ค าน า - krukird.com · หลักสูตรสังคมศึกษา ใน ประมวลชุดวิชา หน่วยที่ 1-5 การจัดประสบการณ์การเรียนรู้

U T Q - 5 5 1 0 4 ส ง ค ม ศ ก ษ า ร ะ ด บ ม ธ ย ม ศ ก ษ า

1 | ห น า

ค าน า

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training หลกสตรสงคมศกษา ระดบมธยมศกษา เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและด าเนน การฝกอบรมคร ขาราชการพลเรอน และบคลากรทางการศกษาดวยหลกสตรฝกอบรมแบบ e-Training ส านกงานคณะกรรมการการ ศกษาขนพนฐาน โดยความรวมมอของส านกงานคณะกรรม การการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนาองคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training หลกสตรสงคมศกษา ระดบมธยมศกษาจะสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สารบญ

ค าน า 1 หลกสตร “สงคมศกษา ระดบมธยมศกษา” 3 รายละเอยดหลกสตร 4 ค าอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 5 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 6 ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร 10 ตอนท 2 การจดการเรยนร 22 ตอนท 3 สอและแหลงการเรยนร 32 ตอนท 4 การวดและประเมนผล 38 ตอนท 5 การวจยปฏบตการในชนเรยน 43 ใบงานท 1.1 50 ใบงานท 1.2 51 ใบงานท 1.3 52 ใบงานท 2.1 53 ใบงานท 2.2 54 ใบงานท 2.3 55 ใบงานท 2.4 56 ใบงานท 3.1 57 ใบงานท 3.2 58 ใบงานท 3.3 59 ใบงานท 4.1 60 ใบงานท 4.2 61 ใบงานท 4.3 62 ใบงานท 5.1 63 ใบงานท 5.2 64 แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยนหลกสตร 65


3 | ห น า

หลกสตร สงคมศกษา ระดบมธยมศกษา

รหส UTQ-55104 ชอหลกสตรรายวชา สงคมศกษา ระดบมธยมศกษา วทยากร

ผศ.ดร.วลย อศรางกร ณ อยธยา สาขาวชาการสอนสงคมศกษา ภาควชาหลกสตรและการสอน

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหา 1. นางวนเพญ สทธากาศ

2. ดร.เฉลมชย พนธเลศ 3. นางสาวกตยาภรณ ประยรพรหม 4. นางหทยา เขมเพชร 5. ผศ.ดร.วลย อศรางกร ณ อยธยา


4 | ห น า

รายละเอยดหลกสตร ค าอธบายรายวชา

ความหมาย ความส าคญของหลกสตรและสาระการเรยนรกลมสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม การจดการเรยนร สอและแหลงการเรยนร การวดและประเมนผลผเรยน ตลอดจนการท าวจยปฏบตการในชนเรยน เพอสงเสรมการจดการเรยนในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมใหมประสทธภาพ วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายแนวคดพนฐานเกยวกบสงคมศกษาได 2. อธบายความเชอมโยงของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมกบ

การพฒนาผเรยนได 3. วเคราะหหลกสตรสงคมศกษาในหลกสตรสถานศกษา 4. อธบายหลกการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาผเรยน 5. วเคราะหแนวทางการพฒนาผเรยนดานความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะทพง

ประสงคได 6. เสนอแนวทางการด าเนนการสอนของครไปสการปฏบตได 7. น าเสนอการออกแบบการสอนทเนนทกษะทางสงคมและการบรณาการเทคโนโลยในการ

สอนได 8. อธบายหลกการเลอกและใชสอการสอน 9. อธบายหลกการส าคญในการประเมนขอมลเพอพฒนาทกษะ การคดอยางมวจารณญาณ

ได 10. อธบายแนวทางการใชแหลงรยนรได 11. อธบายลกษณะการวดและประเมนผลการเรยนรสงคมศกษาทมประสทธภาพได 12. อธบายแนวปฏบตในการวดและประเมนผลการเรยนรสงคมศกษาได 13. อธบายวธการและเครองมอตางๆทใชในการวดและประเมนผล 14. อธบายกระบวนการวจยปฏบตการในชนเรยนได 15. อธบายแนวทางการวจยปฏบตการในชนเรยนได

สาระการอบรม

ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร ตอนท 2 การจดการเรยนร ตอนท 3 สอและแหลงการเรยนร ตอนท 4 การวดและประเมนผล ตอนท 5 การวจยปฏบตการในชนเรยน


5 | ห น า

กจกรรมการอบรม 1. ท าแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ท าใบงาน/กจกรรมทก าหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจ าหลกสตร 8. ท าแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบการอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

การวดผลและประเมนผลการอบรม วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบ

หลงเรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทก าหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณานกรม

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม. 2556. ประมวลรายวชาสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: โรงเรยนสาธต จฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม) เนาวนตย สงคราม. 2549. การใชอนเตอรเนตในการสบคนขอมล ใน ประมวลบทความกจกรรม พฒนาผเรยนสมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม. วลย พานช (บรรณาธการ), หนา 55 - 70. กรงเทพฯ: ศนยต าราและ วชาการ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วลย อศรางกร ณ อยธยา. 2555. ครสงคมศกษากบการพฒนาทกษะแกนกเรยน. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.


6 | ห น า

วลย อศรางกร ณ อยธยา. 2554. การจดการเรยนรสงคมศกษา ใน ประมวลชดวชา หนวยท 1-5 การจดประสบการณการเรยนรสงคมศกษา, หนา 2-1 – 2-70. นนทบร: บณฑตศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. วลย อศรางกร ณ อยธยา. 2554. สงคมศาสตรและสงคมศกษา ใน ประมวลชดวชา หนวยท 1-5 สารตถะและวทยวธทางสงคมศกษา, หนา 2-1 – 2-55.นนทบร: บณฑตศกษา

สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. วรพจน วงศกจรงเรอง และอธป จตตฤกษ (แปล). 2554. ทกษะแหงอนาคตใหม: การศกษาเพอ ศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: โอเพนเวลดส. สรวรรณ ศรพหล, รงนภา นตราวงศ และ เจษฎา กตสนทร. 2554. หลกสตรแกนกลางและ หลกสตรสงคมศกษา ใน ประมวลชดวชา หนวยท 1-5 การจดประสบการณการเรยนร สงคมศกษา, หนา 1-1 – 1-71. นนทบร: บณฑตศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สรวรรณ ศรพหลและ วลย อศรางกร ณ อยธยา. 2554. การจดการเรยนรสาระศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม (2) ใน ประมวลชดวชา หนวยท 6-11 การจดประสบการณการเรยนร

สงคมศกษา, หนา 7-1 – 7-124. นนทบร: บณฑตศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สวมล วองวาณช. 2544. การวจยปฏบตการในชนเรยน. กรงเทพฯ: อกษรไทย. สวมล วองวาณช. 2550. เคลดลบการท าวจยในชนเรยน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ศนยเครอขาย วจยการศกษาแบบบรณาการ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.


7 | ห น า

หลกสตร UTQ-55104

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบมธยมศกษา

เคาโครงเนอหา

ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร เรองท 1.1 แนวคดพนฐานเกยวกบสงคมศกษา เรองท 1.2 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมกบการพฒนาผเรยน เรองท 1.3 หลกสตรสงคมศกษาในหลกสตรสถานศกษา แนวคด 1. สงคมศกษาเปนวชาบรณาการแบบสหวทยาการโดยบรณาการความรทคดสรรจาก

กลมสงคมศาสตรและมนษยศาสตร ซงเปนรายวชาในโรงเรยนเพอเตรยมพลเมองดใหสงคม

2. มโนทศนของสาระสงคมศกษาทง 5 สาระเปนปจจยทเชอมโยงหลกสตรสงคมศกษาสการจดการเรยนรซงจะท าใหบรรลเปาหมายของสงคมศกษา

3. การพฒนาหลกสตรสงคมศกษาจะตองตงอยบนฐานของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานซงเปนหลกสตรทมมาตรฐานเปนเปาหมาย

วตถประสงค เพอใหผศกษาสามารถ 1. อธบายแนวคดพนฐานเกยวกบสงคมศกษาได 2. อธบายความเชอมโยงของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

กบการพฒนาผเรยนได 3. วเคราะหหลกสตรสงคมศกษาในหลกสตรสถานศกษา

ตอนท 2 การจดการเรยนร

เรองท 2.1 หลกทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาผเรยน เรองท 2.2 สงคมศกษากบการพฒนาคณภาพผเรยนดานความสามารถ ทกษะ และ

คณลกษณะ อนพงประสงค เรองท 2.3 แนวทางในการด าเนนการสอนของครเพอประสทธภาพในการเรยนของ

ผเรยน เรองท 2.4 การออกแบบการสอนสงคมศกษาทเนนทกษะการท างานและการใช IT แนวคด 1. หลกการจดการเรยนรสงคมศกษาเปนเกณฑส าหรบการวางแผนการจดการเรยนร

ซงจะสงผลตอคณภาพการเรยนการสอน 2. การพฒนาคณภาพของผเรยนตองพฒนาองครวมทงความสามารถ ทกษะ และ

คณลกษณะอนพงประสงคโดยผานเนอหาสาระ จะท าใหผเรยนมคณภาพตามเปาหมายของหลกสตรสงคมศกษา


8 | ห น า

3. การด าเนนการสอนของครตองมการวางแผนทกขนตอน ตงแตขนน า ขนสอน และขนสรปเปนการพฒนาความร ทกษะทางปญญาและคณลกษณะทพงประสงค รวมทงการประเมนสมฤทธผลซงจะเปนประโยชนตอผเรยนและคร โดยจะสงผลตอคณภาพการเรยนการสอน

4. การออกแบบการสอนทเนนทกษะทางสงคม และการบรณาการเทคโนโลย ท าใหผเรยนพฒนาทกษะการท างาน การแสวงหาความรและการแกปญหาได

วตถประสงค เพอใหผศกษาสามารถ 1. อธบายหลกการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาผเรยน 2. วเคราะหแนวทางการพฒนาผเรยนดานความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะทพง

ประสงคได 3. เสนอแนวทางการด าเนนการสอนของครไปสการปฏบตได 4. น าเสนอการออกแบบการสอนทเนนทกษะทางสงคมและการบรณาการเทคโนโลย

ในการสอนได

ตอนท 3 สอและแหลงการเรยนร เรองท 3.1 หลกการเลอกและการใชสอการสอน เรองท 3.2 การพฒนาทกษะการคดวจารณญาณกบระบบเครอขายอนเตอรเนต เรองท 3.3 แนวทางการใชแหลงการเรยนร แนวคด 1. การเลอกและการใชสอการสอนในขนตอนตางๆ ของการสอนเปนบทบาทส าคญ

ของครในการจดการเรยนการสอนและเสรมการเรยนรของผเรยนโดยท าใหสามารถจดการสอนไดหลายลกษณะและหลายรปแบบ

2. ผเรยนสามารถหาขอมลจากแหลงเรยนรอยางหลากหลาย จงท าใหการคดสรรและกลนกรองขอมลมความส าคญมาก ดงนนทกษะความคดอยางมวจารณญาณทเนนการประเมนขอมล จงมความจ าเปนในการพฒนาใหเกดแกผเรยน

3. แหลงการเรยนรท าใหผเรยนเกดการเรยนรและไดประสบการณจรงดวยตนเอง ดงนนการใชแหลงการเรยนรใหเกดประโยชนอยางคมคา จงตองมการวเคราะหหลกสตร มการวางแผนพฒนากจกรรม และสรรหาแหลงการเรยนร เพอท าใหสอดคลองกบวตถประสงคของการเรยนและเปนไปตามมาตรฐาน

วตถประสงค เพอใหผศกษาสามารถ 1. อธบายหลกการเลอกและใชสอการสอน 2. อธบายหลกการส าคญในการประเมนขอมลเพอพฒนาทกษะ การคดอยางม

วจารณญาณได 3. อธบายแนวทางการใชแหลงรยนรได


9 | ห น า

ตอนท 4 การวดและประเมนผล เรองท 4.1 ลกษณะการวดและประเมนผลการเรยนรสงคมศกษาทมประสทธภาพ เรองท 4.2 แนวทางปฏบตในการวดและประเมนผลการเรยนร เรองท 4.3 วธการและเครองมอในการวดและประเมนผลการเรยนร แนวคด 1. การวดและการประเมนผลเปนกระบวนการตรวจสอบพฒนาการของผเรยนและน า

ผลมาใชในการสงเสรมผเรยน ใหมพฒนาการและการเรยนรเตมศกยภาพ จงตองมกระบวนการทมการวางแผนใหครอบคลมกระบวนการเรยนการสอนอยางตอเนอง เพอใหการสอนสงคมศกษามประสทธภาพ

2. แนวปฏบตในการวดและประเมนผลการเรยนร เนนการประเมนผลทคนหาความสามารถทแทจรงของผ เรยนและคณลกษณะทพงประสงค ซงจะตองสอดคลองกบวตถประสงค เนอหาสาระ และกจกรรมการเรยนรและซงจะตองเปนกระบวนการทตอเนองตลอดเวลาสอน

3. วธการและเครองมอในการวดและประเมนผลการเรยนร มความหลากหลายซงครสงคมศกษาตองรจกเลอกใชใหสอดคลองกบสงทตนตองการวดและประเมนผล เพอใหไดขอมลทสะทอนความสามารถและคณลกษณะทแทจรงของผเรยน

วตถประสงค เพอใหผเรยนสามารถ 1. อธบายลกษณะการวดและประเมนผลการเรยนรสงคมศกษาทมประสทธภาพได 2. อธบายแนวปฏบตในการวดและประเมนผลการเรยนรสงคมศกษาได 3. อธบายวธการและเครองมอตางๆทใชในการวดและประเมนผล

ตอนท 5 การวจยปฏบตการในชนเรยน เรองท 5.1 กระบวนการวจยปฏบตการในชนเรยน เรองท 5.2 แนวทางการวจยปฏบตการในชนเรยน แนวคด

1. การวจยปฏบตการในชนเรยนเปนการแกปญหาในชนเรยน เพอพฒนาการเรยนการสอน โดยใชกระบวนการวจยทเปนกระบวนการคนหาขอเทจจรงทมรปแบบของการใชวธการทางวทยาศาสตร

2. การท าวจยในชนเรยนเปนกระบวนการทจะตองท าเปนขนตอนอยางตอเนองจะเรมตนจากชนเรยนของครแตละคนทรบผดชอบ ซงครอบคลมประเดนปญหาการเรยนการสอนของชนเรยนนนๆ

