Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
สำ�นกง�นกองบรรณ�ธก�ร กองสงเสรมการวจยและบรการวชาการ
มหาวทยาลยมหาสารคาม ตำาบลขามเรยงอำาเภอกนทรวชยจงหวดมหาสารคาม44150
โทรศพท0-4375-4321ตอ1754หรอ0-4375-4416
ราคาปก60บาท ราคาสมาชกราย1ป240บาท ราย2ป480บาท
กำาหนดเผยแพรปละ6ฉบบ
ฉบบท1มกราคม-กมภาพนธ ฉบบท2มนาคม-เมษายน ฉบบท3พฤษภาคม-มถนายน
ฉบบท4กรกฎาคม-สงหาคม ฉบบท5กนยายน-ตลาคม ฉบบท6พฤศจกายน-ธนวาคม
ว�รส�รมนษยศ�สตรและสงคมศ�สตรมห�วทย�ลยมห�ส�รค�ม
ปท35ฉบบท6เดอนพฤศจกายน-ธนวาคมพ.ศ.2559
พมพเผยแพรเมอวนท30ธนวาคม2559
เจ�ของ มหาวทยาลยมหาสารคาม
วตถประสงค
เพอสงเสรมสงเผยแพรผลงานวชาการและงานวจยทมคณคาตอการพฒนาองคความรทางวชาการและเปนสอกลางแลกเปลยน
ความคดเหนเชงวชาการโดยครอบคลมวทยาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรการศกษาศลปกรรมดนตรสถาปตยกรรมภาษาวรรณกรรม
กำาหนดการตพมพปละ6ฉบบออกราย2เดอนคอเลม1มกราคม–กมภาพนธ/เลม2มนาคม–เมษายน/เลม3พฤษภาคม–มถนายน/
เลม4กรกฎาคม–สงหาคม/เลม5กนยายน–ตลาคมและเลม6พฤศจกายน–ธนวาคม
บทความวชาการและบทความวจยทจะนำามาตพมพในวารสารมหาวทยาลยมหาสารคามนจะตองไดรบการตรวจสอบทางวชาการ
(Peerreview)ซงปกตจะมDoubleBlind(ผพจารณา2คน)หรอTripleBlind(ผพจารณา3คน)ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย
ทปรกษ� อธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม
บรรณ�ธก�ร รองศาสตราจารยดร.ปพฤกษบารมอตสาหะวาณชกจ มหาวทยาลยมหาสารคาม
กองบรรณ�ธก�ร
ศาสตราจารยดร.อรรถจกรสตยานรกษ มหาวทยาลยเชยงใหม
ศาสตราจารยดร.ณรงคปนนม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
รองศาสตราจารยดร.เฉลมศกดพกลศร มหาวทยาลยขอนแกน
รองศาสตราจารยดร.ณรงคชยปฎกรชต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
รองศาสตราจารยดร.ดารารตนเมตตารกานนท มหาวทยาลยขอนแกน
รองศาสตราจารยดร.ทวศลปสบวฒนะ มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารยดร.บญชมศรสะอาด มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารยดร.มนวกาผดงสทธ มหาวทยาลยธรรมศาสตร
รองศาสตราจารยดร.ศภชยสงหยะบศย มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารยดร.สจนดาเจยมศรพงษ มหาวทยาลยนเรศวร
รองศาสตราจารยดร.สทธวรรณตนตรจนาวงศ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช
รองศาสตราจารยดร.สทธวรรณพรศกดโสภณ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
รองศาสตราจารยดร.สมบตทายเรอคำา มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารยดร.วณชนรนตรานนท สถาบนการพลศกษาวทยาเขตอดรธาน
รองศาสตราจารยพทกษนอยวงคลง มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารยยงยทธชแวน มหาวทยาลยศลปากร
รองศาสตราจารยสทธพรภรมยรน มหาวทยาลยศลปากร
ผชวยศาสตราจารยดร.กมลพรสอนศร มหาวทยาลยมหดล
ผชวยศาสตราจารยดร.ธญญาสงขพนธานนท มหาวทยาลยมหาสารคาม
ผชวยศาสตราจารยดร.พชรวทยจนทรศรสร มหาวทยาลยมหาสารคาม
ผชวยศาสตราจารยดร.ภเบศรสมทรจกร มหาวทยาลยมหดล
ผชวยศาสตราจารยดร.สมชยภทรธนานนท มหาวทยาลยมหาสารคาม
ผชวยศาสตราจารยดร.สรศกดคำาคง มหาวทยาลยมหาสารคาม
ผชวยศาสตราจารยดร.เออมพรหลนเจรญ มหาวทยาลยนเรศวร
ผชวยศาสตราจารยดร.สมนทรเบาธรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสานวทยาเขตสกลนคร
ผชวยศาสตราจารยดร.ฉตรศรปยะพมลสทธ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ผชวยศาสตราจารยดร.นคมนาคอาย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม
อาจารยดร.พมพยพาประพนธ มหาวทยาลยมหาสารคาม
Mr.PaulDulfer มหาวทยาลยมหาสารคาม
นางฉววรรณอรรคะเศรษฐง มหาวทยาลยมหาสารคาม
เลข�นก�ร
จรารตนภสฤทธ
บทบรรณาธการ
สวสดครบวารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามฉบบท6ประจำาป
2559ฉบบนยงเขมขนดวยเนอหาและสาระทางวชาการทกบทความวจยและบทความวชาการไดผานการ
กลนกรองจากกองบรรณาธการและผทรงคณวฒตรวจสอบทางวชาการ เพอใหวารสารเปนทยอมรบและ
เกดความเชอมนในวงการวชาการ
ในการจดทำาวารสารทางวชาการ กองบรรณาธการไดใหความสำาคญกบคณภาพของบทความ
วจยและบทความทางวชาการทคดเลอกนำามาลงตพมพในแตละฉบบ โดยบทความวจยและบทความทาง
วชาการทถกคดเลอกตพมพจะตองผานการตรวจสอบทางวชาการจากผทรงคณวฒ (Peer Reviewers)
ซงผทรงคณวฒทกทานเปนผทมคณสมบตสอดคลองกบสาขาวชาทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
ทานเหลานไดสละเวลาอนมคาในการชวยอานและพจารณาตนฉบบพรอมทงใหคำาแนะนำาทมประโยชน
ตอการดำาเนนการจดทำาวารสารเปนอยางดกองบรรณาธการขอกราบขอบพระคณมาณโอกาสน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามฉบบนประกอบดวยบทความ
จำานวน20เรองไดแก(1)บดขาวยำาบานดนลาน(2)แนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยวแหลง
ทองเทยวทางประวตศาสตร (3) การเปรยบเทยบผลการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
กบการเรยนตามคมอคร (4)การดำารงอยของการทอผาตนจก (5)การศกษาภมปญญาทองถนในการทำา
ตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ(6)การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย(7)ความยดหยนสมพนธภาพ
ในครอบครว การเขารวมกจกรรมทางสงคม และความพงพอใจในชวต (8) รปแบบการนเทศโดยใชการ
เสรมพลงเปนฐานเพอพฒนาความสามารถในการจดการเรยนรของครคณตศาสตร (9) การเปรยบเทยบ
ผลของวฒนธรรมชาต ทมตอความพงพอใจในการสอสาร แรงจงใจ และผลการดำาเนนงานขององคกร
(10) การบรหารทรพยากรมนษยในมหาวทยาลยราชภฏ (11) การจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะ
หาความร ตามสภาพทคาดหวงและสภาพทเปนจรง และความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอน (12) ปจจย
ทสงผลตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป(13)พฒนา
สวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน(14)ผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลต
มวลรวมภายในประเทศ (15) ลกษณะบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณารถยนต (16) การ
รบรการสนบสนนจากองคการ ความผกพนตอองคการ ความเกยวพนในการทำางานและพฤตกรรมการ
เปนสมาชกทดขององคการ(17)ความรและทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา
(18)การดแลสขภาพตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวาน(19)นโยบายการวางแผนครอบครวและ
(20)ประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกลำาไย
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ยนดตอนรบสำาหรบบรรดา
นกวชาการและนสตนกศกษาทตองการนำาเสนอผลงานวชาการ ไมวาจะเปนบทความวจย บทความ
วชาการบทความทวไปหรอบทวจารณหนงสอทงจากภายในและภายนอกมหาวทยาลยมหาสารคามกอง
บรรณาธการยนดตอนรบเปดกวางและพรอมรบตนฉบบของทานตลอดเวลาขอใหศกษารปแบบการเขยน
จากทายวารสารแตละฉบบสงมาใหยงกองบรรณาธการโดยไวหวขอเรองและประเดนนำาเสนอทเกยวของ
กบมนษยศาสตรสงคมศาสตรศกษาศาสตรบรหารธรกจเศรษฐศาสตรและอนๆกองบรรณาธการยนด
และพรอมรบตนฉบบเปนอยางมากเพอใหเกดการเปดกวางดานเนอหาและสาระทจะบรรจในวารสารและ
เพอใหครอบคลมทกสาขาและวทยาการทเกยวของกบทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
ในสดทายน กองบรรณาธการขอขอบพระคณทานผอานทกทานทไดใหคำาตชมและใหคำาแนะนำา
เพอการปรบปรงการดำาเนนการจดทำาวารสารมาโดยตลอด โดยกองบรรณาธการไดใหความสำาคญและมง
เนนกบการพฒนาและปรบปรงคณภาพของวารสารใหเปนทนาเชอถอและยอมรบในวงการวชาการอยเสมอ
และตอเนอง
รองศาสตราจารยดร.ปพฤกษบารมอตสาหะวาณชกจ
บรรณาธการ
บดขาวยำาบานดนลาน:การจดการวสาหกจชมชนเพอการยกระดบมลคาของสนคา
หนงตำาบลหนงผลตภณฑ
กนกกาญจน เมองแกว, กษดศ มวงจนทร, อทย ปรญญาสทธนนท .......................................1
แนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยวแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรของ
องคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมา
กาญจนา คงภรมย ...........................................................................................................13
การเปรยบเทยบผลการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทกบการเรยน
ตามคมอครเรองเทคโนโลยสารสนเทศของนกเรยนชนมธยมศกษาปท1
กานตธรา แจมใส, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒ...................................................26
ประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกลำาไยในจงหวดเชยงใหม
สมเกยรต ชยพบลย ..........................................................................................................35
การดำารงอยของการทอผาตนจกของชาวไทยเชอสายลาวครงบานสระบวกำา
อำาเภอดานชางจงหวดสพรรณบร
โกศล นวมบาง, พทกษ ศรวงศ.........................................................................................50
การศกษาภมปญญาทองถนในการทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณกรณศกษา
ตำาบลปงยางคกอำาเภอหางฉตรจงหวดลำาปาง
ขตตยา ขตยวรา..............................................................................................................60
การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองวงดนตรไทยสำาหรบนกเรยน
ชนประถมศกษาปท6
จรยาวด ชองฉมพล, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒ.............................................67
ความยดหยนสมพนธภาพในครอบครวการเขารวมกจกรรมทางสงคมและความพงพอใจ
ในชวตของผสงอายตำาบลบางรกพฒนาอำาเภอบางบวทองจงหวดนนทบร
ฐานนทดา มสกสรจรกล, บวทอง สวางโสภากล...............................................................75
รปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานเพอพฒนาความสามารถในการ
จดการเรยนรของครคณตศาสตรโรงเรยนสงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา
เขตภาคเหนอตอนบน
เดช สาระจนทร, สนย เงนยวง, สมศกด ภวภาดาวรรธน, ฤตนนท สมทรทย......................87
การเปรยบเทยบผลของวฒนธรรมชาตทมตอความพงพอใจในการสอสารแรงจงใจในการทำางาน
และผลการดำาเนนงานขององคกรในองคกรทมพนกงานหลากหลายเชอชาต
นพรรณภรณ วลลภา, ทพยรตน เลาหวเชยร..................................................................100
การบรหารทรพยากรมนษยในมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม
นภาพรรณ เจนสนตกล...................................................................................................116
สารบญ
การจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพทคาดหวงและสภาพทเปนจรง
และความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอนของนสตครวทยาศาสตร
ประสาท เนองเฉลม.......................................................................................................127
ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพ
และบรหารทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
ปลมจตร บญพง..............................................................................................................135
ผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลตมวลรวมภายในประเทศของประเทศไทย
พระศกด จวตน..............................................................................................................148
พฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวนกรณศกษาจงหวดสงขลา
มณรตน รตนพนธ ..........................................................................................................161
ลกษณะการใชภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณารถยนต
รวตา สสด......................................................................................................................177
การรบรการสนบสนนจากองคการความผกพนตอองคการความเกยวพนในการทำางาน
และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานระดบปฏบตการบรษทผลต
และจำาหนายนำาดมแหงหนง
สเชาวน เครอแกว, ถวลย เนยมทรพย.........................................................................191
ความรและทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงาน
สรรพากรพนทสราษฎรธาน2
ฬลยา ธระธญศรกล สพรรณ พทธรตน............................................................................204
การดแลสขภาพตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวานชนดท2ในชมชน
อมากร ใจยงยน, ณฎฐวรรณ คำาแสน, เพญรง วรรณด, สาวตร แกวนาน.........................214
นโยบายการวางแผนครอบครวของประเทศอนเดย
ธญธช วภตภมประเทศ..................................................................................................223
BanDinLanKhaoYamBudu:ManagementCommunityEnterpriseUpgradingthe
ValueofaOneTambonOneProduct(OTOP)Products
Kanokkarn Muangkaew, Kasidit Mungjan, Utai Parinyasutinun.......................................1
Guidelinesfordevelopinglocaladministrationrolesintourismpromotionofhistorical
siteNakhonRatchasimaprovince
Kanjana Kongpirom........................................................................................................13
AComparisonoflearningproficienciesofMattayomsuksa1Studentsthroughthe
WebQuestComputerCoursewareProgramandtheTeacher’sManualofInformation
Technology
Kantheera Jamsai, Prayook Srivilai, Panida Loutchanwoot.......................................26
EconomicEfficiencyandPaybacksPeriodofLonganGrowinginChiangMaiProvince
Somkiat Chaipiboon ........................................................................................................35
Theexistenceof“Tinjok”weaverwisdomofLaotianlineageThai(LaoKhrang)
BanSaBuaKamAmphoeDanChangChangwatSuphanburi
Koson Numbang, Phitak Siriwong..................................................................................50
TheStudyofLocalWisdomintheMakingofTraditionalVegetable-Oil-Lantern,
PongyangkhokDistrict,Hangchat,Lampang
Kattiya Kattiyawara........................................................................................................60
TheDevelopmentofComputerMultimediaInstructionsonThaiClassical
MusicEnsembleforPrathomSuksa6Students.
Jariyavadee Chongchimplee, Prayook Sriwilai, Panida Loutchanwoot....................67
Resilience,FamilyRelationships,SocialParticipationActivities,LifeSatisfaction
ofElderly,TambonBangRakPhatthana,AmphoeBangBuaThong,NonthaburiProvince
Thanundha Musiksirijirakun, Buathong Sawangsopakul.............................................75
Empowerment-BasedSupervisionModelforLearningManagementCapacity
DevelopmentofaMathematicsTeacher,atSchoolsunderOfficeofPrimaryEducation
ServiceAreainUpperNorthernRegion.
Detch Sarachan, Sunee Nguenyuang, Somsak Phuvipadawat, Ruetinan Samuttai....... 87
CompariingtheImpactofNationalCultureonCommunicationSatisfaction,Work
MotivationandFirmPerformanceinMultinationalWorkplaces
Napanporn Vallapa, Tipparat Laohavichien.................................................................100
HumanResourceManagementinNakhonPathomRajabhatUniversity
Nipapan Jensantikul......................................................................................................116
Contents
PreferredandActualOpinionsaboutInquiry-basedInstructionandUnderstanding
inPedagogicalContentKnowledgeofPreserviceScienceTeachers
Prasart Nuangchalerm.................................................................................................127
FactorsAffectingTeamworkBehaviorofSuranareeUniversityofTechnology’sStaff
Pluemjit Boonpueng.....................................................................................................135
TheEffectofTransportationInfrastructureonGrossDomesticProductinThailand
Peerasak Jiwtan............................................................................................................148
MarketingmixdevelopmentforTongMuan,CaseStudySongkhlaProvince.
Maneerat Rattanaphan.................................................................................................161
SongsandImagesinCarAdvertisingFilms
Ravita Seesod...............................................................................................................177
PerceivedOrganizationalSupport,OrganizationalCommitment,JobInvolvement,
andOrganizationalCitizenshipBehaviorofOperationalOfficersataDrinkingWater
ManufacturerandDistributorCompany.
Suchao Kruakaew, Thawan Nieamsup.....................................................................191
KnowledgeandAttitudeofthePersonalIncomeTaxfortheTaxpayers
inSuratThani2AreaRevenueOffice
Luliya Teeratansirikool, Supannee Phutharat............................................................204
HealthCareamongAgingPopulationwithtype2DiabetesMellitusinCommunity.
Umakorn Jaiyungyuen, Natawan Khumsaen, Penrung Vandee,
Sawitree Kaewnan........................................................................................................214
FamilyPlanningPolicyofIndia
Thuntuch Viphatphumiprathes.....................................................................................223
บดขาวย�าบานดนลาน : การจดการวสาหกจชมชนเพอการยกระดบมลคา
ของสนคาหนงต�าบลหนงผลตภณฑ
Ban Din Lan Khao Yam Budu: Management Community Enterprise
Upgrading the Value of a One Tambon One Product (OTOP) Products
กนกกาญจนเมองแกว1*,กษดศมวงจนทร1,อทยปรญญาสทธนนท2
KanokkarnMuangkaew1*,KasiditMungjan1,UtaiParinyasutinun2
บทคดยอ
งานวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ มวตถประสงคเพอศกษาการจดการและแนวทางการพฒนา
ผลตภณฑชมชนโดยไดรบมาตรฐานสนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑ ใชการสมภาษณแบบเจาะลก การ
สนทนากลม และการสงเกตแบบมสวนรวม เปนเครองมอรวบรวมขอมลภาคสนาม โดยมผใหขอมลหลก
คอประธานและสมาชกกลมวสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลานจำานวน10คนและผใหขอมลรองคอ
พฒนากรอำาเภอบางกลำาและเกษตรอำาเภอบางกลำาจำานวน4คนรวมกบการศกษาเอกสารและงานวจย
ทเกยวของโดยเรมตนศกษาและรวบรวมขอมลตงแตเดอนสงหาคม2557-กมภาพนธ2559จากนนนำา
ขอมลทไดมาวเคราะหเชงเนอหาและเขยนรายงานผลโดยการพรรณนาวเคราะห
ผลการศกษาพบวา วสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลาน เปนกลมทสมาชกรจกพงพาตนเองซง
นำาไปสการลดรายจายและเพมรายไดภายในครวเรอนทงยงใชการวเคราะหSWOTเพอนำาไปสการจดการ
ทงดานการบรหารกลมดานการวางแผนการธรกจดานการผลตดานการพฒนาผลตภณฑดานการตลาด
ดานการประชาสมพนธดานการเงนและดานการบญชโดยการวเคราะหและการจดการเหลานนำาไปสการ
พฒนาศกยภาพของกลมเพอยกระดบมลคาสนคาใหพรอมกบการเขารบการคดสรรสดยอดสนคาหนงตำาบล
หนงผลตภณฑระดบ4-5ดาวตอไป
ค�าส�าคญ : การจดการ,วสาหกจชมชน,การยกระดบมลคาสนคา,บดขาวยำาบานดนลาน
Abstract
Thepurposeofthisqualitativestudywastoexplorethemanagementanddevelopmentof
acommunityproducttoattainaOneTambonOneProduct(OTOP)standardscertification.In-depth
interviews,groupdiscussions,andparticipantobservationswereemployedasfielddatacollecting
1 นกศกษาหลกสตรศลปศาสตรบณฑตสาขาวชาชมชนศกษาคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร2 อ.ดร.,ภาควชาสารตถศกษาคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร1 BachelordegreeStudent,CommunityStudies,FaculfyofLiberalArts,PrinceofSongklaUniversity.2 Ph.D.,LectureratDepartmentofEducationalFoundation,FacultyofLiberalArts,PrinceofSongklaUniversity.
*Correspondingauthor:e-mail:[email protected]
2 กนกกาญจน เมองแกว, กษดศ มวงจนทร, อทย ปรญญาสทธนนทบดขาวย�าบานดนลาน : การจดการวสาหกจชมชนเพอการยกระดบ...
instruments.TenprimarykeyinformantswerechairmanandmembersofBanDinLanKhaoYam
BuduCommunityEnterprise,andfoursecondarykeyinformantswhowereBangKlamDistrict
DevelopmentAdministrativeOfficers,andBangKlamDistrictAgricultureExtensionOfficers.The
initialstudyandcollectdatafromAugust.2557-February2559.Datawerealsocollectedfrom
relateddocumentsandresearchreports.Thedatawereanalyzedusingcontentanalysisbefore
aresearchreportwaswrittenusinganalyticaldescription.
ThestudyfoundthatBanDinLanKhaoYamBuduCommunityEnterprisemembersknow
howtobeself-reliantwhichhadledthemtohavelesshouseholdexpensesbutmorehousehold
income.TheyuseSWOTanalysisinthemanagementofthegroupadministration,businessplan,
production,productdevelopment,marketing,publicrelations,andfinanceandaccounting.These
analysisandmanagementhaveledtodevelopmentofthepotentialofthegrouptoupgradethe
valueoftheproductaspreparationforselectionoftop4to5starOTOPproducts.
Keywords : Management,CommunityEnterprise,Upgradingthevalue,BanDinLanKhaoYamBudu
บทน�า
“นำาบด” เปนอาหารพนเมองของชาวทะเล
ปกษใตและเปนภมปญญาทองถนทมมาแตดงเดม
และใชเปนวธการแปรรปอาหารโดยการทนำาปลา
ทะเลทเหลอจากการจำาหนายหรอการบรโภคให
สามารถเกบไวบรโภคไดเปนเวลานานนำาบดนนม
ลกษณะคลายนำาปลาแตนำาขนกวา คณสมบตท
แตกตางจากนำาปลานนคอนำาบดบางชนดจะมเนอ
ของปลาทยงยอยสลายไมหมดผสมอยดวยแตนำา
บดบางชนดกจะนำาไปผานความรอนและกรองสวน
ทเปนเนอปลาออกทำาใหผลตภณฑมลกษณะเปน
นำาสนำาตาลเขมและขนเลกนอยทงนนำาบดจงยงม
คณคาและสำาคญตอการดำารงอยของชาวปกษใต
มาจวบจนปจจบนนำาบดมคณคาทางอาหารทม
ประโยชนตอรางกายไดแกโปรตนไขมนคารโบ
โฮเดรต และวตามน รวมทงแรธาตอน ๆ เชน
แคลเซยมฟอสฟอรส และเหลก นำาบด เปน
ผลตภณฑปลาหมกของคนใตคลายกบ “ปลารา”
ของคนอสานซงตางกนตรงวตถดบทใชแตเหมอน
กนทคณคาของภมปญญาทองถนทถายทอดจากรน
สรนจากอดตถงปจจบน(ปตกาลธยานนท,2552)
ซงชาวบานในชมชนชนบทยงคงบรโภคกนอยาง
แพรหลาย ถอไดวาเปนการแปรรปอาหารทเปน
เอกลกษณของชาวปกษใตประเภทหนงจนเกดเปน
ผลตภณฑประจำาชมชนทกอใหเกดการรวมกลม
เปนวสาหกจชมชนสามารถดงดดผทสนใจจาก
หลากหลายพนทจนกลายเปนเศรษฐกจของชมชน
โดยการพงพาตนเอง
การพงพาตนเองทางเศรษฐกจระดบชมชน
ทมงแกไขปญหาเศรษฐกจในระดบฐานรากทงระดบ
ตำาบลและหมบาน โดยสงเสรมใหชมชนทำาธรกจท
สอดคลองกบเงอนไขของตนเองโดยการพฒนา
ความสามารถของชมชนในการผลตการแปรรปการ
บรการ รวมทงโอกาสและกจกรรมทางเศรษฐกจ
อยางครบวงจร การสงเสรมใหเกษตรกรแปรรป
ผลผลตเพอเพมมลคาซงเปนการแกปญหาราคา
ผลผลตตกตำาอกทงยงเปนการสรางงานใหเกดขน
ภายในชมชนอกดวยทำาใหเกดการพงพาตนเองใน
ชนบทไดสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและ
สงคมแหงชาตฉบบท10(พ.ศ.2550-2554)ทเนน
สรางความเขมแขงของชมชนตอเนองมาถงแผน
พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11
(พ.ศ. 2555-2559) ซงเนนการพฒนาคนสสงคม
แหงการเรยนร ตลอดชวตอยางยงยน (สำานก
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 3 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
คณะกรรมการการพฒนาเศรษฐกจและสงคม
แหงชาต,2559)
วสาหกจชมชนเป นกจการของชมชน
เกยวกบการผลตสนคาการใหบรการหรอการอนๆ
ทดำาเนนการโดยคณะบคคลทมความผกพน มวถ
ชวตรวมกนและรวมตวกนประกอบกจการดงกลาว
ไมวาจะเปนนตบคคลในรปแบบใด หรอไมเปน
นตบคคลเพอสรางรายไดและเพอการพงพาตนเอง
ของครอบครวชมชนและระหวางชมชน(สำานกงาน
เลขานการสงเสรมวสาหกจชมชม,2558)วสาหกจ
ชมชนจงเปนทหนวยททำาใหเกดความรวมแรง
รวมใจไมแตกแยกแบงพรรคแบงพวกและไมตอส
เพอผลประโยชนของตนเองและพวกพองเนองจาก
วสาหกจชมชนเปนการทำางานทเนนการชวยเหลอ
กน(เสรพงศพศ,2552)ทงนวสาหกจชมชนเปน
กจการทเรมตนจากชมชน มการดำาเนนการโดย
ชมชนเปนสวนใหญในการผลตสนคาและบรการ
โดยการรวมกลมเพอนำาไปสการแปรรปการพฒนา
ผลตภณฑการพฒนาระบบตลาดดวยผลผลตและ
ภมปญญาของชมชนเพอตอบสนองความตองการ
ของคนในชมชนและพงพาตนเองของกลมหรอ
องคกรไดโดยมเปาหมายสนบสนนการเรยนรสราง
กระบวนการเรยนร และพฒนาระบบเศรษฐกจ
ชมชน แนวคดทสำาคญประการหนงของวสาหกจ
ชมชนนนคอ เนนใหชมชนสามารถชวยตนเองได
ซงลกษณะของวสาหกจชมชนทพงตนเองไดนน
ชมชนควรเป นเจ าของและดำาเนนกจกรรม
ดวยตนเองเปนสวนใหญ ผลผลตทไดมาจาก
กระบวนการในชมชน โดยใชนวตกรรมของชมชน
และภมปญญาทองถนทผสมผสานกบภมปญญา
สากลบรณาการเชอมโยงกจกรรมอยางเปนระบบ
โดยใชการเรยนรเปนหวใจในการพฒนาวสาหกจ
ชมชนและสามารถพงพาตนเองไดเชนเดยวกบท
กลมวสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลานไดม
การนำาวตถดบทมอย แลวในชมชนมาชวยเหลอ
ตนเองจนเกดเปนวสาหกจชนชนขน
นอกจากนนสงสำาคญอยางยงในการดำาเนน
กจการวสาหกจชมชนนนคอ การวเคราะหจดแขง
จดออนโอกาสและขอจำากดภายในกลมทเรยกวา
การวเคราะหSWOTซงเปนการวเคราะหโดยการ
สำารวจจากสภาพการณ 2 ดานทงสภาพการณ
ภายในและสภาพการณภายนอก ดงนนการ
วเคราะห SWOT จงเปนการวเคราะหจดแขงและ
จดออนเพอใหร ตนเอง และวเคราะหโอกาสและ
อปสรรคเพอวเคราะหปจจยตางๆ ทงภายนอกและ
ภายในองคกร(เยาวลกษณแกวยอด,2555)
วสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลาน เปน
วสาหกจชมชนของชมชนบานดนลานทมชาวบาน
บานดนลานเปนสมาชก โดยรวมกลมกนแปรรป
อาหารจากปลาจากคลองบางกลำาตามภมปญญา
ของชมชนเปนบดขาวยำา ซงสวนผสมของบด
ขาวยำาทบานดนลานนมเอกลกษณเฉพาะตวกอปร
กบในปพ.ศ.2555วสาหกจชมชนบานดนลานได
รบรางวลวสาหกจชมชนดเดนประจำาปดวยเหตผล
ทกลาวมาขางตน ผวจยจงสนใจศกษาการจดการ
วสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลาน ทามกลาง
กระแสโลกาภวตนและการแขงขนกนในปจจบนของ
กลมวสาหกจชมชนดวยกนเองพรอมทงวเคราะห
สถานการณปจจบนโดยใชการวเคราะห SWOT
ตลอดจนแนวทางการพฒนาผลตภณฑชมชนโดย
ไดรบมาตรฐานสนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑเพอ
ใหขอคนพบทไดนนเปนประโยชนตอชาวบาน
ชมชนบานดนลานในการพฒนาศกยภาพของ
ชมชนใหสามารถจดการตนเองไดอยางยงยน
ตลอดจนเปนแนวทางการพฒนาการจดการ
กลมวสาหกจอนตอไป
วตถประสงคการวจย
เพอศกษาการจดการและแนวทางการ
พฒนาผลตภณฑชมชนบดขาวยำาบานดนลาน
4 กนกกาญจน เมองแกว, กษดศ มวงจนทร, อทย ปรญญาสทธนนทบดขาวย�าบานดนลาน : การจดการวสาหกจชมชนเพอการยกระดบ...
วธการศกษา
งานวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ ใชการ
สมภาษณแบบเจาะลก การสนทนากลม และการ
สงเกตแบบมสวนรวมเปนเครองมอรวบรวมขอมล
ภาคสนาม โดยมผ ใหขอมลหลก คอ นางแจว
คำาสวรรณประธานกลมวสาหกจชมชนบดขาวยำา
บานดนลาน และสมาชกกลมวสาหกจชมชนบด
ขาวยำา จำานวน 10 คน และผใหขอมลรอง คอ
พฒนากรอำาเภอบางกลำาและเกษตรอำาเภอบางกลำา
จำานวน4คนรวมกบการศกษาเอกสารและงานวจย
ทเกยวของ จากนนนำาขอมลทไดมาวเคราะหเชง
เนอหาและเขยนรายงานผลโดยการพรรณนา
วเคราะหโดยเรมตนศกษาและรวบรวมขอมลตงแต
เดอนสงหาคม2557-กมภาพนธ2559
ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ
ความเขาใจวาดวยการจดการวสาหกจ
ชมชน ดงน ดานการวางแผน เปนกจกรรมท
เกยวกบอนาคตประกอบดวยหลายขนตอนดานการ
บรหารกลม ในการจดการกลมวสาหกจชมชนจะ
ตองเนนการมสวนรวมของสมาชก ดานการตลาด
การตลาดจะตองมการจดการการผลตใหเหมาะสม
กบศกยภาพของชมชนและของตลาดดานการผลต
วสาหกจชมชนตองทราบวาตนเองมทกษะและ
ความสามารถในการผลตอะไร ดานการพฒนา
ผลตภณฑ เปนดานทชวยพฒนาผลตภณฑใหม
คณภาพและดานการเงนและบญชองคกรการเงน
ในชมชน เปนเครองมอหนงทชาวบานใชเปน
เครองมอในการพฒนา(เสรพงศพศ,2552)
บททบทวนวาดวยการวเคราะหปจจย
ภายในและภายนอก (SWOT)
(SWOT analysis) เปนการวเคราะห
สถานการณของวสาหกจชมชนเองเพอใหสามารถ
นำามาวเคราะหศกยภาพการทำางานของวสาหกจ
ชมชนเองเพอการพฒนาและแกไขปญหาใหตรงจด
โดยจดแขงคอจดเดนหรอจดแขงซงเปนผลมา
จากปจจยภายใน โดยเปนขอดทเกดจากสภาพ
แวดลอมภายในวสาหกจชมชนเองจดออนคอจด
ดอยหรอจดออนซงเปนผลมาจากปจจยภายในซง
เป นป ญหาหรอข อบกพรองท เกดจากสภาพ
แวดลอมภายในตาง ๆ ของวสาหกจชมชนเอง
โอกาส คอ โอกาสซงเกดจากปจจยภายนอก
(ศรวรรณเสรรตนและคณะ,2550)
ความเขาใจวาดวยหลก POSDCORB
Planningการวางแผนเปนการวางเคาโครง
กจกรรมซงเปนการเตรยมการกอนลงมอปฏบต
Organizing การจดองคการเปนการกำาหนด
โครงสรางขององคการ โดยพจารณาใหเหมาะสม
กบงาน Staffing การจดบคลากรปฏบตงานเปน
เรองทเกยวกบการบรหารทรพยากรมนษยใน
องคการนนเองDirectingการอำานวยการเปนภาระ
กจในการใชศลปะในการบรหารงานเชนภาวะผนำา
Coordinatingการประสานงานเปนการประสานให
สวนตางๆของกระบวนการทำางานมความตอเนอง
กน Reporting การรายงานเปนกระบวนการและ
เทคนคของการแจงใหผบงคบบญชาตามชน และ
Budgeting การงบประมาณเปนภารกจทเกยวกบ
การวางแผนการทำาบญชการควบคมเกยวกบ
การเงนและการคลง(วรรณพรรณรกษชน,2555)
ผลการศกษา
รจกวสาหกจชมชนบดขาวย�าบานดน
ลาน
วสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลานตงอย
ทบานเลขท5หมท 15ตำาบลทาชางอำาเภอบาง
กลำาจงหวดสงขลาบดขาวยำาเปนสนคาทเกดจาก
ความรวมมอรวมใจกนของคนในชมชน โดยม
นางแจวคำาสวรรณประธานกลมชาวบาน ในนาม
วสาหกจชมชนบดขาวยำาจงหวดสงขลาไดรวบรวม
สมาชกในชมชนมาสรางรายไดเสรมจากการทำานำา
บดขาวยำาซงไดรบการสบทอดภมปญญาตอเนอง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 5 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
กวาสบปดวยเหตทชมชนบานดนลานเปนชมชนท
อย ตดกบคลองบางกลำา โดยชาวบานสวนใหญ
ประกอบอาชพหลกทำาประมง ดงนนชาวบานเลย
นำาปลาซงเปนทรพยากรของชมชนทเหลอจากการ
บรโภคและจำาหนายมาแปรรปเปนปลาหมกเพอทำา
เป นนำาบดข าวยำา ทงยงเป นภมป ญญาของ
บรรพบรษทสบทอดกนมา นอกจากทำานำาบด
ขาวยำาบรโภคกนในชวตประจำาวนแลวยงทำาใหเกด
เปนกลมอาชพเสรมสรางรายไดใหครอบครวตอมา
หลงจากนนกมหนวยงานภาครฐเขามาชวยเหลอใน
ดานของทนทรพยและดานวชาการทำาใหทางกลม
มการพฒนาผลตภณฑบดขาวยำาใหมความหลากหลาย
และเปนทต องการของตลาดมากขน ปจจบน
วสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลานสามารถขยาย
ชองทางการตลาดและเปนทรจกอยางกวางขวาง
การจดการวสาหกจชมชนบดขาวย�า
บานดนลาน
การจดการวสาหกจชมชนบดขาวยำาบาน
ดนลาน ครอบคลมเนอหาทงดานการบรหารกลม
ดานการวางแผนงานธรกจดานการผลตดานการ
พฒนาผลตภณฑ ด านการตลาด ด านการ
ประชาสมพนธ ดานการเงน และดานการบญช
(ตารางท1)
ตารางท 1การจดการวสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลาน
ประเดนการจดการ ผลการวเคราะห
ดานการบรหารกลม ไมมการเลอกตงคณะกรรมการบรหารกลมเหมอนกบกลมวสาหกจ
ชมชนอนแตอาศยความผกพนของคนในชมชน
ดานการวางแผนงานธรกจ มแผนพฒนาการผลตใหไดมาตรฐาน เพอการพฒนาผลตภณฑสระดบ
5ดาวและแผนการตอบสนองความพงพอใจสงสดของลกคา
ดานการผลต ใชวตถดบทมอยแลวในทองถนจงไมเสยคาใชจายมากนก
ดานการพฒนาผลตภณฑ ไดรบงบประมาณจากหลายหนวยงานในการพฒนาผลตภณฑโดยเปลยน
บรรจภณฑและฉลากใหม
ดานการตลาด วางตำาแหนงผลตภณฑใหมโดยกระจายสนคาใหครอบคลมทกพนทใน
อำาเภอหาดใหญและใกลเคยง
ดานการเงน แหลงเงนทนมาจากทนสวนตวของสมาชกกลมและเงนสนบสนนจาก
หนวยงานภาครฐโดยมเงนปนผลใหกบสมาชกอกดวย
ดานการบญช จดทำาบญชรายรบและรายจายอยางชดเจนทำาใหทราบถงผลการดำาเนนงาน
ฐานะทางการเงนและความมนคงของกลม
ทมา:วเคราะหขอมลโดยผวจย(2559)
6 กนกกาญจน เมองแกว, กษดศ มวงจนทร, อทย ปรญญาสทธนนทบดขาวย�าบานดนลาน : การจดการวสาหกจชมชนเพอการยกระดบ...
ทงนยงใชการวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน โดยใชหลก POSDCORB เปนเครองมอในการ
วเคราะห(แผนภาพท1)
POSDCORB
P = การวางแผน
O = การจดองคกร
S = การจดคนเขาทำงาน
D = การสงการ
Co = การประสานงาน
R = การรายงาน
B = การงบประมาณ
แผนภาพท 1 POSDCORBเครองมอวเคราะหการจดการ
ทมา:วรรณพรรณรกษชน(2555)
P=Planningการวางแผนมการวางแผนงานในการปฏบตงานของกลมทกครงโดยการวางแผน
งานนเปนการวางแผนรวมกนของสมาชกทกคน
O=Organizingการจดองคกรมการจดโครงสรางองคกรโดยเลอกประธานรองประธานเลขานการ
ประชาสมพนธการตลาดและเหรญญกของกลม
S=Staffingการจดคนเขาทำางานมการคดเลอกสมาชกทมความถนดในแตละดานมาทำางานโดย
จะเลอกคนใหตรงกบงานมากทสด
D=Directingการสงการมการตดสนใจอยตลอดเวลาโดยนำาการตดสนใจนนมาเปลยนเปนคำาสง
และคำาแนะนำาทงยงตองเปนผนำาทดดวย
Co=Co-ordinatingการประสานงานมการประสานงานของฝายตางๆไดเปนอยางดโดยสอสารกน
อยางสมำาเสมอ
R = Reporting การรายงาน มการประชมในทกเดอน โดยเปนการรายงานผลการดำาเนนงาน
ทผานมาในแตละฝาย
B=Budgetingการงบประมาณมการจดทำาบญชรายรบ-รายจายอยเปนประจำา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 7 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
นอกจากจะใชหลกPOSDCORBในการวเคราะหแลวกลมยงใชการวเคราะหSWOTเพอประเมน
สถานการณอกดวย(ตารางท2)
ตารางท 2 สถานการณของกลมโดยใชการวเคราะหSWOT
จดแขง (Strengths) จดออน (Weaknesses)
1.ผลตภณฑไดรบการรบรองมาตรฐานผลตภณฑ
อย.มผช.และฮาลาล
2. ผลตภณฑเนนใชวตถดบจากภายในทองถนท
ปลอดภยและไมใสวตถกนเสย
3.ผลตภณฑสามารถเกบไวไดนาน
1. บรรจภณฑเปนขวดแกว หากเกดการกระแทก
ระหวางการขนสงจะทำาใหแตกเสยหายไดงาย
2.ผลตภณฑเปนทรจกเพยงภายในทองถน
3. เครองมอในการผลตเปนเพยงอปกรณภายใน
ครวเรอน
4. แรงงานทใชในการผลตมจำานวนไมแนนอน
ขนอยกบเวลาวางของสมาชกซงมกไมตรงกน
โอกาส (Opportunities) อปสรรค (Threats)
1.องคกรปกครองสวนทองถนใหการสนบสนนงบ
ปร ะมาณและ ให คำ า ป ร กษา ในกา รพฒนา
กระบวนการผลตใหมคณภาพดยงขน
2. หนวยงานราชการใหการสนบสนนในการหา
ตลาด
1.คแขงขนมจำานวนมาก
2. การเขามาของผประกอบการรายใหมสามารถ
ทำาไดงาย
ทมา:วเคราะหขอมลโดยผวจย(2559)
จะเหนไดวาการวเคราะหสถานการณของ
กลมโดยการใชการวเคราะหSWOTนนทำาใหทาง
กลมไดทราบถงปจจยภายในและปจจยภายนอกท
สงผลกระทบตอกลมและการวเคราะหดงกลาวนยง
สงผลใหทางกลมพจารณาแกไขจดออนและเพม
มาตรการปองกนแกไขอปสรรคภายในกลมไดเปน
อยางด ดงนนทางกล มจงใชหลกการวเคราะห
SWOT และ หลกการ POSDCORB ในการ
วเคราะหสถานการณของกลมอกดวย
แนวทางการพฒนาผลตภณฑชมชนเพอ
ยกระดบมลคาสนคา
วสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลานยงม
แนวทางการพฒนาผลตภณฑชมชนเพอยกระดบ
มลคาสนคาโดยไดรบมาตรฐานสนคาหนงตำาบล
หนงผลตภณฑโดยเรมจากการเตรยมความพรอม
ในการเขารบการคดสรร และการขอเครองหมาย
รบรองมาตรฐานสนคาทงนกเพอนำาไปสการยก
ระดบมลคาของสนคา(แผนภาพท2)
8 กนกกาญจน เมองแกว, กษดศ มวงจนทร, อทย ปรญญาสทธนนทบดขาวย�าบานดนลาน : การจดการวสาหกจชมชนเพอการยกระดบ...
1. การเตรยมความพรอม
เขารบการคดสรรสนคา
หนงต�าบล หนงผลตภณฑ
2. การขอ
เครองหมายรบรอง
มาตรฐานสนคา
3. การยกระดบ
มลคาสนคา
กรอบในการคดสรรสนคา
หนงต�าบลหนงผลตภณฑ
-สามารถสงออกโดยมความ
แขงแกรงของตราผลตภณฑ
- ผลตอย างต อเนองและ
คณภาพคงเดม
- ความมมาตรฐานโดยม
คณภาพและสรางความพง
พอใจแดลกคา
- มประวตความเปนมาของ
ผลตภณฑ
คณสมบตของผผลตผประกอบการ
และผลตภณฑทสามารถสมครเขา
รบการคดสรร
- เปนผผลตผประกอบการOTOPท
มชออยในการสำารวจและลงทะเบยน
เปนผผลตผประกอบการ OTOP ป
พ.ศ. 2557-2558 ของจงหวดหรอ
กรงเทพมหานคร
- เปนผลตภณฑทไดแจงไวในการ
สำารวจและลงทะเบยนผผลตผประกอบ
การปพ.ศ.2557-2558
- ผลตภณฑตามขอ 2 ตองผานการ
รบรองมาตรฐานตามทกฎหมาย
กำาหนดหากผลตภณฑใดไม มข อ
กำาหนด
การขอเครองหมายรบรองมาตรฐาน
สนคา
- เครองหมายรบรองมาตรฐานสนคา เปน
เคร อ งหมายท บ งบอกถ ง คณภาพของ
ผลตภณฑว าผลตภณฑนนมคณภาพได
มาตรฐานและปลอดภยตอผบรโภค ทำาใหผ
บรโภคมนใจในคณภาพของผลตภณฑมากยง
ขนทงนผผลตผประกอบการOTOPทจะเขา
สการคดสรรสดยอดหนงตำาบลหนงผลตภณฑ
เพอจดระดบผลตภณฑ 1-5 ดาว ไดนน
ผลตภณฑนน ๆ จะตองไดรบการรบรอง
มาตรฐานอยางใดอยางหนง อยางนอย 1
มาตรฐาน และกลมวสาหกจชมชนบดขาวยา
กได รบการรบรองมาตรฐานสนคาหลาย
มาตรฐานทางกลมจงพรอมทจะเขารบการคด
สรรสดยอดสนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑใน
ไตรมาสน
แผนภาพท 2 แนวทางการพฒนาผลตภณฑชมชนเพอยกระดบมลคาสนคา
ทมา:วเคราะหขอมลโดยผวจย(2559)
สรปและอภปรายผล
ในสมยกอนชาวบานไดมการใชประโยชน
จากการนำาทรพยากรในทองถนมาแปรรปเพอให
เกดการสบทอดภมปญญาทเปนองคความรของ
ชาวบานและเกดการพฒนาททำาใหเกดความยงยน
อยางตอเนองของ“นำาบดขาวยำา”เพอสรางรายได
ใหกบชาวบานในทองถนและนำาไปสการรวมตวกน
ของชาวบานเพอจดตงวสาหกจชมชน สอดคลอง
กบขอคนพบของศภธณศรเตมสงวนวงศ(2556)
ทศกษาในประเดนความสำาเรจทางธรกจของผ
ประกอบการทไดรบการคดสรรสดยอดสนคาหนง
ตำาบลหนงผลตภณฑในระดบ4-5ดาวพบวาการ
ทผลตภณฑแตละผลตภณฑจะประสบความสำาเรจ
ไดนนจะตองมาจากความสามคครวมมอรวมใจกน
ของสมาชกภายในกล ม และการทจะใหกล ม
วสาหกจชมชนอยรอดไดนนนอกจากสนคาดงกลาว
จะชวยสรางรายได ลดรายจายของสมาชกภายใน
กล มแลว ยงเปนตวกลางในการทจะเชอมโยง
สมาชกกลมไวดวยกนอกจงจะนำามาซงความสำาเรจ
ของกลมไดในอนาคต
นอกจากวสาหกจชมชนจะชวยสรางรายได
ลดรายจายใหกบสมาชกกลมแลว ในการกอตง
วสาหกจชมชนขนมาถอเปนธรกจชมชนอยางหนง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 9 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ทมชาวบานในขมชนรวมกนเปนเจาของและ
วสาหกจชมชนเหลานคงหลกไมพนธรรมาภบาล
เพอการจดการและการพฒนาวสาหกจชมชนไปส
การพฒนาอยางยงยนซงเปนไปในทศทางเดยวกบ
สดเฉลม ศสตราพฤกษ และไพศาลบรรจสวรรณ
(2558) ซงศกษาวสาหกจชมชนสนธวฒน โดย
อธบายวาเปนไปตามองคประกอบทสำาคญของการ
เปนวสาหกจชมชนนนคอ ชมชนเปนเจาของและ
ผดำาเนนการ ผลผลตมาจากกระบวนการในชมชน
ทรพยากรหรอวตถดบมาจากภายในชมชนหรอ
ภายนอกกรณทจำาเปน การรเรมสรางสรรคเปน
นวตกรรมของชมชน มฐานภมปญญาทองถน
ผสมผสานภมปญญาสากล มกระบวนการเรยนร
เปนหวใจมการพงตนเองของครอบครวและชมชน
เปนเปาหมายและเมอพจารณาในกรอบหลก
ธรรมาภบาลในสวนการบรหารจดการ4ดานไดแก
ดานการบรหารจดการคนดานการจดการผลตดาน
การจดการตลาด และดานการเงน เมอวสาหกจ
ชมชนตองควบคไปกบการจดการกยอมตองควบค
ไปกบธรรมาภบาลดวยเชนกน
อกทงในสวนของการพฒนาวสาหกจชมชน
ใหสความยงยนโดยแตละกลมสามารถพฒนากลม
ตนเองไดหลากหลายวธแตวธการทจะพฒนา
ศกยภาพของกลมไดอยางเหนชดนนกคอ การ
วเคราะหสถานการณของกลมโดยการใช การ
วเคราะห SWOT ซงการวเคราะหนเปนการ
วเคราะหทมความสำาคญอยางมากในการดำาเนน
กจการภายในกลมเชนเดยวกบสกญญาดวงอปมา
(2557)ทยำาวาวสาหกจชมชนประสบผลสำาเรจและ
สามารถยนหยดตอไปไดจำาเปนจะตองศกษาบรบท
และสภาวการณของวสาหกจชมชนจดออนจดแขง
โอกาสอปสรรคทเกดขนตลอดจนการศกษาสภาพ
ปญหาและศกยภาพทแทจรงของวสาหกจชมชน
โดยใหทกคนมสวนรวมในการกำาหนดนโยบาย
สงเสรมใหมการรวมกลมวสาหกจชมชนเครอขาย
อยางเปนรปธรรมเพอสรางความเขมแขงตลอดจน
การพฒนาภาวะผนำาและการมสวนรวมของของใน
ชมชนทองถน เพอใหเกดการพฒนาอยางยงยน
และยงเชอมโยงกบ ขตตยา ขตยวรา (2558) ท
กลาววา การพฒนากลมวสาหกจชมชนใหมความ
เขมแขงและสามารถพงตนเองไดจงจำาเปนตอง
ศกษาบรบทและสภาวการณของวสาหกจชมชนใน
เรองจดแขงจดออนโอกาสอปสรรคทเกดขนของ
วสาหกจชมชน ตลอดจนสงเสรมใหเกดการรวม
กลม แลกเปลยนเปนเครอขายเพอเพมศกยภาพ
ดวยการพฒนาจากการวจยเชงปฏบตการแบบม
สวนรวมทงนผลการวจยยงสอดคลองกบสกญญา
อธปอนนต(2550)ทศกษาบรบทและสถานการณ
ของวสาหกจชมชนโดยการสงเกตการประชมการ
จดเวทเรยนรและนำาขอมลมาวเคราะหเชงคณภาพ
เพอทจะไปสการวเคราะหSWOTวสาหกจนนตอ
ไป ดงนนวสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลานก
เชนกนนนคอ จะพฒนาไดตองเรมจากการศกษา
บรบทภายในกลมวาสถานการณปจจบนนนเปน
อยางไร ซงผวจยกไดศกษาสถานการณปจจบน
ดงกลาวแลวใหกลมนำาไปพฒนาศกยภาพของตน
ตอไป
นอกจากนในสวนของตวผลตภณฑตองม
การพฒนาอยตลอดเวลาเพอใหตอบสนองตอความ
ตองการของผบรโภค สอดคลองกบ จฑามาศ
นวฒน และคณะ (2558) ทศกษาในประเดนการ
พฒนาผลตภณฑแยมผลไมเพอสขภาพของกลม
วสาหกจชมชนบานหวยนำากน พบวา การพฒนา
ผลตภณฑอยเสมอนนเปนจดเดนอยางหนงของ
กลม โดยผลตภณฑของกลมมกแปลกใหมและ
ตอบสนองตอความตองการของผบรโภคอยเสมอ
ทำาใหกลมวสาหกจชมชนบานหวยนำากนเปนทรจก
ในนามของแยมผลไมเพอสขภาพ ซงปจจบนน
สภาพตลาดมการแขงขนสงและความกาวหนาของ
เทคโนโลยเปนไปอยางรวดเรว ทำาใหมผลตภณฑ
ใหมในตลาดจำานวนมาก สงผลใหวงจรชวตของ
ผลตภณฑสนลง ผลตภณฑใหมทจะอยรอดไดใน
ตลาดจงจำาเปนตองมการพฒนาผลตภณฑใหม
ความใหม แตกตาง และเพอใหเปนผลตภณฑท
10 กนกกาญจน เมองแกว, กษดศ มวงจนทร, อทย ปรญญาสทธนนทบดขาวย�าบานดนลาน : การจดการวสาหกจชมชนเพอการยกระดบ...
สอดคลองตรงกบลกษณะความตองการของ
ผบรโภคอยเสมอ
เชนเดยวกบ วลย หตะโกวท และคณะ
(2550)ทศกษาในประเดนของการพฒนาผลตภณฑ
พรกแกงสำาเรจรปเพอการสงออกพบวาการพฒนา
ผลตภณฑพรกแกงโดยการทำาในรปแบบผงนน
สามารถยดอายการเกบไวไดนาน แตง ายตอ
การขนสงทำาใหตอบโจทยผบรโภคยคใหมไดอยาง
ลงตว จากทกลาวมาขางตนในสวนของบดขาวยำา
บานดนลานกไดมการพฒนาผลตภณฑอยเสมอ
ทงนกเพอตอบสนองตอความตองการของผบรโภค
โดยจะมเจาหนาทจากภาครฐเปนคนใหความรและ
ควบคมดแลตลอดการผลต เพอใหการผลตได
มาตรฐานมคณภาพและปลอดภยตอผบรโภค
ทงนวสาหกจชมชนตองประกอบดวยองค
ประกอบหลายอยางหลายกระบวนการหลายขนตอน
นอกจากจะร จกวสาหกจชมชนวากอตงขนมา
ไดอยางไรจะอยรอดตอไปในอนาคตไดอยางไรโดย
การพฒนาวสาหกจชมชนนน ตวผลตภณฑตอง
ตอบสนองตอผบรโภคสงสด ในลำาดบตอมาการ
เตรยมความพรอมสำาหรบกลมเพอรบมอกบปจจย
ภายนอกทอาจจะกระทบกบกลมทามกลางกระแส
โลกาภวตนโดยกลมวสาหกจชมชนบดขาวยำาบาน
ดนลานไดมการจดการในดานตางๆ เปนระบบมาก
ขนซงมความสมพนธโดยตรงกบการใชทรพยากร
ของกลมเพอนำาทรพยากรไปใชใหเกดประโยชน
ดวยจดมงหมายสำาคญในการบรรลเปาหมายของ
กลมอยางมประสทธภาพมากทสด ดงท อนรกษ
อาทตยกวน และขจรศกด วงศวราช (2557) ได
กลาวถงการจดการวสาหกจชมชนไววาหมายถง
การจดการสงเหลาน ดานการบรหารกลม อาศย
ความสมพนธและความสนใจของคนในชมชนโดย
เน นการพ งพาซ ง ก นและกน เพ อ ให บรร ล
วตถประสงครวมกนในการสรางอาชพลดรายจาย
เพมรายไดใหแกสมาชกกลมดานการวางแผนงาน
ธรกจมการจดทำาแผนธรกจเพอเปนแนวทางในการ
ดำาเนนธรกจในระยะยาวและเปนตวชวดความ
สำาเรจของการดำาเนนธรกจดานการผลตคำานงถง
การใชวตถดบทมอย แลวในทองถนโดยมงเนน
คณภาพและมาตรฐานในการผลตเปนสวนสำาคญ
อกทงยงมสวนผสมซงเปนเอกลกษณเฉพาะตว
ดานการพฒนาผลตภณฑมการพฒนาตอยอดและ
สรางมลคาเพมใหกบตวผลตภณฑ โดยเนนความ
โดดเดนทางดานความคดเชงสรางสรรค. ดานการ
ตลาดมการใชกลยทธทางการตลาดและคำานงกลม
เปาหมายในการขยายฐานผบรโภคเปนหลก ดาน
การประชาสมพนธเนนการประชาสมพนธผานสอ
Socialmedianetworkและการประชาสมพนธแบบ
ปากตอปาก และดานการเงนและการบญช โดย
แหลงเงนทนในการจดตงกลมมาจากสองแหลงดวย
กนนนคอ ทนสวนตวของสมาชกภายในกลมท
ลงหนกนและเงนสนบสนนจากหนวยงานอกทงยง
มการจดทำาบญชรายรบรายจายของกลมอยาง
ชดเจนซงจะทำาใหเปนประโยชนตอการวางแผนใน
การดำาเนนธรกจในแตละปของกลมในอนาคตได
สอดคลองกบขอคนพบของพทธมนสวรรณอาสน
(2556)ทศกษาในประเดนการพฒนาศกยภาพดาน
บญช การเงนของวสาหกจชมชนกลมตดเยบบาน
ดอกแดงอำาเภอดอยสะเกดจงหวดเชยงใหมพบวา
กลมวสาหกจชมชนนนไดใชประโยชนจากขอมล
ทางบญชการเงน เชน ในการกำาหนดราคาขายได
อยางสมเหตสมผล สามารถจดทำาผลการดำาเนน
งาน สามารถเปนระบบโปรงใส ตรวจสอบจาก
สมาชกได และกลมมความเขมแขงทางดานบญช
การเงนโดยมปจจยเสรมมาจากสมาชกกลมมความ
รความเขาใจในการจดทำาบญชครวเรอน สมาชก
กลมจงสามารถประยกตความรของตนเองเขาส
ระบบบญชการเงนกลมไดซงสงผลทำาใหระบบบญช
กลมมความแขงแรงมากขนจงเปนขอดอยางหนงใน
การทำาบญชขนภายในกลม
การจดการวสาหกจชมชนดงกลาวขางตน
ดำาเนนไปเพอยกระดบมลค าสนค าให ได รบ
มาตรฐานสนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑ ทงน
วสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนลานปจจบนไดรบ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 11 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
มาตรฐานสนคาอยในระดบ3ดาวและกำาลงจะเขา
รบการคดสรรสดยอดสนค าหน งตำาบลหนง
ผลตภณฑในระดบ 4-5 ดาว กลมจงตองเตรยม
พรอมตอการเขารบการคดสรร โดยการไดรบ
มาตรฐานสนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑนน
ประกอบดวย 2ขนตอน ไดแก ขนตอนแรกการ
เตรยมความพรอมกอนเขารบการคดสรรสดยอด
สนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑและขนตอนทสอง
การขอเครองรบรองมาตรฐานสนคา ซงขนตอนน
ถอวาสำาคญอยางยงในการเขารบการคดสรร
เนองจากหากผลตภณฑไมมเครองหมายรบรอง
มาตรฐานสนคากจะเขารบการคดสรรไมไดหรอถา
มแลวอยางนอยผลตภณฑละหนงมาตรฐานเพยง
เทานกสามารถเขารบการคดสรรสดยอดสนคาหนง
ตำาบลหนงผลตภณฑไดแลวสอดคลองกบขอคนพบ
ของโชตกาปงแปงและคณะ(2557)ทอธบายวา
การเขาสมาตรฐานสนคาจะชวยสรางความมนใจให
กบผ บรโภคตอการบรโภคผลตภณฑวามความ
ปลอดภยไดรบการรบรองทมมาตรฐานและไดการ
รบรองจากองคกรตางๆทมความนาเชอถอทวา
หากผลตภณฑใดไมมเครองหมายมาตรฐานสนคา
จะทำาใหผ บรโภคขาดความมนใจในการบรโภค
จนถงขนไมเลอกบรโภคผลตภณฑนนไปเลยกลม
วสาหกจชมชนทก ๆ กล มจงจำาเปนจะตองม
เครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาอยางนอย 1
มาตรฐาน เพอการนตถงคณภาพของผลตภณฑ
กลาวโดยสรปไดวาบดขาวยำาเปรยบเสมอนมรดก
ทางภมปญญาอนทรงคณคาของทองถนจงจำาเปน
ตองยกระดบมลคาผลตภณฑชมชนนโดยผลกดน
ใหกลมวสาหกจชมชนบดขาวยำาบานดนผานการ
คดสรรสดยอดสนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑใน
ระดบ3ดาวซงเปนการสรางคณคาเพอทจะพฒนา
ไปสการสรางมลคาไดอยางยงยน อยางไรกตาม
ผลตภณฑบดขาวยำาจะดำารงอยตอไปไดหรอไมนน
ยอมขนอยกบคนรนใหม หากคนรนใหมรวมคด
รวมพฒนาบดขาวยำากจะยงคงอยคกบทองถนใน
ทางตรงขามหากไมคดจะสานตอยอมเปนการทอด
ทงอนาคตและภมปญญาทบรรพบรษไดสงสมมา
อยางนาเสยดาย
ขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะการน�าผลการวจยไปใช
โดยทระบบการตลาดของกลมยงมปญหา
และอปสรรคอยบาง ดงนนกลมจงใชการวเคราะห
SWOT และ POSDCORB ในการสงเสรมการ
จดการในดานการขายและออกแบบการตลาด
รปแบบใหม ๆ รวมทงการวเคราะหการจดการทง
7ดานโดยใหสมาชกในกลมไดเขามามสวนรวมใน
การดำาเนนการเพอทจะสามารถพฒนาตอยอดการ
ตลาดไดตอไป
ขอเสนอแนะการวจยครงตอไป
ควรศกษาการทำางานของหนวยงานภาครฐ
จากการเขามามสวนรวมในการสนบสนนและ
สงเสรมวสาหกจชมชนตลอดจนการวเคราะหปจจย
ดานตางๆเพอนำาไปสการประเมนผลและกำาหนด
นโยบายในการปฏบตงานของทางภาครฐตอไป
12 กนกกาญจน เมองแกว, กษดศ มวงจนทร, อทย ปรญญาสทธนนทบดขาวย�าบานดนลาน : การจดการวสาหกจชมชนเพอการยกระดบ...
เอกสารอางอง
ขตตยา ขตยวรา. (2558). การถายทอดความรเรองแผนธรกจเพอพฒนาวสาหกจชมชนของกลมอาชพหตถกรรม
ชมชนปงยางคกอำาเภอหางฉตรจงหวดลำาปาง.วารสารการพฒนาชมชนและคณภาพชวต,3(3),261-269.
จฑามาศ นวฒน และคณะ. (2558). การพฒนาผลตภณฑแยมผลไมเพอสขภาพของกลมวสาหกจชมชนบาน
หวยนำากนอำาเภอเวยงปาเปาจงหวดเชยงราย.วารสารการพฒนาชมชนและคณภาพชวต,3(2),151-159.
โชตกาปงแปงและคณะ.(2557).กระบวนการพฒนาวสาหกจชมชนผลตภณฑแคบหมบานหมอตำาบล
ปงยางคกอำาเภอหางฉตรจงหวดลำาปาง.วารสารการจดการ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลย
ราชภฏลำาปาง,7(1),106-116.
ปตกาลธยานนท.(2552).การพฒนากระบวนการผลตนำาบดสตลาดโลก.วารสารกรมวทยาศาสตรบรการ,
57(179),18-20.
พทธมน สวรรณอาสน. (2556). การพฒนาศกยภาพดานบญชการเงนของวสาหกจชมชนกลมตดเยบบาน
ดอกแดงอำาเภอดอยสะเกดจงหวดเชยงใหม.วารสารการพฒนาชมชนและคณภาพชวต,1(1),43-52.
เยาวลกษณแกวยอด.(2555).การวเคราะหปจจยในการพฒนาวสาหกจชมชนโดย SWOT.ในรายงาน
การวจยการศกษาการบรหารจดการกลมวสาหกจชมชนแปรรปไมไผในเขตปฏรปทดน ตำาบล
ถำาฉลองอำาเภอเมองจงหวดอตรดตถ.หนา21.
วรรณพรรณรกษชน.(2555).ทฤษฎ POSDCORB. สบคนจากhttp://applerakchon.blogspot.com
วลย หตะโกวท และคณะ. (2550).การพฒนาผลตภณฑพรกแกงสำาเรจรปเพออตสาหกรรมการสงออก.
วารสารวชาการและวจยมทร.พระนคร,1(1),9-20.
ศรวรรณเสรรตน.(2550).การบรหารการตลาดยคใหม.กรงเทพฯ:ธระฟลมและไซเทกซ.
ศภธณศร เตมสงวนวงศ. (2556). ปจจยสความสำาเรจทางธรกจของผประกอบการทไดรบการคดสรร
สดยอดสนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑระดบ5ดาวอำาเภอสนทรายจงหวดเชยงใหม.วารสาร
การพฒนาชมชนและคณภาพชวต,1(1),31-41.
สกญญา ดวงอปมา. (2557). แนวทางการพฒนาศกยภาพการจดการทดของวสาหกจชมชนในจงหวด
กาฬสนธ.วารสารการพฒนาชมชนและคณภาพชวต,2(2),133-139.
สกญญา อธปอนนต. (2550). รายงานการวจยเรองกลยทธการพฒนาวสาหกจชมชนเพอการพงตนเอง
ป2550.กรงเทพฯ:กรมสงเสรมการเกษตร.
สดเฉลม ศสตราพฤกษ และไพศาล บรรจสวรรณ. (2558). ธรรมาภบาลเพอการจดการและการพฒนา
วสาหกจชมชน.วารสารการพฒนาชมชนและคณชวต,3(3),271-281.
เสรพงศพศ.(2552).คมอการทำาวสาหกจชมชน.กรงเทพฯ:พลงปญญา.
สำานกคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2559).แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
ฉบบท10-11.สบคนจากhttp://www.nesdb.go.th/
สำานกงานเลขานการสงเสรมวสาหกจชมชม.(2558).วสาหกจชมชนนาร.สบคนจากhttp://www.sceb.doae.go.th
อนรกษ อาทตยกวน และขจรศกด วงศวราช. (2557). การจดการสนคา OTOP แบบมสวนรวมเชงบรณาการ
ใหเขาสระดบ4ถง5ดาว:กรณศกษาผลตภณฑทองถนกนเชยงเลาฮวก.วารสารการจดการ
คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏลำาปาง,7(2),26-37.
แนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยว แหลงทองเทยวทาง
ประวตศาสตรขององคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมา*
Guidelines for developing local administration roles in tourism
promotion of historical site Nakhon Ratchasima province*
กาญจนาคงภรมย1
KanjanaKongpirom1
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาสภาพการดำาเนนงานและปญหาการสงเสรมการทองเทยว
แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรขององคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมาและหาแนวทางการ
พฒนาการสงเสรมการทองเทยวแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรขององคกรปกครองสวนทองถนจงหวด
นครราชสมา โดยใชวธวจยเชงปรมาณจากแบบสอบถามในการสรปสภาพการดำาเนนงานและปญหาการ
สงเสรมการทองเทยวมกลมตวอยางคอองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมาจำานวน52แหง
ทมพนทรบผดชอบดแลแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรฯ โดยกำาหนดกลมตวอยางแบบจำาเพาะเจาะจง
จำานวน156คนเมอไดผลการวเคราะหเชงปรมาณนำามาจดเปนขอคำาถามในการสมภาษณแบบมโครงสราง
โดยวธวจยเชงคณภาพซงมผใหขอมลจำานวน10คนคอหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนและนกวชาการ
ทเกยวของกบการสงเสรมทองเทยวผลการวจยพบวาควรมการประสานความรวมมอระหวางหนวยงาน
ในพนทในการบรณาการบคลากรงบประมาณและแหลงขอมลเพอเพมประสทธภาพในการสำารวจจดทำา
ขอมลแหลงทองเทยวตลอดจนควรใหหนวยงานทเกยวของกบแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรเขามาม
สวนรวมในการเสนอแนะและพจารณาแนวทาง วางแผนงานรวมกนในการพฒนาแหลงทองเทยวทาง
ประวตศาสตรอกทงตองเปดโอกาสใหประชาชนในพนทตลอดจนภาคเอกชนมสวนรวมในการเสนอแนะแนว
ทางการจดกจกรรมเพอสงเสรมการทองเทยวควรใหหนวยงานภาคเอกชนหรอสถาบนการศกษาทมความ
เชยวชาญ มาเปนทปรกษาดานการสงเสรมการตลาดแหลงทองเทยว และใหมตวแทนของหนวยงานท
เกยวของมสวนในการเปนคณะกรรมการทปรกษาสงเสรมใหเกดภาคเครอขายของภาคประชาชนในการ
พฒนาแหลงทองเทยวอยางตอเนองในทกระดบและทกมต นอกจากนตองจดทำาแผนการพฒนาลวงหนา
โดยกำาหนดระยะเวลาการใชแผนงานควรมกลไกปองกนความไมตอเนองอนเนองมาจากการเปลยนนโยบาย
*งานวจยนไดรบทนอดหนนจากบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาปการศกษา3/25571 นกศกษาปรญญาโท, หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏ
นครราชสมา
* This research was supported by Graduate school of Nakhon Ratchasima Rajabath University, budget
academicyear3/20141 Master’sStudentofMasterdegreeofpublicadministrationinpublicadministration,NakhonRatchasimaRajabath
University
14 กาญจนา คงภรมยแนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยว...
ควรมความรวมมอในการใชแผนเพอพฒนาในระยะยาวและกำาหนดเปนนโยบายแผนยทธศาสตรการพฒนา
ทชดเจน
ค�าส�าคญ : การพฒนาการสงเสรมการทองเทยว, แหลงทองเทยวทางประวตศาสตร, องคกรปกครอง
สวนทองถน
Abstract
Thisresearchaimedtostudytheoperationandproblemsofhistoricalsitedevelopmentand
promotion in the local administration, and explore guidelines for developing and promoting a
historicalsite inNakhonRatchasimaprovince.Quantitativequestionnaireswereused fordata
collectiontoassumetheoverallofoperationandproblemsabouttourismpromotion.Thesubjects
were156respondentswhohadtheresponsibilityofhistoricalsitesfrom52localadministrations
inNakhonRatchasimaprovincewithpurposivesampling.Afterthesamplingastructured-interview
was defined by questionnaire data analysis. The structured interview was used to ask 10
respondentswhoworksasgovernmentagencies,privatesector,andtourismpromotionexperts.
The finding showed that it should collaborate with local agencies to integrate human
resources, budgets, and information resources to increase the effectiveness of a tourism
information survey. All stakeholders should also participate for giving ideas or guidelines on
planningabout localhistoricalsitedevelopment.Toallowpeople inthe localareaandprivate
sector to collaborate about tourism promotion guidelines and suggestions was also needed.
Public sectors or education institutes and experts on tourismmarketing promotion should be
consultedfortourismdevelopment.TheAdvisoryBoardshouldhavestakeholders’representatives
ontheteam.Peoplenetworkswerealsoimportantfordevelopingtourismcontinuouslyatalllevels
andalldimensions.Moreover,advanceddevelopmentplansshouldprovideaworkschedule..
Stakeholdersshouldcollaborateonplanusagetodeveloptourisminthelongtermandsetclear
policyandstrategiesfortourismdevelopment.
Keywords : tourismdevelopmentandpromotion,historicalsite,localadministration
บทน�า
การทองเทยว เปนปจจยทางเศรษฐกจท
สำาคญของไทย เพราะสามารถสรางรายไดใหแก
ประเทศไทยเปนจำานวนมาก จากขอมลของกรม
การทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา
พบวา ในเดอนมกราคม – ธนวาคม 2557 มนก
ทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวในประเทศ
จำานวนทงสน24,779,768คนทำาใหประเทศไทยม
ร าย ได จ ากการท อ ง เท ย วม ม ลค า ส งกว า
1,147,653.49 ลานบาท (กระทรวงการทองเทยว
และกฬา,กรมการทองเทยว,2557)ขณะทรายได
จากการท องเทยว ในภาครวมของจงหวด
นครราชสมาณเดอนมกราคม2558มรายไดจาก
การทองเทยวมมลคาสงถง1,780.41ลานบาทจาก
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 15 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
นกทองเทยวทเขามาทองเทยวจำานวน848,331คน
(รายงานสถานการณทองเทยวเทยวในประเทศไทย,
ออนไลน,2558)แสดงใหเหนวาแมในภาวะปจจบน
ททวโลกตองเผชญกบปญหาเศรษฐกจทซบเซาแต
แหลงทองเทยวของไทยกยงไดรบความนยมเปนอน
ดบตนๆ ของโลก จากรายงานดานการทองเทยว
ฉบบป 2014 ขององคการการทองเทยวแหง
สหประชาชาตหรอUNWTOระบวาไทยเปนอนดบ
10 ของประเทศทมผ นยมมาทองเทยวทวโลก
(UNWTOTourismHighlights,2014:6)รฐบาล
จงใหความสำาคญกบการทองเทยวเปนอนดบตนๆ
โดยการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวในรปแบบ
ของการทองเทยวหลากหลายรปแบบเพอสนบสนน
และดงดดใหนกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยว
และจายซอของในประเทศมากขน (ฉลองศร
พมลสมพงศ, 2554) โดยเฉพาะการกำาหนดเปน
นโยบายและยทธศาสตรทสำาคญของประเทศ ซง
ทำาใหอตสาหกรรมการทองเทยวมความสำาคญ
นอกจากเปนแหลงรายไดทสำาคญแลว โครงสราง
รายไดของการทองเทยวไทยจากอดตจนถงปจจบน
มการเปลยนแปลงไปในทศทางทดขน รายไดจาก
การทองเทยวทเคยกระจกตวอยในสวนกลาง ได
ขยายออกไปสภมภาคตางๆ ซงไดชวยสรางความ
เจรญและสรางรายไดรวมถงทำาใหแหลงทองเทยว
ในทองถนไดรบการรจกมากขน
ความนยมในการทองเทยวของนกทองเทยว
ทเพมมากขน จงทำาใหกจกรรมการทองเทยวม
หลากหลายแตกตางกนไปตามแตวตถประสงคและ
รปแบบนน ๆ ซงรปแบบของการทองเทยว ตาม
มาตรฐานแหลงทองเทยวของกรมการทองเทยวม
ทงสน12แหลง(กรมการทองเทยว,สำานกพฒนา
แหลงทองเทยว, 2548) โดยแหลงทองเทยวทาง
ประวตศาสตร ถอวาเปนแหลงทองเทยวทมความ
สำาคญ ซงเปนแหลงทองเทยวประเภททมนษย
สรางขน มคณคาทางประวตศาสตร โบราณคด
ศาสนา วฒนธรรม และสงคมรวมถงความผกพน
ทางจตใจตอชนร นหลง ประเทศไทยมแหลง
โบราณคดและประวตศาสตรจำานวนมาก กระจาย
อยตามภาคตางๆ ทวประเทศไทย มความเปน
เอกลกษณทางสถาปตยกรรมและศลปกรรมเฉพาะ
ในแตละทองถน จงเปนจดดงดดทสำาคญดานการ
ทองเทยวสรางรายไดใหกบทองถนตลอดจนสราง
ความเพลดเพลนและการไดเขาใจตอประวตศาสตร
และโบราณคดในทองถนนนๆ บนพนฐานของความ
รบผดชอบและมจตสำานกตอการรกษามรดกทาง
วฒนธรรมและคณคาของสภาพแวดลอมโดยทชมชน
ในทองถนมสวนรวมตอการบรหารจดการทองเทยว
ซงแหลงทองเทยวดงกลาวมกจะไดรบการขน
ทะเบยนเปนโบราณสถาน–โบราณวตถหรอชมชน
และแหลงโบราณคดเมองโบราณจากกรมศลปากร
แตกมบางแหงทยงไมไดรบการขนทะเบยนเปน
โบราณสถานของชาตแตจะไดรบการสำารวจและระบ
ในฐานขอมลภมสารสนเทศของกรมศลปากร
จากการสำารวจของกรมศลปากรเพอจดทำา
ฐานขอมลระบบภมสารสนเทศ โครงการสำารวจ
แหลงมรดกทางศลปวฒนธรรม กรมศลปากร ใน
จงหวดนครราชสมา พบวาแหลงโบราณคดทาง
ประวตศาสตรมจำานวน442แหงและไดรบการขน
ทะเบยนเปนโบราณสถานของกรมศลปากรซงเปน
แหลงทองเทยวตามมาตรฐานคณภาพแหลง
ทองเทยว ทางประวตศาสตร ของสำานกพฒนา
แหลงทองเทยว กรมการทองเทยว กระทรวงการ
ทองเทยวและกฬาจำานวน101แหงกระจายอยใน
องคกรปกครองสวนทองถนแตละอำาเภอ (กรม
ศลปากร,ฐานขอมลระบบภมสารสนเทศโครงการ
สำารวจแหลงมรดกทางศลปวฒนธรรม, ออนไลน,
2557) ซงบางแหงไดรบการดแลและพฒนาเปน
แหลงทองเทยวของทองถนทมชอเสยง ในขณะท
บางแหงไมไดรบการดแลเทาทควรตามสภาพของ
ภารกจหนวยงานทเปลยนแปลงไปตามแตละทองท
ซ งการจะทำ า ให แหล งท อง เท ยวทาง
ประวตศาสตรมความสำาคญและไดรบการดแลนน
องคกรปกครองสวนทองถนจงเปนสวนสำาคญ ใน
การพฒนาแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร
16 กาญจนา คงภรมยแนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยว...
เนองจากเปนองคกรภาครฐทใกลชดชมชนและ
แหลงทองเทยวมากทสด รจกและเขาใจพนทเปน
อยางดสามารถกำาหนดทศทางและแนวทางในการ
พฒนาการทองเทยวในพนทใหสอดคลองกบบรบท
ของพนทได สอดคลองกบการทองคกรปกครอง
สวนทองถนไดรบการถายโอนภารกจ“การสงเสรม
การทองเทยว” ในระดบทองถน โดยใหองคกร
ปกครองสวนทองถนวางแผนการทองเทยวการ
ปรบปรงดแลบำารงรกษาสถานททองเทยวจดทำา
สอประชาสมพนธตามมาตรา16 (8)มาตรา16
(13)มาตรา17(ภ)มาตรา23(19)และพระราช
บญญตนโยบายการทองเทยวแหงชาตพทธศกราช
2551 กำาหนดใหมผ แทนองคกรปกครองสวน
ทองถนเขารวมเปนคณะกรรมการในทกระดบโดย
กำาหนดใหตวแทนจากองคกรปกครองสวนทองถน
รวมเปนคณะกรรมการนโยบายการทองเทยวแหง
ชาต (ท.ท.ช.) จะเหนไดวาองคกรปกครองสวน
ทองถนเปนกลไกสำาคญในการประสานงานกบ
องคกรหรอหนวยงานอนๆ ในระดบตางๆ เพอ
สงเสรมการทองเทยวโดยเฉพาะการทองเทยวทาง
ประวตศาสตร เนองจากเปนผดแลฐานทรพยากร
การทองเทยวรวมถงการพฒนาโครงสรางพนฐาน
เพอรองรบการทองเทยวในทองถนซงองคกร
ปกครองสวนทองถนในจงหวดนครราชสมา ม
จำานวนทงสน334แหง(สำานกงานคณะกรรมการ
การเลอกตงประจำาจงหวดนครราชสมา, ออนไลน,
2558) ในจำานวนนมองคกรปกครองสวนทองถน
จำานวน52อปท.ทมพนทรบผดชอบดแลแหลงทอง
เทยวทางประวตศาสตรในจงหวดนครราชสมาและ
ไดขนทะเบยนกบกรมศลปากร จำานวน 101 แหง
(กรมสงเสรมการปกครองทองถน,ออนไลน,2557)
เปนผดแลรบผดชอบตามอำานาจหนาทขององคกร
ปกครองสวนทองถนนน ๆ ตามพระราชบญญต
กำาหนดแผนและขนตอนการกระจายอำานาจใหแก
องคกรปกครองสวนทองถนพ.ศ.2542(2542:1)
องคกรปกครองสวนทองถนจงเปนกลไกสำาคญใน
การประสานงานกบองคกรหรอหนวยงานอนๆ ใน
ระดบตางๆเพอสงเสรมการทองเทยวเนองจากเปน
ผ ดแลฐานทรพยากร การทองเทยวและพฒนา
โครงสร างพนฐานเพอรองรบการท องเทยว
(เทดชายชวยบำารง,2552:76)ซงการสงเสรมการ
ทองเทยวควรม 6 ดาน คอ 1) ดานการสำารวจ
จดทำาขอมลแหลงทองเทยว 2) ดานการปรบปรง
วางแผน ดแลรกษาและพฒนาแหลงทองเทยว
3) ดานการสงเสรมการตลาดแหลงทองเทยว
4) ดานการพฒนาสงอำานวยความสะดวกและ
บรการแหลงทองเทยว 5) ดานการมสวนรวมของ
ชมชนและหนวยงานทองถนในการพฒนาแหลง
ทองเทยว 6) ดานการกำาหนดนโยบายและแผน
ยทธศาสตรในการพฒนาแหลงทองเทยว
ผวจยไดตระหนกถงความสำาคญดงกลาว จง
ทำาใหผวจยศกษาแนวทางการพฒนาการสงเสรมการ
ทองเทยว แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรของ
องคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมา โดย
ศกษาสภาพการดำาเนนงานและปญหาดานการสงเสรม
การทองเทยวในปจจบนตลอดจนศกษาความเหนของ
ประชาชนตอบทบาทดานการสงเสรมการทองเทยว
เพอหาแนวทางในการพฒนาบทบาทดานการสงเสรม
การทองเทยว แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรของ
องคกรปกครองสวนทองถน จงหวดนครราชสมา อน
จะเปนประโยชนตอทองถนในการบรหารและพฒนา
พนฟแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรใหเกดความ
ยงยนในกบทองถนในภาครวมตอไป
วตถประสงคของการวจย
1. เพอศกษาสภาพการดำาเนนงานและ
ปญหาการสงเสรมการทองเทยว แหลงทองเทยว
ทางประวตศาสตรขององคกรปกครองสวนทองถน
จงหวดนครราชสมา
2. เพอศกษาแนวทางการพฒนาการ
ส งเสรมการท องเทยว แหล งท องเทยวทาง
ประวตศาสตรขององคกรปกครองสวนทองถน
จงหวดนครราชสมา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 17 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
วธการศกษา
การวจยในครงนเปนการนำาวธวจยเชง
ปรมาณ(QuantitativeResearch)และวธวจยเชง
คณภาพ(QualitativeResearch)มาศกษาแนวทาง
การพฒนาการสงเสรมการทองเทยวแหลงทองเทยว
ทางประวตศาสตรขององคกรปกครองสวนทองถน
จงหวดนครราชสมา โดยผวจยไดกำาหนดแนวทาง
และรปแบบวธการดำาเนนการวจยดงน
ระเบยบวธวจยเพอตอบวตถประสงค
ขอท 1
การศกษาสภาพการดำาเนนงานและปญหา
การสงเสรมการทองเทยว แหลงทองเทยวทาง
ประวตศาสตร ขององคกรปกครองสวนทองถน
จงหวดนครราชสมา
ประชากร กลมตวอยาง และผใหขอมล
1. ประชากร ได แก องค กรปกครอง
สวนทองถนจงหวดนครราชสมาจำานวน52อปท.
ทมพนทรบผดชอบดแลแหลงท องเทยวทาง
ประวตศาสตร ในจงหวดนครราชสมา ซงขน
ทะเบยนกบกรมศลปากร จำานวน 101 แหง ตาม
ขอมลจากสวนวจยและพฒนาระบบ รปแบบและ
โครงสรางสำานกพฒนาระบบรปแบบและโครงสราง
กรมสงเสรมการปกครองทองถนเปนขอมลทศกษา
ป พ.ศ. 2558 (สำานกพฒนาระบบรปแบบและ
โครงสราง,กรมสงเสรมการปกครองทองถน,2558)
2. กลมตวอยาง ไดแก องคกรปกครอง
สวนทองถนจงหวดนครราชสมาจำานวน52อปท.
ทมพนทรบผดชอบดแลแหลงทองเทยวทางประวต
ศาสตรฯ ซงขนทะเบยนกบกรมศลปากร จำานวน
101 แหง โดยกำาหนดกลมตวอยางแบบจำาเพาะ
เจาะจง(PurposiveSampling)จำานวน156คน
3. ผใหขอมล ไดแก ผใหขอมลในองคกร
ปกครองสวนทองถนทเปนกลมตวอยาง ทง 52
อปท. กำาหนดผใหขอมลขององคกรปกครองสวน
ทองถน แหงละ 3 คนตอ อปท. ประกอบดวย
สมาชกฝายบรหารจำานวน1คนสมาชกฝายสภา
จำานวน1คนหวหนาฝายงานทมหนาทรบผดชอบ
ดานการทองเทยวหรอเจาหนาททไดรบมอบหมาย
ใหดแลเรองการทองเทยวจำานวน1คน(โดยอาศย
คำาสงหรอหนาทได รบจากผ บงคบบญชาของ
หนวยงานเปนสำาคญ)รวมผใหขอมลทงสน156คน
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล
แบบสอบถาม (Questionnaire) โดยเปน
แบบสอบถาม2ชดสำาหรบถามสภาพการดำาเนน
งานและปญหาการสงเสรมการทองเทยว แหลง
ทองเทยวทางประวตศาสตร ขององคกรปกครอง
สวนทองถนจงหวดนครราชสมา
การวเคราะหขอมล
ผวจยไดใชเกณฑสรางแบบสอบถามแบบ
มาตราสวนประมาณคา(Ratingscale)5ระดบ
เมอรวบรวมขอมลและแจกแจงความถแลว จะใช
คะแนนเฉลยของกลมตวอยางแบงระดบซงแบง
ออกเปน5ระดบคอมากทสดมากปานกลางนอย
นอยทสด โดยใชสถตพนฐานในการวจยในการหา
คาเฉลย และคาS.D.
ระเบยบวธวจยเพอตอบวตถประสงค
ขอท 2
การศกษาแนวทางในการพฒนาการสงเสรม
การทองเทยวแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรของ
องคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมา
ผใหขอมล
ผวจยไดนำาขอมลเกยวกบสภาพและปญหา
ทไดเกบขอมลเชงปรมาณ ซงไดนำามาจดเปน
ขอคำาถามในการสมภาษณโดยมผใหขอมลจำานวน
10คนโดยใชวธการเลอกกลมตวอยางแบบจำาเพาะ
เจาะจง(PurposiveSampling)โดยมเกณฑในการ
เลอกคอ ตองเปนนกวชาการดานการทองเทยว
เจาหนาทกรมศลปากร เจาหนาทประจำาอทยาน
หรอแหลงประวตศาสตร เจาหนาทสำานกงานการ
ทองเทยวแหงประเทศไทยเจาหนาทสำานกงานการ
ทองเทยวและกฬา และหนวยงานภาคเอกชน
สมาคมกลมธรกจผประกอบการดานการทองเทยว
ในพนทซงเปนทงหนวยงานภาครฐและเอกชนรวม
18 กาญจนา คงภรมยแนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยว...
ถงนกวชาการทเกยวของ
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล
ใชการสมภาษณแบบมโครงสราง (Struc-
tured Interview) โดยมขอคำาถามทไดจากการ
ว เคราะห ข อ มลในระเบยบว ธวจยเพ อตอบ
วตถประสงคขอท1ซงเปนขอมลสภาพการดำาเนน
งานและปญหาการสงเสรมการทองเทยว แหลง
ทองเทยวทางประวตศาสตร ขององคกรปกครอง
สวนทองถน 6 ดาน มาใชประกอบในการชนำาใน
กระบวนการสมภาษณแลวจงถอดบทสมภาษณ
เพอใชในการวเคราะหตอไป
การวเคราะหขอมล
ใชรปแบบการวเคราะหเนอหา (Content
Analysis)วเคราะหเนอหาจากการจดกลมของผให
ขอมลแลวนำามาเรยบเรยงเนอหาเชงพรรณนาเปน
แนวทางในการพฒนาการสงเสรมการทองเทยว
ขององค กรปกครองส วนทองถน ในจงหวด
นครราชสมา
ตวแปรทศกษา
แนวทางการพฒนาการส ง เสรมการ
ทองเทยว แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรของ
องคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมา
ซงผวจยไดกำาหนดตวแปรทศกษาดงน
2.1สภาพการดำาเนนงานและปญหาการ
ส งเสรมการท องเทยว แหล งท องเทยวทาง
ประวตศาสตรขององคกรปกครองสวนทองถน
2.1.1ดานการสำารวจจดทำาขอมลแหลง
ทองเทยว
2.1.2ดานการปรบปรงวางแผนดแล
รกษาและพฒนาแหลงทองเทยว
2.1.3ดานการสงเสรมการตลาดแหลง
ทองเทยว
2.1.4ดานการพฒนาสงอำานวยความ
สะดวกและบรการแหลงทองเทยว
2.1.5ดานการมสวนรวมของชมชนและ
หนวยงานทองถนในการพฒนาแหลงทองเทยว
2.1.6ดานการกำาหนดนโยบายและแผน
ยทธศาสตรในการพฒนาแหลงทองเทยว
2.2แนวทางการพฒนาการสงเสรมการ
ทองเทยว แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรของ
องคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมา
กรอบแนวคดการวจย
ผวจยไดศกษาและทบทวนวรรณกรรมตลอด
จนเอกสารงานวจยทเกยวของกบการสงเสรมการ
ทองเทยวบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถน
ทมตอการทองเทยวตลอดจนงานวจยดานการทอง
เทยว แลววเคราะหเปนตวแปรทศกษา ซงศกษา
จากแผนพฒนาการทองเทยวแหงชาตพทธศกราช
2555 – 2559 (กระทรวงการทองเทยวและกฬา,
2554 : 22) ศกษาจากมาตรฐานการสงเสรมการ
ทองเทยว (กระทรวงมหาดไทย, กรมสงเสรมการ
ปกครองทองถน,2549.:16)และสงเคราะหจาก
งานวจยทเกยวของ โดยสรปได 6 ดาน ไดแก
1) ดานการสำารวจ จดทำาขอมลแหลงทองเทยว
2)ดานการปรบปรงวางแผนดแลรกษาและพฒนา
แหลงทองเทยว3)ดานการสงเสรมการตลาดแหลง
ทองเทยว4)ดานการพฒนาสงอำานวยความสะดวก
และบรการแหลงทองเทยว 5) ดานการมสวนรวม
ของชมชนในการพฒนาแหลงทองเทยว 6) การม
สวนรวมของชมชนและหนวยงานทองถนในการ
พฒนาแหลงทองเทยว ซงผวจยไดนำามาสรปเปน
กรอบแนวคดเพอใชในการวจยภาพประกอบ1
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 19 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
สภาพการด�าเนนงานและปญหาการสงเสรมการ
ทองเทยว แหลงทองเทยวทางประวตศาสตร ของ
องคกรปกครองสวนทองถน
1. ดานการสำารวจจดทำาขอมลแหลงทองเทยว
2. ดานการปรบปรง วางแผน ดแลรกษาและ
พฒนาแหลงทองเทยว
3. ดานการสงเสรมการตลาดแหลงทองเทยว
4. ดานการพฒนาสงอำานวยความสะดวกและ
บรการแหลงทองเทยว
5. ดานการมสวนรวมของชมชนและหนวยงาน
ทองถนในการพฒนาแหลงทองเทยว
6. ดานการกำาหนดนโยบายและแผนยทธศาสตร
ในการพฒนาแหลงทองเทยว
แนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยว
แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรขององคกร
ปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมา
ภาพประกอบ 1กรอบแนวคดในการวจย
ผลการศกษา
จากการวเคราะหขอมลสามารถสรปผลการ
ศกษาดงน
ผลการศกษาจากระเบยบวธวจยเพอ
ตอบวตถประสงคขอท 1
1. ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามโดย
การคดเลอกจากองคกรปกครองสวนทองถน
จงหวดนครราชสมาจำานวน52อปท.กำาหนดกลม
ตวอยางแบบจำาเพาะเจาะจง (Purposive Sam-
pling)จำานวน156คนเปนเพศชายรอยละ46.20
เพศหญง รอยละ 53.80 มวฒการศกษาระดบ
มธยมศกษารอยละ9.62อนปรญญาหรอเทยบเทา
รอยละ36.54ระดบปรญญาตรรอยละ50.00และ
ระดบสงกวาปรญญาตร รอยละ 3.85 สำาหรบ
ประเภทหนาทในหนวยงานซงไดแก ฝายบรหาร
เทศบาลหรอองคการบรหารสวนตำาบล ฝายสภา
เทศบาลหรอองคการบรหารสวนตำาบลขาราชการ/
บคลากร/เจาหนาท ประจำาเทศบาลหรอองคการ
บรหารสวนตำาบล มจำานวนผตอบแบบสอบถาม
เทากนคดเปนรอยละ33.33
2. สภาพการดำาเนนงานการสงเสรมการ
ทองเทยวแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร ของ
องคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมาทง
6ดานโดยภาพรวมอยในระดบทมการดำาเนนงาน
มาก เมอพจารณารายดานพบวา ทกดานมการ
ดำาเนนงานอยในระดบมาก แตคาเฉลยและสวน
เบยงเบนมาตรฐานมจำานวนคานอยทสด 3 ดาน
ไดแก ดานการพฒนาสงอำานวยความสะดวกและ
บรการแหลงทองเทยว ดานการสงเสรมการตลาด
แหลงทองเทยว และดานการสำารวจ จดทำาขอมล
แหลงทองเทยว
3. ปญหาการสงเสรมการทองเทยว แหลง
ทองเทยวทางประวตศาสตร ขององคกรปกครอง
สวนทองถนจงหวดนครราชสมา ทง 6 ดาน โดย
ภาพรวม อยในระดบทมปญหามาก เมอพจารณา
รายดานพบวามปญหาระดบมาก4ดานมคาเฉลย
และสวนเบยงเบนมาตรฐานทจำานวนคานอยทสด
ไดแก ปญหาดานการสงเสรมการตลาดแหลง
ทองเทยวและปญหาระดบปานกลาง2ดานซงคา
เฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานมจำานวนคานอย
ทสด ไดแก ปญหาดานการสำารวจ จดทำาขอมล
แหล งท องเทยว และป ญหาด านการพฒนา
สงอำานวยความสะดวกและบรการแหลงทองเทยว
20 กาญจนา คงภรมยแนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยว...
ผลการศกษาจากระเบยบวธวจยเพอ
ตอบวตถประสงคขอท 2
จากการสรปผลการศกษาในระเบยบวธวจย
เพอตอบวตถประสงคขอท 1 ไดนำาไปสมภาษณผ
ใหขอมลซงเปนกลมผทเกยวของกบการสงเสรม
การทองเทยวสรปแนวทางการพฒนาการสงเสรม
การทองเทยวแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร
ขององคกรปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมา
แยกรายดานดงน
1. ดานการส�ารวจ จดท�าขอมลแหลง
ทองเทยว ควรมการประสานงานกนระหวาง
หนวยงานทเกยวของในการวางแผนงาน ขนตอน
รปแบบการสำารวจและรวบรวมปรบปรงขอมลแหลง
ทองเทยวใหมความเปนปจจบน ซงตองมการตง
คณะกรรมการรวมกนในระดบจงหวดโดยมผวา
ราชการจงหวดเปนประธานเพอใหการประสาน
ความรวมมอในการสำารวจจดทำาขอมลแหลงทองเทยว
ใหเปนไปดวยความเรยบรอยและควรมการบรณา
การขอมลตลอดจนการแลกเปลยนและพฒนา
บคลากรรวมกนขององคกรปกครองสวนทองถน
และหนวยงานทเกยวของเชนกรมศลปากร,ททท.
เปนตนในการสำารวจจดทำาขอมลแหลงทองเทยว
2. ดานการปรบปรง วางแผน ดแลรกษา
และพฒนาแหลงทองเทยวควรมการฝกอบรมให
อาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอนซงอยในความ
ดแลขององคกรปกครองสวนทองถนเขามาชวย
ดแลความปลอดภยในพนทแหลงทองเทยวโดย
ประสานความรวมมอจากตำารวจในการสนบสนน
การฝกอบรมนอกจากนควรสงเสรมการสราง
จตสำานกความรกความหวงแหนและตระหนกใน
ความสำาคญของการดแลรกษาแหลงทองเทยวทาง
ประวตศาสตรรวมกนระหวางประชาชนสำาหรบการ
จะดำาเนนการพฒนาพนทโดยรอบแหลงทองเทยว
ทางประวตศาสตร ควรตงคณะกรรมการทปรกษา
โดยมตวแทนจากหนวยงานทเกยวของเปนผให
คำาแนะนำาในการพฒนาเชนกรมศลปากร,ททท.,
กกท. เปนตน และควรประสานความรวมมอจาก
หนวยงานตางๆ ในการวางแผนพฒนาพนทแหลง
ทองเทยวโดยสนบสนนการจดกจกรรมเพอพฒนา
แหลงทองเทยว เชน การจดการแสดงแสงสเสยง
เปนตนทงนควรมการจดตงอาสาสมครดแลนกทอง
เทยวในการเปนผใหขอมลและอำานวยความสะดวก
3. ดานการสงเสรมการตลาดแหลงทอง
เทยว ควรสงเสรมและสนบสนนกจกรรมเชง
วฒนธรรมของทองถนนำามาเชอมโยงกบแหลงทอง
เทยวทางประวตศาสตรตลอดจนจดโปรแกรม
กจกรรมการทองเทยวทเหมาะสมมการพฒนารป
แบบการทองเทยวใหมความหลากหลายเชอมโยง
กบแหล งท องเทยวประเภทอนและสามารถ
ทองเทยวไดตลอดทกชวงเวลาพรอมกบตองมการ
จดสงอำานวยความสะดวกในการรองรบนกทอง
เทยวและตองมการปรบปรงขอมลสภาพแวดลอม
ของแหลงทองเทยวอยางสมำาเสมอเพอขอความ
รวมมอใหหนวยงานทเกยวของชวยประชาสมพนธ
เผยแพรแหลงทองเทยวตลอดจนตองสรางชองทาง
ในการประชาสมพนธทหลากหลายเชนสอโซเชย
ลมเดยตางๆและควรมการออกRoadShowนำา
เสนอขอมลผลตภณฑการทองเทยว สนคาชมชน
ตามกจกรรมตางๆ ระดบชาต และควรมการตง
คณะทำางานเพอศกษาวางแผนการตลาดใหกบ
แหลงทองเทยวโดยการขอความรวมมอกบสถาบน
การศกษาและหนวยงานทเกยวของตางๆ
4. ด านการพฒนาส งอ�านวยความ
สะดวกและบรการแหลงทองเทยว ควรสงเสรม
กจกรรมมคคเทศกใหกบเยาวชนในทองถนผานการ
สนบสนนการฝกอบรมและงบประมาณใหสถาน
ศกษาในพนท ซงเปนการพฒนาการใหบรการใน
แหลงทองเทยว ซงการจะดำาเนนการพฒนาสง
อำานวยความสะดวกในพนทแหลงทองเทยวควรได
รบคำาแนะนำาจากหนวยงานทเกยวของโดยการเชญ
หนวยงานนนมาเปนคณะกรรมการทปรกษารวม
โดยมการทำาแผนงานในการพฒนาพนทแหลงทอง
เทยวใหครบองคประกอบการเปนแหลงทองเทยว
ซงประกอบดวย ทพก อาหาร บรการสาธารณะ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 21 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
กจกรรมในแหลงทองเทยวเปนตนตลอดจนควรม
การจดตงศนยบรการนกทองเทยวแบบครบวงจรใน
บรเวณพนทแหลงทองเทยวเพออำานวยความ
สะดวกแกนกทองเทยวโดยอาจใหประชาชนนกเรยน
นกศกษาในทองถนเขามามสวนรวมควรปรบปรง
ปายประชาสมพนธปายขอมลสถานททองเทยวให
มความนาสนใจ ประยกตใชเทคโนโลยทเหมาะสม
โดยการขอความแนะนำาปรกษาจากหนวยงาน
ตางๆ และตองสงเสรมใหชมชนในทองถนผลต
สนคาของทระลกทสอถงสถานททองเทยวอยาง
ชดเจนเหมาะสมและสามารถผลตเองไดโดยงาย
โดยการขอคำาแนะนำาจากหนวยงานใหคำาปรกษา
และพฒนาฝมอเชนกรมพฒนาฝมอแรงงาน
5. ดานการมสวนรวมของชมชนและ
หนวยงานทองถนในการพฒนาแหลงทองเทยว
องคกรปกครองสวนทองถนควรสรางจตสำานก
ความเขาใจถงความสำาคญและการเปนเจาของรวม
กนในแหลงทองเทยวสงเสรมใหมคณะทำางานเพอ
ตดตามผลการปฏบตงานในการพฒนาแหลง
ทองเทยวกบประชาชนในพนทควรมการบรณาการ
การทำางานร วมกนกบหนวยงานทองถนกบ
หนวยงานทเกยวของในการพฒนาการสงเสรมการ
ทองเทยวโดยมคณะทำางานรวมระหวางหนวยงาน
ทองถนกบภาคประชาชนทงนตองมความจรงใจ
และใหความสำาคญกบภาคเอกชนในการเขาไปม
สวนรวมในการวางแผนงานโครงการ กจกรรมทง
ในระดบนโยบายหรอยทธศาสตรการพฒนาท
สงเสรมการทองเทยวซงตองตอบโจทยความ
ตองการของประชาชนทแทจรงควรเปดพนทรบฟง
ความตองการของประชาชนโดยเปดโอกาสใหชมชน
สถาบนการศกษาและภาคเอกชนในพนทเขามาม
ส วนร วมเปนกรรมการเพอเสนอแนะปรกษา
กจกรรมหรอโครงการททองถนไมสามารถดำาเนน
การไดตามเปาหมายโดยตองจดสรรงบประมาณให
ตามความเหมาะสม องคกรปกครองสวนทองถน
ควรส งเสรมให ประชาชนในพนทจดต งกล ม
เครอขายของชมชนและสงตวแทนเขารวมประชา
พจารณแผนพฒนาแหลงทองเทยวการจดกจกรรม
สงเสรมการทองเทยว ตลอดจนควรมการแลก
เปลยนขอมลดานการพฒนา รปแบบ การบรหาร
จดการกจกรรมสงเสรมการทองเทยวกบหนวยงาน
ทประสบความสำาเรจ
6. ดานการก�าหนดนโยบายและแผน
ยทธศาสตรในการพฒนาแหลงทองเทยว ควร
มการปรบปรงระเบยบการถายโอนภารกจการดแล
รกษาแหลงทองเทยวใหครอบคลมทงงบประมาณ
ในการดแลรกษาฯ ทสอดคลองกน และรวมกบ
หนวยงานตางๆ ในการกำาหนดทศทางแผนการ
พฒนาและแผนการแกไขปญหา เชน ความเดอน
รอนของประชาชนตอการพฒนาเสนทางคมนาคม
ทซอนทบพนทแหลงโบราณคด ควรมการกำาหนด
แผนยทธศาสตรการพฒนาการสงเสรมการทอง
เทยวในระยะยาว เสนอใหหนวยงานทดแลเพอ
พจารณาเสนอแนะซงจะทำาใหเกดความถกตอง
รวดเรวในการขออนญาตจดกจกรรมกระบวนการ
ศกษาหรอจดทำาโครงการสงเสรมการทองเทยว
ขนาดใหญควรใหภาคเอกชนหรอสถาบนทปรกษา
ทมประสบการณเปนผจดทำาโดยการบรณาการ
นโยบายและยทธศาสตรชาตนำามาปรบปรงและจด
ทำาแผนพฒนาทเกยวกบการสงเสรมการทองเทยว
ทางประวตศาสตรใหมความเปนปจจบนและตองม
กลไกในการขบเคลอนแผนยทธศาสตรไปสการ
ปฏบต และควรจดทำาบนพนฐานทประชาชนใน
พนทตองไดรบประโยชนสงสดและภาคประชาชน
ควรมสวนรวมในการประเมนผลและสะทอนปญหา
ทเกดขนจากแผนยทธศาสตรดงกลาวเพอนำาไปส
การปรบปรงใหมความเหมาะสมตอไป
อภปรายผล
1. สภาพการดำาเนนงานในปจจบนมการ
ดำาเนนงานมากในทกด าน ซงสอดคล องกบ
นครนทรเมฆไตรรตนและคณะ(2545)ไดสรปถง
ภารกจและอำานาจหนาทตามกฎหมายเฉพาะเปน
22 กาญจนา คงภรมยแนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยว...
ไปตามบทบาทหนาทตามกฎหมายท มอย คอ
พระราชบญญตกำาหนดแผนและขนตอนการ
กระจายอำานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน
พทธศกราช2542ซงใหองคกรปกครองสวนทองถน
วางแผนการทองเทยวการปรบปรงดแลบำารงรกษา
สถานททองเทยว จดทำาสอประชาสมพนธ ตาม
มาตรา16(8)มาตรา16(13)มาตรา17(14)มาตรา
23 (19) และมาตรา 24 (12) ประกอบกบอำานาจ
หนาทตามกฎหมายจดตงของแตละประเภทของ
องคกรปกครองสวนทองถน การดำาเนนการเหลาน
จงมกอยในรปแบบของการพฒนาเชงกายภาพโดย
รอบแหลงทองเทยวการจดกจกรรมเพอสงเสรมการ
ทองเทยวและการทำาประชาสมพนธแหลงทองเทยว
2. ปญหาการสงเสรมการทองเทยวทง6ดาน
พบวา ดานการปรบปรง วางแผน ดแลรกษาและ
พฒนาแหลงทองเทยว,ดานการสงเสรมการตลาด
แหลงทองเทยว, ดานการมสวนรวมของชมชน
และหนวยงานทองถนในการพฒนาแหลงทองเทยว
และดานการกำาหนดนโยบายและแผนยทธศาสตร
ในการพฒนาแหลงทองเทยวมปญหาอยในระดบมาก
เปนผลเนองมาจากปญหาในการประสานงานกน
ระหวางหนวยงานทองถนและหนวยงานหลกทดแล
แหลงทองเทยวสอดคลองกบศตพงษสนทรารกษ
(2546)ไดสรปวาบทบาทหนาทขององคกรปกครอง
สวนทองถนในการดแลและจดการการทองเทยวจะ
ตองอาศยการประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ
จงจะทำาใหกำาดำาเนนงานเกดความรวดเรวอกทงขอ
จำากดทางดานกฎหมายทไมให อำานาจหนาท
โดยตรงในการจดการแหลงทองเทยว ทำาใหเกด
ความลาชาและไมตอเนองเมอจะดำาเนนการพฒนา
แหลงทองเทยวทางประวตศาสตร
ปญหาอกประการคอการทประชาชนไมไดม
สวนรวมในการวางแผนและนโยบายสงเสรมการ
ทองเทยวอยางสงผลใหการดำาเนนการพฒนาสงเสรม
การทองเทยวทงการจดกจกรรมตางๆในระยะยาว
ไมประสบความสำาเรจสอดคลองกบวชพลอนนนท
(2553) ทสรปปญหาอนเกดจากการทประชาชน
ไมมสวนรวมในการกำาหนดนโยบายการกำาหนด
นโยบายในระยะยาวทกมต ทำาใหการวางแผนใน
การพฒนาแหลงทองเทยวไมตอเนองสงผลกระทบ
ตอการบรหารจดการแหลงทองเทยวทำาใหไมเกด
ประสทธภาพในการจดการระยะยาว
3. แนวทางการพฒนาการสงเสรมการทอง
เทยวแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรขององคกร
ปกครองสวนทองถนจงหวดนครราชสมา พบวา
แนวทางการดำาเนนงานในการสำารวจ จดทำาขอมล
แหลงทองเทยว ตองอาศยการประสานความรวม
มอโดยใชแนวทางการบรณาการระดบจงหวดโดย
ใชขอไดเปรยบจากอำานาจหนาททมอยในการดงให
หนวยงานและภาคทเกยวของเขามารวมทำางาน
หรอแกไขปญหาดวยกน(ชายนำาภาววมล,2547)
ซงจะชวยใหเกดความรวดเรวในการดำาเนนงาน
ทงการสำารวจจดทำาขอมลแหลงทองเทยวและชวย
ขบเคลอนการประสานงานในดานอนๆทเกยวของ
กบการสงเสรมการทองเทยวทำาใหเกดประสทธภาพ
ในการดำาเนนงานทด
สวนทสำาคญในการสงเสรมการทองเทยวคอ
การใหประชาชนในพนทไดเขามามสวนในการดแล
รกษาแหลงทองเทยวโดยการสรางสำานกในการรก
หวงแหน เปนเจาของรวมกนกบภาคสวนตางๆ
ผ านกลไกทมฐานมาจากการมส วนร วมของ
ประชาชนและการสรางจตสำานกรวมกนในพฒนา
และปรบปรงแหลงทองเทยวใหสอดคลองกบแผน
พฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน (เทดชาย
ชวยบำารง. 2552) และสอดคลองกบ Jerusha
BloyerGreenwood(2006)ซงไดสรปการอาศยกา
รบรณากบชมชนผานการสงเสรมจตสำานกทดใน
การอนรกษหวงแหนแหลงทองเทยวของหนวยงาน
รฐในพนททตองสรางใหเกดกระบวนการรวมกน
ของชมชนไมใชเฉพาะกลมใดกลมหนงหนงอนจะ
ส งผลให เกดความย งยนในระยะยาวต อไป
สอดคลองกบแนวคดของ เทดชาย ชวยบำารง
(2552) ทสรปวาการพฒนาแหลงทองเทยวหรอ
กจกรรมการทองเทยวให เกดความยงยนใน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 23 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ระยะยาวควรสราง “กลไก” การจดการทมฐานมา
จากการมสวนรวมของชมชน หากการจดการม
ความเขมแขงกจะสามารถบรหารจดการการทอง
เทยวอยางถกทศทางและกอใหเกดผลกระทบในเชง
ลบนอยทสดตลอดจนเกดความยงยนในการพฒนา
แหลงทองเทยวตลอดไปซงการจดทำาแผนงานใน
การพฒนาดงกลาวตองมความสอดคลองครอบคลม
มาตรฐานการเปนแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร
(สำานกพฒนาแหลงทองเทยว.2550:3)เชนเดยว
กบการสงเสรมการตลาดแหลงทองเทยวทดคอ
การนำาเสนอแหลงทองเทยวและกจกรรมทมผานชอง
ทางใหมๆเชนการออกRoadShowเสนอผลตภณฑ
การทองเทยวโปรโมชนทางการทองเทยวทนาสนใจ
การเลอกใชชองทางในการประชาสมพนธทเขาถง
กลมเปาหมายไดงาย สอดคลองกบขนตอนการ
พฒนาการทองเทยวเชงสรางสรรคในบรบทการทอง
เทยวไทย(ภรวจนเดชอม.2556)และสอดคลอง
กบมาฆะขตตะสงคะและคณะ(2549)ทสรปวาใน
ระยะยาวการสงเสรมการทองเทยวควรมกระบวนการ
จดทำาแผนยทธศาสตรระยะยาวในการพฒนาแหลง
ทองเทยวใหไดประสทธภาพ โดยมการทำาประชา
พจารณใหประชาชนในพนทไดรบทราบและเสนอ
แนะแนวทางเพอปรบปรงแผนยทธศาสตรเหมาะสม
โดยอาศยการมสวนรวมของประชาชนในการรวม
กำาหนดแนวทาง การปรบปรงและทบทวนแผน
ยทธศาสตรน
ขอเสนอแนะ
1. ขอเสนอแนะในเชงนโยบาย
รฐบาลควรมการปรบปรงพระราชบญญต
กำาหนดแผนและขนตอนการกระจายอำานาจใหแก
องคกรปกครองสวนทองถนพ.ศ.2542หรอออก
ระเบยบเพมเตมทเกยวกบการสงเสรมการทอง
เทยวโดยใหครอบคลมการถายโอนทงภารกจและ
งบประมาณปรบปรงโครงสรางภารกจบคลากร
ของกรมศลปากร โดยถายโอนคณะกรรมการ
พจารณาการขอใชพนทในแหลงทองเทยวทาง
ประวตศาสตรของกรมศลปากรไปประจำาในแตละ
ภมภาคเพอความสะดวกรวดเรว ไมตองนำาเขา
สวนกลางเพอพจารณา กระทรวงมหาดไทยควร
ออกระเบยบทเปนกลไกสรางความตอเนองในการ
ดำาเนนงานทเกดขนจากการเปลยนผบรหารทองถน
และควรมการจดตงคณะกรรมการรวมระหวาง
ภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานท
เกยวกบการสงเสรมการทองเทยวหนวยงานทดแล
แหลงทองเทยว และภาคประชาชนในการกำากบ
ดแลวางแผนการพฒนาแหลงทองเทยงเทยวทาง
ประวตศาสตรใหเกดความยงยนและตองใหอำานาจ
แกคณะกรรมการในการแกไขปญหาทเกยวกบการ
พฒนาการสงเสรมการทองเทยวในการดำาเนนงาน
ทมขอจำากดดานบคลากรทมความเชยวชาญเฉพาะ
ทางดานการทองเทยวของตองพฒนาทกษะใหกบ
บคลากรทมอยหรอเพมบคลากรทมความรเฉพาะ
ทางในรปแบบอาสาสมครหรอใชวธการบรณาการ
บคลากรจากหนวยงานททำาหนาทเกยวกบการ
สงเสรมการทองเทยว
2. ขอเสนอแนะในเชงปฏบต
2.1 ดานการสำารวจ จดทำาขอมลแหลง
ทองเทยวองคกรปกครองสวนทองถนควรมการพด
คยกบกรมศลปากรพนทเพอรวมวางแนวทางทจะ
ดำาเนนการทไมใหเกดการซำาซอนในการดำาเนนการ
และควรเสนอเรองใหผวาราชการจงหวดเพอใหม
การประชมจดตงคณะกรรมการบรณาการการ
ทำางานรวมกนของสองหนวยงานตอไป
2.2 ดานการปรบปรง วางแผน ดแล
รกษาและพฒนาแหลงทองเทยว ควรสรางรความ
เขาใจทถกตองในการดแลรกษาแหลงทองเทยว
โดยอาศยความรวมมอจากกรมศลปากรในการเผย
แพรขอมลความรซงเปนการสรางจตสำานกในการ
รกษหวงแหนและแสดงความเปนเจาของรวมกนใน
การดแลรกษาแหลงทองเทยว
2.3ดานการสงเสรมการตลาดแหลง
ทองเทยว ควรเพมชองทางในการประชาสมพนธ
24 กาญจนา คงภรมยแนวทางการพฒนาการสงเสรมการทองเทยว...
