ค าน า

แบบฝกทกษะการเรยนรวชาสงคมศกษา 3 (ภมศาสตร) ชนมธยมศกษาปท 5 ชดทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม เลมท 1 เรอง ทรพยากรธรรมชาตกบสงแวดลอม จดท าขนเพอใชเปนสอประกอบการเรยนการสอนรายวชาสงคมศกษา 3 (ภมศาสตร) รหสวชา ส32101 ชนมธยมศกษาปท5 ลกษณะของสอแบบฝกทกษะการเรยนรวชาสงคมศกษา3 (ภมศาสตร) ชนมธยมศกษาปท 5 ชด ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จดท าทงหมดจ านวน 11 เลม แตละเลมประกอบดวย ค าแนะน าการใชแบบฝกทกษะการเรยนรส าหรบคร ค าแนะน าการใชแบบฝกทกษะการเรยนรส าหรบนกเรยน มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระส าคญ จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร แบบทดสอบกอนเรยน แบบฝกหด แบบทดสอบหลงเรยน เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เฉลยแบบฝกหดและเฉลยแบบทดสอบหลงเรยน แบบบนทกสรปคะแนน และบรรณานกรม ผจดท าหวงเปนอยางย งวาแบบฝกทกษะการเรยนร วชาสงคมศกษา3 (ภมศาสตร ) ชนมธยมศกษาปท 5 ชด ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมน จะเปนประโยชนส าหรบนกเรยน ครผสอน และผทมความสนใจในวชาสงคมศกษา3 (ภมศาสตร) ไดเปนอยางด นางพทธชาต คนอย

ก

สารบญ

หนา

ค าน า.............................................................................................................................. ก

สารบญ........................................................................................................................... ข

ค าแนะน าการใชแบบฝกทกษะการเรยนรส าหรบคร...................................................... ค

ค าแนะน าการใชแบบฝกทกษะการเรยนรส าหรบนกเรยน.............................................. ง

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด..................................................................................... จ

สาระส าคญ..................................................................................................................... จ

จดประสงคการเรยนร..................................................................................................... ฉ

สาระการเรยนร.............................................................................................................. ฉ

แบบทดสอบกอนเรยน……………..................................................................................... 1

ใบความร ...................................................................................................................... 5

แบบฝกหดท 1................................................................................................................ 14

แบบฝกหดท 2................................................................................................................ 15

แบบทดสอบหลงเรยน………………................................................................................... 16

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน........................................................................... เฉลยแบบฝกหดท 1……………………………………………………………………..............…………. เฉลยแบบฝกหดท 2………………………………………………….................…………………………. แบบบนทกคะแนน…………………………………………………..................…………………………..

19 20 21 22

บรรณานกรม.................................................................................................................. .

23

ข

ค าแนะน าการใชแบบฝกทกษะการเรยนรส าหรบคร

1. แบบฝกทกษะการเรยนรวชาสงคมศกษา 3 (ภมศาสตร) ชนมธยมศกษาปท 5 ชด ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มจ านวนทงหมด 11 เลม

2. แบบฝกทกษะการเรยนรเลมนเปนแบบฝกเลมท 1 เรอง ทรพยากรธรรมชาตกบสงแวดลอม 3. สวนประกอบของแบบฝกทกษะการเรยนรวชาสงคมศกษา 3 (ภมศาสตร)

ชนมธยมศกษาปท 5 ชด ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เลมนประกอบดวย 3.1 จดประสงคการเรยนร 3.2 แบบทดสอบกอนเรยน 3.3 ใบความร 3.4 แบบฝกหด 3.5 แบบทดสอบหลงเรยน 3.6 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เฉลยแบบทดสอบหลงเรยนและเฉลยแบบฝกหด 3.7 แบบบนทกคะแนน 3.8 บรรณานกรม

4. ครตองก ากบตดตามการท าแบบฝกหดของนกเรยนในแตละเรองอยางใกลชด เมอพบปญหาหรออปสรรคในระหวางปฏบตกจกรรมใหนกเรยนปรกษาครผสอนได

ค

ค าแนะน าการใชแบบฝกทกษะการเรยนรส าหรบนกเรยน

การใชแบบฝกทกษะการเรยนรวชาสงคมศกษา 3 (ภมศาสตร) ชนมธยมศกษาปท 5 ชด ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอน ดงน

1. นกเรยนศกษาจดประสงคการเรยนร เรอง ทรพยากรธรรมชาตกบสงแวดลอม 2. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 10 ขอ เมอท าเสรจแลวตรวจค าตอบ

แบบทดสอบกอนเรยนจากเฉลยแบบทดสอบกอนเรยนแลวบนทกผลทได ลงในตารางบนทกคะแนน

3. นกเรยนควรตงใจท าแบบฝกหดใหครบ เรยงตามล าดบจากแบบฝกหดท 1 จนถงแบบฝกหดสดทาย เมอพบปญหาใหขอค าปรกษาจากครผสอน เมอท าเสรจแลวตรวจค าตอบแบบฝกหด จากเฉลยแบบฝกหด 4. หลงเรยนรจบใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน 10 ขอ เพอประเมนผล การพฒนาการเรยนร เมอท าเสรจแลวตรวจค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน จากเฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 5. นกเรยนตองตงใจปฏบตกจกรรมอยางจรงจงและไมชกชวนเพอนคยในเรองอน และตองมความซอสตยตอตนเองไมลอกค าตอบของเพอนหรอดเฉลยกอน

ง

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

สาระท 5 ภมศาสตร

มาตรฐาน ส 5.2 : เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกดการสรางสรรควฒนธรรม มจตส านกและมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน ตวชวด

1. วเคราะหสถานการณและวกฤตการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ ประเทศไทยและโลก

2. ระบมาตรการปองกนและแกไขปญหา บทบาทขององคกรและการประสานความรวมมอทงในประเทศและนอกประเทศเกยวกบกฎหมายสงแวดลอม การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

3. ระบแนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในภมภาคตาง ๆ ของโลก 4. อธบายการใชประโยชนจากสงแวดลอมในการสรางสรรควฒนธรรม อนเปนเอกลกษณ

ของทองถนทงในประเทศไทยและโลก 5. มสวนรวมในการแกปญหาและการด าเนนชวตตามแนวทางการอนรกษทรพยากรและ

สงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยน

สาระส าคญ

ทรพยากรธรรมชาตเปนสวนหนงของสงแวดลอม เพราะโดยความหมายของทรพยากร

ธรรมชาตนนเปนสงทเกดขนเองโดยธรรมชาตและใหประโยชนตอมนษย แตสงแวดลอมนนหมายถง ทกสงทกอยางทอยลอมรอบตวมนษย ดงนนสงแวดลอมจงเปนอะไรกไดทอยลอมรอบตวเรา ทงทเกดขนเองตามธรรมชาตและสงทมนษยสรางขน เปนสงทใหประโยชนหรอไมใหประโยชนแกมนษยกได ปาไม ดน น า อากาศ ลวนแตเปนทรพยากรธรรมชาต เพราะเปนสงทเกดขนเองตามธรรมชาต และใหประโยชนตอมนษยทงทางตรงและทางออม และในขณะเดยวกนปาไม ดน น า อากาศ กเปนสงแวดลอมดวย เพราะเปนสงทอยลอมรอบตวเรา การเรยนรเกยวกบทรพยากรธรรมชาตกบสงแวดลอมจะชวยใหนกเรยนใหความหมาย บอกความส าคญและจ าแนกประเภทของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมได

จ

จดประสงคการเรยนร

เมอนกเรยนเรยนรเรอง ทรพยากรธรรมชาตกบสงแวดลอม จากสอแบบฝกทกษะ การเรยนรเลมนแลวนกเรยนจะสามารถ

1. นกเรยนรและเขาใจความหมายความส าคญของทรพยากรธรรมชาตกบสงแวดลอม ไดถกตอง 2. นกเรยนรและเขาใจประเภทของทรพยากรธรรมชาตกบสงแวดลอมไดถกตอง

3. นกเรยนสามารถตอบค าถามเกยวกบทรพยากรธรรมชาตกบสงแวดลอม ไดถกตอง

สาระการเรยนร

ทรพยากรธรรมชาตกบสงแวดลอม

ฉ

แบบทดสอบกอนเรยน

ค าสง : จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว (10 คะแนน) 1. ขอใดคอความหมายของทรพยากรธรรมชาต ก. สงทเกดขนเองตามธรรมชาต ข. สงทมอยตามธรรมชาต ค. สงทเกดเองตามธรรมชาตและใหประโยชนแกมนษยดานใดดานหนง ง. สงทมตามธรรมชาตและใหประโยชนแกมนษยดานใดดานหนง 2. ขอใดเปน non - exhausting natural resources ทงหมด ก. ดน น า สตวปา ข. น า อากาศ ดน ค. แสงแดด อากาศ ปาไม ง. สตวปา แรธาต ปาไม 3. ขอใดเปน renewable natural resources ทงหมด ก. ดน อากาศ สตวปา ข. น า อากาศ ดน ค. แสงแดด อากาศ ปาไม ง. สตวปา ทงหญา ปาไม 4. ขอใดเปน exhausting natural resources ทงหมด ก. แรธาต น ามน ถานหน ข. แรธาต อากาศ ดน ค. น ามน อากาศ ปาไม ง. สตวปา ทงหญา ปาไม 5. การใชทรพยากรควรค านงถงสงใดมากทสด

ก. ประโยชนทจะไดรบ ข. ความสมดลธรรมชาต ค. ปรมาณการน ามาใช ง. ความเหมาะสมในการใช

1

6. ขอใดคอความหมายของสงแวดลอม ก. สงทเกดขนเองตามธรรมชาตทอยรอบตวมนษย ข. สงทเกดขนเองและสรางขนแตมอยตามธรรมชาต ค. ทกสงทกอยางทอยลอมรอบตวมนษย ง. สงทมนษยสรางขนเพอการใชประโยชนของมนษย

7. ขอใดเปนสงแวดลอมทสามารถเพมจ านวนขนมาทดแทนใหมได แตเปนสงแวดลอมท สญสนไปได หากมนษยเราท าใหธรรมชาตเสยสมดล

ก. ปาไม สตวปา ทงหญา ข. อากาศ น า แรธาต ค. น ามน ถานหน แรธาต ง. ดน น า อากาศ

8. ขอใดไมใชลกษณะของ abiotic environment ก. ไมสามารถสรางหรอทดแทนขนใหมไดเลย ข. บางชนดใชแลวกไมหมด ค. บางชนดใชแลวจะหมดไปไมสามารถสรางทดแทนแลวรอใชประโยชนได ง. ดน หน น า อากาศ ความรอน แสงสวาง เสยง

9. บานเรอน เสอผา รถยนต ถนน จดเปนสงแวดลอมแบบใด ก. สงแวดลอมไมมชวต ข. สงแวดลอมทมชวต ค. สงแวดลอมทางชวภาพ ง. สงแวดลอมทมนษยสรางขน

10. ขอใดไมใชสมบตของสงแวดลอม ก. มโครงสรางเฉพาะตว ข. มความสมพนธตอกน ค. สามารถอยโดดเดยวได ง. สามารถเปลยนแปลงได

2

.