วตถประสงค เพอใหผศกษา 1. อธบายกระบวนการวจยปฏบตการในชนเรยนได 2. อธบายแนวทางการวจยปฏบตการในชนเรยนได


10 | ห น า

ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร

เรองท 1.1 แนวคดพนฐานเกยวกบสงคมศกษา

ธรรมชาตของสงคมศกษา สงคมศกษา (social studies) คอ การศกษาเกยวกบสงคม นนกคอ การศกษาคน (people) ซงคนนนกตองมทอยอาศย ซงอาศยอยในทใดทหนงชวงเวลาใดเวลาหนง มชวตความเปนอย มการบรโภค มการใชทรพยากร คนเหลานนมครอบครว มกลมสงคมของตนเอง มชมชน มประเพณวฒนธรรมในการปฏบตตามวถชวตของแตละกลม ซงทงหมดนสะทอนใหเหนองคความรทมาจากหลายแหลงของการศกษาคนควา ซงไดแก ภมศาสตร ประวตศาสตร เศรษฐศาสตร รฐศาสตร สงคมวทยา และมานษยวทยา โดยเปนสวนประกอบส าคญของสงคมศกษาซงเปนวชาทสอนเกยวกบคน (study of man) ในโรงเรยนทงระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ดงแนวคดของเอดการ เวสเลย (Edgar Wesley) ทถอวาเปนผบกเบกเรองสงคมศกษาทระบวา “The social studies are the social sciences simplified for pedagogical purposes” นนกคอ สงคมศกษาคอสงคมศาสตรทถกน ามาจดหรอท าใหเขาใจงายเพอวตถประสงคในการสอน ลกษณะส าคญทแสดงใหเหนธรรมชาตของสงคมศกษา มดงน

1) สงคมศกษาเปนวชาทมลกษณะเปนการบรณาการแบบสหวทยาการ (interdisciplinary integration) โดยบรณาการความรทไดคดสรรมาจากกลมวชาสงคมศาสตร (สวนใหญ) และมนษยศาสตร เพอใหสอดคลองกบจดประสงคของการเรยนและวยวฒและวฒภาวะของผเรยนในโรงเรยนระดบประถมศกษาและมธยมศกษา

2) เนอหาทไดคดสรรจากกลมวชาสงคมศาสตรเปนเพยงสอ (means) ทจะน าไปสการบรรลจดประสงคแตละจดประสงคของการเรยนรสงคมศกษา คอ การเปนพลเมองดทมทงความร ทกษะ มเจตคตทด มความรบผดชอบ และมสวนรวมในสงคม

3) เนองจากเนอหาของสงคมศกษามลกษณะเปนสหวทยาการจากหลายสาขาในสงคมศาสตร และตองใชเปนสอ (means) ในการสอน มโนทศนทางสงคมศาสตรจงตองมการบรณาการเชอมโยงเพอวตถประสงคในการสอน ดงนน การเรยนรในวชาสงคมศกษาจงเปนการเรยนรทเปนมโนทศน ซงสามารถจะน าไปประยกตใชหรอสรางองคความรใหม 4) เนอหาทคดสรรจากสงคมศาสตร (สวนใหญ) จะตองมการจดเนอหา โดยค านงถงขอบเขต (scope) และการเรยงล าดบ (sequence) เพอใหเกดการเรยนรทเปนมโนทศนทสามารถน าไปประยกตใชได 5) สงคมศกษาถกจดเพอใชสอนในโรงเรยนจงเปนกระบวนการในการเรยนรมากกวาการทองจ าในเนอหา โดยเฉพาะใชกระบวนการแกปญหา กระบวนการสบสวนสอบสวน และการตดสนใจ เปนกระบวนการส าคญในการพฒนาผเรยน


11 | ห น า

ความหมายของสงคมศกษา ความหมายของสงคมศกษาจากมมมองนกการศกษาหลายทาน ดงตวอยางตอไปน 1) สงคมศกษาเนนเนอหาและจดประสงคทเกยวกบสงคม สงคมศกษามเนอหามาจากสงคมศาสตรทมจดประสงคเพอการสอน (pedagogical purposes) (Wesley and Wronski, 1964)

2) สงคมศกษาคอการบรณาการประสบการณและความรทเกยวกบความสมพนธของมนษยเพอจดประสงคในการศกษาความเปนพลเมองของสงคม (Barr, Barth, and Shermis, 1977)

3) สงคมศกษาคอการบรณาการเนอหาในสงคมศาสตร (สมาคมสงคมศกษาแหงชาตของสหรฐอเมรกา, 1933) 4) สงคมศกษาคอการศกษาเกยวกบวฒนธรรม เศรษฐกจ ภมศาสตร และรฐศาสตร ในมตทเปนอดต ปจจบน และอนาคต เมอสงคมศกษาถกจดอยในหลกสตรแบบบรณาการ ผเรยนควรมโอกาสไดตดสนใจวา อยากเรยนอะไร และจะเรยนอยางไร (Farris, 2001) ปจจบนความหมายของสงคมศกษาทใชอางองมากทสดและเปนทยอมรบของนกสงคมศกษาเปนของสมาคมสงคมศกษาแหงชาตของสหรฐอเมรกาซงถอวาเปนผน าทางดานสงคมศกษา (National Council for the Social Studies, 1994) โดยใหความหมายไวดงน

“Social Studies is the integrated study of the social sciences and humanities to promote civic competence. Within the school program, social studies provides coordinated, systematic study drawing upon such disciplines as anthropology, archaeology, economics, geography, history, law, philosophy, political science, psychology, religion, and sociology, as well as appropriate content from the humanities, mathematics, and natural sciences. The primary purpose of social studies is to help young people develop the ability to make informed and reasoned decisions for the public good as citizens of a culturally diverse, democratic society in an interdependent world.”

จากความหมายดงกลาว สามารถสรปองคประกอบส าคญของความหมายของสงคมศกษา ไดดงน

1) สงคมศกษาเปนการศกษาเชงบรณาการโดยมเนอหาสาระทมาจากศาสตร (สาขา) หลายแขนงของสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

2) สงคมศกษาเปนวชาทจดขนในโรงเรยนระดบประถมศกษาและมธยมศกษาทมลกษณะเปนสหวทยาการ (interdisciplinary) มการน าเนอหาจากหลายสาขาในสงคมศาสตร เชน เศรษฐศาสตร ประวตศาสตร ภมศาสตร สงคมวทยา และรฐศาสตร เปนตน และอาจน าเนอหาจากวทยาศาสตรธรรมชาต คณตศาสตร มาบรณาการไดตามความหมาะสม

3) สงคมศกษาเปนการศกษาเพอพฒนาเยาวชนใหมความสามารถในการตดสนใจบน พนฐานขอมลและการมเหตผล เพอประโยชนของสวนรวมในฐานะเปนพลเมองในสงคมประชาธปไตยทมความหลายหลายทางวฒนธรรม


12 | ห น า

เปาหมายของสงคมศกษา เจมส เอ แบงค และ เชอรร เอ แบงค (James A. Bank and Cherry A. Bank, 1999) ได

อธบายวา เปาหมายหลกของสงคมศกษา คอ การเตรยมพลเมองทสามารถตดสนใจดวยการไตรตรองอยางด และการมสวนรวมในการปฏบตตนในฐานะสมาชกของชมชน ประเทศ และโลก และยงมเปาหมายยอยอก 4 เปาหมายทเปนองคประกอบส าคญของเปาหมายหลก สรปได ดงน

1) เปาหมายดานความร (knowledge goals) เปาหมาย คอ ผเรยนตองเกงดานความร คอ ความรดานสงคมศาสตรในแขนงตางๆ เชน ภมศาสตร ประวตศาสตร เศรษฐศาสตร รฐศาสตร เปนตน เพอใชในการตดสนใจและมสวนรวมในกจกรรมตางๆของชมชนอยางมประสทธภาพ ความรทใชเปนพนฐานประกอบในการตดสนใจจะตองเปนความรท เปนประโยชนทไดผานการวเคราะห กลนกรอง และเลอกสรร โดยผใชมาแลว คอ ความรในรปของมโนทศน หลกการ และทฤษฎทสรปจากขอเทจจรงแลว

2) เปาหมายดานทกษะ (skill goals) คอ ผเรยนตองมทกษะ 4 อยาง ทส าคญ คอ (1) ทกษะการคด (thinking skills) ไดแก การวเคราะห การสงเคราะห และการประยกตใชหลกการหรอความร เปนตน (2) ทกษะการสบสวนสอบสวนทางสงคมศาสตร (social sciences inquiry skills) ไดแก การมกระบวนการในการสรปหลกการหรอการแกปญหาอยางเปนระบบ (3) ทกษะวชาการหรอทกษะการเรยน (academic or study skills) ไดแก การอาน การฟง การเขยน การพด (4) ทกษะกลม (group skills) ไดแก ความสามารถในการเปนผน าและผตาม รวมทงความสามารถในการท างานกลม

3) เปาหมายดานเจตคตและคานยม (attitudes and value goals) คอ ผเรยนตองมเจตคตทดตอคานยมประชาธปไตย คานยมการเหนคณคาของมนษยชาต เพอใชประกอบในการตดสนใจ

4) เปาหมายดานการปฏบตตนในฐานะเปนพลเมองของสงคม (citizen action goals) คอ ผเรยนตองพฒนากระบวนการมสวนรวมในการเมอง โดยตองมสมรรถนะการเปนพลเมองดในสงคมประชาธปไตย เปาหมายส าคญของการสอนสงคมศกษา คอ การสอนหนาทพลเมอง (civic education) และถอไดวา โรงเรยนมพนธะหลกในการอบรมใหผเรยนเปนผมวฒนธรรมและการปฏบตตนใน วถประชาธปไตยทงทางสงคมและการเมอง ซงชาพน (Shapin, 2003) ไดระบเปาหมายส าคญของสงคมศกษาไว 4 ประการ ซงทง 4 ประการตองสมพนธกน ดงตอไปน

1) เพอใหมความรจากวชาประวตศาสตร สงคมศาสตรสาขาอนๆ และสาขาทเกยวของ 2) เพอพฒนาทกษะการคด และสามารถใชประโยชนและจดการกบขอมลได 3) เพอพฒนาคานยมและความเชอรวมทงอปนสยหรอพฤตกรรมทเปนประชาธปไตย 4) เพอเสรมสรางโอกาสในการมสวนรวมกบสงคมในฐานะเปนพลเมองของสงคม

ส าหรบประเทศไทย ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการศกษา ขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (2551: 1) ไดระบเหตผลไววา ท าไมตองเรยนรสงคมศกษา ในหลกสตรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ซงสะทอนใหเหนถงเปาหมายของสงคมศกษาทสอดคลองกบแนวคดสากล ดงน

“กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชวยใหผเรยนมความร ความเขาใจ วามนษยด ารงชวตอยางไร ทงในฐานะปจเจกบคคล และการอยรวมกนในสงคม


13 | ห น า

การปรบตวตามสภาพแวดลอม การจดการทรพยากรทมอยอยางจ ากด นอกจากน ยงชวยใหผเรยนเขาใจถงการพฒนา เปลยนแปลงตามยคสมย กาลเวลา ตามเหตปจจยตางๆ ท าใหเกดความเขาใจในตนเอง และผ อน มความอดทน อดกลน ยอมรบในความแตกตาง และมคณธรรม สามารถน าความรไปปรบใชในการด าเนนชวต เปนพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก”

องคความรของสงคมศกษา องคความรของสงคมศกษานนสามารถแยกเปนขอเทจจรง (fact) มโนทศน (concept) และ

หลกการหรอแนวคดส าคญ (generalization) ดงตอไปน 1. ขอเทจจรง (fact) เปนขอมลเกยวกบเหตการณสงคม ผคน หรอปรากฏการณตางๆ เปน

ขอมลระดบทมหลกฐานหรอมการเรยนรซงเปนผลจากการศกษาและรวบรวมของนกสงคมศาสตร เชน ชอ วนท สถต รายละเอยดตางๆของสถานการณหรอปรากฏการณ เปนตน

2. มโนทศน (concept) หรอความคดรวบยอด เปนขอสรปจากขอเทจจรงทแสดงถงความเขาใจในสงใดสงหนงทเปนปรากฏการณตางๆ หรอขอเทจจรง โดยจะมลกษณะบงบอกสงทคลายกนหรอสงทมลกษณะรวมกน (common elements) ทงนมโนทศนหลกทไดจากองคความรสงคมศาสตร เชน อารยธรรม ท าเลทตง ประชาธปไตย การขดเกลาทางสงคม การผลต การบรโภค ศลปวฒนธรรม ความเชอ ความละอายใจ ความเกรงกลวตอบาป และการตรากฎหมาย เปนตน นอกจากน มโนทศนจากศาสตรทเปนสหสาขาวชาอาจน ามาพจารณาเปนมโนทศนในวชาสงคมศกษาได

3. หลกการ (generalization) หรออาจเรยกวา สาระส าคญ เปนแนวคดสรปจากความสมพนธระหวางมโนทศน (conceptual relationship) ตงแตสองหรอมากกวาสองมโนทศน หลกการม 2 ลกษณะ คอ 1) ลกษณะทเปนขอสรป (synthetic generalization) ทแสดงขอความทมเงอนไข (conditional statement) ทระบความสมพนธทเปนเหตและผล และผลกระทบทเกดขน เชน ถารฐบาลไมดแลคณภาพชวตของประชาชน ประชาชนกจะดอยคณภาพและสงผลใหประเทศไมมการพฒนาทยงยน เปนตน

2) ลกษณะทเปนการวเคราะห (analytical generalization) ทแสดงขอความอธบายความหมายหรอแนวคดทวไปเกยวกบความเหน การเกดสถานการณหรอปรากฏการณ โดยเชอมโยงมโนทศนตางๆ ในลกษณะเปรยบเทยบหรอความสมพนธเกยวของ เชน ความปรองดองและความปราถนาดตอกน เปนจดเรมตนของการแกปญหาความขดแยง

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 1.1 แลว โปรดปฏบตใบงานท 1.1

สรป วชาสงคมศกษาเปนวชาทมลกษณะเปนการบรณาการแบบสหวทยาการโดยคดสรร องคความรจากสาขาวชาสงคมศาสตรและมนษยศาสตร การจดกระบวนการเรยนรในรายวชาสงคมศกษามงเนนใหผเรยนเกดองคความรทงในสวนของขอเทจจรง มโนทศน และหลกการ เพอพฒนาความร ทกษะ เจตคตและคานยม น าไปสการปฏบตตนในฐานพลเมองทดของสงคมประชาธปไตย


