ว รส รสม คมพย บ ลแห่งประเทศไทยฯ ...วารสารสมาคมพยาบาลแห งประเทศไทย สาขาภาคเหน

ปท 23 ประจำ�เดอน มกร�คม– มถน�ยน 2560 1

ว�รส�รสม�คมพย�บ�ลแหงประเทศไทยฯ ส�ข�ภ�คเหนอ

ปท 23 ประจำ�เดอน มกร�คม-มถน�ยน 2560

วารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย สาขาภาคเหนอ

วตถประสงค 1. เผยแพรความรทางวชาการและความกาวหนาของวชาชพการพยาบาล 2. เปนสอกลางใหทราบถงขอมลสถานภาพและเกยรตศกดศกดศรแหงวชาชพ 3. เปนศนยกลางรวบรวมและเผยแพรความคดของมวลสมาชกเสรมสรางความแขงแกรงแหงวชาชพ 4. กอใหเกดพลงสามคคสมพนธภาพอนดระหวางมวลสมาชกเกดความตระหนกถงความส�าคญขององคกรวชาชพพยาบาล วารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยสาขาภาคเหนอเปนวารสารราย6เดอนก�าหนดออกปละ2ฉบบดงน ฉบบท1 เดอนมกราคม–มถนายน ฉบบท2 เดอนกรกฎาคม–ธนวาคม

การสมครสมาชก ใหกรอกใบสมครการเปนสมาชกวารสารตามแบบฟอรมทอย ทายเลมของวารสาร สงมายง หนวยวารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย สาขาภาคเหนอ อาคาร1 ชน 6 คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมอ.เมองจ.เชยงใหม50200โดยมอตราคาสมาชกดงน 1ปคาสมาชก100บาท(2เลม) 2ปคาสมาชก200บาท(4เลม) 3ปคาสมาชก300บาท(6เลม) (ทานทประสงคจะซอรายฉบบราคาฉบบละ50บาท) การสงเงนคาสมาชกทานสามารถน�าเงนสดมาช�าระดวยตนเองหรอสงทางไปรษณยธนาณต

เจาของ: สมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยฯสาขาภาคเหนอส�านกงาน: อาคาร1ชน6คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม110ถนนอนทวโรรส ต�าบลศรภมอ�าเภอเมองจงหวดเชยงใหม50200 โทร.0-5389-4213,0-5393-5030โทรสาร0-5389-4213ทปรกษา: รศ.เจยรนยโพธไทรยบรรณาธการ: อ.ดร.จนตวรพรแปนแกวผชวยบรรณาธการ:อ.พนพลาศโรจนสพจนกองบรรณาธการ: ผศ.ดร.ปรารถนาลงการพนธ ผศ.ดร.ศรนทรทพยชวพนธ ผศ.ดร.อจฉราพรศรภษณาพรรณ ผศ.ดร.รงฤดวงศชม อ.ดร.ปลมจตโชตกะ

สารบญ การจดการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลอง 1TeachingMethodUsingSimulation-BasedLearning สมศรทาทาน SomsriThatan

วราภรณศรจนทรพาล WarapornSrijanpal

CompetenciesofNursePractitionersWorkingin 11DiabetesMellitusClinicatPrimaryCareUnitinChiangMaiProvinceสมรรถนะของพยาบาลเวชปฏบตทปฏบตงานในคลนกเบาหวานณหนวยบรการปฐมภมจงหวดเชยงใหม ศรนญาภรณพวงเงนมาก SarinyapornPhuangngoenmak

วนเพญ แกวปาน WonpenKeawpan

ปาหนน พชยภญโญ PananPichayapinyo

อไรวรรณหาญวงค UriwanHangwong ผลการใชโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าตอความรและพฤตกรรม 21การกนเคมของนกศกษาชนปท2คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคมหาวทยาลยพายพTheEffectoftheLowSaltDietConsumptionPromotingProgramonSaltConsumptionKnowledgeandBehavioramong2ndYear NursingStudents,McCormickFacultyofNursing,PayapUniversity รงฤดวงคชม RungrudeeWongchum

ชานนทไชยมล ChanonChaimoon

อารรตนกนทะเสน ArreerutKantasen

รตนาภรณกนสทธ RattanapornKansit

มนตราจนธดา MintraJuntida

ศรญยพรสรวรรณ SaranyapornSuriwan

วมวภาเจรญทรพย WimwipaJalernsup

เบญญาภาเทพศร BenyapaTepsiri

ผลของโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมตอความรและพฤตกรรม 32การนบลกดนของหญงตงครรภชาวไทใหญโรงพยาบาลหางดงจงหวดเชยงใหมTheEffectsofParticipatoryLearningProgramonKnowledgeandBehaviorsoftheFetalMovementCountofShanPregnanciesinHangDonghospital,ChiangMaiProvince กญญาพชญจาอาย KanyapatChaeye

จระภาบษยาวรรณ JeerapaBoosayawan

ภสธารยนนเจรญวงษ PatsatareeNinjareanwong

การพฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม 43TheDevelopmentandHealthAdvocateDrive:BoromarajonaniCollegeofNursing,Chiangmai วราพรวนไชยธนวงค WarapornWanchaithanawong

พมพใจอนบาน PimjaiAunban

พจนยมนสพรหม PojaneeManusphrom

ประสทธภาพการประคบเยนกอนฉดโบทลนมทอกซนเพอลดความเจบปวดใน 54ผปวยใบหนากระตกครงซกโรงพยาบาลประสาทเชยงใหมTheEfficiencyofColdCompressionbeforeBotulinumToxinInjectionforPainReliefinHemifacialSpasmPatientsatChiangmaiNeurologicalHospital. ศรวรรณาวงคเจรญ SriwannaWongcharoen

สพตราปวนไฝ SupattraPuanfai

ประชาสมพนธการสงบทความวจยเพอตพมพใน 64วารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยฯสาขาภาคเหนอ

บรรณ�ธก�รแถลง

สวสดคะทานผอานทกทาน พบกนอกครงในวารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยฯสาขาภาคเหนอปท23เลมท1ประจ�าเดอนมกราคม-มถนายน2560คะขอแจงขาวดกอนนะคะ วารสารไดผานการรบรองคณภาพของศนยดชนการอางองวารสารไทย(ThaiJournalCitationIndexCentre–TCI)จดอยในวารสารกลมท2เรยบรอยแลว วารสารเลมนประกอบดวย เนอหาของบทความวชาการทนาสนใจ จ�านวน1 เรอง การจดการเรยนการสอนโดยใชสถานการณเสมอนจรงและบทความวจยทมความหลากหลายของเนอหาทนาสนใจอกจ�านวน5เรองไดแก1.เรองCompetenciesofNursePractitionersWorkinginDiabetesMellitusClinicatPrimaryCareUnit2.เรองผลการใชโปรแกรมการสงเสรมบรโภคเกลอต�าตอความรและพฤตกรรมการกนเคมของนกศกษาชนปท2คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคมหาวทยาลยพายพ3.เรองผลของโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมตอความรและพฤตกรรมการนบลกดนของหญงตงครรภชาวไทใหญ โรงพยาบาลหางดงจงหวดเชยงใหม4.เรองการพฒนาและการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมและ 5. เรอง ประสทธภาพการประคบเยนกอนฉดโบทลนมทอกซนเพอลดความเจบปวดในผปวยใบหนากระตกครงซกโรงพยาบาลประสาทเชยงใหม การอางองของบทความในเลมนใชระบบแวนคเวอร(Vancouver)วารสารยงอยคกบสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนอ ตลอดไป เพอใหวารสารเปนสอกลางในการเผยแพรความรทางวชาการและเรองราวความกาวหนาทางวชาชพพยาบาล จงใครขอเชญชวนทานสมาชก ใหสงบทความวชาการและบทความวจยมายงวารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยฯสาขาภาคเหนอเพอเผยแพรอยางตอเนองและหวงเปนอยางยงวาจะไดรบความรวมมอจากทานสมาชกตลอดไป

ดวยความขอบพระคณ

อาจารย ดร.จนตวรพร แปนแกวมถนายน 2560


บทคดยอ

การจดการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลองเปนเทคนคการเรยนการสอนทใชการจ�าลองสถานการณมหลากหลายชนดเชนการใชสถานการณเปนหลกการแสดงบทบาทสมมตการฝกทละวธการการประชมหารอเชงปฏบตการหนมนษยจ�าลองหนมนษยจ�าลองแบบครบในทางการแพทยการจดสงแวดลอมระบบเสมอนจรงผปวยจ�าลองและผปวยจ�าลองรวมกบชดจ�าลองวตถประสงคในการจดการเรยนการสอนเพอฝกใหผเรยนไดคดวเคราะหและลงมอปฏบตตามวตถประสงคการเรยนรทก�าหนดไว วธการสอนประกอบดวยขนการวางแผน/เตรยมการและขนสอนซงม3ระยะคอ1)ระยะการเกรนน�าหรอการน�าเขาสสถานการณ2)ระยะลงมอปฏบตและ3)การซกถามและสรปประเดนการเรยนรส�าหรบการประเมนผลการเรยนการสอนเนนการประเมนผลเพอพฒนาปรบปรงผลการเรยนรใหมประสทธภาพ และพฒนาผเรยนใหมความมนใจและกาวสวชาชพพยาบาลไดอยางมคณภาพตอไป

ค�าส�าคญ:การจดการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลอง

Abstract

Simulation-Based Learning (SBL) is a teachingmethod using simulator.ThereareseveraltypesofSBLincluding:paperbasedscenario,roleplay,singletasktrainer,desk/tabletopexercise,mannequinbased,mannequintotalimmer-sion,environment,virtualreality,standardizedpatientsandhybridsimulators.TheobjectivesofSBLaretoimproveanalyticalthinkingoflearnersandtoachievepractical outcomes of the course. SBL teachingmethod involves planning/preparation and teaching. Teaching consists of three stages 1) pre-brief/ introduction,2)simulationrunning,and3)debriefing.EvaluationofSBLemphasizeimproving learning outcomes, and self-confidence. Then the learnerswill bequalifiednursesinthefuture.

Keywords:Simulation-BasedLearning

ก�รจดก�รเรยนก�รสอนโดยใชสถ�นก�รณจำ�ลอง Teaching Method Using Simulation-Based Learning

สมศรทาทานพย.ม.* Somsri ThatanM.N.S.*

วราภรณศรจนทรพาลพย.ม.** WarapornSrijanpalM.N.S.**

* พยาบาลวชาชพชำานาญการพเศษ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พะเยา * Registered Nurse: Senior Professional Level Boromarajonani College of Nursing, Phayao ** วทยาจารยชำานาญการ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พะเยา ** Instructor Professional Level Boromarajonani College of Nursing, Phayao

ว�รส�รสม�คมพย�บ�ลแหงประเทศไทยฯ ส�ข�ภ�คเหนอ2

Competencies of Nurse Practitioners Working in Diabetes Mellitus Clinic at Primary Care Unit in Chiang Mai Province

บทน�า การเปลยนแปลงเขาสยคศตวรรษท 21 ซงเปนยคแหงการเรยนรทตองสนบสนนใหผเรยนเกดทกษะการคดอยางมวจารณญาณการแกปญหาการคดอยางสรางสรรคการสอสารและการท�างานรวมกนดงนนการใชเทคโนโลยและการจดการเรยนการสอนททนสมยจะท�าใหผเรยนเกดการเรยนรผานกจกรรมท�าใหผเรยนเหนรปธรรมไดชดเจนจากการปฏบตจรงวธการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลอง(Sim-ulation-BasedLearning:SBL)เปนวธการจดการเรยนการสอนแบบหนงทท�าใหผเรยนสามารถสมผสสถานการณตางๆไดดวยตนเองหรอเขาไปอยในสถานการณนนๆซงเปนการกระตนใหผเรยนเขาใจบทสรปของตนเองเกดการเรยนรดวยการเผชญปญหาการตดสนใจและการใชปฏภาณไหวพรบ ผเรยนไดใชกระบวนการคด ไตรตรองในสงทไดปฏบต มความกระตอรอรนและสรางองคความรดวยตนเอง

ความหมายของการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลอง ผเชยวชาญและนกการศกษาไดใหความหมายของการเรยนโดยใชสถานการณจ�าลองทหลากหลายเชน Nestel D., Groom J., Eikeland-HuseboS.,O’Donnell J.M.1 กลาววาสถานการณจ�าลองเปนการจ�าลองเหตการณเพอใหผเรยนพฒนาความรและทกษะสวนใหญมงเนนทวตถประสงคการเรยนรจดการสอนเปนกลมเลกๆเพอทจะสามารถประยกตการเรยนในสถานการณนนๆไปสการปฏบตจรงในคลนกได Gaba2 กลาววา สถานการณจ�าลองเปนเทคนคไมใชเทคโนโลย ทสามารถประยกตใชแทนสถานการณจรงสวนทศนา แขมมณนยามการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลองวาเปนกระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผ เรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก�าหนด โดยใหผเรยนเขาไปเรยนรในสถานการณทมบทบาทขอมลกตกาในการเลนเพอสะทอนความเปนจรงและมปฏสมพนธกบสงตางๆทอยในสถานการณนนๆ โดยใชขอมลทมสภาพคลายกบขอมลในความเปนจรงในการตดสนใจและแก

ปญหาตางๆซงจะสงผลตอผเรยนในลกษณะเดยวกนทเกดขนในสถานการณจรง3สพนบญชวงค4ไดกลาววาการเรยนโดยใชสถานการณจ�าลองเปนการสอนทจ�าลองสถานการณจรงมาไวในชนเรยนโดยพยายามใหเหมอนจรงมากทสด มการก�าหนดกตกาหรอเงอนไข แลวแบงผ เรยนเปนกลมใหเขาเรยนร ในสถานการณจ�าลองนนๆผเรยนจะเกดการเรยนรจากการเผชญกบปญหาและใชปฏภาณไหวพรบในการแกปญหา โดยสรปการจดการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลองหมายถงกระบวนการหรอเทคนคการสอนทประยกตใชแทนสถานการณจรงเพอชวยใหผเรยนพฒนาความรทกษะใหเกดการเรยนรจากการเผชญปญหา ฝกใหผเรยนไดคดวเคราะหและลงมอปฏบตตามวตถประสงคการเรยนรทก�าหนดไว

ประโยชนของการจดการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลอง การจดการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลองมประโยชนดงน 1. เพอใหเกดความปลอดภยกบผปวย (Pa-tient safety) เปนสงทมความส�าคญทท�าใหมการเรยนการสอนโดยใชสถานการณเหตการณทไมพงประสงคและการเกดอนตรายตอผปวยบอยครงทเกดจากความลมเหลวในการสอสารและการท�างานเปนทมการฝกปฏบตตามสภาพแวดลอมในสถานการณจ�าลองสามารถชวยลดเหตการณทไมพงประสงคได5 กอนทจะปฏบตงานจรงตองมการฝกฝนเพอใหเกดทกษะความช�านาญและความมนใจ โดยการฝกซ�าๆรวมทงยงชวยฝกการปรบตวกอนการเผชญปญหากบสถานการณจรง 2.เพอใหเกดประสบการณทางคลนก(Clin-ical experiences) การเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลอง ชวยท�าใหผเรยนมสมรรถนะทางคลนกกอนทจะน�าไปปฏบตกบผปวยในสถานการณจรง5เปนการเพมทกษะใหกบผเรยนไมใหเกดความกลวความตนตระหนกหรอความเครยดและสามารถเผชญกบสถานการณทเปลยนแปลงได


สมรรถนะของพยาบาลเวชปฏบตทปฏบตงานในคลนกเบาหวาน ณ หนวยบรการปฐมภม จงหวดเชยงใหม

3.เพอใหเกดประโยชนสงสด(benefits)การเรยนการสอนในสถานการณจ�าลองการออกแบบสถานการณจ�าลองทดจะท�าใหผเรยนมประสบการณทสนก ตนเตน มความสขกบการเรยนร นอกจากนหากพบวาผเรยนไมสามารถด�าเนนตอไปไดหรอเกดปญหาอปสรรคในระหวางการเรยนรผเรยนสามารถขอหยดและขอค�าชแนะจากผสอนได และหากยงไมพงพอใจผลลพธของการเรยนรสามารถขอท�าซ�าใหมไดจงท�าใหเกดประโยชนตอการเรยนรของผเรยน6,7

รปแบบการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลอง(Modesofsimulation)5,6,7,8,12มดงน 1.การใชสถานการณเปนหลก(Paperbasedscenario) เปนการเรยนโดยการประยกตการเรยนโดยใชบทเรยนทมปญหาเปนหลกปญหาทพบผเรยนไมไดสนใจปญหาทเกดขนจรงจะมงแกปญหาตามบทเรยนทมใหจงเหมาะเปนบางวชา 2.การแสดงบทบาทสมมต(Roleplay)การสอนดวยบทบาทสมมตเหมอนสถานการณจรงประกอบดวยการทกลมนกศกษาเขยนบทการแสดงและมอบหมายบทบาทหนาทของแตละคน เชนพยาบาล ผปวย และผเรยน 2 ใน 3 เปนผสงเกตพฤตกรรม ผสอนตองควบคมหองเรยนโดยใหผเรยนทกคนสนใจบทบาททเพอนแสดง การสอนแบบนเหมาะกบการสอนเทคนคการสอสารหรอผปวยกอนกลบบาน 3.การฝกทละวธการ(Singletasktrainer/Part-task trainers) เปนชดจ�าลองทใชในการฝกทบทวนเทคนคปฏบตหรอทกษะทางคลนก เชน ชดจ�าลองแขนส�าหรบใหสารน�าทางหลอดเลอดด�าชดจ�าลองศรษะและคอส�าหรบฝกทกษะการเปดทางเดนหายใจชดจ�าลองการฝกเยบแผลชดจ�าลองฟนซงเปนการสอนทผสอนเปดโอกาสใหผเรยนไดมการฝกทกษะบนพนฐานสงกระตนการเรยนรกอนปฏบตจรงกบชวตของผปวย 4. การประชมหารอเชงปฏบตการ (Desk/Tabletopexercise)เปนการทผเรยนไดฝกการแกปญหาสถานการณทส�าคญของหนวยงานหรอประเทศทมการสญเสยทางเศรษฐกจจะสงผลกระทบตออตรา

การเสยชวต 5. หนมนษยจ�าลอง (Mannequin based)เปนการสอนทผสอนใหผเรยนไดฝกสถานการณตางๆกบหนจ�าลองทผสอนไดจ�าลองสถานการณคลายกบผปวยจรง 6.หนมนษยจ�าลองแบบครบในทางการแพทย(Full-bodymannequins/Mannequin totalimmersion)เปนการสอนทผสอนสามารถใหผเรยนไดเรยนรการแสดงอาการของผปวยในหลายระบบพรอมๆ กนซงจะมโปรแกรมทสามารถก�าหนดการตอบสนองทางดานสรรวทยาของผปวย ผลกระทบทางพยาธสรรวทยาและการตอบสนองตอการรกษาดวยยา 7. การจดสงแวดลอม (Environment/Simulatedclinicalenvironment)เปนการสอนทจดสงแวดลอมใหเสมอนจรงเชนเปนการสอนทมการจ�าลองคลายในหอผปวยวกฤตหองผาตดหองฉกเฉนผปวยรวมหลายเชอชาต หลายโรค ใหผเรยนฝกการดแลบรหารจดการในหอผปวย 8. ระบบเสมอนจรง (Virtual reality)เปนการสอนทใชประโยชนจากการสรางสอผสมขนอยกบจดทตองการเนน ใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองหรอเปนกลมได โดยน�าเทคโนโลยสมยใหมมาใชสามารถเคลอนยาย โตตอบในสงแวดลอมมทแสดงหรอดในรายละเอยดไดเชนbronchoscopy,colo-noscopy,intubationเปนตน 9. ผปวยจ�าลอง (Simulated patients,StandardizedPatients :SPs) เปนบคคลทไดรบการเตรยมทกษะเหมอนนกแสดง ซงใหแสดงตามบทบาททก�าหนดใหเสมอนผปวยจรงจะท�าใหผเรยนมการพดคยสอสารมปฏสมพนธกบผปวย 10.ผปวยจ�าลองรวมกบชดจ�าลอง (Hybridsimulators) เปนการใชผ ปวยจ�าลองรวมกบชดจ�าลองการฝกเชนผปวยจ�าลองรวมกบชดจ�าลองการท�าแผลผปวยจ�าลองรวมกบชดจ�าลองการคลอดซงจะท�าใหผ เรยนไดเรยนร การฝกทกษะปฏบตการทกษะการสอสารกบผปวยและทกษะทจ�าเปนส�าหรบวชาชพ



วธการการสอนโดยใชสถานการณจ�าลองประกอบดวย การจดการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลองประกอบดวย2ขนตอนดงน 1. ขนวางแผนหรอเตรยมการ (planning/preparation)6,7,8,9,10,11,12,13

1.1การเตรยมผสอนความรความเขาใจทศนคตการเตรยมคมอคร การเขยนหรอออกแบบสถานการณ (Scenario design) การออกแบบการวดและประเมนผลเตรยมวธการประเมนผลและเครองมอประเมนผลใหสอดคลองกบสมรรถนะรายชนปและผลลพธการเรยนรการเรยนรหนและระบบการท�างานการลงขอมลในโปรแกรมคอมพวเตอรควบคมการท�างานการเตรยมสถานทและสงสนบสนนการเรยนรโดยจดเตรยมวสดอปกรณและจดสงแวดลอมใหเหมอนจรงตามสถานการณและการเตรยมทมผสอน ส�าหรบการออกแบบสถานการณจ�าลอง(Sce-narioDesign:SCE)6,7,12,13จะตองมการวางแผนวาตองการใชสถานทใดบคคลทเขามาใชเปนใครใชกบหลกสตรระดบไหนการซกถามและสรปประเดนการเรยนรเพอน�ามาประยกตการใชหองเรยนใหเหมาะสมกบจ�านวนของผเรยนและขนาดของหองทจะใช รวมทงการออกแบบสถานการณผปวยจ�าลองทเหมาะสมกบผเรยนท�าใหเพมคณภาพของการเรยนโดยมการก�าหนดจดมงหมายเลอกรปแบบขนตอนทเหมาะสมเขยนเนอหา รายละเอยดทแสดงถงมาตรฐานและจรรยาบรรณวชาชพ การดแลแบบองครวม วสดอปกรณสภาพแวดลอมเสมอนจรงปลอดภยกระตนการเรยนร และเหมาะสมกบระดบผเรยน ตองยดวตถประสงคเปนหลกการระบผเรยนความจ�าเปนในการเรยนร วตถประสงคการเรยนรขนาดของผเรยนในแตละกลม และระยะเวลาในการเรยน ผสอนควรท�าการทบทวนจดมงหมายทางการศกษา (Taxono-myofeducations)วาพสยการเรยนร(Domainsoflearning)ขอใดบางทจะพฒนาใหเกดแกผเรยนในการเตรยมจะตองมรายละเอยดเกยวกบวตถประสงคการเรยนรค�าชแจงเกยวกบตวอยางสถานการณและต�าราหรอแหลงทผเรยนสามารถศกษากอนทเรมเขาส

การเรยนในสถานการณจ�าลอง ส�าหรบการก�าหนดวตถประสงคในการออกแบบสถานการณจ�าลองควรยดตามหลกSMART6,7,15ดงน 1. Sens ib le & Spec ific หมายถงวตถประสงคทดตองมความเปนไปไดและชดเจนนนคอ ควรก�าหนดวตถประสงคใหมความเปนไปไดสามารถปฏบตไดจรงนอกจากนยงควรมความชดเจนโดยผปฏบตสามารถเขาใจความหมายไดตรงกนและปฏบตไดอยางสอดคลองและเปนไปในแนวทางเดยวกน 2. Measurable หมายถง วตถประสงคนนตองสามารถวดผลไดนนคอในการก�าหนดวตถประสงคควรพจารณาถงประเดนเกยวกบการวดผลดวย การก�าหนดวตถประสงคทสามารถวดผลไดท�าใหสามารถรไดแนชดวาด�าเนนการถงขนตอนใดและผลของการด�าเนนการในแตละขนเปนอยางไร บรรลผลส�าเรจหรอไม 3. Attainable & Assignable หมายถงวตถประสงคทดตองสามารถบรรลผลและมอบหมายได ในการก�าหนดวตถประสงค ไมควรก�าหนดไวสงเกนไปจนไมสามารถปฏบตเพอบรรลตามวตถประสงคทก�าหนดไวได ท�าใหผปฏบตรสกทอแท เพราะท�าอยางไรกไมสามารถบรรลวตถประสงคไดนอกจากนวตถประสงคทดตองสามารถมอบหมายใหผปฏบตน�าไปปฏบตได สามารถน�ามาแยกยอยเปนกจกรรมหลายๆ กจกรรม เพอมอบหมายใหผทเกยวของน�าไปปฏบตตามความรบผดชอบของตน เพอมงไปสเปาหมายเดยวกนคอการบรรลตามวตถประสงคทก�าหนดไว 4. Reasonable & Realistic หมายถงวตถประสงคทดตองสามารถอธบายไดมความสมเหตสมผลและมความเปนจรงปฏบตไดจรง 5. TimeAvailableหมายถงวตถประสงคทดตองเหมาะสมกบหวงเวลาในขณะนนวตถประสงคขอหนงอาจอาจมความเหมาะสมกบชวงเวลาใดเวลาหนง เมอเวลาเปลยนไปวตถประสงคขอนนอาจไมเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไปได 1.2 การเตรยมผเรยนการจดการเรยนการ



สอนดวยสถานการณจ�าลองเปนการฝกฝนทกษะทางสงคมซงผเรยนจะไดมโอกาสในการสรางสมพนธภาพกบบคคลอนหรอสงแวดลอมจงตองมการก�าหนดกฎกตกาใหกบผสอนและผเรยนโดยผสอนตองพยายามสรางโอกาสกจกรรมทดในการเรยนร สวนผเรยนรบผดชอบเรยนรในสงทผสอนสรางให9 ดงนนจงตองมการเตรยมความรความเขาใจเกยวกบการจดการเรยน

การสอนดวยสถานการณจ�าลองบทบาทของผเรยนการท�างานเปนทม ทกษะทจ�าเปนในการเรยนไดแกทกษะการประเมนอาการผปวยตามหลก ABCDEทกษะการสอสารดวย SBAR Tool14 ทกษะการใชเทคโนโลย ทกษะการคดวเคราะหทกษะการท�างานเปนทมทกษะการบรหารเวลาทกษะการบรหารจดการงานทไดรบมอบหมายใหส�าเรจ

ภาพท1แสดงกจกรรมระยะเกรนน�า ภาพท2แสดงกจกรรมระยะปฏบตในหองปฏบตการ

ภาพท4แสดงใหเหนหองสงเกตการณทสามารถ

มองเหนการปฏบตการในหองปฏบตการ

ภาพท3แสดงกจกรรมขณะด�าเนนการสอนในหองควบคมและหองปฏบตการ

2. ขนสอน(Teaching)การจดการเรยนการสอนดวยสถานการณจ�าลอง (Simulation frame-work)ประกอบดวย3ขนตอน6,7,8,11ดงน ระยะการเกรนน�าหรอการน�าเขาสสถานการณ(Pre-brief/ Introduction) ผ สอนด�าเนนการปฐมนเทศ โดยผ เรยนจะได รบข อมลเกยวกบวตถประสงคการเรยนร กฎกตกาในการจดการเรยน

การสอนสถานการณจ�าลองทจะสงผลตอการเรยนรประสบการณทจะไดรบ ประเดนส�าคญทควรทราบซงจะท�าใหผเรยนไดรบประโยชนจากการเรยนการสอนดวยสถานการณจ�าลองมากทสดนอกจากนยงตองมการใหขอมลเบองตนเกยวกบสถานการณจ�าลองเกยวกบประวตและปญหาของผปวยกจกรรมทผเรยนจะตองท�าบทบาทของผเรยนแตละคน9เพอชวยใหผเรยนไดบรรลวตถประสงคการเรยนรตามท



