1

การเปิ�ดตลาดจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐตามกรอบ JTEPA

สถาบ�นวิ�จั�ยเพื่ �อการพื่�ฒนาปิระเทศไทย (ท%ด%อาร&ไอ)

ก�บควิามท�าทายของผู้)�ปิระกอบการไทย

2

วิ�ตถ*ปิระสงค&ของการศ+กษา1 . สร�างควิามร)�ควิามเข�าใจัระบบการจั�ดซื้ �อจั�ด

จั�างภาคร�ฐของญี่%�ปิ*/น2. เตร%ยมการเพื่ �อขยายควิามร0วิมม อด�านการ

จั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐภายใต�กรอบ JTEPA3. ส0งเสร�มภาคเอกชนให้�ม%ส0วินร0วิมในตลาด

ภาคร�ฐของญี่%�ปิ*/น4. เปิ3นแนวิทางเพื่ �อการพื่�ฒนาระบบการจั�ด

ซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของไทย

3

การปิกครองและการคล�งของญี่%�ปิ*/นปิกครองแบบร�ฐเด%�ยวิ โดยแบ0งเปิ3นราชการส0วิน

กลาง ส0วินท�องถ��น และร�ฐวิ�สาห้ก�จัห้น0วิยงานภาคร�ฐแต0ละปิระเภทม%กฎระเบ%ยบการ

จั�ดซื้ �อจั�ดจั�างของตนเองเช0นเด%ยวิก�บปิระเทศไทยองค&กรปิกครองส0วินท�องถ��นของญี่%�ปิ*/นม%อ�สระใน

การบร�ห้ารส)งกวิ0าของปิระเทศไทย ม%รายได�ห้ล�กจัากภาษ%ท�องถ��น ม%อ7านาจัส)งในการบร�ห้ารการเง�นการคล�งของ

ตนเอง โดยควิามเห้8นชอบจัากร�ฐสภา

4

กฎระเบ%ยบการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของญี่%�ปิ*/น

ไม0ม%กฎห้มายด�านการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างโดยเฉพื่าะ แต0อาศ�ยอ7านาจัจัาก Accounts Law ส7าห้ร�บการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐในส0วิน

กลาง Local Autonomy Law ส7าห้ร�บการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาค

ร�ฐในท�องถ��น ม%มต�คณะร�ฐมนตร% และกฎระเบ%ยบการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐใน

ระด�บกระทรวิงก7าก�บ ส7าน�กนายกร�ฐมนตร%ด)แลนโยบายการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างในส0วินกลาง Ministry of Internal Affairs and

Communications (กระทรวิงมห้าดไทย ) ด)แลนโยบายการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างในส0วินท�องถ��น

5

คณะกรรมการทบทวินการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐ ส�งก�ดส7าน�กนายกร�ฐมนตร%ร�บเร �องร�องเร%ยนส7าห้ร�บการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างในส0วิน

กลาง และร�ฐวิ�สาห้ก�จัในก7าก�บของส0วินกลางร�บร�องเร%ยนจัากปิ;จัเจักบ*คคล และองค&กรปิระชาชนท��วิไปิท%�สนใจัเข�าร0วิมกระบวินการทบทวิน

ข�อร�องเร%ยนได�ปิระชาส�มพื่�นธ์&ผู้ลการทบทวินผู้0านส �อส��งพื่�มพื่&ของ

ร�ฐ เวิ8บไซื้ต& http:// 5www .

cao.go.jp/access/english/chans_main_e.html และส �ออ �นๆ

การตรวิจัสอบด�านการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของญี่%�ปิ*/น

6

คณะกรรมการการค�าท%�เปิ3นธ์รรม ม%อ7านาจัห้น�าท%�ด�งน%�สอบสวินการละเม�ดกฎห้มายปิ>องก�นการผู้)กขาด ร�บและตรวิจัสอบค7าช%�แจังจัากบร�ษ�ทเอกชน ห้ร อสมาคม

ผู้)�ปิระกอบการ ท%�คณะกรรมการม%ค7าส��งให้�รายงานวิ�จั�ยสภาพื่ตลาดในอ*ตสาห้กรรมท%�ม%การผู้)กขาดให้�ค7าแนะน7าแก0ส0วินราชการด�านการปิ>องก�นการผู้)กขาดปิระกาศแนวิทางปิฏิ�บ�ต�ในการบ�งค�บใช�กฎห้มายปิ>องก�น

การผู้)กขาด

การตรวิจัสอบด�านการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของญี่%�ปิ*/น

7

การตรวิจัสอบด�านการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของญี่%�ปิ*/น

ห้น0วิยงานจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างม%ห้น�าท%�ต�องรายงานและร0วิมม อก�บคณะกรรมการการค�าท%�เปิ3นธ์รรม เม �อ พื่บวิ0าผู้)�ปิระกอบการห้ร อสมาคมการค�าม%พื่ฤต�กรรม

