ດ ານບ ດບາດຍິງ-ຊາຍໃ ສະພາບ ການປ ຽນແ ງດິນຟ າອາກາດ ດ ວຍການລິເ ... · asian development bank

ຄມຝກອ�ບຮ�ມເ�ອສະໜ�ບສະໜນ ການສ�ງເ�ມບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ແ�ະ ການປຽນແ�ງດນຟາອາກາດນະໂ�ບາຍ, ຍດທະສາດ, ແ�ະ ການ ພ�ດ ທ ະ ນາ ການ ສາງ ແ�ນ

ປມຫ�ວນ ຈ�ດພມຂນມາເ�ອເ�ນບອນອງໃ�ແ� ນ�ກຝກອ�ບຮ�ມ, ຜຈ�ດຕ�ງປະຕບ�ດ ແ�ະ ນ�ກວາງແ�ນດານສງແ�ດລອມ ແ�ະ ອ�ງກອນສ�ງເ�ມບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ໃ�ເ�າໃ�ກຽວກ�ບ ແ�ວຄວາມຄດ ແ�ະ ວທການນ�ໃ� ບ�ດບາດຍງ- ຊາຍເ�າມາມສວນຮວມ ໃ�ການສາງມາດຕະການດຜອນຜ�ນກະທ�ບດານສງແ�ດລອມ, ຍດທະສາດ ແ�ະ ນະໂ�ບາຍ. ປມຫ�ວນ ໄ�ບ�ນຈເ�າແ�ວຄວາມຄດ ກຽວກ�ບ ບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ແ�ະ ການປຽນແ�ງດນຟາອາກາດ, ຊງໄ�ລວບລວມເ�ນຂແ�ະນ�ແ�ລະບາດກາວ ສ�ລ�ບ ນ�ກວາງແ�ນ ແ�ະ ຜຕ�ດສນບ�ນຫາ ເ�ອບ�ນຈເ�າການສ�ງເ�ມບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ເ�າບ�ນຈຢໃ�ນະໂ�ບາຍ ແ�ະ ໂ�ງການດານສງແ�ດລອມ, ພອມດຽວກ�ນນ�ນ ປມຫ�ວນຍ�ງໄ�ປະກອບບ�ນດາເ�ອງມ ແ�ະ ບ�ດຝກຫ�ດ ເ�ອສະໜ�ບສະໜນການຝກອ�ບຮ�ມ. ປມຫ�ວນ ແ�ນອງໃ�ຜ�ນກອງປະຊ�ມາຍໆຄ�ງຜານມາ ຢ ກ�ປເ�ຍ, ສປປລາວ ແ�ະ ສສ �ຽດນາມ, ຕາມຮບແ�ບແ�ນດ�ເ�ນງານຂອງທະນາຄານພ�ດທະນາອາຊ (ADB) ໃ�ການສ�ງເ�ມບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ເ�າມາມສວນຮວມໃ�ການຮ�ບມກ�ບຜ�ນກະທ�ບຈາກສງແ�ດລອມ. ຊງປມຫ�ວນຈະຊວຍໃ�ນ�ກອານ ແ�ະ ຜເ�າຮວມຝກອ�ບຮ�ມ ທຍ�ງບທ�ນມປະສ�ບການດານບ�ນຫາການປຽນແ�ງດນຟາອາກາດ ບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ແ�ະ ກລະນທໄ�ຍ�ກຕ�ວຢາງໃ�ປມຫ�ວນ ສາມາດດ�ດປ�ບໃ�ແ�ດເ�າະກ�ບ ສະພາບເ�ອນໄ� ຂອງແ�ລະປະເ�ດ.

ກຽວກ�ບທະນາຄານພ�ດທະນາອາຊ (ADB)

ວໄ�ທ�ດ ຂອງ ADB ແ�ນລບລາງຄວາມທກຍາກຢອາຊ ແ�ະ ປາຊຟກ. ພາລະກດ�ກຂອງອ�ງກອນ ເ�ອຊວຍເ�ອປະເ�ດສະມາຊກ ດຜອນຄວາມທກຍາກ ແ�ະ ປ�ບປງຊວດການເ�ນຢ ຂອງປະຊາຊ�ນ. ເ�ງແ�ນວາ ໃ�ພາກພນນ ໄ�ຮ�ບຜ�ນສ�ເ�ດາຍຢາງ, ແ�ຂ�ງເ�ດນກຍ�ງເ�ນເ�ດທມປະຊາກອນທທກຍາກາຍແ�ງໜງຂອງໂ�ກ. ທະນາຄານ ພ�ດ ທະ ນາ ອາ ຊ ຍດໝ�ນທຈະດຜອນຄວາມທກຍາກ ໂ�ຍຜານການພ�ດທະນາເ�ດຖະກດ ຕດພ�ນກ�ບການອະນລ�ກສງແ�ດລອມແ�ບຍນຍ�ງ ແ�ະ ການເ�ອມໂ�ງຂອງພາກພນ.

ທະນາຄານພ�ດທະນາອາຊ ມສ�ນ�ກງານຕ�ງຢ ມານລາ, ມປະເ�ດທ ເ�ນສະມາຊກ 67 ປະເ�ດ, ຊງມາຈາກພາກພນ 48 ປະເ�ດ. ເ�ອງມ�ກໃ�ການຊວຍເ�ອປະເ�ດສະມາຊກຄການຈ�ດກອງປະຊ�ມດານນະໂ�ບາຍ, ປອຍເ�ນກ, ການລ�ງທນແ�ບເ�າທຽມ, ການຄ�ປະກ�ນ, ການໃ�ທນຊວຍເ�ອ ແ�ະ ການຊວຍເ�ອດານວຊາການ.

ASIAN DEVELOPMENT BANK6 ADB Avenue, Mandaluyong City1550 Metro Manila. Philippineswww.adb.org

ASIAN DEVELOPMENT BANK

ຄມການຝກອ�ບຮ�ມເ�ອສະໜ�ບສະໜນ

ດານບ�ດບາດຍງ-ຊາຍໃ�ສະພາບ ການປຽນແ�ງດນຟາອາກາດດວຍການລເ�ມຢພາຍໃ�ປະເ�ດ

ນະໂ�ບາຍ, ຍດທະສາດ ແ�ະ ການພ�ດທະນາການສາງແ�ນ


ຄມການຝກອບຮມ

ເພອສະໜບສະໜນ ດານບດບາດຍງ-ຊາຍໃນສະພາບການປຽນແປງດນຟາ

ອາກາດດວຍການລເລມຢພາຍໃນປະເທດນະໂຍບາຍ, ຍດທະສາດ ແລະ ການພດທະນາການສາງແຜນ

Creative Commons Attribution 3.0 IGO license (CC BY 3.0 IGO)

© 2015 Asian Development Bank6 ADB Avenue, Mandaluyong City, 1550 Metro Manila, PhilippinesTel +63 2 632 4444; Fax +63 2 636 2444www.adb.org; openaccess.adb.org

Some rights reserved. Published in 2015. Printed in the Philippines.

ISBN 978-92-92575-5 (Print), 978-92-92576-2 (e-ISBN)Publication Stock No. TIM167944-2

Cataloging-In-Publication Data

ທະນາຄານພດທະນາອາຊ. ຄມ ການ ຝກ ອບ ຮມ ເພອ ສະ ໜກ ສະ ໜນ ດານ ບ ດ ບາດ ຍງ-ຊາຍ ໃນ ສະ ພາບ ການ ປຽນ ແປ ງ ດນ ຟາ ອາ ກາດ ດອຍ ການ ລ ເລມຢ ພາຍ ໃນ ປະ ເທດ ນະ ໂຍ ບາຍ, ຍດ ທະ ສາດ ແລະ ການ ພດ ທະ ນາ ການ ສາງ ແຜນ.ເມອງມນດາລຍອງ, ປະເທດຟລບປນ: ທະນາຄານພດທະນາອາຊ, 2015.

1. ບດບາດຍງ-ຊາຍ. 2. ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. I. ທະນາຄານພດທະນາອາຊ

ບນດາແນວຄວາມຄດທນຳສະເໜຢໃນປມຫວນ ເປນແນວຄວາມຄດຂອງຜຂຽນ ບໄດສະທອນເຖງແນວຄວາມຄດ ແລະ ນະໂຍບາຍຂອງທະນາຄານພດທະນາອາຊ (ADB) ຫ ອງກອນລດຖະບານ ຫ ຕວແທນລດຖະບານ ປະເທດທເຂາຮວມ.

ທະນາຄານພດທະນາອາຊ (ADB) ບຮບປະກນຄວາມຖກຕອງຂອງຂມນ ທບນຈຢໃນປມຫວນ ແລະ ບຮບຜດຊອບຕຜນທຈະເກດຂນ ຈາກການນຳໃຊປມຫວນ. ບນດາ ຂມນສະເພາະຂອງບລສດ ຫ ຜະລດຕະພນ ຂອງໂຮງງານຜະລດ ທກາວເຖງໃນປມຫວນ ບໄດໝາຍຄວາມວາ ພວກເຂາໄດຮບການຮບຮອງ ຫ ແນະນຳ ໂດຍທະນາຄານ ADB, ຊງບໄດໝາຍຄວາມວາ ບນດາບລສດ ຫ ຜະລດຕະພນນນໆ ດກວາ ບລສດ ຫ ຜະລດຕະພນອນໆ ທບໄດກາວເຖງ.

ການທກາວເຖງ ຫ ອາງອງເຖງ ຂອບເຂດ ຫ ພນທທາງພມສາດ, ທກາວເຖງປະເທດ ຢໃນເອກະສານສະບບນ, ທະນາຄານ ADB ບໄດມຄວາມປະສງທຈະວພາກວຈານ ຕລະບຽບກດໝາຍ ຫ ສະຖານະພາບ ຂອງປະເທດໃດປະເທດໜງ.

ວຽກດງກາວນ ຖກເຜຍແຜ ພາຍໃຕໃບອະນຍາດຂອງ Creative Commons Attribution 3.0 IGO (CC BY 3.0 IGO) https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/igo/. ດງນນ, ການນຳໃຊເນອໃນຂອງປມຫວນ, ຜນຳໃຊ ຈະຕອງປະຕບດຕາມ ເງອນໄຂໃບອະນຍາດທກຳນດໄວ ແລະ ເງອນໄຂຂອງການນຳໃຊຂອງ ທະນາຄານ ADB ທສາມາດເປດເຜຍໃຫເຂາເຖງໄດໃນ openaccess.adb.org/termsofuse

ໃບອະນຍາດ CC ບໄດລວມເຖງເອກະສານສະຫງວນລດຂະສດອນໆ ທໄດກຳນດ ຢໃນປມຫວນ. ຖາເອກະສານ ຫາກພວພນເຖງແຫງທມາອນໆ, ໃຫພວພນກບເຈາຂອງ ລດຂະສດ ຫ ຜຈດພມ ເພອຂອະນຍາດ ການນຳໃຊ. ທະນາຄານ ADB ບໄດຮບຜດຊອບ ຕກບກລະນການຮອງຟອງໃດໆທເກດຂນ ຈາກການນຳໃຊຂມນໃນເອກະສານ ດງກາວ.

ການອາງອງແຫງຂມນ—ກລະນອາງອງເຖງ ທະນາຄານ ADB ເປນແຫງທມາຂອງຂມນ, ຕອງອາງອງເຖງແຫງຂມນດງຕໄປນ: ຊຜຂຽນ. ປຈດພມ. ຊເອກະສານ. © Asian Development Bank [ຫ ຜຈດພມ]. https://openaccess.adb.org. ສາມາດເຂາເບງໄດພາຍໃຕເງອນໄຂອະນຍາດ

CC BY 3.0 IGO license.

ການແປພາສາ—ການແປເປນພາສາຕາງໆຕອງປະຕບດຕາມເງອນໄຂດງຕໄປນ:ເອກະສານສະບບຕນທຈດພມໂດຍ ທະນາຄານ ADB ເປນພາສາອງກດ ພາຍໃຕຫວຂ [ຊເອກະສານ] © [ປຈດພມ] ທະນາຄານ ADB. ເອກະສານທງໝດສະຫງວນ

ລດຂະສດ. ຄນນະພາບຂອງການແປ ແລະ ຄວາມສອດຄອງດານເນອໃນ ຕາມເອກະສານສະບບຕນ ແມນຂນກບຄວາມຮບຜດຊອບຂອງຜແປພາສາ. ສະບບພາສາອງກດ ເທານນ ຈງຖວາ ເປນສະບບທາງການຂອງເອກະສານສະບບນ.

ການດດປບ—ການດດປບຕາງໆທເກດຂນຈະຕອງປະຕບດຕາມເງອນໄຂດງລມນ:ເອກະສານສະບບນໄດດດປບມາຈາກເອກະສານສະບບຕນ © Asian Development Bank [ປ]. ແນວຄວາມຄດທສະແດງອອກໃນປມຫວນ ແມນແນວຄວາມຄດ

ຂອງຜຂຽນ ແລະ ບໄດກຽວຂອງເຖງແນວຄວາມຄດ ແລະ ນະໂຍບາຍ ຂອງທະນາຄານ ADB ຫ ອງການຈດຕງຂອງອງກອນ ຫ ຕວແທນຂອງລດຖະບານທເຂາຮວມ. ທະນາຄານ ADB ບຮບຮອງ ຫ ຮບປະກນ ຄວາມຖກຕອງຂອງຂມນ ທບນຈຢໃນປມຫວນ ແລະ ບມຄວາມຮບຜດຊອບຕຜນທຈະເກດຂນຈາກການນຳໃຊປມຫວນ.

ຖາທານມຄຳຖາມ ຫ ຄຳແນະນຳ ກຽວກບເນອໃນ ຂອງປມຫວນ ຫລ ທານຕອງການຂອະນຍາດນຳໃຊລດຂະສດ ເພອຈດປະສງ ການນຳໃຊທບມໃນກອບເງອນໄຂ ເຫານນ ເຊນ ຂອະນຍາດນຳໃຊ ກາໝາຍ ຂອງ ADBຈງຕດຕຫາ [email protected] ຫ [email protected]

ໝາຍເຫດ: ເຄອງໝາຍ “$” ທໝາຍຢໃນປມຫວນ ໝາຍເຖງໂດລາອາເມລກາ.

iii

“ເອກະສານສະບບນໄດແປມາຈາກພາສາອງກດເພອທຈະເຂາເຖງຜອານໄດຫລາຍຂນ. ຂະນະທທະນາຄານພດທະນາອາຊ (ເອດບ) ໄດພະຍາຍາມທຈະກວດສອບຄວາມຖກຕອງຂອງການແປ, ພາສາອງກດເປນພາສາທາງການຂອງ ເອດບ ແລະ ຕນສະບບທເປນພາສາອງກດ

ຂອງເອກະສານນຄຂຄວາມທໜາເຊອຖ ຫລ ແທຈງເທານນ (ໜາຍຄວາມວາ ເປນທາງການ ແລະ ມຜນທາງກດໜາຍ). ສຳລບເອກະສານນ ການອາງອງໃດໆຕອງອງໃສຕນສະບບພາສາອງກດ.”

iv

ສາລະບານ

ລາຍການຮບສະແດງ, ຕາຕະລາງ, ກອງຂຄວາມ, ແລະ ກລະນສກສາ v

ຕວອກສອນຫຍ vi

ການສະເໜ 1

ພນຖານແນວຄວາມຄດ 1ປະຫວດຄວາມເປນມາ: ບດບາດແມຍງ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ 3ຈດປະສງຂອງຫກສດຝກອບຮມ 4ວທການນຳໃຊຄມສະບບນ 4ວາລະການຝກອບຮມ 6

ບດຮຽນທ 1: ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ 8

ຈດປະສງຂອງບດຮຽນນ 8ພາກ ກ: ສະພາບລວມຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ແນວຄວາມຄດ 9ບດຝກຫດ: ພະລງການຍາງ 14ພາກ ຂ: ສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງຂອງສະ ພາບດນຟາອາກາດ 15ບດຝກຫດ: ໂຄງການເຕາໄຟສະອາດ 21ເອກະສານອາງອງ 21

ບດທ 2: ໂຄງປະກອບພນຖານຂອງນະໂຍບາຍການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ 23

ຈດປະສງຂອງບດນ 23ພາກ ກ: ການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ການຫດຜອນ 24ບດຝກຫດ: ຄຳຖາມປດສະໜາ 32ພາກ ຂ: ການພດທະນາທສຳຄນຂອງນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດໃນລະດບສາກນ 33ບດຝກຫດ: ການເຈລະຈາຕລອງ ແລະ ກດຈະກຳ 40ເອກະສານອາງອງ 41

ບດທ 3: ວຽກງານການເງນເພອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫເຄອນໄຫວໃນການບນເທາໄພພບດຈາກການປຽນແປງຂອງດນຟາອາກາດ 42

ຈດປະສງຂອງບດຮຽນບດນ 42ການຄດເລອກເຄອງມ ແລະ ກາລະໂອກາດການເງນດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ 42ບດຝກຫດ: NAMA ທເອາໃຈໃສ ບດບາດຍງ-ຊາຍ 57ເອກະສານອາງອງ 58

ບດທ 4: ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ-ຈາກລະດບນະໂຍບາຍ ຮອດລະດບໂຄງການ 59

ຈດປະສງຂອງບດຮຽນ 59ເຮດໃຫການຫດຜອນຜນກະທບ ມປະສດທພາບ, ປະສດທຜນ ແລະ ມຄວາມເປນທຳ ຫາຍຂນກວາເກາ 59ເອກະສານອາງອງ 68

ເອກະສານຊອນທາຍ: ເກມການສາງບນຍາກາດ ແລະຝກສະໝອງ 69

v

ລາຍການຮບສະແດງ, ຕາຕະລາງ, ກອງຂມນ, ແລະ ກລະນສກສາ

ຮບສະແດງ

1 ກດຈະກຳດານສະພາບອາກາດ 192 ການປຽນແປງອນຫະພມ ແລະ ຜນກະທບ (1986–2005 ຫາ 2081–2100) 253 ຜນກະທບທາດອາຍພດເຮອນແກວ 254 ວງຈອນທາດກາກບອນ 275 ຄາສະເລຍການເພມຂນລະດບນາທະເລຂອງໂລກ 2081–2100 286 ສາຍພວພນການມຜນປະໂຫຍດຮວມຂອງໂຄງການແກດຊວະພາບ 31B1 ຄາດໝາຍການປອຍທາດອາຍພດໃນບາງປະເທດ 367 ກະແສໝນວຽນແຫງທນເພອວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ 458 ແມຍງມບດບາດແນວໃດໃນກອງທນວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ 529 ຂອບເຂດການສງເສມບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນກອງທນເພອວຽກງານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ 5310 ສາຍເຊອມໂຍງ NAMA 5411 ຄາດໝາຍການເຊອມສານ ບດບາດຍງ-ຊາຍ 6112 ຈດລເລມການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ 6213 ເຈດບາດກາວສຳລບການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ 6314 ຕວຢາງຕນໄມບນຫາ ຈາກໂຄງການກສາງໂຄງລາງ ໃນຕວເມອງ 65

ຕາຕະລາງ

1 ປະເພດ ກອງທນເພອວຽກງານປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ຊອງທາງດານການເງນ 46

ຮບກບ

1 ອະນສນຍາ ກຽວໂຕ (Kyoto Protocol) 352 ແຜນປະຕບດງານ (Bali) 373 ຂດໝາຍໃນການເຈລະຈາດານສະພາບດນຟາອາກາດ 38

ກລະນສກສາ

1 ໂຄງການພະລງານໄຟຟານາຕກ ອາລຽນ ດຮນແກນ (Allain Duhangan) 482 ແຜນງານແກດຊວະພາບທ ບາເກປາລ (Bagepalli) ປະເທດອນເດຍ 493 ແຜນງານເຕາຊວະພາບ ປະເທດກຳປເຈຍ 494 ກອງທນສຳລບເຕາໄຟສະອາດ 515 ລະບບຂນສງມວນຊນແບບຮບດວນເມອງໂຮຈມນ 536 ແຜນງານສາງຄວາມເຂມແຂງດານການປອຍທາດອາຍພດໃນລະດບຕາຢປະເທດພຖານ (Bhutan) 55

vi

ADB – ທະນາຄານພດທະນາອາຊ (Asian Development Bank)

CDM – ກນໄກພດທະນາສະອາດ (Clean Developmen Mechanism)

CFC – ກາກບອນຟອໂລກລໂຣ (Chlorofluorocarbon)

CIF – ກອງທນລງທນດານອາກາດ (Climate Investment Funds)

COP – ກອງປະຊມຫາຍພາກສວນ (Conference of the Parties)

CTF – ກອງທນເຕກໂນໂລຊສະອາດ (Clean Technology Fund)

FIP – ແຜນການລງທນປາໄມ (Forest Investment Program)

GCF – ກອງທນອາກາດສຂຽວ (Green Climate Fund)

GGCA – ພນທະມດອາກາດ ແລະ ບດບາດຍງ-ຊາຍໂລກ (Global Gender and Climate Alliance)

GHG – ທາດອາຍພດເຮອນແກວ (greenhouse gas)

IPCC – ຄະນະກຳມະການສາກນວາດວຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (Intergovernmental Panel on Climate Change)

Lao PDR – ສາທາລະນະລດ ປະຊາທປະໄຕ ປະຊາຊນລາວ (Lao People’s Democratic Republic)

MRV – ການຕດຕາມ, ການລາຍງານ ແລະ ການພສດ (monitoring, reporting, and verification)

NAMA – ກດຈະກຳຫດຜອນຜນກະທບທເໝາະສມລະດບຊາດ (nationally appropriate mitigation action)

PPCR – ໂຄງການຕວແບບ ການຮບມກບດນຟາອາກາດ (Pilot Project on Climate Resilience)

Q&A – ຄຳຖາມ ແລະ ຄຳຕອບ (questions and answers)

RETA – ການຊວຍເຫອດານວຊາການລະດບພາກພນ (regional technical assistance)

SREP – ແຜນງານຍກລະດບພະລງງານທດແທນ (Scaling Up Renewable Energy Program)

UN – ອງການສະຫະປະຊາຊາດ (United Nations)

UNCED – ກອງປະຊມອງການສະຫະປະຊາຊາດ ວາດວຍສງແວດລອມ ແລະ ການພດທະນາ (UN Conference on Environment and Development)

UNCHE – ກອງປະຊມອງການສະຫະປະຊາຊາດ ວາດວຍສະພາບແວດລອມມະນດ (UN Conference on the Human Environment)

UNFCCC – ສນທສນຍາຂອງອງການສະຫະປະຊາຊາດ ວາດວຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UN Framework Convention on Climate Change)

WCC – ກອງປະຊມໂລກ ກຽວກບ ສະພາບອາກາດ (World Climate Conference)

ຕວອກສອນຫຍ

ຄຳຂອບໃຈ

ພວກເຮາຂສະແດງຄວາມຂອບໃຈ ຕກອງທນພດທະນາ Nordic ທໃຫການສະໜບສະໜນດານການເງນ ໃນການຈດຕງປະຕບດ ໂຄງການສະໜບສະໜນດານວຊາການຂອງພາກພນ ຊງເປນໂຄງການທສາງຄມສະບບນຂນມາ.

1

ພາກສະເໜ

ຄມຝກອບຮມນ ໄດສາງຂນໂດຍອງໃສຜນກອງປະຊມສຳມະນາຫາຍຄງ ກຽວກບ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດຢ ກຳປເຈຍ, ສາທາລະນະລດ ປະຊາທປະໄຕ ປະຊາຊນລາວ (ສປປ ລາວ), ແລະ ສສ ຫວຽດນາມ ພາຍໃຕແຜນງານການຊວຍເຫອດານວຊາການ ລະດບພາກພນ (RETA) ຂອງທະນາຄານ ພດທະນາອາຊ (ADB) ໃນໂຄງການລເລມການຫດຜອນຜນກະທບຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເພອຜນປະໂຫຍດຂອງແມຍງ ຫ ໂຄງການ (RETA 7914).1 ຄມສະບບນ ເປນເຄອງມເພອສະໜອງ ຂມນພນຖານ ໃຫແກ ຄຝກ, ຜວາງນະໂຍບາຍ ແລະ ຜຈດຕງປະຕບດ ໃນການສາງມາດຕະການ ຫດຜອນຜນກະທບທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ເປນເຄອງມ ໃນການຈດຝກອບຮມດານ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ບນດາບດຮຽນທນຳສະເໜ ຢໃນປມຫວນແມນ ກຽວກບສາຍພວພນ ລະຫວາງບດບາດ ຍງ-ຊາຍ ຕກບ ການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ, ຈດປະສງຂອງຫກສດຝກອບຮມ, ຂແນະນຳ ວທການນຳໃຊ ແລະ ວາລະຝກອບຮມ.

ແນວຄວາມຄດຫກ

ການປບໂຕ ໝາຍເຖງ “ຂະບວນການປບໂຕໃຫແທດເໝາະກບສະພາບຄວາມເປນຈງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດໃນປະຈບນ ເພອບນ ເທາ ແລະ ຫດຜອນຜນກະທບ ຫ ຄວາມອນຕະລາຍທອາດຈະເກດຂນ ຫ ຊອກຫາທາແຮງທາງດານໂອກາດໃນການ ປອງກນໂຕ.”2

ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໝາຍເຖງ “ການປຽນແປງສະພາບອາກາດ ທເກດມາຈາກການກະທຳຂອງມະນດໃນທາງກງ ຫ ທາງອອມ ທເຮດໃຫ ຊນບນຍາກາດຂອງໂລກ ມການປຽນແປງ ຊງສງຜນໃຫສະພາບອາກາດທຳມະຊາດມການຜນແປຈາກ ການປຽບທຽບໃນຊວງ ເວລາໃດໜງ.”3

ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໝາຍເຖງ “ຄວາມແຕກຕາງທາງສງຄມລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ໂດຍຜານການຮຽນຮ, ການປຽນແປງ ຜານການເວລາ ໂດຍມ ຄວາມແຕກຕາງໃນຫາຍລະດບ ໃນວດທະນະທຳດຽວກນ ແລະ ວດທະນາທຳທຕາງກນ.”4 ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໄດກຳນດ ພາລະບດບາດ, ສດທ, ການພວພນ ແລະ ຄວາມຮບຜດຊອບ ໃຫແກ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ຢໃນສງຄມ ແລະ ວດທະນາທຳໃດໜງ. ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໝາຍເຖງທງ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ.

ການວເຄາະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ “ໝາຍເຖງການສກສາບນດາເງອນໄຂຄວາມແຕກຕາງ ທາງດານເງອນໄຂ, ຄວາມຈຳເປນ, ຄວາມຕອງການ ອດຕາການ ມສວນຮວມ, ການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນ ແລະ ການພດທະນາ, ການຄວບຄມຊບສມບດ, ອຳນາດການຕດສນໃຈ, ແລະ ເງອນໄຂອນໆ ລະຫວາງ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ຕາມການຈດແບງບດບາດລະຫວາງເພດ”4 (ຂແນະນຳ 4).

ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ໝາຍເຖງ ຄວາມສະເໝພາບດານສດໜາທ, ຄວາມຮບຜດຊອບ ແລະ ໂອກາດ ຂອງ ແມຍງ, ຜຊາຍ, ເດກຍງ ແລະ ເດກຊາຍ. ໂດຍພນຖານແນວຄວາມຄດທວາ “ມະນດທກຄນມສດເລອກທຈະພດທະນາຄວາມສາມາດ ຂອງຕນເອງ ແລະ ເລອກໃນສງທຕນເອງ ມກໂດຍບມຂຈຳກດ ທສາງຂນມາຍອນ ຄວາມແຕກຕາງ ທາງເພດ. ພດຕກຳທແຕກຕາງກນ, ແຮງບນດານໃຈ ແລະ ຄວາມຕອງການ ຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ແມນ ຖກພຈາລະນາ, ໃຫຄນຄາ ແລະ ໄດຮບການສະໜບສະໜນເທາທຽມກນ” (ຂແນະນຳ 4). “ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ບໝາຍຄວາມວາແມຍງ ແລະ ຜຊາຍຕອງເປນຄກນ, ແຕໝາຍເຖງ ບໃຫມຄວາມແຕກຕາງທາງດານສດທ, ຄວາມຮບຜດຊອບ ແລະ ໂອກາດຂອງແຕລະບກຄນ.”5

1 ທະນາຄານ ADB. 2011. ການຊວຍເຫອດານວຊາການ ສຳລບໂຄງການ ການລເລມໃນການຫດຜອນຜນກະທບຈາກການປຽນແປງຟາອາກາດ ເພອຜນນປະໂຫຍດຂອງແມຍງ. ມະນລາ (TA 7914-REG). ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://www.adb.org/projects/45039-001/main

2 J.M. Allwood, V. Bosetti, N.K. Dubash, L. Gómez-Echeverri, and C. von Stechow. 2014. Glossary. In O. Edenhofer, O., R. Pichs-Madruga, Y. Sokona, E. Farahani, S. Kadner, K. Seyboth, A. Adler, I. Baum, S. Brunner, P. Eickemeier, B. Kriemann, J. Savolainen, S. Schlömer, C. von Stechow, T. Zwickel, and J.C. Minx, eds. ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ 2014: ການຫດຜອນຜນກະທບດນຟາອາກາດ. ການປະກອບສວນຈາກຄະນະເຮດວຽກ III ໃຫແກ ບດລາຍງານ ຄງທ 5 ການປະເມນຜນ ຂອງອງກອນລດຖະບານລະຫວາງປະເທດ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. Cambridge, United Kingdom and New York: Cambridge University Press.

3 ອງການສະຫະປະຊາຊາດເພອການພດທະນາດນຟາອາກາດ (UNFCCC). 1992. ມະຕກອງປະຊມ, Art. 1.2. ນວຍອກ: ອງການສະຫະປະຊາຊາດ.4 ຄະນະກຳມະການສະຫະພາບເອຣບ. 1998. ໜງຮອຍຄຳເວາສຳລບຄວາມສະເໝພາບ: ນຍາມຄຳສບ ກຽວກບ ຄວາມສະເໝພາບ ລະຫວາງຍງຊາຍ. ລກຊຳບວກ:

ຫອງການຈດພມເພຍແຜຢາງເປນທາງການ ຂອງສະຫະພາບເອຣບ.5 ເຄອຂາຍເອກະພາບ ສຳລບ ນກສາງສນຕພາບໜມ (UNOY). 2011. ຖງສນຕພາບ ສຳລບ ຊາວໜມເອຣບ. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://peacebag.org/files/

PeaceBagforEuromed14032012. pdf

ຄມການຝກອບຮມ ເພອສະໜບສະໜນດານບດບາດ-ຊາຍໃນສະພາບການປຽນແປງດນຟາອາກາດດວຍການລເລມຢພາຍໃນປະເທດ2

ຄວາມເປນທຳ “ແມນຂະບວນການປະຕບດຢາງເປນທຳໃຫແກ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ, ເດກຍງ ແລະ ເດກຊາຍ. ໝາຍເຖງການປະຕບດທແຕກຕາງ ທມຄວາມຍດຕທຳ ແລະ ແກໄຂຄວາມອກຄະຕ ຫ ການເສຍໂອກາດ ທເກດຈາກ ບດບາດທາງເພດ ຫ ກດລະບຽບ ຫ ຄວາມແຕກຕາງລະຫວາງເພດ.”6 ເພອຮບປະກນຄວາມເປນທຳ, ນະໂຍບາຍ ຕອງສດເຊຍ ຜນກະທບ ທເກດຂນ ຈາກການແບງ ແຍກທາງສງຄມ ຊງເຮດໃຫແມຍງ ເສຍໂອກາດ ໃນການເຂາເຖງແຫງລາຍຮບ ແລະ ຊບພະຍາກອນ. ຄວາມເປນທຳລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ລວມເຖງ “ຄວາມຍດຕທຳໃນການເຂາເຖງແຫງຊບພະຍາກອນ ທາງເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ.”7 ຄວາມເປນທຳ ນຳໄປ ສຄວາມສະເໝພາບ.8

ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ “ແມນຂະບວນການປະເມນຜນທກຽວຂອງກບແມຍງ ແລະ ຜຊາຍໃນການວາງ ແຜນກດ ຈະກຳ, ລວມທງນຕກຳ, ນະໂຍບາຍ ຫ ແຜນງານຕາງໆໃນທກຂງເຂດ ແລະ ທກລະດບ. ແມນຍດທະສາດ ການນຳເອາ ບນຫາທກຽວຂອງ ແລະ ປະສບການຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍປະກອບສວນເຂາໃນທກການອອກແບບ, ການຈດຕງ ປະຕບດ, ຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນ ດານນະໂຍບາຍ ແລະ ແຜນງານຕາງໆ ຢໃນລະບບທກການເມອງ, ເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ທຈະເຮດໃຫ ແມຍງ ໄດຮບສດຜນປະໂຫຍດ ຢາງເທາທຽມ ກບຜຊາຍ ພອມດຽວກນນນ ກເປນການຫດຜອນຄວາມບ ເທາທຽມກນ. ເປາໝາຍຫກກເພອໃຫໄດຮບຄວາມເປນທຳລະຫວາງຍງ-ຊາຍ.”9

ທາດອາຍພດເຮອນແກວ (GHGs) ໝາຍເຖງ “ບນດາທາດອາຍທປະກອບຕວຢໃນຊນບນຍາກາດ ຢຕາມທຳມະຊາດ ແລະ ສະພາບແວດລອມ, ທເຮດໜາທດງດດ ແລະ ປດປອຍທາດລງສ” (ຂແນະນຳ 3). ບນດາທາດອາຍເຫານນ ປະກອບມ ທາດອາຍກາກໂບນກ (CO2), ທາດອາຍເມເທນ (CH4), ແລະ ທາດໄນໂຕເຈນອອກໄຊ (N2O).

ການຫດຜອນ ໝາຍເຖງ “ການກະທຳຂອງມະນດເພອຫດຜອນແຫງກຳເນດ ຫ ເພມປະສດທພາບຂອງການອມໂຕຂອງທາດ [GHGs]” (ຂແນະນຳ 2). ມາດຕະການຫດຜອນ ຫ ນະໂຍບາຍມເປາໝາຍເພອ (ແຕບໄດຈຳກດ) ຫດຜອນ ການລະເຫຍອາຍຂອງທາດອາຍພດເຮອນແກວ.

ຂມນແຍກເພດ ແມນການເກບກຳ ແລະ ໄຈແຍກ ຂມນຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ເພອຊໃຫເຫນ ຄວາມແຕກຕາງກນ ເພອເຮດໃຫການວເຄາະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ມປະສດທພາບຍງດຂນ.

ເພດ ມຄວາມໝາຍກງກນຂາມກບບດບາດຍງ-ຊາຍ ໝາຍເຖງ “ຄນລກສະນະທາງຊວະສາດ ທມຄວາມແຕກຕາງຂອງມະນດລະຫວາງ ເພດຍງ ຫ ເພດຊາຍ.” (ຂແນະນຳ 4).

ການພດທະນາແບບຍນຍງແມນ “ການພດທະນາທຕອບສະໜອງຕາມຄວາມຕອງການໃນສະພາບປະຈບນ ໂດຍຄຳນງເຖງ ທາແຮງຄວາມອາດສາມາດ ໃນການຕອບສະໜອງໃນອານາຄດ ເພອບໃຫເກດຜນກະທບຕຄວາມອາດສາມາດໃນການ ສະໜອງຕຄວາມຕອງການຂອງຄນຫນຫງ.”10 “ການພດ ທະນາແບບຍນຍງ ຮຽກຮອງໃຫມການປບປງຄນນະພາບຊວດ ຂອງ ປະຊາກອນໂລກ ໂດຍປາສະຈາກການເພມການນຳໃຊຊບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ເກນຂດຄວາມສາມາດ ຂອງຊບພະຍາກອນ ໂລກທມຢ, ການພດທະນາຊວດໄປ ຕາມທດຍນຍງທແທຈງ ຕອງປະກອບດວຍ 3 ອງປະກອບຫກ.”11 ຄ ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານເສດຖະກດ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບ, ການອະນລກ ຊບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ແລະ ສງແວດລອມ, ແລະ ການພດທະນາດານສງຄມ.

ການສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກ ແມຍງ ແມນກນໄກທສຳຄນ ໃນການສາງຄວາມສະເໝພາບ. ການສາງຄວາມເຂມແຂງ ໝາຍເຖງ ລບລາງຄວາມບ ດນດຽງ ທາງດານ ອຳນາດ ແລະ ເພມຂດຄວາມສາມາດໃຫແກແມຍງຫາຍຂນ ໃນການເຂາເຖງແຫງຊບພະຍາກອນ ແລະ ການດຳເນນຊວດ ໂດຍບມ ຂຈຳກດດານເພດ/ຫ ບດບາດຍງ-ຊາຍ. “ການທຈະໄດຮບສດເທາທຽມກນລະຫວາງແມຍງ-ຊາຍ ຕອງມການສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ ເພອຮບປະກນວາ ການຕດສນໃຈທງໃນລະດບສວນຕວ ແລະ ສວນລວມ ແລະ ການເຂາເຖງແຫງຊບພະຍາກອນບໃຫນາໜກໄປຕາມຄວາມປະສງ

6 ອງການສະຫະປະຊາຊາດສຳລບການພດທະນາອດສາຫະກຳ (UNIDO). 2014. ຄມການເຊອມສານບດບາດແມຍງ: ໂຄງການພະລງງານ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: https://www.unido.org/fileadmin/user_media_upgrade/What_we_do/Topics/Women_and_Youth/Guide_on_Gender_Mainstreaming_ ECC.pdf

7 ຄະນະກຳມາທການສະຫະພາບເອຣບ. 2004. ຄມການສງເສມຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງບດບາດຍງຊາຍ ຂອງການພດທະນາດານຮວມມສະຫະພາບເອຣບ. ລກຊຳບວກ: ຫອງການຈດພມເຜຍແຜຢາງເປນທາງການ ຂອງສະຫະພາບເອຣບ. ພາກທ 3. ນຍາມຄຳສບ ສຳລບ ບດບາດແມຍງ ແລະ ການພດທະນາ.

8 ສຳລບລາຍລະອຽດ ການປຽບທຽບ ຄວາມສະເໝພາບ ແລະ ຄວາມທຽງທຳ ລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍ, ໃຫເບງໃນເອກະສານ ກອງທນພດທະນາ ປະຊາກອນ ຂອງອງການ ສະຫະປະ ຊາຊາດ (UNFPA). ການສງເສມຄວາມສະເມພາບລະຫວາງຍງຊາຍ. ຄຳຖາມທຖກຖາມເລອຍໆ ກຽວກບ ບດບາດຍງຊາຍ. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: https://www.unfpa.org/gender/resources_faq.htm#2

9 ອງການສະຫະປະຊາຊາດ ດານການພດທະນາເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ (ECOSOC). ຂຕກລງ 2. 1997. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://www.un.org/womenwatch/osagi/pdf/ECOSOCAC1997.2.pdf

10 ຄະນະກຳມະທການໂລກ ດານສງແວດລອມ ແລະ ການພດທະນາ (WCED). 1987. ອານາຄດຮວມກນຂອງພວກເຮາ. Oxford: ມະຫາວທະຍາໄລອອກຟອດ.11 ອງການສະຫະປະຊາຊາດ. 2002. ບດລາຍງານກອງປະຊມສດຍອດຂອງໂລກ ດານການພດທະນາແບບຍນຍງ, ໂນແຮນເນສເບກ, ອະຟາລກາໃຕ, 26 ສງຫາ–4 ກນຍາ 2002.

ນວຢອກ.

3ພາກສະເໜ

ຂອງຜຊາຍ, ຈງຈະເຮດໃຫທງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍສາມາດເຂາມາມສວນຮວມຢາງເຕມສວນໃນຖານະຄຮວມງານທເທາທຽມທງໃນວຽກງານການຜະລດ ແລະ ວຽກໃນຄອບຄວ”12

ປະຫວດຄວາມເປນມາ: ບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນປະກດການໜງຂອງໂລກ ທສງຜນກະທບກບທກປະເທດ ແລະ ກມຄນໃນທວໂລກ. ດງນນ, ລະບບ ສງຄມ ແລະ ວດທະນາທຳ ໄດມອດທພນໃນການຊອກຫາວທການປອງກນ ຜນກະທບຈາກຄວາມກດດນດານສງແວດລອມຕກບຊນຄນ ຂອງຕນເອງ ແລະ ປະກອບສວນໃນການຫດຜອນການປອຍທາດອາຍທເປນອນຕະລາຍ. ພາລະບດບາດ ແລະ ໜາທຄວາມຮບຜດ ຊອບຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍໃນສງຄມ ຈງມບດບາດສຳຄນຕຜນກະທບທອາດເກດຂນ ຊງຂນຢກບລກສະນະສະພາບແວດລອມຂອງ ຕນເອງ, ກຳນດຂດຄວາມສາມາດ ຂອງຕນເອງໃນ ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງ ຂອງດນຟາອາກາດ, ແລະ ນຳໄປສຄວາມຮສະເພາະ ທມອດທພນກບສະພາບແວດລອມ. ເມອຄວາມບເທາທຽມກນລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ໄດຖກກຳຈດປດເປາອອກໄປ ແລະ ໄດເສມຂະຫຍາຍອງຄວາມຮ ແລະ ຂດຄວາມສາມາດ, ເຮດໃຫ ພວກ ເຂາມການປະກອບສວນຢາງເຕມສວນ ກຈະເຮດໃຫ ການຕສກບກບການ ປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເປດເຂາສສກກະລາດໃໝ. ໃນອະດດ ໂອກາດຂອງແມຍງກຽວກບມາດຕະການການຫລດຜອນຜນກະທບໄດຖກປອຍປະລະເລຍ. ໃນສງຄມ ມການຮບຮຫລາຍຂນໃນການສາງ ຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ ໃນການເຂາຮວມຢາງຕງ ໜາໃນຂະບວນການ ຫດຜອນການປອຍທາດອາຍພດ ແລະ ການສາງຄວາມເຂມແຂງ ໃຫແກຊມຊນ, ຊງເປນການປະກອບສວນ ໃຫບນດາໂຄງການທເຮດວຽກກຽວການປຽນແປງດນຟາອາກາດໄດຮບຜນສຳເລດ, ມຄວາມຍນຍງ ແລະ ຄວາມເປນທຳຫາຍຂນ.

ແມຍງເຂາຮວມໃນການຊວຍເຫອຊມຊນ ແລະ ຄອບຄວຂອງຕນເອງໃນການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງສງແວດລອມທເກດຂນທກໆມໃນທວໂລກ, ແຕບດບາດ ຂອງພວກເຂາໃນການປະກອບສວນຫດຜອນການປອຍທາດອາຍພດເຮອນແກວໄດຖກເບງຂາມມາຕະຫອດ. ໃນອະດດ, ວຽກງານ ການສກສາ ແລະ ພດທະນາຮວມມ ໄດເນນໃສສະເພາະບດບາດຂອງແມຍງ ໃນການປບຕວ ແລະ ວາງບດນມານກໄດຫນປຽນບດບາດຂອງແມຍງ ເຂາມາມບດບາດໃນການຮບມກບຜນກະທບການປຽນດນຟາອາກາດ. ຄມສະບບນ ໄດຮວບຮວມເອາບນດາຕວຢາງ ຈາກການປບຕວເຂາ ກບສະພາບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແຕຈດເລງແມນເນນໃສເພອຊວຍໃນດານການອອກແບບໃນການຫດຜອນຜນ ກະທບການປຽນດນຟາອາກາດ.

ຕວຢາງ, ມາດຕະການຫດຜອນຜນກະທບດານສງແວດລອມທເລງໃສເປາໝາຍແມຍງໃນລະດບຄອບຄວ ແລະ ລະດບຊມຊນ ເຮດໃຫເຂາເຈາ ສາມາດ ເຂາເຖງ ແຫງເຕກໂນໂລຊການປະຢດພະລງງານ ເປນຕນແມນເຕາປະຫຍດພະລງງານ ສາມາດຫດຜອນ ການປອຍທາດອາຍພດເຮອນແກວ ແລະ ກາຍເປນໝາກຜນການພດທະນາທສຳຄນ ໃນການປບປງສຂະພາບ ແລະ ປະຫຍດເວລາ ໃນການເກບຟນ ສຳລບເປນພະລງງານເຊອໄຟ. ມາດຕະການ ເຫານນ ສາມາດເພມປະສດທພາບ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບໄດ ຖາແມຍງໄດຮບການສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫສາມາດຜະລດ ແລະ ຂາຍເຕາປະຫຍດ ດວຍຕວເຂາເອງ ແລະ ເຮດພວກເຂາສາມາດສບຕການສກສາ ຫ ຝກອບຮມ ກດຈະກຳສາງລາຍໄດ ແລະ ປບຕວເຂາ ກບການປຽນແປງສະພາບ ແວດລອມ. ສະຫລບແລວ, ການຕອບໂຕການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທໃຫຄວາມສຳຄນປດໄຈທາງສງຄມ ສາມາດ ເຮດໃຫເກດຄວາມຍນຍງ ຫາຍກວາ.

ການປະຕບດງານເພອຮບມກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເປນວທການລວມເອາຫາຍຂະແໜງການ ເພອໄດຮບຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍ, ການຫດຜອນການປອຍທາດອາຍພດເຮອນແກວ, ແລະ ເປາໝາຍການພດທະນາ ແມນເນນໃສຍດທະສາດການພດທະນາຂອງປະເທດ ແລະ ນະໂຍບາຍຂອງຂະແໜງການ. ເພອເຮດໃຫນະໂຍບາຍດານສງແວດລອມ ແລະ ໂຄງການມປະສດທຜນ, ປະສດທພາບ ແລະ ມຄວາມເປນທຳ, ບນດາຜວາງນະໂຍບາຍ ແລະ ຜປະຕບດການ ມຄວາມຈຳເປນຕອງໄດປະສານສມທບກບຊຽວຊານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເພອຫລດຜອນ ຊອງຫວາງ ດານບດບາດຍງ-ຊາຍໃນສະພາບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ມການວາງແຜນ ແລະ ການຈດຕງ ປະຕບດ ມາດຕະການຮບມກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທໃຫຜນປະໂຫຍດແກ ແມຍງ, ການຫດຜອນ ການປອຍທາດອາຍພດ, ແລະ ການສຳເລດຕາມເປາໝາຍການພດທະນາແບບຍນຍງ ແມນຄວາມອາດສາມາດທຈະເຂາເຖງແຫງທນທເໝາະສມ.

ໂຄງການລເລມຫດຜອນຜນກະທບຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດຂອງ ADB ໄດສະແດງໃຫເຫນ ວທການສະໜບສະໜນ ແມຍງ ໃຫມຄວາມພອມ ໃນການຕອບໂຕກບສະພາບການ ປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຢບນດາປະເທດກຳລງພດທະນາ ໂດຍສະເພາະ ແມນຢປະເທດ ກຳປເຈຍ, ສປປ ລາວ ແລະ ຫວຽດນາມ. ໂຄງການນຈດຕງປະຕບດໃນຫາຍລະດບ, ມເປາໝາຍ ເພອສາງສະພາບແວດລອມທອຳ ນວຍຄວາມສະດວກໃຫແກການເອາໃຈໃສ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໂດຍ:

1) ສາງຄຮວມງານ ລະຫວາງ ຜສາງນະໂຍບາຍ ທປະເຊນໜາກບບນຫາການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ອງການຈດຕງຂອງແມຍງທ ຮບຜດຊອບວຽກງານການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ,

12 ຫອງການອງການສະຫະປະຊາຊາດ ສຳລບ ການໃຫຄຳປກສາພເສດດານບນຫາບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຄວາມກາວໜາຂອງແມຍງ. ການເຊອມບດບາດຍງ-ຊາຍ - ແນວຄວາມຄດ ແລະ ການອະທບາຍຄຳສບ. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://www.un.org/womenwatch/osagi/conceptsandefinitions.htm


2) ພດທະນາຄວາມສາມາດໃຫແກ ບນດາຜມສວນຮວມຫກ ເພອເຮດໃຫການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາມາເປນສວນໜງຂອງ ນະໂຍບາຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການເຂາເຖງແຫງທນເພອວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ແລະ

3) ສາງໂຄງການທຈດຕງປະຕບດຢລະດບປະເທດທໄດຮບຜນກະທບ ແລະ ການສະໜບສະໜນ ແລະ ການຍກລະດບ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໂຄງການສະໜບສະໜນຈາກແຫງທນເພອວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດທມການຕອບສະໜອງຕບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ຄມຝກອບຮມສະບບນ ນຳໃຊເພອສະໜບສະໜນຄວາມພອມຂອງບນດາປະເທດກຳລງພດທະນາໃນການສາງນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການກຽວດນຟາ ອາກາດ ໃຫມປະສດທພາບ, ປະສດທຜນ ແລະ ຄວາມທຽງທຳ.

ຈດປະສງຂອງຫກສດຝກອບຮມ

ຫວຂທບນຈຢໃນຫກສດຝກອບຮມສະບບນ ໄດນຳສະເໜ ສະພາບລວມຂອງການຝກອບຮມທມການພວພນລະຫວາງບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ພອມດຽວກນນນ ກໄດສະໜອງຂມນດານນະໂຍບາຍສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ອງປະກອບດານແຫງທນ, ນອກຈາກນນ ຍງໄດສະໜອງຂມນ ໃນການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ໂດຍການສາງຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການເຊນເອາກມຜເຂາຮວມທເປນຕວແທນມາຈາກ ຫາຍຂະແໜງການ ເພອແລກປຽນບດຮຽນ ແລະ ຄວາມຮຄວາມສາມາດ, ຈດປະສງຂອງການຝກອບຮມ ແມນເພອສາງຂດຄວາມສາມາດ ໃຫແກ ຄຮວມງານທມາຈາກຫາຍຂະແໜງການ ຊງຈະເປນການເສມ ສາງຄວາມອາດສາມາດ ໃຫແກ ຜທມສດອຳນາດໃນການຕດສນໃຈ ໃນການກຳນດ ແລະ ກະກຽມໂຄງການທມຄວາມທຽງທຳຫາຍຂນ ແລະ ສາມາດເຂາເຖງແຫງທນກຽວກບວຽກງານການປຽນແປງບດນຟາອາກດໄດດກວາເກາ. ຄມສະບບນ ເປນເຄອງມໃນການອຳນວຍຄວາມສະດວກການຝກອບຮມ ພອມດຽວກນນນຍງເປນຮບແບບໜງເພອສບຕ ການຝກອບຮມ ຢບນດາປະເທດອນໆ.

ຫກສດຝກອບຮມ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ແຫງທນເພອການຫດຜອນຜນກະທບຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມເປາໝາຍດງ ຕໄປນ:

» ສາງຄວາມເຂາໃຈກຽວກບຜນປະໂຫຍດ ແລະ ຄວາມຈຳເປນໃນການສາງການດຳເນນງານດານການຫດຜອນຜນກະທບຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ

» ເສມສາງຄວາມອາດສາມາດຂອງຜເຂາຮວມ ກຽວກບ ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

» ສງເສມໃຫມການສນທະນາດານນະໂຍບາຍ ແລະ ແລກປຽນຄວາມຮລະຫວາງ ຜສາງນະໂຍບາຍ, ທມາຈາກຂະແໜງສງແວດລອມ ແລະ ກະຊວງຕາງໆ, ຜຕາງໜາຈາກອງການຈດຕງ ແລະ ກມແມຍງ.