ก�าหนดไว 2.1 ระยะลงมอปฏบต (Simulation/Scenariorunning/Observation)เปนขนตอนทผเรยนเขาเรยนในหองปฏบตการ โดยใหมการเรยนรการแกไขปญหาตามสถานการณจ�าลองทก�าหนด มการตดตอสอสารกบผสอนหรอเจาหนาทประจ�าหองปฏบตการหรอผปวยจ�าลอง(Standardizepatient)ผสอนเปนเพยงผสงเกตการเรยนรใหค�าแนะน�าดแลใหมการด�าเนนสถานการณอยางตอเนองสอดคลองกบวตถประสงคการเรยนรโดยไมมการแทรกแซงการปฏบตตางๆรวมทงควบคมหนเครองเสยงกลอง 2.2 ระยะสรปประเดนการเรยนร (De-brief) เปนขนตอนหลงจากทผ เรยนไดฝ กจากสถานการณทสรางขนเพอทบทวนสงทเกดขนในสถานการณจ�าลอง เปนขนตอนทมประโยชนตอการเรยนรโดยสถานการณจ�าลอง สามารถชวยใหมการปรบเปลยนทศนคตการรบรชวยพฒนากระบวนการใชเหตผลทางคลนกทกษะการตดสนทงการคดการเรยนรอารมณความรสกเกดทศนคตใหมในการเรยนร โดยผานการสะทอนคด เปนการแลกเปลยนความคดเหนและการสอสารแบบสองทางใหผเรยนเรยนรดวยตนเองโดยผสอนเปนผชแนะผสอนและผเรยนมระดบเสมอกนผสอนควรสรางบรรยากาศใหผเรยนรสกปลอดภยในการแสดงความคดเหน(Safeenvi-ronment)สรางบรรยากาศทอบอนไมคกคามเปดเผย ตรงไปตรงมา สามารถใหผเรยนพดคยไดเตมทและตองไมมการตดสนถกผด ผเรยนสามารถแสดงความคดเหนท�าความเขาใจใหตรงกนสามารถเรยนรจากการเลาเรองการใหขอมลยอนกลบ(feedback)หลงการฝกในสถานการณจ�าลองจะตองมการซกถามและสรปประเดนการเรยนรทมประสทธภาพ(Effec-tivedebriefing)ทกครงมกใชเวลาประมาณ20-30นาทแบงเปน3ระยะ9ดงน ระยะท1การบรรยายลกษณะ(Descriptivephase) เปนการสอบถามความรสกของผเรยนตอสถานการณและความรสกของตนเอง ระยะท2การวเคราะห (Analysisphase)

ผสอนใหผเรยนสะทอนการปฏบตของตนเองโดยการระบปญหาหรอความผดปกตทพบวามอะไรบางเกดจากสาเหตใด ไดจดการแกปญหาอยางไร รวมทงอธบายเหตผล ในสงทผเรยนท�าไดด สวนทผเรยนบกพรองจะไมต�าหน แตจะเนนการใหก�าลงใจ การเสรมแรงบวกใหผเรยน ระยะท 3 การประยกตใช (Applicationphase)เปนการประเมนผลโดยการใชสถานการณทคลายคลงกนการซกถามและสรปประเดนการเรยนรจะเนนสงทเกดขนกบผปวย มเปลยนแปลงอยางไรรวมทงการตอบสนองของผปวยการสอสารกบแพทยและผปวยขนอยกบวตถประสงคการเรยนรทตงไวใหคดเปนการสนทนาเกยวกบแนวทางการน�าไปใชจรงเนนย�าประเดนส�าคญจนผเรยนเกดความมนใจทจะสามารถน�าไปปฏบตได เนนใหผ เรยนตระหนกถงคณธรรมจรยธรรมในการปฏบตกบหนโดยค�านงถงการเคารพในการปฏบตกบหนใหเสมอนกบการปฏบตกบผปวยจรงการท�างานเปนทมผสอนตองพยายามดงผเรยนทไมกลาแสดงออกใหมสวนรวมสวนผเรยนทคอยชน�ากลมใหลดบทบาทในกลม

หลกการประเมนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลอง(Principleofassessmentinsimula-tioneducation)6,7,8,11,12

การประเมนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลอง(Principleofassessmentinsimulationeduca-tion)มรายละเอยดมากกวาการประเมนผล(evalu-ation) โดยเนนทการเรยนร การสอน และผลลพธ(learning, teaching, and outcome) เปนการประเมนผลยอย(formative)ซงประเมนผลระหวางเรยนเพอพฒนาปรบปรงการเรยนรประเมนกระบวนการเพอดวาการเรยนร ด�าเนนไปเปนอยางไรและการวนจฉย(diagnostic)อธบายขอบเขตของการพฒนาปรบปรง การประเมนผลตามกรอบของ Miller’sPyramid16,17,18มแนวทาง4ระดบดงน 1. ระดบKnowsคอมความรเรองนนหรอไมรไหมอะไรเรยกวาถกอะไรเรยกวาผด 2. ระดบ Knows How คอ ประยกตใชได



หรอไมการน�าเอากรณศกษามาใหตดสนวาถกหรอผด 3. ระดบShowsHowคอแสดงใหเหนในสถานการณจ�าลอง 4. ระดบDoesคอการประเมนวาสามารถท�าไดในสถานการณจรงระดบนประเมนโดยการสงเกตโดยตรง การตรวจเชคตามรายการ (check-lists)การแบงแยกตามล�าดบขน(Ratingscales) ปรามดของมลเลอร (Miller’s pyramid,1990) เปนแนวทางประเมนสมรรถนะทางคลนกทงระบบการจดการเรยนการสอนและการปฏบตงานในสถานทจรงกรอบแนวคดเรมจากฐานของปรามดคอความร(knows)หรอสงทเกยวของกบการปฏบตขนตอไป คอ รวาจะใชความรอยางไร (Knows how)ครอบคลมถงการวเคราะหแปลความเพอสะทอนถงสมรรถนะของตน ขนตอไปคอ การแสดงใหเหนวาสามารถปฏบตได(Showshow)และขนสดทายบนยอดสงสดของปรามดคอการปฏบตไดจรง(does) ส�าหรบการจดการเรยนการสอนโดยใช สถานการณการณจ�าลอง สามารถเลอกรปแบบการเรยนการเรยนการสอนใหสอดคลองกบระดบการประเมนตามกรอบของมลเลอรไดตวอยางเชนการใชสถานการณเปนหลก(paper-based)ใชประเมนไดถงระดบการใชความรอยางไร(Knowshow)การใชผปวยจ�าลอง(Standardizedpatients)และหนมนษยจ�าลองแบบครบวงจรในทางการแพทย (Full-bodymannequins/Mannequintotalimmer-sion) ใชประเมนไดถงระดบการแสดงใหเหนวาสามารถปฏบตได (Showshow)และการปฏบตในสถานการณจรงใชประเมนในระดบการปฏบตไดจรง(does)18

การเตรยมการประเมนผล 1. แบบประเมนตองมคณภาพ (ความเทยงและความตรง)6,19,20

1.1ความเทยงตรง (Validity) เปนความถกตองสอดคลองของแบบทดสอบกบสงทตองการจะวดซงเปนคณลกษณะของแบบทดสอบทถอวาส�าคญ

ทสดโดยมเกณฑในการเปรยบเทยบ คอเนอหาโครงสรางสภาพปจจบนและอนาคต 1.2ความเชอมน (reliability) เปนความคงเสนคงวาของคะแนนในการวดแตละครงหรอความคงทของผลการวดผลของการวดไมวาจะเปนคะแนนหรออนดบทกตาม เมอวดไดผลออกมาแลวสามารถเชอถอไดในระดบสงจนสามารถประกนไดวาถามการตรวจสอบผลซ�าอกไมวากครงกจะไดผลใกลเคยงและสอดคลองกบผลการวดเดมนนเอง ความเทยงตรงและความเชอมน (Validityand Reliability) ค�าศพททงสองนมความสมพนธ กน เปรยบเทยบไดกบเกมปาเปา แสดงความ สมพนธระหวาง Reliability และ Validity โดยใชศนยกลางของเปาคอสงทผ สอนพยายามจะวดใหจนตนาการวาผเรยนแตละคนทถกผสอนวดคอการทผสอนปาไปทเปาถาผสอนวดสงนนของแตละคนไดอยางถกตองจรงๆกคอปาไดตรงศนยกลางของเปาแตถาวดไมตรงแสดงวาปาพลาดจากศนยกลางของเปา 3. ผ เรยนรบร การประเมนลวงหนา (Nosurprise)ผสอนควรมการแจงผเรยนใหทราบเกยวกบรายละเอยดในการประเมนผลลวงหนากอนการจดการเรยนการสอน เพอใหผเรยนรบรและเตรยมความพรอมกอนเรยน 3. ระบเกณฑในการวดประเมนผลไวอยางชดเจนผสอนควรมการแจงผเรยนใหทราบเกยวกบเกณฑในการวดประเมนผลผลการเรยนร แตละกจกรรม เกณฑการตดสนพฤตกรรม การปฏบตกจกรรมและเวลาเรยน/เขารวมกจกรรมคณลกษณะอนพงประสงค วธการวดและประเมนผลการเรยนรและเกณฑการตดสนตอบค�าถามวาวดและประเมนผลไปท�าไม จดมงหมายของการวดและประเมนผลมหลายประการเชนเพอตรวจสอบความรพนฐานเพอวนจฉยขอบกพรองเพอเปรยบเทยบระดบพฒนาการหรอเพอตดสนผลการเรยนซงตองสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร และจดประสงคการสอนเพอน�าไปใชไดตามวตถประสงคทตองการถงสงทจะไดรบการประเมนจากการเรยนการสอนดงกลาว21



4. ผเรยนมโอกาสฝกปฏบตมากอน รวมทงการฝกปฏบตอยางอสระ 5. ระบการประเมนผลทกชนดทผเรยนจะถกประเมน 6.ผ เรยนไดรบเอกสารทเกยวของกบการประเมนครบถวน รวมทงแฟมประวตผ ปวยโจทยสถานการณเปนตน

ขอควรค�านงถงในการประเมนผล ความผดพลาดสามารถเกดขนไดหากผเรยนทราบวาปฏบตผดพลาดและระบไดควรไดรบโอกาสแกไขใหถกตองไดรบโอกาสขอเรมตนสอบใหมความผดพลาดไมไดเปนอนตรายตอผปวยเสมอไปหากผเรยนอธบายความเสยง/อนตรายไดถกตองควรใหการปฏบตด�าเนนไดตอไป

สรป การจดการเรยนการสอนโดยใชสถานการณจ�าลองเปนกระบวนการหรอเทคนคการสอนท

ประยกตใชแทนสถานการณจรง เพอชวยใหผเรยนพฒนาความร ทกษะ คดวเคราะหและลงมอปฏบตตามวตถประสงคการเรยนรทก�าหนดไวเกดประโยชนสงสดท�าใหผปวยปลอดภยและผเรยนมประสบการณทางคลนก มทกษะในการแกป ญหา การสรางสมพนธภาพ การสอสารและการท�างานเปนทม มหลากหลายรปแบบเชนบทบาทสมมตหนจ�าลองผปวยจ�าลอง เปนตน วธการสอน จะมการวางแผนออกแบบการสอนยดวต ถประสงค ตามหลกSMARTเตรยมผสอนและผเรยนการด�าเนนการสอนจะประกอบดวย3ระยะไดแกระยะเกรนน�าระยะลงมอปฏบต และระยะสรปประเดนการเรยนร ส�าหรบการประเมนการสอนเนนกระบวนการ การเรยนรการสอนและผลลพธเพอพฒนาปรบปรงการเรยนร ใหมประสทธภาพมากยงขน ตามสมรรถนะระดบความรความสามารถของนกศกษาแตละชนปเพอหลอหลอมใหนกศกษาส�าเรจการศกษา เปนบณฑตพยาบาลทกาวสวชาชพพยาบาลไดอยางมคณภาพตอไป

เอกสารอางอง

1. NestelD,GroomJ,Eikeland-HuseboS,O’DonnellJM.Simulationforlearningand teachingproceduralskills:thestateofthescience[Internet].2011[cited2016Oct21]. Availablefrom:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/218178572. Aebersold,M.andTschannen,T.SimulationinNursingPractice:TheImpactonPatient Care[Internet].2013[cited2016Oct15].Availablefrom:http://nursingworld.org/Main MenuCategories/ANAMarketplace/ANAPeriodicals/OJIN/TableofContents/Vol-182013/ No2-May-2013/Simulation-in-Nursing-Practice.html3. ทศนาแขมมณ.ศาสตรการสอนองคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ.พมพครงท 10.กรงเทพ:ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย;2552.4. สพนบญชวงศ.เทคนคการสอนแนวใหม[อนเตอรเนต].คณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต. 2558[วนทอางถง28สงหาคม2558].Availablefrom:www.lit.ac.th/kmlearning/document/ technic_teach.pdf5. WellerJ.M.,Nestel.D,MarshallS.D.,BrooksP.M.andConnJ.J.Simulationinclinical teachingandlearning[Internet].2012[cited2017Apr7].Availablefrom:https://www. mja.com.au/journal/2012/196/9/simulation-clinical-teaching-and-learning



6. ภม ตรตระการ. เอกสารประกอบการบรรยายความหลากหลายของการเรยนการสอนดวย simulation และการประยกตใชในการจดการเรยนการสอน.โครงการอบรมเชงปฏบตการเรองการประยกตใชsimu lation ส�าหรบการจดการเรยนการสอนทางคลนก คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล; วนท 23-24 กรกฎาคม2558;ณศนยฝกอบรมทกษะหตถการทางการแพทยศรราช(SirirajTrainingand EducationCenterforClinicalSkill:SiTECสงกดงานการศกษาระดบหลงปรญญาคณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล7. ละมดเลศล�าและชนดาธนสารสธร.เอกสารประกอบการบรรยายการจดการเรยนการสอนดวย Simulation-BasedLearning(SBL).โครงการพฒนาความเชยวชาญดานการจดการเรยนการสอนดวย Simulation-BasedLearning(SBL)วทยาลยเครอขายภาคเหนอระยะท1ประชมเชงปฏบตการเรอง การออกแบบโจทยสถานการณ (Scenario); วนท 19-21 สงหาคม 2558.ณ Simulation Learning Centerวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสวรรคประชารกษนครสวรรค.8. ศรพรชดเจอจนและคณะ.การแลกเปลยนเรยนรการจดการเรยนการสอนโดยใช SimulationBased Learning:SBL[อนเตอรเนต].2557[วนทอางถง28สงหาคม2558].Availablefrom:http://www. snc.ac.th/KM/index.php/sample-sites-2/sbl/136-simulation-based-learning-sbl9. Nielson,B.BenefitsofUsingSimulations[Internet].2011[cited2017Apr7].Availablefrom: http://www.yourtrainingedge.com/benefits-of-using-simulations/10.LateefF.Simulation-basedlearning:Justliketherealthing.EmergTraumaShock[Internet]. 2010[cited2017Apr7].Oct-Dec;3(4):348–352.Availablefrom:https://www.ncbi.nlm. nih.gov/pmc/articles/PMC2966567J11.Dieckmann,P. Simulation ismore thanTechnology–TheSimulationSetting [Internet]. 2009[cited2017Apr7].Availablefrom:http://www.laerdaltraining.com/sun/enable/pdf/ dieckman_article.pdf12.วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสวรรคประชารกษนครสวรรค.แนวทางการเตรยมการสอนดวย simulation[อนเตอรเนต].2560[วนทอางถง7เมษายน2560].Availablefrom:http://www.spr. go.th/images/taweepmr/2017-02-20Med_Ed_KM_Forum/Simulation-BasedLearning3.pdf13.Gutierrez,K.A5Step-PlantoCreateYourOwnScenario-basedeLearningCourse[Internet]. 2015 [cited 2017 Apr 21]. Available from: http://info.shiftelearning.com/blog/a-5-step- plan-to-create-your-own-scenario-based-elearning-course14.พชรลกษณะวงศศร.การสอสารกบสหวชาชพดวยSBARเทคนค[อนเตอรเนต].2553[วนทอางถง 21เมษายน2560).Availablefrom:http://www.skko.moph.go.th/dward/documentfile/hpra arjanban/ncd_media_link/20160709091032_624712634.html15.Haughey,D.SMARTGoals[Internet].2014[cited2017Apr21].Availablefrom:https:// www.Projectsmart.co.uk/smart-goals.php16.บญผดง สทธพงศ, สบแสง พณทพา อนนะนนทน, ธรรศนนต. โครงการการพฒนาทกษะการคดเชง วเคราะหของนกศกษาคร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา โดยใชแนวคดของมลเลอร simulation [อนเตอรเนต].2557[วนทอางถง14มถนายน2560].Availablefrom:http://www.eresearch. ssru.ac.th/xmlui/handle/123456789/1204



17.สทธพงศบญผดง.การพฒนาทกษะการคดเชงวเคราะหของนกศกษาครสาขาการศกษาปฐมวย มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาโดยใชแนวคดของมลเลอร [อนเตอรเนต]. การประชมวชาการระดบชาต “มศว.วจย”ครงท8วนท26-27พฤศจกายน2557;มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.2557[วนทอางถง14 มถนายน2560].Availablefrom:www.edu.ssru.ac.th/index.php/.../19_7165e91f55ec68b39cb d305acdda91fa.html18.Schuwirth,LW.,vanderVleuten,CP.TheuseofclinicalsimulationsinassessmentMedical Education[Internet].2003,37(Suppl,1):65-71[cited2017Jun17].Availablefrom:https:// www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1464164119.ปราณหล�าเบญสะ.การหาคณภาพของเครองมอวดและประเมนผล.2559[วนทอางถง17มถนายน2560]. Availablefrom:http://edu.yru.ac.th/evaluate/attach/1465551003_เอกสารประกอบการอบรม. pdf19.WilliamM.K.Trochim.Reliability&Validity[Internet].2006[cited2017Jun17].Available from:https://www.socialresearchmethods.net/kb/relandval.php21.สนตงามเสรฐ.หลกการวดและประเมนผลการศกษา(ThePrincipleofEducationalMeasurement andEvaluation)[อนเตอรเนต].มปพ.[วนทอางถง17มถนายน2560].Availablefrom:http://www. rtna.ac.th/departments/stat/06/pdf/article/Principle%20of%20Educational%20Mea


Abstract

Background/Significance:Accordingtohealthsystemreform,nurseprac-titionersarethekeyprovidersforprovidingDiabetesMellitus(DM)careatthePri-mary Care Unit (PCU) that can increase access, reduce inequities and providecontinuousqualityserviceinremoteareas.ThepurposeofthisdescriptivestudyistodeterminethecompetenciesofnursepractitionersworkinginDMclinicatPCUinChiangMaiprovince. Methods:Adescriptivestudyin135nursepractitionerswhoworkedattheDMclinicinPCU.Thecompetenciesindiabetescaremanagementofnurseprac-titionerswere studies using questionnaireswhich composed of 5 domains: (1)managementof patient health/illness status, (2) thenursepractitioner-patientsrelationship,(3)theteaching-coachingfunction,(4)professionalrole,and(5)man-agingandnegotiatingthehealthcaredeliverysystem.Descriptivestatisticswereusedtoanalyzethedata.


สมรรถนะของพย�บ�ลเวชปฏบตทปฏบตง�นในคลนกเบ�หว�น ณ หนวยบรก�รปฐมภม จงหวดเชยงใหม

ศรนญาภรณพวงเงนมากสด SarinyapornPhuangngoenmak,DrPH(Candidate)** วนเพญแกวปานสด.*** WonpenKeawpan,DrPH.*** ปาหนนพชยภญโญปร.ด.**** PananPichayapinyo,Ph.D.**** อไรวรรณหาญวงคปร.ด.***** UriwanHangwong,Ph.D.*****

* สวนหนงของวทยานพนธสาธารณสขศาสตรดษฎบณฑต (สาขาวชาเอกการพยาบาลสาธารณสข) คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล * A part of Thesis for the Degree of Doctor of Public Health (Public Health Nursing), Faculty of Public Health, Mahidol University. ** อาจารยพยาบาล สาขาวชาการพยาบาลอนามยชมชน วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม ** Nursing instructor, Department of Public Health Nursing, Boromarajonani Collage of Nursing, Chiang Mai. *** รองศาสตราจารย ภาควชาการพยาบาลสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล *** Associate Professor, Department of Public Health Nursing, Faculty of Public Health, Mahidol University. **** รองศาสตราจารย ภาควชาการพยาบาลสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล **** Associate Professor, Department of Public Health Nursing, Faculty of Public Health, Mahidol University. ***** ผชวยศาสตราจารย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ***** Assistant Professor, Faculty of Education, Chiang Mai University.


ผลการใชโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าตอความรและพฤตกรรมการกนเคมของนกศกษาชนปท 2 คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมค มหาวทยาลยพายพ

Results:Thefindingsrevealedthatnursepractitioners’competenciesindiabetescaremanagementwasatmediumcompetent;whenseparatedintofiveaspects,2domainswerehighcompetent:(1)thenursepractitioner-patientsrelationship(x

_=2.50

SD=0.75),(2)managingandnegotiatinghealthcaredeliverysystem(x_

=2.54SD=0.70),and3domainsweremediumcompetent:(1)managementofpatienthealth/illnessstatus(x

_=2.35SD=0.79),(2)theteaching-coachingfunction(x

_=2.39SD=0.83),and

(3)professionalrole(x_=2.16SD=0.80).

Conclusion:Theoverallcompetenciesofnursepractitionersindiabetescaremanagementweredeterminedtobeatmediumlevels.ThisstudysuggeststhatthestrengtheningcompetencyshouldbeprovidedfornursepractitionerswhohavetheresponsibilityoftakingcareofdiabeticpatientsatDMclinicsinPCUs.Moreover,thestrengtheningofnursepractitionersshouldbedonecontinuallytoincreaseconfidencelevelsinjobperformingthesetasks.

Keywords:DiabetesMellitus,NursePractitioner,Competencies,PrimaryCareUnit.

บทคดยอ

การปฏรประบบสขภาพในประเทศไทยสงผลใหพยาบาลเวชปฏบตเปนบคลากรหลกทส�าคญใน การใหบรการดแลผปวยเบาหวานณ หนวยบรการปฐมภม เพอใหผปวยสามารถเขาถงบรการอยาง ทวถงเทาเทยมและไดรบบรการทมคณภาพอยางตอเนองโดยเฉพาะพนทหางไกลการศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาสมรรถนะของพยาบาลเวชปฏบตทปฏบตงานในคลนกเบาหวานณหนวยบรการปฐมภมจงหวดเชยงใหม การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนาประชากรในการศกษาคอพยาบาลเวชปฏบตจ�านวน 135คนทมหนาทรบผดชอบในการใหบรการผปวยโรคเบาหวานณหนวยบรการปฐมภมผวจยประเมนสมรรถนะในการจดการดแลผปวยเบาหวานของพยาบาลเวชปฏบต โดยการแจกแบบสอบถาม ประกอบดวย5ดานไดแก(1)การจดการสขภาพและความเจบปวย(2)สมพนธภาพระหวางพยาบาลและผปวย(3)การสอนและการก�ากบ(4)บทบาทเชงวชาชพ(5)การจดการและการตอรองระบบบรการสขภาพ วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา ผลการวจยพบวา สมรรถนะในการจดการดแลผปวยเบาหวานโดยรวมอยในระดบปานกลาง เมอแยกเปน รายดานพบวา สมรรถนะดานสมพนธภาพระหวางพยาบาลและผปวย (x

_=2.50 SD=

0.75)ดานการจดการและการตอรองระบบบรการสขภาพ(x_=2.54SD=0.70)อยในระดบสงสวน

สมรรถนะอก3ดานไดแกสมรรถนะดานการจดการสขภาพและความเจบปวย(x_=2.35SD=0.79)

ดานการสอนและการก�ากบ(x_=2.39SD=0.83)และดานบทบาทเชงวชาชพ(x

_=2.16SD=0.80)อย

ในระดบปานกลาง



BackgroundandSignificance DiabetesMellitus(DM)isamajornon-communicable disease of public health concerninmanycountrieswhichaffecting5to6%oftheglobaladultpopulation1–4.Ac-cording to theWorld Health Organization,over220millionpeoplearound theworldhavediabetes5.Moreover,theexpectationisthatin2025,themajorityofDMpatientswillbe living inSouthEastAsia,whichwillhavemorecasesthananyotherpartoftheworld including Thailand 3. In Thailand, the prevalence of DM patients is high, particularlytype2whichisgreatlyaffectingthehealthandcostofdiabetescare6-7. In 2002, Thailand was promoted asystem of primary care that can improvehealththroughincreasingaccessandtherebyreducinginequitiesinremoteareasincludingdiabetes care at primary careunits (PCUs).Thus,theneedfornursepractitioners(NPs)toworkat10,000PCUwasevidencedandtheyplayakeyroleinprovidingnecessarycareforDiabeticpatientsparticularlyinPCUs

8.ThejobperformanceforNPsinprovidingcareforDiabeticpatientsatPCUsthatconsistofdiagnosingandprovidingtreatmentunderthe supervision of a physician, counseling,healthpromotion,homevisit,andreferrals9.

สรปไดวาสมรรถนะโดยรวมของพยาบาลเวชปฏบตในการจดการดแลผปวยโรคเบาหวานอยในระดบปานกลางขอเสนอแนะของการศกษาครงนคอควรมการเสรมสรางสมรรถนะของพยาบาลเวชปฏบตทมหนาทรบผดชอบในการใหบรการผปวยโรคเบาหวานณหนวยบรการปฐมภมนอกจากนการเสรมสรางสมรรถนะแกพยาบาลเวชปฏบตควรด�าเนนการอยางตอเนองเพอเพมความมนใจในการปฏบตงาน

ค�าส�าคญ:โรคเบาหวานพยาบาลเวชปฏบตสมรรถนะหนวยบรการปฐมภม

ChiangMai province had established the DM clinic for providing diabetes care and supportedthenursepractitionerstoworkatPCUs including DM clinic. In addition, thisprovinceisthefirsthighestprevalenceofDMpatientsinRegionfive10. ThailandNursingandMidwiferyCouncil haddefinedthecorecompetencyofnursepractitionersinprimarycareconsistingoffivedomains:(1)managementofpatienthealth/illness status, (2) thenursepractitioner-pa-tientrelationship,(3)theteaching-coachingfunction,(4)professionalrole,and5)managing andnegotiatinghealthcaredeliverysystems

11. These domains have not been investigatedinNPswhoresponsesforproviding diabetescareinPCUsatChiangMaiprovinceyet.Therefore,theaimofthisstudywastoexamine the competencies of nurse practitioners working in diabetesmellitusclinicatprimarycareunit.Theresultsofthisstudy should be benefit to strength competenciesofnursepractitionersforprovidingdiabetescareatPCUs.

ResearchObjective ToassessthecompetenciesofnursepractitionersworkinginDMclinicatPCUinChiangMaiprovince.



ResearchMethodology ResearchDesign Adescriptive studywas designed toassessthecompetenciesofnursepractitioners working in DM clinic at PCU in ChiangMaiprovince.

PopulationandSampling Thepopulationofthisstudywasnursepractitionerswhoworkfull-timeinDMclinicinChiangMaiprovinceatleast1year.Therewere246PCUsandpopulationwas215nursepractitioners afterdiscard80NPswhohadworking in DM clinic less than 1 year andpart-timeworkatPCUs.Therefore,thesampleofthisstudywas135nursepractitioners.

Researchinstruments Thequestionnairesconsistoftwopartsasfollows: Demographic characteristicsofnursepractitioners includes gender, age,maritalstatus,educationalbackground,postspecialty trainingprograminNurseNursePractitioner(PrimaryMedical Care),work experience inPCU,workexperienceinDMclinicatprimarycareunit,numberofDMservice,andduringtimeofDMservice. TheNPs’ competencies inmanagingcomprehensivediabetescarequestionnaires.ThequestionnaireswasconstructedbytheresearcherbaseduponstandardofmedicalcareforpatientswithDM(2012)andliteraturereview related to 5 domains of core competenciesofnursepractitionerspracticereleased by the Thailand Nursing and MidwiferyCouncil(2007):(1)managementof

patienthealth/illnessstatus,(2)nursepracti-tioner-patient relationship, (3) teaching-coachingfunction,(4)professionalrole,and(5)managing and negotiating health caredeliverysystems.ThisquestionnairewasusedtoassesstheNPs’competenciesinmanagingcomprehensivediabetescareinprimarycareunit. The scale consistedof a 30-item list,whichrangedfrom0(cannotdoitdefinitely)to4 (cando itdefinitely). Interpretationofthescoreswasdividedinto5differentlevels.