ห้ร อก�จักรรมท%�อาจัละเม�ดกฎห้มายปิ>องก�นการผู้)กขาด

ได�ร�บข�อม)ลท%�บ0งช%�ควิามเปิ3นไปิได�ของพื่ฤต�กรรมละเม�ดกฎห้มายปิ>องก�นการผู้)กขาดในกระบวินการ

จั�ดซื้ �อจั�ดจั�างของห้น0วิยงาน โดยให้�รวิมต��งแต0ข��นตอนการก7าห้นดค*ณสมบ�ต�ของส�นค�าห้ร อบร�การ

8

ข��นตอนการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของญี่%�ปิ*/นท%�แตกต0างจัากไทย การจั�ดซื้ �อส�นค�าท%�ม%ควิามซื้�บซื้�อนส)ง ห้ร อม%

ม)ลค0าไม0ต7�ากวิ0า 40 ล�านบาท ต�องวิ�จั�ยตลาด

ห้ร อทดสอบส�นค�าก0อนการจั�ดท7าร0างข�อก7าห้นดค*ณสมบ�ต�

ต�องจั�ดให้�ม%การร�บฟั;งควิามค�ดเห้8นต0อร0างข�อก7าห้นดค*ณสมบ�ต�ของส�นค�าก0อนจั�ดการเสนอราคา

9

ญี่%�ปิ*/นก�บควิามตกลงด�านการ จั�ดซื้ �อ จั�ดจั�างภาคร�ฐ

สมาช�กควิามตกลง GPA ลงนามเม �อ 1994

ควิามตกลงห้*�นส0วินเศรษฐก�จั: Japan-Singapore Economic

Partnership Agreement (JSEPA) ลงนามเม �อ มกราคม 2002

Japan-Mexico Economic Partnership Agreement (JMexPA) ลงนามเม �อ ก�นยายน 2004

Japan-Chile Economic Partnership Agreement (JCEPA) ลงนามเม �อ ม%นาคม 2007

Japan-Thailand Economic Partnership Agreement (JTEPA) ลงนามเม �อ เมษายน 2007

10

การจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐใน JTEPA การแลกเปิล%�ยนข�อม)ลระห้วิ0างก�นเก%�ยวิก�บ

นโยบายและวิ�ธ์%ปิฏิ�บ�ต�ด�านการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐ

กฎระเบ%ยบท%�เก%�ยวิข�องก�บการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐ

ก7าห้นดให้�ห้น0วิยงานต0อไปิน%�เปิ3นจั*ดแลกเปิล%�ยนข�อม)ล และให้�ซื้�พื่พื่ลายเออร&ของปิระเทศภาค%ต�ดต0อขอข�อม)ลได�ญี่%�ปิ*/น: กระทรวิงต0างปิระเทศไทย: กระทรวิงการคล�ง

11

ปิระเทศท%�ลงนามควิามตกลง GPA

ญี่%�ปิ*/น ส�งคโปิร& เม8กซื้�โก ช�ล% ไทย

GPA

ควิามตกลงด�านการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐใน Japan-Singapore Economic Partnership ม%เน �อห้าเห้ม อนก�บ GPA

12

การจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐในควิามตกลงต0างๆ

ห้�วิข�อการเจัรจัาGPA และ

ญี่%�ปิ*/น-ส�งคโปิร&

ญี่%�ปิ*/น-เม8กซื้�โก ญี่%�ปิ*/น-ช�ล%

ห้น0วิยงานท%�อย)0ภายใต�ควิามครอบคล*ม ปิระเภทของส�นค�า บร�การ และงานก0อสร�าง ปิระเภทของส�ญี่ญี่า ม)ลค0าข��นต7�าของโครงการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง ส�ทธ์�พื่�เศษ การก7าก�บด)แล

13

ห้�วิข�อการเจัรจัาGPA และ

ญี่%�ปิ*/น-ส�งคโปิร&

ญี่%�ปิ*/น-เม8กซื้�โก ญี่%�ปิ*/น-ช�ล%

การเผู้ยแพื่ร0กฎระเบ%ยบ การเผู้ยแพื่ร0ข0าวิการเสนอราคา การเผู้ยแพื่ร0ผู้ลการเสนอราคา การจั�ดท7าข�อม)ลสถ�ต�ด�านการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง วิ�ธ์%เสนอราคา เง �อนไขการเข�าร0วิมเสนอราคา

การจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐในควิามตกลงต0างๆ

14

ห้�วิข�อการเจัรจัาGPA และ

ญี่%�ปิ*/น-ส�งคโปิร&

ญี่%�ปิ*/น-เม8กซื้�โก ญี่%�ปิ*/น-ช�ล%

ก7าห้นดเวิลาของการเสนอราคา ( เช0น การย �นซื้อง การเปิ�ดซื้อง)

ห้ล�กการกวิ�างๆ

การระง�บข�อพื่�พื่าท การเผู้ยแพื่ร0ผู้ลการเสนอราคา การถอนห้น0วิยงานออกจัากควิามครอบคล*มของควิามตกลง ข�อยกเวิ�นของควิามตกลง การปิฏิ�เสธ์การปิฏิ�บ�ต�ตามควิามตกลง

การจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐในควิามตกลงต0างๆ

15

ห้�วิข�อส7าค�ญี่ของการเจัรจัา1. ขอบเขตและควิามครอบคล*ม

ห้น0วิยงานจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐ ปิระเภทส�นค�า บร�การ และงานก0อสร�าง ปิระเภทของส�ญี่ญี่า ม)ลค0าข��นต7�าของการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง

2. การเผู้ยแพื่ร0ข�อม)ลข0าวิสาร3. วิ�ธ์%เสนอราคา4. เง �อนไขการเข�าร0วิมเสนอราคาและเกณฑ์&ใน

การพื่�จัารณาค�ดเล อกผู้)�ชนะการเสนอราคา5. ส�ทธ์�พื่�เศษ

16

ขอบเขตของควิามตกลง รายช �อห้น0วิยงานจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐท%�

ญี่%�ปิ*/นเสนอใน GPA ม%ควิามครอบคล*มมากกวิ0าในควิามตกลงระด�บทวิ�ภาค%

ครอบคล*มส�นค�า บร�การ และงานก0อสร�าง เก อบท*กชน�ด ยกเวิ�นส�นค�าห้ร อบร�การท%�เก%�ยวิข�องก�บควิามม��นคงของปิระเทศ

ครอบคล*มท*กปิระเภทส�ญี่ญี่า ยกเวิ�น JMexPA ไม0ครอบคล*มส�ญี่ญี่าแบบ Build-operate-transfer และส�ญี่ญี่าส�มปิทานของร�ฐ

17

ม)ลค0าข��นต7�าในการเปิ�ดให้�ม%การแข0งข�นในควิามตกลงท*กฉบ�บของญี่%�ปิ*/น

ส0วินกลาง ท�องถ��น ร�ฐวิ�สาห้ก�จั และอ �นๆกล*0มเอ กล*0มบ%

ส�นค�า และงานบร�การท��วิไปิ

7,199,660

11,076,400

7,199,660

7,199,660

บร�การทางเทคน�ค เช0น งาน

วิ�ศวิกรรม งานออกแบบ

24,921,900

83,073,000

24,921,900

24,921,900

งานก0อสร�าง 249,219,000

830,730,000

830,730,000

249,219,000

ห้น0วิย: บาท

18

บทบ�ญี่ญี่�ต�ด�านข�อม)ลข0าวิสาร ไม0ม%ข�อก7าห้นดเร �องภาษาท%�ใช�ในการ

เผู้ยแพื่ร0ข�อม)ลกฎระเบ%ยบ และข0าวิการเสนอราคา

ข�อม)ลข0าวิสารเก อบท��งห้มดเปิ3นภาษาญี่%�ปิ*/น ยกเวิ�นข�อม)ลในเวิ8บไซื้ต& JETRO ซื้+�งไม0ม%รายละเอ%ยดมากน�ก

19

เวิ8บไซื้ต&ท%�เผู้ยแพื่ร0ข�อม)ลการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างของญี่%�ปิ*/นท%�เปิ3นภาษาญี่%�ปิ*/น เวิ8บไซื้ต&ปิระกาศข0าวิของราชการ

www.kanpou.nbp.go.jp ปิระกาศข0าวิจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างของท*กห้น0วิยงาน - ปิร�บปิร*งราย

วิ�น สามารถดาวิน&โลดเอกสารได�ในร)ปิของไฟัล& pdf

เวิ8บไซื้ต& www.i-ppi.jp รวิมข0าวิการจั�ดซื้ �อของ 3กระทรวิง กระทรวิงก0อสร�างและคมนาคมกระทรวิงเกษตร การปิ/าไม� และปิระมงกระทรวิงปิ>องก�นปิระเทศ

เวิ8บไซื้ต&ของห้น0วิยงานราชการแต0ละแห้0ง และเวิ8บท0าของร�ฐบาล (www.e-gov.go.jp) ซื้+�งรวิมแห้ล0งเช �อมต0อเวิ8บไซื้ต&ของท*กกระทรวิง

20

เวิ8บไซื้ต&ท%�เผู้ยแพื่ร0ข�อม)ลการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างของญี่%�ปิ*/นเปิ3นภาษาอ�งกฤษ เวิ8บไซื้ต&ของกระทรวิงต0างปิระเทศ

ญี่%�ปิ*/นwww.mofo.go.jp/policy/economy/procurementให้�ดาวิน&โลดเอกสารแนะน7าการเข�าส)0ตลาดจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของญี่%�ปิ*/นตามกรอบควิามตกลง GPA ให้�ข�อม)ลกวิ�างๆ เก%�ยวิก�บ ม)ลค0าข��นต7�าของการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างวิ�ธ์%การจั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง เง �อนไขการเข�าร0วิมย �นข�อเสนอ และเกณฑ์&ในการ

