
0x xlim f (x) a 0
2)0x x
lim g(x) b
th 0
g(x) b
x xlim f (x) a
Hai gii hn c bn v mnh trn l c stnh cc gii hn dng v
nh 1
V dp dng
V d 34 : 1
x34
x 0L lim 1+ sin2x
Bi gii :
sin2x1 1 sin 2x 1 x.
x sin 2x x sin 2x34x 0 x 0 x 0L lim 1+ sin2x lim 1+ sin2x lim 1+ sin2x
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
29/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
29
Ta c : 1
sin2x
x 0lim 1+ sin2x e
( hc sinh d hiu nn t t = sin2x)
x 0 x 0
sin2x sin2xlim 2lim 0
x 2x
Do :
sin2x1 x
2sin2x
34x 0
L lim 1+ sin2x e
V d 5 :4 3x
35x
x 1L lim
x 2
Bi gii : s dng gii hn c bn ta bin i :x 1 1
1x 2 (x 2)
4 3x(x 2).4 3x
(x 2)
35x x
x 1 1L lim lim 1
x 2 (x 2)
V
(x 2)
x
x x x
1lim 1 e
(x 2)
4
34 3x 3x 4 xlim lim lim 32(x 2) x 2
1x
nn 335L e
Bi 36 :tg2 y
4
36t 0
L lim tg y4
Bi gii : t y x , x y 0
4 4
.Ta c :
21 tg y
tg2 y2tgy4
36t 0 t 0
1 tgyL lim tg y lim
4 1 tgy
2
22tgy 1 tg y
.1 tg y 1 tgy 1 tgy 2tgy
2tgy 2tgy
t 0 t 0
2tgy 2tgylim 1 lim 1
1 tgy 1 tgy
etoanhoc.tk
8/3/2019 48561662-Phng-phap-kh-dng-vo-nh
30/30
Nhng dng v nh thng gp trong bi ton tm gii hn ca hm s
V
1 tgy
2tgy
y 0
2tgylim 1 e
1 tgy
v
2
y 0 y 0
2tgy 1 tg y. 1 tgy 1
1 tgy 2tgylim lim
nn 136
L e
Kt lun :
Vi dng v nh 1 , vic nhn dng khng kh khn i vi hc sinh.
Tuy nhin, lm c bi tp, hc sinh phi vn dng tt cc knng a
cc gii hn cn tm v mt trong hai gii hn c bn (1) v (2). Hai knng
ch yu c s dng l i bin v thm bt.
Bi tp tluyn
1) 2cotg x
2
x 0lim 1 x
2)
1
sinx
x 0
1 tgxlim
1 sin x
3)
2x
2
2x
x 3lim
x 2
3)
cot g x
x 1lim 1 sin x
5)2
1
x
x 0lim(cos2x)
6)
x
x
1 1lim sin cos
x x