Veryhigh 3.20-4.00 High 2.40-3.19 Medium 1.60-2.39 Low 0.80-1.59 Verylow 0.00-0.79

ValidityandReliability Contentvalidity Thecontentvalidityofthequestion-naires was approved by fives experts bycheckingthecompletenessofthecontent,clarity of the language and relevance to the issues to be examined. Then, the questionnaireswereadjustedaccordinglytotheir suggestions from the experts. The Content Validity Index (CVI) was analyzed.TheCVIscoreofitemsofquestionnairewasbetween0.80and1.00.

Reliability Thequestionnaireswastestedby30nursepractitionersworkinginDMclinicatPCUinLamphunprovince.Thesenursepractitioners hadsimilarcharacteristicsasthesamplestobestudied.Thereliabilityofquestionnairewas



0.91byusingCronbach’sAlphaCoefficiency.

Datacollection Theresearcherpostedthequestion-nairesandcoverletterdirectlyto135nursepractitionerstoclarifytheobjectivesofthestudy and collect the data. After that,nursepractitioners answered thequestion-naireswithintwoweeksand100%ofques-tionnaireswere returned to the researcherdirectlybypost.

Dataanalysis Thedemographiccharacteristicsdataand the NPs’ competencies inmanagingcomprehensivediabetes care at PCUwereanalyzedusingfrequency,percentage,meanandstandarddeviation.

EthicalConsiderations Ethical considerations of this studyweremade and approved by theMahidolUniversityInstitutionalReviewBoard(MUPH2013-134). All nurse practitioners were informed about the purpose of the study,

procedure, confidentiality, anonymity preserved,benefits,andtherighttowithdrawatany timewithoutanyadverse repercus-sions.Theirrightswereprotectedthroughoutthestudy.

Results The demographic characteristics ofnurse practitioners working in DM clinic atPCUs 1. Themajorityofnursepractitionerswerefemale(97.0%)withtheaverageageof44.04years(S.D.=5.91).Mostofthemweremarried(77.8%),heldthebachelordegreelevel (87.4%) and they have been trainedNurse Practitioner (Primary Medical Care)shortcourseandworkedasanursepracti-tionerforapproximately3years(S.D.=0.70).Their averagework experience in PCUwas15.03years(S.D.=7.53)andthemeanworkexperienceinDMclinicatPCUwas4.50years(S.D. = 3.77). Themajority of them haveworkedintheDMclinicatPCUaboutonceamonth (53.3%)andtheaverage timeofworkingwas6.04hours(S.D.=1.53),asshownin Table 1.



Table1NumberandpercentageofnursepractitionersworkinginDMclinicatPCUsclassifiedbydemographiccharacteristics(n=135)

Characteristics Number Percentage

Gender

Male 4 3.0

Female 131 97.0

Age(years)

20–30 1 0.8

31–40 40 29.6

41–50 71 52.6

51–60 23 17.0

(x_

=44.04,S.D.=5.91;Min=25,Max=59)

Maritalstatus

Single 11 8.1

Married 105 77.8

Widoweddivorced/Separated 19 14.1

Educationalbackground

Bachelordegree 118 87.4

Masterdegree 17 12.6

CommunityNursePractitioner 4 2.9

AdultNursing 2 1.4

MentalHealthandPsychiatricNursing 1 0.7

PosttrainingprogramofNurseSpecialtyinNursePractitioner

(PrimaryMedicalCare)(years)

< 1

1–5

6–10

> 11

(x_

=3.05,S.D.=0.70;Min=0.04,Max=16.3)



Table1NumberandpercentageofnursepractitionersworkinginDMclinicatPCUsclassifiedbydemographiccharacteristics(n=135)(cont.)

Characteristics Number Percentage

WorkexperienceinPCU(years)

1-10 81 60.0

11-20 37 27.4

21-30 17 12.6

(x_

=15.03,S.D.=7.53;Min=1,Max=28)

WorkexperienceinDMclinicatPCU(years)

≤5 93 68.8

6–10 34 25.2

>10 8 6.0

(x_

=4.50, S.D.=3.77;Min=1,Max=24)

DMserviceinPCU(month)

once a month 72 53.3

twiceamonth 18 13.3

threetimeamonth 6 4.5

fourtimeamonth 39 28.9

DuringtimeofDMservice(hours)

≤4 38 28.1

6 56 41.5

8 41 30.4

(x_

=6.04,SD=1.53;Min=4,Max=8)

2. Level of nurse practit ioners’ competenciesinmanagingcomprehensivediabetescare Thelevelofnursepractitioners’com-petenciesinmanagingcomprehensivediabetes carewasatmediumcompetent(x

_ =2.38

SD=0.77),andwhenseparateintofiveaspects, itwasfoundthatthetwocompetentwerehigh level: (1) managing and negotiating

healthcaredeliverysystems(x_

=2.54SD=0.70) and (2) nurse practitioner - patientsrelationship(x

_ =2.50SD=0.75).Forthree

competent, (1) the teaching - coaching function(x

_ =2.39SD=0.83),(2)management

ofpatienthealth/illnessstatus(x_=2.35SD

= 0.77), and (3) professional role were mediumlevel(x

_=2.16SD=0.80)respec-

tively,asshowninTable2.



ConclusionandDiscussion Inconclusion,theresultsofthisstudyrevealedthatthelevelofnursepractitioners’competencies inmanaging comprehensivediabetescarewasmediumcompetentandwhenseparateaspectbyaspect,itwasfoundthatthetwocompetentwerehighlevel:(1)Thenursepractitioner-patients relationshipandmanaging and negotiating health caredeliverysystems.Forthreecompetent,man-agementofpatienthealth/illnessstatus,theteaching-coachingfunction,andprofessionalrole weremedium level. The details candiscussionasfollows: (1)Managementofpatienthealth/illnessstatus: thisstudyrevealedthatthelevelofmanagementofpatienthealth/illnessstatuswasmedium competent.When thecompetencieswereconsideredbyitems,thestudyfoundthatnursepractitionerslackofconfidenceforprovidingdiabetescareabouttreatment, interpret the laboratory, assess

Table2Mean,standarddeviation,andlevelofnursepractitioners’competenciesinmanagingcomprehensivediabetescareatPCUs(n=135)

Nursepractitionercompetency x_

S.D. Level

1.Managementofpatienthealth/

illness status

2.35 0.77 Medium

2.Thenursepractitioner-patientsrelationship

2.50 0.75 High

3.Theteaching-coachingfunction 2.39 0.83 Medium

4.Professionalrole 2.16 0.80 Medium

5.Managingandnegotiating

healthcaredeliverysystems

2.54 0.70 High

Overallcompetency 2.38 0.77 Medium

thecomplicationsofdisease,footexamination, createinnovation,andemergenciescasesuchasHypoglycemia.Thisischallengingcompetency becausethemajorrolesandresponsibilitiesofnursepractitionerswereprovidingprimarymedicalcare11-12.Moreover,4-monthshortcourse for certified nurse as a nurse practitioner.Thecontentofchronicdiseaseespecially diabetes care was only a bit contentinprimarymedicalcare13. (2)Thenursepractitioner-patientrelationship: this study revealed that thelevelofthenursepractitioner-patientrelationshipwashighcompetent.ThenursepractitionershadparticipatedandmaintainedtrustwithDMpatientsandcaregivertofindthehealthproblembyusinghomevisitatcommunity. Inaddition,nursepractitionershad counseling of DM patients in DM clinic andhadadvisedtheresourceincommunityforprovidingself–careofDMpatients.Thisiscongruentwiththisstudyfoundthatnurse



practitioners had friendly communicating,buildingrelationshipandtrust,betterlisteners, spentmoretimewithpatients,andknewthepatients need12,14. (3)Theteaching-coachingfunction: this study revealed that the level of theteaching-coaching function was mediumcompetent.When the competencieswereconsideredby items, the study found thatnursepractitionerslackofconfidenceabouttransferknowledgeandnecessaryskills forself-care in DM patients and caregiver topreventthecomplicationsofdisease.ThisiscongruentwiththisstudyfoundthatnursepractitionersneedtoincreaseknowledgeandskillsforprovidingdiabetescareatPCU15. (4) Professional role: this study revealedthattheleveloftheprofessionalrolewas medium competent. When the competencieswereconsideredbyitems,thestudyfoundthatnursepractitionerslackofconfidence about the role of nurse case manager, applieddiabetes care research topractice,andconductedinnovationforprovidingDMpatients.Thiscompetencyisnewnursingrole because the major roles of nurse practitionerswereprovidingprimarymedicalcare,followedbyhealthcounseling,healthpromotion in elderly people, health problemsscreeningandfindingthepeopleatrisk,andchroniccare,respectively11-12. (5)Managingandnegotiatinghealthcaredeliverysystems:thisstudyrevealedthat the levelofmanagingandnegotiatinghealthcaredeliverysystemswashighcom-

petent.NursepractitionershadmanagedtheservicessystemforprovidingdiabetescareatPCUsthatconsistofdiagnosisandtreatmentunderthesupervisionofaphysician,coun-seling, health promotion, home visit, andreferrals.Especiallythereferralsystem,NPshad decisionmaking in referring client to appropriate specialist and had ability to negotiating withmultidisciplinary team 12. Similarly,thisstudyfoundthat negotiatingandcooperativeskillswereimportant factors that can predict the successfulnessofprimarycarepractice16.

Recommendationsforfurtherresearch The study revealed that nurse practitioners’competencyinmanagementofpatient health/illness status, the teaching-coachingfunction,andprofessionalrolewerelower thanothercompetencies.Therefore,nursepractitionersshouldbestrengthenedthese competencies to enhance their confidence for providing DM patients continuouslyandeffectively. TheQualitativemethods should beorganized in data collection in order to develop the program for strengthening competenciesofnursepractitionersworkinginDMclinicatprimarycareunit. Thisresearchwasconductedonlyinnurse practitioners working in DM clinic atPCUsinChiangMaiprovince.Furtherresearchshouldbeconductedinnursepractitionersworking in DM clinic in other province formakingcomparison.



References

1. ZimmetP,ShawJ,AlbertiKGMM.PreventingType2diabetesandthedysmetabolic syndromeintherealworld:Arealisticview.DiabetesMedicine,2003;20:693-702.2. InternationDiabetesFederation.DiabetesAtlas.3rded.Brussels:Internation DiabetesFederation,2006.3. DinneenSF.What’snewinDiabetes?.Medicine.2007;36:58-61.4. WillsonKD,WilliamsP,AndrewsGJ.Enhancingchronicdiseasemanagement:Areview ofkeyIssuesandstrategies.ComplementaryTherapiesinClinicalpractice,2007; 13:232-239.5. WorldHealthOrganization.Diabetes[Internet].2011[cited2011June6].Avaiable from:from:http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/en/.html.6. DiseaseManagementBureau.ExecutiveSummary:DiseaseManagementProgramin DiabetesMellitusunderUniversalCoverageSystem.Nontaburi:National SecurityHealthOffice;2007.7. VibulpolprasertS.ThailandPublicHealth2005-2007.Nonthaburi:SendReceiving GoodsandStoresOrganizationPress;2008.8. HanucharurnkulS.NursinginprimarycareandthenursepractitionerroleinThailand. ContemporaryNurse,2007;26(1):83-93.9. TheOfficeoftheCivilServiceCommission.PositionClassificationStandardofThai Nurses.Bangkok:TheOfficeoftheCivilServiceCommission;1991.10. ChiangMaiProvincialPublicHealthOffice.AnnualTheNon-CommunicableDisease Report2011.ChiangMai:ChiangMaiProvincialPublicHealthOffice;2011.11.ThailandNursingandMidwiferyCouncil.Characteristicsandworkingstuationof nursepractitionersinThailand.(n.p.):ThailandNursingandMidwiferyCouncil;2007. SponsoredbyOfficeofCommunityBasedHealthCareResearchandDevelopment.12.ThongnitM.Relationshipofpersonalfactors,empowerment,andcompetenciesof nursepractitionersworkinginprimarycare.[Thesisofthedegreeofmasterofnursing science].Bangkok:MahidolUniversity;2009.13. ThailandNursing andMidwifery Council. Curriculumof programof nursing specialty innursepractitioner[Internet].2014[cited2014May24].Availablefrom https://www.ccne.or.th.14. Chan,MF.&Zang,Y-L.Nurses’perceivedandactuallevelofdiabetesmellitusknowledge :resultofclusteranalysis.JournalofNursingandHealthcareofChronicillness inassociationwithJournalofClinicalNursing,2007;16(7b):234-242.15. SiriphuwanunV.Practiceonprimarymedicalcareofnursesatprimarycareunit inChiangMaiprovince.[Thesisofthedegreeofmasterofnursingscience]ChiangMai :ChiangMaiUniversity;2006.16.Kaufman,G.Investigatingthenursingcontributiontocommissioninginprimaryhealth care.JournalofNursingManagement,2002;10:83-84.


บทคดยอ

การวจยกงทดลอง(QuasiExperimentalResearch)ครงนมวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบความรและพฤตกรรมการกนเคมกอนและหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าและเปรยบเทยบความรและพฤตกรรมการกนเคมระหวางกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภค เกลอต�าและกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�ากลมตวอยางคอนกศกษาชนปท2คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคมหาวทยาลยพายพภาคเรยนท1ปการศกษา2558จ�านวน82คนแบงเปนกลมทดลอง41คนกลมควบคม41คนเครองมอทใชประกอบไปดวยขอมลทวไปแบบวดความรเรองการกนเคมแบบประเมนพฤตกรรมการกนเคมและโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าของส�านกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ตรวจสอบความเชอมนของแบบวดความรไดเทากบ0.71และแบบวดพฤตกรรมไดเทากบ0.54วเคราะหขอมลโดยใชสถตบรรยายไดแกความถรอยละคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานและสถตอางองไดแก Independentt-testและPairedt-test ผลการศกษา พบวา ภายหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า กลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�ามคาเฉลยของคะแนนความรเรองการกนเคมสงกวากอนไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า และคาเฉลยของคะแนนพฤตกรรมการกนเคมต�ากวากอนไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ0.01และพบวาภายหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า กลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�ามคาเฉลยของคะแนนพฤตกรรมการกนเคมต�ากวากลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ0.01สวนคาเฉลยของคะแนนความรเรองการกนเคมไมแตกตางกน

ผลก�รใชโปรแกรมสงเสรมก�รบรโภคเกลอตำ�ตอคว�มรและพฤตกรรมก�รกนเคมของนกศกษ�ชนปท 2 คณะพย�บ�ลศ�สตรแมคคอรมค มห�วทย�ลยพ�ยพ

The Effect of the Low Salt Diet Consumption Promoting Program on Salt Consumption Knowledge and Behavior among 2nd Year

Nursing Students, McCormick Faculty of Nursing, Payap University

รงฤดวงคชมปร.ด.* RungrudeeWongchumPh.D.* ชานนทไชยมล** ChanonChaimoon** อารรตนกนทะเสน** ArreerutKantasen** รตนาภรณกนสทธ** RattanapornKansit** มนตราจนธดา** MintraJuntida** ศรญยพรสรวรรณ** SaranyapornSuriwan** วมวภาเจรญทรพย** WimwipaJalernsup** เบญญาภาเทพศร** BenyapaTepsiri**

* ผชวยศาสตราจารยดอกเตอร อาจารยพยาบาล คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมค มหาวทยาลยพายพ * Assistant professor Doctor, Nursing instructor, McCormick Faculty of Nursing, Payap University ** นกศกษาชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมค มหาวทยาลยพายพ ** Fourth year nursing student, McCormick Faculty of Nursing, Payap University



ดงนนควรมการสงเสรมใหมการจดท�าโปรแกรมการบรโภคเกลอต�า เพอใหนกศกษาเกดความเขาใจและปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารใหเหมาะสม ซงจะชวยปองกนการเกดโรคทเกดจากการรบประทานอาหารเคม

ค�าส�าคญ:โปรแกรมการสงเสรมบรโภคเกลอต�าความรและพฤตกรรมการกนเคม

Abstract

Thepurposeofthisquasi-experimentalstudywastocomparesaltcon-sumptionknowledgeandbehaviorsbetweenbeforeandafterreceivingthelowsalt diet consumption promoting program and to compare salt consumptionknowledge andbehavior between a control group and an experiment group. The study sampleswereeighty-two secondyearnursing students studying at McCormick Faculty of Nursing, PayapUniversity. Fourthly-one studentswere assignedtoanexperimentalgroupandtheother41wereassignedtoacontrolgroup. Collecting data instruments were a demographic questionnaire, salt consumptionknowledgeandbehaviorquestionnaire.AlowsaltdietconsumptionpromotingprogramwasdevelopedbytheBureauofNutrition,MinistryofHealth.The Cronbach’s alpha coefficient of the salt consumption knowledge and behaviorsquestionnairewas.71and.54,respectively.Datawereanalyzedusingdescriptivestatistics,pairedt-testandindependentt-test. Themajorfindingswereasfollows: 1. Themeanscoreofsaltconsumptionknowledgeintheexperimentalgroup after receiving the low-salt diet consumption promoting programwas significantlyhigherthanthemeanscorebeforereceivingtheprogram(p<.01)whilethemeanscoreofsaltconsumptionbehavior intheexperimentalgroupafterreceiving the low-salt diet consumption promoting programwas significantlylowerthanthemeanscorebeforereceivingtheprogram(p<.01). 2. Themeanscoreofsaltconsumptionbehaviorintheexperimentalgroupafter receiving the low-salt diet consumption promoting programwas signifi-cantlylowerthanthatofthecontrolgroup(p<.01)whilethemeanscoreofsaltconsumptionknowledgewasnotsignificantly. Therefore,asaltconsumptionreductionprogramshouldbepromptedinordertoimprovesaltconsumptionknowledgeandbehavioramongthestudents.Thismayreduceandpreventhealthrisksanddiseasesrelatedtosaltconsumption.

Keywords:alow-saltdietconsumptionpromotingprogram,saltconsumptionknowledgeandbehavior.


The Effect of the Low Salt Diet Consumption Promoting Program on Salt Consumption Knowledge and Behavior among 2nd Year Nursing Students, McCormick Faculty of Nursing, Payap

ความเปนมาและความส�าคญของปญหา การบรโภคอาหารของคนไทยในปจจบนไดเปลยนแปลงไปจากอดต เนองจากกระแสการรบประทานอาหารแบบตะวนตกเพมขน สงผลใหเกดพฤตกรรมการบรโภคอาหารและคานยมการรบประทานอาหารเชนการรบประทานอาหารจานดวนการรบประทานขนมกรบกรอบเปนตนซงอาหารจานดวนและขนมกรบกรอบนนมการปรงรสใหผบรโภคตดใจในรสชาตโดยการใสผงชรสและสารกนบดซงมปรมาณโซเดยมสง1 จากการส�ารวจพฤตกรรมการบรโภคเกลอของคนไทยในปจจบน พบวา คนไทยบรโภคเกลอเฉลย10.8กรมตอวน (โซเดยม5,000มลลกรม) ซงสงเปน 2 เทาของทรางกายควรไดรบ2 ซงการไดรบเกลอจากอาหารของคนไทยมาจากแหลงส�าคญ2แหลงคอจากเครองปรงรสทใชปรงประกอบอาหารจากการส�ารวจของกองโภชนาการพบวา 5อนดบแรกคอน�าปลาเกลอซอวขาวกะปและผงปรงรสและจากการกนอาหารทมเกลอ5อนดบแรกไดแกบะหมกงส�าเรจรปพรอมเครองปรงปลากระปอง ปลาทนงน�าพรกตางๆและปลาสม3ผลเสยของการบรโภคอาหารทมปรมาณโซเดยมสง จะสงผลท�าใหเซลลของรางกายแกเรวและเพมความอวน นอกจากนการทรางกายไดรบเกลอมากเกนความตองการของรางกายมผลท�าใหเกดไตเสอมโรคความดนโลหตสงโรคหวใจกระดกบางหรอเปนโรคกระดกพรนเมอเขาสวยสงอายได เนองจากสญเสยแคลเซยมจากการบรโภคเกลอมากและเปนเวลานานจะท�าใหแคลเซยมในกระดกถกน�าออกมาใช4 ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารไดแกปจจยแวดลอมทางกายภาพปจจยแวดลอมทางชวภาพและปจจยแวดลอมทางสงคมการโฆษณาเปนปจจยหนงทมอทธพลตอพฤตกรรมการรบประทานอาหารของวยรนจากการศกษาของกลนดาสายนย5 พบวาการโฆษณามอทธพลตอคานยมและพฤตกรรมการบรโภคของเดกวยรนเปนอยางมากโดยเดกวยรนจะมพฤตกรรมการบรโภคอาหารตามแฟชนนยมโดยอาหารทเปนทนยมกนมากในกลมวยรนไดแกอาหาร

ฟาสตฟด อาหารปรงส�าเรจ และอาหารกงส�าเรจรปเปนตน ซงอาหารเหลานมการเตมเกลอหรอสารกนบดซงมโซเดยมในปรมาณทสงมาก6จากการส�ารวจกลมคนทใชบรการรานอาหารฟาสตฟด พบวา กลมวยรนอาย21-25ปและอาย15-20ปเขารานอาหารรอยละ 58 และ 52 ตามล�าดบ และนยมเขารานอาหารประเภทขนมโดนทมากทสดรองลงมาคอรานอาหารทมไกทอด แฮมเบอรเกอร สเตก พซซานอกจากนจากการศกษาของกาญจนา บญภกด7 ทศกษาปจจยทเกยวของตอพฤตกรรมการบรโภค อาหารฟาสตฟดของนกศกษาระดบชนปท1สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง พบวานกศกษาทงเพศชายและเพศหญงบรโภคอาหารฟาสตฟดตอเดอน1-5ครงและใชจายในการบรโภคอาหารฟาสตฟดตอครงตอคนตงแต100บาทขนไปซงจากศกษาปรมาณโซเดยมทมอยในอาหารฟาสตฟดพบวาบะหมกงส�าเรจรปพรอมเครองปรง55กรมมโซเดยม1,320กรมเฟรนชฟราย1หอจะไดรบเกลอประมาณ5,000มลลกรมมนฝรงทอดและมนทอดเสยบไมทอดโรยเกลอแบบไทยจะมสวนประกอบประเภทเกลอโซเดยมอยสงมากพซซาถาดรอน1ชนมการเตมเกลอสงเคราะหพบปรมาณโซเดยม176มลลกรมและนกเกตไก1ชนมปรมาณโซเดยม600มลลกรม8 ดงนนรางกายของเดกวยรนจงมโอกาสไดรบปรมาณโซเดยมเพมขน คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคมหาวทยาลยพายพเปนสถาบนการศกษาพยาบาลเอกชนทจดการเรยนการสอนในระดบปรญญาตรมนกศกษา4ชนปจ�านวน492คนมอายระหวาง18-21ปซงจดอยในชวงวยรนตอนปลาย จากการสงเกตและสอบถามนกศกษาเกยวกบการบรโภคอาหารพบวาสวนใหญบรโภคอาหารทหอพก โดยจะมแมบานจดเตรยมไวซงในการประกอบอาหารแมบานจะมการปรงอาหารโดยใชน�าปลา เกลอซอวขาวอยางไรกตามจากการสงเกตพฤตกรรมการรบประทานอาหารของนกศกษาพบวา ขณะรบประทานอาหารจะมการปรงเพมเตมดวยน�าปลา หรอน�าตาลดวย นอกจากนมนกศกษา



บางสวนซออาหารจากรานคาบรเวณใกลเคยงมารบประทานเชนบะหมกงส�าเรจรปลกชนทอดเปนตนโดยเฉพาะนกศกษาพยาบาลชนปท 2 ทการจดการเรยนการสอนสวนใหญจะเรยนอยในชนเรยนของคณะฯงายตอการซออาหารจากรานคาสะดวกซอมารบประทาน ดงนนนกศกษากลมนจงมแนวโนมทจะไดรบปรมาณโซเดยมในปรมาณสงจากอาหารท รบประทานในแตละวน การปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารเปนอกวธหนงทจะชวยกระตนใหเกดความตระหนกตอการบรโภคอาหารทเหมาะสม และลดพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสมได การปรบเปลยนพฤตกรรมในทฤษฎขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรม (Trans-theoretical model หรอ Stage ofChange)ซงเปนทฤษฎของJamesO.ProchaskaและCarloDiClemente9ทมโครงสรางขนตอนการเปลยนแปลงเปนหวใจหลกในการอธบายถงการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลซงเปนปรากฏการณทเกดขนมความตอเนองไมใชเปนเพยงเหตการณ หนงๆ เทานน การปรบเปลยนพฤตกรรมของบคคลตามแนวคดนประกอบดวย5ขนตอนไดแกขนกอนมความตงใจทจะเปลยนแปลงพฤตกรรม ขนมความตงใจทจะเปลยนแปลงพฤตกรรม ขนเตรยมการ ขนปฏบตการและขนระดบพฤตกรรมคงทซงแตละขนตอนสามารถปรบเปลยนขนลงไดตลอดเวลาตามปจจยตางๆ เชน ความร ความเชอ สงแวดลอมทเปลยนแปลงไปเปนตนหากบคคลมการรบรหรอไดรบการสงเสรมพฤตกรรมจนถงขนระดบพฤตกรรมคงท จะส งผลให บคคลนนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางถาวรโดยทฤษฎดงกลาวนถกน�ามาใชในการปรบเปลยนพฤตกรรมการรบประทานอาหารรสเคมไดจนเปนนสย10 ส�านกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข6 ไดมการจดท�าสอสงเสรมการบรโภคเกลอต�า เพอปรบเปลยนพฤตกรรมการกนเคมของประชาชน โดยสอทจดท�าขนประกอบไปดวยการใหความรเกยวกบความหมายของความเคมหรอโซเดยม

ผลของการกนเคมตอสขภาพ ปรมาณโซเดยมทสามารถรบประทานไดใน 1 วน แหลงของโซเดยมปรมาณโซเดยมในอาหารชนดตางๆ และเทคนคในการลดการรบประทานอาหารเคม และจากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบการการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารทมรสเคมโดยการจดท�าโปรแกรมการสงเสรมบรโภคเกลอต�าในกลมผปวยดวยโรคความดนโลหตสง พบวา ภายหลงการไดรบโปรแกรมฯประชาชนกลมผปวยโรคความดนโลหตสงมความรเกยวกบการบรโภคอาหารรสเคมทมเกลอ(โซเดยม)และมพฤตกรรมการบรโภคเกลอต�าสงกวากลมทไมไดรบโปรแกรม11 อยางไรกตามงานวจยทศกษาเกยวกบเรองการปรบเปลยนพฤตกรรมการกนเคมของวยรนหรอในกลมนกศกษาระดบอดมศกษายงมนอย ดงนนคณะผ วจยจงสนใจศกษาผลการใชโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าตอความรและพฤตกรรมการกนเคมของนกศกษาชนปท 2 คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคมหาวทยาลยพายพเพอใหนกศกษามความรเรองการบรโภคอาหารรสเคมทถกตอง มพฤตกรรมการบรโภคอาหารทเหมาะสมและชวยปองกนการเกดโรคจากการบรโภคเกลอทมากเกนความตองการของรางกาย

วตถประสงคของการวจย 1. เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางความรเรองการกนเคมกอนและหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าของนกศกษาชนปท2ทเปนกลมทดลอง 2. เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางพฤตกรรมการกนเคมกอนและหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า ของนกศกษาชนปท 2 ทเปนกลมทดลอง 3. เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางความรและพฤตกรรมการกนเคมของนกศกษาชนปท2 กลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าและกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอ



ต�าภายหลงการไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า

สมมตฐานการวจย 1. ความรและพฤตกรรมการกนเคมของกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�ากอนและหลงการไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าแตกตางกน 2. ภายหลงได รบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า กลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าและกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า มความรและพฤตกรรมการกนเคมแตกตางกน

นยามศพท โปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าหมายถงรปแบบการใหความรเกยวกบการบรโภคอาหารทมสวนประกอบของเกลอต�า โดยใชสอของส�านกโภชนาการกรมอนามยกระทรวงสาธารณสขเนอหาประกอบดวยหวขอดงนมารจกความเคมกนเคมมากมผลตอสขภาพกนเคมไดเทาไหรแหลงของโซเดยมเทคนคงายๆ ในการลดอาหารเคม และปรมาณโซเดยมในอาหารชนดตางๆ นกศกษาหมายถงนกศกษาชนปท 2ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคมหาวทยาลยพายพ ความรเรองการกนเคม หมายถง ความรความเขาใจของบคคลเกยวกบการบรโภคอาหารเคมผลกระทบของการรบประทานอาหารเคมตอสขภาพปรมาณโซเดยมทสามารถบรโภคไดใน 1 วน และอาหารทมโซเดยมสง พฤตกรรมการกนเคมหมายถง การกระท�าหรอการแสดงออกของบคคลทปฏบตอยางสม�าเสมอในการเลอกบรโภคอาหารทมรสเคม

