2007/02 70. alea

JJAARRDDUUNNIIAANN EEDDUURRNNEE SSOORRAALLUUZZEE BBOORRJJAA GGOOMMEEZZ AARRGGAAZZKKIILLAARRIIAA AATTEE--SSAARREEAA

∑∑ AA NN TT OO LL AA TT ZZ EE NN ::

O T S A I L A K 2 6 A S T E L E H E N A : K o r r i k a B a t z o r d e k o b i l e r a i r e k i a a r r a t s a l d e k o 2 0 : 0 0 e t a n k u l t u re t x e a n . A n i m a t u !

∑∑ KK OO RR RR II KK AA KK UU LL TT UU RR AA LL AA ::

M A R T X O A K 2 2 O S T E G U N AD a n b o l i n Z u l o K u l t u r E l k a r t e a e t a K o r r i k a b a t z o r d e a k a n t o l a t u t aZ i n e a E u s k a r a z F i l m l a b u r r e n z i r k u i t u a , 2 0 : 3 0 e a n K u l t u r E t x e a n .

M A R T X O A K 2 3 O S T I R A L A : K o r r i k a T x i k i . E s k o l a k o t x i k i e n e k h e r r i a n b i r a b a t e m a n g o d u t ek o r r i k a e t a o n d o r e n Z i p r i s t i n t a l d e k o e k a n t o l a t u t a k o j o l a s a k e t at x o k o l a t a d a i z a n g o d i r a .

M A R T X O A K 2 5 I G A N D E A :K o r r i k a 1 5 p a s a k o d a Z e s t o a t i k “ H e l d u ” l e m a r e k i n g o i z e k o o r d ub i e t a n . A u r r e z t x o t x a f a r i a e t a p e r k u s i o a .

HH EE LL DD UU !! Horixe da aurtengorako Korrikak aukeratu duen leloa! Eta bi urtetik behin egin ohi duen bezala euskararen alde lan egin duen norbait omen-tzen du. Oraingoan euskal emakumea omenduko du, eta manifestuari atxikimenduaeskatzen dutela eta neuk ere bat egin dut eta testuaren zati batzuk hona ekarri ditut:“...euskal emakumeak gure hizkuntzaren transmisioan izan duen garrantzia eta ezin-besteko papera goraipatu nahi ditugu. Urtetako menderakuntza, jazartze eta zigorreiaurre egiteko eta euskal kultura eta euskara, belaunaldiz belaunaldi, gorde eta trans-mititzeko, euskal emakumeek izan duten indarra, adorea eta balioa...”Bada kezkatzen nauen zerbait bi gai horien inguruan. Badirudi euskararen aldeko la-na batik bat euskaldunona dela eta emakumearen aldeko borroka berriz emakumeona.Baina ez nago ados eta ez da hala gainera. Emakumeak gizonarengana iritsi behar dueta euskaldunak erdaldunarengana iritsi behar du eta alderantziz. Alegia, euskararenmundua erdal mundura iristen ez bada nekez euskaldunduko dira. Zertarako? Zerdauka ba erakargarri euskarak? Eta genero berdintasunak? Zer dauka ba emakumeakgizonak ez duenik eta gizonak emakumeak ez duenik? Emakumeari rol batzuk ezarrizaizkio eta gizonezkoari beste batzuk. Noizko hezi behar ditugu pertsonak, emakumeaedo gizonezkoa den begi-ratu gabe? Saiatu al garaemakumeak gizonak ja-san dituen zapalketa etajokatu arazi zaion rolaulertzen? Nola sentitu di-ren ba al dakigu solda-duzkara joatera behartudituztenean edo negarrikezin dutela egin esanzaienean? Gizonezkoa iri-tsi al da ulertzera emaku-mea menpeko izateko he-zi dutela eta bera berrizzapalkuntza hori aurreraeramateko hezi dutela?Jarri al gara bata bestea-ren larruan? Askorako eman dezake gaiak baina natorren berriro ere Korrikaren manifestura. Ho-nelaxe bukatzen du aldarrikapenak:“...geure konpromisoa adieraztearekin batera, dei egiten diegu bereziki Euskal Herrikoemakume guztiei, bakoitzak bere esparruan eta bere ahalmenaren arabera, ikasiz zeinerabiliz, gurekin bat egin dezaten. Eta horrekin batera, mundu bidezkoago bat erdies-teko bidean, parekidetasunean oinarritutako Euskal Herria eraikitzea ezinbestekoa zai-gunez gero, Euskal Herri osoari egiten diogu dei. Euskararen eta euskal kulturareniraupen, berreskurapen eta etorkizunean denok izan behar dugulako geure eginkizu-na, izan gizon zein emakume”.

arg i tara tza i l ea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 147 123 e-mail: danbolin@topagunea.com

danbo l in : Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco, Miguel Santamaría, Margari Eizagirre, Joxeba Larrañaga,

Onintza Irureta, Alazne Olaizola, Naiara Exposito, Maria Antonia Artano d ise inua e ta maketaz ioa : Eneko Aristi

i npr imateg ia : Gertu (Oñati). l ege gorda i lua : SS-1108/2000 ISSN : 1576-9429

dd aa nn bb oo ll ii nn E K E Z D U B E R E G A I N H A R T Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I TA KO E S A N E N E TA I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U N A

M argar i E i zag i rre

34 68 10 12 14 16 II NN KK EE SS TT AA EE NN BB II DD OO AA KK

JJ AA RR DD UU NN II AA NNEE DD UU RR NN EE SS OO RR AA LL UU ZZ EE

AA RR GG AA ZZ KK II LL AA RR II AA

AA TT EE -- SS AA RR EE AA KK

EE UU SS KK AA RR AA KK AA LL EE EE TT AA NN

UU DD AA LL EE KK OO BB EE RR RR II AA KK

diruz lagundutakoa

DD AA NN BB OO II NN -- ZZ UU LL OO

enb idoa I .