นองๆไมตองกงวลใจ

ท าขอสอบใหสดความสามารถ เปนก าลงใจใหนะคะ

3

4

ใชแลวคะ เรามาเรยนรทรพยากรธรรมชาต

กบสงแวดลอมกนดกวา นะจะ

เขาใจขนตอน การเรยนรและ

ท าแบบทดสอบกอนเรยนเสรจแลวใชไหมจะ

ใบความร : ทรพยากรธรรมชาต

การทมนษยสามารถทจะด ารงชวตอยไดนน จะตองอาศยปจจยหลายประการดวยกน กลาวคอตองกนอาหารซงไดจากพชหรอสตว ตองหายใจเอาออกซเจนทมอยในอากาศ ตองใชน าทมอยในทตางๆ เพอดมกน และเพอช าระลางสงโสโครก ตองมเครองนงหมเพอท าใหรางกายอบอนหรอเพอปองกน ความรอนหนาวของอากาศ ตองมทอยอาศยเพอใชเปนทก าบงแดดก าบงฝนและอนตรายตางๆ ทจะไดรบ และเมอเกดการเจบปวยขนมากจ าเปนตองมยารกษาเพอใหหายจากอาการเจบปวยและสามารถด ารงชวตตอไปไดตามปกต สงตางๆ ทเปนปจจยในการด ารงชวตทไดกลาวมาแลว ลวนเปนสงทมอยหรอมแหลงทมาจากธรรมชาตทงสน อาหารจ าพวกพชผก ผลไม แมจะเปนผลตผลทมนษยผลตขน เองได แตพชพวกนกตองอาศยแสงแดด ดน น า และธาตอาหารตางๆ ซงมอยในธรรมชาต จงจะท าใหพชเจรญเตบโตเกดดอกผลทจะน ามาใชประโยชนได จงกลาวไดวาสงส าคญตอการด ารงชวตนไดมาจากธรรมชาตทงสน และจากการทสงเหลานมประโยชนและมคณคาตอชวตมนษยนเอง เราจงรจกและเรยกกนโดยทวไปวา“ทรพยากรธรรมชาต (natural resources)”

พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดใหความหมายของทรพยากรธรรมชาต ไววา ทรพยากรธรรมชาต คอทรพยอนเกดขนเองหรอมอยตามธรรมชาต

ดร.เกษม จนทรแกว ไดใหความหมายของทรพยากรธรรมชาตไววา ทรพยากรธรรมชาต หมายถง สงตางๆ ทเกดขนตามธรรมชาตและใหประโยชนตอมนษยไมทางใดกทางหนง ซงถาสงนนยงไมใหหรอไมใหประโยชนตอมนษย ไมใชทรพยากรธรรมชาต

จากความหมายของค าวา “ทรพยากรธรรมชาต” ดงทกลาวมาแลวขางตน จงกลาวโดยสรป ไดวาทรพยากรธรรมชาต คอสงทเกดขนเองโดยธรรมชาตและใหประโยชนตอมนษยไมทางใดกทางหนง

ภาพท 1 ทรพยากรธรรมชาต ทมา : https://www.google.co.th/search

5

ประเภทของทรพยากรธรรมชาต

โดยทวไปทรพยากรธรรมชาต มอย 3 ประเภท โดยแบงตามลกษณะและการใชประโยชน

ไดแก 1. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวไมหมดสน (non - exhausting natural resources)

ทรพยากรธรรมชาตประเภทนมอยอยางมากมาย มนษยน ามาใชไดอยางไมรจกหมดสน เปนทรพยากร ทจ าเปนตอการด ารงชวตของมนษยเปนอยางมาก ถาขาดไปแลวมนษยไมสามารถมชวตอยได ถามสงหนงสงใดท าใหทรพยากรเหลานมสภาพเสอมโทรมลงหรอมสงเจอปนทเปนพษ จะท าใหมนษยมชวต อยไมได หรออยไดกไมด ทรพยากรเหลาน ไดแก น า อากาศ แสงแดด ฯลฯ ภาพท 2 น า ภาพท 3 อากาศ ภาพท 4 แสงแดด ทมา : http://photobucket.com ทมา : http://photobucket.com ทมา : http://photobucket.com

2. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวสามารถทดแทนได (renewable natural resources) ทรพยากรธรรมชาตประเภทนเมอใชแลว สามารถเกดขนทดแทนใหมได ทงในระยะเวลาสนๆ หรอ ในระยะเวลาทยาวนาน เปนทรพยากรทใหปจจยสแกมนษยทงทางตรงและทางออม ถาขาดทรพยากรเหลานแลวมนษยกอาจมชวตอยไมได หรอถาสวนหนงสวนใดขาดหายไปหรอไมสมบรณแลว กอาจ มผลกระทบตอการมชวตอยของมนษยไมทางตรงกทางออม ทรพยากรเหลาน ไดแก ปาไม ทงหญา และสตวปา ฯลฯ ภาพท 5 ปาไม ภาพท 6 ทงหญาและสตวปา ทมา : https://www.google.co.th/search ทมา : https://www.google.co.th/search