» ສາງຄວາມພອມ ໃຫແກປະເທດ ໃນການເຂາເຖງກນໄກແຫງທນສຳລບວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດທມເອາໃຈໃສບດບາດ ຍງ-ຊາຍ

» ສາງພນຖານໃນການສາງນະໂຍບາຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດທມເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ ເພອສາງຄວາມ ສະເໝພາບໃນ ການເຂາເຖງເຕກໂນໂລຊ ແລະ ການແບງປນຈາກແຫງທນວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

» ສາງຄວາມເຂາໃຈໃຫແກຜເຂາຮວມ ກຽວກບ ແນວຄວາມຄດບດບາດຍງ-ຊາຍ, ບນຫາການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ນະໂຍບາຍ, ການພວພນລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ອງປະກອບແຫງທນເພອວຽກງານການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ.

» ສາງເງອນໄຂໃຫແກຜມສວນຮວມທດອຍໂອກາດ ໃຫສາມາດເຂາຮວມໃນຂະບວນການຕດສນບນຫາ ເພອອຳນວຍຄວາມສະດວກ ໃຫແກຄຮວມງານທມາຈາກຂະແໜງການທເຮດວຽກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ວທການນຳໃຊຄມສະບບນ

ຄມສະບບນ ເປນບອນອງທາງດານວຊາການ ໃຫແກ ນກຝກອບຮມ ດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ແຫງທນເພອ ວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ໂດຍສະເພາະ ບນດາປະເທດກຳລງພດທະນາຢໃນພາກພນອາຊຕາເວນອອກສຽງໃຕ. ຄມສະບບນ ເປນຂແນະນຳໃນການ ສາງຫກສດຝກອບຮມ ໃຫແກ ຜສາງນະໂຍບາຍ ແລະ ນກວຊາການ ກຽວກບ ການອອກແບບ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດ ມາດຕະການຮບມກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ນະໂຍບາຍ. ນອກຈາກນນ, ຄມສະບບນ ຍງນຳໃຊເປນຄມໃຫແກຜເຂາຮວມ ເພອຕດຕາມ ການນຳສະເໜ ແລະ ເປນເອກະສານສຳລບອານເພມເຕມ.ໃນແຕລະພາກ ປະກອບດວຍຄຳແນະນຳ ສຳລບດຳເນນການຝກອບຮມ. ຕວຢາງ ແລະ


ກລະນສກສາທນຳໃຊຢໃນ ຫກສດ ແມນໄດດດປບໃຫເໝາະສມກບສະພາບເງອນໄຂ ຂອງປະເທດ ແລະ ກມຜເຂາຮວມ ແລະ ເສມສາງຄວາມເຂາໃຈ ໂດຍຮບພາບສະແດງ. ຂມນທສະເໜຢໃນຄມສະບບນ ໄດນຳສະເໜໃນຮບແບບທເຮດໃຫຜອານ ແລະ ຜເຂາຮວມມຄວາມຄນເຄຍກບບນຫາ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການແນວຄດກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍ. ເຮດໃຫຄຝກ ສາມາດອະທບາຍ ຄຳສບ ໄດທງສອງ ດານຄ ຄຳສບ ດານວຊາການ ແລະ ຄຳສບສະເພາະທນຳໃຊ ໃນຂງເຂດນະໂຍບາຍ.

ຄມສະບບນ ແບງອອກເປນຫາຍບດຮຽນ ເພອເຮດໃຫຜເຂາຮວມທມພນຖານແຕກຕາງກນ ສາມາດເຂາໃຈໃນທດທາງດຽວກນດງຕໄປນ:

» ແນວຄວາມຄດບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບ

» ສາຍພວພນລະຫວາງບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

» ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການຫດຜອນຜນກະທບ

» ການພດທະນາດານນະໂຍບາຍ ແລະ ການເຈລະຈາກຽວກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

» ອງປະກອບຂອງແຫງທນເພອວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

» ວທການອອກແບບນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ

ແຕລະບດຮຽນ ສາມາດເລອກເປນຫວຂຝກອບຮມ ຂນກບລະດບພນຖານຄວາມຮຂອງຜເຂາຮວມ. ຫວຂຢໃນແຕລະບດຮຽນສາມາດ ນຳໃຊ ເພອສາງເປນບດສະເໜ ແລະ ຂມນເພມເຕມສຳລບການຝກອບຮມ. ຕວຢາງບດສະເໜທເປນພາວເວພອຍ ສາມາດດດປບໃຫສອດຄອງກບ ຜເຂາຮວມຝກອບຮມ ແລະ ສະພາບຂອງປະເທດ, ສາມາດເຂາເຖງແຫງຂມນທາງອອນລາຍ ຈາກເວບໃຊທລະບໃນປມຫວນ.

ຄຝກ ຕອງຄຳນງສະເໝວາ ບມຫກສດໃດສຳເລດຮບທສາມາດແກໄຂບນຫາການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍໄດທງໝດ ແລະ ຫວຂທມຢໃນປມຫວນ ຈຳເປນຕອງດດປບ ໃຫສອດຄອງກບສະພາບສງຄມ ແລະ ການເມອງຂອງປະເທດນນໆ. ຄຝກຄວນຄຳນງເຖງຂຈຳກດ ແລະ ກດລະບຽບທາງດານ ສງຄມ ແລະ ການເມອງຂອງປະເທດເຈາພາບ, ເຊນ ບດບາດຂອງອງການຈດຕງທາງສງຄມ, ລວມທງສາດສະໜາ ແລະ ຮດຄອງປະເພນ. ພາສາ ທນຳໃຊຢໃນປມຫວນ ອາດຈຳເປນຕອງດດປບໃຫສອດຄອງຕາມລຳດບ. ຈດປະສງຫກຂອງຄມສະບບນ ແມນເພອສາງໃຫມການສນທະນາ, ແລກປຽນຄວາມຮ ແລະ ພດທະນາຂດຄວາມສາມາດ. ເພອຮບປະກນວາ ຂມນຢໃນປມຄມນ ໄດຮບຕາມຄວາມປະສງ, ຄຝກ ອາດຕອງການ ຜແປ ພາສາທເໝາະສມ ທມຄວາມຄນເຄຍກບ ບນຫາການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຜເຂາຮວມ. ຫວຂອາດ ມການດດປບ ໃຫສອດຄອງ ກບລະດບປະສບການຂອງຜເຂາຮວມ ທງກຽວກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ. ຂມນທຈະນຳໄປສະເໜ ຈະຕອງຜານການດດປບກອນ ຈະໄປນຳໃຊ ເພອໃຫສອດຄອງກບສະພາບການພດທະນາໃຫທນສະໄໝ ໂດຍສະເພາະ ແມນການເຈລະຈາດານ ດນຟາອາກາດ ແລະ ແຫງທນ.

ຄມສະບບນ ຍງລວມເອາບນດາເກມເພອສາງບນຍາກາດ ແລະ ຝກສະໝອງທສາມາດນຳມາໃຊ ໃນຕອນເລມຕນ ຂອງການຝກ ອບຮມ. ຄຝກ ຍງສາມາດເລອກເກມອນທເໝາະສມ ກບສະພາບທາງດານສງຄມ ແລະ ການເມອງຂອງການສຳມະນາ.

ຮບພາບສະແດງດງລມນ ແມນນຳໃຊຕະຫອດຢໃນປມຄມ ເພອສະແດງໃຫເຫນຂມນສະເພາະ:

ກອບເວລາ ສຳລບການສະເໜ ຫ ການເຮດບດຝກຫດ

ຕວຢາງທຖກນຳສະເໜໂດຍຄຝກ ການສນທະນາກບຜເຂາຮວມ ຫ ຄຳຖາມ ແລະ ແນວຄວາມຄດ ສຳລບການສນທະນາ ເປນກມ

ປະໂຫຍດຫກ ຄຝກຕອງໄດເນນໜກ

ການເຮດບດຝກຫດ ຫ ກດຈະກຳພາຍໃນກມ


ວາລະການຝກອບຮມ

ການຝກອບຮມອາດແບງອອກເປນຫາຍຕອນ ໃນແຕລະ ບດຮຽນ ເຊງມທງໝດ 4 ບດຮຽນ ແລະ ສາມາດຈດໃນໄລຍະເວລາເປນ 2-3 ມຕເນອງກນ. ການຝກອບຮມ ຕອງເລມຕນດວຍການແນະນຳ ເພອໃຫຂມນໂດຍລວມກຽວກບຫກສດ, ສະພາບຄວາມເປນມາ, ຈດປະສງ ຕາມທໄດ ກຳນດ ໄວໃນປມຫວນ. ການຝກອບຮມສາມາດລວມເອາການລງຢຽມຢາມພາກສະໜາມ ເພອລງເບງພນທຂອງໂຄງການ. ມສດທາຍຂອງການຝກອບຮມ ຕອງມພາກທບທວນຄນ ບດຮຽນທຖອດຖອນໄດ ແລະ ການປະເມນຜນຂອງການຝກອບຮມ.

ແຕລະຕອນຝກອບຮມ ແມນເລມຕນດວຍຮບແບບການນຳສະເໜ ໂດຍຄຝກ ນຳໃຊເວລາສງສດບໃຫເກນ 60 ນາທ, ຕດຕາມດວຍ ການຖາມ ແລະ ຄຳຕອບ. ແຕລະຕອນອາດມການເຮດບດຝກຫດ ເຊນ ການຫນເກມສະແດງບດບາດ, ກລະນສກສາ ຫ ການຕງຄຳຖາມ ເພມເຕມເພອໃຫເຂາໃຈ ໃນປະເດນທສນທະນາກນ. ຄຝກ ອາດອະນຍາດໃຫມການພກຜອນ ແລະ ຫນເກມສາງຄວາມຄນເຄຍ ແລະ ກດຈະກຳເພອສາງບນຍາກາດ ແລະ ດງດດຄວາມສນໃຈ ຈາກຜເຂາຮວມ.

ຫວຂ/ກດຈະກຳ ໄລຍະເວລາ

ມທ 1 ການແນະນຳ ແລະ ສະເໜສະພາບລວມຂອງການຝກອບຮມ

ສາງແຜນຄວາມຄາດຫວງຂອງຜເຂາຮວມ

30 ນາທ

15 ນາທ

ບດຮຽນທ 1: ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ມທ 1 ພາກ ກ: ສະພາບລວມບນຫາ ແລະ ແນວຄດກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍ

ຫນເກມສາງຄວາມຄນເຄຍ

ສະເໜບດຮຽນ

ຄຳຖາມ ແລະ ຄຳຕອບ

ການເຮດບດຝກຫດ

15 ນາທ

60 ນາທ

30 ນາທ

30 ນາທ

ມທ 1 ພາກ ຂ: ສາຍພວພນລະຫວາງບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ສະເໜບດຮຽນ



60 ນາທ

30 ນາທ

60 ນາທ

ໝວດທ 2: ອງປະກອບດານນະໂຍບາຍສງແວດລອມ

ມທ 1 ວາລະ ກ: ການອະທບາຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການຫດຜອນຜນກະທບ

ກດຈະກຳສາງບນຍາກາດ

ນຳສະເໜບດຮຽນ


ເກມຄຳຖາມ

15 ນາທ

60 ນາທ

30 ນາທ

20 ນາທ

ມທ 2 ພາກ ຂ: ໝາກຜນການພດທະນາ ແລະ ນະໂຍບາຍສາກນດານສງແວດລອມ



ເຮດບດຝກຫດ: ການເຈລະຈາຕລອງກດຈະກຳ

60 ນາທ

30 ນາທ

30 ນາທ


ບດຮຽນທ 3: ຂນແຜນງບປະມານດານສງແວດລອມ ສຳລບຫດຜອນຜນກະທບສງແວດລອມ

ມທ 2 ເລອກເຄອງມດານແຫງທນເພອວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ໂອກາດຕາງໆ


ຖາມ-ຕອບ


60 ນາທ

30 ນາທ

30 ນາທ

ບດຮຽນທ 4: ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເປນທຕງຂອງການພດທະນາ– ຈາກນະໂຍບາຍ ລງມາເປນໂຄງການ

ມທ 2 ເຮດແນວໃດຈະເຮດໃຫວຽກງານຫດຜອນຜນກະທບ, ມປະສດທພາບ, ປະສດທຜນ ແລະ ຄວາມເປນທຳຫາຍຂນ


ຖາມ-ຕອບ

ການເຮດບດຝກຫດ: ການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ

60 ນາທ

30 ນາທ

60 ນາທ

ມທ 2 ພທປດ

ການປະເມນຜນ

30 ນາທ

15 ນາທ

8

ບດຮຽນທ 1: ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ

ບດຮຽນນໄດແບງອອກເປນ 2 ພາກ ແລະ ເລມຕນດວຍການຫນເກມສາງຄວາມຄນເຄຍ. ລະດບລາຍລະອຽດຂອງບນຫາກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍ ທໄດປກສາຫາລກນ ຄວນຈະດດປບ ໃຫສອດຄອງກບຄວາມຮຂອງຜເຂາຮວມໃນໄລຍະຜານມາ. ຄຝກ ຄວນເຂາໃຈວາ ກມຜເຂາຮວມສຳມະນາມ ຄວາມແຕກຕາງກນ ເຊນວາຜມາຈາກ ອງການຈດຕງແມຍງ ທເຂາໃຈດ ກຽວກບການສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແມຍງ ແຕ ຜວາງນະໂຍບາຍທ ເປນຕວແທນທມາຈາກ ຂະແໜງການສງແວດລອມ ແລະ ກະຊວງຕາງໆ ອາດ ຈະຂາດຄວາມຮກຽວກບການສາງນະໂຍບາຍ ແລະ ຄວາມຮພນຖານ ກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ຈດປະສງຂອງບດຮຽນນ

ໃນບາດກາວທຳອດ, ບດຮຽນນ ຈະໄດເວາເຖງ ແນວຄວາມຄດກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ຫງຈາກນນ ຈງຈະໄດເຂາໃຈສາຍພວພນ ລະຫວາງບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ບດຮຽນນ ຍງໄດວາງພນຖານຄວາມເຂາໃຈເປນ ເອກະພາບ ກຽວກບ ບນຫາບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຄວາມສຳຄນໃນການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາເປນອງປະກອບ ຫກໃນນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ ກຽວກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ການເສມສາງຂດຄວາມສາມາດໃນການກຳນດ ຄວາມບເທາທຽມກນ ລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ແລະ ການເຫນຄວາມສຳຄນຜນປະໂຫຍດ ໃນການກຳນດເອາວຽກງານດງກາວເປນເງອນໄຂເບອງຕນ ໃນການອອກແບບ ມາດຕະການຫດຜອນຜນກະທບ ທປະສບຜນສຳເລດ ແລະມເທາທຽມກນ.

ຈດປະສງຂອງພາກ ກ: » ເພອເຮດໃຫນກວາງນະໂຍບາຍ ແລະ ຕວແທນມາຈາກບນດາກະຊວງສງແວດລອມ ແລະ ກະຊວງກຽວຂອງໄດຄນເຄຍກບບນຫາ ແລະ

ແນວຄວາມຄດ ກຽວກບ ບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ເພອສາງຄວາມເຂາໃຈເປນເອກະພາບ ກຽວກບ ຄວາມສຳຄນດານສດສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ແລະ ຄວາມຈຳເປນໃນສາງ ຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ.

» ເພອວາງພນຖານວທການເຮດວຽກແບບຄຮວມມງານໃນການຕດສນໃຈທຊວຍໃຫຜທດອຍໂອກາດ ຈາກອງການຈດຕງແມຍງ ສາມາດແລກປຽນຄວາມຮຄວາມສາດ ແລະ ແລກປຽນປະສບການຂອງພວກເຂາ.

» ເພອສາທດໃຫເຫນຄວາມລຳອຽງ ແລະ ແນວຄດທຜດພາດ ກຽວກບ ບນຫາບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ຈດປະສງຂອງພາກ ຂ: » ເພອແນະນຳສາຍສຳພນລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

» ເພອຍກໃຫເຫນຄວາມສຳຄນຂອງການນຳເອາວຽກງານບດບາດ-ຍງ-ຊາຍ ເຂາມາເປນອງປະກອບໜງຂອງການອອກແບບ ແລະ ຈດຕງປະຕບດນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ.

» ເພອກະຕກຊກຍໃຫມການປຽນແປງທດສະນະຄະຕ ທເຫນແມຍງເປນພຽງຜຮບເຄາະຮາຍ ມາເປນການໃຫຄວາມສຳຄນໃນການນຳໃຊ ທາແຮງຂອງແມຍງປະກອບສວນ ແລະ ຮບຜນປະໂຫຍດຈາກວຽກງານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

» ເພອໃຫວຽກງານການພດທະນາສງແວດລອມ, ສງຄມ ແລະ ເສດຖະກດ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກມາດຕະການຫດຜອນຜນ.

» ເພອວາງໂຄງສາງ ວທການເຮດວຽກແບບເປນຄຮວມພດທະນາ ທສະໜບສະໜນ ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

9ບດຮຽນທ 1: ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ພາກ ກ: ສະພາບລວມຂອງບນຫາ ແລະ ແນວຄດກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍ

ໃນຕອນທາຍຂອງພາກນ, ຜເຂາຮວມຈະສາມາດເຂາໃຈ ແລະ ອະທບາຍແນວຄວາມຄດ ດານ ບດບາດ ຍງ-ຊາຍ ແລະ ບນຫາອນໆທກຽວຂອງ ເຊນ: ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ, ການສາງຄວາມ ເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ, ການວເຄະບດບາດຍງ-ຊາຍ, ແລະ ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ຜເຂາຮວມ ທງໝດທມຄວາມຮ ແລະ ລະດບການ ສກສາທແຕກຕາງກນ ສາມາດເຂາຮວມການປກສາຫາລ ກຽວກບ ການພຈາລະນາເຖງບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ການນຳສະເໜ ຕອງສະເໜສະພາບລວມຂອງ ຈດປະສງ ແລະ ເນອໃນຂອງພາກນ ກອນຈະນຳສະເໜ ກຽວກບ ແນວຄວາມຄດຫກກຽວກບ ບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ເນອໃນການນຳສະເໜ ຕອງກວມເອາແນວຄວາມຄດຫກ ກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຕອງຕອບຄຳຖາມດງຕໄປນ:

» ບດບາດຍງ-ຊາຍແມນຫຍງ?

» ແມນຫຍງຄສາຍພວພນລະຫວາງຍງ-ຊາຍ?

» ເປນຫຍງຈງພຈາລະນາເຖງບດບາດຍງ-ຊາຍ?

» ຄວາມເປນທຳ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບ ລະຫວາງຍງ-ຊາຍແມນຫຍງ?

» ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍແມນຫຍງ?

» ການວເຄາະບດບາດຍງ-ຊາຍແມນຫຍງ?

ບດບາດຍງ-ຊາຍແມນຫຍງ?ບດບາດຍງ-ຊາຍ ບໄດໝາຍເຖງຄວາມແຕກຕາງທາງດານຊວະສາດ (ທໝາຍເຖງ “ເພດ”), ແຕໝາຍເຖງຄວາມແຕກຕາງ ທາງດານສງຄມ ລະຫວາງ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ. ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໝາຍເຖງ ພາລະບດບາດ, ສດທ, ສາຍພວພນ ແລະ ຄວາມຮບຜດຊອບທແມແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ຖກມອບໝາຍ ຢໃນສງຄມ ແລະ ວດທະນາທຳໃດໜງ. ຄວາມໝາຍ ລະຫວາງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໄດຖກສາງຂນ ແລະ ຮຽນຮ ຜານການດຳລງຊວດປະຈຳວນ ຢໃນ ຄອບຄວ ແລະ ສງຄມ. ພາລະບດບາດ ແລະ ຄວາມຮບຜດຊອບຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ບແນນອນສະເໝໄປ, ແຕມນຈະປຽນໄປຕາມການເວລາ.

ການປກສາຫາລ: ຄວາມໝາຍຄຳວາ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ຢໃນສງຄມ ແລະ ວດທະນາທຳຂອງປະເທດເຈາ ໝາຍຄວາມວາແນວໃດ? ມການເບງພາລະບດບາດຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍແນວໃດ? ໃຫຍກຕວຢາງ ແມນຫຍງເຈາຄດວາ ເປນຄວາມຮບຜດຊອບ ແລະ ໜາວຽກຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ.

ການປກສາຫາລຄວາມຮບຮບດບາດຍງ-ຊາຍ: ຍກໃຫເຫນພາລະບດບາດ ແລະ ຄວາມຮບຜດຊອບ ທເຮດໃຫ ມຄວາມແຕກຕາງ ລະຫວາງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ຫ ຄວາມແຕກຕາງດານອາລມ, ແຕສງເຫານນ ໄດຖກກຳນດ ຂນມາໂດຍສງຄມ ແລະ ມການປຽນແປງ ສະເໝ. ຍກຕວຢາງ, ຄວາມເອອອຳນວຍ ແລະ ຄວາມຮບຜດຊອບ ໃນການແຕງກນ ມຄວາມສຳພນ ກບການເກດລກ? ຖາແມຍງ ຮບຜດຊອບຕການ ແຕງກນ ແລະ ແຕງກນໄດດກວາ, ເປນຫຍງລາຍການປງແຕງອາຫານທສະເໜ ຢທາງໂທລະພາບສວນຫາຍ ຈງເປນຜຊາຍ?

ການນຳສະເໜ ສງສດ 60 ນາທ


ການພວພນລະຫວາງຍງ-ຊາຍແມນຫຍງ?ສາຍພວພນລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ແມນກຳນດຕາມທດທາງ ຂອງພາລະບດບາດ, ຄວາມຮບຜດຊອບ, ການເຂາເຖງ ແລະ ການຄວບຄມ ຊບພະຍາກອນ ທມອບໝາຍໃຫແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ. ຕວຢາງ, ບດບາດລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ຖກກຳນດໃຫ ຜຊາຍ ມຄວາມຮບຜດຊອບ ໃນການຊວຍເຫອຄອບຄວ ແລະ ສາງລາຍຮບ, ໃນຂະນະດຽວກນແມຍງຖກກຳນດໃຫມ ຄວາມຮບຜດຊອບ ວຽກງານເບງແຍງຄອບຄວ ເປນຕນແມນ ການລຽງດລກ. ການຈດແບງ ພາລະບດບາດ, ຄວາມຮບຜດຊອບ, ການເຂາເຖງ ແລະ ການຄວບຄມຊບພະຍາກອນ ໃນລກສະນະນ ໝາຍຄວາມວາ ແມຍງແມນອາໄສ ແຕລາຍຮບ ຈາກສາມ ແລະ ພວກເຂາບສາມາດເຂາມາມສວນຮວມ ໃນການຕດສນໃຈ ໃນລະດບຊມຊນ.

ດງນນ, ການພວພນລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ຈງໝາຍເຖງ ການຈດແບງອຳນາດລະຫວາງ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ. ການຈດແບງ ໃນລກສະນະນ ອາດເຮດໃຫ ອຳນາດບເທາກນ, ຈງເຮດໃຫເກດການພວພນລະຫວາງ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍບມຄວາມເທາທຽມກນ.

ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການພວພນ ມການປຽນແປງຕະຫອດເວລາ, ເພາະວາ ການພວພນບໄດແຕກຕາງ ຍອນຕນກຳເນດ ທາງດານ ຊວະສາດ, ແຕພວກມນຖກກຳນດໂດຍສງຄມ.

ຕວຢາງ ການປກສາຫາລ: ໃນຫາຍສງຄມ, ແມຍງແມນຮບຜດຊອບດານຄວາມໝນຄງທາງສະບຽງອາຫານ ແລະ ການລຽງດລກ. ພວກເຂາ ອາດໃຊເວລາເປນຫາຍຊວໂມງເພອໄປເອານຳ ຫ ຫາຟນ ເພອປງແຕງອາຫານ ແລະ ເຮດວຽກຢທງໄຮທງນາ ຊງພວກເຂາ

ແມນອາໄສ ຢກບ ຊບພະຍາກອນທຳມະຊາດເຫານນ, ແຕຊບພະຍາກອນທຳມະຊາດເຫານນກຳລງຖກຄກຄາມ ຈາກການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ. ແມຍງ ຍງເປນຜທໄດຮບຄວນຈາກການແຕງກນ, ເຮດວຽກໜກທກມ, ແລະ ມເວລາຈຳກດ ໃນການພກຜອນ, ຮຽນໜງສ ຫ ຫາວຽກເຮດງານທຳ. ພາລະບດບາດຂອງແມຍງໃນການເບງແຍງຄອບຄວ ອາດເປນສງກດຂວງ ພວກເຂາຈາກ ການມສວນຮວມ ໃນການຕດສນໃຈກຽວກບວຽກສວນລວມ ແລະ ການສາງລາຍຮບ. ຍກຕວຢາງ, ກອງປະຊມບານ ອາດຈດຂນ ໃນຕອນແລງ ໃນເວລາທແມຍງຕອງແຕງກນ ແລະ ເອາລກເຂານອນ. ພວກເຂາອາໄສແຕລາຍຮບຈາກສາມ ແລະ ມຂຈຳກດໃນ ການປະກອບສວນຕດສນໃຈ ຢໃນວຽກງານສວນລວມ. ນຈງເປນສາຍເຫດ ເຮດໃຫເກດມ ການພວພນທບເທາທຽມກນດານອຳນາດ ເກດຂນ ພາຍໃນຄອບຄວ.

ເປນຫຍງຈງພຈາລະນາບດບາດຍງ-ຊາຍ?ໃນທາງປະຕບດ: ຄວາມແຕກຕາງ ລະຫວາງບດບາດ, ຄວາມຕອງການ ແລະ ຄວາມສນໃຈຂອງ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ, ຈຳເປນຕອງນຳໃຊນະໂຍບາຍ ແລະໂຄງການທມວທການທແຕກຕາງກນ.