Euskal Herritik kanpo gabiltzanean, eta nongoak garen galdetzen di-gutenean “Euskaldunak gara” esan eta gehienetan “A…, eta non da-go hori?” izaten da erantzuna. Betiko azalpenak eman eta askok gal-detzen dute:–Baina orduan, espainiarra/frantziarra zara, edo nongoa zara?Bada, horren harira Edinburgon (Eskozia) emakume edadetu batekinizandako elkarrizketa datorkit burura, grazia egin zidan, bada, ema-kumeak esandakoak!Ostiral arratsalde batez, lanean ari nintzen. Lagun euskaldun bat eto-rri zitzaidan agurtzera. Hizketan ari ginela lehen aipatutako emaku-mea etorri zen kafea eskatzera. Lagunak alde egin zuen eta emaku-meak esan zidan:–Barkatu, baina espainiarra al zara? Orain dela gutxi Madrilen izannaiz eta espainolez ari zinetela iruditu zait.

–Euskalduna naiz ba, eta ez ginen espaino-lez ari, euskaraz ari ginen hizketan.–A…, eta non dago Eus…? Nongoa zarelaesan duzu?Betiko esplikazioa eman nion. Espainia ipa-rraldean eta Frantzia hegoaldean dagoelaEuskal Herria, bi estatuen mugan. Kafeaatera nion eta esan zidan:–Barkatuko didazu, baina ez zait garbi ge-ratu espainiarra zaren edo ez.Berak ulertzeko era errazena iruditu, etaesan nion:–Zu eskoziarra al zara?–Bai!–Orduan, ez zara britainiarra.–Ez, ez, ezta pentsatu ere!–Bada, niri gauza bera gertatzen zait!–Ene bada, barkatu!Eta horrela, emakumeak, zeharo larrituta,auskalo zenbat aldiz eskatu zidan barkame-na! Esan nion lasai egoteko, ez zela ezergertatzen, hurrengorako bazekiela! Han jo-an zen gure emakumea, nazionalitatea oso

garrantzitsua dela esanez. Ez dio berriz euskaldun bati espainiarradenik esango, ez!

M aider Arreg i

:10. Etxeko atea ireki dut. Hotza. Eguraldi bikaina. Denbora sobera dut lantokira sartzeko,8:30ean sartzen naizelako. Hegazti hotsa entzun dut, agian lertxuna, auskalo. Autoan sartunaiz. Ea nire lagun zaharra portatzen den arrankatzerakoan, azken aldian nagi samar dabileta. Estu antzean ibili ondoren gaur baietz esan dit. Irratia piztu dut. 99.8. Euskadi Irratia.Manu Etxezortu ari da hizketan. Eguraldi iragarpena eskatu dio Onintze Salazarri. Kristoreneguraldi-puska egin behar duela esan du. Abiatu naiz eta berrehun metro egin ondoren pai-saia ikusgarria jarri zait aurrez aurre. Han atzean Legate mendia eta, bere azpian, lainozkoitsasoa. Laino artetik Zigako kanpandorrea agertu da. Postalekoa. Bi kilometro Zigako guru-tze-bidera. Azken puntu honetara iristear nagoela, katagorri batek bidea gurutzatu du. Mar-txa laburtu behar. Eguraldia probestera, ongi egiten duk, nire buruari diot. Zigaurrera iritsi etaataskoa, joder! Emakume batek artalde bat darama errepidean behera. Azkenean libratu naiz.Lau kilometro Iruritara. 8:16. Okina behetik gora C-15ean, goian, ardo kaxa bat daramala. Vi-nos Atxega edo Atxaga. Ez dut ongi ikusi. Agurtu dugu elkar. Behe-lainoa, argiak piztu ditut.Manuk txerriak zeramatzan kamioi bat irauli dela dio irratian. Lasarten izan da, N-1ean, etaauto-ilarak Andoaineraino iristen dira. 8:23. Tertuliano bat ez zaio iritsi irratira. Iruritan nago.Argiak jada, itzali ditut. 121-B errepidean sartu eta Arrazkazan auzora desbideratu naiz. Jo-der!, ataskoa, behiak, arraska zak hori!, gizon batek akuiluarekin nondik pasatu behar dudanadierazi dit. Pasa naiz. 8:29, berandu! Lantoki sarrerako atetik pasa naiz. Atxagak euskal hiriaaldarrikatzen du, bai to!. Nik nahiago dut katagorriari pasatzen uzteko bigarren martxa sartu.

5

e nbidoa 2 . Lu i s M. Gaz tañaga

H i l eko argazk iaEGILEA: ETOR SARRIEGI

SANTA ENGRAZIATIK BEGIRA

8

Dagoeneko martxan da lehiaketa!Otsailean paisaia ederrak jaso ditugu, zuri-zuriak gehienak.Martxoaren 15a bitartean erretratuak jasoko ditugu, aurpeginahiz gorputz osokoak. Bidali inauterietan atera dituzunargazki polit horiek, edo lehendik etxean dituzunak. Ez dutezertan inauterietakoak izan, ez eta aurtengoak ere!

Bidaltzen duten guztien artean MP3 zoragarri batzozketatuko dugu. Zer egin behar duzun? Bada, argazkiak bidalidanbolin@topagunea.com helbidera. Eta ez ahaztu zuredatuak ere idaztea.Martxoaren 15etik apirilaren 15era argazki abstraktuakjasoko ditugu, modernoak, ulergaitzak, zer ikusten ari garengarbi antzematen ez diren argazki horietakoak… Baina horihurrengoan izango da. Orain erretratuak! Martxoaren 15aarte. Mugi!