พื่�จัารณาข�อเสนอรายช �อห้น0วิยงานจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างและเบอร&โทรศ�พื่ท&ต�ดต0อ

21

เวิ8บไซื้ต&ท%�เผู้ยแพื่ร0ข�อม)ลการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างของญี่%�ปิ*/นเปิ3นภาษาอ�งกฤษ เวิ8บไซื้ต&ของ JETRO:

www.jetro.go.jp/en/matching/procurement/ให้�บร�การค�นห้าข0าวิการเสนอราคา รายช �อห้น0วิยงานจั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง เบอร&

โทรศ�พื่ท&ต�ดต0อเช �อมต0อไปิส)0เวิ8บไซื้ต&ห้น0วิยงานร�บเร �อง

ร�องเร%ยนด�านการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของญี่%�ปิ*/น

22

ควิามแตกต0างของเวิ8บไซื้ต&เผู้ยแพื่ร0ข�อม)ลจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างท%�เปิ3นภาษาญี่%�ปิ*/นก�บภาษาอ�งกฤษ

เวิ8บไซื้ต& เวิ8บไซื้ต& JETROJETRO

ต�องกรอกข�อม)ลเพื่ �อการส บค�นโดยละเอ%ยด จั+งจัะแสดงผู้ลไม0ม%ข�อม)ล e-biddingไม0พื่บการแสดงผู้ลการปิระกวิดราคาไม0พื่บข�อม)ลกฎระเบ%ยบไม0ม%แห้ล0งรวิมข�อม)ลการเข�าถ+งเวิ8บไซื้ต&ของแต0ละกระทรวิง

เวิ8บไซื้ต&ภาษาญี่%�ปิ*/น

ปิร�บปิร*งข�อม)ลเปิ3นรายวิ�น แสดงผู้ลการปิระกวิดราคา

โดยละเอ%ยด ม%เวิ8บไซื้ต& www.e-

gov.go.jp เปิ3นเวิ8บท0ารวิมแห้ล0งเช �อมต0อไปิท*กกระทรวิง

23

วิ�ธ์%เสนอราคา1 . วิ�ธ์%เสนอราคาแบบเปิ�ดกวิ�าง (Open tendering)2. วิ�ธ์%เสนอราคาแบบค�ดเล อก (Selective

tendering) งานท%�ใช�วิ�ธ์%เสนอราคาแบบเปิ�ดกวิ�างแล�วิไม0ได�ผู้ล เปิ3นส�นค�าห้ร อบร�การท%�ม%ผู้)�ขายน�อยราย

3. วิ�ธ์%เสนอราคาแบบจั7าก�ด (Single tendering) งานท%�ใช�วิ�ธ์%เสนอราคาแบบเปิ�ดกวิ�างแล�วิไม0ได�ผู้ล ส7าห้ร�บส�นค�าห้ร อบร�การท%�ม%ส�ทธ์�บ�ตร งานก0อสร�างส0วินเพื่��ม ท%�ม%ม)ลค0าไม0เก�น 50% ของ

ส�ญี่ญี่าห้ล�ก โครงการสน�บสน*น SME

24

เง �อนไขการเข�าร0วิมเสนอราคา

ส�นค�าบางปิระเภทเช0น ยา ต�องม%ใบอน*ญี่าตจัากทางราชการจั+งจัะเข�าร0วิมเสนอราคาได� (Pharmaceutical Law)

ส�นค�าบางปิระเภท เช0น อ*ปิกรณ&เคร �องกล เฟัอร&น�เจัอร& ฯลฯ ม%การจั�ดช��นของผู้)�เข�าร0วิมเสนอราคา (คล�ายการจั�ดช��นผู้)�ร�บเห้มาก0อสร�างของไทย)

ม%เง �อนไขท%�อาจัเปิ3นอ*ปิสรรคต0อการเข�าร0วิมเสนอราคา

25

การพื่�จัารณาผู้ลการเสนอราคา ใช�เกณฑ์&ราคาต7�าส*ด ยกเวิ�นกรณ%ต0อไปิน%�

1 . ห้น0วิยงานจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างตรวิจัสอบก0อนท7าส�ญี่ญี่าแล�วิพื่บวิ0าผู้)�ท%�เสนอราคาต7�าส*ดไม0สามารถปิฏิ�บ�ต�ตามเง �อนไขการเสนอราคาได�

2. การต�ดส�นให้�ผู้)�เสนอราคาต7�าส*ดเปิ3นผู้)�ชนะเสนอราคา ม%แนวิโน�มท7าให้�เก�ดผู้ลเส%ยต0อควิามเปิ3นธ์รรมในระเบ%ยบการค�า

3. เปิ3นการใช�วิ�ธ์% Overall Greatest Value (OGV) ซื้+�งใช�เกณฑ์&อ �นๆ ท%�ไม0ใช0ราคาปิระกอบการพื่�จัารณา