แหลงทองเทยว สนคาและบรการการทองเทยว
ดวยสอโซเชยลมเดยพรอมทงประสานตดตามขอมล
ขาวสารการออกRoadShowเพอแสดงศกยภาพ
ของแหลงทองเทยวในพนทตลอดจนโปรโมชนและ
ผลตภณฑชมชนทสงเสรมและดงดดนกทองเทยว
2.4 ดานการพฒนาสงอำานวยความ
สะดวกและบรการแหลงทองเทยวควรเนนไปทการ
พฒนาและสงเสรมดานการบรการในแหลงทองเทยว
โดยประสานใหสถานศกษาตลอดจนประชาชน
ในพนทเขามาเปนอาสาสมครการทองเทยวเพอ
คอยใหขอมลเกยวกบแหลงทองเทยวและอำานวย
ความสะดวกตางๆใหกบนกทองเทยวและองคกร
ปกครองสวนทองถนควรปรบปรงสำานกงานให
สามารถรองรบการเปนศนยบรการนกทองเทยว
กอนทำาแผนงานโครงการเพอจดตงศนยบรการ
นกทองเทยวแบบถาวรตอไป
2.5 ดานการมสวนรวมของชมชนและ
หนวยงานทองถนในการพฒนาแหลงทองเทยวควร
สงเสรมใหประชาชนและหนวยงานตางๆ เขามาม
สวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวตงแตเรม
กระบวนการวางแผนจนกระทงการประเมนผลท
เกดขนจากโครงการนนๆซงควรเรมตนจากการจด
ทำาแบบสอบถามความคดเหนตลอดจนการ
สมภาษณเชงลกจากกลมประชาชน ภาคธรกจ
เอกชน ภาครฐไดแกหนวยงานตางๆ แลวนำามา
ปรบปรงแกไขดำาเนนการตอไปทงนควรแจงความ
คบหนาของโครงการหรอกจกรรมอนๆ ใหกบ
ประชาชนไดรบทราบขอมลขาวสารอยางตอเนอง
2.6 ดานการกำาหนดนโยบายและแผน
ยทธศาสตรในการพฒนาแหลงทองเทยว องคกร
ปกครองสวนทองถนควรเปดโอกาสใหประชาชนใน
พนไดมสวนในการกำาหนดแนวทางในการพฒนา
แหลงทองเทยว โดยอาจเปนรปแบบของการจด
ประชาคมหมบานและเมอไดแผนยทธศาสตรระยะ
ยาวแล วควรจดให มการลงนามรบรองแผน
ยทธศาสตรทประชาชนมสวนในการจดทำาเพอให
เปนกลไกใหเกดความตอเนองในการพฒนาแหลง
ทองเทยวทางประวตศาสตร
3. ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยครง
ตอไป
ควรมการศกษาเปรยบเทยบกบแหลง
ทองเทยวในรปแบบอนๆ เพอใหเหนถงสภาพการ
ดำาเนนงานและปญหาการสงเสรมการทองเทยวท
หลากหลาย อนจะนำาไปสแนวทางการพฒนาการ
สงเสรมการทองเทยวทครอบคลม นอกจากนควร
ศกษาประเดนการสรางกลไกในการพฒนาการ
สงเสรมการทองเทยวขององคกรปกครองสวน
ทองถนกบภาคประชาสงคม และควรมการศกษา
ประเดนการหาแนวทางการพฒนาการสงเสรมการ
ทองเทยวดานการมสวนรวมของชมชนและหนวย
งานทองถนในการพฒนาแหลงทองเทยว เพอให
เกดความชดเจนกบองคกรปกครองสวนทองถนใน
การพฒนาสงเสรมการทองเทยวใหเกดความยงยน
กตตกรรมประกาศ
งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจยจาก
มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา โดยบณฑต
วทยาลย ประจำาปการศกษา 3/2557 และสำาเรจ
เรยบรอยเปนไปตามความมงหมายในการศกษา
ผวจยขอขอบพระคณดร.ณฏฐนทองดทไดกรณา
ชแนะแนวทาง ในการแกไขปรบปรงใหงานวจยน
จนประสบผลสำาเรจและอ.จระศกดถนดคาซงชวย
เหลอแนะนำาการศกษาคนควางานวจยอกทงยงได
รบความกรณาจากผทรงคณวฒผเชยวชาญทได
กรณาตรวจสอบเครองมอและใหคำาแนะนำาในการ
ปรบปรงเครองมอใหมคณภาพ และสามารถนำาไป
เกบรวบรวมขอมลไดจนเปนผลสำาเรจ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 25 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
กรมการทองเทยว. สำานกพฒนาแหลงทองเทยว. (2550).คมอการประเมนมาตรฐานการทองเทยวทาง
ประวตศาสตร.พมพครงท2.กรงเทพฯ:กรมการทองเทยว.
กรมการปกครอง. (2542).พระราชกำาหนดแผนและขนตอนการกระจายอำานาจใหแก องคกรปกครอง
สวนทองถน พทธศกราช 2542 และแกไขเพมเตมพทธศกราช 2542.กรงเทพฯ:สวนทองถน.
กรมศลปากร. (2557). ระบบภมสารสนเทศ โครงการสำารวจแหลงมรดกทางศลปวฒนธรรม. [2 ตลาคม
2557]:www.gis.finearts.go.th/gisweb
กรมสงเสรมการปกครองทองถน. (2549).มาตรฐานการสงเสรมการทองเทยว. กรงเทพฯ : กระทรวง
มหาดไทย.
การทองเทยวแหงประเทศไทย.(2539).ความสำาคญของอตสาหกรรมการทองเทยว.กรงเทพฯ:การทอง
เทยวแหงประเทศไทย.
การทองเทยวแหงประเทศไทย. ศนยวจยดานตลาดการทองเทยว. รายงานสถานการณทองเทยวภายใน
ประเทศไทย. [2กมภาพนธ2558] :http://intelligencecenter.tat.or.th/ewtadmin/ewt/admin/
ewt_news.php?nid=1761
เทดชาย ชวยบำารง. (2552). “บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนกบการพฒนา การทองเทยว
อยางยงยน บนฐานแนวคดเศรษฐกจพอเพยง”. กรงเทพฯ : วทยาลยปกครองทองถน สถาบน
พระปกเกลา.
นครนทร เมฆไตรรตน และคณะ. (2545).ทศทางการปกครองสวนทองถนของไทยและตางประเทศ
เปรยบเทยบ. กรงเทพฯ:สำานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา.
บญเลศ จตตงวฒนา. (2550).การพฒนาการทองเทยวอยางยงยน.พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร :
เพรสแอนดดไซน.
พนเอกภาณรตน ดเสมอ. (2552).การศกษาบทบาทดานการพฒนาการทองเทยวขององคการบรหาร
สวนตำาบลในจงหวดนครราชสมา. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาสงคมศาสตร
เพอการพฒนา)นครราชสมา:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.
ภรวจน เดชอม. “การพฒนาการทองเทยวเชงสรางสรรค : กรอบแนวคดสแนวทางปฏบตสำาหรบ
ประเทศไทย”.วารสารมหาวทยาลยศลปากร ฉบบภาษาไทย.33(2):354.
มาฆะขตตะสงคะและคณะ(2549).บทเรยนจากกระบวนการวางแผนและพฒนาการทองเทยว โดยภาค
รฐ เอกชน และองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการเชงพนทอยางยงยนจงหวดเชยงราย.
กรงเทพฯ:สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.
วชพลอนนนท.(2553).บทบาทขององคการบรหารสวนตำาบลแมเวน อำาเภอพราว จงหวดเชยงใหมตอ
การพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศน.สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย
Greenwood,JerushaBloyer.(2006).Sustainabledevelopmentinatourismdestinationcontext:A
PlimsollmodelofsustainabilityforTyrrellCounty,NorthCarolina.Master’sThesis.North
CarolinaStateUniversity. Dissertation Abstract International.[2015,February2].http://www.
openthesis.org/documents/Sustainable-development-in-tourism-destination-240257.html
WorldTourismOrganization.(2013).UNWTO Annual Report 2013.UNWTO,Madrid.
การเปรยบเทยบผลการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทกบ
การเรยนตามค มอคร เรอง เทคโนโลยสารสนเทศของนกเรยนชน
มธยมศกษาปท 1
A Comparison of learning proficiencies of Mattayomsuksa 1 Students
through the Web Quest Computer Courseware Program and the
Teacher’s Manual of Information Technology
กานตธราแจมใส1,ประยกตศรวไล2,พนดาเลาชาญวฒ3
KantheeraJamsai1,PrayookSrivilai2,PanidaLoutchanwoot3
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอเปรยบเทยบผลการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
กบการเรยนตามคมอคร เรองเทคโนโลยสารสนเทศของนกเรยนชนมธยมศกษาปท1กลมตวอยางทใช
ในการวจยคอนกเรยนชนมธยมศกษาปท1ภาคเรยนท2ปการศกษา2557โรงเรยนสมเดจพระธรญาณ
มนจงหวดนครราชสมาซงไดมาโดยการสมแบบกลม(ClusterRandomSampling)แลวนำามาแบงกลม
เปน2กลมไดแกนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทจำานวน30คนและนกเรยน
ทเรยนตามคมอคร จำานวน30คน เครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก 1)บทเรยนบนเครอขายแบบ
เวบเควสทเรองเทคโนโลยสารสนเทศ2)แผนการจดการเรยนร3)แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน
แบบปรนย4ตวเลอกจำานวน40ขอ4)แบบทดสอบวดการคดวจารณญาณจำานวน60ขอ5)แบบวด
ความพงพอใจในการเรยนเปนแบบมาตรสวนประมาณคา5ระดบสถตทใชคอรอยละคาเฉลยสวน
เบยงเบนมาตรฐานการทดสอบสมมตฐานใชt-test(Dependent)และHotellingT2ผลการวจยบทเรยน
เครอขายแบบเวบเคสวทเรองเทคโนโลยสารสนเทศชนมธยมศกษาปท1มคาประสทธภาพ83.25/81.50
ซงเปนไปตามเกณฑ80/80ทกำาหนดไวผลดชนประสทธผลของบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทม
คาดชนประสทธผลเทากบ0.673แสดงวานกเรยนมความกาวหนาในการเรยน67.30ผลสมฤทธทางการ
เรยน( =32.62;S.D.=2.09)หลงเรยนสงกวากอนเรยน( =28.69;S.D.=2.52)อยางมนยสำาคญ
1 นสตปรญญาโท,สาขาเทคโนโลยและสอสารการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม2 รองศาสตราจารย,คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม3 ผชวยศาสตราจารย,คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม1 M.Ed.CandidateinEducationalTechnologyandCommunications,FacultyofEducation,MahasarakhamUniversity2 AssociateProfessorFacultyofScience,MahasarakhamUniversity3 AssistanceProfessorFacultyofScience,MahasarakhamUniversity
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 27 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ทางสถตทระดบ .05 นกเรยน มผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดวจารณญาณสงกวา
นกเรยนทเรยนตามคมอครอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.05และนกเรยนมความพงพอใจตอการเรยน
ดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทโดยรวมอยในระดบมาก
ค�าส�าคญ:บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท,ผลสมฤทธทางการเรยน,การคดวจารณญาณ
Abstract
The purposes of this research were to compare learning proficiencies through the
WebQuestComputerCoursewareProgramandTeacher’sManualInformationTechnologyof
Mattayomsuksa1students.ThesamplesusedinthisresearchwereMattayomsuksa1studentsin
the second semester of the academic year 2014 at Somdetpratheerayarnmunee school,
Nakhonratchasima province, Thailand. They were selected by the cluster random sampling
techniqueandrandomlyassignedintoanexperimentalgroupof30students,andacontrol
group of 30 students. The instruments used in the researchwere theWebQuest Computer
CoursewareProgram,lessonplans,a4-multiplechoicewith40itemsachievementtest,a60-item
critical thinking test, and a five - rating scale questionnaires on learning satisfaction. The
statistics used for analysis were percentage, mean, standard deviation, t-test (dependent
samples),andHotelling‘sT2.
TheresultsofthecomparisonoflearningproficienciesthroughtheWebQuestComputer
CoursewareProgramandTeacher’sManualInformationTechnologyofMattayomsuksa1Students:
TheWebQuest Computer Courseware Program for Mattayomsuksa 1 Students had an
efficiency of 83.25/81.50 revealed thatWebQuest Computer Courseware Program had an
effectivenessindexof0.673showingthatthestudentsprogressedtheirlearningat67.30percent,
thelearningachievementofstudentsafterlearningthroughtheWebQuestComputerCourseware
Programwashigherthanlearningthroughteacher’smanualatthe.05levelofthesignificance
( =32.62,S.D.=2.09),thelearningachievementandcriticalthinkingofstudentsafterlearning
theWebQuest Computer Courseware Programwas higher than learning through teacher’s
manualatthe.05levelofsignificance,andthestudentssatisfactionaboutlearningthroughthe
WebQuestComputerCoursewareProgramwasatahighlevel.
Keywords:WebQuest,learningAchievement,criticalthinking
28 กานตธรา แจมใส, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒการเปรยบเทยบผลการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท...
บทน�า
บทเรยนผานเวบ(web-basedinstruction:
WBI) เปนการนำาเทคโนโลยเวบ และรปแบบการ
เ ร ยนการสอนมาผสมผสานก น เพ อ เพ ม
ประสทธภาพทางการเรยนร แกปญหาในเรองขอ
จำากดทางดานสถานทและเวลา โดยบทเรยนผาน
เวบ จะประยกตใชคณสมบตและทรพยากรของ
เวลดไวดเวบ ในการจดสภาพแวดลอมทสงเสรม
และสนบสนนการเรยนการสอน (ไชยยศ เรอง
สวรรณ,2554)
บทเรยนแบบเวบเควสท(Webquest)เปน
กจกรรมการเรยนการสอนทเนนการแสวงหาความ
รโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนฐาน ครผสอน
หรอผออกแบบบทเรยนไมไดทำาหนาทถายทอด
ความรแกนกเรยนแตฝายเดยว แตเปนผจดกลม
เรยบเรยงและลำาดบความรตางๆใหอำานวยความ
สะดวกใหนกเรยนไดเขาถงความรนนๆ อยางเปน
ระบบเปนขนเปนตอนโดยมงการแกปญหาเปน
สำาคญลกษณะของเวบเควสททสำาคญคอแสดง
เพยงโครงรางเนอหาเปนกรอบของความร ท
นกเรยนตองศกษาหรอควรจะศกษาไมไดมงแสดง
เนอหารายละเอยดของความรนน ๆ ทชชดลงไป
โดยตรงดงเชนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทวๆ
ไป ทผออกแบบไดระบเนอหาเฉพาะเพยงกรอบ
ของวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตองการเทานน
วธการของเวบเควสทเขาสเนอหาความรตางๆ ได
โดยใชตวเชอมโยงบนหนาเวบเพจหลกของกรอบ
โครงสรางเนอหาหลกทผ ออกแบบจดกลมเรยบ
เรยงและลำาดบดงทกลาวไวแลวนนเชอมโยงไปยง
แหลงความร อนๆ ในเวบไซตอนทผ สอนหรอ
ผออกแบบพจารณาเหนวามเนอหาสอดคลองกบ
วตถประสงคทตองการใหเกดแกนกเรยนซงในเวบ
เควสทมองคประกอบ6อยางดงนคอ1)สวน
นำา(Introduction)เปนขนเตรยมตวนกเรยนในการ
เขาสกจกรรมการเรยนการสอน เชนสถานการณ
หรอปญหาซงเปนกรอบกวางๆ 2) สวนภารกจ
(Task)เปนขอปญหาหรอประเดนทนกเรยนตองหา
คำาตอบ 3) สวนการชแหลงความร (Resources)
เปนการใหแหลงสารสนเทศทม บนWorldWide
Web เพอผเรยนสามารถนำาสาระความรนนมาแก
ปญหาได 4) สวนกระบวนการ (Process) เปน
กจกรรมทนกเรยนตองทำาซงกจกรรมนนควรเนน
การสรางองคความรดวยตนเองและกระบวนการ
เรยนแบบรวมมอ5)สวนประเมนผล(Evaluation)
เปนขนตดตามวานกเรยนไดบรรลวตถประสงค
เพยงไรควรเนนการวดผลในสภาพทเปนจรงซงอาจ
มการจดทำาแฟมขอมล 6) สวนสรป (Conclusion)
เปนขนสรปความคดรวบยอดทนกเรยนชวยกน
แสวงหาและสรางขนมาเองเปนการฝกใหนกเรยนม
การคดวเคราะหฝกการคดขนสงทกษะการสบเสาะ
ในการเรยนร(วสนตอตศพท.2546:52)
จากการจดกจกรรมการเรยนการสอนใน
กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย
รายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ ของนกเรยนชน
มธยมศกษาปท1โรงเรยนสมเดจพระธรญาณมน
พบวาการสอนรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศสอท
ครนำามาประกอบการสอนไมชดเจน นกเรยนบาง
สวนมความเบอหนายและเครยดเนองจากเรยนร
ไดไมทนเพอนสงผลใหไมสนใจเรยนและขาดความ
กระตอรอรนในการเรยนและนกเรยนมเวลาในการ
ฝกปฏบตนอย ซงรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ
เปนวชาทนกเรยนควรไดปฏบตกจกรรมกบเครอง
คอมพวเตอรมากกวาการฟงครบรรยายฝายเดยว
ในการวจยครงน ผวจยจงสนใจทจะเสนอ
แนวทางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการ
ตดตอสอสารมาพฒนาการจดการเรยนการสอนโดย
การสรางบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
เรอง เทคโนโลยสารสนเทศ สำาหรบนกเรยนชน
มธยมศกษาปท 1 เพอใหนกเรยนเกดความเขาใจ
ในเนอหาวชาไดดขน สามารถเรยนรและใชแหลง
เรยนร คนควาเพมเตมดวยตนเองไดตามความ
สามารถของตนเอง เปนการสรางบรรยากาศการ
เรยนใหมความนาสนใจทำาใหนกเรยนมเจตคตทด
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 29 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตอการเรยน เรอง เทคโนโลยสารสนเทศ และ
พฒนาการคดอยางมวจารณญาณซงเปนความคด
ในระดบสงทสามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำา
วนได ผ วจยเชอวาบทเรยนบนเครอขายแบบ
เวบเควสทสามารถสงเสรมประสทธภาพการเรยน
การสอนและเปนแนวทางในการพฒนาสอการเรยน
การสอนตอไป
ความมงหมายของงานวจย
1. เพอศกษาประสทธภาพของบทเรยนบน
เครอขายแบบเวบเควสท ใหมประสทธภาพตาม
เกณฑ80/80
2. เพอหาดชนประสทธผลของการพฒนา
บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
3. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน
กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทเรยนดวยบท
เรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทเรองเทคโนโลย
สารสนเทศ
4. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน
และการคดวจารณญาณทางการเรยน ระหวาง
นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบ
เควสทกบการเรยนตามคมอคร
5. เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยน
ทมตอการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบ
เวบเควสทเรองเทคโนโลยสารสนเทศ
สมมตฐานของการวจย
1. นก เ ร ยนท เ ร ยนด วยบทเร ยนบน
เครอขายแบบเวบเควสทมผลสมฤทธทางการเรยน
และความสามารถในการคดวจารญาณหลงเรยนสง
กวากอนเรยน
2. นก เ ร ยนท เ ร ยนด วยบทเร ยนบน
เครอข ายแบบเวบเควสท เรอง เทคโนโลย
สารสนเทศ มผลสมฤทธทางการเรยนและการคด
วจารณญาณตางจากนกเรยนทเรยนตามคมอคร
วธด�าเนนการการวจย
ประชากรทใชในการวจยครงนเปนนกเรยน
ทกำาลงศกษาอย ในระดบชนมธยมศกษาปท 1
โรงเรยนสมเดจพระธรญาณมน และโรงเรยน
ปกธงชยประชานรมต อำาเภอปกธงชย จงหวด
นครราชสมา ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557
จำานวนนกเรยน148คนกลมตวอยางทใชในการ
วจยครงนเปนนกเรยนทกำาลงศกษาอยในระดบชน
มธยมศกษาปท1โรงเรยนสมเดจพระธรญาณมน
อำาเภอปกธงชยจงหวดนครราชสมาภาคเรยนท2
ปการศกษา 2557 จำานวน 60 คน จำานวน 2
หองเรยน ไดมาโดยวธการสมแบบกลม (Cluster
RandomSampling)ดงนกลมทดลองคอนกเรยน
ทเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
กลมควบคมคอนกเรยนทเรยนตามคมอคร
เครองมอทใชในการวจย
1. บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
เรอง เทคโนโลยสารสนเทศชนมธยมศกษาปท 1
จำานวน4หนวยการเรยน
2. แผนการจดการเรยนร เรองเทคโนโลย
สารสนเทศชนมธยมศกษาปท1จำานวน5แผน
3. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน
จำานวน40ขอมคาความยากงาย(P)0.65ถง0.80
และมคาอำานาจจำาแนก(B)0.20ถง0.70มคาความ
เชอมนเทากบ0.81
4. แบบทดสอบวดการคดวจารณญาณ
จำานวน60ขอ
5. แบบสอบถามความพงพอใจตอการจด
กจกรรมการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนบน
เครอขายแบบเวบเควสทแบบมาตราสวนประมาณ
คา (RatingScale)แบงความพอใจเปน5 ระดบ
จำานวน20ขอ
30 กานตธรา แจมใส, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒการเปรยบเทยบผลการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท...
การเกบรวบรวมขอมล
ผวจยดำาเนนการทดลองโดยมขนตอนดงน
1. ทดสอบกอนเรยน (pre-test) ทงกลม
ทดลองและกลมควบคมโดยใชแบบทดสอบวดผล
สมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคด
วจารณญาณเรองเทคโนโลยสารสนเทศ ชน
มธยมศกษาปท1
2. จดการเรยนรตามแผนการจดการเรยนร
โดยใชบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเวควสทและ
จดกจกรรมการเรยนร ตามคมอคร ใชเวลา 16
ชวโมงดำาเนนการทดสอบยอยระหวางเรยนเมอจบ
กจกรรมการเรยนรทง2กลม
3. ทดสอบหลงเรยน (post-test) ใชแบบ
ทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และแบบ
ทดสอบวดความสามารถในการ คดวจารณญาณ
ฉบบเดยวกบทใชทดสอบกอนเรยน
4. วดความพงพอใจต อการเรยนด วย
บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
5. วเคราะหความแตกตางของขอมลทาง
สถตเพอสรปผลการทดลองตามความมงหมายการ
วจยตอไป
การจดกระท�าและการวเคราะหขอมล
1. วเคราะหหาประสทธภาพของบทเรยน
บนเครอขายแบบเวบเควสทตามเกณฑมาตรฐาน
80/80โดยใชสตรE1/E
2
2. ว เคราะห ค าดชนประสทธผลของ
บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท โดยการใช
สตรคำานวณหาคาดชนประสทธผล(Effectiveness
Index:E.I.)
3. วเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการ
เรยนกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทเรยน
ดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท โดยใช
สถตt-test(IndependentSample)
4. วเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการ
เรยนและความสามารถในการคดวจารณญาณของ
นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบ
เควสทกบการเรยนตามคมอครโดยใชt-test(Inde-
pendentSamples)
5. วเคราะหความพงพอใจของนกเรยนท
เรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทโดย
ใชคาเฉลย( )และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.)
ผลการวจย
1. ผลการวเคราะหหาประสทธภาพของ
บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทระหวางกอน
และหลงเรยนบทเรยนน พบว าบทเรยนบน
เครอขายเวบเควสทมประสทธภาพ(E1/E
2)เทากบ
83.25/81.50ดงตารางท1
ตารางท 1ผลการวเคราะหหาประสทธภาพของบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
จำานวนนกเรยน ระหวางเรยน(E1) หลงเรยน(E2)
E1/E2คะแนนเตม คะแนนทได คะแนนเตม คะแนนทได
30 80 1998 40 978 83.25/81.50
2. ผลการวเคราะหคาดชนประสทธผลของ
บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทพบวาผลการ
เรยนคะแนนรวมกอนเรยน520และหลงเรยน978
จากนกเรยนทงหมด30คนคะแนนเตม40คะแนน
ดชนประสทธผลของบทเรยนบนเครอขายแบบ
เวบเควสทมคาเทากบ0.673ดงตาราง2
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 31 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตารางท 2คาดชนประสทธผล(E.I)ของบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
จ�านวนนกเรยน
(N)คะแนนเตม
คะแนนรวม คาดชนประสทธผล
(E.I.)กอนเรยน หลงเรยน
30 40 520 978 0.673
3. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการ
เรยนของนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนบนเครอขาย
แบบเวบเควสทพบวาผลสมฤทธกอนเรยนคาเฉลย
17.53±3.0หลงเรยนท32.60±2.09และพบวามผล
สมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยาง
มนยสำาคญทางสถตทระดบ.05ดงตารางท3
ตารางท 3เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทเรยนดวยบทเรยน
บนเครอขายแบบเวบเควสท
ผลสมฤทธทางการเรยน N S.D df t p
กอนการเรยน 30 17.53 3.0029 23.17* 0.000
หลงการเรยน 30 32.60 2.09
*มนยสำาคญทางสถตทระดบ.05
4. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการ
เรยนและความสามารถในการคดวจารณญาณของ
นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบ
เวบเควสทกบการเรยนตามคมอพบวานกเรยนท
เรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท ม
คะแนนเฉลยและความสามารถในการคดวจารณญาณ
มากกวานกเรยนทเรยนตามค มอคร อยางมนย
สำาคญทางสถตทระดบ.05ดงตาราง4-5
ตารางท 4การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบ
เวบเควสทกบการเรยนตามคมอคร
วธการเรยน N S.D df t Sig.
บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท 30 32.60 2.094 58 10.97 00
เรยนตามคมอคร 30 28.69 2.520
*มนยสำาคญทางสถตทระดบ.05
ตารางท 5 การเปรยบเทยบความสามารถในการคดวจารณญาณ ของนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนบน
เครอขายแบบเวบเควสทกบการเรยนตามคมอคร
วธการเรยน N S.D df t Sig.
บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท 30 44.73 2.490 58 3.957 00
เรยนตามคมอคร 30 43.27 2.273
*มนยสำาคญทางสถตทระดบ.05
32 กานตธรา แจมใส, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒการเปรยบเทยบผลการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท...
5.นกเรยนมความพงพอใจตอการเรยนดวย
บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควทสโดยรวมอยใน
ระดบมาก( =4.22,S.D.=0.86)
อภปรายผล
1. จากการศกษาพบวาบทเรยนบนเครอ
ขายแบบเวบเควสทมประสทธภาพ 83.25/81.50
เนองจากบทเรยนแบบเวบเควสททผวจยพฒนาขน
มประสทธภาพ 83.25/81.50 หมายความวา บท
เรยนทผวจยพฒนาขนทำาใหนกเรยนเกดการเรยน
รระหวางเรยนรอยละ83.25และทำาใหนกเรยนมผล
สมฤทธทางการเรยนหลงเรยนเฉลยรอยละ81.50
แสดงวาบทเรยนแบบเวบเควสท ทพฒนาขนม
ประสทธภาพตามเกณฑทกำาหนดไวคอ80/80ซง
สอดคลองกบผลการวจยของ สรนดา โคตรชมภ
(2556 : 125) ไดศกษาผลการเรยนดวยบทเรยน
แบบเวบควสทกบการเรยนแบบสบเสาะ เรอง
อาณาจกรสโขทย ทมตอผลสมฤทธทางการเรยน
การคดวจารณญาณและความคงทนในการเรยนร
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท1ทมเจตคตตอการ
เรยนตางกนพบวาบทเรยนแบบเวบเควสทเรอง
อาณาจกรส โขทย ชนมธยมศกษาป ท 1 ม
ประสทธภาพเทากบ 83.92/83.19หมายความวา
บทเรยนทผวจยพฒนาขนทำาใหนกเรยนเกดการ
เรยนร ระหวางเรยนรอยละ 83.92 และทำาให
นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนเฉลย
รอยละ83.19แสดงวาบทเรยนแบบเวบเควสท ท
พฒนาขนมประสทธภาพตามเกณฑทกำาหนดไว
2. ดชนประสทธผล(TheEffectiveIndex:
E.I.) เปนคาทแสดงความกาวหนาของนกเรยนท
เรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
เรองเทคโนโลยสารสนเทศชนมธยมศกษาปท1ท
พฒนาขนพบวามคาดชนประสทธผลเทากบ0.673
ซงหมายความวานกเรยนชนมธยมศกษาปท1ท
เรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
เรองเทคโนโลยสารสนเทศมความกาวหนาในการ
เรยนเพมขนรอยละ67.30สอดคลองกบผลการวจย
ของดรณเสถยรพกตร(2557:76)ไดศกษาเรอง
การเปรยบเทยบผลการเรยนวชาภาษาไทยเพอการ
อาชพ ระหวางการเรยนดวยบทเรยนแบบเวบ
เควสทกบการเรยนแบบปกตเพอสงเสรมทกษะ
ดานการเขยน สำาหรบนกเรยนประกาศนยบตร
วชาชพชนปท 1 พบวาบทเรยนแบบเวบเควสท
วชาภาษาไทยเพอการอาชพระดบประกาศนยบตร
วชาชพชน ปท 1 มคาดชนประสทธผลเทากบ
0.7688 แสดงวาการเรยนดวยบทเรยนแบบเวบ
เควสททผ วจยพฒนาขนทำาใหนกเรยนมความ
กาวหนาทางการเรยนรอยละ76.88
3. นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนเครอขาย
แบบเวบเควสทมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน
สงกวากอนเรยนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ
0.5 สอดคลองกบผลการวจยของ นงนช อนทร
กำาแหง (2557 : 118) ไดศกษาผลการเรยนตาม
แนวคดการออกแบบยอนกลบผานเวบเควสททม
ตอความสามารถในการคดวเคราะหและผลสมฤทธ
ทางการเรยนในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศและ
การสอสาร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4
พบวานกเรยนทเรยนดวยการเรยนตามแนวคดการ
ออกแบบยอนกลบผานเวบเควสทในรายวชา
เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของนกเรยน
ชนมธยมศกษาปท4มผลสมฤทธทางการเรยนหลง
เรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสำาคญทางสถตท
ระดบ.05
4. นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนบนเครอ
ขายแบบเวบเควสทเรองเทคโนโลยสารสนเทศม
ผลสมฤทธทางการเรยนและการคดวจารณญาณ
สงกวานกเรยนทเรยนตามคมอครอยางมนยสำาคญ
ทางสถตทระดบ.05เปนไปตามสมมตฐานทตงไว
การทผลการวจยออกมาเปนเชนนกเพราะวาเนอง
มาจากบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท เรอง
เทคโนโลยสารสนเทศทผวจยสรางขนเปนสอการ
เรยนการสอนทผ านการหาประสทธภาพและ
ปรบปรงจนมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 33 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
เปนสอททนสมยนาสนใจนกเรยนไดศกษาเรยนร
ดวยตนเอง ประกอบกบกจกรรมการเรยนรชวย
สงเสรมใหนกเรยนใชแหลงขอมลมาใชในการเรยนร
สอดคลองกบผลการวจยของ อจฉรา อมะรกษ
(2555:96)ไดศกษาเรองการเปรยบเทยบผลสมฤทธ
ทางการเรยนและการคดวจารณญาณเรองเทคโนโลย
เครอขายและอนเทอรเนตของนกเรยนชนมธยมศกษา
ปท 4 พบวานกเรยนทเรยนดวยบทเรยนแบบ
เวบเควสท มผลสมฤทธทางการเรยนและความ
สามารถในการคดวจารณญาณสงกวานกเรยนทเรยน
แบบปกตอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.05
5. ผลการวดความพงพอใจของนกเรยนทม
ตอบทเรยนบนเครอขายแบบ เวบเควสท เรอง
เทคโนโลยสารสนเทศชนมธยมศกษาปท1จำานวน
20ขอพจารณาโดยรวมทง4ดานอยในระดบมาก
( =4.22)โดยแยกออกเปน4ดานคอดานเนอหา
มความพงพอใจอยในระดบมาก( =4.08)ดานการ
จดกจกรรมการเรยนการสอนมความพงพอใจอย
ในระดบมาก( =4.36)ดานสอการเรยนการสอนม
ความพงพอใจอยในระดบมาก( =4.35)ดานวด
และประเมนผลมความพงพอใจอยในระดบมาก
( = 4.12) สอดคลองกบผลการวจยของจระวฒน
ตงเกษมสข(2554:130)ไดศกษาการเปรยบเทยบ
ผลการเรยน เรอง การเขยนภาพ 2 มต ดวย
โปรแกรม AutoCAD 2007 ของนกเรยนระดบ
ประกาศนยบตรวชาชพชน ปท 2 ทเรยนดวย
โปรแกรมบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทกบ
การเรยนการสอนตามคมอครพบวานกเรยนมความ
พงพอใจ ตอการเรยนดวยโปรแกรมบทเรยนบน
เครอขายแบบเวบเควสทเรองการเขยนภาพ2มต
ดวยโปรแกรมAutoCADโดยรวมอยในระดบมาก
ขอเสนอแนะ
1. ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช
1.1 การพฒนาบทเรยนบนเครอขายแบบ
เวบเควสท สามารถนำาไปใชเปนสอการเรยนการ
สอนเพอพฒนาการเรยนรใหกบผเรยนได โดยคร
ผสอนสามารถนำาการพฒนาบทเรยนบนเครอขาย
แบบเวบเควสทไประยกตใชในรายวชาอนทสนใจได
โดยการปรบเนอหาและการออกแบบการพฒนา
บทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท ใหเหมาะสม
กบวยของผเรยนในแตละระดบชนและแตละรายวชา
1.2 การพฒนาบทเรยนบนเครอขาย
แบบเวบเควสทสามารถทำาใหนกเรยนมผลสมฤทธ
ทางการเรยนสงขน โรงเรยนควรใหความสำาคญ
สงเสรมใหนกเรยนไดมโอกาสศกษาดวยตนเองเพอ
ใหเกดทกษะในดานตางๆและประสบการณในการ
เรยนดวยการพฒนาบทเรยนบนเครอขายแบบเวบ
เควสทเปนการนำาเอาเทคโนโลยมาใชในการศกษา
ซงจะสงผลใหการเรยนของนกเรยนมประสทธภาพ
มากยงขนและครผสอนในกลมสาระการเรยนรการ
งานอาชพและเทคโนโลยควรพฒนาการพฒนาบท
เรยนบนเครอขายแบบเวบเควสทใหมประสทธภาพ
เพอนำาไปใชเปนสอการเรยนการสอนกระตนให
ผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน และสงผล
ใหผเรยนมความสขดวยการศกษาดวยตนเอง
1.3 นกเรยนสามารถเรยนรดวยบทเรยน
บนเครอข ายแบบเวบเควสท เรอง เทคโนโลย
สารสนเทศไปใชในการเรยนดวยตนเองอยางอสระทง
ในและนอกเวลาเรยนตามความพรอมและความสนใจ
2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป
2.1 ควรมการวจยลกษณะของรปแบบ
การเรยนการสอนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบ
เวบเควสททหลากหลายศกษาทกษะหลายๆ ดาน
ของนกเรยนเชนทกษะการคดวเคราะหทกษะการ
สบเสาะหาความรดวยตนเองการสรางความรดวย
ตนเองซงจะสงผลใหนกเรยนเปนผทรจกคดทำา
งานอยางเปนระบบและเปนขนตอน
2.2 ควรทำาการพฒนาดวยบทเรยนบน
เครอขายแบบเวบเควสทในรายวชาอนๆ เพอ
เปรยบเทยบความแตกตางระหวางรายวชา
2.3 ควรศกษาถงขอจำากดและผลกระทบ
ของการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท
34 กานตธรา แจมใส, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒการเปรยบเทยบผลการเรยนดวยบทเรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท...
2.4 ควรศกษาเกยวกบการออกแบบบท
เรยนบนเครอขายแบบเวบเควสท เพอสงเสรมให
ผเรยนรจกใชจนตนาการและทกษะในการแกปญหา
ซงจะสงผลใหผเรยนเปนผรจกคดทำางานอยางเปน
ระบบและเปนขนตอน
เอกสารอางอง
กระทรวงศกษาธการ.(2551).หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ :
โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.
จรวฒนตงเกษมสข.(2554).การเปรยบเทยบผลการเรยน เรอง การเขยนภาพ 2 มตดวยโปรแกรม Auto-
CAD 2007 ของนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 ทเรยนดวยโปรแกรมบทเรยนบน
เครอขายแบบเวบเควสทกบการเรยนการสอนตามคมอคร. วทยานพนธ กศ.ม.,มหาวทยาลย
มหาสารคาม,มหาสารคาม.
ไชยยศเรองสวรรณ.(2554).การออกแบบพฒนาโปรแกรมบทเรยนและบทเรยนบนเวบ(พมพครงท15)
ขอนแกน:ขอนแกนการพมพ.
ดรณเสถยรพกตร.(2557).การเปรยบเทยบผลการเรยนวชาภาษาไทยเพอการอาชพ ระหวางการเรยน
ดวยบทเรยนแบบเวบเควสทกบการเรยนแบบปกตเพอสงเสรมทกษะดานการเขยน สำาหรบ
นกเรยนประกาศนยบตรวชาชพชนปท 1. วทยานพนธ กศ.ม., มหาวทยาลยมหาสารคาม,
มหาสารคาม.
นงนชอนทรกำาแหง.(2557).ผลการเรยนตามแนวคดการออกแบบยอนกลบผานเวบเควสททมตอความ
สามารถในการคดวเคราะหและผลสมฤทธทางการเรยน ในรายวชา เทคโนโลยสารสนเทศและ
การสอสาร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. วทยานพนธ กศ.ม.,มหาวทยาลยมหาสารคาม,
มหาสารคาม.
วสนตอตศพท.(2546).WebQuestการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางบนWorldWideWeb.วารสาร
วทยบรการวทยาลยสงขลานครนทร,14(2),52-61.
สรนดา โคตรชมภ. (2556).ผลการเรยนดวยบทเรยนแบบเวบเควสทกบการเรยนแบบสบเสาะ เรอง
อาณาจกรสโขทย ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนการคดวจารณญาณ และความคงทนในการเรยน
รของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทมเจตคตตอการเรยนตางกน. วทยานพนธกศ.ม.,มหาวทยาลย
มหาสารคาม,มหาสารคาม.
อจฉรา อมะรกษ. (2555). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และการคดวจารณญาณ เรอง
เทคโนโลยเครอขายและอนเทอรเนต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. วทยานพนธ กศ.ม.,
มหาวทยาลยมหาสารคาม,มหาสารคาม.
ประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกล�าไยในจงหวดเชยงใหม
Economic Efficiency and Paybacks Period of Longan Growing in Chiang
Mai Province
สมเกยรตชยพบลย1
SomkiatChaipiboon1
บทคดยอ
การศกษาครงนมวตถประสงค เพอศกษาสภาพเศรษฐกจทวไป ประสทธภาพการผลต และระยะ
เวลาการคนทนการปลกลำาไยรวมถงปญหาและอปสรรคของเกษตรผปลกลำาไยในจงหวดเชยงใหม โดยใช
การสมตวอยางเกษตรกรแบบแบงชนภมจำานวน400ครวเรอนเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลใน
การวจยคอแบบสอบถาม การวเคราะหประสทธภาพการผลตลำาไยในจะทำาการวเคราะหโดยใชวธ
เสนพรมแดนการผลตเชงเฟนสม (StochasticProductionFrontier Analysis)ดวยการประมาณคาแบบ
MaximumLikelihoodโดยรปแบบสมการจากฟงกชนการผลตแบบCobb–douglasสวนระยะเวลาการ
คนทนการปลกลำาไยใชวธการหามลคาปจจบนสทธ (NPV) อตราผลตอบแทนภายใน (IRR) อตราสวน
ผลตอบแทนตอตนทน(B/CRatio)และระยะเวลาคนทน(PaybackPeriod)
ผลการศกษาประสทธภาพการผลตพบวาอายของตนลำาไยขนาดของพนทปลกลำาไยความพอเพยง
ของนำาทใชในการผลตและแรงงานทใชในการผลตมความสมพนธในทศทางเดยวกบปรมาณผลผลตลำาไย
ทระดบนยสำาคญทางสถต 0.01 สวนระดบประสทธภาพทางเทคนคของการผลตลำาไยของเกษตรกรกลม
ตวอยางเฉลยมคาเทากบ0.6956ซงมคาสงสดและคาตำาสดเทากบ0.9645และ0.0465ตามลำาดบโดย
กลมตวอยางสวนใหญ(60.50%)มประสทธภาพทางเทคนคการผลตอยในระดบปานกลางซงมประสทธภาพ
ทางเทคนคอยระหวาง0.50-0.80สวนผลการศกษาปจจยทมอทธพลตอระดบความไมมประสทธภาพทาง
เทคนคในการผลตลำาไยพบวา ปจจยการไดรบมาตรฐานการผลต (GAP) และการเขาฝกอบรมเกยวกบ
การผลตลำาไยไมมผลตอประสทธภาพทางเทคนคในการผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหมอยางมนยสำาคญทาง
สถตทระดบ0.01
ผลการศกษาระยะเวลาในการคนทนพบวา อตราผลตอบแทนภายใน (IRR) มคาเทากบรอยละ
10.43อตราสวนผลตอบแทนตอตนทน(BCR)มคาเทากบ1.11และระยะเวลาคนทน(PaybackPeriod)
มคาเทากบ 7.31 ป ซงจากการวเคราะหทางการเงนดงกลาวสามารถสรปไดวาการผลตลำาไยในจงหวด
เชยงใหมมความคมคาในการลงทนสวนปญหาและอปสรรคในผลตลำาไยพบวาเกษตรกรประสบกบปญหา
1อาจารย,คณะเศรษฐศาสตร,มหาวทยาลยแมโจ.E-mail:[email protected],FacultyofEconomics,MaejoUniversity.E-mail:[email protected]
36 สมเกยรต ชยพบลยประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกล�าไย...
โรคและแมลงทเปนศตรลำาไย (56.00%) ปยเคมมราคาสง (72.50%) สารเคมกำาจดศตรลำาไยมราคาสง
(69.25%)ราคาผลผลตลำาไยตำา(65.00%)และการเอารดเอาเปรยบของพอคาคนกลาง(57.50%)
ค�าส�าคญ : ประสทธภาพ,ระยะเวลาการคนทน,ลำาไย
Abstract
ThisResearchaimedtostudythegeneraleconomicprofile,theproductionefficiencyand
the payback period of longan growing including challenges and obstacles of longan orchard
farmersinChiangMaiprovince.Stratifiedrandomsamplingwasmadeusing400householdsas
the subject population.Survey formswereusedas themean for datagathering, and longan
productionefficiencywasanalyzedbythestochasticproductionfrontieranalysisusingmaximum
likelihoodforvalueestimationbyequationformofCobb-Douglasproductionfunction.Payback
periodoflonganwasestimatedbasedonnetpresentvalue(NPV),internalrateofreturn(IRR),
benefit-costratio(B/Cratio),andpaybackperiod.
Studiesonproductionefficiencyshowedtherelationsbetweentheagesoflongantrees,
growingarea,andproductionlaborusedtobeinthesamedirectionwithanamountoflongan
produceatstatisticalsignificant level0.01.As for technicalefficiencyon longanproductivityof
samplepopulationwas0.6956,withthemaximumvalueandtheminimumvalueof0.9645and
0.0465,respectively.
Themajority 60.50 percent of the sample group expressedmedium level of technical
productionefficiency,withvaluesbetween0.50–0.80.Thestudyresultonfactorsaffectingthe
technicalproductioninefficiencyoflongansuggestedthatGAPcertificateacquisitionandlongan
productiontrainingenrollmenthaveanimpactonthetechnicalproductioninefficiencyoflonganin
ChiangMaiwiththestatisticalsignificantlevel0.01.
TheResearchresultonthepaybackperiodhasshown10.43percentontheinternalrate
onreturn(IRR),withbenefit-costratio1.11,andpaybackperiodat7.31yearsonapproximate.
Accordingtothefinancialanalysismade,itisreasonablytoconcludethatthelonganproduction
inChiangMaiisworthyforinvestments.Onchallengesandobstaclesinlonganproductionwere
foundtobelongan’spestinsectsandplantpathogens(56.00%),highpriceonchemicalnutrients
(72.50%)andinsecticides(69.25%),lowpriceonlonganproduce(65.00%),andmiddleman’s
hardbargain(57.50%).
Keywords : Efficiency,PaybacksPeriod,Longan
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 37 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
บทน�า
ประเทศไทยเปนประเทศหนงทมรากฐานใน
การพฒนาเศรษฐกจมาจากภาคการเกษตรเปน
สวนใหญในอดตทผานมาประชากรในประเทศมวถ
การดำาเนนชวตจากการประกอบอาชพเกษตรกรรม
และมชวตความเปนอยโดยการพงพงธรรมชาตเมอ
เวลาผานไปถงแมการดำาเนนชวตของประชากรจะ
เปลยนแปลงไปตามยคสมยแหงการพฒนา โดยม
การพฒนาประเทศเขาสระบบอตสาหกรรมตาง ๆ
มากขน ทำาใหแรงงานในภาคเกษตรมการเคลอน
ยายแรงงานเขามาสการทำางานในภาคอตสาหกรรม
อยางตอเนองแตอยางไรกตามประชากรสวนใหญ
ของประเทศกยงคงประกอบอาชพเกษตรกรรมโดย
เฉพาะอยางยงในตางจงหวด จากการสำารวจ
แรงงานในประเทศไทยของสำานกงานสถตแหงชาต
ป 2556พบวาประชากรทมงานทำาสวนใหญรอย
ละ35.00ประกอบอาชพเกษตรกรรมสวนทเหลอ
ประกอบอาชพอนๆ เชนภาคอตสาหกรรมการคา
การบรการและการผลตเปนตนจากทกลาวมาจะ
เหนไดวาอาชพเกษตรกรรมเปนยงอาชพหลกของ
คนไทย ปจจบนไดมการพฒนารปแบบการทำา
เกษตรกรรมมากขนจนสามารถแบงโครงสรางการ
ผลตทางการเกษตรออกเปนสาขาตางๆ โดยสาขา
พชมความสำาคญเป นอย างมากซ ง ม มลค า
ผลตภณฑถงรอยละ60–65(สำานกงานเศรษฐกจ
การเกษตร, 2556) ของผลผลตทางการเกษตร
ผลผลตสาขาพชไดแก ผลไม ข าว ขาวโพด
ยางพาราปาลมนำามนผกเปนตนจะเหนไดวาผล
ไมเปนผลผลตของภาคการเกษตรทมความสำาคญ
ชนดหนงทมความสำาคญตอระบบเศรษฐกจของ
ประเทศเปนอยางมาก เนองจากประชาชนนยม
ปลกและบรโภคกนทวประเทศอนงการปลกไมผล
บางชนดสามารถปลกไดในเฉพาะบางพนทของ
ประเทศเทานน ทงนขนอยกบลกษณะเฉพาะของ
พชและสภาพดนฟาอากาศทเอออำานวย
ลำาไยเปนไมผลเศรษฐกจทมความสำาคญ
อยางยงชนดหนงของประเทศ ทมพนทการ
เพาะปลกในปพ.ศ.2556จำานวน1,092,793ไร
หรอถอไดวาเปน1ใน4สนคาทมปรมาณการผลต
เปนจำานวนมากของไทยททกฝายตางใหความสนใจ
เปนอยางยง (สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร,
2557)ทงทางดานการผลตการแปรรปการตลาด
ภายในประเทศและตางประเทศ จากรายงานของ
สำานกงานเศรษฐกจการเกษตรกลาววาลำาไยมแหลง
เพาะปลกสำาคญทางภาคเหนอของประเทศจำานวน
892,005ไรหรอรอยละ85ไดแกเชยงใหมลำาพน
เชยงราย ตาก นาน และแพร สวนทเหลออยอก
รอยละ15เพาะปลกในจงหวดจนทบรสมทรสาคร
อดรธานและเลยเปนตนเนองจากลำาไยเปนไมผล
เฉพาะฤดกาลและเฉพาะถนจงมมากในแถบทมภม
อากาศหนาวเยนยาวนาน และใหผลผลตออกส
ตลาดมากประมาณกลางเดอนกรกฎาคมถงเดอน
สงหาคมสวนผลผลตลำาไยของประเทศไทยในแตละ
ปมการสงออกในลกษณะตาง ๆ ไดแก ลำาไยสด
ลำาไยอบแหงลำาไยกระปองและลำาไยแชแขงสวน
ทเหลอจากการสงออกจะใชเพอการบรโภคภายใน
ประเทศโดยในป2551–2556ผลผลตลำาไยของ
ไทยสวนใหญจะสงออกไปยงตลาดตางประเทศเปน
สำาคญซงมปรมาณการสงออกในระหวางป 2551
–2556ในรปลำาไยสดจำานวน168,286-455,663
ตนลำาไยอบแหงจำานวน91,567-150,000ตนและ
ลำาไยกระปองจำานวน 26,130 - 11,472 ตน โดย
ประเทศทเปนตลาดสงออกทสำาคญของไทยไดแก
ฮองกง จน อนโดนเชย แคนนาดา สงคโปร
สหรฐอเมรกาฟลปปนสและเนเธอรแลนดเปนตน
(สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2557) สำาหรบ
จงหวดเชยงใหมเปนจงหวดหนงของประเทศไทย
ทมประชากรประกอบอาชพการทำาสวนลำาไยเปน
อาชพหลกและมจำานวนพนทยนตนมากทสดทงใน
ระดบประเทศและระดบภาคเหนอจำานวน316,143
ไรพนทใหผลผลตจำานวน300,716ไรผลผลตลำาไย
จำานวน 266,937 ตน (สำานกงานเกษตรจงหวด
38 สมเกยรต ชยพบลยประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกล�าไย...
เชยงใหม,2557)จากสถานการณและการขยายตว
ของการสงออกลำาไยทกลาวมาขางตนสงผลใหม
การขยายพนทการเพาะปลกลำาไยของเกษตรกร
อยางกวางขวางทวทกจงหวดในเขตภาคเหนอโดย
เฉพาะในจงหวดเชยงใหม ทมสภาพดนฟาอากาศ
ทเอออำานวยตอการเพาะปลกและมแนวโนมการ
ขยายพนทการเพาะปลกเพมมากขนซงในอนาคต
หากมศกษาเกยวกบประสทธภาพการผลตของการ
ปลกลำ า ไยจะส งผลดต อการผลตลำ า ไยของ
ประเทศไทยตอไป
จากเหตผลทกลาวมาขางตน ผวจยไดเลง
เหนถงความสำาคญทจะศกษาถงสภาพทวไป
ประสทธภาพการผลต ระยะเวลาคนทน รวมถง
ปญหาและอปสรรคในการปลกลำาไยในจงหวด
เชยงใหม เพอเปนแนวทางใหกบเกษตรกรหรอใช
เปนขอมลเพอการตดสนใจในการลงทนการปลก
ลำาไยในอนาคต และสำาหรบหนวยงานทเกยวของ
ในการนำาขอมลทไดไปวางแผนพฒนาหรอสงเสรม
เกษตรกรไดอยางมประสทธภาพ สามารถสราง
ความเขมแขงและยงยนในการประกอบอาชพของ
เกษตรกร
วธการศกษา
1. ก ร ะ บ ว น ก า ร แ ล ะ ว ธ ก า ร เ ล อ ก
ประชากรกลมตวอยางประชากรกลมตวอยางท
ใช ในงานวจยครงนเปนเกษตรกรผ ปลกลำาไย
จำานวน33,577รายใน7อำาเภอทมพนทเพาะปลก
และพนทใหผลผลตมากทสดของจงหวดเชยงใหม
(สำานกงานเกษตรจงหวดเชยงใหม จงหวด
เชยงใหม,2557)โดยผวจยไดทำาการสมตวอยาง2
ขนตอนคอการคำานวณขนาดตวอยางทเหมาะสม
จากประชากร โดยใชสตรของ Taro Yamane
(1973) ไดกลมตวอยางจำานวน 400 ตวอยาง ท
ความคลาดเคลอนรอยละ 5 และการสมตวอยาง
แบบแบงชนภม (StratifiedSampling)ซงจำาแนก
สดสวนกลมตวอยางตามจำานวนประชากรกลม
ตวอยางทง7อำาเภอ
2. การวดคณสมบตของตวแปร การวจย
ครงนจะใชการสมภาษณตามแบบสอบถามทผวจย
กำาหนดขนตามวตถประสงค ซงสามารถจำาแนก
ออกเปน 4 ดาน ดงน 1) ดานสภาพทวไปของ
เกษตรกร คำาถามครอบคลมเกยวกบ อาย เพศ
สถานภาพระดบการศกษา จำานวนสมาชกในครว
เรอน ประสบการณในการปลกลำาไย และเนอทใน
การปลกลำาไย 2) ดานประสทธการปลกลำาไยและ
ผลผลต ไดแก ปรมาณผลผลตลำาไย อายของตน
ลำาไยขนาดของพนทปลกแรงงานทใชในการผลต
การใชปยเคม3)ดานปญหาและอปสรรคซงแบง
ออกเปน ดานตนทนการผลต ดานการผลต ดาน
การตลาดและความตองการ4)ดานขอเสนอแนะ
3. ขอมลทใชในการวจยการเกบรวบรวม
ขอมลทใชในการศกษาครงนแบงเปนลกษณะขอมล
ดงน1)ขอมลปฐมภม(PrimaryData)ซงเปนการ
เกบรวบรวมขอมลภาคสนามโดยใชแบบสอบถาม
ทผวจยสรางขนมาเพอนำาไปสมภาษณกลมตวอยาง
จำานวน 400 ตวอยางตามขอคำาถามทระบไวใน
หวขอเครองมอทใชในการศกษา2)ขอมลทตยภม
(Secondary Data) เปนขอมลทไดจากเอกสาร
วชาการหนงสออนเตอรเนตของหนวยงานตางๆ
ข อมลจากสำานกงานเกษตรจงหวดเชยงใหม
สำานกงานเกษตรอำาเภอ รวมถงเอกสารงานวจย
วทยานพนธ การคนควาอสระ เอกสารจากหนวย
ราชการและเอกชนอนๆทเกยวของ
4. สถตทใชในการวจยสำาหรบการวจย
ครงน ผวจยไดแบงการวเคราะหขอมลออกเปน 2
สวนดงน1)การวเคราะหเชงพรรณนา(Descrip-
tiveAnalysis)ซงนำาขอมลทเกยวของกบเกษตรกร
ผปลกลำาไยในจงหวดเชยงใหม มาวเคราะหโดย
อาศยสถตแบบงายในรปของคาเฉลย คารอยละ
และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน เพอใหทราบถง
สภาพทางเศรษฐกจทวไปตลอดจนปญหาอปสรรค
และความตองการของเกษตรกรในการปลกลำาไย2)
การวเคราะหเชงปรมาณ (QuantitativeMethod)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 39 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ซงทำาการวเคราะหขอมลเกยวกบประสทธภาพการ
ผลตโดยแบงการวเคราะหดงน
(1)การวเคราะหฟงกชนการผลตลำาไยใน
จงหวดเชยงใหมจากรปแบบฟงกชนการผลตดงน
Y= a0ATa1FAa2LAa3NPa4INa5NAa6KCa7ea8DSev-u
โดยท Y=ปรมาณผลผลตลำาไย(กโลกรมตอพนท
ปลกทงหมด)
AT=อายของตนลำาไย(ป)
FA=ขนาดพนทปลกลำาไยทงหมด(ไร)
LA = แรงงงานทใชในการผลต (Manday
หรอวนทำางาน)
NP=การใชปยเคม(กโลกรมตอพนทปลก
ทงหมด)
IN = การใชสารเคมกำาจดโรคและแมลง
(ลตรตอพนทปลกทงหมด)
NA=การใชปยอนทรย (กโลกรมตอพนท
ปลกทงหมด)
KC = การใชสารโพแทสเซยมครอเรต
(กโลกรมตอพนทปลกทงหมด)
DS=ความพอเพยงของนำาทใชในการผลต
DS=1พอเพยง DS=0ไมพอเพยง
ai=ตวพารามเตอร(I=0,1,2,…,8)
V=ความคลาดเคลอนทไมสามารถควบคม
ไดโดยสมมตให[v~N(0,σ2v)]
u=ความคลาดเคลอนทสามารถควบคมได
โดยสมมตให[u~N(0,σ2u)]
(2)การวเคราะหประสทธภาพทางเทคนค
เขยนเปนสมการไดดงน
คา TE เปนสวนตางระหวางผลผลตทเกด
ขนจรงกบผลผลตทอยบนเสนพรมแดนการผลตจะ
มคาความคลานเคลอน ui และ v
i ซงการแยกคา
ความคลาดเคลอนuiออกจาก v
iทำาโดยการคำานวณ
จากคาคาดหวง(ExpectedValue)ของuiภายใต
เงอนไขeiหรอE[u
i/e
i] โดยทe
i= v
i–uiเมอไดคา
uiแลวนำาไปคำานวณหาคาความไมมประสทธภาพ
ทางเทคนคโดยการหาexp(-u)ดงนนประสทธภาพ
ทางเทคนคของหนวยการผลตทiสามารถหาไดจะ
มคาอยระหวาง0–1
(3)การวเคราะหความไมมประสทธภาพทาง
เทคนคเขยนเปนสมการไดดงน
TIi=β
0 + β
1lnEx
i + β
2Ad
i + β
3GAP
i + β
4Tr
i+e
โดยท TI=ความไมมประสทธภาพทางเทคนคของ
การผลตลำาไย(กโลกรมตอพนทเพาะปลกทงหมด)
Ex = ประสบการณการปลกลำาไยของ
เกษตรกร(ป)
Ad=ระดบการศกษาของเกษตรกร
Ad=1ระดบประถมศกษา
Ad=0อนๆ
GAP=การไดรบมาตรฐานการผลต
GAP=1เกษตรกรไดรบมาตรฐานการ
ผลต
GAP = 0 เกษตรกรไมไดรบมาตรฐาน
การผลต
Tr=การเขารบการฝกอบรมเกยวการผลต
ลำาไย
Tr=1เกษตรกรเขารบการฝกอบรม
Tr=0อนๆ
βi=ตวพารามเตอร(เมอi=1,2,…,4)
e=คาความคลาดเคลอน
(4)การวเคราะหระยะเวลาการคนทนของ
การผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหม ใช ว ธการ
วเคราะหดงตอไปน
-มลคาปจจบนสทธ(NetPresentValue)
NPV=
โดยท Bt=ผลประโยชนของโครงการในปทt
Ct=ตนทนของโครงการในปทt
r=อตราคดลดหรออตราดอกเบยทเหมาะสม
t=ระยะเวลาของโครงการ(1,2,3,...,n)
n=อายของโครงการ
- อตราผลตอบแทนภายใน(InternalRate
ofReturn)IRR,
40 สมเกยรต ชยพบลยประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกล�าไย...
โดยท Rt=มลคาผลตอบแทนในปทt
Ct=มลคาของตนทนในปทt
t=ปของโครงการคอปท0,1,2,3,...,n
n=อายของโครงการ
- อตราสวนผลตอบแทนตอตนทน
(BenefitsCostRatio)BCR=
โดยท Bt=มลคาผลตอบแทนในปทt
Ct=มลคาของตนทนในปทt
r=อตราคดลด(discountrate)หรออตรา
ดอกเบย
t=ปของโครงการคอปท0,1,2,3,...,n
n=อายของโครงการ
- ระยะเวลาคนทน(PaybackPeriod) =
หรอn=
โดยท C=เงนลงทนเรมแรก
B=ผลตอบแทนสทธเฉลยตอป
ผลการศกษา
1. ผลการศกษาสภาพเศรษฐกจทวไป
ปญหาและอปสรรคของเกษตรกรทปลกล�าไย
ในจงหวดเชยงใหม
ดานสภาพเศรษฐกจทวไป
สภาพเศรษฐกจทวไป พบวารอยละ72.00
เปนเพศชายรอยละ42.75มอายระหวาง51–60
ปรอยละ92.75มสถานภาพสมรสรอยละ65.75
มการศกษาระดบประถมศกษา รอยละ 86.75 ม
จำานวนสมาชกในครวเรอน 3 คนขนไป รอยละ
61.50ทำาสวนลำาไยเปนอาชพหลก รอยละ42.50
มประสบการณในการปลกลำาไยระหวาง11–20ป
(คาเฉลย17.92ป)รอยละ71.50ทำาการผลตลำาไย
ในฤดรอยละ72.75เกษตรกรมพนทเพาะปลกไม
เกน10ไร(คาเฉลย9.88ไร/ราย)รอยละ87.75
เปนเจาของทดนรอยละ55.75พนทสวนลำาไยเปน
พนทลมรอยละ44.25เปนพนทดอนรอยละ68.00
มปรมาณนำาในพนทเพยงพอตอการทำาสวนลำาไย
รอยละ43.50ปลกลำาไยระหวาง21–25ตนตอไร
(คาเฉลย24.25ตนตอไร)รอยละ93.25ปลกลำาไย
พนธอดอ สวนการเขารบการฝกอบรมความรและ
เทคนคการปลกลำาไยพบวารอยละ63.50เขารบ
การฝกอบรมเกยวกบวธการใหปยและนำา รอยละ
63.00 เขารบการฝกอบรมเกยวกบการตดแตงกง
ลำาไยรอยละ50.00 เขารบการฝกอบรมเกยวกบ
การใชสารเคมเพอเพมผลผลตรอยละ66.00ไดรบ
การรบรองมาตรฐานการจดการทางการเกษตรทด
(GAP)รอยละ50.75มการตดแตงกงลำาไยรปทรง
เปดกลางพม รอยละ 26.00 การตดแตงกงลำาไย
รปทรงฝาชหงายรอยละ16.50การตดแตงกงลำาไย
รปทรงครงวงกลมรอยละ63.50มการเขารวมกลม
เกษตรกรผ ปลกลำาไยในพนท ร อยละ 47.75
เกษตรกรอาศยเงนทนของตวเองในการผลตลำาไย
รอยละ52.25มการกยมโดยสวนใหญเปนการกยม
มาจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ
การเกษตร
ดานปญหา และอปสรรคในการปลก
ล�าไย พบวา
- ดานการผลตพบวา เกษตรกรรอยละ
56.00 ประสบกบปญหาโรคและแมลงทเปนศตร
ลำาไยรองลงมารอยละ40.75ปรมาณผลผลตลำาไย
ทไดตำา รอยละ 36.75 ขาดแคลนแหลงนำาในชวง
นำาแลง รอยละ 33.50 ขาดแคลนแรงงานทใชใน
กจกรรมสวนลำาไย(เชนแรงงานเกบผลผลตดแล
รกษาสวนลำาไย)รอยละ32.50ขาดการสงเสรมและ
สนบสนนการผลตลำาไยอยางตอเนองจากภาครฐ
รอยละ 17.25 ขาดความรความเขาใจในการปลก
ลำาไย และรอยละ 4.50 ไมมกรรมสทธในการ
ถอครองพนทปลกลำาไย
- ดานตนทนการผลตพบวา เกษตรกร
รอยละ 72.50 ประสบกบปญหาปยเคมมราคาสง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 41 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
รองลงมารอยละ69.25สารเคมกำาจดศตรลำาไยม
ราคาสง รอยละ 46.25 คาจางแรงงานสง รอยละ
29.00 วสดและอปกรณทใชในการทำาสวนลำาไยม
ราคาสง รอยละ 25.50 คาใชจายในการซอมแซม
อปกรณสง และรอยละ 16.50 ตนทนคาขนสง
ผลผลตลำาไยสง
- ดานการตลาดพบวา เกษตรกรรอยละ
65.00ประสบกบปญหาราคาผลผลตลำาไยตำารอง
ลงมารอยละ57.50การเอารดเอาเปรยบของพอคา
คนกลาง รอยละ 38.00 ผลผลตลนตลาด รอยละ
20.50คณภาพลำาไยตำาไมเปนทตองการของตลาด
และรอยละ8.50จดรบซอผลผลตลำาไยอยหางไกล
2. ผลการศกษาวเคราะหฟงกชนการ
ผลต
ผลการว เคราะห ฟ งก ชนการผลตและ
ประสทธภาพการผลตของเกษตรกรปรากฏวาม
ปจจยการผลต4ชนดคออายของตนลำาไยขนาด
ของพนทปลกลำาไยและความพอเพยงของนำาทใช
ในการผลต มระดบนยสำาคญทางสถต 0.01 สวน
แรงงานทใชในการผลต มระดบนยสำาคญทางสถต
0.05 หมายความวา อายของตนลำาไย (AT) ม
อทธพลตอปรมาณผลผลตลำาไยในทศทางเดยวกน
นนคอ ถาอายของตนลำาไยเพมขนรอยละ1จะม
ผลทำาใหปรมาณผลผลตลำาไยเพมขน ร อยละ
0.0889สาเหตเนองจาก ตนลำาไยทมอายของการ
เจรญเตบโตเตมทจะใหผลผลตทสงกวาตนลำาไยท
มอายนอยดงนนเมออายของตนลำาไยมากขนกจะ
สงผลใหปรมาณผลผลตเพมสงขนดวย
ขนาดของพนทปลกลำาไยมเครองหมายเปน
บวกทระดบนยสำาคญทางสถต0.01หมายความ
วาขนาดของพนทปลกลำาไยมอทธพลตอปรมาณ
ผลผลตลำาไยในทศทางเดยวกน นนคอ ถาเพม
ขนาดของพนทปลกลำาไย รอยละ 1 จะมผลทำาให
ปรมาณผลผลตลำาไยเพมขนรอยละ0.1551สาเหต
เนองจากขนาดของพนทปลกเปนปจจยทสำาคญตอ
การเกษตร ในการศกษาและงานวจยทางการ
เกษตรตางๆ พบวาการขยายขนาดของพนทปลก
จะทำาใหประสทธภาพทางเทคนคสงขนตามไปดวย
ซงมผลเกดจากการประหยดตอขนาดการผลต
ความพอเพยงของนำาทใชในการผลต ม
เครองหมายเปนบวก ทระดบนยสำาคญทางสถต
0.01 นนคอ เกษตรกรทมนำาเพยงพอตอการผลต
ลำาไยจะมผลทำาใหปรมาณผลผลตลำาไยสงกวา
เกษตรกรทมนำาไมเพยงพอตอการผลตลำาไย รอย
ละ0.5681ทงนอาจเนองจากนำาเปนปจจยการผลต
ลำาไยทสำาคญ เมอเกษตรกรมนำาทเพยงพอตอการ
เจรญเตบโตของตนลำาไยจะมผลทำาใหปรมาณ
ผลผลตลำาไยเพมขน
แรงงานทใชในการผลตมเครองหมายเปน
บวกทระดบนยสำาคญทางสถต0.05หมายความ
วา แรงงานทใชในการผลตมอทธพลตอปรมาณ
ผลผลตลำาไยในทศทางเดยวกน นนคอ ถาเพม
แรงงานทใชในการผลตรอยละ 1 จะมผลทำาให
ปรมาณผลผลตลำาไยเพมขนรอยละ0.1217สาเหต
เนองจาก แรงงานเปนปจจยทสำาคญในการผลต
ลำาไย ถามแรงงานทใชในการผลตเพมขนจะสงผล
ใหมความสามารถในการจดการการผลตและมการ
แบงหนาทกนทำางานไดดยงขน การทำางานม
ประสทธภาพสงผลใหปรมาณผลผลตลำาไยเพมขน
ตามไปดวย
สำาหรบคาสมประสทธความแปรปรวน
(Variance Parameter) ทใชพจารณาและหา
ประสทธภาพทางเทคนคในการผลตลำาไยนน
ประกอบดวยคาLambda(λ)และคาSigma(σ)
ซงผลจากการประมาณคาสมการพรมแดนการผลต
ดวยวธประมาณคาแบบMaximumLikelihoodพบ
วา ภายใตสมมตฐาน H0:λ≠0 ไมมขอบเขต
พรมแดนเชงเฟนสม และ H0: λ≠0 มขอบเขต
พรมแดนเชงเฟนสม คา t-ratio ของคา Lambda
(λ)สามารถยอมรบไดณระดบนยสำาคญทางสถต
ท0.01ซงแสดงใหเหนวาสมการการผลตดงกลาว
มขอบเขตพรมแดนเชงเฟนสมจรง และเกดความ
ไมมประสทธภาพทางเทคนคของการผลตลำาไยขน
จรง หมายความวา ปรมาณผลผลตลำาไยของ
42 สมเกยรต ชยพบลยประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกล�าไย...
เกษตรกรกลมตวอยาง ยงตำากวาระดบปรมาณ
ผลผลตลำาไยของเกษตรกรกลมตวอยางทมความ
เปนไปไดสงสดทอยบนเสนพรมแดนการผลตสวน
คาSigma(σ)ทคำานวณไดนนพบวามคาt-ratio
สามารถยอมรบได ณ ระดบนยสำาคญทางสถตท
0.01 ซงหมายความวา สามารถทำาการประมาณ
สมการพรมแดนการผลตดวยวธประมาณคาแบบ
Maximum Likelihood ได ซงผลของคาความ
แปรปรวนของพารามเตอร(VarianceParameter)
ทไดมาจากผลการประมาณสมการพรมแดนการ
ผลตดวยการวเคราะหเสนพรมแดนการผลตแบบ
เฟนสม(StochasticFrontierAnalysis)ผานสมการ
การผลตแบบCobb-Douglasดวยวธประมาณคา
แบบMaximumLikelihoodดงตารางท1
ตารางท 1ผลการวเคราะหเสนพรมแดนการผลตแบบเฟนสม (Stochastic Frontier Analysis) ดวยวธ
MaximumLikelihoodเฉพาะตวแปรทมนยสำาคญทางสถต
ตวแปร
(Variable)
สมประสทธ
(Coefficient)
คา t-statistic ระดบนยส�าคญ
(Significant)
คาคงท 5.3382 21.700 0.0000***
อายของตนลำาไย 0.0889 3.261 0.0011***
ขนาดของพนทปลกลำาไย 0.1551 9.645 0.0000***
แรงงานทใชในการผลต 0.1217 2.455 0.0141**
ความพอเพยงของนำาทใชในการผลต 0.5681 15.042 0.0000***
Lambda: 3.6968 9.054 0.0000***
Sigma: 0.5641 515.975 0.0000***
Sigma-squared 0.0217
Sigma-squared 0.2965
Sigma(v): 0.1473
Sigma(u): 0.5445
LogLikelihoodFunction -133.2414
หมายเหต:**,***คอการมนยสำาคญทางสถตทระดบ0.05และ0.01ตามลำาดบ
3. ผลการวเคราะหประสทธภาพทาง
เทคนค
ผลการคำานวณระดบประสทธภาพทาง
เทคนคการผลตลำาไย พบวา ระดบประสทธภาพ
ทางเทคนคการผลตลำาไยของเกษตรกรกล ม
ตวอยางเฉลยมคา เทากบ 0.6956 โดยระดบ
ประสทธภาพทางเทคนคของการผลตลำาไย มคา
สงสด และคาตำาสดเทากบ 0.9645 และ 0.0465
ตามลำาดบ ดงตารางท 2 และเมอพจารณาระดบ
ประสทธภาพทางเทคนคการผลตลำาไยของ
เกษตรกรกลมตวอยาง ตามระดบตำา ระดบปาน
กลางและระดบสงพบวาเกษตรกรกลมตวอยางท
ผลตลำาไยสวนใหญมประสทธภาพทางเทคนคการ
ผลตอยในระดบปานกลาง ซงมประสทธภาพทาง
เทคนคอยระหวาง0.50-0.80จำานวน242ราย
หรอคดเปนรอยละ60.50รองลงมาไดแกเกษตรกร
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 43 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตารางท 2ระดบประสทธภาพทางเทคนคของเกษตรกรกลมตวอยาง จำาแนกตามคาสงสด คาตำาสด
คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน
ระดบประสทธภาพทางเทคนคกลมตวอยางเกษตรกรผผลตล�าไย
ในจงหวดเชยงใหม
คาสงสด 0.9645
คาตำาสด 0.0465
คาเฉลย 0.6956
S.D. 0.1648
ตารางท 3ระดบประสทธภาพทางเทคนคของการผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหมจำาแนกตามระดบประสทธ
ภาพตำาปานกลางและสง
ระดบประสทธภาพ
การผลตประสทธภาพการผลต จ�านวนเกษตรกร (ราย) รอยละ
ระดบตำา นอยกวา0.50 46 11.50
ระดบปานกลาง 0.50-0.80 242 60.50
ระดบสง มากกวา0.80 112 28.00
รวม 400 100.00
4. ผลการศกษาปจจยทมอทธพลตอ
ความไมมประสทธภาพทางเทคนค
การวเคราะหปจจยทมอทธพลตอความไมม
ประสทธภาพทางเทคนคของการผลตลำาไยใน
จงหวดเชยงใหม เปนการหาปจจยทคาดวาจะสง
ผลกระทบตอประสทธภาพการผลตลำาไยทำาไดโดย
การนำามลคาของความไมมประสทธภาพทาง
เทคนคการผลตลำาไยของเกษตรกรแตละรายไป
หาความสมพนธกบปจจยทคาดวาจะสงผลกระทบ
ตอความไมมประสทธภาพทางเทคนคการผลต
ลำาไยซงมผลการศกษาดงรายละเอยดตอไปน
ผลการคำานวณระดบความไมมประสทธภาพ
ทางเทคนคการผลตลำาไยพบวา ระดบความไมม
ประสทธภาพทางเทคนคของการผลตลำาไยของ
เกษตรกรกลมตวอยางเฉลยมคาเทากบ 0.3044
โดยระดบความไมมประสทธภาพทางเทคนคของ
การผลตลำาไย มคาสงสดและคาตำาสด เทากบ
0.9534และ0.354ตามลำาดบดงตารางท4สวน
ผลการวเคราะหปจจยทมอทธพลตอระดบความ
ไมมประสทธภาพทางเทคนคในการผลตลำาไยของ
เกษตรกรกลมตวอยางปรากฏวามปจจยการผลต2
ชนดคอการไดรบมาตรฐานการผลต(GAP)และ
การเขาฝกอบรมเกยวกบการผลตลำาไย มอทธพล
กลมตวอยางทผลตลำาไย ทมระดบประสทธภาพ
ทางเทคนคอยในระดบสง ซงมคาประสทธภาพ
มากกวา 0.80 จำานวน 112 ราย คดเปนรอยละ
28.00 สวนเกษตรกรกลมตวอยางทผลตลำาไยทม
ระดบประสทธภาพทางเทคนคอยในระดบตำาซงม
คาประสทธภาพนอยกวา 0.50มจำานวน46 ราย
หรอคดเปนรอยละ11.50ดงตารางท3
44 สมเกยรต ชยพบลยประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกล�าไย...
ตอความไมมประสทธภาพทางเทคนคในการผลต
ลำาไยอยางมนยสำาคญทางสถตดงน
การไดรบมาตรฐานการผลตมอทธพลตอ
ความไมมประสทธภาพทางเทคนคในการผลตลำาไย
อยางมนยสำาคญทางสถตทa = 0.01 มคา
สมประสทธเทากบ0.1505และมเครองหมายเปน
ลบ หมายความวา เกษตรกรกลมตวอยางทผลต
ลำาไยทไดรบมาตรฐานการผลตจะสงผลใหความ
ไมมประสทธภาพทางเทคนคในการผลตลำาไยลดลง
เทากบ 0.1505 มากกวาเกษตรกรกลมตวอยางท
ไมไดรบมาตรฐานการผลต สาเหตเนองจากการท
เกษตรกรกลมตวอยางทปลกลำาไยไดรบการรบรอง
ตามมาตรฐานของ GAP ซงไดรบการตรวจสอบ
รบรองโดยหนวยรบรองทมอำานาจหนาทเกยวของ
และจะรบรองไดกตอเมอเกษตรกรมการปฏบตตาม
มาตรฐานการผลตตามระบบการจดการคณภาพ
GAPเทานนจงสงผลใหเกษตรกรมระบบการผลต
ลำาไยทดขน
การเขาฝกอบรมเกยวกบการผลตลำาไย ม
อทธพลตอความไมมประสทธภาพทางเทคนคใน
การผลตลำาไยอยางมนยสำาคญทางสถตทa=0.01
มคาสมประสทธเทากบ0.1427และมเครองหมาย
เปนลบ หมายความวา เกษตรกรกลมตวอยางท
ผลตลำาไยทไดเขารบการฝกอบรมเกยวกบการผลต
ลำาไย จะสงผลใหความไมมประสทธภาพทาง
เทคนคในการผลตลำาไยลดลง เทากบ 0.1427
มากกวาเกษตรกรกลมตวอยางทไมไดรบการฝก
อบรม สาเหตเนองจากเกษตรกรทเขารบการฝก
อบรมเกยวกบการผลตลำาไยจะมความรและความ
เขาใจในการผลตลำาไยเพอใหเกดความมประสทธภาพ
ในการผลตมากทสดและสามารถพฒนาความรทม
อยปรบใชกบการผลตลำาไยใหมประสทธภาพได
นอกจากนเมอพจารณาคาสถตทไดจากการ
ประมาณคาของแบบจำาลองพบวาคาสมประสทธ
ในการตดสนใจ (R 2) มค าเท ากบ 0.1639
หมายความวา ตวแปรอสระในแบบจำาลอง ไดแก
การไดรบมาตรฐานการผลต และการเขาฝกอบรม
เกยวกบการผลตลำาไย มอทธพลตอความไมม
ประสทธภาพทางเทคนคในการผลตลำาไยในจงหวด
เชยงใหมเพยงรอยละ 16.39 เทานน สวนทเหลอ
อกรอยละ83.61เกดจากอทธพลของตวแปรอนๆ
ทไมไดนำามาอธบายในแบบจำาลองนดงตารางท5
ตารางท 4 ระดบความไมมประสทธภาพทางเทคนคของการผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหม จำาแนกตาม
คาสงสดคาตำาสดคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน
ระดบความไมมประสทธภาพกลมตวอยางเกษตรกรผผลตล�าไยใน
จงหวดเชยงใหม
คาสงสด 0.9534
คาตำาสด 0.0354
คาเฉลย 0.3044
S.D. 0.1648
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 45 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตารางท 5 ปจจยทมอทธพลตอความไมมประสทธภาพทางเทคนคของการผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหม
ตวแปร
(Variable)
สมประสทธ
(Coefficient)
คา
t-statistic
ระดบนยส�าคญ
(Significant)
คาคงท 0.7099 10.931 0.0000
การไดรบมาตรฐานการผลต -0.1505 -3.406 0.0007***
การเขาฝกอบรมเกยวกบการผลตลำาไย -0.1427 -3.051 0.0024***
F-test 19.362R 0.1639
2R 0.1554
หมายเหต:***คอการมนยสำาคญทางสถตทระดบ0.01
5. ผลการวเคราะหระยะเวลาการคนทน
ของการผลตล�าไย
ผลการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนการ
ผลตลำาไยของเกษตรกรกลมตวอยางในชวงเวลา10
ป พบวา มตนทนรวมเฉลยเทากบ 118,899.57
บาท แบงเปนตนทนคงทเฉลยเทากบ 41,001.79
บาท/ไร และตนทนแปรผนเฉลยในชวงปท 1–10
เทากบ 77,897.78 บาทสวนรายไดเฉลยในชวงป
ท 1–10 เทากบ 172,078.95 บาท และมผล
ตอบแทนการผลตลำาไยเฉลยในชวงปท 1–10
เทากบ53,179.38บาทดงตารางท6
ผลการวเคราะหหามลคาปจจบนสทธ(NPV)
อตราผลตอบแทนภายใน (IRR) อตราสวนผล
ตอบแทนตอตนทน (BCR) และการหาระยะเวลา
คนทน(PaybackPeriod)โดยกำาหนดอตราคดลด
เทากบ 7.50%ซงอางองจากอตราดอกเบยเงนก
ของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร
(ธกส.)ไดผลการศกษาดงตอไปน
1) มลค าป จจบนของการผลตลำาไยใน
จงหวดเชยงใหม มคาเทากบ 10,574.36 บาท/ไร
ซงมคามลคาปจจบนสทธเปนบวกหรอมากกวา
ศนย แสดงวาการผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหมม
ความคมคาทจะลงทน สามารถคำานวณไดดงน
(ขอมลจากตารางท6)
NPV =
=10,574.36บาท/ไร
2) อตราผลตอบแทนภายใน มคาเทากบ
รอยละ 10.43 ซงมคาอตราคดลดทมากกวาอตรา
คดลดจากอตราดอกเบยเงนก ของธนาคารเพอ
การเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธกส.) แสดง
วาการผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหมมความคมคาท
จะลงทนสามารถคำานวณไดดงน(ขอมลจากตาราง
ท7)
IRR =
=0.1043
46 สมเกยรต ชยพบลยประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกล�าไย...
3) อตราสวนผลตอบแทนตอตนทนมคา
เทากบ 1.11 ซงมคาอตราสวนผลตอบแทนตอ
ตนทนทมากกวา1แสดงวาการผลตลำาไยในจงหวด
เชยงใหมมความคมคาทจะลงทนสามารถคำานวณ
ไดดงน(ขอมลจากตารางท6)
BCR =
4) ระยะเวลาคนทน(n)ของการผลตลำาไย
ในจงหวดเชยงใหมมคาเทากบ3+4.31=7.31ป
หรอประมาณ8ปสามารถคำานวณไดดงน(ขอมล
จากตารางท6)
หมายเหต: เงนลงทนเรมแรก มคาเทากบ
ตนทนคงทหรอคาใชจายในการลงทนรวมกบตนทน
ผนแปรหรอคาใชจายในการดำาเนนการการผลตใน
ปท1ถงปท3ซงเปนเงนลงทนในชวงทตนลำาไย
ยงไมใหผลผลต
ตารางท 6 ตนทนการผลตรายไดเฉลยและผลตอบแทนเฉลยของการผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหมตงแต
ปท1ถงปท10
ปท
ตนทนการผลต (บาท/ไร) รายไดเฉลยจากผลผลต (บาท/ไร)
รวมเฉลย
(บาท/ไร)ตนทน
คงทเฉลย
ตนทน
แปรผน
เฉลย
รวมเฉลย ขนาด AA ขนาดA ขนาด Bขนาด
C
0 41,001.79 - 41,001.79 -
1 - 6,379.34 6,379.34 -
2 - 6,012.05 6,012.05 -
3 - 6,312.65 6,312.65 -
4 - 7,270.16 7,270.16 12,546.56 6,274.56 2,195.39 118.19 21,134.71
5 - 7,633.67 7,633.67 13,173.89 6,588.29 2,305.16 124.10 22,191.44
6 - 8,015.36 8,015.36 13,832.58 6,917.70 2,420.42 130.31 23,301.01
7 - 8,416.12 8,416.12 14,524.21 7,263.59 2,541.44 136.82 24,466.06
8 - 8,836.93 8,836.93 15,250.42 7,626.77 2,668.51 143.66 25,689.37
9 - 9,278.78 9,278.78 16,012.94 8,008.11 2,801.94 150.85 26,973.83
10 - 9,742.72 9,742.72 16,813.59 8,408.51 2,942.04 158.39 28,322.53
ตนทนเฉลยในชวงเวลา 10 ป = 118,899.57 รายไดเฉลยรวมในชวงเวลา 10 ป = 172,078.95
ผลตอบแทนเฉลยในชวงเวลา 10 ป 172,078.95 - 118,899.57 = 53,179.38 บาท
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 47 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตารางท 7คาIRRกรณอตราคดลดเทากบ10.43%
ป
(Year)ni)1(
1+
เมอ i = 0.1043
ตนทนรวม
(Total cost)
มลคาปจจบน
ของตนทน
รวม (PV cost)
รายได
รวม
(Total
benefit)
มลคาปจจบน
ของรายไดรวม
(PV benefit)
มลคาปจจบน
ของรายไดรวม
สทธ (Net PV
benefit)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
0.9056
0.8201
0.7426
0.6725
0.6090
0.5515
0.4994
0.4523
0.4096
0.3709
41,001.79
6,379.34
6,012.05
6,312.65
7,270.16
7,633.67
8,015.36
8,416.12
8,836.93
9,278.78
9,742.72
41,001.79
5,776.99
4,930.32
4,688.03
4,889.32
4,649.05
4,420.58
4,203.34
3,996.78
3,800.37
3,613.61
0
0
0
0
21,134.71
22,191.44
23,301.01
24,466.06
25,689.37
26,973.83
28,322.53
0
0
0
0
14,213.49
13,514.99
12,850.84
12,219.31
11,618.83
11,047.84
10,504.93
-41,001.79
-5,776.99
-4,930.32
-4,688.03
9,324.17
8,865.94
8,430.25
8,015.97
7,622.05
7,247.47
6,891.32
0.04
วจารณและสรปผล
ผลการประมาณสมการการผลตลำาไยใน
จงหวดเชยงใหมโดยการวเคราะหเสนพรมแดนการ
ผลตแบบเฟนสม(StochasticFrontierAnalysis)
ผานสมการการผลตแบบCobb–Douglasดวยวธ
ประมาณคาแบบMaximumLikelihoodพบวาอาย
ของตนลำาไยขนาดของพนทปลกลำาไยแรงงานท
ใชในการผลตและความพอเพยงของนำาทใชในการ
ผลต มความสมพนธในทศทางเดยวกบปรมาณ
ผลผลตลำาไย ทระดบนยสำาคญทางสถต 0.05
สอดคลองกบการศกษาของKalirajan(1981)ทศกษา
พบวาการเพมจำานวนคนงานเปนปจจยทมอทธพล
ตอการผลตขาวและยงสอดคลองกบการศกษาของ
จฑารตนพมมวง(2545)ทพบวาการเพมขนของ
แรงงานจะทำาใหผลผลตถวเหลองเพมขนแตผล
การศกษาไมสอดคลองกบผลการศกษาของHuang
andBagi(1984)ทพบวาขนาดของฟารมไมมนย
สำาคญตอประสทธภาพทางการผลตในประเทศ
อนเดยนอกจากนผลการศกษาในครงนยงมความ
แตกตางกบ การศกษาของ Huang and Bagi
(1984) ทพบวาสารเคมกำาจดศตรพช มนยสำาคญ
ตอประสทธภาพการผลต แตในการศกษาครงน
กลบพบวาการใชปยเคมการใชสารเคมกำาจดโรค
และแมลง การใชป ยอนทรย และการใชสาร
โพแทสเซยมครอเรตซงถงแมจะมความสมพนธใน
ทศทางเดยวกบปรมาณการผลตลำาไยเชนเดยวกน
แตไมมนยสำาคญทางสถต ตอระดบประสทธภาพ
ทางการผลตของการผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหม
ของเกษตรกรกลมตวอยาง ทงนเนองจากอทธพล
ทสำาคญในการผลตลำาไยทางภาคเหนอนน ขนอย
กบการดแลสวนซงอยในรปของจำานวนแรงงานท
ใช มากกวาทจะขนอยกบการใชปยและสารเคม
กำาจดศตรพช ซงในปจจบนมกพบวาเกษตรกรม
การใชปยและสารเคมกำาจดศตรพชในปรมาณท
มากเกนกวาความตองการของพช จากความ
เคยชนและจากคำาโฆษณาชวนเชอของบรษทขาย
ผลตภณฑปย และสารเคม ซงจากผลการศกษา
สอดคลองกบแนวคดดงกลาว ทแสดงใหเหนวา
ปจจยจากปยและสารเคมไมมผลตอประสทธภาพ
48 สมเกยรต ชยพบลยประสทธภาพการผลตและระยะเวลาคนทนการปลกล�าไย...
การผลตทงนปจจยสำาคญคอการหมนดแลตนลำาไย
จะทำาใหผลผลตลำาไยมขนาดทใหญขนซงจะสงผล
ใหผลผลตโดยรวมมปรมาณมากขน
ในสวนของผลการศกษาปจจยทมอทธพล
ตอระดบความไมมประสทธภาพทางเทคนคในการ
ผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหม พบวา ปจจยการได
รบมาตรฐานการผลต(GAP)และการเขาฝกอบรม
เกยวกบการผลตลำาไยไมมผลตอประสทธภาพทาง
เทคนคในการผลตลำาไยในจงหวดเชยงใหมอยางม
นยสำาคญทางสถต ทระดบ 0.01 ซงผลการศกษา
สอดคลองกบการศกษาของChiangSunและYu
(2004) ทพบวาความรเกยวกบระบบการจดการ
ภายในฟารม เปนปจจยทมอทธพลเชงบวกตอ
ระดบประสทธภาพในการทำาฟารมเพาะเลยงปลา
สวนปจจยอนๆ เชน ประสบการณการปลกลำาไย
และระดบการศกษาของผผลตลำาไย นนมอทธพล
ตอความไมมประสทธภาพทางเทคนคในการผลต
ลำาไยในจงหวดเชยงใหมอยางไมมนยสำาคญทาง
สถต ซงผลการศกษาไมสอดคลองกบการศกษา
ของHasnah;FlemingและCoelli(2004)ทศกษา
พบวา ระดบการศกษามความสมพนธเชงลบกบ
ระดบประสทธภาพในการผลตนำามนปาลมของ
เกษตรกรทงนผวจยสามารถอธบายไดวาการไมม
ประสทธภาพในการผลตนนจะถกกระทบโดยการ
ขาดความรมากกวาการขาดประสบการณเนองจาก
ประสบการณนนตองใชระยะเวลาในการสะสมเพอ
กอใหเกดความรแตการอบรมความรนนสามารถท
จะเพมพนความรโดยเฉพาะอยางยงความรดานการ
บรการจดการฟารม ทจำาเปนในการผลตทางการ
เกษตรไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพกวาการ
ใชประสบการณนนเอง
ผลการศกษาความคมคาในการลงทนจาก
การลงทนผลตลำาไยของจงหวดเชยงใหม จากผล
การวจยพบวาระยะเวลาคนทน(PaybackPeriod)
ของการลงทนเทากบ7.31ปหรอ8ปซงผลการ
ศกษามความสอดคลองกบงานวจยของ มลลกา
ไพรศร (2554) และ มนสชา ไชยมณ (2548) ท
ศกษาพบวาผลตอบแทนจากการลงทนในการผลต
ลำาไยมระยะเวลาคนทนอยระหวาง8–12ปในขณะ
ท มลคาปจจบนสทธของการลงทนในลำาไย และ
อตราผลตอบแทนจากการลงทนทไดจากงานวจยพบ
วาอยท10,574.36บาท/ไรและรอยละ10.34แตก
ตางจากผลการศกษาของมลลกาไพรศร(2554)ท
พบวามลคาปจจบนสทธของการลงทนในลำาไยและ
อตราผลตอบแทนจากการลงทน อยท 51,217.02
บาทและรอยละ28ทงนผวจยวเคราะหไดวาการ
ผลตลำาไยในพนทภาคเหนอ โดยเฉพาะจงหวด
เชยงใหมนน เปนการผลตลำาไยทมรปแบบและ
เทคนคการผลตลำาไยทไมแตกตางกน เนองจาก
เปนการอาศยความรทถายทอดระหวางเกษตรกร
ภายในทองถนดวยกนจงทำาใหระยะเวลาคนทนของ
งานวจยทศกษาในพนทเดยวกนไมแตกตางกน
ขอเสนอแนะ
1) หากเกษตรกรมการเพมปจจยแรงงานท
ใชในการผลตและดแลปรมาณนำาใหมความเพยงพอ
ตอการผลตจะสงผลใหปรมาณผลผลตลำาไยเพมขน
ซงการเพมปจจยการผลตดงกลาวเกษตรกรควรม
การเพมปรมาณปจจยการผลตในปรมาณทเหมาะสม
เนองจากถามการเพมปจจย การผลตเขาไปมาก
เกนไปจะสงผลใหผลผลตลำาไยทไดเพมขนในอตรา
ทลดลงตามกฎแหงการลดนอยถอยลงของผลได
(LawofDiminishingReturn)
2) การทเกษตรกรไดเขารบการฝกอบรม
เกยวกบการผลตลำาไย เกยวกบการบรหารจดการ
ฟารม จะสงผลใหเกษตรกรมความรเกยวกบการ
ผลตลำาไยมากขนทงในดานการคดเลอกพนธลำาไย
การตดแตงกงลำาไยลำาไย การใหปยและนำา การ
แปรรปผลผลตลำาไยการตลาดลำาไยรวมถงการใช
สารเคมเพอเพมผลผลตลำาไยทถกตองเหมาะสม
ซงจะสงผลใหเกษตรกรมระบบการผลตลำาไยทม
ประสทธภาพมากยงขน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 49 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
3) การใชปยเคมและสารเคมกำาจดโรคและ
แมลงเปนปจจยสำาคญในการผลตลำาไยซงจะสงผล
ตอปรมาณผลผลต แตหากมการใชปจจยการผลต
ดงกลาวมากเกนไปจะทำาใหเกษตรกรสนเปลอง
คาใชจายซงจากผลการศกษาเกษตรกรมตนทนใน
การผลตลำาไยคอนขางสงดงนนในระยะยาวเกษตร
ควรหาวธการลดตนทนโดยการใชปยอนทรยและ
สารกำาจดโรคและแมลงทมาจากธรรมชาต ซงจาก
การศกษาการใชปยอนทรยของเกษตรกรจะสงผล
ใหปรมาณผลผลตลำาไยเพมขนไดเชนกน
เอกสารอางอง
จฑารตน พมมวง. 2545.ประสทธภาพทางเทคนคของการผลตถวเหลองในเขตนำาฝนในภาคเหนอตอน
ลางของประเทศไทย. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต (เกษตรศาสตร) สาขาวชา
เศรษฐศาสตรเกษตรมหาวทยาลยเชยงใหม.
มลลกาไพรศร.2554.การเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนการปลกลำาไยอบแหงดวยเตาอบลำาไยแบบ
กะบะเปดและแบบลมรอนในจงหวดลำาพน. เชยงใหม : การคนควาแบบอสระบรหารธรกจ
มหาบณฑตสาขาบญชมหาวทยาลยวทยาลยเชยงใหม.
มนสชา ไชยมณ. 2548.ตนทนและผลตอบแทนของการปลกลำาไยในอำาเภอแมวาง จงหวดเชยงใหม.
เชยงใหม:การคนควาแบบอสระบรหารธรกจมหาบณฑตมหาวทยาลยวทยาลยเชยงใหม.
สำานกงานสถตแหงชาต. 2556.สถตประชากรของประเทศไทยป 2556.กรงเทพฯ:กระทรวงเทคโนโลย
สารสนเทศ.
สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร.2556.สถตการเกษตรของประเทศไทยป 2556.กรงเทพฯ:กระทรวงเกษตร
และสหกรณ.
สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร.2557.สถตการเกษตรของประเทศไทยป 2557.กรงเทพฯ:กระทรวงเกษตร
และสหกรณ.
สำานกงานเกษตรจงหวดเชยงใหม.2557.สถตการปลกลำาไยในพนทจงหวดเชยงใหม.เชยงใหม:สำานกงาน
เกษตรจงหวดเชยงใหม.
Chiang,S.F;Sun,H.C.andYu,M.J.2004.“Technical Efficiency Analysis of milkfish (Chanos
Chanos) Production in Taiwan-An Application of the Stochastic Frontier Production Func-
tion.” Aquaculture230:99-116.
Hasnah;Fleming,E.AndCoelli,T.2004.“Assessing The Performance of A Nucleus Estate and
Smallholder Scheme for Oil palm Production in West Sumatra : A Stochastic Frontier
Analysis.” AgriculturalSystems79:17-30.
Huang,C.J.andF.S.Bagi.1984.“Technical Efficiency on individual farms in northwest India.”
SouthernEconomicJournal51:108-115.
TaroYamane.1973.Statistic:IntroductionAnalysisanded.,Harper International Edition, Tokyo.
การด�ารงอยของการทอผาตนจก ของชาวไทยเชอสายลาวครง บานสระบวก�า
อ�าเภอดานชาง จงหวดสพรรณบร
The existence of “Tinjok” weaver wisdom of Laotian lineage Thai (Lao
Khrang) Ban Sa Bua Kam Amphoe Dan Chang Changwat Suphanburi
โกศลนวมบาง1,พทกษศรวงศ2
KosonNumbang1,PhitakSiriwong2
บทคดยอ
การวจยครงน เปนงานวจยเชงคณภาพ ดวยวธปรากฎการณวทยา มงศกษาเกยวกบการทอผา
ตนจกของชาวไทยเชอสายลาวครงบานสระบวกำาอำาเภอดานชางจงหวดสพรรณบรทงลวดลายโบราณ
และลวดลายปจจบน มวตถประสงคเพอ 1) เพอศกษาการดำารงอยการทอผาตนจกของชาวไทยเชอสาย
ลาวครงอำาเภอดานชางจงหวดสพรรณบร2) เพอศกษาและเกบขอมลของลวดลายผาทอตนจกอำาเภอ
ดานชางผใหขอมลหลกไดแกผทอผาตนจกจำานวน5คนผนำากลมสตรผาทอจำานวน1คนผดำาเนน
กจกรรมการตลาดและการขายจำานวน1คนผใชผาตนจกลาวครงจำานวน5คนใชวธการศกษาวเคราะห
เอกสารงานวจยทเกยวของใชการสมภาษณแบบกงโครงสรางการสงเกตแบบไมมสวนรวมถอดเทปจาก
การสมภาษณการวเคราะหขอมลใชวธวเคราะหการพรรณาเพอสรปความเชงพรรณนา
ผลการวจยพบวาการดำารงอยของทอผาตนจกของชาวไทยเชอสายลาวครงบานสระบวกำามความ
สามารถในการจำาหนายผลตภณฑ แตมปญหาขาดคนทมความรและฝมอในการทอผาตนจกลายโบราณ
การเกบขอมลของลวดลายทอผาตนจกและพบวามการรกษาลวดลายผาทอลายโบราณม3รปแบบการ
เกบลายผาเกาการขนกทอผาและใชไมขดลายเกบไวและการบนทกลงในกระดาษลายเสนกราฟ
ค�าส�าคญ :ภมปญญา,ผาตนจก,ผาทอลายโบราณ
Abstract
Thisresearch isaqualitativeresearchwithphenomenologymethodologyusedtostudy
“Tinjok”weaverwisdomOfLaotianlineageThai(LaoKhrang)BanSaBuaKamAmphoeDan
ChangChangwatSuphanBuri.Theoffenseancientlypatternedandcurrentpatterns.Theresearch
aimed1)tostudytheexistenceof“Tinjok”weaverwisdomofLaotianlineage,Thai(LaoKhrang)
BanSaBuaKamAmphoeDanChangChangwatSuphanBuri,and2)tostudyanddocumentthe1 นกศกษาปรชญาดษฎบญฑต,คณะวชาการจดการมหาวทยาลยศลปากร,Email:[email protected] รองศาสตราจารย,ประจำาคณะวทยาการจดการมหาวทยาลยศลปากร,Email:[email protected] Ph.D.StudentFacultyofManagementScience,SilpakornUniversity.2 AssociatedProfessor,FacultyofManagementScience,SilpatornUniversity.
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 51 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
pattern of “Tinjok” weaver wisdom in AmphoeDanChangChangwat Suphan Buri. The key
informantsconsistedoffive“Tinjok”womenweaverofficersandmarketingandsalesactivitiesof
of the five “Tinjok” weavers Users. The researchmethod included a study and analysis of
documents, related researches, interviews and a focus group action research process. The
qualitativedatawasanalyzedwithcontextualanalysis.
Theresultshowedthattheexistenceof“Tinjok”weaverwisdomofLaotianlineageThai
(LaoKhrang)BanSaBuaKamhastheabilitytogenerateproductsthatcanbesold;however,
therearealackofpeoplewiththeknowledgeandskilltoweaveTinjok.Inadditiontheresearch
identifiedthreeoriginsof“Tinjok”weaverwisdom:Collectionofoldfabric,Collectedonloomand
recordedintolinegraph.
Keywords: Wisdom,Tinjokweaver,Ancientweaver
บทน�า
ผาทอพนบานคอผาททอขนดวยกหรอหก
ทมอยในแตละบานตามกรรมวธทสบทอดกนมาแต
โบราณ จากรนสรน ผาทอพนบานหรอผาทอมอ
จะมความแตกตางกนอยางไรนน ขนอยกบกรรม
วธการทอทแตกตางกนออกไปเชนการทอเรยบๆ
ไมมลาย เรยกวา “ผาพน” การทอเปนลวดลาย
เรยกวา“ผายก”การทอเปนลวดลายดวยวธการ“จก”
เรยกวา“ผาจก”การทอเปนลวดลายดวยวธการ“ขด”
เรยก “ผาขด” การทอเปนลวดลายดวยวธการ
“มดยอม”เรยก“ผามดหม”(สยามภษา,2555)
กรรมวธการทอผามการถายทอดมรดกทาง
วฒนธรรมทนาสงเกตคอกลมชนทมความสามารถ
พเศษในการทอผามกเปนกลมชนทมเชอสายลาว
ซงอพยพเขามาในประเทศไทยซงบดนไดกลมกลน
เปนคนไทย (ชนดา ตงถาวรสรกล, 2541) ผาทอ
ของกลมชนชาตลาวครงมความนาสนใจในดานของ
ความสวยงานประณต รวมถงกรรมวธในการผลต
ทมทกกรรมวธการทอนในผาซนหนงผน กลาวคอ
จะมทงผาจก ผามดหม และการยอมทไดจาก
ธรรมชาตคอตวครงทใหสแดง จงเปนทมาของชอ
กลมชนสงเหลานเปนอตลกษณทเดนชด(เสาวนย
อารจงเจรญและมธรสเวยงสมา,2556)
ลวดลายผาตนจกชาวไทยเชอสายลาวครง
มโครงสรางสองลกษณะคอ
1. ลวดลายจกทมโครงสรางเปนรปสเหลยม
ขนมเปยกปน
2. ลวดลายจกทมโครงสรางเปนรปหยก
ฟนปลาหรอภาษาถนเรยกวาเอย
กลมสตรผาทอพนเมองลายโบราณบานสระ
บวกำาตำาบลหนองมะคาโมงอำาเภอดานชางจงหวด
สพรรณบร เปนชมชนชาวไทยเชอสายลาวครง ซง
เดมเปนชาวลาวภฆงจากเวยงจนทนทถกกวาดตอน
มาราชอาณาจกรสยาม และไดยายมาประจำาถนใน
พนทอาทจงหวดสพรรณบรจงหวดอทยธานและ
ชยนาทเปนตน(คนงนช,2537)การทอผาของลาว
ครงมความสำาคญตงแตอดตจนถงปจจบนทอในครว
เรอนเพอเปนเครองน งหมใชภายในบาน ใชใน
พธกรรมเชนพธไหวผบรรพบรษและยงใชเพอการ
ศาสนานอกจากนยงทอผาเพอเปนอาชพหตถกรรม
ในการคาอกดวย(บษบาหนเธาว,2557:132)การ
ทอผาเปลยนแปลงจากในอดตจากการทอผาเพอ
นงหมและใชในครวเรอนเพยงอยางเดยวสการทอผา
เพอคาขายและแลกเปลยนผนผาทอกนอยกอนแลว
แตเปนการคาขายแลกเปลยนกนอยางเรยบงายตาม
วถชวตทเปนอย (ลดดาวลย ตนาลม และปนวด
ศรสพรรณ,2558:209)
52 โกศล นวมบาง, พทกษ ศรวงศ การด�ารงอยของการทอผาตนจก ของชาวไทยเชอสายลาวครง...
กลมทอผาบานสระบวกำาไดรบการสบทอด
ภมปญญาการทอผามาจากบรรพบรษทเปนกลม
ชาตพนธลาวครงโดยนำาฝายทปลกมาปนเสนดาย
พรอมกบยอมสธรรมชาต แลวจงนำาไปทอตาม
กระบวนการขนตอนจนเปนผนผาแลวนำาไปตดเยบ
เปนเครองนงหมตอมาไดมการจดตงกลมทอผาขน
มการพฒนารปแบบของลายผาสามารถนำามา
ประยกตใชประโยชนอยางหลากหลายความหมาย
ของลายผาททางกลมผลตมดงนลายขอขอหมายถง
ลายบานทมขอมแปลายขดรอดหมายถงลายทใส
แลวเปนสรมงคลลายขอดอกรกหมายถงลายทใส
ไปไหนคนกรกลายนอยหมายถงลายขอเลกๆและ
ลายขอกระบวยหมายถงลายทแสดงถงความอดม
สมบรณของนำาทา
วตถประสงคของโครงการวจย
1. เพอศกษาการดำารงอยของการทอผา
ตนจกของชาวไทยเชอสายลาวครงบานสระบวกำา
อำาเภอดานชางจงหวดสพรรณบร
2. เพอศกษาและเกบขอมลของลวดลายผา
ทอตนจกของชาวไทยเชอสายลาวครงบานสระบวกำา
อำาเภอดานชางจงหวดสพรรณบร
วธการด�าเนนการวจย
การดำาเนนการวจยใชวธวจยเชงคณภาพ
บนรากฐานของกระบวนแสวงหาความรความจรง
ตามแนวฐานคดแบบหลงปฏฐานนยม (Post -
positivism)เพอศกษาปรากฏการณทางสงคมและ
เขาถงของประสบการณชวต(livedexperience)ท
เกยวกบองคความรในการดำารงอยพนทศกษาคอ
กลมสตรผาทอพนเมองลายโบราณบานสระบวกำา
ตำาบลหนองมะคาโมง อำาเภอดานชาง จงหวด
สพรรณบร เกบรวบรวมขอมลดวยการสมภาษณ
(interview)กบผใหขอมลสำาคญ(keyinformants)
คอ ผทอผาในกลมสตรผาทอพนเมองลายโบราณ
บานสระบวกำา จำานวน5คนผนำากลมสตรผาทอ
พนเมองลายโบราณบานสระบวกำาจำานวน1คน
ผ ดำาเนนกจกรรมการตลาดและการขายผาทอ
พนเมองลายโบราณบานสระบวกำาจำานวน1คน
และผใชผาตนจกลาวครงจำานวน5คน
การรวบรวมขอมลจะประกอบดวย2สวนดงน
1) สวนแรกศกษาเอกสารทเกยวกบความเปนมา
ของผาทอในประเทศไทย 2) การสมภาษณผทอผา
โดยวธประวตศาสตรจากการสมภาษณ (interview)
โดยใชการสมภาษณแบบกงโครงสรางการสงเกตแบบ
ไมมส วนรวมสำารวจสภาพพนท อปกรณสงของ
เครองใชทปรากฏอยจรงถอดเทปจากการสมภาษณ
มการตรวจสอบคณภาพของขอมลแบบสามเสา
(triangulation) โดยตรวจสอบความเชอถอไดของ
ขอมลเชงประจกษวเคราะหขอมลจากผใหขอมลและ
ผเชยวชาญดานผาทอครบทกประเดนแบบองครวม
การหาคำาตอบปญหาการวจยจงมสอง
ประเดน ประเดนแรกคอองคความรการดำารงอย
ของการทอผาตนจกของชาวไทยเชอสายลาวครง
ของกลมสตรผาทอพนเมองลายโบราณประเดนท
สองกระบวนการสอสารเพอการเรยนร และการ
ถายทอดมรดกในวถการทอเพอการดำารงอยเพอ
การยงชพของสงคมเกษตรกรรมโดยผ รบการ
ถายทอดมความสนใจขยน และอดทน (สญญา
สญญาววฒน, 2550: 63) ศกษารปแบบการ
ถายทอดความรในชมชนชนบทไทย โดยเรมจาก
ความชำานาญเฉพาะสมาชกในครอบครว (ปฐม
นคมานนท2535:279-281)เพอตอบคำาถามการวจย
ผลการศกษา
การด�ารงอยของการทอผาตนจกของ
ชาวไทยเชอสายลาวครง บานสระบวก�า
การดำารงอยของการทอผาตนจกของชาวไทย
เชอสายลาวครง บานสระบวกำา อำาเภอดานชาง
จงหวดสพรรณบร พบวา จากเดมการประกอบ
อาชพหลกดวยการทำาไรขาวคอการทำาการเกษตร
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 53 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
แบบพชไร เหมอนกบการทำาไรขาวโพด เมอเสรจ
จากฤดทำานาไร จะมชวงเวลาทรอฤดการทำานาไร
รอบตอไป จงมาทำาการทอผาในครวเรอนเพอใช
สวมใสในพธกรรมตางๆ จนมภาคอตสาหกรรมได
ขยายฐานมาในพนทชาวบานเรมลดการทำาไรขาว
และเขาสภาคอตสาหกรรมทำาใหการทอผาในครว
เรอนเรมลดลง อกทงชาวบานสวนใหญเหนวา
เปนการยงยากในการทำาผาทอมกรรมวธทมหลาย
ขนตอน และตองใหความสำาคญในการเรยนร
ประกอบกบเสอผาสำาเรจรปมราคาทถกกวา (สวด
ธนประสทธพฒนา, 2542) แตขณะนไดมการรวม
กลมและฟนฟการทอผาโดยมหนวยงานภาครฐ
องคการบรหารสวนตำาบลหนองมะคาโมงใหการ
สนบสนนและไดผลกดนผาตนจกใหเปนหนงใน
ผลตภณฑโอทอป(OTOP)ของจงหวดสพรรณบร
ปจจบนเสนดายฝายและเสนไหมทใชในการทอ
ไมนยมทจะปนดายทงททำาจากฝาย และจากเสน
ไหมดวยทางกลมเอง เนองจากเปนงานทตองใช
เวลา และขาดแหลงทไดมาซงผลตภณฑขนตน
กลมทอผาจงรวมตวเพอสงดายดบจากกลมทอ
อนๆ เชนจงหวดอทยธานชยภมเปนตนโดยทาง
กลมทอผาจะนำามายอมสเองเพอทำาการทอเปนตว
ซนและมการสงดายฝายมดยอมจากจงหวดชยภม
มาทอเปนผามดหมมาทำาเปนตวซนเหมอนกน
ภาพประกอบ 1ดายฝายดบและสยอมผาธรรมชาต
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
การทอผาของกล มทอผาม 2 ประเภท
ประเภทแรกเปนการทอผาซนซงประกอบดวยสอง
แบบคอการทอผาลายเรยกวาผามดหมเพอการใช
นงทงผนไมมการตอตนจกกบการทอเปนผามดหม
ทมหนาผาสนลงเพอนำาไปตอดวยผาตนจกโดยจะ
ทอเปนสตางๆ เชน สเขยวฟา นำาเงน และแดง
เปนตน แตโดยสวนมากจะทอเปนสแดงเปนหลก
เพราะเปนสทเปนอตลกษณของชาวลาวครงผาทอ
มดหมหนาผาสนจะนำามาตอดวยตนจกและตอ
หวซนอนเปนเอกลกษณของผาซนตนจก
ประเภททสองเปนการทอผาตนจกเปนการทอ
มวธและขนตอนทละเอยดและปราณตโดยลวดลวย
ของผาตนจก จะใชลวดลายจากลายผาดงเดมมา
เปนตนแบบ เรยกวา ลวดลายโบราณ และมการ
พฒนาดดแปลงมาเปนลวดลายในปจจบนอกดวย
ผาตนจกลวดลายโบราณเปนการนำาผาลาย
โบราณทคณยายบญ กาฬภกด ไดเกบไวเปน
ตนแบบจากภาพท2มอายกวารอยปเปนผาทเกบ
สะสมมาจากรนคณแมของคณยายบญมอยสามผน
โดยการขนลายในแตละครงจะสามารถทำาไดเพยง
สองผนการจกจะไมใชอปกรณแตจะใชนวมอในการ
จก การทอผาจกจะเปนการจกจากดานหลงคอ
ลวดลวยจะอยดานลางโดยการขนจกรอบแรกจะใช
ไมเสนขดเปนการเดนเสนไวเพอเกบลาย และนำา
เสนไหมผกเพอจกตามลวดลายเมอทำาเสรจรอบแรก
จะใชไมเสนขดทคนไวเดมทำาไดอกหนงรอบซงการ
ทำาดงกลาวจะไมสามารถเกบตนแบบไวไดเปนการ
ทำาโดยใชประสบการณของคณยายทำาใหลวดลาย
โบราณสญหายไดสทใชในการจกจะมสดำาเหลอง
เขยวขาวและแดงเปนสวนใหญ
ผาซนตนจกของชาวลาวครงมความเปน
อตลกษณเฉพาะ ประกอบกบความเชอเพอความ
เปนมงคลในการสวมใสคอมสวนหวซนเปนผาเยบ
ตอเพอพบรดบรเวณเอว สวนทสองเรยกวาตวซน
สวนใหญเปนผามดยอมทอเปนผามดหมสวนสดทาย
คอตนซนเปนผาตนจกทเปนลวดลายทสวยงดงาม
ทสดเปรยบเสมอนกบคนทมหวตวและตนเวลา
54 โกศล นวมบาง, พทกษ ศรวงศ การด�ารงอยของการทอผาตนจก ของชาวไทยเชอสายลาวครง...
สวมใสไปไหนมาไหนแลวหวไมขาดตนไมขาด(นาง
ขนวชย,สมภาษณ.2559)
ภาพประกอบ 2 ผาตนจกลายโบราณและวธการจก
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
อยางไรกตามการถายทอดลวดลายในการ
ทอ รวมถงขนตอนวธการจกเพอการดำารงอยของ
ผาซนตนจกถอวาเปนเรองยาก แตยงคงเปนเรอง
ทมความจำาเปนอยางยงการเกบเพยงแตลวดลาย
บนผนผาคงจะทำาใหการดำารงอยไมสามารถเปน
ไปได การบนทกลวดลายจงเปนสวนหนงของการ
อนรกษและการดำารงอยของศลปะผาซนตนจกของ
ชาวลาวครง
ภาพประกอบ 3แสดงสวนของหวตวและตนซน
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
คณยายนาง(กาฬภกด)ขนวชยไดรวบรวม
ลวดลายของผาทจกลงบนแผนกระดาษกราฟท
สามารถบนทกรายละเอยดของการจก โดยใชเสน
กราฟเปนเสนยน(แนวดง)และเสนพง(แนวนอน)
โดยแตละชองใชแทนเสนฝายสองเสนทงนจากการ
บนทกลวดลายจะสามารถสรางลวดลายใหมๆ ลง
บนแผนกราฟไดเช นกน ตามแนวความคดท
สรางสรรคขนมา เปนการพฒนาลวดลายใหม
เอกลกษณเฉพาะถนได นอกจากการบนทก
ลวดลายแลวการถายทอดวธการทอและการจกถอ
เปนสงทสำาคญทสด อกทงเปนสวนทยากทสด
เชนกนเพราะตองอาศยใจรกในการทอและความ
อดทนในการฝกฝนอยางยง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 55 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ภาพประกอบ 4ลวดลายจกทบนทกลงใน
กระดาษกราฟ
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
กลมผาทอลายโบราณบานสระบวกำา ได
รวบรวมกทอผาไวในกลมโดยใหเปนกทอผาเฉพาะ
คนของแตละคนเนองการการทอผาใชเวลาในการ
ทอบางครงสามถงสเดอนคณกฐนพานจนไดเขา
มาเรยนการทอผาและการทอตนจกโดยปกตจะทำา
ไรออย เนองจากมโรงงานนำาตาลเขามาดำาเนน
กจการ ดวยใจรกทเหนแมทอผา(ปจจบนเลกทอ)
และมผาซนตนจกทบานลายเกาๆ ทเคยมกขาย
หมดจงใชเวลาวางจากการทำาไรออยมาเรยนรใช
เวลาหลายเดอน แตยงเรยกวาพงเปนขนตนได
ลวดลายทงายๆ แตกสามารถสรางลวดลายเองได
ซงตอนนเรยนทำาตนจกโดยเฉพาะเพอนำาไปตอตว
ซน โดยเรมจากการขนเครอเดนเสนและเกบลาย
ถงจะเรมการจกได (กฐน พานจน, สมภาษณ.