6

3. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวหมดไป (exhausting natural resources) เปนทรพยากร ธรรมชาตทมนษยใชแลวจะหมดไปจากโลกน และเมอหมดแลวแมจะสามารถเกดขนมาทดแทนใหมได กตองใชเวลานานเปนลานๆ ป ซงนบไดวาเปนระยะเวลาทยาวนานเกนไป จนมนษยมอาจรอใชประโยชนได ทรพยากรเหลาน ไดแก แรธาต และพลงงานตางๆ เปนทรพยากรทมนษยมกน ามาใช สรางสงอ านวยความสะดวกสบายใหแกตนเอง เชนรถยนต เครองบน ฯลฯ ภาพท 6 พลงงาน ภาพท 7 แรธาต ทมา : https://www.google.co.th/search ทมา : https://www.google.co.th/search

ทรพยากรธรรมชาตแตละประเภทมความจ าเปนตอการด ารงชวตของมนษยแตกตางกนไป ปรมาณและคณภาพของทรพยากรธรรมชาตทมอยกแตกตางกนไปในแตละพนท การน าทรพยากร ธรรมชาตมาใชเพอกอใหเกดประโยชนในทางเศรษฐกจ ควรจะกระท าดวยความระมดระวง และม การจดการทดโดยค านงถงสมดลของธรรมชาต

ทรพยากรธรรมชาต

ใชไมหมดสน สามารถทดแทนได ใชแลวหมดไป

ภาพท 8 ประเภทของทรพยากรธรรมชาต

7

ใบความร : สงแวดลอม

1. ความหมายของสงแวดลอม ตามพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 และพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ไดใหความหมายของ "สงแวดลอม" ไวดงน สงแวดลอม หมายความวา สงตางๆ ทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพทอยรอบตวมนษยซเกดขนโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดท าขน ในทางวชาการ สงแวดลอม หมายถงทกสงทกอยางทอยลอมรอบตวมนษย มทงสงทมชวตและสงทไมมชวตทงสงทเปนรปธรรมและสงทเปนนามธรรม มทงสงทเกดขนเองตามธรรมชาตและสงทมนษยสรางขนมอทธพลเกยวโยงถงกน เปนปจจยในการเกอกลซงกนและกน ผลกระทบจากปจจยหนงมสวนเสรมสรางหรอท าลายปจจยอนอยางหลกเลยงมได เปนวงจรหรอวฏจกรทเกยวเนองกนทงระบบ 2. ประเภทของสงแวดลอม จากความหมายของสงแวดลอมทกลาวไวขางตน เราสามารถจ าแนกประเภทของสงแวดลอมไดเปน 2 ประเภท โดยพจารณาจากแหลงก าเนดของสงแวดลอม ไดแก 2.1 สงแวดลอมทเกดขนเองโดยธรรมชาต (natural environment) สงแวดลอมประเภทน ยอมหมายถง ทกสงทกอยางทอยรอบตวมนษยและเปนสงทเกดขนเองตามธรรมชาต สงทเกดขนเองตามธรรมชาตนน ยอมมลกษณะทแตกตางกนออกไป ทกลาวกนวาเปนความหลากหลายในธรรมชาตบางชนดใชเวลาในการเกดยาวนานมาก บางชนดใชระยะเวลาสนๆ ในการเกดสงแวดลอมชนดหนงๆ ยอมมความสมพนธกบสงแวดลอมชนดอนๆ ถามการท าลายสงแวดลอมหนงยอมมผลถงสงแวดลอมอน สงแวดลอมทเกดขนเองตามธรรมชาต สามารถแบงยอยออกเปน 2 ลกษณะ โดยพจารณาจากการ มชวต หรอไมมชวต 2.1.1 สงแวดลอมทมชวต (biotic environment) เปนสงแวดลอมทใชระยะเวลาสนๆ ในการเกด เปนสงแวดลอมทสามารถเพมจ านวนขนมาทดแทนใหมได แตเปนสงแวดลอมทสญสนไปได หากมนษยเราท าใหธรรมชาตเสยสมดล ไดแก ปาไม สตวปา ทงหญา สตวน า เปนตน 2.1.2 สงแวดลอมทไมมชวต (abiotic environment) เปนสงแวดลอมทธรรมชาตสรางขนมา บางชนดใชระยะเวลาในการเกดยาวนานมาก นานจนมนษยไมสามารถรอใชประโยชนได และสามารถสญสนไปได หากมนษยใชอยางไมระมดระวง ไดแก แรธาต แรเชอเพลง บางชนดเปนสงแวดลอมทปรากฏใหมนษยไดเหน ไดรสก ไดสมผส อยางมากมายเหลอเฟอ ไมมวนสญสนไปจากโลก ไดแก ดน หน น า อากาศ ความรอน แสงสวาง เสยง เปนตน 2.2 สงแวดลอมทมนษยสรางขน (man-made environment) สงแวดลอมประเภทนมนษยอาจ สรางขนโดยตงใจหรอไมตงใจกได มทงสงทมองเหนได จบตองได และสงทไมสามารถมองเหนไดหรอไมสามารถจบตองได เปนสงแวดลอมทมนษยสรางขนเพอสนองความตองการของตนเองหรออาจสรางขนดวยเหตจ าเปนบางประการ สงแวดลอมทมนษยสรางขนมทงสงทดทจะชวยใหมนษยสามารถด ารงชวต