ຄວາມສະຫາດດານເສດຖະກດ: ແມຍງຍງປະເຊນໜາກບຄວາມບເທາທຽມໃນການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນ, ໂອກາດ, ການມສວນຮວມ ແລະ ການຕດສນໃຈ ຈງເປນການກດຂວາງພວກເຂາ ບສາມາດນຳໃຊທາແຮງຂອງຕນເອງຢາງເຕມສວນ. ຖາຄວາມບເທາທຽມກນ ບໄດຮບການແກໄຂ, ສງຄມກສນເສຍທາແຮງເຄງໜງຂອງປະຊາກອນ ທປະກອບສວນໃຫແກ ການພດທະນາສງຄມ, ເສດຖະກດ ແລະ ສງແວດລອມ.

ຄວາມຍນຍງ: ການພດທະນາໄລຍະຍາວ ສາມາດເກດຂນໄດຖາທກພາກສວນຂອງສງຄມ ໄດຮບການເສມສາງຄວາມເຂມແຂງ ໃນການ ປບປງ ຊວດການເປນຢ. ແມຍງຄຈດສນກາງຂອງສງຄມ, ໃນການເຮດໜາທໃນການສດສອນຄນຮນຕໄປ ໃຫຮເຖງ ຄວາມສຳຄນ ການປກປອງສງແວດລອມ ແລະ ພວກເຂາຍງມບດບາດສຳຄນ ໃນການໃຫການສກສາອບຮມ ເພອອະນາຄດທດກວາ. ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງບຍງ-ຊາຍ ເປນໃຈກາງໃນ ການພດທະນາແບບຍນຍງ (ຕາມທຮບຮ ຢໃນເປາໝາຍພດທະນາສະຫະສະຫວດ13).

ສາຍເຫດຄວາມຍດຕທຳ: ຄວາມສະເໝພາບ ສຳລບທກກມຄນສງຄມ ຄຄວາມເປນເອກະລາດຈາກບດບາດຍງ-ຊາຍ, ອາຍ ຫ ຄວາມຮງມ ເປນເປາໝາຍການພດທະນາ ຢໃນໂຕຂອງມນເອງ ແລະ ເປນເງອນໄຂເບອງຕນທຈະເຮດໃຫສງຄມມຄວາມສກ ແລະ ຄວາມຈະເລນຮງເຮອງ.

13 ເປາໝາຍສະຫະສະວດເພອການພດທະນາ (MDGs) ໄດກຳນດເປາໝາຍລວມໄວ 8 ເປໝາຍ ແລະ ແຕລະເປາໝາຍໄດກຳນດຄາດໝາຍສຊນ ຊງຖກກຳນດເປນຫກ ຖານທສຳຄນ ຂອງຜນກອງປະຊມສດຍອດດານສະຫະສະຫວດ ຂອງອງການສະຫະປະຊາຊາດ ໃນປ 2000. ບນດາເປາໝາຍ ໄດເຮດໃຫລດຖະບານຂອງ ແຕລະ ປະເທດ ແລະ ຄຮວມພດທະນາ ນຳໃຊເປນບລມະສດ ໃນການວາງແຜນພດທະນາ ແລະ ຈດສນງບປະມານ ຈາກປ 2000 ຮອດປ 2015. ເປາໝາຍສະ ຫະສະວດ ເພອການພດທະນາ MDGs ໄດຜນສຳເລດໃນວາລະ ການພດທະນາຫງປ 2015 ແລະ ໄດສາງເປາ ໝາຍການພດທະນາແບບຍນຍງໄວ 17 ເປາໝາຍ (SDGs).

11ບດຮຽນທ 1: ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງສະພາບອາກາດ

ການປກສາຫາລ: ເປນຫຍງບດບາດຍງ-ຊາຍຈງມຄວາມສຳຄນ? ປດໄໄຈອນໆທາງສງຄມມຫຍງແດ ທເທາທຽມກນ?

ແມນຫຍງຄຄວາມເປນທຳ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ?ຄວາມເປນທຳລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ແມນຂະບວນການສາງລະດບຂອບເຂດການປະຕບດ ສຳລບແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ. ຊງໝາຍເຖງຄວາມຍດຕທຳ ຂອງການປະຕບດ ຕແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ຕາມຄວາມຕອງການຂອງພວກເຂາ. ນອາດຈະລວມເອາການປະຕບດທເທາທຽມກນ ຫ ການປະຕບດ ທແຕກຕາງ ແຕຕອງ ຄຳນງເຖງ ຄວາມເທາທຽມກນ ໃນດານສດທ, ຜນປະໂຫຍດ, ພນທະ ແລະ ໂອກາດ (ຄຳແນະນຳ 5). ເພອຮບປະກນໃຫເກດມ ຄວາມເປນທຳ, ນະໂຍບາຍຈະຕອງມການຊດເຊຍ ຕການແບງແຍກໃນສງຄມ ແລະ ປະຫວດສາດຜານມາ ທເຮດໃຫແມຍງເສຍໂອກາດ ໃນການ ເຂາເຖງລາຍຮບ ແລະ ຊບພະຍາກອນ. ດງນນ, ຄວາມເປນທຳລະຫວາງບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈງລວມເຖງຄວາມຍດຕທຳ ລະຫວາງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໃນການເຂາເຖງແຫງ ສງຄມ ແລະ ເສດຖະກດ (ຄຳແນະນຳ 7). ຄວາມເທາທຽມລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ຈງນຳໄປສ ຄວມສະເໝພາບ ລະຫວາງຍງ-ຊາຍ (ຄຳແນະນຳ 6).

ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ໝາຍເຖງ ຄວາມມສດ, ຄວາມຮບຜດຊອບ ແລະ ໂອກາດເທາທຽມກນ ລະຫວາງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ແລະ ເດກຍງ ແລະ ເດກຊາຍ. ແນວຄວາມຄດນໝາຍຄວາມວາ ມະນດທງໝດມສດເສລພາບທຈະພດທະນາ ແລະ ຊອກຫາທາງເລອກໃຫແກ ຕນເອງ; ໂດຍບມຂຈຳກດທາງດານບດບາດທາງເພດ, ຄວາມແຕກຕາງດານການປະພດ, ຄວາມປາຖະນາ ແລະ ຄວາມຕອງການ ຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ກຕອງຖກພຈາລະນາ, ຮບຮຄນຄາ ແລະ ການປະຕບດ ທເທາທຽມກນ (ຄຳແນະນຳ 4). ຄວາມເທາທຽມກນບໝາຍຄວາມວາ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ຕອງເປນຄກນ, ແຕວາ ສດທ, ຄວາມຮບຜຊອບ ແລະ ໂອກາດ ບຄວນຂນກບວາພວກເຂາເກດມາເປນແມຍງ ຫ ຜຊາຍ (ຄຳແນະນຳ 5).

ການແກໄຂຄວາມບເທາທຽມກນລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍ ໃນການພດທະນາ ແລະ ນະໂຍບາຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມເປາໝາຍເພອຍກລະດບ ດານສະຫວດດການສງຄມ ແລະ ສດຜນປະໂຫຍດ ລະຫວາງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ.ໃນສງຄມສວນຫາຍ, ໃນອະດດຜານມາ ເຖງແມນວາ ແມຍງ ຈະຖກແຍກອອກ ຫ ດອຍໂອກາດ ໃນການເຂາຮວມການຕດສນໃຈ ແລະ ການເຂາເຖງ ແຫງຊບພະຍາກອນທາງເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ. ເພອຮບປະກນວາ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ສາມາດໄດຮບຜນປະໂຫຍດເທາທຽມກນ ຈາກການພດທະນາແບບຢນຍງ, ບນດານະໂຍບາຍ ຕອງເລງໃສ ການແກໄຂຄວາມບເທາທຽມກນ ຊງປກກະຕແມຍງຈະເປນຜເສຍໂອກາດ.14 ວທໜງໃນການຍກບດບາດຂອງແມຍງ ແມນການ ອອກແບບມາດຕະການ ທເນນໃສແມຍງ ແລະ ສະໜບ ສະໜນພວກເຂາ ໃຫສາມາດແກໄຂບນຫາສງກດຂວາງທາງສງຄມ ແລະ ເສດຖະກດ ເພອປບປງຊວດຂອງພວກເຂາ ໃຫດຂນ. ນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ ທເນນໃສການສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ ຈງເປນສງຈຳເປນ ເພອເຮດໃຫເກດຄວາມເປນທຳ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບ. ການສາງຄວາມເຂມແຂງ ໝາຍເຖງການທວງດງຄວາມບດນດຽງ ທາງດານ ສດອຳນາດ ແລະ ສາງສາງຄວາມສາມາດໃຫແກແມຍງ ໃນການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນ ແລະ ຈດການຊວດການເປນຢ ຂອງພວກເຂາ ໂດຍບມຂຈຳກດດານເພດ.

ແຕກບໝາຍຄວາມວາ ຕາມທຳມະຊາດແລວ ແມຍງຕອງເປນເພດອອນແອ ຫ ມຄວາມສາມາດດອຍກວາຜຊາຍ. ແຕພວກເຂາຈະຖກຈຳກດ ໂດຍສງກດຂວາງຈາກດານບດບາດທາງເພດ, ສງຄມ ແລະ ວດທະນະທຳຂອງພວກເຂາ ທກດຂວາງພວກເຂາ ໃນການ ຄອບຄອງທດນ ແລະ ການສາງລາຍຮບ ເທາທຽມກບຜຊາຍ, ຫ ມສວນຮວມໃນຊມຊນ ແລະ ການຕດສນໃຈ. ປກກະຕແລວ ແມຍງເປນພວກທມກຮຽນຮ, ຍອມຮບ ແລະ ສາງບດບາດຕສງເຫລານ ທພວກເຂາຄດວາຈະມສງກດຂວາງ ພວກເຂາ.

14 L. Aguilar Revelo. 2009. ຄມຝກອບຮມ ບດບາດຍງຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. San José, Costa Rica: ສະຫະພາບລະຫວາງປະເທດ ສຳລບ ການອະນລກທຳມະຊາດ, ແຜນງານພດທະນາ ອງການສະຫະປະຊາຊາດ, ບດບາດຍງຊາຍໂລກ ແລະ ພນທະມດດານສງແວດລອມ.


ການສນທະນາ: ບນຫາບດບາດຍງ-ຊາຍ ແມນບນຫາຂອງແມຍງບ? ຍກໃຫເຫນວາ ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງບດບາດຍງ-ຊາຍ ໝາຍເຖງ ຄວາມເປນທຳສຳລບແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ. ຜຊາຍ ກມກຖກຈຳກດ ດວຍພາລະບດບາດຂອງພວກເຂາເອງເຊນກນ, ຕວຢາງ,

ພວກເຂາມກຈະຖກເຍາະເຍຍຈາກໝເພອນ ຖາພວກເຂາ ລາພກວຽກເພອມາເບງແຍງລກ, ແຕໃນຂະນະດຽວກນ ແມຍງສາມາດລາພກວຽກມາເບງແຍງລກໄດ. ເຖງຢາງໃດກຕາມ, ຄວາມແຕກຕາງ ດານພາລະບດບາດ ຄວາມຮບຜດຊອບ ພອມທງ ຂກດກນ ທາງສງຄມ ແລະ ເສດຖະກດ ໂດຍປກກະຕແລວຈະເຮດໃຫ ແມຍງ ເປນຜດອຍໂອກາດຫາຍກວາ ຕວຢາງ ຄວາມບເທາທຽມກນ ດານສດໃນການຄອບຄອງຊບສມບດ ແລະ ຄາແຮງງານ. ເພອສາງຍກລະດບບດບາດໃຫແມຍງ, ພວກເຂາຕອງ ໄດສະໜບສະໜນ ແລະ ສາງຄວາມເຂມແຂງ ເພອລບລາງບນຫາຂກດກວາງທາງດານສງຄມ ແລະ ເສດຖະກດ. ດງນນ, ບນຫາບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈງບແມນບນຫາຂອງແມຍງຢາງດຽວ; ແຕວາ ການສາງຄວາມເທາທຽມກນ ມກຈະຮຽກຮອງໃຫມການສາງຄວາມເຂມແຂງສະເພາະ ໃຫແກແມຍງຫາຍກວາ ເພອຊດເຊຍໃຫແກ ການຈຳແນກລະຫວາງຍງ-ຊາຍ.

ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍແມນຫຍງ?ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແມນການສງເສມ ໃຫແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ມສວນຮວມ ໃນຂະບວນການວາງແຜນກດຈະກຳແຕລະອນ ລວມທງ ການສາງ ນຕກຳ, ນະໂຍບາຍ, ແຜນງານ ແລະ ໂຄງການຕາງໆ ຢທກຂງເຂດ ແລະ ທກລະດບ ເພອແກໄຂບນຫາ ແລະ ຫດຜອນຄວາມບເທາທຽມກນ. ຊງເປນຍດທະສາດ ທເອາໃຈໃສ ປະສບການຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ເຊອມສານເຂາໃນຂນຕອນການອອກແບບ, ການຈດຕງປະຕບດ, ການຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນດານ ນະໂຍບາຍ ແລະ ແຜນງານ ໃນຂງເຂດວຽກການເມອງ, ເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ເພອເຮດໃຫແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໄດຮບ ຜນປະໂຫຍດເທາທຽມກນ ພອມກນນນ ກເປນການກຳຈດປດເປາຄວາມບເທາທຽມກນ. ເປາໝາຍຫກກເພອໃຫບນລຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍ (ຄຳແນະນຳ 8).

ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ເປນເປາໝາຍຕນຕ—ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແມນຍດທະສາດ ຫ ເຄອງມ ເພອໃຫບນລ ເປາໝາຍດງກາວ. ເນອງຈາກການແບງແຍກທາງສງຄມເຮດໃຫແມຍງຖກກດກນການມສວນຮວມຕດສນໃຈ ຫ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດເຕກໂນໂລຊ ທມປະສດທພາບ, ດງນນ ການສາງມາດຕະການ ສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ ສາມາດເຮດໃຫບນລເປາໝາຍຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍ. ການພຈາລະນາເຖງບນຫາບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຊນ ການສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ ຈງເປນສງຈຳເປນຕອງໄດບນຈເຂາໃນ ນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ.

ການພຈາລະນາບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕອງໃຫເໝາະສມກບສະພາບຂອງໂຄງການ ແລະ/ຫ ນະໂຍບາຍທຈະຈດຕງປະຕບດ. ດງນນ, ມນມຄວາມຈຳເປນ ຕອງໄດເຮດການວເຄາະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຊງເປນບາດກາວທຳອດ ໃນການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ; ການວເຄາະບດບາດຍງ-ຊາຍທຖກຕອງ ຈະຕອງໃຫຜມສວນກຽວຂອງເຂາໃຈບດບາດ ແລະ ສາຍພວພນລະຫວາງຍງ-ຊາຍທມຢຢາງຮອບດານ ແລະ ກາວໄປສວາຈະເຮດແນວໃດໃຫແມຍງ ແລະ ຜຊາຍໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກໂຄງການຢາງເທາທຽມກນ. ດງນນ, ບາດກາວທຳອດ ຂອງການເຊອສານບດບາດຍງ-ຊາຍຈງແມນການວເຄາະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ເພອກຳນດໃຫເຫນ ບດບາດ ແລະ ສາຍພວພນລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ໂດຍພນຖານ. ຫາກປາສະຈາກການວເຄາະທມເປາໝາຍ, ຈະເຮດໃຫບເຫນຄວາມບເທາທຽມກນ ຫຍງຈະເຮດໃຫຄວາມບເທາທຽມກນນນຫາຍຂນຍອນ ນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ. ການເຊອມສານບດບາດ ຍງ-ຊາຍ ເຂາບນຈຢໃນນະໂຍບາຍສາມາດແກໄຂຄວາມມດບອດທາງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍງານ ແມນການປະຕບດ ຕວຈງ ທມເປາໝາຍເພອບນລ ຄວາມເທາທຽມກນ ແລະ ມປະສດທຜນ. ບາດກາວຕາງໆໃນເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈະໄດສນທະນາລະອຽດຕມ ໃນບດຮຽນທ 4.

ການວເຄາະບດບາດຍງ-ຊາຍແມນຫຍງ?ການວເຄາະບດບາດຍງ-ຊາຍ ແມນການສກສາ ແບບແຍກເພດ ທເຮດໃຫເຫນ ຄວາມແຕກຕາງລະຫວາງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ກຽວກບ ຄວາມຕອງການ, ຄວາມສນໃຈ, ອດຕາການມສວນຮວມ, ການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນ ແລະ ຜນປະໂຫຍດຈາກການພດທະນາ, ການຄວບຄມຊບສນ, ອຳນາດ ການຕດສນໃຈ, ແລະ ອນໆ. ຈດປະສງເບອງຕນຂອງການວເຄາະບດບາດຍງ-ຊາຍ ແມນເພອ ກຳນດ, ເຂາໃຈ ແລະ ແກໄຂ ຄວາມບເທາທຽມກນ ທເກດຈາກ ສະຖານະພາບຍງ-ຊາຍ, ບດບາດ, ຄວາມຮບຜດຊອບ ແລະ ການພວພນ.

ການວເຄາະບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈຳເປນຕອງໄດປະຕບດໃນຂນຕອນທຳອດຂອງການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເພອກຳນດບດບາດຂອງຍງ-ຊາຍ, ຄວາມຕອງການ, ຄວາມສນໃຈ ແລະ ຄວາມບເທາທຽມກນ ຫງຈາກນນ ຈງນຳເອາ ໄປອອກແບບມາດຕະການ ເພອຫດຜອນຄວາມບເທາທຽມກນ ແລະ ສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫ ທງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໃນການມສວນຮວມ ແລະ ຮບປະກນວາ ມາດຕະການນນ ຄວາມຍນຍງ ແລະມປະສດທພາບ.


ຕວຢາງການສນທະນາ: ຄວາມຕອງການ ແລະ ຄວາມສນໃຈຂອງ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍທຕາງກນໃນຂະແໜງການຂນສງ ມຫຍງແດ ແລະ ມຄວາມຈຳເປນຫຍງແດ ທຈະຕອງໄດພຈາລະນາ ເພອຮບປະກນໃຫ ຍງ ແລະ ຊາຍ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດເທາທຽມກນຈາກລະບບການຂນສງສາທາລະນະ? ເຮດແນວໃດໃຫລະບບການຂນສງ ມຄວາມຍນຍງ ແລະ ຮບປະກນໃຫ ລະບບ ດງກາວ ຕອບສະໜອງໄດ ຄວາມຈຳເປນຂອງແຕລະຄນ ຢາງເທາທຽມກນ?

ສຳລບ ໂຄງການທຈະພດທະນາລະບບການຂນສງສາທາລະນະແບບຍນຍງ ຈຳເປນຕອງໄດປະເມນຄວາມຕອງການ ແລະ ຄວາມສນໃຈຂອງກມປະຊາກອນ ໂດຍມການແຍກເພດ. ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ອາດຈະເດນທາງໂດຍນຳໃຊເສນທາງແຕກຕາງກນ ແລະ ເວລາຕາງກນ; ແມຍງ ອາດຈະຕອງການລະບບການຂນສງ ທອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫເຂາເຈາເດນທາງໄປເຮດວຽກ, ໄປຊເຄອງ ແລະ ໄປຮບ-ສງລກຈາກໂຮງຮຽນ ໃນເສນທາງດຽວກນ. ຢໃນສງຄມຫາຍປະເທດ ແມຍງ ຮສກບປອດໄພໃນການເດນທາງຕອນ ກາງຄນ ຖາວາ ສະຖານນການຂນສງ ບມແສງສະຫວາງພຽງພ ຫ ບມພະນກງານຮກສາຄວາມປອດໄພ. ດງນນ ຄວາມຕອງການ ແລະ ຄວາມສນໃຈ ດງກາວ ຕອງໄດເອາເຂາໃນການອອກແບບໂຄງການ ເພອໃຫແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ, ກມຄນສງອາຍ ແລະ ເດກນອຍ ສາມາດເຂາເຖງ ແລະ ໄດຮບຜນປະໂຍດ ຢາງເທາທຽມກນ ຈາກການຂນສງສາທາລະນະ.

ນອກຈາກນນ ຍງສາມາດເພມ ການສນທະນາກຽວກບໂຄງປະກອບສາງຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃຫເໝາະສມກບສະພາບເນອໃນຂອງປະເທດນນ. ສຳລບ ຂມນສະເພາະແຕລະປະເທດ ສາມາດສກສາໄດຈາກບດລາຍງານຂອງທະນາຄານໂລກ ກຽວກບ ການປະເມນບດບາດຍງ-ຊາຍ15 ແລະ ຈາກຖານຂມນອນໆຕມອກ.

ຖາມ ແລະ ຕອບສນທະນາກບນກສຳມະນາກອນ ເຖງຄວາມເຂາໃຈພວກເຂາເຈາ ກຽວກບ ເນອໃນຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ,

ຄວາມສະເໝພາບ ລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍ ແລະ ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ນອກຈາກນນ ຍງສາມາດ ສນທະນາ ກຽວກບ ຄວາມບເທາທຽມກນ ລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍ ທເກດຂນໃນປະເທດຂອງຕນ ແລະ ສງທາທາຍທໃຫຍຫວງທສດໃນການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍໃນລະບບນະໂຍບາຍ ແມນຫຍງ? ຂາດຄວາມຮ

ດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຄວາມສຳຄນຂອງສະເໝພາບຍງ-ຊາຍ ມພຽງພ ຫບ? ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ໄດເອາເຂາໃນພາລະ ບດບາດຂອງກະຊວງ ຫ ອງການຈດຕງແມຍງ ຫບ? ແມຍງໄດຖກກດກນຈາກການຕດສນແກໄຂບນຫາຫບ?

ບດບາດຍງ-ຊາຍມຄວາມສຳຄນຫຍງແດສຳລບສງຄມ? ທານຄດວາ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ມບດບາດ ແລະ ໜາທຄວາມຮບຜດຊອບແນວໃດ? ທານ ເຫນວາ ໃນປະເທດຂອງທານ ມບອນໃດທເກດມຄວາມບສະເໝພາບ ລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍ? ອນໃດເປນສງທາທາຍສຳລບການເຊອມສານ ບດບາດຍງ-ຊາຍໃນປະເທດຂອງທານ? ອນໃດເປນ ອກ ຄະ ຕ ທທານ ພບພ ຕວຢາງ ໃນເວລາການຕດສນແກໄຂບນຫາ ຖາວາມການຍກເລອງ ບດບາດຍງ-ຊາຍຂນມາ?

15 ທະນາຄານໂລກ. ສະຖຕ ແລະ ຂມນດານຄວາມເທາທຽມກນ. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://datatopics.worldbank.org/gender/

ນຳໃຊເວລາ. 30 ນາທ ຖາມ & ຕອບ


ບດຝກຫດ: ພະລງການຍາງ

ເກມນ ສະແດງໃຫເຫນເຖງບດບາດຂອງ ຍງ-ຊາຍ ແລະ ການແບງແຍກທາງດານສງຄມ. ໃຫຍາຍໂຕະ ແລະ ຕງ ອອກຈາກທາງຍາງ. ບໃຫອະທບາຍຍາວ, ແຈກຢາຍເຈຍທມບດບາດຕາງໆສມມດທພວກເຂາຕອງໄດສະແດງໄວໃຫນກສຳມະນາ ກອນຄນລະໃບ (ສງເກດ ດານລມນ)-ບດບາດຕາງໆ ດງກາວ ຈະບໃຫຜອນຮ. ນກສຳມະນາກອນທງໝດ ຈະຢນເປນແຖວດຽວກນ ຢກາງຫອງຮຽນ (ພວກເຂາທງໝດ ເລມຈາກເທາທຽມກນ). ໃນຊວງເຮດບດຝກຫດ, ຕອງອານຂຄວາມຕາງໆທກຽວຂອງກບການກະທຳ ຫ ທາງເລອກ (ສງເກດເບງດານລມນ) ດວຍນາສຽງອນຈະແຈງແລະ ຖາມນກສຳມະນາກອນວາ ພວກເຂາ ເຫນດນຳເນອໃນຂອງຂຄວາມນນຫບ ໂດຍການກາວໄປຂາງໜາ (ຖາເຫນດ) ຫ ຖອຍຫງ (ຖາບເຫນດ). ຖາເຫນດແດ ແລະ ບເຫນດແດ ໃຫຢບອນເກາ. ຫາມບໃຫສນທະນາກນໃນການເຮດບດຝກຫດນ.

ຫງຈາກທອານຂຄວາມທງໝດແລວ ແລະ ນກສຳມະນາກອນ ກໄດເຄອນຍາຍໄປທວຫອງແລວ, ຈງໃຫນກສຳມະນາກອນລຖາຢຈດທແຕລະ ຄນຢ. ກອນອນ ຄຝກ ຖາມນກສຳມະນາກອນທກາວໄປຂາງໜາ ວາ ຮສກແນວໃດ. ຫງຈາກນນ ນກສຳມະນາກອນ ຫນໜາໄປຫາກມຄນໃນຫອງ ແລວບອກເຖງບດບາດຂອງຕນເອງ ແລະ ໃຫລາຍລະອຽດວາ ເປນຫຍງ ຕນເອງ ຈງໄປຢຂາງໜາ. ຕຈາກນນ ກຖາມກມນກສຳມະນາກອນ ທຢບອນກາງວາ ພວກເຂາ ຮສກແນວໃດ ພອມທງໃຫລາຍລະອຽດເຖງບດບາດສມມດຂອງພວກເຂາ (ທານ ຮສກແນວໃດ ເມອເຫນຄນອນ ເດນອອກໜາທານ?).

