ค ำน ำ ถาเปรยบองคกรปกครองสวนทองถนเหมอนตนไมกมแตจะเตบโตขนเรอยๆ ตามหลกแหงการกระจายอ านาจ ซงถาเราศกษาประเทศทเจรญแลวในตางประเทศลวนใชหลกการกระจายอ านาจแทบทงสน มาถงประเทศไทยหนวยงานทก ากบดแลเรองนโดยตรงคอ กรมสงเสรมการปกครองทอ งถน กระทรวงมหาดไทย ไดรบสมครพนกงานสวนต าบลเพอแตงตงใหด ารงต าแหนงสายงานผบรหาร ประกอบกบคณะอนกรรมการสรรหาต าแหนงสายงานผบรหาร ไดประกาศก าหนดขอบเขตเนอหาวชาความรทใชในการทดสอบภาคความรความสามารถ จ านวน ๑๐ หวขอวชา ไดแก

๑. ความรเรองกฎหมาย ๒. ความรเรองหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๓. ความรเรองการจดท าแผนปฏบตการและแผนยทธศาสตร ๔. ความรเรองการตดตามและประเมนผล ๕. ความรเรองระบบการจดการองคกร ๖. ความรเรองการบรหารความเสยง ๗. ความรเรองการพฒนาบคลากร ๘. ความรเรองสถานการณภายนอกและผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมพนท ๙. ความรเรองเทคโนโลยสารสนเทศ ๑๐. ความรเรองการบรหารราชการ

หนงสอคมอเตรยมสอบต าแหนงสายงานผบรหารเลม ๒ ไดเรยบเรยงจากหวขอวชาท ๒. ถงหวขอวชาท ๙. สรปเนอหาใหสนกระชบเหมาะส าหรบผมเวลาเตรยมตวไมมาก เพอใหผอานเขาใจเนอหาไดโดยงาย ตลอดจนใชเปนคมอในการท างานไดอกดวย

คณะอาจารย ว.วชาการ สงหาคม ๒๕๖๒

www.thaidla.com

สำรบญ

หนา

๒. ความรและการประยกตใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 3

- หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 7 - การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงของเจาหนาทของรฐ 7 ๓. ความรเรองการจดท าแผนปฏบตการและแผนยทธศาสตร 10 - ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป พ.ศ. (๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) 11 - แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ (พ.ศ.๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) 14 - ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครอง สวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๘ แกไขเพมถง (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๖๑

32

- หนงสอดวนทสด ท มท ๐๘๑๐.๓/ ว๒๙๓๑ ลว ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๖๒ เรอง ซกซอมแนวทางการทบทวนแผนพฒนาทองถน (พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๖๕) ขององคกรปกครองสวนทองถน

45

- ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจดท าแผนและประสานแผนพฒนาพนทในระดบอ าเภอและต าบล พ.ศ. ๒๕๖๒

72

๔. ความรเรองการตดตามประเมนผล 82 - กระบวนการในการควบคมตดตามผลและการประเมนผลการปฏบตงาน 83 - มาตรฐานทวไปเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงาน 83 - การก าหนดตวชวดและเกณฑการประเมนผล 84 - การตดตามและประเมนผลแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน 84 ๕. ความรเรองระบบการจดการองคกร 95 - ทฤษฏองคกรและหลกการบรหารงานเกยวกบการแบงงาน 96 - การจดกลมงานหรอการจดองคการ 98 - กระบวนการจดการความร (Knowledge Management) 100 - การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ PMQA 101

สำรบญ

๖. ความรเรองการบรหารความเสยง 102 - ความรทวไปเกยวกบการบรหารความเสยง 103 - กรอบการบรหารความเสยง 104 - กระบวนการบรหารความเสยง 108 - การประเมนความเสยงเชงคณภาพและเชงปรมาณ 109 ๗. ความรเรองการพฒนาบคลากร 111 - ความรเกยวกบการบรหารงานบคคลสวนทองถน 112 - กลยทธการพฒนาการบรหารก าลงคนภาครฐ 113 - มาตรฐานกลางทางจรยธรรมของขาราชการ พนกงานและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถน ๙ ขอ