ต�วิอย0างเกณฑ์&ท%�ไม0ใช0ราคา เช0น การร�กษาควิามสะอาดในพื่ �นท%�ก0อสร�าง การควิบค*มมลภาวิะทางเส%ยง โดยพื่�จัารณาจัากปิระวิ�ต�งานท%�ผู้0านมา

26

ส�ทธ์�พื่�เศษ ร�ฐบาลญี่%�ปิ*/นก7าห้นดให้�ม%มาตรการส0งเสร�มผู้)�

ปิระกอบการขนาดกลางและขนาดย0อม (SME)

ต�วิอย0างมาตรการส0งเสร�ม SME ในงานเสนอราคาของภาคร�ฐ ของเทศบาลนครโตเก%ยวิ เช0น ใช�วิ�ธ์%เสนอราคาแบบจั7าก�ด (Single

tendering) ส0งเสร�มให้�ห้น0วิยงานราชการเปิ�ดโอกาสให้�

กล*0มสห้กรณ& ห้ร อให้�บร�ษ�ทขนาดเล8กรวิมต�วิก�น เข�าร0วิมเสนอราคาได�

สน�บสน*นให้�ห้น0วิยงานราชการส��งซื้ �อของเปิ3นงวิดๆ

ให้�ควิามร)�แก0 SME เร �องการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐ ผู้0านทางศ)นย& SME ในแต0ละจั�งห้วิ�ด

27

การปิฏิ�บ�ต�ตาม GPA ของญี่%�ปิ*/นวิ�เคราะห้&ข�อม)ลจัาก Japan’s Government Procurement:

Policy and Achievements Annual Report 2006 ซื้+�งเปิ3นการรายงานผู้ลการปิฏิ�บ�ต�ตาม GPA ของปิระเทศญี่%�ปิ*/น

2008 Trade Policy Agenda and 2007 Annual Report โดย The Office of the United States Trade Representative (USTR)

28

การจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างจัากซื้�พื่พื่ลายเออร&ต0างปิระเทศโดยห้น0วิยงานร�ฐบาลญี่%�ปิ*/น• ญี่%�ปิ*/นม%ส�ดส0วินการจั�ดซื้ �อจัากต0างปิระเทศน�อยมาก และม%

แนวิโน�มลดลง• ซื้�พื่พื่ลายเออร&ต0างปิระเทศ อ�นด�บ 1 : สห้ร�ฐอเมร�กา

อ�นด�บ 2 : กล*0มสห้ภาพื่ย*โรปิ

4.23.7

2.8

0

1

2

3

4

5

% ของม)ลค0าการ

จั�ดซื้ � อจั�ดจั�าง

2003 2004 2005

สั�ดสั�วนการจั�ดซื้� อจั�ดจั�างจัากต่�างประ เทศของร�ฐบาลญี่��ป��น

29

รายการส�นค�าและบร�การท%�ร�ฐบาลญี่%�ปิ*/นจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างจัากต0างปิระเทศ

ส�นค�า เคร �องบ�น และอ*ปิกรณ&ท%�เก%�ยวิข�อง น7�าม�น และถ0านห้�น เคร �องก7าเน�ดไฟัฟั>าและอ*ปิกรณ&ท%�เก%�ยวิข�องบร�การ บร�การโทรคมนาคม บร�การเก%�ยวิก�บคอมพื่�วิเตอร& ไม0พื่บวิ0าม%งานก0อสร�าง

30

วิ�ธ์%จั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง• ญี่%�ปิ*/นใช�วิ�ธ์%เสนอราคาแบบท��วิไปิมากกวิ0า

ร�อยละ 50

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Single tendering 31.1 35.4 35.2 44.1 38

Selective tendering 1.8 1.5 1.5 1.7 1.3

Open tendering 67.1 63.1 63.3 54.2 60.6

2001 2002 2003 2004 2005

31

ปิ;ญี่ห้าในระบบจั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง ภาคร�ฐ ของญี่%�ปิ*/น

ส7าน�กงานผู้)�แทนการค�าสห้ร�ฐ (USTR) สร*ปิปิ;ญี่ห้าด�งน%�

การสมยอมก�นเสนอราคาในงานจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐโดยเฉพื่าะในงานก0อสร�าง

ปิ;ญี่ห้าส7าห้ร�บซื้�พื่พื่ลายเออร&ต0างปิระเทศม%ควิามยากล7าบากในข��นตอนการตรวิจัสอบ

ค*ณสมบ�ต�เบ �องต�นเพื่ �อข+�นทะเบ%ยนซื้�พื่พื่ลายเออร&ม%ควิามยากล7าบากในการต��งก�จัการร0วิมค�าการก7าห้นดอ�ตราค0าตอบแทนส7าห้ร�บงานออกแบบ

ไม0เห้มาะสม

32

สถ�ต�การร�องเร%ยนเก%�ยวิก�บการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐ

ส7าน�กงานทบทวินเร �องร�องเร%ยนเก%�ยวิก�บการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐ (OGPR)