14 | ห น า

เรองท 1.2 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมกบการพฒนาผเรยน จดมงหมายส าคญของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ในการพฒนาผเรยน ครตองพฒนานกเรยนทงตวบคคล (Whole child development) คอ การพฒนาใหผเรยนไดทงความร ทกษะ เจตคต คณลกษณะอนพงประสงค ซงทงหมดนสะทอนไดจากมตการเรยนร สงคมศกษา จากจดมงหมายของหลกสตรสงคมศกษาทตองการใหผเรยนเกดความเจรญงอกงามในดานตางๆ ดงน (กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ 2545: 1-2) 1. ดานความร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม จะใหความรแกผเรยนในเนอหาสาระ มโนทศน ความคดรวบยอด และหลกการส าคญๆ ในสาชาวชาตางๆ ทางสงคมศาสตร ไดแก ภมศาสตร ประวตศาสตร รฐศาสตร จรยธรรม สงคมวทยา เศรษฐศาสตร กฎหมาย ประชากรศกษา และสงแวดลอมศกษา ตามขอบเขตทก าหนดไวในแตละระดบชน โดยจดการเรยนรในลกษณะบรณาการหรอสหวทยาการ 2. ดานทกษะและกระบวนการ ในการเรยนสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมนนผเรยนควรจะไดพฒนากระบวนการตางๆ จนเกดทกษะและกระบวนการดงน - ทกษะการคด เชน การสรปความคด การแปลความ การวเคราะหหลกการ และการน าไปใช ตลอดจนการคดอยางมวจารณญาณ - ทกษะการแกปญหา ตามกระบวนการทางสงคมศาสตร กระบวนการสบสอบ เชน ความสามารถในการตงค าถามและการตงสมมตฐานอยางมระบบ การรวบรวมและวเคราะหขอมล การทดสอบสมมตฐานและสรปเปนหลกการ - ทกษะการเรยนร เชน ความสามารถในการแสวงหาขอมลความรโดยการอาน การฟงและการสงเกต ความสามารถในการสอสารโดยการพด การเขยน และการน าเสนอความสามารถในการตความ การสรางแผนภม แผนท ตารางเวลา และการจดบนทก รวมทงการใชเทคโนโลยและสอสารสนเทศตางๆ ใหเปนประโยชนในการแสวงหาความร - ทกษะกระบวนการกลม เชน ความสามารถในการเปนผน าและผตามในการท างานกลม มสวนรวมในการก าหนดเปาหมายการท างานของกลม ปฏบตตามหนาทตามทไดรบมอบหมายดวยความรบผดชอบ สรางสรรคผลงาน ชวยลดขอขดแยง และแกปญหาของกลมไดอยางมประสทธภาพ 3. ดานเจตคตและคานยม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม จะชวยพฒนาเจตคต และคานยมเกยวกบประชาธปไตยและความเปนมนษย เชน รจกตนเอง พงตนเอง ซอสตยสจรต มวนย มความกตญญ รกเกยรตภมแหงตน มนสยในการเปนผผลตทด มความพอดในการบรโภค เหนคณคาของการท างาน รจกคดวเคราะห การท างานเปนกลม เคารพสทธผอน เสยสละ เหนแกประโยชนสวนรวม มความผกพนกบกลม รกทองถน รกประเทศชาต เหนคณคาอนรกษและพฒนาศลปวฒนธรรมและสงแวดลอม ศรทธาในหลกธรรมของศาสนา และการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข


15 | ห น า

4. ดานการจดการและการปฏบต กจกรรมการเรยนในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม นอกจากจะชวยใหผเรยนเกดทกษะในการท างานเปนกลม สามารถน าความร ทกษะ คานยม และเจตคตทไดรบการอบรมบมนสยมาใชในการแกปญหาตางๆ ทเกดขนในชวตประจ าวนของผเรยนได อนง ในการพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค ซงก าหนดในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงมทงหมด 8 คณลกษณะ ดงน 1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. ซอสตยสจรต 3. มวนย

4. ใฝเรยนร 5. อยอยางพอเพยง

6. มงมนในการท างาน 7. รกความเปนไทย 8. มจตสาธารณะ ครสงคมศกษาควรก าหนดไวในจดประสงคการเรยนร (จดหมาย) ของการเรยนการสอนในแตละคาบเรยนดวย ซงทจรงแลวเมอวเคราะหจดมงหมายดานเจตคตและคานยมในขอ 3 กเปนภาพสะทอนของคณลกษณะอนพงประสงค (พฤตกรรม) ซงเปนสงทแสดงใหเหนไดจากเจตคตและคานยมของบคคล มาตรฐานการเรยนรของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม มาตรฐานการเรยนรของแตละสาระมดงน ซงมาตรฐานการเรยนรดงกลาวสะทอนใหเหนถง เนอหาส าคญทผเรยนตองเรยนตามหลกสตร

สาระ มาตรฐาน สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

มาตรฐาน ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข มาตรฐาน ส 1.2 เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทด และธ ารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ

สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการใชชวตในสงคม

มาตรฐาน ส 2.1 เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธ ารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ด ารงชวตอยรวมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข มาตรฐาน ส 2.2 เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธ ารงรกษาไวซ งการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สาระท 3 เศรษฐศาสตร

มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภคการใชทรพยากรทมอยจ ากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา


16 | ห น า

สาระ มาตรฐาน รวมทงเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยงเพอการด ารงชวตอยางมดลยภาพ มาตรฐาน ส 3.2 เขาใจระบบ และสถาบนทางเศรษฐกจตางๆ ความสมพนธทางเศรษฐกจและความจ าเปนของการรวมมอกนทางเศรษฐกจในสงคมโลก

สาระท 4 ประวตศาสตร

มาตรฐาน ส 4.1 เขาใจความหมาย ความส าคญของเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ มาตรฐาน ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถ วเคราะหผลกระทบทเกดขน มาตรฐาน ส 4.3 เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจและธ ารงความเปนไทย

สาระท 5 ภมศาสตร

มาตรฐาน ส 5.1 เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพ และความสมพนธของสรรพสงซงมผล ตอกนและกนในระบบของธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ในการคนหาวเคราะห สรป และใชขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ มาตรฐาน ส 5.2 เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกดการสรางสรรควฒนธรรม มจตส านก และมสวนรวมในการอนรกษ ทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

มโนทศนส าคญของสาระการเรยนรทเปนองคความร ของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม มโนทศนส าคญ ไดแก - ระบบความเชอ - จรยธรรม - วฒนธรรม - การพฒนาคน - การอยรวมกนตามหลกธรรม - การปฏบตตนตามหลกธรรม - คานยมทางศาสนา - วฒนธรรมทางศาสนา - การพฒนาจต - พระไตรปฎก - พระรตนตรย - การแผเมตตา - ศลธรรม - หลกค าสอนของศาสนา

สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด าเนนชวตในสงคม มโนทศนส าคญ ไดแก - ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข

- อ านาจ - การเปนพลเมองด - ระบบการปกครอง - ความยตธรรม

- กฎหมาย - กตกา/ระเบยบ - สทธ/เสรภาพ - สทธมนษยชน - วฒนธรรมทหลากหลาย - ความเขาใจอนด


17 | ห น า

- วฒนธรรมสากล - การขดเกลาทางสงคม - การเปลยนแปลงทางสงคม - การใชอ านาจรฐ สาระท 3 เศรษฐศาสตร มโนทศนส าคญ ไดแก - การผลต - การแจกจาย - การบรโภค - การบรการ - ระบบเศรษฐกจ - หลกเศรษฐกจพอเพยง - อปสงค - อปทาน - เงนเฟอ - เงนฝด - การพฒนาเศรษฐกจ - นโยบายการเงนและการคลง - ความรวมมอทางเศรษฐกจ - การมชวตทพอเพยง สาระท 4 ประวตศาสตร มโนทศนส าคญ ไดแก - กาลเวลา - การเปลยนแปลง - วธการทางประวตศาสตร - วฒนธรรมไทย - หลกฐานทางประวตศาสตร - ขนบธรรมเนยมประเพณ - พฒนาการของมนษย - อารยธรรม - ความเปนชาตไทย - ภมปญญาไทย - การสถาปนาอาณาจกรไทย - การอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย สาระท 5 ภมศาสตร มโนทศนส าคญ ไดแก - ความสมพนธของต าแหนง ระบบ และทศ ของสงตางๆ - ลกษณะทางกายภาพ - ลกษณะทางสงคม - แผนผง/แผนท - ปรากฏการณทางธรรมชาต - พกดภมศาตร - ภมลกษณ - ภยพบตทางธรรมชาต - ปจจยทางภมศาสตรในประเทศไทย

- สงแวดลอมทางธรรมชาต - สงแวดลอมทางสงคม - ทรพยากรธรรมชาต - การสรางสรรควฒนธรรม

- การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม - การพฒนาทยงยน - การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

- การเปลยนแปลงสภาพแวดลอม เศรษฐกจ สงคม และประชากร


18 | ห น า


สรป หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 ก าหนดใหมการจดการเรยนรวชาสงคมศกษาไวในหลกสตรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โดยจะตองพฒนาผเรยนใหเกดความร ทกษะ กระบวนการ เจตคต และคานยม มงเนนใหผเรยนรจกการท างานเปนกลม และการน าองคความรทไดรบจากการเรยนรไปแกปญหาในชวตประจ าวน มาตรฐานการเรยนรของกลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม มทงหมด 5 สาระ ไดแก สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการใชชวตในสงคม สาระท 3 เศรษฐศาสตร สาระท 4 ประวตศาสตร และสาระท 5 ภมศาสตร


19 | ห น า

เรองท 1.3 หลกสตรสงคมศกษาในหลกสตรสถานศกษา การจดท ารายวชาสงคมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม มสถานะเปนหลกสตรหนงในหลกสตรสถานศกษา โดยมการจดท าเปนรายวชาจ านวนเทาใดขนอยกบการพจารณาใหเหมาะสมตามความพรอม โดยทวไปมการก าหนดรายวชา ดงน 1. รายวชาพนฐาน เปนไปตามสาระการเรยนรแกนกลางซงเปนไปตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด โดยผเรยนทกคนในระดบการศกษาขนพนฐานตองเรยน 2. รายวชาเพมเตม เปนรายวชาทสถานศกษาเปดสอนเพมจากการก าหนด ไวในหลกสตร-แกนกลางการศกษาขนพนฐาน โดยเหนความตองการของผเรยน หรอความความตองการของทองถน โดยก าหนดผลการเรยนร เปนเปาหมายในการพฒนาผเรยนรายวชาเพมเตม ส าหรบระดบชนมธยมศกษาตอนตน อาจจดรายวชาพนฐานไดมากกวา 2 รายวชา แตจดสาระประวตศาสตรเปนรายวชาเฉพาะ สวนระดบชนมธยมศกษาตอนปลายอาจจดรายวชาไดมากกวา 2 รายวชา แตตองจดสาระประวตศาสตรเปนรายวชาเฉพาะเชนกน

การเขยนค าอธบายรายวชา 1. รายวชาพนฐาน

การจดท าค าอธบายรายวชามาจากการวเคราะหมาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลางฯ ทระบไวในมาตรฐานการเรยนร และตวชวดเกยวกบความร ทกษะ หรอคณลกษณะทตองการใหผเรยนไดรบการพฒนา ตวอยาง มาตรฐานส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข ศกษาการเผยแผพระพทธศาสนาสประเทศเพอนบาน (ตวชวด ส 1.1 ม. 2/1) วเคราะหความส าคญของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน (ตวชวด ส 1.1 ม. 2/2) ความส าคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย (ตวชวด ส 1.1 ม. 2/3 และ ส 1.1 ม. 2/4) พระพทธประวต การตรสรและการเผยแผพระพทธศาสนา (ตวชวด ส 1.1 ม. 2/5)

2. รายวชาเพมเตม การเขยนค าอธบายรายวชาเพมเตมมาจากการพจารณาผลการเรยนรเปนเปาหมายใน การ

พฒนาผเรยน สาระการเรยนร (เนอหา) ทก าหนดขนในรายวชาเพมเตมตองใหสอดคลองกบ ผลการเรยนรเพอเปนกรอบในการจดกจกรรมการเรยนร สอการเรยนร และการประเมนผลการเรยนร


20 | ห น า

ตวอยาง รายวชาเกยวกบสนตภาพ

ผลการเรยนร สาระการเรยนร(เนอหา) 1. อธบายความหมายและความส าคญของ สนตภาพ

ความหมายและความส าคญของสนตภาพ

2. เหนคณคาของการมสนตภาพในสงคม 3. อธบายความหมายของความขดแยง ความหมายของความขดแยง 4. วเคราะหสาเหตของความขดแยง สาเหตของความขดแยง การจดท าโครงสรางรายวชา 1. รายวชาพนฐาน ครตองระบวามหนวยการเรยนร มาตรฐานการเรยนร และมตวชวด สาระการเรยนร (เนอหาตามค าอธบายรายวชา) เวลาทใชเรยน และวธวดประเมนผล 2. รายวชาเพมเตม โครงสรางรายวชาเพมเตมมการระบผลการเรยนร หนวยการเรยนร สาระการเรยนร (เนอหาจากค าอธบายรายวชา) เวลาทใชเรยน และวธวดประเมนผล ตวอยาง

ล าดบท

ชอหนวย การเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

สาระการเรยนร เวลาเรยนทใช

น าหนกของคะแนน

1 เครองมอทางภมศาสตร

ส 5.1 ม.5/1 ความส าคญและป ร ะ โ ย ช น ข อ งเครองมอ

4 10

2 โลกและสงแวดลอมทางธรรมชาต

ส 5.1 ม.5/2

- โลกกบจกรวาล - สงแวดลอมทาง ธรรมชาต - การ เปลยนแปลง ลกษณะทาง กายภาพ ฯลฯ

12 30

3 วกฤตสงแวดลอม ส 5.2 ม.5/1 กรณวกฤตทางดานสงแวดลอม

10 20

ในการแบงหนวยการจดการเรยนรอาจขนอยกบวจารณญาณของคร โดยมการพจารณาถงความสมพนธของเนอหาสาระและเวลาทสอน ในการจดล าดบหนวยการเรยนร ควรค านงถงการเรยนรทเปนล าดบ และความสมพนธของเนอหา เพอใหผเรยนเกดความเขาใจในเรองเนอหา และ มโนทศนตางๆ ซงเปนการเรยนรอยางแทจรงและไมเกดความสบสน