115

- หลกธรรมมาภบาลและการบรหารกจการบานเมองทด 116 ๘. ความรเรองสถานการณภายนอกและผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมพนท 119 - ประเทศไทย ๔.๐ 120 - ลกษณะและทศทางการปรบตวของประเทศไทยดานเศรษฐกจสงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

122

- สถานการณการเปลยนแปลงทมผลตอการพฒนาทองถนในอนาคต และความทาทายในการพฒนาทองถน

123

๙. ระบบสารสนเทศเพอผบรหารและเพอการจดการ 125 - ระบบสารสนเทศเพอผบรหาร (EIS) 126 - ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (MIS) 128 ๑๐. ความรเกยวกบการบรหารราชการ 132 - ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยวธการงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๑ และแกไขเพมเตม

133

- ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการรบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงนและการตรวจเงนขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๗

135

- การบรหารราชการแนวใหม 139

________________________________________ คมอเตรยมสอบต าแหนงสายงานผบรหาร เลม ๒

3

๒. ความรและการประยกตใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

________________________________________ คมอเตรยมสอบต าแหนงสายงานผบรหาร เลม ๒

5

๓. ค านยาม ความพอเพยงจะตองประกอบดวย ๓ คณลกษณะ พรอม ๆ กน ดงน ๓.๑ ความพอประมาณ หมายถง ความพอด ทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไปโดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ ๓.๒ ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบของความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผลโดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของตลอดจนค านงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระท านน ๆ อยางรอบคอบ ๓.๓ การมภมคมกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการ

เงอนไขคณธรรม

(ซอสตย สจรต ขยนอดทน

สตปญญา แบงปน)

พอประมาณ

มเหตผล

มภมคมกนในตวทด

เงอนไขความร

(รอบร รอบคอบ ระมดระวง)

น ำส

ชวต/เศรษฐกจ/สงคม/สงแวดลอม

สมดล/มนคง/ยงยน/

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. ๒๕๓๙ ___________________________________

10

๓. ความรเรองการจดท าแผนปฏบตการและแผนยทธศาสตร

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. ๒๕๓๙ ___________________________________

11

ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป พ.ศ. (๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป คออะไร

ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป เปน ภาพฝนของแผนการพฒนาประเทศ ทจะก าหนดกรอบและแนวทางการพฒนาใหหนวยงานของรฐทกภาคสวนตองท าตาม เพอใหบรรลวสยทศน "ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศทพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจ" หรอตามคตพจน "มนคง มงคง ยงยน" โดยมระยะเวลาบงคบนานถง ๒๐ ป ตงแตป ๒๕๖๐-๒๕๗๙

ทมาของยทธศาสตรชาต ๒๐ ป

ตามรฐธรรมนญ ๒๕๖๐ หมวด ๖ แนวนโยบายแหงรฐ มาตรา ๖๕ โดยเขยนวา "มาตรา ๖๕ รฐพงจดใหมยทธศาสตรชาตเปนเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยน ตามหลกธรรมาภบาลเพอใชเปนกรอบในการจ าท าแผนตางๆ ใหสอดคลองและบรณาการกน...........

จากมาตรา ๖๕ นเอง ท าใหตองออกกฎหมายอกฉบบหนง เรยกวา "พระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พ.ศ.๒๕๖๐"

สาระส าคญของพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พ.ศ.๒๕๖๐

“คณะกรรมการยทธศาสตรชาต” โดยต าแหนง ประกอบดวย

๑. นายกรฐมนตร เปนประธานกรรมการ

๒.ประธานสภาผแทนราษฎร เปนรองประธานฯ คนทหนง

๓.ประธานวฒสภา เปนรองประธานฯ คนทสอง

๔.รองนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรทนายกรฐมนตรมอบหมาย เปนรองประธานฯ คนทสาม