ขอบเขตของการวจย การศกษาวจยครงนเป นการวจยแบบกง

ทดลอง (Quasi-Experimental Research) เพอศกษาผลการใชโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าตอความรและพฤตกรรมการกนเคมของนกศกษาชนปท2คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคมหาวทยาลยพายพจ�านวน82คนโดยแบงเปนกลมทดลอง41คนและกลมควบคม41คน

กรอบแนวคด

ระเบยบวธวจย การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง(QuasiExperimental Research) เพอศกษาเปรยบเทยบความรและพฤตกรรมการกนเคมกอนและหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า และเปรยบเทยบความแตกตางระหวางความรและพฤตกรรมการกนเคม ระหวางกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าและกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าของนกศกษาชนปท 2 คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมค ภาคเรยนท 1 ปการศกษา2558มหาวทยาลยพายพ

ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงนคอนกศกษาชนปท2คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคภาคเรยนท1ปการศกษา2558มหาวทยาลยพายพจ�านวน112คน

โปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า

ความรและพฤตกรรมการกนเคมของนกศกษาระดบชนปท2คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคมหาวทยาลยพายพ



กลมตวอยาง กล มตวอยางทใช ในการศกษาครงน คอนกศกษาชนปท2คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคภาคเรยนท1ปการศกษา2558มหาวทยาลยพายพจ�านวน82คนท�าการคดเลอกกลมตวอยางโดยการสมอยางงายโดยการน�าคะแนนความรเกยวกบการกนเคมมาเรยงล�าดบจากคะแนนมากทสดไปคะแนนนอยทสด จากนนจบฉลากหมายเลขเพอเลอกเขากลมทดลองและกลมควบคม โดยจบไดหมายเลขคแทนกลมทดลองและหมายเลขคแทนกลมควบคมไดกลมทดลองจ�านวน41คนและกลมควบคมจ�านวน41คน

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงนแบงเปน2ชดคอ ชดท 1 เปนแบบสอบถามประกอบดวย 3สวนดงน สวนท 1 ขอมลทวไป ประกอบดวยเพศรสชาตอาหารทชนชอบ สวนท 2แบบวดความรเกยวกบการกนเคมของส�านกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ซงเปนขอค�าถามเกยวกบประเภทของอาหารทมโซเดยมสง ผลของการกนเคมตอสขภาพจ�านวน 8 ขอ ลกษณะของค�าถามเปนค�าถามปลายปดตอบใชกบไมใชแบงออกเปน ขอค�าถามเชงบวกคอค�าถามขอ1,2และ3 ตอบไมใชให0คะแนนตอบใชให1คะแนนขอค�าถามเชงลบคอค�าถามขอ4,5,6,7และ8 ตอบไมใชให1คะแนนตอบใชให0คะแนนการแปลผลโดยใชผลรวม (SUM) ของคะแนน โดยคะแนนรวมมากแสดงวามความรมาก คะแนนรวมนอยแสดงวามความรนอย สวนท 3 แบบส�ารวจพฤตกรรมการกนเคมจากส�านกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข เปนขอค�าถามเกยวกบอาหารทชอบรบประทานพฤตกรรมการบรโภคอาหารและพฤตกรรมการซออาหาร จำานวน 14 ขอลกษณะของค�าถามเปนค�าถามปลายปดตอบใชกบไมใชโดยมการใหคะแนนดงน

ตอบใช 1คะแนน ตอบไมใช 0คะแนน การแปลผลโดยใชผลรวม(SUM)ของคะแนนโดยคะแนนรวมมากแสดงวามพฤตกรรมการกนเคมมาก คะแนนรวมนอยแสดงวามพฤตกรรมการกนเคมนอย ชดท2โปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าเปนโปรแกรมทผคณะผวจยจดท�าขน โดยใชสอจากส�านกโภชนาการกรมอนามยกระทรวงสาธารณสขเนอหาในโปรแกรมประกอบดวยหวขอดงน มารจกความเคมแหลงของโซเดยมเคมไดเทาไหรปรมาณโซเดยมในอาหารชนดตางๆ กนเคมมากมผลตอสขภาพ และเทคนคงายๆ ในการลดอาหารเคม ใชเวลา4ชวโมง

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ การหาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถาม ผวจยหาความเชอมนของแบบวดความรและพฤตกรรมการกนเคม โดยการน�าแบบสอบถามไปทดลองใชกบกลมตวอยางทมความคลายคลงกนกบกลมตวอยางจ�านวน30รายตรวจสอบความเชอมนของแบบวดความรโดยใชKR-21ไดเทากบ0.71และหาความเชอมนของแบบประเมนพฤตกรรมการกนเคม โดยวธของสมประสทธแอลฟาของคอนบาค ไดเทากบ 0.54 หลงจากนนคณะผวจยไดน�าแบบวดความร และแบบประเมนพฤตกรรมการกนเคมมาปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒกอนน�าไปใชเกบขอมลจรง การพทกษสทธของกลมตวอยาง เนองจากงานวจยชนนเปนสวนหนงของการเรยนการสอนจงไมไดผานกรรมการจรยธรรมในมนษยอยางไรกตามกลมตวอยางทกคนไดรบการแจงวตถประสงคของการศกษาในครงนมการเซนยนยอมเขารวมโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า และคณะผวจยแจงวาจะน�าเสนอขอมลเปนภาพรวมและเกบขอมลไวเปนความลบไมเปดเผยชอ



การวเคราะหขอมล ผวจยน�าขอมลทไดมาวเคราะหโดยใชโปรแกรมส�าเรจรปมขนตอนการวเคราะหตามล�าดบดงน 1. วเคราะหขอมลทวไปโดยใชความถรอยละ คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน 2. ค�านวณหาคาผลรวม(sum)ของคะแนนความรและคะแนนพฤตกรรมการกนเคม เพอแบงระดบคะแนนความรและพฤตกรรมการกนเคม แลวน�าไปแปลคาตามเกณฑทตงไว 3. เปรยบเทยบความแตกตางระหวางคะแนนความรและพฤตกรรมการกนเคมกอนและหลงไดรบโปรแกรมการสงเสรมการบรโภคเกลอต�าของกลมทดลองโดยใชPairedt-test 4. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนความรและพฤตกรรมการกนเคมหลงไดรบโปรแกรมการสงเสรมการบรโภคเกลอต�าของกลมทดลองและกลมควบคมโดยใชIndependentt-test

ผลการวจย สวนท1ขอมลสวนบคคล ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางพบวาทง

กลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าและกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย โดยกล มทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า เปนเพศหญงจ�านวน35คนคดเปนรอยละ85.37และเพศชายจ�านวน6คนคดเปนรอยละ14.63สวนกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าเปนเพศหญงมากกวาเพศชายเชนกน โดยมเพศหญง 36 คน คดเปนรอยละ87.80และเพศชาย5คนคดเปนรอยละ12.20 รสชาตอาหารทชนชอบพบวา กลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า สวนมากชอบอาหารรสเปรยวจ�านวน26คนคดเปนรอยละ63.41รองลงมาคอรสเผดจ�านวน16คนคดเปนรอยละ39.02และนอยทสดคอรสจดจ�านวน8คนคดเปนรอยละ 19.51 สวนกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า สวนมากชอบอาหารรสเปรยวจ�านวน26คนคดเปนรอยละ63.41รองลงมาคอรสเผด จ�านวน21คนคดเปนรอยละ51.22และนอยทสดคอรสจดจ�านวน1คนคดเปนรอยละ2.44(ดงตารางท1)

ตารางท1จ�านวนและรอยละขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางระหวางกลมทไดรบโปรแกรมฯและกลมทไมไดรบโปรแกรมฯ

ขอมลทวไป

กลมไดรบโปรแกรมฯ(N=41)

กลมไมไดรบโปรแกรมฯ(N=41)

จ�านวน รอยละ จ�านวน รอยละ

เพศชายหญง

635

14.6385.37

536

12.2087.80

รสชาตอาหารทชนชอบ(เลอกไดมากกวา1ขอ)เปรยวเผดหวานเคมรสจดรสจด

26161314138

63.4139.0231.7134.1531.7119.51

2621171671

63.4151.2241.4639.0217.072.44



สวนท2การทดสอบสมมตฐาน สมมตฐานขอท1ความรและพฤตกรรมการกนเคมของกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�ากอนและหลงการไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าแตกตางกน จากผลการวเคราะหพบวาคาเฉลยคะแนนความรเรองการกนเคมกอนและหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ0.01โดยหลงไดรบโปรแกรม

สงเสรมการบรโภคเกลอต�ามคาเฉลยคะแนนความรเรองการกนเคมสงกวากอนไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า และคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการกนเคมกอนและหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�ามคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการกนเคมต�ากวากอนไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า(ดงตารางท2)

ตารางท 2 เปรยบเทยบคะแนนความรและพฤตกรรมการกนเคมกอนและหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า

ตวแปร Mean S.D. t-test Sig.

ความรเรองการกนเคม กอน 6.59 0.99 5.22** 0.000

หลง 7.46 0.67พฤตกรรมการกนเคม กอน 6.63 2.42 -11.60** 0.000

หลง 2.44 1.59

**p-value 0.01

สมมตฐานขอท2ภายหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า กลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าและกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า มความรและพฤตกรรมการกนเคมแตกตางกน จากผลการวเคราะห พบวา คาเฉลยของคะแนนพฤตกรรมการกนเคมของกลมตวอยางหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าระหวางกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า และไม

ไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ0.01โดยกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�ามคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการกนเคมต�ากวากลมทไมไดรบโปแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า สวนคาเฉลยของคะแนนความรเรองการกนเคมระหวางกลมกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า และกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าไมแตกตางกน(ดงตารางท3)



ตารางท3เปรยบเทยบคะแนนความรและพฤตกรรมการกนเคมของกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าและกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าภายหลงการไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า

ตวแปร

กลมทดลอง(N=41)

กลมควบคม(N=41) t-test Sig.

Mean S.D. Mean S.D.ความรเรองอาหารเคม 7.46 0.67 7.44 0.81 0.15 0.88

พฤตกรรมการกนเคม 2.44 1.59 5.46 2.34 -6.84** 0.000

**p-value 0.01

การอภปรายผล จากผลการศกษาพบประเดนทนาสนใจ คอคาเฉลยคะแนนความรเรองการกนเคมและพฤตกรรมการกนเคมของนกศกษาชนปท 2 คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมคมหาวทยาลยพายพกอนและหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ0.01โดยหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�ามค าเฉลยคะแนนความร เรองการกนเคมสงกวากอนไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าและคาเฉลยของคะแนนพฤตกรรมการกนเคมต�ากวากอนไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�า และผลการศกษาครงนยงพบอกวาคาเฉลยพฤตกรรมการกนเคมหลงไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าของกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าและกลมทไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถต ทระดบ 0.01โดยกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�ามคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการกนเคมต�ากวากลมไมไดรบโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าซงผลการศกษานสอดคลองกบการศกษาของธรพล ชยสงคราม11ทศกษาเกยวกบผลการใชโปรแกรมการสงเสรมบรโภคเกลอต�าตอความรและพฤตกรรมการบรโภคอาหารรสเคมทมเกลอ(โซเดยม)ในกลมผปวยดวยโรคความดนโลหตสง พบวา ภายหลงการไดรบโปรแกรมการสงเสรมบรโภคเกลอต�าผปวยโรคความ

ดนโลหตสงมความรเกยวกบการบรโภคอาหารรสเคมทมเกลอ(โซเดยม)และมพฤตกรรมการบรโภคเกลอต�าสงกวากลมทไมไดรบโปรแกรมการสงเสรมบรโภคเกลอต�าแสดงใหเหนวาโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าทจดท�าโดยใชสอจากส�านกโภชนาการกระทรวงสาธารณสขชวยใหนกศกษาเกดการเรยนรและตระหนกเกยวกบการกนอาหารเคมเพมมากขนนกศกษาจงมพฤตกรรมการกนเคมลดลง ซงสอจากส�านกโภชนาการกรมอนามยกระทรวงสาธารณสขจดท�าขน มวตถประสงคเพอปรบเปลยนพฤตกรรมการกนเคมของประชาชนโดยเนอหาในสอประกอบไปดวยความหมายของความเคมหรอโซเดยมผลของการกนเคมตอสขภาพ ปรมาณโซเดยมทสามารถรบประทานไดใน 1 วน แหลงของโซเดยม ปรมาณโซเดยมในอาหารชนดตางๆและเทคนคในการลดการรบประทานอาหารเคมอาจเปนไปไดวาเมอนกศกษาไดรบความรทถกตองจะเกดการเรยนรซงการเรยนรทเกดขนยอมสงผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมตามมาได โดยพฤตกรรมการบรโภคอาหารทพงประสงคจะเกดขนไดเมอเปลยนการขาดความรเปนมความรเปลยนความเชอทผดใหถกตอง สอดคลองกบทฤษฎขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรม(Trans-theoret-icalmodel หรอ Stage of Change) ทกลาววาบคคลจะมการปรบเปลยนพฤตกรรม5ขนตอนไดแกขนกอนมความตงใจทจะเปลยนแปลงพฤตกรรม ขนมความตงใจทจะเปลยนแปลงพฤตกรรม ขนเตรยม



การ ขนปฏบตการ และขนระดบพฤตกรรมคงท ซงแตละขนตอนสามารถปรบเปลยนขนลงไดตลอดเวลาตามปจจยตางๆเชนความรความเชอสงแวดลอมทเปลยนแปลงไปเปนตนหากบคคลมการรบรหรอไดรบการสงเสรมพฤตกรรมจนถงขนระดบพฤตกรรมคงท จะส งผลให บคคลนนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางถาวร10 การปรบเปลยนพฤตกรรมทประสบผลส�าเรจนนพฤตกรรมใหมควรอยอยางยงยนการปรบเปลยนพฤตกรรมทประสบผลส�าเรจตองใชความพยายาม อดทนและเวลา สอดคลองกบการศกษาของสมนา ชใจ12 ทได ศกษาเรองผลของโปรแกรมปรบวถการบรโภคเพอการควบคมความดนโลหตสงของผปวยความดนโลหตสง โรงพยาบาลอางทองโดยประยกตทฤษฏขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรม(StageofChange)ผลการศกษาพบวาหลงไดรบโปรแกรมปรบวถชวตการบรโภคอาหารผปวยความดนโลหตสงทเขารวมโปรแกรมปรบวถชวตการบรโภคอาหารมพฤตกรรมการบรโภคอาหารความดนโลหตสงอยในระดบด รอยละ 57.5 แสดงใหเหนวาโปรแกรมปรบพฤตกรรมการบรโภคอาหารทประยกตใชทฤษฎการปรบเปลยนวถชวต ชวยใหบคคลสามารถน�าสงทไดเรยนร ไปปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารไดอยางถกตองดงนนการทจะบคคลมการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางถาวร ควรมการให

ความรควบคกบการปรบเปลยนพฤตกรรมอยางตอเนอง

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะส�าหรบหนวยงาน 1. ควรน�าโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าไปสงเสรมความรเรองการกนเคมและพฤตกรรมการกนเคมใหแกนกศกษาชนป1,3และ4 2. ควรมการวางนโยบายใหมการจดโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าใหแกนกศกษาอยางตอเนองเพอใหเกดการเรยนรและปรบเปลยนพฤตกรรมการรบประทานอาหารอยางเหมาะสม ขอเสนอแนะในการท�าวจยครงตอไป 1. ควรมการตดตามประเมนความร และพฤตกรรมการกนเคมหลงจากสนสดการใหโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าไปแลวเปนระยะๆเชนทก6เดอนเปนตน 2. ควรมการเปรยบเทยบผลการใชโปรแกรมสงเสรมการบรโภคเกลอต�าในนกศกษาระหวางคณะหรอมหาวทยาลย 3.ควรมการศกษาปจจยทเกยวของกบความรเรองการกนเคมและพฤตกรรมการกนเคมของวยรนเพอน�าขอมลมาใชในการจดกลมใหความรและสงเสรมการบรโภคเกลอต�าอยางเหมาะสม และเกดประสทธภาพมากทสด


1. ธรวรวราธรไพบลย.พฤตกรรมการบรโภค:อาหารนยมบรโภคกบอาหารเพอสขภาพ.วารสารปญญา ภวฒน2557;5(2):255-263.2. ภาวณเทพค�าราม.ลดเคมครงหนงคนไทยหางไกลโรค[อนเตอรเนต];2556[เขาถงเมอวนท20มกราคม 2560]เขาถงไดจาก:http://www.thaihealth.or.th/microsite/content/5/ncds/181/6840.3. แสงโสมสนะวฒน.รายงานการส�ารวจปรมาณการบรโภคโซเดยมคลอไรดของประชากรไทย.นนทบร: ส�านกโภชนาการกรมอนามยกระทรวงสาธารณสข;2552.4. นนทยาจงใจเทศ,ปยนนทองทรงธรรม,ภทธรายงเลศรตนะกล,และกานดาวสมาลวงศ.ปรมาณ โซเดยมคลอไรดในผลตภณฑอาหารทมเกลอเปนสวนประกอบ.นนทบร:ส�านกโภชนาการกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข;2554.



5. กลนดาสายนย.พฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาในเขตอ�าเภอเมองจงหวดยะลา. [วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต].สงขลา:มหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตปตตาน;2553.6. กองสขศกษากระทรวงสาธารณสข.พฤตกรรมการบรโภคหวานมนเคม.นนทบร:กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพกระทรวงสาธารณสข;2556.7. กาญจนาบญภกด.ปจจยทเกยวของตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารฟาสตฟดของนกศกษาระดบชนปท1 สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.กรงเทพ:คณะครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง;2552.8. วนทนยเกรยงสนยศ.ลดโซเดยมยดชวต.กรงเทพ:โรงพมพองคการทหารผานศกในพระบนมราชปถมภ; 2555.9. Norcross,J.C.,Krebs,P.M.,&Prochaska,J.O.Stagesofchange.JournalofClinical Psychology2011;67:143–154.10.ผาณตหลเจรญ.การน�ารปแบบTTMไปใชในการปรบเปลยนพฤตกรรมเพอการปองกนการเกด ภาวะแทรกซอนในผปวยโรคเรอรง.วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสข2556;23(3):1-11.11.ธรพลชยสงคราม.ผลของโปรแกรมสงเสรมการบรโภคอาหารเกลอต�าตอพฤตกรรมการบรโภคเกลอ ของผปวยโรคความดนโลหตสง[วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต].กรงเทพ:จฬาลงกรณ มหาวทยาลย;2552.12.สมนาชใจ.ผลของโปรแกรมปรบวถการบรโภคเพอการควบคมความดนโลหตสงของผปวย ความดนโลหตสงโรงพยาบาลอางทอง.วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม2558;12(1):159-168.


บทคดยอ

การนบลกดนดวยตนเองเปนสงหนงในการประเมนภาวะสขภาพของทารกในครรภของหญงตงครรภ ซงสามารถปองกนการเสยชวตของทารกในครรภได การวจยกงทดลองนมวตถประสงคเพอศกษาผลของโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมตอความรและพฤตกรรมการนบลกดนของหญงตงครรภชาวไทใหญกล มตวอยางท ใช ในการวจยครงน เป นหญง ตงครรภชาวไทใหญโรงพยาบาลหางดงจงหวดเชยงใหมจ�านวน70คนโดยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจงคอเปนกลมทดลอง35คนกลมควบคม35คนเครองมอทใชในการวจยประกอบดวยโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม แบบสอบถามแบงเปน 3 สวน คอ สวนท 1 แบบสมภาษณขอมลสวนบคคล สวนท 2 แบบวดความรเกยวกบการนบลกดนในครรภ สวนท 3แบบประเมนการบนทกลกดนในครรภ วเคราะหขอมลโดยใชสถตทดสอบไคสแควร สถตเชงพรรณนาและสถตทดสอบคาท ผลการวจย พบวาหญงตงครรภชาวไทใหญกลมทไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนร วมมคะแนนเฉลยของความร และพฤตกรรมการนบลกดนสงกว าหญงตงครรภชาว ไทใหญกลมทไมไดรบโปรแกรมอยางมนยส�าคญทางสถต (p< .001) และหญงตงครรภชาวไทใหญกลมทไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมมคะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนสงกวากอนไดรบโปรแกรมอยางมนยส�าคญทางสถต(p<.001)จากผลการวจยครงนสรปไดวาโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมชวยพฒนาความรในการดแลตนเองขณะตงครรภส�าหรบหญงตงครรภชาวไทใหญได

ค�าส�าคญ:โปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมความรการนบลกดนพฤตกรรมการนบลกดนและหญงตงครรภ

ผลของโปรแกรมก�รเรยนรแบบมสวนรวมตอคว�มรและพฤตกรรมก�รนบลกดนของหญงตงครรภช�วไทใหญ โรงพย�บ�ลห�งดง จงหวดเชยงใหม

The Effects of Participatory Learning Program on Knowledge and Behaviors of the Fetal Movement Count of Shan Pregnanciesin Hang Dong hospital, Chiang Mai Province

กญญาพชญจาอายศษ.ม.* KanyapatChaeye RN,M.Ed.*

จระภาบษยาวรรณพย.ม** JeerapaBoosayawanRN,M.N.S**

ภสธารยนนเจรญวงษพย.บ.*** PatsatareeNinjareanwong RN,B.N.S***

* ผชวยศาสตราจารย คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมค มหาวทยาลยพายพ

** อาจารยพยาบาล คณะพยาบาลศาสตรแมคคอรมค มหาวทยาลยพายพ

*** พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลหางดง



Abstract

Fetalmovementcountingisoneofthemethodsforpregnanciestoassessthefetalwell-beingforpreventingfetaldeath.Thepurposeofthisquasi-exper-imentalresearchwastoexaminetheeffectsofparticipatorylearningprogramon knowledge and behavior of fetalmovement countof Shan pregnancies.SeventyShanpregnanciesattheANCclinicinHangDongHospital,ChiangMaiProvince,wereenrolledpurposivelysampling,Thirty -fiveShanpregnancieswereassignedtotheexperimentalgroupandother35Shanpregnancieswerein the control group. Research instruments included participatory learning "program,questionnaireswhichconsistedof3partsnamelydemographicdata,knowledgeoffetalmovementcountandbehaviorofthefetalmovementcount.Datawereanalyzedbychi-squaredtest,descriptivestatistics,Independentt-test,andpairedt-test. Theresultsofstudywereasfollows:Theknowledgeandbehavioroftheexperimentalgroupafterreceivingtheprogramwassignificantlyhigherthanthecontrolgroup(p<.001).Theknowledgeandbehavioroftheexperimentalgroupafterreceivingtheprogramwassignificantlyhigherthanbefore(p<.001).Thefindingsofthisstudyshowedthattheparticipatorylearningprogramenhancethe knowledge and behavior of fetalmovement countof Shan pregnancies.Thereforethisprogramhelptodevelopasprenatalself–careknowledgeforShanpregnancies.

Keywords: Theparticipatorylearningprogram,Theknowledgeofthefetalmovementscount,Thebehaviorofthefetalmovementcount,andPregnancies.

ความเปนมาและความส�าคญของปญหา การดนของทารกในครรภเปนอาการหนงทบงชถงการมชวตของทารกในครรภ1 โดยหญงตงครรภสามารถสงเกตการดนของลกในครรภ ไดดวยตนเองซงในทางปฏบตจงควรใหหญงตงครรภเรมนบและบนทกการดนของทารกในขณะพกเมออายครรภ28สปดาหขนไปหญงตงครรภจงจ�าเปนและส�าคญยงทตองมความสามารถในการนบจ�านวนการดนของลกในครรภพรอมกบการบนทกทถกตองเพอการปองกนการเสยชวตของทารกในครรภดวยตนเอง โดย

ภาวะการณปญหาดงกลาวสามารถปองกนได หากมการเฝาระวงทเหมาะสมจากสถตจ�านวนคนตางดาวทไดรบอนญาตท�างานคงเหลอทวราชอาณาจกรมกราคม 2556 ของส�านกบรการแรงงานตางดาวกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย พบวาเชยงใหมมชาวพมาจ�านวน63,707คนผชายจ�านวน32,202คนและเปนผหญงจ�านวน31,505คนสวนใหญเปนสญชาตไทใหญจ�านวน14,194คนโรงพยาบาลหางดง เปนโรงพยาบาลทไดรบรองตามมาตรฐานประกนคณภาพตงอยในอ�าเภอหางดงตด


ผลของโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมตอความรและพฤตกรรมการนบลกดนของหญงตงครรภชาวไทใหญ โรงพยาบาลหางดง จงหวดเชยงใหม

เขตอ�าเภอเมอง ท�าใหมชาวไทใหญสวนใหญทพกอาศยบรเวณนเขาเมองมาประกอบอาชพอกทงการเดนทางมาโรงพยาบาลหางดงมความสะดวกจากสถตตงแตป พ.ศ 2555-2557 โรงพยาบาลหางดงไดรบการดแลสขภาพของหญงตงครรภชาวไทใหญมอตราเพมขน2เทาหรอรอยละ50ในการดแลสขภาพหญงตงครรภชาวไทใหญนนเปนสงส�าคญเพอใหเกดความเปนอยทดในสงคมของประเทศไทยจ�าเปนตองดแลทวถงสอดคลองกบสทธของผรบบรการและดานสทธมนษยชนดวยกน ถอเปนการเตรยมความพรอมของบคลากรทางสขภาพในการใหบรการสขภาพขามวฒนธรรมกาวเขาสสมาชกของประเทศอาเซยนอกทงเปนบงชถงคณภาพของการใหบรการสขภาพอนามยของโรงพยาบาล เนองดวยการนเทศนกศกษาและการท�างานรวมกบครคลนกในหนวยฝากครรภพบวาในปจจบนหญงตงครรภไทใหญ มพฤตกรรมการนบลกดน ไมถกตอง อาท ไมมการนบลกดน ไมมการบนทก ลกดน จากการสมภาษณ หญงตงครรภชาวไทใหญบางรายมความคดเหนเกยวกบการตงครรภเปนภาวะธรรมชาตลกดนเปนเรองปกตไมจ�าเปนตองนบและบนทก ดงนนเพอใหหญงตงครรภเหลานมการเฝาระวงสขภาพของทารกในครรภดวยตนเองและมการบนทกลกดนดวยตนเองทถกตองคณะผวจยจงไดน�ากระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมมาชวยขบเคลอนใหเกดการน�าความรเกยวกบการนบลกดนน�าไปสการบนทกลกดนทถกตอง ทงนกระบวนการการเรยนร ดงกลาวเปนการเรยนรทมประสทธภาพในการพฒนาบคคล ซงมองคประกอบ ไดแก การเรยนรเชงประสบการณผสมผสานกบกระบวนการกลมรวมทงการสะทอนความคดและการอภปราย จนเกดความคดรวบยอด ซงกอใหเกดการเปลยนแปลงทศนคตและประยกตความคด น�าไปสแนวทางปฏบตในการดแลสขภาพทารกในครรภรวมกนระหวางผรบบรการและบคลากรทางการแพทยอยางมประสทธภาพลดความสญเสยทางเศรษฐกจกอเกดสงคมทดตอไป

วตถประสงคการวจย 1. เพอเปรยบเทยบความรและพฤตกรรมการนบลกดน ของหญงตงครรภชาวไทใหญระหวางกลมทไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมกบกลมทไมไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม 2. เพอเปรยบเทยบความรและพฤตกรรมการนบลกดนของหญงตงครรภชาวไทใหญกอนและหลงไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม

สมมตฐานการวจย 1. คะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนของหญงตงครรภชาวไทใหญกลมทไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมสงกวากลมท ไมไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม 2. คะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนของหญงตงครรภชาวไทใหญไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมสงกวากอนไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม

กรอบแนวคดในการวจย การวจยครงนใชกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมมาขบเคลอนใหเกดการน�าความรเกยวกบการนบลกดนในครรภ น�าไปสพฤตกรรมบนทกท ถกตองเหมาะสม เนองดวยการเรยนรแบบดงกลาวเปนการเรยนรทมประสทธภาพในการพฒนาบคคลทงดานความรเจตคตและทกษะไดเปนอยางดผานการสงเคราะหรปแบบการเรยนรหลากหลายรปแบบจนไดโครงสรางพนฐานของการเรยนรแบบมสวนรวมซงมองคประกอบไดแกการเรยนรเชงประสบการณผสมผสานกบกระบวนการกลม รวมทงการสะทอนความคดและการอภปราย เกดความคดรวบยอดซงกอใหเกดการเปลยนแปลงเจตคตไดและการประยกตความคดไปใชโดยในแตละองคประกอบของวงจรการเรยนรเชงประสบการณนน นาจะท�าใหหญงตงครรภทมประสบการณตดตวมา จะสามารถใชประสบการณของตนเองในแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนนอกจากนขณะท�ากจกรรมกลมหญงตงครรภจะได



เรยนรถงการท�างานเปนทมบทบาทของสมาชกทดทจะท�าใหงานส�าเรจ การควบคมตนเอง และการยอมรบความคดเหนของผอนซงองคประกอบเหลานอาจจะชวยท�าใหหญงตงครรภไดพฒนาทงดานความรและเจตคตสงผลใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมทถกตองและเหมาะสมเกยวกบการนบลกดนตลอดจนทดลองใชความรทไดรบมาอยางถกตอง น�าไปสการปฏบตไดดเชนกนชวยปองกนการตายของทารกทไมทราบสาเหตได

วธด�าเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยกงทดลองแบบสองกลมคอวดผลกอนและหลงการเขารวมโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม กลมตวอยางคอหญงตงครรภเปนชาวไทใหญโดยมาฝากครรภทแผนกฝากครรภโรงพยาบาลหางดงจงหวดเชยงใหม จ�านวน 70 คนโดยคดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจงซงการก�าหนดขนาดกลมตวอยางโดยอาศยอ�านาจการท�านาย(power)ท0.80ระดบนยส�าคญทางสถต (Significant level)ท .05และขนาดความสมพนธของตวแปรทต องการศกษา (Effectsize)เทากบ0.60จากการเปดตารางจะไดขนาดของกลมตวอยางอยางนอยจ�านวน 45 คน 2เมอไดกลมตวอยางตามคณสมบตทก�าหนดแลวจากนนน�ามาจบคแบงเขากลมทดลอง45คนและกลมควบคม45คนโดยใชวธการสมตวอยางเขากลมจากการจบฉลากจบไดเลขคใหเขากลมทดลองและจบไดเลขค ใหเขากล มควบคมเวลาผานไปหลงการรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม2เดอนจ�านวนกลมตวอยางทงกลมทดลองและกลมควบคม ลดลงเหลอเพยงกลมละ35คนทงนผเขารวมการวจยถอนตวออกจากการวจยไปบางสวนเนองจากกลมตวอยางยายถนทอย เพอตดตามสามไปท�างานรบจางตางอ�าเภอและตางจงหวดท�าใหกลมตวอยางท�ากจกรรมไมครบถวนตามกระบวนการของโปรแกรมของการวจยซงก�าหนดคณสมบตดงนเปนชาวไทใหญมอายครรภ28สปดาหขนไปอานออกเขยนภาษาไทยและ/

หรอภาษาไทใหญไดและยนดเขารวมการวจย เครองมอทใช ในการวจย ประกอบดวย เครองมอทใชในการวจยและเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 1. เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวยโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมทผวจยสรางขนตามแนวคดกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมอาศยหลกการเรยนรเชงประสบการณและกระบวนการกลมซงประกอบดวย 4 องคประกอบส�าคญ ไดแกประสบการณการสะทอนคดและการอภปรายความคดรวบยอด และการประยกตใช ผ วจยไดจดท�ากจกรรมการจดการเรยนร ในโปรแกรมโดยมสอประกอบการเรยนรไดแกวดโอเกยวกบลกษณะการดนของลกในครรภจากเวปไซตแผนตารางบนทกจ�านวนครงลกดนในครรภทผวจยจดท�าขนเพอใหการบนทกทชดเจนและงาย ซงโปรแกรมฯ ไดผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒจ�านวน4ทานและน�ามาปรบปรงแกไขตามความคดเหนและขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ และคมอส�าหรบการนบลกดน ทกลมตวอยางสามารถน�าไปทบทวนความรวธการนบและบนทกลกดน 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลท ผวจยสรางขนจากการทบทวนวรรณกรรม แบงเปน 3สวนคอสวนท1แบบสมภาษณขอมลสวนบคคลสวนท2แบบวดความรเกยวกบการนบลกดนในครรภสวนท 3 แบบประเมนการบนทกลกดนของหญงตงครรภไทใหญโดยเจาหนาทเครองมอใชในการเกบรวบรวมขอมลซงไดผานการตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา โดยผ ทรงคณวฒทเชยวชาญจ�านวน 3 ทาน ไดคาดชนความตรงของเนอหาของแบบวดความรเกยวกบการนบลกดนในครรภ และแบบประเมนการบนทกลกดนของหญงตงครรภไทใหญเทากบ.63และ.73ตามล�าดบแลวน�าแบบวดความรเกยวกบการนบลกดนในครรภ และแบบประเมนบนทกลกดน ไปทดสอบหาความเชอมนโดยน�าไปทดลองใชกบหญงตงครรภทมลกษณะคลายคลงกนกบกล มตวอยาง จ�านวน 30 ราย จากนนน�าไป



หาความสอดคลองภายในของแบบวดความร โดยใชสตรKR20ไดคาความเชอมนเทากบ1.00และ.70

การเกบรวบรวมขอมล หลงจากคณะกรรมการวจยไดพจารณาอนมตทนอดหนนการวจยนแลวผวจยไดท�าหนงสอถงบคคลทเกยวของทงหมดเพอขออนญาตเขาด�าเนนการวจยผวจยแนะน�าตวเองกบกลมตวอยางเพอชแจงวตถประสงคของการท�าวจยและขนตอนการด�าเนนการวจยพรอมทงอธบายการพทกษสทธของกลมตวอยางและขอความรวมมอในการเขารวมในการศกษาวจย การด�าเนนการรวบรวมขอมลโดยมขนตอนดงน กลมทไดรบการดแลปกต(กลมควบคม) 1. รวบรวมขอมลสวนบคคลและประเมนความรการนบลกดนโดยใชแบบประเมนความร 2. ประเมนการบนทกลกดนจากแบบบนทกโดยเจาหนาท 3. ประเมนความรการนบลกดนอกครงหางจากการประเมนครงแรกเปนระยะเวลา2 เดอนโดยใชแบบประเมนความรชดเดม 4. ประเมนการบนทกลกดนจากแบบบนทกโดยเจาหนาทแปลผลระดบคะแนนของพฤตกรรมอกครงหางจากการประเมนครงแรกเปนระยะเวลา2เดอน 5. ในระหวางการศกษากล มน มการให ค�าแนะน�าการนบลกดนจากเจาหนาทพยาบาลหนวยฝากครรภของโรงพยาบาลหางดง เหมอนปกต เปนรายบคคลคอแนะน�าใหสงเกตและนบลกดนและใหลงบนทกดวยตนเอง เนนย�าการนบลกดนหากไมถงจ�านวนทก�าหนดไวใหรบมาพบแพทยทนทซงไมไดดวดโอหรอท�ากจกรรมการเรยนร เหมอนกลมทไดรบการดแลตามโปรแกรม กล มทไดรบการดแลตามโปรแกรม (กล มทดลอง) การเกบรวบรวมขอมลด�าเนนการ3ขนตอนดงน ขนตอนท1ประเมนกอนการทดลอง 1. รวบรวมขอมลสวนบคคลและประเมนความรการนบลกดนโดยใชแบบประเมนความร

2. ประเมนการบนทกลกดนจากแบบบนทกโดยเจาหนาทแปลผลระดบคะแนนของพฤตกรรม ขนตอนท 2 ใหโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมขนนจะเปนการใหโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม โดยใชแผนการจดการเรยนรทง 2 ชดใชเวลาทงสน3ชวโมง30นาทผวจยใหคมอการนบลกดนและชแจงวธการใชคมอ เพอน�ากลบไปทบทวนความร และเปนแนวทางในการปฏบตการนบลกดนทถกตองตอไป ขนตอนท3ประเมนหลงการทดลองหลงการใหโปรแกรมฯ2เดอน 1. ประเมนความรการนบลกดน โดยใชแบบประเมนความรชดเดม 2. ประเมนการบนทกลกดนในจากแบบบนทกโดยเจาหนาทแปลผลระดบคะแนนของพฤตกรรม 3. ผวจยตรวจสอบความสมบรณของขอมลและน�าขอมลมาวเคราะหดวยวธการทางสถตและน�าไปเปรยบเทยบกบกลมควบคมตอไป

การพทกษสทธกลมตวอยาง งานวจยนไดรบอนมตจากคณะกรรมการจรยธรรม คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมเอกสารเลขท๐๓๓/๒๕๕๗

การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยางโดยใชสถตบรรยาย เปรยบเทยบขอมลสวนบคคลระหวางกลมดวยไคสสแควร (Chi-square) เปรยบเทยบคะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนระหวางกลมดวยสถตทดสอบคาทชนดสองกลมทเปนอสระตอกน(Independentt-test)และภายในกลมดวยสถตทดสอบคาทชนดสองกลมทไมเปนอสระ ตอกน(Pairedt-test)

ผลการวจย 1. ขอมลลกษณะทวไปของกลมตวอยางกลมทดลองมอายเฉลยเทากบ 25.49 ป (S.D.= 5.66,



Range=18-46ป)และกลมควบคมมอายเฉลยเทากบ25.26ป(S.D.=5.20,Range=17-39ป)ทงกลมทดลองและกลมควบคมมสถานภาพสมรส คดเปนรอยละ100.00และ97.10ตามล�าดบทงสองกลมสวนใหญไมไดรบการศกษามจ�านวนเทากนคดเปนรอยละ88.60และมอาชพรบจางคดเปนรอยละ100อกทงสองกลมมการตงครรภครงนเปนครรภแรกคดเปนรอยละ 60.00 และ 65.70 สวนอายครรภกลมทดลองมอายครรภเทากบ 29.80 สปดาห (S.D.=

1.64,Range=28-34สปดาห)และกลมควบคมมอายครรภเทากบ 31.34 สปดาห (S.D.= 2.69, Range=28-37สปดาห)และทงสองกลมมความตงใจวางแผนการตงครรภในครงน เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางกลมทดลองและกลมควบคม โดยใชสถตไคสแควรและสถตทดสอบคาทชนดสองกลมทเปนอสระตอกน ผลการทดสอบพบวา ขอมลทวไปของกลมตวอยางสวนใหญไมแตกตางกนรายละเอยดดงแสดงดงตารางท1

ตารางท1แสดงจ�านวนและรอยละของกลมตวอยางจ�าแนกตามอายสถานภาพสมรสระดบการศกษาอาชพจ�านวนการตงครรภอายครรภและความตงใจวางแผนตงครรภ

ลกษณะกลมตวอยางกลมทดลอง(n=35) กลมควบคม(n=35) P -value

จ�านวน(คน) รอยละ จ�านวน(คน) รอยละอาย(ป)

<15

15-25

>25

0

20

15

0.00

57.10

42.90

0

20

15

0.00

57.10

42.90

.861

( x =25.49,S.D.=5.66,Range=17-39ป)( x =25.26,S.D.=5.20,Range=18-46ป)

สถานภาพสมรส

โสด

สมรส

0

35

0.00

100.00

1

34

2.90

97.10

.321

ระดบการศกษา

ไมไดเรยน

ประถม

≥มธยม

31

3

1

88.60

8.60

2.90

31

2

2

88.60

5.70

5.70

.920

อาชพ

รบจาง 35 100.00 35 100.00 .040

จ�านวนการตงครรภ

ครรภท1

ครรภท2

ครรภท3

≥ครรภท4

21

11

2

1

60.00

31.40

5.70

2.90

33

11

0

1

65.70

31.40

0.00

2.90

.496



ลกษณะกลมตวอยางกลมทดลอง(n=35) กลมควบคม(n=35) P -value

จ�านวน(คน) รอยละ จ�านวน(คน) รอยละ

อายครรภ(wks.)

≤28

29-31

≥32

10

20

5

28.57

57.14

14.29

6

11

18

17.1431.

4251.44 .005

( x =29.80,S.D.=1.64,Range=28-37wks.)( x =31.34,S.D.=2.69,Range=28-40wks.)

ความตงใจวางแผน

ตงครรภ

ไมตงใจ

ตงใจ

4

31

11.40

88.60

0

35

0.00

100.00

.044

2. ผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนกอนและหลงไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมของกลมตวอยางกอนการทดลองกลมทดลองมคะแนนเฉลยของความรการนบลกดนเทากบ5.14คะแนน(S.D.=1.29)สวนกลมควบคมมคะแนนเฉลย5.00คะแนน(S.D.=1.09)ภายหลงการทดลอง กลมทดลองมคะแนนเฉลยของความรการนบลกดนเทากบ7.00คะแนน(S.D.=0.00)กลมควบคมมคะแนนเฉลยของความรการนบลกดนเทากบ 5.43 คะแนน (S.D.=0.95) จะเหนไดวาคะแนนเฉลยของความรการนบลกดนภายหลงการทดลองของกลมทดลองมคาสงกวากลมควบคม สวนคะแนนเฉลยของพฤตกรรมการนบลกดนกอนทดลองกล มทดลองมคะแนนเทากบ 3.66คะแนน (S.D.=0.68) สวนกลมควบคมมคะแนน

เทากบ 2.91 คะแนน (S.D.=0.45) ภายหลงการทดลองกลมทดลองเทากบ6.00คะแนน(S.D.=0.00)ส�าหรบกลมควบคมมคะแนนเทากบ 3.63 คะแนน(S.D.=0.88)จะเหนไดวาคะแนนเฉลยพฤตกรรมการนบลกดนภายหลงการทดลองของกลมทดลองมคาสงกวากลมควบคม เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนดวยสถตทดสอบคาทชนดสองกลมทไมเปนอสระตอกนของกลมทดลองมความแตกตางกนและกลมควบคมไมมความแตกตางกน และเมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนดวยสถตทดสอบคาทชนดสองกลมทเปนอสระตอกน พบวากอนและหลงไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมทงสองกลมมความแตกตางกนดงรายละเอยดตารางท2



ตารางท2แสดงการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนกอนและหลงไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมของกลมตวอยาง

กลมตวอยางกอนทดลอง หลงทดลอง P -value

x S.D. x S.D.

ความร

กลมทดลอง

กลมควบคม

5.14

5.00

1.29

1.09

7.00

5.43

0.00

0.95

<.001

.003

พฤตกรรม



3.66

2.91

0.69

0.45

6.00

3.63

0.00

0.88

<.001

<.001

ตารางท3แสดงการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนหลงไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมของกลมตวอยาง

กลมตวอยาง x p-value

ความร



7.00

5.43

0.00

0.95

<.001

พฤตกรรม


กลมควบคม6.00

3.63

0.00

0.88

<.001

3. ผลของคะแนนเฉลยของความร และพฤตกรรมการนบลกดนหลงไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมของกลมตวอยาง ภายหลงการทดลอง กลมทดลองมคะแนนเฉลยของความร การนบลกดนเทากบ 7 คะแนน(S.D.=0.00)สวนกลมควบคมมคะแนนเทากบ5.43คะแนน(S.D.=0.95)และคะแนนเฉลยของพฤตกรรมการนบลกดนของกลมทดลองเทากบ 6.00 คะแนน

(S.D.=0.00) ส�าหรบกลมควบคมมคะแนนเทากบ 3.63คะแนน(S.D.=0.88)เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนดวยสถตทดสอบคาทชนดสองกลมทเปนอสระตอกนพบวาหลงไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมทงสองกล มมความแตกตางกนดงรายละเอยดตารางท3

สรปและอภปรายผล 1. คะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนของหญงตงครรภชาวไทใหญกลมทไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมสงกวากลมทไมไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม ซงอธบายไดวาหญงตงครรภชาวไทใหญกลม

ทไมไดรบโปรแกรมฯ อาจมความสบสนเกยวกบการนบและบนทกลกดน เนองจากในแตละครงของการฝากครรภ มข อมลมากมายจากค�าแนะน�าของ เจาหนาททางการแพทย ทงนการไดรบขอมลอาจมการจดจ�ารายละเอยดทไมเพยงพอ ตลอดจนไมมสอการสอนทเอออ�านวยใหค�าแนะน�าเกยวกบการนบ



และบนทกลกดนท ชดเจนท�าใหไมเกดการเปลยนแปลงระบบความคดและเจตคตของหญงตงครรภชาวไทใหญท�าใหไมเกดความเขาใจในการนบลกดนและการบนทกจ�านวนครงลกดนในครรภทถกตองในขณะทกลมทไดรบโปรแกรมฯไดรบกระบวนการทสงเสรมใหเกดการเรยนรโดยอาศยประสบการณและกระบวนการกลมทมการซกถามอภปรายถงขอสงสยขอเทจจรงตางๆในการสงเกตการดนของลกและการบนทกจ�านวนครงการดนของลกในครรภซงกนและกนมการใชสอการสอนเปนรปแบบวดโอเกยวกบลกษณะการดนของลกในครรภ เพอใหเหนภาพการดนของลกในครรภ มการก�าหนดกจกรรมในการเรยนรรวมกน เชน การใหทดลองบนทกการดนของลกในครรภหลงจากทเหนการดนของลกในวดโอการใชสอวดโอจะชวยใหดงดดความสนใจสอดคลองกบการศกษาของวลยรตนพลางวนและสมพรวฒนนกลเกยรต3ทพบวาสอวดทศนจะชวยดงความสนใจไดดเนองจากมภาพเคลอนไหวชวยเนนย�าเนอหาทสอนไดด และสอดคลองกบการศกษาของสมฤทย บญชดวง วภารตน จฑาสนตกล อ�าพรรณ จนทรโรกร และวรตน วคนวงศ4 ทพบวาสอวดทศนมทงภาพสและเสยงประกอบเปนสงเราทผานการสมผสทางตา และห ชวยใหเกดการเรยนรและจดจ�าไดด โดยกจกรรมดงกลาวเหลาชวยพฒนากระบวนการคด การวเคราะหของหญงตงครรภชาวไทใหญ ท�าใหเกดความคงอยของความรและปรบเปลยนเจตคตทดไดมากกวาการทองจ�า หรอฟง ค�าแนะน�าจากคนอนสงผลท�าใหหญงตงครรภชาว ไทใหญสวนใหญมเขาใจวธการนบและบนทกลกดนท ถกตอง ซงพบวากระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมเปนกระบวนการทอาศยประสบการณและกระบวนการกลมในการสงเสรมใหเกดการเรยนรทสงสดเนองดวยกจกรรมตางๆ มขนตอนการแบงปนประสบการณการสะทอนความคดและอภปรายสรปความคดรวบยอดตลอดจนการน�าไปประยกตใช ซงสอดคลองกบการศกษาของเปมกาบตรจนทรวรตปานศลาและสระ วเศษศกด5 ทพบวาหญงตงครรภวยรนทไดรบ

โปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมมคะแนนเฉลยของพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพอย ในระดบทดขนเพราะกล มตวอยางเกดการเรยนร สามารถปรบทศนคตไปในทางทเหมาะสม 2. คะแนนเฉลยของความรและพฤตกรรมการนบลกดนของหญงตงครรภชาวไทใหญไดรบ โปรแกรมฯ สงกวากอนการไดรบโปรแกรมฯ ซงอธบายไดวาหญงตงครรภชาวไทใหญกลมทดลองไดรบโปรแกรมฯซงเปนโปรแกรมทผวจยไดสรางขนรวมกบขอสรปจากหญงตงครรภชาวไทใหญผทมสวนรวมในการเขารวม โดยโปรแกรมดงกลาวอาศยหลกการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางนนคอหญงตงครรภชาวไทใหญ เชอวาหญงตงครรภชาวไทใหญทกคนมความสามารถทจะเรยนรและพฒนาตนเองไดซงการทจะพฒนาตนเองไดนนตองอาศยกระบวนการหาความร มการบรณาการจากแหลงเรยนร ท หลากหลาย และทส�าคญการเรยนรพนฐานจ�าเปนอยางยงทชวยสงเสรมการเรยนรทมประสทธภาพกลาวคอ การเรยนรทตองอาศยประสบการณ และการเรยนรทมการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน ใชกระบวนการกลมเปนตวขบเคลอนน�าไปสการเรยนรใหเกดขนไดโดยกจกรรมของโปรแกรมนจะเรมตนทการถายทอดประสบการณของแตละบคคลผานการบอกเลาการแสดงความรสกและความคดเหนในการนบลกดนตงแตครงแรกทลกเรมดนในครรภกระทงถงปจจบนการพดถงประสบการณของตนเองจดเปนเครองมอในการวเคราะหและสงเคราะหการเรยนรทเกดขนท�าใหเกดความรใหมๆ สอดคลองกบการศกษาของวรารตนแยมโสภ6ทพบวาความรและพฤตกรรมหลงจากไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมท�าใหเกดความรความเขาใจโดยเปนการเรยนรทเกดจากการวเคราะหและสงเคราะหนอกจากนในกจกรรมมการเลาสกนฟงเปนปฏสมพนธทเกดจากการขยายตวของความรททกคนมอยออกมา ซงเปนลกษณะส�าคญของการเรยนรเชงประสบการณในการจดโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมในครงนผวจยใหความรเรองการนบลกดนสาธตการบนทกจ�านวน



ครงการดนของลกในครรภอกทงผวจยไดสมตวแทนสรปเนอหาทไดรบเพอใหเกดความคดรวบยอด ซงท�าใหหญงตงครรภชาวไทใหญมความรการนบลกดนเพมมากขนในกจกรรมของโปรแกรมกระตนใหหญงตงครรภชาวไทใหญเปดเผยความคดเหน ความรสกของตนเองทเกดขนหลงจากการชมวดโอของการดนของลกในครรภเพอเปนการสะทอนคดและอภปรายในประเดนของผลเสยทเกดจากการไมนบลกดนและไมบนทกลงสมดสขภาพซงพบวาหญงตงครรภชาวไทใหญทเคยตงครรภมากอนมความกระตอรอลนในการแบงปนประสบการณของตนเอง และน�ามาเปนขอคดใหแกเพอนในกลมนอกจากนไดแบงกลมเลกๆ2-3คนวเคราะหถงผลเสยของการไมนบลกดนรวมทงใหแตละกลม วางแผนการปฏบตอภปรายรวมกนภายในกลมเพอประเมนภาวะสขภาพของลกในครรภและน�าเสนอผลงานของแตละกลมจากการสงเกตพบวาหญงตงครรภชาวไทใหญทกคนในกลม มความสนใจตงใจในการอภปรายประเดนตางๆแสดงความคดเหน รวมมอกนเปนอยางด และทกคนมสวนรวมในการน�าเสนอผลงานกลมของตนเองการทเปดโอกาสใหหญงตงครรภไดมสวนรวมในการดแลสขภาพตนเองและทารกในครรภ นบไดวาเปนบทบาททพยาบาลควรตระหนกและใหความส�าคญเปนอยางยงสอดคลองกบงานวจยของบญมภดานงว7การสงเสรมใหหญงตงครรภมสวนรวมในการเฝาระวงภาวะสขภาพทารกในครรภดวยตนเองจะสรางความมนใจในการนบและการบนทกจ�านวนครงลกดนนอกจากนกจกรรมในโปรแกรมมการสาธตวธการนบลกดนตามทเคยปฏบตของตวแทนหญงตงครรภชาวไทใหญใหหญงตงครรภชาวไทใหญรวมกนวเคราะหถงการสงเกตการดนของลกในครรภการนบลกดนและการบนทกทถกตองเพอความเขาใจทถกตองตรงกนผวจยสรปผลอกครงเพอเปนขอตกลงรวมกนในการลกดนทถกตองโดยกจกรรมเหลานชวยใหหญงตงครรภชาวไทใหญเกดความคดรวบยอดและไดขอสรปเกยวกบการสงเกตการดนการนบและการบนทกจ�านวนครงลกดนในครรภทถกตองซงเปนกจกรรมทเอออ�านวย

ใหหญงตงครรภชาวไทใหญไดแลกเปลยนประสบการณไดสะทอนความคดอภปรายไดสรปความคดรวบยอดตลอดจนไดทดลองปฏบต ซงชวยใหหญงตงครรภ ชาวไทใหญไดมสวนรวมในการเรยนร8และท�าใหเกดการปฎบตทด นอกจากนมการท�าคมอหญงตงครรภชาวไทใหญทไดจากกระบวนการกลมดงกลาวแจกใหกลมหญงตงครรภชาวไทใหญ เพอน�าไปทบทวนวธการนบและบนทกจ�านวนครงลกดนทถกตองตอไป ดงนนจะเหนไดวากระบวนการเรยนรทมงเนนกระบวนการมสวนรวมการสะทอนคดจากประสบการณของตนเองและผอนผานการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนการอภปรายจนเกดขอสรป กลายเปนความร ใหมในการน�าไปประยกตใช เพอเปนแนวทางใหกบตนเองเปนองคประกอบส�าคญของการการพฒนาความรและสตปญญา9 ซงประภาเพญ สวรรณ และสวงสวรรณ10กลาววาความรทดจะน�ามาซงการปฏบตทดโดยการจดโปรแกรมในครงนมการพฒนาดานความร เพอน�าไปสการนบลกดนทถกตอง จากการสงเกตภายหลงจากการใหโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวม 2 เดอน พบวาหญงตงครรภชาวไทใหญกลมทดลองมคะแนนพฤตกรรมการนบลกดนสงกวากอนการไดรบโปรแกรมอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.001สอดคลองกบการศกษาของสรอยอนสรณธรกลและพชรจนทอง11ทพบวาหญงตงครรภกลมทดลองมคะแนนพฤตกรรมการควบคมอาหารหลงไดรบโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมสงกวากอนไดรบโปรแกรมฯและสงกวากลมควบคม

ขอเสนอแนะการวจย 1. ขอเสนอแนะในการน�าผลวจยไปใช 1.1หนวยงานสามารถน�ากระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมไปใชในการสอนหญงตงครรภเกยวกบการนบและบนทกลกดน 1.2ดานการศกษา นกศกษาดานสขภาพสามารถน�าสอวดโอไปใชในการสอนสขศกษาเกยวกบการนบและบนทกลกดนแกหญงตงครรภได 2. ขอเสนอแนะในการท�าวจยครงตอไป



ควรมการตดตามพฤตกรรมการนบลกดนจนกระทงคลอดเพอประเมนการคงอยของพฤตกรรม

การบนทกลกดน และเฝาระวงสขภาพของทารกในครรภใหปลอดภยตอไป

กตตกรรมประก�ศขอขอบพระคณสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย สาขาภาคเหนอ และสมาคมพยาบาลศาสตรแมคคอรมคทสนบสนนทนในการท�าวจยในครงน

เอกสารอางอง1 Mangesi L, Hofmeyr GJ.[Online].Fetalmovement counting for assessment of fetal wellbeing.CochraneDatabaseofSystematicReviews.[cited2014January29].Available from: http://www.azdhs.gov/als/midwife/documents/reports/ resources/horfmeyr-et-al. pdf.2. CohenJacob.[Online].Effectsizetable.[cited2012April12].Availablefrom:http://psych. unl.edu/hoffman/Sheets/Workshops/Power_Tables.pdf.3. วลยรตนพลางวน,และสมพรวฒนนกลเกยรต.ผลของโปรแกรมการสงเสรมการรบรความสามารถของ ตนเองตอพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภวยร น. วารสารสมาคมพยาบาลแหง ประเทศไทยสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ2550;30(2):16-22.4. สมฤทยบญชดวง,วภารตนจฑาสนตกล,อ�าพรรณจนทรโรกรและวรตนวคนวงศ.การใชสอวดทนศ เรองการฝกการหายใจแบบมประสทธภาพเพอการเตรยมตวผปวยกอนไดรบยาระงบความรสก. ศรนครนทรเวชสาร2555;27(2):139-146.5. เปมกาบตรจนทร,วรตปานศลา,สระวเศษศกด.การเรยนรแบบมสวนรวมโดยใชสอผสมเพอการ สงเสรมสขภาพหญงตงครรภวยรนทตงครรภไมพงประสงคโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชเลงนกทา จงหวดยโสธร.วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม2558;12(2):93-99.6. วรารตนแยมโสภ.ผลของโปรแกรมการเยยมโดยการเรยนรแบบมสวนรวมตอความรและพฤตกรรมใน หญงตงครรภทไดรบยาระงบความรสกแบบทวไปเพอการผาตดคลอดในสถาบนบ�าราศนราดร. วารสารกองการพยาบาล2553;37(2):50-63.7. บญมภดานงว.บทบาทพยาบาลในการสงเสรมการดแลตนเองของหญงตงครรภตอการนบและบนทก ลกดน.วารสารพยาบาลศาสตรและสขภาพ2557;37(1):135-146.8. วฒนาพรระงบทกข.แผนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง.กรงเทพฯ:วฒนาพานช;2543.9. กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข.คมอฝกอบรมแบบมสวนรวม.พมพครงท4.กรงเทพฯ: วงศกมลโปรดกชนจ�ากด;2544.10.ประภาเพญสวรรณและสวงสวรรณ.พฤตกรรมศาสตรพฤตกรรมสขภาพและสขศกษา.กรงเทพฯ: คณะสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลยมหดล;2536.11.สรอยอนสรณธรกล,และพชรจนทอง.ผลของโปรแกรมการเรยนรแบบมสวนรวมตอพฤตกรรมการควบคม อาหารของหญงตงครรภทเปนโรคเบาหวาน.วารสารพยาบาลศาสตรและสขภาพ2557;37(1):51-59.