8

อยไดอยางสขสบาย ท าใหมนษยมคณภาพชวตทดขน และสงทไมดทจะท าใหความเปนอยของมนษย เลวลง ท าใหมนษยไดรบความเดอดรอน ตองสญเสยชวตหรอสวนใดสวนหนงของรางกายสขภาพจต เสอมโทรมลง สงแวดลอมทมนษยสรางขนนน สามารถแบงยอยออกเปน 2 ลกษณะ โดยพจารณาจากความเปนรปธรรมหรอนามธรรมของสงนนๆ 2.2.1 สงแวดลอมทางกายภาพ (physical environment) เปนสงแวดลอมทมองเหนได จบตองได เปนสงทมนษยสรางขนเพออ านวยความสะดวกในการมชวตอย บางสงทมนษยสรางกเปนไปเพอสนองความตองการขนพนฐานของการด ารงชวต ไดแก ปจจยส อนหมายถง อาหาร ทอยอาศย เครองนงหม และยารกษาโรค แตบางสงกสรางเพอสนองความตองการอนไรขอบเขตของตนเอง ซง ถอไดวาเปนการสรางทเกนความจ าเปน อนจะน าความเสยหายมาสสงแวดลอมและชวตมนษยเองได เมอถงระดบหนง สงแวดลอมทมนษยสรางขนมทงสงทด มคณประโยชนตอชวตมนษย เชน บานเรอน เสอผา รถยนต ถนน เครองมอทางการแพทย โทรศพท เปนตน และสงทไมด ท าใหคณภาพชวตเลวลง เชน น าเนาเสย สารพษทใชในการเกษตร สารพษทปลอยจากโรงงานอตสาหกรรม เปนตน ตวอยาง สงแวดลอมทางกายภาพ ทมนษยสรางขนเพอสนองความตองการขนพนฐานของการด ารงชวต

ภาพท 9 อาหาร ภาพท 10 เครองนงหม ทมา : https://www.google.co.th/search ทมา : https://www.google.co.th/search ภาพท 11 ทอยอาศย ภาพท 12 ยารกษาโรค ทมา : https://www.google.co.th/search ทมา : https://www.google.co.th/search

9

ตวอยาง สงแวดลอมทางกายภาพ ทมนษยสรางขนทมคณประโยชนตอชวตมนษย

ภาพท 13 เครองมอแพทย ภาพท 14 โทรศพท ทมา : https://www.google.co.th/search ทมา : https://www.google.co.th/search

ภาพท 15 ถนน ภาพท 16 รถยนต ทมา : https://www.google.co.th/search ทมา : https://www.google.co.th/search

ตวอยาง สงแวดลอมทางกายภาพ ทมนษยสรางขนท าใหคณภาพชวตเลวลง

ภาพท 17 สารพษทใชในการเกษตร ภาพท 18 สารพษจากโรงงาน ทมา : https://www.google.co.th/search ทมา : https://www.google.co.th/search

10

2.2.2 สงแวดลอมทางสงคม (social environment) เปนสงแวดลอมทมลกษณะเปนนามธรรม มนษยสรางขนเพอความเปนระเบยบเรยบรอยของการอยรวมกนในสงคม เชน กฎหมาย ประเพณ ระเบยบ ขอบงคบ เปนตน บางสงอาจสรางขนเพอเปนเครองยดเหนยวทางจตใจ เชน ศาสนา ความเชอ พธกรรม เปนตน บางสงอาจสรางขนเพอสงเสรมความเจรญใหเกดขนแกหมมวลมนษย เชน การศกษา การวจย เปนตน บางสงสรางขนโดยพฤตกรรม การแสดงออกทงในลกษณะทตงใจ และไมตงใจ เชน การทะเลาะววาท การชวยเหลอผอนทไดรบความเดอดรอน การตดยาหรอสารเสพยตด เปนตน