21 | ห น า

การจดท าหนวยการเรยนรแบบองมาตรฐาน องคประกอบของหนวยการเรยนร 1. การออกแบบหนวยการเรยนรตองมการระบมาตรฐานการเรยนร ตวชวดทเกยวของกบหนวยการเรยนรนนๆ และทส าคญตองไมควรลมระบใหครอบคลม ความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะอนพงประสงคดวยเพราะเปนองคประกอบส าคญของหลกสตรแกนกลางนอกจากมาตรฐานการเรยนรและตวชวด 2. สาระการเรยนร คอ สาระการเรยนรแกนกลางในรายวชาพนฐาน ถาเปนรายวชาเพมเตม กคอสาระการเรยนรตามผลการเรยนรของรายวชาเพมเตมนนๆ 3. กจกรรมการเรยนร เปนกจกรรมทจะท าใหผเรยนไดบรรลเปาหมายตามตวชวด กจกรรมการเรยนรตองค านงถงการพฒนาเจตคต ทกษะ คณลกษณะอนพงประสงคดวยมใชความรอยางเดยว โดยอาจแบงเปนขนน า ขนสอน (พฒนาการเรยนร) และขนสรป (รวบยอด) 4. ชนงานหรอภาระงานเปนสงทแสดงใหเหนวาผเรยนไดบรรลตามตวชวดหรอเปาหมายของหนวยการเรยนร อาจมหลากหลาย เชน โครงงาน รายงาน การตอบค าถาม ท าแบบฝก แบบทดสอบ การเขยนในรปผงความคด เปนตน 5. การประเมนผล ตองระบวธการ เครองมอ เกณฑการประเมนใหชดเจน เชน ใชการทดสอบมแบบทดสอบ และการใหนกเรยนรอยละ 70 ตองใหคะแนนผาน 50% หรอใชวธตรวจสอบงาน มการประเมนผลงานลกษณะการใชวธ Scoring Rubrics หรอ Rating Scale เปนตน 6. ชอหนวยการเรยนร ตงชอทบงบอกกบมโนทศนส าคญ หรอสงทเปนความรส าคญทตองการใหผเรยนไดเรยนรเปนการครอบคลมเนอหาทงหมด 7. เวลาเรยน ตองก าหนดเวลาเรยนแตละหนวย ใหมสดสวนเหมาะสมกนทงรายวชา อาจจะขนอยกบจ านวนตวชวด หรอชนงานทผเรยนตองใชเวลาในการเรยนและการท างาน

แผนการจดการเรยนร ครน าแผนหนวยจดการเรยนรไปจดท าแผนการจดการเรยนรท เปนแผนการจดการเรยนรประจ าวนในแตละคาบ (Dairy Lesson Plan) ในระดบชนเรยนตอไป


สรป ครสามารถพฒนาหลกสตรสถานศกษาของตนเองใหเปนหลกสตรทมมาตรฐานและมเปาหมายสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โดยการวเคราะหมาตรฐานการเรยนร ตวชวดทเปนเปาหมายของการเรยนร และสาระการเรยนรแกนกลางฯ ในหลกสตรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมจดท าเปนรายวชาพนฐานและรายวชาเพมเตม รายวชาทพฒนาขนประกอบไปดวยหนวยการเรยนรทมการจดล าดบความสมพนธของเนอหาตามวจารณญาณของคร


22 | ห น า

ตอนท 2 การจดการเรยนร เรองท 2.1 หลกทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนา

ผเรยน หลกการส าคญในการจดการเรยนรสงคมศกษาคอ 1. การเรยนการสอนของครตองเชอมโยงความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะทพงประสงคเพอน าไปใชในชวตประจ าวน โดยมการก าหนดจดประสงคของบทเรยนเชงพฤตกรรมครอบคลมความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะอนพงประสงคเพอใหเหนตวชวด จะท าใหสามารถสอนผเรยนใหเกดการเรยนรไดชดเจน 2. การจดเนอหาตองจดเรยงระดบความยากงายหรอเรมจากลกษณะใกลตว มการเรยงเรยงขอมลใหเปนระบบ แบงหวขอตางๆ ซงมความสมพนธเชอมโยงกนและควรใชสอการเรยนรเพอพฒนาสงทเปนนามธรรมหรอมความซบซอน ซงจะท าใหผเรยนมความเขาใจไดชดเจนและเชอมโยงขอมลเกากบขอมลใหมไดงายขน 3. การเรยนการสอนตองใหเกดความเขาใจอยางลมลก (deep understanding) คอ การสอนมใชเพยงแคใหขอมลใหเกดความจ า ตอบค าถามไดเทานน แตจะตองพฒนาการคด สามารถอธบายมโนทศนและหลกการหรอแนวคดส าคญ ยกตวอยางได เปรยบเทยบความเหมอนกนความตางกน คนควาขอมลตางๆ เชอมโยงความรเดมกบความรทไดรบ เพอสรางองคความรใหม และสามารถน าไปประยกตใชในบรบทตางๆ ได 4. การเรยนการสอนควรเปนการบรณาการเพราะความรตางๆ ของสงคมศกษาเปนการ บรณาการทคดสรรเนอหาสาระตางๆ ของสงคมศาสตรและมนษยศาสตร ไดแก ประวตศาสตร ภมศาสตร เศรษฐศาสตร รฐศาสตร นตศาสตร สงคมวทยาและมานษยวทยา รวมทงวธการจะตองมความหลากหลาย ดงนนเมอมการบรณาการทงเนอหาสาระและวธการจะท าใหเกดการเรยนรสงคม -ศกษาทเปนองครวม 5. การเรยนการสอนจะตองเนนผเรยนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวมของผเรยนไดลงมอปฏบตใหมากทสดทงรายบคคลและรายกลม โดยเนนการคดตดสนใจ การมปฏสมพนธกบคร รวมทงเพอนรวมชน และตองจดกจกรรมทเนนสภาพจรง (authentic activities) คอ การจดการเรยนรทน าไปสการประยกตใชในชวตจรง (real–life application) ดงนนการประเมนผลตองเนนทกระบวนการปฏบตใหเหนความสามารถทแทจรงของผเรยนใหมากทสด 6. การใหขอมลยอนกลบ (feedback) เปนการตรวจสอบการเรยนรของผเรยนวาเกดขนหรอไม มากนอยเพยงใด ควรเปนการชจดเดน ซงเปนการเสรมแรงควบคกนและแนะน าแกไขขอบกพรองทเหนวาถาแกไขผเรยนจะมความกาวหนาขน การใหขอมลยอนกลบควรเปนการเปรยบเทยบกบตนเองมากกวาผอน 7. สรางบรรยากาศทสนบสนนการเรยนรในกระบวนการคดและการแสดงออกอยางถกตองและมเหตผลดวยวธการทสะทอนใหเหนถงทศนคตและแนวคดของครทมตอการยอมรบในศกยภาพของผเรยน คอ 1) การสรางความเชอมนในตนเอง เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหนอยางอสระภายใตค าแนะน า (guide) ของคร มใชการบอกใหท าตามหรอบงคบ 2) ตงค าถามปลายเปดให


23 | ห น า

โอกาสทผเรยนจะคดและมสวนรวมในการคดกบผอน 3) ครตองใจกวางยอมรบความคดเหนของผเรยน รวมทงตองใหเวลาการในการคด ตองมความเขาใจในการพฒนาผเรยน ยกเวนในกรณทความคดมาจากความเขาใจผดหรอขอมลไมถกตอง ครอาจตองใหขอมลทถกตอง แตยงคงใหผเรยนไดแสดงความคดของตนเอง


สรป การจดการเรยนรสงคมศกษาอยางมประสทธภาพ สงผลโดยตรงตอคณภาพการเรยนการสอน ครจะตองท าความเขาใจในเนอหาของรายวชาอยางลมลก ในสวนของการจดการเรยนรวชาสงคมศกษาควรจะจดในรปแบบของการบรณาการเนนผเรยนเปนศนยกลาง และมการใหขอมลยอนกลบระหวางผเรยนและครภายใตบรรยากาศทสนบสนนใหผเรยนไดฝกกระบวนการคดและการแสดงออกอยางถกตอง โดยครจะตองก าหนดจดประสงคเชงพฤตกรรมใหชดเจน


24 | ห น า

เรองท 2.2 สงคมศกษากบการพฒนาคณภาพผเรยนดานความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะอนพงประสงค Roadmap จดเนนการพฒนาผเรยนเพอขบเคลอนหลกสตร การจดการเรยนร การวดและประเมนผลของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ การเพมขดความสามารถในการเรยนร โดยเนนความสามารถและทกษะ ตลอดจนเนนการมคณลกษณะอนพงประสงค ถอว า เปนจดส าคญตอ ความส า เรจ ในการเรยนรของผ เ ร ยน กระทรวงศกษาธการไดจดท า Roadmap ทจะแสดงทศทางส าคญของการพฒนาผเรยน โดยขอน าเสนอจดเนนในการพฒนาผเรยนในระดบมธยมศกษา ซงสอดคลองกบจดมงหมายของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม เพอครจะเสรมสรางใหผเรยนมคณภาพ ตรงตามเปาประสงคของหลกสตร (http://www.obec.go.th/node/132)

ความสามารถและทกษะ คณลกษณะ

แสวงหาความรเพอการแกปญหา ใชเทคโนโลยเพอการเรยนร

ใชภาษาตางประเทศ (ภาษาองกฤษ) มทกษะการคดขนสง ทกษะชวต

ทกษะการสอสารอยางสรางสรรคตามชวงวย

แสวงหาความรดวยตนเอง ใชเทคโนโลยเพอการเรยนร

ททกษะการคดขนสง ทกษะชวต ทกษะการสอสารอยางสรางสรรคตามชวงวย

จดเนนตามชวงวย คณลกษณะตามหลกสตร

มงมนในการศกษา

และการท างาน

อยอยาง พอเพยง

-รกชาต ศาสน กษตรย - ซอสตยสจรต - มวนย - ใฝเรยนร - อยอยางพอเพยง - มงมนในการ ท างาน - รกความเปนไทย - มจตสาธาณะ

ม. 4-6

ม. 1-3

http://www.obec.go.th/node/132


25 | ห น า

นอกจากนนยงมทกษะแหงสตวรรษท 21 ซงมความส าคญเชนกนแกผเรยนในศตวรรษใหม (วรพจน วงศกจรงเรอง และอธป จตตฤกษ (แปล), 2554, 34-35) โดยมแนวคดทส าคญในศตวรรษท 21 และทกษะส าคญ คอ

1. แนวคดส าคญในศตวรรษท 21 จตส านกตอโลก ความรพนฐานดานการเงน เศรษฐกจ ธรกจและการเปนผประกอบการ ความรพนฐานดานพลเมอง ความรพนฐานดานสขภาพ ความรพนฐานดานสงแวดลอม

2. ทกษะการเรยนรและนวตกรรม ความคดสรางสรรคและนวตกรรม ความคดเชงวพากษและแกไขปญหา การสอสารและการท างานรวมกน

3. ทกษะดานสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย ความรพนฐานดานสารสนเทศ ความรพนฐานดานสอ ความรพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

4. ทกษะชวตและการท างาน ความยดหยนและความสามารถในการปรบตว ความคดรเรมและการชน าตนเอง ทกษะทางสงคมและการเรยนรขามวฒนธรรม การเพมผลผลตและความรรบผด ความเปนผน าและความรบผดชอบ


26 | ห น า

ขอเสนอแนะการจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษาทพฒนาความรความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะอนพงประสงค ดงน

1. กจกรรมพฒนาความรและแนวคดตางๆ 1) กจกรรมใหผเรยนลงมอปฏบตจรง เชน มการอานคนคงา อภปรายแกปญหา 2) กจกรรมการอธบายทเสรมดวยการใชสอตางๆ 3) การตงค าถามของคร 4) การยกตวอยางและใหวเคราะหสรปเรองทน าเสนอ 5) อธบายหลกการ/ทฤษฎตางๆ และใหผเรยนประยกตใช

2. กจกรรมพฒนาทกษะ 1) กจกรรมใหผเรยนคนหาค าตอบและสรปดวยตนเอง - โครงงาน - การอภปรายโดยมประเดนใหแสดงความคดเหน - กรณศกษา - บทบาทสมมต/สถานการณจ าลอง 2) ใชแผนผงกราฟฟกตางๆ เปนการพฒนาความคด 3) การแกปญหาตางๆ

3. กจกรรมพฒนาคานยม 1) ใชบทบาทสมมต 2) การมประเดนใหคดวเคราะห 3) การอภปรายปญหาดานจรยธรรม 4) การวเคราะหเหตการณ/สถานการณทเกยวกบคานยมจากบทความ ภาพ ขอความ หรอมกรณตวอยาง 5) กรณศกษา 6) การแกปญหาความขดแยง

4. กจกรรมพฒนาคณลกษณะอนพงประสงค 1) โครงงานทเปนการแกปญหาสงคม 2) การส ารวจและศกษาชมชน 3) การท างานเพอชมชน โดยการอาสาสมคร ชวยเหลอผอน การรณรงคตางๆ 4) การสาธต และฝกปฏบต

การจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษานนตองเนนการพฒนาผเรยนใหพรอมทงความร ทกษะ เจตค และคณลกษณะอนพงประสงค กจกรรมการเรยนรจงมหลายรปแบบมการบรณาการผสมผสานเพอใหบรรลเปาหมายทครอบคลมมตการเรยนรทงความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะอนพงประสงค โดยแผนการจดการเรยนรอาจมกจกรรมทเปนการพฒนาความรหรอแนวคดอาจจะสามารถพฒนาทกษะ และคณลกษณะอนพงประสงคไดไปพรอมกน เชน จดกจกรรมใหผเรยนคนควาขอมล


27 | ห น า

เกยวกบรฐธรรมนญมาตราทเกยวกบสทธมนษยชน โดยใหแบงเปนกลมในการคนควา และน าเสนอแนวคดหลก และวเคราะหผลกระทบทมการละเมดสทธ โดยกจกรรมคนควาขอมล สรปแนวคดหลกเปน กจกรรมพฒนาองคความร และพฒนาทกษะการคด การแบงกลมใหศกษาเนนการพฒนาทกษะการท างาน การวเคราะหผลกระทบเปนการพฒนาทกษะการคด และการน าเสนอแนวคดและผลกระทบอาจเปนกจกรรมพฒนาการใชเทคโนโลย