- ม%การร�องเร%ยนท��งห้มด 6 กรณ% ต��งแต0ปิE 2539 ถ+ง 2549

- ส0วินให้ญี่0เปิ3นการร�องเร%ยนของบร�ษ�ทล)กของบร�ษ�ทต0างชาต�ต0อห้น0วิยงานจั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง- เช0น Overseas Bechtel Incorporated ร�องเร%ยน East Japan Railway Company เร �อง การปิระกาศค*ณสมบ�ต�ของผู้)�เข�าร0วิมเสนอราคาท%�ไม0สอดคล�องก�บควิามตกลง GPA

FTC- ม%การฟั>องร�องเร �องจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างท��งห้มด 39 คด%จัากท��งห้มด 48 คด% ในปิE 2551 (ข�อม)ลถ+งวิ�นท%� 31

ก.ค . 2551)

33

กรณ%ศ+กษาการฟั>องร�องเร �องการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของ FTC

FTC ฟั>องร�องบร�ษ�ทก0อสร�าง 34 แห้0งในข�อห้าฮั้��วิปิระม)ล โครงการก0อสร�างห้ลายโครงการ เช0น การวิางท0อระบายน7�าท��ง

สร�างถนน กล*0มบร�ษ�ทท%�ถ)กฟั>องเปิ3นผู้)�ชนะปิระม)ลโครงการก0อสร�างมากกวิ0า

ร�อยละ 80 ของโครงการท��งห้มดในเขต Tama ในกร*งโตเก%ยวิ ราคาท%�ชนะปิระม)ลต7�ากวิ0าราคากลางเพื่%ยง 009% โดยเฉล%�ย

เช0น โครงการวิางท0อระบายน7�าท��งรวิม 5 โครงการท%�ม%ราคาชนะปิระม)ล 1634, ล�านเยน จัากราคากลาง 1655, ล�านเยน

เร��มพื่�จัารณาคด%ต��งแต0ปิE 2545 และส��นส*ดในปิE 2551

(ม%การอ*ทธ์รณ&ต0อ) ศาลต�ดส�นให้� 30 บร�ษ�ทจั0ายค0าปิร�บรวิมท��งส��นกวิ0า 200 ล�าน

บาท 600( ล�านเยน)

34

ม)ลค0าโครงการออกแบบและ ก0อสร�าง ในต0าง

ปิระเทศโดยบร�ษ�ทก0อสร�างไทย

0

20

40

60

80¡´¨oµ

µ�

���

แห้ล0งข�อม)ล: สห้พื่�นธ์&ธ์*รก�จัออกแบบและก0อสร�างแห้0งปิระเทศไทย (FEDCON)

พื่�นล�านบาท

35

ต�วิอย0างงานในต0างปิระเทศของผู้)�ปิระกอบการในอ*ตสาห้กรรมคอมพื่�วิเตอร&ของไทย

ข�อม)ลจัากการส�มภาษณ&: สมาคมอ*ตสาห้กรรมซื้อฟัต&แวิร&ไทย (ATSI), สมาคมอ*ตสาห้กรรม เทคโนโลย%สารสนเทศไทย (ATCI) และสมาคมผู้)�พื่�ฒนาซื้อฟัต&แวิร&ไทยเพื่ �อการส0งออก

ตลาดห้ล�กทร�พื่ย&เวิ%ยดนามระบบ Call Center

ภาคเอกชนในเวิ%ยดนาม ลาวิ ก�มพื่)ชา อ�นโดน%เซื้%ยระบบโรงแรม และการท0องเท%�ยวิระบบการจั�ดการฟัาร&มเล%�ยงส�ตวิ&

36

การวิ�เคราะห้&ปิระโยชน&จัากการเปิ�ดเสร%การจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐของไทย

เปิร%ยบเท%ยบระห้วิ0างการเปิ�ดเสร%ในเปิร%ยบเท%ยบระห้วิ0างการเปิ�ดเสร%ในกรอบกรอบJTEPA JTEPA และ และ GPAGPA

37

ปิระโยชน&ของการเปิ�ดเสร%ตลาดการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐ

ลดค0าใช�จั0ายภาคร�ฐ จัากการแข0งข�นท%�เพื่��มข+�น

เพื่��มควิามโปิร0งใส ของการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐ

เพื่��มโอกาส ของภาคเอกชนไทยในการเข�าส)0ตลาดภาคร�ฐของปิระเทศ

ภาค%

38

แนวิค�ดในการวิ�เคราะห้&ปิระโยชน& ทฤษฎ%การปิระม)ล (auction theory) “เม �อจั7านวินผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ลเพื่��มข+�น ราคาท%�ชนะปิระม)ลจัะลด

ลง” งานศ+กษาเช�งปิระจั�กษ&ของต0างปิระเทศ กรณ%งาน

ก0อสร�าง Carr (2005) : “เม �อจั7านวินผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ลเพื่��มข+�น 1 ราย