2559)
ภาพประกอบ 5 การศกษาการทอผาตนจก
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
ผาทอตนจากเดมใชเสนดายฝายมาทำาการ
จกแตกมชวงหนงทใชดายไหมเทยมประดษฐทให
สทสดกวา สเขมกวา ซงขายดอยชวงหนง แตใน
ปจจบนกลบมานยมการจกทใชเสนดายฝายเหมอน
เดมทใหความเปนพนบานมากกวากลมผาทอลาย
โบราณ บานสระบวกำา ไดเนนใชการจกดวยเสน
ดายฝายเปนหลกเพอไปตอกบตวซน
การทอตวซนของกล มผาทอลายโบราณ
บานสระบวกำา จะซอเสนดายฝายมดหมทยอม
สำาเรจมาทำาการทอโดยใชกทอผาเฉพาะการทอตว
ซนมดหมทำาไดเรวกวาการทอตนจกมากเพราะไม
ตองเกบลาย จะใชเวลาในการขนเครอเพอทำาเสน
ยนทละเอยดมากการเดนเสนพงตองมการจบลาย
ใหด แตกเปนลวดลายทเกดขนเฉพาะผนทงทมด
ยอมมาเปนลายเดยวกนแตการทอขนลายจะมการ
เหลอมกนตามเอกลกษณของผ ทอ อกทงผทอ
สามารถสรางลายพนโดยใชเสนยนสตางๆเชนเสน
ยนสแดง เสนพงสนำาเงน จะไดพนสมวงเหลอบๆ
สวยงามมาก (ประมวล กาฬภกด, สมภาษณ.
2559)ตามภาพท6เปนภมปญญาในการใชสผสม
และสรางจดเดนในผาทอซนมดหมเมอนำามาตอกบ
56 โกศล นวมบาง, พทกษ ศรวงศ การด�ารงอยของการทอผาตนจก ของชาวไทยเชอสายลาวครง...
ตนจกจะสรางจดขายและสามารถทำาการตลาดได
ซงเปนประเดนสำาคญของการใหผาทอลายโบราณ
บานสระบวกำาสามารถดำารงอยได
ภาพประกอบ 6 การทอผาซนมดหม
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
เพอเปนการขยายการตลาด คณชวรตน
เชาวรตนทายาทรนท3ของคณยายบญกาฬภกด
จงตดสนใจลาออกจากงาน เพอมาพฒนากลมผา
ทอลายโบราณบานสระบวกำา โดยการรวบรวมก
ทอผามาไวทกลม เพอใหคนทอผามารวมกลมกน
แตไมสามารถรวมไดทงหมด เนองจากพนทจำากด
จงมกบางสวนทอย ในแตละบาน จงปรบเปน
ศนยกลางในการรวมผาทอทงหมดททางกลมทอได
และประสานกบองคการภาครฐและเอกชน
ปจจบนผาทอลายโบราณบานสระบวกำาได
รบเปนสนคาโอทอประดบสดาว(ระดบหาดาวคอ
สงออกขายในตางประเทศ)ของจงหวดสพรรณบร
และในอนาคตจะเรมใชเสนไหมในการจกผาตนจก
เพอเขาเปนสนคาทไดรบตรากรมหมอนไหมอนจะ
เปนการจะชวยยกระดบสนคา คณชวรตนได
พฒนาการประชาสมพนธผานเฟซบค(Facebook)
และงานแสดงสนคาตางๆ ทมโอกาสไดไป ทงน
นอกจากมผซอทงสองชองทาง จากเฟซบค และ
งานแสดงสนคายงมผซอมาเลอกชมและซอสนคา
ทกลมผาทอลายโบราณบานสระบวกำาคณชวรตน
ยงใชกลมทอผาทนเปนศนยการเรยนร และการ
เยยมชมการรวมกลมทอผาตนจกลายโบราณของ
ลาวครง
ภาพประกอบ 7คณชวรตนเชาวรตนทายาท
รนท3กบลายผาทออกแบบ
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
การพฒนารปแบบของผาทอกเปนหนงใน
วธการเพอการดำารงอยของทอตนจกของลาวครง
โดยการขยายลายและทบลายจกเพอใหลายตนจก
มาขนาดใหญขน บางผนทำาการจกเปนซนทงผน
เปนงานละเอยดและใชเวลาทอมากกวา 7 เดอน
ตามภาพท8ทจะเหนความสวยสดงดงามของลาย
ซนจก
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 57 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ภาพประกอบ 8ผาทอซนจกทงผน
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
นอกจากนทางกลมยงมการพฒนาบรรจ
ภณฑเพอสรางคณคาของงานผาทอตนจกอกทง
ยงชวยสงเสรมการทอผาขาวมาซงเปนอกหนงใน
ผาทอของกลมผาทอลายโบราณ บานสระบวกำา
โดยจะทำาเปนซองถงซบสามารถเกบรกษาผาทอ
ไดเปนอยางดอกดวย
ภาพประกอบ 9บรรจภณฑผาทอของกลม
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
ดวยลวดลายผาททอและจกมความงดงาม
และปราณตมความสดใสของสทใชในการจกผนวก
กบจนตนาการขอผทอ ทำาใหสวมใสไดทกโอกาส
(ณฏฐาณชา เจรญสข, สมภาษณ. 2559) ซง
นอกจากใสสวมใสแลว ยงเปนของทสะสมเพราะ
ผาทอตกจกมคณคาดวยตวของผนผาเอง
ทางวดบานพนำารอน หนองมะคาโมง โดย
พระครวสฐสวรรณคณ(พระอาจารยเสนห)รวมกบ
ชาวบานเชอสายลาวครง ไดมการเปดศนยการ
สาธตการทอผา โดยใหนกเรยนวดหนองมะคาโมง
ทสนใจมาเรยนการทอผาดวยวธ“นำาลายเกามาทำา
ขนใหม) ซงในปจจบนกลมเดกและเยาวชนได
เรยนรและไดรบการถายทอดการทอผาตนจกทาง
ภมปญญาในลกษณะ“ยายสอนหลาน”นำาไปสการ
อนรกษวฒนธรรมการทอผา และการดำารงอยของ
การทอผาตนจกของชาวไทยเชอสายลาวครง
การเกบขอมลของลวดลายผาทอตนจก
ของชาวไทยเชอสายลาวครง บานสระบวก�า
การเกบขอมลของลวดลายผาทอตนจก
เรมจากวฒนธรรมการถายทอดในครวเรอนจากยา
หรอยายสแม และถายทอดสลกหลานตามลำาดบ
เปนการเรยนรแบบตวตอตวใหดตวอยางทำาใหด
และใหลองทำา(ณฐกฤตยดฐวรฬ,2558)เปนการ
เกบลายละเอยดของงานศลปะผาทอจากรนสร น
การดำารงอยจงอยทตวบคคล หากขาดผรบการ
ถายทอดลวดลายผาทอตนจกมโอกาสทจะสญหาย
ผาตนจกลายโบราณ เปนรปแบบของการ
เกบขอมลของลวดลวยซงในปจจบนหาไดยากและ
มเพยงผสงอายในกลมเกบรกษาไว ถอไดวาเปน
มรดกทางวฒนธรรมทมคายงตามภาพท2จะเหน
ลวดลายผาทอโบราณทแสดงใหเหนถงดานหนา
และดานหลงของการจก ซงคงความละเอยดและ
ปราณต
58 โกศล นวมบาง, พทกษ ศรวงศ การด�ารงอยของการทอผาตนจก ของชาวไทยเชอสายลาวครง...
ภาพประกอบ 10 การเกบลายแลวใชไมเสนขด
ทมา:โกศลนวมบางบนทกภาพ
รปแบบของการเกบลวดลาย เปนการเกบ
ลายแลวใชไมเสนขดไวและเกบรกษาไวทงเสนดาย
ขนรป และไมเสนขดไว การเกบรปแบบนจำาเปน
ตองมการรกษาอยางด ตองระวงไมใหเสนดายพน
กน และไมใหสตวหรอตวแมลงมาทำาลายเสนดาย
อกทงยงตองคอยบำารงรกษา และเปลยนเสนดาย
หากมการชำารด (สายชล เชาวรตน, สมภาษณ.
2559) โดยทางกลมไดมการเกบแบบรกษาไมขด
เส นไว และนำามาขนกทอผาเพอใหผ รบการ
ถายทอดไดมาฝกฝนการจกผา
รปแบบของการเกบแบบทสาม เปนการลง
ลวดลายบนแผนกราฟ ตามภาพประกอบ 4 เปน
รปแบบการเกบลายทสามารถอนลกษณไวไดอยาง
ยงยน อกทงผทมความสนใจในการทำาผาตนจก
กไดเรมการเรยนรจากลายในเสนกราฟนอกทงยง
สามารถสรางลวดลายใหมๆ ทออกแบบดวยผทอ
เองอยางไรกตามการเกบขอมลของลวดลายผาทอ
ตนจกเปนเพยงสวนหนงของการอนรกษความเปน
ผาทอตนจกลายโบราณ สวนทสำาคญคอการ
ถายทอดจากรนสรน ทจะตองอาศยลกหลานทม
ความสนใจในหารทอผาตนจกของกลมทผาลาย
โบราณบานสระบวกำา
สรปผลการวจย
การดำารงอยของการทอผาตนจกของชาวไทย
เชอสายลาวครงบานสระบวกำาพบวามความสามารถ
ในการจำาหนายผลตภณฑ เปนผลตภณฑ โอทอป
ระดบสดาวจงหวดสพรรณบรและในอนาคตจะเขา
เปนสนคาทไดรบตรากรมหมอนไหม แตมปญหา
ขาดคนทมความรและฝมอในการทอผาตนจกลาย
โบราณผทอสวนใหญเปนผสงอายการสบทอดจาก
แมสลกกำาลงขาดหายไปสวนใหญออกไปทำางานท
มรายไดแนนอนตามโรงงานอตสาหกรรมตางๆแต
อยางไรกตามทางวดบานพนำารอนหนองมะคาโมง
ไดมการเปดโรงเรยนการทอผา โดยใหนกเรยนวด
หนองมะคาโมงทสนใจมาเรยนการทอผา และ
สามารถมาบรณาการ การเรยนร การทำาทอผา
ตนจกเพมเตม
การเกบขอมลของลวดลายทอผาตนจกของ
ชาวไทยเชอสายลาวครง บานสระบวกำา พบวาม
การรกษาลวดลายผาทอลายโบราณม3รปแบบใน
การเกบรกษา รปแบบแรกเปนการเกบลายผาเกา
ไวเปนตนแบบ และอนรกษไว ซงแตเดมชาวบาน
ขายผาทอโบราณเกอบทงหมดโดยไมรคณคาของ
ลวดลายรปแบบทสองโดยการขนกทอผาและใช
ไมขดลายเกบไว ทำาใหสามารถนำามาจกไดงายขน
รปแบบสดทายเปนการบนทกลงในกระดาษลาย
เสนกราฟสามารถบนทกไดมากและทำาสำาเนาได
เปนจำานวนมากเปนการเกบขอมลของลวดลายทอ
ผาตนจกไดอยางดกระบวนการการรกษาลวดลาย
ผาทอลายโบราณทง3รปแบบเปนประโยชนอยางยง
ในการอนรกษลวดลายทอผาตนจกของชาวไทยเชอ
สายลาวครงบานสระบวกาอำาเภอดานชางจงหวด
สพรรณบร
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 59 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ขอเสนอแนะในการวจย
ขอเสนอแนะเชงนโยบาย
1. กลมผาทอลายโบราณ บานสระบวกำา
ควรนำานกเรยนวดหนองมะคาโมงทมาเรยนการ
ทอผา มาบรณาการการเรยนรการทำาทอผาตนจก
และสงเสรมใหเกดรายได เพอเพมคนทอผาตนจก
ใหมากขน
2. หนวยงานราชการในทองถนควรสงเสรม
และผลกดนใหออกงานแสดงสนคาใหมากขน
เพราะในปจจบนเปนการทำางานของกลมเปน
สวนใหญ
3. ทำาการรวมกลมชาวบานอนๆสรางบาน
สระบวกำา เปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมอยาง
จรงจงและตอเนองเพราะมกลมชาวบานในทองถน
หลายกลม เชนกลมทอผาขาวมารานกาแฟบาน
สระบวกำาเปนตน
ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป
เนองจากการวจยครงนมงเนนศกษาเฉพาะ
ปรากฏการณการดำารงอยของการทอผาตนจกของ
ชาวไทยเชอสายลาวครงบานสระบวกำาควรมการ
ดำาเนนการวจยปฏบตการแบบมสวนรวมเพอ
พฒนาภมปญญา และศกษาเกยวกบวฒนธรรม
ประเพณความเชอและพธกรรมตางๆ
เอกสารอางอง
คนงนชมยะบญ. (2537).การปรบตวตอสภาพเศรษฐกจและสงคมทเปลยนแปลงของลาวครงทบานโคก
จงหวดสพรรณบร.วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑตสาขาวชามานษยวทยาภาควชา
มานษยวทยาบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร
ชนดาตงถาวรสรกล.(2541).สอสญลกษณผาลาวเวยงจนทน. กรงเทพฯ:สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.
ณฐกฤตย ดฐวรฬ. (2558). การสอสารเพอการเรยนรและถายทอดมรดกภมปญญา. : วารสารวชาการ
นวตกรรมสอสารสงคม ปท3ฉบบท2(6)ก.ค.-ธ.ค.58น.39-48
บษบา หนเธาว. (2557). การวจยปฏบตการแบบมสวนรวมของชมชนเพอหาแนวทางอนรกษฟนฟ
ภมปญญาผาทอลาวครง.วารสารปารชาต มหาวทยาลยทกษณ ปท27ฉบบท3(ฉบบพเศษ)
2557.น.132-144
ปฐมนคมานนท. (2535).การคนหาความรและระบบการถายทอดความรในชมชนชนบทไทย (รายงาน
ผลการวจย).กรงเทพฯ:สานกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต.
ลดดาวลยตนาลมและปนวดศรสพรรณ.(2558).ยทธศาสตรการดำารงชพของผหญงไทดำากลมหตถกรรม
ตำาผาไหมเมองคำาแขวงเชยงขวางสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว.วารสารศลปศาสตร
มหาวทยาลยอบลราชธานปท11เลม2(2558)น.209-241
สยามภษา.(2555).“อตลกษณแหงผาไทย”สบคนวนจนทรท30มกราคมพ.ศ.2555จาก:http://siam-
poosa.blogspot.com/2012_01_01_archive.html
สญญาสญญาววฒน.(2550).ทฤษฎสงคมวทยา:เนอหาและแนวทางการใชประโยชนเบองตน. กรงเทพฯ:
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.น.63
สวดธนประสทธพฒนา.(2542).การแตงกายสตรกบหตถกรรมทอผาในสงคมไทย สมยรตนโกสนทร. กรงเทพฯ
:เงนทนจฬาลงกรณมหาวทยาลยเฉลมฉลองสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร.
เสาวนยอารจงเจรญและมธรสเวยงสมา.(2556).การศกษาลวดลายผาทอโบราณของชนชาตลาวครง บานหมอ
จงหวดอทยธาน.คณะอตสาหกรรมสงทอและออกแบบแฟชนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร.
การศกษาภมป ญญาทองถนในการท�าตะเกยงน�ามนพชแบบโบราณ
กรณศกษา ต�าบลปงยางคก อ�าเภอหางฉตร จงหวดล�าปาง
The Study of Local Wisdom in the Making of Traditional Vegetable-
Oil-Lantern, Pongyangkhok District, Hangchat, Lampang
ขตตยาขตยวรา1
KattiyaKattiyawara1
บทคดยอ
การศกษาภมปญญาทองถนในการทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณของชมชนปงยางคก เปนการ
วจยเชงคณภาพทใหความสำาคญกบรปแบบการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอรวบรวมและจดเกบ
องคความรภมปญญาอนทรงคณคาและสรางอาชพใหแกคนในชมชนตลอดจนการเผยแพรและถายทอด
ความรในการทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ เพอเปนขอมลแกผสนใจใหสามารถเขาถงไดงายและเปน
ประโยชนแกคนในชมชนทจะอนรกษสบทอดตอไปในอนาคต
ผลการวจยสรปวาองคความรในการทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณในดานวตถดบการเลอกใช
ไมสกเปนวตถดบหลกถอเปนเอกลกษณของชมชนทสรางความแตกตางจากชมชนอนในดานกระบวนการ
ผลตรปแบบของตะเกยงทถกนำามาปรบใชกบอปกรณในครวเรอนทสามารถหาไดงายไดแกนำามนพชนน
นอกจากสะทอนความเรยบงายในการดำารงชวตแลว ยงสะทอนใหเหนความหวงใยและตระหนกถงความ
รบผดชอบตอสภาพแวดลอมของชมชนดวยในดานการตลาดการจำาหนายสนคาในพนทชมชนชวยสราง
งานสรางรายไดและชาวบานยงคงใชชวตอยในชมชนตามปกตสอดรบกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใน
ดานการรวมกลม กลมตะเกยงนำามนพชแบบโบราณไมไดรอคอยรบการชวยเหลอจากหนวยงานของรฐ
เพยงฝายเดยวแตพงตนเองดวยการรวมกลมสรางเครอขายอาชพและในดานการสบทอด เผยแพรนน
ขอมลจากการจดเกบองคความรอยางจรงจงและเปนรปธรรมไดถกขยายผลตอดวยการเผยแพรความรผาน
สอออนไลนอนเปนการเปดโอกาสใหคนภายนอกชมชนไดเรยนรแบงปนกนในวงกวาง
ค�าส�าคญ: ภมปญญาทองถน,ตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ,ปงยางคก
1 อาจารยประจำา,คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรสาขาวชาการพฒนาชมชนมหาวทยาลยราชภฏลำาปาง1 Lecturer,FacultyofHumanitesandSocialScience,MajorofCommunityDevelopment,LampangRajabhat
University
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 61 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
Abstract
TheStudyontheApplicationofLocalWisdomintheMakingofTraditionalVegetable-oil
Lantern of Pongyangkhok Community is a qualitative research project using mainly the
participatoryactionresearchapproach.Theaim is togatherandcapturevaluableknowledge,
wisdomandjobcreationfor thepeople inthe localcommunityandtodisseminateknowledge
relatedthemakingsoftraditionalvegetable-oillanterntothepublicandthelocalcommunityso
astokeeptheknowledgewiththemforthefuture.
Thefindingsrevealedthattheknowledgeofthemakingofvegetable-oillanternsfromteak
wood is unique to the community. This makes the product different from those of other
communities.Intheaspectofthemanufacturingprocess,thelanternsaremadefromindigenous
rawmaterialseasily found in thecommunity suchas vegetableoil.This reflectsnotonly the
simple lifestyle in the community but also their concern for the environment. In terms of the
marketingoftheproduct,whilesellingtheproductshelpcreatejobsandincome,thepeoplecan
stillmaintaintheirnormalcommunitylifeinaccordancewiththeSufficientEconomyphilosophy.
Intheaspectofcommunityorganization,thegroupdidnotjustsimplywaitforassistancesfrom
thegovernment; they indigenously initiated theiroccupationalnetworkorganization.Theyalso
vigorouslydisseminateandensurethecontinuationoftheirknowledgethroughvariouschannels,
includingonlinemediatosharetheirknowledgetobroadertargetgroups.
Keywords: localwisdom,traditionalvegetable-oil-lantern,Pongyangkhok
บทน�า
ชมชนปงยางคกจงหวดลำาปางเปนชมชน
ทมวถชวตความเปนอยและมภมปญญาทองถนท
มคณคาของตนเองอยหลายอยางโดยเฉพาะอยางยง
ภมปญญาในสาขาศลปหตถกรรมซงเปนสวนหนง
ของการสรางอาชพสรางงานใหแกคนในชมชน
การทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณเปน
องคความรทมเอกลกษณและมชอเสยงมานานถอ
เปนสนคาทางวฒนธรรมของชมชนอยางหนงท
สรางรายไดและชอเสยงใหกบกลมผ ผลต แต
ปจจบนจำานวนผผลตตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ
ลดลงเพราะมอายอยระหวาง50-60ปและเรมแก
ชรามากขน ประกอบกบคนรนหลงขาดความร
ความเขาใจทจะสบทอดภมปญญาดงกลาว ดวย
เหตน หากคาดการณในอนาคตภมปญญานอาจ
สญหายไดซงจะเปนสงทนาเสยดายยง
ดงนน ผ วจยจงมความเหนวา ประเดน
ปญหานควรไดรบการศกษาในฐานะงานวจยเพอ
การพฒนาเชงพนทและหวงวา ภายหลงจากการ
วจยแลว คนในชมชนจะมองคความรเกยวกบการ
ทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณทถกรวบรวม
จดเกบอยางเปนระบบและมการบนทกเปนลาย
ลกษณอกษรเปนขอมลของชมชนแลวสามารถนำา
ความร เหลานนมาใชประโยชนในการปรบปรง
กระบวนการพฒนายกระดบผลตภณฑ อกทงยง
สามารถรกษาภมปญญาอนมคานไวไดซงจะสงผล
ตอการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนใหม
ความเปนอยทดขน พงตนเองได เกดความภาค
ภมใจและทำาใหชมชนมความเขมแขงตอไปมปญญา
ดงกลาว ดวยเหตน หากคาดการณในอนาคต
62 ขตตยา ขตยวราการศกษาภมปญญาทองถนในการท�าตะเกยงน�ามนพชแบบโบราณ...
ภมปญญานอาจสญหายไดซงจะเปนสคนรนหลง
ขาดความรความสามารถ
วตถประสงคการวจย
เพอรวบรวมและจดเกบองคความรเกยวกบ
การทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ ตลอดจน
ถายทอดและเผยแพรความร ในการทำาตะเกยง
นำามนพชแบบโบราณ
วธการศกษา
1. การก�าหนดกลมตวอยางในการวจย
กลมวสาหกจชมชนตำาบลปงยางคกอำาเภอ
หางฉตร จงหวดลำาปาง โดยพจารณาจากความ
สนใจและความพรอมทจะเขารวมเปนสวนหนงของ
กระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม
(ParticipatoryActionResearch:PAR)ในทนคอ
กลมตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ
พนทในการศกษาวจย ไดแก หม 5 บาน
ตนคามวงชม ตำาบลปงยางคก อำาเภอ หางฉตร
จงหวดลำาปาง
2. เครองมอทใชในการวจย
1. การสมภาษณเชงลก (Indepth
interview) เปนการสมภาษณทผ วจยไดเตรยม
คำาถามไวลวงหนา มแนวหวขอการสมภาษณ ซง
ประกอบดวยคำาถามปลายเปด ผวจย จะปรบและ
ดดแปลงคำาถามใหมความสอดคลองกบสถานการณ
ไดการสมภาษณประเภทนมรายละเอยดทลกซง
มาก จงใชเวลาสมภาษณมาก ซงทำาใหตองมการ
นดสมภาษณหลายครง
2. การสนทนากลม (Focus group
discussion) ผวจยเกบรวบรวมขอมลจาก การ
สนทนากบกลมผ ใหขอมลในประเดนปญหาท
เฉพาะจำานวน5-7คนโดยเฉพาะกลมตวอยางคอ
สมาชกกลมตะเกยงนำามนพชแบบโบราณและกลม
เยาวชนในชมชน
3. การว จ ย เช งปฏบตการแบบม
สวนรวมเปนเครองมอในการรวบรวมและประมวล
ขอมลภาคสนามผานการจดเวทแลกเปลยนเรยนร
ภมปญญาทองถน
4. บนทกภาคสนาม ผ วจยได ใช
เครองมอและอปกรณเชนกลองถายรปเทปบนทก
เสยง เพอบนทกภาพและเสยง ในการทำาความ
เขาใจและวเคราะหขอมล
3. การเกบรวบรวมขอมล
1.ขอมลปฐมภมคอกลมขอมลทผวจย
เปนผเกบรวบรวมโดยตรงจากสงเกตการณ การ
สมภาษณ เชน ขอมล การสมภาษณเชงลกจาก
ประธานกลมตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ ขอมล
ทไดจากการสนทนากลมเกยวกบความเปนมาของ
ภมปญญาทองถน ขอมลจากการสงเกตแบบ
มสวนรวมเกยวกบขนตอนการผลตเปนตน
2.ขอมลทตยภมคอกลมขอมลทไดจาก
เอกสารทางวชาการ ตำารา หนงสอทม ผ เกบ
รวบรวมไวแลว เปนขอมลในอดต เชน แนวคด
ทฤษฎภมปญญาทองถน แนวคดกลมวสาหกจ
ชมชน แนวคดการวจยเชงปฏบตการเอกสารการ
กอตงกลมวสาหกจชมชน เวบไซตขององคการ
บรหารสวนตำาบลปงยางคก เปนตน เพอใชเปน
ขอมลประกอบการวจย
3. การเกบรวบรวมขอมล นอกจาก
การสงเกตแลวจะใชการสมภาษณเชงลกเปนหลก
โดยเตรยมประเดนตางๆ ในเรองทจะศกษา การ
สมภาษณแตละรายจะใชคำาถามทแตกตางกนใน
บางเรองเพอเปรยบเทยบขอมลใหไดความชดเจน
และสมบรณยงขน
4. การวเคราะหขอมล
การวเคราะหขอมลโดยการนำาขอมล ทได
ของกลมตวอยางมาวเคราะหตความหมายอธบาย
ตามลกษณะความสมพนธทเชอมโยงในประเดน
ตางๆและหาขอสรปของภาพรวมและขอแตกตาง
โดยการบรรยายเชงพรรณนาวเคราะห
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 63 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ผลการศกษา
การศกษาภมป ญญาทองถนในการทำา
ตะเกยงนำามนพชแบบโบราณของชมชนปงยางคก
เปนการวจยเชงคณภาพทใหความสำาคญรปแบบ
การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเปนเครองมอ
ในการรวบรวมขอมลผานการดำาเนนกจกรรมดงน
กจกรรมท 1 เวทการแลกเปลยนเรยนร
ภมปญญาทองถน
การแลกเปลยนเรยนรภมปญญา การทำา
ตะเกยงนำามนพชแบบโบราณเรมตนจากการศกษา
เอกสารเบองตนเกยวกบการทำาตะเกยงนำามนพช
แบบโบราณ สำารวจสถานทผลตตะเกยงในชมชน
เพอศกษากระบวนการและขนตอนการผลตตะเกยง
ตงแตอดตจนถงปจจบน และจดเวทชมชนโดย
หวหนากลมตะเกยงและสมาชกกลมตะเกยงนำามนพช
แบบโบราณในชมชนซงถอเปนปราชญชาวบานทม
ความร ประสบการณของภมปญญาทองถนสาขา
หตถกรรม มารวมถายทอดพดคย แลกเปลยน
เลาประวตความเปนมาขนตอนการผลตตลอดจน
เอกลกษณของตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ โดย
สมาชกกลมผลตตะเกยงนำามนพชแบบโบราณเปน
ผสาธตและถายทอดวธการผลตใหแกกลมเยาวชน
ในชมชนไดลงมอทดลองทำา กระบวนการดงกลาว
เปนการรวบรวมและวเคราะหความรเดมรวมกบ
การถายทอดความรใหม ทงในดานกระบวนการ
ผลตและดานการแปรรปผลตภณฑ
ผวจยไดวเคราะหองคความรจากการจดเวท
ชมชน มการบนทกขอมล การสนทนากลม การ
สมภาษณเชงลกจนไดผลสรปองคความรในการทำา
ตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ
ภาพประกอบ 1 แสดงเวทการแลกเปลยนเรยนร
ภมปญญาการทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณของ
เยาวชนและปราชญชาวบานกลมตะเกยงฯ
กจกรรมท 2 การรวบรวมและจดเกบ
ภมปญญา
ผวจยรวบรวมและจดเกบองคความรในการ
ทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณโดยไดจดทำา
เอกสารเกยวกบภมปญญาการทำาตะเกยง ซงม
เนอหาตงแตประวตความเปนมา โครงสรางกลม
กระบวนการผลตรปแบบขนาดราคาสถานทผลต
และจดจำาหนาย รวมถงชองทางการตดตอมอบให
แกกลมผลตตะเกยงนำามนพชแบบโบราณและเผย
แพรผานสอออนไลนเพอใหบคคลทวไปสามารถเขา
ถงได
องคความรของกลมตะเกยงนำามนพชแบบ
โบราณมดงตอไปน
ดานวตถดบเศษไมสกถอเปนวตถดบหลก
ในการทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณการคดเลอก
ไมสกมาทำาโครงของตวตะเกยงผทำาจะตองอาศย
ความละเอยดออน ประณต ในการเลอกลวดลาย
64 ขตตยา ขตยวราการศกษาภมปญญาทองถนในการท�าตะเกยงน�ามนพชแบบโบราณ...
ของเนอไมสก เนนการโชวลายเสนตามธรรมชาต
ของไม ความตอเนองของลายไมจะยงเพมความ
สวยงามใหแกตะเกยง สของไมสก ถอเปนองค
ประกอบทสำาคญถดมาททำาใหตะเกยงมความโดด
เดนโดยเฉพาะในยามทตะเกยงถกจดไฟ
ไมสก เปนไมทนอกจากจะมคณคาทาง
เศรษฐกจแลวยงมคณคาทางจตวญญาณทแฝงถง
คณคาของความมศกดศร เปนไมมงคล ผ ทำา
ตะเกยงจงเปรยบไดกบคนทคอยสองทางสองแสง
สวางใหกบผอนดวย
นำามนพช เปนวตถดบทหาไดงายจากทก
ครวเรอนและถอเปนจดเดนอกประการหนงของ
ตะเกยงนำามนพชแบบโบราณเพราะไมกอใหเกด
ควนไมมกลนเหมนและราคาประหยด
ดานกระบวนการผลต การทำาตะเกยง
นำามนพชแบบโบราณตองอาศยความละเอยด
อดทน และสมาธเปนพเศษ ดงภาพประกอบ 2
เนองจากไมสกทตดมาทำาเปนโครงของตวตะเกยง
นนหากตอกตะปหรอเจาะรเพอใสกระจกดานขาง
แรงเกนไป จะทำาใหเนอไมแตกได ซงจะตองนำา
ไมสกอนใหมมาเปลยนแทนทนท
ภาพประกอบ 2 แสดงขนตอนหนงของกระบวน
การผลตตะเกยงนำามนพชแบบโบราณ
ดานการตลาด ตะเกยงนำามนพชแบบ
โบราณจะถกผลตและจำาหนายทบานของหวหนา
กลมเปนหลกดงรปท3ผลตภณฑบางสวนจะถก
นำาสงตามรานคาบางสวนผลตแลวนำาออกจำาหนาย
ตามงานOTOPหรอออกรานตามตางจงหวดแต
ยอดสนคาจะลดลงเมอไดรบผลกระทบจากภาวะ
เศรษฐกจตกตำาทไมอาจควบคมได อยางไรกตาม
กลมตะเกยงไดใชกลยทธของการเปนฝายรกนำา
เสนอขายตามสถานททองเทยวตางๆ การไมตง
หนารอคอยรบการชวยเหลอจากหนวยงานภาครฐ
เพยงฝายเดยวสะทอนใหเหนความพยายามในการ
พฒนาศกยภาพของกลมและการพงตนเอง
ภาพประกอบ 3แสดงผลตภณฑตะเกยงนำามนพช
แบบโบราณทพรอมออกจำาหนาย
ดานการรวมกลม กลมตะเกยงนำามนพช
แบบโบราณมสมาชกทสนใจเขารวมจำานวน10คน
ปจจบนเหลอ7คน(ตงแตปพ.ศ.2546-2552)โดย
ม นางพมพร เปงยางคำา เปนหวหนากลม การ
บรหารงานภายในกลมเปนการแบงปนความร
เกยวกบการทำาตะเกยงนำามนพชแบบโบราณทเนน
การถายทอดเปนรายบคคลหรอตวตอตว และ
เปนการสอนสาธตใหดเปนตวอยางพรอมๆกบการ
บอกเลาซกถามไดเมอไมเขาใจเนอหาความรเปน
ไปตามประสบการณของผทำา การขยายเครอขาย
ของกลมตะเกยงใหเกดการเผยแพรในวงกวางเปน
ไปคอนขางยาก เนองจากไมสามารถศกษาไดจาก
ทอน นอกจากในชมชนโดยผเชยวชาญการทำา
ตะเกยงเทานน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 65 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ดานการถายทอดและเผยแพร การ
ถายทอดและเผยแพรองคความรการทำาตะเกยง
นำามนพชแบบโบราณเปนการถายทอดความรระดบ
วงในคอสมาชกในครอบครวเปนอนดบแรกจากนน
จะขยายไปสเครอญาตและเพอนบานกนแตปญหา
ทพบคอ การสบทอดของเยาวชนปจจบนยงไมได
รบความสนใจมากนกเนองจากระบบการศกษาสมย
ใหมททำาใหตองแยกตวไปศกษาตอและหางานทำา
ภายนอกชมชน อยางไรกตาม เมอไดทำาการ
วเคราะหปญหาการถายทอดและเผยแพรรวมกน
แลวขอสรปทไดคอการเลอกใชสอออนไลนในรป
แบบเฟสบค(Facebook)มาใชใหเกดประโยชนใน
การถายทอดและเผยแพรภมปญญาอยางเปนรป
ธรรมซงกระทำาโดยเยาวชนทเปนทายาทนนเอง
ภาพประกอบ 4แสดงการเผยแพรภมปญญาผาน
สอออนไลนโดยเยาวชนทเปนทายาท
อภปรายผล
การวจยครงน พบวา วธการถายทอด
ความร การทำาตะเกยงของเจาของภมปญญารน
หนงถกถายทอดผานไปสเยาวชนซงเปนทายาท
ดวยวธการทสอดคลองกบแนวคดของ วรวทย
(2537) ทวา กระบวนการสบทอด การปกผาของ
ชาวเยา บานแมซาย จงหวดเชยงราย ทำาโดย
มารดาสอนใหแกบตรสาว โดยใชวธการสอนแบบ
ปากเปลาและการสาธตผเรยนใชวธการสงเกตและ
ฝกฝนดวยตนเองจนเกดความชำานาญการถายทอด
จงขนอยกบประสบการณของผสอนและผเรยนใน
การถายทอดความรและประสบการณจากคนรน
หนงสคนอกรนหนง
นอกจากน การเผยแพรภมปญญาตะเกยง
นำามนพชแบบโบราณผานสอออนไลนยงสนบสนน
งานของมงคล(2547)ทศกษากระบวนการถายทอด
ภมปญญาทองถนการปนหมอและเผยแพรภมปญญา
การปนหมอโดยผานอนเทอรเนตตำาบล พบวา
กระบวนการในการถายทอดคอจะถายทอดใหผท
มความสนใจซงสวนใหญเปนเพศหญงโดยใหเรยน
รจากการสงเกตการณทำางานในแตละขนตอนของ
การปนหมอแตละรปแบบวามหลกและวธการปน
อยางไรจากนนกใหปฏบตจากการปนระดบพนฐาน
ส การป นในรปแบบทยากขน โดยผ ถ ายทอด
ความรคอยใหคำาชแนะและแนะนำาถงสงตองคอย
ปรบปรงแกไขตามลำาดบของกระบวนการสวนการ
เผยแพรภมปญญาการปนหมอ ผลการประเมน
พบวาดานเนอหาสาระดานทกษะดานความรและ
ประโยชนทไดรบดานการถายทอดความรดานการ
ออกแบบเวบไซตและดานเจตคตในภาพรวมอยใน
ระดบมากสวนดานการใชงานเวบไซตในภาพรวม
อยในระดบมากทสด
งานศกษาของผวจยในครงนไมไดกำาหนด
ขอบเขตเพอประเมนผลดานการเผยแพรภมปญญา
เพราะตองการนำาเสนอสอออนไลนรปแบบอนนอก
เหนอไปจากอนเทอรเนตตำาบล แตสามารถนำาผล
66 ขตตยา ขตยวราการศกษาภมปญญาทองถนในการท�าตะเกยงน�ามนพชแบบโบราณ...
การศกษานไปเปนขอเสนอแนะงานวจยเพอตอยอด
ครงตอไปได
สรป
การศกษาภมป ญญาทองถนในการทำา
ตะเกยงนำามนพชแบบโบราณของชมชนปงยางคก
อำาเภอหางฉตรจงหวดลำาปางเปนการรวบรวมและ
จดเกบองคความรภมปญญาการทำาตะเกยงนำามนพช
แบบโบราณทมอยในตวบคคลผานกระบวนการวจย
แบบมส วนร วมททำาให คนในชมชนเกดการ
แลกเปลยนเรยนรมากขนนำาไปสการถายทอดและ
เผยแพรสเยาวชนสมยใหม
ขอเสนอแนะ
1. ควรมการศกษาการคมครองภมปญญา
ทองถนเพอสงวนรกษาไวซงภมปญญาทองถนใน
ภาคเหนอ
2. ควรมการศกษาภมป ญญาท องถน
ประเภทตางๆ เพมเตมในอกหลายๆ พนทเพอ
รวบรวมเปนคลงภมปญญาของชาต
3. ควรมการศกษาเกยวกบบทบาทของ
หนวยงานราชการในการสงเสรมภมปญญาทองถน
และการสงเสรมการตลาดทเกยวของใหกบชมชน
กตตกรรมประกาศ
ผ วจยขอขอบคณโครงการวจยร วมมอ
ระหวางมหาวทยาลยราชภฎลำาปางและสำานกงาน
กองทนสนบสนนการวจยภายใตโครงการวจยรวม
กบการเรยนการสอนแบบบรณาการศาสตรเพอ
เรยนร การพฒนาพนท สำาหรบนกศกษาระดบ
ปรญญาตรและปรญญาโท (ABC-PUS/MAG) ท
ใหการสนบสนนทนการวจยในครงน งานวจยจง
สามารถดำาเนนการลลวงไปไดตามวตถประสงค
ทวางไว
เอกสารอางอง
มงคลลายคำา.(2547).การถายทอดภมปญญาทองถนการปนหมอผานอนเทอรเนตตำาบล ตำาบลหวยทราย
อำาเภอสนกำาแพง จงหวดเชยงใหม.วทยานพนธปรญญามหาบณฑตสาขาวชาอาชวศกษาบณฑต
วทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.
ยศสนตสมบต.(2544).ความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถนเพอการพฒนาอยางยงยน.
เชยงใหม:นพบรการพมพ.
วรวทยองคครฑรกษา.(2537).กระบวนการถายทอดศลปะการปกผาของชาวเขาเผาเยา บานหวยแมซาย
จงหวดเชยงราย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาศลปศกษา บณฑตวทยาลย
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
อานนทกาญจนพนธ.(2542). การวจยในมตวฒนธรรม.เชยงใหม:โรงพมพมงเมอง.
เอกวทยณถลางนธเอยวศรวงศวจารณพานชรสนาโตสตระกลและม.ร.ว.นางคราญชมพนท.
(2546).ภมปญญาทองถนกบการจดการความร.กรงเทพฯ:อมรนทร.
การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง วงดนตรไทย ส�าหรบ
นกเรยน ชนประถมศกษาปท 6
The Development of Computer Multimedia Instructions on Thai Classical
Music Ensemble for Prathom Suksa 6 Students.
จรยาวดชองฉมพล1,ประยกตศรวไล2,พนดาเลาชาญวฒ3
JariyavadeeChongchimplee1,PrayookSriwilai2,PanidaLoutchanwoot3
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบผลการเรยนรและความสามารถดานการคด
สรางสรรคของนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยและการสอนปกต เรอง วงดนตรไทย
ชนประถมศกษาปท 6 กลมตวอยางทใชในการวจยไดมาจากชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนวชาดนตร-
นาฏศลป ในภาคเรยนท 2ปการศกษา 2557 โรงเรยนเจยรวนนทอทศ 2 และโรงเรยนบานคลองใบพด
รวมนกเรยน38คนโดยวธการสมแบบกลม(ClusterRandomSampling)แลวกำาหนดกลมตวอยางแยก
ออกเปน2กลมไดดงนกลมทดลองคอกลมทไดรบการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรอง
วงดนตรไทยเปนนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท6โรงเรยนเจยรวนนทอทศ2จำานวน19คนกลม
ควบคมคอกลมทไดรบการสอนแบบปกตเรองวงดนตรไทยเปนนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท6
โรงเรยนบานคลองใบพดจำานวน19คนเครองมอทใชในการวจยครงนไดแก1)บทเรยนคอมพวเตอร
มลตมเดย2)แผนการจดการเรยนร3)แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนแบบปรนยชนดเลอก
ตอบ4ตวเลอกจำานวน30ขอ4)แบบทดสอบวดความสามารถดานการคดสรางสรรคเปนแบบอตนย
จำานวน4ขอ5)แบบวดความพงพอใจตอการเรยนวชาดนตรเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณ
คา(RatingScale)แบงความพอใจเปน5ระดบจำานวน15ขอสถตทใชในการวเคราะหขอมลคอรอย
ละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและt–test(IndependentSamples)ผลการศกษาดงน
1) บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ดนตร
ไทยสำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท6ทผวจยพฒนาขนมประสทธภาพเทากบ83.95/81.582)ดชน
ประสทธผลของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เทากบ 0.6500 แสดงวา ผเรยนมความกาวหนาในการ
เรยนคดเปนรอยละ653)นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยมผลสมฤทธทางการเรยน
สงกวานกเรยนทเรยนแบบการสอนปกตอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.014)นกเรยนทเรยนดวยบท
1 นสตระดบปรญญาโทสาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม2 รองศาสตราจารย.,คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม3 ผชวยศาสตราจารย.,คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม1 M.Ed.CandidateinEducationalTechnologyandCommunications,FacultyofEducation,MahasarakhamUniversity2 AssociateProfessor.,FacultyofScience,MahasarakhamUniversity3 AssistantProfessor.,FacultyofScience,MahasarakhamUniversity
68 จรยาวด ชองฉมพล, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย...
เรยนคอมพวเตอรมลตมเดยมความสามารถดานการคดสรางสรรคสงกวานกเรยนทเรยนแบบการสอนปกต
อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 5) นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย มความ
พงพอใจตอการเรยนวชาดนตรไทยโดยรวมอยในระดบมาก
ค�าส�าคญ: บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย, การเรยนแบบการสอนปกต, ผลสมฤทธทางการเรยน,
ความสามารถในการคดสรางสรรค
Abstract
The purposes of this researchwere 1) to developmultimedia courseware for a Thai
ClassicalMusic Ensemble forPrathomSuksa 6 studentswitha requiredefficiencyof80/80,
2)todetermineaneffectivenessindexofthedevelopedcourseware,3)tocompareachievement
on Thai ClassicalEnsemblebetweenthestudentswhousedthecomputermultimediaandthose
wholearnedwiththeteacher4)tocomparecreativethinkingbetweenthestudentswhousedthe
computermultimediaandthoselearningwiththeteacher,and5)tostudytheattitudestowards
Thai ClassicalMusicEnsemblelearningbetweenthestudentsusingthecomputermultimediaand
thoselearningfromtheteacher.Theexperimentalgroupconsistedof19studentsfromPrathom
Suksa6atChearavanontuthit2School,TambonWangMi,AmphoeWangNamKhieo,Nakhon
Ratchasima.Theywereobtainedbyusingtheclusterrandomsamplingtechnique.Acontrolgroup
of19studentsfromPrathomSuksa6atBanKhlongBaiPhatSchool,WangMi,AmphoeWang
NamKhieo,NakhonRatchasimalearnedwiththeteacher.Theinstrumentsusedinthisstudywere
1) thecomputermultimedia instructiononThai ClassicalMusicEnsemble forPrathomSuksa
6Studentswhichconsistedof5 learningunits for18hours,2)5 lessonplan for learning in
ThaiClassicalMusicEnsemble of Prathom Suksa 6 students for 18 hours, 3) 30-item
multiple-choice achievement test on Thai Classical MusicEnsemble for Prathom Suksa 6
Students,4)4-itemcreativethinkingtest,and5)15-itemratingscalequestionnaireofattitudes
towards learning Thai Classical MusicEnsemble. The statistics used in the study included
percentage,mean,standarddeviation,andt-test(independentsamples).
Theresearchresultsrevealedthatthedevelopmentofcomputermultimediainstructionfor
Thai ClassicalMusicEnsemblehadanefficiencyof83.95/81.58.Aneffectivenessindexof0.6500
showedthatthestudents’learningprogressed65%andshowedahigherlearningachievement
meanscore,thanthosewholearnedwiththeteacher,ata.01levelofsignificance.Theresults
alsoshowedthattheexperimentalgrouphadahighercreativethinkingmeanscoreafterlearning
thanthecontrolgroupata.01levelofsignificance.Thestudentsintheexperimentalgroupshowed
theirsatisfactiontowardslearningwiththecomputermultimediaatahighlevel.
Keywords:computermultimedia,learningTeacher,createthinking
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 69 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
บทน�า
ดนตรไทย เปนหนงในศาสตรแหงสนทรยะ
ทอย ค กบประเทศไทย มาตงแตสมยบรรพกาล
ดนตรไทยเปนวฒนธรรมทมความแนบแนนและ
ผกพนกบคนไทยมาทกยคทกสมยดวยเอกลกษณ
อนโดดเดนบงบอกถงความเปนไทยควรคาแกการ
อนรกษและถายทอดสเยาวชนไทยใหเกดความรก
และความภาคภมใจในมรดกของชาต
ปจจบนวชาดนตรไทยเปนหนงในเนอหา
วชาของกลมสาระการเรยนรศลปะสาระท2เรอง
ดนตร นกเรยนจงไดรบการศกษาและปลกฝงวชา
ดนตรไทย ตงแตระดบชนประถมศกษา สำาหรบ
หลกสตรการจดการศกษาขนพนฐานตามมาตรฐาน
การศกษา ศ 2.1 เขาใจและแสดงออกทางดนตร
อยางสรางสรรค วเคราะหวพากษ วจารณคณคา
ดนตรถายทอดความรสกความคดตอดนตรอยาง
อสระชนชมและประยกตใชในชวตประจำาวน(กรม
วชาการกระทรวงศกษาธการ.2551:17)ฉะนน
เรอง วงดนตรไทย จงเปนความรพนฐานสำาคญ
สำาหรบนกเรยนประถมศกษาชนปท6ทตองเรยน
รทกษะในการบรรเลงดนตรดวยตนเองรจกการนำา
เครองดนตรไทยมาประสมเปนวงดนตรไทย และ
โอกาสทใชในการแสดงวงดนตรไทยแตละประเภท
การเรยนเรองวงดนตรไทย จะสามารถชวยให
นกเรยนไดฝกทกษะการพฒนาทางดานความคด
(IQ) และการพฒนาทางดานความฉลาดทาง
อารมณ(EQ)ควบคกนไป
จากสภาพการจดการเรยนการสอนเรองวง
ดนตรไทยทผานมายงไมบรรลตามวตถประสงค
ตามเปาหมายผเรยนไมสามารถเขาใจเรองบทบาท
หนาทในการบรรเลงดนตรไทย และลกษณะเสยง
ของวงดนตรไทยแตละประเภท ไดอยางชดเจน
หากมเพยงการสอนแบบบรรยายตามหนงสอเพยง
อยางเดยวกจะสงผลใหนกเรยนเกดความเบอหนาย
ไมอยากเรยน สงผลใหนกเรยนมเจตคตทไมดตอ
การเรยนวชาดนตรไทยดวยเหตผลดงกลาวจงถอ
เปนอปสรรคทสำาคญตอการเรยนการสอนอยางมาก
ปจจบนจะเหนไดว ามการนำาเอาคอมพวเตอร
มลตมเดยมาใชผลตบทเรยนกนมากขน เพราะ
คอมพวเตอรมลตมเดยสามารถเลยนแบบการสอน
ของครไดเปนอยางด คอมพวเตอรมลตมเดยเปน
สอทสมพนธกบประสาทสมผสไดมากทสดซงใน
การเรยนรใดๆ หากใชประสาทหลายสวนในการ
เรยนรไปพรอมๆ กน จะชวยใหผเรยนเรยนได
รวดเรวผ เรยนเกดความกระตอรอร นมากขน
(ปตมนสบนลอ.2544 :3)ซง เผชญกจระการ
(2551:36)ไดกลาวไววามลตมเดยจะกลายมาเปน
เครองมอทสำาคญทางการศกษาในอนาคตทงน
เพราะวามลตมเดยสามารถทจะนำาเสนอไดทงเสยง
ขอความภาพเคลอนไหวดนตรกราฟกภาพถาย
วสดตพมพภาพยนตรและวดทศนประกอบกบ
สามารถทจะจำาลองภาพของการเรยนการสอนท
ผเรยนสามารถเรยนร ไดดวยตนเองแบบเชงรก
(ActiveLearning)
จากงานวจยเกยวกบการพฒนาบทเรยน
คอมพวเตอรมลตมเดยในสาขาวชาตางๆแสดงให
เหนวาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเปนสอทใช
สำาหรบการเ รยนการสอนทมคณภาพและม
ประสทธภาพ ชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรไดใน
เนอหาวชาทเปนหลกการทฤษฎและการฝกทกษะ
ดงนนผวจยจงสนใจศกษาวจยเกยวกบการพฒนา
บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองวงดนตรไทย
สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท6เพอเปนการ
นำาบทเรยนคอมพวเตอรไปใชจดการเรยนการสอน
รายวชาดนตรไทย เปนแหลงความรทนกเรยน
สามารถใชเพอศกษาหรอทบทวนไดดวยตนเอง
โดยทครผ สอนไมตองผลตสอซำาซอน และยง
เปนการนำาเทคโนโลยมาใช เพอเผยแพรและ
ถายทอดความรทางดานศลปวฒนธรรมไทย โดย
ใหผเรยนสามารถศกษาไดตามศกยภาพและความ
สามารถของตนเองเพอใหเกดประโยชนตอการ
เรยนรของผเรยนใหมประสทธภาพมากขน
70 จรยาวด ชองฉมพล, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย...
ความมงหมายของงานวจย
1. เพอศกษาประสทธภาพการพฒนา
บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองวงดนตรไทย
ใหมประสทธภาพตามเกณฑ80/80
2. เพอศกษาประสทธผลของการพฒนา
บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองวงดนตรไทย
3. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน
รเรองวงดนตรไทยระหวางการเรยนดวยบทเรยน
คอมพวเตอรมลตมเดยกบการสอนแบบปกต
4. เพอเปรยบเทยบความสามารถดานการ
คดสรางสรรคเรองวงดนตรไทยระหวางการเรยน
ดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยกบการสอน
แบบปกต
5. เพอเปรยบเทยบความพงพอใจตอการ
เรยนเรอง วงดนตรไทย ทเรยนดวยบทเรยน
คอมพวเตอรมลตมเดยของนกเรยนชนประถม
ศกษาปท6
สมมตฐานของการวจย
1. นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร
มลตมเดยเรองวงดนตรไทยมผลสมฤทธทางการ
เรยนสงกวานกเรยนทเรยนแบบการสอนปกต
2. นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร
มลตมเดยเรองวงดนตรไทยมความสามารถดาน
การคดสรางสรรคสงกวานกเรยนทเรยนแบบการ
สอนปกต
วธด�าเนนการวจยครงน
ประชากรทใชในการวจย ไดแก นกเรยน
ชนประถมศกษาปท6จำานวน6โรงเรยนในตำาบล
วงหม อำาเภอวงนำาเขยว จงหวดนครราชสมา ท
เรยนวชาดนตร-นาฏศลป ภาคเรยนท 2 ปการ
ศกษา2557จำานวน182คน
กลมตวอยางทใชในการวจย ไดมาจากชน
ประถมศกษาปท6ทเรยนวชาดนตร-นาฏศลปใน
ภาคเรยนท2ปการศกษา2557โรงเรยนเจยรวนนท
อทศ2จำานวน19คนและโรงเรยนบานคลองใบพด
จำานวน19ไดมาโดยวธการสมแบบกลม(Cluster
Random Sampling) แลวกำาหนดกลมตวอยาง
แยกออกเปน2กลมไดดงนกลมทดลองคอกลม
ทไดรบการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย
กลมควบคมคอกลมทไดรบการสอนแบบปกต
เครองมอทใชในการวจย
1. บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรอง
วงดนตรไทยนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท6
จำานวน5หนวยการเรยน
2. แผนการจดการเรยนรเรองวงดนตรไทย
ชนประถมศกษาปท6จำานวน5แผน
3. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน
เรองวงดนตรไทยเปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ
4ตวเลอกจำานวน30ขอ
4. แบบทดสอบวดความสามารถดานการ
คดสรางสรรคเปนแบบทดสอบแบบอตนยจำานวน
4ขอ
5. แบบวดความพงพอใจทมตอการเรยน
บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองวงดนตรไทย
ของนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท6มลกษณะ
เปนมาตราสวนประมาณคา (RatingScale) แบง
ความพอใจเปน5ระดบจำานวน15ขอ
การเกบรวบรวมขอมล
1. ทดสอบกอนเรยน (pre-test) เรอง
วงดนตรไทยนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท6
ทงกลมทดลองและกลมควบคมโดยใชแบบทดสอบ
วดผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถใน
การคดสรางสรรค
2. จดการเรยนรตามแผนการจดการเรยนร
โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย และจด
กจกรรมการเรยนรแบบการสอนปกตใชเวลา 18
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 71 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ชวโมงดำาเนนการทดสอบยอยระหวางเรยนเมอจบ
กจกรรมการเรยนรทง2กลม
3. ทดสอบหลงเรยน (post-test) ใชแบบ
ทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และความ
สามารถดานการคดสรางสรรค ฉบบเดยวกบทใช
ทดสอบกอนเรยน
4. วดความพงพอใจต อการเรยนด วย
บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย
5. วเคราะหความแตกตางของขอมลทาง
สถตเพอสรปผลการทดลอง
การจดกระท�าและการวเคราะหขอมล
ผวจยวเคราะหขอมลตามขนตอนดงตอไป
นคอ
1. วเคราะหหาประสทธภาพของบทเรยน
คอมพวเตอรมลตมเดยตามเกณฑมาตรฐาน80/80
โดยหาคาจากสตรE1/E
2
2. วเคราะหหาประสทธผลของบทเรยน
คอมพวเตอรมลตมเดย(EffectivenessIndex:E.I.)
3. วเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการ
เรยนร ระหว างนกเรยนท เรยนด วยบทเรยน
คอมพวเตอรมลตมเดย กบการสอนปกตโดยใช
t–test(IndependentSamples)
4. วเคราะหเปรยบเทยบความสามารถดาน
การคดสรางสรรคระหวางนกเรยนทเรยนดวยบท
เรยนคอมพวเตอรมลตมเดยกบการสอนปกตโดย
ใชt–test(IndependentSamples)
5. วเคราะหหาความพงพอใจตอการเรยนโดย
ใชคาเฉลย( )และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.)
ผลการวจย
1. บทเรยนคอมพวเตอร มล ต ม เ ดยม
ประสทธภาพ (E1/E
2) เทากบ 83.95/81.58
ดงตารางท1
ตารางท 1ผลการวเคราะหหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองวงดนตรไทย
จำานวนนกเรยน ระหวางเรยน(E1) หลงเรยน(E2)
E1/E2คะแนนเตม คะแนนทได คะแนนเตม คะแนนทได
19 100 1595 20 465 83.95/81.58
2. ผลการวเคราะหดชนประสทธผลของบท
เรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง วงดนตรไทย
มคาเทากบ0.6500ดงตารางท2
ตารางท 2คาดชนประสทธผล(E.I)ของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย
จำานวนนกเรยน
(N)คะแนนเตม
คะแนนรวม คาดชนประสทธผล
(E.I.)กอนเรยน หลงเรยน
19 30 270 465 0.6500
3. น ก เ ร ย น ท เ ร ย น ด ว ย บ ท เ ร ย น
คอมพวเตอรมลตมเดยมผลสมฤทธทางการเรยน
สงกวานกเรยนทเรยนแบบปกตอยางมนยสำาคญ
ทางสถตทระดบ.01ดงตารางท3
72 จรยาวด ชองฉมพล, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย...
4. นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร
มลตมเดยมความสามารถในการคดสรางสรรค
สงกวานกเรยนทเรยนแบบปกตอยางมนยสำาคญ
ทางสถตทระดบ.01ดงตารางท4
ตารางท 3เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนระหวางนกเรยนทเรยนดวยบทเรยน คอมพวเตอร
มลตมเดยกบการสอนปกต
กลม Nผลสมฤทธทางการเรยน
df t pS.D.
ทดลอง
ควบคม
19
19
24.47
19.84
2.20
3.3536 5.04** 0.00
**มนยสำาคญทางสถตทระดบ.01
ตารางท 4เปรยบเทยบความสามารถในการคดสรางสรรคระหวางนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร
มลตมเดยกบการสอนปกต
กลม Nความสามารถในการคดสรางสรรค
df t pS.D.
ทดลอง
ควบคม
19
19
16.05
13.89
1.47
1.7936 4.06** 0.00
**มนยสำาคญทางสถตทระดบ.01
5. นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพว
เตอรมลตมเดยมความพงพอใจตอการเรยนวชา
ดนตรไทยโดยรวมอยในระดบมาก( =4.27)
อภปรายผลการวจย
ผลการวจยมประเดนสำาคญนำามาอภปราย
ผลดงน
1. ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอร
มลตมเดยเรองวงดนตรไทยสำาหรบนกเรยนชน
ประถมศกษาปท6คะแนนเฉลยของนกเรยนจาก
การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยม
คะแนนพฒนาการระหวางเรยนเทากบ83.95และ
คะแนนจากการทดสอบหลงเรยนเทากบ 81.58
แสดงวา การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร
มลตมเดยเรองวงดนตรไทยมประสทธภาพเทากบ
83.95/81.58 เปนไปตามเกณฑทกำาหนดไว
สอดคลองกบผลการศกษาของสทธศกดแสนทวสข
(2551 : 67) ไดพฒนาบทเรยนบนเครอขายเรอง
เครองดนตรไทย ชนมธยมศกษาปท 3 ผลการ
ศกษาพบวามประสทธภาพเทากบ83.2/80.24
2. จากผลการวจยพบวา ดชนประสทธผล
ของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองวงดนตร
ไทย มคาดชนประสทธผลเทากบ 0.6500 ซง
หมายความวา บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย
เรอง วงดนตรไทยทำาใหนกเรยนมความกาวหนา
ในการเรยน เทากบ 0.6500 คดเปนรอยละ 65
สอดคลองกบผลการศกษาของ ภมนทร วงพรหม
(2549:75)ไดพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย
วชาดนตรชนมธยมศกษาปท1ผลการวจยพบวา
บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยมดชนประสทธผล
เทากบ0.8894
3. จากผลการวจยพบวาผลการเปรยบเทยบ
ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยบท
เรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรองวงดนตรไทยม
ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวานกเรยนท
เรยนแบบการสอนปกต อยางมนยสำาคญทางสถต
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 73 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ทระดบ.01ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไวการท
ผลการวจยเปนเชนนอาจเนองมาจากการเรยนดวย
บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยสามารถตอบสนอง
ความตองการในการเรยนรในทกเวลาตามความ
ตองการของผเรยนทำาใหเกดการเรยนรอยางเหมาะ
สมอกทงบทเรยนทพฒนาขนสามารถแสดงผล
ขอมลไดทงภาพนง ภาพเคลอนไหว และเสยง
สามารถเชอมโยงกบเนอหาทเกยวของไดทำาให
ผเรยนมความสนกสนาน สอดคลองกบผลการ
ศกษาของ วไลรตน แตมทอง (2554 : 166) ได
ศกษาการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและ
ความคดสรางสรรคสาระทศนศลปของนกเรยนชน
ประถมศกษาปท 6 ระหวางการเรยนเปนคดวย
โปรแกรมบทเรยนแบบไฮเปอรมเดยกบการเรยน
แบบปกตผลการศกษาพบวานกเรยนทเรยนเปน
คดวยโปรแกรมบทเรยนแบบไฮเปอรมเดยมผล
สมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวานกเรยนท
เรยนแบบการสอนปกต อยางมนยสำาคญทางสถต
ทระดบ.05
4. จากผลการวจยพบวาผลการเปรยบเทยบ
ความสามารถดานการคดสรางสรรค ของนกเรยน
ทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยกบการ
เรยนแบบปกตเรองวงดนตรไทยของนกเรยนชน
ประถมศกษาปท 6 มความสามารถดานการคด
สรางสรรคแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตท
ระดบ .01 สอดคลองกบผลการศกษาของ วาร
รกหะบตร (2552 : 105) ไดเปรยบเทยบผลการ
เรยนรเรองนาฏศลปของนกเรยนชนประถมศกษา
ปท5ทเรยนดวยโปรแกรมบทเรยนแบบฝกปฏบต
กบการเรยนปกต ผลการศกษาพบวานกเรยนท
เรยนดวยโปรแกรมแบบฝกปฏบต มความคด
สรางสรรคหลงเรยนเพมขนจากกอนเรยนอยางม
นยสำาคญทระดบ.01
5. จากผลการวจยพบวา นกเรยนมความ
พงพอใจตอการเรยนบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย
เรองวงดนตรไทยสำาหรบนกเรยนชนประถมศกษา
ปท6ทผศกษาคนควาไดสรางขนโดยรวมอยใน
ระดบมาก( =4.27)เมอพจารณาเปนรายขอม
ระดบความพงพอใจอยในระดบมากทสด2ขอและ
มระดบความพงพอใจอย ในระดบมาก 13 ขอ
หมายความวาผเรยนมความพงพอใจทดตอการ
เรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทสรางขน
ซงสอดคลองกบผลการศกษาของสทธศกดแสน
ทวสข(2551:68)ไดศกษาการพฒนาบทเรยนบน
เครอขายกลมสาระการเรยนรศลปะ (สาระดนตร)
เรองเครองดนตรไทยระดบชนมธยมศกษาปท1
ผลการศกษาพบวานกเรยนมความพงพอใจตอการ
เรยนดวยบทเรยนบนเครอขายโดยรวมอยในระดบ
มาก( =3.77)สอดคลองกบผลการศกษาของของ
วารรกหะบตร(2552:105)ไดเปรยบเทยบผล
การเรยนร เรองนาฏศลปของนกเรยนชนประถม
ศกษาปท5ทเรยนดวยโปรแกรมบทเรยนแบบฝก
ปฏบตกบการเรยนปกต ผลการศกษาพบวา
นกเรยนทเรยนดวยโปรแกรมบทเรยนมความ
พงพอใจอยในระดบดมาก สอดคลองกบผลการ
ศกษาของ วไลรตน แตมทอง (2554 : 166) ได
ศกษาการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและ
ความคดสรางสรรคสาระทศนศลปของนกเรยนชน
ประถมศกษาปท 6 ระหวางการเรยนเปนคดวย
โปรแกรมบทเรยนแบบไฮเปอรมเดยกบการเรยน
แบบปกตผลการศกษาพบวานกเรยนทเรยนดวย
โปรแกรมบทเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก
ขอเสนอแนะ
1. ขอเสนอแนะในการนำาผลวจยไปใช
1.1 ควรเพมแบบฝกทกษะในบทเรยน
คอมพวเตอรมลตมเดยใหมหลากหลายรปแบบเพอ
ชวยพฒนาในดานการเรยนร และพฒนาความ
สามารถดานการคดสรางสรรค ซงจะนำาไปสการ
พฒนาทกษะทางดานอนๆ และสามารถนำาไป
ประยกตใชในชวตประจำาวนได
1.2 ควรให ความสำาคญในหลกการ
ออกแบบของ รปภาพ ส ขนาดและรปรางของตว
74 จรยาวด ชองฉมพล, ประยกต ศรวไล, พนดา เลาชาญวฒการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย...
อกษร ใหมความสวยงามเหมาะสมกบวยของ
ผเรยนในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย
เพอใหนกเรยนเกดความกระตอรอรน อยากรวม
กจกรรมและเกดความผลสมฤทธทางการเรยนร
และความสามารถดานการคดสรางสรรคสงขน
2. ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป
2.1 ควรศกษาวจยเกยวกบการสราง
บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยในรปแบบตางๆ
เชนแบบเกมหรอแบบนทาน
2.2 ควรมการเปรยบเทยบผลการ
เรยนรของนกเรยน จากการเรยนดวยบทเรยน
คอมพวเตอรมลตมเดยกบการเรยนโดยใชสออนๆ
เพอนำามาปรบปรงพฒนาการจดการเรยนการสอน
เอกสารอางอง
กระทรวงศกษาธการ. (2251).หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพ
ครสภาลาดพราว.
เผชญกจระการ.(2551).เอกสารประกอบรายวชา 503715 ทฤษฎและการวจยเทคโนโลยการศกษา (พมพ
ครงท 2). ภาควชาเทคโนโลยและการศกษา คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม,
มหาสารคาม.
ปตมนสบนลอ. (2544).การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย โดยใชการตนดำาเนนเรองวชาภาษา
องกฤษ เรอง “English is fun” สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3. วทยานพนธ กศ.ม.,
มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร,กรงเทพฯ.
ภมนทรวงศพรหม.(2549).การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย วชาดนตร ชนมธยมศกษาปท 1.
วทยานพนธกศ.ม.,มหาวทยาลยมหาสารคาม,มหาสารคาม.
วารรกหะบตร.(2552).เปรยบเทยบผลการเรยนร เรองนาฏศลปของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ท
เรยนดวยโปรแกรมบทเรยนแบบฝกปฏบตกบการเรยนปกต.วทยานพนธกศ.ม.,มหาวทยาลย
มหาสารคาม,มหาสารคาม.
วไลรตน แตมทอง. (2554). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความคดสรางสรรค สาระ
ทศนศลป ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ระหวางการเรยนเปนคดวยโปรแกรมบทเรยนแบบ
ไฮเปอรมเดยกบการเรยนแบบปกต. วทยานพนธกศ.ม.,มหาวทยาลยมหาสารคาม,มหาสารคาม.
สทธศกด แสนทวสข. (2551).การพฒนาบทเรยนบนเครอขายกลมสาระการเรยนรศลปะ (สาระดนตร)
เรองเครองดนตรไทยระดบชนมธยมศกษาปท 3. การศกษาคนควาอสระกศ.ม., มหาวทยาลย
มหาสารคาม,มหาสารคาม.
ความยดหยน สมพนธภาพในครอบครวการเขารวมกจกรรมทางสงคม และ
ความพงพอใจในชวตของผสงอาย ต�าบลบางรกพฒนา อ�าเภอบางบวทอง
จงหวดนนทบร
Resilience, Family Relationships, Social Participation Activities, Life
Satisfaction of Elderly, Tambon Bang Rak Phatthana, Amphoe Bang Bua
Thong, Nonthaburi Province
ฐานนทดามสกสรจรกล1,บวทองสวางโสภากล2
ThanundhaMusiksirijirakun1,BuathongSawangsopakul2
บทคดยอ
การวจยในครงนมวตถประสงคเพอ 1)ศกษาระดบความยดหยน สมพนธภาพในครอบครวการ
เขารวมกจกรรมทางสงคมและความพงพอใจในชวตของผสงอาย2)เพอศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจ
ในชวตของผสงอายตามปจจยสวนบคคลทแตกตางกน3)เพอศกษาความสมพนธระหวางความยดหยน
สมพนธภาพในครอบครวและการเขารวมกจกรรมทางสงคมทมกบความพงพอใจในชวตของผสงอายกลม
ตวอยางคอผสงอายทเปนสมาชกชมรมผสงอายในตำาบลบางรกพฒนาอำาเภอบางบวทองจงหวดนนทบร
จำานวน 329 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก
คารอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานการเปรยบเทยบคาเฉลย(t-test)การวเคราะหความแปรปรวน
ทางเดยวการเปรยบเทยบคาเฉลยรายค(LSD)และคาสมประสทธสหสมพนธ
ผลการวจยพบวา 1) ความยดหยน สมพนธภาพในครอบครว การเขารวมกจกรรมทางสงคม
และความพงพอใจในชวตของผสงอายอยในระดบสง2)ผสงอายทมอายและรายไดตอเดอนตางกนมความ
พงพอในชวตแตกตางกนทระดบนยสำาคญทางสถต.053)ความยดหยนสมพนธภาพในครอบครวและการ
เขารวมกจกรรมทางสงคมมความสมพนธทางบวกกบความพงพอใจในชวตของผสงอายอยางมนยสำาคญ
ทางสถตทระดบ.05
ค�าส�าคญ : ความยดหยน,สมพนธภาพในครอบครว,การเขารวมกจกรรมทางสงคม,ความพงพอใจในชวต
1 นสตระดบปรญญาโทจตวทยาชมชนคณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรE-mail:[email protected] รองศาสตราจารย,ภาควชาจตวทยามหาวทยาลยเกษตรศาสตรอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก1 MasterofPublicAdministration,CommunityPsychology,FacultyofSocialSciences,KasetsartUniversity2 AssociateProfessor,DepartmentofPsychology,ThesisAdvisor
76 ฐานนทดา มสกสรจรกล, บวทอง สวางโสภากลความยดหยน สมพนธภาพในครอบครวการเขารวมกจกรรมทางสงคม...
Abstract
Theobjectivesofthisresearchwere:1)tostudythelevelofresilience,familyrelationship,
socialparticipationactivities,andlifesatisfactionoftheelderly.2)tocomparelifesatisfactionof
theelderlybypersonalfactors,and3)tostudytherelationshipbetweenresilience,relationship
inthefamily,socialparticipationactivitiesandlifesatisfactionoftheelderly.Thesampleswere
329membersintheelderlyclub,atTambonBangRakPhatthana,AmphoeBangBuaThong,
NonthaburiProvince.Thedatawerecollectedbyusingquestionnaires.Thestatisticalmethods
fordataanalysiswerepercentage,mean,standarddeviation,t-test,onewayANOVA,multiple
comparison(LSD),andPearson’sCorrelationCoefficient.
Theresultsofthestudywereasfollows:-1)thelevelofresilience,familyrelationship,
socialparticipationactivities,andlifesatisfactionofelderlywereathighlevel;2)theelderlywho
haddifferencesinageandincomewerefoundtohaveadifferenceintheirlifesatisfactionat.05
levelofsignificance;3)resilience,familyrelationship,andsocialactivityparticipationwerefound
tocorrelatepositivelywithlifesatisfactionat.001levelofsignificance.
Keywords: resilience,familyrelationship,socialactivityparticipation,lifesatisfaction
บทน�า
ประเทศไทยไดกาวเขาส “สงคมสงวย”
ตงแตป 2548 และจากขอมลผสงอายของสถาบน
วจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดลในป
พ.ศ.2557พบวาประชากรวยสงอาย(60ปขนไป)
มจำานวน 9,928,000 คน จากจำานวนประชากร
ทงหมด 64,871,000 คน มการคาดการณวา
ประชากรวยสงอายจะมจำานวนเพมขนโดยคาดวา
อก 20 ปขางหนาใน พ.ศ. 2577 ประชากรอาย
60ปขนไปจะเพมสงขนถง19ลานคนหรอคดเปน
รอยละ29ของประชากรทงหมดทงนเพราะความ
เจรญกาวหนาในวทยาการทางการแพทยและ
สาธารณสข การสงเสรมสขภาพและการรกษา
พยาบาลทชวยใหผสงอายมสขภาพทดขนรวมทง
การใสใจดแลรกษาสขภาพอนามยของตนจงสงผล
ใหประชากรมอายทยนยาวขน(เสนออนทรสขศร,
2552) ดวยสถานการณทประชากรมอายสงขน
อยางรวดเรวนสงผลใหรฐบาลตองกำาหนดใหการ
เตรยมความพรอมสงคมไทยสสงคมผสงอาย เปน
ยทธศาสตรหนงในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม
แหงชาต และมการจดทำาแผนผสงอายแหงชาต
ฉบบท2(พ.ศ.2545-2564)ไวเพอใหทกภาคสวน
ในสงคมตองรวมมอในกำาหนดแนวทางการพฒนา
ใหสงคมไทยเปนสงคมผสงอายทมคณภาพ(คณะ
กรรมการสงเสรมและประสานงานผสงอายแหง
ชาต, 2545) เมอบคคลเขาสวยสงอายแลวยอมม
ปญหาเกยวกบสขภาพอนามยโรคภยไขเจบปญหา
ทางดานจตใจ ความจำา การเรยนร บคลกภาพ
สงตางๆ เหลานจะมการเปลยนแปลงไปในทาง
เสอมทงสน การเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขนใน
ผสงอาย และสภาพแวดลอมภายนอกนนลวนม
ผลกระทบตอความพงพอใจในชวตทงสน
ความพงพอใจในชวตเปนสงทสะทอนใหเหน
ถงคณภาพชวตของบคคลเปนความรสกทเกดขน
ภายในตวบคคลและเปนสงทบคคลพงปรารถนา
จงถอเปนองคประกอบสำาคญยงในการดำารงชวต
อยางมความสขทงยงนนNeugarten,etal.(1961)
ไดกลาววาความพงพอใจในชวตเปนเรองของจตใจ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 77 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ทบคคลจะเกดความรสกทด และแสดงใหเหนถง
การมสขภาพจตทด มความสขสมบรณทางจตใจ
ซงในการศกษาทางดานวทยาการผสงอายไดใช
ความพงพอใจในชวตเปนตวชวดถงคณภาพชวต
ของผสงอาย(สรกลเจนอบรม,2541)
การเผชญกบการเปลยนแปลงภายหลงการ
ปลดเกษยณอายของผสงอายเปนเหตการณหนงท
สงผลกระทบทางจตใจเปนความรสกของการสญเสย
อยางหนงของชวต ตองขาดอำานาจหนาท ขาด
ความหมายในสงคม อยในภาวะทตองพงพาผอน
การตายของคสมรสญาตและเพอนลวนแตสราง
ความรสกในทางลบไดผสงอายคนใดมลกษณะเปน
คนทมความยดหยน มการรบร ปญหาและความ
เขมแขงของสภาพจตใจกจะสามารถปรบตวยอมรบ
การใชชวตตามวยไดอยางเหมาะสมและมความสข
(กลยา ตนตผลาชวะ, 2551) ทำาใหสามารถจดการ
กบปญหาไดอยางมประสทธภาพเกดความพงพอใจ
ในชวตมากยงขน(WagnildandTorma,2013)
ครอบครวเปนสถาบนทมอทธพลตอจตใจ
ของบคคลตงแตแรกเกดไปจนถงวาระสดทายของ
ชวตสำาหรบผสงอายนนมสมาชกในครอบครวเปน
ทพงพงทสำาคญและเปนเครอขายการดแลทสำาคญ
ในผสงอาย(ศศพฒนยอดเพชร,2552)เพราะเมอ
เกดปญหาผสงอายจะหนหนาเขาหาครอบครวของ
ตนเองเปนลำาดบแรก ครอบครวจงมอทธพลตอ
ผ สงอายเปนอยางมาก บคคลในครอบครวพง
ตระหนกทจะชวยใหผสงอายไดมความสขทงทาง
กายและจตใจในบนปลายของชวตภายหลงการทำา
หนาทและรบผดชอบอยางหนกมาตลอดชวต
(Black,1976)ผสงอายควรไดอยรวมกบครอบครว
โดยไดรบความเคารพรกความเขาใจความเอออาทร
การไดรบการดแลเอาใจใสสมพนธภาพในครอบครว
ทดจะนำามาซงความสขและความพงพอในชวตของ
ผสงอาย(Malathum,2003).
ผสงอายเปนทรพยากรบคคลททรงคณคา
และเปนกำาลงสำาคญหนงในการพฒนาทองถน
ชมชนสงคมการสงเสรมใหผสงอายในชมชนไดเขา
มามสวนรวมในทำากจกรรมทางสงคมกยอมเกดผล
ดกบทกฝายการเขารวมกจกรรมจงเปนสงทจำาเปน
และสำาคญสำาหรบมนษยทกเพศทกวย โดยเฉพาะ
อยางยงในผสงอายเพราะไมวาจะเขารวมกจกรรม
ใดๆ กตาม กเปนการตอบสนองความตองการ
ขนพนฐานของบคคลนนทำาใหผสงอายมสขภาพด
ทงทางรางกายและจตใจ ทำาใหผสงอายนนไดคง
บทบาทและสถานภาพของตนเองไวรสกกวาตนม
คณคาและเปนทยอมรบของสงคม (สรกล เจน
อบรม, 2534) ผสงอายทยงคงดำารงกจกรรมทาง
สงคมไดยอมทำาใหผ สงอายมภาพลกษณทด ม
ปฏสมพนธทางสงคมทดมความพงพอใจในชวตสง
(BarrowandSmith,1979)
ดงนนในการศกษาครงนผวจยจงสนใจทจะ
ศกษาวจยเกยวกบความยดหยน สมพนธภาพใน
ครอบครวการเขารวมกจกรรมทางสงคมและความ
พงพอใจในชวตของผสงอายทงเพศชายและเพศ
หญงทเปนสมาชกในชมรมผสงอายตำาบลบางรก
พฒนา อำาเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร ซงม
จำานวนผ สงอายในพนทมากท สดของอำาเภอ
บางบวทองผวจยเลงเหนวาผลทไดจากการวจยใน
ครงนจะไดเปนประโยชนตอการสรางขอมลพนฐาน
ในการพฒนาเกยวกบผสงอายนอกจากสามารถนำา
ไปใชในการจดงานบรการและกจกรรมตางๆ ท
เกดขนภายในชมรมผสงอายใหความสอดคลองกบ
ความตองการของผสงอาย และชวยสรางความ
พงพอใจในชวตบนปลายของผสงอายไดอกดวย
วธการศกษา
วตถประสงคของการวจย
1. เพอศกษาระดบความยดหยนสมพนธภาพ
ในครอบครว การเขารวมกจกรรมทางสงคม และ
ความพงพอใจในชวตของผสงอาย
2. เพอศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจใน
ชวตของผ สงอายจำาแนกตามปจจยสวนบคคล
ไดแกเพศ,อาย,สถานภาพสมรส,ระดบการศกษา,
78 ฐานนทดา มสกสรจรกล, บวทอง สวางโสภากลความยดหยน สมพนธภาพในครอบครวการเขารวมกจกรรมทางสงคม...
อาชพ,รายไดตอเดอน,ความสมดลระหวางรายได
กบรายจาย, บคคลทอาศยอยดวย, และภาวะ
สขภาพ(โรคประจำาตว)
3. เพอศกษาความสมพนธของตวแปรทง3
ตวไดแกความยดหยนสมพนธภาพในครอบครว
และการเขารวมกจกรรมทางสงคมทมตอความ
พงพอใจในชวตของผสงอาย
สมมตฐานการวจย
สมมตฐานท1ผสงอายทมปจจยสวนบคคล
ทแตกตางกนมความพงพอใจในชวตแตกตางกน
สมมตฐานท2ความยดหยนสมพนธภาพ
ในครอบครว และการเขารวมกจกรรมทางสงคมม
ความสมพนธกบความพงพอใจในชวตของผสงอาย
วธด�าเนนการวจย
ประชากรและกลมตวอยาง
ประชากรทใชในการวจยครงนคอผสงอาย
ทเปนสมาชกชมรมผสงอายในตำาบลบางรกพฒนา
อำาเภอบางบวทองจงหวดนนทบรทงเพศหญงและ
เพศชายจาก18ชมรมซงมจำานวนทงสน1,853คน
(ขอมลเมอเดอนตลาคมพ.ศ.2557ชมรมผสงอาย
เขตอำาเภอบางบวทองจงหวดนนทบร,2557)
กำาหนดขนาดกลมตวอยางตามสตรของ
Yamane ทระดบความเชอมนรอยละ 95 ระดบ
ความคลาดเคลอนรอยละ5ไดกลมตวอยางจำานวน
329คนจากนนทำาการสมแบบชนภมโดยใชสดสวน
ตามจำานวนชมรมผสงอาย18ชมรม
เครองมอทใชในการวจย
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลการ
วจยครงนเปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนมาจาก
การศกษาคนควาทบทวนแนวคดและทฤษฎ
ตลอดจนงานวจยทเกยวของ โดยครบครอบคลม
เนอหาตามวตถประสงคของการวจย ซงแบงออก
เปน5สวนดงน
สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบปจจยสวน
บคคล โดยผวจยไดสรางแบบสอบถามทใหเลอก
ตอบ (Check List)ประกอบไปดวยขอมลเกยวกบ
เพศอายสถานภาพสมรสระดบการศกษาอาชพ
รายไดตอเดอน ความสมดลระหวางรายไดกบ
รายจายบคคลทอาศยอยดวยและภาวะสขภาพ
(โรคประจำาตว)
ส วนท 2 แบบสอบถามเกยวกบความ
ยดหยนตามแนวคดของWagnild (2010) โดยม
ทงหมด5องคประกอบคอ1.ชวตทมความหมาย
2.ความอตสาหะ3.ความสมดลทางใจ4.ความ
มนใจในตนเอง 5. ความสามารถในการอยตาม
ลำาพงไดโดยมขอคำาถามจำานวน25ขอการแปลผล
มดงน
คะแนนเฉลย ระดบความยดหยน
25.00–50.00 ตำา
50.01–75.00 ปานกลาง
75.01–100.00 สง
สวนท3 แบบสอบถามเกยวกบสมพนธภาพ
ในครอบครวตามแนวคดของจราพรชมพกลและ
คณะ (2552) โดยมทงหมด 4 องคประกอบคอ
1.การใชเวลาในการทำากจกรรมรวมกน2.การพด
คยปรกษาหารอและตดสนใจในเรองสำาคญตางๆ
3.การแสดงออกซงความรกและความเอออาทรกน
ทงทางกายวาจาและใจ4.การปฏบตตามบทบาท
หนาททเหมาะสมมจำานวนขอคำาถาม20ขอการ
แปลผลมดงน
คะแนนเฉลย ระดบสมพนธภาพในครอบครว
20.00–40.00 ตำา
40.01–60.00 ปานกลาง
60.01–80.00 สง
สวนท4แบบสอบถามเกยวกบการเขารวม
กจกรรมทางสงคมทผวจยสรางขนจากการทบทวน
เอกสารและงานวจยท เ กยวของทได กลาวไว
หลากหลายผวจยจงไดรวบรวมในประเดนตางๆท
ซำาๆกนไวในองคประกอบเดยวกนไดอยางเหมาะสม
และครอบคลม โดยมทงหมด 4 องคประกอบคอ
1. กจกรรมนนทนาการ 2. กจกรรมทางศาสนา
3. กจกรรมทางการศกษา 4. กจกรรมเพอชมชน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 79 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
โดยมจำานวนขอคำาถาม20ขอการแปลผลมดงน
คะแนนเฉลย ระดบการเขารวม
กจกรรมทางสงคม
20.00–40.00 ตำา
40.01–60.00 ปานกลาง
60.01–80.00 สง
ส วนท 5 แบบสอบถามเกยวกบความ
พงพอใจในชวตตามแนวคดของNeugartenet al.
(1961) โดยมทงหมด4องคประกอบคอ1.ดาน
การมความสขในการดำาเนนชวต2.ดานมความตงใจ
และอดทนตอชวต3.ดานความสอดคลองระหวาง
เปาหมายกบสงทเกดขนจรง 4. ดานอตมโนทศน
ทด5.ดานอารมณทดโดยมขอคำาถามจำานวน25ขอ
การแปลผลมดงน
คะแนนเฉลย ระดบความพงพอใจในชวต
25.00–50.00 ตำา
50.01–75.00 ปานกลาง
75.01–100.00 สง
ในการจดทำาแบบสอบถามเปนแบบมาตรา
สวนประมาณคา4ระดบแบบRatingscaleให
ผตอบแบบสอบถามแสดงความคดเหน โดยในขอ
คำาถามกำาหนดเกณฑการใหคะแนน1-4โดยเรยง
จากเหนดวยนอยทสดไปจนถงเหนดวยมากทสด
การวเคราะหขอมล
ผ วจยวเคราะหข อมลโดยใชโปรแกรม
สำาเรจรปทางคอมพวเตอร สถตเชงพรรณนา
(Descriptivestatistics)ไดแกคาความถคารอยละ
คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน สำาหรบการ
วเคราะหขอมลเบองตนสำาหรบสถตอนมานไดแก
t-test,onewayANOVAและทดสอบความแตกตาง
ระหวางคาเฉลยเปนรายคดวยวธ LSD (Least
Significant Difference) และหาคาสมประสทธสห
สมพนธของเพยรสน เพอหาคาความสมพนธ
ระหวางความยดหยน สมพนธภาพในครอบครว
การเขารวมกจกรรมทางสงคม และความพงพอใจ
ในชวต โดยกำาหนดระดบนยสำาคญทางสถตไวท
ระดบ.05
การตรวจสอบคณภาพเครองมอ
ผวจยไดนำาแบบทดสอบทสรางขน สำาหรบ
การวจยไปทดสอบความเทยงตรงเชงเนอหา
(ContentValidity)โดยการนำาแบบสอบถามทผวจย
สรางขนเสนอตอผเชยวชาญจำานวน3ทานจากนน
ผวจยไดทำาการหาความเชอมน (Reliability)โดย
การนำาแบบสอบถามไปทดลองใช (Try out) กบ
สมาชกชมรมผสงอายตำาบลบางรกพฒนาอำาเภอ
บางบวทอง จงหวดนนทบร ทไมใชกลมตวอยาง
จำานวน 30 คน แลวนำาขอมลมาวเคราะหหา
ความเชอมน โดยวธหาคาสมประสทธอลฟาของ
ครอนบารคดงนแบบสอบถามความยดหยน.944
แบบสอบถามสมพนธภาพในครอบครว .947
แบบสอบถามการเขารวมกจกรรมทางสงคม.919
และแบบสอบถามความพงพอใจในชวต.934
ผลการศกษา
1. ขอมลปจจยสวนบคคลพบวาผสงอาย
ทเปนกลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง คดเปน
รอยละ 66.9 สวนใหญมอายอยระหวาง 60-70ป
คดเปนรอยละ 69.9 สวนใหญ มสถานภาพสมรส
เปนคแลวคดเปนรอยละ54.4มระดบการศกษาใน
ระดบประถมศกษาหรอตำากวาคดเปนรอยละ48.6
รองลงมาคอมวฒการศกษาในระดบมธยมศกษา
หรอเทยบเทาคดเปนรอยละ37.7สวนใหญไมได
ทำางาน(พอบาน/แมบาน)คดเปนรอยละ59รายได
ตอเดอนอยระหวาง 1,001-5,000 บาท คดเปน
รอยละ39.5สวนใหญมรายไดพอดกบรายจายคด
เปนรอยละ45.3สวนใหญอาศยอยกบคสมรส/บตร/
หลาน คดเปนรอยละ 81.8 และสวนใหญมโรค
ประจำาตวคดเปนรอยละ61.4
80 ฐานนทดา มสกสรจรกล, บวทอง สวางโสภากลความยดหยน สมพนธภาพในครอบครวการเขารวมกจกรรมทางสงคม...
2. ผ สงอายตำาบลบางรกพฒนาอำาเภอ
บางบวทอง จงหวดนนทบร มความยดหย น
สมพนธภาพในครอบครวและความพงพอใจในชวต
อยในระดบสงสวนการเขารวมกจกรรมทางสงคม
อยในระดบปานกลางดงทแสดงในตารางท1
ตารางท 1 คาเฉลยคาเบยงเบนมาตรฐานและระดบความยดหยนสมพนธภาพในครอบครวการเขารวม
กจกรรมทางสงคมและความพงพอใจในชวตของผสงอายทเปนกลมตวอยาง
ตวแปร S.D. ระดบ
1.ความยดหยน 79.78 10.71 สง
ดานชวตทมความหมาย 15.81 2.41 สง
ดานความอตสาหะ 15.84 2.63 สง
ดานความสมดลทางใจ 16.26 2.54 สง
ดานความมนใจในตนเอง 15.74 2.59 สง
ดานความสามารถในการอยตามลำาพงได 16.15 2.75 สง
2.สมพนธภาพในครอบครว 79.79 10.71 สง
ดานการใชเวลาในการทำากจกรรมรวมกน 13.97 3.43 ปานกลาง
ดานการพดคยปรกษาหารอและตดสนใจในเรองสำาคญตางๆ 15.02 3.09 สง
ดานการแสดงออกซงความรกและความเอออาทรกน 19.40 3.58 สง
ดานการปฏบตตามบทบาทหนาททเหมาะสม 16.31 2.76 สง
3.การเขารวมกจกรรมทางสงคม 57.64 9.96 ปานกลาง
ดานการเขารวมกจกรรมทางการศกษา 14.24 2.76 ปานกลาง
ดานการเขารวมกจกรรมนนทนาการ 13.78 3.20 ปานกลาง
ดานการเขารวมกจกรรมทางศาสนา 16.39 3.02 สง
ดานการเขารวมกจกรรมเพอชมชน 16.31 2.76 สง
4.ความพงพอใจในชวต 78.76 10.85 สง
ดานการมความสขในการดำาเนนชวต 16.21 2.57 สง
ดานมความตงใจและอดทนตอชวต 15.91 2.40 สง
ดานความสอดคลองระหวางเปาหมายกบสงทเกดขนจรง 15.09 2.76 สง
ดานอตมโนทศนทด 15.74 2.59 สง
ดานอารมณทด 15.80 3.43 สง
3. ปจจยสวนบคคลไดแกเพศสถานภาพ
สมรสระดบการศกษาอาชพความสมดลระหวาง
รายไดกบรายจายบคคลทอาศยอยดวยและภาวะ
สขภาพ (โรคประจำาตว) ทแตกตางกน มความ
พงพอใจในชวตไมแตกตางกนแตมอายและราย
ไดตอเดอนทแตกตางกน มความพงพอในชวต
แตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05
ดงทแสดงในตารางท2
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 81 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตารางท 2 ผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของระดบความพงพอใจในชวตของผสงอาย
จำาแนกตามปจจยสวนบคคลโดยวเคราะหความแปรปรวนของt-test,F-test
ปจจยสวนบคคล t F p-value สรปผลการทดลอง
เพศ -.386 - .700 ไมแตกตางกน
อาย - 4.078 .018 แตกตางกน
สถานภาพสมรส - .018 .138 ไมแตกตางกน
อาชพ - .436 .728 ไมแตกตางกน
ระดบการศกษา - .290 .749 ไมแตกตางกน
รายไดตอเดอน - 3.020 .030 แตกตางกน
ความสมดลระหวางรายไดกบรายจาย - .145 .865 ไมแตกตางกน
บคคลทอาศยอยดวย .999 - .319 ไมแตกตางกน
ภาวะสขภาพ(โรคประจำาตว) .756 - .450 ไมแตกตางกน
4. ความยดหยนสมพนธภาพในครอบครว
และการเขารวมกจกรรมทางสงคมของผสงอาย
นนมความสมพนธทางบวกกบความพงพอใจใน
ชวตอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.05ซงเปน
ไปตามสมมตฐานทตงไวดงทแสดงในตารางท3
ตารางท 3 ความสมพนธระหวางความยดหยน
สมพนธภาพในครอบครวการเขารวม
กจกรรมทางสงคมและความพงพอใจ
ในชวตของผสงอาย
ตวแปร ความพงพอใจ
ในชวต
r p
ความยดหยน .744 .000
สมพนธภาพในครอบครว .591 .000
การเขารวมกจกรรมทางสงคม .581 .000
อภปรายผล
ความยดหย นของผ สงอายท เป นกล ม
ตวอยางอยในระดบสง (คาเฉลย 79.78)ซงแสดง
ใหเหนวาผสงอายทเปนกลมตวอยางสามารถทจะ
ปรบตวไดดเมอเขาสวยเกษยณอายผสงอายรสกวา
ชวตทผานมานนมความหมายตอตวผ สงอาย
เนองจากผสงอายไดตระหนกถงคณคาแหงตนจาก
สงทตนไดอทศใหแกครอบครวและผอน เหนถง
ความสำาคญของการมชวตอยไดทำาประโยชนในสง
ทตนเองรก และเปนแบบอยางทดกบลกหลาน
ผสงอายทมความยดหยนจะสามารถปรบตวไดเปน
อยางดเมอตองเผชญกบเหตการณวกฤตตางทเกด
ขนในชวตอาทเชนภาวการณเจบปวยสญเสยคน
รกคนใกลชดเปนตนหากผสงอายขาดการปรบตว
ทดยอมเกดปญหาสขภาพจตในระยะยาวไดความ
ยดหยนจงเปนองคประกอบทสำาคญยงทจะชวยเออ
ต อการปรบตวและการเปลยนแปลงท เกดใน
ผสงอาย และการปรบตวดงกลาวนจะทำาใหความ
ซมเศราและความวตกกงวลลดลง มการจดการ
กบปญหาไดอยางมประสทธภาพและเกดความ
พงพอใจในชวตมากยงขน(WagnildandTorma,
2013)
สมพนธภาพในครอบครวอยในระดบสง(คา
เฉลย79.79)และดานการใชเวลาในการทำากจกรรม
รวมกนของสมาชกในครอบครวนนอย ในระดบ
ปานกลาง ทงนอาจะเปนเพราะดวยสภาพของ
82 ฐานนทดา มสกสรจรกล, บวทอง สวางโสภากลความยดหยน สมพนธภาพในครอบครวการเขารวมกจกรรมทางสงคม...
สงคมเมองทมแตความเรงรบตอนเชาบตรตองออก
ไปทำางานนอกบานสวนหลานตองไปเรยนหนงสอ
การไดทำากจกรรมรวมกนทงครอบครวมกจะอยใน
ชวงตอนเยนหลงเลกงาน หรอในชวงวนหยด จง
ทำาใหเวลาสำาหรบการทำากจกรรมรวมกนนอยลง
แมวาเวลาจะไมเออตอการทำากจกรรมรวมกนกตาม
แตผสงอายกไดรบการดแลเอาใจใสไดรบความรก
ความอบอนเกดความรสกปลอดภยจากสมาชกใน
ครอบครวรวมมอกนแกปญหาในทกเรองทเกดขน
ภายในครอบครวดวยความเขาใจกนสมพนธภาพ
ในครอบครวจงเปนเสมอนสายสมพนธทสมาชกใน
ครอบครวมตอกน มความเอออาทรพงพาถอยท
ถอยอาศยกนผสงอายทไดรบการดแลเอาใจใสจาก
สมาชกในครอบครวกยอมทำาใหผสงอายใชชวตใน
ครอบครวไดอยางมความสข(เลกสมบต,2549)
การเขารวมกจกรรมทางสงคมอยในระดบปานกลาง
(คาเฉลย 54.64) โดยพบวา ผ สงอายเขารวม
กจกรรมทางศาสนา อยในระดบสงทสด เพราะใน
สงคมไทยมศาสนาเปนเครองยดเหนยวจตใจแก
ผสงอายมหลกธรรมคำาสอนเปนแนวทางปฏบตใน
การดำาเนนชวตสำาหรบในสวนการเขารวมกจกรรม
ทางสงคมดานการศกษา และดานนนทนาการนน
เขารวมนอยกวา ทงนอาจเปนเพราะกลมตวอยาง
ผสงอายทไดศกษาประมาณรอยละ48.6มวฒการ
ศกษาในระดบประถมศกษาหรอตำากวา ผสงอาย
บางคนไมไดเรยนหนงสอขาดทกษะในการอานและ
เขยน รวมไปถงปญหาจากความเสอมถอยของ
รางกายตามธรรมชาตของวยทเพมขน ผสงอาย
สวนหนงมภาระหนาททตองปฏบตในการประกอบ
อาชพ และตองเลยงหลานดแลครอบครว สภาพ
รางกายทไมเอออำานวยความไมสะดวกในการเดน
ทางรวมไปถงงบประมาณทมาสนบสนนในการทำา
กจกรรมสำาหรบกลมผสงอายทไมเพยงพอจงทำาให
ผสงอายไมสามารถปฏบตกจกรรมไดอยางเตมท
ซงสอดคลองกบ อจฉร หงสสต (2549) กลาววา
ผสงอายเปนวยทพนวยแหงความสนกสนานมาแลว
เปนวยทตองแสวงหาความสงบสขทางศาสนา
มากกวาถงอยางไรกตามการเขารวมกจกรรมทาง
สงคมกยอมชวยสงเสรมสขภาพทางกายและจตใจ
LonginoandKart(1982,อางในMaierAndKlumb,
2005)ทำาใหรสกผอนคลาย เกดสมพนธภาพอนด
กบผอน เสรมสรางความสามคคในสงคม ทำาให
สามารถปรบตวอยรวมกนไดดและดำาเนนชวตรวม
กนอยางมความสข(สจตราสมพงษ,2557)
ความพงพอใจในชวตในระดบสง (คาเฉลย
78.76) ทงนอาจเนองมาจากผสงอายกลมนเปน
สมาชกชมรมผสงอาย ไดทำากจกรรมตางๆตาม
ความสนใจของตนเองมปฏสมพนธทดกบผอนรจก
ใชเวลาวางใหเกดประโยชน ทำาใหผอายเกดการ
ยอมรบภายในกลมและยงเปนการพฒนาตนเองทง
ทางรางกายจตใจอารมณและสงคมการทำากจร
รมรวมกบคนวยเดยวกนทเขาใจความรสกของกน
และกนจะเปนสงทชวยใหผสงอายรสกสบายใจม
ความสขในการดำาเนนชวตชวยลดความเหงาและ
ความวตกกงวลตางๆ มองโลกในทางบวก เหน
คณคาในชวตของตน จนทำาใหผ สงอายมความ
พงพอใจในชวตในทสด ดงทฤษฎของอรกสน
(Erikson’sTheory)ทกลาววาเมอผสงอายรสกวา
ชวตมคณคามความมนคง กจะมความพงพอใจใน
ชวตทผานมาเกดความรสกสขสงบทางใจ(สมศกด
ศรสนตสข,2539)
อายและรายไดตอเดอนแตกตางกนมความ
พงพอใจในชวตแตกตางกน อยางมนยสำาคญทาง
สถตท.05ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไวโดยพบ
วาผสงอายกลมตวอยางทมอาย 60-70 ป นนม
ความพงพอใจในชวตสงทสดเนองมาจากชวงอาย
นอยในชวงผสงอายตอนตน จงยงไมเหนถงการ
เปลยนแปลงมากนก ยงคงแขงแรงกระฉบกระเฉง
สามารถชวยเหลอตนเองไดเปนสวนใหญจงอาจสง
ผลใหมความพงพอใจในชวตสงกวาชวงอายอนใน
ขณะทผสงอายทมอาย71-80ปและอายมากกวา
80 ปขนไปนนจดอยในชวงผสงอายตอนกลางและ
ตอนปลาย เปนชวงวยทอาจตองการพกผอน
ตองการแหลงพงพงจากผอน ผสงอายบางคนอาจ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 83 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
มการสญเสยความคลองตว ความสามารถในการ
มองเหนและไดยนลดลงฯลฯจงมความพงพอใจใน
ชวตตำากวาผสงอายทมอาย60-70ปสอดคลองกบ
Hanlon and Pickett (1984 อางถงในรตนพรรษ
โชตวนช,2540)กลาววาผสงอายเมอมอายมากขน
จะมการพงพาผอนสงขน ทำาใหรสกวาตนเองเปน
ภาระกบครอบครวหรอสงคมยอมสงผลใหคณภาพ
ชวตของผสงอายตำาได และในสวนของรายได
ตอเดอนนนผอายกลมตวอยางทมรายไดตอเดอน
ตอเดอนมากกวาจะมความพงพอใจในชวตทสงกวา
ทงนอาจเนองดวยสภาพรางกายของผสงอายท
เสอมโทรมลง และมปญหาทางดานสขภาพจง
จำาเปนตองมคาใชจายในการรกษาพยาบาลพอถง
วยเกษยณบางคนกไมไดทำางาน ทำาใหมรายไดท
นอยลง การเงนจงเปนสงทสำาคญยงเมอเขาสวย
สงอายหรอไวใชในชวงบนปลายชวตการมรายได
ของผสงอายจะเปนสงทชวยประกนถงความมนคง
ในเรองความเปนอยและการดำารงชวตประจำาวน
ผสงอายบางคนจงยงคงทำางานตอไปเพอหารายได
เขามาชวยแบงเบาภาระคาใชจายตางๆ ภายใน
ครอบครว ดงท Chatfield (1977 อางใน สรกล
เจนอบรม,2541)กลาววาปจจยทางดานเศรษฐกจ
มความสำาคญตอการดำารงชวตของผสงอายเพอใช
ในการดอบสนองในดานตางๆ อกทงผสงอายมขอ
จำากดในการประกอบอาชพทำาใหมรายไดลดลงการ
มรายไดจงเปนสงททชวยลดปญหาสขภาพและชวย
ใหผสงอายมความพงพอใจในชวตทมากขนดวยจง
เปนผลทำาใหผสงอายทมอายและรายไดตอเดอน
แตกตางกนมความพงพอใจในชวตแตกตางกน
การวเคราะหความสมพนธ
ผลการวจยพบวา ความยดหยนมความ
สมพนธทางบวกกบความพงพอใจในชวตของ
ผสงอาย ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว อธบาย
ไดวาผสงอายกลมตวอยางสามารถปรบตวใหเขา
กบกระแสการเปลยนแปลงตางๆในการการใชชวต
ได ไมวาจะเปนเรองภาวะเศรษฐกจ บทบาททาง
สงคมทเปลยนแปลงไปการสญเสยคนรกปวยเปน
โรครายแรงเปนตนรจกจดการชวตและมความเชอ
มนในศกยภาพของตนเอง เมอผสงอายมความ
ยดหยน หรอกลาวไดวามความเขมแขงทางจตใจ
มากขนยอมทำาใหเกดเปนความรสกทดตอตนเอง
จนเกดเปนความพงพอใจในชวต สามารถดำาเนน
ชวตดวยความเขมแขง และเอาชนะตออปสรรคท
ผานเขามาไดเปนอยางด สอดคลองกบWagnild
(2009) ไดกลาววา ความยดหยนมความสมพนธ
ทางบวกกบความพงพอใจในชวต และมความ
สมพนธทางลบกบความเครยด และยงสอดคลอง
กบHardyet al.(2004)ทกลาววาเมอบคคลตอง
เผชญกบความทกข ความยดหยนทมภายในตว
บคคลจะชวยใหสามารถกาวผานไปได และเปน
ปจจยสำาคญททำาใหเกดความผาสกและความพง
พอใจในผสงอาย
สมพนธภาพในครอบครวมความสมพนธ
ทางบวกกบความพงพอใจในชวตของผสงอาย ซง
เปนไปตามสมมตฐานทตงไวอธบายไดวาครอบครว
เปนสถาบนทมความเกยวของกบผสงอายมากทสด
บทบาทครอบครวเขามามสวนใหผสงอายมความ
สขในชวงบนปลายชวต ความใกลชดผกพนกน
ระหวางสมาชกภายในครอบครวการแสดงออกซง
ความรกความหวงใยและการปฏบตดแลดวยความ
เขาใจ มลกหลานญาต พนองคอย ปรนนบตชวย
เหลอในยามเจบปวย หรออำานวยความสะดวกใน
การเดนทาง มการสอสารในทางบวก ตลอดจนม
การทำากจกรรมตางๆรวมกนภายในครอบครวจะ
เปนสงทชวยใหผสงอายรสกอบอนใจและรสกถง
ความมนคงปลอดภย เมอผสงอายไดรบการตอบ
สนองทงทางรางกายและจตใจ เกดสมพนธภาพท
ดในครอบครวแลว กยอมสงผลดในบนปลายชวต
ทำาใหสามารถดำารงชวตไดอยางมความสข เกด
ความพงพอใจในชวตในทสด ดงท Clark and
Anderson, 1967 กลาววา ผสงอายทมครอบครว
ลกหลานคอยดแลอยางใกลชด มสมพนธภาพใน
84 ฐานนทดา มสกสรจรกล, บวทอง สวางโสภากลความยดหยน สมพนธภาพในครอบครวการเขารวมกจกรรมทางสงคม...
ครอบครวทดยอมเปนสงทชวยใหผสงอายมความสข
การเขาร วมกจกรรมทางสงคมมความ
สมพนธทางบวกกบความพงพอใจในชวตของผสง
อายซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไวอธบายไดวา
การทผสงอายมโอกาสตดตอกบสงคมภายนอกก
เปนประเดนทสำาคญอยางหนง โดยผสงอายไดม
สวนในการเขารวมกจกรรมทางสงคมกบชมรม
ผสงอายไดพบปะพดคยกบสมาชกภายในชมรม
ผสงอายมการแลกเปลยนความคดเหนตางๆและ
ทำากจกรรมสรางสรรคตางๆรวมกนทำาใหผสงอาย
ไดแสดงความสามารถไดอยางเตมท เกดความ
สนกสนานเพลดเพลนซงเมอผสงอายไดสวนรวม
ในกจกรรมทางสงคม ดงทฤษฎกจกรรม (Activity
Theory)ทกลาววาผสงอายทไดทำากจกรรมและม
การเคลอนไหวอยตลอดเวลา จะทำาใหสามารถ
ดำาเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสขทงทาง
รางกายและจตใจ และมความรสกวาตนยงคงเปน
ประโยชนตอสงคม (สมศกด ศรสนตสข, 2539)
ทงนเนองจากการเขารวมกจกรรมทางสงคมเปน
การไดพบปะสงสรรค ปรกษาหารอกบบคคลอน
ชวยใหมองโลกไดกวางขน ทำาใหความเหงาลดลง
จากการไดเขารวมกจกรรมดงกลาว ดงนนเมอ
ผสงอายสามารถเขารวมกจกรรมทางสงคมไดมาก
เทาใด ความคงอยของสถานภาพกจะมมากขน
สงผลทำาให ผ สงอายมอตมโนทศน เป นไปใน
ทางบวกและนำาไปสความพงพอใจในชวตมากยงขน
(สรกลเจนอบรม,2541)
ขอเสนอแนะจากผลการวจย
1. สมพนธภาพในครอบครวของกล ม
ตวอยางผสงอายอยในระดบสงและมความสมพนธ
ทางบวกกบความพงพอใจในชวตจงควรหาวธ
สนบสนนใหครอบครวของผสงอายมสมพนธภาพท
ดระหวางกน เพอใหเกดความพงพอใจในชวตแก
ผสงอาย ควรมการจดสงเจาหนาททมศกยภาพใน
การทำางานออกไปเยยมเยยนครอบครวทมผสงอาย
เพอใหคำาปรกษาแนะนำาแกครอบครวในการปฏบต
ตนใหเหมาะสมกบการดแลผสงอาย และชวยให
สมาชกในครอบครวไดมความร ความเขาใจท
ถกตองเกยวกบผสงอาย อาจมการจดกจกรรมใน
โอกาสสำาคญตางๆภายในชมชน เพอสงเสรมให
ผสงอายและสมาชกในครอบครวไดใชเวลาในทำา
กจกรรมตางๆรวมกนเพอเสรมสรางความรกความ
เขาใจ เกดความผกพน ซงจะเปนสงทชวยใหเกด
สมพนธภาพทดขนภายในครอบครวทำาใหสมาชก
ในครอบครวเหนคณคาของผสงอายมากขนเขาใจ
ในความแตกตางระหวางวยไดด ผสงอายสามารถ
ใชชวตในวยชราไดอยางมความสขมากขนและนำา
ไปสความพงพอใจในชวตทดตอไป
2. การเขารวมกจกรรมทางสงคมของกลม
ตวอยางผสงอายอยในระดบปานกลางและมความ
สมพนธทางบวกกบความพงพอใจในชวตหนวยงาน
ในชมชนจงควรมการสนบสนนงบประมาณสำาหรบ
การจดกจกรรมทมประโยชนภายในชมรมตางๆ
และควรจดใหมบคลากรทมความเชยวชาญสำาหรบ
การจดกจกรรมในกลมผสงอายเขามาใหความร
สรางความสนกสนานใหกบผสงอาย และเปนการ
ใหผ สงอายไดมโอกาสไดเลอกเขารวมกจกรรม
ตางๆไดอยางเหมาะสม นอกจากนในการประชม
ในแตละครงของทางชมรมผ สงอายควรมการ
สงเสรมใหผ สงอายแตละคนไดมส วนในการ
แลกเปลยนความคด วทยาการสมยใหมทเปน
ประโยชนกบผสงอาย โดยอาจมการนำาความรหรอ
ขาวสารใหมๆมาเลาสกนฟงอนจะเปนผลทชวย
ใหผสงอายสามารถปรบตวใหเหมาะสมกบสภาพ
สงคมทมเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม
ขอเสนอแนะส�าหรบการศกษาครงตอไป
1. ควรศกษาตวแปรอน และปจจยอนท
สงผลตอความพงพอใจในชวตของผสงอายตอไป
เชน ความคาดหวงในชวต พฤตกรรมการดแล
ตนเองบคลกภาพการจดการความเครยด
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 85 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
2. ควรมการศกษาความยดหยนสมพนธภาพ
ในครอบครว การเขารวมกจกรรมทางสงคม และ
ความพงพอใจในชวต กบกลมตวอยางผสงอายใน
พนทอนๆทมความหลากหลายกนไปเพราะผสงอาย
ในชมรมผสงอายตำาบลบางรกพฒนายอมมวถชวต
สภาพเศรษฐกจและสงคมแตกตางไปจากผสงอาย
ในเขตกรงเทพและในตางจงหวดเพอเปนแนวทาง
ในพฒนาสงคมผสงอายตอไป
3. ควรมการศกษาวจยเชงคณภาพกบกลม
ตวอยางทมขนาดใหญขนเพอใหไดขอมลทละเอยด
ในลกษณะเจาะลกครอบคลมในทกดาน
กตตกรรมประกาศ
การศกษาวจยในครงนประสบความสำาเรจไป
ไดดวยด เพราะไดรบคำาปรกษา และคำาแนะนำาทด
จากคณาจารยทกทานทำาใหการวจยครงนมความ
ถกตองและสมบรณ ขอขอบพระคณผทรงคณวฒ
และผเชยวชาญทกทานทสละเวลาในการตรวจสอบ
คณภาพเครองมอและใหคำาแนะนำาในการปรบปรง
เครองมอทนำาไปใชในการวจยใหถกตองสมบรณ
ยงขน ขอขอบพระคณสมาชกชมรมผสงอายทงสน
18ชมรมในตำาบลบางรกพฒนาอำาเภอบางบวทอง
จงหวดนนทบรทกทานทใหความรวมมอในการตอบ
แบบสอบถามทำาใหการวจยครงนสำาเรจลงดวยด
เอกสารอางอง
กลยาตนตผลาชวะ.(2551).สขภาพกายกบวยสงอาย.กรงเทพมหานคร:เรอนปญญา.
จราพรชมพกล,ปราณสทธสคนธ,เกรยงศกดซอเลอม,และดษณดำาม.(2552). สมพนธภาพในครอบครว
ไทย. สถาบนพฒนาสาธารณะสขอาเซยน:มหาวทยาลยมหดล.
คณะกรรมการสงเสรมและประสานงานผสงอายแหงชาต. (2545). แผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2
(พ.ศ. 2545-2564). กรงเทพมหานคร:โรงพมพครสภาลาดพราว.
เลกสมบต.(2549).รายงานการวจยฉบบสมบรณ โครงการภาวการณดแลผสงอายของครอบครวในปจจบน.
กรงเทพมหานคร:มสเตอรกอปป(ประเทศไทย).
ศศพฒนยอดเพชร.(2552).ระบบการดแลระยะยาวและกำาลงคนในการดแลผสงอาย ทศทางประเทศไทย.
กรงเทพมหานคร: แผนงานวจยเพอพฒนาคณภาพชวตทดของผสงอาย มลนธสถาบนวจยและ
พฒนาผสงอายไทย
สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล. (2557).การสงวยของประชากรไทย พ.ศ. 2557.
นครปฐม:มหาวทยาลยมหดล
สมศกด ศรสนตสข. (2539). สงคมวทยาภาวะสงอาย: ความเปนจรงและการคาดการณในสงคมไทย.
กรงเทพมหานคร:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
สจตรา สมพงษ. (2557). ความสขของผสงอายในสถานสงเคราะหคนชรา ในจงหวดนครปฐม. วารสาร
พยาบาลตำารวจ.204-218.
สรกลเจนอบรม.(2534).วทยาการผสงอาย.กรงเทพมหานคร:คณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
สรกลเจนอบรม.(2541). วสยทศนผสงอาย และการศกษานอกระบบสำาหรบผสงอายไทย.กรงเทพมหานคร:
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
เสนออนทรสขศร.(2552).สขอนามยผสงวย กบการดำารงชวพอยางมความสข.พมพครงท6นนทบร:
พมพทอง.
86 ฐานนทดา มสกสรจรกล, บวทอง สวางโสภากลความยดหยน สมพนธภาพในครอบครวการเขารวมกจกรรมทางสงคม...
อจฉร หงสสต. (2549). การเขารวมกจกรรมทางสงคมของผสงอาย : กรณศกษาผสงอายเขตดสต
กรงเทพมหานคร. วทยานพนธคหรรมศาสตรมหาบณฑตสาขาการพฒนาครอบครวและสงคม,
มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.
Black,D.(1976).TheOlderpersoninthefamily.InZarit,S.H.(Ed.).Reading in aging and death:
Contemporary Perspective.NewYork:HarperandRow.
Barrow,G.M.andP.A.Smith.(1979).Aging,ageismandsociety.Minnesota:WestPublishing
Company.
Chatfield,W.F.(1977).Economicandsociologicalfactorinfluencinglifesatisfactionoftheage.
Journal of Gerontology, 5,593-599.
Clark,M. andB.G., Anderson. (1967).Culture and aging: An anthropological study of older
americans.Springfield,IL:CharlesC.Thomas.
Hanlon,J.J.,&Pickett,G.E.(1984).Publichealthadministrationandpractice.NewYork:Times
Mirror/Mosby.
Hardy,S.E.,Concato,J.,&Gill,T.M.(2004).Resilienceofcommunity-dwellingolderpersons.
Journal American Geriatrics Society,52,257-262.
Longino,C.F.,&Kart,C.S. (1982).Explicatingactivity theory:A formal replication.Journal of
Gerontology,37,731-722.
Malathum, P. (2003). Predictors of life satisfaction of older adults in rural areas. [Abstract].
Ramathibodi Medical Journal,26,106.
Neugarten,B.L.,Havighurst,R.J.,&Tobin,S.S. (1961).TheMeasurementof lifesatisfaction.