การใชกลยทธในการจดกจกรรมตางๆ มขอเสนอแนะดงน 1. ตองตงค าถามททาทายใหผเรยนไดพฒนาความคดใหมากทสด โดยมการตงประเดนไวกอนลวงหนา 2. ใชสอหลากหลาย 3. ใชเทคนคตางๆ ใหผเรยนเชอมโยงขอมลหรอรายละเอยดตางๆ เชน อาจใชเทคนคการจดผงกราฟฟกในลกษณะตางๆ หรอใชเทคนคระดมสมอง 4. พยายามใหผเรยนสมผสกบสภาพจรง เชน พาไปดของจรง อานเอกสารทเปนหลกฐานชนตน เปนตน 5. อธบายใหตรงประเดนมการยกตวอยางทชดเจน อาจใชวธยกตวอยางทเกยวของโดยตรงหรอบางสวนเพอใหผเรยนไดเหนลกษณะส าคญ และสรปได 6. อาจใชหนงสอเรยนประกอบการน าเสนอขอมล 7. ค าถามทใชในการอภปรายถอวาเปน Key (แกนกลาง) ส าคญ ตองชดเจนเหมาะสมกบประเดนทอภปรายและเชอมโยงขอเทจจรงมาสการวเคราะห สวนค าถามทเปนตวค าถาม (Question) ใชในลกษณะใหเกดการคดตงแตระดบพนฐานถงระดบสง มทงอะไร ท าไม ประเมนแสดงความคดเหนหรอแสดงผลทอาจจะเกดขน 8. ตองมเทคนคในการน าอภปรายเปดโอกาสใหผเรยนทกคนมโอกาสพด แสดงความคดเหน ตอบค าถาม โดยครท าหนาทเชอมโยงความคดเหนตางๆ แสดงความกระจางในประเดนทอภปราย 9. การเลอกหวขอในการศกษาหรอการแกปญหาหรอหวขอโครงงานตางๆ เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมอาจใหผเรยนส ารวจสภาพจรงหรอครตงค าถามกระตนใหผเรยนหาค าตอบ 10. จดชนเรยนใหโอกาสผเรยนมปฏสมพนธท างานรวมกนฝกทกษะทางสงคม เชน จดกลมยอยท างาน ครตดตามการท างาน ฝกการท างานทเปนระบบ มการวางแผน ขณะเดยวกนอาจมกระตนการใฝร มการคนควาอยางอสระ ศกษาเรองใดเรองหนงทเปนการเสรมการเรยนรของผเรยนได โดยเฉพาะในระดบมธยมศกษาตอนปลาย เปนการตอยอดการเรยนในหองเรยนไดเปนอยางด


สรป การพฒนาทกษะและคณลกษณะอนพงประสงคในรายวชาสงคมศกษาจะตองเนนการพฒนาทกษะการคดขนสงโดยเฉพาะการคดวเคราะห สงเคราะห และการคดอยางมวจารณญาณซงจะเปนพนฐานของการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคตอไป การจดกจกรรมการเรยนรควรจดกจกรรมทหลากหลาย ใชสอเทคโนโลยเพอการเรยนร เปดโอกาสใหผเรยนไดสมผสกบประสบการณตรงและฝกปฏบตในสถานการณจรง


28 | ห น า

เรองท 2.3 แนวทางในการด าเนนการสอนของครเพอประสทธภาพในการเรยนของผเรยน แนวทางในการด าเนนการสอน มดงน 1. ตองรและเขาใจในจดเนนหรอมโนทศนส าคญของสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ทเปนภาพรวมทงหมด และรวมทงจดเนนหรอแนวคดส าคญของแตละสาระทง 5 สาระ ซงประกอบดวย องคความร ทกษะ หรอกระบวนการเรยนร และคณลกษณะอนพงประสงค สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม มจดเนนคอ การอยรวมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข การเปนพลเมองด ศรทธาในหลกธรรมของศาสนา การเหนคณคาของทรพยากร และสงแวดลอม ความรกชาต และภมใจในความเปนไทย โดยจดเนนในแตละสาระ คอ

สาระท จดเนน

สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม 1. มความรในประวตและหลกธรรมส าคญของศาสนา 2. คดวเคราะหหลกธรรมไปปฏบตใหเกดประโยชนแกตนเอง 3. ปฏบตตามศาสนพธ

สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด าเนนชวตในสงคม

1. มความรในระบอบการปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และปกปอง 2. มความรและปฏบตตนตามหนาทพลเมองด ตามความ รบผดชอบและตามกฎหมาย เพอใหเปนมคณภาพ 3. อนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย และเขาใจใน วฒนธรรมทหลากหลาย 4. ด ารงชวตในสงคมไทยรจกการปรบตวภายใตกระแส โลกาภวฒนดวยทกษะการคด ทกษะชวต ทกษะการ สอสารและการใชชวตในสงคม

สาระท 3 เศรษฐศาสตร 1. การเปนผบรโภคทฉลาด โดยน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมา ใชใหเกดประโยชน 2. ร และเขาใจระบบเศรษฐกจตางๆ รวมทงความสมพนธ ของระบบเศรษฐกจตอการด ารงชวตของคน 3. การเปนพลเมองดทดแลรกษาสงแวดลอมและทธรรมชาต เพอใหตนเองและทกคนใหด ารงชวตอยางมดลยภาพ

สาระท 4 ประวตศาสตร 1. เกดความรกและภมใจในความเปนไทยและวฒนธรรม ไทยโดยผานการวเคราะหการเรยนรจากประวตศาสตร

2. มความคดวเคราะหจากมมมองตางๆ ทงจากตนเองและ ผอน ในการมองประวตศาสตร เพอใหเกดความเขาใจใน เหตการณและการเปลยนแปลงตางๆ ทงของสงคมไทย และสงคมอนๆ


29 | ห น า

สาระท จดเนน สาระท 5 ภมศาสตร 1. ความร ความเขาใจ ในของโลกทางกายภาพ และ

ความสมพนธของสงแวดลอมตอมนษย ผลกระทบทเกดขน 2. การมพฤตกรรมทแสดงถงการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม 2. วเคราะหผเรยนโดยคร เพอใหทราบพนฐานทงความร เจตคตตอการเรยน ทกษะ และวธ

เรยนของผเรยน เพอใหสามารถออกแบบการจดการเรยนรไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ 3. มการเรยงล าดบเนอหาโดยอาจเรยงเปนหวเรอง (Topic) ชวยใหจดเนอหาเปนหมวดหม

เพอใหผเรยนไดเรยนรตามล าดบขนตอนซงเนอหาทไดจากสาระการเรยนรแกนกลาง (รายวชาพนฐาน) ผลการเรยนรทคาดหวง (รายวชาเพมเตม) 4. การก าหนดมโนทศนหรอสาระส าคญ ตองก าหนดจากเนอหาหรอสาระการเรยนรโดยพจารณารายละเอยดแลวก าหนดเปนขอสรปหรอภาพรวมของสงนน 5. การก าหนดจดประสงค (วตถประสงค) การเรยนรตองสอดคลองกบเนอหาสาระ ตวบงช และตองครอบคลมทงความร ทกษะ (สมรรถนะ) เจตคต คณลกษณะอนพงประสงค และก าหนดจดประสงคเชงพฤตกรรม รวมทงอาจตองค านงถงจดเนนของแตละสาระทระบไวในขอ 1 6. เนนการจดกจกรรมใหผเรยนเปนศนยกลางใหผเรยนลงมอปฏบตใหมากทสด โดยพจารณาปจจยตางๆ ไดแก จดประสงคการสอน เนอหาสาระ ผเรยน และระยะเวลาประกอบเพอ วางแผนการจดกจกรรมใหเปนขนตอน 7. การเลอกสอการเรยนร ตองค านงถงการเสรมการเรยนรของผเรยนใหมความเขาใจสงทเปนนามธรรมใหเขาใจงาย รวมทงตองสอดคลองกบเนอหา จดประสงค วธสอน และการท ากจกรรมของผเรยน 8. ก าหนดวธการประเมนผลใหชดเจนเพอสามารถตรวจสอบการเรยนรของผเรยนตามจดประสงคการเรยนร ใชวธการวด เครองมอทหลากหลาย เกณฑการประเมนผล และมการประเมนผลการด าเนนการอยางตอเนอง 9. เขยนแผนการจดการเรยนรเปนการแสดงใหเหนถงกระบวนการคด และความคดรเรมของคร เปนการชวยใหการเรยนการสอนด าเนนไปไดตามทวางแผนไว ซงเปนการน าการวางแผนมาเขยนใหสมบรณในลกษณะของแผนการจดการเรยนร เพอน าไปใชจรงในหองเรยนตอไป


30 | ห น า



สรป แนวทางในการด าเนนการสอนเพอเพมประสทธภาพในการเรยนรของผเรยน ครจะตองมการวางแผนทกขนตอนเรมจากการวเคราะหเนอหา โดยครจะตองวเคราะหจดเนนซงเปน มโนทศนหรอหลกการส าคญของเนอหาในแตละสาระการเรยนรของกลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม จากนนวเคราะหผเรยนใหทราบพนฐานความร ทกษะ และวธการเรยนของผเรยน และออกแบบกจกรรมการเรยนรทมองคประกอบหนวยการเรยนรและแผน การจดการเรยนรใหครบถวน


31 | ห น า

เรองท 2.4 การออกแบบการสอนสงคมศกษาทเนนทกษะการท างานและการใช IT การออกแบบการสอนสงคมศกษาทเนนทกษะการท างานนน กคอการออกแบบการเรยนแบบกลม ซงเปนลกษณะการท างานรวมกน สมาชกทกคนมปฏสมพนธตอกน และมการรวมมอกนท างานเปนการพฒนาทกษะสงคม ตามจดหมายรวมกนมลกษณะส าคญดงน การออกแบบการเรยนรทเนนทกษะการท างาน มลกษณะส าคญดงน 1. การจดกลมเปนครงคราวแตละคาบ ใชกลม 3-5 คนหรอ 5-8 คน ในกรณทผเรยนจ านวนมาก ใชในการแสดงความคดเหนประยกตสงทไดเรยนมา 2. การจดกลมเปนทางการใชกลมนในการท างานรวมกนหลายสปดาห เชน การท าโครงงาน ท ารายงาน การแกปญหาในประเดนตางๆ เปนตน ในขณะเดยวกนนนการออกแบบการสอนทเนนทกษะการท างาน อาจสามารถน า IT มาใชได เชน การท างานกลมในการหาขอมลใหใช IT หาขอมลทรวดเรวและหลากหลาย เชน รปภาพ ค าอธบาย วดทศน คลปวดโอ เปนตน การท างานกลมมการแบงปนขอมลกบเพอนๆ ไดโดยใชทกษะการสบคนขอมลจากเวบไซต ปจจยส าคญทท าใหการออกแบบสงคมศกษาทเนนทกษะการท างานและการใช IT มประสทธภาพ คอ 1. การเลอกจ านวนสมาชก ซงไมควรมากเกนไปควรอยในระหวาง 5-8 คน 2. การจดสรรหรอแบงหนาทตองมการวางแผนการท างานแบงหนาทใหชดเจน 3. ตองมการวเคราะหหลกสตรหรอบทเรยนทจะใช IT เปนเครองมอในการแสวงหาความร 4. มการเสนอแหลงสบคนขอมลรวมทงการใหค าแนะน าวธการสบคนขอมล การจดเกบขอมล และการวเคราะหขอมล 5. ผเรยนตองมการประชมปรกษาหารอในการสบคนขอมล ตรวจสอบขอมล และสรปขอมล รวมกน ดงนน การสอนสงคมศกษาทเนนทกษะการท างานและการใช IT จงเปนการพฒนาทกษะการท างานกลม ทกษะการคด พฒนากระบวนการเรยนร ทกษะการสอสาร และการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร


สรป การสอนสงคมศกษาสามารถใช IT ไดในทกขนตอนของการจดการเรยนการสอนทงขนน า ขนสอน และขนสรป โดยครจ าเปนจะตองวเคราะหหลกสตรหรอเนอหาในบทเรยนทเหมาะสมในการใช IT ในการสบคนหรอแสวงหาความรทงงานรายบคคลและรายกลม การใช IT จะชวยพฒนากระบวนการเรยนร ทกษะการท างานกลม การสอสาร ทกษะการคด และทกษะการแกปญหา


32 | ห น า

ตอนท 3 สอและแหลงการเรยนร

เรองท 3.1 หลกการเลอกและใชสอการเรยนร

สอการเรยนรสรปได 3 ประเภท คอ

(1) ประเภทวสด อปกรณ และสอสงพมพ (2) ประเภทเครองมอและเทคโนโลย และ (3) ประเภทวธการหรอเทคนควธ

ประเภทสอการเรยนรสงคมศกษา ควรเปนสอทใหประสบการณตรงมความเปนรปธรรมมากทสด มดงตอไปน

1. สอทแสดงสภาพจรงไดสมผส เชน องคพระพทธรป เหรยญ ถวยชามสงคโลก เปนตน 2. สอทแสดงสภาพจ าลอง เชน หนจ าลอง การจ าลองสถานการณมาใหเรยน ประเพณ การแสดงละคร เปนตน 3. สอทแสดงใหเหนกระบวนการและขนตอนส าคญ เชน ภาพยนตร วดทศน คลปวดโอหรอ ใชตวบคคลทอธบายกระบวนการตางๆ 4. สอทใหผเรยนไดยนเสยงเหตการณรวมกน เชน คลปวดโอ ภาพยนตร วดทศน รายการ โทรทศน เปนตน 5. สอทใหผเรยนไดรบขอมลจากการเหนหรอฟง เชน ปายนเทศ บอรดแสดงขอมล ภาพ แผนพบ การบนทกเรอง เปนตน 6. สอทใชตวอกษร ตวหนงสอ รปสญลกษณ ผเรยนไดรบขอมลจากการอาน

การเลอกสอการเรยนรในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม มเกณฑในการเลอก คอ

1. มความเหมาะสมกบความสามารถของผเรยน เชน อาจใชของจรงถอวาเปนสอดทสด 2. สอดคลองและเหมาะสมกบจดประสงคของการสอน เชน ใชแผนภม แสดงขนตอน

กระบวนการออกกฎหมายทตองการใหผเรยนอธบายขนตอนได 3. ตองมเนอหาทถกตองและเชอถอได ผสอนตองตรวจสอบขอมลทแสดงในสอใหถกตอง 4. ตองมความเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนรและผเรยนมสวนรวมในกจกรรม ถาตองการ