Maiatzeko zenbakian jakingo dugu MP3a nori egokitu zaion.Gogoratu parte hartzaile guztien artean zozketatuko dugula, eta ezargazki onenak bidali dizkigutenen artean. Argazkiek ez dutederrigorrez atera berriak izan behar, lehendik gordetakoek ere baliodute.

Animatu eta bidali nahi adina argazki!

JZESTOAKO UDALAK 2006AN GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIAREKIN HITZARMEN

BAT SINATU ZUEN, TOKIKO MAILAKO GAZTERIA PLANA GARATZEKO ZESTOAN.AKORDIO HORREK HIRU URTEKO IRAUPENA DU ETA FORU ALDUNDIKO AHOL-KULARITZA ZERBITZUAK EGIN DUEN AURRE-DIAGNOSTIKOAN OINARRITURIK LAN

PROPOSAMEN BAT BURUTU DA. EDURNE SORALUZEK, GIPUZKOAKO FORU AL-DUNDIAREN GIZARTE ESKUBIDERAKO, ENPLEGURAKO ETA GIZARTERATZEKO

DEPARTAMENDUAN, HAURREN ETA GAZTEEN SUSTAPEN ATALEAN, LAN EGITEN

DU. BULEGO TEKNIKOKO AHOLKULARITZA ZERBITZUAN TOKI MAILAKO PLA-NAK GARATZEA DA BERE LANA. EDURNE, JAIOTZEZ AZPEITIARRA, ZESTOAN BI-ZI DA ETA “ZESTOARRA” SENTITZEN DA. HERRIAN LAN EGITEKO AUKERA “POLI-TA” IZAN DA BERARENTZAT.

ZESTOAN LAN EGITEA ZUK AUKERATU ZENUEN EDO ZORTE KONTUA IZAN ZEN?Zestoako Udalak Aldundiarekin akordioa sinatu zuenean, koordinatzaileakZestoan lan egiteko proposamena luzatu zidan, eta nik pozik onartu nuen.Orain zestoarra naiz, eta herria eta herritarrak hobeto ezagutu nahi nituen, etahau aukera ona zela uste nuen. Daramatzadan proiektuetako bat Zestoa izateaeta herrian bertan lan egitea luxua da.

ZERGATIK SINATU DUTE AKORDIO HORI ZESTOAKO UDALAK ETA ALDUNDIAK?Zestoako Udalak eskaera egin zion Aldundiari. Zestoan, haurren, gazteen etanerabeen alorrean, eta batez ere nerabeen kasuan, hutsunea zegoela ikusizuen Udalak, eta aholkua eskatu zion Aldundiari. Aldundiak eskaintzen dituenzerbitzuen artean aholkularitza zerbitzua dago, eta eskaera horren ondoriozsinatu zuten 2006an hiru urteko iraupena duen elkarlan akordio hau.

ZEIN DA HIRU URTERAKO DENBORA EPEA AUKERATZEAREN ARRAZOIA?Toki Mailako Planak Garatzeko Bulegoa orain lau urte ireki zen eta orain arte-ko esperientzian oinarritzen gara. Epe luzeko proiektuetan dugun esperien-tzian oinarriturik, hainbat baldintza ezartzen ditugu eta horregatik, Zestoakokasuan, hiru urteko iraupena du sinatu den hitzarmenak. Gure ustez denborahau beharrezkoa izaten da emaitzak ikusi ahal izateko.

ZEIN DIRA EZARTZEN DIREN BALDINTZAK MOTA HONETAKO AKORDIO BAT SI-NATZEN DENEAN?Nagusiki hiru baldintza bete behar ditu aholkua eskatzen digun Udal batek.Lehena, inplikazio politikoa. Elkarlanean aritzeko borondatea egon behar du,bestela ez dago zer eginik. Bigarrena, Gazteria teknikari bat, sustatzaile bat,egon behar du. Hori ezinbesteko baldintza da. Gure helburua da, denbora batpasatzen denean, Udal bakoitza modu independente eta librean gazteekin lan

"Zestoanlan asko dago

egiteko, baina erronka

polita da

"

ardunian

Edurnesoraluze

PROPOSATU AL DUZUE ZESTOAKO GAZTEEN

BEHARREI AURRE EGITEKO NEURRI JAKINIK?Oraindik ez gara hasi prozesuaren pausuhorrekin. Udalak gazteria sustatzailearenfigura izendatzen duenean hasiko gara la-nean gazteen egoera hobetzeko. Aldundi-ko aholkularitza bulegoaren asmoetakobat udal bakoitzak bere gazteria politikairaunkorra izatea da; alegia, urte batzuenburuan Udalak Aldundiaren laguntzarikbehar ez izatea. Horregatik beharrezkoada gazteria sustatzailea. Pertsona bat izen-datzen dutenean, sustatzaileak eta biokZestoako Gazteria Politikak aurrera era-mateko bideak diseinatu, definitu eta gara-tuko ditugu. Zestoako zenbait talderekinbildu nahiz aurrediagnostiko bat egiteko,baina aurrerago sustatzailearekin berrizbiltzeko asmoa dut.