ເປາໝາຍຂອງບດຝກຫດນ ແມນເພອສະແດງໃຫເຫນວາ: ຄວາມບເທາທຽມກນສາມາດສາງຂນໄດໃນສງຄມ ແລະ ພາລະບດບາດຂອງຍງ-ຊາຍ ກຳນດໂອກາດ ແລະ ທາງເລອກ ແລະ ພອມດຽວກນ ກເປນສາຍເຫດຂອງການແບງແຍກ. ບດຝກຫດນ ຍງສະແດງໃຫເຫນວາ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ມຜນຕອບຮບກບທກບນຫາຂອງສງຄມ ເຊນ: ການເຂາເຖງການສກສາ ຫ ຄວາມທກຍາກ.

ຕວຢາງຫນເກມບດບາດພະລງການຢາງ: (ປບໃຫເໝາະສມກບຈຳນວນຜເຂາຮວມ ແລະ ເນອຫາຂອງປະເທດ)

• ຊາວນາເພດຍງ, ອາຍ 17 ປ, ມາຈາກປະເທດໃກຄຽງ

• ເຈາຂອງຮານຂາຍເຄອງທເປນເພດຊາຍ, ອາຍ 32 ປ, ຢໃນໝບານ

• ແມຍງແຕງງານແລວ, ອາຍ 35 ປ, ຢ ເຂດຊນນະບດ

• ເດກຍງ, ອາຍ 16 ປ ທເບງແຍງແມຂອງຕນ ເຊງກຳລງປວຍ

• ສະມາຊກສະພາເພດຍງ, ອາຍ 45 ປ, ຢ ໃນເມອງ

• ຜພພາກສາເພດຊາຍທເຮດວຽກຢສານປະຊາຊນສງສດ, ອາຍ 45 ປ ຢ ໃນເມອງ

• ພະນກງານເພດຊາຍທເຮດວຽກຢສານຕດສນ, ອາຍ 55 ປ, ຢ ໃນເມອງ

• ແມຄາ, ອາຍ 35 ປ, ບທນແຕງງານເທອ

• ຄນຂບລດແຕກຊເພດຊາຍ, ອາຍ 40 ປ, ມລກ 3 ຄນ

ຂຄວາມຂອງເກມພະລງການຍາງ: (ປບໃຫເໝາະສມກບເນອຫາຂອງປະເທດ)

• ຂອຍ ສາມາດມອຳນາດໃນການຕດສນແກໄຂບນຫາ ຢໃນຊມຊນ.

• ຂອຍ ສາມາດລງຄະແນນສຽງໃຫ/ໄດລງຄະແນນສຽງໃຫສະມາຊກສະພາແລວ.

• ຂອຍ ມເວລາ ແລະ ໂອກາດທຈະເບງໂທລະພາບ, ຟງວທະຍ ຫ ອານໜງສພມ.

• ຂອຍ ສາມາດເຂາເຖງການເງນຈນລະພາກ ຫ ເງນກຂະໜາດນອຍ.

• ຂອຍ ສາມາດຊອາຫານທຂອຍມກ.

• ຂອຍ ສາມາດຊອປະກອນຄມກຳເນດໄດ.

ນຳໃຊເວລາ ປະມານ 30 ນາທ


• ຂອຍ ສາມາດຕດສນວາງແຜນຄອບຄວ/ເລອກທຈະນຳໃຊວທການຄມກຳເນດ.

• ຂອຍ ເຂາໂຮງຮຽນມດທະຍມ ຫ ຈະເຂາ ໂຮງຮຽນອນໆ.

• ຂອຍ ສາມາດຈາຍຄາປນປວໃຫແກຂອຍເອງ ແລະ ຄອບຄວຂອງຂອຍໄດໃນໂຮງໝເອກະຊນ.

• ນກສາງນະໂຍບາຍ/ຜນຳຊມຊນ/ກມຄນສງອາຍໃນບານ ຮບຟງແນວຄວາມຄດຂອງຂອຍ.

• ຂອຍ ບເຄຍຖກໃຊຄວາມຮນແຮງທາງຮາງກາຍ ຫ ທາງເພດ.

• ຂອຍ ສາມາດກນອາຫານໄດ ຢາງໜອຍ 2 ຄາບ ຕ ມ.

• ຂອຍ ໄດຮບການປກປອງຈາກໄພທຳມະຊາດ ເຊນ: ພະຍ ແລະ ໄພແຫງແລງ.

• ຂອຍ ມດນ/ເຮອນ/ທລະກດ.

ແຫງຂມນ: ບດຝກຫດ Powerwalk ປບມາຈາກປມຄມສຳລບການຝກອບຮມດານບດບາດຍງ-ຊາຍຂອງ GIZ.

ພາກ ຂ: ສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ຫງຈາກສຳເລດພາກນ ຜເຂາຮວມ ຈະສາມາດອະທບາຍໄດເຖງສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ບດຮຽນນ ຄວນເນນໃສບດບາດຂອງຍງ-ຊາຍ ມຜນອດທພນແນວໃດ

ຕເພດຍງ ໃນການໄດຮບຜນກະທບຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ແມຍງ ມທາແຮງສະເພາະແນວໃດ ຕການຫດຜອນຜນກະທບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການພດທະນາແບບຍນຍງ, ແລະ ມາດຕະ ການດານການປຽນແປງຂອງດນຟາອາກາດ ມຄວາມຈຳເປນແນວໃດທຈະຕອງໄດເອາໃຈໃສເລອງບດບາດ

ຍງ-ຊາຍ. ພາກນ ໄດວາງກອບເນອຫາໃຫແກຜເຂາຮວມທມາຈາກກະຊວງສແວດລອມ, ບນຫາກະຊວງທກຽວຂອງ ແລະ ອງການຈດຕງຂອງແມຍງ ເພອມສວນຮວມໃນການສນທະນາປກສາຫາລຮວມກນໃນລະດບນະໂຍບາຍ ເພອໃຫກຳນດເອາບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ບດຮຽນນ ຍງມບນດາກລະນສກສາ ແລະ ຕວຢາງ ທສາມາດນຳມາດດປບໃຫເຂາກບສະພາບຂອງປະເທດ ແລະ ຜເຂາຮວມຂອງປະເທດທກຽວຂອງ.

ຫວຂ » ຄວາມຈຳເປນຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນສະພາບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຫຍງແດ?

» ສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນສະພາບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຫຍງແດ?

• ການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ມຜນກະທບແນວໃດແດຕແມຍງ?

• ແມຍງ ປະກອບສວນຕການປຽນແປງດນຟາອາກາດໄດແນວໃດແດ?

• ມາດຕະການຕການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຜນກະທບແນວໃດແດຕແມຍງ?

» ເປນຫຍງ ຈງຕອງກຳນດເອາບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ?

» ພວກເຮາ ຈະກຳນດເອາບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄດແນວໃດ?

ໃຊເວລາປະມານ 60 ນາທ ນຳສະເໜ


ເປນຫຍງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈງມຄວາມຈຳເປນ ຕກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ?ເປນຫຍງຈງຕອງເອາເນອໃນຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ?

» ບດບາດຍງ-ຊາຍເປນປດໄຈໜງ ທພວພນກບຫາຍຂະແໜງການ ເຊນ: ອາຍ ແລະ ຄວາມຮງມທາງເສດຖະກດ. ໂດຍຄກນກບປດໄຈ ທພວພນເຖງຫາຍຂະແໜງການອນໆ, ວຽກງານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕອງໄດນຳເຂາມາພຈາລະນາ ເມອມການວາງແຜນ ແລະ ຈດຕງປະຕບດ ນະໂຍບາຍ ແລະ ມາດຕະການຕາງໆ. ບນດາມາດຕະການ ດງກາວ ສາມາດມຜນບງຄບໃຊໄດ ກຕເມອ ມາດຕະການ ເຫລານນ ໄດກຳນດ ກມເປາໝາຍ, ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ, ຄວາມຕອງການ ແລະ ຄວາມສນໃຈຂອງກມຄນ ດງກາວ.

» ຄວາມເທາທຽມກນທາງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເປນທງເປາໝາຍ ແລະ ເງອນໄຂທຈະເຮດໃຫບນລຜນສຳເລດເປາໝາຍດານການພດທະນາ ແບບຍນຍງ. ນອກຈາກນນ, ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຍງເປນປະເດນທມການພວພນກບຫາຍຂະແໜງການ ແລະ ໂດຍທວໄປແລວ ຈະຖກກຳນດໄວໃນຍດທະສາດການພດທະນາປະເທດ ແລະ ນະໂຍບາຍຂອງຂະແໜງການ.

» ບດບາດຍງ-ຊາຍ ມສວນກຽວພນກບຜນກະທບຂອງການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ມຜນຕຄວາມມປະສດທຜນຂອງມາດຕະການ ດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຫຍງແດ?ສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການດຳເນນງານທກຽວຂອງ ສາມາດສງລວມໂດຍຫຍ ໄດດງຕໄປນ:

1) ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຜນກະທບຕແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ແຕກຕາງກນ.

2) ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ມວທການແຕກຕາງກນໃນການຕອບໂຕຕການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

3) ນະໂຍບາຍ ແລະ ມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຜນກະທບແຕກຕາງກນຕແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ.

ການປຽນແປງຂອງດນຟາອາກາດ ມຜນກະທບຕແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ແຕກຕາງກນ.ເຖງແມນວາ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເປນສງທາທາຍໃນລະດບໂລກ, ແຕມນສງຜນກະທບໃຫກມຄນຕາງໆໃນສງຄມ ແລະ ບນດາກມຄນ ດງກາວ ທມຄວາມສາມາດແຕກຕາງກນໃນການຕອບໂຕຕການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ບດບາດ ແລະ ຄວາມຮບຜດຊອບສະເພາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ທກຳນດໃຫແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ຢໃນສງຄມໃດໜງ ໄດນຳໄປສຄວາມບເທາທຽມກນໃນການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນ ທມຜນມາຈາກການປຽນແປງທາງ ດານສງແວດລອມ, ເຮດໃຫເປນອປະສກໃນການມສວນຮວມສວນຮວມ ແລະ ນຳໄປສຄວາມອາດສາມາດທບເທາທຽມກນໃນການປບຕວເຂາກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ຫເວາອກຢາງໜງແມນ ໂດຍທຳມະຊາດແລວ ແມຍງ ບໄດອອນແອ ກວາຜຊາຍ. ແຕວາແມຍງ ໂດຍສະເພາະ ແມນແມຍງທທກຍາກປະເຊນໜາກບ ການແບງແຍກທາງສງຄມ ເຊງເຮດໃຫພວກເຂາ ກາຍເປນກມຄນທມຄວາມບອບບາງຕຜນກະທບຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ປກປດຄວາມອາດສາມາດຂອງແມຍງທຈະປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ແມຍງ ໄດຮບຜນກະທບໃນຫາຍດານຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເນອງມາຈາກພາລະບດບາດ ແລະ ສະຖານະພາບໃນສງຄມ. ສຳລບ ແມຍງທທກຍາກ ສວນຫາຍຈຳກດໃນການເຂາເຖງສດນຳໃຊທດນ, ການສກສາ ແລະ ການສງເສມດານອນໆ ພອມທງ ລາຍໄດຕາງໆ ຈງເຮດໃຫພວກເຮາ ມຄວາມບອບບາງຫາຍຂນຕໄພພດບດຕາງໆ ເຊນ: ໄພແຫງແລງ, ນາຖວມ, ຜນຜະລດເສຍຫາຍ ແລະ ເຮດໃຫເພມຄວາມຈຳກດໃນການຕອບສະໜອງດານຊບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ແລະ ອນໆ. ແມຍງ ມຄວາມຈຳກດໃນ ການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນ ແລະ ຄວາມໝນຄງດານເສດຖະກດ ແຕ ແມຍງມໜາທຄວາມຮບຜດຊອບໃນການຄາປະກນດານສະບຽງອາຫານ ແລະ ພະລງງານໃນຄອບຄວ ໝາຍຄວາມວາ ພວກເຂາ ມຂດຄວາມສາມາດຈຳກດ ທຈະປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ການຟນຟຈາກໄພພບດ ຫ ການປບຕວແບບແຜນການດຳລງຊວດ ໃຫເຂາກບການປຽນແປງສະພາບແວດລອມ.

» ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ບມຄວາມບອບບາງຕຜນກະທບດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດກວາຝາຍໃດຝາຍນງ ເນອງຈາກຄວາມແຕກຕາງດານຊວະສາດ ຫ ຄວາມອອນແອ “ໂດຍທມະຊາດ”.

» ບດບາດຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໄດຖກສາງຂນໂດຍສງຄມເປນຕວກຳນດ ແລະ ເຮດໜາທເປນເໜອນ ຕວຜນແປໃຫ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໄດຮບຜນກະທບແຕກຕາງກນຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

17ບດທ 1: ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

» ບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ມາດຕະການ ທເນນໃສແຕຄວາມບອບບາງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຮດໃຫເກດຄວາມສຽງວາຈະເຮດໃຫແມຍງ ເປນຜເຄາະຮາຍຈາກໄພພບດ.

» ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເຮດໃຫເກດຄວາມບສະເໝພາບລະຫວາງບດບາດຍງ-ຊາຍຫາຍຂນ.

» ຄວາມບສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ເຮດໃຫມຜນກະທບດານລບຫາຍຂນຕກບແມຍງ.

ຕວຢາງສນທະນາ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ກະສກຳ: ປະເທດທກຳລງພດທະນາສວນຫາຍ ແມຍງ ເປນຜ ຮບຜດຊອບວຽກຄອບຄວ ແລະ ການຊອກຫາອາຫານໃຫແກຄອບຄວ, ໃນຂະນະທຜຊາຍ ສວນໃຫຍ ຈະໄປຊອກວຽກເຮດງານທຳ ປະກອບອາຊບ. ແມຍງ ເປນຜ ຮບຜດຊອບຊອກຫາໄມຟນ ແລະ ພດພນທນຍາຫານ ເພອຮບປະກນຄວາມໝນຄງດານສະບຽງອາຫານໃຫກບຄອບຄວ ສວນໃຫຍ ແມນທຳມາຫາກນ ໂດຍອາໃສ ທຳມະຊາດເປນຕນແມນ: ປາໄມ, ແຫງນາ ແລະ ດນທອດມສມບນ. ເມອຊບພະຍາກອນ ທຳມະຊາດມການປຽນແປງ ເນອງຈາກມການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ແມຍງ ຈະຕອງໄດເດນທາງໄກ ແລະ ໃຊເວລາຫາຍຂນໃນ ການຊອກຫາແຫງສະບຽງອາຫານ ແລະ ເຂາເຖງແຫງຊບພະຍາກອນ. ການໃຊເວລາຫາຍຂນ ໃນການຊອກຢຫາກນ ຈງເຮດໃຫ ແມຍງ

ມເວລາໜອຍລງໃນການປະກອບອາຊບຮບຈາງ ແລະ ໃຊຊວດຢແບບທວໄປ, ສະນນ ຈງເຮດໃຫແມຍງ ມຄວາມອາດສາມາດຕອບໂຕ ໜອຍລງ ແລະ ເພງພາຜຊາຍຫາຍຂນ ຈງພາໃຫເກດຄວາມບເທາທຽມກນ. ຍງໄປກວານນ ບດບາດຂອງແມຍງ ກ ຖກ ກດກນແມຍງ ຈາກການເຂາຮວມໃນຂະບວນການຕດສນໃຈແກໄຂບນຫາຕາງໆ ຢໃນລະດບບຄອບຄວ ແລະ ຂນຊມຊນ, ເຮດໃຫມ ຄວາມ ຫຍງ ຍາ ກ ໃນການສະແດງຄວາມຄດເຫນ ແລະ ຄວາມຕອງການຂອງຕນ ດານມາດຕະການຕອບໂຕທຈຳເປນຕການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ຕວຢາງສນທະນາ-ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການຈດການຄວາມສຽງດານໄພພບດ: ໄພນາຖວມ ແລະ ໄພແຫງແລງ ໄດທຳລາຍ ຜນລະປກ ແລະ ຊບພະຍາກອນຕາງໆ ເຮດໃຫແມຍງ ມພາລະແບກຫາບຫາຍຂນ ໂດຍສະເພາະການ ຊອກຫາ ສະບຽງອາຫານ ເພອມາຮບໃຊຄອບຄວ, ການຮກສາສຂະພາບ ແລະ ສຂານາໄມ, ແລະ ບາງຄງອາດເຖງສນເສຍຊວດຈາກໄພພບດທຳມະຊາດ. ຜນກະທບຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄດເຮດໃຫ ແມຍງ ສນເສຍເວລາ ຫາຍຂນ ແລະ ເພມພາລະໃນການຮກສາສຂະພາບ ເນອງຈາກແມຍງ ເປນຜທ ໄປຕກນາ, ຫາຟນ ແລະ ເກບຜກ ຫກໜ. ໃນຂະນະດຽວກນ ການຈຳກດ ໃນການເຂາເຖງ ສດນຳໃຊທດນ ຫ ແຫງລາຍຮບ ເຮດໃຫແມຍງມຄວາມຫຍງຍາກປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ຟນຟຊວດການເປນຢ ຫງ ໄພພບດທາງທຳມະຊາດ. ບາງຄງຂຈຳກດດານວດທະນາທຳຮດຄອງປະເພນ ແລະ ຄວາມຮນແຮງຕກບແມຍງ ໄດເພມຄວາມ ບອບບາງຂອງແມຍງຫາຍຂນ. ຕວຢາງ: ຢປະເທດ ບາງກາລາເດສ ໄພນາຖວມ ເປນໄພຂມຄທມທາອຽງເພມຂນ ແຕວາ ບາງຄງ ແມຍງ ມຄວາມຢານກວ ຫ ຖກຫາມບໃຫໜອອກຈາກບານເຮອນ ພຽງລຳພງ ເພອຊອກຫາສະຖານທຫບໄພຈາກລມພະຍ ຖາບມສາມຂອງຕນໄປນຳ.

ເພດຍງ ສາມາດປະກອບສວນແນວໃດແດໃສວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ?ສຳລບ ສາຍພວພນທສອງ ນອກຈາກຜນກະທບ, ການປຽນແປງ

ດນຟາອາກາດ ທມຕກບແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ແລວຍງ ແມນ ຜນກະທບໄລຍະຍາວ ທມແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ເນອງຈາກການ ປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ.

ເແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ສະແດງວທການແຕກຕາງກນສຳລບ ການຕອບໂຕ ແລະ ແກໄຂບນຫາຜນກະທບຈາກການປຽນແປງ ຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ. ແມຍງຫາຍຄນ ມວທການສະເພາະ ສຳລບການຈດການກບຊບພະຍາກອນ ທພວກເຂາອາໃສ ເພອເປນແຫງສະບຽງອາຫານ ແລະ ເປນແຫງພະລງງານຂອງ ຄອບຄວ. ຄວາມພະຍາຍາມຂອງແມຍງໃນການປບຕວ ເຂາກບການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ການຈດ ການຊບພະຍາກອນ ຍງບທນຖກ ຮບຮ ແລະ ຍງບທນໄດຮບການສະໜບສະໜນ ຢາງກວາງຂວາງ.

ມາດຕະການ ເພອການຫດຜອນ ຕນຕ ແມນແນໃສການຫດຜອນການປອຍ ອາຍພດ ເຊງເກດມາຈາກການເຜາໃໝນາມນເຊອໄຟ ເພອເປນພະລງງານ ຫ ການຂນສງ ຫ ເກດຈາກການຜະລດກະສກຳ.

ການປບຕວ ໝາຍເຖງ ຂະບວນການໃນການປບປຽນການປຽນແປງຕວຈງ ຫ ການຄາດຄະເນລວງໜາຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ຜນກະທບ ຂອງການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ສຳລບລາຍລະອຽດໃນການສນທະນາ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ສາຍເຫດ ໃຫສງເກດເບງ ບດທ 2.


ໜາເສຍດາຍທທາແຮງຂອງແມຍງ ເຊງຖເປນ “ຕວຜນແປທສຳຄນ” ແລະ ພາລະບດບາດຂອງພວກເຂາ ເຊງເປນຄຜຈດການ ແລະ ຜບລໂພກ ໄດຖກປອຍປະ, ບໄດນຳມາພຈາລະນາເຂາໃນວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ແຕວາ ທາແຮງບມຊອນຂອງແມຍງ ມຄວາມສຳຄນສຳລບ ການຈດຕງປະຕບດວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດຢາງມປະສດທພາບ ເນອງຈາກ ຈະໄດຮເຖງຄວາມຈຳເປນສະເພາະຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ລວມທງໂຄງປະກອບດານບດບາດຍງ-ຊາຍ, ແລະ ຍງຈະເປນການປະເມນທາແຮງບມຊອນຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ທຈະປະກອບສວນເຂາໃນ ແລະ ກຳນດການຈດຕງປະຕບດວຽກງານດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນທກລະດບ. ສຳລບ ປດໃຈຕາງໆສະເພາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕອງໄດກຳນດໃຫກວມທງໝດ ເມອເຮດການຈຳແນກຜມສວນຮວມໃນການສາງບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາ ອາກາດ ແລະ ເມອມການນຳນດກມເປາໝາຍຕາງໆ.

» ແມຍງ ມທາແຮງບມຊອນສະເພາະ ທສາມາດປະກອບສວນເຂາໃນການຕອບໂຕຕກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

» ເແມຍງ ສາມາດເປນຕວປຽນທສຳຄນ ເຊງຕອງໄດຮບການສາງຄວາມເຂມແຂງ ເພອໃຫໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກການປອງກນ ສງແວດລອມຂອງພວກເຂາ.

» ເນອງຈາກແມຍງມຄວາມຮບຜດຊອບ, ມພາລະບດບາດ ແລະ ການເພງພາອາໃສຊບພະຍາກອນທຳມະຊາດ, ດງນນ ແມຍງ ຈງມຄວາມຮຄວາມເຂາໃຈສະເພາະ ກຽວກບ ສງແວດລອມທຳມະຊາດຂອງພວກເຂາ.

» ແມຍງ ຢແຖວໜາໃນການຕສຕອບໂຕຕກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ຊວຍເຫອຊມຊນຂອງພວກເຂາ ໃຫສາມາດ ປບຕວເຂາກບສະພາບການປຽນແປງດານສງແວດລອມ.

» ບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ ເຊງບຮບຮທາແຮງບມຊອນຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ທປະກອບສວນເຂາໃນການຈດຕງປະຕບດວຽກງານດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ອາດເຮດໃຫຄວາມບເທາທຽມກນຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ມຊອງຫວາງກວາງອອກ.

» ວຽກງານດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ ບຈຳກດໃສມາດຕະການດານປບຕວ ແລະ ການຫດຜອນຄວາມສຽງດານໄພພບດ.

ຕວຢາງສນທະນາ - ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ພະລງງານທດແທນ: ການປອຍອາຍພດຈາກການນຳໃຊພະລງງານໃນຄວເຮອນ (ເຕາໄຟ, ການເຜາໃໝນາມນເຊອໄຟ ແລະ ເສດພດຕາງໆ) ແລະ ການກະສກຳຂະໜາດນອຍ (ອາຍແກດທເກດຈາກການລຽງສດ ຫ ການນຳໃຊຝນ) ສາມາດຫດຜອນລງໄດ ຖາວາ ແມຍງ ທຈດການນຳໃຊພະລງງານໃນຄວເຮອນ, ການລຽງສດ ແລະ ພດ ມເທກໂນ ໂລຊ ທມປະສດທພາບແລະ ໄດຮບຄວາມຮໃນການເຮດການຜະລດກະສກຳແບບຍນຍງ, ມການອະນລກຊບພະຍາກອນ ແລະ ໄດຮບການສາງ ຄວາມເຂມແຂງເພອນຳພາຊມຊນຂອງພວກເຂາ ໄປສການພດທະນາແບບຍນຍງ. ຕວຢາງ: ເຄອງຍອຍສະຫາຍ16 ເປນເທກໂນໂລຊ ແບບງາຍໆ ທຈະເຮດໃຫການນຳໃຊອາຍພດ ທເກດຈາກສງເສດເຫອຂອງການລຽງສດໃນການປງແຕງ ອາຫານ ຫ ເປນພະລງງານ. ເຄອງຍອຍສະຫາຍ ດງກາວ ປະກອບດວຍຖງ ທເຮດມາຈາກ ແກວເສນໄຍ ຫ ເປນອມງດນຈ ເຊງໃນນນ ຈະເອາສງເສດເຫອຈາກການລຽງສດ ແລະ ເສດພດຕາງໆ ໃສໄວໃນນນ. ໂດຍປະສມກບນາ ສງເສດເຫອ ດງກາວ ຍອຍສະຫາຍ ຕາມຂະບວນການທຳມະຊາດ ເຊງຈະປອຍອາຍອອກ. ອາຍດງກາວ ຈະຖກກກໄວໃນຖງ ແລະ ປອຍໄປຕາມທແກດ ເຊງເປນພະລງງານ ໃຫແກເຕາໄພແຕງກນ. ແມຍງ ທໄດຮບລະບບເຄອງຍອຍສະຫາຍ ແລະ ໄດຮບຄວາມຮໃນການນຳໃຊ ຫ ຜະລດລະບບເຄອງຍອຍ ສະຫາຍ ດງກາວ ສາມາດໄດຮບຜນປະໂຫຍດ ດວຍ 2 ວທ: ຈາກເຕາໄພແຕງກນທສະອາດ ເຊງບມ ການປອຍຄວນອອກ ແລະ ຫດຜອນຄາໃຊຈາຍດານພະລງງານ ຫ ຫດຜອນເວລາຂອງແມຍງ ທນຳໃຊໃນການເກບໄມຟນ ແລະ ຈາກການເພມຂນຂອງລາຍໄດ ໃນການຜະລດເຄອງຍອຍສະຫາຍດວຍຕວເອງ (ຕວຢາງ: ຄນຄວບຄມຄນນະພາບ, ຜປະກອບການ ແລະ ອນໆ) ຫ ເລມຕນກດຈະກຳ ທໃຫຜນຜະລດເພມ ເນອງຈາກມເວລາເຫອໄວໃຊ.

ມາດຕະການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຜນກະທບຕເພດຍງແນວໃດ?ໂດຍອງໃສສອງທດສະນະທຜານມານນ ພາລະບດບາດຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ ສງຜນເຖງວທການ ທມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການປະຕບດຕາງໆທກຽວຂອງ ມຜນກະທບຕແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ. ການກະທຳຕາງໆ ທບຮບຮສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ບສາມາດທຈະກຳນດກມແມຍງເປາໝາຍ ເພອການນຳໃຊມາດຕະການສະເພາະ ອາດເຮດໃຫການແບງປນ ຊບພະຍາກອນບມປະສດທຜນ ຫ ອາດເຮດໃຫຄວາມບເທາທຽມກນດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ມຄວາມແຕກຕາງກນຫາຍຂນ. ຍອນເຫດຜນທກາວມາ ຂາງເທງນນ ຈງມຄວາມຈຳເປນຕອງໄດພຈາລະນາເອາບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນການສາງນະໂຍບາຍ ແລະ ຍດທະສາດດານການປຽນແປງຂອງ

16 ອງການອະນລກສງແວດລອມ. ແຜນງານເຕາແກດຊວະພາບແຫງຊາດ. ກລະນສກສາ 3 ໃນບດຮຽນທ 3. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://www.snvworld.org/en/cambodia/our-work/energy/NBP


ສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ການອອກແບບໂຄງການດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ. ສຳລບບນດານະໂຍບາຍ, ຍດທະສາດ ແລະ ໂຄງການ ທບມວຽກງານບດບາດຍງ-ຊາຍ ອາດຈະບໄປແກໄຂບນຫາຄວາມຈຳເປນຂອງກມຄນຈຳນວນໜງຂອງປະຊາກອນ ແລະ ອາດຈະເພມ ຄວາມບເທາທຽມກນ ລະຫວາງ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ແລະ ເປນການກດກນຄອບຄວ, ຊມຊນ ແລະ ປະເທດ ຈາກການຕອບໂຕຕການປຽນແປງດນຟາ ອາກາດ17 ມນບແມນພຽງແຕຄວາມຈຳເປນ ແລະ ຄວາມອາດສາມາດສະເພາະຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ທຕອງໄດຈຳແນກ ແລະ ພຈາລະນາ ໃນເວລາ ວາງແຜນ, ຈດຕງປະຕບດ ແລະ ຕດຕາມປະເມນຜນນະໂຍບາຍ ແລະ ມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເທານນ, ແຕຍງຕອງໄດ ພຈາລະນາຜນກະທບທອາດຈະເກດ (ຜນກະທບທບໄດຕງໃຈຢາກໃຫເກດ) ມາຈາກນະໂຍບາຍ ແລະ ມາດຕະການ ດງກາວ.

ຕວຢາງການສນທະນາ - ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການຈດການຊບພະຍາກອນ: ແຜນງານອະນລກ ເຊງແນໃສເພອປອງກນເຂດພນທ ປາໄມຈາກການທຳລາຍປາໄມ ອາດຈະເປນອປະສກສຳລບແມຍງຊນເຜາ ທຈະເຂາໄປໃນເຂດອະນລກ ເພອເກບເຄອງປາຂອງດງ ມາເປນອາຫານໃຫແກຄອບຄວຂອງພວກເຂາ. ຖາບມການພຈາລະນາເຖງຄວາມຈຳເປນ ແລະ ການເພງພາອາໃສເຄອງປາຂອງດງຂອງແມຍງ ແຜນງານ ດງກາວ ອາດຈະເພມເວລາໃຫແກແມຍງ ເຊງຈະຕອງໄດເດນທາງໄກອອກ ເພອໄປຫາເຂດພນທປາໄມ ທບແມນເຂດອະນລກ.

ເປນຫຍງຈງຕອງເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ?ການຈດຕງປະຕບດວຽກງານດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທຮບຮເຖງຄວາມຮຂອງແມຍງ ກຽວກບ ການຈດການຊບພະຍາກອນ ແລະ ທາແຮງ ບມຊອນຂອງແມຍງ ທມຜນຕກບການປຽນແປງໃນໄລຍະຍາວ ບແມນພຽງແຕມຄວາມເປນທຳເທານນ, ແຕວາ ຍງຈະເຮດໃຫມຄວາມສຳເລດ ແລະ ຄວາມຍນຍງເພມຂນ. ມາດຕະການຫດຜອນທຕດພນກບບດບາດຍງ-ຊາຍ ເປນມາດຕະການໜງ ທມການຮບຮແພຫາຍ ເນອງຈາກ ມາດຕະການ ດງກາວ ມເປາໝາຍແນໃສແມຍງ ເປນກມທມສວນຮວມສຳຄນ, ນຳໃຊຄວາມຮ ແລະ ທາແຮງບມຊອນຂອງພວກເຂາ ພອມທງສາງຄວາມເຂມແຂງ ໃຫພວກເຂາ ເພອປະກອບສວນຫດຜອນຄວາມທກຍາກ, ການພດທະນາແບບຍນຍງ ແລະ ເປນການຕອບໂຕຕການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຢາງມ ປະສດທຜນ (ຮບ 1).

ມາດຕະການທກວມລວມ ແມນ:• ມປະສດທຜນຫາຍກວາ.

» ເນອງຈາກ ກຳນດກມເປາໝາຍ ແລະ ພາກສວນທກຽວຂອງ ທງໝດ.

• ມປະສດທພາບຫາຍກວາ.

» ເນອງຈາກ ຈະໄດຮບຜນສຳເລດ ກວາງຂວາງ ດວຍການແບງປນ ຊບພະຍາກອນຢາງເໝາະສມ.

• ມຄວາມສະເໝພາບກນຫາຍກວາ

» ເນອງຈາກ ກຳນດ ແລະ ຫດຜອນຄວາມບເທາທຽມກນ.

• ມຄວາມຍນຍງຫາຍກວາ

» ເນອງຈາກ ນຳໄປສ ການພດທະນາເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ໃນໄລຍະຍາວ.

17 E. Skinner. 2011. ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ: ບດລາຍງານສະພາບລວມ. Brighton: BRIDGE ຊດເອກະສານ ກຽວກບ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ສະຖາບນພດທະນາການສກສາ.

ຮບ 1: ມາດຕະການດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາ ອາກາດແບບກວມລວມ

ແຫງຂມນ: ຜແຕງ.

ຄວາມມປະສດທຜນ

ຄວາມສະເໝພາບ

ຄວາມມປະສດທພາບ

ຄວາມຍນຍງ


ຕວຢາງການສນທະນາ-ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການຈດການສງເສດເຫອ: ໃນເຂດພນທຕວເມອງຫາຍແຫງ ຂອງ ອາຊຕາເວນອອກ ສຽງໃຕ ເຫນວາ ການຈດການຂເຫຍອ ເປນສງທາທາຍພສມຄວນ. ການຈດການຂເຫຍອທບເໝາະສມ ດວຍການຖມໃນພນທເປດ ຫ ການຖມຂເຫຍອລງສແມນາ ເປນສາຍເຫດເຮດໃຫເກດມນລະພດ, ເຮດໃຫດນ ແລະ ນາດມ ມການປນເປອນ ແລະ ເຮດໃຫເກດ ອາຍພດ ປອຍຂນສບນຍາອາກາດຂອງໂລກ. ພວກເຮາ ຍງບທນມຄວາມພະຍາຍາມສງເທາທຄວນ ທຈະເກບລວບລວມ, ນຳມາໃຊຄນ ແລະ ເກບມຽນຂເຫຍອ ໃຫຖກຕອງ ເນອງຈາກ ຍງມການນຳໃຊລະບບການຈດການຂເຫຍອ ທບເໝາະສມ ເຊງອາດມອດທພນມາຈາກບດບາດຂອງຍງ-ຊາຍ. ສຳລບ ໃນລະດບຄວເຮອນ ເຫນວາ ແມຍງ ເປນຜເລອກຊອາຫານ ແລະ ຜະລດຕະພນອາຫານ ແລະ ເກບມຽນຂເຫຍອຈາກບານເຮອນ. ວງຈອນການຈດການ ດງກາວ ສາມາດເຮດໃຫມປະສດທພາບຫາຍຂນໄດ ຖາພ, ແມ ແລະ ລກ ໄດຮບຄວາມຮ ກຽວກບ ການແຍກປະເພດຂເຫຍອ ແລະ ໄດຮບການຊວຍເຫອດານຖງຂເຫຍອແຕລະປະເພດໃນຄອບຄວ ເຊງຄວາມຮ ດງກາວ ສາມາດຖາຍທອດຜານໄດຫາຍຊອງທາງ ເຊນ: (ໂທລະພາບ, ວທະຍ, ວາລະສານ ທສາມາດອານໄດທງຍງ ແລະ ຊາຍ, ໂຮງຮຽນ, ...). ທະນາຄານຂເຫຍອຂອງຊມຊນ ສາມາດຖເປນອກແຫງລາຍໄດໜອຍໜງຂອງແມຍງ ແລະ ຄອບຄວຂອງພວກເຂາ ພອມທງ ເປນບອນຮຽນຮ ກຽວກບ ການແຍກປະເພດຂເຫຍອ ແລະ ການນຳສງເສດເຫອມາໃຊຄນອກ. ກງກນຂາມ, ການແຍກຂເຫຍອ ໃນລະດບຄອບຄວຈາກແມຍງ ຈະບມຄວາມໝາຍຫຍງ ຖາວາ ການປະຕບດ ດງກາວ ບນຳມາໃຊໃນລະດບເມອງ. ດງນນ, ຂເຫຍອ ທຈດການເໝາະສມໃນລະດບຄອບຄວ ອາດຈະປນກນອກໃນເວລາຂນສງໄປສະຖານທຖມຂເຫຍອ, ເຮດໃຫການຈດການຂເຫຍອ ດງກາວ ບມປະສດທພາບ. ນອກຈາກນນ, ຄນເກບຂເຫຍອ ໃນບນດາຕວເມອງ ຂອງ ທະວບ ອາຊ ສວນໃຫຍ ແມນແມຍງ ແລະ ເດກນອຍ ທທກຍາກ ເຊງການເກບຂເຫຍອຂອງພວກເຂາ ບໄດຖກຮບຮ ແລະ ການເຮດວຽກ ດງກາວ ແມນການເຮດວຽກໂດຍກງ ກບສະພາບເງອນໄຂທບປອດໄພ.

ບດບາດຍງ-ຊາຍ ສາມາດເຊອມສານໄດແນວໃດແດ?ເພອຮບປະກນໃຫມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ສາງຂນມາຢາງມປະສດທພາບ, ມປະສດທຜນ ແລະ ມຄວາມສະເໝພາບກນ ແລະ ຫດຜອນການປອຍອາຍພດ ແລະ ສງເສມການພດທະນາແບບຍນຍງ, ຕອງໄດເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນການສາງນະໂຍບາຍ, ລະບຽບການ ແລະ ໂຄງການທກຽວຂອງ. ຄດງທໄດກາວໄວໃນບດຜານມານນ, ການວເຄາະບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕອງໄດຈຳແນກພາລະບດບາດ ແລະ ຄວາມຮບຜດຊອບຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ເພອໃຫເຂາໃຈຄວາມຕອງການ ແລະ ສງທພວກເຂາເຈາສນໃຈ ພອມທງ ຄວາມຮຂອງພວກເຂາ. ການວເຄາະ ດງກາວ ຄວນຈະຊອກໃຫເຫນເຖງສະພາບຄວາມບເທາທຽມກນ, ທາແຮງບມຊອນຂອງແມຍງໃນການປະກອບສວນ ແລະ ການກຳນດມາດຕະການທຈຳເປນ ເພອສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫພວກເຂາໃຫສາມາດຫດຜອນອາຍພດ ແລະ ປບປງຊວດການເປນຢທດຂນ.

ໃນບາດກາວຕໄປ ການວເຄາະ ດງກາວ ຄວນສະແດງໃຫເຫນເຖງການອອກແບບ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດໂຄງການ. ການເອາວຽກງານບດບາດ ຍງ-ຊາຍເຂາໃນໂຄງການ ຕອງໄດເອາເຂາໃນທກຊວງໄລຍະຂອງໂຄງການ ເຊນ: ການວາງແຜນ, ການຈດຕງປະຕບດ ແລະ ການຕດຕາມປະເມນຜນ ເພອຮບປະກນຄວາມສຳເລດ ແລະ ສງເສມຄວາມເທາທຽມ.


ບດຝກຫດ: ໂຄງການເຕາໄຟສະອາດ ເວລາກະກຽມ 60 ນາທ ເວລານຳສະເໜ 30 ນາທ

ແບງນກສຳມະນາກອນ ອອກເປນກມ ແລະ ມອບໝາຍໃຫກະກຽມການວເຄາະບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນໂຄງການເຕາໄຟສະອາດ ໃນຊມຊນ ທອງຖນ ໃນປະເທດຂອງພວກເຂາ.

ໃຫເວລານກສຳມະນາກອນ 60 ນາທ ເພອກະກຽມ ດງລມນ:

» ຕອງເກບຂມນຫຍງແດ (ແລະ ແຫງຂມນ ຢໃສແດ)?

» ທາອຽງແນວໂນມຂອງຜນປະໂຫຍດດານສງແວດລອມ, ເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ມຫຍງແດ?

» ແລະ ບາດກາວຕໄປ ມຫຍງແດ?

ຫງຈາກນນ ໃຫຜເຂາຮວມນຳສະເໜຜນໄດຮບ ແລະ ສະເໜຂແນະນຳ.

ຕວຢາງຜນໄດຮບ:

ຂມນທເກບມາ ( ມ ການ ແຍກ ເພດ) ຄາດຄະເນຜນປະໂຫຍດທຈະໄດຮບ

ການແບງວຽກໃນຄອບຄວ ອາຍພດຫດລງ

ລາຍໄດຂອງຄອບຄວ ສຂະພາບດຂນ ( ຄວນ ໄຟ ໜອຍ ລງ)

ລະດບການສກສາ ຫດຜອນເວລາໜອຍລງ

ເວລາທໃຊໃນການເກບໄມຟນ ມລາຍຮບຈາການຜະລດເຕາໄພ

… …

ເອກະສານອາງອງ

L. Aguilar Revelo. 2009. ຄມຝກອບຮມ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. San José, Costa Rica: ສະຫະພາບລະຫວາງປະເທດ ສຳລບການອະນລກທຳມະຊາດ, ແຜນງານພດທະນາ ຂອງອງການສະຫະປະຊາຊາດ, ບດບາດຍງ-ຊາຍຂອງໂລກ ແລະ ພນທະມດດານສງແວດລອມ.

G. Askin. 2012. ຜນສຳເລດດານຄວາມເທາທຽມບດບາດຍງ-ຊາຍ ໂດຍຜານ ການຮບມກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ: ກລະນສກສາ ຈາກ Local Actionto Global Policy. ບາງກອກ: ສນພດທະນາປະຊາຊນ ແລະ ປາໄມ. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://gender-climate.org/wp-content/uploads/docs/publications/FINAL _addressing_ inequalities_ggca.pdf

I. Dankelmann, ed. 2010. Gender and Climate Change – An Introduction. London: Earthscan.

S. Fenstermaker and C. West, eds. 2002. Doing Gender, Doing Difference: Inequality, Power, and Institutional Change. New York: Routledge.

Gender Climate – Publications. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://www.gender-climate.org/Publications/


GenderCC – Women for Climate Justice. GenderCC. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://www.gendercc.net

J. Lorber and S. Farrell, eds. 1991. The Social Construction of Gender. Newbury Park, CA: Sage.

Office of the Special Adviser on Gender Issues and Advancement of Women. 2002. Gender Mainstreaming. An Overview. New York: United Nations.

E. Skinner. 2011. Gender and Climate Change: Overview Report. Brighton: BRIDGE Cutting Edge Pack on Gender and Climate Change, Institute of Development Studies.

United Nations Development Programme. 2009. Resource Guide on Gender and Climate Change. New York.

WomenWatch. 2009. Fact Sheet: Women, Gender Equality and Climate Change. ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://www.un.org/womenwatch/feature/climate_change/downloads/Women_and_Climate_Change_Factsheet.pdf

World Bank. 2011. World Development Report 2012: Gender Equality and Development. Washington, DC.

23

ບດທ 2: ສະພາບລວມຂອງນະໂຍບາຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ບດນ ແບງອອກເປນ 2 ພາກ ແລະ ອາດຈະຫນເກມກອນກໄດ ກອນຈະເຂາບດຮຽນລະອຽດ. ຄກນກບບດຮຽນກອນໜານ, ລາຍລະອຽດທຈະສອນ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຄວນຈະປບໃຫເຂາກບສະພາບຄວາມຮທຜານມາຂອງນກສຳມະນາກອນ. ຄຝກຄວນຮບຮວາ ນກສຳມະນາກອນ ມບດຮຽນໃນການເຮດວຽກແຕກຕາງກນກຽວກບ ວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ມາຈາກຫາຍພາກສວນ ເຊນ: ຈາກກະຊວງສງແວດລອມ ແລະ ຈາກອງການຈດຕງແມຍງ ເຊງຍງຂາດຄວາມຮພນຖານ ກຽວກບ ວຽກງານ ແລະ ນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ຈດປະສງຂອງບດຮຽນ

ບດນ ເລງໃສເນອໃນທສຳຄນຂອງການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການຫດຜອນ, ຈາກນນ ແມນການພດທະນາທສຳຄນຂອງນະໂຍບາຍດານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການເຈລະຈາຕາງໆ. ມນໄດສາງພນຖານທສຳຄນໃຫແກຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ສະພາບແວດລອມດານນະໂຍບາຍ ທກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນລະດບສາກນ. ຄວາມສາມາດເຂາໃຈວຽກງານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ເນອໃນສຳຄນຂອງນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ພອມທງ ຄວາມຮດານການພດທະນາວຽກງານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນລະດບສາກນທ ເປນເງອນໄຂທສຳຄນສຳລບການເຂາຮວມທເອາຈງເອາຈງ ໃນການສນທະນາປກສາຫາລໃນລະດບ ນະໂຍບາຍ. ໂດຍສະເພາະ ກມແມຍງທທກຍາກ ແລະ ຊຽວຊານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈຳເປນຕອງມຄວາມເຂາໃຈປດໄຈພນຖານຂອງວຽກງານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ນະໂຍບາຍທກຽວຂອງ ເພອເຂາຮວມນຳຂະບວນການສາງນະໂຍບາຍທມາຈາກຫາຍພາກສວນໃນລະດບກະຊວງ ເພອອອກແບບມາດຕະການຫດຜອນໃຫມຄວາມເປນ ທຳຫາຍຂນ.

ພາກ ກ ມເປາໝາຍແນໃສ: » ເຮດໃຫນກສຳມະນາກອນ ມຄວາມຮພນຖານ ກຽວກບ ສາຍເຫດ ແລະ ຜນທຕາມມາຂອງການປຽນແປງບດນຟາອາກາດ.

» ໃຫຄວາມຮ ກຽວກບ ເນອໃນດານການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ.

» ໃຫຄວາມຮ ແລະ ເນນໜກເຖງຄວາມສຳຄນຂອງການມຜນປະໂຫຍດຮວມກນຈາກການຫດຜອນການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ.

» ວາງພນຖານວທການຮວມມກນໃນການສາງນະໂຍບາຍ ເພອເຮດໃຫອງການຈດຕງແມຍງ ສາມາດເຂາຮວມໃນການສາງນະໂຍບາຍນຳໄດ.

ພາກ ຂ ມເປາໝາຍແນໃສ: » ໃຫຄວາມຮ ກຽວກບ ໂຄງສາງຂອງການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການພດທະນາທສຳຄນ ໃນການເຈລະຈາດານການປຽນແປງ

ດນຟາອາກາດ ໃນເວທສາກນ.

» ຍກໃຫເຫນບນຫາອນພນເດນ ກຽວກບ ຄວາມຮບຮເພມຂນດານວຽກງານບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນເວທສາກນ.

» ຍກໃຫເຫນບນຫາອນພນເດນ ກຽວກບ ຄວາມຮບຮເພມຂນດານວຽກງານບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນວຽກງານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນເວທສາກນ.

» ສງເສມໃຫຜມສວນຮວມ ມບດບາດນຳໜາ ແລະ ຕອບສະໜອງຕຄວາມຮຽກຮອງໃນການວາງມາດຕະການດານ ການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດໃຫມລກສະນະກວມລວມ.


ພາກ ກ: ການປຽນແປງຟາອາກາດ ແລະ ການຫດຜອນ

ຫງຈາກສຳເລດບດຮຽນນ, ນກສຳມະນາກອນ ຈະສາມາດເຂາໃຈສາຍເຫດ ແລະ ສງທຕາມມາຂອງ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ໂດຍສະເພາະ ມຄວາມຮກຽວກບ ເນອໃນຂອງການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ການນຳສະເໜ ຄວນເນນໃສການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທພວກເຮາກຳລງປະເຊນຢໃນທກວນນ ແມນເກດມາຈາກການກະທຳຂອງມະນດ ແລະ ມາດຕະການຫດຜອນ

ແມນໃຈກາງສຳລບການຕອບໂຕຕການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ຄຝກ ຄວນຍກໃຫເຫນມາດຕະການທພນເດນ ເຊງໃຫຜນປະໂຫຍດລວບທເພມຂນ ທາງດານສງຄມ, ເສດຖະກດ ແລະ ດານສງແວດລອມ. ໃນບດນ ໄດວາງພນຖານເນອຫາໃຫແກຂະແໜງການສງແວດລອມ, ອງການຈດຕງແມຍງ ແລະ ຂະແໜງການອນໆທກຽວຂອງ ເພອສງເສມຂະບວນການສາງນະໂຍບາຍຮວມກນ ໃນການສາງມາດຕະການດານການປຽນແປງບດນຟາອາກາດທເອາ ໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ. ການນຳສະເໜບດ ຄວນຈະປບໃຫເຂາກບສະພາບເງອນໄຂຂອງປະເທດ ແລະ ກມຄນເຂາຮວມ ແລະ ຄວນຈະເຮດເປນ ຂນຕອນລະອຽດເພມຕມ ກຽວກບ ແຫງທມາຕນຕຂອງການປອຍອາຍພດຂອງປະເທດ ແລະ ນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທມຢ.

ຫວຂ » ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນຫຍງ?

» ແມນຫຍງເປນສາຍເຫດຂອງການປຽນແປງດນຟາອາກາດ?

» ວງຈອນຂອງ ກາກບອນ ມຫຍງແດ?

» ແຫງການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ (GHG) ມຫຍງແດ?

» ສງທເກດຕາມມາຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຫຍງແດ?

» ການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຫຍງແດ?

» ຜນປະໂຫຍດຮວມກນສຳລບການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຫຍງແດ?

ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຫຍງແດ?ຕະຫອດໄລຍະປະຫວດສາດໂລກ ເຫນວາ ສະພາບດນຟາອາກາດ ໄດມການປຽນແປງຕະຫອດມາ. ແຕວາ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນ ການຝກອບຮມຄງນ ເນນໃສການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທເກດມາຈາກການກະທຳຂອງມະນດ ທງໃນທາງກງ ແລະ ທາງອອມ ເຊງຈະແຕກຕາງ ຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທເກດຈາກການປຽນແປງທາງທຳມະຊາດ ດງທໄດສງເກດເຫນໃນຫາຍໄລຍະທຜານມາ (ຄຳແນະນຳ 3).

ໃນຂະນະທສະພາບອາກາດຂອງໂລກ ມການປຽນແປງຕາມທຳມະຊາດຕະຫອດມາ ເຊນ: ລະດໜາວ, ລະດຮອນ, ແຕຂມນທາງວທະຍາສາດ ຢງຢນວາ ອນຫະພມສະເລຍຂອງໂລກ ໄດເພມຂນໃນປດຈບນ ເຊງມສາຍເຫດມາຈາກການກະທຳຂອງມະນດ.

ບດລາຍງານການປະເມນຜນສະບບຫາສດຂອງຄະນະກຳມະການສາກນ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (IPCC), ຄະນະກຳມະການ ນກວທະຍາສາດຂອງໂລກ ເຊງໄດພມເຜຍແຜບດລາຍງານ ກຽກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນທກໆ 5-7 ປ ສະແດງໃຫເຫນວາ “ແຕລະທດສະຫວດໃນສາມທດສະວດຫາສດ ສະພາບອາກາດຂອງໜາໂລກ ໄດອນຂນເລອຍມາ ເມອທຽບໃສທດສະຫວດກອນໜາ ຕງແຕປ 1850. ຢພາກເໜອຂອງໂລກ (Northern Hemisphere) ໃນລະຫວາງປ 1983-2012 ອນຫະພມຮອນຫາຍທສດໃນຮອບໄລຍະ 30 ປ ຂອງໄລຍະ 1400 ປ ທຜານມາ.”18 ທງອນຫະພມຂອງອາກາດຢໜາໂລກ ແລະ ມະຫາສະມດຂອງໂລກ ໄດເພມສງຂນຢາງໄວວາ (ຮບ 2).

18 IPCC. 2013. Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the IntergovernmentalPanel on Climate Change (T.F. Stocker, D. Qin, G.-K. Plattner, M. Tignor, S.K. Allen, J. Boschung, A. Nauels, Y. Xia, V. Bex, and P.M. Midgley, eds.)Cambridge, United Kingdom and New York: Cambridge University Press. pp. 3–29, Summary for Policymakers.