ใหไดรบขอมลจากภมปญญาชาวบานโดยตรงกเชญวทยากรทเปนบคคล และใหผเรยนไดสมภาษณมการตอบค าถามทสงสย หรอการบรรยายและการอธบายจากภมปญญาชาวบานผนน

5. สามารถสอความหมายไดสมบรณและถกตอง ถาตองการใหเหนถงภยพบตทางธรรมชาตกตองมวดโอหรอคลปแสดงภยพบต หรอภาพใหเหนชดเจน

6. ใชสะดวก ประหยด ไมเสยเวลา เชน ของจรง หนจ าลอง คอมพวเตอร เปนตน


33 | ห น า

หลกการใชสอ ขอเสนอหลกการใชสอตามขนตอนการสอน ดงน

1. ขนน า การใชสอเปนการกระตนใหเกดความสนใจ เปนสอทน าเสนอเนอหากวางๆ และใชเวลาสนๆ เชน ใชภาพเดยวหรอภาพทสมพนธกบแผนท หรอขอความสนๆ ทใชค าถามเปนประเดนสขนสอน

2. ขนสอน (ขนพฒนาการเรยนร) เลอกสอใหเหมาะสมกบเนอหา มการเรยงล าดบของการใชสอใหเหมาะสม เชน ใชแผนทแสดงทตง อาณาเขต ลกษณะภมศาสตร คลปวดโอแสดงการเคลอนไหวใหเหนภาพชดเจน หรอใชสอ PowerPoint แสดงเนอหาปฏญาณสากลวาดวยสทธมนษยชนและมคลปวดโอประกอบการละเมดสทธ และอาจมการบนทกเสยงแสดงเหตการณการละเมด การใชสอทงหมดนกเพอใหผเรยนไดวเคราะหแสดงความคดเหนตอสภาพหรอสถานการณ ซงจะตองสอดคลองตามวตถประสงคการเรยนรดวย

3. ขนสรป (รวบยอด) เลอกใชสอทสรปสนๆ อาจใชผงกราฟฟกตางๆ หรอเทปเสยงของผเกยวของในประเดนทสอน หรอคลปสนๆ

อยางไรกตาม สอการเรยนรทครเลอกใชนนจะตองใชประกอบกบการต งค าถาม ประเดนในการตงค าถามตองเกยวของกบเนอหา หรอมโนทศนส าคญ และเชอมโยงไปยงขนสอนทเปนขนหลกในการพฒนาการเรยนร โดยอาจมกรอบค าถามทเชอมโยงตอเนองกนหรอใหจบประเดนจากสอ กระตนใหเกดความคดและแสดงออก ทจะเปนการวเคราะห แปลความ วจารณ เปนตน โดยสอการเรยนรจะเปนสวนหนงของขอมลในการคด


สรป การเลอกและใชสอการเรยนรประกอบการจดการเรยนรสงคมศกษาจะตองเปนสอการเรยนรทมความหมายในการเรยนรและสงเสรมการเรยนรของผเรยนอยางแทจรง เปนสอการเรยนรทมความเหมาะสมกบผเรยนและสงเสรมใหผเรยนเขาใจเนอหาทเรยนมากขน โดยครสามารถจดการเรยนการสอนโดยใชสอการเรยนรไดในทกขนตอนของการสอน


34 | ห น า

เรองท 3.2 การพฒนาทกษะการคดวจารณญาณกบระบบเครอขายอนเตอรเนต ทกษะการคดวจารณญาณ ทกษะการคดวจารณญาณเปนทกษะส าคญทเปนแกนหลกในกลมสาระการเรยนรสงคม -ศกษา ศาสนา และวฒนธรรม และเปนทกษะทเปนจดเนนสการพฒนาคณภาพผเรยน การคดอยางมวจารณญาณประกอบดวยทกษะความคดหลายอยางทสามารถสอนได ในยคโลกาภวฒนทมขาวสารขอมลมากมายและรวดเรว มการใชอนเตอรเนตในการสบคนขอมลโดยเฉพาะน ามาใชในการเรยนการสอนอยางกวางขวาง โดยเฉพาะในหองเรยนสงคมศกษา ซงมประโยชนในการพฒนาผเรยนไดทงความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะอนพงประสงค โดยผานขอมลสารสนเทศทไดจากการสบคนงาน ประโยชนของการเรยนการสอนดวยอนเตอรเนต คอ 1. ผเรยนมทกษะการสบคนสามารถแยกแยะขอมลได

2. สามารถจะพฒนาทกษะสงคมไดในกรณทจดกจกรรมเปนกลมใหรวมกนคนควาเปนการแลกเปลยนขอมลกน 3. สรางเจตคตในการใฝร ตดตามงานทคนควา 4. พฒนาทกษะภาษาไทยและภาษาองกฤษทตองอานขอมลซงมทงไทยและองกฤษตามเนอหาทนกเรยนสบคน 5. พฒนาทกษะการวเคราะห สงเคราะห และประเมนขอมล ซงทกษะการประเมนขอมลกคอการทมความคดอยางมวจารณญาณ ซงคดอยางมวจารณญาณ สรปไดดงน 5.1 มเกณฑหรอมาตรฐานทจะน ามาพจารณาในสงทตองตดสนใจวเคราะหหรอประเมนได 5.2 มการเกบขอมลจากแหลงทเชอถอได โดยพจารณาความถกตองและความสอดคลองของขอมลตามเกณฑทตงไว 5.3 แยกแยะระหวางขอเทจจรงจากความคดเหน และแยกสาเหตและผลกระทบได


35 | ห น า

5.4 มการตรวจสอบความล าเอยงรวมทงท าการเสนอขอมลในลกษณะตางๆ กน เชน การ แสดงความรสก อารมณ ในสงทน าเสนอ หรอน าเสนอขอมลทมลกษณะเหมอนกนหรอในลกษณะทไมตรงกน 5.5 มการตดสนใจลงความเหนจากการพจารณาจากหลกฐานทสมพนธหรอเกยวของกน เพอหาเหตผลทมหลกฐาน

การใชอนเตอรเนตในการสบคนขอมลส าหรบกลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สวนใหญจะใชบรการคนหาขอมลทเรยนกวา Search Engine เชน www.yahoo.com www.google.com www.sanook.com หรอ www.madoo.com รวมทงเวบไซตทรวบรวมคลปวดโอ คอ www.youtube.com แนวทางการพฒนาทกษะการคดวจารณญาณในการใชอนเตอรเนต ขอมลบนเครอขายมคามหลากหลาย จะตองมการตดสนใจในการใชขอมลดงกลาววาถกตองเทจจรงเพยงไร ตองใหผเรยนตรวจสอบกอนน ามาอางอง ตวอยางค าถามทใชเปน เกณฑในการประเมนแหลงขอมลตางๆ (วลย อศรางกร ณ อยธยา ดดแปลงจากบทความของ Bruce Smith, 1983) 1. ใครเปนผใหขาวสาร/ผใหขอมล 1.1 มคนเดยวหรอไม 1.2 เปนตวแทนของฝายรฐบาลหรอไม เชน รายงานของทางราชการ รายงานของ คณะกรรมการ 1.3 เปนกลมทมความคดซงมลกษณะพเศษของตนหรอไม 2. ผใหขาวสารมภมหลงอยางไรบาง 2.1 มการศกษาหรอมประสบการณ ซงแสดงคณสมบตของผเชยวชาญในเรองนน อะไรบาง

2.2 มชอเสยงเปนทรจกของคนในวงการเกยวกบเรองนนหรอไม 3. มหลกฐานอะไรทแสดงวาขอมลนนเชอถอได 3.1 ผใหขาวสารเปนผเชยวชาญในเนอหานนหรอไม 3.2 ผใหขาวสารไดตรวจรายละเอยดเกยวกบเนอหาหรอเหตการณทก าลงมขอ ถกเถยงหรอไม 4. ผใหขาวสารมจดประสงคในการแสดงความเหนหรอเสนอขอมลอะไร 4.1 ผใหขาวสารมอคตเปนการสวนตวหรอไมสนใจแนวคดอนๆ หรอไม 4.2 ผใหขาวสารมความเหนเปนของตนเอง หรอเปนตวแทนของกลม หรอสถาบนท มความสนใจเกยวกบเรองนนหรอไม

5. มเหตผลทจะถามความเชอถอไดของผใหขาวสารหรอไม 5.1 ความคดเหนของผใหขาวสารมความสอดคลองกนหรอขดแยงกนหรอไม 5.2 ผเชยวชาญคนอนๆ ในวงการเดยวกนมความคดเหนสนบสนนหรอไม ผเชยวชาญขาวนนมความคดเหนอยางไรบาง 5.3 จดมงหมายของการแสดงความคดเหนของผใหขาวสารนนเปนเรองของการ

http://www.madoo.com/


36 | ห น า

โฆษณาชวนเชอ และโนมนาวใจใหเชอโดยไมตองมการพสจนหรอไม 5.4 แหลงขอมลทผใหขาวสารเสนอนนปรากฏตอสายตาของผอนในรปแบบใด เชน เสนอในรปของขาว เสนอในรปของรายงานองคกรหรอสมาคม เปนตน

บทบาทของครในการสอนใหผเรยนใชอนเตอรเนตสบคนขอมล ครควรแนะน าผเรยนดงน 1. การสบคนขอมล เชน การหาชอหวเรองในการคนหาขอมลเพอใหไดขอมลทตองการ 2. เลอกแหลงการสบคนในอนเตอรเนตทเชอถอได 3. แนะน าการน าขอมลตางๆ มาวเคราะหและประเมนความนาเชอถอได 4. การรวบรวมขอมลทได ผานการพจารณาดวยการคดอยางมวจารณญาณวาถกตองและ เหมาะสมมาจดระเบยบเรยบเรยงเขยนเพอตอบโจทยปญหาของคร


สรป ทกษะการคดอยางมวจารณญาณเปนทกษะส าคญทเปนแกนหลกในการจดการเรยนการสอนวชาสงคมศกษา ระบบอนเตอรเนตมขอมลมากมายทงขอมลเชงวชาการทเปนประโยชน ขอมลทเปนโฆษณาชวนเชอ หรอขอมลทเปนบทวเคราะหหรอความคดเหนของผเขยน การฝกการคดอยางมวจารณญาณจะชวยใหผเรยนไดคดสรรและกลนกรองขอมล เนนการประเมนขอมลจงเปนทกษะทมความส าคญในปจจบนซงเขาสยคโลกาภวตน


37 | ห น า

เรองท 3.3 แนวทางการใชแหลงการเรยนร แหลงการเรยนรในชมชนเปนแหลงทท าใหคนในสงคมเกดการเรยนร เปนแหลงการศกษาทใชไดตลอดชวต แหลงการเรยนรอาจแบงไดหลายประเภทไดแก 1. ประเภทบคคลเปนผมความรความสามารถ เชน เปนปราชญชาวบานหรอภมปญญา ทองถน เปนผประกอบอาชพโดยตรง หรอเปนผมบทบาทในสายงานนน 2. ประเภททรพยากรธรรมชาต เชน อทยานแหงชาต ปาเขา ทะเล เปนตน 3. ประเภทสอ เชน หนงสอพมพ หนงสอ นตยสาร ภาพยนตร วทย โทรทศน เปนตน 4. ประเภทวตถและอาคารสถานท เชน สถานประกอบการ ศนยเยาวชน ศนยศลปาชพ โบราณสถาน พพธภณฑ เปนตน แนวทางการใชแหลงการเรยนร 1. ตองมการตงจดประสงคการใชแหลงการเรยนรใหสอดคลองกบหลกสตรทเรยน 2. เชญบคลากรในชมชนทมความรตรงตามหลกสตรมาเปนวทยากร 3. ใชชมชนเปนขอมลในการเรยนการสอน เปนแหลงวฒนธรรม/ภมปญญาทองถน สงแวดลอมในชมชน โบราณสถานโบราณวตถ วด ศาสนสถานตางๆ สภาพความเปนอยในชมชน แหลงประกอบอาชพ เปนตน 4. มการจดกจกรรมในการเรยนรแหลงชมชน เชน - กอนใชแหลงเรยนรมการศกษาคนควาวเคราะหองคความรของแหลงเรยนร และมการวเคราะหความสอดคลองกบสาระการเรยนรและมาตรฐานการเรยนรในหลกสตร เตรยมคมอการศกษานอกสถานท ตงค าถามใหสบคน - ระหวางการใชแหลงเรยนร มการออกแบบกจกรรมตางๆ ใหผเรยนปฏบต - หลงการใชแหลงเรยนร มการก าหนดชนงานหรอภาระงานทแสดงวาผเรยนเกดการเรยนร เชน สรปใบงานทเปนการท ากจกรรมขณะใชแหลงเรยนร หรอท ารายงานสรป หรอสรปดวยการจดนทรรศการ เปนตน


สรป การจดการเรยนการสอนสงคมศกษาโดยใชแหลงเรยนรจะท าใหผเรยนไดประสบการณจรงดวยตนเอง การใชแหลงเรยนรใหเกดประโยชนสงสดในการจดการเรยนการสอนขนอยกบวจารณญาณของครในการเลอกแหลงเรยนรใหมความเหมาะสมกบเนอหาทจดการเรยนการสอน โดยจะตองมการวางแผน มการเตรยมคมอการสอนในแหลงเรยนร และออกแบบกจกรรมใหปฏบต สรรหาแหลงการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยน เพอใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมายและบรรลผลของจดประสงคในการเรยนการสอน


38 | ห น า

ตอนท 4 การวดและประเมนผล

เรองท 4.1 ลกษณะการวดและประเมนผลการเรยนรสงคมศกษาทมประสทธภาพ ลกษณะการวดและประเมนผลการเรยนรทมประสทธภาพในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

1. การประเมนผลการเรยนรตองสอดคลองกบจดประสงคของการสอน (ผลการเรยนร) 2. การประเมนผลการเรยนรควรประเมนเพอตรวจสอบความรและทกษะในเรองทจะเรยน

เพอเปนขอมลเบองตนของผเรยนแตละคน และเพอประโยชนของการวางแผนกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบพนฐานของผเรยน และประโยชนในการพจารณาพฒนาการของผเรยน

3. การประเมนผลการเรยนรตองครอบคลมพฤตกรรมการเรยนรทงความร ทกษะ เจตคต รวมทงคณลกษณะอนพงประสงค

4. การประเมนผลการเรยนรตองมการวางแผนพฒนาจดประสงคแตละจดประสงควาเปนอยางไร และวดผลอยางไร ประเมนผลอยางไร มเกณฑหรอเครองมออะไรทจะประเมนผลทมประสทธภาพ