ZEIN METODOLOGIA ERABILI DUZU AURRE-DIAGNOSTIKOA EGITEKO?Herriko taldeetako ordezkari banarekin bil-du naiz, beraien iritzia biltzeko; besteakbeste Guraso Elkartearekin, Gaztetxekoe-kin, Zipristin aisialdi taldearekin, Udalekohainbat teknikarirekin… Hainbat alorretanlan egiten duen jendearekin. Guztiak lanegiteko prest daude eta borondate hori oso

garrantzitsua da. Beste herrietako esperientzietan oinarriturik,Gazteria Planek porrot egin dezakete borondaterik ez baldin ba-dago edota giza baliabiderik ipintzen ez baldin bada. Iritsi garenondorioetako bat sustatzailearen figura hori falta dela izan da.Jendeak borondatea badu, baina askotan ez daki nora joan, etagazteria sustatzaile horrek sare lana egin beharko du, hau da,Zestoako talde desberdinekin elkarlan dinamika eta sare batsortu. Bigarren betebeharra nerabeekin lan egitea izango da. To-kiko Gazteria Planak haur, gazte eta nerabeei zuzendurik egotendira, eta Zestoako kasuan erronka nerabeekin lan egitea izangoda. Hainbat talderekin hitz egin dut, eta askoren iritziz Zestoannerabeei zuzenduriko ia ekitaldirik ez da egoten eta komeni datalde horrekin lan egitea.

NOIZ HASIKO DA LANAREN FRUITUA HERRIAN NABARITZEN?Udalak laster aukeratuko du gazteria sustatzaile bat. Gero ni-rekin hasiko da, elkarlanean, lanaren nondik norakoa lantzen,eta urte amaieran edo datorren urte hasieran hasiko gara egin-dako esfortzu guztiaren emaitza ikusten. Epe luzerako lana dahau eta helburua, egunen batean, Udalak bera gazteria politikaaurrera eramateko gai izatea, dinamika iraunkorra lortzea, ale-gia. Nik beti alderatzen dut haur baten lehen urratsekin. Guklehen urratsekin lagunduko dugu, baina une batean eskua ire-kiko dugu eta Zestoak bere kabuz lan egingo du.

egiteko gai izatea. Eta azkenik, Udal bakoitzak gaz-teekin lan egiteko aurrekontua izatea, eta ez dutenUdaletan aurrekontu hori sortzea.

ZESTOAKO TOKIKO MAILAKO GAZTERIA PLANA-REN GARAPENA ZER FASETAN DAGO?Akordioa lehengo urtean sinatu zen, eta harrezkerodiagnosia eta lan proposamena burutu ditugu. Mo-mentu honetan Gazteria Plana geldirik dago, Uda-lak sustatzaile bat izendatzen duen arte. Aldundiakezinbestekotzat jotzen du gazteria sustatzaile batizatea elkarlana aurrera eramateko. Zestoaren ka-suan horixe da orain arte topatu dugun hutsune na-gusiena. Sustatzailearen figura hori falta da, bainaUdalak epe laburrean lanpostu hori sortuko duelaaurreikusten da, eta laster hasiko gara Tokiko Gaz-teria Planaren hurrengo pausuak garatzen.

ZEIN IZANGO DA GAZTERIA SUSTATZAILE HORREK

TOPATUKO DUEN ZAILTASUN NAGUSIENA?Zestoaren kasua nahiko berezia da. Zestoak herrikokaskoaz gain, auzo ugari ditu eta hori Gipuzkoakoherri gutxitan gertatzen da. Herriaren eta auzoenarteko elkarlan sarea sortu beharko du, eta herrianbertan dauden beharrei aurre egin beharko die. Lanasko dago egiteko, baina erronka oso polita izandaiteke. Kontuan izan behar dugu Zestoan hutsetikhasi behar dugula, eta horrek lan egiteko aukeraugari sortzen ditu.

7

U rko Canseco

••BAINUETXEKO ERREPIDE GAINEAN OINEZKOEN-TZAT ZUBIA ERAIKIKO DUTE.

Bainuetxeko errepide gainean zubi metaliko bat eraiki, etaigogailu bat jarriko dute, oinezkoek errepidea gurutzatzekobeharrik izan ez dezaten. Udaberri aldean hasiko dira lane-an, eta ez dute asko iraungo, ez baitute zailtasun handirik. Errepidetik zazpi metroko altuerara geldituko da. Bat egin-go du Benta Peligroko pasealekuarekin, eta guztira 21 me-tro luze izango da. Beste aldean, igogailu bat jarriko dute.Hain zuzen ere, bainuetxeko aparkaleku inguruan, errepi-dearen eta ibaiaren ondoan, egongo da igogailua. Lan horiek 120.000 euroko aurrekontua dute. Zubia eraikiarren, autobusaren geralekua zubitik urrun egongo da, etaez dago sarbiderik. Ondorioz, errepidea gurutzatu beharkoda.

u d a l e k o b e r r i a k

••UDALBATZARRA BERTAN BEHERA, DE JUANA-REN MOZIOAGATIK

Otsaileko ez-ohiko udalbatzarra bertan behera geratuzen, bertan elkartu ziren herritarrek Gorka Unanue alka-teari eta EAko zinegotziei Etxeratek aurkeztutako IñakiDe Juana Chaos preso donostiarraren mozioaren ingu-ruan azalpenak emateko eskatu ostean. Pleno aretoan el-kartu zirenek zinegotzien eta alkatearen erantzunik jasoez zutenez, ez zuten utzi hurrengo gaiekin jarraitzen.Ondorioz, alkateak udalbatzarra bertan behera uztea era-baki zuen.Bi mozioak irakurri ostean, tentsio uneak izan ziren are-toan elkartu ziren herritar eta udal ordezkarien artean,hainbat alkateari eta zinegotziei azalpen eske hasi baitzi-ren. Koalizioko kideek irakurri zuten testua besterik ezzutela esateko adierazi zuten.Bi mozioak bozkatu zituzten, eta Etxeraten mozioak Ba-goazeko lau zinegotzien aldeko botoa besterik ez zuenizan. Koalizioaren mozioak, berriz, koalizioko sei zinego-tzien aldeko botoak eta Bagoazeko lau zinegotzien kon-trakoak izan zituen.