ตวอยาง สงแวดลอมทางสงคม

สงแวดลอม

สงแวดลอม สงแวดลอม ทเกดขนเองโดยธรรมชาต ทมนษยสรางขน

สงแวดลอม สงแวดลอม สงแวดลอม สงแวดลอม มชวต ไมมชวต ทางกายภาพ ทางสงคม

ภาพท 19 ประเภทของสงแวดลอม

มนษยสรางขนเพอความเปนระเบยบ

เรยบรอยของการอยรวมกนในสงคม

- กฎหมาย - ประเพณ

- ระเบยบ - ขอบงคบ

มนษยสรางขนสรางขนเพอเปนเครองยดเหนยวทางจตใจ - ศาสนา

- ความเชอ - พธกรรม

สรางขนเพอสงเสรมความเจรญใหเกดขนแกหมมวลมนษย - การศกษา - การวจย

สรางขนโดยพฤตกรรม การแสดงออก - การทะเลาะววาท - การชวยเหลอผอนท ไดรบความเดอดรอน

- การตดยาหรอสาร เสพยตด

11

3. สมบตของสงแวดลอม สงแวดลอมยอมมสมบตเฉพาะตว การแสดงสมบตของสงแวดลอม ตองเปนการแสดงออกของบทบาท/หนาทของสงแวดลอมนน การเขาใจสมบตเฉพาะตวของสงแวดลอม เปนสงส าคญในการ ทจะท าใหสงแวดลอมยงยน ดงนนการท าความเขาใจเรองสมบตของสงแวดลอมจงเปนเรองจ าเปน ดงรายละเอยดตอไปน 1) สงแวดลอมแตละชนดจะมเอกลกษณเฉพาะตว สงแวดลอมจะมเอกลกษณเฉพาะตว ในดานโครงสรางหรอองคประกอบ เชนรปทรง ขนาด ส หรอกระบวนการทสรางสงแวดลอมนน เอกลกษณทแสดงออกมานน สามารถบงบอกไดวาสงแวดลอมนนเปนอะไร เชนปาชายเลน ปาสน ปาดงดบ ภเขา บานเรอน โรงงานอตสาหกรรม ประเพณ ศาสนา พนทเพาะปลก เปนตน 2) สงแวดลอมนนจะไมอยโดดเดยวในธรรมชาต โดยธรรมชาตแลว จะไมมสงแวดลอมใด อยอยางโดดเดยว แตจะมสงแวดลอมอนอยดวยเสมอ เชน สตวน ากบทะเล มนษยกบบานเรอน สตวปากบปาเบญจพรรณ สตวน าวยออนกบปาชายเลน ถนนกบรถยนต เปนตน 3) สงแวดลอมทงหลายมกมความเกยวเนองและมความสมพนธตอกน เนองจากสงแวดลอม ไมอยโดดเดยว จงตองมความเกยวเนองและมความสมพนธตอกน เชนปาไมตองการธาตอาหารในดนเพอการเจรญเตบโต สตวปาตองการปาไมเปนทอยอาศยและแหลงหากน มนษยตองการน าไว เพอการ ใชสอยและดมกน การเปลยนแปลงสงแวดลอมหนง ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงเพยงเลกนอยหรอเปนการเปลยนแปลงอยางมาก ยอมจะสงผลกระทบตอสงแวดลอมอนๆ อยางหลกเลยงไมได เชนการตดไมท าลายปาของมนษย ยอมสงผลกระทบถงความอดมสมบรณของแหลงน า การทงขยะและสงปฏกล ลงแหลงน า ยอมสงผลกระทบถงคณภาพของน า เปนตน 4) สงแวดลอมแตละชนดจะมความทนทานและความเปราะบางตอการถกกระท าในระดบ ทแตกตางกน ปจจยทควบคมความทนทานหรอความเปราะบางของสงแวดลอม ไดแก คณลกษณะเฉพาะตว แหลงก าเนด ขนาด รปทรง ส อาย ความสามารถในการปองกนตนเอง ฯลฯ ปจจยควบคมเหลานท าใหสงแวดลอมมการเปลยนแปลงไดยากงายแตกตางกนออกไป สงแวดลอมทมความทนทานสงยอมมการเปลยนแปลงหรอถกท าลายไดยาก สงแวดลอมทมความเปราะบางยอมมการเปลยนแปลง หรอถกท าลายไดงาย เชนสตวบางชนดมลกษณะทสวยงาม มความสามารถในการปองกนตวเองนอย และอาศยอยในบรเวณทงายแกการลา กอาจสญพนธไดงาย จงเปนเรองทมนษยตองระมดระวง และพจารณาอยางรอบคอบกอนทกระท าการใดๆ มฉะนนโลกของเราอาจจะตองสญเสยหลายสงหลายอยางไปอยางนาเสยดาย

12

5) สงแวดลอมแตละชนดจะมการเปลยนแปลงได ทงในดานปรมาณและ คณลกษณะ สงแวดลอมโดยทวไปจะมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ทงในดานปรมาณและคณลกษณะ ซงการเปลยนแปลงนนอาจเกดขนอยางชาๆ หรออยางรวดเรวกได อาจเปนการเปลยนแปลงไปตามธรรมชาตของสงแวดลอมนน หรอเปนการเปลยนแปลงทเกดขนเนองจากสงแวดลอมอนๆ เชนมนษย สตว และพช ยอมเจรญเตบโต และขยายพนธไปตามธรรมชาต น าและอากาศอาจมสภาพเสอมโทรมลงจากการกระท าของมนษย สตวปาเหลอนอยลงเนองจากปาไมถกท าลาย บานเรอนพงทลายเพราะพายทพดผานอยางรนแรง

13

เกงมากเลยคะนองๆ สนใจและตงใจอานทกคนแลวมาท าแบบฝกหดกนเลยนะคะ

แบบฝกหดท 1

ค าสง จงเลอกหวขอจากดาน ข มาใสหนาขอทางดาน ก ทสมพนธกนโดยไมซ าหวขอ (คะแนน 10 คะแนน) ก. ข. ..........1. natural resources ก. สงแวดลอมทมนษยสรางขน ..........2. non - exhausting natural resources ข. ศาสนา ความเชอ พธกรรม ..........3. renewable natural resources ค. มเอกลกษณเฉพาะตว ..........4. exhausting natural resources ง. สงแวดลอมทไมมชวต ..........5. natural environment จ. ปาไม สตวปา ทงหญา สตวน า ..........6. biotic environment ฉ. สงแวดลอมทเกดขนเองโดยธรรมชาต ..........7. abiotic environment ช. แรธาต และพลงงานตางๆ ..........8. man-made environment ซ. ทรพยากรธรรมชาตทสามารถสรางทดแทนได ..........9. social environment ฌ. ทรพยากรธรรมชาตไมมหมด ..........10.สมบตประการหนงของสงแวดลอม ญ. ทรพยากรธรรมชาต

14

แบบฝกหดท 2

ค าสง : ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณ (ขอละ 2 คะแนน)

จงใหความหมายของทรพยากรธรรมชาต

ตอบ ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …….…… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. ทรพยากรธรรมชาตแบงเปนกประเภท อะไรบาง พรอมยกตวอยาง

ตอบ ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …….…… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. จงยกตวอยางสงแวดลอมทเกดขนเองตามธรรมชาต

ตอบ ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …….…… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. จงยกตวอยางสงแวดลอมทมนษยสรางขน

ตอบ ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …….…… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. จงสรปสมบตของสงแวดลอมใหชดเจน

ตอบ ………………..……………………………………………………………………………………………………………………… ……………….………………………………………………………………………………………………………………………………. …….…….………………………………………………………………………………………………………………………………….. …….…….…….…………………………………………………………………………………………………………………………….