๕. มกรรมการยทธศาสตรชาตโดยต าแหนงประกอบดวย ปลดกระทรวงกลาโหม ผบญชาการทหารสงสด ผบญชาการทหารบก ผบญชาการทหารเรอ ผบญชาการทหารอากาศ ผบญชาการต ารวจแหงชาต เลขาธการสภาความมนคงแหงชาต ประธานกรรมการ พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ประธานสภาเกษตรกรแหงชาต ประธานสภาหอการคา แหงประเทศไทย ประธานสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ประธานสภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทย และประธานสมาคมธนาคารไทย

๖. ผทรงคณวฒ จ านวนไมเกน ๑๗ คน จากผมสญชาตไทยโดยการเกดและมอายไมเกน ๗๕ ป ซงมความร ความเชยวชาญ หรอมประสบการณในดานความมนคง ดานการเมองและการบรหารราชการแผนดน ดานกฎหมายและกระบวนการยตธรรม ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานวฒนธรรม ดานการศกษา ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานสาธารณสข ดานโครงสรางพนฐาน หรอดานอนทเปนประโยชนตอการปฏบตหนาท กรรมการผทรงคณวฒมวาระการด ารงต าแหงคราวละ ๕ ป

________________________________________ คมอเตรยมสอบต าแหนงสายงานผบรหาร เลม ๒

14

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ (พ.ศ.๒๕๖๐ - ๒๕๖๔)

โครงสรางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต มทงหมด ๕ สวน1

โดย ๕ สวนกแบงแยกยอยลงไปอก และนคอทงหมดทเราตองท าความเขาใจ

สวนท ๑ ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ

o ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ o สภาพแวดลอมการพฒนาและประเดนการพฒนาส าคญในชวงแผนพฒนาฯ o เปาหมายและแนวทางการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ

สวนท ๒ การประเมนสภาพแวดลอมการพฒนาประเทศ

o สถานการณและแนวโนมภายนอก ๕ หวขอ o สถานการณและแนวโนมภายใน ๘ หวขอ

สวนท ๓ วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ 1 ขอมลทวไปของแผนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ ๑. ประกาศ ณ วนท ๒๙ ธนวาคม ๒๕๕๙ ๒. ราชกจจานเบกษา วนท ๓๐ ธนวาคม ๒๕๕๙ ๓. หวงเวลาในการใชแผน ตงแตวนท ๑ ตลาคม ๒๕๕๙ จนถงวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๖๔ ๔. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ เปนแผนทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ๒๐ ป และแผนการปฏรป ประเทศดานตาง ๆ ๕. จดประสงคของแผนฯ เพอใชเปนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

๑. • ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ

๒. • การประเมนสภาพแวดลอมการพฒนาประเทศ

๓. • วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ

๔. • ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ

๕. • การขบเคลอนและตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯ

________________________________________ คมอเตรยมสอบต าแหนงสายงานผบรหาร เลม ๒

32

ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจดท าแผนพฒนาของ องคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๘ แกไขเพมถง (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๖๑

โดยทเปนการสมควรปรบปรงระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจดท าและประสานแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๖ ใหเปนปจจบน

โดยทเปนการสมควรแกไขเพมเตมระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๘

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๕ มาตรา ๑๖ และมาตรา ๑๗ แหงพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๒ รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยจงออกระเบยบไว ดงน

ขอ ๑ ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๘”

ขอ ๒ ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ขอ ๓ ใหยกเลกระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจดท าและประสานแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๖

บรรดาระเบยบ ขอบงคบ หรอค าสงอนใดซงขดหรอแยงกบระเบยบนใหใชระเบยบนแทน

ขอ ๔ ในระเบยบน

“องคกรปกครองสวนทองถน” หมายความวา องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล เมองพทยา องคการบรหารสวนต าบล และองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายจดตง ยกเวนกรงเทพมหานคร