••TS FUNDICIONESEK LANTEGI BERRIA INAUGU-RATU DU ARROABEAN

TS Fundiciones enpresak fabrika berria inauguratu duArroabeko Sansinenea industrialdean. Lantegi berri ho-rrek 14.000 metro koadroko azalera du eta ekoizten dute-na sektore eolikora bideratuta dago. Inaugurazio ekitaldian, Eusko Jaurlaritzako lehendakariJuan Jose Ibarretxe, Gipuzkoako ahaldun nagusi Joxe JoanGonzalez Txabarri, Adegiko idazkari nagusi Jose MariaRuiz Urtxuegi, Zestoako alkate Gorka Unanue eta TSFundicioneseko arduradunak izan ziren. Fabrika berri ho-rretan 36 milioi euroko inbertsioa egin du TS Fundicione-sek, eta makina eta instalazioak punta-puntakoak direlaazaldu dute. Guztira 150 langile izango dira; Zestoakobeste lantegian beste horrenbeste langile daude.TS Fundicionesen fabrika berria Europako sektore eoliko-rako fundizio edo galdategi modernoena dela esan daite-ke. Gainera, Eusko Jaurlaritzaren IIB (Integratutako Ingu-rumen Baimena) ziurtagiria lortu duen Euskal Herriko le-henengo galdategia da. Horrek ingurumena «erabaterrespetatzen» duela esan nahi du.

E g u r a l d i a k a s k o l a g u n d uez badu ere, giro ederrean joan dira

aurtengo inauteriak. Eguerditik hasitalotsagabe eta ausartenak, arratsaldean

gainontzekoak. Proposamen faltarikez da izan behintzat eguerdian hasita-koen aldetik; datorren urtean bazkariherrikoia antolatu behar omen da. Ea

gogoan duten 2008an.

Wa d n a t a l d e a k j a n a r i a e t a d i r u abidali zituen Saharara otsailaren 17an.Atuna, azukrea, arroza, dilistak etakonpresak eskatu zituzten batik bat.Gustura agertu dira, bai, Zestoan etainguruko herrietan ere bildu dutenare-kin.

danbolinzulo9

B o r j a

G o m e za r g a z k i l a r i a

11

Danbolineko irakurleen artean, herriko argazkiak ikustea oso gustukodugula sumatuta, atal berri bat sortzea pentsatu dugu.Argazkizaletasuna duten pertsonei Zestoako argazkiak eskatudizkiegu eta tarteka, Danbolineko erdiko bi orrialde eskainikodizkiegu argazki horiei.

Lehenengo argazkilaria, Borja Gomez dugu. Duela zortzi bat urte edohasi zen zaletasun honekin. Tarteka hainbat sari ere jaso ditu etahorietan lortzen duen dirua argazki hobeak ateratzen lagundukodioten aparatuak erosten ditu. Oporretako bidaiak ere, irudi onakateratzeko aukera emango dioten lekuetara egiten hasita dago.Horrela, aurten Saharara eta Senegalera joatekoa omen da.Gaur egungo argazkilari askok bezala, ordenagailuz, Photoshopprogramarekin argazkiak hobetzen ordu pila bat sartzen dituela ereaitortu digu. Hauexek, bada, lehen saio honetarako Borjak bidalitako argazkiak.

LIERNI ARRIETA ETA ONINTZA IRURETA

ate-sareaIBILIA GELDIARAZTENDIGU, IREKI ETA ITXI EGINBEHAR. HORRETARAKODA, ABEREAK BATETIKBESTERA EZ PASATZEKO.IBILTARIAK BAI, IBILTA-RIAK PASA GAITEZKE.ATE-SARE BURDINAZKO-AK, EGURREZKOAK, AL-TZAIRUZKOAK... BALKOIPUSKETAK, JERGOIAK, SO-KAZ ETA KATEZ EUTSITA-KO ATE-SAREAK... IREKIETA GERO, AHAZTU GABE,ITXI. KURIOSO ASKOEGINDAKOAK BATZUK ETAZABAR ANTZEAN BESTEBATZUK.IA BI URTEZ DANBOLI-

NERAKO EGINDAKO MEN-DI IBILBIDEETAN ATERA-TAKO ARGAZKIAK DIRA;ZESTOAKO ATE-SAREAK,DEBAKOAK, ZARAUZKO-AK, AIAKOAK... MUGAKBEZAIN ERRAZ IGARO DI-TUGU ATE-SARE BAT, BI,HIRU...

31

a l e / b a l eK A L E . SANSINENEA POLIGONOA ZIKINKERIAZ

BETETA DAGO: ERREKA BAZTERRAK, BIDE ERTZAK… EZ AL

DU INORK POLIGONOA GARBI MANTENTZEKO ARDURARIK?

B A L E . BITARTE PAREAN AUTOAK MAKALAGO

IBIL DAITEZEN KOSKA JARRI DUTE. BAZEN, BAI, PREMIA!

kS a n t a A g e d a b e z p e r a . U r t e r o b e z a l a , a u r t e n e r e s a n t a e s k e t a l d e a h o r i b i l izen auzo eta herriko ateak alaitzen, diru pixka bat lortu nahian. Bildutako dirua Zestoako Cari-

tasentzat izan da. Bi taldetan banatu ziren: batAkoan hasi zen, eta besteak Etorra eta Lili baila-ran. Eguerdirako herriko kaleetara gerturatu zi-ren, eta urtero bezala bazkari ederra egindaeman zitzaion bukaera egunari. Baina izan zenbigarren berezitasun bat ere koplarien aldetik.Akoan, aurten lehen aldiz aritu zen Garikoitz Lo-petegi, Goikoetxe baserrikoa, Uztapide II.a bete-ranoaren ondoan. Ez zuen irakasle makala albo-an eta fin jardun zuen gazteak. Oskar Alberdibertsolaria Etorra aldean ibili zen. Bakoitza berelurretan. Kalean, hiru bertsolariek batera jardunzuten.