บทคดยอ

การวจยและพฒนา(Researchanddevelopment)นมวตถประสงคเพอพฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมกลมเปาหมายม3กลมตามระยะของงานวจยระยะท1ศกษากระบวนการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนตรงกลมตวอยางทสมภาษณเปนผบรหารจ�านวน1คนตวแทนอาจารย5คนตวแทนสายสนบสนน5คนและตวแทนนกศกษาจ�านวน5คนระยะท2พฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม กลมตวอยางเปนบคลากรในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมปการศกษา2558รวมทงสน685คนประกอบดวยผบรหารและอาจารย59คนบคลากร45คนและนกศกษา581คนระยะท3ศกษาผลการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม กลมตวอยางเปนบคลากรในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมปการศกษา2558รวมทงสน270คนประกอบดวยผบรหารและอาจารย23คนบคลากร17คนและนกศกษา230คนเครองมอทใชในการเกบรวมขอมลคอแบบสอบถามการใชธรรมนญสขภาพ3สวนคอ1)ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม2)การปฏบตตามธรรมนญสขภาพ3)ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะในการใชธรรมนญสขภาพเครองมอผานการหาคาความเทยงตรงเชงเนอหา จากผเชยวชาญจ�านวน 3 คนไดคาดชนความสอดคลอง เทากบ 0.67 การวเคราะหขอมลผลการปฏบตตามธรรมนญสขภาพฯ โดยใชคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานการวเคราะหขอมลขอมลขอด ขอบกพรอง ของธรรมนญสขภาพขอจ�ากด/ อปสรรค ในการน�าธรรมนญสขภาพไปใชผลลพธตอสขภาพ(Healthoutcome)ทไดจากการน�าธรรมนญสขภาพไปใช ขอเสนอแนะในการปรบปรงธรรมนญสขภาพ (ประเดนเนอหา และการน�าไปใช) ใชวธการสงเคราะหเนอหา ผลการศกษาพบวา กระบวนการพฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนตรงคอเรมจากการประกาศนโยบายมกลไกการขบเคลอนธรรมนญสขภาพโดยการประชมของนกศกษาภายใตสโมสรนกศกษาและน�าเขาชมรมตางๆ มการประชมของอาจารยและเจาหนาทแลวน�า

ก�รพฒน�และขบเคลอนธรรมนญสขภ�พ วทย�ลยพย�บ�ลบรมร�ชชนน เชยงใหม

The Development and Health Advocate Drive: Boromarajonani College of Nursing, Chiang mai

วราพรวนไชยธนวงค วท.ม.* WarapornWanchaithanawongM.S.* พมพใจอนบานศษ.ด.* PimjaiAunbanPh.D.* พจนยมนสพรหมวท.ม.* PojaneeManusphromM.S.*

* วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม * Boromarajonani College of Nursing, Chiangmai


การพฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม

กจกรรมตางๆเขาครอบครวเสมอนและก�าหนดเปนตวชวดความส�าเรจในการท�างานกลไกลการขบเคลอนธรรมนญสขภาพมวธการสรางแรงจงใจเนนการเชญชวนยกยองใหเกยรตบตรเอออาทร การพฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมมขนตอนการจดท�า ธรรมนญสขภาพ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม 1) จดตงแกนน�า (สโมสรนกศกษา–นกศกษา)2)จดอบรมใหความรความเขาใจกบแกนน�า3)ประเมนสถานการณ (เวทสมชชาและท�าแบบสอบถาม)4)จดหมวดหมความตองการ5)ยกรางธรรมนญ6)ประชาพจารณรบฟงความคดเหนเพอปรบไข(เวทสมชชา)7)ประกาศใชธรรมนญสขภาพ8)ตดตามและประเมนผลมประเดนธรรมนญสขภาพ 10 ขอ ไดแก วทยาลยไดยกรางธรรมนญสขภาพโดยมรายละเอยด10ขอคอ1)ออกก�าลงกายทกวนพฤหสบด2)รบประทานอาหารและดมน�าสะอาดถกสขลกษณะโดยใชภาชนะของตวเอง3)แตงกายสะอาดถกตองตามระเบยบของวทยาลย4)ตรวจสขภาพปละ1ครง5)เปดเพลงสบายๆตอนพกเทยง6)ท�าสมาธ5นาทกอนเรยนทกวชาและนอนสมาธวนละ20นาทตอนพกเทยง7)เขาหองพระรกษาศล5และรบประทานอาหารมงสวรตทกวนจนทร8)ตกบาตรเดอนละ1ครงและฟงธรรมะบรรยายทกวนพฤหสบดท3ของเดอน9)รวมกจกรรมจตอาสาท�าความสะอาดวทยาลยเดอนละ1ครงและปลกปาเพออนรกษสงแวดลอมปละ1ครงและ10)คดแยกขยะ ผลการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม ผลการปฏบตตามธรรมนญสขภาพในภาพรวมอยในระดบดคาเฉลย2.89ผลลพธตอสขภาพ(Healthoutcome)ทไดจากการน�าธรรมนญสขภาพไปใชไดแกมสขภาพกายทแขงแรงในระยะยาวท�าใหสขภาพจตดในระยะยาวจตใจเบกบานไดรวมกจกรรมในสถานทท�างานมปฏสมพนธทดกบเพอนรวมงานมรปรางทดหนาตาทแจมใสท�าใหมสตท�าใหจตใจหนกแนนมนคงจากการเขาหองพระมทพงทางใจ

ค�าส�าคญ:ธรรมนญสขภาพการพฒนาและการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาล

Abstract

TheaimofthisresearchistoexplorehealthadvocatedriveinBoromarajonaniCollegeofNursing.Thesampleswere3groupsfollowbythestepofresearch.Step1wastostudytheprocessofhealthstatutedriveofBoromarajonaniCollegeofNursing,Trang,Thesampleswere1director,5instructors,5personneland5nursingstudents.Step2wasdevelopedanddrovethehealthstatuteofBoromarajonaniCollegeofNursing,Chiangmai.Thesampleswerethe685personnelofBoromarajonaniCollegeofNursing,Chiangmaiinacademicyear2015consistof59administrators,45personneland581nursingstudents.Step3wastostudytheresultofthisdrove.Thesampleswerethe270personnelofBoromarajonaniCollegeofNursing,Chiangmaiinacademicyear2015consistof23administrators,17personneland230nursingstudents.Theresearchtoolwasthequestionnaireofusingthehealthstatute,there



were 3 parts . 1) General data. 2) Pract ical of heath statute. 3) limitation,barrierandrecommendation.Theresearchtoolwasevaluatedby3experts,theIndexofConsistency/IOCwas0.67.ThedateanalysisforresultofthehealthstatutedrivewasMeansandStandardDeviation.Thedataanalysisfortheadvantage,disadvantage,limitationandbarrierofthehealthstatutedrivewerecontentanalysis. Thestudyreveals TheprocessofhealthadvocatedriveofBoromarajonaniCollegeofNursing,Trang, policy announcement – drive policy declaration the undermeeting ofnursing student, clubs, instructors and personals. All activities applied to the family–likeclubandsettothesuccessindicator.Thedriveprocesswasmotiva-tion,invitation,praise,respectandgenerosity. TheprocessofhealthadvocatedriveofBoromarajonaniCollegeofNursing,Chiangmai,startat1)settingtheleader2)leader’straining3)evaluatesituation4) grouped the needs 5) health advocate draft 6) public hearing 7) health advocatedeclaration8)followupandevaluation.Thehealthadvocateincluded10items.Theywere1)exerciseeveryThursday2)hygienicfoodanddrink3)cleanandcodeduniform4)annualphysicalcheckup5)listentomusicatlunchbreak6)5minutesmeditationbeforeattendclassandfor20minutesatlunchbreak7)enteredBuddharoomandeatthevegetarianfoodeveryMonday8)monthly-offerthemonkfoodandattendtheBuddhaspeecheverythe3rdThursday9)Monthlycleaningthecollageandyearlyafforest10)groupingthegarbage. The result of the health advocate drive of Boromarajonani College of Nursing,Chiangmai,revealsthattheoverallofpracticewasgoodlevel,Meansas2.89.Healthoutcomewerelongtermphysicalhealth,longtermmentalhealth,goodrelationship,goodshapeandfeature,consciousness.

Key words: Health advocate, The development and health advocate drive, BoromarajonaniCollegeofNursing

ความเปนมาและความส�าคญของปญหา จากขอมลของส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ1 สะทอนวา รอยละ 90 ของนกศกษาของมหาวทยาลยเชยงใหมมปญหาสารเคมตกคางในกระแสเลอดทมาจากการรบประทานผกทมสารพษ ขณะทนกศกษากลมไมชอบรบประทานผก

ประสบปญหาโรคอวนสงผลใหเกดโรคความดนโลหตสง คลอเลสเตอรอล เบาหวาน โดยพบวา กล มนกศกษาทพบมากทสดคอกรรมการสภานกศกษาจงตองมการตงชมรมเมตาบอลค หากมระบบการดแลสขภาพของนกศกษาเรองการปองกนโรคจะชวยประหยดงบประมาณของประเทศไดอยางมากดงนน



มหาวทยาลยจะตองดแลและใหค�าแนะน�านกศกษาอยางใกลชด การบรณาการการสรางเสรมสขภาพสามารถบรณาการเขากบเรยนการสอนทเป นทงวถของประชาคมในสถานศกษานอกจากนยงสามารถผนวกงานในสวนของพนธกจองคกรซงมความสอดคลองหรอสนบสนนหรอมความเกยวของกบการสรางเสรมสขภาพของคนในองคกรเขากบการด�าเนนการพฒนาคณะสรางเสรมสขภาพซงท�าใหเหนวาเรมมการบรณาการการสรางเสรมสขภาพเขากบวถขององคกรคอพนธกจหลกขององคกรเกดขน2 แตจากการด�าเนนงานสรางเสรมสขภาพทผานมายงพบวามกขาดการมสวนรวมของสมาชกในสถาบน และปญหาสขภาพและสงแวดลอมไมไดรบการแกไขอยางแทจรงจงท�าใหมเครองมอหนงทจะชวยใหกระบวนการพฒนาการสรางเสรมสขภาพไปสสงคมสขภาวะโดยการมสวนรวมโดยใชเครองมอทเรยกวา “ธรรมนญสขภาพ”3เปนขอตกลงรวมทคนในสถาบนการศกษาใชเปนแนวทางในการพฒนาสขภาวะ โดยตงอยบนพนฐานองคประกอบ5ดานไดแกดานรางกายจตใจปญญา สงคม และสงแวดลอม โดยคาดหวงใหทกคนในสถาบนนนๆ เปนคนทมความสข มสขภาพดและสามารถเปนแบบอยางทดทางดานสขภาพแกประชาชน การน�าธรรมนญสขภาพมาใชเปนกระบวนการดแลและสรางเสรมสขภาพทส�าคญซงเนนการจดการสขภาพทครอบคลมทกมตเปนระบบการดแลสขภาพทเนนความรวมมอโดยมการประสานการด�าเนนงานและการจดการสภาพแวดลอมรวมถงปจจยทเออตอการมสขภาพทดทกๆ อยาง ใหสอดคลองและเกดประโยชนทางดานสขภาพกบนกศกษา โดยอาศยความรวมมอระหวาง สถานศกษา ครอบครว และชมชนซงครอบคลมปจจยทเกยวของทางสขภาพทกๆอยางในเวลาเดยวกนการด�าเนนการดงกลาวเปนสวนหนงในการลดภาวะเสยงและปญหาทางดานสขภาพของนกศกษาบคลากรและอาจารยเชนสขภาพวยร น การบาดเจบ ความรนแรง ภาวะเสยงจาก

พฤตกรรมทางเพศภาวะโภชนาการการขาดการออกก�าลงกาย การตงครรภไมพงประสงคเปนตน ซงปญหาดงกลาวสงผลตอพฤตกรรมสขภาพและการใชชวตของนกศกษาบคลากรและอาจารยการพฒนาสถานศกษาใหมการจดการระบบสขภาพจงเปนการพฒนาระบบสงเสรมสขภาพในสถานศกษาใหเกดการพฒนาศกยภาพในการดแลสขภาพนกศกษาบคลากรและอาจารย ในดานการปรบเปลยนพฤตกรรมท ไมเหมาะสมทางสขภาพเพอใหมพฤตกรรมและรปแบบการใชชวตทเหมาะสมเพอสงเสรมการมสขภาพทดโดยอาศยรปแบบการสงเสรมสขภาพในสถานศกษาทเนนการดแลสขภาพแบบองครวม โดยจดระบบการสงเสรมสขภาพในดานรางกาย ดานจตใจดานอารมณ และดานสงคม รวมถงการดแลสขภาพแบบครบวงจรตลอดจนสรางสงแวดลอมทเออตอการมสขภาพทด การใชธรรมนญสขภาพเปนเครองมอและกรอบในการก�าหนดยทธศาสตรและแผนสขภาพของสถานศกษาทเนนกระบวนการมสวนรวมอยางแทจรง3

การใชธรรมนญสขภาพเปนเครองมอในการสรางการมสวนรวมในการพฒนาสขภาพของนกศกษา เจาหนาทและอาจารยของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม เป นการด�าเนนงานในสถาบนอดมศกษาเพอใหกลไกการพฒนาธรรมนญสขภาพเฉพาะพนทรวมกบภาคยทธศาสตรเกดการบรณาการรวมกนอยางมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสดตอนกศกษาบคลากรและอาจารยวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม ซงเปนการพฒนาธรรมนญสขภาพเฉพาะพนทอยางเปนรปธรรมซงเปนการสรางการมสวนรวมในการจดท�าธรรมนญสขภาพเฉพาะพนทรวมกน การด�าเนนงานตางๆ เหลานจะท�าใหนกศกษาบคลากรและอาจารยของวทยาลยตระหนกถงความส�าคญและมสวนรวมในการสรางเสรมสขภาพและไดธรรมนญสขภาพเฉพาะพนททเปนตนแบบของสถาบนอดมศกษาเพอน�าองคความร มาพฒนาแนวทางการด�าเนนงานใหสอดคลองกบบรบทของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมตอไป



วตถประสงคการวจย 1. ศกษากระบวนการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนตรงเพอเปนตนแบบในการพฒนาและการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม

ธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม

ปญหาและความตองการในการดแลสขภาพของนกศกษาบคลากรและอาจารยวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม -ดานรางกาย -ดานจตใจ -ดานปญญา -ดานสงคม -ดานสงแวดลอม

การสรางเสรมสขภาวะของนกศกษาบคลากรและอาจารยวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม

2. พฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม 3. ศกษาผลการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม

กรอบแนวคดการวจย

วธด�าเนนการวจย การวจยเรองการพฒนาและการขบเคลอนธรรมนญสขภาพ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมมวธด�าเนนการวจย3ระยะดงน ระยะท 1 ศกษากระบวนการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนตรงเพอเปนตนแบบในการพฒนาและการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม แหลงขอมล การศกษาดงานจากวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนตรงและสมภาษณบคคลากรดงน ผบรหาร จ�านวน1คน ตวแทนอาจารย จ�านวน3คน ตวแทนบคลากรสายสนบสนนจ�านวน3คน ตวแทนนกศกษา จ�านวน5คน

เครองมอทใชในการเกบรวมขอมล เครองมอทใชในการวจยในขนตอนนเปนแบบบนทกขอมลจากการศกษาดงานและการสมภาษณอยางไมเปนทางการ

วธการเกบรวบรวมขอมล 1. รวบรวมเอกสารทเกยวของจากแหลงขอมลตางๆ 2. สมภาษณผบรหารอาจารยและนกศกษาเกยวกบกระบวนการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนตรง 3. วเคราะหเนอหาจากขอมลทไดโดยการจดจ�าแนกประเภทตามประเดนทศกษา การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในประเดนการจดท�าธรรมนญสขภาพและการขบเคลอนธรรมนญสขภาพโดยการสงเคราะหเนอหา ระยะท 2 พฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม การศกษาในระยะนเนนกระบวนการมสวนรวมของบคลากรในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาเปนบคลากรในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมปการศกษา



2558รวมทงสน685คนประกอบดวย ผบรหารและอาจารย จ�านวน59คน บคลากร จ�านวน45คน นกศกษา จ�านวน581คน เครองมอทใชในการเกบรวมขอมล แบบบนทกขอมลภาคสนามเปนแบบบนทกปรากฏการณในการปฏบตการในแตละขนตอนของกระบวนการด�าเนนงานขอมลทวไปขอมลจากการสมภาษณการท�ากล มสนทนาและจากการจดเวทสมชชาสขภาพ วธการเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมล คณะผวจยด�าเนนการดงน 1. ด�าเนนการสรางและพฒนาธรรมนญสขภาพของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม 2. ขบเคลอนธรรมนญสขภาพของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม การตรวจสอบขอมล คณะผวจยท�าการตรวจสอบขอมลจากการสมภาษณการสงเกตการด�าเนนชวตประจ�าวนกจกรรมในวทยาลยความสมพนธของวทยาลยน�าขอมลทไดมารวบรวมจดประเภทใชวธการตรวจสอบขอมลแบบสามเสาทงจากอาจารยบคลากรสายสนบสนนและนกศกษา สรปใจความส�าคญ สรปเชอมโยงความสมพนธกบธรรมนญสขภาพวทยาลย ท�าการตรวจสอบความถกตองของขอมลจนได ขอมลทเปนจรงทสดและท�าการตรวจสอบขอมลทไดจากกระบวนการกลมนนถกตอง และผวจยท�าการสรปขอมลทไดจากกจกรรมในครงกอนๆ ทจะเรมในกจกรรมครงตอไปเพอความเขาใจทถกตองตรงกนและความตอเนองในกจกรรมแตละกระบวนการของกลม การวเคราะหขอมล น�าขอมลมาจดเปนหมวดหมและท�าการตรวจสอบจนไดขอมลทสมบรณทสด ระยะท 3 ศกษาผลการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการศกษาเปนบคลากรในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมปการศกษา2558รวมทงสน685คนประกอบดวย ผบรหารและอาจารย จ�านวน59คน บคลากร จ�านวน45คน นกศกษา จ�านวน581คน กลมตวอยาง การก�าหนดขนาดของกลมตวอยางตามตารางก�าหนดขนาดกลมตวอยางของตายเซยงฉ4 ก�าหนดขนาดกลมตวอยางทระดบความเชอมนรอยละ95ไดขนาดกลมตวอยางในแตละกลมดงน ผบรหารและอาจารย จ�านวน23คน บคลากร จ�านวน17คน นกศกษา จ�านวน230คน รวมกลมตวอยางทง3กลมเทากบ270คนกลมตวอยางไดมาดวยการสมอยางงาย5

เครองมอทใชในการวจย เครองมอท ใช เป นแบบสอบถามการใช ธรรมนญสขภาพโดยมประเดนทเกยวของดงนสวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2การปฏบตตามธรรมนญสขภาพสวนท3ขอมลขอดขอบกพรองของธรรมนญสขภาพขอจ�ากด/อปสรรคในการน�าธรรมนญสขภาพไปใชผลลพธตอสขภาพ(Healthoutcome)ทไดจากการน�าธรรมนญสขภาพไปใช ขอเสนอแนะในการปรบปรงธรรมนญสขภาพเครองมอไดรบการตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา(Contentvalidity)โดยใชผเชยวชาญจ�านวน3คนพจารณาการใชภาษาและความสอดคลองของขอค�าถามกบจดมงหมายทตองการวด เกณฑทใชในการตรวจสอบคาดชนความสอดคลอง (Index ofConsistency/ IOC)ทค�านวณไดตองมากกวา506จงจะถอวาขอค�าถามนนสอดคลองกบจดมงหมายทต องการวดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของ ผเชยวชาญ แบบสอบถามมค าดชนความสอดคลอง (IndexofConsistency/IOC)อยระหวาง0.67-1.00



การพทกษสทธประชากร -การใหเหตผลและความจ�าเปนทตองวจย - การบอกประโยชนทจะไดรบจากการวจยรวมทงประโยชนหลงสนสดการวจย -การเกบขอมลเปนความลบซงผไมเกยวของไมสามารถเขาถงได - เอกสารชแจงผ เขารวมโครงการ ไดแกโครงการวจยและเครองมอทใชในการวจย

ผลการวจยและอภปรายผล ผลการพฒนาและการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมจากการศกษา3ระยะมรายละเอยดดงน 1. กระบวนการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนตรงเพอเปนตนแบบในการพฒนาและการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม จากการศกษาดงานวพบ.ตรงพบวาผบรหารมความเหนตอกระบวนขบเคลอนธรรมนญสขภาพของวพบ.ตรงวาประกอบดวย1)ควรมมตการสรางเสรมสขภาพ6มต คอมตท 1 ดแลกนและกนดานสขภาพ มตท 2 ดแลกนและกนดานจตใจ มตท 3สงคมทดมตท4มจตวญญาณทดมตท5ตองมสตปญญาและมตท6สงแวดลอมทด2)มการประกาศนโยบาย 2554 โดยมกลไกการขบเคลอนธรรมนญสขภาพ โดยการประชมของนกศกษาภายใตสโมสรนกศกษาและน�าเขาชมรมตางๆเปนมการประชมของอาจารยและเจาหนาทแลวน�ากจกรรมตางๆ เขาครอบครวเสมอนและ3)ตวชวดความส�าเรจในการท�างานกลไกลการขบเคลอนธรรมนญสขภาพมวธการสรางแรงจงใจเนนการเชญชวนยกยองใหเกยรตบตรเอออาทรรกษวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนตรงมการประกาศใชธรรมนญสขภาพ10ประการ ในป2558ธรรมนญสขภาพ10ประกาศไดแก1)ออกก�าลงกายอยางนอยสปดาหละ3ครงครงละ30นาท2)ตรวจสขภาพประจ�าปปละ1ครง3)เขากจกรรมทางศาสนาทกครง4)ปนโตสขภาพ5)งดอบายมข

ไมดมเครองดมแอลกอฮอล 6) พฒนาจตใจ 7) รวมงานจตอาสาทกครงทมโอกาส8)สรางสงแวดลอมใหด 9) พฒนาองคความร 10) เปนองคกรแหงการเรยนรดานการสงเสรมสขภาพโดยกจกรรมธรรมนญสขภาพ10ประการนเนนการมสวนรวมการปรบเพอความเปนไปไดหลกความยดหยนรบฟงความคดเหนท�าใหเปนวฒนธรรมองคกรใหหลกเศรษฐกจพอเพยงใชภมปญญาทองถน บรณาการเรยนการสอน สรางความละอายใจหากเราจะน�ามาใหกบองคกรของเราควรปรบใหเหมาะสมกบองคกรสงแวดลอมวฒนธรรม บคลากรในองคกรจงจะสมฤทธผล

การอภปรายผลการวจย กระบวนการพฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนตรงคอเรมจากการประกาศนโยบายของผบรหารมกลไกการขบเคลอนธรรมนญสขภาพโดยการประชมของนกศกษาภายใตสโมสรนกศกษาและน�าเขาชมรมตางๆ มการประชมของอาจารยและเจาหนาทแลวน�ากจกรรมตางๆ เขาครอบครวเสมอน และก�าหนดเปนตวชวดความส�าเรจในการท�างานกลไกลการขบเคลอนธรรมนญสขภาพมวธการสรางแรงจงใจ เนนการเชญชวนยกยองใหเกยรตบตรเอออาทรซงแตกตางจากการศกษาของแสงชยพงศพชญพทกษ7ศกษาการน�าธรรมนญสขภาพอ�าเภอไปปฏบตของชมชนในเขตอ�าเภอสงเมน จงหวดแพร อ�าเภอสงเมนไดมการน�าแนวคดเรองระบบสขภาพในมมมองใหมมาใชโดยน�าแนวทางการสรางนโยบายสาธารณะเพอสขภาพทเนนการมสวนรวมของประชาชนทกภาคสวนในทองถนดวยการท�า“สมชชาสขภาพ”กอใหเกด“ธรรมนญสขภาพอ�าเภอสงเมน”ซงเปนนโยบายสาธารณะเพอสขภาพทก�าหนดขนโดยประชาชนในเขตอ�าเภอสงเมนและการศกษาของ วรรณด จนทรศร และพชรา ชมชจนทร8สรปผลการใชกระบวนเรยนรแบบมสวนรวมทง3กระบวนการอยางตอเนองผสมผสานกบการพฒนาทกษะองคความรตามความตองการของชมชนท�าใหชมชนไดเรยนรสภาพปญหาและความตองการ



ทแทจรง และสามารถก�าหนดแนวทางตอบสนองความตองการของตนเองและชมชนไดตามศกยภาพในบรบทของชมชน ซงสอดคลองแนวคดการสงเสรมสขภาพ5ขอของ“ออตตาวา”และปจจยทมอทธพลตอการมสวนรวมของชมชนประกอบดวยปจจยภายในชมชนปจจยภายนอกขอเสนอแนะภาครฐควรขยายกรอบความคดและวธการท�างานแบบบรณาการใหสอดคลองกบความตองการของชมชนโดยก�าหนดกลยทธและกจกรรมการสงเสรมสขภาพทง5ขอใหชดเจนเพอเปนแนวทางใหชมชนมสวนรวมในการควบคม และพฒนาสขภาพใหสอดคลองกบการปฏรประบบสขภาพตามนโยบายการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนานอกจากนจดเดนของการขบเคลอนธรรมนญสขภาพของวพบ.ตรงทสามารถน�ามาเปนตนแบบในการขบเคลอนท วพบ. เชยงใหมไดแก 1) การมสวนรวมของบคลากรทกระดบ ทง ผบรหารอาจารยเจาหนาทและนกศกษา2)มการปรบปรงธรรมนญสขภาพใหสอดคลองกบบรบทและความตองการของบคลากรทกป และ 3) ประเดนธรรมนญสขภาพสอดคลองกลมกลนกบวถชวตประจ�าวนขององคกร 2. พฒนาและการขบเคลอนธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม คณะผวจยไดถอดบทเรยนจากการไปศกษาดงานทวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ตรง และการศกษาเอกสาร งานวจยทเกยวของ9-13ท�าใหสามารถพฒนาและขบเคลอนธรรมนญสขภาพของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมดงน 1. ธรรมนญสขภาพ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมประกอบดวย1)ออกก�าลงกายทกวนพฤหสบด2)รบประทานอาหารและดมน�าสะอาดถกสขลกษณะโดยใชภาชนะของตวเอง 3) แตงกายสะอาด ถกตองตามระเบยบของวทยาลย 4) ตรวจสขภาพปละ1ครง5)เปดเพลงสบายๆตอนพกเทยง6)ท�าสมาธ5นาทกอนเรยนทกวชาและนอนสมาธวนละ20นาทตอนพกเทยง7)เขาหองพระรกษาศล5และรบประทานอาหารมงสวรตทกวนจนทร8)