ໃຊເວລາ: 60 ນາທ ໃນການນຳສະເໜ

25ບດທ 2: ສະພາບລວມນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ

ຮບ 2: ການປຽນແປງຂອງອນຫະພມສະເລຍ ແລະ ຄວາມຊມ ຂອງໜາໂລກ (1986–2005 ຫາ 2081–2100)

ແຫງຂມນ: Qin, D., Plattner, G. K., Tignor, M., Allen, S. K., Boschung, J., Nauels, A., & Midgley, P. M. (2014). Climate change 2013: The physical science basis. T. Stocker (Ed.). Cambridge, UK, and New York: Cambridge University Press.

ຮບ 3: ຜນກະທບເຮອນແກວ

ແຫງຂມນ: Hong Kong Observatory. 2014. Greenhouse Effect and Global Warming. ກະລນາເຂາເບງໄດທເວບໄຊ: http://www.hko.gov.hk/climate_change/human_activities_e.htma

a ADB recognizes “Hong Kong” as Hong Kong, China.


ສາຍເຫດຂອງການປຽນດນຟາອາກາດ ມຫຍງແດ?ສາຍເຫດຕນຕຂອງການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນເກດຈາກການເຜາໄໝນາມນເຊອໄຟ ແລະ ການທຳລາຍປາໄມຂະໜາດໃຫຍ. ການປອຍອາຍພດ ຂນສຊນບນຍາກາດຈາກການກະທຳຂອງມະນດ ເຮດໃຫເກດປະກດການ ເຊງເອນວາ ຜນກະທບເຮອນແກວ (ຮບ 3). ຜນກະທບ ດງກາວ ແມນຂະບວນ ການທໜວຍໂລກດດເອາ ແລະ ປອຍແສງລງສຂນສຊນບນຍາກາດ ແລະ ຖກເກບໄວ ໂດຍປະກດການອາຍພດເຮອນແກວ. ຄວາມເຂມຂນຂອງອາຍພດ ເຮອນແກວ ໃນຊນບນຍາກາດຂອງໂລກ ແມນພາກສວນທສະທອນກບຫາພນຜວໜາໂລກ, ເຮດໃຫອນຫະພມພນຜວໜາໂລກເພມສງຂນ ເຊງຄາຍຄກນ ກບຜນກະທບຈາກຄວາມຮອນທເກດຈາກເຮອນແກວ. ປະກດການອາຍພດເຮອນແກວທ ດດຊບເອາ ແລະ ສງອອກຄນລງສອນຟາເຣດ ລວມມ ກາກບອນໄດອອກຊາຍ (CO2), ເມຕານ (CH4) ແລະ ໄນເຕດອອກໄຊ (N2O).

ເຖງແມນການອາຍພດເຮອນແກວ ເກດຂນໂດຍທຳມະຊາດໃນຊນບນຍາກາດ, ແຕວາ ລະດບຂອງ CO2 ແລະ CH4 ໄດເພມສງຂນຢາງເຫນໄດຈະແຈງໃນທດສະຫວດທຫາການຜານມາ. ສະນນ ຢາງໜອຍ ການເພມຂນ ດງກາວ ມສວນພວພນກບການກະທຳຂອງມະນດ ເຊນ: ການເຜາໄໝນາມນເຊອໄຟ ແລະ ການທຳລາຍປາໄມ ດງທໄດກາວມາກອນໜານ.

ວງຈອນຂອງກາກບອນ ມຫຍງແດ?ກາກບອນ ແມນຫຍງ?

» ກາກບອນ ແມນສານເຄມປະເພດໜງ, ມສນຍາລກດວຍຕວອກສອນ C.

» ກາກບອນ ແມນອງປະກອບທໃຫຍທສດເປນອນດບສ ຂອງມວນສານ ໃນຈກກະວານ (ຮອງຈາກ ໄຮໂດເຈນ, ເຮລຽມ ແລະ ອອກຊເຈນ).

» ກາກບອນ ແມນພນຖານທາງເຄມສຳລບທກສງທມຊວດຢເທງໜາໂລກ.

» ໃນຮາງກາຍຂອງຄນເຮາ ປະກອບມຄາບອນ 18%.

» ກາກບອນສດ ສາມາດພບເຫນໄດໃນວດຖຕາງໆ ເຊນ: ເພດ ແລະ graphite.

ໃນຮບ 4 ສງເກດເຫນວາ ໜວຍໂລກ ມວງຈອນໝນວຽນຂອງກາກບອນໂດຍທຳມະຊາດ ເຊງເກບຮກສາກາກບອນພຽງພໃນຊນບນ ຍາກາດ ເພອເຮດ ໃຫຊວດຂອງມະນດ ມຄວາມຍນຍງ. ແຕເລມແຕມການປະຕວດດານອດສາຫະກຳ ເປນຕນມາ ການກະທຳຂອງມະນດ ໄດເລມເພມປະລມານກາກບອນຫາຍຂນໃນຊນບນຍາກາດ ແລະ ເຮດໃຫເກດການລບກວນວງຈອນໝນວຽນຂອງກາກບອນຕາມທຳມະຊາດ.

ແຫງຂອງການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ມຫຍງແດ?ແຫງຂອງການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ມ 2 ແຫງ:

1) ການປອຍອາຍພດເຮອນແກວໂດຍກງ:

» ການຜະລດກະສກຳ: ການລຽງສດ ປອຍອາຍມແທນ (CH4) ອອກເປນຈຳນວນຫາຍໂຕນ.

» ການນຳໃຊທດນ: ການຕດໄມຈາກການຂດຄນໄມ ຫ ຈາກການຜະລດກະສກຳ ປອຍອາຍກາກບອນອອກ ເຊງອາຍກາກບອນ ດງກາວ ເກບຮກສາໄວໃນເສດພດ ແລະ ການປກເຂານາ.

» ສງເສດເຫອ: ກອງຂເຫຍອ ປອຍອາຍມແທນອອກເປນຈຳນວນມະຫາສານ.

2) ການປອຍອາຍພດເຮອນແກວຈາກການເຜາໄໝນາມນເຊອໄຟ:

» ການເຜາໄໝນາມນເຊອໄຟ (ຖານ, ອາຍແກສທຳມະຊາດ ແລະ ນາມນເຊອໄຟ) ຈາກໂຮງານທຜະລດພະລງງານ, ອດສາຫະກຳ, ສະຖານທຢອາໃສ ແລະ ຍານພາຫະນະ.

27ບດທ 2: ສະພາບລວມນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ຮບ 4: ວງຈອນໝນວຽນຂອງກາກບອນ

ໝາຍເຫດ: ຮບ ດງກາວ ສະແດງໃຫເຫນປະລມານກາກບອນທເກບສະສມໄວໃນຫວໜວຍ ກກກາໂຕນ (gigatons) ເປນຮບສດຳ ແລະ ການໄຫຂອງກາກບອນ ໃນຫວໜວຍ ກກກາໂຕນ ແຕລະປ ໃນຮບສມວງ.

ແຫງຂມນ: NASA Earth Observatory as cited in NASA Researcher News. 2007. Humans and Global Carbon Cycle: A Faustian Bargain? ຄງວນທ 12 ເມສາ. ກະລນາເບງໄດທເວບໄຊ: http://www.nasa.gov/centers/langley/news/researchernews/rn_carboncycle.html12 ເມສາ. ກະລນາເບງໄດທເວບໄຊ: http://www.nasa.gov/centers/langley/news/researchernews/rn_carboncycle.html

ຜນທຕາມມາຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຫຍງແດ?ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເກດທຂນ ແລະ ມຄວາມຮນແຮງຂນ ໂດຍສະເພາະແມນພະຍເຂດຮອນ, ສະພາບແຫງແລງ, ສະພາບຝນຕກ ແລະ ສະພາບອາກາດແປປວນທໜກໜວງ (ເຊນ: ຄນຄວາມຮອນ).

ຮອດປ 2050 ອນຫະພມສະເລຍ ຈະເພມຂນ ປະມານ 2°C ເຊງຈະບພຽງແຕມຜນກະທບຕໂຄງສາງຂອງສະພາບອາກາດ, ແຕຍງຈະເຮດນາກອນ ໃນຂວໂລກລະລາຍໄວຂນ ເຊງຈະເຮດໃຫລະດບນາທະເລສງຂນ. ການເພມຂນຂອງລະດບນາທະເລ ເຮດໃຫຕອງມການຍາຍຖນຖານອອກຈາກເຂດ ແຄມຝງທະເລ ແລະ ເກດນາຖວມບນດາຕວເມອງທມປະຊາກອນຢາງໜາແໜນຂອງໂລກ. ນອກຈາກນນ, ການປອຍອາຍພດທເພມຫາຍຂນ ເຮດໃຫ ມະຫາສະມດເກດເປນກດ ເຊງເຮດໃຫສນເສຍລະບບນເວດໃຕມະຫາສະມດ ທເປນບອນທຳມາຫາກນຂອງປະຊາກອນ ຈຳນວນ ປະມານ 500 ລານຄນ ໃນທວໂລກ. ມະຫາສະມດທມອນຫະພນເພມໄວຂນ ແລະ ສະພາບພເຂານາກອນທລະລາຍໄວຂນ ເຮດໃຫລະດບນາທະເລສງຂນໄວກວາເກາ.


ຮບ 5 ສະແດງໃຫເຫນວາ ລະດບນາທະເລສະເລຍຂອງໂລກ ອາດຈະສບຕເພມຂນໄວກວາໃນໄລຍະສະຕະວດທ 21 ເຊງຈະເປນໄພຂມຂຊມຊນທອາໃສຢຕາມແຄມຝງທະເລ.

ຖາພວກເຮາ ສບຕປອຍອາຍພດເຮອນແກວຈາກການ ປະກອບທ ລະກດຄປດຈບນ ເຫນວາ ຈະນຳໄປສການເພມຂນ ຂອງອນຫະພມເກນກວາ 4°C ຕາມແບບຈຳລອງ ເຊງສງ ກວາລະດບກອນໜາການປະຕວດອດສາຫະກຳ ໃນປ 2100. ໃນແບບຈຳລອງ ດງ ກາວ ພວກເຮາ ຈະບສາມາດຄວບຄມອນຫະພມໃຫຢໃນລະດບຕາກວາ 2°C” ເຊງເປນລະດບທໄດເຫນດຕກລງຮວມກນໃນເວທສາກນ (ຈະເວາລະອຽດໃນພາກຕໄປ) ເພອປອງກນຜນກະທບທຮາຍແຮງທສດຈາກການປຽນແປງ ຂອງສະພາບດນຟາອາກາດຕກບມວນມະນດ. ມາດຕະການ ທຮບດວນ ແມນຕອງບນລເປາໝາຍດງນ: ການປອຍອາຍພດ ເຮອນແກວຂອງໂລກ ໂດຍສະເລຍ ຕອງຕາກວາ 50% ຂອງລະດບຊມປ 1990 ໃນປ 2050.

ການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວ ເຂາກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນຫຍງ?ເພອຮບປະກນໃຫສະພາບດນຟາອາກາດມຄວາມປອດໄພ, ພວກເຮາຕອງຫດຜອນການປອຍອາຍ ພດເຮອນແກວ ແລະ ປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາ ອາກາດ ໝາຍເຖງ ຂະບວນການປບ ຕວໃຫເຂາກບການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ ຕວຈງ ຫ ຕາມທຄາດຄະເນໄວ ແລະ ຜນກະທບ ທຕາມມາ ຂອງພວກມນ; ການປບຕວເຂາ ກບການປຽນແປງດນຟາ ອາກາດ ແມນການຊອກຫາວທການຫດຜອນຄວາມ ເປນອນຕະລາຍ ຫ ການຊອກຫາເງອນໄຂ ກາລະໂອກາດ ທເອອອຳນວຍປະໂຫຍດຈາກ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ; (ຄຳແນະນຳ 2). ສຳລບ ການປບຕວເຂາກບ ການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ ມຫາຍມາດຕະການ. ມາດຕະການໜງ

ແມນການ ປອງກນຊມຊນ ທອາໃສຢຕາມ ແຄມຝງທະເລຈາກລມພະຍ ໂດຍການອະນລກພດພນທຢຕາມແຄມຝງທະເລ ຫ ການກສາງຄກນຕະຝງ. ອກວທໜງ ແມນການ ປອງກນດນເຊາະເຈອນ ແລະ ໄພແຫງແລງ ໂດຍການປກພດທມຄວາມທນທານ ແລະ ເລອກປກພດທເໝາະສມ. ມາດຕະການ ດງກາວ ແມນເພອຈດການກບເຫດການທພວກ ເຮາຫກລຽງບໄດ.

ການຫດຜອນ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໝາຍເຖງ ວທການຂອງມະນດ ຫດຜອນແຫງປອຍ ຫ ສງເສມການເກບ ອາຍພດເຮອນແກວ (footnote 2). ມາດຕະການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຫ ນະໂຍບາຍ ແມນແນໃສ ຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ, ແຕວາ ບໄດຈຳກດຢພຽງເທານ.

ມາດຕະການທກຽວຂອງກບການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ສາມາດຈດເປນ 2 ກມ:

» ການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ.

» ການເກບສະສມກາກບອນ, ການບຳລງຮກສາ ແລະ ການແຍກສະສມກາກບອນ.

ການເກບສະສມກາກບອນ ແລະ ການແຍກສະສມກາກບອນ ໝາຍເຖງ ການເກບສະສມອາຍກາກບອນ ຫ ກາກບອນໃນຮບແບບຕາງໆ ເພອຫດຜອນ ສະພາບໂລກຮອນ ແລະ ຫກລຽງການປຽນແປງດນຟາອາກາດຮນແຮງ. ມາດຕະການ ດງກາວ ເປນວທການທຈະຫດຜອນການເກດສະພາວະອາຍພດ ເຮອນແກວໃນຊນບນຍາກາດ ແລະ ໃຕພນທະເລໃຫຊາລງ ໂດຍສະເພາະ ແມນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວທເກດຈາກການເຜາໄໝນາມນເຊອໄຟ.

ຮບ 5: ການເພມຂນຂອງລະດບນຳທະເລສະເລຍຂອງໂລກ ແຕປ 2081–2100

Source: Intergovernmental Panel on Climate Change. 2013. Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (T.F. Stocker, D. Qin, G.-K. Plattner, M. Tignor, S.K. Allen, J. Boschung, A. Nauels, Y. Xia, V. Bex, and P.M. Midgley, eds.) Cambridge, United Kingdom and New York: Cambridge University Press. pp. 3–29, Summary for Policymakers.

29ບດທ 2: ສະພາບລວມນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ໃນການຝກອບຮມຄງນ, ພວກເຮາ ຈະໄດຮຽນຮກມທໜງ ຄ: ການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ.

ຕວຢາງມາດຕະການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດການຟນຟປາໄມ: ການຟນຟປາໄມ ແມນຂະບວນການປກຕນໄມໃນເຂດປາເລາ ແລະ ເຂດພນທປກພດແຕບງາມ ເພອດດຊບເອາ ອາຍກາກບອນໃນຊນບນຍາກອນເຂາໃນມວນສານຂອງພດ. ສງສຳຄນ ແມນກາກບອນ ຕອງບກບມາຍງຊນບນຍາກາດຄນ ຖາມການຈດເຜາ ຫ ການທຳລາຍປາໄມ. ສະຫບລວມແລວ ແມນຕນໄມ ຕອງເຕບໃຫຍແຂງແຮງຢຕະຫອດ ຫ ໄມຈາກປາ ຈະຕອງ ຖກຄມຄອງນຳມາໃຊໃຫເກດປະໂຫຍດ (ຕວຢາງ: ເຮດຖານ, ພະລງງານຊວະພາບສຳລບເກບສະສມກາກບອນ ຫ ຖມໜາດນ).

ການປບປງການຜະລດກະສກຳ: ດນ ເປນແຫງເກບຮກສາກາກບອນໄວໄດຢາງມປະສດທຜນ. ຕວຢາງການຜະລດກະສກຳທມການປບປງດຂນ ແມນການປກພດທບຄາດໄຖພນໜາດນ, ເພມສະມດຕະພາບ, ຫດຜອນການນຳໃຊຝນທບຖກຕອງຕາມຫກວຊາການ, ຫດຜອນການທຳລາຍດນ, ປບປງລະບບຊນລະປະທານ, ຄນຄວາທດລອງປະສມພນພດ ເພອໃຫໄດແນວພນທເປນປະໂຫຍດ ແລະ ເໝາະສມກບທອງຖນ. ການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ສາມາດຫດຜອນໄດຈາກ:

» ການປກພດປກຄມດນ,

» ການລຽງສດໃຫຍໃນທງ ແລະ ທງລຽງສດໃຫຍທມຫຍາ ຫ ຫຍາແຫງເປນອາຫານ (ການປກຫຍາໃນທງລຽງສດ ຊວຍປອງ ກນດນຈາກແສງຕາເວນ ແລະ ເຮດໃຫດນຊມ ແລະ ມຄວາມເໝາະສມສຳລບການເກບຮກສາກາກບອນດວຍໄມໂຄເບສ) ຫ

» ການຟນຟດນເຊອມໂຊມ ເຊງເຮດໃຫການປອຍກາກບອນຊາລງ ພອມດຽວກນ ກສາມາດນຳໃຊທດນ ດງກາວ ເຂາໃນການ ຜະລດກະສກຳ ຫ ການອະນລກທຳມະຊາດ.

ເຕກໂນໂລຊໃນການນຳໃຊພະລງງານແບບມປະສດທພາບ: ການລງທນໃສແຫງຜະລດພະລງງານທດແທນ ເພອຜະລດໄຟຟາ (ເຊນ: ພະລງງານແສງຕາເວນ, ພະລງງານລມ ຫ ພະລງງານໄຟຟານາຕກ) ແລະ ການສງເສມການນຳໃຊເຕກໂນໂລຊທມກາກບອນ ຕາໃນຂະແໜງການອດສາຫະກຳ (ການຜະລດສມງທມປະສດທພາບ), ຂະແໜງການຄາ (ຂະບວນການຜະລດຄວາມຮອນທມປະສດ ທພາບ), ຂະແໜງການຂນສງ (ລະບບການຂນສງມວນຊນ ແລະ ການນຳໃຊພາຫະນະທມປະສດທພາບ) ແລະ ທພກພາອາໃສ (ການອອກແບບທຢອາໃສຢາງມປະສດທພາບ) ສາມາດຫດຜອນ ຫ ປອງກນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວໃນວຽກງານພດທະນາ ເສດຖະກດ.

ການຟນຟດນທາມ: ດນທາມ ເປນແຫງເກບສະສມກາກບອນທສຳຄນ ເຊງກາກບອນ ປະມານ 14.5% ຂອງໂລກ ແມນຢໃນເຂດ ດນທາມ ແລະ ມພຽງ 6% ຂອງເນອທເດນຂອງໂລກ ເປນດນທາມ.

ຂະບວນການແຍກສະສມກາກບອນ: ບງ ມຄວາມສຳຄນຫາຍ ເພາະວາ ມນສາມາດເກບສະສມກາກບອນ. ການສາງ ຫ ຂະຫຍາຍບງ ຈະສາມາດຊວຍເກບສະສມກາກບອນໄດ.

ແມຍງ ແລະ ການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ » ສຳລບ ເຕກໂນໂລຊ ແລະ ແຫງພະລງງານສະອາດ ເຫນວາ ແມຍງ ມບດບາດສຳຄນ ເນອງຈາກວາ ສວນໃຫຍແລວ ແມຍງ

ເປນຜຮບຜດຊອບໃນການຮບປະກນ ແລະ ສະໜອງພະລງງານມາໃຫຄອບຄວ.

» ສຳລບ ການເກບສະສມກາກບອນ, ການບຳລງຮກສາກາກບອນ ຫ ການແຍກເກບສະສມກາກບອນ ຈຳເປນຕອງໄດຍກບດບາດຂອງແມຍງໃນວຽກງານການຜະລດກະສກຳ ແລະ ປາໄມ.

» ການຊມໃຊແບບຍນຍງ ຕນຕ ມສວນພວພນກບບດບາດຍງ-ຊາຍ ເນອງຈາກ ສວນໃຫຍແລວ ແມຍງ ເປນຜຕດສນ ກຽວກບ ການບລໂພກໃນດບຄວເຮອນ ແລະ ໃຫການສກສາແກລກ ກຽວກບ ການນຳພະລງານມາໃຊຄນໃໝ, ການປະຢດພະລງງານ ແລະ ການລງທນໃສເທກໂນໂລຊພະລງງານທມປະສດທພາບ.


ພວກເຮາ ສງເກດເຫນວາ ພວກເຮາ ມຄວາມຮໜອຍ ກຽວກບ ສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຫດຜອນ ການປຽນແປງຂອງດນຟາອາກາດ ຖາທຽບໃສຄວາມຮ ກຽວກບ ສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປບຕວ ເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ຄວາມແຕກຕາງ ດງກາວ ມຫາຍເຫດຜນ:

» ໂດຍທວໄປ ພວກເຮາ ມຄວາມຮບຮເຖງລກສະນະ “ດານວທະຍາສາດ” ແລະ “ດານວຊາການ” ຂອງການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນຫນໄປທາງພາລະບດບາດຂອງຜຊາຍ ແລະ ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນຫນໄປທາງພາລະບດບາດຂອງແມຍງ.

» ໂຄງການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ສວນໃຫຍ ແມນເລງໃສເທກໂນໂລຊຂະໜາດໃຫຍ ເພອຫດຜອນການປອຍ ອາຍພດເຮອນແກວ ເຊງບໄດພຈາລະນາລະອຽດເປນລາຍບກຄນ (ໂດຍສະເພາະ ແມນແມຍງ). ບນດາໂຄງການ ໄດເລງໃສ ເທກໂນໂລຊຂະໜາດນອຍທມອດຕາການປອຍອາຍກາກບອນຕາ ແລະ ສວນໃຫຍ ກມເປາໝາຍນຳໃຊ ແມນແມຍງ ແລະ ເຫນວາ ມຕນທນການຜະລດສງ ເຊງເປນຕວຢາງທບດ.

» ການມສວນຮວມຂອງແມຍງ ໃນຂະບວນການວາງແຜນ ແລະ ຕດສນບນຫາສຳລບການສາງນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ ແມນຍງມໜອຍ ຢໃນທກລະດບ, ເຮດໃຫຈຳກດຄວາມອາດສາມາດຂອງແມຍງ ໃນການມສວນຮວມຕດສນ ບນຫາຕາງໆ ກຽວກບ ການປຽງແປງດນຟາອາກາດ. ຕວຢາງ: ເຖງແມນວາ ເປເຊນຂອງແມຍງໃນຄະນະຜແທນກອງປະຊມ ຂອງພາກສວນຕາງໆ (COP) ທເຂາຮວມສນທສນຍາ ວາດວຍ ຄວາມຫາກຫາຍທາງດານນເວດວທະຍາ ໄດເພມຂນໜອຍໜງ ໃນລະຫວາງ 1996 ແລະ 2006 (ຈາກ 20.5% ເປນ 28.0%), ແຕວາ ເປເຊນຂອງແມຍງທເປນຫວໜາຄະນະຜແທນ ໄດຫດ ລງຈາກ 13.5% ເປນ 12.0% ໃນໄລຍະດຽວກນ.19

ການມຜນປະໂຫຍດຮວມຈາກການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນຫຍງ?ໂດຍທວໄປ ການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃຫຜນປະໂຫຍດດານເສດຖະກດ, ສງຄມ ແລະ ສງແວດລອມ ແລະ ຜນປະໂຫຍດ ດງກາວ ເປນຜນປະໂຫຍດຮວມກນ. ໃນຫາຍຊມຊນ ເຫນວາ ຜນປະໂຫຍດຮວມກນ 3 ດານ ເປນຕວຂບເຄອນຕນຕທຢເບອງຫງຂອງການຫດຜອນການ ປຽນແປງດນຟາອາກາດ:

» ຜນປະໂຫຍດຮວມກນດານສງແວດລອມ ລວມມການປກປກຮກສາທຢອາໃສຂອງສດປາ ແລະ ຄວາມຫາກຫາຍດານຊວະນາໆພນ ນບທງຈາກການຟນຟປາໄມ ຫ ປບປງອາກາດ ຫ ຄນນະພາບນາໃຫດຂນ.

» ຜນປະໂຫຍດຮວມກນດານເສດຖະກດ ລວມມການສາງອາຊບ, ການສາງລາຍໄດ ແລະ ການສງເສມການພດທະນາອດສາຫະກຳ ແລະ ການຄາ.

» ຜນປະໂຫຍດຮວມກນດານສງຄມ ລວມມການເພມໂອກາດທາງການສກສາ, ການປບປງດານສາທາລະນະສກ ຫ ການຫດຜອນ ຄວາມບສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ.

ຜນປະໂຫຍດຮວມກນດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຊງເປນຜນປະໂຫຍດຮວມກນດານສງຄມອກປະເພດໜງ ໝາຍເຖງ ບນດາຜນ ປະໂຫຍດຕາງໆ ທປະກອບສວນປບປງເຮດໃຫເງອນໄຂ ແລະ ຕຳແໜງທາງສງຄມຂອງແມຍງ ມສະພາບດຂນ. ຮບ 6 ສະແດງ ໃຫເຫນຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ດານຕາງໆທມສວນພວພນນຳກນ ແລະ ທນດານການເງນເພອວຽກງານການປຽນແປງດນຟາ ອາກາດ ສາມາດຊວຍເຮດໃຫສາຍພວພນ ດງກາວ ມຄວາມເຂມແຂງຫາຍຂນ.

ຖາມ ແລະ ຕອບສຳລບ ການສນທະນາຖາມ ແລະ ຕອບ ໃຊເວລາປະມານ 30 ນາທ ແລະ ຫງຈາກນນ ແມນການຕອບຄຳຖາມປດສະໜາ.

19 M. Hemmati. 2008. Gender Perspectives on Climate Change. Interactive Expert Panel on the Theme. UN Commission on the Status of Women, 52nd Session. New York. 25 February–7 March..