5. การประเมนผลการเรยนรสามารถประเมนไดทงกลมยอยและรายบคคล เพอใหเหนความสามารถทแตกตาง โดยตองสอดคลองกบกจกรรมการเรยนร

6. การประเมนผลการเรยนรตองท าอยางตอเนอง ระหวางการเรยนการสอน ซงอาจตองใชวธการสงเกตเปนวธการหลก และตองประเมนผลทกครงหลงจบบทเรยน โดยตองมการบนทกหลงการสอน

ประโยชนจากการประเมนผลการเรยนการสอนในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

1. เพอปรบปรงกระบวนการสอน วธสอนของคร 2. เพอปรบปรงการเรยนของนกเรยน 3. เพอตดสนผลการเรยน 4. เพอพฒนาพฤตกรรมโดยรวมของนกเรยนทงความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะทพง ประสงค


สรป การประเมนผลการเรยนรเปนการตรวจสอบทงความร ทกษะ และเจตคตของนกเรยนตามจดประสงคการเรยนร การประเมนผลการเรยนรจะตองประเมนกอน ระหวางบทเรยน และหลงบทเรยนทกครง เพอใหครอบคลมกระบวนการเรยนการสอนอยางตอเนอง และยงเปนสวนส าคญในการพฒนาการสอนสงคมศกษาใหมประสทธภาพ


39 | ห น า

เรองท 4.2 แนวทางปฏบตในการวดและประเมนผลการเรยนร แนวปฏบตการวดและประเมนผลการเรยนรตามขนตอนของกระบวนการเรยนการสอน

แนวปฏบตการประเมนผล การเรยนร

หลกการส าคญ

1. การประเมนผลกอนการเรยน ตรวจสอบ 1. ความรพนฐานของนกเรยน 2. ความรและทกษะในเรองทจะเรยน

2. การประเมนผลระหวางเรยน ตรวจสอบ 1. ความรความสามารถ ทกษะของนกเรยนตามจดประสงค 2. พฒนาการของนกเรยน/ความกาวหนาของนกเรยน 3. ปญหาตางๆ ทเกดขนจากการเรยนรทเกดระหวางจด กจกรรม เชน การเรยนของนกเรยน การสอนของคร เนอหาวชา เปนตน

3. การประเมนเพอสรปผลการ เรยน

ตดตามผลการเรยนรทคาดหวง (ตามทตงจดประสงคกอนบทเรยน) และตรวจสอบผลสมฤทธของนกเรยน (ความส าเรจของนกเรยน)


สรป การวดและประเมนผลการเรยนรในรายวชาสงคมศกษาแบงออกเปนการประเมนผลกอนการเรยน การประเมนผลระหวางเรยน และการประเมนเพอสรปผลการเรยน การวดประเมนและประเมนผล ทงสามขนตอนเปนการประเมนพฒนาการของผเรยนอยางครอบคลม เพอใหบรรลจดประสงคการเรยนรทตงไว


40 | ห น า

เรองท 4.3 วธการและเครองมอในการวดและประเมนผลการเรยนร วธการและเครองมอทเปนหลกส าคญในการประเมนผลการเรยนรสงคมศกษา มดงน

1. ดานความร

วธการ เครองมอ การประเมนเพอตรวจสอบความร ความคด ความกาวหนาในสาระการเรยนร

แบบทดสอบทมหลายลกษณะ เชน - แบบเลอกตอบ - แบบเขยนตอบ - บรรยายความแบบเตมค าสนๆ - แบบถกผด - แบบจบค

ฯลฯ

2. ดานความสามารถ/ทกษะ และผลงาน พฤตกรรมหรอคณลกษณะอนพงประสงค

วธการ เครองมอ - ใชการสงเกตเปน รายบคคลหรอกลม - การตรวจผลงาน - การสอบถาม

- แบบสงเกตและจดบนทก - แบบประเมนทกษะ/ผลงาน โดยใช 1. การตรวจสอบรายการ/ส ารวจรายการ 2. การประเมนคา/ประมาณคา 3. เกณฑการประเมนแบบรบรกส - แบบสมภาษณ - แบบสอบถาม

3. ดานพฤตกรรม/ขอมลทเกยวกบการท างานทไมอาจพบเหนอยางชดเจน

วธการ เครองมอ

- สนทนา ซกถาม พดคย เปนรายบคคล/กลม

- แบบสมภาษณ (ไมเปนทางการ) เพอใหไดขอมลเกยวกบการท างานและแนวคดตางๆ


41 | ห น า

4. ดานผลงานของผเรยน การเรยนรของผเรยน โดยเปดโอกาสใหผ เรยนไดแสดงความรสก ความสามารถ และพฤตกรรมอยางชดเจน

วธการ เครองมอ - ประเมนดวยแฟมสะสมงาน (Portfolio) - การรวบรวมผลงานของนกเรยน ซงอาจม 2 แบบ คอ 1. ผลงานขนสดทายทดทสด (เปนการสรปภาพรวม) 2. ผลงานทเปนชนงานใน ชวงแรก ชวงกลาง และชวงทาย (ดพฒนาการในการเรยนร)

- แบบรายงานตนเอง (ประเมนตนเอง) โดยใช - การตรวจสอบรายการ/ตรวจรายการ - การประเมนคา/ประมาณคา - แบบประเมนผลงาน โดยใช - การตรวจสอบรายการ/ส ารวจรายการ - การประเมนคา/ประมาณคา - เกณฑการประเมนแบบรบรกส - แบบบนทก

แนวปฏบตการประเมนผลการเรยนรดวยวธประเมนจากการปฏบต มดงน 1. การตงจดประสงค ตองตงจดประสงคทชดเจนนนกคอ ตองมการตงจดประสงคเชงพฤตกรรม สามารถสงเกตพฤตกรรมไดโดยค านงถง - องคความรทตองการใหนกเรยนน าไปใช - ทกษะทตองการใหพฒนาทมทงทกษะการคด ทกษะการเรยนและทกษะสงคม - คณลกษณะทตองการใหนกเรยนพฒนา 2. ก าหนดงานทตองท า (Performance Task) โดยแสดงใหเหนถงทกษะและความรตองเปนงานทเปดโอกาสใหนกเรยนไดคดลงมอกระท าเอง-ก าหนดเวลาขนอยกบความเหมาะสมของชนงาน ซงควรท าอยางนอย 1 สปดาห 3. ก าหนดกจกรรมการเรยนรใหเกยวของกบการท างานทก าหนด 4. การตงเกณฑการประเมนเปนการใชรบกส (Scoring Rubrics) ในการประเมนนกเรยนในดานการปฏบต เกณฑการใหคะแนนแบบรบกส (Scoring Rubrics) เปนเครองมอในการใหคะแนนโดยมการก าหนดเกณฑชดเจนส าหรบทกตวบงช การเกบรวบรวมขอมลจะมความเปนปรนยสง และมความตรงสง เพอชวยในการพฒนาคณภาพของงานและการเรยนของนกเรยนสามารถใชเปนแนวทางในการประเมนตนเองและประเมนเพอนได และชวยในการประหยดเวลาในการประเมนเพอชจดแขงจดออนของการปฏบตงานและคณภาพของงานการก าหนดเกณฑการใหคะแนนมอย 2 ประเภท ไดแก เกณฑทเปนขอความทวไปไมขนอยกบเนอหา (General Scoring Rubrics) กบเกณฑทเปนขอความเจาะจงขนอยกบเนอหาทตองการวด (Specific Scoring Rubrics) เกณฑการใหคะแนนทง 2 ประเภท มตวอยาง ดงน


42 | ห น า

แบบประเมนโดยใชเกณฑการประเมนแบบรบรกสทเปนขอความทวไป (General Scoring Rubrics) การเขยนรายงาน 3 2 1 ความเขาใจในสาระ

การใชหลกฐานอางอง วธการเขยน

ดมาก เกยวของมาก

ถกตอง

พอใช ปานกลาง ปานกลาง

ตองปรบปรง ไมเกยวของ ไมถกตอง

แบบประเมนโดยใชเกณฑการประเมนแบบรบรกสทเจาะจง (Specific Scoring Rubrics)

การอภปรายกลม 3 2 1 การมสวนรวม

- แสดงความคดเหนในทกประเดนมสวนรวมอยางกระตอรอรน แสดงความใฝร

- แสดงความคดเหนในบ า ง ป ร ะ เ ด น ม ก า รกระตนใหแสดงความคดเหนบาง

- ไมตดตามประเดนทอภปราย มสวนรวมในการแสดงความคดเหนนอยมาก

ขนตอนการสรางรบรกส 1. ก าหนดเนอหา/มโนทศนหรอจดประสงคทตองการประเมน โดยก าหนดมตตางๆ ของลกษณะเดนของสงทตองการประเมน 2. ระบพฤตกรรม คณลกษณะของงานหรอตวบงชทจะสามารถบรรลสงทตองการประเมน 3. คดเลอกพฤตกรรม คณลกษณะตางๆ ทระบไวในขอ 2 โดยจดประเภทเปนกลมๆ ในสงทตองการประเมน 4. น าผลการคดเลอกพฤตกรรม คณลกษณะตางๆ มาจดล าดบความส าคญและก าหนดคณภาพในแตละระดบ 5. อธบายคณภาพของมตทตองการประเมนใหชดเจน


สรป วธการและเครองมอในการวดและประเมนผลการเรยนรมความหลากหลาย ครตองใชวจารณญาณในการเลอกวธการและเครองมอในการวดประเมนผลใหเหมาะสมกบเนอหา เพอใหไดผลการประเมนทสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรทตงไว และสามารถพฒนาผลสมฤทธและทกษะของนกเรยนไดอยางแทจรง


43 | ห น า

ตอนท 5 การวจยปฏบตการในชนเรยน

เรองท 5.1 กระบวนการวจยปฏบตการในชนเรยน การวจยปฏบตการในชนเรยน การศกษาคนควาโดยครผสอนในหองเรยนเพอแกปญหาใน ชนเรยน น าไปพฒนาการเรยนการสอน หรอการพฒนาการเรยนรของผเรยน เปนการวจยทน าผลไปใชในทนท ดงค าอธบายตอไปน

“a fancy way of saying let’s study what’s happening at our school and decide how to make it a better place”

การวจยปฏบตการในชนเรยนจ าเปนตองมการท าวจยไปพรอมกบการจดการเรยนรของครในหองเรยน ดงน แผนภาพตอไปน เปนการแสดงใหเหนถง การวจยปฏบตการในชนเรยนท เกดขนในกระบวนการเรยนร

Classroom Action Research

กระบวนการวจย +

กระบวนการจดการเรยนร (การเรยนการสอน)

กระบวน การเรยนร

วางแผนการ จดการเรยนร

จดการเรยนร

ประเมนผลการเรยนร

ไมมปญหา

ท ารายงานผล

พบปญหา/ตองการพฒนา

ท าการวจย

สรปเปนขอมลยอนกลบ


44 | ห น า

กระบวนการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน

ครตองมภารกจ 3 ประการ เกยวกบการวจย เพอพฒนาการเรยนร

1. การท าวจยเพอจดกจกรรมการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยนในแตละระดบการศกษา (Classroom Action Research-to Improve Practice) พฒนาหลกสตรการเรยนการสอน หาแนวทางแกไขปญหา (เปนภาระทตองท าตามพรบ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทกคน และครตองท าวจยดวยตนเองทกขนตอน)

2. ท าการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร (ครใชกระบวนการวจยเปนวธสอน) 3. น าผลการวจยมาปรบปรงกระบวนการเรยนการสอน (Application of research

findings) (ครใชผลการวจยทไดคนพบมาใชในกระบวนการเรยนการสอน)

ประเภทตางๆ ของหวขอการวจยปฏบตการในชนเรยน 1. ศกษาผลสมฤทธตามวตถประสงคของหลกสตร (ผลการเรยนรตามมาตรฐาน) ผลการเรยนร ออกแบบการสอน ทดสอบวาบรรลหรอไม 2. การแกปญหาการสอน 2.1 ปญหาเรองทกษะ

พบปญหา/ตองการพฒนา

วางแผนแกปญหา/ตองการพฒนา

จดกจกรรมปญหา/ตองการพฒนา

เกบขอมล/วเคราะหขอมล

สรปผลการแกปญหา/พฒนาเพอปรบปรง

วเคราะหปญหา/การพฒนา

คด เรยน สงคม


45 | ห น า

3. การพฒนาคณลกษณะบางประการ - ทกษะการคด - ความสามารถในการแกปญหา - คณธรรม/จรยธรรม/คานยม - คณลกษณะอนพงประสงค 4. ลกษณะอนๆ - วนจฉยขอบกพรองตางๆ ของนกเรยน - การแกไขขอบกพรอง ความเขาใจเกยวกบมโนทศน - น าเสนอโปรแกรมการจดกจกรรมเสรมหลกสตร

กระบวนการวจยในชนเรยนในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 1. ส ารวจและวเคราะหปญหาการเรยนการสอน 2. ศกษาแนวคดทฤษฎ 3. ก าหนดรปแบบในการแกปญหา 4. ออกแบบการวจย 5. การสรางและพฒนาเครองมอ 6. ทดลองใช/วเคราะห/สรปผล 7. เขยนรายงาน

1. ส ารวจและวเคราะหปญหาการเรยนการสอนในบรบทตอไปน

กระบวนการเรยนการสอน - การจดกจกรรม - บรรยากาศในหองเรยน - วธสอน/การเสนอบทเรยน - สอ-การวดผล - คร(พฤตกรรม)

เทคนควธสอนตางๆ การเตรยมการสอน การเสรมแรง การให feedback แกนกเรยน

การใชสอ/เทคโนโลย การวดผล ฯลฯ

- นกเรยน(พฤตกรรม) ผลสมฤทธทางการเรยน นสยการเรยน/วธการเรยนร การอานหนงสอ การคดตางๆ ทกษะตางๆ เจตคตตอวชา คานยม ฯลฯ


46 | ห น า

ขนตอนส าคญทครจะตองท า คอ ครตองมองเหนการพฒนากระบวนการเรยนรทชดเจน เปนการศกษาสภาพการจดกระบวนการเรยนร เพอมองเหนจดทเปนปญหาหรอจดทตองการพฒนาการจดกระบวนการเรยนรเพอท าใหสงทคาดหวงในมาตรฐานของหลกสตรกบสงทเกดขนไมมความแตกตางกนมาก (ลดความแตกตาง)

จะวเคราะหปญหาไดอยางไร ใชขอมล

ดผลสมฤทธ (คะแนน) ดความสามารถ ศกษา Case study - ทกษะตางๆ - มโนทศน - เจตคต/คานยม ดขอมลจากหนวยแนะแนว ฝายกจการนกเรยน