ตกบาตรเดอนละ1ครงและฟงธรรมะบรรยายทกวนพฤหสบดท 3 ของเดอน 9) รวมกจกรรมจตอาสาท�าความสะอาดวทยาลยเดอนละ1ครงและปลกปาเพออนรกษสงแวดลอมปละ1ครงและ10)คดแยกขยะ 2. การขบเคลอนธรรมนญสขภาพ 2.1ประกาศใชธรรมนญสขภาพ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน เชยงใหมไดประกาศใชธรรมนญสขภาพเมอวนท 9 ธนวาคม2558 โดยในพธประกาศธรรมนญ มผตรวจราชการเขต1กระทรวงสาธารณสขเปนประธานและมแขกผ มเกยรตรวมเปนสกขพยานไดแก ตวแทนจากสปสช.เขต1สมาชกสมชชาสขภาพจงหวดเชยงใหมผบรหารอาจารยบคลากรและนกศกษา 2.2ตดตามและประเมนผล ศกษาผลการปฏบตตามธรรมนญสขภาพฯขอมลขอด ข อบกพรอง ของธรรมนญสขภาพ ขอจ�ากด/ อปสรรค ในการน�าธรรมนญสขภาพไปใชผลลพธตอสขภาพ (Health outcome) ทไดจากการน�าธรรมนญสขภาพไปใช ขอเสนอแนะในการปรบปรงธรรมนญสขภาพ (ประเดนเนอหา และการน�าไปใช) การอภปรายผล ขนตอนการจดท�าธรรมนญสขภาพวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหมม8ขนตอนดงน 1)จดตงแกนน�า(สโมสรนกศกษา–นกศกษา)2) จดอบรมใหความรความเขาใจกบแกนน�า 3)ประเมนสถานการณ(เวทสมชชาและท�าแบบสอบถาม)4)จดหมวดหมความตองการ5)ยกรางธรรมนญ6)ประชาพจารณ รบฟงความคดเหนเพอปรบไข (เวทสมชชา) 7)ประกาศใชธรรมนญสขภาพ8)ตดตามและประเมนผลจากการด�าเนนงานพบการมสวนรวมเปนหวใจส�าคญของธรรมนญสขภาพ สอดคลองกบการศกษาของธวชชยไชยรตน14ธรรมนญประชาคนต�าบลหนองหนฉบบท1พ.ศ.2555ซงอาศยการมสวนรวมของประชาชนและหนวยงานทงภาครฐและเอกชนในพนท



ผลการขบเคลอนธรรมนญสขภาพ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม

3.1ผลการปฏบตตามธรรมนญสขภาพ

ตารางท1ผลการปฏบตตามธรรมนญสขภาพ

ประเดนธรรมนญสขภาพ คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน

การแปลผล

1.ออกก�าลงกายทกวนพฤหสบด 1.94 0.78 พอใช

2.รบประทานอาหารและดมน�าสะอาดถกสขลกษณะโดยใช

ภาชนะของตวเอง

3.40 0.72 ด

3.แตงกายสะอาดถกตองตามระเบยบของวทยาลย 3.75 0.44 ดมาก

4.ตรวจสขภาพปละ1ครง 3.69 0.75 ดมาก

5.เปดเพลงสบายๆตอนพกเทยง 2.69 0.95 ด

6.ท�าสมาธ5นาทกอนเรยนทกวชาและนอนสมาธ

วนละ20นาทตอนพกเทยง

2.05 0.71 พอใช

7.เขาหองพระรกษาศล5และรบประทาน

อาหารมงสวรตทกวนจนทร

2.69 1.07 ด

8.ตกบาตรเดอนละ1ครงและฟงธรรมะบรรยาย

ทกวนพฤหสบดท3ของเดอน

2.54 0.91 ด

9.รวมกจกรรมจตอาสาท�าความสะอาดวทยาลยเดอนละ

1ครงและปลกปาเพออนรกษสงแวดลอมปละ1ครง

2.87 0.82 ด

10.คดแยกขยะ 3.29 0.71 ด

รวม 2.89 0.78 ด

ผลการปฏบตตามธรรมนญสขภาพในภาพรวมอยในระดบดคาเฉลย2.89เมอพจารณาในรายขอพบวาแตงกายสะอาด ถกตองตามระเบยบของวทยาลยมการปฏบตทดมากรองลงมาไดแกตรวจสขภาพปละ1ครงและรบประทานอาหารและดมน�าสะอาดถกสขลกษณะโดยใชภาชนะของตวเอง มการปฏบตในระดบดคาเฉลย3.75และ3.69ตามล�าดบ ในประเดนทมการปฏบตนอยทสดไดแกออกก�าลงกายทกวนพฤหสบดมการปฏบตในระดบพอใชคาเฉลย1.94 3.2ผลลพธตอสขภาพ(Healthoutcome) ทไดจากการน�าธรรมนญสขภาพไปใชประกอบดวย 1)ดานรางกายไดแกท�าใหสขภาพดใน

ระยะยาวปราศจากโรคชวยสงเสรมการดแลสขภาพมการด�าเนนชวตทด การใชภาชนะน�าดมเปนของตนเองชวยลดการเกดโรคตดตอมรปรางด และมน�าหนกตามเกณฑ 2) ดานจตใจ/อารมณ ไดแกมสขภาพจตทดมสมาธในการท�างานชวยท�าใหมระเบยบวนยในการดแลสขภาพมองโลกในแงบวก คดด ท�าดขดเกลาจตใจใหเปนคนเขมแขงออนโยนกตญญรจกหนาท 3) ดานสงคมและสงแวดลอม ไดแก มปฏสมพนธทดกบผอนไดมตนไมทรมรนในวทยาลยประหยดทรพยากรสงแวดลอมทางธรรมชาต 4) ดานจตวญญาณ ไดแก มจตอาสา ภาค



ภมใจในตนเองมคณภาพมความมนใจในตนเอง 5)ดานองคกรไดแกเปนผลดตอตนเองและองคกรไดรวมกจกรรมในสถานทท�างานนกศกษามผลการเรยนดขน

การอภปรายผล บคลากรในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนเชยงใหม มการปฏบตตามธรรมนญสขภาพในภาพรวม อยในระดบด สงผลใหผทปฏบตตามธรรมนญสขภาพมสขภาพรางกายทดมสขภาพจตทดมสมาธในการท�างานอยในสงแวดลอมทรมรนเปนประโยชนตอสขภาพ มความภาคภมใจมนใจในตนเอง และนกศกษามผลการเรยนทดขนสอดคลองกบการศกษาของ ธนาวรรณ วงคสวสด15 ทศกษาผลจากการขบเคลอนธรรมนญสขภาพต�าบลเหมองหมออ�าเภอเมองแพร พบวา การปฏบตตามธรรมนญสขภาพผานโครงการหรอกจกรรมสขภาพทประชาชนเปนผปฏบตสามารถแกไขปญหาสขภาพของประชาชน ท�าใหประชาชนในต�าบลเหมองหมอมสขภาวะทด

ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช 1. ควรปรบเนอหาในธรรมนญสขภาพใหสอดคลองกบบรบท ปญหาและความตองการทางสขภาพของแตละพนท 2. ควรมการก�าหนดผรบผดชอบหลกของประเดนธรรมนญสขภาพในแตละขอเพอใหสามารถน�าธรรมนญสขภาพไปขบเคลอนได 3. ควรบรณาการธรรมนญสขภาพเขาไวในแผนกลยทธ แผนปฏบตการของสถานศกษาเพอใหสามารถน�าประเดนธรรมนญไปขบเคลอน

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาผลลพธทางสขภาพทเกดจากการขบเคลอนธรรมนญสขภาพเพอใหเกดความชดเจนของผลทเกดจากธรรมนญสขภาพโดยตรง 2. ควรมการศกษาวจยเพอทบทวนประเดนธรรมนญสขภาพในพนททก5ปเพอใหสอดคลองกบป ญหาและความต องการทางด านสขภาพทเปลยนแปลงไป


1. ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ.เปดสถานการณนาเปนหวงสขภาพเยาวชนไทย ในรวอดมศกษา;2552.[อนเตอรเนต].[เขาถงเมอวนท26สงหาคม2558].เขาถงไดจากhttp://www. thaihealth.or.th/Content/223982. สมศรนนทสวสดศร.การบรณาการสรางเสรมสขภาพสพนธกจอดมศกษาในคณะพยาบาลศาสตร เกอการณย.วารสารเกอการณย.2557;21(1).3. ส�านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต.คมอการน�าธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต พ.ศ.2552ไปใชประโยชนเพอพฒนาระบบสขภาพชมชน.กรงเทพฯ:วชนพรเพรส;2553.4. ตายเซยงฉ.เอกสารประกอบการสอนวชาการวจยขนสงเพอพฒนาการศกษา.หลกสตร ศกษาศาสตรดษฎบณฑตสาขาวชาการวจยและพฒนาการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม; 2551.5. เกยรตสดาศรสข..ระเบยบวธวจย.เชยงใหม:ครองชาง;2549.6. ศรชยกาญจนวาส.ทฤษฏการประเมน.กรงเทพฯ:ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย;2550.7. แสงชยพงศพชญพทกษ.ธรรมนญสขภาพฉบบแรกของประเทศไทยธรรมนญสขภาพ อ�าเภอสงเมนนนทบร.ส�านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต(สช.);2558.



8. วรรณดจนทรศรและพชราชมชจนทร.รปแบบการสงเสรมสขภาพโดยกระบวนการม สวนรวมของชมชนภายใตนโยบายสรางหลกประกนสขภาพถวนหนา:หมท8ต�าบลนาปาอ�าเภอเมอง จงหวดชลบร;2558.9. กงวานพรมไทยและเกรยงศกดสรอยสวรรณ.รปแบบกระบวนการสรางนโยบาย.2554. สาธารณะเพอสขภาพแบบมสวนรวม:กรณการจดท�าธรรมนญสขภาพเทศบาลต�าบลวดโบสถอ�าเภอเมอง จงหวดพษณโลก.พษณโลก10.ธนาวรรณวงคสวสด.กระบวนการขบเคลอนธรรมนญสขภาพต�าบลเหมองหมออ�าเภอเมองแพร [ระบบออนไลน].แหลงทมาhttp://www.tnrr.in.th/2558/(26สงหาคม2558).11.ธวชชยไชยรตน.ธรรมนญประชาชนคนต�าบลหนองหน.[ระบบออนไลน].แหลงทมาhttp://www.tnrr. in.th/2558/(26สงหาคม2558).12. เบญจมาศ นนตาวราช. “กระบวนการพงพาตนเองดานการดแลสขภาพของชมชนบานแมฮกพฒนา”. [วทยานพนธ].ศกษาศาสตรมหาบณฑตบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม;2551.13.แสงชยพงศพชญพทกษ.ธรรมนญสขภาพฉบบแรกของประเทศไทยธรรมนญสขภาพ อ�าเภอสงเมนนนทบร.ส�านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต(สช.);2558.14.ธวชชยไชยรตน.ธรรมนญประชาชนคนต�าบลหนองหน.[ระบบออนไลน].แหลงทมาhttp://www.tnrr. in.th/2558/(26สงหาคม2558).15.ธนาวรรณวงคสวสด.กระบวนการขบเคลอนธรรมนญสขภาพต�าบลเหมองหมออ�าเภอเมองแพร [ระบบออนไลน].แหลงทมาhttp://www.tnrr.in.th/2558/(26สงหาคม2558).


ประสทธภ�พก�รประคบเยนกอนฉดโบทลนมทอกซนเพอลดคว�มเจบปวดในผปวยใบหน�กระตกครงซกโรงพย�บ�ลประส�ทเชยงใหมThe Efficiency of Cold Compression before Botulinum Toxin Injection for Pain Relief in Hemifacial Spasm Patients at Chiang mai Neurological Hospital

ศรวรรณาวงคเจรญ(พย.บ.)* SriwannaWongcharoen* สพตราปวนไฝ(พย.ม.)** SupattraPuanfai**

บทคดยอ

โรคใบหนากระตกครงซก(Hemifacialspasm)เปนโรคทตองไดการรกษาอยางตอเนองดวยการฉดโบทลนมทอกซน(BotulinumToxin)ท�าใหเกดความเจบปวดมากการประคบดวยความเยนจะชวยลดความเจบปวดของผปวยใหนอยลงไดตามทฤษฎGatecontroltheory การวจยครงน เป นการวจยกงทดลองแบบกล มเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความเจบปวดขณะฉดโบทลนมทอกซนในผปวยรายเดยวกนทไมไดรบการประคบเยนกอนฉดยาในครงแรกและไดรบการประคบเยนกอนฉดยาเมอมารบบรการในครงท 2 กลมตวอยาง คอ ผปวยโรคใบหนากระตกครงซกทมารบบรการทคลนก โบทอกซ โรงพยาบาลประสาทเชยงใหมทก3 เดอนระหวางเดอนตลาคม2557ถงเดอนมนาคม2558จ�านวน41รายเครองมอทใชคอผากอสชบน�าบรรจซองซปพลาสตกแชในชองแชแขงควบคมใหมอณหภมระหวาง10-15องศาเซลเซยสเมอน�ามาใชประคบบนบรเวณเบาตาและโหนกแกมขางทจะฉดยากอนรบการฉดนาน5-10นาทประเมนผลหลงการฉดยาทนทดวยแบบประเมนระดบความเจบปวดชนดตวเลขวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนาการแจกแจงความถรอยละคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานเปรยบเทยบคะแนนระดบความปวดดวยสถตPaired-t-test ผลการศกษาพบวาสวนใหญเปนหญงอายระหวาง46-60ประดบการศกษาประถมศกษาสถานภาพคใบหนาขางทกระตกเปนขางขวามระยะเวลาการปวยมากกวา3เดอนมประสบการณเคยฉดโบทลนมทอกซนมากอนใชปรมาณยา10-20ยนตและเมอเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความปวดของผปวยใบหนากระตกครงซกขณะฉดโบทลนมทอกซนพบวา คะแนนเฉลยความเจบปวดในครงท 2ทไดรบการประคบเยนกอนฉดยานอยกวาครงท 1ทไมไดประคบเยนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบนยส�าคญ0.01(p<0.001)

* พยาบาลวชาชพชำานาญการพเศษ หวหนางานการพยาบาลผปวยนอก โรงพยาบาลประสาทเชยงใหม ** พยาบาลวชาชพชำานาญการ งานการพยาบาลผปวยนอก โรงพยาบาลประสาทเชยงใหม


The Efficiency of Cold Compression before Botulinum Toxin Injection for Pain Relief in Hemifacial Spasm Patients at Chiang mai Neurological Hospital.

ดงนนพยาบาลควรพจารณาใหผปวยใบหนากระตกครงซกทตองรบการฉดโบทลนมทอกซน ไดรบการประคบเยนกอนฉดทกครง โดยเฉพาะในการฉดครงแรก เพอบรรเทาความทกขทรมานจากการเจบปวดลดอตราการปฏเสธการรกษาตอเนองและการไมมาตรวจซ�าตามก�าหนดนดซงจะมผลกระทบตอการรกษาและคณภาพชวตของผปวย

ค�าส�าคญ:โรคใบหนากระตกครงซกการประคบเยนการฉดโบทลนมทอกซนความเจบปวด

Abstract

Hemifacialspasmpatientsmust receiveconsistenttreatment.Patientswill receive Botulinum toxin injections and continuously inject every threemonths.AccordingtoGateControlTheory,coldcompressionperformedtotheinjectionsitecanhelprelievepatient’spain. This quasi-experimental research study: one group pretest - posttestdesignaimstocomparetheaverageofpainscalebetweenthefirstinjectionwithoutcoldcompressionbeforeBotulinumToxin Injectionand the secondinjectionwithcoldcompressionbeforegivingthemedication.Thesamplewasthe Hemifacial Spasmpatients received Botulinum Toxin injections every 3monthsatBotoxClinic,ChiangMaiNeurologicalHospital,betweenOctober2014andMarch2015.Theprocessesofthestudy included: intheirfirst injection,patientsdidnotreceivecoldcompressionbeforeinjectionbutinthesecondinjection,coldcompresswasappliedonpatients’eyesocketandcheekbonefor5-10minutesbeforeinjection.ThecoldcompresswasdevelopedbytheBotoxClinicusingsoakedgauzepadcontainedinaplasticbag.Itwasrefriger-atedinafreezerandcontrolledtemperaturebetween10-15degreesCelsiusbeforeapplied.Painlevelwasaccessedwithanumericscalebythenurseaftertheinjection.Alldatawasanalyzedbyusingmeanandstandarddeviationandpaired-t-test. The results showed that themajorityof sampleswere females, agedbetween46–60yearsold,receivedprimaryeducation,married,sufferedfromtheHemifacialspasmformorethan3months,havingthespasmontherightsideoftheirfacesandreceivingBotulinumToxinInjections10-20unit/dose.Themeanscoreofpainscaleafterreceivingcoldcompressioninthesecondinjec-tionwassignificantlylessthanthefirstinjectionwithoutcoldcompression(p<0.001).


ประสทธภาพการประคบเยนกอนฉดโบทลนมทอกซนเพอลดความเจบปวดในผปวยใบหนากระตกครงซกโรงพยาบาลประสาทเชยงใหม

Therefore, cold compression should be perform to Hemifacial spasm patientsbeforeBotulinumToxin Injectionforpain relief. Inparticular, thefirstinjection.Toalleviatethesufferingofpain.Reducetherejectionratetomaintaincontinuityandnottobelossfollowup.Thiswillhaveanimpactonthetreatmentandqualityoflifeofpatients.

Keywords:Hemifacialspasm,Coldcompression,BotulinumToxininjection,Pain

ความเปนมาและความส�าคญของปญหา โรคใบหนากระตกครงซกสวนใหญเกดจากหลอดเลอดแดงในสมองบรเวณแถบกานสมอง เกดการคดงอ เนองจากอายทมากขน จงท�าใหไปสมผสกบเสนประสาททมาควบคมกลามเนอบรเวณใบหนาซงเปนเสนประสาทสมองคท7ทอยตดกบกานสมองเมอเสนเลอดเตนตามจงหวะหวใจ หลอดเลอดจะกระแทกเสนประสาทนท�าใหเสนประสาทสงกระแสประสาทนอกเหนอการสงของสมอง สงผลใหกลามเนอบรเวณใบหนาเปลอกตารมฝปากในดานนนเกดอาการเขมน กระตกอยางตอเนอง โดยทไมสามารถควบคมได1 โดยมการคาดการณวามอบตการณเกดโรค11คนใน100,000คนพบในเพศชายมากกวาเพศหญง2ผปวยใบหนากระตกครงซกรอยละ85-95จะไดรบการรกษาดวยการฉดยาโบทอกชซงเปนวธการรกษาทไดรบการยอมรบจากองคการอาหารและยาของประเทศสหรฐอเมรกา(USFDA)มาตงแตค.ศ.1989 และไดรบการยอมรบวาเปนมาตรฐานการรกษาโรคใบหนากระตกครงซก3

การฉดยาโบทอกซบรเวณใบหนาของผปวยใบหนากระตกครงซกจะกระตนใหเกดความเจบปวดเฉพาะผวหนาบรเวณใบหนาซงเปนบรเวณทมปลายประสาทรบความรสกกระจายอยทวไป จงมความไวตอการกระต นเมอเกดการบาดเจบจากการฉดยาต�าแหนงทฉดยาและวธฉดยาผปวยใบหนากระตกครงซกจะไดรบการฉดยาโบทอกซเขาทชนเนอเยอใตผวหนง(subcutaneous)ของกลามเนอใบหนาดานทมการหดเกรงดวยเขมเบอร27ทบรเวณpretarsal

ของกลามเนอ orbicularis oculi ดานในและนอกของเปลอกตาบน2แหงเปลอกตาลาง1แหงและบรเวณดานขางตอLateralcanthusของกลามเนอOrbicularisoculiอก1แหงและรอบปาก(Orbicu-larisoris)ดานบนและลางดานละ1แหงผปวยทกรายจะไดรบการฉดในบรเวณดงกลาวสวนขนาดยาทฉดในแตละต�าแหนง จะปรบตามความรนแรงของกลามเนอทหดเกรง4 ทฤษฎควบคมประต(Gatecontroltheory)5 มความเชอวาความเจบปวดและการรบรความเจบปวด ขนอยกบระบบควบคมระดบไขสนหลง (Gatecontrolsystem)ประกอบดวยใยประสาทขนาดเลก(Smallfiber)ใยประสาทขนาดใหญ(Largefiber)ซงSGcellเปนเซลลประสาททยบยงการท�างานของเซลลประสาทสงตอหรอเซลลท (Transmission TcellorTcell)ซงจะไปกระตนการท�างานของสมองใหรบรวาเกดความรสกปวดเกดขนท�าใหไมมกระแสประสาทขนไปยงสมองจงปดประตความเจบปวดเมอมการกระตนเสนประสาทขนาดเลกจะไปยบยงการท�างานของSGcellท�าใหประตเปดเกดความเจบปวดขนเมอSGcellถกยบยงการท�างานกจะไมยบยงการท�างานของTcellกระแสประสาทกจะถกน�าไปสสมอง ท�าใหเปดประตความเจบปวด เกดการรบรความเจบปวดขน สญญาณประสาทมผลโดยตรงตอการปดเปดประตระดบไขสนหลง การประเมนความปวดตองอาศยการรายงานความปวดของผปวย เนองจากความเจบปวดเปนประสบการณตรงทผปวยสามารถบอกไดถงความรสก



ทเกดขนบคลทเผชญกบความปวดอยเทานนจะรและบอกไดวายงคงปวดอย6 การประเมนความปวดมหลายวธ7,8เชนการประเมนความปวดจากค�าบอกเลาของผปวยการประเมนความปวดจากการเปลยนแปลงทางสรระวทยา เปนตน โดยการประเมนความปวดจากค�าบอกเลาของผปวยถอเปนการประเมนทดทสดและไดขอมลตรงกบความเปนจรงมากทสดเพราะเปนขอมลทไดจากผปวยโดยตรง ซงมการคดแบบเครองมอประเมนเพอใหงายและสะดวกทสดเชนมาตรวดความปวดดวยสายตา(Visualanalogscale:VAS)มาตรวดชนดนมความยาว10เซนตเมตรไมมตวเลขหรอค�าบรรยายก�ากบโดยเรมดายซายไมปวดเลยสวนดานขวาแสดงวาปวดมากทสด มาตรวดความปวดดวยค�าบรรยาย (Verbal rating scale) แบงความปวดเปนระดบตางๆเพอใหผ ปวยเขาใจงาย เชน ไมปวดเลย ปวดเลกนอย ปวดปานกลาง ปวดมากปวดมากทสด และมาตรวดความปวดแบบตวเลข(Numeric rating scale: NRS) คลายกบมาตรวดความปวดดวยสายตาแตมเลขก�ากบโดยจะบอกผปวยวาถาไมปวดเลยแทนดวยเลข0และปวดรนแรงมากแทนดวยเลข10ใหผปวยเลอกวาปวดตอนนอยทเลขใด วธการลดความเจบปวดแบงออกเปนการลดความปวดดวยการใชยาและไมใชยาซงการลดความปวดดวยการไมใชยาเปนบทบาทอสระของพยาบาลทสามารถกระท�าไดภายใตขอบเขตวชาชพและถอเปนการพยาบาลแบบองครวม9การลดความปวดแบบไมใชยาแบงเปน 2กลมใหญ10คอ การบ�าบดทางใจเชนการใหความรการผอนคลายการใชเทคนคเบยงเบน และการบ�าบดทางกาย เชน การใชความรอนความเยนทบรเวณผวหนงเปนตน การจดการความปวดโดยใชการประคบเยนสามารถอธบายโดยทฤษฎกลไกการควบคมประต(Gatecontroltheory)ไดวาความเยนลดการหลงสารเคมทกระตนปลายประสาทรบความรสกปวดเชนฮสตามน และกรดแลคตค เนองจากความเยนท�าใหเซลลมการเผาผลาญลดลง ความตองการการใชออกซเจนของเซลลลดลง เซลลทตายจากการขาด

ออกซเจนจงลดลง11 ความเยนท�าใหอตราเรวการสงผานกระแสประสาทความปวดของเสนประสาท เอเดลตาและเสนใยประสาทซลดลง12ดงนนการสงกระแสประสาทตอไปยงไขสนหลงและสมองจงลดลงท�าใหการรบรตอความปวด(Perceptionofpain)ลดนอยลงดวยนอกจากนการใชความเยนลดปวดยงสามารถอธบายไดวา ความเยนลดการรบความรสกของเสนประสาทรบร การยดทกระสวยกลามเนอ(Musclespindle)ท�าใหการสงกระแสประสาทไปยงไขสนหลงสงการแอลฟาและแกรมมาทไขสนหลง ลดลง รวมทงชวยในการลดการหดตวของกลามเนอความเยนท�าใหคอลลาเจนทเปนสวนประกอบของกลามเนอมความทนตอการยดไดมากขนท�าใหกลามเนอมการหดตวนอยลง ความปวดจงลดลง13 ซงมหลายการศกษาเกยวกบการใชความเยนเพอลดอาการปวดพบวา ความเยนสามารถลดอาการปวดในระยะสนทรนแรง หรอการปวดเฉพาะทมากกวาโดยเฉพาะทเกยวกบระบบกระดกและกลามเนอดวยการลดการน�าไฟฟาประสาทลดกลามเนอกระตกและปองกนอาการบวมหลงไดรบบาดเจบได14การใชความเยนทอณหภม10-15องศาเซลเซยสประคบประมาณ10นาทจะสามารถลดความปวดได15 การใชความเยนลดความเจบปวดเปนอกวธการหนงทมประสทธภาพในการลดความปวดทใชกนมานานเนองจากสามารถลดความปวดคาใชจายต�าและงายตอการใช เชน การประคบเยลลแชเยนสามารถการลดเจบปวดขณะไดรบการฉดยาคลอกซาซลลนเขาหลอดเลอดในเดก เดกทไดรบการประคบดวยเยลลแชเยนมระดบความปวดนอยกวาเดกทไมไดประคบ16และมการใชสารความเยนฉดพนกอนฉดภมคมกนใหแกเดก17 ซงสามารถลดความเจบปวดขณะฉดภมคมกนไดเชนกน โรงพยาบาลประสาทเชยงใหมมการเปดใหบรการรกษาผปวยใบหนากระตกครงซกมาตงแตเดอนกนยายน2555จนถงเดอนกนยายน2557โดยมผปวยรวมทงสน 110 ราย18 จากการส�ารวจขอมลเบองตนพบวาผปวยทรบการฉดยาโบทลนมทอกซน



รสกเจบปวดขณะฉดยาและรอยละ80ของผปวยทรบการฉดยาทงหมด มคะแนนระดบความปวดเฉลย7-10คะแนนพยาบาลผดแลผปวยทไดรบการฉดยาในคลนกจงตองศกษาหาวธในการลดความเจบปวดใหแกผปวย แตจากการทบทวนวรรณกรรมยงไมพบรายงานการศกษาในเรองนมากอนผวจยจงสนใจทจะศกษากงทดลอง การประคบเยนกอนฉดโบทลนมทอกซนเพอลดความเจบปวดในผปวยใบหนากระตกครงซก และน�าผลการวจยมาพฒนาคณภาพการพยาบาลผ ป วยท มความปวดให มคณภาพและประสทธภาพยงขน

วตถประสงคการวจย เพอเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความเจบปวดขณะฉดโบทลนมทอกซนในผปวยใบหนากระตกครงซกทไดรบและไมไดรบการประคบดวยความเยนกอนการฉดสมมตฐานการวจย คาเฉลยของคะแนนความเจบปวดขณะฉดโบทลนมทอกซนในผปวยใบหนากระตกครงซกครงท2ทไดรบการประคบดวยความเยนกอนการฉดนอยกวาครงท1ทไมไดรบการประคบดวยความเยนกอนการฉด

ตวแปรทใชในการศกษา ตวแปรตน:การประคบเยน ตวแปรตาม:ระดบความเจบปวด


คาเฉลยของคะแนนความเจบปวด ขณะฉดโบทลนมทอกซนในผปวยใบหนากระตกครงซกครงท 2 ทไดรบการประคบดวยความเยนกอนการฉดนอยกวาครงท 1 ทไมไดรบการประคบดวยความเยนกอนการฉด

ตวแปรทใชในการศกษา

ตวแปรตน: การประคบเยน ตวแปรตาม: ระดบความเจบปวด


หางกน 3 เดอน วธดาเนนการวจย

รปแบบการวจย เปนการวจยกงทดลองแบบกลมเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง เพอเปรยบเทยบคาเฉลยของ

คะแนนความเจบปวดขณะฉดโบทลนมทอกซนในผปวยใบหนากระตกครงซกทไดรบและไมไดรบการประคบดวยความเยนกอนการฉด