1

15

2

3

4

5

แบบทดสอบหลงเรยน

ค าสง : จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว (10 คะแนน) 1. ขอใดคอความหมายของทรพยากรธรรมชาต ก. สงทเกดขนเองตามธรรมชาต ข. สงทมอยตามธรรมชาต ค. สงทมตามธรรมชาตและใหประโยชนแกมนษยดานใดดานหนง

ง. สงทเกดเองตามธรรมชาตและใหประโยชนแกมนษยดานใดดานหนง 2. ขอใดเปน non - exhausting natural resources ทงหมด ก. น า อากาศ ดน ข. ดน น า สตวปา ค. แสงแดด อากาศ ปาไม ง. สตวปา แรธาต ปาไม 3. ขอใดเปน renewable natural resources ทงหมด ก. ดน อากาศ สตวปา ข. น า อากาศ ดน ค. สตวปา ทงหญา ปาไม ง. แสงแดด อากาศ ปาไม 4. ขอใดเปน exhausting natural resources ทงหมด ก. แรธาต อากาศ ดน ข. แรธาต น ามน ถานหน ค. น ามน อากาศ ปาไม ง. สตวปา ทงหญา ปาไม 5. การใชทรพยากรควรค านงถงสงใดมากทสด

ก. ประโยชนทจะไดรบ ข. ปรมาณการน ามาใช ค. ความสมดลธรรมชาต ง. ความเหมาะสมในการใช

16

6. ขอใดคอความหมายของสงแวดลอม ก. สงทเกดขนเองตามธรรมชาตทอยรอบตวมนษย ข. สงทเกดขนเองและสรางขนแตมอยตามธรรมชาต ค. ทกสงทกอยางทอยลอมรอบตวมนษย ง. สงทมนษยสรางขนเพอการใชประโยชนของมนษย

7. ขอใดเปนสงแวดลอมทสามารถเพมจ านวนขนมาทดแทนใหมได แตเปนสงแวดลอมท สญสนไปได หากมนษยเราท าใหธรรมชาตเสยสมดล

ก. ปาไม สตวปา ทงหญา ข. อากาศ น า แรธาต ค. น ามน ถานหน แรธาต ง. ดน น า อากาศ

8. ขอใดไมใชลกษณะของ abiotic environment ก. ดน หน น า อากาศ ความรอน แสงสวาง เสยง ข. บางชนดใชแลวกไมหมด ค. บางชนดใชแลวจะหมดไปไมสามารถสรางทดแทนแลวรอใชประโยชนได ง. ไมสามารถสรางหรอทดแทนขนใหมไดเลย

9. บานเรอน เสอผา รถยนต ถนน จดเปนสงแวดลอมแบบใด ก. สงแวดลอมไมมชวต ข. สงแวดลอมทมชวต ค. สงแวดลอมทมนษยสรางขน ง. สงแวดลอมทางชวภาพ

10. ขอใดไมใชสมบตของสงแวดลอม ก. มโครงสรางเฉพาะตว ข. มความสมพนธตอกน ค. สามารถเปลยนแปลงได ง. สามารถอยโดดเดยวได

17

พเปนก าลงใจใหนะ เราไปดเฉลยแบบทดสอบและแบบฝกหดกนดกวา

นองๆ เรยนรเรอง ทรพยากรธรรมชาตกบ

สงแวดลอมจบแลวนะคะ

18

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน

แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน

ขอ ค าตอบ ขอ ค าตอบ

1 ค 1 ง

2 ข 2 ก 3 ง 3 ค 4 ก 4 ข 5 ข 5 ค 6 ค 6 ค 7 ก 7 ก 8 ง 8 ก 9 ง 9 ค 10 ค 10 ง

19

เฉลยแบบฝกหดท 1

ค าสง จงเลอกหวขอจากดาน ข มาใสหนาขอความดาน ก ทสมพนธกนโดยไมซ าหวขอ (คะแนน 10 คะแนน) ก. ข . ....ญ...1. natural resources ก.สงแวดลอมทมนษยสรางขน ....ฌ...2. non - exhausting natural resources ข.ศาสนา ความเชอ พธกรรม ....ซ...3. renewable natural resources ค.มเอกลกษณเฉพาะตว ....ช...4. exhausting natural resources ง.สงแวดลอมทไมมชวต ....ฉ...5. natural environment จ.ปาไม สตวปา ทงหญา สตวน า ....จ...6. biotic environment ฉ.สงแวดลอมทเกดขนเองโดยธรรมชาต ....ง...7. abiotic environment ช.แรธาต และพลงงานตางๆ ...ก....8. man-made environment ซ.ทรพยากรธรรมชาตทสามารถสรางทดแทนได ...ข....9. social environment ฌ.ทรพยากรธรรมชาตไมมหมด ...ค....10.สมบตประการหนงของสงแวดลอม ญ.ทรพยากรธรรมชาต

20

เฉลยแบบฝกหดท 2

ค าสง : ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณ (ขอละ 2 คะแนน)

จงใหความหมายของทรพยากรธรรมชาต ตอบ ทรพยากรธรรมชาต คอสงทเกดขนเองโดยธรรมชาตและใหประโยชนตอมนษยไมทางใดกทางหนง ทรพยากรธรรมชาตแบงเปนกประเภท อะไรบาง พรอมยกตวอยาง ตอบ แบงเปน 3 ประเภท คอ

1. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวไมหมดสน ไดแก อากาศ น า แสงสวาง 2. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวสามารถทดแทนได ไดแก ปาไม ทงหญา สตวปา 3. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวหมดไป ไดแก แรธาต น ามน ถานหน

จงยกตวอยางสงแวดลอมทเกดขนเองตามธรรมชาต ตอบ แรธาต แรเชอเพลง ปาไม สตวปา อากาศ

จงยกตวอยางสงแวดลอมทมนษยสรางขน ตอบ บานเรอน เสอผา ยารกษาโรค สงของเครองใชสอย จงสรปสมบตของสงแวดลอมใหชดเจน ตอบ 1. มเอกลกษณเฉพาะตว 2. มความเกยวพนตอกน