ราคาท%�ชนะปิระม)ลลดลงจัากราคากลางร�อยละ 4 แต0เม �อจั7านวินผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ลมากถ+งระด�บห้น+�ง ราคาชนะการปิระม)ลท%�ลดลงจัากราคากลางจัะลดในอ�ตราท%�ช�าลง (diminishing return)”

“ปิระโยชน&” จัากการเปิ�ดเสร% = งบปิระมาณท%�ปิระห้ย�ดได�จัาก ส0วินลดท%�มากข+�น เม �อม%

ผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ลมากข+�น

39

การศ+กษาควิามส�มพื่�นธ์&ระห้วิ0างจั7านวินผู้)�เข�าปิระม)ลก�บส0วินลดจัากราคากลาง

เม �อม%จั7านวินผู้)�เข�าร0วิมแข0งข�นเพื่��มข+�น ส0วินลดจัากราคากลางจัะเพื่��มข+�น....

40

วิ�ธ์%การศ+กษา

ปิระมาณการจั7านวินผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ลท%�เพื่��มข+�นในกรณ%ท%�ม%

การเปิ�ดเสร%ภายใต�กรอบ JTEPA และ GPA

ค7านวิณส0วินลดจัากราคากลางและงบปิระมาณท%�ปิระห้ย�ดได�

ของการเปิ�ดเสร%ด�านการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างแต0ละกรณ%

วิ�เคราะห้&สมการถดถอย (regression) เพื่ �อปิระมาณการควิามส�มพื่�นธ์& ระห้วิ0างส0วินลดจัากราคากลางและจั7านวินผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ล

41

ข�อม)ลท%�ใช�ในการศ+กษา

ฐานข�อม)ลการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างด�วิยวิ�ธ์% e-auction ของกรมบ�ญี่ช%กลาง ปิE 2548-2551

ค�ดเล อกเฉพื่าะโครงการท%�ม%ม)ลค0าข��นต7�าตามกรอบ GPA

ต�ดข�อม)ลท%�น0าจัะผู้�ดพื่ลาดออก เช0น โครงการท%�ม%ผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ล 1 ราย

ต�วิอย0าง 3,165 โครงการ

42

ข�อม)ลท%�ใช�ในการศ+กษาฐานข�อม)ลโครงการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างของธ์นาคารโลก เฉพื่าะโครงการในปิระเทศไทย ปิE -25432551

ค�ดเล อกเฉพื่าะโครงการท%�ม%การค�ดเล อกผู้)�ปิระกอบแบบแข0งข�น

เช0น International Competitive Bidding

ต�วิอย0าง 131 โครงการ

43

ผู้)�ชนะการปิระม)ลโครงการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างของธ์นาคารโลก

ปิระเภท ไทย ญี่%�ปิ*/น GPA Non-GPA

ส�นค�าและบร�การ

67% 7% 27% 0%

งานก0อสร�าง 100% 0% 0% 0%การจั�างท%�ปิร+กษา

71% 0% 18% 12%• ผู้)�ปิระกอบการญี่%�ปิ*/นได�เฉพื่าะโครงการด�านส�นค�าและบร�การ ในส�ดส0วินไม0ส)ง • ผู้)�ปิระกอบการไทยไม0น0าจัะได�ร�บผู้ลกระทบมากน�ก แม�จัะเปิ�ดเสร%ตลาดงานก0อสร�าง ท��งกรณ% JTEPA และ GPA

44

แบบจั7าลองการวิ�เคราะห้&ส0วินลดจัากราคากลาง

ส0วินลดจัากราคากลาง จั7านวินผู้)�ร0วิม

ปิระม)ล ปิ;จัจั�ยอ �นๆ * *

• ปิระเภทส�นค�าและบร�การ -คร*ภ�ณฑ์& -วิ�สด* -งานจั�างเห้มา -งานเช0า -งานก0อสร�าง• ห้น0วิยงานจั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง -ส0วินกลาง -ร�ฐวิ�สาห้ก�จั& ห้น0วิยงานอ �นๆ

จั7านวินผู้)�ร0วิมปิระม)ลกรณ%เปิ�ดเสร%

ในกรอบ JTEPAและ

ในกรอบ GPA

ส0วินลดท%�ได�เน �องจัากการเปิ�ดเสร%

45

ส0วินลดจัากราคากลางเพื่��มข+�นตามจั7านวินผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ล