สถานทศกษา คลนกโบทอกซ ชน 2 อาคาร 3 โรงพยาบาลประสาทเชยงใหม ประชากรทใชในการวจย ผปวยใบหนากระตกครงซกทมารบบรการทคลนกโบทอกซของโรงพยาบาลประสาทเชยงใหม

ตงแตเดอนตลาคม 2557 ถงเดอนมนาคม 2558 กลมตวอยาง ผปวยใบหนากระตกครงซกทมารบบรการทคลนกโบทอกซของโรงพยาบาลประสาทเชยงใหม

ตงแตเดอนตลาคม 2557 ถงเดอนมนาคม 2558 จานวน 40 คน วธการคานวณขนาดกลมตวอยางและการคดเลอก คานวณโดยใชโปรแกรมสาเรจรป ภายใตสมมตฐานวาระดบความปวดทไมประคบเยนคอ 8+8

คะแนน และระดบความปวดจะลดลงเมอไดรบการประคบดวยความเยนคอ 4+4 คะแนน ทระดบนยสาคญทางสถต 0.05 power 80% ไดจานวนขนาดกลมตวอยาง 40 คน คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive

ครงท 1 ไมไดประคบเยนกอน

ครงท 2 ประคบเยนกอนฉดยา

- ระดบความเจบปวดชนดตวเลข (NRS) ผปวยใบหนากระตกครงซกทรกษาดวยการฉด Botulinum Toxin - ระดบความเจบปวดชนดตวเลข (NRS)

วธด�าเนนการวจย รปแบบการวจย เปนการวจยกงทดลองแบบกลมเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง เพอเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความเจบปวดขณะฉดโบทลนมทอกซนในผปวยใบหนากระตกครงซกทไดรบและไมไดรบการประคบดวยความเยนกอนการฉด สถานทศกษา คลนกโบทอกซชน2อาคาร3โรงพยาบาลประสาทเชยงใหม

ประชากรทใชในการวจย ผปวยใบหนากระตกครงซกทมารบบรการทคลนกโบทอกซของโรงพยาบาลประสาทเชยงใหม

ตงแตเดอนตลาคม2557ถงเดอนมนาคม2558

กลมตวอยาง ผปวยใบหนากระตกครงซกทมารบบรการทคลนกโบทอกซของโรงพยาบาลประสาทเชยงใหมตงแตเดอนตลาคม 2557 ถงเดอนมนาคม 2558จ�านวน40คน วธการค�านวณขนาดกลมตวอยางและการคดเลอก ค�านวณโดยใชโปรแกรมส�าเรจรป ภายใตสมมตฐานวาระดบความปวดทไมประคบเยนคอ8+8คะแนน และระดบความปวดจะลดลงเมอไดรบการประคบดวยความเยนคอ 4+4 คะแนน ทระดบนยส�าคญทางสถต0.05power80%ไดจ�านวนขนาดกลมตวอยาง 40 คน คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง



(Purposivesampling)โดยมเกณฑเลอกเขากลมคอเปนผปวยใบหนากระตกครงซกขางใดขางหนงทไดรบการรกษาดวยการฉดโบทลนมทอกซนสามารถเขาใจการสอสารดวยภาษาไทยไมมปญหาการไดยนและยนดเขารวมการวจยเกณฑการคดออกคอผปวยทมภาวะแทรกซอนในการฉดครงกอน เชน มภาวะไมสมมาตรของใบหนาหลงฉดยาและผทขอถอนตวจากการรวมวจย

เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย2สวนดงน 1. เครองมอในการวจยคออปกรณประคบเยนซงทผวจยพฒนาขนเอง ประกอบดวย ผากอสขนาด 2 x 3.5 นว ชบน�าบรรจในซองซปพลาสตกขนาด3x4นวแชในชองแชแขงจนแขงตวเมอน�าไปใชเตรยมซองซปพลาสตกทบรรจผากอสทแชแขงใสกระตกเกบความเยน โดยควบคมใหมอณหภมระหวาง10--15องศาเซลเซยส 2. เครองมอในการรวบรวมขอมล แบงเปน 2สวน สวนท1ขอมลทวไปของกลมตวอยางไดแกเพศอายระดบการศกษาสถานภาพสมรสใบหนาขางทกระตกระยะเวลาการเจบปวยประสบการณไดรบการฉดยามากอนปรมาณยาทไดรบ สวนท 2 แบบประเมนระดบความปวดชนดตวเลข (Numeric scale)5 โดยผปวยจะเปนผใหคะแนนตามความเจบปวดทตนเองรสก (ตงแต 0คะแนนคอไมมอาการปวดเลยจนถง10คะแนนคอมอาการปวดมากทสด) ซงคะแนนนจะถกแบงเปนระดบความรนแรงของความเจบปวดไดเปน3ระดบคอปวดในระดบนอย(Mildpain:1-3คะแนน),ปวดในระดบปานกลาง(Moderatepain:4-6)และปวดรนแรง(Severepain:7-10คะแนน)

วธการเกบรวบรวมขอมล 1. ผวจยไดจดท�าโครงรางการวจยน�าเสนอคณะกรรมการจรยธรรมวจยของโรงพยาบาลประสาท

เชยงใหม เมอผานการพจารณาแลว ท�าบนทกเสนอ ผอ�านวยการโรงพยาบาลเพอขออนญาตเกบรวบรวมขอมล 2. ศกษาขอมลจากสมดทะเบยนนดผปวยใบหนากระตกครงซกของคลกนกโบทอกซของโรงพยาบาลประสาทเชยงใหม 3. คดเลอกกลมตวอยางตามเกณฑ ใหเวลาตดสนใจกอนรบการฉดโบทลนมทอกซนอธบายขนตอนการวจยความเสยงทอาจเกดขนการเกบรกษาความลบของขอมล และผปวยมสทธในการตดสนใจเขารวมหรอไมกไดหรอสามารถถอนตวออกจากการวจยไดตลอดเวลาเมอตองการ ซงจะไมมผลตอการรกษาตามปกต 4.ผวจยท�าการศกษา2ครงครงท1ฉดโบทลนมทอกซนใหแกกลมตวอยาง โดยไมประคบเยนกอนฉดยาหลงจากนน3เดอนฉดโบทลนมทอกซนครงท2ใหแกกลมตวอยางโดยประคบเยนกอนฉดยาทงนภายหลงฉดการฉดยาทงสองครงผวจยใหกลมตวอยางประเมนความเจบปวดดวยแบบประเมนระดบความปวดชนดตวเลข(Numericscale)โดยผปวยจะเปนผใหคะแนนตามความเจบปวดทตนเองรสกตงแต0คะแนนคอไมมอาการปวดเลยจนถง10คะแนนคอมอาการปวดมากทสดทนท 6. ตรวจสอบความถกตองของขอมล และวเคราะหขอมล

การพทกษสทธกลมตวอยาง การวจยครงนไดผานการพจารณาจากคณะกรรมการวจยโรงพยาบาลประสาทเชยงใหมและการอนมตจากผอ�านวยการโรงพยาบาลประสาทเชยงใหมผานความเหนชอบจากผบรหารหนวยงานและผปวยทกรายได รบการอธบายถงข อมลการท�าวจยวตถประสงควธด�าเนนการผลดผลเสยและยนดลงนามใหความยนยอมเขารวมการวจยเพอเปนหลกฐานโดยนกวจยแจงใหกลมตวอยางทราบวาสามารถถอนตวจากการวจยไดโดยไมมผลกระทบตอการรกษาการเกบรวบรวมขอมลจะเกบไวเปนความลบไมมการระบ



ตวตนและน�าเสนอเปนภาพรวมเทานน

การวเคราะหขอมล 1. การวเคราะหขอมลทวไปโดยใชสถตเชงพรรณนา การแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน 2.เปรยบเทยบคะแนนความปวดครงท1(ไมไดประคบเยนกอฉด)และครงท2(ประคบเยนกอนฉด)โดยใชดวยสถตPairedt-test

ผลการวจย 1.ขอมลทวไปของกลมตวอยางกลมตวอยางสวนใหญเปนหญงรอยละ78อายอยระหวาง46-60ป รอยละ53.7มการศกษาระดบประถมศกษารอยละ75.6สถานภาพครอยละ75.6สวนมากใบหนาขางทกระตกเปนขางขวา รอยละ53.7และมระยะเวลาการปวยมากกวา3เดอนรอยละ97.6นอกจากนพบวากลมตวอยางสวนใหญมประสบการณเคยฉดโบทลนมทอกซน มากอน รอยละ97.6ปรมาณยาทใชสวนมากใช10-20unitรอยละ56.1(ดงตารางท1)

ตารางท1ขอมลทวไป

ขอมลทวไป จ�านวน รอยละเพศ

ชาย 9 22.0หญง 32 78.0

อาย(ป)Mean(+SD)55.5(±9.8)15-45 7 17.146-60 22 53.7มากกวา60 12 29.3ระดบการศกษาไมไดเรยน 1 2.4ประถมศกษา 31 75.6มธยมศกษา 4 9.8ปรญญาตรขนไป 5 12.2สถานภาพสมรสโสด 4 9.8ค 31 75.6หยา/หมาย/ราง 6 14.6ใบหนากระตกขางซาย 19 46.3ขางขวา 22 53.7ระยะเวลาการเจบปวย1-3เดอน 1 2.4มากกวา3เดอน 40 97.6ประสบการณรบยาฉดเคย 40 97.6ไมเคย 1 2.4



ขอมลทวไป จ�านวน รอยละปรมาณยาทไดรบ

นอยกวา10unit 8 19.510-20unit 23 56.1มากกวา20unit 10 24.4

2.การทดสอบสมมตฐานผลการเปรยบเทยบคะแนนความปวดระหวางครงท1ไมไดรบการประคบเยนกอนฉดและครงท2ไดรบการประคบเยนกอนการฉดBotulinumToxinพบ

วาครงท2ทไดรบการประคบเยนกอนฉดมคะแนนความปวดนอยกวาครงท1ทไมไดประคบเยนกอนฉดอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบนยส�าคญ0.01(p<0.001)โดยพบวาครงท2มคะแนนเฉลยความปวดลดลง2.8คะแนน(ดงตารางท2)

ตารางท2คะแนนระดบความปวดในครงท1 ไดรบการประคบเยนและครงท2 ไมไดรบการประคบเยนกอนการฉดBotulinumToxin

คาเฉลยสวนเบยงเบน

มาตรฐาน

Paired

t-testP-value

ครงท1(ไมประคบเยน) 5.8 2.38.765** <0.001ครงท2(ประคบเยน) 3.0 1.3

สรปและอภปรายผล ผลการวจยนพบวาคาเฉลยคะแนนระดบความปวดในครงท2ทไดรบการประคบเยนนอยกวาครงท 1 ทไมไดรบการประคบเยนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบนยส�าคญ0.01(p<0.001)โดยครงท 1 ไมไดประคบเยนมคาเฉลยคะแนนความปวดเทากบ5.8คาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ2.3ครงท2ทไดรบการประคบเยนมคาเฉลยคะแนนความปวดเทากบ3.0คาเบยงเบนมาตรฐาน1.3แสดงวาการประคบความเยนบนใบหนาผปวยใบหนากระตกครงซกสามารถลดความเจบปวดขณะฉดยาไดสอดคลองกบการศกษาของนตยาและคณะ16ทศกษาเกยวกบผลการประคบเยลลแชเยนตอการลดความเจบปวดขณะไดรบการฉดยาคลอกซาซลลนในผปวยเดก พบวาเดกทไดรบการประคบดวยเยลลแชเยนมระดบความปวดนอยกวาเดกทไมไดประคบและการศกษาของ Eland JM และคณะ17 เกยวกบการลดอาการปวดทเกยวของกบการฉดยาเขากลามของเดกกอนวย

เรยน มการใชสารความเยนฉดพนกอนฉดภมคมกนใหแกเดกซงสามารถลดความปวดได ซงทงหมดนสนบสนนวาการประคบเยนกอนฉด BotulinumToxinสามารถลดความปวดในการฉดยาลงไดนอกจากนผลการศกษาดงกลาวยงสอดคลองกบกลไกการลดความปวดไดตามทฤษฎควบคมประต (Gatecontroltheory)5ทอธบายวาความเยนทใชประคบใบหนาผปวยใบหนากระตกครงซกกอนฉดยาโบทอกซ ดวยการใชความเยนทอณหภม 10-15 องศาเซลเซยสประคบประมาณ10นาทจะสามารถลดความปวดได15เนองจากลดการหลงสารเคมทกระตนปลายประสาทรบความรสกปวดเชนฮสตามนและกรดแลคตคโดยความเยนท�าใหเซลลมการเผาผลาญลดลง ความตองการการใชออกซเจนของเซลลลดลงเซลลทตายจากการขาดออกซเจนจงลดลง11 ความเยนท�าใหอตราเรวการสงผานกระแสประสาทความปวดของเสนประสาทเอเดลตาและเสนใยประสาทซ ลดลง12 ดงนนการสงกระแสประสาทตอไปยง



ไขสนหลงและสมองจงลดลง ท�าใหการรบรตอความปวด (Perception of pain) ลดนอยลงดวย และความเยนสามารถลดปวดสามารถอธบายไดวาความเยนลดการรบความรสกของเสนประสาทรบรการยดทกระสวยกลามเนอ(Musclespindle)ท�าใหการสงกระแสประสาทไปยงไขสนหลงสงการแอลฟาและแกรมมาทไขสนหลงลดลง รวมทงชวยในการลดการหดตวของกลามเนอความเยนท�าใหคอลลาเจนทเปนสวนประกอบของกลามเนอมความทนตอการยดไดมากขนท�าใหกลามเนอมการหดตวนอยลงความปวดจงลดลง13 นอกจากนนการใชความเยนในรกษาเพอลดอาการปวด ความเยนสามารถลดอาการปวดในระยะสนทรนแรงหรอการปวดเฉพาะทมากกวาโดยเฉพาะทเกยวกบระบบกระดกและกลามเนอดวยการลดการน�าไฟฟาประสาท ลดกลามเนอกระตกและปองกนอาการบวมหลงไดรบบาดเจบได14

ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใชการวจยกงทดลองครงนแสดงใหเหนวาการประคบเยนกอนฉดBotulinumToxinสามารถลดความปวด

ในการฉดยาไดพยาบาลผดแลผปวยควรพจารณาใหผปวยใบหนากระตกครงซกทตองรบการฉด Botuli-numToxinไดรบการประคบเยนกอนฉดทกครงโดยเฉพาะในการฉดครงแรก เพอลดความเจบปวดขณะฉดBotulinumToxin จดท�าเปนแนวปฏบตในการใหการพยาบาลทมประสทธภาพส�าหรบผรบบรการในโบทอกซคลนกโดยจดใหผปวยไดรบการประคบเยน5-10นาทกอนฉดยาเพอความสขสบายของผปวยและลดคาใชจายดวยการผลตอปกรณประคบเยนใชเองภายในหนวยงาน

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1.ควรท�าการศกษาวจยเปรยบเทยบแบบพหสถาบนดวยการประคบความเยนกอนฉดยาในคลนกทใหบรการฉดยาโบทอกซในผปวยใบหนากระตกครงซก 2.ควรศกษาวจยเกยวกบการประคบเยนกอนฉดBotulinumToxin ในผปวยกลมโรคระบบประสาทอนๆ เชน Blepharospasm หรอ CervicalDystoniaเปนตน


1. DigreK,CorbettJJ.Hemifacialspasm:differentialdiagnosis,mechanism,andtreatment. AdvNeurol.1988;49:151-76.2. RosenstengelC,MatthesM,BaldaufJ,FleckS,SchroederH.Hemifacialspasm:con servativeandsurgicaltreatmentoptions.DtschArzteblInt.2012;109(41):667-73.3. BarbosaER,TakadaLT,GonçalvesLR,CostaRM,Silveira-MoriyamaL,ChienHF. BotulinumtoxintypeAinthetreatmentofhemifacialspasm:an11-yearexperience. ArqNeuropsiquiatr.2010;68(4):502-5.4. SetthawatcharawanichS,OvartlanpornS.Effectivetreatmentofhemifacialspasmand blepharospasmwithbotulinumtoxintypeAinSongklanagarindHospital. SongklanagarindMedicalJournal.2007;25(3):191-9.5. MelzackR,WallPD.Painmechanism:anewtheory.Science1965;150:971-9.



6. วงจนทรเพชรพเชฐเชยร.บทบาทพยาบาลในการจดการความปวดผปวยสงอายรวมกบทมสห วทยาการหรอทมรวมวทยาการ.ในชชชยปรชาไว,อนงคประสาธนวนกจ,วงจนทรเพชรพเชฐเชยร, บรรณาธการ.ความปวดและการจดการความปวดในกลมผปวยทมปญหาพเศษ.สงขลา: ชานเมอง;2550.หนา101-10.7. ChapmanCR,SyrjalaKL.MeasurementofPain.In:LoeserJD,ButlerSH,Chapman CR,TurkDC,editors.BonicasManagementofPain.3rded.Philadelphia: LippincorttWilliams&Wilkins;2001.p.310-28.8. ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. คมอแนวทางเวชปฏบตภาวะปวดเหตพยาธสภาพประสาท พ.ศ.2551.กรงเทพฯ:ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต;2552.9. เออมพรทองกระจาย.การพยาบาลแบบองครวม.วารสารคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลย ขอนแกน2542;22(2):52-62.10. พงศภารดเจาฑะเกษตรและคณะ.ความปวด.พมพครงท2.กรงเทพฯ:หนวยระงบปวด ภาควชาวสญญวทยาคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล;2547.11. AlgaflyAA,GeorgeKP.Theeffectofcryotherapyonnerveconductionvelocity, painthresholdandpaintolerance.BrJSportsMed.2007;41:365–369.12. Morsi,E.Continuous-flowcoldtherapyaftertotalkneearthroplasty. JArthroplasty.2002;17(6):718-722.13. LevyAS,MarmarE.Theroleofcoldcompressioninthepostoperativetreatment oftotalkneearthroplasty.ClinOrthopRelatRes.1993;297:174–8.14. ErnstE,FialkaV.Icefreezespain?Areviewoftheclinicaleffectivenessof analgesiccoldtherapy.JPainSymptomManage.1994;9(1):56-9.15. McCafferyM,BeebeA.Pain:Clinicalmanualfornursingpractice.St.Louis:C.V. Mosby;1989.16. PanchameditheeN,SangmaneeW,PatcharatN.Theeffectofrefrigeratedcold packcompressioninminimizingpainamongpediatricduringreceivingcloxacillin intravenousinjection.SongklanagarindMedicalJournal2003;21(2):129-36.17. ElandJM.Minimizingpainassociatedwithprekindergartenintramuscular injections.IssuesComprPediatrNurs.1981;5(5-6):361-72.18. โรงพยาบาลประสาทเชยงใหม.สมดทะเบยนผปวยคลนกโบทอก.เชยงใหม:คลนกโบทอก;2557.


ประช�สมพนธก�รสงบทคว�มวจยเพอตพมพในว�รส�รสม�คมพย�บ�ลแหงประเทศไทยส�ข�ภ�คเหนอ

ผทจะสงบทความตพมพ หากไมไดเปนสมาชกวารสาร ตองสมครเปนสมาชกวารสารอยางนอย 3ป(เฉพาะผเขยนชอแรก)ลกษณะของบทความทตพมพ 1. เปนบทความดานการบรการการพยาบาล/การศกษาพยาบาลและสขภาพทเกยวของ 2. รบตพมพเฉพาะบทความวจยและบทความวชาการ 3. การเสนอตนฉบบทตพมพผเขยนตองไมเสนอบทความทเคยตพมพในวารสารอนมากอน 4. รบทงตนฉบบภาษาไทยและภาษาองกฤษ 5. บทความวจยผานการพจารณาและไดรบการรบรองจรยธรรมการวจยในมนษยโดยใหแนบส�าเนาใบรบรองจรยธรรมการวจยฯมาพรอมกบบทความทจะสงขอตพมพดวย

ความรบผดชอบ เนอหาและขอคดเหนใดๆ ทตพมพในวารสารสมาคมพยาบาลฯ ถอเปนความรบผดชอบของ ผเขยนเทานน ผเขยนบทความตองศกษารายละเอยดหลกเกณฑการจดท�าตนฉบบตามทวารสารก�าหนดและใหสงตนฉบบความยาวทงหมดไมเกน15หนาโดยพมพในกระดาษA4จ�านวน1ชดและแนบแผนบนทกขอมล(CD)โดยสงทางไปรษณยถงหนวยงานวารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยสาขาภาคเหนออาคาร1ชน6คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมอ.เมองจ.เชยงใหม50200 หรอสงทางE-mail:[email protected]

การพจารณาคณภาพของบทความ 1. บทความวจยและบทความวชาการเมอสงมาทหนวยงานวารสารทางกองบรรณาธการวารสารจะพจารณาเบองตนในดานคณภาพของบทความและการพมพหากเหนวาไมมคณภาพเพยงพอจะไมด�าเนนการตอหรออาจสงใหปรบแกไขกอนบทความทพจารณาแลวเหมาะสมมคณภาพจะสงผทรงคณวฒภายนอกตามความเชยวชาญของสาขาวชาพจารณากลนกรอง(Peerreview)อยางนอย3ทาน 2. เมอผทรงคณวฒพจารณาผลเปนประการใดทางกองบรรณาธการจะแจงใหทานทราบ 3. ขอเสนอแนะของผทรงคณวฒทานตองปรบแกจะไมไดรบการตพมพ และระยะเวลาการแกไขไมควรเกน2สปดาห ทงนเมอบทความไดรบการตพมพผเขยนบทความจะไดรบวารสารฉบบทบทความนนตพมพจ�านวน2ฉบบโดยจะสงใหผเขยนทเปนชอแรก


หลกเกณฑและรปแบบการจดท�าตนฉบบบทความวจย เพอขอรบการตพมพในวารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยสาขาภาคเหนอ

ขอก�าหนดในการเตรยมตนฉบบ • ขนาดกระดาษเอ4 • กรอบของขอความ ในแตละหนาใหมขอบเขตดงน จากขอบบนของกระดาษ 1.25 นว ขอบลาง 1.0นวขอบซาย1.25นวขอบขวา1.0นว • ระยะหางระหวางบรรทดหนงชวงบรรทดของเครองคอมพวเตอร • ตวอกษรใช(THSarabunPSK)และพมพตามทก�าหนดดงน • ชอเรอง(Title) -ภาษาไทยขนาด24pointตวหนาจดกงกลาง -ภาษาองกฤษขนาด24pointตวหนาจดกงกลาง • ชอผเขยน(ทกคน) -ชอผเขยนภาษาไทย–องกฤษชอยอวฒการศกษาขนาด18pointตวหนาจดกงกลาง -ต�าแหนง/สถานทปฏบตงานผเขยนภาษาไทย-องกฤษขนาด16pointตวหนาจดกงกลาง • บทคดยอ -ชอ“บทคดยอ”และ“Abstract”ขนาด16pointตวหนาจดกงกลาง - ขอความบทคดยอภาษาไทย ภาษาองกฤษ ขนาด 16 point ตวธรรมดา ก�าหนด ชดขอบ ความยาวไมเกน1หนาภาษาไทยและ1หนาภาษาองกฤษ • ค�าส�าคญ(Keywords)ใหพมพตอทายบทคดยอ(Abstract)ทงภาษาไทยและองกฤษควรเลอกค�าส�าคญทเกยวของกบบทความประมาณ4-5ค�าขนาด16point • รายละเอยดบทความ -หวขอใหญขนาด17pointตวหนาก�าหนดชดซาย -หวขอรองขนาด17pointตวหนาก�าหนดชดซาย -ตวอกษรขนาด16pointตวธรรมดาก�าหนดชดขอบ -ยอหนา0.5นว ส�าหรบบทความวจยรายละเอยดเนอหาก�าหนดดงน -ความเปนมาและความส�าคญของปญหา -วตถประสงคการวจย -สมมตฐาน -กรอบแนวคดในการวจย(อธบายการศกษานน�าแนวคดอะไรของใครมาใชพรอมสรปเปนแผนภมประกอบ) -วธด�าเนนการวจยใหรายละเอยดของประชากรการก�าหนดจ�านวนกลมตวอยางการสมตวอยางเครองมอทใชในการวจยระบรายละเอยดของเครองมอการหาคณภาพของเครองมอการเกบรวบรวมขอมลสถตทใชในการวจย


-ผลการวจย -สรปและอภปรายผล -ขอเสนอแนะการน�าผลวจยไปใชประโยชนและการวจยครงตอไป -เอกสารอางอง(ไมเกน15ชอเรอง) • ค�าศพทใหใชศพทบญญตของราชบณฑตยสถาน • ภาพและตารางกรณมภาพและตารางประกอบชอภาพใหระบค�าวาภาพทไวใตภาพประกอบและจดขอความบรรยายภาพใหอยกงกลางหนากระดาษชอตารางใหระบค�าวาตารางทหวตารางใหจดชดซายของหนากระดาษ และใตภาพประกอบหรอตารางใหบอกแหลงทมาโดยพมพใตชอภาพใชตวอกษรขนาด 14pointตวปกตเสนขอบตารางใหมเพยง3เสนเสนหวขอตารางและเสนปดทายตาราง • กตตกรรมประกาศใหประกาศเฉพาะการไดรบทนสนบสนนการวจย • การเขยนเอกสารอางอง 1) เอกสารอางองทกฉบบตองมการอางองทกลาวถงในบทความ 2) ใชระบบตวเลขในการอางองโดยพมพตวยก3)เรยงล�าดบเลขการอางองตามเอกสารอางองทายบทความโดยเรยงล�าดบหมายเลขอางองเรมจากหมายเลข1,2,3ไปตามล�าดบทอางกอน-หลงโดยใชเลขอารบคและทกครงทมการอางซ�าจะตองใชหมายเลขเดมในการอางอง4)การอางองเอกสารมากกวา1ฉบบตอเนองกนจะใชเครองหมายยตภงค(hyphenหรอ-)เชอมระหวางฉบบแรกถงฉบบสดทายเชน1-3แตถาอางถงเอกสารทมล�าดบไมตอเนองกนจะใชเครองหมายจลภาค(commaหรอ,)โดยไมมการเวนชวงตวอกษรเชน4,6,10 • รายละเอยดการเขยนของเอกสารอางองทายเลมใหใชตามระบบแวนคเวอร(Vancouver) • รปแบบการพมพเอกสารอางองทายเลม ใหพมพตามล�าดบการอางองตามหมายเลขทไดอางถงในเนอหาของบทความโดยไมตองแยกภาษาและประเภทของเอกสารอางอง


ใบสมครเปนสมาชกวารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย (สาขาภาคเหนอ)

สมาชกใหม ตออายสมาชก หมายเลขสมาชก.................................................. (สมาชกเกาโปรดระบหมายเลขสมาชก)1.ขาพเจาน.ส./นาง/นาย........................................................................มความประสงคทจะเปนสมาชก วารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยสาขาภาคเหนอ ในนามหนวยงานคอ.................................................................... ในนามบคคลคอ...........................................................................

มก�าหนด....................ปตงแตฉบบท.................. ถงฉบบท. . . . . . . . . . . . . . . . . . .ประจ�าป พ.ศ........................ โปรดสงวารสารไปยง(หนวยงาน)........................................................................................................ หรอ(บคคล)น.ส./นาง/นาย............................................................................................................... ทอย....................................................................................................................................................... รหสไปรษณย.....................โทร........................................Email:......................................................... 2.ระยะเวลาทบอกรบ 1ปคาสมาชก100บาท(2เลม) 2ปคาสมาชก200บาท(4เลม) 3ปคาสมาชก300บาท(6เลม) (หรอหากตองการซอเปนรายเลมราคา50บาท/เลม)

3.ขาพเจาไดสง ตวแลกเงนไปรษณย ธนาณต เงนสด จ�านวน......................บาท(....................................................................)มาพรอมน และขอใหออกใบเสรจในนามของ.......................................................................................................... หมายเหต ตวแลกเงนไปรษณยหรอธนาณตสงจายไปรษณย ในนามหนวยวารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยสาขาภาคเหนอ อาคาร1ชน6คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมอ.เมองจ.เชยงใหม50200 Email:[email protected]

ลงชอ...........................................................(ผสมคร) วนท............เดอน................พ.ศ.................. สงหนวยวารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยสาขาภาคเหนอ อาคาร1ชน6คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมอ.เมองจ.เชยงใหม50200


Documents

ว รส รสม คมพย บ ลแห่งประเทศไทยฯ ...วารสารสมาคมพยาบาลแห งประเทศไทย สาขาภาคเหน