Journal of Gerontology, 16,134-143.
Wagnild,G.M. (2009).AReviewof theResilienceScale.Journal of Nursing Measuremen,17,
105-113.
Wagnild,G.M.(2010).Discoveringyourresiliencecore,RetrievedNovember3,2015,fromhttps://
www.pobal.ie/Publications/Documents/Discovering_Your_Resilience_Core.pdf
Wagnild,G.M.andL.M.Torma.(2013).Chapter6Assessingresilienceinolerfrontierwomen.In
A.Charlene.(Ed.),Rural Nursing : Concepts, Theory and Practice, Fourth Edition (pp.79-
94).NewYork:LLCPublications.
รปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน เพอพฒนาความสามารถใน
การจดการเรยนรของครคณตศาสตร โรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนท
การศกษาประถมศกษา เขตภาคเหนอตอนบน
Empowerment - Based Supervision Model for Learning Management
Capacity Development of a Mathematics Teacher, at Schools under
Office of Primary Education Service Area in Upper Northern Region.
เดชสาระจนทร1,สนยเงนยวง2,สมศกดภวภาดาวรรธน2,ฤตนนทสมทรทย2
DetchSarachan2,SuneeNguenyuang2,SomsakPhuvipadawat2,RuetinanSamuttai2
บทคดยอ
การวจยครงนใชกระบวนการวจยและพฒนาโดยมวตถประสงค1)เพอสงเคราะหองคประกอบและ
ตวบงชของการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน2) เพอสรางรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปน
ฐานและ3)เพอศกษาผลการใชรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานเพอพฒนาความสามารถ
ในการจดการเรยนรของครคณตศาสตรโรงเรยนสงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเขตภาค
เหนอตอนบนวธดำาเนนการวจยแบงเปน3ระยะไดแกระยะท1ศกษาองคประกอบและตวบงชของการ
นเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานระยะท2ศกษาการสรางรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน
และระยะท3ศกษาผลการใชรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานกลมตวอยางในการวจยไดแก
(1) กลมตวอยางในการศกษาองคประกอบและตวบงชของการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน คอ คร
คณตศาสตร จำานวน 1,152 คน โดยการสมแบบแบงชนภม (2) กลมเปาหมายในการศกษาการสราง
รปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน ประกอบดวย ผเชยวชาญดานการนเทศการจดการเรยนร
คณตศาสตรจำานวน4คนผเชยวชาญดานการสรางรปแบบจำานวน3คนและศกษานเทศกทรบผดชอบ
ในการนเทศการจดการเรยนรคณตศาสตรจำานวน23คนโดยการเลอกแบบเจาะจง(3)กลมเปาหมายใน
การศกษาผลการใชรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานคอครคณตศาสตรจำานวน8คนโดย
การเลอกแบบเจาะจงเครองมอทใชในการวจยประกอบดวยแบบสอบถามการปฏบตงานของศกษานเทศก
แบบบนทกการสนทนากลมแบบสอบถามเกยวกบความถกตอง ความเหมาะสม ความเปนประโยชนและ
ความเปนไปไดของรปแบบ แบบประเมนความสามารถในการจดการเรยนร และ แบบบนทกการนเทศ การ
วเคราะหขอมลเชงคณภาพโดยการวเคราะหเนอหาและวเคราะหขอมลเชงปรมาณโดยการวเคราะหปจจย
คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน
1นกศกษาปรญญาเอกศกษาศาสตรดษฎบณฑตสาขาการวจยและพฒนาการศกษามหาวทยาลยเชยงใหม2อาจารยประจำาสาขาวชาการวจยและพฒนาการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม1DoctoralStudent,DoctorofPhilosophyPrograminResearchandDevelopmentinEducation,ChiangMaiUniversity.2TeachersofPrograminResearchandDevelopmentinEducation,FacultyofEducation,ChiangMaiUniversity
88 เดช สาระจนทรรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน...
ผลการวจยปรากฏดงน
ผลการวเคราะหองคประกอบและตวบงชของการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานมองคประกอบ
8องคประกอบไดแก1)การสรางความชดเจนรวมกนเพอการยอมรบและมองเหนคณคาของผลงาน2)การ
สนบสนนปจจยสำาหรบการจดการเรยนร3)การสนบสนนใหกำาหนดงานดวยตนเอง4)การสรางความสามารถ
ในการจดการเรยนร 5) การสงเสรมความรวมมอในการจดการเรยนร 6) การรบรขอมลการจดการเรยนร
7)การรบรคณคาในตนเองและ8)การสรางเครอขายแลกเปลยนเรยนรมตวบงชทเปนการปฏบตงานของ
ศกษานเทศกโดยใชการเสรมพลงเปนฐานทงหมด77ขอทสามารถอธบายลกษณะขององคประกอบทงหมด
โดยตวบงชทมความสอดคลองกบองคประกอบมจำานวน75ตวบงชไมสอดคลองจำานวน2ตวบงช
ผลการสรางรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน พบวา รปแบบมองคประกอบ ไดแก
หลกการแนวคดวตถประสงคเงอนไขความสำาเรจกระบวนการและประสทธผลของรปแบบและผลการ
ประเมนคณภาพรปแบบทสรางขนพบวา ดานความถกตอง ดานความเหมาะสมดานความมประโยชน
และดานความเปนไปไดในการนำาไปใชในภาพรวมมคณภาพอยในระดบมากทสด
ผลการใชรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานพบวาหลงการนเทศดวยรปแบบการนเทศ
โดยใชการเสรมพลงเปนฐานครคณตศาสตรมความสามารถในการจดการเรยนรในระดบมาก
ค�าส�าคญ :การนเทศ,การเสรมพลง,ความสามารถในการจดการเรยนร
Abstract
This researchprojectused theresearch&developmentprocess.Theobjectivesof this
researchwere1)afactorandindicatoranalysisofEmpowerment-BasedSupervision,2)Create
amodelofEmpowerment-BasedSupervision.And3)Studytheresultofimplementationofthe
modelEmpowerment-BasedSupervisionforLearningManagementCapacityDevelopmentof
MathematicsTeacher,SchoolunderOfficeofPrimaryEducationServiceAreainUpperNorthern
Region. The research was divided into 3 phases: Phase 1 was a study of the factors and
indicatorsofEmpowerment-BasedSupervision.Phase2createdamodelEmpowerment-Based
Supervision.Andphase3studiedtheresultofimplementationofthemodelEmpowerment-
BasedSupervision.Thesamplesofthisresearchwere,1)Thesampleforstudyingofthefactors
and indicators on Empowerment - Based Supervision was 1,152 mathematics teachers
selectedbystratifyrandomsampling.2)Atargetgroupforstudyingthecreationofamodelof
Empowerment -BasedSupervisionwere4expertsof mathematicssupervisionand3model
creatingexperts,23mathematicssupervisorsselectedbypurposivesampling.3)The target
groupforstudyingtheresultofimplementationofthemodelEmpowerment-BasedSupervision
was8mathematicsteachersselectedbypurposivesampling.Theresearchinstrumentswere
1)Aquestionnaireformathematicsteachersontheperformanceofsupervisors.2)Focusgroup
recording form. 3)A questionnaire opinion on accuracy, propriety, utility, and feasibility. 4)A
capacity evaluation form of learningmanagement, and 5) A supervision recording form. The
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 89 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
qualitative data were analyzed by content analysis; Factors Analysis, mean and standard
deviationforquantitativedata.
Theresultsoftheresearchwereshownasthefollowing,
For the factors in empowerment - based supervision, there were 8 factors : 1) Clear
common understanding of working acceptance 2) Learning management factors supporting
3)Encouraged toself–determination4)Learningmanagementcapacitybuilding5)Learning
managementcooperationpromoting6)Performancedatarecognition7)Selfesteemrecognition
and8)Learningnetwork.Therewere77supervisorperformancestoexplainthecharacterofall
factors.75Indicatorsconsistentwithfactors,but2Indicatorswerenot.
TheModelFactorswere1)Concept2)Objectives3)Conditions4)Process5)Effectiveness
and the quality of the model was tested by experts at most grade levels for accuracy,
propriety,utilityandfeasibility.
3. Thestudyofimplementationoftheempowerment-basedsupervisionmodelrevealed
thatpost–implementationwasatahighlevel.
Keywords: Supervision,empowerment,learningmanagementcapacity
บทน�า
การพฒนาการศกษาใหประสบผลสำาเรจได
นนสำานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหง
ชาต (2545, หนา 3) ไดเสนอแนะวาจำาเปนตอง
อาศยกระบวนการบรหาร กระบวนการนเทศและ
กระบวนการเรยนการสอนทสอดคลองกนมความ
ร อย รดส ม พนธ ก นอย า งด ย ง โดย เฉพาะ
กระบวนการนเทศการศกษา ซงมเปาหมายเพอ
พฒนาหรอแกป ญหาคณภาพการศกษาดวย
กระบวนการพฒนาครใหสามารถพฒนาตนเองเพอ
การพฒนางานทมประสทธภาพรจกการแกปญหา
ดำาเนนการจดการเรยนรอยางเปนระบบในอนทจะ
สามารถพฒนาศกยภาพการเรยนรของผเรยนได
สงสดสอดคลองกบแนวคดของมณนภาชตบตร
(2553,หนา1-2)และสำานกงานคณะกรรมการ
การศกษาขนพนฐาน(2554,หนา26)เสนอแนวคด
ทตรงกนวา ปจจยหลกในการพฒนาผเรยนใหม
คณภาพตามทตองการ คอ ตวคร โดยครตองม
ความร และความสามารถในการจดการเรยนร
เพราะคณภาพการเรยนรขนอยกบประสทธภาพใน
การจดการเรยนการสอนของครเปนสำาคญการทผ
เรยนจะมคณภาพไดนนครเปนผทมบทบาทสำาคญ
ครจงควรไดรบการพฒนาใหมคณภาพโดยเฉพาะ
อยางยงเรองความร ความเขาใจเกยวกบหลกสตร
และการจดการเรยนร แมวาในปจจบนนครจะม
ภาระงานมาก ทงดานการจดการเรยนร การทำา
โครงการตางๆ ทหนวยงานทงภายนอกและภายใน
มอบใหสถานศกษาดำาเนนการ สงผลใหคณภาพ
ดานการจดการเรยนรของครลดนอยลงไปถงแมวา
ในดานความร จะไดรบการอบรมอยเปนประจำา
กตามนอกจากนนครสวนหนงขาดขวญและกำาลงใจ
ในการปฏบตงาน ดงนนวธการทจะชวยพฒนา
คณภาพครคอการทำาใหครมความรความสามารถ
(ปฏบตได) และในขณะเดยวกนกมกำาลงใจทจะ
พฒนาคณภาพผเรยน
การพฒนาครดวยกระบวนการนเทศอยางม
ประสทธภาพนนจากการศกษาของเสนหกรแกว
(2542), สมคด ไชยยา (2545), วเชษฐ ชนะแกว
(2545), นำาเยน เหลองประเสรฐ (2546), ทศนย
90 เดช สาระจนทรรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน...
ใจหาว(2548)และภาคนสมทธวานช(2549)พบ
ขอสรปรวมกนคอการนเทศทอยภายใตบรรยากาศ
ของกลยาณมตร ทกฝายไดเรยนรในภารกจตาม
บทบาทอยางเขาใจมการประสานความรวมมอใน
การปฏบตงานอยางสมำาเสมอมการกำาหนดเปาหมาย
ของการทำางานรวมกน รวมมอกนคดวางแผน
ดำาเนนงานมการวดประเมนผลรวมกนและตองอาศย
ทกษะการสอสารทำาความเขาใจกน ฝกการคด
รวมกนชวยกนแสวงหาขอมลขาวสารแลกเปลยน
ความคดเหนเพอจดลำาดบของปญหาวธการและจด
หมายของการแกปญหา ซงจะทำาใหผอนคลาย
ความหวาดกลวและลดอตตาของแตละคนโดย
อตโนมต ลกษณะการปฏบตงานดงกลาว Kinlaw
(1995),Robert(2001)และนตยาสงาวงศ(2545)
กลาววาเปนการปฏบตงานทมการเสรมพลงซงกน
และกน เพราะการเสรมพลง หมายถง การเพม
ความรทกษะความเชอมนในตนเองสามารถรบร
ในความสามารถแหงตน มการสรางสรรคสภาพ
แวดลอมทเออใหทกฝายมสวนรวมในการตดสนใจ
รวมกำาหนดเปาหมายการสรางวสยทศนกำาหนด
พนธกจกำาหนดแผนงานโครงการและมความรสก
เปนเจาของรวมกน เพอพฒนาองคกรใหประสบ
ความสำาเรจเกดประโยชนตอบคคลและองคกร
ความสำาคญดงกลาวผวจยซงปฏบตหนาท
ในการนเทศตดตามผลและพฒนาการจดการเรยน
รคณตศาสตรของครคณตศาสตรสามารถนำาไปใช
เปนแนวทางการนเทศเพอพฒนาความร ความ
สามารถในการจดการเรยนรของครคณตศาสตร
อนจะสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน
ตามมาตรฐานของหลกสตรทไดกำาหนดคณภาพผ
เรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน
พทธศกราช2551ใหผเรยนมความรความเขาใจใน
คณตศาสตรพนฐานพรอมทงสามารถนำาความรนน
ไปประย กต ได ม ท กษะกระบวนการทาง
คณตศาสตรทจำาเปน การเชอมโยงความรตาง ๆ
ทางคณตศาสตรและเชอมโยงคณตศาสตรกบ
ศาสตรอน ๆ มความสามารถในการทำางานอยาง
เปนระบบมระเบยบวนยมความรอบคอบมความ
รบผดชอบมวจารณญาณมความเชอมนในตนเอง
พรอมทงตระหนกในคณคาและมเจตคตทดตอ
คณตศาสตรตอไป
วตถประสงคการวจย
1. เพอสงเคราะหองคประกอบและตวบงช
ของการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน
2. เพอสรางรปแบบการนเทศโดยใชการ
เสรมพลงเปนฐาน
3. เพอศกษาผลการใชรปแบบการนเทศ
โดยใชการเสรมพลงเปนฐาน เพอพฒนาความ
สามารถในการจดการเรยนรของครคณตศาสตร
โรงเรยนสงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถม
ศกษาเขตภาคเหนอตอนบน
การด�าเนนการวจย
การวจยในครงน ดำาเนนการเปน 3 ระยะ
ดงน
ระยะท 1 การศกษาองคประกอบและตว
บงชของการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน
กลมตวอยางคอครคณตศาสตรในโรงเรยนสงกด
สำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา เขต
ภาคเหนอตอนบนจำานวน1,152คนโดยการสม
แบบแบงชนภมกำาหนดใหสำานกงานเขตพนทการ
ศกษาประถมศกษาเขตภาคเหนอตอนบนจำานวน
23 เขต เปน 23 ชนภม สมอยางงายโรงเรยนใน
แตละเขตพนทรอยละ50ของจำานวนโรงเรยนใน
แตละเขตพนทแลวศกษาขอมลจากครคณตศาสตร
โรงเรยนละ1คนเครองมอทใชในการศกษาไดแก
แบบสอบถามความคดเหนของครคณตศาสตรทม
ตอการปฏบตงานของศกษานเทศก มคาดชนความ
สอดคลอง เทากบ 1 และมคาความเชอมนเทากบ
.96 การวเคราะหข อมลเชงคณภาพโดยการ
วเคราะหเนอหาและวเคราะหขอมลเชงปรมาณเพอ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 91 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
หาจำานวนองคประกอบโดยการวเคราะหปจจยเชง
สำารวจ
ระยะท 2 การสรางรปแบบการนเทศโดย
ใชการเสรมพลงเปนฐาน กลมเปาหมาย ไดแก
ผ เชยวชาญดานการนเทศการจดการเรยนร
คณตศาสตร จำานวน 4 คน ผเชยวชาญดานการ
สรางรปแบบจำานวน3คนและศกษานเทศกผรบ
ผดชอบการนเทศการจดการเรยนรคณตศาสตร ใน
เขตพนทการศกษาประถมศกษา เขตภาคเหนอ
ตอนบน 23 เขต รวมทงหมด 52 คน พจารณา
คดเลอกศกษานเทศกทรบผดชอบดานการนเทศ
การจดการเรยนรคณตศาสตรในระดบประถมศกษา
จ�านวน 23 คน เครองมอทใชในการศกษา ไดแก
แบบบนทกการสนทนากลมเรองการพจารณาให
ขอเสนอแนะเกยวกบการปรบปรงรปแบบและ
การนำารปแบบไปใช และแบบสอบถามเกยวกบ
ความถกตอง ความเหมาะสม ความเปนประโยชน
และความเปนไปไดของรปแบบ การวเคราะหขอมล
เชงคณภาพโดยการวเคราะหเนอหาและวเคราะห
ขอมลเชงปรมาณโดยการหาคาเฉลยและสวนเบยง
เบนมาตรฐาน
ระยะท 3 การศกษาผลการใชรปแบบการ
นเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานเพอพฒนาความ
สามารถในการจดการเรยนรของครคณตศาสตร
โรงเรยนสงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถม
ศกษาเขตภาคเหนอตอนบนกลมเปาหมาย คอ คร
คณตศาสตรในโรงเรยนสงกดสำานกงานเขตพนท
การศกษาประถมศกษา เขตภาคเหนอตอนบน
จ�านวน 8 คน ไดมาโดยการคดเลอกจากผสนใจเขา
รวมการวจย เครองมอทใชในการศกษาไดแกแบบ
ประเมนความสามารถในการจดการเรยนร เปน
แบบสำารวจรายการแบบมาตราสวนประมาณคา 3
ระดบและแบบบนทกการนเทศ การวเคราะหขอมล
เชงคณภาพโดยการวเคราะหเนอหาและวเคราะห
ขอมลเชงปรมาณโดยการหาคาเฉลย และสวน
เบยงเบนมาตรฐาน
ผลการวจย
1. ผลการวเคราะหองคประกอบและตวบง
ชของการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานดงน
1.1 ผลการสกดองคประกอบดงน
ตาราง 1 แสดงผลการสกดองคประกอบ
องค
ประกอบ
คาไอเกน รอยละ
ของ
ความ
แปรปรวน
รอยละ
ของความ
แปรปรวน
สะสม
1
2
3
4
5
6
7
8
35.982
6.313
5.097
4.303
3.608
3.079
2.789
2.336
43.352
7.606
6.141
5.185
4.347
3.709
3.360
2.815
43.352
50.958
57.099
62.284
66.631
70.340
73.700
76.515
จากตาราง 1 พบวา องคประกอบทมคา
ไอเกนซงเปนผลรวมกำาลงสองของสมประสทธของ
องคประกอบรวมในแตละองคประกอบมคาเกน 1
มทงหมด8องคประกอบโดยมคารอยละของความ
แปรปรวนสะสมเทากบ76.515
1.2 ผลการหมนแกนปจจยและการ
ตงชอองคประกอบดงน
92 เดช สาระจนทรรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน...
ตาราง 2 แสดงผลการหมนแกนปจจย
องค
ประกอบ
ท
จำานวนตวบงช
ทแสดงการ
ปฏบตงานของ
ศกษานเทศก
โดยใชการเสรม
พลง
เปนฐาน
คานำาหนก
องคประกอบ
1
2
3
4
5
6
7
8
26
9
11
9
5
6
6
5
.321-.872
.612-.916
.303-.867
.691-.829
.329-.621
.652-.868
.523-.952
.368-.750
จากตาราง2พบวาองคประกอบการนเทศ
โดยใชการเสรมพลงเปนฐานทง8องคประกอบม
ตวบงชทแสดงการปฏบตงานของศกษานเทศก
จำานวน 77 ขอ และมคานำาหนกองคประกอบอย
ระหวาง.303-.952
เมอพจารณาตวบงชทแสดงการปฏบตงาน
ของศกษานเทศกโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน ใน
แตละองคประกอบ ผวจยจงตงชอองคประกอบ
ไดแกองคประกอบท1การสรางความชดเจนรวมกน
เพอการยอมรบและมองเหนคณคาของผลงาน
องคประกอบท 2 การสนบสนนปจจยสำาหรบการ
จดการเรยนร องคประกอบท 3 การสนบสนนให
กำาหนดงานดวยตนเององคประกอบท4การสราง
ความสามารถในการจดการเรยนร องคประกอบท
5 การสงเสรมความรวมมอในการจดการเรยนร
องคประกอบท 6 การรบรขอมลการจดการเรยนร
องคประกอบท 7 การรบร คณคาในตนเองและ
องคประกอบท 8 การสรางเครอขายแลกเปลยน
เรยนร โดยมตวบงชทแสดงการปฏบตงานของ
ศกษานเทศกทใชการเสรมพลงเปนฐาน ทงหมด
77ขอทสามารถอธบายลกษณะขององคประกอบ
ทงหมด เมอพจารณาความสอดคลองของตวบงช
กบองคประกอบโดยผเชยวชาญพบวามตวบงช
จำานวน 75 ตวบงชทมความสอดคลองกบองค
ประกอบ และตวบงชท ไม สอดคลองกบองค
ประกอบจำานวน2ตวบงชไดแกประกวดสอการ
เรยนรคณตศาสตรและประกวดเครองมอวดผลการ
เรยนรทางคณตศาสตร
2. ผลการการสรางรปแบบการนเทศโดยใช
การเสรมพลงเปนฐานพบวารปแบบทสรางขนม
องคประกอบไดแกหลกการแนวคดวตถประสงค
เงอนไขความสำาเรจกระบวนการและประสทธผล
ของรปแบบ และผลการประเมนคณภาพของ
รปแบบในภาพรวมมคณภาพอยในระดบมากทสด
(คาเฉลยเทากบ 4.79, สวนเบยงเบนมาตรฐาน
เทากบ0.43)เมอพจารณาเรยงลำาดบรายดานจาก
มากไปหานอยพบวาดานความเหมาะสม(คาเฉลย
เทากบ4.91,สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ0.28)
ดานความเปนประโยชน (คาเฉลยเทากบ 4.83,
สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.38) ดานความ
ถกตอง (คาเฉลยเทากบ 4.81, สวนเบยงเบน
มาตรฐานเทากบ 0.39) และ ดานความเปนไปได
(คาเฉลยเทากบ 4.66, สวนเบยงเบนมาตรฐาน
เทากบ0.53)
3. ผลการใชรปแบบการนเทศโดยใชการ
เสรมพลงเปนฐานเพอพฒนาความสามารถในการ
จดการเรยนรของครคณตศาสตร โรงเรยนสงกด
สำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา เขต
ภาคเหนอตอนบนพบวาหลงการนเทศโดยใชการ
เสรมพลงเปนฐาน ครคณตศาสตรมความสามารถ
ในการจดการเรยนรคณตศาสตร อยในระดบมาก
(คาเฉลยเทากบ 1.58, สวนเบยงเบนมาตรฐาน
เทากบ0.18)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 93 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
อภปรายผล
1. ผลการวเคราะหองคประกอบและตวบง
ชของการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานพบวา
องค ประกอบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปน
ฐาน มองคประกอบ 8 องคประกอบ ไดแก องค
ประกอบท1การสรางความชดเจนรวมกนเพอการ
ยอมรบและมองเหนคณคาของผลงานองคประกอบ
ท 2 การสนบสนนปจจยสำาหรบการจดการเรยนร
องคประกอบท3การสนบสนนใหกำาหนดงานดวย
ตนเององคประกอบท4การสรางความสามารถใน
การจดการเรยนร องคประกอบท 5 การสงเสรม
ความรวมมอในการจดการเรยนรองคประกอบท6
การรบรขอมลการจดการเรยนร องคประกอบท 7
การรบรคณคาในตนเองและองคประกอบท8การ
สรางเครอขายแลกเปลยนเรยนรโดยมตวบงชท
แสดงการปฏบต งานของศกษานเทศกโดยใชการ
เสรมพลงเปนฐานทงหมด77ขอทสามารถอธบาย
ลกษณะขององคประกอบทงหมดเมอพจารณา
เปรยบ เทยบกบปจจยสำาคญทไดจากการศกษา
แนวคด ทฤษฎ เกยวกบการเสรมพลง ทพบวา
ปจจยสำาคญในการเสรมพลงครม4ปจจยไดแก
1)การรบรขอมลสำาหรบการจดการเรยนร2)ความ
รความสามารถในการจดการเรยนร3)แรงจงใจใน
การจดการเรยนร4)ความรสกมคณคาและมความ
สามารถในการจดการเรยนรทงนอาจเนองมาจาก
วธการเกบรวบรวมขอมลทแตกตางกน กลาวคอ
การศกษาแนวคดทฤษฎเกยวกบการเสรมพลงผ
วจยไดสรปจากการศกษาเอกสารโดยผวจยแตการ
วเคราะหองคประกอบและตวบงชของการนเทศโดย
ใชการเสรมพลงเปนฐาน ผวจยไดดำาเนนการเกบ
ขอมลเชงประจกษจากครคณตศาสตร จำานวน
1,152คนและนำามาวเคราะหองคประกอบแตเมอ
นำามาพจารณาความสอดคลองกนระหวางปจจย
สำาคญและองคประกอบทไดจากขอมลเชงประจกษ
พบวาปจจยท 1การรบรขอมลจากการเรยนร ม
ความสอดคลองกบองคประกอบท1การสรางความ
ชดเจนรวมกนเพอการยอมรบและมองเหนคณคา
ของผลงานและองคประกอบท 6การรบรขอมล
การจดการเรยนร 2) ปจจยท 2 ความรความ
สามารถในการจดการเรยนรมความสอดคลองกบ
องคประกอบท 4 การสรางความ สามารถในการ
จดการเรยนรและองคประกอบท8การสรางเครอขาย
แลกเปลยนเรยนร 3) ปจจยท 3 แรงจงใจในการ
จดการเรยนร มความสอดคลองกบองคประกอบท
2การสนบสนนปจจยสำาหรบการจดการเรยนรและ
4)ปจจยท4ความรสกมคณคาและมความสามารถ
ในการจดการเรยนร มความสอดคลองกบองค
ประกอบท 3 การสนบสนนใหกำาหนดงานดวย
ตนเององคประกอบท5การสงเสรมความรวมมอ
ในการจดการเรยนรและองคประกอบท7การรบร
คณคาในตนเอง สำาหรบการพจารณาในแตละ
องคประกอบเปรยบเทยบกบแนวคดทฤษฎการ
เสรมพลงพบวา
องคประกอบท1การสรางความชดเจนรวมกน
เพอการยอมรบและมองเหนคณคาของผลงาน
มความสอดคลองกบ ทฤษฎความเทาเทยมกน
(EquityTheory)ของJ.StacyAdamsทพฒนา
ขนในป ค.ศ. 1965 นำาเสนอโดยHoy &Miskel
(2001,p.143-157)ทฤษฎความเทาเทยมกนม
ความเชอวาการไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกน
ไดรบผลตอบแทนและสทธประโยชนทเหมาะสมกบ
ผลงานการปฏบตหรอตามสถานภาพของบคคลท
ทกฝายยอมรบและไดรบการยอมรบในคณคาของ
ความเปนสมาชก เปนปจจยหนงทสำาคญในการ
เสรมพลงการทำางาน และสอดคลองกบ แนวคด
เกยวกบการเสรมพลงการทำางานของคร ของ
Blasé&Blasé(1994,p.1)ทกลาววาการเสรม
พลงการทำางานใหกบครสามารถกระทำาไดดวยการ
ใหความเชอถอในความรความสามารถความเปน
มออาชพของครการสรางกำาลงใจใหครและการ
ยอมรบในคณคาผลการทำางานของคร
องคประกอบท2การสนบสนนปจจยสำาหรบ
การจดการเรยนร มความสอดคลองกบทฤษฎการ
94 เดช สาระจนทรรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน...
กำาหนดเปาหมาย(GoalSettingTheory)ของHoy
&Miskel(2001,p.126-137)ทเชอวาการไดรบ
การสนบสนนปจจยตางๆ ในการปฏบต จะชวย
เสรมพลงการทำางานใหบรรลเปาหมายไดสมบรณ
ยงขน และสอดคลองกบแนวคดเกยวกบการเสรม
พลงการทำางานของครของBlasé&Blasé(1994,
p.1)ดวยการสนบสนนทรพยากรทใชในการทำางาน
ของครใหเพยงพอ
องคประกอบท 3 การสนบสนนใหกำาหนด
งานดวยตนเอง มความสอดคลองกบทฤษฎการ
กำาหนดตนเอง(Self-DeterminationTheory)ของ
Borich&Tobari(1995,p.242)ซงใหความสำาคญ
และกลาวถงบคคลวา มความสามารถในการคด
ตดสนใจกำาหนดแบบแผนการกระทำาของตนเอง
สามารถเหนแจ งเข าใจสภาพการณทตนจะ
สรางสรรคและใชทรพยากรทมใหเกดประโยชน
สงสดตอการทำางานขณะเดยวกนกพรอมจะรบผล
ทเกดขนไมวาในลกษณะใด แนวทางปฏบตของ
ทฤษฎ เนนใหบคลากรมอสระในการแสดงออกซง
ศกยภาพ ความสามารถ สามารถสรางทางเลอก
และมสทธในการเลอกปฏบตของตนเองดวยความ
ตระหนกในภาระหนาทและสภาวการณแวดลอม
และสอดคลองกบแนวคดการเสรมพลงในการ
ทำางานของ Kanpol (1999, p. 52) ทเสนอแนะ
วาการใหครมอำานาจหนาทมอำานาจในการตดสนใจ
การใหครมอสระ ควบคมการทำางานในฐานะ
ผเชยวชาญเปนการเสรมพลงการทำางานใหคร
องคประกอบท4การสรางความสามารถใน
การจดการเรยนรมความสอดคลองกบทฤษฎการ
กำาหนดตนเอง(Self-DeterminationTheory)ของ
Borich&Tobari(1995,p.242)ทเชอวาบคคล
ตองการมความสามารถ(CompetenceNeeds)จง
มการเรยนรฝกฝนทกษะทจะนำาไปสจดหมายและ
สอดคลองกบแนวคดเกยวกบพลงการทำางานของ
ครของKlecker&Loadman(1996,p.10)ซงได
เสนอแนะเกยวกบการศกษาพลงในการทำางานของ
ครโดยการสงเกตจากพฤตกรรมความรในเนอหา
วชาและการปฏบตงานตามวชาชพคร
องคประกอบท5การสงเสรมความรวมมอ
ในการจดการเรยนร มความสอดคลองกบทฤษฎ
ควบคมตนเอง (Self – Control Theory) ของ
Kouzes&Posner(1995,p.184)ทมความเชอ
วาคณลกษณะทปรากฏเนองมาจากพลงภายในทม
อทธพลตอการตดสนใจ กำาหนดการกระทำาทมผล
ตอการทำางาน และการใชเหตผลเพอปฏบตงาน
การกระทำาทแสดงวาบคคลสามารถควบคมตนเอง
ได เชน กำาหนดวถชวตและพฤตกรรมของตนเอง
ตดสนใจกระทำาการใดๆ อยางมเหตผลทำางานรวมกบ
ผอนไดและพรอมยอมรบการเปลยนแปลง ความ
สามารถในการควบคมตนเองจงเปนคณสมบต
พนฐานของการเสรมพลงในการทำางานและสอดคลอง
กบทฤษฎการกำาหนดตนเอง(Self-Determination
Theory)ของBorich&Tobari (1995,p.242)ท
เชอวาบคคลตองการมสมพนธไมตร(Relationship
Needs) ทนำาไปสความมนคงปลอดภยในการ
ทำางาน ความเปนมตรทดในหมผ ร วมงานและ
ผเกยวของ
องคประกอบท6การรบรขอมลการจดการ
เรยนร มความสอดคลองกบทฤษฎการกำาหนด
เปาหมาย(GoalSettingTheory)ของHoy&Miskel
(2001,p.126-137)ทมความเชอเกยวกบเปาหมาย
ของบคคลวาเปนสงสำาคญสงหนงทตองคำานงถง
ก อนทจะใช ว ธการใดๆ ในการพฒนาครและ
บคลากรการไดรบขอมลปอนกลบในเรองการบรรล
เปาหมายการทำางานทกำาหนดจะมผลดตอการ
ปฏบตงานของผรวมงานและเปนการเสรมพลงการ
ทำางาน
องคประกอบท 7 การรบรคณคาในตนเอง
มความสอดคลองกบทฤษฎความเทาเทยมกน
(EquityTheory)ของJ.StacyAdamsทพฒนา
ขนในป ค.ศ. 1965 นำาเสนอโดยHoy &Miskel
(2001,p.143-157)ซงมความเชอวาบคลากรควร
ไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกน และไดรบการ
ยอมรบในคณคาของความเปนสมาชก การให
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 95 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
เกยรตซงกนและกนเปนอกปจจยหนงทสำาคญใน
การเส รมพลงการทำางานของบคลากรและ
สอดคลองกบแนวคดเกยวกบการเสรมพลงการ
ทำางานของครของBlasé&Blasé(1994,p.1)ท
กลาววา การยอมรบและการใหความเชอถอใน
ความร ความสามารถ ความเปนมออาชพของคร
เปนการเสรมพลงการทำางานของคร
องคประกอบท 8 การสร างเครอข าย
แลกเปลยนเรยนร สอดคลองกบ แนวคดเกยวกบ
การปฏบตทเปนการเสรมพลงการทำางานของคร
ของTerry(1999,p.5–6)ทเสนอแนะวาการ
เสรมพลงการทำางานใหกบคร สามารถกระทำาโดย
การสรางการยอมรบในความร ความสามารถและ
ผลการทำางานของผรวมงานและพรอมจะรวมกน
พฒนาใหดยงขน
จากผลการตรวจสอบความสอดคลองของตว
บงชในแตละองคประกอบของการนเทศโดยใชการ
เสรมพลงเป นฐาน พบว า ตวบ งชทมความ
สอดคลองกบองคประกอบจำานวน75ตวบงชและ
ตวบงชทไมสอดคลองกบองคประกอบ จำานวน 2
ตวบงชแสดงวาการพจารณาความสอดคลองของ
ตวบงชกบองคประกอบของการนเทศโดยใชการ
เสรมพลงเปนฐาน ของผเชยวชาญในการประชม
สนทนากลมผเชยวชาญสวนใหญมความสอดคลอง
กบการเกบรวบรวมขอมลเชงประจกษจากการ
สอบถามความคดเหนของครคณตศาสตร สำาหรบ
ตวบงชทผ เชยวชาญ พจารณาแลวเหนวาไม
สอดคลองกบองคประกอบไดแกประกวดสอการ
เรยนรคณตศาสตรและประกวดเครองมอวดผลการ
เรยนรทางคณตศาสตรโดยผเชยวชาญไดรวมกน
พจารณาในการประชมสนทนากลมผเชยวชาญวา
การปฏบตงานทง2รายการไมใชการสรางเครอขาย
การแลกเปลยนเรยนร แตเปนการประกวดหรอ
แขงขนผเชยวชาญจงเสนอใหตดออกไปเพราะไม
สามารถนำาไปจดเข ากบองค ประกอบอนได
เนองจาก คาน�าหนกองคประกอบมคานอยกวา
0.30ซงไมเปนไปตามหลกการสรางองคประกอบ
ทจะต องประกอบดวยตวแปรทมค าน� าหนก
(Factor Loading) ตงแต .30 ขนไป (เพชรนอย สงห
ชางชย, 2546,หนา 176 - 178) ผวจยจงไดตด
ตวแปรทง 2 ตวออกไป การด�าเนนการดงกลาว
สอดคลองกบขอเสนอแนะของ Johnst one(1981,
p.5 – 8) และ วาโรเพงสวสด(2553,หนา10)ท
กลาววา ตวบงชหรอตวแปรเปนสงทชสภาพการณ
ของสถานการณตางๆ ในชวงเวลาใดเวลาหนง
การคดเลอกตองคดเลอกตวบงชหรอตวแปรทม
ความส�าคญสามารถอธบายสภาพการณตาม
วตถประสงคของการน�าไปใชงานและตองเปนไป
ตามเกณฑการก�าหนดคาน�าหนกตามล�าดบความ
ส�าคญของตวบ งชหรอตวแปรผ วจยสามารถ
ปรบปรงหรอตดตวบงชหรอตวแปรทไมมความ
ส�าคญออกไปได การพจารณาไตรตรองอยาง
รอบคอบจะชวยใหตวบงชหรอตวแปรทสรางขนม
คณประโยชนในการน�าไปใชไดจรง
2. ผลการการสรางรปแบบการนเทศโดยใช
การเสรมพลงเปนฐานเพอพฒนาความสามารถใน
การจดการเรยนร ของครคณตศาสตร โรงเรยน
สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา
เขตภาคเหนอตอนบนพบวา รปแบบทสรางขนม
องคประกอบไดแกหลกการแนวคดวตถประสงค
เงอนไขความสำาเรจกระบวนการและประสทธผล
ของรปแบบสอดคลองกบผลการศกษาของBrown
andMoberg(1980,p.16-17)สมบรณศรสรร
หรญ(2547,หนา354–355)ชนกนารถชนเชย
(2550,หนา179–180)และธระรญเจรญ(2550,
หนา 32) พบขอสรปรวมกนวา รปแบบมองค
ประกอบหลกไดแกหลกการแนวคดของรปแบบท
ศกษา วตถประสงคของรปแบบ เงอนไขของ
รปแบบกระบวนการกลไกวธการสอของรปแบบ
และการประเมนผลของรปแบบ สำาหรบการตรวจ
สอบคณภาพของรปแบบการนเทศโดยใชการเสรม
พลงเปนฐาน เพอพฒนาความสามารถในการ
จดการเรยนรของครคณตศาสตร จากผเชยวชาญ
ในประเดนเกยวกบมาตรฐานดาน1)ความถกตอง
96 เดช สาระจนทรรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน...
2) ความเหมาะสม 3) ความเปนประโยชน และ
5)ความเปนไปไดพบวารปแบบทสรางขนในภาพ
รวมมคณภาพอยในระดบมากทสดนาจะเปนเพราะ
รปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐานเพอ
พฒนาความสามารถในการจดการเรยนรของคร
คณตศาสตรดำาเนนการสรางอยางเปนขนตอนตาม
กระบวนการสรางและพฒนารปแบบการนเทศ 8
ขนตอน ไดแก 1) ทบทวนเอกสารและงานวจยท
เกยวของเพอกำาหนดกรอบแนวคด2)ศกษาขอมล
จากผ เชยวชาญทเกยวของโดยการสมภาษณ
3)การสงเคราะหรปแบบและวธการนเทศ4)การ
สรางรปแบบ5)การตรวจสอบคณภาพของรปแบบ
โดยผเชยวชาญ6)การทดลองใชและการปรบปรง
รปแบบ 7) การประเมนรปแบบ 8) การนำาเสนอ
รปแบบ(บญชมศรสะอาด2535,หนา104–106
อางในทวารกษเสรภาพ,2548,หนา62และวชรา
เลาเรยนด2554,หนา,223–226)
3. ผลการประเมนความสามารถในการ
จดการเรยนรของครคณตศาสตร พบวา หลงการ
นเทศครคณตศาสตรมความสามารถในการจดการ
เรยนรอยในระดบมากทกคน เมอพจารณาตาม
เกณฑทกำาหนดไวคอระดบมาก(คาเฉลยตงแต
1.34ขนไป)ครคณตศาสตรมความสามารถในการ
จดการเรยนรภายหลงไดรบการนเทศ ผานเกณฑ
การประเมนทกคน เนองมาจาก การปฏบตการ
นเทศของศกษานเทศกโดยใชการเสรมพลงเปน
ฐานไดยดเอาผรบการนเทศเปนศนยกลางของการ
นเทศและดำาเนนการอยางเปนขนตอนไดแก1.ขน
การเตรยมการนเทศ โดยไดดำาเนนการประเมน
ความตองการจำาเปนการประเมนความสามารถใน
การจดการเรยนร กอนการนเทศ เพอใหครและ
ศกษานเทศกมขอมลเกยวกบความตองการไดรบ
การนเทศและความสามารถในการจดการเรยนร
ของครคณตศาสตรกอนการนเทศ2.ขนการปฏบต
การนเทศ ไดดำาเนนการนเทศตามความตองการ
จำาเปนของครคณตศาสตรรายบคคล โดยเลอก
ดำาเนนการเฉพาะกจกรรมทมความตองการจำาเปน
ในระดบมากขนไปโดยไดดำาเนนการในรปแบบการ
นเทศเปนกลมในกรณทมความตองการจำาเปนตรง
กนและรายบคคล ทำาใหการนเทศสามารถดำาเนน
การไดตามเปาหมายทแทจรง จงสงผลใหสามารถ
ทจะพฒนาการจดการเรยนรของครในแตละคนได
อยางมประสทธภาพและ3.ขนสะทอนผลการนเทศ
โดยการประเมนความสามารถในการจดการเรยนร
หลงการนเทศ และสอบถามความคดเหนของคร
คณตศาสตร การดำาเนนการนเทศในรปแบบน
สอดคลองกบแนวคดของการนเทศทมประสทธภาพ
คอมการดำาเนนการอยางเปนขนตอนมเปาหมาย
เพอปรบปรงหรอพฒนาการจดการเรยนรของครม
การศกษาสภาพปจจบนปญหาและความตองการ
จำาเปนในการจดการเรยนร มการกำาหนดวธการ
ปฏบตงานและเปาหมายของงานรวมกน การ
ดำาเนนการนเทศทงรายกลมและรายบคคล มการ
สงเสรมใหครแกปญหาดวยตนเองเพอใหเหนความ
สำาคญของตนเองและเหนวาตนเองมคณคาและม
ความสามารถมการสนบสนนปจจยและใหกำาลงใจ
แกกนและกน มการปรกษาหารอและประเมนผล
การปฏบตงานอยางตอเนอง (Sergiovanni and
Starratt,1988,p.8–10วไลรตนบญสวสด,2538,
หนา30–32GaruboandRothstein,1998,p.
1 – 8 และสำานกงานคณะกรรมการการประถม
ศกษาแหงชาต,2545,หนา8–10)
จากการสอบถามเพมเตมพบวาการนเทศ
สามารถทจะทำาใหเกดการเรยนรเกยวกบวธการ
จดการเรยนรการวดผลประเมนผลการไดรบการ
สนบสนนสอและวสดในการดำาเนนงาน การไดรบ
การเชดชเกยรตจากหนวยงานทเกยวของทำาใหม
กำาลงใจในการปฏบตงานมากขน สอดคลองกบ
แนวคดของWeightman(1999,p.137)ทกลาว
วาครทไดรบการเสรมพลงจะมความรสกพงพอใจ
ทไดพฒนาสตปญญาทกษะความสามารถความ
เจรญกาวหนามความอดทนตอความผดพลาดและ
เพยรพยายามในการทำางานและGoens&Clover
(1991,p.228)ทกลาววาบคลากรทมพลงในการ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 97 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ทำางานจะรสกวาวถชวตขนอยกบสงทตนกระทำา
เพราะเปนผ ทรบผลท เกดขนจากการกระทำา
ของตนเอง บคลากรทมพลงการทำางานจะรบร
ความหมาย ความสำาคญของงาน ทำางานเพอผล
งานการกาวไปใหถงจดหมายถอเปนพนธะสญญา
ทใหไวกบตนเอง และร ตนเองวาตองทำาอะไร
อยางไร
ขอเสนอแนะ
1. ขอเสนอแนะส�าหรบการน�ารปแบบ
การนเทศไปใช
1.1 ควรดำาเนนการนเทศตามสภาพ
ความตองการจำาเปนของครผรบการนเทศแตละคน
หากมความตองการจำาเปนทตรงกนหลายอยาง
ควรพจารณาจดลำาดบความสำาคญของการ
ดำาเนนการรวมกบครผรบการนเทศ
1.2 ควรชแจงทำาความเขาใจแกผบรหาร
โรงเรยน เพอใหรบทราบความจำาเปนในการนเทศ
และใหการสนบสนนการปฏบตงาน
1.3 ควรดำาเนนการกบกลมเปาหมายท
มจำานวนนอยกอน แลวขยายกลมเปาหมายใหม
ปรมาณมากตอไป
2. ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยครง
ตอไป
ควรดำาเนนการศกษารปแบบการนเทศโดย
ใชการเสรมพลงเปนฐานเพอพฒนาความสามารถ
ในการ จดการเรยนรของครกลมสาระอนหรอใน
พนทอนๆตอไป
กตตกรรมประกาศ
การวจยฉบบนสำาเรจดวยดดวยความกรณา
และความเอาใจใสในการใหคำาปรกษาแนะนำาทเปน
ประโยชนอยางยงของคณะอาจารยทปรกษา
วทยานพนธประกอบดวยอาจารยดร.สนยเงนยวง
รองศาสตราจารย ดร.สมศกด ภ วภาดาวรรธน
ผชวยศาสตราจารย ดร.ฤตนนท สมทรทย ผวจย
ขอขอบพระคณ มา ณ โอกาสน ขอกราบ
ขอบพระคณรองศาสตราจารยดร.เสรมศรไชยศร
และรองศาสตราจารยดร.เกยรตสดาศรสขทให
คำาแนะนำา และตรวจแกไข จนวทยานพนธเสรจ
สมบรณ ขอขอบพระคณผ เชยวชาญทกทานท
กรณาใหความอนเคราะหในการตรวจสอบเครองมอ
สำาหรบงานวจย การวพากษและประเมนรปแบบ
การนเทศ ขอขอบคณผอำานวยการสำานกงานเขต
พนทการศกษาประถมศกษา ศกษานเทศก ผ
บรหารโรงเรยนครวชาการและครคณตศาสตรใน
สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาใน
เขตภาคเหนอตอนบนทกทานทไดกรณาใหความ
อนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลการวจยและ
การทดลองใชรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลง
เปนฐาน เพอพฒนาความสามารถในการจดการ
เรยนรของครคณตศาสตรโรงเรยนสงกดสำานกงาน
เขตพนทการศกษาประถมศกษา เขตภาคเหนอ
ตอนบน
98 เดช สาระจนทรรปแบบการนเทศโดยใชการเสรมพลงเปนฐาน...
เอกสารอางอง
ทศนยใจหาว.(2548).การพฒนาแนวทางการปฏบตการนเทศการศกษาสถานศกษาขนพนฐาน สงกด
สำานกงานเขตพนทการศกษาพระนครศรอยธยา. พระนครศรอยธยา : มหาวทยาราชภฏ
พระนครศรอยธยา.
ทวารกษ เสรภาพ. (2548). การพฒนารปแบบการประเมนภายในของโรงเรยนอาชวศกษาเอกชน.
วทยานพนธกศ.ดวจยและประเมนผการศกษา:มหาวทยาลยนเรศวร.
นตยาสงาวงษ.(2545).ความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอำานาจดานโครงสรางการเสรมสราง
พลงอำานาจดานจตใจการแลกเปลยนระหวางหวหนาหอผปวยและพยาบาลประจำาการกบความ
พงพอใจในงานของพยาบาลประจำาการโรงพยาบาลสงกดกระทรวงกลาโหม.วทยานพนธ ปรญญา
มหาบณฑต.ภาควชาการบรหารการพยาบาลคณะพยาบาลศาสตร:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
นำาเยนเหลองประเสรฐ.(2546).การนเทศแบบคลนกเพอพฒนาสมรรถภาพการจดการเรยนการสอนแบบ
โครงงานของครประถมศกษา.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยศลปากร.
ภาคนสมทรวานช.(2549).การนเทศแบบเพอนรวมพฒนาวชาชพ เพอพฒนาสมรรถภาพการจดการ
เรยนรแบบสรางองคความรของครประถมศกษา.กรงเทพฯ:มหาวทยาศลปากร.
มณนภาชตบตร.(2553).การพฒนาคณภาพครดวยวธเสรมพลง. กลมนเทศตดตามและประเมนผลการ
จดการศกษาสำานกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานครเขต3:กรงเทพฯ.
วชราเลาเรยนด.(2554).นเทศการสอน.พมพครงท8.นครปฐม:มหาวทยาลยศลปากรวทยาเขต
พระราชวงสนามจนทร.
วเชษฐชนะแกว.(2545).การนเทศการศกษาแบบความรวมมอเพอพฒนาโรงเรยนทงระบบของผบรหาร
โรงเรยนประถมศกษา สงกดสำานกงานการประถมศกษาจงหวดสราษฎรธาน. กรงเทพฯ :
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
เสนหกรแกว.(2542).การนเทศแบบมสวนรวมในกลมโรงเรยนไมตะเคยน สงกดสำานกงานการประถม
ศกษาอำาเภอทงหวชาง จงหวดลำาพน.เชยงใหม:มหาวทยาลยเชยงใหม.
สมคดไชยยา.(2545).แนวทางการนเทศการศกษาแบบมสวนรวมในโรงเรยนเทคโนโลยเอเชย อำาเภอ
เมอง จงหวดเชยงใหม.เชยงใหม:มหาวทยาลยเชยงใหม.
สำานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต.(2545).การนเทศเพอพฒนาการวจยในสถานศกษา.
กรงเทพฯ:โรงพมพการศาสนา.
สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2554). แนวทางการบรหารจดการเรยนรสประชาคม
อาเซยน.กรงเทพฯ.
Blasé,J.;&Blasé,J.R.(1994).Empowering Teachers What Successful Principals Do.USA
:CorwinPress,Inc.
Borich,GaryD.&Tobari,MartinL.(1995).Educational Psycology : A Contemporary Ap-
proach. NewYork:HarperCollinsCollege.
Hoy,WayneK.&Miskel,CecilG.(2001).Educational Administration : Theory, Research,
and Practice. 6th ed.Boston:McGraw–Hill.
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 99 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
Kanpol,Barry.(1999).Critical Pedagogy an Introduction.2nded.Westport,Connecticut:
Bergin&Garvey.
Kinlaw,D.C.(1995).The Practice of Empowerment. Hamphire:Gowerpublishing.
Klecker,BeverlyM.&Loadman,WilliamE.(1996).Dimension of Teacher Empowerment
: Indentifying New Roles for Classroom Teacher In Restructuring Schools. (on-line)
:1-24.Available:http://ehostvgw16.epnet.com
Kouzes,JamesM.&Posner,BarryZ.(1995).The Leadership Challenge : How to Keep
Getting Extraordinary Things Done in Organizations. Sanfrancisco:Jossey–Bass.
Robert,E.H.etal.(2001). Empowerment effects of teaching leadership skill to adults with a
severe mental illness and their families.PsychiatricRehabilitationJournal.
Short,PaulaM.&Greer,JohnT.(1997). Leadership in Empowered School : Themes
from Innovative Efforts. NewJersey:PrenticeHall.
Terry,PaulM.(1999).Empowering Teacher As Readers. NationalFORUMJournals.(on
–line):4–6.Available:htt://www.nationalforum.com/TERRYte8e3.html
การเปรยบเทยบผลของวฒนธรรมชาต ทมตอความพงพอใจในการสอสาร
แรงจงใจในการท�างาน และผลการด�าเนนงานขององคกร ในองคกรทม
พนกงานหลากหลายเชอชาต
Compariing the Impact of National Culture on Communication
Satisfaction, Work Motivation and Firm Performance in Multinational
Workplaces
นพรรณภรณวลลภา1* ทพยรตนเลาหวเชยร2
NapanpornVallapa1* , TipparatLaohavichien2
สาระสงเขป
บทความนนำาเสนอกรอบแนวคดการวจยซงมวตถประสงคเพอศกษา 1. เปรยบเทยบผลของ
วฒนธรรมชาตระหวางไทยญปนและอเมรกาทมตอความพงพอใจในการสอสารแรงจงใจในการทำางาน
และผลการดำาเนนงานขององคกร2.ความสมพนธระหวางความพงพอใจในการสอสารกบผลการดำาเนนงาน
ขององคกร 3. ความสมพนธระหวางแรงจงใจในการทำางานกบผลการดำาเนนงานขององคกร โดยทำาการ
ศกษาวฒนธรรมชาต5มต (ความเหลอมลำาของอำานาจการหลกเลยงความไมแนนอนความเปนปจเจก
นยมความแขงแกรงและการมมเนนเปาหมายระยะยาว)ความพงพอใจในการสอสาร8มต(บรรยากาศ
ของการตดตอสอสารความสมพนธกบผบงคบบญชาความเปนอนหนงอนเดยวกนในองคกรคณภาพของ
การสอสาร การตดตอสอสารตามแนวนอนระหวางบคคล ภาพรวมขององคกรโดยทวไป ขอมลปอนกลบ
สวนตวและความสมพนธกบผใตบงคบบญชา)แรงจงใจในการทำางาน4มต(ดานความตองการพนฐาน
ความตองการอำานาจ ความตองการความสำาเรจ ความตองการความผกพน) และผลการดำาเนนงานของ
องคกรทงมมมองดานการเงนและมมมองทไมใชการเงนเนองจากบทความนเปนการนำาเสนอกรอบแนวคด
เทานน จำาเปนตองมการยนยนโดยการเกบขอมล ซงผลการดำาเนนการศกษาครงน สามารถนำาไปใชเพอ
ใหเกดประโยชนกบองคกรทมพนกงานหลากหลายเชอชาตเพอทจะไดเกดความรความเขาใจเชงลกในผล
ของวฒนธรรมชาตทมตอการบรหารงานขององคกร
ค�าส�าคญ: วฒนธรรมชาต,ความพงพอใจในการสอสาร,องคกรทมพนกงานหลากหลายเชอชาต
1 นสตโครงการดษฎบณฑตสาขาบรหารธรกจมหาวทยาลยเกษตรศาสตร2 ภาควชาการจดการการผลตคณะบรหารธรกจมหาวทยาลยเกษตรศาสตร1 Student, Doctor of Philosophy Program in Business Administration, Faculty of Business Administration,
KasetsartUniversity,Bangkok.2 DepartmentofOperationsManagement,FacultyofBusinessAdministration,KasetsartUniversity,Bangkok.
* Correspondingauthor,E-mail:[email protected]
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 101 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
Abstract
Thisarticleproposesaconceptualframeworkthataimstostudythefollowingobjectives:
1)tocomparetheimpactofnationalcultureoncommunicationsatisfaction,workmotivationand
firmperformanceofthreenations:Thailand,JapanandAmerica;2)toexaminetherelationship
betweencommunicationsatisfactionandfirmperformance;and3)toinvestigatetherelationship
betweenworkmotivation and firmperformance. The framework incorporates 5 dimensions of
national culture (i.e., Power Distance, Uncertainty Avoidance, Individualism,Masculinity and
Long-termOrientation),8dimensionsofcommunicationsatisfaction(i.e.,Communicationclimate,
Relation with supervisor, Organizational integration,Media quality, Horizontal communication,
Organizationalperspective,PersonalfeedbackandRelationswithsubordinates)and4dimensions
ofmotivationwhichareBasicneed,Needforpower,NeedforachievementandNeedforaffiliation.
Firmperformanceinthisframeworkincludesbothfinancialandnon-financialperformances.Due
tothefactthatthisarticlepresentsonlyaconceptualframework,collectingdatawillbethenext
stepofthestudy.Theresultofthisstudycanbeusedasaguidelinetohelporganizationsto
understandtheeffectofnationalcultureonthemanagementofmultinationalorganizations.
Keywords: NationalCultureCommunicationSatisfactionMultinationalWorkplace
บทน�า
ในปจจบนซงเปนยคโลกาภวตนยคของการ
เปดเสรทางธรกจการคาและการลงทน ทเกดมา
ควบคกบการพฒนาเทคโนโลยในการสอสารและ
การคมนาคมสงผลใหการขยายตวทางธรกจทำาได
งายและสะดวกขนเมอเทยบกบอดต เนองจาก
อปสรรคทางการคาและการลงทนระหวางประเทศ
เรมหมดไปแตอยางไรกตามการแขงขนทางธรกจ
กมแนวโนมรนแรงขน การเตบโตและความสำาเรจ
ของการดำาเนนธรกจภายใตกระแสโลกาภวตนนน
พบวาสงทสำาคญคอความสามารถในการเรยนรและ
เขาใจการทำางานในระดบนานาชาตของทงผบรหาร
และบคลากรในองคกรและสงทองคกรทางธรกจ
จำาเปนตองใหความสำาคญเปนอนดบแรกคอความ
แตกตางทางวฒนธรรมของแตละชาตการใหความ
สำาคญเฉพาะวฒนธรรมองคกรไมเพยงพออกตอไป
องคกรจะตองตระหนกและมการปรบกลยทธเพอ
เรยนรถงจตใจของเพอนรวมงานชาวตางชาตมาก
ยงขน เนองจากวฒนธรรมทแตกตางกนอาจนำาไป
สความไมเขาใจกนของพนกงานในองคกรเดยวกน
(Nardon et al., 2011) เพราะตางมาจากพนฐาน
คานยมและความเชอทตางกน
Ganceletal.(2002)กลาววาการบรหาร
ความแตกตางทางวฒนธรรมทมประสทธภาพเปน
จดเรมตนทสำาคญ ทเพมศกยภาพในการแขงขน
ทางธรกจ ทงนขนอยกบองคกรจะใหความสำาคญ
กบการเผชญตอความแตกตางทางวฒนธรรม
ภายในสถานททำางานมากนอยระดบไหน หลาย
องคกรทมพนกงานหลากหลายเชอชาตไมประสบ
ความสำาเรจเนองจากเพกเฉยกบการทพนกงานม
วฒนธรรมตางกน โดยอาจไมไดคำานงวา ในแตละ
ประเทศลวนมวฒนธรรมของตนเอง(Mazur,2010)
ดงนนการทคนจากหลายประเทศมาทำางานรวมกน
ในสถานทเดยวกนแตละคนยอมเอาความเปนตวตน
และวฒนธรรมของตนมาใชหรอปฏบตในสถานท
ทำางานนน การจดการทดจงเปนสงจำาเปน การ
จดการในทน มไดหมายถงการเขาไปเปลยน
102 นพรรณภรณ วลลภา, ทพยรตน เลาหวเชยรการเปรยบเทยบผลของวฒนธรรมชาต ทมตอความพงพอใจ...
วฒนธรรมของแตละคน แตเพอใหคนในองคกร
เดยวกนเขาใจความแตกตางของเพอนรวมงานหรอ
เขาใจวฒนธรรมชาตของเพอนรวมงานโดยHofstede
(2001) ไดกลาวไววา ถามการจดการทด ความ
หลากหลายภายในองคกรจะกลายเปนคณคาของ
องคกร เพราะจะชวยเพมความเขาใจในทางการ
ตลาดทตางกน เพมความคดรเรมสรางสรรค และ
นำาไปสการตดสนใจทดขนในทางกลบกนถามการ
จดการทไมดอาจนำาไปสความเขาใจผดในเรองทไม
ควรจะเปนเกดความขดแยงในองคกรความสบสน
และความไมมประสทธภาพ
อาจกลาวไดวาวฒนธรรมมบทบาทเสมอน
เปนตวเชอมตอเพอใชในการสอสารระหวางกน
วฒนธรรมเป นต วแปรท ม ผลต อการแสดง
ปฏสมพนธกบบคคลอน ๆ ทงนการศกษาความ
สมพนธหรอความเชอมโยงระหวางวฒนธรรมกบ
การสอสารนนHall (1990)เสนอวาวฒนธรรมคอ
การสอสารและการสอสารคอวฒนธรรมโดยความ
สมพนธระหวางวฒนธรรมกบการสอสารมผลตอกน
และความสมพนธนยงชใหเหนวาบคคลทมาจาก
ประเทศตางกนมรปแบบการใชวธสอสารทตางกน
ดวย องคกรจงตองตระหนกถงความแตกตางทาง
ภาษาในสถานททำางานซงเกดจากความแตกตาง
ทางสถานะสงคมเศรษฐกจเพศเชอชาตศาสนา
และพนฐานทางวฒนธรรมแนวทางทบคคลตอบสนอง
ตอการสอสารลวนขนกบลกษณะเหลาน โดย
เฉพาะอยางยงทศนคตเกยวกบวฒนธรรมนนม
อทธพลตอการสอสารโดยตรง บคลากรทกคนจง
ตองใหความสำาคญและละเอยดออนกบพนฐานทาง
วฒนธรรมทแตกตางกนของเพอนรวมงาน ซงจะ
ทำาใหทกคนเขาใจและยอมรบซงกนและกนใน
สถานททำางาน
ยงไปกวานนมนษยทกคนตองมแรงจงใจใน
การทำางานบคลากรในองคกรตางๆ กเชนกนดงนน
การทบคคลมาจากสถานททต างกน มาดวย
วฒนธรรมทแตกตางกน การเสนอแรงจงใจทจะ
ทำาใหทกคนพงพอใจจงไมใชเรองงายยงองคกรทก
แหงจะตองจงใจพนกงานของตนเพอทำาใหพนกงาน
ปฏบตหนาทอยางมประสทธภาพสงสดเทาทจะเปน
ไปไดแลว การศกษาทใหความสำาคญถงความ
แตกตางทางวฒนธรรมจงจำาเปนมาก เพราะจะ
ทำาใหองคกรเขาใจความตองการทแทจรงซง
สามารถจงใจคนในแตละวฒนธรรมได
องคกรทมความแตกตางทางวฒนธรรมมก
จะแสดงผลลพธคลายๆ กน(Richardetal.,2004)
ในองคกรทเปนแบบวฒนธรรมเดยวกนมความ
กลมกลนซงกนและกนบคลากรในองคกรจะมการ
สอสารระหวางกนมาก ในวธการทหลากหลาย
เนองจากพวกเขาเหลานนลวนมมมมองทคลายคลง
กน ดงนนพนกงานในองคกรเหลานจะมความ
พงพอใจทเพมมากขนและมความขดแยงในองคกร
นอยเนองจากไมมอปสรรคทางดานวฒนธรรมใน
องคกร แตในทางกลบกนเมอมความแตกตางของ
วฒนธรรมเกดขนในองคกร กจะมสงทเรยกวา
พฤตกรรมเฉพาะตวเกดขนความขดแยงในองคกร
กเพมมากขนการสอสารจะถกจำากดซงอาจสงผล
ตอการดำาเนนการขององคกรในทางลบดงนนการ
ใหความสำาคญและเขาใจถงวฒนธรรมทแตกตางน
ทำาใหสามารถแกไขจดออนใหเปนจดแขงและนำาพา
องคกรไปสความสำาเรจไดนนเอง
โดยบทความนมงเนนทการเปรยบเทยบผล
ของวฒนธรรมชาตทมตอความพงพอใจในการ
สอสาร แรงจงใจในการทำางาน และผลการดำาเนน
การขององคกรโดยจำาแนกตามเชอชาตไทยญปน
และอเมรกาผวจยเลอกเปรยบเทยบ3เชอชาตดง
กลาวเนองจาก การศกษาขอมลของกรมพฒนา
ธรกจการคาพบวา ประเทศสหรฐอเมรกาเปน
ประเทศทางตะวนตกทลงทนในประเทศไทยมาก
ทสด สวนประเทศญปนคอประเทศทางเอเชยทม
การลงทนในประเทศไทยมากทสดเชนกนนอกจาก
นแลวบทความนยงศกษา ความสมพนธระหวาง
ความพงพอใจในการสอสารกบผลการดำาเนนงาน
ขององคกร และความสมพนธระหวางแรงจงใจใน
การทำางานกบผลการดำาเนนงานขององคกร
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 103 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
วฒนธรรม
Bennett (1996) ไดกลาววา วฒนธรรมคอ
ผลรวมของความเชอทศนคตแรงบนดาลใจคานยม
และ บรรทดฐาน ทใชรวมกนโดยคนทอาศยใน
ประเทศเดยวกนอกทงLindseyandBeach(2002)
อธบายไววามนษยมพฤตกรรมทแตกตางกนความ
ตางนเกดจากการมพนฐานของวฒนธรรมตางกน
วฒนธรรมในทนคอแบบแผนชวตทงหมดของสงคม
มนษยผานการเรยนร การมสวนรวม รวมไปถง
คานยมในสงคม การแตงกาย และการแสดง
สญลกษณตางๆ ทงนHofstede(1985)ไดกลาวไววา
วฒนธรรมไมเพยงเปนแนวทางทนำามาใชเฉพาะกบ
บคคลเทานนแตยงสามารถนำามาใชกบองคกรทาง
ธรกจไดเชนกน กลาวโดยสรปไดวาวฒนธรรมคอ
พฤตกรรมของมนษยหรอแนวทางในการดำาเนนชวต
ทสรางขนมาจากการเรยนรและปฏบตตามกนมา
ของคนหรอกลมคนทอยบนสงแวดลอมเดยวกนซง
สามารถนำามาอธบายไดทงบคคลและองคกร
วฒนธรรมแบงออกไดหลายรปแบบแตละรป
แบบหรอแตละระดบมความเกยวของระหวางกน
วฒนธรรมสากล (Universal culture) คอรปแบบ
วฒนธรรมทกวางทสดในขณะทวฒนธรรมภายใน
บคคล(Individualculture)เปนรปแบบทางวฒนธรรม
ทมลกษณะเฉพาะทสดดงแสดงในภาพประกอบ1
ภาพประกอบ 1ระดบวฒนธรรม
ทมา:Reisinger(2009)
จากภาพท1กลาวไดวาทกคนเปนสวนหนง
ของวฒนธรรมสากล (Universal culture) มนษย
ทกคนและทกเชอชาตแมมความแตกตางกนทาง
ความเชอ มมมอง ศลธรรม หรอคานยมกตาม
ลวนเปนสวนหนงของวฒนธรรมสากล
วฒนธรรมเชงอารยะธรรม (Civilization
culture) อางถงลกษณะของเชอชาตทแตกตางกน
แตอยบนจรยธรรมและศาสนาเดยวกน สำาหรบ
วฒนธรรมชาต (National culture) เกยวของกบ
ประเทศท เกดหรอประเทศทพำานกอาศย ซง
พฤตกรรมและการรบรของคนถกสรางขนจากหลาย
ดานเชนจรยธรรมครอบครวเพอนสงแวดลอม
สากล ศาสนา และระบบคานยม ในสวนของ
วฒนธรรมอตสาหกรรม (Industry culture)
วฒนธรรมองคกร (Organizational culture) และ
วฒนธรรมสวนบคคล (Individual culture) พบวา
วฒนธรรมทง3ระดบนมลกษณะเฉพาะเจาะจงโดย
วฒนธรรมอตสาหกรรมมองวฒนธรรมเปนสวนหนง
ของอตสาหกรรมและวถการผลตของสงตางๆตงแต
สนคาไปจนถงความเคยชนในการใชชวตประจำาวน
ซงมความสมพนธระหวางผลตภณฑตางๆและการ
ลอลวงมวลชนททำาใหเปนลกษณะทางวฒนธรรม
วฒนธรรมองคกร(Organizationalculture)
หมายถงแนวทางทใชปฏบตในองคกรซงมลกษณะ
เฉพาะโดยขนกบพนฐานธรกจขององคกรนนสวน
วฒนธรรมภายในบคคล (Individual culture) ถก
สรางขนโดยผลของวฒนธรรมระดบอน ๆ ซงม
ผลตอความเชอความคดและคานยมสวนบคคล
(Reisinger,2009)
ความแตกตางทางวฒนธรรม
ความแตกตางทางวฒนธรรมนนอาจแสดง
ผานคำาพดกรยาทาทางหรอบคลกสวนตวซงลวน
มผลตอพฤตกรรมและการจดการกบปญหาของ
บคคลเหลานน สำาหรบองคกรทางธรกจแลว
วฒนธรรมทตางกนของพนกงานอาจนำามาซงความ
104 นพรรณภรณ วลลภา, ทพยรตน เลาหวเชยรการเปรยบเทยบผลของวฒนธรรมชาต ทมตอความพงพอใจ...
สำาเรจขององคกรกเปนไดAdler(2008)ไดกลาวไววา
ความแตกตางทางวฒนธรรม(Culturaldifferences)
นนสำาคญมากในการทำาธรกจระหวางประเทศ
การเรยนรเกยวกบความแตกตางทางวฒนธรรมโดย
ซมซบจากการทำางานรวมกนเปนจดสำาคญอยางยง
ของความสำาเรจทางธรกจยงไปกวานนผบรหารท
เขาใจถงพฤตกรรมความแตกตางทางวฒนธรรมวา
มคณคาและมประโยชนตอองคกร จะนำามาซงการ
ดงสวนทดของพนกงานออกมาและขบเคลอน
องคกรไปสความสำาเรจได อยางไรกตามทกคนจะ
ตองตระหนกถงความแตกตางของวฒนธรรมเพราะ
มนคอสงรบกวนทอาจกลายเปนหายนะไดเชนกน
(Hofstede,2001)ดงนนถาทำาธรกจโดยไมตระหนก
ถงวฒนธรรมของประเทศอนๆหรอเพกเฉยกบคำา
วาความแตกตางทางวฒนธรรม สงเหลานจะนำาไป
สการเขาใจผด การตความหมายผด ระหวางกลม
คนหรอตวบคคลทมาจากคนละวฒนธรรม และจะ
นำาไปสปญหา รวมทงจะเกดความขดแยงภายใน
องคกร ซงสงผลตอศกยภาพของการดำาเนนธรกจ
ความแตกตางทางวฒนธรรมจงเปนเรองททงองคกร
และพนกงานขององคกรตองใหความสำาคญเพราะ
วฒนธรรมทแตกตางกนของพนกงานอาจนำาไปส
ปญหาในการขบเคลอนองคกรไดการเขาใจพนฐาน
ของวฒนธรรมทตางกนจงเปนเรองสำาคญ การ
จดการความหลากหลายทางวฒนธรรมจงเปรยบ
เสมอนการเปลยนความหลากหลายทอาจเปนจด
ดอยใหกลายเปนคณคาตอองคกร เพราะในความ
เปนจรงแลวหากองคกรไมมความหลากหลายอย
บางการเสนอความคดการระดมความคดหรอมม
มองตางๆอาจถกจำากดจากความเหมอนกนกเปน
ไดเชนมความคดไปในแบบเดยวกนหรอเหนดวย
ในทกสงทเสนอ ดงนนการมความหลากหลายใน
องคกรควบค กบการจดการทด นำาไปสการจด
บคลากรใหทำางานในทๆ เหมาะสมซงเปนผลดตอ
ทงองคกรและพนกงานซง Lauring and Selmer
(2010)กลาววาศกยภาพในการแขงขนและความ
สำาเรจขององคกรขนอย กบประสทธภาพในการ
จดการความแตกตางทางวฒนธรรมและการสอสาร
ขามวฒนธรรมในองคกร
งานวจยทเกยวของกบวฒนธรรมชาต
ในการศกษาเกยวกบวฒนธรรมชาต ไดมผ
ใหความสนใจและมการศกษาวจยเปนจำานวนมาก
การศกษาทสำาคญอนเปนทยอมรบและสามารถนำา
มาประยกตใชกบธรกจไดประกอบดวยแนวคดของ
Hall(1990)แนวคดของHofstede(1985)แนวคด
ของSchwartz(1992,1999)แนวคดของTrompe-
naars (1997) และแนวคดตามโครงการวจย
GLOBE(2004)
บทความนเนนตามแนวคดของ Hofstede
(1985) ซงเปนทฤษฏเกยวกบการศกษาทาง
วฒนธรรมทเปนทเดนทสดและรจกอยางแพรหลาย
เรมตนโดยHofstedeทำาการศกษาพฤตกรรมของ
พนกงานในองคกรธรกจทมสาขาทวโลกโดยทำาการ
สำารวจองคกรขามชาตใน64ประเทศการศกษาทำา
โดยใชแบบสำารวจโดยผลการศกษาสามารถนำามา
จดแบงเปนกลมและแสดงถงลกษณะวฒนธรรม
พนฐานทบคคลสะทอนความคดเหนในการทำางาน
ในองคกรได5มตไดแกความเหลอมลำาทางอำานาจ
(Power distance) การหลกเลยงความเสยงหรอ
ความไมแนนอน(Uncertaintyavoidance)ความ
เปนปจเจกบคคลและการรวมตวเปนกลม (Indi-
vidualism & Collectivism) ความแขงแกรงและ
ความออนโยน(Masculinity&Femininity)มมมอง
เปาหมายระยะยาวและระยะสน(LongandShort-
termorientation)โดยมตท1ความเหลอมลำาทาง
อำานาจ หมายถง รปแบบวฒนธรรมทยอมรบการ
กระจายอำานาจทไมเทาเทยมกน ซงผทมอำานาจ
นอยกวากยอมรบถงความเหลอมลำาน ทงนระดบ
ความไมเทาเทยมกนในสงคมขนอยกบแตละสงคม
ทแตกตางกนออกไปมตท 2 การหลกเลยงความ
ไมแนนอนคอรปแบบของวฒนธรรมและคานยมท
ชนชอบความชดเจนแนนอน โดยจะพยายาม
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 105 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
หลกเลยงความคลมเครอไมชดเจนและไมแนนอน
มการกำาหนดการทำางานทเปนขนตอนชดเจนมกฎ
และระเบยบในการดำาเนนงาน การทำางานจงม
ลกษณะเปนแบบกลมหรอเปนทมเพอชวยในการ
ตดสนใจ มตท 3 ความเปนปจเจกบคคลและการ
รวมตวเปนกล ม โดยความเปนปจเจกบคคล
หมายถงรปแบบวฒนธรรมทคนในสงคมนนมงให
ความสนใจเฉพาะครอบครวของตนเองมความเปน
ตวของตวเองสงและมลกษณะเปนคนทตองการยน
บนความสามารถของตวเองไมชอบพงพงผอนใน
ขณะท การรวมตวเปนกลม หมายถง รปแบบ
วฒนธรรมทคนในสงคมนนใหความสำาคญกบกลม
และตองการการยอมรบจากสงคมรอบขาง พอใจ
กบการพงพาระหวางกนทงทางจตใจและทางวตถ
มตท 4 ความแขงแกรงและความออนโยน ความ
แขงแกรง คอ รปแบบวฒนธรรมทคนในสงคมนน
ใหความสำาคญกบความสำาเรจความรำารวยความ
มงคงการแขงขนความทาทายสวนความออนโยน
หมายถง รปแบบวฒนธรรมทคนในสงคมนนให
ความสำาคญกบความเปนอยและชวตทมคณภาพ
ใหความสำาคญกบสงแวดลอมมความโอบออมอาร
ความเกอกลซงกนและกนมตท5มมมองเปาหมาย
ระยะยาวและระยะสนเปนมตทHofstede(2005)
ไดศกษาเพมขนมาภายหลงอกทงยงเกยวของกบ
แนวคดของชาวเอเชยซงเชอมโยงในประเดนของ
การใหความสำาคญหรอมองผลลพธระยะยาวเปน
หลกยด ใหความสำาคญกบอนาคต ซงทำาใหมคา
นยมบางประการในการดำาเนนชวตดวยความ
ระมดระวงซงตรงขามกบมมมองเปาหมายระยะสน
ทจะใหความสำาคญกบปจจบน จะเนนคานยมท
ปกปองตนเองในปจจบน สรปไดวา แนวคดของ
Hofstedeตองการแสดงใหเหนวาวฒนธรรมนนม
5มตทงนมนษยทกคนลวนมวฒนธรรมของตนเอง
ซงเกดขนจากความเคยชนในการปฏบตในสง
แวดลอมทคนเคย ดงนนมนษยทกคนจงมวธแก
ปญหาวธการดำาเนนชวตและการตอบสนองตอสง
ตางๆแตกตางกนออกไป
การศกษาในเรองวฒนธรรมชาต Smith
(1994)และOudenhoven(1998)ทำาการศกษามต
ความเหลอมลำาทางอำานาจในประเทศทมความ
เหลอมลำาทางอำานาจสงและประเทศทมความ
เหลอมลำาทางอำานาจตำา ทมตอการตดสนใจ และ
การจดการความขดแยงตามลำาดบพบวามตความ
เหลอมลำาทางอำานาจทสงและตำาตางกนมผลตอวธ
หรอกระบวนการการตดสนใจทแตกตางกนกนอก
ทงการเลอกใชวธจดการกบความขดแยงกแตกตาง
กนดวยยงไปกวานนZhang(2004)ยงไดทำาการ
ศกษาเปรยบเทยบผจดการในประเทศทมมตการ
รวมกลมทมากนอยแตกตางกนตอการจดการความ
ขดแยงในองคกร ซงผลการศกษาพบวาผจดการ
ทมาจากประเทศจน ซงมมตการรวมกลมสง จะ
เลอกจดการกบความขดแยงในทางออมเชนใชการ
ตอรองหรอการประนประนอม ซงแตกตางจาก
ผจดการทมาจากประเทศอเมรกาซงมมตการรวม
กลมตำาทจะเลอกจดการกบความขดแยงโดยตรง
และนำาขนมาแกไขอยางเปดเผย ในสวนมตการ
หลกเลยงความเสยงสงและตำา มตทางวฒนธรรม
ดานดงกลาวถกนำามาศกษาโดย Chang (2009)
เปรยบเทยบกบการตอรองเชงธรกจระหวางประเทศ
มาเลเซยซงมการหลกเลยงความเสยงตำาเทยบกบ
ประเทศไตหวนทมการหลกเลยงความเสยงสงกวา
พบวาคนมาเลเซยพรอมทจะเผชญกบความเสยง
มากกวาคนจากประเทศไตหวน เพราะถาการ
ตอรองทกล าวข างต นไม เป นผลตามท ตงไว
คนมาเลเซยพรอมจะไปหาผรวมธรกจใหมทนท
ในขณะทคนไตหวนจะพยายามตอรองตอไป
เนองจากไมพรอมทจะรบความเสยงใหม
งานวจยทเกยวของกบความพงพอใจใน
การสอสาร
ในสถานททำางานซงมคนอยรวมกนจำานวน
มากจำาเปนตองใชการสอสารเพอสรางความเขาใจ
รวมกน ซงการสอสารในสถานททำางานเกดขนได
106 นพรรณภรณ วลลภา, ทพยรตน เลาหวเชยรการเปรยบเทยบผลของวฒนธรรมชาต ทมตอความพงพอใจ...
หลายรปแบบทงการเขยนการพดและภาษากาย
เพอทจะทำาใหการสอสารมประสทธภาพ ผบรหาร
ตองใหความสำาคญกบการแลกเปลยนขอมล
ระหวางกน เพอมนใจวาพนกงานเขาถงและเขาใจ
ขอมลทไดรบอยางถกตองและตรงประเดนLarsen
(2009) กลาวไววาการสอสารทมประสทธภาพขน
อยกบมนษยสมพนธของแตละบคคลการใสใจรบ
ฟงผอน และการแสดงออกภายใตสถานการณท
เหมาะสมนอกจากนEphraimandMelvin(2012)
ไดรวบรวมงานวจยทเกยวกบอทธพลของความ
หลากหลายในสถานททำางานและผลกระทบของ
การสอสารในสถานททำางาน พบวาในความ
แตกตางกนนยอมมความขดแยงกนเกดขนแตกยงม
ความสอดคลองกนทวาการสอสารทมประสทธภาพ
นนจะนำาไปสการเพมผลผลตและเพมประสทธภาพ
ภายในองคกรกลาวโดยสรปแลวการสอสารคอการ
สงผานขอมลหรอสารจากฝายหนงไปสฝายหนง
อาจอยในรปแบบทาทางหรอสญลกษณ ซงการ
สอสารเกดขนอย ตลอดเวลาเนองจากเปนการ
แลกเปลยนและถายโอนขอมลเพอใหเกดการรบร
และเขาใจทงผทตองการสอและผทรบสารดงนนใน
องคกรธรกจทผ คนมากมายทำางานรวมกน การ
สอสารจงจำาเปนจะตองมประสทธภาพมากดวย
เพราะขอมลตาง ๆ ลวนมผลตอความเปนไปของ
องคกร
การวดความพงพอใจในการสอสารของ
บคลากรเปนสวนประกอบสำาคญในการตรวจสอบ
ประสทธภาพของการสอสารในองคกร(Grayand
Laidlaw, 2004) เครองมอทถกสรางขนสำาหรบวด
ห ร อ ต ร ว จ ส อบก า ร ส อ ส า ร ใ น อ ง ค ก ร ค อ
แบบสอบถามDownsandHazen(1977)ไดสราง
แบบสอบถามเพอวดความพงพอใจทเกดขน ซง
ประกอบไปดวย8มต ไดแก 1.สภาวการณของ
การสอสาร(CommunicationClimate)ซงสะทอน
ถงการสอสารระดบองคกรและระดบบคคลเชนการ
ตดตอสอสารเพอจงใจขององคกร และแรงกระตน
พนกงานใหประสบผลสำาเรจในเปาหมาย2.ความ
สมพนธกบหวหนางาน(RelationwithSupervisor)
เปนภาพรวมของผบรหารถงการรบฟงและใหความ
สนใจกบปญหาทมการนำาเสนอ3.การรวมเขาดวย
กนขององคกร(OrganizationalIntegration)เปน
มตทวดระดบความพงพอใจเกยวกบการวางแผน
ขององคกรในการทำางาน ขอมล และขาวสารสวน
บคคล4.คณภาพสอ (MediaQuality) เปนมตท
มองถงการประชมในแตละครงมการจดรปแบบเปน
ระเบยบ ภาษาเขยนเขาใจงาย คำาพดทใชกระชบ
และเขาใจ 5. การสอสารในแนวนอน (Horizontal
Communication) เปนการสอสารระหวางบคคลท
มตำาแหนงระดบเดยวกนในองคกร พนกงานใน
หนวยงานเดยวกนในทนมงไปทระดบความถกตอง
แมนยำาและความพอใจในแงของการสงถงตวผรบ
6.ภาพรวมขององคกร(OrganizationalPerspec-
tive) พจารณาทผลการปฏบตงานและเปาหมาย
ขององคกรซงวดจากความคาดหวงในวตถประสงค
ขององคกร 7. การตอบรบสวนบคคล (Personal
Feedback) เปนการวดความเขาใจของผบรหาร
เกยวกบปญหาทเกดจากงานและการตดสนใจทผ
บรหารเลอกใชนนพนกงานรสกวายตธรรมหรอไม
และ 8. ความสมพนธกบผปฏบตงาน (Relations
withSubordinates)เปนการวดมมมองการรบรวา
พนกงานมความเตมใจใหความรวมมอมากนอยแค
ไหน ในการใหขอมล ทงน Clampitt andGirard
(1993) ไดทำาการสำารวจเครองมอทใชในการวด
ความพงพอใจในการสอสารและพบวา 8 มต ท
Down andHazen (1977) เสนอคอเครองมอทด
ครอบคลมในทกมตและใชอยางแพรหลาย
การศกษาในเรองความพงพอใจในการ
สอสารทผเขยนไดยกมานำาเสนอจดทำาโดยBaric
(2013)ซงไดทำาการศกษาการสอสารในองคกรทม
พนกงานหลากหลายเชอชาตทำางานรวมกนใน
ประเทศBosniaและSloveniaพบวาประเทศทม
มตความเหลอมลำาทางอำานาจสง (High power
distance) มตการหลกเลยงความไมแนนอนสง
(Highuncertaintyavoidance)และมตเนนเรอง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 107 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ความสำาเรจสง (High masculinity) เหนวาการ
สอสารเปนหวใจสำาคญในองคกรธรกจทมคนหลาย
วฒนธรรมทำางานรวมกน อกทงความสมพนธ
ระหวางความพงพอใจในการสอสารและวฒนธรรม
ชาตไดถกทำาการศกษาโดยAl-Nashmi(2011)และ
พบวาความพงพอใจในการสอสารมความสมพนธ
อยางมนยยะสำาคญกบวฒนธรรมชาต บคลากร
ทมาจากวฒนธรรมแบบปจเจกนยมมความพงพอใจ
ในการสอสารมากกวาบคลากรทมาจากวฒนธรรม
แบบรวมกล ม กล าวได ว าการศกษาผลของ
วฒนธรรมชาตตอความพงพอใจในการสอสารเปน
สงจำาเปนในองคกรเพราะทำาใหคนในองคกรเขาใจ
กน สงผลตอความพอใจในการสอสารทด ซงมผล
โดยกบประสทธภาพขององคกรยงไปกวานนPin-
cus (1986) และ Azhar (2006) ไดทำาการศกษา
ความพงพอใจในการสอสารของกล มตวอยาง
พยาบาลและบคคลในมหาวทยาลยตามลำาดบการ
ศกษาพบวา ความพงพอใจในการสอสารมความ
สมพนธกบความพงพอใจในการทำางานโดยมตท
มความสมพนธมากไดแกการตดตอสอสารระหวาง
ผบงคบบญชา บรรยากาศของการตดตอสอสาร
ขอมลปอนกลบสวนตว การศกษาตวอยางเปน
บคลากรในมหาวทยาลย พบวา บคลากรมความ
พงพอใจตำาในบรรยากาศการตดตอสอสารใน
องคกรความเปนอนหนงอนเดยวกนในองคกรและ
ขอมลปอนกลบในทางตรงกนขามมความพงพอใจ
สงในคณภาพของสอและการตดตอสอสารระหวาง
ผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชา
ทงนขอดของการศกษาความพงพอใจในการ
สอสารสำาหรบองคกรทางธรกจคอสามารถนำาผลท
ไดมากำาหนดกลยทธการสอสารทดภายในองคกร
งานวจยทเกยวของกบแรงจงใจ
Schermerhorn, et al., (1959) กลาวถง
แรงจงใจในการทำางานวาเปนพลงภายในตวบคคล
ซงหมายถงความพยายามทจะทำางานใหเปนไป
ตามเปาหมายอกทงDomlan(2011)อธบายวา
แรงจงใจจะชวยเพมพฤตกรรมการกระทำากจกรรม
ของบคคลโดยบคคลจงใจกระทำาพฤตกรรมนนเพอ
บรรลเปาหมายทตองการ กลาวโดยสรปไดวาแรง
จงใจคอการทบคคลถกกระตนจากสงใดสงหนงเพอ
ใหแสดงพฤตกรรมซงนำาไปสจดหมายทตงไว ซง
บคคลแตละคนกจะถกกระตนดวยสงทแตกตางกน
เพอใหเกดแรงจงใจโดยขนกบพนฐานทางวฒนธรรม
ความเชอและคานยมของบคคลนนๆ
ทฤษฎทเกยวของกบแรงจงใจทฤษฎหนงซง
มชอเสยงทสดคอทฤษฎความตองการตามลำาดบ
ชนของมาสโลว (Maslow’sHierarchyofNeeds
Theory) โดยอบราฮบ มาสโลว (Abraham H.
Maslow) ไดพฒนาทฤษฎนจากการสงเกตและ
ประสบการณของเขาในฐานะนกจตวทยาและท
ปรกษาทฤษฎของมาสโลวมสาระสำาคญคอการเนน
ยำาในเรองความตองการของมนษย โดยมพนฐาน
ทฤษฎจากแนวคดหลก3ประการคอมนษยเปน
สตวสงคมทมความตองการตลอดเวลาและมากขน
เรอย ๆ อยางไมมทสนสด สงซงมนษยแตละคน
ตองการนนขนอยกบสงทเขามอยแลวหรอไดรบมา
เมอความตองการอยางหนงไดรบการตอบสนอง
แลวความตองการดานอนกจะเกดแทนทความ
ตองการเดมและตอไปไมมท สนสด เมอความ
ตองการใดไดรบการตอบสนองแลว จะไมเปนสง
จงใจใหเกดพฤตกรรมตอไปแตความตองการทยง
ไมไดรบการตอบสนองจะยงคงเปนสงจงใจใหเกด
พฤตกรรมตอไปจนกวาความตองการนนจะไดรบ
การตอบสนอง ความตองการของมนษยสามารถ
จดไดเปนลำาดบชนเมอความตองการในระดบทตำา
กวาไดรบการตอบสนองแลวความตองการในลำาดบ
สงขนถดไปกจะเกดขนตามมา และมนษยกจะ
แสวงหาสงทจะตอบสนองตอความตองการนนตอ
ไป(Maslow,1965)ทฤษฎความตองการตามลำาดบ
ชนของมาสโลวไดนำามาใชในการเพมประสทธภาพ
ของการทำางาน ดวยการจงใจพนกงานในสงทเปน
ความตองการของเขา ซงมาสโลวไดแบงความ
108 นพรรณภรณ วลลภา, ทพยรตน เลาหวเชยรการเปรยบเทยบผลของวฒนธรรมชาต ทมตอความพงพอใจ...
ตองการของมนษยออกเปน 5 ระดบ โดยเรมจาก
ตำาไปสงดงน ความตองการทางรางกาย (Physio-
logical needs) ความตองการความปลอดภยและ
มนคง(Safeandsecurityneeds)ความตองการ
การยอมรบ (Belongingness and love needs)
ความตองการการนบถอตน (Esteem needs)
ความตองการการคนพบสจจะแหงตน(Needsfor
self-actualization)
กลาวโดยสรปแลวความตองการทบคคลม
เปนสงกระตนใหเกดแรงจงใจทพยายามจะแสดง
พฤตกรรมออกมาซงบคคลลวนมความตองการอย
ตลอดเวลาไมมทสนสดเมอไดรบการตอบสนองขน
ตำาแลวบคคลจะเกดความตองการในระดบทสงขน
มงานวจยททำาการสำารวจเปรยบเทยบ ความ
ตองการการนบถอตน (Esteem needs) ระหวาง
ประเทศทมมตทางวฒนธรรมแบบรวมกล มสง
(เอเชย) และประเทศทมมตทางวฒนธรรมแบบ
ปจเจกบคคลสง (ประเทศทางตะวนตก) พบวา
ประเทศทมมตทางวฒนธรรมแบบการรวมกลมสง
มความตองการในการนบถอตนตำากวาประเทศทม
มตทางวฒนธรรมแบบการรวมกลมตำาอยางมนยยะ
สำาคญ(Spencer-Rodgersetal.,2004)อยางไร
กตามมการแนะนำาวาอาจเนองจากคนในชาตตะวนตก
มวฒนธรรมแบบปจเจกบคคลในขณะทคนในชาต
เอเชยมมตทางวฒนธรรมแบบรวมกลมจงนาจะม
ความตองการแรงจงใจแบบเปนกลมคออยากให
เสมอภาคระหวางกนซง Spencer-Rodgers,etal.,
(2004) ไดเสนอแนะวาควรเปรยบเทยบระหวาง
ประเทศเอเชยดวยกนหรอชาตตะวนตกดวยกน
ผลการเปรยบเทยบจะชดเจน
ในเรองทฤษฎแรงจงใจมทฤษฎแรงจงใจใฝ
สมฤทธของMcClelland(1962)ทหลกเลยงไมไดท
จะพดถงเปนทฤษฎแรงจงใจทไดรบความนยมมาก
เนนสาระสำาคญดานแรงจงใจ ผ ทจะทำางานได
ประสบผลสำาเรจตองมแรงจงใจตอการไดมาซง
ความสำาเรจเปนสำาคญและเมอทำาอะไรสำาเรจไดก
จะเปนแรงกระตนใหทำางานอนสำาเรจตอไป หาก
องคกรใดทมพนกงานทมแรงจงใจใฝสมฤทธจำานวน
มากกจะรงเรองและเตบโตเรว จากการศกษาวจย
ของแมคคลแลนดไดสรปคณลกษณะของคนทมแรง
จงใจใฝสมฤทธสงนนจะมความตองการ3ประการ
ซ ง เขาเชอว า เป นส งสำาคญในการเข าใจถง
พฤตกรรมของบคคลไดดงน ประการท 1 ความ
ตองการความสำาเรจ(NeedforAchievement)เปน
ความตองการทจะทำาสงตางๆใหเตมทและดทสด
เพอความสำาเรจประการท2ความตองการความ
ผกพน(NeedforAffiliation)เปนความตองการการ
ยอมรบจากบคคลอน ตองการเปนสวนหนงของ
กล ม ต องการมสมพนธภาพทดต อบคคลอน
ประการท 3 ความตองการอำานาจ (Need for
power) เปนความตองการมอำานาจเพอมอทธพล
เหนอผอน จากทฤษฎของแมคคลแลนดสามารถ
สรปไดวาบคคลมความตองการทแตกตางกนซง
ตรงจดนจะบอกถงความแตกตางของบคคล ทงน
ทฤษฎของMcClelland(1962)ชใหเหนวาบคคล
จะมความตองการความสำาเรจทางการงานเพอจะ
ไดนำาไปสสงตอบแทนบางอยางในขณะกมอกกลม
บคคลทเหนอำานาจเปนเรองสำาคญทสด
การศกษาในเรองแรงจงใจทยกมาเสนอ
ศกษาโดย Tripathi and Cerrone (2008) และ
Moberg and Leasher (2011) ทำาการศกษาแรง
จงใจของคนจาก2วฒนธรรม(ประเทศทางตะวน
ตก และประเทศทางตะวนออก) พบวาคนแตละ
วฒนธรรมมการพจารณาแรงจงใจทแตกตางกน
สำาหรบคนจากประเทศทางตะวนออกจะใหความ
สำาคญกบความมนคงทางการเงน ความตองการ
ความผกพนอารมณของเพอนรวมงานและการเขา
สงคมมากกวาจากประเทศทางตะวนตกทมงเนน
แรงจงใจดานความสำาเรจ ผลทตางกนนเกดจาก
วฒนธรรมตางกน จงมกมความเชอ ความรสกถง
การไดรบความสำาเรจตางกนและในความแตกตาง
นยงแสดงใหเหนถงความเปนตวตนทแทจรง เมอ
ม งหมายหรอพจารณาสภาพแวดลอมออกมา
แตกตางกน ทงนมการศกษาทนาสนใจเกยวกบ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 109 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
แรงจงใจททำาโดยMirabela (2014) ซงศกษาตว
แบบแรงจงใจสำาหรบนำามาใชในประเทศEUโดยใช
แนวคดทางวฒนธรรมของ Hofstede และแนวคด
เกยวกบแรงจงใจของMaslow (1965) การศกษา
ทำาโดยแบงประเทศสมาชกสหภาพยโรปออกเปน4
กลม โดยอาศยมตทางวฒนธรรมดานความเปน
ปจเจกบคคล(Individualism)และมตทมงเนนความ
สำาเรจของงาน(Masculinity)พบวากลมทมมตดาน
ความเปนปจเจกบคคลสงและมมตทมงเนนความ
สำาเรจสงควรใชแรงจงใจดงน อสระในการทำางาน
เวลาสวนตวงานททาทายไดรบความเคารพจากผอน
และความมงคงในขณะทกลมทมความเปนปจเจก
บคคลตำาและมมตมงเนนดานความสมพนธมากกวา
ความสำาเรจของงานนนแรงจงใจทเสนอคอโอกาส
ในการพฒนา ตองการการยอมรบ สงแวดลอมทด
เวลาพกผอนอยางไรกตามMirabelaไดเนนยำาวา
ตวแบบแรงจงใจนนตองขนกบสงแวดลอมดวย ซง
แตละทมไมเหมอนกนดงนนการศกษาในทตางกนก
จะไดตวแบบของแรงจงใจทตางกน
งานวจยทเกยวของกบผลการด�าเนนงาน
ขององคกร
ผลการดำาเนนงานขององคกรนบวาเปนสงท
มความสำาคญอยางยงตอการนำามาใชจดการองคกร
ในปจจบนผบรหารทมความพรอมในขอมลจะเปน
ผ ทมความไดเปรยบในการแขงขน เพราะชวย
ใหการตดสนใจเปนไปไดอยางถกตองและฉบไว
และยงเปนเครองทำานายอนาคตไดเปนอยางด
(นภดลรมโพธ,2554)ทงนKotze(2006)ไดกลาว
วาผลการดำาเนนงานคอการทำาสงทถกตองในเวลา
ทเหมาะสมและขนอยกบพฤตกรรมทแสดงเปน
สำาคญอกทงSeidu(2011)กลาววาผลการดำาเนน
งานขององคกรประกอบดวยหลายมต หลาย
แนวคดกลาวโดยสรปไดวาผลการดำาเนนงานของ
องคกรคอการบรรลเปาหมายโดยประกอบดวยการ
ชวดในมตตางๆทงนบางมตอาจสำาคญกบองคกร
หนงในขณะทอาจไมมความสำาคญกบอกองคกรก
เปนไปได(SingerandEdmuondson,2008)
ผลการดำาเนนงานขององคกรสามารถ
ประเมนจากการวดประสทธภาพขององคกรซงมอย
หลายวธองคกรจงมกพบเจอกบหลายตวเลอกเมอ
ตองการวดผลการดำาเนนงานซงความสำาเรจในการ
เลอกวาจะใชวธไหนขนกบ3ปจจยดงน1.วธท
เลอกใชแสดงคาทถกตองไดดกวาวธอน 2. วธท
เลอกใชสามารถขบเคลอนพฤตกรรมทคาดไวได
เปนอยางด3.วธทเลอกเปนไปตามหลกการความ
เปนไปไดขององคกร เชน กลยทธ วฒนธรรม
ระดบความเสยง และอน ๆ ทงนกระบวนการ
ในการวดผลการดำาเนนงานขององคกรจำาเปนตอง
มการพจารณาชนดของขอมล ซงตองตรงกบ
วตถประสงคขององคกร แบงได 2 ทางเลอก คอ
มมมองทางดานการเงน(Financial)และมมมองท
ไมใชการเงน(Non-financial)(Norreklit,2000and
Gomez-Mejiaetal.,2010)โดยมมมองทางดาน
การเงนเปนมมมองเกยวกบผลตอบแทนทเปนเมด
เงนเชนรายไดมลคาสนทรพยผลตอบแทนจาก
การลงทน อยางไรกตามการวดผลการดำาเนนงาน
จากมมมองทางดานการเงนเปนเพยงการวดผลการ
ดำาเนนงานระยะสนและผลลพธไมไดสะทองใหเหน
ถงการเงนในอนาคต ดงนนควรประเมนโดยดจาก
ทงมมมองดานการเงนและมมมองทไมใชการเงน
ควบคกน เพราะจะไดผลการประเมนทครอบคลม
ในหลายมต
สำาหรบมมมองทไมใชการเงนเปนมมมองท
เนนไปทผลระยะยาวของการดำาเนนงานทไมไดเปน
ตวเลขเชนสวนแบงทางการตลาดความพงพอใจ
ของลกคา การเรยนร และการเตบโตขององคกร
ทศนคตและผลลพธของกระบวนการทำางานภายใน
องคกรซงพบวามประโยชนตอการทำานายอนาคต
ขององคกร
Sink andTuttle (1989)กลาววาผลการ
ดำาเนนงานขององคกรเปนความสมพนธของ 6
เกณฑหลก ทนำาใชในการพจารณา ไดแก 1.
110 นพรรณภรณ วลลภา, ทพยรตน เลาหวเชยรการเปรยบเทยบผลของวฒนธรรมชาต ทมตอความพงพอใจ...
ประสทธผล (Effectiveness) 2. ประสทธภาพ
(Efficiency) 3. คณภาพ (Quality) 4. ผลผลต
(Productivity) 5. นวตกรรม (Innovation) และ
6.ผลกำาไร(Profitability)โดยประสทธผลหมายถง
ผลผลตทไดจรงตอผลผลตทคาดไววาจะได หรอ
การทำาสงทถกตอง ในเวลาทถกตอง และได
คณภาพตามทตงไวประสทธภาพหมายถงความ
ค มคาในแงของทรพยากรทถกใชและใชจรงใน
กระบวนการคณภาพหมายถงการปฏบตในทก
ขนตอนใหไดดผลผลตหมายถงอตราสวนสงทใส
เขาไปตอสงทไดรบนวตกรรมหมายถงการพฒนา
ปรบปรงและคดคนสงใหมๆและผลกำาไรแสดง
ถง จดหมายปลายทางสงสดขององคกร (Rolsta-
das,1998)
ทงนDyerandReeves(1995)ไดเสนอวา
วธการวดผลการดำาเนนงานแบงออกเปน4วธคอ
1.วดจากความสำาเรจดานคนเชนอตราการลาออก
การขาดงาน ผลการปฏบตงานระดบบคคล และ
ระดบกลม2.วดจากความสำาเรจดานองคกร เชน
ผลผลตทเพมขนคณภาพและการบรการ3.วดจาก
ความสำาเรจของมมมองดานการเงน เชนผลกำาไร
ยอดขาย อตราผลตอบแทนผ ถอห น อตราผล
ตอบแทนจากการลงทน และ 4. วดจากผลการ
ดำาเนนงานในตลาดหลกทรพยอยางไรกตามจาก
การศกษาทผานมาพบวา การจะไดขอมลผลการ
ดำาเนนงานเปนตวเลขนนเปนเรองยากเนองจาก
องคกรสวนใหญมกไมพรอมทจะใหขอมลในสวน
ตวเลขทางการเงนดงนนจงมการศกษาทพบวาการ
วดผลการดำาเนนงานจากการรบรใหผลทใกลเคยง
หรอเหมอนกบคาจรงและสามารถนำามาใชแทนคา
ผลการดำาเนนงานขององคกรทแทจรงได (Allen,
2006) แตอยางไรกตามการมขอมลผลการดำาเนน
งานทเปนตวเลขทางดานการเงนนนจะชวยใหการ
วเคราะหนาเชอถอขนเปนอยางมากและสมบรณ
แบบดงทVenkatramanandRamanujam(1986)
ไดอธบายวาการวดผลการดำาเนนงานขององคกรท
สมบรณแบบตองประกอบดวย 1. ผลการดำาเนน
งานทางดานการเงนซงคอตวชวดพนฐานวดระดบ
ของเปาหมายทางเศรษฐกจขององคกร2.ผลการ
ดำาเนนงานดานการปฏบตงาน คอ ตวชวดทใช
สำาหรบพจารณาสวนแบงทางการตลาด และ
3. ประสทธผลขององคกร คอ ตวชวดทใชใน
การจดการกลยทธและทฤษฎองคกร เชน ความ
พงพอใจของลกคา
สรปไดวา การวดผลการดำาเนนงานของ
องคกรทมประสทธภาพนนควรเลอกวดทงจาก
มมมองดานการเงนและมมมองดานทไมใชการเงน
เพอใหไดขอมลการรบร ผลการดำาเนนงานของ
องคกรทชดเจนจงจำาเปนตองพจารณาในหลายมต
ทแสดงถงผลการดำาเนนงาน
บทความน การวดผลการดำาเนนงานของ
องคกร ผวจยใชการวดผลโดยประเมนทงมมมอง
ทางด านการเงนและมมมองท ไม ใช การเงน
เนองจากอยางทไดกลาวไปแลววา การวดผลการ
ดำาเนนงานขององคกร โดยประเมนทง 2 มมมอง
ควบค กนจะทำาใหไดผลทถกตองมากขน และ
ครอบคลมในหลายๆ มต ของผลการดำาเนนงาน
ในงานวจยนจงทำาการวดผลการดำาเนนงานโดยด
จากการรบรเนองจากเปนททราบกนวาการจะได
ขอมลตวเลขทแทจรงจากผลการดำาเนนงานนน
ไมใชเรองงายและองคกรมกไมพรอมจะใหขอมลใน
สวนน
การศกษาในเรองผลการดำาเนนงานของ
องคกรโดย Cimerova et al. (2014) ไดทำาการ
ศกษาผลของความหลากหลายทางวฒนธรรมของ
ผบรหารในองคกรตอผลการดำาเนนงานขององคกร
โดยศกษาจาก 244 องคกร และพบวา การทผ
บรหารมความหลากหลายทางวฒนธรรมในระดบ
สงจะสงผลในทางลบตอองคกรอยางไรกตามเขา
พบวาผลในทางลบทเกดขนกบองคกรไมไดเกดจาก
ทกมตของวฒนธรรมแตจะเนนไปทมตความเปน
ปจเจกบคคลสง และ มตความแขงแกร งสง
หมายความวา เมอความหลากหลายของผบรหาร
ใน2มตทกลาวไปขางตนสงจะสงผลในทางลบตอ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 111 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ผลการดำาเนนงานขององคกรอกทงยงมการศกษา
ของHammou,etal.,(2014)ททำาการศกษาความ
สมพนธระหวางคณสมบตของวฒนธรรมชาตกบ
พฤตกรรมกลยทธ(StrategicBehavior)และผลการ
ดำาเ นนงานขององค กร พจารณาจากอตรา
ผลตอบแทนผถอหน โดยทำาการศกษาองคกรใน
อตสาหกรรมซเมนตของประเทศสหรฐอเมรกา
จำานวน39องคกรและประเทศโมรอกโกจำานวน
5องคกรโดยใชแบบสอบถามผลการศกษาพบวา
วฒนธรรมชาตมบทบาทสำาคญในการตความและ
วเคราะหกลยทธนอกจากนมตทางวฒนธรรมยงม
อทธพลตอพฤตกรรมกลยทธของผจดการและผล
การดำาเนนงานขององคกร โดยผ จดการจาก
ประเทศโมรอกโก ซงมมตทางวฒนธรรมมงเนน
เปาหมายระยะยาวสงมตความเปนกลมสงและมต
การหลกเลยงความเสยงสงมความสามารถในการ
ควบคมกลยทธและเขาใจสงแวดลอมไดดกวา
ผจดการจากประเทศอเมรกาซงมมตทางวฒนธรรม
ในดานทกลาวมาตำากวาทำาใหผลการดำาเนนงาน
ขององคกรในประเทศโมรอกโกสงกวาผลการ
ดำาเนนงานขององคกรในประเทศอเมรกาทงนการ
ศกษายงพบวามตทางดานความเหลอมลำาทาง
อำานาจไมมความสมพนธกบพฤตกรรมกลยทธจง
ไมสามารถอธบายความแตกตางของผจดการจาก
ทง 2 ประเทศ ในมตนได ดงนนผ จดการควร
ตระหนกถงพนฐานทางวฒนธรรมของพนกงานและ
เขาใจวาการพฒนาโดยมงเนนผลในระยะยาวและ
การสงเสรมใหพนกงานมความเปนกลมนน สงผล
ตอผลการดำาเนนงานขององคกรในทางทดขน
อยางไรกดการศกษาทเกยวของระหวางวฒนธรรม
ชาตทตางกนของบคลากรกบผลการดำาเนนงาน
ขององคกรมไมมากนกเนองจากงานวจยสวนใหญ
จะเนนไปทวฒนธรรมองคกรกบผลการดำาเนนงาน
ขององคกร หรอจะเปนการเปรยบเทยบผลการ
ดำาเนนงานขององคกรทมบรษทแมอยในประเทศ
หนงและมบรษทยอยอยในอกหนงประเทศ(Mul-
tinationalCompanies)มากกวา
จากการทบทวนวรรณกรรมทกลาวมาขาง
ตนสามารถนำามาสรางเปนกรอบแนวคดเพอศกษา
เกยวกบผลของวฒนธรรมชาตทมตอความพงพอใจ
ในการสอสารแรงจงใจและผลการดำาเนนงานของ
องคกรดงภาพประกอบ1
112 นพรรณภรณ วลลภา, ทพยรตน เลาหวเชยรการเปรยบเทยบผลของวฒนธรรมชาต ทมตอความพงพอใจ...
กรอบแนวคดงานวจย
ตวแปรอสระ
วฒนธรรมชาต
-ความเหลอมลำาของอำานาจ
-การหลกเลยงความไมแนนอน
-ความเปนปจเจกนยม
-ความแขงแกรง
-มมเนนเปาหมายระยะยาว
ผลการดำาเนนงานขององคกร
-คณภาพสนคาและบรการ
-การพฒนาสนคาและบรการ
-ความพงพอใจของลกคา
-ผลกำาไร
-ยอดขาย
-สวนแบงทางการตลาดแรงจงใจในการทำางาน
-ความตองการพนฐาน
-ความตองการอำานาจ
-ความตองการความสำาเรจ
-ความตองการความผกพน
เชอชาต
-ไทย
-ญปน
-อเมรกา
ความพงพอใจในการสอสาร
-บรรยากาศของการตดตอสอสาร
-ความสมพนธกบผบงคบบญชา
-ความเปนอนหนงอนเดยวกนใน
องคกร
-คณภาพของการสอสาร
- การตดตอสอสารตามแนวนอน
ระหวางบคคล
-ภาพรวมขององคกรโดยทวไป
-ขอมลปอนกลบสวนตว
- ความสมพนธกบผ ใต บงคบ
บญชา
ภาพประกอบ 2แสดงกรอบแนวคดเชงความสมพนธระหวางตวแปร
สรป บทความนนำาเสนอกรอบแนวคดการศกษา
ผลของวฒนธรรมชาตทมตอความพงพอใจในการ
สอสารแรงจงใจและผลการดำาเนนงานขององคกร
โดยทำาการศกษาเปรยบเทยบระหวางเชอชาตไทย
ญปนและอเมรกาทงนผเขยนหวงเปนอยางยงวา
แนวคดในการศกษาครงนจะนำามาซงประโยชนตอ
องคกรธรกจในประเทศไทย ทตองมการตดตอ
สอสารหรอรวมงานกบบคลากรจากหลากหลาย
เชอชาตในการเขาใจวฒนธรรมของเพอนรวมงาน
หรอเขาใจความตองการทแตกตางกนทเกดจาก
วฒนธรรมชาตทแตกตางกน รวมถงนำาผลทไดมา
ใชในการจดการองคกรซงสงผลโดยตรงตอผลการ
ดำาเนนงานขององคกร
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 113 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
นภดลรมโพธ.(2554). การวดผลการปฏบตงานองคกร.กรงเทพ:สำานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.
Adler,N.J.(2008). International dimensions of organization behavior. 5thed.Ohio:South-Western
Publishing.
Ai-Nashmi,M.M.(2011).Variationincommunicationsatisfactionofacademicstaffinuniversities
inYemendependingonnationalculture.Communication satisfaction.18(1):87-104.
Allen,M.R.(2006).Strategichumanresourcemanagementandfirmperformance:whatcanwe
learnfromsmallbusinesses?. A Dissertation for the Degree of Doctor of Philosophy.
CornellUniversity.
Azhar,A.(2006).AuditingCommunicationSatisfactionamongAcademicStaff:AnApproachto
ManagingAcademicExcellence.The Business Review.5:330-333.
Baric,A.,Jelovic,D.andFain,N.(2013).Barriersinmulticulturalbusinesscommunication:An
empirical study of Slovenia and Bosnia and Herzegovina. Innovative Issues and
Approaches in Social Sciences. 6(3):18-38.
Bennett,R.(1996).International Business.London:M&EPublishing.
Chang,L.(2009).AcomparisonofTaiwanandMalaysiainNegotiationStyles.Journal of Interna-
tional Management Studies. 4:n.d.
Cimerova,H,Dodd,O.andFrijns,B.(2014).Theimpactofculturaldiversityincorporateboards
onfirmperformance.Auckland Finance Meeting 2014heldatFacultyofBusinessand
Law,AucklandUniversityofTechnology,Auckland,NewZealand.
Clampitt,P.G.andGirard,D.(1993).CommunicationSatisfaction:AUsefulConstruct?.The New
Jersey Journal of Communication.1(2):84-102.
Downs, C.W. andHazen,M. (1977). A factor analytic study of communication satisfaction.
Journal of Business Communication. 14:63-73.
Dyer,L.andReeves,T.(1995).Humanresourcestrategiesandfirmperformance.Whatdowe
knowandwheredoweneedtogo?.International Journal of Human research Manage-
ment:656-670.
Ephraim, A. andMelvin, C. (2012).Workforce Diversity andOrganizational Communication:
AnalysisofHumanCapitalPerformanceandProductivity.Journal of Diversity Manage-
ment.7(1):57-62.
Gancel,C.(2002).Successful mergers, acquisitions and strategic alliances: how to bridge corpo-
rate cultures.London:McGraw-Hill.
Gomez-Mejia,L.R.,Berrone,P.andFranco-Santos,M. (2010).Compensation and Organiza-
tional Performance: Theory, Research, and Practice. NewYork:Routledge.
Gray, J and Laidlaw, H. (2004). Improving themeasurement of communication satisfaction.
Management Communication Quarterly.17:425-448.
114 นพรรณภรณ วลลภา, ทพยรตน เลาหวเชยรการเปรยบเทยบผลของวฒนธรรมชาต ทมตอความพงพอใจ...
Hall,E.T.(1990).The Silent Language. 29thed.NewYORK:Anchorbook.
Hammou,K.A.,Galib,M.H.,Steiger,J.andMellou,J.(2014).Theeffectofnationalcultureon
strategicbehaviorandfinancialperformance:evidencefromtheCementindustryinMo-
roccoandtheUnitedStatesofAmerica.Journal of Management Research.6(1):70-90.
Hofstede,G.(1984).CulturalDimensionsinManagementandPlanning.Asia Pacific Journal of
Management .25(5):89-99.
Hofstede,G.(1985).Theinteractionbetweennationalandorganizationalvaluesystem.Journal
of Management Studies.22(4):347-357.
Hofstede, G. (2001).Culture’s Consquences, comparing values, behaviours, institution, and
organizations across nations. 2nded.ThousandOaksCA:Sagepublication.
Hofstede,G.andHofstede,G.J.(2005).Cultures and organizations: Software of the mind. Revised
and expanded. 2nded.NewYork:McGraw-Hill.
Jensen,I.,Papastefanou,N.andConradie,P.(2013).CulturaldimensuinsofSouthAfricanemploy-
eesandinternalorganizationcommunicationsatisfaction.Communication. 39(1):144-163.
Laesen,K.H.(2009).Communication-The Key to Successful Mergers & Acquisitions?.Denmark:
AarhusUniversity.
Lauring,J.andSelmer,J.(2010).Multiculturalorganization:commonlanguage,knowledgeshar-
ingandperformance.Multicultural organizations. 40(3):324-343.
Lindsey,L.L.andBeach,S.(2002).Economic socialization. NewJersey:Prentice-HallInc.
Maslow,A.H.(1965). Eupsychian Management A journal.Illinois:TheDorseyPress.
Mazur,B.(2010).CulturalDiversityinOrganizationTheoryandPractice.Journal of Intercultural
Management.2(2):5-15.
McClelland,D.(1962).BusinessDriveandNationalAchievement.Harward Business Review.99-122.
Mirabela,M.andMadela,A.(2014).CulturaldimensionsandworkmotivationintheEUROPEAN
UNION. Interdisciplinary Economic Research at the European Standards.1511-1518.
Moberg,C.R.andLeasher,M.(2011).Examiningthedifferencesinsalespersonmotivationamong
differentcultures.American Journal of Business. 26(2):145-160.
Nardon,L.,Steers,R.M.andSanchez-Runde,C.J.(2011).Seekingcommonground:Strategies
forenhancingmulticulturalcommunication. Organization Dynamics.48:85-95.
Nazir,A.,Raza,A.,Gupta,D.,Cuhuah,C.N.andKrishnamurthy,B.(2009).Networklevelfootprints
ofFacebookapplications. In Proceedings of 9th ACM SIGCOMM conference on Internet
Measurement Conference (IMC’09).Chicago:Illinois
Norreklit,H.(2000).TheBalanceontheBalancedScorecard-aCriticalAnalysisof
someofItsAssumptions.Management Accounting Research.11:65-88.