“สภาทองถน” หมายความวา สภาองคการบรหารสวนจงหวด สภาเทศบาล สภาเมองพทยาสภาองคการบรหารสวนต าบล และสภาองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายจดตง

“คณะกรรมการพฒนาทองถน” หมายความวา คณะกรรมการพฒนาองคการบรหารสวนจงหวดคณะกรรมการพฒนาเทศบาล คณะกรรมการพฒนาเมองพทยา คณะกรรมการพฒนาองคการบรหารสวนต าบลและคณะกรรมการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายจดตง

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. ๒๕๓๙ ___________________________________

45

หนงสอดวนทสด ท มท ๐๘๑๐.๓/ ว๒๙๓๑ ลว ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๖๒ เรอง ซกซอมแนวทางการทบทวนแผนพฒนาทองถน (พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๖๕) ขององคกรปกครองสวนทองถน

________________________________________ คมอเตรยมสอบต าแหนงสายงานผบรหาร เลม ๒

72

ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจดท าแผนและประสานแผนพฒนา พนทในระดบอ าเภอและต าบล พ.ศ. ๒๕๖๒

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. ๒๕๓๙ ___________________________________

139

การบรหารราชการแนวใหม การบรหารราชการแนวใหมหรอการบรหารจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management หรอ NPM)เปนแนวคดพนฐานของการบรหารจดการภาครฐ ซงจะน าไปสการเปลยนแปลงระบบตางๆ ขององคกรภาครฐ โดยมแนวทางในการบรหารจดการ ๗ ประการ5 คอ ๑.การใหบรการทมคณภาพแกประชาชน ๒.การค านงถงความตองการของประชาชนเปนหลก ๓.รฐพงท าบทบาทเฉพาะทรฐท าไดดเทานน ๔.การลดการควบคมจากสวนกลาง เพมความอสระแกหนวยงาน ๕.ระบบการบรหารงานทมงผลสมฤทธ ๖.การมระบบสนบสนนทางดานบคลากรและเทคโนโลย ๗.เนนการแขงขนระหวางหนวยงานภาครฐกบเอกชน NPM คอการจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management) คอ การเพมผลผลตในการบรหารงานภาครฐ โดยใหความส าคญตอผลส าเรจของงานเปนหวใจส าคญ เปนแนวคดทมาของการปฏรประบบราชการและประกาศใชระบบบรหารงานแบบมงผลสมฤทธ (Result Based Management) ของรฐบาลไทย โดยใหสวนราชการระดบกรมตองจดท าตวชวดและเปาหมายของผลงานทจะเกดขน แนวคดในการบรหารจดการภาครฐแนวใหมคอการน าแนวความคดการบรหารของภาคเอกชนมาใชในหนวยงานของรฐ เชน Balance Scorecard, การบรหารงานมงผลส าฤทธ (Result Based Management (RBM), การพฒนาสมรรถนะ (Competencies), การวางแผนยทธศาสตร (Strategic Planning), การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis) และแนวคดทส าคญ ดงน ๑. หลกธรรมาภบาล ความหมายของธรรมาภบาล (Good Governance) ค าวา Good Governance เรมมาใชกนเมอประมาณ ๒๐ กวาปทผานมา โดยปรากฏในรายงาน ธนาคารโลก เมอป ค.ศ. ๑๙๘๙ เมอมแนวความคด Good Governance เขามาในประเทศไทยในชวงปพ.ศ. ๒๕๔๐ นกวชาการ หลายทานไดแปลความหมายของค าวา Good Governance โดยเสนอใชค าวา“กลไกประชารฐทด” บาง “ประชารฐ” บาง “ธรรมรฐ” บาง “ศประศาสนการ” แตในทนจะขอใชค าวา“ธรรมาภบาล” ซงเปนทนยมใชกนอยางมากในขณะน เพราะค าวาธรรมาภบาลจะ

5มาตรา ๖ แหงพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. ๒๕๔๖