H a r r o b i a b e r r e s k u r a t z e k oproiektu ezberdinen aurkezpena eginzen otsailaren 16an. Lehenengo hirusariak jasoko dituzten proiektuen egi-leek beren proposamenak azaldu zi-tuzten. Erakusketa irekita egongo damartxoaren 2a arte.

danbolinzulo

Z i p r i s t i n Z e s t o a k o Aisialdi Taldeak “Zipristin Logotipo Lehiaketa” antolatu zuen. Hainbat gaz-tetxo marrazkiak bidaltzera animatu zituzten, eta jasotakoen artean bat hau-tatu zuten Zipristin taldeko begiraleek: Irene Zigaranek eginikoa. Hala emanzuten ezagutzera gozokiz betetako arratsalde batean. Parte hartzaile guztien-tzat izan ziren gozokiak, baina bereziki irabazlearentzat. Logotipoan haurbatzuk jolasean ageri dira igerileku bateko zipriztin artean. “Gure izaera on-gien adierazten duen marrazkia” dela diote antolatzaileek.

I ñ a k i D e J u a n a C h a o s p r e s o a r e n larritasun egoera dela eta ostiralero kon-tzentrazioa egiten da plazan Askatasunakdeituta. 100 egunetik gora daramatza ja-danik gose greban, bere gogoaren aurkaelikatzen dutelarik. Presoa aske uztea es-katzen da eta hau lortu arte elkarretaratze-ak egiten jarraituko dute ostiralero arra-tsaldeko 19:30ean.

O n i n t z a E n b e i t a , O i h a n e P e r e aeta Iratxe Ibarrak Emetik bertso kaba-reta emanaldia eskaini zuten Koiotetabernan, otsailaren 9an. Berandu sa-mar hasi bazen ere, jendeak gogotsuitxaron zuen eta, sari modura, baitagozatu ere.

O h i t u r a z a h a r b a t o s p a t u n a h i r i khemen gabiltza alaitsu.Mendian bildu txilar pixka batberari eman gero su.Txistor, lukainka bertan erretajateko noski gogotsu.Era honetan ospatutzen zenlehen ere sasi koipetsu.

Herri eskolako gaztetxoekin, lehengo ohiturak berreskuratzeko as-moz sasi-koipetsu ospatzen hasi dira. Lagun batek bidali digun ber-tsoak ondo adierazten duen moduan, garai batean, mendira joan,eta nola edo hala txorixo muturra sutan berotu eta alai asko ibil-tzen omen ziren. Nahikoa festa izango zen hura. Ohitura txarrago-ak mantendu dira eta ea honi ere heldu, eta indartzen duten gaur-ko gazteek.

51

2006ko urrian, bigarren aldiz Zestoako Euskara-ren Kale Erabileraren Neurketa egin du Sozio-linguistika Klusterrak Udalak eskatuta. Urriaren

20an, 21ean eta 25ean ibili ziren neurtzaileak kaleetanzehar eta egun horietan entzun dutena jaso eta aztertuondoren, horien emaitzak aurkeztu zituzten hilaren 8an.

Larraitz Garmendia teknikariak adierazi zuen bezala:kale neurketa argazki bat da, momentu zehatz bateaneuskarak izan duen presentzia erakusten digun argazkia.

Ondorengo hauek, “argazki” horretan ikus daitezkee-na:

· Erabilera indizeak gora egin du 2004tik hona2004tik 2006ra gora egin du erabilerak Zestoan; 8 puntuigo da.

· Haurrak eta gazteak dira euskara gehien erabil-tzen dutenak (%95 eta %98, hurrenez hurren). Gu-txien, berriz, herriko batez bestekoaren azpitik, adineko-ak (% 61) eta jarraian helduak (% 74)

· Bi urteotan, erabilera gora adin-talde guztietan.·Gazteek jarraitzen dute euskara gehien erabiltzen;bi urteotan 4,3 puntu igo da erabilera. Ezohikoa,baina pozgarria.·Haurrengan 10 puntu igo da erabilera.·Helduengan ere bilakaera positiboa: 13 puntu igoda.·Adinekoengan 10 puntu igo da erabilera. Halere,euskara gutxien darabilen adin-taldea izaten jarrai-tzen du.

ZENBAT EUSKARA ZESTOAKO KALEETAN?%79

· Emakumezkoek eta gizonezkoek euskara neurriberean darabilte; ez dago alderik. 2004ko neurketangizonezkoek euskara erabiltzeko joera handixeagoa.

· Haurrak presente izanik erabilera nabarmenigotzen da (22 puntu). Haurrak mintzakide direnean (el-karrizketan zuzenean parte hartzean, nagusiekin edo be-raien artean) erabilerak nabarmen gora. Haurraren pre-sentzia soilak ez du eraginik nagusien erabileran.

· Haurren arteko eta gazteen arteko elkarrizketaia guztiak euskara hutsean izaten dira.

· Erabilera erreala altuagoa da (% 79) espero zi-tekeena erabilera baino (% 72). Inguruko herrietanantzeko joera jaso da.