Oudenhoven,J.P.,Mechelse,LandDreu,C.K.W.(1998).ManagerialConflictManagementin
FiveEuropeanCountries:The ImportanceofPowerDistance,UncertaintyAvoidance,
andMasculinity.Applied Psychology: AN International review.47(3):439-455.
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 115 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
Pincus,J.D.(1986).CommunicationSatisfaction,JobSatisfactionandJobPerformance.Human
Communication Research.12(3):395-419.
Reisinger,Y.(2009).Cross-culturaldifferencesintouristbehavior. Handbook of Tourist Behavior.
NewYork:OxonRoutledge.
Richard,O.C.,Barnett,T.,Dwyer,S.,andChadwick,K.(2004).Culturaldiversityinmanagement,
firm performance, and themoderating role of entrepreneurial orientation dimensions.
Academy of Management Journal.47:255-266.
Rolstadas,A.(1998).EnterprisePerformanceMeasurement.International Journal of Operations
& Production Management. 18(9/10):989-999.
Schermerhorn,J.R.(1959).Managing Organizational-Behaviour.NewYork:JohnWileyandSonsInc.
Smith,P.B.,Peterson,M.F.,Akande,D.,Callan,V.,Cho,N.G.andJesuino,J.(1994).Organi-
zationalEventManagementinFourteenCountries:AComparisonwithHofstede’sDimen-
sions.Journeys into Cross-cultural Psychology .364-373.
Seidu,Y.(2011).Human resource management and organizational performance Evidence from
the retail banking sector.DoctorofPhilosophyThesis,AstonUniversity.
Singer,S.J.andEdmuondson,A.C.(2008).Whenlearningandperformanceareatodds:Con-
frontingthetension.In Learning and performance Matter.Singapore:WorldScientific.
Sink,S.andTuttle,T.(1989).Planning and Measurement in Your Organization of the Future.
Norcross,GA:IndustrialEngineeringandManagementPress.
Spencer-Rodgers,J.,Peng,K.,Wang,L.andHou,Y.(2004).Dialecticalself-esteemandeast
westdifferencesinpsychologicalwell-being.30:1416-1432.
Tripathi,RandCerrone,D.(2008).Culturalvariationsinachievementmotivationdespiteequiva-
lentmotivationalstrength:MotivationalconcernsamongIndianandAmericancorporate
professionals.Journal of Research in Personality.24:456-464.
Venkatraman,N.andRamanujam,V.(1986).MeasurementofBusinessPerformanceinStrategy
Research:AComparisonofApproaches.The Academy of Management Review.11(4):
801-814.
Zhang,Z.(2004).Cross-culturalchallengeswhendoingbusinessinChina.SingaporeManagement
Review. 26(1):81-90.
การบรหารทรพยากรมนษยในมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม
Human Resource Management in Nakhon Pathom Rajabhat University
นภาพรรณเจนสนตกล1
NipapanJensantikul1
บทคดยอ
บทความนมวตถประสงคเพอทบทวนกระบวนการบรหารทรพยากรมนษยในมหาวทยาลยราชภฏ
นครปฐมโดยใหความสำาคญกบกระบวนการสรรหาการคดเลอกและการพฒนาทรพยากรมนษยเปนการ
วจยเชงคณภาพ ศกษาขอมลจากเอกสารและการวเคราะหขอมลดวยการตความแบบอปนยและการ
วเคราะหSWOT
ผลการวจยพบวา
1. ดานการสรรหาและคดเลอก พบวา การสรรหาและการคดเลอกเปนระบบเปด มหาวทยาลย
ราชภฏนครปฐมมการดำาเนนการสำารวจ/วเคราะหอตรากำาลงในชวงระยะเวลา5ปและวางแผนเพอรองรบ
อตรากำาลงแทนอาจารยทเกษยณอายลาศกษาตอหรอลาออก
2. ดานการพฒนาทรพยากรมนษยพบวาม3กระบวนการไดแกดำาเนนการฝกอบรมการใหการ
ศกษาและการพฒนาทงในระดบปจเจกบคคลและระดบกลมขององคการมการกำาหนดกลยทธทชดเจน
ค�าส�าคญ : การสรรหา,การคดเลอก,การพฒนาทรพยากรมนษย
Abstract
ThisarticleaimedtoreviewthehumanresourcemanagementprocessinNakhonPathom
RajabhatUniversitybyfocusingontherecruitmentprocess,selectionprocessandhumanresource
developmentprocess. Itwasaqualitative researchbystudyingdocumentsandusinganalytic
inductionandSWOTanalysis.
Theresultsshowed;
1. Therecruitmentprocessandselectionprocesswasanopensystem.NakhonRajabhat
Universityconductedasurvey/analysisofmanpowerduringthefive-yearplanforstaffing.
2. Human resource development had three processes: training, education and the
developmentofboththeindividualandorganizationallevel,whichisdefinedinaclearstrategy.
Keywords: Recruitment,Selection,HumanResourceDevelopment1 อาจารยประจำาสาขาวชารฐประศาสนศาสตรคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม1 Lecture,DepartmentofPublicAdministration,FacultyHumanitiesandSocialScience,NakhonPathom
RajabhatUniversity
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 117 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ความเปนมาและความส�าคญของปญหา
ในสภาวะทมการแขงขนสงและมขอจำากด
ดานทรพยากรองคการตองการผลลพธการบรหาร
ทมคณภาพ ซงเปนแรงกดดนใหองคการตอง
ขบเคลอนอยางมประสทธภาพโดยหลกการบรหารท
ทำาใหองคการไดรบการปรบปรงขนอยกบแนวทาง
การจดการหลายแนวทางซงสงสำาคญคอองคการ
ตองสามารถวดผลหรอการมผลผลตเทยบเคยงได
กบองคการอนการมภาวะผนำาการทำาใหพนกงาน
เขามามสวนรวมการปรบปรงกระบวนการและการ
ใหความสำาคญกบลกคา ซงเปนปจจยสำาคญ
(Potocki & Brocato, 1995: 402) ในงานของ
Vinitwantanakhun (1998) ไดทำาการวจยเรอง
Factors affecting organizational effectiveness
ofnursinginThailandผลการวจยไดชใหเหนวา
ประสทธผลขององคการควรใหความสำาคญกบ
ทรพยากรมนษยและการทำาใหบคลากรมความ
สามารถและความสำาเรจในชวตของตนเอง
สำาหรบการปฏบตงานของบคลากรใน
องคการ เปนอกหนงปจจยทองคการควรใหความ
สำาคญ วเคราะหและพฒนาศกยภาพของบคลากร
อยางสมำาเสมอเพอใหบคลากรสามารถแขงขนในเวท
โลกได (เฉลม สขเจรญ, 2557: 1) ไมเพยงแต
กระบวนการพฒนาทรพยากรมนษยเท านนท
องคการควรใหความสำาคญแตควรคำานงถงการสราง
ขวญกำาลงใจในการทำางานและการรกษาไวซง
บคลากรทมสมรรถนะสงดวยซงจากการศกษางาน
วจยของSanjo&Adeniyi (2012: 68) ไดทำาการ
วจยเรอง Determinants of organizational
effectiveness in the Nigerian communication
sectorผลการวจยไดสะทอนใหเหนวาปจจยทมผล
ตอประสทธผลขององคการไดแกผลการปฏบตงาน
แรงจงใจ สภาพแวดลอมขององคการ การแขงขน
ขององคการและปจจยทางสงคมและวฒนธรรม
นอกจากนหากองคการสามารถตอบสนองความ
ตองการของพนกงานไดไมวาจะเปนความมนคงใน
การทำางาน สภาพการทำางาน ผลประโยชน และ
สถานภาพเปนตนจะนำาไปสการสรางความพงพอใจ
ในงานของพนกงานนอกจากนกระบวนการสรรหา
และคดเลอกยงเปนกระบวนการทองคการควรให
ความสำาคญอยางยงเพราะองคการจะอยรอดไดเมอ
สามารถสรรหาและคดเลอกบคลากรทเหมาะสมเขา
มาทำางานในองคการได(กตตมลำาเอยง,2559:133)
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐมเปนสถาบน
อดมศกษาทมนโยบายในการพฒนาทองถนมงเนน
ใหโอกาสทางการศกษาเพอใหสามารถตอบสนอง
ภารกจมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม จงมความ
จำาเปนในการพฒนาคณภาพบคลากรเพอใหมความ
สามารถในการปฏบตงานสงเสรมนกศกษาใหม
ความรเปนทตองการของตลาดแรงงานมงานทำาท
ตรงกบสาขาวชา และมคาตอบแทนทเหมาะสม
(เพญศรจนทรอนทรปาจรยผลประเสรฐและยภาด
ปณราช, 2555: 15) ดงนนมหาวทยาลยราชภฏ
นครปฐมควรมการวางแผนในการบรหาร และการ
พฒนาทรพยากรมนษยเพอรองรบกบการเปลยน
สถานภาพของมหาวทยาลยใหมประสทธภาพและ
ประสทธผลในการปฏบตงานเปนหลกเปนทยอมรบ
ในระดบสากล และมความพรอมในการเข าส
ประชาคมอาเซยน (สำานกงานคณะกรรมการ
พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2554:15)
และควรกำาหนดกลยทธทเหมาะสมในการพฒนา
บคลากรสายวชาการ/สายสนบสนนใหมคณภาพ
ครอบคลม3ดานไดแกดานการจดการทกษะดาน
การจดการความร และดานการจดการทศนคต
(อรพรรณมาตชวงการณยประทมและพลาญ
จนทรจตรภทร,2558:215)สอดคลองกบสถานการณ
ปจจบนทสถาบนอดมศกษาของรฐบางแหงไดมการ
ปรบเปลยนสถานภาพเปนมหาวทยาลยในกำากบ
ของรฐบาลตามนโยบายของรฐบาล เพอใหการ
บรหารงานมความคลองตวและมประสทธภาพยงขน
บทความนมวตถประสงค เพอทบทวน
กร ะบวนกา รบ ร ห า รท ร พย าก รม นษย ใ น
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม โดยใหความสำาคญ
118 นภาพรรณ เจนสนตกลการบรหารทรพยากรมนษยในมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม
กบกระบวนการสรรหาการคดเลอกและการพฒนา
ทรพยากรมนษย เนองจากเปนกระบวนการไดมา
ซงบคลากรทมศกยภาพมความเหมาะสมทงความ
ร ความสามารถ มทศนคตและบคลกภาพท
สอดคลองกบวฒนธรรมองคการและทำาใหองคการ
สามารถสรางความไดเปรยบในการแขงขนได
วตถประสงค
เพอทบทวนกระบวนการบรหารทรพยากร
มนษยในมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม และ
วเคราะหผลการดำาเนนงานทผานมา เพอนำาไปส
การกำาหนดแนวทางการพฒนาทรพยากรมนษยให
เหมาะสมตอไปในอนาคต
การทบทวนวรรณกรรม
1. ความหมายและกระบวนการสรรหา
นกวชาการตางใหความหมายของการ
สรรหาไวดงน
ยวดศรธรรมรฐ(2541:159)กลาววาการ
สรรหา หมายถง วธดำาเนนการเพอเสาะแสวงหา
และชกจงใหบคคลเกดความสนใจในงานของ
องคการ และมาสมครเพอเขารบการคดเลอกเขา
ทำางานในตำาแหนงตางๆภายในหนวยงานตอไป
กฤตน กลเพง (2555: 10) กลาววา การ
สรรหาหมายถงกระบวนการแสวงหากลมบคลากร
ทมความรความสามารถและทกษะทเหมาะสมกบ
องคการใหเขามารวมงาน โดยองคการจะตอง
ประชาสมพนธตำาแหนงทตองการใหตลาดแรงงาน
ทราบเพอจงใจใหผทมความรความสามารถเขามา
สมคร อาจเปนการแสวงหาจากแหลงภายในหรอ
ภายนอกองคการกได
Kumari (2012: 34) กลาววา การสรรหา
หมายถงกระบวนการกระตนและดงดดบคลากรเขา
มาสมครงานในองคการโดยมวธการสองวธคอการ
สรรหาภายในและการสรรหาภายนอก
กตตมลำาเอยง(2559:138)กลาววาการ
สรรหาหมายถงกระบวนการแสวงหากลมคนทม
ความรความสามารถ และทกษะทเหมาะสมกบ
องคการใหเขามารวมงาน โดยเรมตงแตการกอให
เกดความสนใจในงาน การประกาศใหทราบถง
ตำาแหนงลกษณะงานและขอมลอนๆ เพอชกจงให
บคคลเกดความสนใจในงานขององคการ และมา
สมครเพอเขารบการคดเลอกเขาทำางานในตำาแหนง
ตางๆภายในหนวยงานตอไป
สรปไดว า การสรรหาทรพยากรมนษย
หมายถง กระบวนการคนหาทรพยากรมนษยทม
ความร ความสามารถ และทกษะทเหมาะสมกบ
ตำาแหนงเขามาปฏบตงานในองคการโดยกระบวนการ
สรรหาสามารถพจารณาไดดงภาพประกอบ1
การวางแผนสรรหา
วธการทใชในการสรรหา
สรรหาจากภายนอกองคกร สรรหาจากภายในองคกร
วธการทใชในการสรรหา
กลมผสมครงานทม
คณสมบตเพอทำการคดเลอกตอไป
วธการสรรหา
ภาพประกอบ 1กระบวนการสรรหา
ทมา:ธงชยสนตวงษ,2539.
2. ความหมายและกระบวนการคดเลอก
นกวชาการตางใหความหมายของการ
คดเลอกไวดงน
นงนชวงษสวรรค(2552:151)กลาววาการ
คดเลอก หมายถง กระบวนการทองคการจะใช
วธการและเครองมอในการคดเลอกผสมคร โดย
กำาหนดเกณฑในการคดเลอกและดำาเนนการ
คดเลอกเพอใหไดพนกงานทมคณสมบตมความร
ความสามารถหรอทกษะตรงกบลกษณะของงานท
วางอยและตองการพนกงานไปปฏบตงานใหไดคน
ทมคณภาพเหมาะสมและดทสดโดยกระบวนการ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 119 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
คดเลอกเปนกระบวนการตอเนองจากการสรรหา
Kumari (2012:35)กลาววาการคดเลอก
หมายถงการเลอกบคลากรทมคณสมบตเหมาะสม
กบตำาแหนง
สรปไดวา การคดเลอกหมายถง การเลอก
บคลากรทมความรความสามารถตรงกบตำาแหนง
เขาปฏบตงาน โดยมขนตอนการคดเลอกทชดเจน
ตามนโยบายขององคการ
3. ความหมายและกระบวนการพฒนา
ทรพยากรมนษย
นกวชาการตางใหความหมายของการ
พฒนาทรพยากรมนษยไวดงน
Harrison&Kessels(2004)กลาววาการ
พฒนาทรพยากรมนษย หมายถง กระบวนการ
อยางหนงในองคการประกอบดวยการวางแผนและ
การสนบสนน เพอจดใหมการเรยนรทงรปแบบท
เปนทางการและไมเปนทางการกระบวนการสราง
ความรและจดประสบการณใหมๆ ทงในสถานท
ปฏบตงานและทอนๆเพอความเตบโตกาวหนาของ
องคการ และเพมศกยภาพของบคลากรโดยผาน
การนำาเอาความสามารถการปรบตวการรวมแรง
รวมใจ และกจกรรมทกอใหเกดความรใหมของ
ทกคนททำางานเพอองคการ
Yorks(2005)กลาววาการพฒนาทรพยากร
มนษยหมายถงความคดรวบยอดตอบทบาทของ
องคการ และนกพฒนาทรพยากรมนษยทรวมกน
ผลกดนและสรางความมประสทธภาพในงานโดยม
บคลากรและองคการตางกบรรลยทธศาสตรและ
พนธกจไปพรอมๆกน
Swanson&Holton(2009)กลาววาพฒนา
ทรพยากรมนษย หมายถง กระบวนการของการ
พฒนาและปลดปลอยพลงความรความสามารถ
เพอสรางระบบการทำางานและกระบวนการภายใน
เชน กระบวนการกลม ระบบงาน และการทำางาน
ของบคลากรแตละคนอยางมประสทธภาพ
สรปไดว า การพฒนาทรพยากรมนษย
หมายถงการจดกระบวนการเรยนรใหกบบคลากร
ในรปแบบตางๆเพอสงเสรมทกษะความสามารถ
ในการปฏบ ตงานโดยมวงจรของการพฒนา
ทรพยากรมนษยดงภาพประกอบ2
องคการและบทบาท
การจางและการคดเลอก
การปฐมนเท
ศ
การประเมนผลง
าน
องคการแหงการเรยนร
การวางแผนอาชพ
แผนสบทอดตำแหนง
การใหรางวลและการใหความ
สำคญ การพฒนาทรพยากรมน
ษย
ภาพประกอบ 2 วงจรการพฒนาทรพยากรมนษย
ทมา: GlobalEdg, 2007:2.
4. กระบวนการบรหารทรพยากรมนษย
นกวชาการตางอธบายถงกระบวนการ
บรหารทรพยากรมนษยไวดงน
ศนารถ ศรจนทพนธ (2546: 23) ไดสรป
กระบวนการบรหารทรพยากรมนษยดงน
1. การออกแบบการวเคราะหและการ
วเคราะหเพอจดแบงตำาแหนงงาน(taskspecializa-
tionprocess)
2. การวางแผนทรพยากรมนษย (human
resourceplanning)
3. การสรรหาและการคดเลอกพนกงาน
(recruitmentandselectionprocess)
4. การปฐมนเทศบรรจพนกงานและการ
ประเมนผลการปฏบตงาน(inductionororienta-
tionandappraisalprocess)
5. การฝกอบรมและการพฒนา (training
anddevelopmentprocess)
6. กระบวนการทางดานสขภาพ ความ
ปลอดภย และแรงงานสมพนธ (health, safety
maintenanceprocessandlaborrelation)
120 นภาพรรณ เจนสนตกลการบรหารทรพยากรมนษยในมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม
7. การใชวนยควบคมตลอดจนการประเมน
ผล(disciplinecontrolandevaluationprocess)
นอกจากน นพคณ ชวะธนรกษ และวไล
พงผล (2556: 66-67) ไดอธบายถงกระบวนการ
บรหารทรพยากรมนษยไวดงน
1.กระบวนการสรรหาและจดคนเขาทำางาน
2.กระบวนการรกษาคนเกง
3.การพฒนาบคลากร
4.การบรหารการเปลยนแปลง
สรปไดวา กระบวนการบรหารทรพยากร
มนษย ประกอบดวย กระบวนการออกแบบ
วเคราะหงาน การสรรหาและการคดเลอก การ
ปฐมนเทศและการประเมนผลการปฏบตงาน
แรงงานสมพนธเปนตน
ระเบยบวธวจย
1. วธการวจย
การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพโดย
การวเคราะหขอมลจากเอกสารดงน
1.1 รายงานประจำาป2556
1.2 สารสนเทศปงบประมาณ2557
1.3 แผน พฒนาทร พย าก รบ คคล
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐมพ.ศ.2557-2561
1.4 พระราชบญญตมหาวทยาลย
ราชภฏพ.ศ.2547
1.5 ข อบงคบมหาวทยาลยราชภฏ
นครปฐม วาดวยการบรหารงานบคคลพนกงาน
มหาวทยาลยพ.ศ.2555
1.6 ประกาศมหาวทยาลยราชภฏ
นครปฐม เรองหลกเกณฑมาตรฐานความสามารถ
ภาษาองกฤษสาหรบการคดเลอกอาจารย พ.ศ.
2559
2. การรวบรวมขอมล
2.1 ดำาเนนการรวบรวมขอมล เอกสาร
รายงานประจำ าป กฎหมายท เก ยวข อง ใน
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม
2.2 ดำาเนนการจำาแนกขอมล จดระบบ
ขอมลและตความ
3. เครองมอส�าหรบการวเคราะหขอมล
ไดแกแบบวเคราะหขอมลจากเอกสาร
4. การวเคราะหขอมล
การวเคราะหขอมลดวยการตความแบบ
อปนย(AnalyticInduction)เพอจำาแนกหรอจดกลม
ขอมลอยางละเอยด และทำาการวเคราะห SWOT
เพอวเคราะหจดแขงจดออนโอกาสและภยคกคาม
5. การตรวจสอบความนาเชอถอของ
ขอมล
ผวจยดำาเนนการคดเลอกขอมลเอกสารโดย
พจารณาจากแหลงทมาชวงระยะเวลาปพมพแหลง
เผยแพรและลกษณะการเผยแพรของเอกสารท
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐมดำาเนนการรวบรวม
ไวและทำาการเปรยบเทยบความแตกตางของขอมล
ผลการวจย
1. การสรรหาและการคดเลอก
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐมมการดำาเนน
การสำารวจ/วเคราะหอตรากำาลงในชวงระยะเวลา5
ป และวางแผนเพอรองรบอตรากำาลงแทนอาจารย
ทเกษยณอายอาจารยลาศกษาตอหรอลาออกซง
คณสมบตของอาจารยเปนไปตามประกาศกระทรวง
ศกษาธการ เรอง เกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบ
ปรญญาตร พ.ศ. 2548 ขอท 9 และประกาศ
กระทรวงศกษาธการ เรอง เกณฑมาตรฐาน
หลกสตรระดบปรญญาตรพ.ศ.2558การสรรหา
เปนระบบเปดและการคดเลอกพจารณาจาก
ความรความสามารถและคณสมบตเฉพาะตำาแหนง
อาท ประกาศมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม เรอง
รบสมครบคคลเพอคดเลอกเขาปฏบตงานเปน
พนกงานมหาวทยาลย ตำาแหนง อาจารย สงกด
คณะวทยาการจดการ ลงวนท 25 เมษายนพ.ศ.
2559 ซงในประกาศจะระบคณสมบตทวไปและ
คณสมบตเฉพาะตำาแหนง และวธการคดเลอกซง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 121 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ผสมครจะตองสอบวชาความรความสามารถทวไป
ความรความสามารถเฉพาะตำาแหนงการใชเครองมอ
ทดลองสอน เปนตน และประกาศนนมความ
สอดคลองกบพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ
พ.ศ. 2547 ประกอบกบขอบงคบมหาวทยาลย
ราชภฏนครปฐม วาดวยการบรหารงานบคคล
พนกงานมหาวทยาลย พ.ศ. 2555 และประกาศ
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม เรอง หลกเกณฑ
มาตรฐานความสามารถภาษาองกฤษสำาหรบการ
คดเลอกอาจารย พ.ศ. 2559 เมอเปรยบเทยบกบ
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกำาแพงแสน
พบวา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขต
กำาแพงแสนมการกำาหนดกระบวนการและกลไกใน
การบรหารทรพยากรบคคลอยางเปนรปธรรม
ภายใตการวเคราะหขอมลเชงประจกษมระบบการ
ตดตามประเมนผลการพฒนาตนเองหลงเสรจสน
การพฒนา 3-6 เดอน (สำานกงานวทยาเขต
กำาแพงแสน, 2559: 24-25) ซงแตกตางจาก
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม จากขอมลดงกลา
วผวจยทำาการวเคราะหจดแขงจดออนโอกาสและ
ภยคมคามในสวนของการสรรหาและการคดเลอก
ของมหาวทยาลยราชภฏนครปฐมดงน
จดแขง(Strength)
1. ไดบคลากรทตรงกบตำาแหนงงานมความ
ร ความสามารถตามทไดมการระบและกำาหนด
คณสมบตไวตามประกาศ
2. สงเสรมระบบการสรรหาและการคดเลอก
บคลากรดวยระบบคณธรรม
3. กระบวนการสรรหามชองทางการรบ
สมครชดเจนและเกณฑการคดเลอกเปนไปตามท
ระบไว
จดออน(Weakness)
1. วธการสรรหาขาดความหลากหลาย
2. กระบวนการสรรหาและการคดเลอกเปน
แบบดงเดมขาดความยดหยนและการปรบเปลยน
ตามสถานการณ
3. ตนทนคาใชจายเกยวกบการสมครงานสง
โอกาส(Opportunity)
ลดการต อต าน/ความไม เหนด วยใน
กระบวนการสรรหาและคดเลอกเนองจากมระบบ
การประเมนคณสมบตและมการแจงผลการสรรหา
และคดเลอกเปนลายลกษณอกษรชดเจน
ภยคกคาม(Threat)
1. ภาวะเศรษฐกจทไม แน นอน ทำาให
มหาวทยาลยตองวางแผนเรองรายรบรายจายและ
การจดสรรอตรากำาลง
2. ความกาวหนาทางเทคโนโลย ทำาให
วธการสรรหาสะดวกรวดเรวมากขน
3. การแขงขนจากภายนอกเพมสงขน
เนองจากสถาบนการศกษาหลายแหงตองการ
บคลากรทมความรความสามารถสงมาปฏบตงาน
2. การพฒนาทรพยากรมนษย
ในสวนของการพฒนาทรพยากรมนษย
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐมไดกำาหนดกลยทธ
การพฒนาเปน2กลมไดแก
2.1 กลยทธการพฒนาบคลากรสาย
วชาการมรายละเอยดดงน
1. สนบสนนการเพมอาจารยตางชาต
และอาจารยทมคณวฒปรญญาเอกแตละสาขาวชา
ทสามารถจดการเรยนการสอนเปนภาษาองกฤษ
2. สนบสนนคนรนใหมพฒนาหลกสตร
เตรยมผบรหารในอนาคต
3. พฒนาศกยภาพอาจารย โดยการ
สนบสนนใหมเวทแลกเปลยนเรยนร ระหวาง
คณาจารยเกยวกบนวตกรรมในการจดการเรยน
การสอน เทคนคและแนวปฏบตทดและประสบ
ความสำาเรจในการสอนเพอใหเกดการเรยนรท
พงประสงคทง5ดาน(FiveDomainsofLearning)
4. สนบสนนใหอาจารยพฒนาสอ/
บทเรยนออนไลน
5. พฒนาวธการจดการเรยนการสอน
ทเนนกจกรรมใหเกดกระบวนการเรยนร
6. สนบสนนสรางเครอขายความรวมมอ
กบสถาบนอดมศกษาในกลมประชาคมอาเซยน
122 นภาพรรณ เจนสนตกลการบรหารทรพยากรมนษยในมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม
7. เรงพฒนาและสนบสนนการเขาส
ตำาแหนงทางวชาการของคณาจารย
8. พฒนาระบบบรหารจดการทนำาไปส
องคกรแหงการเรยนร
9. สนบสนนการพฒนาทกษะทางดาน
ภาษาองกฤษของคณาจารย
10. พฒนาระบบอาจารยทปรกษาท
เขมแขง
11. บรณาการงานดานวจยกบการเรยน
การสอน
2.2 กลยทธการพฒนาบคลากรสาย
สนบสนน มรายละเอยดดงน
1. สรางสงคมแหงการเรยนรภายใน
องคกรมมงสการบรหารจดการแบบมสวนรวม
2. เสรมสรางคานยมสำานกรกองคกร
3. พฒนาศกยภาพบคลากรสาย
สนบสนนการเรยนการสอนให พร อมรบการ
เปลยนแปลง
4. พฒนาใหมการสรางสรรคงานม
คณภาพและมาตรฐานการบรการ
5. ล ด ข น ต อ น ก า ร ทำ า ง า น เ พ ม
ประสทธภาพการทำางานใหบรการทสะดวกรวดเรว
ดวยE-officeมงสE-University
6. สนบสนน Routine to Research
เปนฐานในการปฏบตงาน
7. สรางระบบและสวสดการทจงใจเพอ
ดงดดคนดคนเกง
8. สนบสนนคนรนใหมพฒนาหลกสตร
เตรยมผบรหารในอนาคต
9. พฒนาทกษะทางดานภาษา
รปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยสวนใหญ
เปนการจดฝกอบรมเชญวทยากรบรรยายระยะสน
การศกษาดงาน การสมมนา การประชมวชาการ
เปนตนนอกจากนแตละคณะไดมการจดอบรมเพม
เตมใหกบบคลากรสายวชาการและสายสนบสนน
อาท การอบรมการเขยนบทความวจยเปนภาษา
องกฤษการจดการความรดานการประกนคณภาพ
การบรหารความเสยง การพฒนากระบวนการ
จดการเรยนการสอนการพฒนาดานภาษาองกฤษ
บคลากรสายวชาการและสายสนบสนนเปนตนเมอ
เปรยบเทยบกบมหาวทยาลยเกษตรศาสตร
วทยาเขตกำาแพงแสน พบวา มการกำาหนดแผน
กลยทธการพฒนาบคลากร และกำาหนดเปาหมาย
ชดเจนอาทสงเสรมและสนบสนนบคลากรใหดำารง
ตำาแหนงทางวชาการกลมขาราชการไมตำากวารอย
ละ20กลมพนกงานมหาวทยาลยไมตำากวารอยละ
80 สนบสนนใหมการศกษาตอในระดบทสงขนไม
ตำากวารอยละ80และทำาการจำาแนกกลมตางๆเพอ
เตรยมความพรอมในการพฒนาโดยพจารณาอาย
งานเชนตนกลานนทรอายงาน0-2ปนนทรเขยว
ขจอายงาน2-5ป เปนตน (สำานกงานวทยาเขต
กำาแพงแสน, 2559: 24-25) จากขอมลดงกลาว
ผวจยทำาการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและ
ภยคมคามในสวนของการพฒนาทรพยากรมนษย
ของมหาวทยาลยราชภฏนครปฐมดงน
จดแขง(Strength)
1. มกระบวนการพฒนา และกจกรรม
สงเสรมความรอยางสมำาเสมอ
2. สงเสรมและพฒนาบคลากรใหเกดการ
เปลยนแปลงทางดานความรทกษะและพฤตกรรม
และเตรยมความพรอมสตำาแหนงทสงขน
จดออน(Weakness)
1. ภาระงานสอนในบางหลกสตรบคลากร
สายวชาการมภาระการสอนจำานวนมากทำาใหเขา
รวมการพฒนาไดไมเตมศกยภาพ
2. หลกสตรทจดอบรมไมมการจำาแนก
ศกยภาพของบคลากรสายวชาการ/สายสนบสนน
ทำาใหการจดการเรยนรการพฒนาฝกอบรมตางๆ
นำาไปใชอยางไมมประสทธภาพ เนองจากขาดการ
ประเมนความตองการการฝกอบรม และการ
วเคราะหความแตกตางของบคลากรสายวชาการ/
สายสนบสนน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 123 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
โอกาส(Opportunity)
ม รปแบบและวธการพฒนาบคลากรท
หลากหลายมากขนทงภายในมหาวทยาลยและนอก
มหาวทยาลย ทำาใหมทางเลอกในการจดการฝก
อบรมและพฒนาบคลากรใหสอดคลองกบความ
ตองการของบคลากรได
ภยคกคาม(Threat)
1. การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมและ
ความสามารถในการใชภาษาทสาม
2. ความหลากหลายของบคลากรทางดาน
เชอชาตภาษาอายและวฒนธรรม
3. การแขงขนจากภายนอกทต องการ
บคลากรทมผลการปฏบตงานสงไปทำางาน
อภปรายผล
1. การสรรหาและการคดเลอกเปนระบบ
เปดมหาวทยาลยราชภฏนครปฐมมการดำาเนนการ
สำารวจ/วเคราะหอตรากำาลงในชวงระยะเวลา 5 ป
และวางแผนเพอรองรบอตรากำาลงแทนอาจารยท
เกษยณอาย อาจารยลาศกษาตอหรอลาออก
มความสอดคลองกบธงชยสนตวงษ(2539)ทสรป
ใหเหนถงขนตอนการสรรหาบคลากรจะเรมตงแต
การวางแผนการสรรหา (Human Resource
Planning)โดยผสรรหาจะดำาเนนการตามแผนอตรา
กำาลงทวางไว และความตองการพเศษของทาง
หนวยงานหลกเกยวกบตำาแหนงงานวางทจะเปด
รบสมคร โดยอาศยขอมลเกยวกบคณสมบตของ
พนกงานและจากการวเคราะหงานคณสมบตของ
พนกงาน และจำานวนตำาแหนงทจะเปดรบจะเปน
ตวกำาหนดวธการทจะสรรหาพนกงาน ซงมความ
สอดคลองกบกระบวนการสรรหาและการคดเลอก
ของมหาวทยาลยราชภฏนครปฐมทมกระบวนการ
สรรหาและการคดเลอก โดยจากเอกสารคมอการ
บรหารงานบคคลของมหาวทยาลย ไดกำาหนด
เงอนไข และหลกเกณฑเกยวกบการคดเลอก คอ
1. พจารณาความรความสามารถเฉพาะตำาแหนง
2. ความเหมาะสมกบตำาแหนง โดยการพจารณา
จากการสมภาษณและการทดลองสอนซงจะแสดง
ถงคณลกษณะของบคลากรและแนวคดในการ
ปฏบตงานแนวทางการพฒนางานในหนาทหากได
รบการคดเลอกจะสอดคล องกบค านยมของ
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ดงน 1. การสราง
เครอขายการทำางานและการสอสารหลายรปแบบ
หมายถง การทำางานแบบประสานความรวมมอ
แลกเปลยนเรยนรและมงพฒนาไปสองคกรแหงการ
เรยนรเตมรปแบบ 2. การทำางานแบบมออาชพ
หมายถงการปฏบตหนาทอยางมประสทธภาพและ
ปร ะส ทธ ผ ลดำ า เ น น ง าน ให แ ล ว เ ส ร จ ต าม
วตถประสงคโดยใชทรพยากรอยางคมคา3.การ
ทำางานดวยความรบผดชอบหมายถงการยดมนใน
คณธรรม จรยธรรมรกษาคณภาพและมาตรฐาน
โปรงใสและตรวจสอบได 4. การประสานสามคค
หมายถง การทำางานดวยความเคารพในความคด
เหนของเพอนรวมงานชวยเหลอเกอกลกนโดยไม
แบงฝกฝายและเสยสละเพอประโยชนสขสวนรวม
นอกจากนกระบวนการสรรหาและการคดเลอกทม
ประสทธภาพจะชวยใหไดบคลากรทมศกยภาพเพม
ประสทธภาพการทำางานขององคการ (Kumari,
2012:34-35)อยางไรกตามกระบวนการสรรหาและ
การคดเลอกในรปแบบเดมทมการประกาศเปน
ลายลกษณอกษรมคาใชจายคอนขางสง เพอลด
คาใชจายและไดบคลากรทมความหลากหลายควร
มการพจารณาการนำาระบบสรรหาออนไลนมาใชใน
การสรรหาคดเลอกมากขนเพอใหสอดคลองกบการ
เปลยนแปลงทางดานเทคโนโลยและเพมโอกาสให
กบบคลากรทมาจากสถานทหลากหลายเพมขนลด
ระยะเวลาในการเดนทางและเพมทางเลอกใหทง
ผสรรหาและผสมครดวย ซงเรยกวา การสรรหา
บคลากรผานเทคโนโลยอนเทอรเนตหรอทเรยกวา
“E-recruitment” หรอ “Online Recruitment”
(ภานวฒนกลบสออน,2558:115-116)
2. การพฒนาทรพยากรมนษยของบคลากร
ในมหาวทยาลยราชภฏนครปฐมจำาแนกเปนการ
124 นภาพรรณ เจนสนตกลการบรหารทรพยากรมนษยในมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม
ฝกอบรมการใหการศกษาและการพฒนาเพอเพม
ประสทธภาพทงในระดบปจเจกบคคลและระดบ
กลมขององคการโดยการฝกอบรมของมหาวทยาลย
จะเปนการฝกอบรมระยะสนอาทการพฒนาระบบ
อาจารยทปรกษาการพฒนาการเขยนและทบทวน
ตวชวดของสกอ.และเกณฑหลกสตรใหมเปนตน
ใหความสำาคญกบสภาพแวดลอมการทำางาน ใน
ขณะทการใหการศกษาเปนการพฒนาในระยะยาว
และมงไปทการพฒนางานทรบผดชอบในอนาคต
อาทการศกษาตอในระดบตางๆเปนตนการพฒนา
เปนการเพมทกษะและความสามารถของบคลากร
ซงการกำาหนดกลยทธการพฒนาของมหาวทยาลย
ราชภฏนครปฐมไดกำาหนดกลยทธในการพฒนา
บคลากรสายวชาการและสายสนบสนนโดยกำาหนด
ขนตามนโยบายและยทธศาสตรของมหาวทยาลย
สอดคลองกบNadler&Nadler(1989)และAgwu
& Ogiriki (2014: 136) ทกลาวถงการพฒนา
ทรพยากรมนษยนนเปนการเพมความเชยวชาญผาน
กระบวนการ3กจกรรมประกอบดวยการฝกอบรม
การศกษาการพฒนาการฝกอบรมเปนกจกรรมทจด
ขนจากนายจางสลกจางเพอเพมประสทธภาพในการ
ทำางาน การศกษาเนนไปทการเรยนรเพอเตรยม
ความพรอมปจเจกบคคลทมงานแตกตางกน การ
พฒนาเนนไปทการจดเตรยมความร หรอทกษะ
ภายในเฉพาะสาขาทไมจำาเปนตองเชอมโยงกบงาน
(Agwu&Ogiriki, 2014: 137) ดงนนกระบวนการ
พฒนาทรพยากรมนษยทดควรมการพจารณาความ
เชอมโยงระหวางตวชวดทมการกำาหนดขนและควร
เกดขนจากการมส วนรวมของบคลากรทกฝาย
(นภาพรรณเจนสนตกล,2559:201)
ขอเสนอแนะจากการวจย
1. ควรมการทบทวนจำานวนภาระงานสอน
ของบคลากรสายวชาการใหมความเหมาะสมมาก
ขนเพอใหบคลากรสายวชาการสามารถดำาเนนการ
จดการวางแผนการพฒนาฝกอบรมใหเหมาะสมกบ
วนและเวลาในการพฒนาหรอการฝกอบรมได
2. ควรจดกจกรรมการพฒนาบคลากรให
สอดคลองกบชวงอาย ความตองการเรยนรใน
ศาสตรเฉพาะ และความตองการในการพฒนา
ตนเองเพอใหบคลากรสามารถเสนอหลกสตรท
ตองการฝกอบรมไดอยางเหมาะสม
3. ควรเพมชองทางหรอกระบวนการในการ
สรรหาและการคดเลอกใหมความหลากหลายและ
ยดหยนมากขน อาท การสรรหาบคลากรผาน
เทคโนโลยอนเทอรเนตเปนตน
ขอเสนอแนะการวจยครงตอไป
ควรศกษาแนวโนมการพฒนาทรพยากร
มนษยในสถาบนการศกษาและนำาระเบยบวธวจยท
หลากหลายมาใชในการศกษา
กตตกรรมประกาศ
บทความวจยนเปนสวนหนงของโครงการ
วจยเรองอนาคตภาพของการบรหารและการพฒนา
ทนมนษยตามนโยบายรฐ ในทศวรรษหนา (พ.ศ.
2559-2568):กรณศกษาสถาบนอดมศกษาของ
รฐในภมภาคตะวนตก โดยไดรบการสนบสนน
งบประมาณป2558และไดรบความอนเคราะหจาก
คณะกรรมการกองทนวจยสถาบนวจยและพฒนา
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม และคณะผบรหาร
มหาวทยาลยราชภฏนครปฐมทกทาน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 125 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
กฤตนกลเพง.(2555).กลยทธการสรรหาบคลากร.กรงเทพฯ:เอชอารเซนเตอร.
กตต มลำาเอยง. (2559). การสรรหาและคดเลอกทรพยากรมนษยในองคการภาครฐยคใหม. วารสาร
มนษยศาสตรและสงคมศาสตร.8(1):131-152.
เฉลมสขเจรญ.(2557).แรงจงใจในการทำางานกบประสทธผลในการปฏบตงานของบคลากรองคการบรหาร
สวนจงหวดชลบร.สารนพนธสาขารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑตคณะศลปศาสตรมหาวทยาลย
เกรก.
ธงชยสนตวงษ.(2539).การบรหารคาจางและเงนเดอน.(พมพครงท4).กรงเทพฯ:ไทยวฒนาพานช.
นงนชวงษสวรรณ.(2552).การบรหารทรพยากรมนษย.กรงเทพฯ:จามจรโปรดกท.
นพคณ ชวะธนรกษ และวไล พงผล. (2556). ภารกจและวกฤตททรพยากรมนษยตองทบทวนกอนถง
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนป2558.วารสารนกบรหาร.33(4):64-71.
นภาพรรณเจนสนตกล.(2559).กลไกการพฒนาทรพยากรมนษยเพอเพมศกยภาพในการแขงขนและการ
เขาสประชาคมอาเซยนในมหาวทยาลยราชภฏ.วารสารวชาการมหาวทยาลยหอการคาไทย
มนษยศาสตรและสงคมศาสตร.36(1):196-208.
เพญศรจนทรอนทรปาจรยผลประเสรฐและยภาดปณราช.(2555).กลยทธการพฒนาทรพยากรมนษย
สายวชาการมหาวทยาลยราชภฏในกลมภาคเหนอตอนลาง. วารสารวชาการบณฑตศกษา
มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค.7(20):13-22.
ภานวฒน กลบศรออน. (2558). ปจจยความสำาเรจของการสรรหาบคลากรผานระบบออนไลน. วารสาร
นกบรหาร.35(1):114-125.
ยวดศรธรรมรฐ.(2541).การบรหารงานบคคลในภาครฐกจ.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
ศนารถศรจนทพนธ.(2546).กลยทธการพฒนาทรพยากรมนษย.ม.ป.ท.
สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2554).แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม
แหงชาตฉบบทสบเอด (พ.ศ. 2555-2559). กรงเทพฯ: สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการ
เศรษฐกจและสงคมแหงชาตสำานกนายกรฐมนตร.
สำานกงานวทยาเขตกำาแพงแสน.(2559).แผนบรหารและพฒนาบคลากรสำานกงานวทยาเขตกำาแพงแสน
ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2559-2563 (ฉบบราง).นครปฐม:มหาวทยาลยเกษตรศาสตรวทยาเขต
กำาแพงแสน.
อรพรรณมาตชวงการณยประทมและพลาญจนทรจตรภทร.(2558).ความสมพนธระหวางการจดการทน
มนษยกบความไดเปรยบทางการแขงขนของธรกจขนาดกลางและขนาดยอมในเขตภาคตะวนออก
เฉยงเหนอ.วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม.34(4):214-222.
Agwu,M. O. &Ogiriki,T. (2014). HumanResource Development andOrganizational Perfor-
mance intheNigeriaLiquefiedNaturalGasCompanyLimited,Bonny.Journal of Man-
agement and Sustainability.4(4):134-146.
GlobalEdgLLC.(2007).Insights for Action: The Human Resource Development Value Proposition:
A Comprehensive and Integrated Approach to Talent Management for Leaders.n.p.
126 นภาพรรณ เจนสนตกลการบรหารทรพยากรมนษยในมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม
Harrison, R. & Kessels, J.W. M. (2004).Human Resource Development in a Knowledge
Economy: An Organisational View.NewYork:PalgraveMacmillan.
Kumari,N.(2012).AStudyoftheRecruitmentandSelectionProcess:SMCGlobal.Industrial
Engineering Letters.2(1):34-43.
Nadler,L.&Nadler,Z.(1989).Developing Human Resource. (1sted.).SanFrancisco:Jossey-
BassPress.
Potocki,K.A.&Brocato,R.C.(1995).ASystemofManagementforOrganizationalImprovement.
Johns hopkins apl technical digest.16(4):402-412.
Sanjo.O.M.&Adeniyi,W.A.(2012).DeterminantsOFOrganizationalEffectivenessintheNige-
rianCommunicationSector. European Journal of Business and Management. 4 (13):
68-77.
Swanson,R.A.&Holton,E.F.III.(2009).Foundations of Human Resource Development.(2nd
ed.).SanFrancisco:Berrett-Koehler.
Vinitwatanakhun,W.(1998).Factors affecting Organizational Effectiveness of Nursing Institutes
in Thailand.DoctoralDissertation.TheNationalInstituteofDevelopmentAdministration.
Yorks,L.(2005).Strategic Human Resource Development. Mason.OH:Thompson.
การจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพทคาดหวงและ
สภาพทเปนจรง และความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอนของนสตคร
วทยาศาสตร
Preferred and Actual Opinions about Inquiry-based Instruction and
Understanding in Pedagogical Content Knowledge of Preservice Science
Teachers
ประสาทเนองเฉลม
PrasartNuangchalerm
บทคดยอ
การวจยครงนศกษาความคดเหนตอการจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพท
คาดหวงและสภาพทเปนจรงและความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอนของนสตครวทยาศาสตรระดบบณฑต
ศกษาจำานวน3รายทปฏบตหนาทจดการเรยนการสอนระดบมธยมศกษาตอนปลายเปนระยะเวลา1ป
การศกษาเครองมอทใชในการวจยไดแกแบบบนทกแผนการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรแบบ
บนทกพฤตกรรมการสอน แบบสอบถามความคดเหนตอการจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร
ตามสภาพทคาดหวงและสภาพทเปนจรงและแบบสอบถามความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอนของนสตคร
วทยาศาสตร สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะห
เนอหา ผลการวจยพบวา นสตครวทยาศาสตรมความคาดหวงตอการจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะ
หาความรในระดบมากทสดแตในสภาพความเปนจรงอยในระดบมากความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอน
อยในระดบมากทสด แตการเขยนแผนการจดการเรยนรยงมความเขาใจคลาดเคลอนและขาดความมนใจ
ในการจดการเรยนร
ค�าส�าคญ: การเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร,นสตครวทยาศาสตร
Abstract
Thestudyaimstoexplorepreferredandactualopinionsaboutinquiry-basedinstruction,
and understanding in pedagogical content knowledge of preservice science teachers. Three
preservice science teachers were studied during 1-year school practicum. Research tools
included inquiry-based lessonplansanecdotal, teachingbehavior anecdotal, questionnaire on
รองศาสตราจารย,ภาควชาหลกสตรและการสอน,คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม
AssociateProfessor,DepartmentofCurriculumandInstruction,FacultyofEducation,MahasarakhamUniversity
128 ประสาท เนองเฉลมการจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพทคาดหวง...
preferredandactualopinionsaboutinquiry-basedinstruction,andquestionnairesonpedagogical
contentknowledgeofpreservicescienceteachers.Meanandstandarddeviationwereemployed
toexplainwithdescriptiveanalysis.Thefindingsrevealedthattheyhadhighestlevelofpreferred
opinionaboutinquiry-basedinstruction,butactualopinionwashigh.Understandinginpedagogical
contentknowledgewasatthehighestlevel,butlessonplanpreparationwasatmisconceptionand
self-confidencewastoimprove.
ค�าส�าคญ :Inquiry-basedinstruction,preservicescienceteacher
บทน�า
การจดการเรยนการสอนในหองเรยนแหง
ศตวรรษท 21 มความทาทายตอนกการศกษา
ความเปลยนแปลงทางสงคมและสภาพแวดลอมสง
ผลใหผเรยนปรบตวสหองเรยนในรปแบบทแตกตาง
และหลากหลายการศกษาทมงเนนถายทอดเนอหา
วชาอาจไมเหมาะกบสงคมยคใหม(วจารณพานช.
2555) การใหเครองมอและวธการในการเรยนท
เหมาะสมจะชวยใหผเรยนสามารถตอความรและ
พฒนาตนเองไดอยางเทาทนกบกระแสโลกาภวตน
(ประสาทเนองเฉลม.2558ก)การเรยนการสอนจง
มบทบาทสำาคญในการพฒนาผเรยนทงดานความร
ทกษะ และคณลกษณะอนพงประสงค ผสอนจงม
บทบาทสำาคญในการสงเสรมบทบาททางการ
เรยนรดงกลาวแกผเรยน
ความคาดหวงเปนสงผลกดนใหเกดการ
กำาหนดเปาหมาย การใหคณคากบสงทตองการจะ
กระทำา ความคาดหวงตอการเรยนการสอนจงเปน
สงทควรบมเพาะใหเกดแกครโดยเฉพาะอยางยงความ
คาดหวงตอการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร
ของครวทยาศาสตร ซงเปนการพฒนาวชาชพคร
ของครทงกอนประจำาการและครประจำาการใหม
ความคดความเขาใจและสามารถจดการเรยนการ
สอนไดตรงตามจดมงหมายและปรชญาของการเรยน
การสอนวทยาศาสตร(ประสาทเนองเฉลม.2558ข)
หร อ ใกล เค ยง กบสภาพท ควรจะ เป นอย า ง
วทยาศาสตรระบบการผลตครวทยาศาสตรมกเนน
แนวคดดวยทฤษฎการเขยนแผนการจดการเรยนร
การจดกจกรรมการเรยนการสอน และการประเมน
การเรยนรซงบางครงการปฏบตอาจทำาใหเกดความ
รสกขดแยงกบทฤษฎกไดถาหากเกดความแตกตาง
ระหวางความคดเหนของสภาพทพงประสงคกบ
สภาพทเปนจรงมาก นนยอมหมายความวาทฤษฎ
ทเรยนมากบสงทปฏบตมความขดแยงซงผลกระทบ
นจะชวยใหระบบการผลตครไดหนกลบมาทบทวน
วาจดการเรยนการสอนสอดคลองตามบรบท
หองเรยนวทยาศาสตรทควรจะเปนอยางไร แตถา
เกดความแตกตางนอยนนกยอมคาดเดาไดวาการ
หลกสตรการผลตครวทยาศาสตรนนสอดคลองกบ
ปรชญาการเรยนการสอนวทยาศาสตร
หลกสตรผลตครวทยาศาสตรจะตองผลตผ
สอนทมความพรอมและเจตจำานงทดในการพฒนา
คณภาพผ เ ร ยน คอ เป นคนเก งแล วย งสอน
วทยาศาสตรไดดมความรในเนอหาผนวกกบวธสอน
ทมประสทธภาพโดยเฉพาะอยางยงการจดการเรยน
รวทยาศาสตรมงเนนกระบวนการสบเสาะหาความร
ซงนกวทยาศาสตรศกษามความเชอพนฐานวาการ
สบเสาะหาความรคอคณลกษณะของนกวทยาศาสตร
ทควรบมเพาะใหเกดแกผเรยนการทำาความเขาใจใน
ประเดนนควรเรมต งแต กระบวนการผลตคร
วทยาศาสตร(ชาตรฝายคำาตา.2555)เนองดวยคร
วทยาศาสตรทพงประสงคตองรจกนำากระบวนการ
สบเสาะมาใชในการจดการเรยนการสอน มเจตคต
ทดตอการเรยนการสอนวทยาศาสตรและจตวทยา
ศาสตร(ศศเทพปตพรเทพนทร.2558)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 129 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ถ าหากการจดการเรยนการสอนทขาด
กระบวนการสบเสาะหาความรจะทำาใหผเรยนขาด
คณลกษณะการศกษาคนควาและสรางความรเฉก
เชนนกวทยาศาสตร ผเรยนกจะกลายเปนเพยงผ
เสพความรของนกวทยาศาสตรหรอการโคลนนง
ความรจากเนอหาในตำาราเรยนเทานนในขณะทการ
เรยนร วทยาศาสตรกบสงคมในศตวรรษท 21
เปลยนแปลงอยางรวดเรวการเขาใจและนำาเนอหา
ผนวกวธสอนมาชวยสงเสรมการเรยนรวทยาศาสตร
ผเรยนตองรจกการคดวเคราะหคดแกปญหาและ
ลงมอคนควาหาความรดวยตนเองอยางสรางสรรค
การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรผสอนตองม
ความรความเขาใจทงเนอหา ทกษะกระบวนการ
ทางวทยาศาสตร ธรรมชาตของวทยาศาสตร
หลกสตรและการเรยนการสอนวทยาศาสตรรวมไป
ถงการวดและประเมนผลซงเรยกรวมกนวาความ
เขาใจในเนอหาผนวกวธสอน (Shulman. 1986;
Shulman.1987;Magnussonandothers.1999)
การวจยครงนจงสนใจทจะศกษาสภาพความ
คาดหวงและสภาพความเปนจรงตอการจดการ
เรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร และความ
เขาใจในเนอหาผนวกวธสอนผลการวจยจะทำาให
ทราบความเชอมโยงการผลตครวทยาศาสตรทเนน
การจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรทงในเชง
ทฤษฎและทางปฏบตใหเปนไปตามทสถานศกษา
กำาหนด เจตคตต อการจดการเรยนการสอน
วทยาศาสตรทจะชวยใหนำาไปสการพฒนาหลกสตร
การผลตครวทยาศาสตรและเปนแนวทางปรบการ
เ รยน เปล ยนการสอนในระบบการผ ลตคร
วทยาศาสตรทสอดคลองตามทศทางและความ
ตองการของประเทศ
ความมงหมายของการวจย
1. เพอศกษาความคดเหนตอการจดการ
เรยนการสอนตามสภาพทคาดหวงและสภาพท
เปนจรง
2. เพอศกษาความเขาใจในเนอหาผนวก
วธสอนของนสตครวทยาศาสตร
วธด�าเนนการวจย
การวจยครงนเกบรวบรวมขอมลทงเชง
คณภาพและเชงปรมาณโดยดำาเนนการดงน
1. กลมเปาหมาย ไดนสตครวทยาศาสตร
ระดบบณฑตศกษาทสอนระดบมธยมศกษาแหง
หนงในจงหวดรอยเอด ประกอบดวยกรณศกษา
3รายทผานการเรยนรายวชาตางๆตามทหลกสตร
กำาหนดในระดบปรญญาโท และปฏบตการหนาท
จดการเรยนการสอนระดบมธยมศกษาตอนปลาย
ในสถานศกษาเปนระยะเวลา1ปการศกษา
2. เครองมอทใชในการวจย
๏ แบบบนทกแผนการจดการเรยนร
แบบสบเสาะหาความร
๏ แบบบนทกพฤตกรรมการสอน
๏ แบบสอบถามความคดเหนตอการ
จดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตาม
สภาพทคาดหวงและสภาพทเปนจรง เปนแบบ
มาตราสวนประมาณคา5ระดบจำานวน32ขอ
๏ แบบสอบถามความเขาใจในเนอหา
ผนวกวธสอนของนสตครวทยาศาสตร เปนแบบ
มาตราสวนประมาณคา5ระดบจำานวน30ขอ
3. การเกบรวบรวมขอมล
ผวจยเกบรวบรวมขอมลโดยมวธการดงน
1. การสงเกตพฤตกรรมการสอนของคร
โดยผ ว จยไดขออนญาตครพเ ลยงและนสตคร
วทยาศาสตรระหวางปฏบตการเรยนการสอนเพอ
ทำาการสงเกตกจกรรมการเรยนการสอนแบบม
สวนรวมในชนเรยน ขอมลตางๆ ไดรบบนทก
กจกรรมการเรยนการสอนแลวนำากลบมาวเคราะห
เพอบรรยายปรากฏการณดวยการวเคราะหเนอหา
2. การวเคราะหแผนการจดการเรยนรโดย
ผวจยไดทำาการศกษาแผนการจดการเรยนรขณะท
จดกจกรรมการเรยนการสอนในชนเรยนตามสภาพ
130 ประสาท เนองเฉลมการจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพทคาดหวง...
จรงและนสตครตองนำาแผนการจดการเรยนรมาสง
เมอสนภาคเรยน วเคราะหแผนการจดการเรยนร
ดวยการวเคราะหเนอหา
3. การสอบถามความคดเหนตอการจดการ
เรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพท
คาดหวงและสภาพทเปนจรง โดยผ วจยไดสง
แบบสอบถามความคดเหนตอการจดการเรยนการ
สอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพทคาดหวง
และสภาพทเปนจรงหลงจากปฏบตหนาทในสถาน
ศกษา แลวนำาขอมลทไดมาวเคราะหดวยคาเฉลย
และสวนเบยงเบนมาตรฐาน
4. การสอบถามความเขาใจในเนอหาผนวก
วธสอนโดยผวจยไดสงแบบสอบถามความเขาใจใน
เนอหาผนวกวธสอนของนสตครวทยาศาสตร
หลงจากปฏบตหนาทในสถานศกษาแลวนำาขอมล
ทไดมาวเคราะหดวยคาเฉลย และสวนเบยงเบน
มาตรฐาน
ผลการวจย
1. นสตครวทยาศาสตรมความคาดหวงตอ
การจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรทง
โดยรวมและรายขนการสอนอยในระดบมากทสด
แตความคดเหนตอการจดการเรยนการสอนแบบ
สบเสาะหาความรสภาพเปนจรงทงโดยรวมและราย
ขนการสอนอยในระดบมากดงแสดงในตารางท1
ตารางท 1ความคดเหนตอการจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพทคาดหวงและ
สภาพทเปนจรง
การจดการเรยนการสอน Mean SD ระดบความคดเหน
สภาพทคาดหวง
ขนท1เราความสนใจ 4.71 0.46 มากทสด
ขนท2สำารวจคนหา 4.92 0.28 มากทสด
ขนท3อธบาย 5.00 0.00 มากทสด
ขนท4ขยายความร 5.00 0.00 มากทสด
ขนท5ประเมนผล 5.00 0.00 มากทสด
เฉลยรวม 4.92 0.28 มากทสด
สภาพทเปนจรง
ขนท1เราความสนใจ 3.86 0.57 มาก
ขนท2สำารวจคนหา 4.17 0.70 มาก
ขนท3อธบาย 4.11 0.76 มาก
ขนท4ขยายความร 4.20 0.68 มาก
ขนท5ประเมนผล 4.00 0.59 มาก
เฉลยรวม 4.06 0.66 มาก
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 131 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตารางท1แสดงใหเหนวาการจดการเรยน
รแบบสบเสาะหาความรของนสตครวทยาศาสตรม
ความคาดหวงตอการจดการเรยนการสอนแบบ
สบเสาะหาความรอยในระดบมากทสดในทกขนการ
สอนแตความคดเหนตอสภาพจรงของการจดการ
เรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรอยในระดบ
มากทกขนการสอน โดยทขนเราความสนใจม
คาเฉลยนอยทสด
2. นสตครวทยาศาสตรมระดบความเขาใจ
ในเนอหาผนวกวธสอนทงโดยรวมและรายดานอย
ในระดบมากทสดดงแสดงในตารางท2
ตารางท 2ความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอนของนสตครวทยาศาสตร
ความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอน Mean SD ระดบความเขาใจ
ดานศาสตรการสอน 4.77 0.43 มากทสด
ดานบรบท 4.63 0.56 มากทสด
ดานความร 4.70 0.53 มากทสด
เฉลยรวม 4.70 0.51 มากทสด
เมอสงเกตการสอนกมความสอดคลองกบ
การสอบถามทงความคดเหนและความเขาใจใน
เนอหาผนวกวธสอนพบวา การจดการเรยนการ
สอนเนนการเขยนแผนการจดการเรยนร แบบ
สบเสาะหาความร5ขนตามทไดศกษาเทคนคและ
วธการเขยนแผนการจดการเรยนรจากการเรยน
ตามหลกสตรผานรายวชาทเปนทฤษฎเมอปฏบต
การสอนในสถานศกษากไดรบการปรบแผนและ
ปรบเปลยนวธการเขยนใหสอดคลองกบธรรมชาต
ของผเรยนและบรบทการจดการเรยนรตามทสถาน
ศกษากำาหนด โดยมครพเลยงคอยดแลและให
คำาแนะนำาตามความเหมาะสมดงบทสมภาษณ
“ผมซเรยสมากครบ เพราะผมเปนคนเปะ แต
ครพเลยงเปนคนงายๆ ครพเลยงนนการสอนตาม
แผนครบ”(กรณศกษา 1; สมภาษณเมอ 24
ธนวาคม2558)
“การจดการหองเรยนปกตใชได จดการงาย
กวาหอง Gifted แมแตครพเลยงเขาไปสอน บาง
ครงเดกยงไมสนใจเลย”(กรณศกษา2;สมภาษณ
เมอ24ธนวาคม2558)
เมอวเคราะหแผนการจดการเรยนรพบวา
การเขยนจดประสงคการเรยนรในแผนยงไมชดเจน
การเขยนสาระสำาคญยงไมกระชบการจดกจกรรม
การเรยนรคอนขางจำากดการสรางเครองมอวดและ
ประเมนผลไมชดเจนตามหลกการประเมนการเรยน
รและไมสอดคลองเชงสภาพจรงกบการจดการเรยน
การสอน แมวานสตครมความแมนยำาในเนอหา
สาระแตยงขาดความมนใจในการสอน และยงม
ความกงวลเกยวกบการจดการเรยนการสอน ซง
การร ทฤษฎทางการศกษาและความแมนยำาใน
เนอหาสาระกอาจจะชวยไดแตในเชงปฏบตนนผล
การศกษาสะทอนใหเหนวามปญหาดานการนำา
เนอหาผนวกวธสอนไปปรบใชในการจดการเรยน
การสอนดงบทสมภาษณ
“ทเรยนคณะวทยาศาสตร 4 ป เพอสราง
concept ใหตวเองเขาใจ แตไมสามารถสอนใหเรา
ถายทอดใหคนอนเขาใจได” (กรณศกษา 1;
สมภาษณเมอ24ธนวาคม2558)
“กลวสอนไมทนมากเลยคะ กจกรรมเยอะ
มาก กงวลเกยวกบการสอน” (กรณศกษา 2;
สมภาษณเมอ24ธนวาคม2558)
“หนยงเปนกงวลคะ เดกบางคนเขากเรยน
พเศษมาจากขางนอกแล ว” (กรณศกษา 3;
สมภาษณเมอ24ธนวาคม2558)
132 ประสาท เนองเฉลมการจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพทคาดหวง...
สรปและอภปรายผล
1. นสตครวทยาศาสตรมความคาดหวงตอ
การจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรทง
โดยรวมและรายขนการสอนอยในระดบมากทสด
แตความคดเหนตอการจดการเรยนการสอนแบบ
สบเสาะหาความรสภาพเปนจรงทงโดยรวมและ
รายขนการสอนอยในระดบมาก ทเปนเชนนอาจ
เนองมาจากกระบวนการบมเพาะทางการศกษา
ตองการใหผเรยนรจกการตงเปาหมายซงจะทำาให
ผเรยนคดหาแนวทางเพอนำาไปสการปฏบตทบรรล
เปาหมายไดเปนไปตามธรรมชาตของการเรยนการ
สอนวทยาศาสตรทเนนการสบเสาะหาความรโดย
อาศยปรชญาการศกษากลมConstructivismทงน
มความเชอเปนพนฐานวาผ เรยนสามารถสราง
ความร ไดดวยตนเอง เมอครจดสถานการณท
กระต นให ผ เรยนเกดความสนใจตามวยและ
ธรรมชาต(วณาประชากลและประสาทเนองเฉลม.
2559) ความคาดหวงจงเปนแรงผลกดนใหนำาการ
จดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน ตาม
ทฤษฎมาปรบใชใหสอดรบเนอและกจกรรมการ
เ รยนการสอน เน อ งจาก เป นว ธ ก ารท น ก
วทยาศาสตรนำามาใชคนควาและหาความรตางๆ
การตงความคาดหวงไวสงเปนสงดเมอมการ
วางแผนกอนทำาสงใด และเมอไดลงมอกระทำาอาจ
ไมเปนตามทพงประสงคการจดการเรยนการสอน
กเชนกนอาจพบอปสรรค ปญหา และความกงวล
เกยวกบสภาพทเปนจรง ความคาดหวงตอการ
จดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรทงโดย
รวมและรายขนการสอนอยในระดบมากทสด แต
ความคดเหนตอการจดการเรยนการสอนแบบสบ
เสาะหาความรสภาพเปนจรงทงโดยรวมและรายขน
การสอนอยในระดบมาก ซงเปนสงทยอมรบได
วาการเรยนการสอนวทยาศาสตรแบบสบเสาะ
หาความรเหมาะกบหองเรยนวทยาศาสตรหากแต
สภาพการจดการชนเรยนนนอาจไมเปนไปตามท
ตงเปาหมาย อยางไรกตามผลของความคดเหน
เปนเชนนกยอมสงผลดในดานการพฒนาตนเอง
ยอมรบสภาพและมงมนใหการจดการเรยนการสอน
บรรลหรอใกลเคยงกบความคาดหวงตามทประสงค
ผลของการพฒนาจะทำาใหเกดการปฏรปตนเอง
จนนำาไปสความเปนครมออาชพในทสด
2. นสตครวทยาศาสตรมระดบความเขาใจ
ในเนอหาผนวกวธสอนทงโดยรวมและรายดานอย
ในระดบมากทสด ทงน เนองจากการจดการเรยน
การสอนเนนการเขยนแผนการจดการเรยนรแบบ
สบเสาะหาความร5ขนตามทไดศกษาทางทฤษฎ
มากอนหนานโดยมครพเลยงคอยดแลและใหคำา
แนะนำาในการปฏบตการสอนในสถานศกษา การม
ระบบพเลยงคอยชวยเหลอแนะนำาอยางใกลชด
ทำาใหเกดการแลกเปลยนเรยนรทงความคดทกษะ
และประสบการณทจำาเปน(Buaraphan.2007)เมอ
สงเกตการเรยนการสอนในชนเรยนของนสตครม
ความแมนยำาในเนอหาสาระทงนอาจเนองมาจาก
การเรยนรายวชาทางวทยาศาสตรไดรบถายทอด
และบมเพาะผานรายวชาทลงทะเบยนในระดบ
ปรญญาตรตามสาขาวชาทถนดแตการเรยนรแบบ
แยกยอยและลงลกในรายละเอยดจะทำาใหนสตคร
ขาดการมองแบบเชอมโยงและบรณาการสการ
จดการเรยนการสอนไดคอนขางยาก จนบางครง
อาจละเลยธรรมชาตของวทยาศาสตร (พฤฒพร
ลลตานรกษ และ ชาตร ฝายคำาตา. 2554) ทำาให
ขาดความมนใจในการสอนแตไมใชในเนอหาทสอน
เสยทเดยวหากแตเปนการนำาจตวทยาในชนเรยน
และศาสตรการสอนในทางทฤษฎทไดรบการพฒนา
ภายในชวงระยะเวลาเพยง1ปการศกษามาปรบ
ใชยงไมสมบรณนก
เมอวเคราะหแผนการจดการเรยนรพบวา
การเขยนจดประสงคการเรยนรในแผนยงไมชดเจน
การเขยนสาระสำาคญยงไมกระชบการจดกจกรรม
การเรยนรคอนขางจำากดการสรางเครองมอวดและ
ประเมนผลไมชดเจนตามหลกการประเมนการเรยน
รและไมสอดคลองเชงสภาพจรงกบการจดการเรยน
การสอนทเปนเชนนอาจเนองมาจากการเรยนใน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 133 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ระดบปรญญาตรทำาใหนสตครมความแมนยำาและ
มนใจในเนอหาทสอนหากแตขาดทกษะในทางการ
ศกษา เนองดวยระยะเวลาเรยนในภาคทฤษฎท
คอนขางจำากดและการเรงรดเขยนแผนการจดการ
เรยนรและนำาวธการสภาคปฏบตในสถานศกษา
ตามระยะเวลาทหลกสตรกำาหนด สงผลใหนสตคร
เกดความกงวลตอการฝกประสบการณวชาชพคร
ดงงานวจยของกมลวรรณคลายวงษ(2554)ทได
ศกษาผลของโปรแกรมการสอนแบบสบเสาะ
หาความรผานกระบวนการเรยนรทเหมาะสมกบ
เนอหาและการออกแบบการเรยนร ทเนนความ
เขาใจของนสตวชาชพครชววทยาจำานวน11คน
ซงพบวา นสตครมความรในการวางแผนการสอน
ปฏบตการคอนขางนอย สวนใหญเนนดานเนอหา
สาระ เป นหล ก ขาดการบ รณาการท กษะ
กระบวนการผเรยนมสวนรวมกบการเรยนการสอน
ระดบตำาเนนการบรรยายตามสภาพแตเมอไดรบ
การพฒนาตนเองตามโปรแกรมการพฒนาแลวเกด
การเปลยนแปลงทงความร และทกษะทมตอการ
สอนแบบสบเสาะหาความรแตงานวจยนกลบไมได
ศกษาความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอนของนสต
คร ซงมความสำาคญตอความคด ความเชอ และ
แสดงออกเปนพฤตกรรมการสอนวทยาศาสตร
โดยทการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรนน
เปนทงการพฒนาความคดและการทกษะการเรยน
การสอนทจำาเปนตอผสอนและผเรยน (ประสาท
เนองเฉลม. 2558ก) สงเหลานอาจตองทำางาน
ประสานประโยชนรวมกนระหวางมหาวทยาลยและ
สถานศกษาในการเสรมภาคทฤษฎอยางเขมขน
และฝกปฏบตการเรยนการสอนอยางเขมแขงหาก
นสตครเกดความคลาดเคลอนในเรองการเขยน
แผนการจดการเรยนรและการจดการเรยนรเนอหา
ผนวกวธสอนกจะสงผลตอคณภาพครวทยาศาสตร
ในอนาคต(Tamir.1988)
ขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช
1. การวเคราะหแผนการจดการเรยนรรวม
กบการสงเกตกจกรรมการเรยนการสอนจะชวย
สะท อนความ เข า ใ จ ในการจ ดการ เ ร ยนร
วทยาศาสตรแบบสบเสาะหาความร แตนสตครยง
ขาดความเขาใจในการนำาแผนการจดการเรยนรไป
สการปฏบตไดจรง เชน การเขยนแผนการจดการ
เรยนรทไมสอดคลองกนการสรางเครองมอประเมน
การเรยนร การนำาเทคนคและนวตกรรมการเรยน
การสอนสหองเรยน การปรบใชจตวทยาการเรยน
การสอนดงนนควรเพมเตมทกษะทจำาเปนดงกลาว
ผานรายวชาเรยนและใหฝกปฏบตมากขนกอนฝก
ปฏบตการเรยนการสอนในสถานศกษา
2. การลงทะเบยนเรยนรายวชาตางๆ ใน
มหาวทยาลยมกมงเนนทฤษฎเปนสวนใหญดงนน
ควรมการกำาหนดกจกรรมระหวางเรยนใหนสตคร
ได ไปสงเกตการสอนและทดลองสอนบางใน
โรงเรยนทนสตจะไปปฏบตการสอนจรง เพอจะ
สมผสปญหาวางแผนแกไขปญหาและหาแนวทาง
การปฏบตงานในสถานศกษาลวงหนา
ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป
1. ควรมการศกษาความสมพนธระหวาง
ความคดเหนตอการจดการเรยนการสอนแบบสบ
เสาะหาความรกบเจตคตตอการเรยนวทยาศาสตร
ของผเรยน
2. ควรมการศกษาและพฒนารปแบบ
ความเขาใจในเนอหาผนวกวธสอนของนสตคร
วทยาศาสตร
134 ประสาท เนองเฉลมการจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรตามสภาพทคาดหวง...
เอกสารอางอง
กมลวรรณคลายวงษ. (2554).การพฒนาโปรแกรมการสอนแบบสบเสาะหาความรผานกระบวนการเรยนร
ทเหมาะสมกบเนอหาและการออกแบบการเรยนรทเนนความเขาใจ: การพฒนาวชาชพสำาหรบ
นสตวชาชพครชววทยา.ปรญญานพนธกศ.ด.(วทยาศาสตรศกษา).กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลย
มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.
ชาตรฝายคำาตา.(2555).ความรในเนอหาผนวกวธสอนเพอสอนครวทยาศาสตร:ประเดนปจจบนทครของ
ครวทยาศาสตรควรทราบ.วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน.
23(2):1-19.
ประสาท เนองเฉลม. (2558ก).การเรยนรวทยาศาสตรในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: สำานกพมพแหง
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ประสาท เนองเฉลม. (2558ข). จดมงหมายของการเรยนการสอนวทยาศาสตรในศตวรรษท21.วารสาร
ศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม.9(4):7-14.
พฤฒพร ลลตานรกษ และ ชาตร ฝายคำาตา. (2554). ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตรของ
นกศกษาฝกประสบการณวชาชพในโครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถพเศษทาง
วทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค.). วารสารสงขลานครนทร ฉบบสงคมศาสตรและ
มนษยศาสตร.17(5):223-254.
วจารณพานช.(2555).วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21.กรงเทพฯ:มลนธสดศร-สฤษดวงศ.
วณาประชากลและประสาทเนองเฉลม.(2559).รปแบบการเรยนการสอน.พมพครงท3.ขอนแกน:
คลงนานาวทยา.
ศศเทพปตพรเทพนทร. (2558).การจดการเรยนรวทยาศาสตรกบสงคมแหงศตวรรษท 21. กรงเทพฯ:
เนวาเอดดเคชน.
Buaraphan,K.(2007).Relationshipsbetweenfourth-yearpreservicephysicsteachers’conceptions
of teachingand learningphysicsand their classroompracticesduringstudent teach-
ing.Songklanakarin Journal of Social Science and Humanities.13(4):595-620.
Magnusson,S.,Krajcik,J.andBorko,H.(1999).Nature,sourcesanddevelopmentofpedagogical
contentknowledgeforscienceteaching.InGess-Newsome,J.andLederman,N.G.(eds).
Examining pedagogical content knowledge: the construct and its implication for science
education.Boston:Kluwer.
Shulman, L.S. (1986). Those who understand: knowledge growth in teaching.Educational
Researcher.15(2):4-14.
Shulman, L.S. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform.Harvard
Educational Review.4(2):1-22.
Tamir,P.(1988).Subjectmatterandrelatedpedagogicalcontentknowledgeinteachereducation.
Teaching and Teacher Education.4(2):99-110.
ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท�างานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการ
วชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
Factors Affecting Teamwork Behavior of Suranaree University of
Technology’s Staff
ปลมจตรบญพง1
PluemjitBoonpueng1
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงาน
สายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร กลมตวอยางเปนพนกงานสาย
ปฏบตการวชาชพและบรหารทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารจำานวน267คนเครองมอทใชในการ
รวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามชนดตอบเองในการเกบรวบรวมขอมลและไดรบตอบกลบจำานวน267ชด
คดเปนรอยละ100สถตทใชในการวเคราะหขอมลโดยการหาคารอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน
และวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน ผลการวจยพบวา 1) พฤตกรรมการทำางานเปนทมของ
พนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารภาพรวมอยในระดบมาก
( = 2.98 ,S.D. = .36) 2)ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการ
วชาชพและบรหารทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารไดแก โครงสรางของทมพฤตกรรมของหวหนา
ทมกระบวนการทำางานเปนทมและการสนบสนนทางสงคมอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.05โดยภาพ
รวมสามารถเขยนเปนรปสมการวเคราะหการถดถอยไดดงน
(Ytot=35.843+.382(โครงสรางของทม)–.377(พฤตกรรมของหวหนาทม)+.618(กระบวนการ
ทำางานเปนทม)+.582(การสนบสนนทางสงคม))
ค�าส�าคญ: การทำางานเปนทม,มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
Abstract
The purpose of this researchwas to study factors affecting the behavior of teamwork
performances of supporting staff at Suranaree University of Technology. The samples were
collectedfrom267supportingstaffofSuranareeUniversityofTechnology.Thetoolsforcollecting
datawerequestionnairesand267questionnaires,andtherewasa100%responserate..Data
wereanalyzedbyusingpercentage,mean,standarddeviation,andstepwisemultipleregression
1 พนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป,สำานกวชาวทยาศาสตรมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารโทร.044-2246331 Staff,InstituteofScience,SuranareeUniversityofTechnology.Tel.044-224633
136 ปลมจตร บญพงปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท�างานเปนทมของพนกงาน...
analysis.The resultsshowed that1)Teamworkbehaviorof thesupportingstaff inSuranaree
UniversityofTechnologyhadahighoveralllevel( =2.98,SD=.36)and2)Factorsaffecting
teamwork behavior of the supporting staff in Suranaree University of Technology, were the
teamworkstructure,thebehavioroftheteamcaptain,theteamworkprocess,andsocialsupport
withthelevelofstatisticalsignificanceat.05.Theequationcanbewrittenasregressionanalysis
asfollows.
(Ytot=35.843+.382(a)–.377(b)+.618(c)+.582(f))
Keywords : Teamwork,SuranareeUniversityofTechnology
บทน�า
การเปลยนแปลงทเกดขนในปจจบนทำาให
หนวยงานองคกรตางๆ ทงภาครฐและเอกชนตาง
กตระหนกถงการปรบเปลยนกระบวนการทำางานให
แขงแกรงขน ความซบซอนและความหลากหลาย
ของงาน ทำาใหหนวยงานจะตองรจกการจดแบง
งานมอบอำานาจและกระจายความรบผดชอบเพอ
ใหการทำางานมประสทธภาพและประสทธผล
(สรสวด ราชกลชย, 2546: 2)การทหนวยงานจะ
ดำาเนนภารกจให บรรลเป าหมายได อย างม
ประสทธภาพนนหนวยงานจำาเปนตองมบคลากรท
มคณภาพในปรมาณทเหมาะสมกบงานดงนนการ
พฒนาบคลากรใหมศกยภาพและคณภาพดาน
วชาการและวชาชพเปนปจจยทสำาคญมากทสดใน
การทำางาน เพราะบคลากรเปนหวใจของความ
สำาเรจของงานหนวยงานจงตองเรยนรทจะพฒนา
บคลากรของตนเองใหพรอมสำาหรบการทำางานเปน
ทมโดยการแลกเปลยนประสบการณและการเรยน
รซงกนและกน(ธระเดชรวมงคล,2555:1)เพอให
บคลากรในหนวยงานมสวนรวมในการทำางานถอ
เปนเรองสำาคญและเปนเอกลกษณของทมงาน
มหาวทยาลย เทคโนโลยส รนาร เป น
มหาวทยาล ย ในกำ ากบของร ฐแห งแรกของ
ประเทศไทย เปนมหาวทยาลยเฉพาะทางดาน
วทยาศาสตรและเทคโนโลย มพนกงานจำานวน
1,173 คนมการแบงระดบชนของการทำางาน เชน
บรหารวชาการ วชาการปฏบตการ ลกจางประจำา
โดยมโครงสรางการจดองคกรและระบบทยดหลก
การกระจายอำานาจ ทมลกษณะของการปกครอง
ตนเองโดยใหการตดสนใจวนจฉยสงการสนสดใน
ระดบสภามหาวทยาลยซงเปนองคกรบรหารสงสด
ของมหาวทยาลยทงนเพอใหมความคลองตวและ
มประสทธภาพในการดำาเนนงานสง มหาวทยาลย
ประกอบดวยองคกรสำาคญจำานวน2องคกรไดแก
1) สภามหาวทยาลย เปนองคกรสงสดทำาหนาท
ควบคมดแลกจการทวไป โดยเฉพาะดานนโยบาย
และแผนงบประมาณการเงนและทรพยสนการแบง
สวนงาน การออกระเบยบขอบงคบเกยวกบการ
บรหารงานบคคล การแตงตงผบรหารระดบสงและ
การอนมตปรญญา2)สภาวชาการเปนองคกรรอง
ลงมาจากสภามหาวทยาลย ทำาหนาทควบคมดแล
กจการทางวชาการอนไดแกการสอนการวจยและ
บรการทางวชาการโดยเฉพาะการกำากบดแลดาน
มาตรฐานและคณภาพทางวชาการของมหาวทยาลย
และมหาวทยาลยเทคโนโลย สรนารมภารกจหลกท
สำาคญ6ดานคองานบรหารและธรการงานสอน
งานวจยและพฒนา งานบรการวชาการ งานปรบ
แปลงถายทอดและพฒนาเทคโนโลยและงานทำาน
บำารงศลปะและวฒนธรรม การจดองคกรของ
มหาวทยาลยจงองตามลกษณะงานทง 6ประการ
ดงน1)สำานกงานอธการบด2)สำานกวชา3)ศนย
4)สถาบน5)หนวยวสาหกจ6)โครงการ/อนๆ โดย
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร มระบบการบรหาร
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 137 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
แบบ “รวมบรการ ประสานภารกจ” เปนแนวคดใน
การมงใชทรพยากรทกประเภทและความชำานาญ
การรวมกน ซงกำาหนดใหหนวยงานทมภารกจ
เหมอนกนมเพยงหนวยงานเดยวใหบรการแบบรวม
ศนยเพอลดขนตอนการทำางานหรอลดระยะเวลาใน
การทำางาน ดงนน การทำางานเปนทมจงเปนสวน
สำาคญในการทจะหลอหลอมใหพนกงานมสวนรวม
ในการทำางานอยางมระบบและประสานสมพนธกน
เพอใหงานบรรลเปาหมายทวางไวและตองรกษาไว
ใหยงยนตลอดไป เพอเตรยมความพรอมสำาหรบ
ปญหาและอปสรรคทรออยขางหนา
การทำางานเปนทมมความสำาคญอยางมาก
ในระบบบรหารแบบ“รวมบรการประสานภารกจ”
และในฐานะทผวจยเปนพนกงานสายปฏบตการ
วชาชพและบรหารทวไปไดเลงเหนความสำาคญใน
การปฏบตงาน รวมถงการมสวนในการเสรมสราง
ประสทธภาพในการทำางานเปนทม จงสนใจทจะ
ศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการทำางานเปน
ทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหาร
ทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารเพอนำาผลท
ไดจากการศกษาครงนไปเปนแนวทางในการ
พฒนาการทำางานเปนทมของพนกงานและปรบปรง
การดำาเนนงานใหกบองคกรบรรลเปาหมายใหม
ประสทธภาพมากยงขนตอไป
วตถประสงคของการวจย
เพอศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพ
และบรหารทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
ขอบเขตของการวจย
การวจยครงนมขอบเขตของการวจยดงน
1. ประชากร
ประชากรทศกษาครงนเปนพนกงานสาย
ปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป ในทนรวมถง
ลกจางประจำา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
จำานวน797คน(ขอมลณวนท 1มกราคม2557,
ทมา: สวนการเจาหนาท) ซงผวจยเกบขอมลชวง
เดอนกมภาพนธ-พฤษภาคม2558
2.กลมตวอยาง
กลมตวอยางในการวจยเลอกโดยวธการสม
แบบแบงชนจำานวน267คนซงไดจากการคำานวณ
หาขนาดของกลมตวอยางจากสตรของยามาเน
(สมบรณตนยะ2550:99)ดงน
เมอ n = ขนาดของกลมตวอยาง
N = จำานวนประชากร
e = ความคลาดเคลอนทยอมรบได
กำาหนดใหมคาเทากบ.05
ประชากรและกลมตวอยางสามารถสรปได
ดงตารางท1
ตารางท 1จำานวนประชากรและกลมตวอยาง
หนวยงาน ประชากร กลม
ตวอยาง
สภามหาวทยาลย 10 3
สำานกงานอธการบด 341 114
สำานกวชา 94 32
ศนย/สถาบน 315 106
หนวยวสาหกจ 37 12
รวม 797 267
3. ตวแปรทศกษา
ขอบเขตของปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมเปนการศกษาปจจยตางๆทสงผล
138 ปลมจตร บญพงปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท�างานเปนทมของพนกงาน...
ตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมในทนศกษาใน6
ปจจยประกอบดวยโครงสรางของทมพฤตกรรม
ของหวหนาทม กระบวนการทำางานเป นทม
บรรยากาศในองคกรการมสวนรวมในงานและการ
สนบสนนทางสงคม
กรอบแนวคดการวจย
การศกษาวจยครงน เพอศกษาปจจยทสง
ผลตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงาน
สายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไปมหาวทยา
ลยเทคโนโลยสรนาร ซงจากการทบทวนเอกสาร
แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของพบวา ม
ปจจยหลายประการทเกยวของกบการทำางานเปน
ทมของหนวยงานตางๆ โดยทวไป ตวอยางเชน
วราภรณ ตระกลสฤษด (2549) ไดกลาวถงความ
สำาคญของการทำางานเปนทมไววาเปนความสำาคญ
ของการรวมตวเพอทำางานเปนทมดวยกนนนเปน
เพราะความเชอทวามนษยแตละคนมความรความ
สามารถแตกตางกน อกทงความรความสามารถ
และศกยภาพในตวบคคลมขอบเขตทจำากด จงจำา
ตองมารวมกลมกน เพอนำาจดดจดเดนความรและ
ความสามารถทแตกตางกน ในสวนทดทสดของ
แตละคนมารวมกนทำางาน ใหบรรลตามเปาหมาย
ของทมและธระเดชรวมงคล(2556)ไดสรปไววา
ปจจยสำาคญทมผลกระทบตอการทำางานเปนทม
ประกอบดวยงานหรอลกษณะความยากงายความ
เสยงความซบซอนของงานทรพยากรทใชในการ
ทำางาน รวมทงงบประมาณทใชในการทำางาน
กระบวนการหรอวธการปฏบตงานของทม ขนาด
และองคประกอบของทมงาน และรางวล สง
ตอบแทนหรอขวญกำาลงใจในการทำางาน
จากการทบทวนเอกสารยงพบวามผสนใจ
ศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอการทำางานเปนทมไว
อยางหลากหลายอาทกรกนกบญชจรส (2552)
ไดศกษาปจจยทมความสมพนธตอการทำางานเปน
ทมของพฒนากรในพนทความรบผดชอบของศนย
ศกษาและพฒนาชมชน จงหวดเพชรบร พบวา
ปจจยทมความสมพนธตอการทำางานเปนทมของ
พฒนากรในพนทความรบผดชอบของศนยและ
พฒนาชมชนจงหวดเพชรบรไดแกการคดเชงบวก
การรวมทมการจดการความรสภาพแวดลอมและ
บรรยากาศในการทำางาน ความสมดลของชวตกบ
การทำางาน โครงสรางของทม และการกำาหนด
ภารกจของหนวยงานและกลยทธในการบรหารงาน
และศรมณเทพแกว(2552)ไดศกษาปจจยทสงผล
ตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงานระดบ
ปฏบตการในบรษทเอกชนแหงหนงพบวาสมาชก
ในทมงานทงหวหนางานและพนกงานในระดบ
ตางๆ มพฤตกรรมการทำางานเปนทมในระดบท
แตกตางกนการปฏบตงานมการสนบสนนทางสงคม
จากฝายตางๆทสงผลตอพฤตกรรมการทำางานเปน
ทมในระดบทแตกตางกน โดยตวแปรทสามารถ
ทำานายพฤตกรรมการทำางานเปนทมโดยรวมของ
พนกงานระดบปฏบตการไดแกการสนบสนนทาง
สงคมจากหวหนาทมดานอารมณการสนบสนนทาง
สงคมจากหวหนาทมดานวตถ การสนบสนนทาง
สงคมจากหวหนาทมดานขาวสาร การสนบสนน
ทางสงคมจากเพอนรวมทมดานอารมณ การ
สนบสนนทางสงคมจากเพอนรวมทมดานวตถการ
สนบสนนทางสงคมจากครอบครวดานอารมณการ
สนบสนนทางสงคมจากครอบครวดานขอมล
ขาวสารพฤตกรรมของหวหนาทมและอายงานใน
ตำาแหนงปจจบน ซงรวมกนทำานายพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมไดถงรอยละ 91.70 นอกจากการ
ศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอการทำางานเปนทม
แลวกาญจนามงคละคร(2552)ยงไดศกษาเกยว
กบองคประกอบของการทำางานเปนทมทสงผลตอ
ประสทธผลของโรงเรยนสงกดเทศบาลเมอง
นครพนม พบวา สงทสงผลตอประสทธผลการ
ทำางานเปนทมของโรงเรยนสงกดเทศบาลเมอง
นครพนม ไดแก โครงสรางของทม ผ นำาทม
กระบวนการทำางานเปนทม สมาชกของทม และ
องคประกอบการทำางานเปนทม
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 139 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
จากขอมลดงกลาวจะเหนไดวา มปจจย
หลายประการทสงผลตอการทำางานเปนทมใน
หนวยงานตางๆ ซงปจจยท เ กยวของอาจจะ
แตกตางกนออกไปในการวจยครงนผวจยไดพจารณา
ถงปจจยทสอดคลองกบลกษณะขององคกรใน
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารซงเปนหนวยงานท
มลกษณะเฉพาะ มวฒนธรรมองคกรและขนตอน
การปฏบตงานการใหบรการทางการศกษาท
แตกตางจากองคกรการศกษาอนๆนนคอมระบบ
การบรหารแบบ“รวมบรการประสานภารกจ”จาก
แนวคดดงกลาวทำาใหประสทธภาพของการทำางาน
เปนทมมความสำาคญมากตอความสำาเรจของการ
ทำางานทงนเมอวเคราะหจากความหมายของการ
ทำางานเปนทม ผวจยสรปไดวา เปนลกษณะการ
ทำางานของพนกงานในมหาวทยาลยเทคโนโลย
สรนาร โดยยดหลกการทำางานใหสมาชกในทมม
สวนรวมในการทำางานอยางมระบบและประสาน
สมพนธทดตอกน เพอใหการปฏบตงานททำารวม
กนบรรลเปาหมายทวางไวอยางมประสทธภาพ
ประกอบกบการพจารณาถงลกษณะของทมทจะ
ประสบความสำาเรจในการทำางานซงธระเดช
รวมงคล(2556)ไดกลาวไววาลกษณะของทมทม
ประสทธภาพจะตองประกอบดวยเปาหมายชดเจน
มทกษะสมพนธกน สมาชกไวใจซงกนและกน
มความม งมนในสงเดยวกน มการสอสารท ด
มทกษะการเจรจา หวหนาทมมภาวะผนำาทเหมาะ
สมมงเนนการมสวนรวม และการรบฟง มการโต
แยงอยางสภาพ การตดสนใจเปนเอกฉนท มการ
กำาหนดบทบาทและมอบหมายงานชดเจน มการ
ประเมนตนเองอยางตอเนอง และมการสนบสนน
จากภายในและภายนอกผวจยจงสรปไดวาปจจย
ทส งผลตอพฤตกรรมการทำางานเปนทม นน
ประกอบดวย โครงสรางของทม พฤตกรรมของ
หวหนาทมกระบวนการทำางานเปนทมบรรยากาศ
ในองคกร การมสวนรวมในงาน รวมถงการ
สนบสนนทางสงคม เมอนำาปจจยแตละดานมา
พจารณาแลวสามารถสรปเปนกรอบแนวคดการ
วจยไดดงแผนภาพตอไปน
ตวแปรอสระ ตวแปรตาม
ปจจยทสงผลตอพฤตกรรม
การท�างานเปนทม
-โครงสรางของทม
-พฤตกรรมของหวหนาทม
-กระบวนการทำางานเปนทม
-บรรยากาศในองคกร
-การมสวนรวมในงาน
-การสนบสนนทางสงคม
พฤตกรรมการท�างานเปน
ทม
-พฤตกรรมดานการสงเสรม
การทำางาน
- พฤตกรรมดานการรกษา
ความสมพนธ
วธด�าเนนการวจย
การวจยครงนเปนการวจยเชงบรรยายโดย
เครองมอท ใช ในการเกบรวบรวมขอมลเป น
แบบสอบถามเรองปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพ
และบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
โดยแบงออกเปน3ตอนดงน
ตอนท 1 เปนคำาถามเกยวกบขอมลของ
ผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ ระดบการศกษา
ระยะเวลาทปฏบตงานในมหาวทยาลยเทคโนโลย
สรนารหนวยงานทสงกดและประเภทพนกงาน
ตอนท 2เปนคำาถามเกยวกบปจจยทสงผล
พฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงานสาย
ปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลย
เทคโนโลยสรนาร ได แก โครงสร างของทม
พฤตกรรมของหวหนาทมกระบวนการทำางานเปน
ทมบรรยากาศในองคกรการมสวนรวมในงานและ
การสนบสนนทางสงคม
ตอนท 3เปนคำาถามเกยวกบพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพ
และบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
ประกอบดวย พฤตกรรมดานการสงเสรมการ
ทำางานและพฤตกรรมดานการรกษาความสมพนธ
แบบสอบถามในตอนท2และ3มลกษณะ
ของคำาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5
ระดบซงมระดบความจรงในแตละขอคำาถามดงน
140 ปลมจตร บญพงปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท�างานเปนทมของพนกงาน...
คำาตอบ ขอคำาถาม+ขอคำาถาม–
ไมจรงเลย 0คะแนน 4คะแนน
จรงนอย 1คะแนน 3คะแนน
ไมแนใจ 2คะแนน 2คะแนน
จรงมาก 3คะแนน 1คะแนน
จรงมากทสด 4คะแนน 0คะแนน
การแปลผลคะแนนของแบบสอบถามในตอน
ท2และ3ผวจยไดแบงเกณฑการแปลผลคะแนน
โดยคำานวณจากความกวางของอนตรภาคชน(ชศร
วงศรตนะ2550:29)ดงน
ความกวางของอนตราภาคชน =4–0
5
=.80
นนหมายถงจะมความกวางของอนตรภาค
ชนเทากบ.80และไดใหความหมายเปนดงน
.00–.80คะแนนหมายถงนอยทสด
.81–1.60คะแนนหมายถงนอย
1.61–2.40คะแนนหมายถงปานกลาง
2.41–3.20คะแนนหมายถงมาก
3.21–4.00คะแนนหมายถงมากทสด
แบบสอบถามไดผ านการพจารณาจาก
ผ เชยวชาญทมความร ความสามารถในดานท
เกยวกบหวขอการวจยจำานวน3ทานเพอตรวจสอบ
ความเหมาะสมทงดานเนอหาและภาษาทใช โดย
หาคาดชนความสอดคลองระหวางขอคำาถามกบ
วตถประสงคซงไดคาความสอดคลองตงแต.67ถง
1.00 และนำาแบบสอบถามทปรบปรงจากผ
เชยวชาญไปทดลองใชกบพนกงานจำานวน30 ราย
เพอหาความเชอมนของแบบสอบถาม เฉพาะใน
สวนทเปนแบบมาตราสวนประมาณคาซงเปนการ
วดความสอดคลองภายใน โดยจะพจารณาวาขอ
คำาถามทงหมดในเครองมอนนวดในเรองเดยวกน
หรอไมดวยวธหาคาสมประสทธอลฟาของครอนบค
(บญชมศรสะอาด2538:174)ทงนผลทไดจาก
การทดสอบแบบสอบถามตองมคาสมประสทธ
แอลฟาของครอนบคไมตำากวา .70ซงไดคาความ
เชอมนของแบบสอบถามดงตารางท2 และ3
ตารางท 2คาความเชอมนของปจจยทสงผลตอ
พฤตกรรมการทำางานเปนทม
แบบสอบถาม คาความชอมน
โครงสรางของทม
พฤตกรรมของหวหนาทม
กระบวนการทำางานเปนทม
บรรยากาศในองคกร
การมสวนรวมในงาน
การสนบสนนทางสงคม
.809
.939
.923
.850
.892
.908
ตารางท 3คาความเชอมนของพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทม
แบบสอบถาม คาความชอ
มน
พฤตกรรมดานการสงเสรมการ
ทำางาน
พฤตกรรมดานการรกษาความ
สมพนธ
.887
.853
การเกบรวบรวมขอมล ผวจยดำาเนนการ
เกบรวบรวมขอมลดงน
1. ทำาหนงสอถงหนวยงานตาง ๆ เพอขอ
ความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล
2. นำาแบบสอบถามไปเกบรวบรวมขอมล
โดยผวจยแจกแบบสอบถามใหกบพนกงานสาย
ปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลย
เทคโนโลยสรนารจำานวน267คนจำานวน2รอบ
รอบท1ไดแบบสอบถามคน236ฉบบรอบท2ได
แบบสอบถามคน31ฉบบรวมเปน267ฉบบคด
เปน 100% ของแบบสอบถามทงหมด จากนนนำา
แบบสอบถามมาใหคะแนนตามเกณฑทกำาหนดไว
3. นำาขอมลมาลงรหสแลวนำาไปวเคราะห
ดวยวธการทางสถตตอไป
การวเคราะหขอมลในการศกษาครงนใช
สถตทเกยวของเพอวเคราะหขอมลดงน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 141 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
1. ขอมลลกษณะสวนบคคล วเคราะหโดย
การหาคารอยละ
2. ตวแปรอสระของพนกงานสายปฏบตการ
วชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลย
สรนาร วเคราะหโดยใชคาเฉลยและสวนเบยงเบน
มาตรฐาน
3. พฤตกรรมการทำางานเป นทมของ
พนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร วเคราะหโดยใช
คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน
4. วเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธแบบ
เพยรสนระหวางตวแปรอสระและตวแปรตาม
การนำาคาสมประสทธสหสมพนธทคำานวณไดมา
ตรวจสอบในรปของความสมพนธ
5. วเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน
เพอหาตวพยากรณรวมในการทำานายพฤตกรรม
การทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการ
วชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลย
สรนาร
ผลการวจย
จากผลวเคราะหขอมลสามารถสรปผลได
ดงน
1. ขอมลลกษณะสวนบคคลของพนกงาน
ส ายป ฏบ ต ก า ร ว ช า ช พ แล ะบ ร ห า รท ว ไ ป
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร สามารถอธบายได
วาเปนกลมตวอยางในการศกษาจำานวน267คน
ไดดงนพนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหาร
ทวไปเปนเพศชายจำานวน78คนคดเปนรอยละ
29.21เปนเพศหญงจำานวน189คนคดเปนรอยละ
70.79( =1.71,S.D.=.46)สวนใหญมระดบ
การศกษาปรญญาตรจำานวน177คนคดเปนรอยละ
66.29 ( = 2.41 , S.D. = 2.26) มระยะเวลาท
ปฏบตงานในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารเฉลย
14 ป ( = 13.90, S.D. = 7.12) พนกงาน
สวนใหญสงกดสำานกงานอธการบดจำานวน114คน
คดเปนรอยละ42.70 ( =2.96 ,S.D.=1.02)
และเปนพนกงานสายปฏบตงานวชาชพและบรหาร
ทวไป237คนคดเปนรอยละ88.76( =1.89,
S.D.=.32)
2. การวเคราะหตวแปรอสระทมความ
สมพนธต อพฤตกรรมการทำางานเปนทมของ
พนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โดยมรายละเอยด
ดงตารางท4
ตารางท 4ค าเฉลย ส วนเบยงเบนมาตรฐาน
ตวแปรอสระของพนกงานสายปฏบต
ก า ร ว ช า ช พ แ ล ะ บ ร ห า ร ท ว ไ ป
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โดย
ภาพรวม
ตวแปรอสระ S.D. ระดบ
โครงสรางของทม 2.80 .29 มาก
พฤตกรรมของหวหนาทม 2.79 .12 มาก
กระบวนการทำางานเปนทม 2.92 .16 มาก
บรรยากาศในองคกร 2.81 .16 มาก
การมสวนรวมในงาน 2.71 .02 มาก
การสนบสนนทางสงคม 2.90 .27 มาก
รวม 2.82 .17 มาก
จากตารางท 4 พบวา ปจจยทสงผลตอ
พฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงานสาย
ปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลย
เทคโนโลยสรนาร โดยภาพรวมอยในระดบมาก
( =2.82,S.D.=0.17)
3. การวเคราะหพฤตกรรมการทำางานเปน
ทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหาร
ทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โดยการ
วเคราะหการทำางานเปนทม ทง 2 ดาน โดย
วเคราะหคาเฉลย ( ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน
(S.D.)โดยมรายละเอยดดงตารางท5
142 ปลมจตร บญพงปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท�างานเปนทมของพนกงาน...
ตารางท 5 คาเฉลย ส วนเบยงเบนมาตรฐาน
พฤตกรรมการทำางานเป นทมของ
พนกงานสายปฏบตการวชาชพและ
บรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลย
สรนารโดยภาพรวม
พฤตกรรมการท�างานเปนทม S.D. ระดบ
พฤตกรรมดานการสงเสรมการ
ทำางาน
2.93 .43 มาก
พฤตกรรมดานการรกษาความ
สมพนธ
3.02 .28 มาก
รวม 2.98 .36 มาก
จากตารางท5พบวาพฤตกรรมการทำางาน
เปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพและ
บรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โดย
ภาพรวมอยในระดบมาก( =2.98,S.D.=.36)
เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมาก
ทกขอ โดยเรยงคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน
พฤตกรรมดานการรกษาความสมพนธ( =3.02,
S.D. = 0.28)และพฤตกรรมดานการสงเสรมการ
ทำางาน( =2.93,S.D.=.43)
4. การวเคราะหปจจยทสงผลตอพฤตกรรม
การทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการ
วชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลย
สรนาร เปนการวเคราะหโดยการหาความสมพนธ
โดยวธสหสมพนธของเพยรสน และการถดถอย
พหคณแบบขนตอน โดยพจารณาความสมพนธ
ระหวางตวแปรทมความสมพนธตอพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพ
และบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
โดยภาพรวมโดยมรายละเอยดดงตารางท6และ7
ตารางท 6การวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรทสงผลตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงาน
สายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
ตวแปร a b c d e f
Y1 .482** .490** .573** .554** .543** .619**
Y2 .501** .471** .567** .529** .547** .589**
Ytot
.519** .505** .598** .569** .572** .634**
**มนยทางสถตทระดบ.01
จากตารางท6พบวาพฤตกรรมการทำางาน
เปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพและ
บรหารทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารทง2
ดาน (Ytot) มความสมพนธอยางมนยสำาคญทาง
สถตทระดบ.01กบโครงสรางของทม(a)(r=.519)
พฤตกรรมของหวหน าทม (b) ( r = .505)
กระบวนการทำางานเปนทม (c) (r = .598)
บรรยากาศในองคกร(d)(r=.569)การมสวนรวม
ในงาน(e)(r=.572)การสนบสนนทางสงคม(f)
(r=.634)ตามลำาดบ
ตารางท 7 การวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนปจจยทสงตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของ
พนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารโดยภาพรวม
แหลงความแปรปรวน SS DF Ms F Sig
Regression 21018.699 6 3503.116 36.508 .000
Residual 24948.567 260 95.956
Total 45967.266 266
**มนยทางสถตทระดบ.01
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 143 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
สมประสทธสหสมพนธพหคณ(R) .676
ประสทธภาพในการพยากรณ(R2) .457
ประสทธภาพในการทำางานทปรบแลว(R2adj .445
ความคลาดเคลอนมาตรฐานในการทำานาย(Std.Error) 9.796
ตวแปรทไดรบคดเลอกเขาสมการ
ตวแปรพยากรณ Unstandardized
Coefficients
Standardized
Coefficients
T Sig. Collinearity
Statistics
β Std. Error Beta Tolerance VIF
คาคงท(Constant) 35.843 3.292 10.888 .000
โครงสรางของทม(a) .382 .151 .195 2.537 .012 .351 2.845
พฤตกรรมของหวหนาทม(b) -.377 .149 -.231 -2.521 .012 .248 4.032
กระบวนการทำางานเปนทม(c) .618 .189 .311 3.275 .001 .232 4.306
การสนบสนนทางสงคม(f) .582 .106 .456 5.516 .000 .306 3.269
จากตารางท 7 พบวา ตวแปรทไดรบการ
คดเลอกเขาสมการ คอ โครงสรางของทม (a)
พฤตกรรมของหวหนาทม(b)กระบวนการทำางาน
เปนทม(c)และการสนบสนนทางสงคม(f)โดยคา
สมประสทธสหสมพนธพหคณ (R) เทากบ .676
ประสทธภาพในการพยากรณ (R2) เทากบ .457
ประสทธภาพในการทำางานทปรบแลว (R2 adj)
เทากบ .445 ความคลาดเคลอนมาตรฐานในการ
ทำานาย(Std.Error)เทากบ9.796
สรปผลการวจย
จากการวจยเพอศกษาปจจยทส งผลตอ
พฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงานสาย
ปฏบตการวชาการชพและบรหารทวไปมหาวทยาลย
เทคโนโลยสรนารสามารถสรปผลไดดงน
ปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง ผตอบ
แบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง การศกษา
ระดบปรญญาตร ระยะเวลาทปฏบตงานใน
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โดยเฉลย 14 ป
สวนใหญสงกดสำานกงานอธการบด และเปน
พนกงานสายปฏบตงานวชาชพและบรหารทวไป
คาเฉลยตวแปรอสระทมความสมพนธตอ
การทำางานเปนทมภาพรวมอยในระดบมาก( =
2.82,S.D.=.17)
คาเฉลยของพฤตกรรมการทำางานเปนทม
ของพนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหาร
ทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารภาพรวมอย
ในระดบมาก( =2.98,S.D.=.36)
การวเคราะหปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพ
และบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
เปนการวเคราะหโดยการหาความสมพนธ โดยวธ
สหสมพนธของเพยรสน พบวา พฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพ
และบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
ทง 2ดาน (Ytot) มความสมพนธอยางมนยสำาคญ
ทางสถตทระดบ .01 กบโครงสรางของทม (a)
(r=.519)พฤตกรรมของหวหนาทม(b)(r=.505)
กระบวนการทำางานเปนทม (c) (r = .598)
บรรยากาศในองคกร(d)(r=.569)การมสวนรวม
ในงาน(e)(r=.572)การสนบสนนทางสงคม(f)
(r=.634)ตามลำาดบ
การว เคราะห การถดถอยพหคณแบบ
ขนตอน ซงปจจยดานโครงสรางของทม (a)
144 ปลมจตร บญพงปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท�างานเปนทมของพนกงาน...
พฤตกรรมของหวหนาทม(b)กระบวนการทำางาน
เปนทม(c)และการสนบสนนทางสงคม(f)มความ
สมพนธต อพฤตกรรมการทำางานเปนทมของ
พนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารโดยภาพรวม(Ytot)
อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.05(Ytot=35.843
+.382(โครงสรางของทม)–.377(พฤตกรรมของ
หวหนาทม)+ .618 (กระบวนการทำางานเปนทม)
+ .582 (การสนบสนนทางสงคม)) โดยปจจยทสง
ผลตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงาน
สายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไปมหาวทยาลย
เทคโนโลยสรนารโดยสรปผลเปนรายดานไดดงน
5.1 ป จจยด านกระบวนการทำางาน
เปนทม และการสนบสนนทางสงคม มความ
สมพนธตอพฤตกรรมดานการสงเสรมการทำางาน
อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.05
5.2 โครงสรางของทม พฤตกรรมของ
หวหนาทม กระบวนการทำางานเปนทม และการ
สนบสนนทางสงคม มความสมพนธตอพฤตกรรม
การรกษาความสมพนธ อยางมนยสำาคญทางสถต
ทระดบ.05
5.3 โครงสรางของทม พฤตกรรมของ
หวหนาทม กระบวนการทำางานเปนทม และการ
สนบสนนทางสงคม มความสมพนธตอแนวทาง
พฤตกรรมการทำางานเปนทมโดยภาพรวมอยางม
นยสำาคญทางสถตทระดบ.05
อภปรายผล
การวจยนเปนการศกษาปจจยทสงผลตอ
พฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงานสาย
ปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลย
เทคโนโลยสรนารสามารถอธปรายผลไดดงน
1.ผลการวเคราะหขอมลของพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพ
และบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( = 2.98) ทงน
เนองจากพฤตกรรมการทำางานเป นทมของ
พนกงานสายปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารดานพฤตกรรมการ
รกษาความสมพนธ ( = 3.02) นน พนกงาน
สวนใหญปฏบตตามการตดสนใจของทมดวยความ
เตมใจ รบฟงความคดเหนของเพอนรวมทมอยาง
ตงใจและเตมใจทดลองแนวปฏบตใหมๆ ททมเสนอ
แนะแนวทางการแกไขปญหาอกทงสามารถสงเสรม
การมสวนรวมของสมาชกทมเปนอยางดกอใหเกด
ความผกพนในหมสมาชกของทมสอดคลองกบงาน
วจยของธนกร กรวชรเจรญ (2555) ทไดศกษา
ปจจยทสงผลตอประสทธภาพการทำางานเปนทม
ของพนกงานบรษทควอลตเฮาสจำากด(มหาชน)
พบวา พนกงานมความคดเหนเกยวกบการม
ประสทธภาพการทำางานเปนทมโดยรวม ดาน
สมาชกในทมมความพงพอใจในการทำางาน ดาน
การสอสารทด ดานการแกไขปญหาอปสรรคได
อยางมประสทธภาพและประสทธผลของการบรหาร
งานทำาใหภารกจของหนวยงานบรรลผลสำาเรจได
อยางรวดเรว และอกทงยงสอดคลองกบธระเดช
รวมงคล(2556)กลาวถงลกษณะของการทำางาน
เปนทมมลกษณะทสำาคญ คอ มเปาหมายรวมกน
โดยสมาชกทกคนจะตองมเปาหมายและวตถประสงค
ทตองการรวมกนไมวาจะเปนเปาหมายสวนบคคล
หรอเปาหมายของทมจะตองเปนเปาหมายทไปใน
ทางเดยวกน มหลกและวธการทำางานรวมกน
ลกษณะการทำางานเปนทมสมาชกทกคนจะตองม
หลกในการทำางานทไมแตกตางกนและมวธในการ
ทำางานทสามารถทำางานรวมกบสมาชกอน ๆ ได
เปนอยางดโดยสมาชกทกคนจะตองใหความรวมมอ
ในการทำางาน อาจจะเปนการใหการสนบสนน
และสงเสรมการทำางานเปนทมใหดำาเนนไปไดอยาง
ราบรน มจตสำานกของการทำางานรวมกน โดย
สมาชกทกคนจะตองมจตสำานกทดในการทำางาน
รวมกบผอน รจกการเออเฟอเผอแผ การใหความ
ชวยเหลอซงกนและกน รจกการใหโอกาสและการ
ใหอภยมการตดตอสอสารกนโดยสมาชกทกคนจะ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 145 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตองมการตดตอสอสารกน ไมวาจะเปนรปแบบใน
การตดตอสอสาร วธการในการตดตอสอสาร การ
ตความและการแปลความหมายซงเปนทเขาใจกน
ของสมาชกทกคน มการสรางความผกพนรวมกน
โดยสมาชกทกคนจะตองมความรกและความผกพน
รวมกน ทงความรกและความผกพนทมตอเพอน
รวมงานรวมทงความรกและความผกพนทมตอทม
งาน กลมงานและองคกร มผลประโยชนรวมกน
ลกษณะการทำางานเปนทมสมาชกทกคนจะตองม
ผลประโยชนรวมกนกลาวคอเมอบคคลมารวมกน
ทำางานตางกมความตองการและผลประโยชนทอาจ
จะแตกตางกนไป โดยเฉพาะผลประโยชนสวน
บคคลจะต องเป นไปในแนวทางเดยวกนกบ
ผลประโยชนของสวนรวม มการสรางศกยภาพม
การตดสนใจรวมกนโดยสมาชกทกคนจะตองมสวน
รวมในการทำางานรวมกนโดยเฉพาะอยางยงเมอจะ
ตองมการตดสนใจเกดขนสมาชกทกคนควรทจะได
มสวนรวมในการตดสนใจดวยวธการปฏบตงานดง
ทกลาวมาน สามารถปฏบตกบหนวยงานของ
ตนเองและหนวยงานอนๆ จงทำาใหระดบพฤตกรรม
การทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการ
วชาชพและบรหารทวไปอยในระดบมาก
2. ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการทำางาน
เปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพและ
บรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โดย
ภาพรวม ไดแก โครงสรางของทมพฤตกรรมของ
หวหนาทม กระบวนการทำางานเปนทม การ
สนบสนนทางสงคมซงปจจยดานตางๆ เหลานรวม
กนจงกอใหเกดพฤตกรรมการทำางานเปนทมทม
ประสทธภาพเนองจากหนวยงานมการแบงขอบเขต
อำานาจหนาทความรบผดชอบโดยหวหนางานเปด
โอกาสใหพนกงานใชความสามารถในการทำางาน
อยางเตมทเปนขนตอนทสำาคญตอการปฏบตงาน
รวมกน และหวหนางานมสวนทำาใหการปฏบตงาน
รวมกนของพนกงานประสบความสำาเรจ นอกจากน
จะตองมกระบวนการทำางานเปนทมทดกลาวคอ
สมาชกในทมมบทบาทในการสรางสมพนธใหเกดขน
ในทมงานซงเปนการลดปญหาและอปสรรคในการ
ปฏบตงานได สอดคลองกบแนวคดของธระเดช
รวมงคล (2556) กลาวไววา กระบวนการในการ
ทำางานเปนทมควรพจารณา2ประการคอ1)การ
จดทมงานในการจดทมงานจะตองมลกษณะทสำาคญ
คอ จะตองกำาหนดเปาหมายและวตถประสงคท
ตองการ จะตองกำาหนดหนาทและความรบผดชอบ
ไวอยางชดเจนมระบบการสอสารทดรวดเรวและ
ถกตองการทำางานเปนระบบมระเบยบตามกตกาท
กำาหนดมความจรงใจเปดเผยตอกนมบรรยากาศ
ของการทำางานทด มการประสานสมพนธแสวงหา
แนวทางทเหมาะสม 2) ขนตอนในการทำางาน ม
ลกษณะสำาคญคอกำาหนดวตถประสงคเพอใชเปน
แนวทางในการปฏบตงานเปนเครองมอในการรวม
พลงในการทำางานและวดความสำาเรจในการทำางาน
มการวางแผนงานเพอทำาความเขาใจในวตถประสงค
ของการทำางานเปนทม มการปฏบตงานตามแผน
นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของธนวฒนภมร
พรอนนต (2552) ไดศกษาการทำางานเปนทมและ
การสรางโมเดลการฝกอบรมเพอพฒนาการทำางาน
เปนของพนกงาน พบวา โมเดลการวเคราะหองค
ประกอบเชงยนยนของการทำางานเปนทมประกอบ
ดวย 2 องคประกอบ ไดแก การสรางทมงานและ
กระบวนการทำางานเปนทมมคาความเหมาะสมพอด
กบขอมลเชงประจกษ มนำาหนกองคประกอบ
มาตรฐานอยในเกณฑสง อยางมนยสำาคญทางสถต
ทระดบ.05และสามารถวดองคประกอบการทำางาน
เปนทมได
ขอเสนอแนะ
จากผลการศกษาวจยทไดในครงนสามารถ
นำาขอมลไปใชประกอบการพฒนาประสทธภาพการ
ทำางานเปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพ
และบรหารทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
ซงผวจยมขอเสนอแนะความคดเหนทไดจากผลการ
วจยดงน
146 ปลมจตร บญพงปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท�างานเปนทมของพนกงาน...