ส0วินลดจัาก ราคากลาง

จั7านวินผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ล

46

ราคาชนะปิระม)ลท%�ลดลงแยกตามปิระเภทการจั�ดซื้ �อจั�ดจั�าง

0.86

0.88

0.9

0.92

0.94

0.96

0.98

1

1.02

1.04

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

จั7านวินผู้)�เข�าร0วิมปิระม)ล

ราคาชน

ะปิระม

)ลเท%ยบ

ก�บราค

ากลาง คร�ภั�ณฑ์$ , งานจั�างเหมา

ว�สัด�, งานก�อสัร�างงานเช่�า

*ผู้ลการปิระมาณการกรณ%ของส0วินราชการกลาง

47

เปิร%ยบเท%ยบจั7านวินผู้)�เข�าร0วิมแข0งข�นในกรณ%ต0างๆ

ปิระเภทส�นค�าและบร�การ

กรณ%ไม0เปิ�ดเสร%

JTEPA GPAต7�าส*ด

ส)งส*ด

ต7�าส*ด

ส)งส*ด

ส0วินราชการกลางการจั�ดซื้ �อคร*ภ�ณฑ์&

2.682.68

2.683.08

4.28

การจั�ดซื้ �อวิ�สด*3.42

3.42

3.423.82

5.02

งานจั�างเห้มา/การจั�างท%�ปิร+กษา 3.04

3.04

3.043.90

6.18

งานเช0า3.41

3.41

3.413.81

5.01

ร�ฐวิ�สาห้ก�จัและห้น0วิยงานอ �นๆการจั�ดซื้ �อคร*ภ�ณฑ์&

3.733.93

4.13

4.93

7.13

การจั�ดซื้ �อวิ�สด*3.57

3.97

4.17

4.77

6.97

งานจั�างเห้มา/การจั�างท%�ปิร+กษา 3.38

3.38

3.383.88

4.88

งานเช0า3.63

3.83

4.03

4.83

7.03

งานก0อสร�างของท*กห้น0วิยงาน 8.42

8.42

8.428.42

17.42

ห้น0วิย: ราย

48

เปิร%ยบเท%ยบส0วินลดจัากราคากลาง กรณ%เปิ�ดเสร%กรอบ JTEPA และ GPAปิระเภทส�นค�าและบร�การ กรณ%ฐาน JTEPA GPA

ต7�าส*ด ส)งส*ด ต7�าส*ด ส)งส*ดส0วินราชการกลาง

การจั�ดซื้� อคร�ภั�ณฑ์$ 4.2% 4.2% 4.2% 4.8%4.8% 6.1%6.1%การจั�ดซื้� อว�สัด� 4.3% 4.3% 4.3% 4.7%4.7% 5.7%5.7%งานจั�างเหมา/การจั�างท��ปร(กษา 4.8% 4.8% 4.8% 5.8%5.8% 7.3%7.3%

งานเช่�า9.2% 9.2% 9.2% 9.7%9.7% 10.710.7

%%ร�ฐวิ�สาห้ก�จัและห้น0วิยงานอ �นๆ

การจั�ดซื้� อคร�ภั�ณฑ์$ 7.6% 7.8%7.8% 8.0%8.0% 8.6%8.6% 9.7%9.7%การจั�ดซื้� อว�สัด� 6.4% 6.9%6.9% 7.0%7.0% 7.5%7.5% 8.6%8.6%งานจั�างเหมา/การจั�างท��ปร(กษา 7.2% 7.2% 7.2% 7.8%7.8% 8.6%8.6%

งานเช่�า11.5%

11.7%

11.9%

12.612.6%%

13.713.7%%

งานก0อสร�างของท*กห้น0วิยงาน 7.1% 7.1% 7.1% 7.1%7.1% 8.3%8.3%

JTEPA: ส0วินลดเพื่��มข+�น 02. % - 0.6%

GPA: ส0วินลดเพื่��มข+�น 04 % - 2.6%

49

งบปิระมาณท%�คาดวิ0าจัะปิระห้ย�ดได�ห้ากเปิ�ดเสร%

ห้น0วิยงานร�ฐวิ�สาห้ก�จั

26 45– 26 45– ล�านบาทต0อปิEล�านบาทต0อปิE

ห้น0วิยงานราชการกลาง 225 622– ล�าน

บาทร�ฐวิ�สาห้ก�จัและห้น0วิยงานอ �น

123 264– ล�านบาท

งานก0อสร�าง - 0 2448, ล�านบาท

รวิม - 329 - 329

3070 3070

ล�านบาทต0อปิEล�านบาทต0อปิE

JTEPAJTEPA GPAGPA

*ปิระมาณการโดยค�ดจัากงบปิระมาณจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาคร�ฐปิE 2550*

50

สร*ปิและข�อเสนอแนะเช�งนโยบาย ปิระโยชน&ของปิระเทศไทยท%�จัะได�ร�บจัากการเปิ�ด

เสร%ตามกรอบ JTEPA ไม0ส)งน�ก ห้ากร�ฐม%นโยบายเปิ�ดเสร%ตลาดจั�ดซื้ �อจั�ดจั�างภาค

ร�ฐ ในระยะยาวิ ควิรม*0งไปิส)0การเปิ�ดเสร%ในกรอบ GPA

ผู้ลกระทบในด�านลบจัากการเปิ�ดเสร%ต0อผู้)�ปิระกอบการไทยไม0น0าจัะมากน�ก

ควิรเปิล%�ยนนโยบายจัากการค*�มครองผู้)�ปิระกอบการไทย เปิ3นการส0งเสร�มผู้)�ปิระกอบการขนาดกลางและขนาดย0อม