ZESTOAKO EUSKARA ZERBITZUA

Chilen jaio nintzen orain 54 urte. Nire amona bilbota-rra zen, aita Pontevedrakoa. 1910ean Chilera emigratuzuten Primo de Riveraren garaian. Han daude lurpera-tuak. Gainontzean, arkitektura ikasketak hasi nituen bai-na bukatu ez. Diseinatzaile modura jardun nuen nire la-gun arkitekto batekin altzarigintzan Venezuelan. Caraca-sen ezagutu nuen nire bikotea. Izatez galiziarra bazenere Katalunian hezitakoa zen eta han lan arazoak izangenituenean, Bartzelonara etorri ginen. Argazkiak erre-belatzen urte askoan ibilia naiz Kodak-en Bartzelonan.

Soldatzen ikasi dut orain. Eskultura afrikar bat eginnuen eta denei asko gustatu zitzaien, erosi nahi izan zi-daten. Animatu egin naiz berriro lan haietan hastera.

Nire bi afizio nagusiak musika eta motoak dira, denaden. Binilozko disko bilduma izugarri bat dut; 800 batizango ditut. Jazza gustatzen zait asko —dio John Col-train mitikoaren disko bat motxilatik atereaz— .Gaur,Donostian, ez aspertzeko, moto aldizkari hau ere erosidut. Haur baten pare jartzen naiz motoekin. Orain kon-ponketetan nabil. Azken elurteetan izorratu egin nueneta. Udan Eskoziara joan nahi dut eta beharko konpon-du. Motoa da etorkizuneko ibilgailua, ez du leku askookupatzen eta erraz aparkatzen da…Euriak ez nau bel-durtzen. Haizeak pixka bat, Orioko zubian ia bota nin-duen! Gainera hemen duzuen paisaiarekin, ez naiz asper-tzen. Betidanik izan da nire pasioa bidaiatzea. Bartzelo-

NOR DA RICARDO?

nan bizi nintzenean asko egiten nuen; Ipar Amerika,Austria, Alemaniako alde bat… auskalo zenbat kilome-tro.

Ez naiz immigrante sentitzen. Bidaiaria naiz. Ahaliketa gehien integratzen saiatzen naiz, ez dut alde horre-tatik arazorik izan, adina ez da arazo izan. Ez dut hirihandietan bizi nahi. Hau gainera ezagutu dudan leku-rik baketsuenetakoa da esaten dutenaren kontra. He-men oso gustura nago. Hemendik alde egiten dudanegunean uste dut Chilera joango naizela, ama han dut.Egia esan ez zait asko gustatu nola gelditu den Pino-chet eta gero baina… nire etxea han dago.

71

ZESTOAKO EUSKARA ZERBITZUA

a g e n -d aotSSAAIILLAA

25 IIGGAANNDDEEAA

Umeen mendiirteera, Agiro Mendi Tal-deak eta Zestoa HerriIkastetxeak antolatuta.Ibilbidea: Aizarna, San-pelaio Altzolarats. Bide-an zuhaitz landaketaegingo da eta Amaldakoba ezagutzeko aukeraere izango da.

26 AASSTTEELLEEHHEENNAA

Korrika Batzor-deko bilera irekia arra-tsaldeko 20:00etan kul-tur etxean.

27 AASSTTEEAARRTTEEAA

Guraso tailerra,14:30etatik 16:30etarakultur etxean, Ekain Gu-raso Elkarteak antolatu-ta, Baikara GipuzkoakoIkasleen Gurasoen Fede-razioaren laguntzarekin.

maRRTTXXOOAA

18 IIGGAANNDDEEAA

XXIX. Herri Krosa. Goizeko 9:30ean aterako diraumeak eta 11:00etan emango zaio hasiera helduen laster-ketari.

22 OOSSTTEEGGUUNNAA

Korrika Kulturalaren barruan, Danbolin ZuloKultur Elkarteak eta Korrika Batzordeak antolatuta, Zi-nea Euskaraz film laburren zirkuitua, 20:30ean KulturEtxean. Bertan, Ane Muñozen Loturak (19 min.), Asier Al-tunaren Sarean (4 min.), Ozkar Galan Xoxoak beleari ipur-beltz (12 min.), Iñaki Beraetxeren Osaba Jaxinto (17 min.),Koldo Almandozen Midori (8 min.) eta John AnduezarenBilintx (11 min.) eskainiko dira.

23 OOSSTTIIRRAALLAA

Korrika Txikia. Eskola-ko txikienek herrianbira bat emango dutekorrika, eta ondorenZipristin aisialdi talde-koek antolatutako jola-sak eta txokolatadaizango dira.

25 LLAARRUUNNBBAATTAA--IIGGAANNDDEEAA

Korrika 15 pasako daZestoatik “Heldu” le-marekin, goizeko ordubietan. Aurrez txotxafaria eta perkusioa.

••Zestoako UdalekoGizarte Zerbi-

tzuak zenbait ikastaroantolatuko ditu mar-txoan. Eskulangintza,oroimena trebatzekoikastaroa eta inteligen-tzia emozionala. Izenaemateko epea otsaila-ren 28ra artekoa da. In-formazioa, ZestoakoUdaleko Gizarte Zerbi-tzuetan (tel.: 943 147132).

••Zestoako EuskalHerrian Euska-

razeko kideekin harre-manetan jartzeko (kez-ka, iradokizun edo ke-

xak), hemendik aurrera honako e-postara idatz daiteke:zestoakoehe@euskalerria.org.

••Harrobia berreskuratzeko lehiaketan aurkeztu-tako proiektuen erakusketa zabalik da Udale-

txean, martxoaren 2ra arte. Ordutegia: astegunetan,11:30etatik 14:00etara, eta asteburuetan 11:30etatik14:00etara eta18:00etatik 20:00etara.