1. ขอเสนอแนะในการนำาผลการวจยไปใช
1.1 ปจจยทส งผลตอพฤตกรรมการ
ทำางานเปนทมในดานการแสดงความคดเหน
เกยวกบโครงสรางของทม ในการปฏบตงานสวน
การเจาหนาทหรอหนวยงานทเกยวของ ควรแบง
ภาระงานของพนกงานใหเท าเทยมกน และ
กระบวนการทำางานควรปฏบตงานไปในทศทาง
เดยวกน เพอใหเกดประสทธภาพสงสดในการ
ทำางานและเปนการพฒนาบคลากร
1.2 ปจจยดานโครงสรางของทม โดย
หนวยงานควรมจำานวนพนกงานใหเหมาะสมกบ
งานทไดรบมอบหมายใหปฏบตและจดหาพนกงาน
ทเหมาะสมกบงานทไดรบมอบหมาย
2. ขอเสนอแนะในการทำาวจยครงตอไป
2.1 ควรวเคราะหองคประกอบทมความ
สมพนธตอการทำางานเปนทมของพนกงานสาย
ปฏบตการวชาชพและบรหารทวไป มหาวทยาลย
เทคโนโลยสรนาร
2.2 ควรศกษาสมรรถนะของการทำางาน
เปนทมของพนกงานสายปฏบตการวชาชพและ
บรหารทวไปมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร
กตตกรรมประกาศ
ผ วจยขอขอบคณคณะอนกรรมการวจย
สถาบน มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ทไดให
ความอนเคราะหสนบสนนทนวจยในการทำาวจย
สถาบนครงนใหสำาเรจลลวงดวยด
เอกสารอางอง
กรกนก บญชจรส. (2552).ปจจยทมความสมพนธตอการทำางานเปนทมของพฒนากรในพนทความ
รบผดชอบของศนยศกษาและพฒนาชมชน จงหวดเพชรบร. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตร
มหาบณฑตสาขาวชาการศกษาตลอดชวตและการพฒนามนษยบณฑตวทยาลยมหาวทยาลย
ศลปากร.
กาญจนามงคละคร.(2552).องคประกอบของการทำางานเปนทมทสงผลตอประสทธผลของโรงเรยนสงกด
เทศบาลเมองนครพนม. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการ
ศกษาบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยนครพนม.
ชศรวงศรตนะ.(2550).เทคนคการใชสถตเพอการวจย.พมพครงท10.นนทบร :บรษทไทเนรมตกจ
อนเตอรโปรเกรสซฟ.
ธนกร กรวชรเจรญ. (2555).ปจจยทสงผลตอประสทธภาพการทำางานเปนทมของพนกงาน บรษท
ควอลตเฮาส จำากด (มหาชน).ปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑตวชาเอกการจดการทวไปคณะ
บรหารธรกจมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.
ธนวฒน ภมรพรอนนต. (2552). การศกษาการทำางานเปนทม และการสรางโมเดลการฝกอบรมเพอ
พฒนาการทำางานเปนทมของพนกงาน.วารสารวจยของมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม,5(9),
1-21.
ธระเดช รวมงคล. (2555).การทำางานเปนทม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : สำานกพมพมหาวทยาลย
รามคำาแหง.
บญชมศรสะอาด.(2538).วธการทางสถตสำาหรบการวจย.กรงเทพฯ:สวรยาสาสน.
วราภรณตระกลสฤษด.(2549).การทำางานเปนทม.กรงเทพฯ:สำานกพมพศนยสงเสรมวชาการ.
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 147 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ศรมณ เทพแกว. (2552).ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการทำางานเปนทมของพนกงานระดบปฏบตการใน
บรษทเอกชนแหงหนง. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยา
อตสาหกรรมบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร
สมบรณ ตนยะ. (2550).การวจยทางการศกษา. นครราชสมา : คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ
นครราชสมา
สรสวดราชกลชย.(2546).การบรหารสำานกงาน.พมพครงท4.กรงเทพฯ:สำานกพมพแหงจฬาลงกรณ
มหาวทยาลย.
ผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลตมวลรวมภายใน
ประเทศของประเทศไทย
The Effect of Transportation Infrastructure on Gross Domestic Product
in Thailand
พระศกดจวตน1
PeerasakJiwtan1
บทคดยอ
งานศกษาฉบบนมวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธระหวางโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอ
ผลผลตมวลรวมภายในประเทศของประเทศไทย โดยแบงโครงสรางพนฐานการขนสงเปน 4 รปแบบคอ
ทางถนนทางรางทางนำาและทางอากาศระยะเวลาศกษาตงแตพ.ศ.2525-พ.ศ.2555โดยใชขอมลราย
ปในการวเคราะหความสมพนธใชเทคนควธกำาลงสองนอยทสด(OrdinaryLeastSquares:OLS)และการ
วเคราะหความเปนเหตเปนผลดวยวธของGranger Causality ผลการศกษาพบวา ความยาวทางรถไฟ
ความยาวของถนนลกรง มความสมพนธกบผลผลตมวลรวมภายในประเทศในทศทางเดยวกนอยางมนย
สำาคญและความยาวทางรถไฟทำาใหผลผลตมวลรวมภายในประเทศเพมขนมากทสดในทางกลบกนความ
ยาวของถนนลาดยางและการขนสงทางชายฝงทะเลมความสมพนธกบผลผลตมวลรวมภายในประเทศใน
ทศทางตรงกนขามอยางมนยสำาคญการขนสงทางนำาภายในประเทศและการขนสงทางอากาศไมมนยสำาคญ
ตอผลผลตมวลรวมภายในประเทศ เมอทำาการทดสอบความเปนเหตเปนผลดวยวธ Granger Causality
ระหวางโครงสรางพนฐานดานการขนสงประเภทตางๆและผลผลตมวลรวมภายในประเทศพบความสมพนธ
ในเชงเหตผลกนทงแบบสองทศทางและในทศทางเดยวกน
ค�าส�าคญ : โครงสรางพนฐานดานการขนสง,ผลผลตมวลรวมภายในประเทศ
Abstract
The purposes of this research were to study the relationship between transportation
infrastructureandgrossdomesticproductinThailandthroughatime-seriesdatasetfrom1983to
2013.TransportationInfrastructureofthisresearchwasclassifiedunderfourspecifictypes:(i.)
road;(ii.)railway;(iii.)waterway;(iv.)airway.OrdinaryLeastSquares(OLS)methodwasusedto
estimatethesizesofthisrelationship.Inaddition,italsoanalyzedcausalityoftherelationship
betweentransportationInfrastructurevariablesandgrossdomesticproduct,usingtheGranger
1 สำานกวจยสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร1 ResearchCenter,NationalInstituteofDevelopmentAdministration
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 149 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
2 โครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคมและขนสงหมายถง โครงสรางทางกายภาพ สงอำานวยความสะดวก (Facilities)
ซงพฒนาและถอครองโดยหนวยงานของรฐและเอกชน เพอตอบสนองและอำานวยความสะดวกตอสงคมทวไปและเพอ
วตถประสงคทางดานเศรษฐกจซงสามารถจำาแนกโครงสรางพนฐานทางดานการขนสงได4รปแบบ(Modes)คอ(กรม
การขนสงทางบก,2553)
1.การขนสงทางบกไดแกถนนสะพานทางรถไฟสถานผโดยสารและขนถายสนคา
2.การขนสงทางอากาศไดแกสนามบนระบบควบคมการบน
3.การขนสงทางนำาไดแกแมนำา/คลองทาเทยบเรอ
4.การขนสงทางทอไดแกทอขนสงและระบบควบคมการขนสงทางทอ
CausalityTest.Theresultsofthisresearchwereasfollows;Lengthofunpavedroadandraillineshad
relationinthesamedirectionwithgrossdomesticproduct,impliedthattheimportanceofroadand
railwayInfrastructuretodevelopmentofThailand’seconomy.Ontheotherhand,lengthofpaved
roadandcoastalshippinghadtherelevanceof inversedirectionwithgrossdomesticproduct.
Finally,itfoundthatcausalityofeachtransportationinfrastructurevariablesandgrossdomestic
producthadbothunidirectionalcausalityandbidirectionalcausality.
Keywords :TransportationInfrastructure, GrossDomesticProduct
บทน�า
โครงสรางพนฐานดานการคมนาคมและ
ขนสง2 มบทบาทสำาคญตอการพฒนาเศรษฐกจจาก
งานศกษาทผานมาหลายชนพบวา โครงสราง
พนฐานดานการขนสงทำาใหผลผลตมวลรวมภายใน
ประเทศเพมขนและกอใหเกดการเจรญเตบโตทาง
เศรษฐกจในระยะยาวเกอบทกประเทศทวโลก
(Profillidis & Botzoris, 2013) หลายประเทศ
เรมตนการพฒนาเศรษฐกจดวยการดำาเนนนโยบาย
ในการกอสรางโครงสรางพนฐานดานการขนสงเพอ
อำานวยความสะดวกและสรางแรงจงใจใหนกลงทน
เขามาลงทนจากทงในประเทศและตางประเทศซง
กอใหเกดการจางงาน เกดการขยายตวใหของ
ผลผลตมวลรวมภายในประเทศและสงผลตอชวต
ความเปนอยของคนในประเทศดขนตามลำาดบ
การขยายตวของระบบการขนสงทำาให
ศกยภาพในการผลตของประเทศเพมขน เพราะ
ระบบการขนสงทำาใหการเคลอนยายทรพยากรจาก
แหลงตางๆมายงแหลงการผลตไดงายขนและทำาให
การนำาทรพยากรเหลานนไปใชประโยชนไดอยางม
ประสทธภาพมากยงขนเนองจาก1)โครงสรางพนฐาน
ดานการขนสงเปนสวนหนงของกระบวนการผลต
ในลกษณะของการเปนปจจยการผลตโดยตรง
และในกรณอนๆอกมากมายโดยไมมการใชจาย2)
โครงสรางพนฐานดานการขนสงทำาใหปจจยการ
ผลตทมอยมประสทธภาพมากขนเชนถนนทำาให
การขนสงสนคาไปสตลาดใชเวลานอยลง และลด
ตนทนการขนสงในกระบวนการผลต3)โครงสราง
พนฐานดานการขนสงทำาใหภมภาคตางๆมการ
ขยายตวทางเศรษฐกจ โดยการดงดดและเคลอน
ยายทรพยากรทงวตถดบ แรงงาน และสนคาได
สะดวกมากขน4)โครงสรางพนฐานดานการขนสง
มผลกระทบตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดย
การเปลยนแปลงอปสงคในภาพรวมเชนโครงสราง
พนฐานดานการขนสงสามารถสรางและเพมความ
ตองการปจจยการผลตขนกลางจากภาคการผลต
อนๆ และกระตนเศรษฐกจผานการทำางานของตว
ทวคณ (Bagchi&Pradhan, 2012)ดวยเหตผล
ดงกลาวทำาใหโครงสรางพนฐานดานการขนสงเปน
ปจจยสำาคญททำาใหผลผลตมวลรวมภายในประเทศ
เกดการขยายตว
150 พระศกด จวตนผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลต...
การลงทนในโครงสรางพนฐานดานการ
ขนสงเปนหนงในนโยบายทภาครฐใหความสำาคญ
มาก ดงทกลาวมาขางตน จงมการจดสรรงบ
ประมาณจำานวนมากเปนลำาดบแรกๆกบการลงทน
โครงสรางพนฐานดานการขนสงทงทางถนนทาง
รางทางนำาและทางอากาศแตเนองจากงบประมาณ
มจำากด ภาครฐจงจำาเปนตองเลอกประเภทการ
ลงทนโครงสรางพนฐานดานการขนสงเพอใหเกด
ความคมคาหรอมประสทธภาพมากทสดจงเกด
คำาถามวารฐบาลควรจะลงทนโครงสรางดานการ
ขนสงรปแบบใดเพอทำาใหผลผลตมวลรวมภายใน
ประเทศเกดการขยายตวมากทสด
วตถประสงคของการวจย
ประมาณการผลกระทบของโครงสร าง
พนฐานดานการขนสงทางกายภาพตอผลผลตมวล
รวมภายในประเทศของประเทศไทยในเชงปรมาณ
เปนรายรปแบบไดแกทางถนนทางรางทางนำาและ
ทางอากาศ
วธการวจย
1. แบบจ�าลอง
การศกษาความสมพนธระหวางโครงสราง
พนฐานดานการขนสงกบผลผลตมวลรวมภายใน
ประเทศไดนำาทฤษฎการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ
ของ Robert Solow ทอยในสำานกนโอคลาสสก
(Neo-Classical) มาประยกตใชซงเปนทฤษฎการ
เจรญเตบโตทางเศรษฐกจทไดรบความนยมอยาง
แพรหลายในการนำามาใชในการสรางทฤษฏใหมๆ
และไดรบการยอมรบในการนำาไปใชทำางานวจยมา
กกวาทฤษฏการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอนๆ
โดยRobertSolowไดปรบปรงแบบจำาลองจากของ
Harrod-Domar จากการใชผลผลตรวม (Total
Output) เปนตวชให เหนถงระดบการพฒนา
เศรษฐกจ (Prusty, 2009) ซงเขยนอยในรปของ
ฟงกชนการผลตแบบCobb-Douglasคอ
Y=AKa Lβ-------(1)
โดยท K คอปจจยทน และ L คอปจจย
แรงงาน และA คอความกาวหนาทางเทคโนโลย
ดงนนผลผลตมวลรวมภายในประเทศเพมขน
ไดขนอย กบการเพมของปจจยทนและปจจย
แรงงานและความกาวหนาทางเทคโนโลย
จะเหนไดวาฟงกชนการผลตเปนฟงกชน
สำาคญทแสดงถงความสมพนธระหวางผลผลตรวม
ของระบบเศรษฐกจกบปจจยการผลตตางๆ งาน
ศกษานศกษาบทบาทของโครงสรางพนฐานดาน
การขนสงตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ จงได
กำาหนดตวแปรโครงสรางดานการขนสงเขาไปใน
ฟงกชนการผลตขางตนโดยมฟงกชนดงน
GDP=f(Capital,Labor,Roadp,Roadun,
Railkm,Airt,Airp,Water,Ship) ------- (2)
โดยทGDP คอ ผลผลตมวลรวมภายใน
ประเทศ Capital คอการสะสมทนรวมภายใน
ประเทศ (Fixed Capital Formation) ทประกอบ
ดวยการสะสมทนของภาคเอกชนการสะสมทนภาค
รฐและทนของโครงสรางพนฐาน Labor คอกำาลง
แรงงานในประเทศ(LaborForce)ซงตวแปรการ
สะสมทนรวมภายในประเทศและกำาลงแรงงานใน
ประเทศเปนตวแปรควบคม (Control Variable)
ตวแปรโครงสรางพนฐานดานการขนสง ไดแก
RoadpคอความยาวของถนนลาดยางRoadunคอ
ความยาวของถนนลกรง Railkmคอความยาวของ
ทางรถไฟAirtคอนำาหนกสนคาทขนสงทางอากาศ
Airpคอจำานวนคนทเดนทางดวยเครองบน Water
คอนำาหนกสนคาทขนสงทางนำาในประเทศShip คอ
นำาหนกสนคาทขนสงทางนำาระหวางประเทศ
ตวแปรโครงสรางพนฐานดานการขนสงแตละตวนำา
มาจากงานศกษาอนๆ ทมการศกษาแลวในบรบท
ของตางประเทศ ซงสะทอนความมนยสำาคญได
อยางด สำาหรบตวแปรการขนสงทางอากาศใช
เปนการขนสงสนคาและการขนสงคน ซงแตกตาง
จากตวแปรทางถนนและทางรางทใชระยะทางใน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 151 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
การทำาการศกษาเนองจากสะทอนความเปนจรง
มากกวาระยะทางททำาการบน
โดยกำาหนดใหสมการอย ในรปแบบของ
Cobb-DouglasFunctionดงน
GDP=CapitalaLaborβ RoadpγRoadupρ
RailkmσAirtφAirpϑWaterτShipω--------(3)
จากนนทำาใหอย ในรปฟงก ชนลอการทมฐาน
ธรรมชาต(NaturalLogarithm)ไดดงน
lnGDPt=θ+alnCapital
t+βlnLabor
t+γlnRoadp
t+
ρlnRoadupt+σlnRailkm
t+φlnAirt
t+ϑlnAirp
t+τlnW
atert+ωlnShip
t+e
t--------(4)
จากสมการขางตน θ=ln∅ คาสมประสทธa,β,
γ,ρ,σ,φ,ϑ,τและωขางหนาแตละตวแปรคอ
คาความยดหยนหรอรอยละการเปลยนแปลงของ
ตวแปรตนแตละตวตอผลผลตมวลรวมภายใน
ประเทศ
เนองจากแบบจำาลองนกำาหนดเงอนไขใหอย
รปแบบผลตอบแทนตอขนาดคงท (Constant
Return to Scale) เพอกำาจดตวแปรอนๆ ทม
อทธพลตอผลผลตออกไปเชนเทคโนโลยเปนตน
ทำาใหผลผลตทไดเพมขนเทากบสดสวนของการ
เพมปจจยการผลตทำาใหผลตสวนเพมเทากบศนย
(MP=0) ซงทำาใหการพยากรณแบบจำาลองมความ
นาเชอถอและเทยงตรงมากขนแบบจำาลองจงอยใน
รปแบบ
l n (GDPt/ L abo r
t=θ+ a l n (Cap i t a l
t/
Labort)+γln(Roadp
t/Labor
t)+ρln(Roadun
t/
Labort)+σ l n (Ra i l km
t/Labor
t)+φ l n (A i r t
t/
Labort)+ϑln(Airp
t/Labor
t)+τln(Water
t/Labor
t)
+ωln(Shipt/Labor
t)+e
t--------(5)
สมการท 5 คอสมการทตวแปรตางๆอยใน
รปตอแรงงาน เพอใหงายตอการอธบายและการ
ตความจงเลอกใหตวแปรอย ในรปตอแรงงาน
มากกวาอยในรปตอทน และยงเปนทนยมในการ
สรางสมการทางคณตศาสตรเพอพสจนความจรง
และทำาความเขาใจทฤษฎทางเศรษฐศาสตรและยง
เปนทนยมในการนำามาทำางานวจยอกดวย เมอได
สมการขางตนแลวกนำาสมการดงกลาวไปประมาณ
การดวยวธOrdinaryLeastSquares(OLS)เพอ
หาขนาดและทศทางของความสมพนธตอไป
2. การทดสอบความสมพนธเชงเหตผล
(Causality)
งานศกษานยงมการศกษาความเปนเหต
เปนผลกน (Causality) ระหวางโครงสรางพนฐาน
ดานการขนสงในรปแบบตอผลผลตมวลรวมใน
ประเทศดวยเพอมาสนบสนนความสมพนธอกทาง
หนงโดยมสมมตฐานวาโครงสรางพนฐานดานการ
ขนสงนำาไปสการเปลยนแปลงผลผลตมวลรวมใน
ประเทศและผลผลตมวลรวมในประเทศนำาไปสการ
ลงทนโครงสรางพนฐานดานการขนสง วธการ
ทดสอบเรยกวาGrangerCausalityTestซงนำามา
จากงานศกษาของBeyzatlaret.al(2012)โดยอย
บนพนฐานของAutoRegressionModel
GrangerCausalityTest เปนการทดสอบ
ทางสถตในเรองของความเปนเหตเปนผลระหวาง
ขอมลอนกรมเวลา 2 ชดกลาวคอ ความสมพนธ
ระหวางตวแปร2ชดXและYถาXเปนตนเหต
ของการ เป ลยนแปลงใน Y จะพบว าการ
เปลยนแปลงใน X ชนำาการเปลยนแปลงใน Y ใน
ทางสถตจะทดสอบสาเหตดงกลาวโดยใชสมการ
ถดถอยของYทมตวแปรอธบายเปนคาในอดตของ
YเองและทดสอบดวาคาในอดตของตวแปรXจะ
สามารถอธบายความแปรปรวนในY ไดดขนหรอ
ไมแตในขณะเดยวกนYกไมควรจะอธบายXได
ในลกษณะเดยวกนมเชนนนแลวจะเกดกรณท X
สามารถอธบายYไดและYสามารถอธบายXได
ซงเทากบวาทง2ฝายตางเปนเหตผลของกนและ
กน(สำานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม,2557)
วธศกษางานนไดนำา Granger Causality
Testมาประยกตระหวางตวแปรผลผลตมวลรวมใน
ประเทศและตวแปรโครงสรางพนฐานดานการขนสง
ตางๆโดยมแบบจำาลองดงน
-----(6)
------(7)
152 พระศกด จวตนผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลต...
โดยท คอตวแปรผลผลตมวลรวมใน
ประเทศ และ คอ ตวแปรโครงสรางพนฐาน
ประเภทตางๆ
แตอยางไรกตาม การทดสอบ Granger
Causality ตองเปนขอมลแบบอนกรมเวลาเขามา
เกยวของ และขอมลตองมความนง (Stationary)
ดวย ถาปราศจากเงอนไขนการทดสอบGranger
Causalityกไมสามารถใชได
3. ตวแปรและแหลงขอมล
ทผานมามงานศกษาททำาการศกษาบทบาท
ของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลตมวล
รวมในประเทศมากมายโดยใชตวแปรทแตกตางกน
ออกไปทงตวแปรทเปนโครงสรางพนฐานดานการ
ขนสงและตวแปรผลผลตมวลรวมในประเทศ
นอกจากนยงมความแตกตางทางดานวธการ
ประมาณการอกดวย
งานศกษาของBagchiet.al(2012)ทำาการ
ศกษาบทบาทของโครงสรางพนฐานดานการขนสง
ตอผลผลตมวลรวมในประเทศของประเทศอนเดย
โดยใชความยาวของถนน และความยาวของ
ทางรถไฟ เปนตวแปรโครงสรางพนฐานดาน
การขนสงโดยการสรางดชนขนมาจากวธPrincipal
ComponentAnalysis(PCA)แตงานศกษานใชวธ
การแยกตวแปรโครงสรางพนฐานดานการขนสง
ออกเปนรปแบบตางๆทงทางถนนทางรางทางนำา
และทางอากาศ โดยมรายละเอยดของแตตวแปร
ดงในตารางท1
ตารางท 1ตวแปรโครงสรางพนฐานดานการขนสงทใชประมาณการในแบบจำาลอง
สาขา
การขนสง
ตวแปร (Variables)
ชอ รายละเอยด
ทางถนน ความยาวถนนลาดยาง(LengthofRoad:Specialand
NationalHighway:Paved):กโลเมตร(ROADP)
ถนนทปพนดวยหนบด(ยางมะตอย)และประสาน
ดวยไฮโดรคารบอนหรอBituminizedหรอปพนดวย
คอนกรตหรอกอนหน
ความยาวถนนลกรง(LengthofRoad:Specialand
NationalHighway:Unpaved):กโลเมตร(ROADUN)
ถนนทเปนผวพนดนทำาดวยวสดทองถนหรอวสดท
ไมไดมาตรฐาน
ทางราง ความยาวของรางรถไฟ(RailLines:TotalRoute-Km):
กโลเมตร(RAILKM)
ความยาวของเสนทางรถไฟทสามารถบรการได
โดยไมคำานงถงวาเปนรางคหรอไม
ทางอากาศ จำานวนคนเดนทางทางอากาศ (Air Transport:
PassengersCarried(Person)):คน(AIRP)
ผโดยสารทเดนทางโดยเครองบนทงในประเทศและ
ระหวางประเทศทจดทะเบยนในประเทศ
นำาหนกสนคาทขนสงทางอากาศ (Air Transport:
Freight):ลานตนตอกโลเมตร(AIRT)
ปรมาณการขนสงสนคา และกระเปาเดนทางท
ขนสงทางอากาศในแตละเทยวบนโดยวดในหนวย
เมตรกตนตอกโลเมตรใน1ครงในการเดนทาง
ทางนำา นำาหนกสนคาทขนสงทางนำาภายในประเทศ (Inland
WaterwaysFreightTransport):ตน(WATER)
ปรมาณการขนสงสนคาทขนสงทางนำาภายใน
ประเทศ โดยวดในหนวยเมตรกตนตอกโลเมตร
ใน1ครงในการขนสง
นำาหนกสนคาทขนสงทางนำาระหวางประเทศ(Coastal
ShippingTransport):ตน(SHIP)
ปรมาณการขนสงสนคาจากทาเรอชายฝงทะเลโดย
วดในหนวยเมตรกตนใน1ครงในการขนสง
ทมา:TheWorldBank(2015)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 153 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
4. การทดสอบคณสมบตความนงของ
ตวแปร
เนองจากตวแปรในแบบจำาลองนเปนขอมล
อนกรมเวลา(TimeSeries)ทำาใหขอมลมลกษณะ
ไมนง(Non-Stationary)กลาวคอขอมลมคาเฉลย
ความแปรปรวนและความแปรปรวนรวมแตกตาง
กนเมอเวลาเปลยนไปซงการใชขอมลทมลกษณะดง
กลาวไปประมาณการดวยวธ Ordinary Least
Squares(OLS)ผลการประมาณการทออกมาอาจ
จะนำาไปสปญหาผลการบดเบอนจากขอเทจจรงได
(SpuriousRelationship)
การทดสอบUnitRootTestงานศกษานทำา
ดวยวธ Augmented Dickey-Fuller Test เพอด
ความนงของตวแปรทนำามาศกษาเรมตนดวยการ
ทดสอบขอมลท Order of Integration เทากบ 0
หรอI(0)โดยจะมการทดสอบใน3รปแบบคอแบบ
จำาลองทปราศจากจดตดและแนวโนมของเวลา
(LevelWithoutTrendandIntercept)แบบจำาลอง
ทมจดตดแตปราศจากแนวโนมของเวลา (Level
with Intercept)และแบบจำาลองทมจดตดและม
แนวโนมของเวลา(LevelwithTrendandIntercept)
ในการทดสอบสมมตฐานนนจะใชคาAkaike
InformationCriterion(AIC)ในการเลอกคาความ
ลาชาทเหมาะสม(OptimalLag)แลวเปรยบเทยบ
คา ADF Statistic ทไดจากการทดสอบกบคา
McKinnonCriticalValues ในระดบความเชอมน
ตางๆถาสามารถปฏเสธสมมตฐานหลกไดแสดงวา
ตวแปรทนำามาทดสอบนนเปนIntegratedofOrder
0หรอI(0)แตในกรณทไมสามารถปฏเสธสมมตฐาน
หลกไดจะตองทำาการDifferenceขอมลไปเรอยๆจะ
กวาจะสามารถปฏเสธสมมตฐานหลกได
ผลการศกษาวจย
1. การทดสอบ Unit root
ในการศกษาทตองใชขอมลอนกรมเวลานน
มขอสมมตฐานทวาขอมลอนกรมเวลานนจะตองม
คณสมบตนง(Stationary)โดยตวแปรทมคณสมบต
นง (Stationary) สมมตฐานอย 3 ประการคอคา
เฉลย(Mean)คาความแปรปรวน(Variance)คา
ความแปรปรวนรวม (Covariance) คงทไม
เปลยนแปลงตามกาลเวลาการทดสอบความนงดวย
UnitRootใชวธAugmentedDickey-FullerTest
(ADFtest)ซงใชคาAkaikeInformationCriterion
(AIC) ในการเลอกคาความลาชาทเหมาะสม
(OptimalLag)แลวเปรยบเทยบคาADFStatistic
ทไดจากการทดสอบกบคา McKinnon Critical
Valuesในระดบความเชอมน95%
ผลการทดสอบความนงดวยUnitRootTest
ปรากฏในตารางท2พบวาตวแปรทกตวในระดบ
Levelมลกษณะไมนง(Non-Stationary)ในระดบ
ความเชอมนท95%
ตารางท 2ผลการทดสอบUnitRoot
ตวแปร
(Variables)
level 1st difference
สรป สรป
GDP Non-stationary Stationary
CAPITAL Non-stationary Stationary
LABOR Non-stationary Stationary
ROADP Non-stationary Stationary
ROADUP Non-stationary Stationary
RAIL Non-stationary Stationary
AIRP Non-stationary Stationary
AIRT Non-stationary Stationary
WATER Non-stationary Stationary
SHIP Non-stationary Stationary
ทมา:คำานวนโดยนกวจย
ดงนนจงทดสอบอนกรมเวลาของตวแปรใน
ระดบ First Difference ทำาการทดสอบดวย
วธเดยวกนคอADFtestพบวาตวแปรทกตวปฎ
เสธNullHypothesisคอตวแปรอนกรมเวลามUnit
Root ทระดบนยสำาคญรอยละ 5 หรอ กลาวคอ
154 พระศกด จวตนผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลต...
ตวแปรอนกรมเวลาทกตวมคณสมบตเปนStationary
ในระดบผลตาง [I(1)] ดงนนสามารถทนำาไป
หาความสมพนธตอไปได
2. ผลการทดสอบความสมพนธเชง
เหตผล (Granger Causality)
การทดสอบGrangerCausalityมเปาหมาย
เพอหาตวแปรทเปนตนเหตและตวแปรทเปนผล
ระหวางผลผลตมวลรวมในประเทศ (GDP) กบ
ตวแปรโครงสรางพนฐานดานการขนสงตางๆ แต
อยางไรกตาม กอนการทดสอบเราตองทดสอบ
ลกษณะขอมลของแตละตวแปรวามคณสมบต
StationaryหรอไมถาไมเปนStationaryกใหปรบ
ขอมลกอนทจะทำาการตรวจสอบความสมพนธเชง
เหตผล ซงไดทำาการทดสอบไปแลวขางตนแบบ
จำาลองทใชในการทดสอบGrangerCausalityคอ
แบบจำาลองท(6)และ(7)
ตารางท 3ผลการทดสอบGrangerCausalityTest
Null Hypothesis Obs F-Statistic Prob. Result
DLOG(RAILKM)doesnotGrangerCauseLOG(GDP) 30 0.3091 0.7368 RAILKM>>GDP
LOG(GDP)doesnotGrangerCauseDLOG(RAILKM) 4.2086 0.0266
DLOG(ROADP)doesnotGrangerCauseLOG(GDP) 27 0.5909 0.5623 ROADP>>GDP
LOG(GDP)doesnotGrangerCauseDLOG(ROADP) 1.0540 0.3655 GDP>>ROADP
DLOG(ROADUN)doesnotGrangerCauseLOG(GDP) 27 1.2923 0.2947 ROADUN>>GDP
LOG(GDP)doesnotGrangerCauseDLOG(ROADUN) 0.5038 0.6110 GDP>>ROADUN
DLOG(SHIP)doesnotGrangerCauseLOG(GDP) 18 0.7105 0.5095 SHIP>>GDP
LOG(GDP)doesnotGrangerCauseDLOG(SHIP) 0.7753 0.4807 GDP>>SHIP
DLOG(WATER)doesnotGrangerCauseLOG(GDP) 21 2.0173 0.1655 WATER>>GDP
LOG(GDP)doesnotGrangerCauseDLOG(WATER) 1.4472 0.2644 GDP>>WATER
DLOG(AIRP)doesnotGrangerCauseLOG(GDP) 40 0.7862 0.4634 AIRP>>GDP
LOG(GDP)doesnotGrangerCauseDLOG(AIRP) 1.5782 0.2207 GDP>>AIRP
DLOG(AIRT)doesnotGrangerCauseLOG(GDP) 40 2.7524 0.0776 AIRT>>GDP
LOG(GDP)doesnotGrangerCauseDLOG(AIRT) 12.010 0.0001
ทมา:คำานวนโดยนกวจย
ตารางท 3 แสดงผลการทดสอบความเปน
เหตเปนผลดวยวธGrangerCausalityTestจาก
ผลการทดสอบพบวา ROADP, ROADUN,
RAILKM, AIRT, AIRP, WATERและSHIP กอให
เกดการเปลยนแปลงของGDP ในขณะทGDPก
กอใหเกดการเปลยนแปลงของ ROADP, ROAD-
UN, AIRT, WATER และSHIP แตไมกอใหเกด
RAILKMและAIRPทระดบความเชอมน95%GDP
และRAILKMมผลในทศทางเดยว(Unidirectional
Causality)คอ RAILKMเปนสาเหตของGDPท
เป นเช นนอาจเป นเพราะว าการรถไฟแห ง
ประเทศไทย(รฟท.)ไมไดใหสำาคญในการลงทนหรอ
พฒนาระบบรถไฟอยางตอเนอง เนองจากเกด
ปญหาภายในองคกรมาอยางยาวนานจวบจนถง
ปจจบนเชนเดยวกบAIRTทGDP ไมมผลตอการ
ขนสงทางอากาศเพมขน เนองจากการขนสงทาง
อากาศมขอจำากดหลายอยางเชนคาโดยสารสงเมอ
เปรยบเทยบรปแบบอนๆ คนทมฐานะดเทานนจง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 155 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
สามารถเดนทางรปแบบนได และยงขาดการ
สนบสนนจากภาครฐ แตแตกตางจาก GDP และ
AIRP ทมความสมพนธในเชงเหตผลกนซงทงสอง
ตวแปรมผลกระทบแบบสองทศทาง เนองจากการ
ขนสงสนคาทางอากาศไดรบความนยมมากในการ
ขนสงสนคาระหวางประเทศ เพราะสามารถขนสง
สนคาไดอยางรวดเรวและมความแนนอน (ศพฤฒ
ถาวรยตการต,2553)จงทำาใหเกดกระตนการผลต
สนคาและบรการบางชนดทตองใชความรวดและม
ความแนนอนมากขนในขณะเดยวกนการขยายตว
ของการขนสงสนคาทางอากาศกทำาใหเกดการ
ขยายตวของการผลตสนคาและบรการเหลานเชน
กนเพราะเปนชองทางททำาใหการขยายตวเกยวกบ
ธรกจทใชบรการเหลานมากขนสงผลใหผลผลตมวล
รวมในประเทศเพมขน
GDPและ ROADPตางมความสมพนธใน
เชงเหตผลกนซงทงสองตวแปรมผลกระทบแบบ
สองทศทาง (Bidirectional Causality) กลาวได
วาการขยายตวถนนลาดยางทำาใหความสามารถใน
การเคลอนยายทรพยากรจากแหลงๆ อนมายง
แหลงทมการผลตมประสทธภาพมากขนทำาใหเกด
การพฒนาในระดบภมภาคสงผลใหเศรษฐกจ
ภมภาคกเจรญเตบโตตามมาจงเกดความตองการ
ในการลงทนถนนลาดยางเพมขนและไดตอบสนอง
ความตองการดงกลาว (D´emurger, 2001)
สอดคลองกบ GDP และROADUN ตางมความ
สมพนธ ในเชงเหตผลกนซง ทงสองตวแปรม
ผลกระทบแบบสองทศทางเชนกนเหตผลกคลาย
กบถนนลาดยางแตถนนลกรงอาจจะอยในระดบ
ชมชนหรอหม บานททำาใหเกดการเคลอนยาย
ทรพยากรจากตางทได
ในดานการขนสงทางนำาGDP และ SHIP
ตางมความสมพนธในเชงเหตผลกนซงทงสอง
ตวแปรมผลกระทบแบบสองทศทางเชนเดยวกบ
GDPและWATERกลาวไดวาการขนสงทางนำาม
บทบาทในการขนสนคาทมนำาหนกมากหรอม
ขนาดใหญ ภาคการสงออกและนำาเขามกจะเลอก
การขนสงรปแบบนเพราะตนทนในการขนสงตำาเมอ
เปรยบเทยบกบรปแบบอนๆ (Meng, 2012) เมอ
ภาคการสงออกและนำาเขาขยายตวความตองการ
ในการขนสงทางนำาเพมขน เศรษฐกจกขยายตว
ตามมา เมอเศรษฐกจขยายตวความตองการผลต
และบรโภคของคนเพมขน ทำาใหการขนสงทางนำา
ทงภาคการสงออกและนำาเขาขยายตวตาม
สรปภาพรวมจากการทดสอบความเปนเหต
เปนผล คอ การลงทนโครงสรางพนฐานดานการ
ขนสงมสวนชวยใหผลผลตมวลรวมภายในประเทศ
เปลยนแปลงตามมาเสมอ ไมวาจะเปนรปแบบใด
กตามซงสอดคลองกบโลกความเปนจรงแตผลผลต
มวลรวมภายในประเทศกทำาใหเกดการลงทนใน
โครงสรางพนฐานดานการขนสงเชนกนแตอาจจะ
เปนในบางรปแบบเทานน ทงนขนอย กบความ
เหมาะสมและความคมคาตอการลงทนในโครงสราง
พนฐานดานการขนสงแตละรปแบบ และนโยบาย
ภาครฐดวย
3. ผลการทดสอบความสมพนธดวยวธ
OLS
สำาหรบงานศกษาชนนใชวธกำาลงสองนอย
ทสด (Ordinary Least Squares: OLS) ในการ
ประมาณการคาสมประสทธ เพอตองการทราบ
ขนาดและทศทางของผลกระทบความสมพนธ
ระหวางตวแปรโครงสรางพนฐานการขนสงแตละตว
ทมตอผลผลตมวลรวมในประเทศโดยอยในรปแบบ
ของฟงกชนลอการทมซงทำาใหคาสมประสทธทได
จะถกตความเปนคาความยดหยน และการแปลง
คาตวแปรเปนลอการทมสามารถแกปญหาตวแปร
แตละตวมหนวยทแตกตางกน ทำาใหงายตอการ
ตความและสมการยงอยในรปของสมการเสนตรง
อกดวยนอกจากนแบบจำาลองยงกำาหนดเงอนไขให
อยรปแบบผลตอบแทนตอขนาดคงท (Constant
Return to Scale) จงทำาใหตวแปรแตละตวอยใน
สดสวนของแรงงานดงนนการตความตวแปรแตละ
ตวจงอยในรปตอแรงงาน
156 พระศกด จวตนผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลต...
หลงจากไดผ านการทดสอบความเปน
Stationary แลว ลำาดบถดไปจงเปนการประมาณ
คาสมประสทธจากแบบจำาลองท5
เนองจากตวแปรอสระมปญหาขอมลไมนง
(Non-Stationary) และเกดปญหาทางเศรษฐมต
เรยกวา Multicollinearity จงแกปญหาดวยการ
ทำาใหตวแปรอสระแตละตวอยในรปของผลตาง
(Difference) เนองจากตวแปรการขนสงทางนำาม
ตวอยางขอมลจำากดจงไดแบงแบบจำาลองออกเปน
2แบบจำาลองดวยกนโดยแบบจำาลองท1ใสตวแปร
การขนสงทางนำา มจำานวน 20 ตวอยางและแบบ
จำาลองท2ไมใสตวแปรการขนสงทางนำามจำานวน
30 ตวอยางเพอตองการใหผลการประมาณเอน
เอยงลดลงและต องการเปรยบเทยบผลการ
ประมาณการวามความแตกตางกนหรอไมซงคา
สมประสทธทไดจากการประมาณการแสดงดง
ตารางท4
ตารางท 4ผลการประมาณการแบบจำาลองท1และแบบจำาลองท2
แบบจำาลองท1 แบบจำาลองท2
DependentVariable:LOG(GDP) DependentVariable:LOG(GDP)
IndependentVariable CoefficientStd.
Errort-Statistic Prob. IndependentVariable Coefficient
Std.
Errort-Statistic Prob.
C 21.75076* 2.5995 8.3672 0.0000 C 15.26182* 0.1658 92.0398 0.0000
DLOG(CAPITALFIX/LABOR) 0.175110 0.2756 0.6351 0.5383 DLOG(CAPITALFIX/LABOR) 0.075049 0.4858 0.1544 0.8786
DLOG(RAILKM/LABOR) 2.898560* 1.2195 2.3768 0.0367 DLOG(RAILKM/LABOR) 5.983202* 2.2696 2.6362 0.0151
DLOG(ROADP/LABOR) -7.166762* 2.5217 -2.8419 0.0160 DLOG(ROADP/LABOR) 0.727682 3.5637 0.2041 0.8401
DLOG(ROADUN/LABOR) 0.798841* 0.3387 2.3578 0.0380 DLOG(ROADUN/LABOR) 0.399712 0.6349 0.6294 0.5355
DLOG(SHIP/LABOR) -0.915076* 0.3918 -2.3354 0.0395 DLOG(AIRP/LABOR) 0.021513 1.1328 0.0189 0.9850
DLOG(WATER/LABOR) 0.394605 0.3899 1.0118 0.3333 DLOG(AIRT/LABOR) -0.485454 1.0647 -0.4559 0.6529
DLOG(AIRP/LABOR) 0.130061 0.7399 0.1757 0.8637
DLOG(AIRT/LABOR) 0.505235 0.8191 0.6167 0.5499
*มนยสำาคญ95%
ทมา:คำานวนโดยนกวจย
*มนยสำาคญ95%
ทมา:คำานวนโดยนกวจย
ผลจากการทดสอบพบวาแบบจำาลองท1ม
ตวแปรทผานระดบนยสำาคญ5%อย5ตวแปรใน
สมการคอRAILKM/LABOR, ROADP/LABOR,
ROADUN/LABOR และSHIP/LABOR สวนแบบ
จำาลองท2มตวแปรทผานระดบนยสำาคญ5%อย
2ตวแปรในสมการคอCและRAILKM/LABOR สวน
ตวแปรทไมมนยสำาคญทง2แบบจำาลองคอ CAPI-
TALFIX/LABOR, WATER/LABOR, AIRT/LABOR
และAIRP/LABORนอกจากนROADP/LABORและ
ROADUN/LABORไมมนยสำาคญในแบบจำาลองท2
สามารถอธบายผลการประมาณการไดดงน
ความแตกตางของการสะสมทนในประเทศ
(Gross Capital Formation) ตอแรงงานมคา
สมประสทธ 0.17511 (มนยสำาคญแบบจำาลองท 1)
หมายความวา ความแตกตางของการสะสมทนตอ
แรงงานทเพมขนรอยละ1จะทำาใหผลผลตมวลรวม
ภายในประเทศเพมขนรอยละ 0.17511 เปนเพราะ
การเพมปรมาณสนคาทน เชน อาคารโรงงาน
เครองจกรเครองมออปกรณตางๆเปนตนซงเทากบ
การลงทนมวลรวมในสนทรพยประเภททนการสะสม
ทนทเพมขนสะทอนถงความสามารถทหนวยผลต
หรอประเทศนนจะผลตสนคาและบรการไดมากขน
สงผลทำาใหผลผลตมวลรวมภายในประเทศเพมขน
ตามมา(Faridi,Malik,&Bashir,2011)
ความแตกตางของความยาวถนนลาดยาง
(Length of Paved Road) ตอแรงงานมคา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 157 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
สมประสทธ 7.166762 (มนยสำาคญแบบจำาลองท
1)หมายความวาความแตกตางของความยาวถนน
ลาดยางตอแรงงานทเพมขนรอยละ 1 จะทำาให
ผลผลตมวลรวมภายในประเทศลดลงร อยละ
7.166762ซงอธบายไดวาตงแตแผนพฒนาเศรษฐ
กจฯฉบบท1ประเทศไทยมนโยบายในการพฒนา
โครงสรางพนฐานทางถนนเพอผลกดนใหเกดการ
กระจายความเจรญไปยงภมภาคตางๆทวประเทศ
ผลทตามมาคอการขนสงทางถนนจงเปนรปแบบ
การขนสงหลกของประเทศโดยมสดสวนมากกวา
รอยละ80แตการขนสงทางถนนใชพลงงานจำานวน
มากเมอเปรยบเทยบกบการขนสงในรปแบบอนจง
สงผลตอประสทธภาพการใชพลงงานในภาพรวม
ของประเทศทตองพงพาการนำาเขาพลงงานจาก
ตางประเทศจำานวนมากในแตละป ส งผลให
เศรษฐกจของประเทศมความออนไหวตอราคา
พลงงานสง ประกอบกบความตองการใชพลงงาน
ของประเทศในการเปนเชอเพลงของยานพาหนะ
เพมขนตามถนนลาดยางทเพมขนเพราะเกดความ
สะดวกสบายในการขบข(กรมขนสงทางบก,2553)
หรออาจจะเปนไปไดวาถนนลาดยางไมมผลตอการ
เคลอนยายทรพยากรเพมขนจากเดมทมอยแลว
ผนวกกบการพงพาพลงงานนำาเขาจากตางประเทศ
จงทำาใหถนนลาดยางไมไดทำาใหผลผลตมวลรวม
ภายในประเทศเพมขนซงแตกตางจากความ
แตกตางของความยาวของถนนทไมใชลาดยาง
(Length of Unpaved Road) ตอแรงงานมคา
สมประสทธประมาณ0.798841 (มนยสำาคญแบบ
จำาลองท 1) หมายความวา ความยาวของถนนท
ไมใชลาดยางเพมขนรอยละ1จะทำาใหผลผลตมวล
รวมภายในประเทศเพมขนรอยละ0.798841เหตผล
เพราะวาเมอมการตดถนนลกรงเพมขนโดยสวน
มากมกจะเกดขนในชนบท ทำาใหเกดการขนสง
สนคาทางการเกษตรไดสะดวกมากขน การตดตอ
ของผคนการยายถนฐานการขยายพนททางการ
เกษตรเพมขน สงผลใหเศรษฐกจในบรเวณชมชน
ทถนนตดผานเจรญเตบโตตามมา (Ighodaro,
2009) จงเหนไดวาความยาวของถนนทไมใช
ลาดยางทำาใหเกดผลผลตมวลรวมภายในประเทศ
เพมขนอยางมนยสำาคญ
ความแตกตางของความยาวทางรถไฟ
(LengthofRaillines)ตอแรงงานมคาสมประสทธ
ประมาณ2.898560และ 5.983202 (มนยสำาคญ
ทง 2 แบบจำาลอง)หมายความวาความแตกตาง
ของความยาวทางรถไฟตอแรงงานทเพมขนรอยละ
1 จะทำาใหผลผลตมวลรวมภายในประเทศเพมขน
รอยละ 2.898560 และรอยละ 5.983202ซงมคา
สมประสทธมากทสดจากตวแปรโครงสรางพนฐาน
ทงหมด เหตผลเพราะวาความยาวทางรถไฟเพม
ขดความสามารถภาคการผลตและบรการของ
ประเทศซงทำาหน าท ในการขนส งสนค าและ
ผโดยสารนอกจากนทางรถไฟยงสนบสนนนโยบาย
การพฒนาพนทเขตเศรษฐกจระดบภมภาคทาง
ดานการคาการลงทนและการทองเทยวอกดวย
(Prusty,2009)นนคอเมอความยาวของทางรถไฟ
เพมขนทำาใหการขนสงทงผ โดยสารและสนคา
เพมขนไปดวย ทำาใหเกดการคาการลงทนเพมขน
สงผลใหเศรษฐกจเตบโตตามมา
ความแตกตางของปรมาณการขนสงสนคา
ทางอากาศตอแรงงานมคาสมประสทธประมาณ
0.505235และ-0.485454หมายความวาความ
แตกตางของปรมาณการขนสงสนคาทางอากาศตอ
แรงงานทเพมขนรอยละ1จะทำาใหผลผลตมวลรวม
ภายในประเทศเพมขนรอยละ0.505235และลดลง
รอยละ 0.485454 เหตผลเพราะวาการขนสงทาง
อากาศตนทนสงเมอเปรยบเทยบกบการขนสงใน
รปแบบอนๆ จงไมนยมขนสงสนคาทางอากาศกน
มากนกการลงทนขนสงสนคาทางอากาศจงไมคมคา
(ศพฤฒถาวรยตการต,2553)สอดคลองกบความ
แตกตางของปรมาณการขนสงผโดยสารทางอากาศ
ตอแรงงานมค าสมประสทธ 0.130061 และ
0.021513 หมายความวา ความแตกตางของ
ปรมาณการขนสงคนทางอากาศตอแรงงานท
เพมขนรอยละ 1 จะทำาใหผลผลตมวลรวมภายใน
158 พระศกด จวตนผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลต...
ประเทศเพมขนรอยละ 0.130061 และรอยละ
0.021513 เหตผลเพราะประเทศไทยไดเปรยบใน
ดานภมศาสตรการเปนศนยกลางของภมภาคและ
มการผลกดนใหสนามบนนานาชาตสวรรณภมเปน
ศนยกลางขนสงผโดยสารทชดเจนกอใหเกดผลดตอ
การลงทนในดานตางๆเชนธรกจการโรงแรมการ
บรการทองเทยวและศนยกลางการถายโอนสนคา
ฯลฯ (กรมการขนสงทางบก, 2559) สงผลใหเกด
การเจรญเตบโตขยายตวทางเศรษฐกจแตอยางไร
กตามการขนสงผโดยสารและสนคาทางอากาศไมม
นยสำาคญตอผลผลตมวลรวมภายในประเทศในแบบ
จำาลองน
ความแตกตางของปรมาณการขนสงทางนำา
ในประเทศตอแรงงานมคาสมประสทธประมาณ
0.394605 หมายความวา ความแตกตางของ
ปรมาณการขนสงทางนำาในประเทศตอแรงงานท
เพมขนรอยละ 1 จะทำาใหผลผลตมวลรวมภายใน
ประเทศเพมขนรอยละ0.394605แตการขนสงทาง
นำาในประเทศไมมนยสำาคญตอผลผลตมวลรวม
ภายในประเทศเหตผลเพราะวา การขนสงทางนำา
ของไทยไมมประสทธภาพเนองจากมขอจำากดทาง
ดานภมศาสตร คอแมนำาสวนใหญในประเทศม
ขนาดแคบตนเขนและระยะสนขาดความตอเนองจง
ไมสามารถรองรบการขนสงสนคาทมนำาหนกมาก
ได และขาดการเชอมโยงกบการขนสงในรปแบ
บอนๆ (กรมการขนสงทางบก, 2559) ทำาใหการ
ขนสงทางนำาในประเทศไมมผลตอผลผลตมวลรวม
ภายในประเทศมากนกจงไมมนยสำาคญ
ความแตกตางของปรมาณการขนสงทางเรอ
ชายฝงระหวางประเทศตอแรงงานมคาสมประสทธ
ประมาณ-0.915076หมายความวาความแตกตาง
ของปรมาณการขนสงระหวางประเทศตอแรงงานท
เพมขนรอยละ 1 จะทำาใหผลผลตมวลรวมภายใน
ประเทศลดลงรอยละ 0.915076 เหตผลเพราะวา
ทาเรอหลกของไทยไมไดเชอมโยงกบเครอขายเสน
ทางเดนเรอหลกของโลกเปนเพยงทาเรอปลายทาง
ทเรอวงเขามาเพอรบสนคาแลวไปเปลยนถายท
ทาเรอสงคโปรซงอยบนเสนทางหลกของการเดน
เรอหากแวะเขาเทยบทาเรอของไทยจะเปนการเพม
ภาระตนทนการขนสงสนคานานาประเทศบวกกบ
ปรมาณสนคาทผานทาเรอของไทยยงนอยเมอ
เปรยบเทยบกบศกยภาพความสามารถในการ
รองรบสนคาทำาใหการใชทาเรอของไทยไมคมคา
แกการลงทน และนอกจากนยงเปนผลมาจากการ
ขาดการบรณาการอยางตอเนองในการเชอมโยง
ภาคการขนสงทางเรอกบการขนสงทางราง ทาง
ถนนและทางอากาศเขาดวยกน(กรมการขนสงทาง
บก,2559)ทำาใหการขนสงทางเรอชายฝงของไทย
ไมสงตอผลผลตมวลรวมภายในประเทศ
สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ
จากการศกษาความสมพนธ ระหว าง
โครงสรางพนฐานดานการขนสงกบผลผลตมวลรวม
ภายในประเทศโดยใชแบบจำาลองทางเศรษฐมตท
ใชการประมาณการดวยวธกำาลงสองนอยทสด
(OLS)พบวาการลงทนโครงสรางพนฐานดานการ
ขนสงทางรถไฟเปนปจจยสงเสรมใหผลผลตมวล
รวมภายในประเทศเพมขนมากทสดสอดคลองกบ
ผลการศกษาของ Prusty (2009) ททำาการศกษา
ความยาวทางรถไฟตอผลผลตมวลรวมภายใน
ประเทศของประเทศอนเดยรองลงมาคอการลงทน
ถนนลกรงทมความสมพนธไปในทศทางเดยวกบ
ผลผลตมวลรวมภายในประเทศในทางกลบกน
ความยาวของถนนลาดยางและการขนสงสนคา
ชายฝงทะเลมความสมพนธกบผลผลตมวลรวมใน
ประเทศในทศทางตรงกนขามสวนการขนสงสนคา
ทางนำาในประเทศและการขนสงทางอากาศไมมนย
สำาคญตอผลผลตมวลรวมภายในประเทศ ดงนน
หากรฐบาลมงบประมาณจำากดและตองการลงทน
โครงสรางพนฐานดานการขนสงใหเกดความคมคา
มากทสด ควรเลอกการลงทนทางรถไฟมาเปน
ลำาดบแรก เพราะจะกอใหเกดผลผลตมวลรวม
ภายในประเทศเพมขนมากทสดเชนกน อยางไร
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 159 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
กตามงานศกษาเกยวกบเรองนยงมขอเสยหลาย
ประการดวยกนอาทเชนการกำาหนดใหปจจยอนๆ
ทมผลตอผลตมวลรวมภายในประเทศคงทจำานวน
ตวอยางของขอมลนอยเกนไปซงอาจจะมผลตอการ
ประมาณการและผลการประมาณการไมไดคำานงถง
ประเดนทางดานสงแวดลอมรวมทงปจจยอนๆทม
ผลตอการลงทนในโครงสรางพนฐานดานการขนสง
หากนำาผลการศกษานไปอางองควรคำานงถง
ประเดนดานอนๆดวยความรอบคอบ
ผ ทสนใจผลการศกษานและประสงคจะ
ศกษาในมตทหลากหลายตอจากกรณนควรศกษา
ขยายขอบเขตในระดบภมภาคอาเซยน ดวยใน
ปพ.ศ. 2558 ประเทศไทยมการรวมกล มทาง
เศรษฐกจกบประเทศอนๆในภมภาคเปลยนแปลง
เปนกลมฐานเศรษฐกจเดยวกน การขนสงระหวาง
ประเทศในภมภาคนกจะเกดมากขนตามลำาดบหรอ
ควรศกษาในระดบภมภาคและจ งหวดของ
ประเทศไทยซงจะไดขอมลและตลอดจนเขาใจ
ผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอ
ผลผลตมวลรวมภายในจงหวดในเชงลกมากขนแต
ผลทออกมาอาจมความแตกตางกนได เนองจาก
แตละภมภาคและจงหวดของประเทศไทยมความ
แตกตางกนหลายดาน รปแบบโครงสรางพนฐาน
การขนสงอาจจะใหความค มคาในการลงทนท
แตกตางกนในแตละภมภาคและจงหวดนอกจากน
รปแบบขอมลท ใช ควรใช ข อมลแบบชวงยาว
(PanelData)เพราะมความสามารถในการอธบาย
ผลไดดกวาขอมลแบบอนกรมเวลา
กตตกรรมประกาศ
งานศกษานไดรบการสนบสนนจากคณะ
พฒนาการเศรษฐกจสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร
เอกสารอางอง
กรมการขนสงทางบก.(2553).แผนยทธศาสตรกรมการขนสงทางบก(พ.ศ. 2554-2558).<http://www.dlt.
go.th/th/attachments/plan4851/2223_%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%97%E0%B8
%B5%E0%B9%88%201.doc.>.28มนาคม.
กรมการขนสงทางบก. (2559). การศกษาวเคราะหเรองการใชประโยชนและดลยภาพโครงสราง
พนฐาน.<www.otp.go.th/th/pdf/Plan.../7_บทท%204.doc>.10กมภาพนธ.
ศพฤฒถาวรยตการต.(2553).การขนสงทางอากาศและมาตรการทเกยวของ.<www.econ.tu.ac.th/econ-
tuarchive/index.php/download-economic-ebook/ntms-มาตรการทมใชอากรศลกากร/ntms-in-
focus-volume1/354การขนสงทางอากาศ-(air-transport-industry-and-regulations)/download.>.
5กรกฎาคม.
สำานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. (2557).การทดสอบความสมพนธดชนภาคอตสาหกรรม. <www.oie.
go.th>.13กรกฎาคม.
Prusty.(2009).Railroad Transportation, Domestic Investment and Economic Growth: A Cointegra-
tion Analysis for India.Goa:GoaInstituteofManagement,India.
Bagchi&Pradhan.(2012).Effect of transportation infrastructure on economic growth in India: The
VECM Approach.ResearchinTransportationEconomics,139-148.
Beyzatlaret.al.(2012).The Granger-Causality between Transportation and GDP: a Panel Data
Approach.BalçovaIzmir:DepartmentofEconomics,IzmirUniversityofEconomics.
160 พระศกด จวตนผลกระทบของโครงสรางพนฐานดานการขนสงตอผลผลต...
D´emurger. (2001). Infrastructure Development and Economic Growth: An Explanation for
RegionalDisparitiesinChina?JournalofComparativeEconomics29.:95–117.
Faridi,Malik&Bashir.(2011).Transportation,TelecommunicationandEconomicDevelopmentin
Pakistan.InterdisciplinaryJournalofResearchinBusiness.;Vol.1,Issue.7:45-52.
Ighodaro.(2009).TransportInfrastructureandEconomicGrowthinNigeria.JounalofResearch
inNationalDevelopment.;Volume7No2:75-82.
Meng.(2012).AnEmpiricalAnalysisontheRelationshipbetweenTransportInfrastructureand
EconomicGrowthinTianjin.AppliedMechanicsandMaterials.:278-281.
Profillidis & Botzoris. (2013). Impact of Transport Infrastructure Investment on Economic
Development and Employment.InternationalJournalofEnhancedResearchinScience
Technology&EngineeringVol.2Issue3,1-9.
TheWorldBank.(2015).World Development Indicators.<http://data.worldbank.org/country/thailand>.
March1
พฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน กรณศกษาจงหวดสงขลา
Marketing mix development for Tong Muan, Case Study Songkhla
Province.
มณรตนรตนพนธ
ManeeratRattanaphan
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาแนวทางการพฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนม
ทองมวนของกลมวสาหกจชมชนจงหวดสงขลางานวจยนเปนการวจยเชงปรมาณสำารวจขอมลจากกลม
ตวอยางผทเคยซอขนมทองมวนในจงหวดสงขลา โดยใชแบบสอบถามจำานวน 400 ชด และการวจยเชง
คณภาพใชกลมตวอยางแบบเจาะจงไดแกผประกอบการกลมวสาหกจชมชนทผลตขนมทองมวนในจงหวด
สงขลา ผทรงคณวฒ และรานคาทจำาหนายขนมทองมวน ผลการวจยพบวา ระดบความเรงดวนในการ
พฒนาขนมทองมวนคอดานผลตภณฑ ( =4.03)ดานบรรจภณฑ ( =3.49)ดานการจดจำาหนาย
( =2.58)ดานราคา( =2.55)และดานการสงเสรมการตลาด( =2.36)ตามลำาดบ
ค�าส�าคญ : สวนประสมทางการตลาด,ขนมทองมวน
Abstract
ThepurposeofthisresearchwastostudythedevelopmentofTongMuanmarketingmix
inSongkhlaProvince.Thisresearchwasaquantitativeresearch.Thedatawascollectedusing
questionnaire,from400TongMuancustomersinSongkhlaProvince,andaqualitativeresearch
thatcollectedthespecificsample,consistedofTongMuanentrepreneur,marketingexpertsand
groceryshops.TheresultsshowedthattheTongMuanentrepreneurinSongkhlawasinstantly
prioritizedinordertodeveloptheproductineachaspectasfollows,product( =4.03)package
( =3.49)place( =2.58)price( =2.55)andpromotion( =2.36).
Keywords: Marketingmix,TongMuan
ผชวยคณบดคณะบรหารธรกจและอาจารยประจำาสาขาวชาการตลาดมหาวทยาลยหาดใหญ
AssistantDeanofBusinessAdministrationandLecturerofmarketing,HatyaiUniversity
162 มณรตน รตนพนธพฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน...
ความส�าคญและทมาของปญหา
ผลตภณฑชมชนซงเปนความรวมมอกนของ
คนในชมชนเพอผลตสนคาอนเกดจากภมปญญา
ทองถนทไดรบการถายทอดจากบรรพบรษเพอเพม
รายไดใหแกคนในครอบครวตลอดจนคนในชมชนท
มมาตงแตปพ.ศ.2544จนถงปจจบนรฐบาลไดมน
โยบายดานการบรหารจดการประเทศภายใตหลก
ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตลอดจนการสงเสรม
สนบสนนใหผลตภณฑชมชนไดมมาตรฐานคณภาพ
สอดคลองกบความตองการของตลาดทงในและตาง
ประเทศการดำาเนนการดานการตลาดเปนสงทสำาคญ
ทจะทำาใหผลตภณฑของกลมวสาหกจชมชนไดมการ
ขบเคลอนพฒนาเพอความยงยนซงการพฒนาดาน
การตลาดตองสามารถกำาหนดกลยทธการตลาดท
ตอบสนองความพงพอใจของผ บรโภคไดอยาง
เหมาะสม (Solomon, 2012) การพฒนาดานการ
ตลาดจำาเปนตองมงเนนแนวความคดทางการตลาด
สมยใหมทใหความสำาคญตอผบรโภคซงหมายความ
วากลมวสาหกจชมชนไมสามารถผลตหรอจำาหนาย
ผลตภณฑดวยกลวธเดมทกลมวสาหกจชมชนใชอย
เพราะตนเองมความถนดไดอกตอไป แตกล ม
วสาหกจชมชนตองเขาใจถงความตองการของ
ผบรโภคและดำาเนนการตลาดเพอตอบสนองความ
ตองการของผบรโภคทอาจเปลยนแปลงไดและดวย
สภาพการดำาเนนการในปจจบนทเหนไดอยางชดเจน
วาผลตภณฑชมชนมเปนจำานวนมากและมการผลต
ผลตภณฑทเหมอนๆ กน และยงประสบกบปญหา
ทางการตลาด ซงจะเหนไดจากการศกษาเกยวกบ
กลมวสาหกจชมชนผลตภณฑชมชนจากนกวชาการ
หลายทานไมวาจะเปนการศกษาของมณรตน รตน
พนธ และคณะ (2553) ซงไดศกษาการพฒนา
ศกยภาพดานการบรหารจดการและการตลาดของ
วสาหกจชมชนในเขตพนทจงหวดสงขลา ผลการ
ศกษาศกยภาพการบรหารจดการและการตลาดพบ
วา ดานจดแขง คอ มสนคาทมความโดดเดนม
คณภาพ ใชวตถดบในพนท ผนำากลมมความรและ
ประสบการณ ผลตภณฑมการปรบปรงพฒนาใหได
ตามความตองการของตลาดสนคาไดรบรองมาตรฐาน
ตางๆ ดานจดออน คอ มตนทนในการผลตสง
ผลตภณฑมอายการเกบรกษาสน (อาหาร) ขาด
แรงงานทมฝมอ ราคาสงกวาคแขงขน คณภาพ
ผลตภณฑไมสมำาเสมอ ดานโอกาส คอ วตถดบใน
ทองถนมเพยงพอจงหวดสงขลาเปนแหลงเศรษฐกจ
โครงการของ ศ.อ.บ.ต.(เทศกาลของดชายแดนใต)
นโยบายลดภาษใหกบกลมวสาหกจชมชนมศนยการ
ถายทอดเทคโนโลย และมแหลงเรยนรมาก ดาน
อปสรรค คอ ราคาตนทนวตถดบไมคงท สภาพดน
ฟาอากาศสงผลตอการผลต สถานการณทางการ
เมองทไมหยดนงและคแขงขนเพมขนการศกษาของ
อารย เดว (2548) ไดศกษาการพฒนากลยทธดาน
การตลาดของกล มผ ผลตสนคาหนงตำาบลหนง
ผลตภณฑในจงหวดตากพบวาสภาพดานการตลาด
อยในระดบปานกลางปญหาดานการตลาดของกลม
อยในระดบปานกลาง จดแขง ไดแก สนคาเกดจาก
ภมปญญาในทองถน วตถดบหางาย ราคาไมแพง
กระบวนการผลตไม ย งยากซบซ อน รปแบบ
ผลตภณฑมความเหมาะสมและทนสมยมตวแทนทง
ในจงหวดและตางจงหวดเขามารบสนคาไปจำาหนาย
มการเผยแพรทางเวบไซตจงหวดจดออนไดแกขาด
เงนทนในการดำาเนนการสนคาลอกเลยนแบบไดงาย
ไมมเอกลกษณเฉพาะตว สนคาไมผานการรบรอง
คณภาพผลตตามคำาสงซอไมได ชอตราสญลกษณ
ไมโดดเดนการตลาดไมตอเนองและการศกษาของ
วรรณนา กลยาสาย และคณะ (2552) ไดศกษา
แนวทางการพฒนาบรรจภณฑและเพมชองทางการ
จดจำาหนายขนมของกลมพฒนาอาชพ บานคำาแสน
ราชเหนอตำาบลแสนสขอำาเภอวารนชำาราบจงหวด
อบลราชธานพบวาปญหาการดำาเนนงานของกลม
คอปญหาบรรจภณฑยงไมมชอตราผลตภณฑแหลง
ทมาวนเดอนปทผลตหมดอายและสวนประกอบท
สำาคญ และปญหาดานการจดจำาหนายยงเปนการ
จำาหนายแบบชองทางเดยวคอจะผลตขนมตามคำาสง
ของลกคาจากพนทใกลเคยง นอกจากนยงมการ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 163 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ศกษาเกยวกบความตองการของผ บรโภคจาก
นกวชาการอกหลายทานซงเหนไดจากผลการศกษา
ของกฤษณา สกมาน (2551) เกยวกบการพฒนา
บรรจภณฑกลวยตากบางกระทมพบวาผบรโภคให
ความสำาคญตอปจจยในการออกแบบบรรจภณฑ
ตองการบรรจภณฑทสามารถปกปองอนตรายจาก
สงแวดลอมและรกษาคณภาพสนคา มฉลากแสดง
ขอมลอาหารครบถวนถกตองชดเจนจากการศกษา
ของจากการศกษาของเจดจนทนมณบงเกด(2551)
ไดศกษาพฤตกรรมการบรโภคขนมไทยของผบรโภค
ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลาพบวา
ปจจยการตลาดทมผลตอการตดสนใจในการบรโภค
ขนมไทยมากถงมากทสด ไดแก รสชาต สสนจาก
ธรรมชาตความสดใหมและจากการศกษาของชลธร
สงหเดช (2552) ไดศกษาปจจยสวนประสมทาง
การตลาดทมความสำาคญตอการเลอกซอขนมไทย
ของผบรโภคในเขตบางศรเมองจงหวดนนทบรพบวา
ผบรโภคสวนใหญมเหตผลการซอเพราะวาขนมไทย
มรสชาตทหวานมนอยในตวขนมซงผบรโภคคดวา
ขนมไทยควรคาแกการอนรกษไวเพราะความเปน
เอกลกษณของไทยอกทงขนมไทยยงมความตองการ
อยโดยขนมไทยควรทำาการปรบปรงในเรองของการ
ทำาการสงเสรมการตลาดใหมากขนและผวจยเหนวา
ผลตภณฑขนมทองมวนถอเปนผลตภณฑชมชนทม
มาชานานปจจบนกลมวสาหกจชมชนทดำาเนนการ
ผลตขนมทองมวนเพอจำาหนายในจงหวดสงขลาม
เปนจำานวนมาก เพอเปนสวนหนงในการมสวนรวม
พฒนาผลตภณฑขนมทองมวนของจงหวดสงขลา
ผวจยจงสนใจศกษาเพอหาแนวทางการพฒนาสวน
ประสมทางการตลาดของขนมทองมวนของจงหวด
สงขลา
วตถประสงคการวจย
เพอศกษาแนวทางการพฒนาสวนประสม
ทางการตลาดของขนมทองมวนของกลมวสาหกจ
ชมชนจงหวดสงขลา
ประโยชนของการวจย
1. สามารถนำาเสนอแนวทางการพฒนาสวน
ประสมทางการตลาดของขนมทองมวนใหแกกลม
วสาหกจชมชนโดยกลมวสาหกจชมชนทผลตและ
จำาหนายขนมทองมวนสามารถนำาไปปรบใชไดจรง
2. เพอนำาผลการวจยทไดรบไปเผยแพรตอ
สาธารณะ สำาหรบเป นแนวทางในการพฒนา
ผลตภณฑใหแกกลมวสาหกจชมชนตางๆทงทผลต
ขนมทองมวนและผลตภณฑชมชนอนๆทใกลเคยง
การทบทวนวรรณกรรม
แนวคดและทฤษฎเกยวกบสวนประสม
ทางการตลาด
ศรวรรณเสรรตนและคณะ(2552:80-81)
ไดกลาวไววา สวนประสมการตลาด หมายถง
ตวแปรทางการตลาดทควบคมไดซงบรษทใช
รวมกนเพอสนองความพงพอใจแกกลมเปาหมาย
สวนประสมทางการตลาด ประกอบดวย
ผลตภณฑราคาสถานทจำาหนายและการสงเสรม
การตลาดมรายละเอยดดงน
1. ผลตภณฑ(Product)
อภสทธ ฉตรทนานนท และจระเสกข
ตรเมธสนทร (2551:59) ไดกลาวไววาผลตภณฑ
หมายถงสงตางๆทผผลตเสนอขายใหกบผบรโภค
เพอตอบสนองความตองการของผบรโภคซงรวมทง
สงทจบตองไดเปนรปราง งานบรการ ลกษณะ
การจดจำาหนายองคการและความคด
การพฒนาผลตภณฑใหม มลกษณะตงแต
การเปลยนแปลงเพยงเลกนอยไปจนถงการนำา
เทคโนโลยมาทำาเปนผลตภณฑใหมทไมเคยมมา
กอนไดแกการปรบปรงรปรางผลตภณฑรสชาต
ผลตภณฑ การพฒนาหบหอหรอบรรจภณฑ เชน
การเปลยนแปลงการบรรจนำายาซกผาจากขวดเปน
ถงการเพมแบบหรอรปรางใหลกคาไดเลอกมากขน
พฒนาตราสนคาใหจดจำางาย ผลตภณฑไดรบรอง
มาตรฐานเปนตน
164 มณรตน รตนพนธพฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน...
2. บรรจภณฑ(Package)
บรรจภณฑเปนสวนหนงของผลตภณฑในท
นขอนำาเสนอแยกจากผลตภณฑเนองจากการศกษา
ผลการวจยทเกยวของกบผลตภณฑชมชนมกจะม
การศกษาบรรจภณฑแยกออกมาจากผลตภณฑและ
พบวาผลตภณฑชมชนมปญหาดานบรรจภณฑ
คอนขางมาก ซงเหนไดจากการศกษาของวรรณนา
กลยาสาย และคณะ (2552) ไดศกษาแนวทางการ
พฒนาบรรจภณฑและเพมชองทางการจดจำาหนาย
ขนมของกลมพฒนาอาชพ บานคำาแสนราชเหนอ
ตำาบลแสนสขอำาเภอวารนชำาราบจงหวดอบลราชธาน
พบวาปญหาการดำาเนนงานของกลมคอปญหาบรรจ
ภณฑยงไมมชอตราผลตภณฑแหลงทมาวนเดอน
ปทผลตหมดอายและสวนประกอบทสำาคญและการ
ศกษาของมณรตนรตนพนธและมณฑราเอยดเสน
(2555)เกยวกบปจจยดานผลตภณฑทมผลตอการ
ตดสนใจซอขนมลากรอบทพบว าป จจยด าน
ผลตภณฑมผลตอการตดสนใจซอขนมลากรอบมาก
ทสด8อนดบแรกคอขนมมรสชาตกลมกลอม(หวาน
มน)ขนมสะอาดปลอดภยขนมกรอบนารบประทาน
ขนมมปรมาณทเหมาะสมกบราคา บรรจภณฑ
สะดวกตอการบรโภค บรรจภณฑแสดงรายละเอยด
วนทผลต และวนหมดอาย บรรจภณฑแสดงราคา
อยางชดเจน และบรรจภณฑมการออกแบบทำาให
มองเหนผลตภณฑทอยภายในบรรจภณฑหมายถง
สงหอหมผลตภณฑ ทจะชวยรกษาคณภาพของ
ผลตภณฑไมใหไดรบความเสยหายสะดวกในการใช
งานชวยปกปองสนคาสรางภาพลกษณแรกจากมอง
เหนของผบรโภค ตลอดจนมบทบาทสำาคญตอการ
จงใจใหผบรโภคตดสนใจซอผลตภณฑไดงายขน
3. ราคา(Price)
ราคา(Price)หมายถงจำานวนเงนทบคคล
ยอมจายเพอตอบแทนกบการไดรบกรรมสทธใน
ตวสนคาหรอบรการ
การตงราคาโดยทวไปตองคำานงถงตนทนและ
ราคาขายจะถกกำาหนดโดยสตรการคำานวณแบบ
งายๆ คอตนทนบวกกำาไรทตองการนนเองนอกจาก
นแลวเพอใหไดกำาไรเพมขนตองพจารณาการตงราคา
ใหเหมาะสมกบคณคาทลกคาไดรบเพมขนดงน
1. การตงราคาตามความตองการพเศษของ
แตละกลมลกคา ซงเปนการตงราคาสนคาและ
บรการจากราคาสง ราคาปานกลาง ไปสราคาถก
ตามระยะเวลาออกสตลาด
2. การตงราคาตามภาพพจนของสนคาเชน
สนคาทเนนภาพพจน ความหรหรา จะถกกำาหนด
ราคาใหสง สำาหรบสนคาบางอยางธรกจเนนขาย
ราคาถกเปนตน
3. การตงราคาตามบรรจภณฑ ราคาของ
สนคาจะแปรผนตามมลคาของการออกแบบบรรจ
ภณฑใหมรปแบบเดนสะดดตาแตกตางจากสนคา
ทวางขายทวไป เหตทเปนเชนนสวนหนงเกดจาก
ตนทนของบรรจภณฑและภาพพจนของสนคา
4. การตงราคาตามทำาเลการคา ทำาเลท
สำาคญยานชมชนการเดนทางสะดวกสบายทำาให
ตงราคาสนคาไดงาย
5. การตงราคาตามปรมาณความตองการเชน
ราคาหองพกของโรงแรมในวนธรรมดาจะถกกวา
วนหยดหรอชวงเทศกาลทมความตองการมากเปนตน
4. ชองทางการจดจำาหนาย(Place)
การกระจายผลตภณฑไปสลกคาเปาหมาย
โดยปกตการจดจำาหนายผลตภณฑชมชนมชอง
ทางการจดจำาหนายดงน
1)การขายเองสำาหรบผลตภณฑทมลกคา
จำากดเฉพาะในพนทหรอตองการควบคมคณภาพ
อยางเขมงวด
2) การขายส งผ านคนกลาง สำ าหรบ
ผลตภณฑทมลกคาจำานวนมาก หลายพนท ซง
คนกลางมหลายประเภท ไดแก รานคาสง รานคา
ปลกสมยเกาและรานคาปลกสมยใหมอยางหางสรรพ
สนคาและการจำาหนายในรานขายของฝากเปนตน
3) การขายผานออนไลนปจจบนนผลตภณฑ
ชมชนมการพฒนาตนเองดวยการใหสอสงคม
ออนไลนเปนเครองมอในการชวยขาย ไดแก
เวปไซดเฟสบคไลนเปนตน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 165 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
5. การสงเสรมการตลาด(Promotion)
การสงเสรมการตลาด เปนการแจงขาวสาร
ผลตภณฑองคกรใหลกคาไดรจกผลตภณฑตลอดจน
ทราบความเคลอนไหวขององคกร สามารถจงใจ
ลกคาตดสนใจซอผลตภณฑไดงาย รวดเรวมากขน
อกทงชวยเตอนความทรงจำาไมใหลกคาลมผลตภณฑ
สวนประสมการสงเสรมการตลาดประกอบดวยการ
โฆษณาการประชาสมพนธการใชพนกงานขายการ
สงเสรมการขายและการตลาดทางตรง
กลยทธการสงเสรมการตลาด (Promotion
mix)ประกอบดวย
5.1 การโฆษณา (Advertising) เปน
กจกรรมในการเสนอขาวสารเกยวกบองคกร และ
สงเสรมการตลาดเกยวกบผลตภณฑบรการหรอ
ความคดทตองมการจายเงนโดยผอปถมภรายการ
(KotlerandArmstrong.2009:33)การโฆษณา
เปนการเสนอการขายแบบไมเปนสวนตว และ
เปนการสงเสรมความคด เสนอสนคาหรอบรการ
โดยใชสอตางๆเชนวารสารโทรทศนหนงสอพมพ
วทย ปายหลงรถประจำาทาง ฯลฯ ซงการโฆษณา
อาจมหลายรปแบบไดแกโฆษณาสถาบนโฆษณา
ตราสนคาโฆษณาเกยวกบการขายเปนตน
5.2 การขายโดยใช พนกงานขาย
(Personal Selling) เปนการสอสารระหวางบคคล
กบบคคลในรปแบบการเผชญหนาโดยตรงหรอใช
โทรศพทโดยปกตแลวพนกงานขายจะหวงผลลพธ
เพอเพมยอดขาย และสรางสมพนธภาพอนดกบ
ลกคาในระยะยาว
5.3 การให ข าวและประชาสมพนธ
(PublicityandPublicRelations)รปแบบหนงของ
การตดตอสอสารทผขายไมจำาเปนตองเสยเงนใหกบ
ขาวสารสำาหรบการสรางทศนคตทเปนบวกตอสนคา
และบรษท โดยกจการพยายามทำาใหกจการและตว
สนคานนเปนขาวทนาสนใจสำาหรบนกขาวซงนกขาว
จะนำาไปเผยแพรโดยธรกจไมตองเสยคาใชจายกได
5.4 การสงเสรมการขาย(Salespromo-
tion)เปนการใชเครองมอวธการตางๆ ในการเชญชวน
ใหลกคาซอสนคาและบรการสามารถกระตนความ
สนใจการทดลองใชหรอการตดสนใจซอของลกคา
ไดงายและรวดเรวขนการสงเสรมการขายเปนสง
จงใจระยะสนทกระต นใหเกดการซอหรอขาย
ผลตภณฑหรอบรการ การสงเสรมการขายม 3
รปแบบคอ
(1) การสงเสรมการขายทมงสผบรโภค
(ConsumerPromotion)ไดแกการลดราคาการ
แจกตวอยาง การคนเงน การแขงขน การใหของ
แถมการใหแสตมปการสาธตการชงโชคเปนตน
(2) การสงเสรมการขายทมงสคนกลาง
(Tradepromotion)ไดแกการใหสวนลดหรอสวน
ยอมใหการใหสนคาฟรการชวยเหลอดานโฆษณา
การจดการแขงขนการขายระหวางตวแทนเปนตน
(3) การสงเสรมการขายทมงสพนกงาน
ขาย(SalesforcePromotion)ไดแกการใหโบนส
การแขงขนทางการขายระหวางพนกงานเปนตน
5.5 การตลาดทางตรง(DirectMarketing
หรอ Direct responsemarketing) เปนการตดตอ
สอสารกบกลมเปาหมายเฉพาะรายหรอเฉพาะกลม
หวงผลใหเกดการตอบสนองโดยตรง เครองมอท
สำาคญไดแก(1)การขายทางโทรศพท(2)การขาย
โดยใชจดหมายตรง (3) การขายโดยใชแคตตาลอค
(4) การขายทางโทรศพท วทย หรอหนงสอพมพ
(5)การขายโดยใชจดหมายอเลกทรอนกส
ประเภทของการตลาดทางตรงหรอชองทาง
หลกของการตลาดทางตรงสามารถใชชองทางการ
ขายเพอเขาถงลกคากลมเปาหมายหรอผคาดหวงได
ประกอบดวย(ศรวรรณเสรรตน,2543:190)การ
ใชจดหมายตรง (Directmailmarketing) เปนการ
ขายทไมมรานคาและไมใชพนกงานขายแตหาคำาสง
ซอจากการสงจดหมายตรงไปยงผรบขาวสารทเปน
เปาหมายทางไปรษณยการใชจดหมายตรงเปนการ
สอการตลาดทางตรงทใชมากทสด เชน โบรชวร
โปสการด แคตตาลอก หรอสงตพมพตาง ๆ การ
ตลาดโดยใชเครองโทรสาร(Faxmail)การตลาดโดย
ใชไปรษณยอเลกทรอนกส(E–mailหรอElectronic
166 มณรตน รตนพนธพฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน...
mail)การตลาดโดยใชสอสงพมพ(Printmediadi-
rect–responsemarketing)การตลาดโดยใชแคต
ตาลอก(catalogmarketing)การตลาดโดยใชเครอง
คอมพวเตอรเชอมตรงและอนเตอรเนต (Online
marketingandinternetmarketing)
การพฒนาภมปญญาพนบานทยงยน(ชศกด
เดชเกรยงไกรกลและนทศนคณะวรรณ.2545)
วสาหกจชมชนสามารถพฒนา สรางมลคาเพมให
แกผลตภณฑใหไดราคาทสงขนหรอขายใหไดมากขน
ดวยแนวทางในการพฒนาสนคาใหมมลคาเพมดงน
1. เตมความสรางสรรคแปลกๆ ใหมๆ และ
ความเปนไทยเชนวฒนธรรมศลปหตถกรรมสนคา
บางตวมความแตกตางสงมากแตไมสามารถผลตได
จำานวนมากเพราะตองใชฝมอแรงงานวสาหกจชมชน
สามารถพฒนาดวยการถายทอดประสบการณและ
ใชเครองทนแรงเขามาชวยในการขยายการผลต
2. เนนการออกแบบ ดไซน รปลกษณ
รปแบบสมยนยมเพมความสวยงามเชนภาชนะ
บรรจและหบหอทจะทำาใหสนคาดมราคามากขน
3. เนนการนำาเทคโนโลยมาชวยใหผลตได
มากและมมาตรฐานเหมอนกนในทกหนวยผลตซง
จะเปนการลดตนทนลงดวยเชนการใชเครองจกร
อปกรณผลตททนสมย
4. การสรางแบรนด ดวยตรายหอใหลกคา
รจก คนเคย การสรางมาตรฐานตาม มอก. อ.ย.
สมอ.ฮาลาลGMPISOตราสญลกษณโลโกหบหอ
บรรจภณฑทสวยงาม ดงดด การสอสารโฆษณา
ประชาสมพนธเปนตน
5. ชองทางการจดจำาหนาย สรางยอดขาย
ดวยการหาชองทางการจดจำาหนายเพม เชน ราน
สหกรณศนยแสดงสนคาโมเดรนเทรดสนามบนราน
อาหาร โรงแรม แหลงทองเทยว ศนยคาสงคาปลก
งานเทศกาลทกรมสงออกจดทงในและนอกประเทศ
6. สรางสมพนธกบลกคาขาประจำาดวยการ
เกบรายชอลกคาไวและตดตอลกคาเปนประจำาเพอ
หาโอกาสการขายใหมๆบอยๆ
7. บรณาการ การเชอมโยงอตสาหกรรม
ตนนำา กลางนำา ปลายนำา และการรวมกล ม
อตสาหกรรมใหเกยวเนองกน จากการออกแบบ
การใชวตถดบการผลตการขนสงชองทางการขาย
และการทำาตลาดการรวมกล มธรกจทเรยกวา
คลสเตอร(Cluster)
8. การพฒนาใหมไดแก
8.1 การพฒนาสนคาใหม สตรใหม
รสชาต และบรการใหมๆ ในการพฒนาสนคาใหม
ตองใหลกคาไดทดลองใช ชม เพอใหเราสามารถ
วดผลไดวาแบบไหนหรอตวไหนด
8.2 หากมสตรใหม สนคาใหม ควรจด
ลขสทธรบรอง
8.3 นำาเทคโนโลยใหมๆมาใชในการผลต
ตรวจสอบวเคราะหชงตวงบรรจและถนอมอาหาร
8.4 การพฒนาสรางแบรนดมหลกเกณฑ
ดงน
- พฒนาชอสนคาและชอแบรนด
- ออกแบบตราผลตภณฑยหอทจะใช
เครองหมายการคา
- ออกแบบหบหอ บรรจภณฑ และ
ขออนญาตใชเครองหมายของทางราชการ
-ออกแบบการจดกวางสนคาในพนท
ขายใหสะดดตา
- การสอสารการตลาดไดแกการใชสอ
ทองถนตางๆ เชน ใบปลว โปสเตอร ปายแขวน
รถแหออกงานแสดงสนคาของจงหวดรายการวทย
สอวงกวางเชนโฆษณาประชาสมพนธหนงสอพมพ
โทรทศน อนเทอรเนต และการสรางระบบสมาชก
ตลาดจากหนารานคาเพอมดใจลกคาขาประจำาและ
สมาชกคนขายผลตภณฑใหกบเรา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 167 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
กรอบแนวความคด
ตวแปรอสระ ตวแปรตาม
ปจจยสวนประสมทางการ
ตลาด
-ผลตภณฑ(product)
-บรรจภณฑ(Package)
-ราคา(Price)
-ชองทางการจดจำาหนาย(Place)
-การสงเสรมการตลาด(Pro-
motion)
แนวทางการพฒนาสวน
ประสมทางการตลาดของ
ขนมทองมวนของกลม
วสาหกจชมชนจงหวด
สงขลา
ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดการวจย
ระเบยบวธการวจย
การวจยครงนเปนการวจยเชงปรมาณและ
การวจยเชงคณภาพโดยกำาหนดประชากรและกลม
ตวอยางไวดงน
ประชากรและกลมตวอยาง
- การวจยเชงปรมาณ คอ ผ ท เคยซอ
ขนมทองมวนในจงหวดสงขลา ซงไมทราบจำานวน
ประชากรทแนนอนกลมตวอยางใชสตรของCochran
(Cochran,1977.อางถงในธรวฒเอกะกล,2543)ณ
ระดบความเชอมน 95% ความคลาดเคลอนไมเกน
5%ไดขนาดกลมตวอยางจำานวน400ตวอยาง
- การวจยเชงคณภาพ ใชกลมตวอยาง
แบบเจาะจง ไดแก ผประกอบการกลมวสาหกจ
ชมชนทผลตขนมทองมวนในจงหวดสงขลา ผทรง
คณวฒและรานคาทจำาหนายขนมทองมวน
วธการสมตวอยาง
- การวจยเชงปรมาณ สมตวอยางแบบ
บงเอญ (Accidental Random Sampling) เกบ
ขอมลโดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทกำาหนด
ไว โดยเกบตามสถานททำางาน หางสรรพสนคา
สถาบนการศกษา ตลาดสด ทอยอาศย รานคา
รานขายของฝาก
- การวจยเชงคณภาพใชกลมตวอยางแบบ
เจาะจง ไดแก ผประกอบการกลมวสาหกจชมชนท
ผลตขนมทองมวนในจงหวดสงขลาจำานวน5 ราย
ผทรงคณวฒจำานวน5รายและรานคาทจำาหนาย
ขนมทองมวนจำานวน5รายโดยผวจยเปนผกำาหนด
เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย
แบบสอบถามและแบบสมภาษณแบบมโครงสราง
1) แบบสอบถามแบงออกเปน3ตอนคอ
ตอนท1ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม
มจำานวน5ขอคำาถามไดแก เพศอาย ระดบการ
ศกษาอาชพและรายไดตอเดอน
ตอนท 2 คำาถามเกยวกบขอเสนอแนะในการ
พฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน
เปนขอคำาถามชนดเลอกตอบ มจำานวน 5 ขอคำาถาม
ไดแกดานผลตภณฑดานบรรจภณฑดานราคาดาน
ชองทางการจดจำาหนายและดานการสงเสรมการตลาด
ตอนท 3 ขอคำาถามสำาหรบจดลำาดบความ
เรงดวนในการพฒนาขนมทองมวน 5 ดาน ไดแก
ดานผลตภณฑดานบรรจภณฑดานราคาดานชอง
ทางการจดจำาหนายและดานการสงเสรมการตลาด
และตรวจสอบคณภาพดานความเทยงตรงเชง
เนอหา(ContentValidity)จากการรวบรวมคะแนน
ของผเชยวชาญทง 3 คน มาหาคาดชนความ
สอดคลองระหวางขอคำาถามกบประเดนหลกของ
เนอหา (Indexof ItemObjectiveCongruence:
IOC)โดยใชเกณฑการพจารณาเลอกขอคำาถามทม
ดชนความสอดคลองตงแต0.60ขนไป
2) แบบสมภาษณแบบมโครงสราง ซง
ประกอบดวย5ดานคอดานผลตภณฑ(Product)
ปจจยดานบรรจภณฑ(Package)ปจจยดานราคา
(Price) ปจจยดานชองทางการจำาหนาย (Place)
และปจจยดานการสงเสรมการตลาด (Promotion)
มลกษณะคำาถามปลายเปด
การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล
ดวยโปรแกรมคอมพวเตอรสำาเรจรปในงานสถตเพอ
การวจย หาคาสถตเชงพรรณนา (Descriptive
Statistics)ดวยคารอยละ (Percentage)คาเฉลย
เลขคณต (Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน
(StandardDeviation:SD)
168 มณรตน รตนพนธพฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน...
ผลการวจย
จากการศกษาเพอพฒนาส วนประสม
ทางการตลาดของขนมทองมวนกรณศกษาจงหวด
สงขลาสรปผลการศกษาไดดงน
ขอมลปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง
ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง
(รอยละ62.00)เพศชาย(รอยละ38.00)ชวงอาย26-
36ป(รอยละ36.75)15-25ป(รอยละ33.25)ระดบ
การศกษา ระดบปรญญาตร (รอยละ 58.25) อาชพ
พนกงานบรษทเอกชน (รอยละ 45.00) และมรายได
เฉลยตอเดอน10,001-15,000บาท(รอยละ31.00)
แนวทางการพฒนาสวนประสมทางการ
ตลาดของขนมทองมวนของกลมวสาหกจ
ชมชน อ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา กลม
ตวอยางสวนใหญเสนอแนะแนวทางการพฒนาสวน
ประสมทางการตลาดของขนมทองมวน ในแตละ
ดานตามตารางท1-6
ตาราง 1: แสดงค าเฉลย ค าส วนเบยงเบน
มาตรฐาน และระดบความเรงดวนใน
การพฒนาขนมทองมวน
ปจจยสวนประสมทางการ
ตลาดS.D.
แปลผลระดบ
ความเรงดวน
ล�าดบ
ดานผลตภณฑ 4.03 1.25 มาก 1
ดานบรรจภณฑ 3.49 1.15 ปานกลาง 2
ดานราคา 2.55 1.34 ปานกลาง 4
ดานการจดจำาหนาย 2.58 1.22 ปานกลาง 3
ดานการสงเสรมการตลาด
2.36 1.33 นอย 5
จากตารางท 1 กลมตวอยางสวนใหญให
ความเรงดวนในการพฒนาขนมทองมวนดาน
ผลตภณฑเปนอนดบ1อยในระดบมาก( =4.03)
รองลงมาคอดานบรรจภณฑดานการจดจำาหนาย
ดานราคาเปนอนดบ2,3,4ตามลำาดบอยในระดบ
ปานกลาง( =3.49,2.58,2.55)ตามลำาดบและ
ความเรงดวนในการพฒนาขนมทองมวนลำาดบ
สดทายคอดานการสงเสรมการตลาดอยในระดบ
นอย( =2.36)
ตาราง 2:แสดงจำานวนและรอยละของกลมตวอยางจำาแนกตามขอเสนอแนะดานผลตภณฑ
ขอเสนอแนะสวนประสมทางการตลาด จ�านวน (n = 400) รอยละ
ดานผลตภณฑ 1305 100.00
รสชาตทหลากหลาย 203 15.56
ใหความสำาคญกบสขภาพ 147 11.26
รปแบบหลากหลาย 122 9.35
ไดรบการรบรองคณภาพ 152 11.65
ความสะอาด 161 12.34
ความสดใหม 197 15.10
อายการเกบรกษา 163 12.49
พฒนาตรายหอใหเปนทรจก 160 12.26
หมายเหตเลอกตอบไดมากกวา1ขอ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 169 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
จากตารางท2พบวาขอเสนอแนะเรยงลำาดบ
3 อนดบแรก ด านผลตภณฑ คอ รสชาตท
หลากหลายจำานวน203คน(รอยละ15.56)ความ
สดใหมจำานวน197คน(รอยละ15.10)และอาย
การเกบรกษาจำานวน163คน(รอยละ12.49)
ตาราง 3: แสดงจำานวนและรอยละของกลมตวอยางจำาแนกตามขอเสนอแนะดานบรรจภณฑ
ขอเสนอแนะสวนประสมทางการตลาด จ�านวน (n = 400) รอยละ
ดานบรรจภณฑ 824 100.00
บรรจภณฑทสวยงามทนสมยหรหรา 170 20.63
บรรจภณฑทแสดงเอกลกษณของผผลต 202 24.51
บรรจภณฑทสะดวกในการบรโภค 205 24.88
บรรจภณฑทแสดงรายละเอยดไดครบถวน 247 29.98
หมายเหตเลอกตอบไดมากกวา1ขอ
จากตารางท3พบวาขอเสนอแนะเรยงลำาดบ
3 อนดบแรก ดานบรรจภณฑ คอ บรรจภณฑท
แสดงรายละเอยดไดครบถวน จำานวน 247 คน
(รอยละ29.98)บรรจภณฑทสะดวกในการบรโภค
จำานวน205คน(รอยละ24.88)และบรรจภณฑท
แสดงเอกลกษณของผ ผลต จำานวน 202 คน
(รอยละ24.51)
ตาราง 4: แสดงจำานวนและรอยละของกลมตวอยางจำาแนกตามขอเสนอแนะดานราคา
ขอเสนอแนะสวนประสมทางการตลาด จ�านวน (n = 400) รอยละ
ดานราคา 559 100.00
ราคาไมแพงเกนไป 205 36.67
ราคาเหมาะสมกบปรมาณ 314 56.17
ราคาทตอรองได 40 7.16
หมายเหตเลอกตอบไดมากกวา1ขอ
จากตารางท4พบวาขอเสนอแนะเรยงลำาดบ
3 อนดบแรก ดานราคา คอ ราคาเหมาะสมกบ
ปรมาณ จำานวน 314 คน (รอยละ 56.17) ราคา
ไมแพงเกนไป จำานวน 205 คน (รอยละ 36.67)
และราคาทตอรองไดจำานวน40คน(รอยละ7.16)
170 มณรตน รตนพนธพฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน...
ตาราง 5: แสดงจำานวนและรอยละของกลมตวอยางจำาแนกตามขอเสนอแนะดานการจดจำาหนาย
ขอเสนอแนะสวนประสมทางการตลาด จ�านวน (n = 400) รอยละ
ดานการจดจำาหนาย 779 100.00
เพมสถานทจดจำาหนายใหมากขน 261 33.50
เพมการจำาหนายรานคาปลกสมยใหม 269 34.53
เพมชองทางขายผานออนไลน 132 16.94
มบรการจดสงกรณสงซอจำานวนมาก 117 15.02
หมายเหตเลอกตอบไดมากกวา1ขอ
จากตารางท5พบวาขอเสนอแนะเรยงลำาดบ
3 อนดบแรก ดานการจดจำาหนาย คอ เพมการ
จำาหนายรานคาปลกสมยใหม จำานวน 269 คน
(รอยละ34.53)เพมสถานทจดจำาหนายใหมากขน
จำานวน261คน(รอยละ33.50)และเพมชองทาง
ขายผานออนไลนจำานวน132คน(รอยละ16.94)
ตาราง 6 : แสดงจำานวนและรอยละของกลมตวอยางจำาแนกตามขอเสนอแนะดานการสงเสรมการตลาด
ขอเสนอแนะสวนประสมทางการตลาด จ�านวน (n = 400) รอยละ
ดานการสงเสรมการตลาด 784 100.00
สงเสรมการขายหลากหลายมากขน 196 25.00
ประชาสมพนธผานสอตางๆมากขน 201 25.64
การจดแสดงสนคาเพมขน 247 31.51
การโฆษณาผานสอออนไลนมากขน 140 17.86
หมายเหตเลอกตอบไดมากกวา1ขอ
จากตารางท6พบวาขอเสนอแนะเรยงลำาดบ
3อนดบแรกดานการสงเสรมการตลาดคอการจด
แสดงสนคาเพมขนจำานวน247คน(รอยละ31.51)
ประชาสมพนธผานสอตางๆมากขนจำานวน201
คน(รอยละ25.64)และสงเสรมการขายหลากหลาย
มากขนจำานวน196คน(รอยละ25.00)
ผลจากการสมภาษณแนวทางการพฒนา
ขนมทองมวนจากกลมวสาหกจชมชนผทรงคณวฒ
และผประกอบการแสดงผลดงตารางท7
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 171 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตาราง 7: แสดงความคดเหนเกยวกบแนวทางการพฒนาขนมทองมวนจากกลมวสาหกจชมชน ผทรง
คณวฒและผประกอบการ
แนวทางพฒนาขนมทองมวนจากผ
ประกอบการกลมวสาหกจชมชนท
ผลตขนมทองมวน
แนวทางพฒนาขนมทองมวนจาก
ผทรงคณวฒ
แนวทางพฒนาขนมทองมวนจาก
รานคาทจ�าหนายขนมทองมวน
1. ดานผลตภณฑ
-เพมรสชาตใหมความหลากหลาย
-เนนเรองสขภาพ
-เพมรปแบบเปนทองมวนสด
1. ดานผลตภณฑ
-พฒนารสชาตใหมความอรอยเหมอน
กบขนมขบเคยวมนฝรงเชนทองมวน
รสนมรสชอกโกแลตทองมวนแบบมไส
ตางๆเชนไกหยองสบปะรดหรอเนน
เคยวเพลน
-การสรางคณคาในสายตาของลกคา
- ผลตภณฑควรมมาตรฐานคณภาพ
ไดแกอ.ย.สนคาโอทอปเปนตน
- กรณเปลยนลกคา ตองพฒนาสนคา
เชน พฒนาใหขนมทองมวนมขนาด
พอดคำา เนนรปแบบและจำาเปนตองม
อ.ย.
-กรณไมเปลยนลกคาพฒนาโดยการ
ปรบปรงรสชาตเพมรสชาต
1. ดานผลตภณฑ
พฒนารสชาตขนมทองมวนใหมความ
หลากหลายมากขนเชนมไสหมหยอง
2. ดานบรรจภณฑ-
ปรบเปลยนบรรจภณฑใหมความโดด
เดนมากขน
- สำาหรบขนมทองมวนทใสถงใสขาย
ตองทำาปายฉลาก
2. ดานบรรจภณฑ
-พฒนาบรรจภณฑใหมความโดดเดน
-บรรจภณฑเหมาะสมกบราคาเชนถา
ขาย3ถง100บาทกมความเหมาะสม
แลวแตหากบรรจภณฑแบบกลองซง
มตนทนสงกตองตงราคาใหสงขน
2. ดานบรรจภณฑ
ควรมปายฉลากเพอบงบอกถงกลมท
ผลตขนมเพอสรางความนาเชอถอและ
การจดจำาสำาหรบลกคา
3. ดานราคา
ตงราคาขายเทากบกลมวสาหกจชมชน
อน
3. ดานราคา
- ปญหาดานราคาคอการไมสามารถ
เพมราคาสนคาได และแนวทางการ
เพมราคาขนมทองมวนได ตองมการ
พฒนาทงกระบวนการทางการตลาด
ไดแก การเลอกตลาดเปาหมาย การ
กำาหนดตำาแหนงผลตภณฑทชดเจน
และความสอดคลองของสวนประสม
ทางการตลาด
3. ดานราคา
จำาเปนตองตดปายราคาทชดเจนไวบน
ปายฉลาก
172 มณรตน รตนพนธพฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน...
แนวทางพฒนาขนมทองมวนจากผ
ประกอบการกลมวสาหกจชมชนท
ผลตขนมทองมวน
แนวทางพฒนาขนมทองมวนจาก
ผทรงคณวฒ
แนวทางพฒนาขนมทองมวนจาก
รานคาทจ�าหนายขนมทองมวน
4. ดานชองทางการจดจ�าหนาย เพม
ขายขนมในรานขายของฝากมากขน
4. ดานชองทางการจดจ�าหนาย
-การเพมชองทางการจดจำาหนายจะไม
จำ า เป น เลย หากไม มการพฒนา
ผลตภณฑและจำาเปนตองกำาหนดกลม
เปาหมายทชดเจนเพอกำาหนดการขาย
ไดดขน
-เพมชองทางการจดจำาหนายผานราน
คาปลกสมยใหมมากขน
4. ดานชองทางการจดจ�าหนาย
รานคาปลกเนนจดวางสนคาใหมองเหน
ไดงายและชดเจน บางครงขนมทวาง
จำาหนายมจำานวนมากหากจดวางไมด
ลกคาไมเหนกทำาใหลกคาไมซอได
5. ดานการสงเสรมการตลาด
จดใหมสงเสรมการตลาดเฉพาะชวง
เทศกาลเทานน
5. ดานการสงเสรมการตลาด
ไมเหนดวยกบการจดโปรโมชน 3 ถง
100บาท เพราะทำาใหขาดความมนใจ
เรองคณภาพ
5. ดานการสงเสรมการตลาด
จดใหมสวนลดใหกบรานคาปลก เพอ
กระตนใหรานคาปลกแนะนำาลกคา
6. ดานขอเสนอแนะอนๆ
ไมม
6. ดานขอเสนอแนะอนๆ
- การพฒนากลมวสาหกจชมชนในรป
แบบสหกรณ หรอ บรษท จะทำาให
สามารถพฒนากลมวสาหกจชมชนได
เรวขน
- การปรบทศนคตของสมาชกกล ม
วสาหกจชมชน ในเรองงบประมาณ
และการเขาใจในการชวยเหลอตวเอง
มากขน เน องจากทผ านมากล ม
วสาหกจชมชนมความเคยชนกบการ
สนบสนนงบประมาณจากภาครฐ เมอ
ภาครฐใหการสนบสนนนอยลงจงเกด
ผลกระทบตอการดำาเนนงาน
- พฒนาคณภาพการผลต เนองจาก
กระบวนการผลตทมคณภาพจะทำาให
สามารถขอการรบรองคณภาพไดงาย
ขน
- การพฒนาใดๆ จำาเปนตองพจารณา
ความพรอมของกลมวสาหกจชมชน
6. ดานขอเสนอแนะอนๆ
ไมม
สรปผลการวจย
ผลการวจยสามารถสรปแนวทางการพฒนา
สวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน ของ
กลมวสาหกจชมชนจงหวดสงขลาไดดงน
1. สวนประสมทางการตลาดทผ บรโภค
เหนวาควรพฒนาอยางเรงดวนเปนอนดบแรกและ
อยในระดบมาก คอ ดานผลตภณฑ และรายการ
ดานผลตภณฑทต องพฒนาได แก รสชาตท
หลากหลาย ความสดใหม และอายการเกบรกษา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 173 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ดงนนกลมวสาหกจชมชนตองพฒนารสชาตขนม
ทองมวนทหลากหลายมากขนเชนสอดไสไกหยอง
ทองมวนรสชอกโกแลต หรอเนนสวนผสมทดแล
สขภาพเชนทองมวนกลวยหอมทองมวนสปปะรด
ทองมวนนมสด หรอเปลยนจากทองมวนทเนน
ความกรอบเปนทองมวนสดโดยหากเปนทองมวน
กรอบตองทำาใหกรอบแบบเคยวเพลนและการปรบ
ขนาดทองมวนใหเลกแบบทานพอดคำาทสำาคญขนม
ทองมวนทวางจำาหนายตองสดใหมไมมกลนหน
2. สวนประสมทางการตลาดทควรพฒนา
เปนอนดบ2คอบรรจภณฑแมวามคาเฉลยอยใน
ระดบปานกลาง แตบรรจภณฑเปนสงทหอหม
ผลตภณฑและสงผลตอการเกบรกษาคณภาพของ
ขนมใหมความสดใหมและอยไดนานดวยโดยกลม
วสาหกจชมชนอาจไมจำาเปนตองปรบเปลยนให
บรรจภณฑหรหรา หรอตนทนทสงมาก เพยงแต
พฒนาบรรจภณฑใหมรายละเอยดแสดงไวอยาง
ครบถวน เชน วนผลตวนหมดอาย เครองหมาย
คณภาพ สวนผสมปายบอกราคา เปนตน บรรจ
ภณฑทสะดวกในการบรโภคและแสดงเอกลกษณ
ของผผลต
3. สวนประสมทางการตลาดดานราคากลม
วสาหกจชมชนพจารณาตงราคาใหเหมาะสมกบ
ปรมาณขนม ราคาทไมแตกตางกบคแขงขน โดย
คำานวณตนทนอยางถกตอง
4. ส วนประสมทางการตลาดดานชอง
ทางการจดจำาหนายกลมวสาหกจชมชนตองพฒนา
ชองทางการจดจำาหนายอยางตอเนอง ถงแมวาผ
บรโภคสวนใหญแสดงความคดเหนวาควรพฒนาใน
ระดบปานกลางทงนเพราะการพฒนาชองทางการ
จดจำาหนาย จะทำาใหเกดความไดเปรยบทางการ
ขายและปจจบนผบรโภคเนนความสะดวกสบายใน
การซอสนคา โดยชองทางการจดจำาหนายทกลม
วสาหกจชมชนสามารถขยายการจำาหนายได เชน
รานขายของฝากขายออนไลนแบบตนทนตำาอยาง
เฟสบค ไลน หรอชองทางออนไลนทไดรบการ
สนบสนนจากภาครฐเปนตน
5. สวนประสมทางการตลาดดานการสง
เสรมการตลาดจะเหนไดวาผบรโภคสวนใหญแสดง
ความคดเหนวาควรพฒนาในระดบนอยดงนนกลม
วสาหกจชมชนไมจำาเปนตองลงทนกบการสงเสรม
การตลาดหรอการลดราคาผลตภณฑ แตเนนการ
สงเสรมการตลาดดวยรปแบบการประชาสมพนธ
และการจดแสดงสนคาตางๆเพมมากขน
อภปรายผลการวจย
แนวทางในการพฒนาสวนประสมทางการ
ตลาดของขนมทองมวนในเขตจงหวดสงขลากลม
ตวอยางสวนใหญใหความเรงดวนในการพฒนา
ขนมทองมวนดานผลตภณฑดานบรรจภณฑดาน
การจดจำาหนาย ดานราคา ดานการสงเสรมการ
ตลาดตามลำาดบกลมตวอยางใหขอเสนอแนะการ
พฒนาขนมทองมวนรายดานดงน ดานผลตภณฑ
คอ รสชาตทหลากหลาย อกทงผลการวจยทชให
เหนวารสชาตขนมทองมวนทผบรโภคนยมซอคอน
ขางจะมแนวโนมการใหความสำาคญในเรองสขภาพ
การเพมความทนสมยใหเหมอนกบขนมขบเคยว
มนฝรงเชนทองมวนรสนมรสชอกโกแลตทองมวน
แบบมไสตางๆเชนไกหยองสบปะรดมะมวงหรอ
เนนเคยวเพลนการสรางคณคาในสายตาของลกคา
เนนเรองสขภาพ ความสดใหม และอายการเกบ
รกษาเพมรปแบบเปนทองมวนสดผลตภณฑควร
มมาตรฐานคณภาพไดแกอ.ย.สนคาโอทอปและ
ใหตรงกบพฤตกรรมเหตผลในการซอขนมทองมวน
คอรสชาตอรอยหวานมนทงนสอดคลองกบการ
ศกษาของสมาลรามนฎ(2557)ทพบวาผประกอบ
การมความคดเหนเกยวกบกลยทธนานนำาสคราม
(BlueOceanStrategy)อนดบ1คอเรองของการ
ทผลตภณฑมความแปลกใหมและแตกตางจาก
คแขงขนอนดบท2คอเรองผลตภณฑมคณสมบต
ใหมทเหนอวาคแขงขนในทองตลอดอนดบท3คอ
เรองผลตภณฑมคณคาเพมขนกวาผลตภณฑใน
ทองตลาดอนดบท4ผลตภณฑมเฉพาะคณสมบต
174 มณรตน รตนพนธพฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน...
ทจำาเปนตามทลกคาตองการ สอดคลองกบการ
ศกษาของทศนาวลยพรหมเสน (2547) ไดเสนอ
แนวทางการพฒนากลยทธการตลาดหนงตำาบล
หนงผลตภณฑ ของกลมผผลตผลตภณฑผาไหม
แพรวาในจงหวดกาฬสนธดานผลตภณฑตองสราง
ความแตกตางของผลตภณฑดานบรรจภณฑคอ
บรรจภณฑทแสดงรายละเอยดไดครบถวน บรรจ
ภณฑทสะดวกในการบรโภค และบรรจภณฑท
แสดงเอกลกษณของผผลต การปรบเปลยนบรรจ
ภณฑใหมความโดดเดนมากขนสอดคลองกบการ
ศกษาของวรรณนา กลยาสาย และคณะ (2552)
ไดศกษาแนวทางการพฒนาบรรจภณฑและเพม
ชองทางการจดจำาหนายขนมของกลมพฒนาอาชพ
บานคำาแสนราชเหนอ ตำาบลแสนสข อำาเภอ
วารนชำาราบจงหวดอบลราชธานไดเสนอแนวทาง
การพฒนาบรรจภณฑขนมเพอใหไดรปแบบทเปน
มาตรฐานมองคประกอบคอ ชอตราผลตภณฑ
สญลกษณกลมแหลงทมาของผลตภณฑวนเดอน
ปทผลตและวนหมดอายสวนประกอบทสำาคญตอง
สรางความโดดเดนชดเจนใหกบตวผลตภณฑ
สามารถจดจำาไดงายเปนทตดตาตรงใจของลกคา
รวมทงเพอบงชเอกลกษณเฉพาะของผลตภณฑใน
การเพมชองทางการจดจำาหนายขนมเพมขนโดย
ขยายตลาดไปยงรานคาตางๆเพมมากขนทงนเพอ
ใหสอดคลองกบผลการศกษาพฤตกรรมผบรโภค
เกยวกบวตถประสงคการซอขนมทองมวนทพบวา
ผบรโภคซอขนมทองมวนเพอรบประทานเอง และ
เปนของฝากและสถานทซอขนมทองมวนทซอตาม
รานขายของฝากเปนจำานวนมาก กลมวสาหกจ
ชมชนจงสามารถพฒนาบรรจภณฑใหสวยงามเพอ
เพมกลมลกคาเปาหมายทซอขนมทองมวนเพอเปน
ของฝากไดดวย ดานราคาคอ ราคาเหมาะสมกบ
ปรมาณ หรอตงราคาขายเทากบกล มวสาหกจ
ชมชนอนราคาไมแพงเกนไปและราคาทตอรองได
และเพอใหสอดคลองกบผลการศกษาปจจยดาน
ราคาทสงผลตอการตดสนใจซอขนมทองมวนจง
ควรตดปายราคาทชดเจนดวยดานการจดจำาหนาย
คอเพมสถานทจดจำาหนายใหมากขนเชนรานคา
ปลกสมยใหม รานขายของฝาก และเพมชองทาง
ขายผานออนไลน เนนจดวางสนคาใหมองเหนได
งายและชดเจนดานการสงเสรมการตลาดคอการ
จดแสดงสนคาเพมขนประชาสมพนธผานสอตางๆ
มากขนและสงเสรมการขายหลากหลายมากจดให
มส งเสรมการตลาดกบกล มลกคาเฉพาะชวง
เทศกาลเทานนและสวนลดใหกบรานคาปลกเพอ
กระตนใหรานคาปลกแนะนำาลกคา ดานขอเสนอ
แนะอนๆ ไดแกการพฒนากลมวสาหกจชมชนใน
รปแบบสหกรณหรอบรษทจะทำาใหสามารถพฒนา
กลมวสาหกจชมชนไดเรวขนการปรบทศนคตของ
สมาชกกลมวสาหกจชมชน ในเรองงบประมาณ
และการเขาใจในการชวยเหลอตวเองมากขน
เนองจากทผ านมากลมวสาหกจชมชนมความ
เคยชนกบการสนบสนนงบประมาณจากภาครฐ
เมอภาครฐใหการสนบสนนนอยลงจงเกดผลกระทบ
ตอการดำาเนนงาน พฒนาคณภาพการผลต
เนองจากกระบวนการผลตทมคณภาพจะทำาให
สามารถขอการรบรองคณภาพไดงายขน และการ
พฒนาใดๆ จำาเปนตองพจารณาความพรอมของ
กลมวสาหกจชมชนซงสอดคลองกบการศกษาของ
มณรตนรตนพนธและคณะ(2553)ไดศกษาการ
พฒนาศกยภาพดานการบรหารจดการและการ
ตลาดของวสาหกจชมชนในเขตพนทจงหวดสงขลา
ไดเสนอแนวทางการพฒนาผลตภณฑใหมความ
เฉพาะเจาะจงตรงกบความตองการของลกคา
เปาหมายเพมชองทางการจดจำาหนายหลากหลาย
มากขนและมการจดกจกรรมการสงเสรมการตลาด
อยางตอเนองไดแกการโฆษณาควรมการโฆษณา
ผานสอทหลากหลายการประชาสมพนธใหลกคา
รจกกลมวสาหกจชมชนผานสอตางๆการใชบคคล
ตองมการฝกฝนทกษะการขายการสงเสรมการขาย
สามารถทำาในชวงเทศกาลตางๆ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 175 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ขอเสนอแนะส�าหรบการน�าผลการวจยไป
ใชประโยชน
- กลมวสาหกจชมชนทผลตขนมทองมวน
ในจงหวดสงขลา ควรเนนความหลากหลายของ
รสชาตขนมทองมวนเพมเตม โดยสามารถพฒนา
รสชาตผลไม เพอใหสอดคลองกบพฤตกรรม
ผบรโภคทมงเนนเรองสขภาพและผลไมในจงหวด
สงขลาหรอพนทใกลเคยงมเปนจำานวนมาก
- การพฒนาดานการตลาด จำาเปนตอง
ดำาเนนการครอบคลมทกมต โดยเรมจากการ
กำาหนดกลมเปาหมาย ศกษาพฤตกรรมผบรโภค
วางตำาแหนงผลตภณฑใหชดเจนกอนและกำาหนด
กลยทธการตลาดทเหมาะสมกบกลมเปาหมายทงน
จำาเปนตองพจารณาความพรอมของกลมวสาหกจ
ชมชนดวย
เอกสารอางอง
กฤษณาสกมาน.(2551).การพฒนาบรรจภณฑกลวยตากบางกระทม.ศรปทมปรทศน.8(1),103-110.