3. ไมอยโดดเดยวในธรรมชาต 4. บางชนดสามารถเปลยนแปลงได 5. มความทนทานและความเปราะบางตอการถกกระท าในระดบทแตกตางกน

1

21

2

3

4

5

แบบบนทกคะแนนผลการเรยน

ท รายการ คะแนนเตม คะแนนทได เกณฑผาน 1 ทดสอบกอนเรยน 10 7 2 ทดสอบหลงเรยน 10 7 3 แบบฝกหดท 1 10 7 4 แบบฝกหดท 2 10 7 รวม 40 28

ผานเกณฑคะ

ไดคะแนนเทาไรคะ

22

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ.(2539). ภมปญญาทองถนกบการจดการเรยนการสอนในระดบประถมศกษาและ มธยม. กรงเทพมหานคร : กระทรวงฯ เมอ 27 กรกฎาคม 2558 จาก http://www.ipesp.ac.th/learning/thaistory/content1.html

กลมงานความหลากหลายทางชวภาพดานปาไม กรมปาไม (2558). ระบบฐานความรดานความ หลากหลายทางชวภาพ. ไดจาก: http://biodiversity.forest.go.th/index.php?option=com_content&view=art icle&id=233:--ramsar-site-&catid=25:the-project&Itemid=68 24 กรกฎาคม 2558

กลมงานตดตามและประเมนสถานการณ กองตดตามประเมนผล ส านกงานนโยบายและแผน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. อนสญญาแรมซาร. ไดจาก: http://www.onep.go.th/soe_online/index.php?option=com_content&view=articl e&id=66:2010-04-19-03-33-29&catid=9:2010-02-11-15-20-40&Itemid=6 24 กรกฎาคม 2558

กลมงานตดตามและประเมนสถานการณ กองตดตามประเมนผล ส านกงานนโยบายและแผน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. ขอตกลงอนสญญาวาดวยความหลากลายทางชวภาพ (Convention on Biological Diversity: CBD) ไดจาก: http://www.onep.go.th/library/index.php?option=com_content&view=article&id =62:-convention-on-biological-diversity-cbd&catid=26:2012-04-02-06-57- 22&Itemid=34 24 กรกฎาคม 2558

มหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช. กฎหมายเกยวกบสาธารณสขสงแวดลอมและสขภาพของผใชแรงงาน. ไดจาก: https://be7herb.wordpress.com/สโขทยธรรมธราช/จรรยาวชาชพและกฎหมาย/ หนวยท-8-15/13- กฎหมายเกยวกบการสาธ/ 11 กรกฎาคม 2558.

ธระ ศรธรรมรกษ. LW104 ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป (Introduction to Law) ภาคท 1 บทท 1 – บทท 4. ไดจาก: http://e-book.ram.edu/e-book/l/LW104/lw104-part1.pdf

11 กรกฎาคม 2558 พทยา ล ายอง. ไดจาก: http://www.thailaws.com/aboutthailaw/knowledge_63.htp 11 กรกฎาคม 2558 ศกดชย เกยรตนาคนทร. (2542). ภมปญญาชมชน ยาชดพเศษในการพฒนา. วารสารวฒนธรรมไทย.

36 (9). 2-4. เมอ 27 กรกฎาคม 2558 http://www.ipesp.ac.th/learning/thaistory/content1.html

23

สราวธ เบญจกล. การบงคบใชกฎหมายสงแวดลอม. ไดจาก: http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9540000067584 11 กรกฎาคม 2558 ส านกวชากฎหมาย มหาวทยาลยราชภฎเชยงราย. เอกสารประกอบการสอน รายวชา GEN1145 กฎหมายเกยวกบชวตประจ าวน. ไดจาก

http://reg2.crru.ac.th/reg_crru/files/books/GEN1145_full.pdf 11 กรกฎาคม 2558 หองสมด ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. ขอตกลงอนสญญาวาดวย

ความหลากหลายทางชวภาพ (Convention on Biological Diversity: CBD). ไดจาก: http://www.onep.go.th/library/index.php?option=com_content&view=article&id =62:-convention-on-biological-diversity-cbd&catid=26:2012-04-02-06-57-22&Itemid=34

หองสมด ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. ขอตกลงอนสญญาวาดวย ความหลากหลายทางชวภาพ (Convention on Biological Diversity: CBD). ไดจาก: http://www.onep.go.th/library/index.php?option=com_content&view=article&id=64:-ramsar-convention-on-wetlands-&catid=26:2012-04-02-06-57-22&Itemid=34

อภรกษ กาญจนคงคา. ระบบการจดการสงแวดลอม. ไดจาก: http://www.huexonline.com/uploads/downloads/EnviMgt_1.pdf 11 กรกฎาคม

2558 อทยาน. สตวปาสงวน. ไดจาก: http://www.uthayanclub.com/webboard-สตวปาสงวน-1-70189-1.html

11 กรกฎาคม 2558 อรรถเวทย สนทรพานชกจ. ปญหาการบงคบใชกฎหมายสงแวดลอม. ไดจาก: http://region3.prd.go.th/prms/showarticle.php?id=101215104557 11 กรกฎาคม

2558 Environment Canada. Queen Maud Gulf (Ahiak) Migratory Bird Sanctuary. ไดจาก: http://www.ec.gc.ca/ap-pa/default.asp?lang=En&n=20CAE357-1 24

กรกฎาคม 2558

24