••Didjerido ikastaroa antolatu dute martxorakoArgizulo barnetegian. Iban Nikolai musikaria

izango da irakaslea eta bertara animatzen den jendekopuruaren arabera zehaztuko da ikastaroa zein egu-netan izango den. Prezioa 50 euro. Izena emateko deitu687 390335 (Mikel) telefonora.

••GPS ikastaroa antolatu du Agiro Mendi Taldeakmartxorako. Informazio gehiago kiroldegian

edo 943 147 942 telefonora deituz.

Zestoarren erretolika, pdf-formatoan eskura daiteke Udalaren web-orrian

www.zestoa.net/dokumentaziogunea.php

91

ESTRESA

PPAATTXXII LLÓÓPPEEZZ

ESTRESAREN PREBENTZIO ETA TRATAMENDU TEKNIKARIA

ESTRESAREN DEFINIZIO GUZTIEN ARTEAN, NIK BAT AUKERATUKO

NUKE: ESTRESA EGOKITZE PROZESU BAT DA. ESTRESARI BURUZ

ARI GARENEAN, MAIZ POLARITATE BAT GERTATZEN DA: ESTRESA

EDUKITZEAK ASKO KEZKATZEN GAITU ALA EZ GAITU BATERE KEZ-KATZEN. NIRE USTEZ, IZAN DEZAKEGUN ZERBAIT DA, ZERBAIT

NATURALA, ETA BEREZKOA GIZAKIARENGAN. ETA EZ BAKARRIK

GIZAKIARENGAN, BAITA ANIMALIENGAN, LANDAREENGAN ETA MI-NERALENGAN ERE. Bi motatako estresa ezberdintzen dugu: EUESTRESA (ona) etaDIESTRESA (txarra). Lehenengoa gutako bakoitzarengandik sor-tzen den berezko gaitasun modura definitu genezake, eta gureohiko egoera aldatzen duten arrazoiei aurre egiten laguntzen di-gu, eta era berean, bizitzan aurki ditzakegun zailtasun eta ezus-tekoei aurre egiten laguntzen digu. EUESTRESik gabe ezingo ge-nuke bizi, beharrezkoa dugu indar hori gure ongizateagatik bo-rrokatzeko, guregatik borrokatzeko. Geure barrutik sortzen denindarra da, egoera ezberdinei aurre egiteko, aldaketei aurre egi-teko eta bizitzan aurrera ateratzeko.Hala ere, esfortzu bat egitera behartzen gaituen edozerk estresona txar bihur lezake, izan ere gure egokitzeko gaitasuna neur-tzen du. Ohetik jaikitzeak adibidez, ez du zertan estres txar ba-ten ondorioa izan, baina ongi atseden hartu gabe ekintza horieguna joan eta eguna etorri errepikatzen bada, egoera horrekondoez batera garamatza. Ondoez horrek irauten badu, “alerta”deritzogun egoera batera eramango gaitu. Eta hor hasten daDIESTRESAk sortzen duen hondatze psikiko-fisikoa.

DIESTRESA azaltzen da egokitzeko ahalmena ahultzen zaigune-an, eta egoera “normal” batera itzuli ezin garenean. Ahultasunhau sortzen da “alerta” egoera denboran luzatzen denean edointentsitatea gehitzen denean. Shock batek ere estres egoera as-ko sor ditzake (egoera jakin bat, albiste txar bat...). DIESTRESAksortzen ditu gaixotasunen %70, OMSak () egindako azterketabaten arabera.Ondoko informazioak estres egoera bat antzematen lagun die-zaguke; hauexek dira sintomarik adierazgarrienak (nahiz eta

gehiago egon). Osotasunean baloratu behar dugu,pertsonarengan aldaketa orokorra eragiten baitu,eta ezin dugu baloraziorik egin sintoma bat edo bibakarrik kontuan hartuta:

- Orokorrean, pertsonaren izaeran okerrerakoaldaketaren bat ematen denean, bere umoreaeskastu egiten da, arinago haserretzen da, gogo-ko zuen horrekiko interesa galtzen du, egunguztian gauza berean pentsatzen egoten da, ezdu lehen bezala gozatzen gauzekin, isolatzekojoera izaten du, besteekin gutxiago erlaziona-tzen da... antsietatea, ziurtasunik eza, depresioa,agresibitatea, jokaera oldarkorra, kontzentraziofalta, memoria arazoak, deskonektatu eta erla-xatu ezina...

Denborak dena sendatzen duen arren, komeniga-rria litzateke aditu batengana jotzea, batez eredenborak aurrera egin ahala pertsonak hobera egi-ten ez badu. Baina, egin al dezakegu ezer geure ka-buz estresa gainditzeko? Bai, aurreikusi egin deza-kegu, eta aurre egiteko baliabideak jarri. Bizimoduosasungarria da gure ongizatearen oinarria. Ondojan, ariketa egin eta atseden hartu, arnasa hartzeneta erlaxatzen ikasi... horiek oinarrizko zutabeakdira gure osasunerako. Baina badago batzuetanikusten ez dugun zerbait: gure pentsamenduak.Oso garrantzitsuak dira gure osasunerako eta bizi-kalitaterako. Gizarte azeleratuan bizi gara. Denadoa presaka, eta gure pentsamenduak ere bai.Hainbeste ez kritikatzen ikasteak, gure iritziaeman bai, baina desberdin pentsatzen dutenekinelkarbizitzen ikasteak handi egiten gaitu pertsonabezala, lasaitasuna ematen digu, geure iritzi pro-pioan konfiantza, eta aberastu egiten gaitu.Zoriontsu izan zaitezela.