เจดจนทนมณบงเกด.(2551).พฤตกรรมการบรโภคขนมไทยของผบรโภคในเขตเทศบาลนครหาดใหญ
จงหวดสงขลา.สารนพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑตมหาวทยาลยสงขลานครนทร.
ชลธร สงหเดช. (2552).ปจจยสวนประสมทางการตลาดทมความสำาคญตอการเลอกซอขนมไทยของ
ผบรโภคในเขตบางศรเมอง จงหวดนนทบร.วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑตมหาวทยาลย
กรงเทพ.
ชศกดเดชเกรยงไกรกลและนทศนคณะวรรณ.(2545).การตลาด 1 ตำาบล 1 ผลตภณฑ และธรกจ SMEs.
กรงเทพฯ:ซเอดยเคชน.
ทศนาวลยพรหมเสน. (2547).แนวทางการพฒนากลยทธการตลาดหนงตำาบลหนงผลตภณฑ (OTOP)
ของกลมผผลตผลตภณฑผาไหมแพรวา ในจงหวดกาฬสนธ.วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต
มหาวทยาลยมหาสารคาม.
ธรวฒ เอกะกล. (2543). ระเบยบวธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. อบลราชธาน: สถาบน
ราชภฏอบลราชธาน.
มณรตนรตนพนธและคณะ.(2553).การพฒนาศกยภาพดานการบรหารจดการและการตลาดของวสาหกจ
ชมชนในเขตพนทจงหวดสงขลา.สำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.
มณรตนรตนพนธและมณฑราเอยดเสนอ.(2555).การพฒนาผลตภณฑขนมลากรอบ กรณศกษากลม
สตร บานชะแม อ.สทงพระ.สำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.
วรรณนา กลยาสาย และคณะ. (2552).แนวทางการพฒนาบรรจภณฑและเพมชองทางการจดจำาหนาย
ขนมของกลมพฒนาอาชพ บานคำาแสนราชเหนอ ตำาบลแสนสข อำาเภอวารนชำาราบ จงหวดอบล
ราชาน.สำานกงานกองทนสนบสนนงานวจย.
ศรวรรณเสรรตนและคณะ.(2543).หลกการตลาด.กรงเทพฯ:ไดมอนอนบสสเนตเวรล.
ศรวรรณเสรรตนและคณะ.(2552).การบรหารการตลาดยคใหม.กรงเทพฯ:ไดมอนอนบสสเนตเวรล.
สมาล รามนฎ. (2557). การศกษาความมงคงของการประกอบการธรกจแบบหนงตำาบลหนงผลตภณฑ.
วารสารวชาการมหาวทยาลยธนบร.8(15):68-69.
176 มณรตน รตนพนธพฒนาสวนประสมทางการตลาดของขนมทองมวน...
อภสทธฉตรทนานนทและจระเสกขตรเมธสนทร.(2551).หลกการตลาดเพอธรกจ.กรงเทพฯ:โรงพมพ
เสรมมตร.
อารย เดว. (2548).การพฒนากลยทธดานการตลาดของกลมผผลตสนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑ ใน
จงหวดตาก.วทยานพนธศลปศาสตรบณฑตมหาวทยาลยราชภฎกำาแพงเพชร.
Kotler,PhilipandArmstrong,Gary.(2009).Principles of Marketing.15thed.NewJersey.Prentice-
Hall.
Solomon,MichaelR.(2012).Consumer Behavior.10thed.NewJersey.Prentice-Hall.
ลกษณะการใชภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณา
รถยนต
Songs and Images in Car Advertising Films
รวตาสสด1
RavitaSeesod1
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาลกษณะการใชถอยคำาและความหมายสอเจตนาของถอยคำา
ในบทเพลงประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนต รวมทงศกษาการใชภาพและการสอความหมายของภาพ
และศกษาความสมพนธระหวางเนอหาในบทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณารถยนต
โดยเกบขอมลตามขอบเขตของการวจยจากภาพยนตรโฆษณารถยนตยหอโตโยตา(Toyota)ทออก
อากาศทางโทรทศนในประเทศไทยตงแตป พ.ศ.2551-2558 โดยรวบรวมขอมลจากจากเวบไซต www.
toyota.co.th และ www.youtube.com ซงเปนเวบไซตทสามารถดขอมลยอนหลงไดและครอบคลมระยะ
เวลาในการเกบขอมลตงแตปพ.ศ.2551-2558ในสวนการวเคราะหขอมลผวจยถอดเสยงบทเพลงประกอบ
ภาพยนตรโฆษณาเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษจากนนวเคราะหลกษณะการใชถอยคำาและความหมาย
ของถอยคำาแบงประเภทตามกลมวจนกรรมผวจยใชหลกการวเคราะหสญญะเพอศกษาการใชภาพและ
ความหมายของภาพและศกษาความสมพนธระหวางเนอหาบทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณา
รถยนตรวมดวย
ผลการศกษาลกษณะการใชถอยคำาและความหมายสอเจตนาของถอยคำาในบทเพลงประกอบ
ภาพยนตรโฆษณารถยนตมดงนลกษณะการใชถอยคำาพบ3ประเภทคอการใชคำาสมผสการใชคำาซำาและ
การใชภาพพจนโดยพบการใชคำาสมผสมากทสดรองลงมาเปนการใชคำาซำาและการใชภาพพจนตามลำาดบ
ความหมายของถอยคำาแบงตามเจตนาของถอยคำาหรอวจนกรรมพบ4กลมวจนกรรมคอกลมบอกกลาว
กลมชนำากลมผกมดและกลมแสดงความรสกโดยพบวจนกรรมกลมบอกกลาวมากทสดรองลงมาคอกลม
แสดงความรสกกลมชนำาและกลมผกมดตามลำาดบสวนผลการศกษาการใชภาพและการสอความหมาย
ของภาพในภาพยนตรโฆษณารถยนตพบวามการใชภาพในลกษณะ4รปแบบคอฉาก/สถานทบทบาท
ตวละครภาพลกษณและเหตการณดำาเนนเรองโดยพบการใชฉากถนนมากทสดสวนภาพบทบาทตวละคร
แบงเปน2สวนคอสวนทเปนตวละครหลกพบการใชตวละครทเปนมนษยมากทสดอกสวนหนงคอความ
สมพนธของตวละครพบความสมพนธแบบเพอนมากทสดในสวนภาพลกษณพบการนำาเสนอภาพลกษณ
แบบทนสมยมากทสด การใชภาพเหตการณดำาเนนเรอง พบการใชภาพแสดงรปลกษณภายใน/ภายนอก
รถยนตและภาพแสดงภาพรวมของถนนมากทสดในจำานวนเทากนสวนความหมายของภาพพบ2ประเภท
คอความหมายตรงและความหมายแฝงโดยพบความหมายของภาพทเปนความหมายแฝงมากกวาความ
1 นสตระดบปรญญาโท,สาขาวชาภาษาศาสตรเพอการสอสาร,คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร1 Master’sStudentofLinguisticsforCommunicationProgram,FacultyofLiberalArts,ThammasatUniversity
178 รวตา สสดลกษณะการใชภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตร...
หมายตรงและผลการศกษาความสมพนธระหวางเนอหาในบทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณา
รถยนตพบความสมพนธกนโดยตรงมากกวาสมพนธกนโดยออม
ค�าส�าคญ: บทเพลง,วจนกรรม,สญญะ
Abstract
Thepurposesofthisresearchweretodetermineformsandmeaningsofthewordsincar
advertising film’s songs and to determine forms andmeanings of image and the relationship
betweenthesongsandimagesincaradvertisingfilmsalso.
Thedatawascollectedfrom2websites:(1)www.toyota.co.thand(2)www.youtube.com
overtheperiodfrom2008to2015.AllthedataisfromacaradvertisingfilmfromToyotathatwas
ontheairinThailandonly.ThedatawastranslatedintoThaiandEnglish.Speechacttheoryand
semioticanalysisprovideabasisofdataanalysis.Thefindingswerethatmostofthewordforms
werealliterationsandthemeaningsof thewordsweremostly foundtoberepresentativeor
assertive.Findingsfromformsofimagecanbecategorizedintofourcategories:setting,characters,
iconographyandnarrativeevents.Themeaningsofimagesweremostlyfoundinconnotationand
therelationshipbetweensongsandimageswasmostlydirect.
Keywords: song,speechact,semiotic
บทน�า
การโฆษณาเปนสงทเราพบเหนไดรอบตวผ
ประกอบการหรอหนวยงานตางๆ ใชเงนจำานวน
มากในการโฆษณา ไมวาจะเปนการโฆษณาใน
หนงสอพมพ นตยสาร การตดปายตามตวอาคาร
หรอบานเรอนวทยอนเทอรเนตและโทรทศนซง
โทรทศนเปนจำานวนหนงในสอทเขาถงผบรโภคได
อยางกวางขวางอกทงยงสามารถดงดดความสนใจ
จากผรบสารไดอยางด ทงนเนองจากการโฆษณา
ผานทางโทรทศนมทงภาพทเสมอนจรงรวมทงม
เสยงบรรยายและเสยงดนตรประกอบทกลมกลนกน
ซงชวยใหผรบสารสามารถสรางความหมายดวย
การเชอมโยงเหตการณทเกดขนทละสวนใหเปน
เรองเดยวกนและจากความตอเนองของภาพยนตร
โฆษณาผรบสารจงสามารถรบรหรอเขาใจความ
หมายทผสงสารตองการได
สวนประกอบของโฆษณามทงสวนทเปน
วจนภาษาซงมลกษณะเปนภาษาถอยคำาโดยอาจอย
ในรปแบบของภาษาพดหรอขอความกไดเชนชอ
สนคาคำาขวญคำาบรรยายและในสวนทเปนอวจน
ภาษาซงไมอยในรปของภาษาพดหรอภาษาเขยน
แตจะปรากฏในรปแบบของการใชสญลกษณบคลก
ทาทางนำาเสยงหรอการแสดงออกในรปแบบตางๆ
ของผสงสารเชนการใชภาพประกอบภาพผเสนอ
สนคาสสนฉากเสยงหรอเพลงประกอบโฆษณา
ซงทงสวนทเปนวจนภาษาและอวจนภาษามกเกยว
เนองกน ในโฆษณาจงมกมการใชภาษาพดหรอ
ภาษาเขยนประกอบกบรปภาพไมวาจะเปนภาพนง
หรอภาพเคลอนไหวอกทงเพลงและภาพประกอบ
โฆษณาเปนสวนหนงในขอความโฆษณาทมความ
สำาคญ โฆษณาบางเรองจงเลอกใชเพยงเพลงและ
ภาพเปนหลกโดยไมมองคประกอบอนรวมดวย
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 179 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
เพลงประกอบภาพยนตรโฆษณาสวนใหญเปนการ
นำาขอความโฆษณาซงเปนวจนภาษามาผสมผสาน
กบดนตรเพอเนนหรอสรางเอกลกษณเกยวกบ
สนคาและเพอใหผบรโภคจดจำาสนคาไดงายขน
ปยกล เลาวณยศร (2529) กลาวถงเพลง
โฆษณาวาเปนสวนสำาคญของภาพยนตรโฆษณา
เพราะทำาใหผฟงเกดความรสกคลอยตามเรองราว
ของภาพยนตรโฆษณาไดงาย ทงนเนองจากเพลง
สามารถกระตนใหเกดอารมณตางๆ เชน อารมณ
รกเศราสนกสนานรนเรงใจหรอหวาดกลวมนษย
สามารถจนตนาการไปตามเสยงเพลง เกดความ
รสกเคลบเคลมหรอคกคะนองไปตามทวงทำานอง
และลลาของเพลง ตลอดจนสามารถจดจำาเนอหา
และทวงทำานองของเพลงไดอยางงายดายนอกจาก
น เพลงยงสามารถสรางสภาวะทางอารมณใหตรง
กบภาพยนตรโฆษณาทำาใหเกดการโยงและกระตน
อารมณของมนษยใหมการแสดงออกมาไดเพลงใน
ภาพยนตรโฆษณาจงมสวนชวยดงดดความสนใจ
ของผรบสารใหตดตามชมโฆษณา
การศกษาความสมพนธระหวางเพลงและ
ภาพประกอบภาพยนตรโฆษณาอาจไมใชเรองงาย
เนองจากภาพในภาพยนตรโฆษณาเปนภาพ
เคลอนไหวซงไมเหมอนกบภาพโฆษณาทเปนภาพ
นงในหนงสอพมพหรอนตยสารตางๆ ทำาใหการ
วเคราะหหรอวจยเกยวกบโฆษณาโดยเฉพาะใน
ภาพยนตรโฆษณามกไมวเคราะหเพลงและภาพ
โฆษณารวมกนกลาวคอมกเลอกศกษาเฉพาะสวน
ทเปนภาษาเขยนเทานนการศกษาโฆษณาโดยไม
ศกษาเพลงและภาพโฆษณารวมดวยหรอศกษา
แบบแยกสวนถอเป นการศกษาทไม สมบรณ
ครบถวน เนองจากแทจรงแลว ภาษา ภาพ และ
บทเพลงถอเปนขอความเดยวกนในโฆษณาหนงๆ
ซงมความสมพนธกนและเกดรวมกนอยางผสม
ผสาน จงควรศกษาสงเหลานไปพรอมกน (Cook,
2001;Stokes,2003)
เนองจากงานวจยทศกษาความสมพนธ
ระหวางเพลงโฆษณาและภาพโฆษณาโดยตรงยง
ไมม โดยงานวจยสวนใหญมกศกษางานโฆษณา
เฉพาะตวภาษาในรปภาษาเขยนกบรปภาพ หรอ
อาจศกษารปภาพหรอสญญะทปรากฏในโฆษณา
เพยงอยางเดยวและหากมการศกษาเพลงโฆษณา
และภาพโฆษณาในสอเดยวกนกมกจะศกษาแบบ
แยกสวนโดยไมพจารณาความสมพนธระหวาง
บทเพลงและภาพโฆษณา งานวจยของกรตกานต
วนถนอม (2539) เรอง “การวเคราะหรปแบบ
เนอหา และปจจยทมบทบาทตอการสรางสรรค
เพลงโฆษณา” แมจะศกษาลกษณะรปแบบของ
เนอหาเพลงโฆษณาทางสอโทรทศนโดยวเคราะห
ปจจยทมบทบาทตอการสรางสรรคเพลงโฆษณา
รวมทงศกษาเนอหาภาพยนตรโฆษณาทใชเพลง
โฆษณาแตเปนการศกษาแยกกนระหวางเพลงและ
เนอหาของภาพยนตรโฆษณา
ดวยเหตนผวจยจงสนใจทจะศกษาลกษณะ
ความสมพนธระหวางบทเพลงและภาพประกอบ
ภาพยนตรโฆษณา เนองจากเชอวาโฆษณาทม
เพลงประกอบนาจะมเนอหาของเพลงและภาพ
โฆษณาทเกยวของสมพนธกนดงทคก(Cook,อาง
แลว)เสนอไวและนอกจากการศกษาความสมพนธ
ระหวางบทเพลงและภาพประกอบภาพยนตร
โฆษณาแลวผวจยยงสนใจทจะศกษาการใชถอยคำา
และความหมายสอเจตนาของถอยคำาในบทเพลง
รวมทงศกษาการใชภาพและการสอความหมายของ
ภาพในภาพยนตรโฆษณารถยนต โดยเลอกเกบ
ขอมลจากภาพยนตรโฆษณารถยนต เนองจากผ
วจยสงเกตวาภาพยนตรโฆษณาสวนใหญมกไมใช
เพลงประกอบโฆษณาทมคำารองโดยมกจะใชเพยง
ดนตรบรรเลงหรอการใชคำาบรรยายประกอบกบ
ดนตรบรรเลงซงตางจากภาพยนตรโฆษณารถยนต
ทมกจะใชเพลงทมคำารองในการโฆษณาหรอใช
เพลงท มคำาร องประกอบกบคำาบรรยายเพยง
เลกนอยเทานนทงนผวจยเลอกภาพยนตรโฆษณา
รถโตโยตา (Toyota)ทออกอากาศในประเทศไทย
เนองจากรถยนตยหอนไดรบความนยมอยางมาก
ในประเทศไทยโดยพจารณาจากยอดขายรวมใน
180 รวตา สสดลกษณะการใชภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตร...
แตละเดอนรวมถงการโฆษณาประชาสมพนธตางๆ
เกยวกบสนคาของรถยนตยหอนสามารถพบเหนได
งายโดยเฉพาะทางสอโทรทศน
ในการศกษาลกษณะการใช ภาษาใน
บทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณา
รถยนตครงน ผวจยศกษาลกษณะการใชคำาและ
ความหมายสอเจตนาของถอยคำาในบทเพลง
ประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนต รวมทงศกษา
การใชภาพและการสอความหมายของภาพใน
ภาพยนตรโฆษณารถยนตวาภาพทปรากฏใน
ภาพยนตรโฆษณาใชการสอความหมายตรง
(denotation)หรอโดยนย(connotation)มการเลอก
ใชภาพหรอสญญะแบบใดและศกษาความสมพนธ
ระหว างเ นอหาในบทเพลงกบภาพประกอบ
ภาพยนตรโฆษณา โดยเลอกศกษาเฉพาะสวนท
เปนเนอเพลงและภาพประกอบภาพยนตรโฆษณา
เทานน ในสวนทเปนขอความประกอบในภาพ
โฆษณาและสวนประกอบอนๆ เชน ขอความ
อธบายคณสมบตของรถยนตสสนของภาพผวจย
จะไมศกษาในรายละเอยดแตจะนำามาประกอบการ
อภปรายผลการศกษาดวย
วตถประสงคการวจย
1. ศกษาลกษณะการใชถอยคำาและความ
หมายแสดงเจตนาของถอยคำาในบทเพลงประกอบ
ภาพยนตรโฆษณารถยนต
2. ศกษาการใชภาพและการสอความหมาย
ของภาพในภาพยนตรโฆษณารถยนต
3. ศกษาความสมพนธระหวางเนอหาใน
บทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณา
รถยนต
แนวคดทใชในงานวจย
แนวคดหลกทใชในการวเคราะหขอมลมดงน
1. แนวคดเรองการวเคราะหคำา
การศกษากลวธการใชเสยงของคำา (device of
sound)เชน1.การสมผสพยญชนะ(alliteration)
จะปรากฏเมอเสยงแรกของคำาหรอพยางคใน
ขอความชดเดยวกนเปนเสยงเดยวกนหรอซำากน
เชน “Nate never knows.” ตวอยางนคอการซำา
เสยง /n/ ทเสยงแรกของคำา 2. การสมผสสระ
(assonance) หมายถง การซำาเสยงสระของคำาใน
ขอความชดเดยวกนเชน“Hearthemellowwed-
dingbells.”เปนการซำาเสยงสระเสยง/e/3.การซำาคำา
(reduplication) คอการใชคำาทมรปหรอเสยงเหมอน
กบคำาทมอยแลวเชน“ทำาๆเขา”(Tanskul,2008)
สวนการนำาความหมายของคำามาใชในเชง
เปรยบเทยบในทางวรรณคดถอวาเปนการใชภาษา
เพอทำาใหเกดภาพพจน (figure of speech) โดย
จำาแนกความหมายเชงเปรยบเทยบตามรปแบบของ
การใชภาษา 3 ลกษณะ ไดแก 1. อปลกษณ
(metaphor) หมายถง คำาพดทเปรยบสงหนงเปน
อกสงหนงโดยตรงเพอทำาใหความหมายชดเจนขน
หรอทำาใหเหนภาพชดเจนยงขน เชน “พอแมเปน
พระทบาน”หรอ“Yourcheeksareredcherries.”
2.อปมา (simile)หมายถงการเปรยบเทยบสงท
ตางกนสองสงซงมความเหมอนหรอคลายคลงกน
และมกมคำาแสดงการเปรยบอยในขอความเปรยบ
นนดวย เชนคำาวา เหมอน,ดจ, ดง, เทา, คลาย,
ราวกบ, like, as ดงตวอยาง “บานหลงนเหมอน
สวรรค”หรอ“Myheartislikeasingingbird.”3.
บคลาธษฐาน (personification) หมายถง การใช
ภาษาในเชงเปรยบเทยบทเปนการสมมตใหสงท
ไมมชวตความคดนามธรรมหรอสตวใหมอาการ
มความคด สตปญญาเหมอนเปนมนษย เชน
“หนอนสเขยวออนคลานไปทตนไมตนเลกชาๆแลว
พดปลอบใจดวยเสยงนมนวล” หรอ “Themoon
smiles.” (ราชบณฑตยสถาน, 2553 และ ชชวด
ศรลมพ,2553)
ผวจยไดนำาแนวคดเรองการวเคราะหคำามา
ใชวเคราะหการใชคำาในบทเพลงประกอบภาพยนตร
โฆษณารถยนตในงานวจยครงน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 181 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
2. แนวคดเรองวจนกรรม(speechact)
การว เคราะห ความหมายของคำาอาจ
วเคราะหไดตามเจตนาของถอยคำา โดยในทาง
วจนปฏบตศาสตรจะเรยกถอยคำาทสอการกระทำา
ทางเจตนาวา “วจนกรรม” (speech act) เซรล
(Searle,1976และทรงธรรมอนทจกร,2550:44)
ไดจำาแนกประเภทวจนกรรมออกเปน5กลมโดย
ปรบปรงจากแนวคดดงเดมของจอหน ออสตน
(JohnL.Austin)ดงน1.กลมบอกกลาว(repre-
sentative หรอ assertive) เปนการเนนใหเหนวา
ผพดเชอในความเปนจรงเกยวกบสงตางๆ และ
ความเปนไปทเกดขนรอบๆตว2.กลมชนำา(directive)
ถอยคำาในกลมชนำาจะแสดงถงความพยายามของ
ผพดทตองการใหผฟงกระทำาการบางอยาง3.กลม
ผกมด (commissive) มคณสมบตพนฐานรวมกบ
ถอยคำาในกลมชนำา กลาวคอ ทงสองเกยวของกบ
การพดทสงผลใหเกดการกระทำาสงใดสงหนง ขอ
แตกตางคอถอยคำากลมชนำากำาหนดใหผฟงเปน
ผกระทำา แตถอยคำากลมผกมดกำาหนดใหตวผพด
เปนผกระทำา4.กลมแสดงความรสก(expressive)
บงบอกถงอารมณความรสกและทศนคตของผพด
ทมตอผฟงหรอสงทอยในบรบทรอบขาง 5. กลม
แถลงการณ(declaration)วจนกรรมในกลมนสวน
ใหญจะเกดขนในบรบททมความเปนทางการสงและ
มความสมพนธกบวจนกรรมกลมบอกกลาว
จากแนวคดเรองวจนกรรมดงกลาวขางตน
ผวจยจะนำามาใชศกษาความหมายแสดงเจตนาของ
ถอยคำาในบทเพลงประกอบภาพยนตรโฆษณา
รถยนต
3. การวเคราะหสญญะ(semioticanalysis)
(Bignell, 1997; Stokes, 2003; Berger, 2012)
“สญศาสตร”(semiotics)ถอเปนศาสตรทมประโยชน
ตอการนำามาวเคราะหความหมายของตวบท (text)
ซงเสนอโดยนกภาษาศาสตรชาวสวสเซอรแลนดชอ
เฟอรดนานดเดอโซซร(FerdinanddeSaussure)
สญศาสตรประกอบดวยสงทเรยกวา “สญญะ”
(sign) ทประกอบดวย “ตวกำาหนดความหมาย”
(signifier)และ”ความหมายทถกกำาหนด”(signified)
ตวกำาหนดความหมาย หมายถง ลกษณะหรอ
รปแบบในเชงรปธรรมทสมผสไดดวยอวยวะรบ
สมผสทง5เชนเสยงของคำาภาพถายสวนความ
หมายทถกกำาหนดคอความคดในเชงนามธรรม
ซงใหความหมายในเชงอางอง ความหมายทถก
กำาหนดจะมความสมพนธทไมตายตวกบตวกำาหนด
หมายฉะนนการตความหรอการเขาใจความหมาย
จงจำาเปนตองมความรประกอบดวย ยกตวอยาง
อกษรคำาวา “แมว” ถอเปนตวกำาหนดความหมาย
สวนตวแมวทมชวตจรงๆ เปนความหมายทถก
กำาหนด(Bignell,1997;Berger,2012)
ตอมาไดมผนำาแนวคดของโซซรมาพฒนา
ไดแก โรแลนด บารธส (Roland Barthes, 1967
อางในStokes,2003:71)บารธสไดนำาแนวคดเรอง
สญญะศาสตรมาใชวเคราะหสออยางกวางขวาง
เชน การวเคราะหแฟชน รปถาย วรรณกรรม
นตยสาร บทเพลง และเรองอนๆ อกมากมาย
ตวอยางการประยกตแนวคดเรองสญญะศาสตรมา
ใชในการวเคราะหสอโฆษณาของบารธสเชนการ
ศกษาความหมายตรง (denotation) และความ
หมายแฝง (connotation) จากโฆษณา อาหาร
อตาเลยนยหอ“Panzani”ในนตยสารฝรงเศสซง
ภาพโฆษณาแสดงรปตะกราทบรรจเสนพาสตาซอส
พารเมซานชสรวมทงผกสดตางๆเชนมะเขอเทศ
พรกเขยวหอมหวใหญและเหดบารธสศกษาความ
หมายตรงของภาพโฆษณากอนแลวจงศกษาความ
หมายแฝง โดยพบวา ภาพทใชโฆษณาอาหาร
อตาเลยน “Panzani” ทงหมดลวนสอความหมาย
ของความเปนอตาล ไมว าจะเปนเสนพาสตา
วตถดบทใชทำาซอส ชอสนคา ตลอดทงสแดง
สเหลอง สเขยวของผกทสอถงธงชาตของประเทศ
อตาล บารธสอธบายความสมพนธระหวางการใช
ถอยคำากบการใชภาพในโฆษณาวา ถอยคำาหรอ
ภาษาจะชวยจำากดความหมายของภาพใหแคบลง
เพราะภาพนนอาจตความไดหลายความหมาย
(Stokes,อางแลว)
182 รวตา สสดลกษณะการใชภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตร...
ผวจยจะใชแนวคดของการวเคราะหสญญะ
ในการวเคราะหการใชภาพและการสอความหมาย
ของภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณารถยนต
รวมทงใชในการวเคราะหความสมพนธระหวาง
ถอยคำาในบทเพลงกบภาพทประกอบในภาพยนตร
โฆษณารถยนตดวย
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
1. ชวยใหทราบลกษณะถอยคำาทใช ใน
บทเพลงและลกษณะการใช ภาพประกอบใน
ภาพยนตรโฆษณารถยนต
2. ชวยใหทราบความสมพนธระหวางการ
เลอกใชบทเพลงและการนำาเสนอภาพในภาพยนตร
โฆษณารถยนต
3. เปนแนวทางในการศกษาเกยวกบเพลง
และภาพในสอโฆษณา รวมทงเรองทเกยวของ
ตอไป
วธด�าเนนการวจย
ในการดำาเนนการวจยเรอง ลกษณะการใช
ภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตร
โฆษณารถยนต ผวจยแบงขนตอนการวจยเปน
3ขนตอนดงตอไปน
1. การคดเลอกขอมล
ขอมลทผวจยนำามาวเคราะหเปนภาพยนตร
โฆษณารถยนต ยห อโตโยตาทออกอากาศใน
ประเทศไทยเทานน เนองจากเพลงประกอบ
ภาพยนตรโฆษณารถยนตยหอนมลกษณะตรงตาม
ขอบเขตของการวจยทไดกำาหนดไวดงน
1.1 ผวจยคดเลอกภาพยนตรโฆษณา
รถยนตโตโยตาทเผยแพรทางสอโทรทศนภายใน
ประเทศไทยเทานน
1.2 ภาพยนตรโฆษณารถยนตตองผลต
ขนมาเพอการคาหรอโฆษณารถยนตเฉพาะร น
ไมใชภาพยนตรโฆษณาทผลตขนเพอวตถประสงค
อนๆเชนการรณรงคเพอสงคมหรอการขอบคณ
ลกคา
1.3 เพลงประกอบภาพยนตรโฆษณาท
นำามาวเคราะหตองมคำารองเปนภาษาไทยและ
ภาษาองกฤษเทานน
1.4 ถ อ ยคำ า ในบท เพลงปร ะกอบ
ภาพยนตรโฆษณาจะตองมความชดเจนและม
จำานวนถ อยคำาเหมาะสมเพยงพอทจะนำามา
วเคราะหซงอยในรปแบบของคำาวลและประโยค
2. การรวบรวมขอมล
การวจยครงนเกบรวบรวมขอมลภาพยนตร
โฆษณารถยนตโตโยตาจากเวบไซตwww.youtube.
com และ www.toyota.co.th ซงเปนเวบไซตท
สามารถดขอมลยอนหลงไดและครอบคลมระยะ
เวลาในการเกบขอมลตงแตป พ.ศ.2551 - 2558
โดยผวจยรวบรวมขอมลภาพยนตรโฆษณารถยนต
ไดจำานวน20ภาพยนตรโฆษณาจากนนนำาขอมล
ทไดมาถายถอดเปนตวอกษรเพอนำามาวเคราะหใน
ลำาดบตอไป
3. การวเคราะหขอมล
ผวจยวเคราะหขอมลเปนไปตามลำาดบขน
ดงน
3.1 นำาคลปวด โอโฆษณามาศกษา
บทเพลงและภาพทนำาเสนอในภาพยนตรโฆษณา
รถยนต โดยเรมจากการถอดเสยงบทเพลงเปน
อกษรไทยและอกษรภาษาองกฤษจากนนวเคราะห
ลกษณะการใชถอยคำาในบทเพลง ไดแก การใช
คำาสมผสการใชคำาซำาและการใชภาพพจน
3.2 วเคราะหความหมายแสดงเจตนา
ของถอยคำาในบทเพลงโดยแบงประเภทความหมาย
ตามหลกวจนกรรม(speechact)ไดแกวจนกรรม
บอกเลา(representative)วจนกรรมสง(directive)
วจนกรรมสญญา (commissive) วจนกรรมแสดง
ความรสก(expressive)และวจนกรรมแถลงการณ
(declaration)
3.3 หลงจากนนผ ว จยใช หลกการ
วเคราะหสญญะในการศกษาวเคราะหการใชภาพ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 183 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
เชนฉากสถานทผนำาเสนอสนคาภาพลกษณของ
โฆษณา เหตการณดำาเนนเรองในโฆษณาเปนตน
และศกษาการสอความหมายของภาพทปรากฏใน
ภาพยนตรโฆษณารถยนตวาสอความหมายตรง
หรอความหมายแฝง
3.4 ศกษาความสมพนธระหวางความ
หมายของเนอหาในบทเพลงกบภาพทใชประกอบ
ในภาพยนตรโฆษณารถยนตวามความสมพนธกน
โดยตรงหรอโดยนย
3.5 อภปรายและสรปผลการวจย
ผลการศกษา
1. ลกษณะการใชถอยค�าในบทเพลง
ประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนต
จากการศกษาลกษณะการใชถอยคำาใน
บทเพลงประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนตพบการ
ใชคำาสมผส การใชคำาซำา และการใชภาพพจน
ดงตารางตอไปน
ตารางท 1 ลกษณะการใชถอยคำาในบทเพลงประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนต
ลกษณะการใชค�า จ�านวนขอมล รอยละ
1. การใชค�าสมผส 373 68.82
- สมผสพยญชนะ 208 55.76
- สมผสสระ 165 44.24
2. การใชค�าซ�า 131 24.17
- คำา 71 54.20
- วล 38 29.01
- ประโยค 22 16.79
3. การใชภาพพจน 38 7.01
- การใชอปลกษณ 30 78.95
- การใชอปมา 3 7.89
- การใชบคลาธษฐาน 5 13.16
รวม 542 100
จากตารางขางตนจะเหนวาลกษณะการใช
คำาในเพลงประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนตพบ
การใชคำาสมผสมากทสดรองลงมาเปนการใชคำาซำา
และการใชภาพพจนตามลำาดบ
1.1ผ วจยพบการใชคำาสมผสทงการ
สมผสพยญชนะ (alliteration) และการสมผสสระ
(assonance)โดยการสมผสพยญชนะพบมากทสด
ตวอยางการสมผสพยญชนะเชน“เธอเพยงแคเดน
ผานพนฉนเพยงแควนผานไปแตทำาไมหวใจเราจง
ผกพน”จากตวอยางเปนการสมผสเสยงพยญชนะ
เสยง พ หรอ /p/ สวนการสมผสสระพบจำานวน
ขอมลรองลงมาจากสมผสพยญชนะตวอยางขอมล
เชน“I’mabettermannowthanIwasthatday.”
จากขอมลตวอยางเปนการใชสมผสสระเสยง/æ/
1.2 ในเรองการใชคำาซำา(reduplication)
นนผวจยพบการใชคำาซำาในรปแบบการซำาในระดบ
คำามากทสด รองลงมาเปนการซำาในระดบวล และ
ประโยคตามลำาดบตวอยางการใชคำาซำาในระดบคำา
184 รวตา สสดลกษณะการใชภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตร...
เชน“It’sgonnabeabrightbrightbrightbright
sun-shinyday.”จากตวอยางขางตนจะเหนไดวาม
การซำาคำาวา“bright”ตวอยางขอมลการใชคำาซำาใน
ระดบวลเชน“ฉนอยากจะรกอยากจะทกอยากจะ
ตามอยากจะถามอยากจะไปอยากจะเหนอยาก
จะหาเธอ”จากขอมลดงกลาวเปนการซำาวล“อยาก
จะ”และตวอยางการใชคำาซำาในระดบประโยคเชน
“Thisishowwedo,chilling,laid-back,straight
stunting,wedoitlikethat,thisishowwedo,
thisishowwedo.”ตวอยางขางตนนเหนไดอยาง
ชดเจนวามการใช คำาซำาในระดบประโยคตรง
ประโยคทวา“thisishowwedo”ทงนการใชคำาซำา
ทงในระดบคำา วล และประโยค เพอเปนการเนน
ความหมายของคำาใหมนำาหนกมากขน
1.3 สวนการใชภาพพจน (figure of
speech)พบการใชอปลกษณ(metaphor)มากทสด
รองลงมาคอการใชบคลาธษฐาน(personification)
และการใชอปมา(simile)ตวอยางขอมลการใชอป
ลกษณหรอการใหความหมายเปรยบเทยบสงๆ
หนงกบอกสงหนงเชน“Wakingup,besideyou
I’maloadedgun,Ican’tcontainthisanymore.”
จากตวอยางขอมลเปนการใชอปลกษณเปรยบเทยบ
บคคลกบปนทบรรจกระสนอยอยางเตมท ซง
หมายถงบคคลนเตรยมพรอมสำาหรบการทำาบางสง
บางอยางเตมทไมสามารถอดทนรอไดอกตอไปถด
มาเปนตวอยางขอมลการใชบคลาธษฐานหรอการ
ทำาใหวตถทไมมชวตสามารถกระทำาบางอยาง
เหมอนสงมชวตได เชน “Sunshine are brightly
painted theworldwithallof thiscommonso
joyfully.” ขอมลตวอยางกลาวถงแสงอาทตยท
แตงแตมสสนใหกบโลกของเรา โดยการใชคำาวา
“sunshine”ซงเปนคำานามแปลวาแสงอาทตยคกบ
คำาวา“paint”ซงเปนคำากรยาแปลวาทาสหรอวาด
รปจงทำาใหแสงอาทตยทเปนสงไมมชวตกลายเปน
สงมชวตทสามารถวาดรปทาสไดและลำาดบสดทาย
คอตวอยางขอมลการใชอปมาหรอการเปรยบเทยบ
สงสองสงเขาดวยกนโดยใชคำาวา“เหมอน,like,as”
เชน“Herlaughisasloudasmanyambulances.”
ขอมลตวอยางเปนการเปรยบเทยบเสยงหวเราะ
ของ ผ หญ งคนหน งว าม เ สยงด ง เหมอนกบ
รถพยาบาลหลายๆคน โดยใชคำาวา “as” ในการ
เปรยบเทยบ
เมอพจารณาลกษณะการใช ถ อยคำาใน
บทเพลงประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนตจะพบวา
ลกษณะการใชถอยคำาทพบมากทสดคอ การใชคำา
สมผส ไมวาจะเปนการใชคำาสมผสพยญชนะหรอ
การสมผสสระ เนองจากการใชคำาสมผสถอวาเปน
ลกษณะเดนของบทเพลง ซงจะชวยใหบทเพลงม
ความไพเราะ สละสลวย คลองจอง และยงทำาให
ผฟงจดจำาบทเพลงไดงายขน
2. ความหมายแสดงเจตนาของถอยค�า
ในบทเพลงประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนต
ในสวนของการศกษาความหมายของถอยคำาใน
บทเพลงประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนตผวจย
ไดแบงความหมายของถอยคำาตามเจตนาของ
ถอยคำาหรอทเรยกวา วจนกรรม (speech act)
อางองแนวความคดของเซรล (Searle, อางแลว)
โดยสามารถแบงความหมายของถอยคำาออกเปน
4กลมวจนกรรมดงน
ตารางท 2 ความหมายของถอยคำาในบทเพลง
ประกอบภาพยนตรโฆษณารถยนต
ความหมายของถอยค�าแบง
ตามกลมวจนกรรม
จ�านวน
ขอมลรอยละ
1.กลมบอกกลาว 50 47.61
2.กลมชนำา 19 18.10
3.กลมผกมด 15 14.29
4.กลมแสดงความรสก 21 20.00
รวม 105 100
จากตารางท2ผวจยแบงกลมวจนกรรมตาม
เจตนาของถอยคำาได 4 กลม คอ กลมบอกกลาว
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 185 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
กลมชนำากลมผกมดและกลมแสดงความรสกโดย
พบความหมายของถอยคำาในกลมบอกกลาวมาก
ทสด รองลงมาคอ กลมแสดงความรสก กลมชนำา
และกลมผกมดตามลำาดบตวอยางขอมลถอยคำาใน
กลมบอกกลาวเชน“Springisintheair,smelling
of fresh pine trees.” ถอยคำานเปนการบอกเลา
บรรยากาศทเกดขนทผพดอยากใหผฟงรบรขอมล
ตวอยางของถอยคำากลมแสดงความรสกเชน“I’m
hurting baby, I’m broken down.” จากตวอยาง
ผพดตองการแสดงความรสกเจบปวดใหผฟงไดรบ
รตวอยางขอมลของกลมวจนกรรมทพบเปนลำาดบ
ถดมาคอกลมชนำาเชน“Comealongandtalkit’s
up to you tomake it stop.” ถอยคำาตวอยางน
เปนการเชญชวนใหผฟงทำาตามทผพดเสนอแนะ
กลมวจนกรรมกลมสดทายทผวจยพบขอมลนอย
ทสดคอ กลมผกมด ซงเปนถอยคำาทเนนใหผพด
เปนผกระทำาเชน“Iwon’trun,Iwon’tfly,Iwill
nevermakeitby,withoutyou.”ถอยคำานเปนการ
แสดงความตงใจของผพดทจะไมสามารถทำาอะไร
ไดเลยหากปราศจากใครคนหนง
จากการวเคราะหความหมายแสดงเจตนา
ของถอยคำาในบทเพลงประกอบภาพยนตรโฆษณา
รถยนตพบการใชวจนกรรมบอกเลามากทสดรอง
ลงมาคอ วจนกรรมแสดงความรสก ซงสอดคลอง
กบงานวจยของชยวฒนหอวรรณภากร(2544)ท
พบวจนกรรมในบทเพลงมหาวทยาลยประเภทการ
บอกเลาและการแสดงความร สกมากทสด โดย
ผลการวเคราะหขอมลไมพบการใชวจน กรรม
แถลงการณซงมกจะพบในบรบททเปนทางการสง
ทงน ถอยคำาทใชในบทเพลงโดยสวนใหญเปนการ
ใหขอมลหรอกลาวถงเรองราวตางๆเพอใหผฟงรบ
ทราบเทานน
3. การใชภาพและการสอความหมาย
ของภาพในภาพยนตรโฆษณารถยนต
ผลการวเคราะหการใชภาพประกอบใน
ภาพยนตรโฆษณารถยนตจากภาพยนตรโฆษณา
โฆษณาจำานวน20โฆษณาสามารถจำาแนกไดเปน
4 หวขอหลก (Stokes, อางแลว: 88) คอ ฉาก
(setting)บทบาทตวแสดง(characters)ภาพลกษณ
( iconography) และเหตการณดำาเนนเรอง
(narrativeevents)ซงจะแสดงในตารางตอไปน
ตารางท 3 การใชภาพและความหมายของภาพใน
ภาพยนตรโฆษณารถยนต
หวขอ จ�านวน
ขอมล
รอยละ
1. ฉาก/สถานท 38 100.00
-ถนน 26 68.42
• ในเมอง 18 47.37
• กลางหบเขา 7 18.42
• กลางทะเล 1 2.63
-บาน/หอง 10 26.32
-หางสรรพสนคา 2 5.26
2. บทบาทตวละคร
2.1 ตวละครหลก 24 100.00
-มนษย 18 75.00
• วยรน 12 50.00
• วยทำางาน 5 20.83
• วยสงอาย 1 4.17
-สตว 4 16.67
-ไมมตวละคร 2 8.33
2.2 ความสมพนธของตวละคร 12 100.00
-เพอน 9 75.00
-ครอบครว 1 8.33
-ไมรจกกน 2 16.67
3. ภาพลกษณ 19 100.00
-ลำาลอง 6 31.58
-ทนสมย 10 52.63
-หรหรา 3 15.79
4. เหตการณด�าเนนเรอง 50 100.00
-การแสดงภาพรปลกษณ
ภายใน/ภายนอกของรถยนต
19 38.00
-การแสดงภาพรวมของถนน 19 38.00
-การแสดงภาพการบรรทก
สมภาระ
7 14.00
-การแสดงภาพการเกดปญหา
และการแกไขปญหา
5 10.00
186 รวตา สสดลกษณะการใชภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตร...
จากตารางแสดงผลการศกษาการใชภาพ
และความหมายของภาพในภาพยนตรโฆษณา
รถยนตพบวา
3.1 พบการใชภาพฉากถนนมากทสด
รองลงมาเปนฉากบานหรอหองและฉากหางสรรพ
สนคาตามลำาดบ ภาพบทบาทตวละครแบงเปน 2
สวนคอสวนทเปนตวละครหลกพบการใชตวละคร
ทเปนมนษยมากทสด รองลงมาคอสตวและไมม
ตวละครอกสวนหนงคอความสมพนธของตวละคร
พบความสมพนธแบบเพอนมากทสดรองลงมาคอ
แบบครอบครวและตวละครไมรจกกนในสวนภาพ
ลกษณพบการแสดงภาพลกษณผานการแตงกาย
ซงแสดงภาพลกษณทนสมยมากทสด รองลงมา
เปนการแสดงภาพลกษณแบบลำาลอง และหรหรา
ตามลำาดบ การใชภาพเหตการณดำาเนนเรองพบ
การแสดงภาพแสดงรปลกษณภายใน/ภายนอก
รถยนตและการแสดงภาพรวมของถนนมากทสดใน
จำานวนเทากน รองลงมาคอ การแสดงภาพการ
บรรทกสมภาระและการแสดงภาพการเกดปญหา
และการแกไขปญหาตามลำาดบ
จากการวเคราะหการใชภาพฉากพบการใช
ฉากถนนมากทสดเนองจากขอมลในงานวจยนเปน
ภาพยนตรโฆษณารถยนตจงตองใชฉากถนนเพอ
แสดงใหเหนถงสมรรถนะของรถยนต
ในสวนบทบาทตวแสดงหลก พบการใชตว
แสดงทเปนวยรนมากทสด ทงน เพอสอถงความ
เหมาะสมของวยผขบขกบรนของรถยนตโดยขอมล
สวนใหญทพบเปนขอมลภาพยนตรโฆษณารถยนต
ทผลตขนมาเพอเจาะตลาดกลมเปาหมายทเปนวย
รนหรอคนรนใหมคอโตโยตาวออส(ToyotaVios)
และโตโยตา ยารส (Toyota Yaris) สำาหรบความ
สมพนธระหวางตวแสดง พบความสมพนธแบบ
เพอนมากทสด สบเนองจากทกลาวขางตนแลววา
ขอมลสวนใหญเปนโฆษณารถยนตทเหมาะกบ
ผขบขวยรน ทำาใหพบการใชความสมพนธของตว
แสดงแบบเพอนในหมวยรนมากทสด
ในเรองของภาพลกษณ พบการแสดงภาพ
ลกษณแบบทนสมยมากทสด เพอสอถงความ
ทนสมยและโฉบเฉยวของรถยนตซงเหมาะสมกบ
วยรนและในสวนเหตการณดำาเนนเรองพบการแสดง
ภาพรปลกษณภายในและภายนอกของรถยนตและ
การแสดงภาพรวมของถนนในภาพยนตรโฆษณา
รถยนตโตโยตาทกโฆษณา ซงแสดงใหเหนวา
ผผลตโฆษณาตองการใหผรบชมโฆษณาไดเหน
รปลกษณทงภายในและภายนอกของรถยนต
รวมทงรบร สมรรถนะของรถยนตจากการแสดง
ภาพรวมของถนน
3.2 การสอความหมายของภาพสามารถ
จำาแนกได2ประเภทคอภาพทสอความหมายตรง
(denotation) และภาพท สอความหมายแฝง
(connotation)พบขอมลดงตารางตอไปน
ตารางท 4 การสอความหมายของภาพประกอบ
ภาพยนตรโฆษณารถยนต
การสอความหมายของภาพจ�านวน
ขอมล
รอยละ
ภาพสอความหมายตรง 31 22.30
ภาพสอความหมายแฝง 108 77.70
รวม 139 100
จากการวเคราะหขอมลพบความหมายของ
ภาพทมความหมายแฝงหรอการใชภาพสอความ
หมายทเพมขนจากความหมายตรงซงเปนความ
หมายเชงอปลกษณถงรอยละ 77.70 ซงมากกวา
การใชภาพเพอสอความหมายตรงหรอภาพทสอ
ความหมายหลกหรอความหมายพนฐานของ
ภาพนนๆ
3.2.1 ภาพสอความหมายตรง
ผวจยพบภาพทสอความหมายตรง
จากการใชภาพแสดงฉาก/สถานททเปนบานหรอ
หอง และหางสรรพสนคา รวมถงการแสดง
รปลกษณภายใน/ภายนอกรถยนต
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 187 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
3.2.2 ภาพสอความหมายแฝง
การใชฉาก/สถานทถนนในเมองและ
ถนนกลางหบเขานอกจากจะแสดงใหเหนถงความ
เหมาะสมของรถยนตวาสามารถใชงานบนถนน
แบบใดไดบาง ยงแสดงใหเหนถงสมรรถนะของ
รถยนตวาสามารถขบขไดบนถนนหลากหลายแบบ
หรอการใชภาพตวละครวยรนเพอแสดงถงความ
เหมาะสมของวยผใชกบรถยนตทมขนาดกะทดรด
คลองตวราคาไมสงมากผวจยยงพบการใชภาพลกษณ
ผานทางรปลกษณของตวละคร ไมว าจะเปน
เครองแตงกายเครองประดบทรงผมเพอแสดงถง
ระดบของรถยนตเชนตวละครแตงกายหรหราพบ
ในภาพยนตรโฆษณารถยนตรนทมขนาดใหญราคา
สง ในสวนการใชเหตการณดำาเนนเรองการแสดง
ภาพเหตการณเกดปญหาและการแกไขปญหาเชน
สญญาณไฟเปลยนเปนสเขยวเพอใหคนขามถนน
กะทนหนทำาใหรถตองรบหยด หรอการแสดงภาพ
รวมของถนน เชน ถนนทางตรง ทางโคง อโมงค
วงเวยนถนนชำารดสงกดขวางบนถนนรวมทงการ
บรรทกสมภาระจำานวนมาก ไมวาจะเปนคน สตว
หรอสงของขนมาบนรถ ทงหมดนลวนเปนการใช
ภาพเพอสอความหมายแฝงเกยวกบสมรรถนะของ
รถยนตทงสน
ในการสอความหมายของภาพประกอบใน
ภาพยนตรโฆษณารถยนตสวนใหญพบการใชภาพ
เพอสอความหมายแฝงมากกวาความหมายตรงโดย
พบการใชภาพสอความหมายแฝงทแสดงความหมาย
เกยวกบสมรรถนะของรถยนตในดานตางๆ โดยจะ
มงเนนไปทสมรรถนะดานความปลอดภย ซงเปน
คณสมบตสำาคญสำาหรบรถยนตรวมทงพบภาพทสอ
ความหมายแฝงเกยวกบความเหมาะสมของรถยนต
กบวยของผขบขและการใชภาพลกษณของตวแสดง
หลกเพอสอถงภาพลกษณของรถยนตอกดวย
4. ความสมพนธระหวางเนอหาในบทเพลง
กบภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณารถยนต
ผลการศกษาความสมพนธระหวางเนอหา
ในบทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณา
รถยนตพบวาบทเพลงและภาพมความสมพนธกน
2รปแบบคอ1.สมพนธกนโดยตรงและ2.สมพนธ
กนโดยออมดงน
ตารางท 5 ความสมพนธ ระหว าง เน อหาใน
บทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตร
โฆษณารถยนต
ความสมพนธระหวางเนอหา
ในบทเพลงกบภาพประกอบ
ภาพยนตรโฆษณารถยนต
จ�านวน
ขอมล
รอยละ
สมพนธกนโดยตรง 33 58.93
สมพนธกนโดยออม 23 41.07
รวม 56 100
จากตารางท5แสดงใหเหนวาความสมพนธ
ระหวางเนอหาในบทเพลงกบภาพประกอบใน
ภาพยนตรโฆษณารถยนตมความสมพนธกน
โดยตรงมากกวาสมพนธกนโดยออม
4.1 ความสมพนธ ระหว าง เน อหา
บทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณา
รถยนตแบบสมพนธกนโดยตรง หมายถงความ
หมายของเนอหาในบทเพลงโฆษณาสอความตรง
กนกบภาพทปรากฏในภาพยนตรโฆษณาในชวง
เวลาเดยวกนหรอใกลเคยงกนตวอยางเชนเนอหา
ในบทเพลงโฆษณาคอ “look all around there’s
nothingbutblueskies”และปรากฏภาพโฆษณา
ในชวงเวลาเดยวกน ดงภาพประกอบท 1 จะเหน
ไดวาในบทเพลงกลาวถงทองฟาทมสฟาคอคำาวา
“blueskies”และภาพทปรากฏคอภาพของทองฟา
ทมสฟาเชนเดยวกน
188 รวตา สสดลกษณะการใชภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตร...
ภาพประกอบท 1 ภาพแสดงความสมพนธระหวาง
เนอหาบทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตร
โฆษณารถยนตแบบสมพนธกนโดยตรง
4.2 ความสมพนธ ระหว าง เน อหา
บทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณา
รถยนตแบบสมพนธกนโดยออม หมายถงความ
หมายของเนอหาในบทเพลงโฆษณาสอความหมาย
อนๆ ทเพมขนจากความหมายตรงหรอเปนความ
หมายเชงอปลกษณกบภาพทปรากฏในภาพยนตร
โฆษณาในชวงเวลาเดยวกนหรอใกลเคยงกน
ตวอยางเชนเนอหาในบทเพลงโฆษณาคอ“รกของ
ฉนจะตามไปไมไกล” และปรากฏภาพโฆษณาใน
ชวงเวลาเดยวกนดงภาพประกอบท2จะเหนไดวา
ในบทเพลงกลาวถงความรกของผชายคนหนงทจะ
คอยตดตามผหญงไป และภาพทปรากฏคอภาพ
ของรถยนตสองคนทกำาลงขบตามกนอยโดยผหญง
เปนผทขบรถยนตคนขางหนาและมรถยนตของ
ผชายขบตามอยขางหลง ซงเปรยบความรกไดกบ
รถยนตทกำาลงขบตามกนนนเอง
ภาพประกอบท 2 ภาพแสดงความสมพนธระหวาง
เนอหาบทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตร
โฆษณารถยนตแบบสมพนธกนโดยออม
หากพจารณาความสมพนธระหวางเนอหา
ในบทเพลงกบภาพประกอบในภาพยนตรโฆษณา
รถยนต จะพบลกษณะความสมพนธโดยตรง
มากกวาความสมพนธโดยนย ทงนผ วจยตงขอ
สงเกตวาเนอหาบทเพลงสวนใหญสมพนธกบภาพ
ทปรากฏในภาพยนตร โฆษณาโดยตรงเพอ
สนบสนนรปภาพสงเสรมความเขาใจในการรบชม
โฆษณาใหแกผรบสารมากยงขน ซงสอดคลองกบ
คกและสโตคส(Cook,อางแลว;Stokes,อางแลว)
ทกลาววาภาษาภาพและบทเพลงถอเปนขอความ
เดยวกนในโฆษณาหนงๆซงมความสมพนธกนและ
เกดรวมกนอยางผสมผสาน รวมทงขอความท
ปรากฏเปนสวนเสรมในภาพยนตรโฆษณาทงหมด
กมความสมพนธโดยตรงกบภาพประกอบโฆษณา
เชนเดยวกนและผวจยยงมขอสงเกตทวาบทเพลง
ทถกแตงขนมาเพอใชสำาหรบการโฆษณาโดย
เฉพาะมความสมพนธของเนอหาในบทเพลงกบ
ภาพโฆษณาโดยตรงมากกวาบทเพลงทนำามาจาก
ศลปนหรอกลมศลปนทมชอเสยง ซงพบวามกม
ความสมพนธกบภาพโฆษณาโดยนย
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 189 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
สรปผลการศกษา
การวจยเรอง ลกษณะการใช ภาษาใน
บทเพลงและภาพประกอบภาพยนตรโฆษณา
รถยนตสามารถสรปผลการศกษาไดดงน
ผลการศกษาลกษณะการใชถอยคำาพบการ
ใชคำาสมผสมากทสด(ดตารางท1)รองลงมาตาม
ลำาดบคอ การใชคำาซำา และการใชภาพพจน ทงน
เนองจากคำาสมผสจะชวยใหบทเพลงมความไพเราะ
สละสลวยและงายแกการจดจำา
สำาหรบความหมายแสดงเจตนาของถอยคำา
แบงประเภทตามหลกวจนกรรมได 4 ประเภท
(ดตารางท 2) โดยเรยงตามลำาดบความถในการ
ปรากฏไดแกวจนกรรมบอกเลาวจนกรรมแสดง
ความรสกวจนกรรมสงและวจนกรรมสญญาโดย
พบวจนกรรมบอกเลามากทสดซงบทเพลงโฆษณา
มกเปนการบอกกลาวขอมลใหผฟงรบทราบเทานน
ในสวนการใชภาพประกอบและการสอความหมาย
ของภาพประกอบภาพยนตรโฆษณาสามารถแบง
เปน4หวขอหลก(ดตารางท3)คอฉากบทบาท
ตวแสดง ภาพลกษณ และเหตการณดำาเนนเรอง
โดยพบการใช ฉากถนนมากทสดเพอแสดง
สมรรถนะของรถยนต ในสวนตวแสดงหลกและ
ความสมพนธของตวแสดงพบการใชตวแสดงทอย
ในวยรนและตวแสดงมความสมพนธกนแบบเพอน
มากทสด ทงน เพอสอถงความเหมาะสมของวยผ
ขบขกบรนของรถยนต ในเรองการใชภาพลกษณ
พบภาพลกษณทนสมยมากทสด โดยสอดคลองกบ
ร นของรถยนตทมความทนสมยเหมาะกบวยร น
ยคใหม และพบเหตการณดำาเนนเรองทแสดงภาพ
รปลกษณภายในและภายนอกของรถยนตและการ
แสดงภาพรวมของถนนในทกโฆษณา นอกจากน
การสอความหมายของภาพโฆษณาพบการสอความ
หมายแฝงมากกวาความหมายตรง(ดตารางท4)
การศกษาความสมพนธระหวางเนอหาใน
บทเพลงกบภาพประกอบภาพยนตรโฆษณาพบวา
มความสมพนธกนโดยตรงมากกวาสมพนธกนโดย
นย (ดตารางท 5) เนองจากบทเพลงโฆษณาทำา
หนาทชวยสนบสนนรปภาพ ทำาใหผชมโฆษณาม
ความเขาใจมากยงขน
ขอเสนอแนะ
1. ควรเปรยบเทยบข อมลภาพยนตร
โฆษณารถยนตในชวงเวลาทตางกน ซงอาจทำาให
เหนความแตกตางระหวางภาพยนตรโฆษณา
รถยนตยคกอนกบยคปจจบน
2. ควรเกบขอมลและศกษาภาพยนตร
โฆษณาประเภทอนๆ ทไมใชภาพยนตรโฆษณา
รถยนตเพยงอยางเดยวเทานน เนองจากใน
ภาพยนตรโฆษณาประเภทอนๆ อาจพบการใช
ถอยคำาและภาพประกอบทแตกตางจากภาพยนตร
โฆษณารถยนต โดยอาจศกษาเปรยบเทยบ
รวมดวย
190 รวตา สสดลกษณะการใชภาษาในบทเพลงและภาพประกอบในภาพยนตร...
เอกสารอางอง
กรตกานต วนถนอม. (2539).การวเคราะหรปแบบ เนอหาและปจจยทมบทบาทตอการสรางสรรคเพลง
โฆษณา. วทยานพนธนเทศศาสตรมหาบณฑต ภาควชาการประชาสมพนธ บณฑตวทยาลย
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ชชวดศรลมพ.(2553).เอกสารคำาสอนวชา ภ.603 ระบบความหมายและวจนปฏบตศาสตร ภาคเรยนท
1/2553 สาขาวชาภาษาศาสตรเพอการสอสาร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
ชยวฒน หอวรรณภากร. (2544).การสอความหมายและอดมการณในเพลงมหาวทยาลย. วทยานพนธ
นเทศศาสตรมหาบณฑตภาควชาวาทวทยาและสอสารการแสดงคณะนเทศศาสตรจฬาลงกรณ
มหาวทยาลย.
ทรงธรรมอนทจกร.(2550).แนวคดพนฐานดานวจนปฏบตศาสตร.กรงเทพฯ:สำานกพมพมหาวทยาลย
ธรรมศาสตร.
ปยกลเลาวณยศร. (2529).ใครเปนใครในกระบวนการผลตภาพยนตร.กรงเทพฯ:บรษทบพธการพมพ
จำากด.
ราชบณฑตยสถาน. (2553).พจนานกรมศพทภาษาศาสตร (ภาษาศาสตรประยกต). พมพครงท 1.
กรงเทพฯ:ราชบณฑตยสถาน.
Barthes,R.(1967).Elements of Semiology: translated from the French by Lavers, A. and Smith,
C.NewYork,NY:HillandWang.
Berger,A.A.(2012).Media Analysis Techniques (4th ed.).ThousandOaks,CA:SagePublications,
Inc.
Bignell,J.(1997).Media Semiotics: An Introduction.Manchester:ManchesterUniversityPress.
Cook,G.(2001).The Discourse of Advertising (2nd ed.). London:Routledge.
Searle,J.(1976).A classification of illocutionary acts.LanguageinSociety5:1-23.
Stokes,J.(2003).How to Do Media & Cultural Studies. London:SagePublications.
Tanskul,K.(2008).222251: English Language and Culture.DepartmentofWesternLanguages,
BuraphaUniversity.
Yule,G.(2006).The Study of Language (3rd ed.).Cambridge:CambridgeUniversityPress.
การรบรการสนบสนนจากองคการ ความผกพนตอองคการ ความเกยวพน
ในการท�างานและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงาน
ระดบปฏบตการบรษทผลตและจ�าหนายน�าดมแหงหนง
Perceived Organizational Support, Organizational Commitment, Job
Involvement, and Organizational Citizenship Behavior of Operational
Officers at a Drinking Water Manufacturer and Distributor Company.
สเชาวนเครอแกว1,ถวลยเนยมทรพย2
SuchaoKruakaew1,ThawanNieamsup2
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาระดบและอทธพลของการรบรการสนบสนนจากองคการความ
ผกพนตอองคการ และความเกยวพนในการทำางานทมตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ
พนกงานระดบปฏบตการบรษทผลตและจำาหนายนำาดมแหงหนงกลมตวอยางทใชในการวจยคอพนกงาน
ระดบปฏบตการของบรษทผลตและจำาหนายนำาดมแหงหนงจำานวน187คนใชการสมตวอยางแบบแบง
ชนภมและการสมตวอยางอยางงาย เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะห
ขอมลไดแกคารอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน
ผลการวจยพบวา 1) พนกงานระดบปฏบตการมการรบรการสนบสนนจากองคการโดยรวม การรบรการ
สนบสนนจากองคการดานกระบวนการยตธรรม ดานการสนบสนนจากหวหนางานและดานรางวลและ
เงอนไขการทำางานอยในระดบคอนขางสง 2) พนกงานระดบปฏบตการมความผกพนตอองคการโดยรวม
ความผกพนตอองคการดานจตใจดานความตอเนองและดานบรรทดฐานอยในระดบคอนขางสง3)พนกงาน
ระดบปฏบตการมความเกยวพนในการทำางานอยในระดบคอนขางสง 4) พนกงานระดบปฏบตการม
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยในระดบคอนขางด 5) ความเกยวพนในการทำางาน ความ
ผกพนตอองคการดานความตอเนอง และการรบรการสนบสนนจากองคการดานกระบวนการยตธรรม
สามารถรวมกนพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานระดบปฏบตการไดรอยละ
49.4อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.001
ค�าส�าคญ: การรบรการสนบสนนจากองคการ,ความผกพนตอองคการ,ความเกยวพนในการทำางาน
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ
1 นสตปรญญาโท,สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการคณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร2 ผชวยศาสตราจารย,คณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก1 Graduatestudent,MajorofIndustrialandOrganizationalPsychology,FacultyofSocialSciences,KasetsartUniversity.2 AssistantProfessor,FacultyofSocialSciences,KasetsartUniversity,ThesisMajorAdviser.
192 สเชาวน เครอแกว, ถวลย เนยมทรพยการรบรการสนบสนนจากองคการ ความผกพนตอองคการ...
Abstract
The objectives of this research were to study the level and influence of perceived
organizationalsupport,organizationalcommitmentandjobinvolvementtoorganizationalcitizenship
behaviorofoperationalofficersatadrinkingwatermanufactureranddistributorcompany.The
sampleinthisresearchconsistedof187operationalofficersatthedrinkingwatermanufacturer
and distributor company. The sampling used stratified random sampling and simple random
sampling.Theresearchdatawerecollectedbyquestionnaires.Analyticalstatisticsemployedwere
percentage,mean,standarddeviation,andstepwisemultipleregressionanalysis.Theresultsof
thisresearchshowedthat:1)theoperationalofficershaveaquitehighlevelofoverallperceived
organizationalsupport,proceduraljustice,supervisorsupport,andorganizationalrewardsandjob
conditions;2)theoperationalofficershaveaquitehighlevelofoverallorganizationalcommitment,
affectivecommitment,continuancecommitment,andnormativecommitment;3)theoperational
officershaveaquitehighlevelofjobinvolvement;4)theoperationalofficershaveaquitegood
level of organizational citizenshipbehavior; 5) job involvement, continuance commitment, and
proceduraljusticecouldjointlypredictorganizationalcitizenshipbehavioroftheoperationalofficers
around49.4percentat.001levelofsignificance.
Keywords: perceived organizational support, organizational commitment, job involvement,
organizationalcitizenshipbehavior
ความส�าคญของปญหา
ประเทศไทยเปนประเทศแถบเขตรอน ม
อณหภมสงเกอบทงปทำาใหมคนบรโภคนำาดมเปน
จำานวนมาก จงเปนสาเหตใหนกธรกจทงชาวไทย
และชาวตางชาตตางแขงขนกนลงทนทำาธรกจผลต
และจำาหนายนำาดม ประกอบกบการเปลยนแปลง
ของสภาพเศรษฐกจในปจจบนทผนผวนอยตลอด
ทำาใหองคการตองปรบตวเพอใหสามารถจดการ
และรบมอกบผลกระทบทอาจจะเกดขนกบองคการ
ไดทกเมอโดยเฉพาะพนกงานระดบปฏบตการทม
คณลกษณะทแตกตางกน ทำาใหพนกงานระดบ
ปฏบตการมพฤตกรรมในการทำางานทแตกตางกน
ไป องคการจงจำาเปนจะตองหามาตรการทชวยให
พนกงานระดบปฏบตการเหลานมพฤตกรรมการ
ปฏบตงานทดและเปนไปในทศทางทองคการ
ตองการ ซงวธการทหลายองคการมกใช คอ การ
สงเสรมใหพนกงานมพฤตกรรมการเปนสมาชกทด
ขององคการ
พฤตกรรมรปแบบตางๆของพนกงานนนจะ
สงผลใหองคการสามารถด�าเนนการไปสเปาหมาย
โดยองคการจะตองท�าใหพนกงานระดบปฏบตการ
เกดความเชอวาองคการสามารถดแลเอาใจใสเปน
อยางดเพอใหพนกงานระดบปฏบตการมความรสก
วาตองตอบแทนองคการโดยการทมเทใหกบการ
ท�างาน แนวทางทองคการใช คอ ท�าใหพนกงาน
ระดบปฏบตการได รบร ถงการสนบสนนจาก
องคการ(PerceivedOrganizationalSupport)ซง
จากการศกษาของPiercy et al.(2006)พบวาการ
รบรการสนบสนนจากองคการมความสมพนธกบ
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เมอ
พนกงานระดบปฏบตการประเมนวาองคการนน
ใหการสนบสนนแลวเหนวาสามารถทำาใหความเปน
อยของพนกงานระดบปฏบตการและครอบครวดขน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 193 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
พนกงานระดบปฏบตการจะรบรวาองคการนนเหน
คณคาและความสำาคญในการปฏบตงานของ
พนกงาน กจะทมเทแรงกายและแรงใจเพอเพม
ประสทธภาพและประสทธผลขององคการ (ศร
วรรณเสรรตนและคณะ,2541)นอกจากนความ
เกยวพนในการทำางาน (Job Involvement) และ
ความผกพนตอองคการ(OrganizationalCommit-
ment) ยงมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปน
สมาชกทดขององคการอกดวยจากการศกษาของ
Diefendorffet al.(2002)พบวาความเกยวพนใน
การทำางานมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรม
การเปนสมาชกทดขององคการโดยความเกยวพน
ในการทำางานจะทำาใหพนกงานระดบปฏบตการม
พฤตกรรมการปฏบตงานดวยความเตมใจ ทมเท
เวลา แรงกายแรงใจในการทำางานอยางเตมท ถง
แมวางานททำานนจะอยนอกเหนอจากหนาทกตาม
และจากการศกษาของLambert,HoganandGrif-
fin (2008)พบวา ความผกพนตอองคการมความ
สมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ
องคการโดยMcShaneandGlinow(2009)กลาว
วาความผกพนตอองคการสามารถบงชถงความได
เปรยบทางการแขงขน เนองจากพนกงานทจงรก
ภกดมกจะไมละทงงานและขาดงาน อกทงยงเปน
บคคลทมแรงจงใจในการทำางานและมความเปน
สมาชกทดขององคการสงจากปจจยขางตนทพบวา
การทบคคลรบรการสนบสนนจากองคการและการ
ไดเขาไปมสวนเกยวของในงานรวมถงความรสก
อยากทจะอยกบองคการตอไปจะสงผลใหบคคลม
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจงทำาให
ผวจยสนใจทจะศกษา การรบรการสนบสนนจาก
องคการความผกพนตอองคการความเกยวพนใน
การทำางานและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ
องคการของพนกงานระดบปฏบตการในบรษทผลต
และจำาหนายนำาดมทถอวาเปนบรษททดำาเนนธรกจ
เกยวกบการผลตและจำาหนายนำาดมทมการแขงขน
สงและมการเปลยนแผนกลยทธตางๆไปตามสภาพ
การเปลยนแปลงท เกดขนในปจจบน เพอให
องคการสามารถอยรอดและประสบความสำาเรจได
โดยสงทเปนตวขบเคลอนบรษทแหงนคอพนกงาน
ระดบปฏบตการทมหนาทปฏบตงานในสวนของ
การจำาหนายทจะทำาใหบรษทสรางยอดขายไดเพม
สงขนและดำาเนนการตามเปาหมายหรอกลยทธท
ตงไวได
นอกจากนในการศกษาครงนคาดวานาจะได
ขอมลทเปนประโยชนตอบรษทผลตและจำาหนายนำา
ดมในการเสรมสรางใหพนกงานระดบปฏบตการม
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดงนนผ
วจยจงสนใจทจะศกษาอทธพลของปจจยสวนบคคล
การรบรการสนบสนนจากองคการความผกพนตอ
องคการและความเกยวพนในการทำางานทมตอ
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ
พนกงานระดบปฏบตการบรษทผลตและจำาหนาย
นำาดมแหงหนงและเพอนำาผลจากการวจยไปใช
ประโยชนในการพฒนาพนกงานระดบปฏบตการให
มพฤตกรรมทเปนไปในทศทางทองคการตองการ
วตถประสงคของการวจย
เพอศกษาระดบและอทธพลของการรบรการ
สนบสนนจากองคการความผกพนตอองคการและ
ความเกยวพนในการทำางานทมตอพฤตกรรมการ
เปนสมาชกทดขององคการของพนกงานระดบ
ปฏบตการบรษทผลตและจำาหนายนำาดมแหงหนง
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
ผลจากการวจยสามารถนำาไปใชประโยชนใน
การสงเสรมหรอพฒนาพนกงานระดบปฏบตการ
บรษทผลตและจำาหน ายนำา ดมแห งหนงให ม
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอนจะสง
ผลตอการดำาเนนงานของบรษท
194 สเชาวน เครอแกว, ถวลย เนยมทรพยการรบรการสนบสนนจากองคการ ความผกพนตอองคการ...
ปจจยสวนบคคล
-เพศ
-อาย
-สถานภาพสมรส
-ระดบการศกษา
-อายงาน
-ตำาแหนงงาน
-รายได
การรบรการสนบสนนจากองคการ
-การรบรการสนบสนนจากองคการดานกระบวนการยตธรรม
-การรบรการสนบสนนจากองคการดานการสนบสนนจากหวหนางาน
-การรบรการสนบสนนจากองคการดานรางวลและเงอนไขการทำางาน
ความผกพนตอองคการ
-ความผกพนตอองคการดานจตใจ
-ความผกพนตอองคการดานความตอเนอง
-ความผกพนตอองคการดานบรรทดฐาน
ความเกยวพนในการท�างาน
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ
ภาพประกอบ 1กรอบแนวคดในการวจย
กรอบแนวคดและสมมตฐานการวจย
ในการวจยครงน ตวแปรอสระไดแกปจจย
สวนบคคล การรบร การสนบสนนจากองคการ
ความผกพนตอองคการและความเกยวพนในการ
ทำางานทมอทธพลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกท
ดขององคการสามารถสรปกรอบแนวคดในการวจย
ไดดงน
ปจจยสวนบคคล หมายถง คณลกษณะ
เฉพาะต างๆ ของพนกงานระดบปฏบตการ
ประกอบดวย
1. เพศหมายถง ลกษณะแสดงความเปน
หญงหรอชาย
2. อาย หมายถง ระยะเวลานบตงแตปท
พนกงานระดบปฏบตการเกดจนถงปปจจบน
3. สถานภาพสมรส หมายถง สถานะการ
ครองคในปจจบนของพนกงานระดบปฏบตการ
4. ระดบการศกษาหมายถงวฒการศกษา
ขนสงสดทพนกงานระดบปฏบตการไดรบใน
ปจจบน
5. อายงาน หมายถง ระยะเวลานบตงแต
พนกงานระดบปฏบตการเรมทำางานในบรษทท
ทำางานอยจนถงปจจบน
6. ตำาแหนงงานหมายถงกลมหนาทความ
รบผดชอบอนคลายคลงกนทมอบหมายใหพนกงาน
ระดบปฏบตการไดปฏบต แบงเปนพนกงานขาย
และเจาหนาทสนบสนนการขาย
7. รายไดหมายถงคาตอบแทนรายเดอน
และรายรบอนๆ ทพนกงานระดบปฏบตการไดรบ
จากการทำางานในแตละเดอน
การรบร การสนบสนนจากองคการ
หมายถงการทพนกงานระดบปฏบตการตความวา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 195 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
บรษทเหนความสำาคญในความเปนอยของพนกงาน
ระดบปฏบตการโดยจดสวสดการและผลตอบแทน
ตางๆ ทควรไดรบ ดแลสภาพการทำางานให
เหมาะสมและสงเสรมใหมความมนคงกาวหนาซง
สามารถแสดงออกและตอบสนองตอการสนบสนน
ดงกลาวโดยผานตวแทนของบรษท เชน ผบงคบ
บญชา(RhoadesandEisenberger,2002)แบง
ออกเปน3องคประกอบคอ
1. การรบรการสนบสนนจากองคการดาน
กระบวนการยตธรรม หมายถง การทพนกงาน
ระดบปฏบตการตความวาบรษทมการจดสรร
ทรพยากรใหกบพนกงานระดบปฏบตการอยาง
ยตธรรม ใหพนกงานระดบปฏบตการไดรบทราบ
ขอมลและเขาไปมสวนรวมในกระบวนการการ
ตดสนใจเกยวกบกฎระเบยบ นโยบายทสงผลตอ
พนกงานระดบปฏบตการ รวมทงมการใหขอมล
เกยวกบกระบวนการกำาหนดคาตอบแทนใหแก
พนกงานระดบปฏบตการอยางถกตองและสามารถ
ตรวจสอบได
2. การรบรการสนบสนนจากองคการดาน
การสนบสนนจากหวหนางาน หมายถง การท
พนกงานระดบปฏบตการตความวาผบงคบบญชา
ทอย ถดขนไปใหความสำาคญ มการชวยเหลอ
สนบสนนและดแลความเปนอยของพนกงานระดบ
ปฏบตการ นอกจากนยงใหพนกงานระดบปฏบต
การประเมน วดและพจารณาการปฏบตงานของ
ผ บงคบบญชาทอย ถดขนไป รวมไปถงมการ
แลกเปลยนขอมลกนระหวางผบงคบบญชาทอยถด
ขนไปกบพนกงานระดบปฏบตการอกดวย
3. การรบรการสนบสนนจากองคการดาน
รางวลและเงอนไขการทำางาน หมายถง การท
พนกงานระดบปฏบตการตความวาบรษทแสดงการ
ยอมรบและเหนความสำาคญในการชวยเหลอ
พนกงาน โดยใหการยอมรบ ใหผลตอบแทนและ
เลอนตำาแหนงหนาทการงานตามกระบวนการอยาง
เหมาะสม สรางความเชอมนในงาน ใหพนกงานม
อสระสามารถควบคมการทำางานของตนเองลดสง
ทกระตนใหเกดความเครยดรวมถงใหโอกาสในการ
ฝกอบรมพฒนาความรความสามารถเพอความ
กาวหนาในหนาทการงาน
ความผกพนตอองคการหมายถงความ
รสกและการแสดงออกของพนกงานระดบปฏบต
การในฐานะทเปนสมาชกคนหนงของบรษทในการ
ทำางานเพอให บรษทประสบความสำาเรจและ
ตองการทจะอยกบบรษทตอไป(AllenandMeyer,
1990)แบงออกเปน3องคประกอบคอ
1. ความผกพนตอองคการจตใจ หมายถง
ความรสกและการแสดงออกของพนกงานระดบ
ปฏบตการทตองการเปนสวนหนงของบรษทเตมใจ
ทจะทมเทและอทศตนใหกบบรษทอยางเตมความ
สามารถ
2. ความผกพนตอองคการดานความตอ
เนอง หมายถง ความรสกและการแสดงออกของ
พนกงานระดบปฏบตการในการตระหนกถงสงทได
ลงทนหรอทมเทใหกบบรษทและผลตอบแทนทจะ
ไดรบจากบรษทจนทำาใหเกดความรสกวาจะทำางาน
กบบรษทตอไปหรอโยกยายไปทำางานทอน
3. ความผกพนตอองคการดานบรรทดฐาน
หมายถงความรสกและการแสดงออกของพนกงาน
ระดบปฏบตการทมตอการปฏบตหนาทในบรษท
กฎระเบยบและขอบงคบของบรษททจะต อง
รบผดชอบในฐานะทเปนสมาชก ตลอดจนการ
แสดงออกดวยความจงรกภกดตอบรษท
ความเกยวพนในการท�างาน หมายถง
การทพนกงานระดบปฏบตการร สกวางานเปน
สงสำาคญในชวตและสะทอนภาพลกษณของบคคล
จงมความทมเทจรงจงและมสวนรวมกบงานอยาง
เตมทซงผลจากการปฏบตงานทำาใหพนกงานระดบ
ปฏบตการรสกเหนคณคาในตนเอง มความภาค
ภมใจในงานและรสกผกพนในงาน (Lodahl and
Kejner,1965)
พฤตกรรมการเป นสมาชกทดของ
องคการหมายถงการกระทำาของพนกงานระดบ
ปฏบตการทเกดจากความสมครใจทจะปฏบตงาน
196 สเชาวน เครอแกว, ถวลย เนยมทรพยการรบรการสนบสนนจากองคการ ความผกพนตอองคการ...
นอกเหนอจากบทบาทหนาทกำาหนดไวในลกษณะ
ทสรางสรรค ซงเปนการกระทำาทสนบสนนหรอ
สงผลตอประสทธผลของบรษท(OrganandBate-
man,1991)
สมมตฐานการวจยปจจยสวนบคคลการ
รบร การสนบสนนจากองคการ ความผกพนตอ
องคการ และความเกยวพนในการทำางานสามารถ
รวมกนพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ
องคการของพนกงานระดบปฏบตการบรษทผลต
และจำาหนายนำาดมแหงหนง
วธด�าเนนการวจย
1. ประชากรและกลมตวอยาง
1.1 ประชากรทใชในการวจยครงนเปน
พนกงานระดบปฏบตการของบรษทผลตและ
จำาหนายนำาดมแหงหนงจำานวน361คนแบงเปน
พนกงานฝายสนบสนนการขายและพนกงานฝาย
ขาย
1.2 กล มตวอย างในการวจย เป น
พนกงานระดบปฏบตการของบรษทผลตและ
จำาหนายนำาดมแหงหนงจำานวน 187 คน ไดใชวธ
ประมาณขนาดกลมตวอยางโดยใชตารางของ
Krejcie and Morgan (1970 อางถง พวงรตน
ทวรตน,2540)จากนนใชการสมตวอยางแบบแบง
ชนภม (Stratified RandomSampling) คำานวณ
หากลมตวอยางตามสดสวนของประชากรแตละ
ฝายและทำาการส มตวอยางอยางงาย (Simple
RandomSampling)โดยใชวธการนำาบญชรายชอ
มาจบสลากแบบไมใสคน
2. เ ค ร อ ง ม อ ท ใ ช ใ น ก า ร ว จ ย ค อ
แบบสอบถามทผวจยสรางขนจากแนวคด ทฤษฎ
เอกสารและผลงานวจยทเกยวของซงประกอบดวย
5สวนดงน
สวนท 1 แบบสอบถามปจจยสวนบคคล
จำานวน7ขอซงถามในเรองเพศอายสถานภาพ
สมรส ระดบการศกษาสงสด อายการทำางาน
ตำาแหนงงานและรายไดตอเดอน แบบสอบถามม
ลกษณะเปนแบบสำารวจรายการ(CheckList)และ
เตมขอความลงในชองวาง
ส วนท 2 แบบสอบถามการรบ ร การ
สนบสนนจากองคการจำานวน24ขอผวจยสราง
ขนตามแนวคดของRhoades and Eisenberger
(2002) ลกษณะของแบบสอบถามเปนมาตร
ประมาณคา(RatingScale)โดยผตอบเลอกตอบ
เพยงระดบเดยวจาก ไมเหนดวยอยางยง ไมเหน
ดวยไมแนใจเหนดวยและเหนดวยอยางยง
สวนท 3 แบบสอบถามความผกพนตอ
องคการจำานวน20ขอผวจยสรางขนตามแนวคด
ของ Allen and Meyer (1990) ลกษณะของ
แบบสอบถามเปนมาตรประมาณคา(RatingScale)
โดยผตอบเลอกตอบเพยงระดบเดยวจาก ไมเหน
ดวยอยางยง ไมเหนดวย ไมแนใจ เหนดวยและ
เหนดวยอยางยง
สวนท 4แบบสอบถามความเกยวพนในการ
ทำางานจำานวน21ขอผวจยสรางขนตามแนวคด
ของ Lodahl and Kejner (1965) ลกษณะของ
แบบสอบถามเปนมาตรประมาณคา(RatingScale)
โดยผตอบเลอกตอบเพยงระดบเดยวจากไมเหนดวย
อยางยงไมเหนดวยไมแนใจเหนดวยและเหนดวย
อยางยง
สวนท 5 แบบสอบถามพฤตกรรมการเปน
สมาชกทดขององคการจำานวน46ขอผวจยสราง
ขนตามแนวคดของOrganandBateman(1991)
ลกษณะของแบบสอบถามเปนมาตรประมาณคา
(Rating Scale) โดยผตอบเลอกตอบเพยงระดบ
เดยวจาก ไมเคยกระทำาเลย นานๆครง บางครง
บอยครงและเปนประจำา
3. การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ
ในการวจยครงนมขนตอนการตรวจสอบคณภาพ
ของเครองมอดงน
3.1 การทดสอบความเทยงตรงเชง
เนอหา(ContentValidity)โดยนำาแบบสอบถามท
สรางขนไปใหคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 197 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
เพอตรวจสอบความครอบคลมความชดเจนของ
เนอหาและประเดนสำาคญตางๆ ตลอดจนภาษาท
ใชในแบบสอบถามใหมความเหมาะสมหลงจากนน
นำาแบบสอบถามมาปรบปรงแกไขตามความ
เหมาะสม
3.2 การทดสอบความเชอมน(Reliability)
โดยนำาแบบสอบถามไปทดลองใช (Try out) กบ
พนกงานระดบปฏบตการของบรษทผลตและ
จำาหนายผลตภณฑอาหารแหงหนงซงพนกงาน
ระดบปฏบตการมลกษณะคลายคลงกบกล ม
ตวอยางทตองการศกษาจำานวน30คนเพอหาคา
ความสมพนธของคะแนนรายขอกบคะแนนรวม
แตละดาน (Item-Total Correlation) และหาคา
ความเชอมนรายดานและคาความเชอมนทงฉบบ
ของแบบสอบถาม โดยใชวธการหาคาสมประสทธ
แอลฟาของครอนบาค(Cronbach’sAlphaCoef-
ficient)ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามดงน
3.2.1 แบบสอบถามการรบร การ
สนบสนนจากองคการมคาความเชอมนทงฉบบ
เทากบ .894 และคาความเชอมนรายดานพบวา
การรบรการสนบสนนจากองคการดานกระบวนการ
ยตธรรม การรบรการสนบสนนจากองคการดาน
การสนบสนนจากหวหนางานและการรบร การ
สนบสนนจากองคการดานรางวลและเงอนไขการ
ทำางานมคาความเชอมนเทากบ .828, .853 และ
.823ตามลำาดบ
3.2.2 แบบสอบถามเกยวกบความ
ผกพนตอองคการมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ
.912 และคาความเชอมนรายดาน พบวา ความ
ผกพนตอองคการดานจตใจ ความผกพนตอ
องคการดานความตอเนอง และความผกพนตอ
องคการดานบรรทดฐานมคาความเชอมนเทากบ
.848,.842และ.782ตามลำาดบ
3.2.3 แบบสอบถามเกยวกบความ
เกยวพนในการทำางานมคาความเชอมนเทากบ
.907
3.2.4 แบบสอบถาม เ ก ย ว ก บ
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมคา
ความเชอมนเทากบ.921
4. การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดทำาการ
เกบรวบรวมขอมล โดยทำาหนงสอขออนญาตเกบ
รวบรวมขอมลเพอประกอบการทำาวทยานพนธ
เสนอตอบรษทผลตและจำาหนายนำาดมแหงหนงจาก
ภาควชาจตวทยาเมอไดรบอนญาตใหเกบขอมลจง
นำาแบบสอบถามไปดำาเนนการเกบรวบรวมขอมล
จำานวน200ชดเพอนำามาคดเลอกแบบสอบถามท
สมบรณตามจำานวนทตองการกอนหลงจากนนนำา
แบบสอบถามทสมบรณมาตรวจใหคะแนนตาม
เกณฑทกำาหนดไว และทำาการวเคราะหทางสถต
ดวยโปรแกรมสำาเรจรป
5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชใน
การวจย ผวจยดำาเนนการวเคราะหขอมลดวย
โปรแกรมคอมพวเตอรสำาเรจรปโดยสถตทใชในการ
วเคราะหขอมลคอคารอยละ(Percentage)คาเฉลย
(Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard
Deviation) และการวเคราะหการถดถอยพหคณ
แบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression
Analysis)
ผลการวจย
ผวจยไดดำาเนนการวเคราะหขอมลออกเปน
3ตอนดงน
ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบ
ปจจยสวนบคคลของพนกงานระดบปฏบตการ
พบวาพนกงานระดบปฏบตการททำาการศกษาใน
ครงนสวนใหญเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 82.4
มอายเฉลยเทากบ 27.78 ป มสถานภาพโสด
คดเปนรอยละ86.6เกอบทงหมดมการศกษาระดบ
ปรญญาตร คดเปนรอยละ 98.4 มอายงานเฉลย
เทากบ2.02ปสวนใหญเปนพนกงานขายคดเปน
รอยละ 80.7 และมรายไดเฉลยตอเดอนเทากบ
19,837.54บาท
198 สเชาวน เครอแกว, ถวลย เนยมทรพยการรบรการสนบสนนจากองคการ ความผกพนตอองคการ...
ตอนท 2ผลการวเคราะหขอมลการรบรการ
สนบสนนจากองคการ ความผกพนตอองคการ
ความเกยวพนในการทำางานและพฤตกรรมการเปน
สมาชกทดขององคการของพนกงานระดบปฏบต
การเปนดงน
1. พนกงานระดบปฏบตการมการรบรการ
สนบสนนจากองคการโดยรวมอยในระดบคอนขาง
สง (มคาเฉลยเทากบ3.77)และเมอพจารณาราย
ดานพบวาพนกงานระดบปฏบตการมการรบรการ
สนบสนนจากองคการดานกระบวนการยตธรรม
การรบร การสนบสนนจากองค การด านการ
สนบสนนจากหวหนางานและการรบรการสนบสนน
จากองคการดานรางวลและเงอนไขการทำางานอย
ในระดบคอนขางสง(มคาเฉลยเทากบ3.79,3.75
และ3.77ตามลำาดบ)
2. พนกงานระดบปฏบตการมความผกพน
ตอองคการโดยรวมอยในระดบคอนขางสง (มคา
เฉลยเทากบ3.82)และเมอพจารณารายดานพบวา
พนกงานระดบปฏบตการมความผกพนตอองคการ
ดานจตใจ ความผกพนตอองคการดานความ
ต อเ นอง และความผกพนต อองค การด าน
บรรทดฐานอยในระดบคอนขางสง (มคาเฉลย
เทากบ3.81,3.76และ3.90ตามลำาดบ)
3. พนกงานระ ดบปฏบต การมความ
เกยวพนในการทำางานอย ในระดบคอนขางสง
(มคาเฉลยเทากบ3.74)
4. พนกงานระดบปฏบตการมพฤตกรรม
การเปนสมาชกทดขององคการอยในระดบคอนขาง
ด(มคาเฉลยเทากบ3.86)
ตอนท 3ผลการวเคราะหขอมลเพอทดสอบ
สมมตฐานผลการวจยเปนดงน
1. การวเคราะหการถดถอยพหคณแบบ
ขนตอนตองใชตวแปรเชงปรมาณเทานน ตวแปร
เชงคณภาพซงไมสามารถวดหรอประเมนออกมาใน
เชงปรมาณไดโดยตรงจงตองเปลยนใหเปนตวแปร
หน(DummyVariable)เสยกอนเปนดงน
1.1 เพศ วดโดยให ค าผ ม เพศชาย
เทากบ0เพศหญงเทากบ1
1.2 สถานภาพสมรส วดโดยใหคาผม
สถานภาพโสดเทากบ0สถานภาพสมรสเทากบ1
1.3 ตำาแหนงงาน วดโดยใหค าผ ม
ตำาแหนงพนกงานขายเทากบ0ตำาแหนงเจาหนาท
สนบสนนการขายเทากบ1
1.4 ระดบการศกษาเมอนำามาวเคราะห
พบวาผมการศกษาระดบปรญญาตรมจำานวน184
คนในขณะทผมการศกษาระดบปรญญาโทมเพยง
จำานวน3คนซงถอวานอยมากเมอเทยบกบจำานวน
ผทมการศกษาระดบปรญญาตร ผ วจยจงไมนำา
ตวแปรระดบการศกษามาใชเปนตวแปรอสระใน
การพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ
องคการของพนกงานระดบปฏบตการ
2. การศกษาความสมพนธระหวางปจจย
สวนบคคล การรบร การสนบสนนจากองคการ
ความผกพนตอองคการและความเกยวพนในการ
ทำางานของพนกงานระดบปฏบตการ เนองจากใน
การวเคราะหการถดถอยพหคณตองทำาการตรวจ
สอบขอกำาหนด(Assumption)ของการวเคราะห
การถดถอยพหคณทวาตวแปรอสระทกตวจะตอง
มความสมพนธกนไมสงเกน .80 ถาตวแปรอสระ
ตางๆ ไมเปนอสระตอกนจะทำาใหแยกอทธพลของ
ตวแปรหนงออกจากอกตวแปรหนงไมได เกด
ปญหาทเรยกวา “Multicollinearity Problem” ขน
ได และจะทำาใหไมสามารถใชเทคนควเคราะห
ดงกลาวไดซงถาเกดปญหานจะตองแกไขดวยการ
ตดตวแปรอสระทมความสมพนธกนสงออกไป
(สชาต ประสทธรฐสนธ, 2540) โดยผลการศกษา
ความสมพนธพบวาไมมตวแปรอสระใดทมคาความ
สมพนธกนเกน.80
3.การวเคราะหการถดถอยพหคณแบบ
ขนตอน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 199 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตารางท 1ผลการวเคราะหตวแปรพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานระดบ
ปฏบตการ
ตวแปร b SE b Beta t p
ความเกยวพนในการทำางาน(mJIt) .435 .052 .499 8.419 .000
ความผกพนตอองคการดานความตอเนอง(mOC2) .205 .055 .235 3.729 .000
การรบร การสนบสนนจากองคการดานกระบวนการ
ยตธรรม(mPOS1)
.150 .056 .152 2.672 .008
คาคงท .911 .240 3.791 .000
R=.709R2=.502R2Adj=.494OverallF=61.536p=.000
จากตารางท1พบวาความเกยวพนในการ
ทำางานความผกพนตอองคการดานความตอเนอง
และการรบร การสนบสนนจากองค การด าน
กระบวนการยตธรรม สามารถรวมกนพยากรณ
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ
พนกงานระดบปฏบตการอยางมนยสำาคญทางสถต
ทระดบ.001โดยสามารถพยากรณไดรอยละ49.4
(R2Adj = .494) และมคาสมประสทธการถดถอย
พหคณเทากบ.709(R=.709)เมอนำาตวแปรทง
3ตวทสามารถรวมกนพยากรณพฤตกรรมการเปน
สมาชกทดขององคการของพนกงานระดบปฏบต
การมาเขยนเปนสมการวเคราะหการถดถอย
พหคณในรปคะแนนดบไดสมการดงน
mOCBt=.911+.435(mJIt)+.205(mOC2)
+.150(mPOS1)
สมการวเคราะหการถดถอยพหคณในรป
คะแนนมาตรฐานไดสมการดงน
ZmOCBt
=.499(mJIt)+.235(mOC2)
+.152(mPOS1)
จากสมการวเคราะหการถดถอยพหคณ
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ
พนกงานระดบปฏบตการพบวา ตวแปรทมคา
สมประสทธการถดถอยในการพยากรณพฤตกรรม
การเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานระดบ
ปฏบตการไดดทสดเมอเทยบกบคาคงทคอความ
เกยวพนในการทำางาน รองลงมาคอ ความผกพน
ตอองคการดานความตอเนอง และการรบรการ
สนบสนนจากองคการดานกระบวนการยตธรรม
ตามลำาดบ
อภปรายผล
จากสมมตฐานการวจยทระบวา ปจจยสวน
บคคล การรบรการสนบสนนจากองคการ ความ
ผกพนตอองคการและความเกยวพนในการทำางาน
สามารถรวมกนพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชก
ทดขององคการของพนกงานระดบปฏบตการ
บรษทผลตและจำาหนายนำาดมแหงหนงผลการวจย
พบวาความเกยวพนในการทำางานความผกพนตอ
องคการดานความตอเนอง และการรบร การ
สนบสนนจากองคการดานกระบวนการยตธรรม
สามารถรวมกนพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชก
ทดขององคการของพนกงานระดบปฏบตการทงน
การทความเ กยวพนในการทำางานสามารถ
พยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ
ของพนกงานระดบปฏบตการ อาจเนองมาจาก
บรษทเปดโอกาสใหพนกงานระดบปฏบตการไดม
สวนรวมในการแสดงความคดเหนและตดสนใจใน
การกำาหนดวธการทำางานเปนของตนเอง ทำาให
พนกงานรสกเปนสวนหนงกบงานและคดวางานท
ทำานนชวยใหตนเองร สกมคณคา จงสงผลให
พนกงานระดบปฏบตการปฏบตงานอยางเตมกำาลง
200 สเชาวน เครอแกว, ถวลย เนยมทรพยการรบรการสนบสนนจากองคการ ความผกพนตอองคการ...
ความสามารถและยนดทจะทำางานใหกบบรษท
แมวาบางครงอาจเปนงานทอยนอกเหนอจากหนาท
ความรบผดชอบของตนเองกตามสอดคลองกบงาน
วจยของChiu and Tsai (2006) ทพบวา ความ
เกยวพนในการทำางานสามารถพยากรณพฤตกรรม
การเปนสมาชกทดขององคการและงานวจยของ
Mohsan et al.(2011)ทพบวาความเกยวพนใน
การทำางานมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรม
การเปนสมาชกทดขององคการ
สวนการทความผกพนตอองคการดานความ
ตอเนองสามารถพยากรณพฤตกรรมการเปน
สมาชกทดขององคการของพนกงานระดบปฏบต
การ อาจเนองมาจากบรษทมการจายคาตอบแทน
เปนทน าพอใจและพนกงานระดบปฏบตการ
ตระหนกถงผลประโยชนทไดรบวามความคมคากบ
ทไดลงแรงทำางานไป เชน มการจายโบนสทกป
ทำาใหพนกงานระดบปฏบตการตองการทจะทำางาน
ทบรษทตอไป เมอพนกงานระดบปฏบตการ
ตองการทจะปฏบตงานใหกบบรษทตอไปสงผลให
พนกงานระดบปฏบตการให ความร วมมอใน
กจกรรมหรอเรองตางๆของบรษท ทงการตดตาม
ขาวสารการเปลยนแปลงนโยบายการเขาประชม
หรอเขารวมกจกรรมตางๆ รวมไปถงการอำานวย
ความสะดวกใหกบบคคลภายนอกในกรณทเขามา
ตดตอประสานงานในบรษท ซงสอดคลองกบงาน
วจยของกษมา ทองขลบ (2550)ทพบวาความ
ผกพนตอองคการดานความตอเนองสามารถ
ทำานายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ
และงานวจยของพนดาศรโพธทอง(2550)ทพบวา
ความผกพนตอองคการดานความตอเนองมความ
สมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทด
ขององคการ
ทายทสดการทการรบรการสนบสนนจาก
องค การด านกระบวนการยตธรรมสามารถ
พยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ
ของพนกงานระดบปฏบตการอาจเนองมาจาก
บรษทมนโยบายในการกำาหนดคาตอบแทนและ
สวสดการทพนกงานระดบปฏบตการสามารถตรวจ
สอบและเปดโอกาสใหเสนอความคดเหนไดอกทง
บรษทใหความสำาคญกบพนกงานระดบปฏบตการ
ทกคนอยางเทาเทยมกน ทำาใหพนกงานระดบ
ปฏบตการประเมนวาบรษทมความเสมอภาคกบ
พนกงานระดบปฏบตการทกคน จงส งผลให
พนกงานระดบปฏบตการใสใจและทมเทใหกบการ
ปฏบตงานถงแมในบางงานอาจเปนงานทอยนอก
เหนอขอบเขตการทำางานพนกงานระดบปฏบตการ
กยนดทจะทำาซงสอดคลองกบงานวจยของบดนทร
หาญบญทรง(2555)ทพบวาการรบรการสนบสนน
ขององคการสามารถทำานายพฤตกรรมการเปน
สมาชกทดขององคการและงานวจยของPiercy et
al. (2006) ทพบวา การรบรการสนบสนนจาก
องคการดานกระบวนการยตธรรมมความสมพนธ
ทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ
องคการ แตในบางครงการรบรการสนบสนนจาก
องคการดานกระบวนการยตธรรมไมสามารถ
พยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ
ของพนกงานระดบปฏบตการไดอาจเนองมาจาก
พนกงานระดบปฏบตการบางคนประเมนวาผล
ประโยชนหรอคาตอบแทนทไดรบเปนทนาพงพอใจ
และมความเหมาะสมกบงานททำาดอย แลวหรอ
พนกงานระดบปฏบตการบางคนเตมใจทจะทำางาน
ทอยนอกเหนอจากบทบาทหนาทอยเปนประจำาอาจ
เปนเพราะตองการเรยนรวธการทำางานใหมๆและ
พฒนาทกษะการทำางานใหดยงขน ทำาใหพนกงาน
ระดบปฏบตการบางคนไมสนใจวางานนนๆจะไดรบ
คาตอบแทนทยตธรรมหรอไมเมอเทยบกบพนกงาน
ระดบปฏบตการคนอน
ขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะจากผลการวจย
1. จากผลการวจยพบวาความเกยวพนใน
การทำางานสามารถพยากรณพฤตกรรมการเปน
สมาชกทดขององคการของพนกงานระดบปฏบต
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 201 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
การซงแนวทางในการพฒนาความเกยวพนในการ
ทำางานใหเพมขนเพอเสรมสรางใหพนกงานระดบ
ปฏบตการมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ
องคการใหเปนไปในทศทางทบรษทตองการอาจทำาได
โดยบรษทตองสรางความไววางใจ เปดโอกาสใน
การเรยนรสรางคานยมในการยอมรบความคดเหน
ทแตกตางและสรางความผกผนรวมกนตอเปาหมาย
โดยอาจต งกล องรบความคดเหนหรอสร าง
บรรยากาศใหมการแลกเปลยนการเรยนรในการ
ทำางานและใชวธการระดมสมองเพอใหพนกงาน
ระดบปฏบตการไดแลกเปลยนความคดเหนซงกน
และกนหรอเสนอความคดเหนในเรองตางๆตอ
บรษทและมการยกยองหรอใหรางวลแกพนกงาน
ทมความเกยวพนในการทำางานดเดนเพอใหมขวญ
กำาลงใจในการปฏบตงานนอกจากนบรษทควรแจง
ผลประกอบการอยางสมำาเสมอใหกบพนกงานระดบ
ปฏบตการทราบ เพอใหพนกงานระดบปฏบตการ
มความรสกเปนสวนหนงในบรษทและตองการทจะ
ทำางานใหประสบผลสำาเรจ
2. จากผลการวจยพบวา ความผกพนตอ
องคการดานความตอเนองสามารถพยากรณ
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ
พนกงานระดบปฏบตการ ซงบรษทควรทำาให
พนกงานระดบปฏบตการมความผกพนตอองคการ
ดานความตอเนองเพมขนซงอาจทำาไดโดยบรษท
ควรสรางความเชอมนใหกบพนกงานระดบปฏบต
การวาบรษทเหนความสำาคญของพนกงานระดบ
ปฏบตการและสรางโอกาสในการเลอนตำาแหนงให
กบพนกงานระดบปฏบตการเพอใหพนกงานระดบ
ปฏบตการเลอกทจะปฏบตงานกบบรษทนตอไป
และสมครใจทจะคงอยกบบรษทแหงนแมวาอาจจะ
ไมตรงกบความคาดหวงของพนกงานระดบปฏบต
การทประเมนไว
3. จากผลการวจยพบวา การรบร การ
สนบสนนจากองคการดานกระบวนการยตธรรม
สามารถพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ
องคการของพนกงานระดบปฏบตการซงแนวทาง
ในการพฒนาการรบรการสนบสนนจากองคการ
ดานกระบวนการยตธรรมใหเพมขน เพอพฒนา
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ
พนกงานระดบปฏบตการ ทำาไดโดยบรษทควรจด
ระบบสวสดการทมความยตธรรม สามารถตรวจ
สอบหรอเปดโอกาสใหเสนอความคดเหนได และ
บรษทควรมการเปดเผยขอมลของกระบวนการ
ทำางานของบรษทใหพนกงานระดบปฏบตการรบ
ทราบ เพอใหพนกงานระดบปฏบตการร สกวา
บรษทใสใจพนกงานระดบปฏบตการอยางเทาเทยม
กนทกคน
ขอเสนอแนะในการวจยในครงตอไป
1. ทำาการศกษาตวแปรอสระอนๆ ท
อาจสามารถพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกท
ดขององคการเพมเตมเชนการรบรความยตธรรม
ในองคการวฒนธรรมองคการคณภาพชวตในการ
ทำางานแรงจงใจในการทำางานเปนตนเพอใหงาน
วจยมความครอบคลมมากยงขน
2.ทำาการศกษาพนกงานระดบปฏบตการ
ในกลมธรกจอนๆ เพอเปรยบเทยบผลการวจยใน
เรองพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการวาม
ความแตกตางกนมากนอยเพยงใด
3. ในการวจยครงนไดใหพนกงานระดบ
ปฏบตการประเมนพฤตกรรมการเปนสมาชกทด
ขององคการดวยตนเอง ในการวจยครงตอไปอาจ
ใหหวหนางานเปนผประเมนพฤตกรรมการเปน
สมาชกทดขององคการของพนกงานระดบปฏบต
การเพอใหขอมลทไดตรงกบความเปนจรงเพมขน
202 สเชาวน เครอแกว, ถวลย เนยมทรพยการรบรการสนบสนนจากองคการ ความผกพนตอองคการ...
เอกสารอางอง
กษมาทองขลบ.(2550).ความสมพนธระหวางคณภาพชวตในการทำางาน ความผกพนตอองคการ กบ
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของคร โรงเรยนราชนบน. (วทยานพนธวทยาศาสตร
มหาบณฑต).กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
บดนทรหาญบญทรง.(2555).ปจจยสวนบคคล บคลกภาพหาองคประกอบ การรบรการสนบสนนของ
องคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของขาราชการในสำานกงานปลดกระทรวง
มหาดไทย. (วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต). กรงเทพมหานคร: บณฑตวทยาลย
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
พนดาศรโพธทอง.(2550).ความสมพนธระหวางความผกพนตอองคการ คณภาพชวตในการทำางานกบ
พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ: กรณศกษาการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย.
(วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต). กรงเทพมหานคร: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลย
เกษตรศาสตร.
พวงรตน ทวรตน. (2540). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร (พมพครงท 7).
กรงเทพมหานคร:สำานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.
ศรวรรณเสรรตนและคณะ.(2541).พฤตกรรมองคการ.กรงเทพมหานคร:บรษทธระฟลมและไซเทกซ
จำากด.
สชาตประสทธรฐสนธ.(2540).เทคนคการวเคราะหตวแปรหลายตวสำาหรบการวจยทางสงคมศาสตรและ
พฤตกรรมศาสตร: หลกการ วธการ และวธการประยกต (พมพครงท 4). กรงเทพมหานคร:
โรงพมพเลยงเชยง.
Allen,N.J.andJ.P.Meyer.(1990).“Themeasurementandantecedentofaffective,continuance,
andnormativecommitmenttotheorganization.”Journal of Occupational Psychology63
(1):1-18.
Chiu, S. F. andM. C. Tsai. (2006). “Relationship among burnout, job involvement, and
organizationalcitizenshipbehavior.”The Journal of Psychology140(6):517-530.
Diefendorff,J.M.etal.(2002).“Examiningtheroleofjobinvolvementandworkcentralityin
predicting organizational citizenship behaviors and job performance.” Journal of
Organizational Behavior23:93-108.
Lambert,E.G.,N.L.Hogan,andM.L.Griffin.(2008).“Beingthegoodsoldier:Organizational
citizenship behavior and commitment among correctional staff.”Criminal Justice and
Behavior35(1):56-68.
Lodahl,T.M.andM.Kejner. (1965). “Thedefinitionandmeasurementof job involvement.”
Journal of Psychology49(3):24-33.
McShane,S.andM.V.Glinow.(2009).Organizational Behavior (Essentials)(2nded).NewYork:
McGraw-Hill,Inc.
Mohsan,F.etal.(2011).“Impactofjobinvolvementandorganizationalcitizenshipbehavior(ocb)
andin-rolejobperformance:AstudyonbankingsectorofPakistan.”European Journal
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 203 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
of Social Science24(4):494-502.
Organ,D.W.andT.S.Bateman.(1991).Organizational Behavior (4thed).Boston:Irwin,Inc.
Piercy,N.F.etal.(2006).“Drivingorganizationalcitizenshipbehaviorsandsalespersonin-role
behavior performance:The role ofmanagement control andperceivedorganizational
support.”Journal of the Academy of Marketing Science34(2):244-262.
Rhoades,L.andR.Eisenberger. (2002). “Perceivedorganizationalsupport:Areviewof the
literature.”Journal of Applied Psychology4(87):698–714.
ความรและทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาใน
ทองทส�านกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน 2
Knowledge and Attitude of the Personal Income Tax for the Taxpayers
in Surat Thani 2 Area Revenue Office
ฬลยาธระธญศรกล1,สพรรณพทธรตน2
LuliyaTeeratansirikool1,SupanneePhutharat2
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอ(1)ศกษาระดบความรและทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษ
เงนไดบคคลธรรมดาและ (2) ศกษาความสมพนธระหวางระดบความรและทศนคตของผยนแบบแสดง
รายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน2กลมตวอยางคอผยน
แบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน2จำานวน400
คน เกบขอมลโดยแบบสอบถามและการวเคราะหขอมลโดยใช ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบน
มาตรฐานและคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนผลการศกษาพบวา1)ผยนแบบแสดงรายการภาษ
เงนไดบคคลธรรมดามความรในระดบปานกลางและมทศนคตในระดบด2)ระดบความรในการยนแบบแสดง
รายการภาษเงนไดบคคลธรรมดามความสมพนธกบทศนคตในการยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคล
ธรรมดาอยางมนยสำาคญทางสถต.05(r=0.331)
ค�าส�าคญ: ภาษเงนไดบคคลธรรมดา,ความร,ทศนคต
Abstract
Theobjectivesoftheresearchare(1)tostudythelevelofknowledgeandtheattitudesof
thepersonalIncometaxsubmissionand(2)toexaminetherelationshipbetweentheknowledge
andtheattitudeofthepersonal incometaxsubmissioninSuratThani2AreaRevenueOffice
taxpayers. 400samplesweredrawn frompersonal income taxpayers inSuratThani 2Area
RevenueOffice.Questionnaireswereusedindatacollectionandanalyzedbymultiplestatistical
techniques,suchaspercentage,frequencydistribution,mean,standarddeviationandPearson’s
CorrelationCoefficient.Thestudyshowed1)respondentshadtheknowledgeofsubmittingthe
1 อาจารยประจำา,คณะศลปศาสตรและวทยาการจดการมหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตสราษฎรธาน2 นกตรวจสอบภาษชำานาญการ,สำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน21 Lecturer,FacultyofLiberalArtsandManagementSciences,PrinceofSongklaUniversitySuratthaneCampus2 SupanneePutharat,TaxAuditOfficer,SuratThaniArea2RevenueOfficer
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 205 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
personalincometaxatamediumlevelandattitudesatagoodlevel,2)thereisarelationship
betweenknowledgeandattitudesofpersonalincometaxsubmissiontowardspersonalincome
taxsubmissionatthesignificantlevel.05(r=0.331)
Keywords:personalincometax,knowledge,attitude
บทน�า
กรมสรรพากรมหนาทหลกในการจดเกบ
ภาษอากรทงการจดเกบทางตรงและทางออมเชน
ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล
ภาษมลคาเพมภาษธรกจเฉพาะและอากรแสตมป
เปนตน กรมสรรพากรเปนหนวยงานราชการทม
สดสวนการจดเกบภาษอากรมากทสดในหนวยงาน
กระทรวงการคลงภาษอากรทจดเกบไดเปนแหลง
รายไดหลกของรฐบาลเพอนำามาใชในการบรหาร
ประเทศและเพอใหบรรลวตถประสงคสำาคญทาง
เศรษฐกจดานตางๆนอกจากนนกรมสรรพากรยง
มสวนสำาคญในการดำาเนนการทางดานภาษอากร
เพอสนบสนนและเพมขดความสามารถในการ
แขงขนของภาคธรกจเอกชน และของประเทศใน
เวทโลกดวย
ภาษเงนไดบคคลธรรมดาถอเปนแหลงรายได
สำาคญแหลงหนงของประเทศ และขอมลเกยวกบ
ภาษเงนไดบคคลธรรมดาเปนขอมลทมประโยชน
ตอภาครฐในหลายแงมมเชนเปนสงสะทอนถงรายได
ภาคครวเรอนโดยเฉพาะฐานเงนเดอนและฐานเงน
ฝากทขยายตวในแตละป รวมทงเปนสงสะทอนถง
ความร ความเขาใจในการยนภาษเงนไดบคคล
ธรรมดาอกดวย(สรรพากร,2557)
ในป 2553 ประชากรของประเทศไทยรวม
65.4ลานคนมผมเงนได(อยในระบบประกนสงคม)
38 ลานคน มผยนแบบแสดงรายการภาษเงนได
บคคลธรรมดา(ภ.ง.ด.90,91)จำานวน11.7ลาน
คนมผยนแบบและชำาระภาษเพยง2ลานคนคด
เปนรอยละ31ของผมเงนไดทงหมดผมเงนไดอก
67% ไมไดยนแบบแสดงเงนไดและชำาระภาษ ซง
อาจเกดจากไมมความร ในการยนแบบแสดง
รายการภาษเงนไดหรอไมมความเขาใจถงหนาทใน
การยนแบบแสดงรายการเงนไดบคคลธรรมดา
(สรรพากร,2557)
ท ผ า น ม า ก ร ม ส ร ร พ า ก ร ไ ด ม ก า ร
ประชาสมพนธเพอสรางความรความเขาใจในการ
ยนแบบฯชำาระภาษใหกบผใชบรการหลายชองทาง
เชนผานทางคำาอธบายการกรอกแบบแสดงรายการ
ในแบบชำาระภาษประจำาป ผานทางเวบไซดของ
กรมสรรพากรผานทางเจาหนาทของกรมสรรพากร
ผานทางโทรศพท(RDCallCentre1161)รวมถง
การสอสารผานสอและกจกรรมตางๆ เพอสราง
ความรและทศนคตทดตอการชำาระภาษใหถกตอง
ตามกฎหมายประมวลรษฎากรเชนกจกรรมการ
สอนภาษ ในมหาวทยาลยต างๆท วประเทศ
กจกรรมคณคอคนดเสยภาษถกตองซงจดใน
โรง เร ยนมธยมศกษาท วประ เทศ เป นต น
(สรรพากร,2557)
จงหวดสราษฎรธานมจำานวนประชาชนเปน
อนดบสองของภาคใตเปนจงหวดทมศกยภาพทาง
เศรษฐกจโดยเฉพาะอำาเภอเกาะสมยและอำาเภอ
เกาะพะงนซงมธรกจทองเทยวและโรงแรมมากมาย
และเปนทนยมของคนไทยและชาวตางชาต ทำาให
มพนกงานและลกจางจำานวนมากตามมานนหมาย
ถงมจำานวนผมหนาทตองยนแบบแสดงรายการ
ภาษ เงนได บคคลธรรมดามากเช น กน ใน
ปงบประมาณ 2556 สำานกงานสรรพากรพนท
สราษฎรธาน 2 มผลการจดเกบภาษอากรในเขต
อำาเภอเกาะสมยและเกาะพงนรวม1,936.601ลาน
บาทคดเปนรอยละ32.65หรอ1ใน3ของการจด
เกบภาษอากรของจงหวดสราษฎรธาน โดยภาษ
206 ฬลยา ธระธญศรกล สพรรณ พทธรตนความรและทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนได...