เกณพพจารณาเลอกปญหา 1. ศกษาวเคราะหจากการบนทกหลงการสอนเพอปญหาจะตองแกไข 2. จดล าดบ ดสงทเปนวกฤต มความรนแรง (ใชขอมล) [จรง vs. ควรจะเปน] 3. ถาปญหานนไดรบการแกไข จะเกดประโยชนมากตอการเรยนการสอนวชานน 4. ดจากวตถประสงคส าคญของรายวชานนกบปญหาทเกดขนเกยวของสมพนธมากนอย เพยงไร

2. ศกษาแนวคดทฤษฎ ศกษา ตวแปร ทจะน ามาใชในการแกปญหาใหถกตอง

3. ก าหนดรปแบบในการแกปญหา - น าหลกการ/ทฤษฎความปรบปรง - แบบฝกหด

- ชดการเรยนการสอน - บทเรยนโปรแกรม - ชดกจกรรม

รปแบบการสอน/แผนการสอน - เนน Action learning - เนนการอาน - เนนการคด - เนนทกษะกระบวนการ


47 | ห น า

4. การออกแบบการวจย กลมเปาหมาย ระยะการทดลอง ตวแปรทจะศกษา รปแบบการทดลอง การเลอกใชสถตทเหมาะสม

5. การสรางและพฒนาเครองมอ - ศกษารปแบบการท า - ก าหนดแผนการสอนใหละเอยดตรงประเดน

6. ทดลองใช/วเคราะห/สรปผล

7. การเขยนรายงาน ความเปนมา/สภาพของปญหา งานวจย/ทฤษฎ ทเกยวของ วธด าเนนการวจย ผลการวจย สรปและขอเสนอแนะ บรรณานกรม/ภาคผนวก

ดงนนกระบวนการวจยในชยเรยนของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตองท าความเขาใจกบสภาพการท างานทปฏบตจรง (การเรยนการสอน) รวมทงตวนกเรยน มการตดตามดปญหาเปนระยะ และเสนอปญหาทมประโยชน/นาสนใจ และสามารถท าการศกษาคนควา เพอตอบปญหาได


สรป กระบวนการวจยเปนกระบวนการคนหาขอเทจจรงทมรปแบบของการใชวธการทางวทยาศาสตร การน ากระบวนการวจยมาใชในชนเรยนจงเปนการแกปญหาทเกดขนในชนเรยนอยางเปนขนตอน เปนกระบวนการทเหมาะสมและไดรบการยอมรบ


48 | ห น า

เรองท 5.2 แนวทางการวจยปฏบตการในชนเรยน แนวทางการวจยปฏบตการในชนเรยน มดงน 1. หวขอวจย หวขอวจยทดควรแสดงใหเหนถงตวแปรส าคญทมงศกษา และ/หรอความสมพนธของตวแปรทน ามาศกษา ควรใชภาษาทสอความชดเจน ควรระบขอบเขตทชดเจนของกลมเปาหมาย รวมถงครอบคลมถงสถานททจะศกษา 2. ความเปนมาและความส าคญของปญหา ควรเขยนความเปนมาถงการท าวจยบรรยายถงสภาพปญหาทคนพบจรงในหองเรยน โดยพยายามศกษาจากการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน บนทกหลงสอน คะแนน/ผลการเรยนของนกเรยน หรอการสมภาษณ เปนตน 3. วตถประสงค การก าหนดวตถประสงค อาจเรมตน จากการแยกแยะปญหาวจยออกเปนประเดนยอยๆ ทตองการศกษาหาค าตอบ จากนนน าประเดนยอยมาเขยนเปนวตถประสงคทมความเฉพาะเจาะจง ซงลกษณะของวตถประสงคการวจยทดตองสอดคลองกบชอเรองมความสบเนองจากความเปนมาและความส าคญ มความชดเจนวาตองการศกษาอะไร อยางไร สามารถศกษาหาค าตอบได ควรเขยนในรปประโยคบอกเลา จดเรยงล าดบตามความส าคญหรอจดเนน โดยขนตนประโยคดวย ค าวา “เพอ” แลวตามดวยพฤตกรรมในการแสวงหาค าตอบและสาระหลกทตองการศกษา 4. แนวคด/ทฤษฎทเกยวของกบการวจย การเขยนแนวคด/ทฤษฎทเกยวของกบการวจยปฏบตการในชนเรยน ควรครอบคลมถง กรอบแนวคดทตองการศกษา ตวแปรทตองการศกษา วธการ/แนวคดทน ามาใชในการแกปญหา/พฒนา โดยจดเรยงล าดบตามความส าคญหรอจดเนน 5. รปแบบทจะศกษา การเขยนรปแบบของการศกษา/การแกปญหาทน ามาใชในการวจยมรปแบบใด เชน เปนการพฒนานวตกรรม การใชวธสอนเพอแกปญหา การศกษาสภาพปญหาและแนวทางการพฒนาของสงทตองการศกษา อาจเปนไดทงเชงทดลองและ/หรอเชงส ารวจกได 6. วธการด าเนนการวจย ควรเขยนขนตอนวจย/วธการด าเนนการวจยโดยบอกใหทราบถงการใชวธการแบบใด มขนตอนการด าเนนการอยางไร ใครเปนผเกบขอมล เกบทไหน เมอไร อยางไร ใชการวเคราะหขอมล และสถตอะไร ซงเปนการกลาวถงรายละเอยดของรปแบบการวจย เครองมอทน ามาใช การวเคราะหขอมล และสถตทใช 7. การออกแบบเครองมอทใชในการวจย ออกแบบเครองมอใหมความเหมาะสมกบสงทตองการวด (ตวแปรทศกษา) ทงทางดานความร ทกษะ/กระบวนการ และเจตคต เชน แบบทดสอบแบบสมภาษณ แบบสงเกตพฤตกรรม โดยมการตรวจสอบคณภาพของเครองมอ 8. ผลการวจย การน าเสนอผลการวจยโดยใชตารางหรอกราฟ ซงเปนวธทดทสดหรอใชคะแนนดบหรอเปอรเซนตกได ทใหผลตรงตามตวแปรทท าการศกษา และถาจ าเปนตองใชสถตแตท าไมเปนกอาจขอใหพเลยงชวยใหค าปรกษาหรอผอนชวยวเคราะหใหกได ในกรณทมการตงขอสงเกตหรอเกบขอมลจากนกเรยนโดยตรงอาจใสค าพดของนกเรยนหรอขอมลทบนทกจากการส งเกตเปนหลกฐานประกอบ 9. การเขยนรายงานการวจย การน าเสนอรายงานหากไดขอคนพบใดกเขยนตามนน เนนสงทจะท าใหเขาใจสภาพการณทเกดขนในหองเรยนและในการวจย


49 | ห น า


สรป การวจยปฏบตการในชนเรยนเปนกระบวนการแกปญหาในชนเรยนทจะตองท าเปนขนตอนตอเนองเปนระบบ เรมตนจากการก าหนดหวขอวจย ก าหนดความเปนมาและความส าคญของปญหา ก าหนดวตถประสงค ศกษา รวบรวมและวเคราะหแนวคด/ทฤษฎทเกยวของกบการวจย ออกแบบการวจย ด าเนนการวจยโดยใชเครองมอการวจย และสรปผลการวจย


50 | ห น า

ใบงานท 1.1

ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร ค าสง

สรปประเดนส าคญ ธรรมชาต ความหมาย เปาหมาย และองคความรของสงคมศกษา


51 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร ค าสง

อธบายจดมงหมายของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม เนนการพฒนาผเรยนทงตวบคคล (Whole child development)


52 | ห น า

ใบงานท 1.3 ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร ค าสง วเคราะหหลกสตรสงคมศกษาในฐานะทเปนหลกสตรหนงในหลกสตรสถานศกษา ในประเดนตอไปน 1. การก าหนดรายวชาในหลกสตรสงคมศกษา 2. ความส าคญของตวชวด และผลการเรยนร 3. ความเกยวของของหนวยการเรยนรแบบองมาตรฐานกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด


53 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 2 การจดการเรยนร ค าสง

หลกการส าคญในการจดการเรยนรสงคมศกษาสงผลอยางไรตอคณภาพของผเรยน โดยการวเคราะหลงในตารางตอไปน

หลกการส าคญ สงผลตอคณภาพผเรยน 1. การก าหนดจดประสงคเชงพฤตกรรมครอบคลม ความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะอนพง- ประสงค

2. มการจดเรยงล าดบเนอหา 3. สอนใหเกดความเขาใจอยางลมลก 4. สอนแบบบรณาการ 5. เนนผเรยนเปนศนยกลาง 6. ใหขอมลยอนกลบ 7. สรางบรรยากาศสมพนธการเรยนรในกระบวนการ คดและการแสดงออกอยางถกตอง


54 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 2 การจดการเรยนร ค าสง

ใหระบกลยทธทสามารถใชไดในการจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษา

กลยทธการตงค าถาม กลยทธในการใหผเรยน มสวนรวม

กลยทธใหมทกษะสงคม


55 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online

ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 2 การจดการเรยนร

ค าสง วเคราะหแนวทางปฏบตทท าใหเกดการสอนสงคมศกษาทมประสทธภาพ ตามประเดนท

ก าหนด ประเดน แนวทางปฏบตทครควรท า

1. จดเนนหรอมโนทศนส าคญของกลมสาระการ- เรยนร และจดเนนในแตละสาระทง 5 สาระ

2. การท าความเขาใจในผเรยนทครตองสอนใน แตละหอง

3. เนอหาทจะสอน 4. การแสดงใหเหนวาเนอหาทจะสอนนนสอให เหนภาพรวมเปนอยางไร และเปนเปาหมายท ครจะตองสอนใหผเรยนบรรลวตถประสงค

5. การก าหนดจดประสงค 6. การจดกจกรรม 7. สอการเรยนร 8. การประเมนผล


56 | ห น า



ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 2 การจดการเรยนร ค าสง

ใหออกแบบการสอนสงคมศกษาทเนนทกษะการท างานและการใช IT โดยเลอกมา 1 หวขอตามความสนใจ เชน สทธมนษยชน ตามประเดนตอไปน

1. หวขอทสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด 2. จ านวนสมาชก 3. บทบาทผเรยนและบทบาทผสอนในการใช IT


57 | ห น า



ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 3 สอและแหลงการเรยนร ค าสง จากเนอหา (สาระ) และสอทก าหนด ใหแสดงลกษณะการใชสอประกอบการจดกจกรรมลงในตารางตอไปน

เนอหา (สาระ) สอ ลกษณะการใช 1. การรวมกลมของประชาคม อาเซยน

คลปวดโอ Website PowerPoint

1. ขนน า 2. ขนสอน 3. ขนสรป

2. ศาสนพธ: การเวยนเทยน คลปวดโอ พธเวยนเทยน สอบคคล (ผเรยน)

1. ขนน า 2. ขนสอน 3. ขนสรป


58 | ห น า



ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 3 สอและแหลงการเรยนร ค าสง

ครมบทบาทส าคญในการพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ จงวเคราะหบทบาทของครในการสอน ตามประเดนดงตอไปน

ประเดน บทบาทของคร 1. การเลอกแหลงสบคน 2. การน าขอมลมาวเคราะห 3. การสรปขอมลทได


59 | ห น า



ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 3 สอและแหลงการเรยนร ค าสง

จากเนอหา (สาระ) และสอทก าหนด ใหแสดงลกษณะการใชสอประกอบการจดกจกรรมลงในตารางตอไปน

เนอหา (สาระ) แหลงเรยนร ลกษณะการใช ความคล า ยคล ง และความแตกตางของวฒนธรรมไทยและประเทศในภมภาค

สถานทจรง (อทยานประวตศาสตรพระนครศรอยธยาและปราสาทเมองสงหกาญจนบร)

1. ขนน า 2. ขนด าเนนการเรยน 3. ขนสรป


60 | ห น า



ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 4 การวดและประเมนผล ค าสง

วเคราะหการประเมนผลทมประสทธภาพกบแนวปฏบตของคร

ประเดน แนวปฏบตของคร

1) การวางแผนการประเมนผลการเรยน 2) การตรวจสอบความร ทกษะพนฐานทจ าเปนของผเรยน

3) เพอใหเหนความสามารถทแตกตางของผเรยน 4) การตรวจสอบความสามารถของผเรยนและพฒนาการของผเรยนในระหวางเรยนและสรปผลการเรยน


61 | ห น า



ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 4 การวดและประเมนผล

ค าสง สรปประโยชนของวดและประเมนผล ทงกอนเรยน ระหวางเรยนและสรปผลการเรยนร


62 | ห น า



ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 4 การวดและประเมนผล

ค าสง การประเมนผลตอไปนใชวธการและเครองมอแบบใด

ประเดน วธการ เครองมอ 1) คณลกษณะของการใฝร

2) ความรจากเรยนหนวยการเรยนรท 1-3

3) การท าโครงงานส ารวจภมปญญาทองถน

4) กระบวนการท างานในจดนทรรศการวนสงแวดลอมโลก


63 | ห น า



ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 5 การวจยปฏบตการในชนเรยน ค าสง

จงตอบค าถามตอไปน 1. เปาหมายของการวจยในชนเรยน ................................................................................................. 2. สรปลกษณะส าคญของการวจยปฏบตการ - ประเดนปญหา................................................................................................. - ผท าวจย................................................................................................. - จดมงหมาย................................................................................................. - บรบททเกยวของในการวจย(การวจยเกดอยภายใตสภาพใด)

........................................................................


64 | ห น า



ชอหลกสตร หลกสตรอบรมแบบ e-Training ระดบมธยมศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตอนท 5 การวจยปฏบตการในชนเรยน ค าสง

จากหวของานวจยจงวเคราะหและสรปประเดนส าคญในหวขอตอไปน “การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความสามารถในการคดวเคราะหดวย การสอนแบบกรณศกษาของนกเรยน...............................” 1. ระบสาเหตของการท าวจยเรองน 2. ระบจดประสงค 3. การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ (ศกษาเอกสารเกยวกบเรองอะไรทจะใชในการ

วจย) 4. การก าหนดกลมเปาหมาย (ระบชนเรยนทจะสอน) 5. เครองมอทใชในการวจย 6. การด าเนนการวจย 7. การวเคราะหขอมลและสถตทใช

Documents

ค าน า - krukird.com · หลักสูตรสังคมศึกษา ใน ประมวลชุดวิชา หน่วยที่ 1-5 การจัดประสบการณ์การเรียนรู้