เงนไดบคคลธรรมดาคดเปนรอยละ21.88ของภาษ
ทจดเกบทงหมด มจำานวนผยนภาษเงนไดบคคล
ธรรมดาจำานวน13,546รายจากการตรวจแบบยน
ภาษเงนไดบคคลธรรมดาพบวามผยนแบบแสดง
รายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาไมถกตองหรอ
ตองมการแกไขในหลายรปแบบเชนแสดงรายการ
เงนได คาใชจายและคาลดหยอนผดประเภทหรอ
ไมครบถวน, การคำานวณภาษไมถกตองเปนตน
รวม3,730รายคดเปนรอยละ27.54ของผยนแบบ
(รายงานการปฏบตงานสำานกงานสรรพากรพนท
สราษฎรธาน2,2557)หรอคดเปน1ใน4ของผ
ยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา
ทงหมดจากการสอบถามเบองตนเกยวกบการยน
แบบแสดงรายการทผดพลาดพบวา ไมมความร
ความเขาใจและสงผลใหมทศนคตทไมตองการยน
แบบแสดงรายการภาษเงนไดฯ ซงสอดคลองกบ
ผลการวจยทผานมาทพบวาความรความเขาใจและ
ทศนคตสงผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษอากร
เชนความรเกยวกบระบบภาษเงนไดบคคลธรรมดา
มความสมพนธกบเจตคตทมตอระบบภาษเงนได
บคคลธรรมดาโดยเจตคตเกดจากประสบการณและ
การเรยนร (ชนาพรประธานรกษ,2547)พจตรา
อนคาคร(2551) พบวาการขาดความรความเขาใจ
ในกฎหมายภาษเงนไดบคคลธรรมดารวมทงความ
ยงยากซบซอนของโครงสรางการจดเกบภาษเงน
ไดบคคลธรรมดามผลทำาใหประชาชนขาดจตสำานก
และมทศนคตทไมดตอการเสยภาษเงนไดบคคล
ธรรมดาผทผานการอบรมภาษหลายๆครงจะนำามา
จะทำาใหมความรทางภาษมากขนและจะสงผลใหม
ทศนคตทางบวกตอมาตรการภาษอากร (เขมวกา
ตงประกายโรจน,2553)
จากขอมลขางตนผวจยจงตองการศกษา
ระดบความรความเขาใจและทศนคตในการยนแบบ
แสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาของผยน
แบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาใน
ทองทสำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน2รวมทง
ความสมพนธระหวางความร ความเขาใจและ
ทศนคตในการยนแบบแสดงรายการภาษเงนได
บคคลธรรมดา เพอเป นข อมลให สำานกงาน
สรรพากรพนทสราษฎรธาน 2 ใชในการพฒนา
โครงการใหความรความเขาใจและเปนขอมลในการ
สรางทศนคตทดในการยนแบบแสดงรายการภาษ
เงนไดบคคลธรรมดาตอไป หากการยนแบบภาษ
เงนไดบคคลธรรมดาถกตองมากขน จะสงผลให
ภาระงานของเจาหนาทสรรพกรนอยลงมเวลาใน
การพฒนางานดานอนๆไดมากขนการใหบรการ
แกผ ยนแบบแสดงรายการภาษเงนได บคคล
ธรรมดามประสทธภาพมากขนและทำาใหภาครฐ
สามารถจดเกบภาษอากรไดอยางมประสทธภาพ
ซงเปนขอมลทสะทอนสภาพเศรษฐกจไดอยาง
แทจรง สามารถนำาเงนไปพฒนาประเทศตาม
วตถประสงคของรฐบาลได
วตถประสงคในการศกษา
1. เพอศกษาระดบความรและทศนคตใน
การยนแบบภาษเงนไดบคคลธรรมดาตามประมวล
รษฎากรของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนได
บคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากรพนท
สราษฎรธาน2
2. เพอศกษาความสมพนธระหวางระดบ
ความรและทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษ
เงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากร
พนทสราษฎรธาน2
วธการศกษา
ประชากร(Population)ในการศกษาคอผ
ยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาใน
ทองทสำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน 2
(แบบภ.ง.ด.90และ91)ปภาษ2557กลมตวอยาง
คำานวณตามสตรของทาโรยามาเน(Yanane,1973
อางใน ธรวฒ เอกะกล, 2543) จำานวน 400 คน
คำานวณจากจำานวนผยนแบบแสดงรายการภาษเงน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 207 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากรพนท
สราษฎรธาน 2 จำานวน 13,546 คน ใชวธส ม
ตวอยางแบบชนภมจาก 2 สำานกงานในทองท
สำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน 2 ไดแก
สาขาเกาะสมยจำานวน340คนและสาขาเกาะพะงน
60คนจากประชากรจำานวน11,543คนและ2,003
คนตามลำาดบ
การศกษาในครงน ใช ว ธการเชงสำารวจ
(SurveyResearch)โดยการแจกแบบสอบถามให
กบผ ยนแบบแสดงรายการภาษเงนได บคคล
ธรรมดาทมาตดตอณสำานกงานสรรพากรพนททง
2 สาขา ทกวนจนทร วนพธและวนศกร โดยเกบ
จากผมาตดตอทกๆคนท 3 นบจากคนทมาตดตอ
คนแรกของแตละวน ในชวงเดอนมกราคมถง
มนาคม 2558 ซงเปนชวงระยะเวลาการยนภาษ
ประจำาปของบคคลธรรมดา
เครองมอท ใช ในการวจยในครงน เป น
แบบสอบถามแบงออกเปน3สวนคอ
สวนท1ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม
จำานวน7ขอไดแกเพศอายสถานภาพระดบการ
ศกษาอาชพรายไดประเภทแบบฯทยน
สวนท 2 ระดบความรของผยนแบบแสดง
รายการภาษเงนบคคลธรรมดา แบบสอบถาม
ปรบปรงจากเครองมอวจยของวจย ตระกลมยผล
(2541) ตามคำาแนะนำาของผเชยวชาญดานภาษ
อากรจากกรมสรรพากรและนกวชาการตาม
กระบวนการตรวจสอบเครองมอวจยโดยแบงความ
รออกเปน7กลมไดแกหนาทของผเสยภาษเงน
ไดพงประเมน การหกคาใชจาย การหกลดหยอน
การคำานวณภาษภาษถกหกณทจายและเครดต
ภาษและการยนแบบแสดงรายการภาษประกอบ
ดวยคำาถาม 20 คำาถาม โดยใหเลอกตอบถก
(1คะแนน)หรอผดหรอไมทราบ(0คะแนน)นำา
คะแนนมารวมและแปลความหมายโดยมเกณฑวา
ตอบถกเกนรอยละ60เปนผมความรในเรองนนๆ
ซงเปนเกณฑทไดรบการยอมรบและไดใชในงาน
วจยของสรศกดพทธบชา(2555)นอกจากนนได
กำาหนดระดบความรในภาพรวมของการยนแบบ
แสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาไว5ระดบ
ดงน
ความรมากทสด หมายถง 16 คะแนน
ขนไปความรมาก หมายถง 14-15 คะแนน
ความรปานกลาง หมายถง 12–13 คะแนน
ความรนอย หมายถง 10–11 คะแนน
ความรนอยทสด หมายถง ตำากวา10คะแนน
สวนท 3 ทศนคตในการยนแบบแสดง
รายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา ปรบปรงจาก
เครองมอวจยของวจยตระกลมยผล(2541)โดยใช
มาตรวดแบบลเครท(LikertScale)ในการวดระดบ
ทศนคตดวยคำาถามจำานวน10ขอมเกณฑการให
คะแนนดงน(สรอรวชชาวธ,2544)
5 หมายถง เหนดวยอยางยง
4 หมายถง เหนดวย
3 หมายถง ปานกลาง
2 หมายถง ไมเหนดวย
1 หมายถง ไมเหนดวยอยางยง
การแบงชวงคะแนนจะใชหลกการของ
Miller(1970)(อางถงในเขมวกาตงประกายโรจน,
2553)โดยนำาคะแนนรวมของคำาถามครบทง10ขอ
มาหาคะแนนเฉลยของแตละรายการเพอแปลความ
หมายของทศนคตดงน
4.21 – 5.00 หมายถง มทศนคตในระดบ
ดมาก
3.41–4.20หมายถงมทศนคตในระดบด
2.61 – 3.40 หมายถง มทศนคตในระดบ
ปานกลาง
1.81 – 2.60 หมายถง มทศนคตในระดบ
คอนขางไมด
1.00 – 1.80 หมายถง มทศนคตในระดบ
ไมดอยางยง
แบบสอบถามทงฉบบไดผานกระบวนการ
ทดสอบคณภาพเครองมอทงความเทยงตรงของ
เนอหา(Validity)ผานการพจารณาจากผเชยวชาญ
ดานภาษอากรจากกรมสรรพากรและนกวชาการ
208 ฬลยา ธระธญศรกล สพรรณ พทธรตนความรและทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนได...
และนำามาคำานวณค าสมประสทธของความ
สอดคลอง(IndexofConcordance:IOC)หรอดชน
ความตรงตามเนอหา (Content Validity Index:
CVI)ไดคาสมประสทธของความสอดคลองแตละขอ
เทากบ1.00ซงแสดงใหเหนวาคำาถามมความตรง
ตามเนอหาและไดคาความนาเชอถอ(Reliability)
โดยการทดสอบความเชอมนดวยวธของครอนบาช
(Cronbach’sAlpha)(ศรชยพงษวชย,2551)โดย
นำาแบบสอบถามไปทดลองใช (Pretest) กบกลม
ทดลองจำานวน30คนในเขตอำาเภอเมองจงหวด
สราษฎรธาน ในชวงเดอนธนวาคม2557และตน
เดอนมกราคม2558ผลการทดสอบพบวาคาความ
เชอมนของทศนคตเทากบ 0.862 และคาความ
เชอมนของความรเทากบ0.704ซงเปนคาทยอมรบ
ไดตามหลกการของ Hair et. al.(2006) ทระบวา
คาทยอมรบไดคอมากกวา0.7
การวเคราะหขอมลมขนตอนดงน
1. วเคราะหระดบความร ในการยนแบบ
แสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา โดยอาศย
สถตเชงพรรณนาการหาความถ(Frequency)และ
รอยละ(Percentage)
2. วเคราะหทศนคตในการยนแบบแสดง
รายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา โดยสถตเชง
พรรณนา ดวยวธการหาความถ (Frequency)
รอยละ (Percentage) คาเฉลยเลขคณต (Mean)
และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(StandardDeviation)
การทดสอบความสมพนธระหวางระดบ
ความรและทศนคตในการยนแบบแสดงรายการ
ภาษเงนไดบคคลธรรมดา โดยการวเคราะหขอมล
เชงอนมานดวยวธการหาคาPearsonCorrelation
(r) โดยกำาหนดนยสำาคญทางสถตท 0.05กำาหนด
ใหระดบนำาหนกความสมพนธ(Determining the
strength of the relationship) ตามหลกการของ
Cohen(1988)ดงน
ระดบนอย r=0.1-0.29
ระดบปานกลาง r=0.3-0.49
ระดบมาก r=0.5-1.0
ผลการศกษา
จากผลวเคราะหขอมลสามารถสรปผลได
ดงน
ผ ยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคล
ธรรมดาในท องท สำ านกงานสรรพากรพนท
สราษฎรธาน2มความรยนแบบแสดงรายการภาษ
เงนไดบคคลธรรมดาภาพรวมในระดบปานกลางคอ
มคะแนน 12.335 คะแนน คาเบยงเบนมาตรฐาน
2.3615หากพจารณาถงกลมความร7กลมพบวา
ผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาใน
ทองทสำานกงานสรรพากรพนท สราษฎรธาน 2
สวนใหญรอยละ70มความรดานเงนไดพงประเมน
รองลงมาคอดานการยนแบบแสดงรายการ(รอยละ
64.25)ดานภาษถกหกณทจายและเครดตภาษ,
ดานหนาทของผเสยภาษ, ดานการหกลดหยอน,
ดานการคำานวณภาษ,และดานการหกคาใชจายท
รอยละ63.00,60.50,60.50,60.25,และ54.25
ตามลำาดบ จะเหนไดวาผ มหนาทยนแบบแสดง
รายการภาษเงนได บคคลธรรมดาในท องท
สำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน2เกอบครง
หนงยงไมมความรความเขาใจเรองการหกคาใชจาย
ในการคำานวณเพอเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดา
ผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคล
ธรรมดาในท องท สำ านกงานสรรพากรพนท
สราษฎรธาน 2 มทศนคตในภาพรวมอยทระดบด
คอ มคาเฉลย 3.6815 คาเบยงเบนมาตรฐาน
0.54832หากพจารณาทศนคตในแตละดานพบวา
ทศนคตดานหนาทและความสำาคญของการยนภาษ
และดานความสำาคญของความรในการยนแบบฯอย
ในระดบด ในขณะททศนคตดานความยตธรรมใน
การเกบภาษการหกคาใชจายและคาลดหยอนอย
ในระดบปานกลาง(คาเฉลย 3.3338, คาเบยงเบน
มาตรฐาน0.8921)(ตารางท3)จำานวนผยนแบบ
แสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองท
สำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน 2มากกวา
ครงมทศนคตทดและดมากคอรอยละ51และ18.5
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 209 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ตามลำาดบ ระดบปานกลางรอยละ 26.5 และม
ทศนคตคอนขางไมดรอยละ4(ตารางท4)แสดง
ใหเหนถงผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคล
ธรรมดาตระหนกถงหนาทและความสำาคญในการ
ยนแบบแสดงรายการภาษวาเปนสงทควรกระทำา
ความสมพนธระหวางระดบความร และ
ทศนคตในการยนแบบแสดงรายการภาษเงนได
บคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากรพนท
สราษฎรธาน2มความสมพนธกนในทางบวกอยาง
มนยสำาคญทางสถตทระดบ0.05โดยมคาPearson
Correlation (r) ท 0.3315 ถอเปนความสมพนธ
ระดบปานกลาง
อภปรายผล
ผลการวจยพบวาผยนแบบแสดงรายการ
ภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงาน
สรรพากรพนทสราษฎรธาน2มความรเกยวกบการ
ยนภาษเงนไดบคคลธรรมดาในภาพรวมในระดบ
ปานกลาง จงอาจเปนสาเหตททำาใหผมหนาทเสย
ภาษเงนไดบคคลธรรมดายนแบบแสดงรายการ
ภาษเงนไดบคคลธรรมดาเพยง1ใน4เทานนหาก
พจารณาถงความรในแตละดานพบวา ความรทผ
ยนภาษตองไดรบการพฒนาเปนอนดบแรก คอ
ดานการหกคาใชจาย เพราะมผ ยนภาษเงนได
บคคลธรรมดาจำานวนมากทไมมความรความเขาใจ
ในประเดนดงกลาว ทงนอาจจะเกดเงนไดแตละ
ประเภทมจากรายละเอยดในการหกคาใชจายเพอ
ยนภาษทแตกตางกนโดยขนอยกบประเภทเงนได
เชนเงนไดจากคาจางจะหกคาใชจายแบบเหมารอย
ละ40ไมเกน60,000บาทเปนตนความรทผยน
ภาษเงนไดบคคลธรรมดาตองพฒนารองลงมาคอ
การหกลดหยอน ซงรายละเอยดทเฉพาะแตละ
บคคลแตการทราบถงสทธลดหยอนจะมประโยชน
ตอผยนภาษเงนไดบคคลธรรมดามาก เชน สทธ
ลดหยอนจากการซอกรมธรรมประกนชวตทมอาย
กรมธรรมตงแต10ปขนไปมสทธนำามาลดหยอน
ไดเทาทจายจรงไมเกน100,000บาท,คาซอหนวย
ลงทนประเภทกองทนรวมระยะยาว ลดหยอนได
เทาทซอจรงแตไมเกน15%ของรายไดและไมเกน
500,000บาท,คาซอหนวยลงทนประเภทกองทน
รวมเพอการเลยงชพ ลดหยอนไดเทาทซอจรงไม
เกน15%ของรายไดและเมอรวมกบกองทนสำารอง
เลยงชพแลวไมเกน 500,000 บาท, เบยประกน
สขภาพบดามารดา เปนตน ความรทตองพฒนา
อนดบท 3 คอ ความรดานการคำานวณภาษ โดย
แบงเปน2คอ(1)การคำานวณภาษสำาหรบผมเงน
ไดตงแต 60,000 บาท ตองคำานวณภาษในอตรา
รอยละ0.5ของเงนไดพงประเมนกอนหกคาใชจาย
เปรยบเทยบกบการคำานวณภาษตามอตรากาวหนา
โดยตองชำาระภาษในจำานวนทมากกวา (2) อตรา
ภาษบคคลธรรมดาเปนแบบกาวหนา จากผลการ
ศกษาดงกลาว การทผยนแบบภาษเงนไดบคคล
ธรรมดามความร ในระดบปานกลางอาจจะเปน
เพราะกลมตวอยางสวนใหญเปนผยนแบบแสดง
รายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาดวยแบบภงด.91
หรอมรายไดจากคาจางเพยงแหลงเดยวและจำานวน
รายไดไมสงมาก จงทำาใหไมไดสนใจเรองการหก
คาใชจายการหกคาลดหยอนและการคำานวณภาษ
สำาหรบทศนคตในการยนแบบแสดงรายการภาษ
เงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากร
พนทสราษฎรธาน2พบวาผยนแบบแสดงรายการ
ภาษเงนไดบคคลธรรมดามทศนคตในภาพรวมอย
ในระดบดและสวนใหญมทศนคตทดตอการยนภาษ
เงนไดบคคลธรรมดา ในขณะทมความรในการยน
ภาษเงนไดบคคลธรรมดาในระดบปานกลางอาจจะ
เกดจากการทกลมตวอยางเปนกลมทมรายไดจาก
คาจางเปนหลกและทราบถงหนาททจะตองยนภาษ
เพอเปนแหลงรายไดของรฐบาล ทำาใหมความ
ตระหนกในการยนภาษ แตยงไมมความรหรอไม
ตองการเรยนรเนองจากมรายไดในระดบไมสงมาก
อาจจะไมจำาเปนตองใชสทธลดหยอยผลการศกษา
ดงกลาวสอดคลองกบงานวจยของพจตราอนคาคร
(2551) ทพบวาการขาดความร ความเขาใจใน
210 ฬลยา ธระธญศรกล สพรรณ พทธรตนความรและทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนได...
กฎหมายภาษเงนไดบคคลธรรมดาสงผลใหม
ทศนคตไมดตอการเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดา
ความสมพนธระหวางความระดบความรกบ
ทศนคตในการยนภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทอง
ทสำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน 2 พบวา
ระดบความรในการยนภาษเงนไดบคคลธรรมดา
ตามประมวลรษฎากรโดยรวมมความสมพนธใน
ทศทางเดยวกนกบทศนคตในการยนแบบแสดง
รายการภาษเงนได บคคลธรรมดาในท องท
สำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน2อยางมนย
สำาคญทางสถตทระดบ 0.05 กลาวคอหากผ ม
หนาทยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคล
ธรรมดามความรเกยวกบการยนแบบภาษเงนได
บคคลธรรมดาตามประมวลรษฎากรเพมขน จะ
ทำาใหผมหนาทยนแบบแสดงรายการภาษเงนได
บคคลธรรมดามทศนคตทดตอการยนแบบแสดง
รายการเงนไดบคคลธรรมดา และสงผลใหมอตรา
การยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา
เพมขนตามไปดวย ซงสอดคลองกบงานวจยของ
เขมกาตงประกายโรจน(2553)พบวาผทผานการ
อบรมทางภาษทมากครง มความรเพมขนทำาใหม
ทศนคตทดขน สงผลตอความสมครใจในการเสย
ภาษทถกตองครบถวน
ขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงน
1. สำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน2
ควรจดโปรแกรมใหความรในการยนแบบแสดง
รายการภาษเงนไดใหแกผยนแบบแสดงรายการ
ภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงาน
สรรพากรพนทสราษฎรธาน2ในรปแบบตางๆเชน
การอบรม การใหคำาปรกษาเชงลกในการยนภาษ
เปนตน เพอใหผยนภาษเงนไดบคคลธรรมดาใน
ทองทสำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน 2 ม
ความรในการยนภาษเงนไดบคคลธรรมดาและ
สงผลตอทศนคตทด
2. สำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน2
ควรใชเทคโนโลยเพออำานวยความสะดวกในการยน
แบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา
3. ขอความในแบบแสดงรายการภาษเงน
ไดบคคลธรรมดาควรปรบปรงให ง ายตอการ
ทำาความเขาใจ รวมถงการจดทำาคำาอธบายและวธ
การกรอกแบบแสดงรายการทสามารถศกษาให
เขาใจไดดวยตนเอง
4. รฐบาลควรเหนความสำาคญตอการสราง
ความรเกยวกบภาษอากรแกประชาชนโดยจดใหม
การศกษาอยางตอเนองเกยวกบความรดานภาษ
อากร โดยระบไวในหลกสตรการศกษาของแตละ
ระดบการศกษาเพอสรางความรเกยวกบภาษอากร
ใหกบประชาชนไดอยางยงยน
5. ปรบปรงวธการยนแบบแสดงรายการ
และเสยภาษใหเขาใจไดงายมความสะดวกรวดเรว
และประหยดคาใชจายของผเสยภาษ
6. ประชาสมพนธเชงรกเรองการใหความร
เรองการยนภาษเงนไดบคคลธรรมดา
ขอแนะน�าในการท�าวจยครงตอไป
1. ศกษาถงป จจยต างๆทจะส งผลต อ
ทศนคตของผเสยภาษทมตอเจาหนาทของรฐเพอ
จะไดนำามาศกษาหาวธการปรบปรงวธการปฏบต
งานของเจาหนาทใหเกดประโยชนตอประเทศ
มากขน
2. ศกษาความสมพนธระหวางความรและ
ทศนคตในการยนแบบแสดงรายการภาษอากร
ประเภทอนๆเชนภาษเงนไดนตบคคล
3. ศกษาถงปจจยทสงผลตอระดบความร
และทศนคตในการยนแบบแสดงรายการภาษ
เงนไดบคคลธรรมดา
4. ศกษาความตองการของประชาชนทมตอ
การยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา
ศกษาเปรยบเทยบความร แตละระดบของการ
เสยภาษเงนไดบคคลธรรมดา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 211 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
กตตกรรมประกาศ
ผวจยขอขอบคณผตอบแบบสอบถามทก
ทานทไดใหขอมลทเปนประโยชนตอการวจยใน
ครงนรวมถงผทมสวนเกยวของทชวยทำาใหงานวจย
สำาเรจลลวงดวยด
ตารางท 1ระดบความรของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากร
พนทสราษฎรธาน2 (n=400)
ระดบความรของผยนแบบแสดงรายการ
ภาษเงนไดบคคลธรรมดา
ระดบความเหน ระดบความร
คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน
ความรรวม 12.335 2.3615 ปานกลาง
ตารางท 2ความรของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากรพนท
สราษฎรธาน2 (n=400)
ความรเกยวกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาตามประมวล
รษฎากรของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา
ตอบถก ตอบผด/ไมทราบ
รอยละ รอยละ
ดานหนาทของผเสยภาษ(ขอท1) 60.50 39.50
ดานเงนไดพงประเมน(ขอท2-4) 70.25 29.75
ดานการหกคาใชจาย(ขอท5-7) 54.25 45.75
ดานการหกลดหยอน(ขอท8-14) 60.50 39.5
ดานการคำานวณภาษ(ขอท15-16) 60.25 39.75
ดานภาษถกหกณทจายและเครดตภาษ(ขอท17) 63.00 37.00
ดานการยนแบบแสดงรายการ(ขอท18-20) 64.25 35.75
ตารางท 3 ทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองทสำานกงานสรรพากรพนท
สราษฎรธาน2 (n=400)
ทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนได
บคคลธรรมดา
ระดบความเหนระดบ
ทศนคตคาเฉลยสวนเบยงเบน
มาตรฐาน
ทศนคตรวม 3.6815 0.54832 ด
-ทศนคตดานหนาทและความสำาคญของการยนภาษ 3.8180 0.62019 ด
-ทศนคตดานความยตธรรมในการเกบภาษการหก
คาใชจายและคาลดหยอน
3.3338 0.8921 ปานกลาง
-ทศนคตดานความสำาคญของความรในการยนแบบฯ 3.6840 0.57075 ด
212 ฬลยา ธระธญศรกล สพรรณ พทธรตนความรและทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนได...
ตารางท 4 จำานวนและรอยละของทศนคตของผยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในทองท
สำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน2
ระดบทศนคต คะแนนเฉลย จ�านวน รอยละ
ทศนคตไมดอยางยง 1.00–1.80 0 0.00
ทศนคตคอนขางไมด 1.81–2.60 16 4.0
ทศนคตปานกลาง 2.61–3.40 106 26.5
ทศนคตด 3.41–4.20 204 51.0
ทศนคตดมาก 4.21–5.00 74 18.5
รวม 400 100.00
เอกสารอางอง
กลมนกวชาการภาษอากร. (2557). ภาษอากรตามประมวลรษฎากร 2557.กรงเทพมหานคร: โรงพมพ
เรอนแกวการพมพ.
กตตยาอาภากลอนและคณะ.(2557).ประมวลรษฎากรฉบบสมบรณป 2557. กรงเทพมหานคร:สำานก
พฒนาการบรหารธรรมนตจำากด.
เขมวกาตงประกายโรจน.(2553).คณลกษณะของผเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดากบทศนคตตอความเปน
ธรรมของมาตรการภาษอากรในดานคาใชจายเงนไดพงประเมน คาลดหยอนและอตราภาษ. บญช
มหาบณฑตคณะพาณชยศาสตรและการบญชมหาวทยาลยธรรมศาสตร.
ชนาพร ประธานธรารกษ. (2547). ความรและเจตคตของสมาชกกลมออมทรพยเพอการผลตจงหวด
สมทรสาครทมตอระบบภาษเงนไดบคคลธรรมดา. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต
สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนามหาวทยาลยราชภฎนครปฐม.
ธรวฒ เอกะกล. (2543). ระเบยบวธวยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. อบลราชธาน: สถาบน
ราชภฏอบลราชธาน.
บญธรรมกจปรดาบรสทธ.(2540).ระเบยบวธการวจยทางสงคมศาสตร.(พมพครงท7).กรงเทพมหานคร:
โรงพมพและปกเจรญผล.
พจตราอนคาคร.(2551).มลของการไมเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดา กรณศกษาผเสยภาษทอยในทองท
ความรบผดชอบของสำานกงานสรรพากรพนทกรงเทพมหานคร 10. บรหารธรกจมหาบณฑต
สาขาบรหารธรกจมหาวทยาลยรามคำาแหง.
วจย ตระกลมยผล. (2541).การศกษาความรและเจตคตของผเสยภาษทมตอการเสยภาษเงนไดบคคล
ธรรมดา. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการวดและประเมนผลการศกษา
มหาวทยาลยรามคำาแหง.
ศรชยกาญจนวาส,ดเรกศรสโขและทววฒนปตยานนท.(2535).การเลอกใชสถตทเหมาะสมสำาหรบ
การวจยทางสงคมศาสตร.กรงเทพมหานคร:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
สรรพากร,กรม.(2557). รายงานประจำาป 2555. กรงเทพมหานคร:
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 213 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
สรรพากร, กรม. (2557). ความร เรองภาษเงนไดบคคลธรรมดา. จาก http://www.rd.go.th/
publish/309.0.html.(สบคนเมอต.ค.57)
สรศกดพทธบชา.(2555).ความร ความเขาใจ ของผเสยภาษอากรทมผลตอทศนคตการเสยภาษ เงนได
บคคลธรรมดาของสำานกงานสรรพากรพนทกรงเทพมหานคร 15 (เขตพระโขนง). วทยานพนธ
ปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑตสำาหรบผบรหารมหาวทยาลยบรพา.
สรอร วชชาวธ. (2541). จตวทยาอตสาหกรรมและองคการเบองตน. กรงเทพมหานคร: สำานกพมพ
มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
สำานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน2.(2557).รายงานผลการจดเกบภาษอากรปงบประมาณ 2557.
ศรชยพงษวชย.(2551).การวเคราะหขอมลทางสถตดวยคอมพวเตอร.(พมพครงท19ฉบบปรบปรง).
กรงเทพมหานคร:สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
Cohen,J.W.(1988).Statistical power analysis for the behavioral sciences.SecondEdition.Hills-
date,NJ:LawrenceErlbaumAssociates
Hair,J.F.Black,W.C.Babin,B.J.andAnderson,R.E.(2010).Multivariate Data Analysis.Seventh
Edition.PrenticeHall,UpperSaddleRiver,NewJersey.
การดแลสขภาพตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวานชนดท 2 ใน
ชมชน
Health Care among Aging Population with type 2 Diabetes Mellitus in
Community.
อมากรใจยงยน1*, ณฎฐวรรณคำาแสน1,เพญรงวรรณด1,สาวตรแกวนาน1
UmakornJaiyungyuen1*,NatawanKhumsaen1,PenrungVandee1,SawitreeKaewnan1
บทคดยอ
วตถประสงคการวจย เพอศกษาการดแลสขภาพแบบองครวม และปจจยทเกยวของกบการดแล
สขภาพ ในผปวยสงอายโรคเบาหวาน การศกษานเปนวจยเชงบรรยายแบบภาคตดขวางระหวาง เดอน
สงหาคม–ตลาคม2558กลมตวอยางคอผสงอายในชมชนทปวยดวยโรคเบาหวานชนดท2ในจงหวด
สพรรณบรจากการสมแบบแบงชนหลายขนตอนจำานวน343คนเครองมอทใชเปนแบบสอบถามและ
วเคราะหขอมลโดยใชสถตพรรณนาและคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน
ผลการวจยพบวา ผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวาน ชนดท 2 มพฤตกรรมการดแลตนเองในภาพ
รวมอยในระดบด( =2.71,SD=0.22)เมอจำาแนกเปนรายดานพบวาดานการรกษาโรคเบาหวานอยาง
ตอเนองมคะแนนเฉลยสงทสด( =3.18,SD=0.39)รองลงมาคอดานพฤตกรรมการบรโภคอาหารซง
มระดบพฤตกรรมในระดบดเชนเดยวกน( =2.91,SD=0.28)และพฤตกรรมการออกกำาลงกายมคะแนน
เฉลยนอยทสดและอยในระดบพอใช( =2.05,SD=0.39)สวนปจจยสวนบคคลเพศอายระดบการ
ศกษารายไดและระยะเวลาการเจบปวยไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลตนเองของผสงอายทปวย
ดวยโรคเบาหวาน
ขอเสนอแนะการวจย การสงเสรมใหผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวานมพฤตกรรมการดแลตนเอง
ทดขนควรใหความสำาคญกบการสงเสรมพฤตกรรมการออกกำาลงกายในผสงอายเพมมากขน
ค�าส�าคญ: การดแลสขภาพ,ผสงอาย,โรคเบาหวาน
Abstract
This research studied holistic health care among the aging population in Suphanburi
Province with type 2 diabetes mellitus and health related factors. This study was a
cross-sectional-descriptiveresearch. Sampleswereselectedbystratifiedrandomsamplingof343
1 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสพรรณบร
* ผตดตอ (Correspondingauthor) :อมากร ใจยงยน1*วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสพรรณบร เลขท118หมท 1
ตำาบลสนามชยอำาเภอเมองจงหวดสพรรณบรEmail:[email protected]
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 215 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
type2diabetesmellituspatients.Questionnaireswereusedfordatacollection.Datawereanalyzed
using descriptive statistics and Pearson’s productmoment correlation coefficient. The results
revealedthatthemeanself-carebehaviorsofagingpopulationwithtype2diabetesmellituswere
at a good level ( =2.71,SD=0.22). Thehighestmean scorewas in thenutrition dimension
( =3.18,SD=0.39)andtheexercisedimensionhadthe lowestmeanscoreandat fair level
( =2.05,SD=0.39).Factorsthathadnoassociationwithdiabetesmellitus agingweresex,age,
educationlevel,familyincome,illnessdurationandself-care.Thefindingssuggestedagingpatients
shouldhavebetterself-carebehaviorandshouldpromotephysicalexercise.
Keywords:selfcare,aging,diabetesmellitus
บทน�า
ประชากรผสงอายเปนประเดนปญหาสำาคญ
ทระบบสขภาพทวโลกใหความสำาคญ โดยเฉพาะ
การเจบปวยดวยโรคเรอรงในกล มประชากร
ผสงอาย เปนปญหาสาธารณสขทกำาลงเปนภาวะ
คกคามกบระบบสขภาพและความมนคงทางดาน
เศรษฐกจของหลายประเทศ โดยเฉพาะอยางยง
ประเทศทพฒนาแลว และในบางประเทศทกำาลง
พฒนา ซงองคการสหประชาชาตไดนยามวา
ประเทศใดมประชากรอาย60ปขนไปเปนสดสวน
รอยละ10หรออาย65ปขนไปเกนรอยละ7ของ
ประชากรทงประเทศถอวาประเทศนนไดกาวเขาส
สงคมผ สงอาย และจะเปนสงคมผ สงอายโดย
สมบรณเมอสดสวนประชากรอาย60ปขนไปเพม
เปนรอยละ20และอาย65ปขนไปเพมรอยละ14
ซงประเทศไทย ไดกาวเขาสสงคมผสงอายแลว
ตงแตพ.ศ.2548และการเพมขนเรอยๆจนปจจบน
ในเดอนมกราคม 2557 ประเทศไทยมจำานวน
ประชากรผสงอายประมาณ 9,928,000 คน หรอ
รอยละ 15.30 (สถาบนวจยประชากรและสงคม
มหาวทยาลยมหดล,2557)
การมประชากรสงอายเพมขนและมอาย
ยนยาวขน สงผลใหโครงการสรางประชากรของ
ประเทศเปลยนแปลงไป ในขณะทอตราสวนและ
จำานวนประชากรวยแรงงานเรมลดลง ซงอาจจะม
ผลกระทบตอเศรษฐกจสวนรวมตอการออมและการ
ลงทนทำาใหผสงอายตองเสยงตอการถกทอดทงให
อยตามลำาพงมากขน เพราะประชากรวยแรงงาน
สวนหนงตองยายถนเพอประกอบอาชพซงอาจจะ
เปนสาเหตหนงททำาใหบตรหลานมเวลาเอาใจใส
ผสงอายนอยลง ผสงอายจงตองรบผดชอบตนเอง
มากขน เพอใหสามารถดำารงชวตอย ไดอยางม
คณภาพนอกจากนการเปลยนแปลงในวยสงอาย
เปนการเปลยนแปลงทงดานรางกาย จตใจ และ
สงคม การเปลยนแปลงดานรางกายอนเปนผลมา
จากความเสอมและความสามารถในการทำาหนาท
ลดลงกอใหเกดปญหาดานตางๆตามมาเชนการ
เปลยนแปลงของระบบกลามเนอ และโครงกระดก
ทำาใหการเคลอนไหวเชองชาไมกระฉบกระเฉงและ
การทรงตวไมดอาจทำาใหเกดอบตเหตไดงายการ
เปลยนแปลงของระบบประสาทสมผสพบวาความ
สามารถในการมองเหน การไดยนลดลง ทำาใหม
ความบกพรองในการตดตอสอสาร การรบรกลน
และรสลดลง การเปลยนแปลงทางดานจตใจ สวน
หนงอาจเปนผลจากการเปลยนแปลงทางดาน
รางกาย ประกอบกบวยสงอายตองเผชญกบการ
เปลยนแปลงหนาทการงานสงผลทำาใหรายไดและ
ความภาคภมใจในตนเองลดลงดวย และเมอมการ
สญเสยคสมรสหรอเพอนฝงทใกลชด จะทำาใหรสก
ทอแทหมดหวงบคลกภาพเปลยนไปรสกนอยใจ
ออนไหวงายวตกกงวลรสกไมมนคงปลอดภยและ
216 อมากร ใจยงยน, ณฎฐวรรณ ค�าแสน, เพญรง วรรณด, สาวตร แกวนานการดแลสขภาพตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวาน...
ตองการการพงพามากขนรสกขาดความอบอนกอ
ใหเกดความเครยดสงผลใหพฤตกรรมเปลยนแปลง
ไดเชนซมเศราแยกตวจากสงคม
จากรายงานสถตสขภาพทวโลกป พ.ศ.
2555ขององคการอนามยโลกพบวา1ใน10ของ
ประชากรวยผใหญปวยเปนโรคเบาหวาน ซงเปน
โรคเรอรงทกำาลงคกคามประชากรในทกชวงวยโดย
ประมาณวามประชากรทวโลกป วยด วยโรค
เบาหวาน1.26ลานคนโดย4ใน5คนเปนชาว
เอเชย จำานวนผปวยดวยโรคเบาหวานทเพมขน
อยางพงสงนซงความนากลวของโรคเบาหวานอย
ทอาการของโรคเบาหวานจะคอยๆ คบคลานมา
อยางเงยบๆผปวยทเรมเปนโรคเบาหวานใหมๆจะ
ไมแสดงอาการใดสวนใหญอาการจะปรากฏตอเมอ
มระดบนำาตาลในเลอดสงขนมากแลวซงผปวยมก
ไมรตวหรอชะลาใจรอใหเปนมากกอนแลวคอยมา
ตรวจรกษาทำาใหมอาการภาวะแทรกซอนจากโรค
เบาหวาน เชนตามว มองเหนไมชด เนองจากม
ตอกระจกหรอจอประสาทตาเสอม เทาชา ไมรสก
หรอมอาการปวดแสบรอนทเทา เปนแผลทเทา
เรอรงไมหายหรอนวเทาดำาเนองจากขาดเลอดไป
เลยง หรอมอาการของโรคไตวาย เชน บวม ซด
ปสสาวะเปนฟองเปนตน
จากรายงานของกระทรวงสาธารณสขพบ
วาอตราการรบผปวยในของโรงพยาบาล ดวยโรค
เบาหวานเพมขนสงมาก องคการอนามยโลก ได
คาดการณประมาณจำานวนผปวยโรคเบาหวานใน
ประเทศไทยเดมมเพยง1.5ลานคนในป2000จะ
เพมขนเปน2.7ลานคนในป2030นนยอมหมาย
ถงกลมผปวยโรคเรอรงเพมมากขนและเปนโรค
เรอรงทจะนำาไปสภาวะแทรกซอนทเปนสาเหตของ
การเสยชวตเชนภาวะไตวายการตดเชอในกระแส
เลอดซงโรคเบาหวานเปนโรคทตองใชระยะเวลาใน
การดแลรกษาทยาวนาน สงผลกระทบตอการใช
ทรพยากรและงบประมาณในการใชจายเพอใหการ
ดแลสำาหรบผปวยกลมโรคเรอรงนฉะนนสงทสำาคญ
ในการทจะควบคมและปองกนภาวะแทรกซอนใน
ผปวยโรคเบาหวาน โดยเฉพาะในกลมผสงอายคอ
การควบคมพฤตกรรมใหเหมาะสม พฤตกรรมท
ตองใหความสำาคญและคำานงถงเสมอคอพฤตกรรม
การดแลตนเองดานการรบประทานอาหาร การ
ออกกำาลงกายการพกผอนการรกษาอยางตอเนอง
หากผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวานสามารถทจะ
ควบคมระดบนำาตาลในเลอดได ยอมจะสงผลดตอ
สขภาพของผปวย ฉะนนผวจยจงมความสนใจใน
การศกษาพฤตกรรมการดแลตนเองของผสงอายท
ปวยดวยโรคเบาหวาน ในกลมทสามารถควบคม
ระดบนำาตาลได วามรปแบบพฤตกรรมการดแล
ตนเองอยางไร เพอเปนแนวทางในการสงเสรม
สขภาพและวางแผนในการดแลผปวยโรคเบาหวาน
โดยเฉพาะในโรคเบาหวานในระดบชมชนทเหมาะสม
กบบรบทของพนทจงหวดสพรรณบร
วตถประสงค
1. เพอศกษาการดแลสขภาพของผปวย
สงอายโรคเบาหวานชนดท2ในชมชน
2. เพอศกษาปจจยสวนบคคลและปจจยท
เกยวของกบการดแลสขภาพทมผลตอการดแลสขภาพ
ของผปวยสงอายโรคเบาหวานชนดท2ในชมชน
วธการศกษา
การวจยนเปนการวจยเชงบรรยายแบบภาค
ตดขวาง(Cross-sectional-DescriptiveResearch)
เพอหารปแบบการดแลผปวยแบบองครวม โดย
ศกษาพฤตกรรมการดแลตนเองของผสงอายทปวย
ดวยโรคเบาหวาน ประกอบดวย พฤตกรรมการ
บรโภคอาหาร พฤตกรรมการออกกำาลงกาย
พฤตกรรมการพกผอนพฤตกรรมการคลายเครยด
และพฤตกรรมการรกษาโรคเบาหวานอยางตอเนอง
ประชากรและกลมตวอยาง
ประชากรในการศกษาเปนผสงอายทปวย
ดวยโรคเบาหวานในเขตจงหวดสพรรณบรคำานวณ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 217 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ขนาดกลมตวอยาง โดยใชวธการวเคราะหอำานาจ
ทดสอบ(PowerAnalysis)(Cohen,1988;Polit&
Beck,2001)ซงมปจจยกำาหนด(Parameters)ดงน
- ระดบความเชอมน(TypeIError,a)=
0.05
- อำานาจทดสอบ (Power: 1-β) = 0.80
เพอปองกนการเกดความผดพลาดแบบท2(Type
IIError,β)
- ขนาดอทธพลใช(EffectSize(ES),ƒ2)
=0.15(Cohen,1988)
จากการใชโปรแกรมG*Power3.1.9.2โดย
มปจจยกำาหนดดงกลาว พบวาขนาดของกลม
ตวอยางในการศกษานควรมไมนอยกวา343คน
การสมกลมตวอยาง
กลมตวอยางในการวจยนไดจากการสมแบบ
แบงกลมหลายขนตอน (Multi-stage cluster sam-
pling)จากชมชนทง10อำาเภอของจงหวดสพรรณบร
คณสมบตในการเปนผเขารวมโครงการ
วจย
กล มตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ
ผสงอายในชมชนทปวยดวยโรคเบาหวานในจงหวด
สพรรณบรโดยมคณสมบตดงน
1. ผสงอายซงปวยดวยโรคเบาหวาน อาย
60 ปขนไป ทมระดบนำาตาลในเลอดไมเกน 130
mg%หลงจากงดนำางดอาหาร8ชวโมง
2. ไปรบการตรวจ รกษา ทค ลนก โรค
เบาหวานและไมมโรคอนๆรวม
3. อาศยอยกบครอบครวและชวยเหลอ
ตวเองได
4. มความยนดทจะเขาร วมในการวจย
สามารถฟงพดอานเขยนและสอสารภาษาไทย
ได
เครองมอทใชในการวจย
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ม
ดงน
1. แบบสอบถามขอมลสวนบคคลในสวนน
เปนขอคำาถามเกยวกบขอมลสวนบคคล เชนอาย
ศาสนา สถานภาพสมรส อาชพ การศกษาสงสด
รายไดระยะเวลาทไดรบการวนจฉยวาปวยเปนโรค
เบาหวานผดแล
2. แบบสอบถามเรองการดแลสขภาพแบบ
องครวมในผปวยสงอายโรคเบาหวานฉบบภาษา
ไทย จากแนวคดการดแลสขภาพแบบองครวม
(HHCM)จำานวน57ขอประกอบดวยพฤตกรรม
การดแลตนเองเชนพฤตกรรมการบรโภคอาหาร,
การออกกำาลงกาย,การพกผอน,การคลายเครยด
และการรกษาโรคเบาหวานอยางตอเนอง
การวเคราะหขอมล
การวจยครงนคณะผวจยไดดำาเนนการจด
กระทำาขอมล (Data management) และการ
วเคราะหขอมลเบองตน(Preliminarydataanalysis)
และการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ ตามขนตอน
ดงน
1. การจดกระท�าขอมลและการวเคราะห
ขอมลเบองตน กระทำาโดยนำาแบบสอบถามทเกบ
ขอมลจรงมาตรวจสอบความสมบรณและคดเลอก
แลวนำาแบบสอบถามทตรวจสอบความสมบรณแลว
มาลงรหสในแบบลงรหสสำาหรบประมวลผลขอมล
ดวยคอมพวเตอร และนำาขอมลทลงรหสแลวไป
บนทกในคอมพวเตอร เพอประมวลผลโดยใช
โปรแกรมสำาเรจรป
2. การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ ในการ
วจยครงนดำาเนนการวเคราะหขอมลเชงปรมาณโดย
ใชโปรแกรมคอมพวเตอรสำาเรจรปโดยใชสถต
เชงพรรณนาและสถตเชงอางองดงน
2.1 หาความถและรอยละของขอมล
สวนบคคล
2.2 หาคาเฉลยและคาสวนเบยงเบน
มาตรฐานของ การดแลสขภาพแบบองครวมใน
ผปวยสงอายโรคเบาหวาน
2.3 วเคราะหความสมพนธระหวาง
ปจจยคดสรรสวนบคคล (อาย ระดบการศกษา
รายไดและระยะเวลาทไดรบการวนจฉยวาปวยเปน
โรคเบาหวาน) กบการดแลสขภาพแบบองครวม
218 อมากร ใจยงยน, ณฎฐวรรณ ค�าแสน, เพญรง วรรณด, สาวตร แกวนานการดแลสขภาพตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวาน...
โดยใชสถตสถตสหสมพนธของเพยรสน(thePear-
son’sProductMomentCorrelation)
ผลการศกษา
การศกษานเปนวจยเชงบรรยายแบบภาค
ตดขวาง ผลการศกษาการดแลสขภาพแบบองค
รวม และปจจยทเกยวของกบการดแลสขภาพ ใน
ผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวานชนดท2ในชมชน
จงหวดสพรรณบรจำานวน343คนผลการวเคราะห
ดงน
สวนท1ขอมลทวไป
สวนท 2 พฤตกรรมการดแลตนเองของ
ผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวาน
สวนท 1 ขอมลทวไป
กลมตวอยางเปนเพศหญง รอยละ 65.9
มากกวาเพศชายรอยละ34.1โดยมอายเฉลยอยท
68.91ป (SD=6.41)กลมตวอยางสวนใหญมอาย
ระหวาง65-69ปรอยละ30.32มระดบการศกษา
สวนใหญในระดบประถมศกษา รอยละ 80.5 และ
ผสงอายไมไดประกอบอาชพรอยละ43.1รองลง
มาคอมอาชพเกษตรกรรมรอยละ34.1ในขณะท
รอยละ 54.2 กลมตวอยางมรายไดของครอบครว
เฉลยตอเดอนนอยกวาหาพนบาท
ระยะเวลาเฉลยของการปวยของกล ม
ตวอยาง 8.8 ป (SD=5.67) โดยกลมตวอยาง
สวนใหญมระยะเวลาการเจบปวยอยในชวง1-5ป
รอยละ 35.86 นอกจากนกลมตวอยางมากกวา
รอยละ71.14ยงไมมภาวะแทรกซอนจากการปวย
ดวยโรคเบาหวาน ในขณะทภาวะแทรกซอนทพบ
มากทสด คอ อาการตามว โดยพบรอยละ 16.33
และพบวารอยละ83.4ของผสงอายทปวยดวยโรค
เบาหวาน มสมาชกในครอบครวเปนผดแล และ
ผดแลสวนใหญเปนบตรรอยละ68.53รองลงมาคอ
คสมรสรอยละ 24.83 ในขณะทผใหการดแลอนๆ
ในทนหมายถงผสงอายไดรบการดแลจากบคคลอน
ทครอบครววาจางใหมาดแลรอยละ1.05
สวนท 2 พฤตกรรมการดแลตนเองของ
ผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวาน
จากการศกษาพบวาพฤตกรรมโดยรวมใน
การดแลตนเองของผสงอายโรคเบาหวานทอาศย
อยในชมชนภาพในทกดานมพฤตกรรมอยในระดบ
ด ( =2.67, SD=0.21) โดยเมอจำาแนกเปน
รายดานพบวาพฤตกรรมการดแลตนเองดาน
พฤตกรรมการรกษาโรคเบาหวานอยางตอเนองม
คะแนนเฉลยสงทสด( =3.18,SD=0.39)รองลง
มา คอ พฤตกรรมการบรโภคอาหารซงมระดบ
พฤตกรรมในระดบดเชนเดยวกน ( =2.91,
SD=0.28)และพฤตกรรมทมคะแนนเฉลยนอยทสด
คอพฤตกรรมการออกกำาลงกายมระดบพฤตกรรม
ในระดบพอใช( =1.86,SD=0.39)
และจากการศกษา พบวา ปจจยทมความ
สมพนธกบพฤตกรรมดานการบรโภคอาหารไดแก
เพศ โดยพบวาเพศหญงจะมความสมพนธกบ
พฤตกรรมการดแลตนเองดานการการบรโภค
อาหารอยางมนยสำาคญทางสถต(r=0.106,p<0.05)
และพบวาอายและระดบการศกษามความสมพนธ
ทางลบกบพฤตกรรมการดแลตนเองดานการ
บรโภคอาหาร(r=0.152,0.188,p<0.01)ตามลำาดบ
ดานพฤตกรรมการออกกำาลงกายพบวา
ปจจยสวนบคคลทมความสมพนธไดแกรายไดของ
ครอบครว โดยมความสมพนธ ทางบวกกบ
พฤตกรรมการดแลตนเองดานการออกกำาลงกาย
อยางมนยสำาคญทางสถต (r=0.172, p<0.01) ใน
ขณะทป จจย อาย มความสมพนธทางลบกบ
พฤตกรรมดานการออกกำาลงกายของผสงอายท
ปวยดวยโรคเบาหวาน(r=-0.292,p<0.01)
ดานพฤตกรรมการพกผอน พบวา ปจจย
สวนบคคลประกอบดวยเพศอายระดบการศกษา
รายไดของครอบครวและระยะเวลาทเจบปวยไมม
ความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลตนเองดานการ
พกผอน
ดานพฤตกรรมการคลายเครยดพบวาปจจย
รายไดของครอบครว มความสมพนธทางบวกกบ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 219 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
พฤตกรรมการคลายเครยดของผสงอายทปวยดวย
โรคเบาหวานอยางมนยสำาคญทางสถต (r=0.108,
p<0.05)
ดานพฤตกรรมการรกษาโรคเบาหวานอยาง
ตอเนองพบวาอายเปนปจจยทมความสมพนธกบ
พฤตกรรมการรกษาโรคเบาหวานอยางตอเนองของ
ผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวานอยางมนยสำาคญ
ทางสถต(r=0.156,p<0.01)
ตาราง 1 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบพฤตกรรมการดแลสขภาพผสงอายโรคเบาหวาน
(n=343)
พฤตกรรม SD ระดบพฤตกรรม
พฤตกรรมภาพรวม 2.67 0.21 ด
การบรโภคอาหาร 2.91 0.28 ด
การออกกำาลงกาย 1.86 0.39 พอใช
การพกผอน 2.88 0.37 ด
การคลายเครยด 2.53 0.39 ด
การรกษาโรคเบาหวานอยางตอเนอง 3.18 0.39 ด
ตาราง 2 ความสมพนธระหวางอาย ระดบการศกษา รายไดของครอบครว ระยะเวลาการเจบปวยและ
พฤตกรรมการดแลตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวานทกดาน(n=343)
ปจจย 1 2 3 4 5
อาย
เพศ -.006
ระดบการศกษา -0.169** -0.127**
รายไดของครอบครว -0.294** -0.203** 0.589**
ระยะเวลาการเจบปวย 0.184** 0.002 0.035 0.065
การบรโภคอาหาร -0.152** 0.106* 0.014 -0.188** -0.039
การออกกำาลงกาย -0.292** -0.1 -0.057 0.172** -0.021
การพกผอน 0.032 0.005 0.034 0.091 0.046
การคลายเครยด -0.024 -0.05 0.024 0.108* -0.066
การรกษาโรคเบาหวานอยางตอเนอง 0.156** -0.054 0.063 0.034 -0.077
*p<0.05,**p<0.01
220 อมากร ใจยงยน, ณฎฐวรรณ ค�าแสน, เพญรง วรรณด, สาวตร แกวนานการดแลสขภาพตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวาน...
การอภปรายผล
การวจยนเปนการวจยเชงบรรยายแบบภาค
ตดขวาง(Cross-sectional-DescriptiveResearch)
เพอหาพฤตกรรมการดแลผปวยโรคเบาหวานชนด
ท 2 ในผสงอาย โดยศกษาพฤตกรรมการดแล
ตนเองของผ สงอายทป วยดวยโรคเบาหวาน
ประกอบดวยพฤตกรรมการบรโภคอาหารการออก
กำาลงกาย การพกผอน การคลายเครยด และการ
รกษาโรคเบาหวานอยางตอเนองผลการวจยพบวา
การดแลสขภาพของผปวยสงอายโรคเบาหวาน
ชนดท2
จากการศกษาพบวาผสงอายทปวยดวยโรค
เบาหวานในจงหวดสพรรณบร มรปแบบการดแล
สขภาพตนเอง ในภาพรวมมพฤตกรรมการดแล
สขภาพอย ในระดบด ( =2.67, SD=0.21)
สอดคลองกบการศกษาของทศนาชวรรธนะปกรณ
และสายพน สรยวงค (2554) และการศกษาของ
กฤษณาคำาลอยฟา(2554)พบวาผสงอายทปวย
ดวยโรคเบาหวานสวนใหญจะมพฤตกรรมการ
ปฏบตตวอยในระดบดมาก โดยเมอจำาแนกเปน
รายดานพบวาพฤตกรรมการดแลตนเองดานการ
รกษาโรคเบาหวานอยางตอเนองมคะแนนเฉลยสง
ทสด( =3.18,SD=0.39)รองลงมาคอพฤตกรรม
การบรโภคอาหารซงมระดบพฤตกรรมในระดบด
เชนเดยวกน( =2.91,SD=0.28)และพฤตกรรม
ทมคะแนนเฉลยนอยทสด คอพฤตกรรมการออก
กำาล งกายมระดบพฤตกรรมในระดบพอใช
( =1.86,SD=0.39)ซงจากผลการศกษาในดาน
พฤตกรรมการรกษาโรคเบาหวานอยางตอเนอง
เปนดานทมคะแนนเฉลยสงทสด เนองดวยกลม
ตวอยางเปนกลมผสงอายทสวนใหญไมไดประกอบ
อาชพแลว สงผลใหสามารถมเวลาในการดแล
ตนเองได และชวงเวลาในการเจบปวยของกลม
ตวอยางเฉลยอยท 8.8 ป ซงเปนชวงระยะเวลา
ยาวนานในการดแลตนเอง สอดคลองกบลกษณะ
ทวไปทกลมตวอยางในการศกษาในครงนทไมพบ
ผ ปวยทมภาวะแทรกซอนจากโรคเบาหวานถง
รอยละ71.14
นอกจากนยงพบวาพฤตกรรมการดแล
ตนเองดานการออกกำาลงกายมระดบพฤตกรรมอย
ในระดบพอใช ( =1.86,SD=0.39)เนองมาจาก
กลมตวอยางอยในกลมวยสงอายทมอายเฉลยท
68.91ปความสามารถในการออกกำาลงกายอยาง
มแบบแผนนอยลงจากความเสอมทเกดขนตามวย
โดยขอคำาถามทมระดบคะแนนมากทสดคอมการ
เคลอนไหวในการทำางาน การประกอบอาชพ จน
รสกเหนอยอยางนอยวนละ 30 นาท ซงผสงอาย
สวนมากจะทำางานบานไมมการประกอบอาชพถง
รอยละ 43.15 รองลงมา คอ การประกอบอาชพ
เกษตรกรรมรอยละ34.11ซงทำาใหพฤตกรรมการ
ออกกำาลงกายมนอยลงสอดคลองกบการศกษาของ
เลศมณฑฉตรอครวาทน(2554)ศกษาพฤตกรรม
สขภาพของผปวยโรคเบาหวาน พบวาผปวยโรค
เบาหวานทมอาการไมดขนมกจะละเลยในการดแล
สขภาพและขาดการออกกำาลงกายอยางสมำาเสมอ
ปจจยทเกยวของกบการดแลสขภาพทมผลตอการ
ดแลสขภาพแบบองครวมในผปวยสงอายโรค
เบาหวานชนดท2
ปจจยสวนบคคลเพศอายระดบการศกษา
ระยะเวลาการเจบปวยของผสงอายโรคเบาหวาน
พบวาไมมความสมพนธตอพฤตกรรมการดแล
ตนเองผปวยสงอายโรคเบาหวานสอดคลองกบการ
ศกษาของชตมาลลาอดมลป(2552)ทพบวาปจจย
สวนบคคล อาย เพศ ระดบการศกษาทตางกนม
พฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยโรคเบาหวาน
ไมแตกตางกน
ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมดาน
การบรโภคอาหารไดแกเพศโดยพบวาเพศหญงจะ
มความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลตนเองดาน
การบรโภคอาหารอย างมนยสำาคญทางสถต
(r=0.106, p<0.05) สอดคลองกบการศกษาของ
โศรดา ชมนยและคณะ (2552) พบวาผปวยโรค
เบาหวานเพศหญงจะมพฤตกรรมการดแลตนเองด
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 221 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
กวาเพศชาย และพบวาอายและระดบการศกษาม
ความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการดแลตนเอง
ดานการบรโภคอาหาร(r=-0.152,0.188,p<0.01)
สอดคลองกบการศกษาของ ศรทธา ประกอบชย
และคณะ (2557) ทพบวาระดบการศกษามความ
สมพนธทางลบกบพฤตกรรมการรบประทานยาของ
ผปวยโรคความดนโลหตสงอยางมนยสำาคญทาง
สถต
ดานพฤตกรรมการออกกำาลงกายพบวา
ปจจยสวนบคคลทมความสมพนธไดแกรายไดของ
ครอบครว โดยมความสมพนธ ทางบวกกบ
พฤตกรรมการดแลตนเองดานการออกกำาลงกาย
อยางมนยสำาคญทางสถต (r=0.172, p<0.01) ใน
ขณะทป จจย อาย มความสมพนธทางลบกบ
พฤตกรรมดานการออกกำาลงกายของผสงอายท
ป วยดวยโรคเบาหวาน (r=-0.292, p<0.01)
สอดคลองกบการศกษาของ เลศมณฑฉตร อคร
วาทน (2554)ศกษาพฤตกรรมสขภาพของผปวย
โรคเบาหวานพบวา ผปวยโรคเบาหวานมอาการ
ไมดขนมกจะละเลยในการดแลสขภาพและขาดการ
ออกกำาลงกายอยางสมำาเสมอ
ดานพฤตกรรมการคลายเครยด พบวา
ปจจย รายไดของครอบครว มความสมพนธทาง
บวกกบพฤตกรรมการคลายเครยดของผสงอายท
ปวยดวยโรคเบาหวานอยางมนยสำาคญทางสถต
(r=0.108, p<0.05) สอดคลองกบ การศกษาของ
อมากรใจยงยน(2552)รายไดมความสมพนธกบ
พฤตกรรมสงเสรมสขภาพในผสงอายโรคความดน
โลหตสงอยางมนยสำาคญทางสถต
ดานพฤตกรรมการรกษาโรคเบาหวานอยาง
ตอเนองพบวาอายเปนปจจยทมความสมพนธทาง
บวกกบพฤตกรรมการรกษาโรคเบาหวานอยางตอ
เนองของผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวานอยางม
นยสำาคญทางสถต (r=0.156, p<0.01) สอดคลอง
กบการศกษาของกสมากงหล(2557)พบวาอาย
มความสมพนธกบการควบคมระดบนำาตาลในเลอด
อยางมนยสำาคญทางสถต
สรปและขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะเพอการพฒนา
เนองดวยกลมตวอยางเปนวยผสงอายทปวย
ดวยโรคบาหวานและสามารถควบคมระดบนำาตาล
ในเลอดใหอยในระดบไมเกน130mg%ไดแลวและ
มระดบพฤตกรรมการดแลตนเองอยในเพยงระดบ
ดเทานน แตเมอพจารณาเปนรายดานแลวกยง
พบวา พฤตกรรมการออกกำาลงกายของผสงอาย
ทปวยดวยโรคเบาหวานยงอยเพยงระดบพอใช
ฉะนนหากตองการสงเสรมใหผสงอายทปวยดวย
โรคเบาหวานมพฤตกรรมการดแลตนเองทดขน
ควรใหความสำาคญกบการสงเสรมพฤตกรรมการ
ออกกำาลงกายในผสงอาย
โรคเบาหวานเปนโรคเรอรงทผสงอายจะตอง
เผชญเปนระยะเวลาทยาวนานจงจำาเปนอยางยงท
จะตองใหการสงเสรมสขภาพ ตดตามพฤตกรรม
การดแลตนเองของผปวยเบาหวานอยเสมอเพอให
เกดการดแลทตอเนอง
กตตกรรมประกาศ
งานวจยฉบบนไดรบงบประมาณสนบสนน
จากสำานกงานสาธารณสขจงหวดสพรรณบร ขอ
ขอบคณนายแพทยสาธารณสขจงหวดสพรรณบร
ผ อำานวยการวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน
สพรรณบร ผ อำานวยการโรงพยาบาลสงเสรม
สขภาพตำาบลทกแหงทใหความรวมมอในการเกบ
ขอมลรวมทงผใหขอมลทกทานทใหความรวมมอ
ใหขอมลเปนอยางด
222 อมากร ใจยงยน, ณฎฐวรรณ ค�าแสน, เพญรง วรรณด, สาวตร แกวนานการดแลสขภาพตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคเบาหวาน...
เอกสารอางอง
กฤษณา คำาลอยฟา. (2554). พฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยโรคเบาหวานในคลนกโรคเบาหวาน
โรงพยาบาลแกงสนามนางอำาเภอแกงสนามนางจงหวดนครราชสมา.วารสารวทยาลยพยาบาล
บรมราชชนน นครราชสมา, 17(1),17-30.
กสมา กงหล. (2557). ปจจยทมความสมพนธตอการควบคมระดบนำาตาลในเลอดของผเปนเบาหวาน
ชนดทสองโรงพยาบาลพระมงกฎเกลา.วารสารพยาบาลทหารบก, 15(3),256–270.
ชตมาลลาอดมลป.(2552).พฤตกรรมการดแลสขภาพของผปวยโรคเบาหวานโรงพยาบาลหวยผงจงหวด
กาฬสนธ.วารสารวจยและพฒนาระบบสขภาพ,2(1),64-75.
ทศนา ชวรรธนะปกรณและสายพน สรยวงค. (2554). มมมองการปวยของผสงอายทเปนโรคเบาหวาน.
วารสารสภาการพยาบาล, 26(4),96-107.
เลศมณฑฉตรอครวาทนและคณะ.(2554).พฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคเบาหวาน:กรณศกษาผปวย
ตำาบลมวงงาม อำาเภอเสาไห จงหวดสระบร. วารสารบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏวไลย
อลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ, 5(1),103-111.
ศรทธาประกอบชย,ศศมากสมาณอยธยา,ดวงรตนวฒนกจไกรเลศ,พระบรณะกจเจรญ. (2557).
ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการรบประทานยาของผปวยโรคความดนโลหตสง. วารสารพยาบาล
ศาสตร, 32(4),43-51.
โศรดา ชมนยและคณะ.(2552). ปจจยทมผลตอการควบคมนำาตาลในเลอดของผปวยเบาหวานชนดท 2
โรงพยาบาลรองคำาอำาเภอรองคำาจงหวดกาฬสนธ.วารสารวจยและพฒนาระบบสขภาพ, 1(3),
60-69.
สมคมโรคเบาหวานแหงประเทศไทย. (2557). แนวทางเวชปฏบตสำาหรบโรคเบาหวาน 2557.
กรงเทพมหานคร:หจก.อรณการพมพ.
สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.(2557). สารประชากร มหาวทยาลยมหดล.มปท.
อมากรใจยงยน.(2552).ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพผปวยโรคความดนโลหตสง.วารสาร
การพยาบาลและการศกษา,2(1),39-42
Cohen,J.(1988).Statistical Power Analysis for the Behavioural Science.Hillsdale,N.Lawrence
ErlbaumAssociates.EdwardL.SchneiderandJackM.Guralnik.TheAgingofAmerica.
1990.JAMA; 263:17.
RichardCrackhell.The Ageing Population. Key Issues for the new Parliament 2010: House of
Commons Library Research.2010.GovernmentActuary’sDepartment.
Mertler,C.A.,&Vannatta,R.A.(2002).Advanced and Multivariate Statistical Methods: Practical
Application and Interpretation (2nded.). Glendale, CA: Pyrczak Publishing.Population
Division,DESA,UnitedNations.World Population Ageing 1950-2050. Pp.5-9.
TheWorldHealthOrganisation(2015).World Health Statistics 2015. Global Health Observatory
Data. TheWorldHealthOrganisation.Geneva.in Education.
นโยบายการวางแผนครอบครวของประเทศอนเดย
Family Planning Policy of India
ธญธชวภตภมประเทศ1
ThuntuchViphatphumiprathes1
บทคดยอ
ประเทศอนเดยมประชากร1,314ลานคนซงถอวามจำานวนประชากรมากเปนอนดบ2ของโลกรอง
จากประเทศจนแตจากการฉายภาพประชากร(PopulationProjection)พบวาในปค.ศ.2050ประเทศ
อนเดยจะมประชากรมากทสดในโลก กลาวคอ มจำานวน 1,660 ลานคน ดงนน จงไดมการออกนโยบาย
ประชากรโดยเนนทางดานการวางแผนครอบครวเพอจดการกบสภาพปญหาดงกลาวบทความวชาการน
มวตถประสงคเพออธบายนโยบายการวางแผนครอบครวของประเทศอนเดยทผานมาและเพอสรปบทเรยน
สำาคญทไดจากการดำาเนนงานตามนโยบายดงกลาวโดยเฉพาะปจจยทสงผลใหประเทศอนเดยยงคงประสบ
กบสถานการณการเพมขนของประชากรอยางตอเนอง
ค�าส�าคญ:นโยบายประชากร,การวางแผนครอบครว
Abstract
With1,314millionpeople,Indiaiscurrentlytheworld’ssecondmostpopulouscountryafter
China.However, India isprojectedtohave1,660millionpeopleby2050andwillbecomethe
world’smost populous country. In order to solve the problem, India has launched a national
population policy in family planning. This academic article aims to describe India’s national
populationpolicywithrespecttofamilyplanningandtosummarizeimportantlessonslearnedfrom
theimplementationofthepolicy.SeveralfactorsrelatedtoIndia’scontinuingpopulationgrowth
willalsobediscussedinthisarticle.
Keywords:PopulationPolicy,FamilyPlanning
1 ผชวยศาสตราจารย,หมวดวชาศกษาทวไปคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรกจบณฑตย,Email:thuntuch.vip@dpu.
ac.th1 AssistantProfessor,DepartmentofGeneralEducation,FacultyofArts,DhurakijPunditUniversity,Email:thuntuch.
224 ธญธช วภตภมประเทศนโยบายการวางแผนครอบครวของประเทศอนเดย
บทน�า
ปจจบน ประเทศอนเดยมประชากร 1,314
ลานคนซงถอวามจำานวนประชากรมากเปนอนดบ
2ของโลกรองจากประเทศจนมประชากร1,372ลาน
คน(PopulationReferenceBureau,2015:2)และ
แมวาอตราเจรญพนธรวมยอด2(TotalFertilityRate:
TFR) ของประเทศอนเดยมแนวโนมลดลงจากใน
อดต ป ค.ศ. 1951 ซงมคา TFR เทากบ 6 และ
ปจจบนปค.ศ.2015มคาTFRเทากบ2.3แตจาก
การฉายภาพประชากร (Population Projection)
พบวาในปค.ศ.2050ประเทศอนเดยจะมประชากร
มากทสดในโลกกลาวคอมจำานวน1,660ลานคน
(PopulationReferenceBureau,2015:2,14)
ประเทศอนเดยมการประกาศใชนโยบาย
ประชากรโดยเนนเรองการวางแผนครอบครวเพอ
ควบคมจำานวนประชากรมาตงแตปค.ศ.1952และ
ในป ค.ศ. 2000 ไดประกาศใชนโยบายประชากร
แหงชาต (National Population Policy) ดงนน
บทความวชาการนจงมวตถประสงคเพออธบาย
นโยบายการวางแผนครอบครวของประเทศอนเดย
ทผานมาและเพอสรปบทเรยนสำาคญทไดจากการ
ดำาเนนงานตามนโยบายดงกลาวโดยเฉพาะปจจย
ทส งผลให ประเทศอนเดยย งคงประสบกบ
สถานการณการเพมขนของประชากรอยางตอเนอง
ความเปนมาของนโยบายประชากรของ
ประเทศอนเดย
ประเทศอนเดยประสบกบปญหาการเพม
ประชากรมาโดยตลอดจนทำาใหรฐบาลประกาศใช
นโยบายประชากรแหงชาต โดยเฉพาะในดานการ
วางแผนครอบครวในปค.ศ.1952สำาหรบทมาของ
นโยบายเรมตนจากในปค.ศ.1916PyareKishan
Wattalไดเขยนหนงสอชอ “The Population
ProbleminIndia”ซงไดแสดงใหเหนถงผลกระทบ
ของจำานวนประชากรอนเดยทเพมสงขนตอการ
พฒนาเศรษฐกจและสงคมและปญหาทเกดขน
ตามมา(Banerjee,1979)
ในป ค.ศ. 1925 Professor Raghunath
DhondoKarveไดเปดคลนกคมกำาเนดเปนครงแรก
และในปค.ศ.1930รฐบาลไดเปดคลนกคมกำาเนด
หลายแหง ในขณะเดยวกน รฐสภาไดจดตงคณะ
กรรมการวางแผนแหงชาตในปค.ศ.1938โดยมอบ
หมายใหทำางานเกยวกบปญหาประชากรของ
อนเดยซงเกดจากฐานคดทวาปญหาประชากรมได
แยกอยางโดดเดยว แตเปนปญหาทเชอมโยงกบ
เศรษฐกจและสงคมททำาใหถอยหลง นอกจากนน
ยงเนนเรองการใหคำาแนะนำาเกยวกบการเผยแพร
ความรเรองการคมกำาเนด
ตอมาเมอประเทศอนเดยไดรบเอกราชจาก
ประเทศองกฤษในป ค.ศ. 1947 ปญหาการเพม
จำานวนประชากรยงมตอเนอง ประเทศอนเดยม
จำานวนประชากรมากเปนทสองของโลกรองจาก
ประเทศจน โดยในป ค.ศ. 1951 มอตราการเกด3
(CrudeBirthRate:CBR)สงถง40.8ตอพนคน
ทำาใหประเทศอนเดยประสบปญหาความยากจน
และการเตบโตของประชากรเองทำาใหเกดปญหา
เรองการใชทรพยากร ซงสงผลใหคนอพยพเขา
เมองจนทำาใหเกดปญหาชมชนแออด ตลอดจน
ปญหาสงคมเศรษฐกจสงแวดลอมและสขภาพ
รฐบาลอนเดยไดรเรมโครงการวางแผน
ครอบครวแหงชาตในปค.ศ.1952โดยแผนแรกได
มการใหคำาแนะนำาเรองการวางแผนครอบครวใน
โรงพยาบาลของรฐและศนยการแพทยในชนบท
และในชวงป ค.ศ. 1969–1974 โครงการวางแผน
ครอบครวไดรบการจดอนดบความสำาคญสงสดโดย
ไดรบงบประมาณคาใชจาย3,300ลานรป
ในป ค.ศ. 1976 ซงเปนสมยทนางอนทรา
คานธเปนนายกรฐมนตรนายสญชยคานธบตร2 อตราเจรญพนธรวมยอดคอจำานวนบตรโดยเฉลยทสตรคนหนงจะมตลอดวยเจรญพนธของตน3 อตราการเกดคอจำานวนการเกดทงหมดในปหนงหารดวยจำานวนประชากรทงหมดเมอกลางปนนคณดวย1,000
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 225 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ชายคนเลกของนางอนทราไดรณรงคเพอคมกำาเนด
ทำาใหมการทำาหมนชายเปนจำานวน7ลานคนมทง
ผทสมครใจและไมสมครใจแตจำาตองทำาซงเปนผล
ใหเกดการตอตานจากประชาชนอยางรนแรงตอมา
ในสมยทนายราจฟ คานธ บตรชายคนโตของนาง
อนทราไดเปนนายกรฐมนตร รฐบาลในสมยนนได
เนนการวางแผนครอบครวแบบสมครใจและเนน
การดแลสขภาพแมและเดกโดยถอวางานวางแผน
ครอบครวจะมส วนช วยทำาให สวสดการของ
ครอบครวดขนดวย และไดเนนการบรการดาน
อนามยแมและเดกเพมขนเพอใหประชาชนไดมนใจ
วาการมครอบครวขนาดเลกนนทำาใหครอบครวม
สขภาพดและมความสข
ในปค.ศ. 1997 รฐบาลอนเดยไดเพมเรอง
อนามยเจรญพนธ (ReproductiveHealth) เขาไว
ในโยบายประชากร เพอสงเสรมใหประชากรไดรบ
การดแลอยางมคณภาพและใหขอมลแกประชากร
ในดานตางๆ เชน ทางเลอกในการคมกำาเนด
บทบาทเพศชาย และความตองการของวยร น
เปนตน ในปค.ศ.2000 รฐบาลอนเดยไดจดตง
“NationalCommissiononPopulation”(Department
ofFamilyWelfare,MinistryofHealth&Family
Welfare,Governmentof India,2000) เพอทำา
หนาทในการดำาเนนงานทางประชากรในดานตางๆ
และไดกำาหนดนโยบายทางประชากรทเกยวของกบ
การวางแผนครอบครว สำาหรบวตถประสงคหลก
ของนโยบายนนคอการเนนเรองการคมกำาเนดการ
ใหบรการสขภาพและอนามยเจรญพนธและการลด
อตราเจรญพนธรวมยอด (Total Fertility Rate:
TFR) ใหอย ในระดบทดแทน4 เพอใหจำานวน
ประชากรมความสอดคลองกบการเจรญเตบโตทาง
เศรษฐกจ การพฒนาสงคม และการอนรกษ
สงแวดลอม แลวยงกำาหนดเปาหมายทางประชากร
ในป ค.ศ. 2010 ทเกยวของกบจำานวนประชากร
เชน การสงเสรมการเลอนอายแรกสมรสของสตร
ไมใหตำากวา18ปโดยควรอยท20ปขนไป มการ
ใหขอมล คำาปรกษา และบรการทางเลอกทหลาก
หลายสำาหรบการคมกำาเนด และการสงเสรมใหม
ครอบครวขนาดเลกเพอใหคา TFR อยทระดบ
ทดแทน(DepartmentofFamilyWelfare,Minis-
tryofHealth&FamilyWelfare,Governmentof
India, 2000; Government of India, Planning
Commission,2006;Kumar,2003;UNESCAP,
2000)
การด�าเนนงานตามนโยบายการวางแผน
ครอบครวของประเทศอนเดย
รฐบาลอนเดยได ดำาเนนงานด านการ
วางแผนครอบครวเพอทจะควบคมจำานวนประชากร
และการเนนใหมครอบครวขนาดเลกโดยใชรปแบบ
ตางๆซงแบงออกไดเปน3ดาน(Bhagat&Bha-
gat, 2007; Department of Family Welfare,
MinistryofHealth&FamilyWelfare,Govern-
ment of India, 2000; Government of India,
Planning Commission, 2006; Kumar, 2003;
Sharma, 2000; UNESCAP, 2000) ไดแก สอ
มาตรการของรฐบาลและการศกษาดงน
1. สอ
1.1 สอภาพยนตรและวทย
ในชวงแรกของการวางแผนครอบครวใน
ปค.ศ.1952การใหบรการทางคลนกใหคำาปรกษา
และบรการทางการวางแผนครอบครว ซงเปน
โอกาสททำาใหรฐไดเผยแพรความรเกยวกบวธการ
วางแผนครอบครว ทสำาคญ คอ กระทรวง
สารสนเทศและการแพรภาพ/เสยง ไดเลอกสอ
ประเภทภาพยนตรมาใชในการเผยแพรความรเรอง
การวางแผนครอบครว โดยสรางภาพยนตรเรอง
4 อตราภาวะเจรญพนธระดบทดแทนควรมคาอยประมาณ2.1ตอสตรหนงคนทงนเพอใหบตรทงสองคนทำาหนาทเปนพอ
และแมตอไปในอนาคต
226 ธญธช วภตภมประเทศนโยบายการวางแผนครอบครวของประเทศอนเดย
“Planned Parenthood” ซงสอใหเหนวาปญหา
ประชากรเปนปญหาระดบชาตและในภาพยนตรได
เนนประโยควา “the country is overpopulated”
รวมถงเตอนใหพอแมมความรบผดชอบตอประเทศ
และในตอนทายของภาพยนตรจบลงดวยประโยคท
วา“……toovercomemanyofthechronicills
thatplagueourcountry,letthisbeanageof
planned parenthood” และมการสรางภาพยนตร
แอนเมชนอกเรองคอ“MyWiseDaddy”ซงสะทอน
วาครอบครวควรยอมรบเรองการมบตรจำานวนนอย
สอภาพยนตรสวนใหญทเผยแพรสประชาชน
มกมการสอขอความ เชน “A small family is a
happyfamily”“Don’thavethenextchildnow”
และ“NomoreChildrenafterthethird”ทสำาคญ
เนอหาของภาพยนตรสวนใหญไดแสดงใหเหน
ครอบครว2ประเภทคอครอบครวขนาดใหญมก
เปนครอบครวทยากจนไมมความสขอยในชนบท
มความสกปรกมการโตเถยงกน มความหดห ใน
ขณะทอกครอบครวหนงทเปนครอบครวขนาดเลก
มความสข อยในเมอง มความทนสมยตามแบบ
อยางชาวตะวนตกและมความสงบอยางไรกตาม
พบวา เนอหาของภาพยนตรดงกลาวยงไมไดให
ขอมลเกยวกบทางเลอกของการวางแผนครอบครว
อยางเพยงพอรวมถงขอมลเกยวกบผลกระทบหรอ
ผลขางเคยงทจะเกดขนตามมาจากการคมกำาเนด
บางประเภท
ในปค.ศ. 1965 พบวา สอวทยไดเขามาม
บทบาทสำาคญตอการยอมรบการวางแผนครอบครว
ของประชากรในชนบท นอกจากน ยงมการใชสอ
ประเภท“เพลงพนบานและละครพนบาน”ในชนบท
เพอสอสารขอมลเกยวกบการวางแผนครอบครว
ตอมาในยคหลงไดมการนำาดาราภาพยนตรทม
ชอเสยงมาเปนตวแทนชกชวนใหประชาชนม
ครอบครวขนาดเลก
1.2 สอสงพมพและคำาขวญ
ในชวงปค.ศ.1961มการเพมศนยการ
ใหคำาปรกษาและบรการตลอดจนเจาหนาทเกยวกบ
การวางแผนครอบครว สวนสอยงคงเปนวธการ
สำาคญในการเผยแพรขอมลการวางแผนครอบครว
โดยมการเพมสอประเภทสงพมพและคำาขวญ ได
ผลตออกมาหลายภาษาตามกลมภาษาตางๆ ท
ประชากรอนเดยใชและมการเผยแพรสอประเภทน
สชนบทดวย
อยางไรกดในปค.ศ.1965มการศกษาวจย
เกยวกบการเผยแพรขอมลผานสอพบวามปญหา
สำาคญในการเผยแพร คอ ประชาชนชนบทไม
สามารถเขาถงสอสงพมพไดอนเนองมาจากปญหา
เรองการรหนงสอและพบวาสอตางๆนนยงมขอ
จำากดในดานปรมาณซงทำาใหไมสามารถแพรหลาย
ไปสประชาชนไดอยางครอบคลม
จากปญหาทกลาวมาจงไดวางกลยทธใหม
โดยการออกแบบสญลกษณซงเปนสอการวางแผน
ครอบครวเปนรปหนาของครอบครวทมความสขอน
ประกอบดวยบตรเพยง 2 คน ซงสอดงกลาวจะ
สามารถเขาถงประชากรในชนบทไดในชวตประจำา
วน เนองจากมการตดปายสญลกษณไวตามรถ
ประจำาทาง ปายขางถนน และ กลองไมขดไฟ
นอกจากน ยงมการผลตสญลกษณเป นตรา
สามเหลยมสแดงเพอสอเรองจำานวนสมาชกใน
ครอบครวทประกอบดวยสาม ภรรยา ลกชายและ
ลกสาวตอมาการรณรงคการวางแผนครอบครวได
มการใชคำาขวญวา“TwoorThreeChildrenare
Enough!”โดยมรปครอบครวทมความสขประกอบ
ดวยพอแมลกและสญลกษณสามเหลยมสแดง
ตอมาชวงป ค.ศ. 1966-1967 สญลกษณ
รปภาพทใชในการรณรงคไดมการปรบปรงใหมและ
ใชคำาขวญใหมเชน“againsteverhavingafourth
child”นอกจากนยงมการใชสอประเภทรถเคลอนท
โดยนำาเสนอขอมลผานการโฆษณาเพลงละครและ
สอสงพมพตางๆ เพอเขาถงประชาชนในหมบาน
การรณรงคดวยปายสญลกษณเหลานไดใชมาจนถง
ปจจบน ซงสามารถเหนไดจากสอโปสเตอรและ
คำาขวญใหประชากรมบตรจำานวนนอยหรอม
ครอบครวขนาดเลก
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 227 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
ภาพประกอบ 1 สญลกษณแหงการวางแผน
ครอบครว
ทมา: Chawla(2012)
ภาพประกอบ 2 การรณรงคการวางแผน
ครอบครวบนแสตมปเปนรปครอบครวทม
ความสขและสญลกษณสามเหลยมทสอถงการลด
ขนาดครอบครว
ทมา:Pradhan(2015)
ภาพประกอบ 3ปายรณรงคการวางแผน
ครอบครวโดยใหคสมรสเวนระยะการมบตร
คนทสองออกไป3ปหลงจากมบตรคนแรก
ทมา:Krock(2004)
ภาพประกอบ 4การรณรงคเรองการมครอบครว
ขนาดเลกโดยอธบายถงขอเสยของการม
ครอบครวขนาดใหญและขอดของการมครอบครว
ขนาดเลกวา“Bigfamily:Problemsalltheway,
Smallfamily:Happinessalltheway”
ทมา:Krock(2004)
1.3 การใหสารสนเทศ การศกษาและ
การสอสาร
สำาหรบนโยบายประชากรป ค.ศ. 2000
ไดมการรณรงคหรอขดเกลาประชากรโดยผาน
วธการใหสารสนเทศการศกษาและการสอสารหรอ
“Information Education and Communication”
(IEC) ซงรฐบาลทองถนไดรณรงคเรองสวสดการ
ครอบครวและการศกษาผานสอทองถนเพอสราง
แรงจงใจทดแกประชากรทองถนดงเหนไดจากใน
รฐทมฬนาฑ ไดใชกลยทธโดยการแพรกระจาย
ขอความผานทางสอประเภทตางๆ เชน ระบบ
การขนสง ถนนทางหลวง และการรณรงคตามรม
ถนนทงในเมองและชนบท ตลอดจนผานทาง
ภาพยนตร ละครโรงเรยน การประชมสาธารณะ
โรงภาพยนตรในทองถนและเพลงพนบาน
ในสวนการขดเกลาดานอนามยเจรญพนธ
และสขภาพเดกซงจะมอทธพลตอพฤตกรรมและ
แบบแผนของแตละคนหรอชมชนนนทำาโดยการให
ผนำาและดาราภาพยนตรออกมาใหขาวสารและ
ชกชวนในประเดนตางๆเชน“DelayedMarriages
for Women” และ “Fewer Babies, Healthier
228 ธญธช วภตภมประเทศนโยบายการวางแผนครอบครวของประเทศอนเดย
Babies”เปนตน
สงสำาคญประการหนงทรฐบาลรณรงค คอ
การสนบสนนใหครอบครวมคานยมยอมรบการม
บตรสาว เพอปองกนปญหาการฆาทารกเพศหญง
และเพอปองกนไมใหค สมรสมบตรตอไปเรอยๆ
จนกวาจะไดบตรชาย
ภาพประกอบ 5 การรณรงคใหครอบครวยอมรบ
การมบตรสาวโดยใชขอความวา“Whyonlya
boy?Arethesenotgirls?”
ทมา:Krock(2004)
นอกจากนยงมการรณรงคผ านการยก
ตวอยางบคคลทสนบสนนเรองการมครอบครว
ขนาดเลกเชนผนำาทางการเมองผนำาชมชนผนำา
ทางธรกจ ผ นำาทางศาสนา ดาราภาพยนตร
นกกฬาซงจะทำาใหเกดการยอมรบมากขนในสงคม
สวนการเผยแพรทางสออยางวทยและโทรทศน
ถอว าเปนสอท มอทธพลมากทสดสำาหรบการ
เผยแพรขอความทางประชากรโดยเฉพาะในชวง
เวลาทมผชมมากทสด
2. มาตรการของรฐบาล
ในปค.ศ.1976นางอนทราคานธซงเปน
นายกรฐมนตรไดประกาศวา ตองทำาใหประเทศ
อนเดยลดอตราการเกดเพอไมใหประชากรเพมเปน
สองเทาในอก28ปขางหนาวธการทสำาคญททำาใน
ยคนนคอการประกาศใหพนกงานของรฐหรยาณา
และปญจาบทมบตรมากกวา2คนจะถกปฏเสธ
ไมใหรบสงอำานวยความสะดวกจากรฐ เชน ทอย
อาศยเงนกยมหรอการอนญาตใหหยดงานในชวง
ลาคลอด(นอกเสยจากมารดาไดทำาหมนแลว)
สำาหรบนโยบายประชากรฉบบปค.ศ.2000
ไดมการเนนรณรงคการวางแผนครอบครวให
ประชากรรบแนวคดเรองการมครอบครวขนาดเลก
(small familynorm)ซงรฐบาลไดใหขอเสนอหรอ
มมาตรการแกประชากรเพอใหเกดการยอมรบเรอง
การมบตรจำานวนนอย(Bhagat&Bhagat,2007;
Department of FamilyWelfare, Ministry of
Health&FamilyWelfare,GovernmentofIndia,
2000;GovernmentofIndia,PlanningCommis-
sion, 2006; Kumar, 2003; Sharma, 2000;
UNESCAP,2000)ดงตอไปน
1) คณะกรรมการบรหารสวนทองถนของ
อนเดยจะไดรบรางวลและประกาศเกยรตคณเมอ
สามารถดำาเนนการใหทองถนยอมรบเรองการม
ครอบครวขนาดเลกและสามารถลดอตราการเกดได
2) กรมพฒนาสตรและเดกจะสนบสนนการ
อย รอดและการเลยงดบตรเพศหญง และจะให
รางวลเปนเงนสดจำานวน500รปแกมารดาทคลอด
บตรเพศหญงคนท1และ2
3) กรมพฒนาชนบทจะใหรางวลเปนเงนสด
500รปแกมารดาทมบตรคนแรกหลงจากทมอาย
19 ปขนไป ซงเปนการใหเงนสำาหรบการมบตร
คนท1หรอ2เทานนและในอนาคตจะมการใหเงน
สำาหรบการไปตรวจรางกายระหวางการตงครรภ
การคลอดโดยผเชยวชาญหรอในสถานพยาบาล
การจดทะเบยนเกดและการฉดวคซนBCG
4) สำาหรบคสมรสทมฐานะยากจนผทผาน
การทำาหมนโดยมบตรไมเกน2คนจะมสทธไดรบ
การประกนสขภาพรวมบตรดวยไมเกน5,000รป
รวมถงจะไดรบการประกนอบตเหตซงคมครองค
สมรสททำาหมนดวย
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 229 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
5) คสมรสทมฐานะยากจนจะไดรบรางวล
เมอมคณสมบตคอ เปนผ ทแตงงานเมอมอาย
มากกวาทกฎหมายกำาหนด(18ป)มบตรคนแรก
ภายหลงจากมารดามอายตงแต21ปขนไปมการ
รบแนวคดเรองการมครอบครวขนาดเลกและมการ
คมกำาเนดภายหลงจากมบตรคนท2
6) การบงคบใชกฎหมายอยางเครงครดใน
เรองการหามไมใหเดกแตงงาน
นอกจากนนรฐบาลยงเพมการใหบรการแก
ประชาชนในดานการคมกำาเนดดวยวธการตางๆ
พรอมกบการใหคำาปรกษาควบคไปดวย
3. การศกษา
ตงแตป ค.ศ. 1980 สภาการวจยและฝก
อบรมทางการศกษาแหงชาต(NCERT)ไดพฒนา
หลกสตรและสอการสอน เพอสอดแทรกเรองการ
วางแผนครอบครวเขาส วชาในกลมสงคมศกษา
เชน วชาเศรษฐศาสตร และ วชาหนาทพลเมอง
และสอดแทรกเนอหาลงในวชาวทยาศาสตรดวย
นอกจากนTheNationalPopulationEducation
Programme(NPEP)(Sharma,R.C.,2000)ได
จดกจกรรมเพอสอดแทรกเนอหาการวางแผน
ครอบครวใหทวประเทศรวมถงมการเตรยมสอและ
การฝกอบรมคน โดยมเปาหมายเพอกำาหนดให
จำ านวนประชากรท งประ เทศอ ย ท จำ านวน
1,200ลานคนในปค.ศ.2050สำาหรบเนอหาหลก
ทสอดแทรกในหลกสตรในขณะนนไดแกเรองภาวะ
การเพมประชากร พฒนาการทางเศรษฐกจและ
ประชากรพฒนาการทางสงคมและประชากร สข
อนามยโภชนาการและประชากรปจจยทางชวภาพ
ชวตครอบครวและประชากร
ในชวงปค.ศ.1998-2000รฐบาลไดจดทำา
โครงการใหมชอ “PopulationandDevelopment
Education in Schools” ซงทำาหนาทหลกโดย
บรณาการประชากรศกษาตามแนวความคดทได
ภายหลงจากInternationalConferenceonPopu-
lationandDevelopment(ICPD)เมอปค.ศ.1994
และใชแนวคดเรอง“อนามยเจรญพนธ”สการศกษา
ของวยรนโดยเนนเรองโรคเอดสและยาเสพตดควบค
ไปดวยและตงแตปค.ศ.2000เปนตนมาไดจดใหม
การใหคำาปรกษาและการรณรงคเกยวกบการคม
กำาเนด รวมถงการสนบสนนใหเดกไดรบการศกษา
จนถงอาย14ปทงนจากมมมองทวาการศกษาจะ
ชวยขดเกลาใหเดกตระหนกเกยวกบการเลอนอาย
แรกสมรส และประโยชนของการมครอบครวขนาด
เลก
สรปบทเรยนทไดจากการด�าเนนงานตาม
นโยบายการวางแผนครอบครวของ
ประเทศอนเดย
จากการดำาเนนงานตามนโยบายประชากร
ของประเทศอนเดยในดานการวางแผนครอบครว
เพอควบคมจำานวนประชากรตงแตอดตจนปจจบน
พบวาทผานมานนมการลดลงของอตราเจรญพนธ
รวมยอด (TFR) มาโดยตลอด อยางไรกตาม
ประเทศอนเดยยงคงประสบกบปญหาการมประชากร
เพมอยางตอเนองและคาดการณวาในปค.ศ.2050
จะมประชากรมากทสดเปนอนดบหนงของโลก
บทเรยนสำาคญทไดจากการดำาเนนงานตาม
นโยบายประชากรดานการวางแผนครอบครว
พบวาปจจยทสงเสรมใหประชากรยอมรบเรองการ
วางแผนครอบครวจนทำาใหคาTFRลดลงคอการ
ใชสอรณรงคหลากหลายประเภท เชน การใช
สญลกษณการใชบคคลทมชอเสยงรวมถงการใช
คำาขวญทเปนภาษาทองถนทหลากหลาย เพอให
เขาถงประชากรกลมตางๆไดนอกจากนคอการ
ใหบรการดานการวางแผนครอบครว การใช
มาตรการทเนนความสมครใจมากกวาการบงคบ
โดยใชสงจงใจ(Incentive)เชนเงนรางวลเพอให
เกดยอมรบเรองการวางแผนครอบครวหรอการม
ครอบครวขนาดเลก
สำาหรบปจจยสำาคญททำาใหจำานวนประชากร
ของอนเดยยงคงเพมขนอยางตอเนองประกอบดวย
ปจจยดานการดำาเนนงานและปจจยดานประชากร
230 ธญธช วภตภมประเทศนโยบายการวางแผนครอบครวของประเทศอนเดย
(Bhagat&Bhagat,2007; DepartmentofFam-
ilyWelfare,MinistryofHealth&FamilyWelfare,
Governmentof India,2000;Dharmalingam&
Morgan, 1996; Iyer, 2002; Sharma, 2000;
UNESCAP,2000)ดงน
1. ปจจยดานการด�าเนนงาน
1.1 การขาดแผนกลยทธสำาหรบสอ
ประเภทการใหสารสนเทศ การศกษาและการ
สอสาร(InformationEducationandCommunica-
tion: IEC) และโครงการรณรงคในระดบรฐ กลาว
คอทผานมานนขาดการทำาPre-testของสอการ
ขาดการตดตามการปฏบตของกจกรรม การขาด
ทกษะของบคลากรและแผนIECมกเปนลกษณะ
top-down ขณะทบางรฐยงไม มงบสนบสนน
กจกรรม IEC รวมถงบางรฐไดนำางบประมาณใน
สวนนไปทำาในกจกรรมอนๆทไมเกยวของ ดงนน
IEC จงไมสามารถเขาถงประชากรไดอยางทวถง
โดยเฉพาะในพนทชนบท
1.2 ด านความสามารถของครหรอ
เจาหนาท พบวา แมวาจะมการฝกอบรมครหรอ
เจาหนาทภาคสนาม แตยงมปญหาคอ ยงไม
สามารถอบรมครและเจาหนาทเกยวของไดอยาง
ครอบคลมและการขาดงบประมาณสนบสนน
1.3 การขาดการเชอมโยงกบองคกรใน
ระดบลางทำาใหนำาIECไปปฏบตไมประสบความ
สำาเรจ
1.4 ดานหลกสตรการศกษาพบวายง
ขาดการนำาเรองการวางแผนครอบครวเขาไวใน
หลกสตรหรอตำาราเรยน ทผานมามเพยงรอยละ
30-40ของหลกสตรและตำาราเรยนทมการนำาเนอหา
เรองการวางแผนครอบครวเขาไปบรณาการ ทงน
เพราะวชาหลกในหลกสตรนนม เนอหามาก
จงทำาใหแนวคดเรองนถกตดออกไป
1.5 การดำา เนนงานให ความร และ
เผยแพรของฝายรฐบาลและองคกรพฒนาเอกชน
นนขาดการมสวนรวมของประชากรกลมเปาหมาย
ทตองการจะสอสารซงอนทจรงแลวประชากรควร
มสวนรวมในการวางแผนหรอแสดงความตองการ
ของตนเอง
1.6 การใหบรการทางดานการวางแผน
ครอบครว/การคมกำาเนดยงไม เพยงพอหรอ
ไมทวถงโดยเฉพาะประชากรทอยในเขตชนบท
2. ปจจยดานประชากร
2.1 ถงแมวามการดำาเนนงานดานการ
วางแผนครอบครวใหมจำานวนบตรนอยลงในหลาย
รฐ จนทำาใหอตราเจรญพนธรวมยอด (TFR) ของ
ประเทศอนเดยไดลดลง แตประชากรอนเดยยงคง
มการเพมขนอยางตอเนองไปอกหลายป ทงนเปน
ผลสบเนองมาจาก “แรงเหวยงทางประชากร
(Population Momentum)” จากประชากรในวย
เจรญพนธทมจำานวนและสดสวนมากซงในอดต
ประชากรกลมนเปนเดกทเกดในชวงทประเทศ
อนเดยมคาTFRหรอภาวะเจรญพนธสงและเมอ
เดกกลมนเขาสวยเจรญพนธในปจจบนแมวาพวก
เขามบตรจำานวนนอยลงกวาคนรนกอน แตกยง
สามารถใหกำาเนดประชากรไดมาก
2.2 ทผานมา การดำาเนนงานดานการ
วางแผนครอบครวของอนเดยนนยงไมประสบผล
สำาเรจเทากบของประเทศสงคโปรหรอประเทศจน
เนองจาก ประชากรสวนใหญของประเทศอนเดย
ยงดอยการศกษามฐานะทยากจนตลอดจนระบบ
ชนชนวรรณะและวฒนธรรมบางอยางยงเปน
อปสรรคอย
2.3 การทประเทศอนเดยมอตราการร
หนงสอตำาโดยเฉพาะในกลมสตร สงผลใหไม
สามารถใชสอสงพมพเพอรณรงคการวางแผน
ครอบครวและใหความรเกยวกบทางเลอกของการ
คมกำาเนดดวยวธตางๆไดและพบวาการรหนงสอ
ของสตรจะมสวนชวยใหใชวธการคมกำาเนดอยางใด
อยางหนงซงจะทำาใหมภาวะเจรญพนธตำาได
2.4 ดานศาสนาจดเปนอปสรรคตอการ
วางแผนครอบครวประการหนงเนองจากศาสนาได
แสดงบทบาททสำาคญตอชวตประชากรอนเดยโดย
เฉพาะชาวมสลมซงทำาใหไมยอมรบโครงการ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 231 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
วางแผนครอบครวเพราะมองวาบตรเปนของขวญ
ของพระเจาและจะตองดแลเลยงดใหความรกและ
การศกษา
2.5 การมภาวะเจรญพนธ สงมความ
เกยวของกบอตราการตายของทารก กลาวคอ
อตราการตายของทารกท สงส งผลใหค สมรส
ตองการมบตรหลายคนเพอเปนหลกประกนการ
เสยชวตของบตร
2.6 คานยมการมบตรชายโดยเฉพาะใน
ครอบครวทยากจน เปนสาเหตสวนหนงททำาใหม
ภาวะเจรญพนธ สง เนองจากในสงคมอนเดยม
วฒนธรรม“dowry”กลาวคอเมอบตรสาวแตงงาน
ทางครอบครวของฝายหญงจะตองเสยคาสนสอดให
แกครอบครวของฝายชาย ดงนน ค สมรสจง
พยายามทจะมบตรชายไปเรอยๆหากบตรคนแรก
และคนทสองเปนบตรสาว
2.7 สตรมากกวารอยละ50มอายแรก
สมรสตำากวา18ปหรอตำากวาทกฎหมายกำาหนด
จงสงผลใหแบบแผนการเจรญพนธของประชากร
อนเดยมลกษณะ “too early, too frequent, too
many”
บทสรป
การดำาเนนงานตามนโยบายการวางแผน
ครอบครวของประเทศอนเดยทผานมาไดแสดงให
เหนถงความพยายามทจะขดเกลาใหประชากร
ยอมรบเรองการวางแผนครอบครวใหมบตรจำานวน
นอยโดยใชวธการตางๆไมวาจะเปนดานการใชสอ
รณรงคมาตรการดานสงจงใจ(Incentive)รวมถง
การศกษา อยางไรกตาม เมอเปรยบเทยบผลการ
ดำาเนนงานกบประเทศอนๆ ในเอเชย พบวา การ
ดำาเนนงานของประเทศอนเดยนนยงไมสามารถ
บรรลเปาหมายไดเพราะปจจยทเกยวของไมไดขน
อยกบการดำาเนนงานของรฐแตเพยงฝายเดยวแต
ยงขนอยกบปจจยทางดานประชากรของประเทศ
อนเดยทมลกษณะเฉพาะดวย เชน อตราการร
หนงสอ อตราการตายของทารก วฒนธรรม
ประเพณคานยมศาสนารวมถงแรงเหวยงทาง
ประชากร ดงนน จำานวนประชากรของประเทศ
อนเดยจงมแนวโนมทจะเพมขนอยางตอเนองไป
จนถงอนาคตแมวาจะมการดำาเนนงานดานการ
วางแผนครอบครวกตาม
232 ธญธช วภตภมประเทศนโยบายการวางแผนครอบครวของประเทศอนเดย
เอกสารอางอง
Banerjee,S.(1979).Family Planning Communication: A Critique of the Indian Programme.New
Delhi:Radiant.
Bhagat,B.&Bhagat,G.(2007). “One Mouth, Two Hands,” India’s Population Paradox.Available
fromhttp://www.ecoworld.com/atmosphere/effects/indias-population.html[2015,December
10].
Chawla,J.(2012).Motherhood and Traditional Resources: Information, Knowledge, and Action.
Availablefromhttp://janetchawla.blogspot.com/2012_05_01_archive.html[2016,June6].
DepartmentofFamilyWelfare,MinistryofHealth&FamilyWelfare,GovernmentofIndia.(2000).
Population Policy.Availablefromhttp://health.nic.in/natpp.pdf[2010,September5].
Dharmalingam,A.&Morgan,S.P.(1996).Women’sWork,Autonomy,andBirthControl:Evidence
fromTwoSouthIndiaVillages.Population Studies, 50(2),187-201.
GovernmentofIndia,PlanningCommission.(2006).Report of the Working Group on Population
Stabilization for the Eleventh Five Year Plan (2007-2012).NewDelhi:Governmentof
India,PlanningCommission.
Iyer,S.(2002).ReligionandtheDecisiontoUseContraceptioninIndia.Journal for the Scientific
Study of Religion, 41(4), 711-722.
Krock,L. (2004).Population Campaigns.Available fromhttp://www.ajusd.org/webpages/jmiller/
articles.cfm?subpage=1058879[2016,June6].
Kumar,R.(2003).India and a One-Child-Policy.Availablefromhttp://india_resource.tripod.com/
one-child-policy.html[2010,September5].
PopulationDivision,UnitedNations. (2009).World Population Prospects: The 2008 Revision,
Population Database.Availablefromhttp://esa.un.org/unpp[2010,September12].
PopulationReferenceBureau.(2015).2015 World Population Data Sheet. DC:PopulationRefer-
enceBureau.
Pradhan,A.(2015).AreThereContraceptivesinHomeopathy?Availablefromhttp://www.drprad-
han.com/home/faqs-top/homeopathy-general/15-are-there-contraceptives-in-homeopathy
[2016,June6].
Sharma,R.C.(2000).Case Study, India: Communication and Advocacy Strategies, Adolescent
Reproductive and Sexual Health.Bangkok:UNESCOPROAP.
StateCouncil of Educational Research and Training, Solan-Himachal Pradesh. (2008).Small
Family Norm.Availablefromhttp://himachal.nic.in/scert/fr_him_chetna124_135.htm[2010,
September5].
TheJohnsHopkinsBloombergSchoolofPublicHealth.(2002). How Programs Can Help Couples
Space Births. Availablefromhttp://info.k4health.org/pr/l13/l13chap5.shtml[2010,Septem-
ber5].
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 233 ปท 35 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2559
UNESCAP.(2000). India: National Population Policy. Availablefromhttp://www.unescap.org/esid/
psis/population/database/poplaws/law_india/indiaindex.htm[2010,September5].
UNESCO,RegionalOfficeforEducationinAsiaandthePacific.(1985).Learning Experiences in
Population Education.Bangkok:PopulationEducationProgrammeService.
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
หลกเกณฑและค�าแนะน�าส�าหรบผนพนธ บทความ หรอ บทความวจย
(Instructions for the Authors)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม มนโยบายในการสงเสรม
เผยแพรผลงานวชาการและงานวจยทมคณคาตอการพฒนาองคความรทางวชาการ และเปนสอกลาง
แลกเปลยนความคดเหนเชงวชาการโดยครอบคลมวทยาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรการศกษา
ศลปกรรมดนตรสถาปตยกรรมภาษาวรรณกรรมกำาหนดการตพมพปละ6ฉบบออกราย2เดอนคอ
เลม1มกราคม–กมภาพนธ/เลม2มนาคม–เมษายน/เลม3พฤษภาคม–มถนายน/เลม4กรกฎาคม
–สงหาคม/เลม5กนยายน–ตลาคมและเลม6พฤศจกายน–ธนวาคมโดยรปแบบผลงานทวารสาร
จะรบพจารณาม3ประเภทคอบทความทวไปบทความวจยและบทวจารณหนงสอบทความวชาการ
และบทความวจยทจะนำามาตพมพในวารสารมหาวทยาลยมหาสารคามนจะตองไดรบการตรวจสอบทาง
วชาการ(Peerreview)ซงปกตจะมDoubleBlind(ผพจารณา2คน)หรอTripleBlind(ผพจารณา3คน)
ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลยเพอใหวารสารมคณภาพในระดบมาตรฐานสากลและนำาไปอางองได
ผลงานทสงมาตพมพ จะตองมสาระ งานทบทวนความรเดมและเสนอความรใหมททนสมยรวมทงขอคด
เหนทเกดประโยชนตอผอาน ผลงานไมเคยถกนำาไปตพมพเผยแพรในวารสารอนใดมากอนและไมไดอย
ในระหวางการพจารณาลงวารสารใดๆการเตรยมตนฉบบทจะมาลงตพมพควรปฏบตตามคำาแนะนำาดงน
การเตรยมตนฉบบส�าหรบบทความและบทความวจย
1. ภาษา เปนภาษาไทยหรอองกฤษกไดถาเปนภาษาไทยใหยดหลกการใชคำาศพทหรอการ
เขยนทบศพทใหยดหลกของราชบณฑตยสถานพยายามหลกเลยงการใชภาษาองกฤษในขอความยกเวน
กรณจำาเปนศพทภาษาองกฤษทปนไทยใหใชตวเลกทงหมดยกเวนชอเฉพาะซงตองขนตนดวยตวอกษร
ใหญถาเปนภาษาองกฤษควรใหผเชยวชาญในภาษาองกฤษตรวจสอบความถกตองกอนทจะสงตนฉบบ
2. ขนาดของตนฉบบพมพหนาเดยวบนกระดาษสนขนาดเอ4(216x279มม.)ควรเวน
ระยะหางจากขอบกระดาษดานบนและซายมออยางนอย40มม.(1.5นว)ดานลางและขวามออยางนอย
25มม.(1นว)พมพดวยโปรแกรมไมโครซอฟทเวรดดวยรปแบบอกษรbrowalliaNew
3. จ�านวนหนาบทความและบทความวจยไมควรเกน 12 หนา
4. การสงผลงาน online สามารถเขาไปดรายละเอยดทwww.journal.msu.ac.th
การเรยงล�าดบเนอหา
1. บทความวจย
1.1 ชอเรอง (title)ควรสนกะทดรดและสอเปาหมายหลกของการศกษาวจยไมใชคำายอ
ความยาวไมควรเกน100ตวอกษรชอเรองตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษโดยใหนำาชอเรองภาษา
ไทยขนกอน
1.2 ชอผนพนธและทอย ใหมทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ และระบตำาแหนงทาง
วชาการหนวยงานหรอสถาบนทอยและE-mailของผนพนธเพอใชตดตอเกยวกบตนฉบบและบทความ
ทตพมพแลว
1.3 บทคดยอ (abstract)ใหมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษเปนเนอความยอทอานแลว
เขาใจงายโดยเรยงลำาดบความสำาคญของเนอหาเชนวตถประสงควธการศกษาผลงานและการวจารณ
อยางตอเนองกนไมควรเกน250คำาหรอ15บรรทดไมควรมคำายอใหบทคดยอภาษาไทยขนกอนภาษา
องกฤษ
1.4 ค�าส�าคญหรอค�าหลก (keywords) ใหระบทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ ใสไว
ทายบทคดยอของแตละภาษา
1.5 บทน�า (introduction)เปนสวนของเนอหาทบอกความเปนมาและเหตผลนำาไปสการ
ศกษาวจยใหขอมลทางวชาการพรอมทงจดมงหมายทเกยวของอยางคราวๆและมวตถประสงคของการ
ศกษาและการวจยนนดวย
1.6 วธการศกษา ใหระบรายละเอยดวสด อปกรณ สงทนำามาศกษา จำานวนลกษณะ
เฉพาะของตวอยางทศกษาตลอดจนเครองมอและอปกรณตางๆทใชในการศกษา อธบายวธการศกษา
หรอแผนการทดลองทางสถตการสมตวอยางวธการเกบขอมลและวธการวเคราะหขอมล
1.7 ผลการศกษา (results)แจงผลทพบตามลำาดบหวขอของการศกษาวจยอยางชดเจน
ไดใจความถาผลไมซบซอนไมมตวเลขมากควรใชคำาบรรยายแตถามตวเลขมากตวแปรมากควรใชตาราง
แผนภมแทน ไมควรมเกน 5 ตารางหรอแผนภม ควรแปรความหมายและวเคราะหผลทคนพบ และสรป
เปรยบเทยบกบสมมตฐานทตงไว
1.8 วจารณและสรปผล ( discussion and conclusion ) ชแจงวาผลการศกษาตรงกบ
วตถประสงคของการวจยหรอแตกตางไปจากผลงานทมผรายงานไวกอนหรอไมอยางไรเหตผลใดจงเปน
เชนนนและมพนฐานอางองทเชอถอไดและใหจบดวยขอเสนอแนะทจะนำาผลการวจยไปใชประโยชนหรอ
ทงประเดนคำาถามการวจยซงเปนแนวทางสำาหรบการวจยตอไป
1.9 ตาราง รป รปภาพ และแผนภมควรคดเลอกเฉพาะทจำาเปนและตองมคำาอธบาย
สนๆแตสอความหมาย ไดสาระครบถวน ในกรณทเปนตารางคำาอธบายตองอยดานบน ในกรณทเปน
รปภาพหรอแผนภมคำาอธบายอยดานลาง
1.10 กตตกรรมประกาศ ระบสนๆวาไดรบการสนบสนนทนวจยและความชวยเหลอจาก
องคกรใดหรอใครบาง
1.11 เอกสารอางอง ( references) สำาหรบการพมพเอกสารอางอง ทงเอกสารอางองท
เปนภาษาไทยและภาษาองกฤษโดยมหลกการทวไปคอเอกสารอางองตองเปนทถกตพมพและไดรบการ
ยอมรบทางวชาการ ไมควรเปนบทคดยอ และไมใชการตดตอสอสารระหวางบคคลถายงไมไดถกตพมพ
ตองระบวารอการตพมพ(inpress)
2. บทความทวไป
2.1 ชอเรอง
2.2 ผแตง
2.3 บทคดยอ
2.4 คำาสำาคญ
2.5 บทนำา
2.6 เนอหา
2.7 บทสรป
2.8 เอกสารอางอง
3. บทวจารณหนงสอ
3.1 ขอมลทางบรรณานกรม
3.2 ชอผวจารณ
3.3 บทวจารณ
เอกสารอางอง
ใชรปแบบการอางอง (APA Style)
การเขยนเอกสารอางอง
ก. กรณทเปนรายงานวจยมรปแบบและการเรยงลำาดบดงน:ชอผเขยน(ในกรณภาษาไทย
ใชชอและนามสกลและในกรณภาษาองกฤษใชนามสกลและชอ).ปทพมพ.ชอเรอง.ชอยอของวารสาร.
เลมทพมพ ฉบบทพมพ: เลขหนาแรกถงหนาสดทายของเรอง. ในกรณทมผเขยนมากกวา 6 คน ใหใส
รายชอผเขยนทง6คนแรกแลวตามดวยคำาวา“และคณะ”หรอ“etal”
ตวอยาง
อมรรตนจงสวสตงสกล,ลดดาเหมาะสวรรณ.(2002).Evidencedbasedmaillardreeaction:focus-
ingonparenteralnutrition.วารสารโภชนบำาบด. 13(1):3-11
VegaKJ,PinaI,KrevakyB.(1996).Hearttransplantationisassociatediswithanincreaserisk
forpancreatobiliarydiseases. Ann Intern Med.124(11):980-3
ข. กรณทเปนหนงสอมรปแบบและการเรยงลำาดบเหมอนเอกสารอางองทเปนรายงานวจย
(ในขอก.)ยกเวนใชชอหนงสอเมองทพมพ:สำานกพมพแทนชอยอวารสาร
ตวอยาง
วญญมตรานนท.(2538).พยาธกายวภาค.กรงเทพ:โอเอสพรนตงเฮาส.629-78.
RingsvenMK,BondD.(1996).Gerontology and leadership skills for nureses.2nded.Albany(NY)
:DelmarPublishers.100-25.
ค. กรณทเปนรายงานการประชมและสมมนามรปแบบการเรยงลำาดบคอชอผแตง.ปท
พมพ.ชอเอกสารรวมเรองทไดจากรายงานการประชม.วนเดอนปทจด:สถานทจด:สำานกพมพหรอ
ผจดพมพ.เลขหนา.
ตวอยาง
ณฐนนทสนชยพานช,วราภรณจรรยาประเสรฐ,ยพนรงเวชวฒวทยา,มนตชลนตพน,สาธตพทธ
พพฒนขจร.(2542).เภสชกรพฒนาเพอการพงพาตนเอง.รายงานการประชมวชาการเภสชกรรม
ประจำาป 2542 ของเภสชกรรมสมาคมแหงประเทศไทย;24-26มนาคม2542.กรงเทพมหานคร
:เภสชกรรมสมาคมแหงประเทศไทย.89-105.
KimmuraJ.ShibasakiH,editors.(1996). Proceeding of 10yh International Congress of EMG and/
Clinical Neurophysilogy;15-16Oct1995;KyotoJapan.Amsterdam:
Eelsevier.80-90.
ง. กรณเปนวทยานพนธมรปแบบการเรยงลำาดบคอชอผแตง.ปทพมพ.ชอวทยานพนธ.
สถาบนทพมพ:ชอสถาบนการศกษา
ตวอยาง
อมพร ณรงคสนต.(2541). การใชยาเจนตามยซนวนละครงเปรยบเทยบกบวนละสองครงในทารก
แรกเกดไทย.(วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต).กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลย
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
KaplanSJ.(1995).Post-hospital home health care: the elderly ,s access and uutilization [disser-
tayion].St.Louis(MO):WashingtonUniv.
ตวอยาง
จ. กรณทเปนบทความในหนงสอพมพ มรปแบบและการเรยงลำาดบเหมอนเอกสารอางอง
ทเปนรายงานวจย(ในขอ11.1.1.ก)
ตวอยาง
LeeG.(1996).Hospitalzationtiedtoozonepollution:studyestimtes50,000admissionsannually.
The Washington Post Jun21.5.
ฉ. กรณทเปนหนงสออเลกทรอนกส มรปแบบและการเรยงลำาดบคอชอผแตง.ปทพมพ
ชอเรอง.ชอวารสาร ( ปเดอนวนทอางองถง)เลมท(ฉบบท):ไดมาจากชอwebsite
ตวอยาง
MorseSS.(1995).Factorsintheemergenceofinfactiousdisease. Emerg Infect Dis [cited1996
Jun5];1(1):Availablefrom:URL//www.Cdc.gov/ncidod/Eid.htm
พมพท : หจก.โรงพมพคลงนานาวทยา โทร.043-328589-91 แฟกซ 043-328592
ใบสมครสมาชกวารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
มหาวทยาลยมหาสารคาม
โปรดกรอกรายละเอยดในใบสมครดงตอไปน
วนท............เดอน........................พ.ศ………………
ชอ–นามสกล………………………………………………………………….………………..…
ทอยบานเลขท........หมท........ถนน.............................แขวง/ตำาบล.....……อำาเภอ.…….…..….
จงหวด………………......………รหสไปรษณย……………..……โทรศพท..............................
โทรสาร…………………...………………E–mail…….…………..………………….......……
หนวยงาน………………….....…………สถานททำางาน…………………...…………….………
ถนน……………………..…......แขวง/ตำาบล.………...…………อำาเภอ....................................
จงหวด…………….…รหสไปรษณย………โทรศพท...............................โทรสาร……………..…
มประสงคใหออกใบเสรจในนาม(โปรดระบ)................................................................................
สมครเปนสมาชกรายป6ฉบบคาสมาชก240บาท
สมครเปนสมาชกสองป12ฉบบคาสมาชก480บาท
ทานสามารถสงจายธนาณตหรอตวแลกเงนสงจายปณ.ทาขอนยาง00033ในนาม:
นางฉววรรณอรรคะเศรษฐงงานวารสารกองสงเสรมการวจยและบรการวชาการ
มหาวทยาลยมหาสารคามตำาบลขามเรยงอำาเภอกนทรวชยจงหวดมหาสารคาม44150