31ບດທ 2: ສະພາບລວມນະໂຍບາຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ຮບ 6: ສາຍພວພນຂອງຜນປະໂຍດຮວມກນ ໃນໂຄງການແກດຊວະພາບ

ການປອງກນສະພາບ ດນຟາອາກາດ

ຄວາມອາດສາມາດ/ຄວາມຮ*

ໂຄງລາງພນຖານ (ຫອງນາແກດຊວະພາບ)

ສຂາອານາໄມ/ສາທາລະນະສກ

ຄວາມສະເໝພາບ ລະຫວາງຍງ-ຊາຍ

ການປະຫຍດເວລາ

ການເງນດານສະພາບ ດນຟາອາກາດ

* ປບປງຄວາມຮດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ, ການເງນສຳລບການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ, ການຊວຍເຫອທາງການເພອການພດທະນາ, ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ພາສາອງກດ.



ບດຝກຫດ: ເກມຖາມ-ຕອບ ໃຊເວລາ 15 ນາທ ນຳສະເໜ ໃຊເວລາ 20–30 ນາທ ສນທະນາ

ແບງນກສຳມະນາກອນອອກເປນກມ ແລະ ເອາປະໂຫຍກ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ນກສຳມະນາກອນ ມເວລາ 15 ນາທ ເພອຕອບວາປະໂຫຍດທໄດຮບ ຖກ ຫ ຜດ. ໃຫຄຳຕອບໃນຕອນທາຍຂອງບດຝກຫດ ແລະ ສນທະນາ ກຽວກບ ຄຳຕອບ.

ປະໂຫຍກ:

1) ຖກ ຫ ຜດ: ອາຍພດເຮອນແກວ (GHG) ທງໝດໃນຊນບນຍາກາດຂອງໂລກ ແມນກາກບອນໄດອອກຊາຍ (CO2).

2) ຖກ ຫ ຜດ: ມແທນ (CH4) ແມນອາຍພດເຮອນແກວ (GHG).

3) ຖກ ຫ ຜດ: ການຫດຜອນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນອນດຽວກນກບການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງ ຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ.

4) ຖກ ຫ ຜດ: ການເພມຂນຂອງລະດບໜານາ ແມນຜນກະທບໜງຂອງການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ.

5) ຖກ ຫ ຜດ: ຄວາມເຂມຂນຂອງກາກບອນ (CO2) ໃນຊນບນຍາກາດ ແມນຢໃນຈດທສງກວາແຕລະໄລຍະຕະຫອດໄລຍະ 650,000 ປ ທຜານມາ.

6) ຖກ ຫ ຜດ: ມແຕການເຜາໄໝນາມນເຊອໄຟເທານນ ທເປນແຫງຂອງການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ.

7) ຖກ ຫ ຜດ: ຂະແໜງພະລງງານ ເປນແຫງທໃຫຍທສດຂອງການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ທເກດຈາກມະນດ.

8) ຖກ ຫ ຜດ: ຄວາມຮອນທເກດຈາກການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ແມນຮບແບບໜງຂອງການປອຍລງສ.

9) ຖກ ຫ ຜດ: ມະນດ ຈະມຊວດທດຂນ ແລະ ຮງມຂນ ຖາວາ ບມກາກບອນ (CO2) ຢ ຊນບນຍາກາດຂອງໂລກ.

10) ຖກ ຫ ຜດ: ນອກຈາກການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ, ໂຄງການປຽນແປງດນຟາອາກາດຈຳນວນໜງ ມຜນປະໂຫຍດອນໆ ເອນວາ ຜນປະໂຫຍດຮວມກນ.

ຄຳຕອບ:

1) ຜດ, ການປອຍອາຍພດເຮອນແກວທຫາຍທສດ ແມນມາຈາກການລະເຫຍອາຍຂອງນາ.

2) ຖກ

3) ຖກ, ການຫດຜອນການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ໝາຍເຖງ ມາດຕະການ ທນຳໃຊເພອການຫດຜອນການປອຍອາຍພດ ເຮອນແກວ ກອນທຈະເກດຜນກະທບຕລະບບຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ. ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາ ອາກາດ ໝາຍເຖງ ມາດຕະການ ທນຳໃຊເພອຫກລຽງຜນກະທບຂອງການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ເມອລະບບອາກາດ ດງກາວ ເລມທຈະປຽນແປງ.

4) ຖກ

5) ຖກ

6) ຜດ, ມ 2 ແຫງ ຄ: ຈາກທຳມະຊາດ ແລະ ຈາກການກະທຳຂອງມະນດ ຄ: ການປຽນແປງການນຳໃຊທດນ ແລະ ການທຳລາຍປາໄມ.

7) ຖກ

8) ຖກ

9) ຜດ, ໜວຍໂລກ ຈະເຢນລງ ແລະ ບສາມາດຢອາໃສໄດ.

10) ຖກ

33ບດທ 2: ສະພາບລວມນະໂຍບາຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ພາກ ຂ: ການພດທະນານະໂຍບາຍທສຳຄນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດໃນລະດບສາກນ

ຫງຈາກຮຽນບດນ ນກສຳມະນາກອນ ຈະມຄວາມຮ ກຽວກບ ການພດທະນາດານການເຈລະຈາໃນວຽກງານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນລະດບສາກນ. ບດສະເໜ ຄວນເນນໃສການຍກສງຢາງຈະແຈງໃນການ ເຈລະຈາດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໂດຍການນຳໃຊວທການແບບມສວນຮວມຫາຍຂນ. ການຍກ ລະດບ ດງກາວ ເຮດໃຫມສວນຮວມຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍຫາຍຂນ ໃນລະດບເວທສາກນ. ຄຝກ ຄວນຍກໃຫ

ເຫນເຖງກາລະໂອກາດສຳລບນກສາງນະໂຍບາຍຂອງປະເທດທກຳລງພດທະນາ ເພອຫນເອາກາລະໂອກາດ ດງກາວ ມາເປນທນ ແລະ ສາງບດບາດ ນຳໜາໃນການສາທດມາດຕະການລວມດານຫດຜອນການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດໃນລະດບພນຖານ. ໃນບດນ ຈະໄດຮຽນຮ ກຽວກບ ໂຄງການປະກອບນະໂຍບາຍສາກນ ທເປນບອນອງໃນການກຳນດມາດຕະການຫດຜອນໃນລະດບປະເທດ ແລະ ທອງຖນ. ການມຄວາມຮ ກຽວກບ ຄວາມສະຫບສບຊອນຂອງເວທສາກນດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ແມນເງອນໄຂທສຳຄນ ໂດຍສະເພາະ ແມນອງການຈດຕງ ແມຍງ ເພອເຂາຮວມໃນການສາງນະໂຍບາຍ. ຄຝກ ຄວນປບປງຂມນຂາວສານໃຫທນກບສະພາບການ ແລະ ກະກຽມບດສະເໜ ກອນຈະນຳສະເໜ ໃນກອງປະຊມ ໂດຍຖເອາຂມນຂາວສານດານການພດທະນາ ແລະ ຜນໄດຮບຂອງການເຈລະຈາດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາ ອາກາດ ເລມແຕປ 2014 ເປນຕນມາ. ໃນກອງຂຄວາມ 1-3 ມຂມນຂາວສານລະອຽດ ທສາມາດນຳມາເຮດເປນບດສະເໜ ໂດຍຂນກບພນຖານ ແລະ ຄວາມສນໃຈ ຂອງນກສຳມະນາກອນ.

ຫວຂ » ການວາງໂຄງປະກອບພນຖານ ດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

» ຄະນະກຳມະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດຂອງສະຫະປະຊາຊາດ (UNFCCC) ແລະ ອະນສນຍາກຽວໂຕ: ວທການແຕເທງລງລມ.

» ຈາກ ບາລ ຫາ ປາຣ: ວທການແຕລມຫາເທງ.

» ຄວາມພະຍາຍາມທຈະປຽນແປງ: ບດບາດຍງ-ຊາຍໃນກອງປະຊມການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (COP).

» ທດທາງຕໜາ.

ການວາງໂຄງປະກອບພນຖານການປຽນແປງດນຟາອາກາດບນຫາສງແວດລອມ ມປະຫວດທຍາວນານ, ແຕວາ ບນດາຂຕກລງດານສງແວດລອມໃນລະດບສາກນ ເປນພຽງສວນໜງຂອງປະຫວດຄວາມເປນມາ ດງກາວ. ຂຕກລງດານສງແວດລອມຂອງສາກນຄງທຳອດ ທຮຈກກນຫາຍ ແມນຈາກກອງປະຊມຂອງອງການສະຫະປະຊາຊາດ ກຽວກບ ສງແວດລອມ ຂອງມະນດ (UNCHE) ເຊງຈດຂນໃນປ 1972 ທ ເມອງ ສະຕອກໂຮມ (Stockholm) ປະເທດ ສະວເດນ. ຖະແຫງການຂອງກອງປະຊມ ດງກາວ ໄດນຳໄປສຂຕກລງຂອງສາກນເປນແຕລະລຳດບ ກຽວກບ ມນລະພດທາງອາກາດ ແລະ ທາດທເປນກດຢໃນນາຝນ.

ປະມານໜງທດສະຫວດຕມາ ບນດານກເຈລະຈາ ໄດເລມປກສາຫາລ ກຽວກບ ຂຕກລງໜງທສຳຄນໃນຈຳນວນຂຕກລງດານສງແວດລອມຂອງສາກນ. ມສອງຂຕກລງທສຳຄນ ແມນສນທສນຍາວຽນນາ ວາດວຍ ການປອງກນຊນໂອໂຊນ ແລະ ອະນສນຍາ ມອນທຣຽວ ວາດວຍ ສານພດ ທທຳລາຍຊນ ໂອໂຊນ. ສນທສນຍາວຽນນາ ແລະ ອະນສນຍາ ມອນທຣຽວແມນແນໃສປອງກນຊນໂອໂຊນ ໂດຍການກຳນດການຜະລດສານ ທເປນການທຳລາຍ ຊນໂອໂຊນ ເຊນ: ສານ ໂຄຟໂລກາກບອນ (CFCs) ເຊງໂດຍທວໄປຖກນຳໃຊໃນການຜະລດຄວາມເຢນ. ໃນຊມປ 1980, ບນດາຂຕກລງ ດງກາວ ເປນຜນສຳເລດ ຢາງໃຫຍຫວງໃນການຫດຜອນການຜະລດ ແລະ ການຊມໃຊສານ CFCs. ພວກເຮາ ເຫນວາ ມ 4 ປດໃຈ ທເຮດໃຫປະສບຜນສຳເລດ ດງກາວ ຄ:

1) ເປນເງອນໄຂເພອເຈລະຈາສນທສນຍາ ວຽນນາ ໃນກອບລວມ ແລະ ຫງຈາກນນ ໄດໃຫຂບນຍດຕາງໆທມຄວາມລະອຽດເລກລງໄວໃນ ອະນສນຍາ ມອນທຣຽວ ພາຍໃນກອບລວມຂອງສນທສນຍາວຽກນາ.

ໃຊເວລານຳສະເໜ 60 ນາທ


2) ເປນຄາດໝາຍສຊນເພອແຍກໃຫເຫນເຈດຈຳນງຂອງປະເທດພດທະນາ ແລະ ປະເທດທກຳລງພດທະນາ.

3) ເພອນຳໃຊຂະບວນການເຈລະຈາ ເຊງເລມຈາກສນທສນຍາ ວຽນນາ ທໄດຕກລງບນດາເປາໝາຍລະດບຊາດ ແລະ ໄລຍະເວລາໃນ ການຫດຜອນການຜະລດ ແລະ ການນຳໃຊສານ CFCs ຈາກປະເທດທພດທະນາແລວ.

4) ເພອສາງກນໄກດານການເງນ ເພອຊວຍປະເທດທກຳລງພດທະນາ ໃນການຊ ແລະ ນຳໃຊເຕກໂນໂລຊການຜະລດ ເພອປຽນແທນ ການນຳໃຊສານ CFCs.

ໂດຍລວມແລວ ເຫນວາ ຂຕກລງ ກຽວກບ ໂອໂຊນ ທນຳໃຊລະບບແຕເທງລງລມ ເຊງມເປາໝາຍ ແລະ ໄລຍະເວລາ ຕາມທໄດເຈລະຈາກນໃນລະດບ ສາກນສຳລບການຄດເລອກເອາຈຳນວນປະເທດທພດທະນາແລວ ແລະ ພອມທງ ມກນໄກດານການໃຫທນທເໝາະສມ ເພອປອງກນການເພມຂນຂອງການຜະລດ ແລະ ການນຳໃຊສານ CFC ຈາກບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ.

ສນທສນຍາສາກນ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ອະນສນຍາ ກຽວໂຕ: ວທການແຕເທງລງລມບນຫາການປຽນແປງດນຟາອາກາດຂອງໂລກ ໄດຖກນຳມາເປນຫວຂນະໂຍບາຍໃນລະດບສາກນ ເລມແຕຊມປ 1970 ເປນຕນມາ. ຕວຢາງ: ກອງປະຊມຄງທຳອດ ກຽວກບ ສະພາບດນຟາອາກາດຂອງໂລກ (WCC) ໄດຈດຂນໃນປ 1979 ແລະ ຄະນະກຳມະການສາກນ ວາດວຍ ການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ (IPCC) ໄດຖກສາງຕງຂນໃນປ 1988 ເພອທບທວນຄນ ແລະ ປະເມນຂມນດານເສດຖະກດ-ສງຄມ, ດານວຊາການ ແລະ ດານວທະຍາສາດ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (ເບງຂມນເພມຕມພາກສາຍເຫດຂອງການປຽນແປງດນຟາອາກາດ).

ໃນຊມປ 1980 ໄດມການຊກຍຢາງແຂງແຮງໃຫຊມຊນ ແລະ ສາກນເຮດວຽກຮວມກນ ເພອຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ. ໃນປ 1990 ການຊກຍດງກາວ ໄດເກດເຈດຈຳນງຮວມກນ, ເຮດໃຫຄະນະກຳມະການສາກນ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (IPCC) ແລະ ກອງປະຊມ ຄງທ II ກຽວກບ ສະພາບດນຟາອາກາດຂອງໂລກ ຮຽກຮອງໃຫມສນທສນຍາຂອງໂລກ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ຢທກອງປະຊມຂອງ ສະຫະປະຊາຊາດກຽວກບ ການພດທະນາ ແລະ ສງແວດລອມ (UNCED) ຫ ການປະຊມໂລກ ທ ນະຄອນຫວງ ຣໂອເດ ເຈນນໂຣ ຂອງປະເທດ ເບຊນ ໃນປ 1992 ເຊງຈດຂນ 20 ປ ຫງຈາກກອງປະຊມຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ກຽວກບ ສງແວດລອມ ແລະ ການພດທະນາ ຈດຂນທ ນະຄອນຫວງ ສະຕອກໂຮມ-ສາກນ ໄດຕກລງເຫນດຮວມກນຕສນທສນຍາ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC).

ສນທສນຍາວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ເຊງຄາຍຄກບສນທສນຍາ ວຽນນາ ວາດວຍ ໂອໂຊນ ໄດສາງໂຄງປະກອບລວມໆ ເຊງເຮດໃຫສາມາດເກດການເຈລະຈາຮວມກນຕກບບນດາຂຕກລງຕາງໆ ກຽວກບ ສະພາບດນຟາອາກາດ. ການເຈລະຈາ ດງກາວ ໄດປະຕບດຢາງ ເປນທາງການໃນທກໆປ ທ ກອງປະຊມ COP. ກອງປະຊມ COP ເປນອຳນາດສງສດໃນການຕດສນບນຫາຂອງສນທສນຍາສາກນ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເຊງຮບຜດຊອບເຮດໜາທຮກສາຄວາມພະຍາຍາມຂອງສາກນ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃຫໄປຕາມ ທດທາງ. ກອງປະຊມ (COP) ຄງທ I ຂອງສນທສນຍາສາກນ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄດຈດຂນໃນປ 1995.

ໂດຍເນອໃນແລວ ເຫນວາ ສນທສນຍາວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ມຫາຍເນອໃນທແຕກຕາງໆ ເຊງສະໜບສະໜນໃຫສະມາຊກ ຕອງໄດປະຕບດເພອຄວາມປອດໄພຂອງມະນດໃນທວໂລກ ໂດຍຢດຖເອາຂມນວທະຍາສາດເປນບອນອງ. ເປາໝາຍຕນຕ ແມນເພອເຮດໃຫຄວາມເຂມຂນ ຂອງການປອຍອາຍພດເຮອນແກວຢໃນລະດບທແນນອນ “ຢໃນລະດບທບເປນອນຕະລາຍ (ໃຫແກມະນດ) ທໄດຮບຜນກະທບຈາກລະບບດນຟາອາກາດ. ພາຍໃນກອບເວລາ ທສາມາດເຮດໃຫລະບບນເວດສາມາດປບຕວໂດຍທຳມະຊາດໃຫເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ເພອຮບປະກນໃຫບມຜນກະທບ ຕການຜະລດສະບຽງອາຫານ ແລະ ເພອເຮດໃຫການພດທະນາເສດຖະກດມຄວາມຍນຍງ” (ຄຳແນະນຳ 3). ສນທສນຍາສາກນ ວາດວຍ ການປຽນແປງຂອງ ຟາອາກາດ ດງກາວ ໃຫຄວາມຮບຮເຖງຄວາມບອບບາງສະເພາະຕກບການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດຂອງບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ແລະ ຍງໃຫຄວາມສຳຄນເຖງສດທຂອງບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ທຕອງໄດພດທະນາແບບຍນຍງ ແລະ ຂະຫຍາຍເສດຖະກດໃຫສງຂນ (ຂແນະນຳ 3).

ແຕເຖງແນວໃດກຕາມ ການປະກອບສວນທສຳຄນຂອງສນທສນຍາວາດວຍ ການປຽນແປງຟາອາກາດ (UNFCCC) ແມນການສາງເວທເພອການ ເຈລະຈາຕລອງ ແລະ ການຮບຮອງເອາອະນສນຍາ ກຽວໂຕ (ຮບ 1) ໃນປ 1997 ໃນກອງປະຊມ (COP) ຄງທ III ຢ ກຽວໂຕ ແລະ ມຜນບງຄບໃຊ ໃນປ 2005 ໂດຍມການຂະບວນການຮບຮອງທມຄວາມຫາກຫາຍ. ເວາລວມແລວ ອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ແມນການຈດຕງປະຕບດສນທສນຍາວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC).

ສນທສນຍາວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ແລະ ອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ມ 4 ຮບແບບ ທມຄວາມຄາຍຄກນກບສນທສນຍາ ວຽນນາ ແລະ ອະນສນຍາ ມອນທຣຽວ:

1) ເປນເງອນໄຂໃນການເຈລະຈາຕລອງສນທສນຍາສາກນ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ແລະ ຫງຈາກນນ ກເຮດໃຫ ເນອໃນຂອງອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ມຄວາມກະທດຮດຂນ ພາຍໃຕກອບເນອໃນໃຫຍ.


2) ຈຳແນກລະຫວາງ ປະເທດທພດທະນາແລວ (ເອກະສານຄດຕດ I) ແລະ ປະເທດທກຳລງພດທະນາ (ເອກະສານຄດຕດ II) ໂດຍອງໃສ ຫກການລວມ ແຕມຄວາມຮບຜດຊອບທແຕກຕາງກນ (CBDR).

3) ສງເສມບນດາປະເທດທພດທະນາແລວ ຕອງປະຕບດເປາໝາຍຕາງໆ ພອມທງ ມໄລຍະເວລາ ໃນການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນ ແກວຂອງໂລກ ໃຫໄດປະມານ 5% ຂອງລະດບໃນປ 1990 ໂດຍເລມແຕປ 2008–2012.

4) ກຳນດກນໄກດານການເງນຂນ ເຊງເອນວາ ກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM) ເພອໃຫທນແກໂຄງການຫດຜອນການປອຍອາຍພດ ເຮອນແກວ ໃນບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ທເປນຜປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ດງກາວ (ສງເກດເບງຂມນເພມຕມໃນກອງຂຄວາມ 1).

ເຖງແມນວາ ບນດາຂຕກລງດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ໂອໂຊນ ມການອອກແບບໃຫໄປຄຽງຄກນ, ແຕວາຜນໄດຮບຕວຈງ ຢພນຖານ ມຄວາມແຕກຕາງກນ. ການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ມແຫງກຳເນດມາຈາກຫາຍບອນ ເຊງເກອບໝດທກບອນ ແມນຍອນການພດທະນາ ເສດຖະກດແບບທນສະໃໝ. ແຕວາ ພວກເຮາ ສງເກດເຫນໄດຢາງຈະແຈງເມອເວາເຖງການຜະລດ ແລະ ການນຳໃຊສານຜະລດຄວາມເຢນ (CFC) ລະຫວາງ ບນດາປະເທດທພດທະນາແລວ ແລະ ບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ໃນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວທແຕກຕາງກນ. ບນຫາໜງທສຳຄນ ເຊງບນດານກເຈລະນາຕລອງ ກຳລງປະເຊນຢ ໃນໄລຍະທຳອດໃນການຈດຕງປະຕບດ ຮອດປ 2012 ນ ແມນການຈະເຮດແນວໃດ ເພອຢດຕການ ອອກແບບເນອຫາຂອງບນດາຂຕກລງຕາງໆຂອງສາກນ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃຫສງເສມບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ, ແຕບໃຫ ມຜນກະທບຕການພດທະນາຂອງພວກເຂາ ທໄດກຳນດເປາໝາຍ ແລະ ໄລຍະເວລາແບບບງຄບ.

ກອງຂຄວາມ 1: ອະນສນຍາ ກຽວໂຕສນຍາ ກຽວໂຕ ໄດກຳນດເອາອາຍພດເຮອນແກວ (GHGs) ໂດຍສະເພາະແມນກາກບອນໄດອອກຊາຍ ໃຫເປນສນຄາທສາມາດຄາຂາຍໄດ. ໃນຂະນະທບນດາປະເທດຕາງໆ ຕອງໄດປະຕບດຕາມເປາໝາຍການຫດຜອນຂອງຕນ ໂດຍນຳໃຊມາດຕະການຕາງໆຂອງແຕລະປະເທດນນ ອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ໄດນຳໃຊກນໄກການຕະຫາດທສາມາດເຈລະຈາຕລອງໄດ ຢ 3 ວທ ເຊງໄດເປດຊອງທາງບນດາປະເທດຕາງໆ ທຈະບນລ ເປາໝາຍການຫດຜອນຂອງຕນເອງ ດວຍການສງເສມໃຫຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ໂດຍສະເພາະ ແມນໃນບອນທສາມາດ ປະຕບດໄດດວຍໃຫມຄວາມເໝາະສມທສດທາງດານຕນທນ ຕວຢາງ ແມນຢບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ. ເປາໝາຍ ແມນເພອຫດຜອນ ການປອຍອາຍພດ ເຮອນແກວລງໂດຍລວມຈາກຊນບນຍາກາດຂອງໂລກ ພອມທງ ສງເສມການພດທະນາເສດຖະກດແບບຍນຍງ ແລະ ການຖາຍທອດເຕກໂຕໂລຊໃນບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ.

ອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ມ 3 ກນໄກ ດງນ:

» ການຊຂາຍດານການປອຍອາຍພດ

» ກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM)

» ການຈດຕງປະຕບດຮວມກນ (JI)

ບນດາກນໄກ ດງກາວ ເປນພາກສວນໜງຂອງສງທພວກເຮາເອນວາ ຕະຫາດກາກບອນ. ການຄາຂາຍດານການປອຍອາພດເຮອນແກວ ເປດໂອກາດໃຫບນດາປະເທດຕາງໆ ທໄດຮບອະນຍາດປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ເຊງບໄດນຳໃຊນນ ໃຫສາມາດຄາຂາຍສວນເກນນນໄດ ເຊງເປນສວນທເຫອຈາກເປາໝາຍຂອງຕນເອງ. ສຳລບ ການຈດຕງປະຕບດຮວມກນ (JI) ແລະ ກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM) ເປນ ກນໄກທຈດຕງປະຕບດເປນໂຄງການ ທຕອບສະໜອງໃຫແກຕະຫາດກາກບອນ. ການຈດຕງປະຕບດຮວມກນ (JI) ໄດເຮດໃຫບນດາປະເທດ ອດສາຫະກຳ ສາມາດຈດຕງປະຕບດບນດໂຄງການກບບນດາປະເທດທພດທະນາແລະອນໆ ໃນຂະນະທກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM) ໄດຈດຕງປະຕບດໂຄງການຫດຜອນໃນບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ. ເຊງເຮດໃຫມຫວໜວຍການຄາຂາຍກາກບອນຫາຍຮບ ແບບເຊງເທາກບອາຍກາກບອນໄດອອກໄຊຈຳນວນ 1 ໂຕນ ເຊງມດງນ:

» ຫວໜວຍຫດຜອນ (RMU) ໂດຍອງໃສການນຳໃຊທດນ, ການປຽນແປງການນຳໃຊທດນ ແລະ ປາໄມ (LULUCF) ເຊນ: ການຟນຟປາໄມ.

» ຫວໜວຍການຫດຜອນ (ERU) ທເກດຈາກການຈດຕປະຕບດໂຄງການຮວມກນ; ແລະ

» ການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວທໄດຮບການຢງຢນ ທເກດຈາກການຈດຕງປະຕບດກດຈະກຳຂອງໂຄງການກນໄກ ການພດທະນາສະອາດ (CDM).

ມຕໜາຕໄປ


ຮບສະແດງ B1: ເປາໝາຍການປອຍອາຍພດເຮອນແກວຂອງບາງປະເທດ

ເ�າໝາຍການດຜອນອາຍພດເ�ອນແ�ວຂອງບາງປະເ�ດ (ສ�ນທສ�ນຍາ ກຽວໂ�)

ເ�ຍລະມ�ນ - 21%

ລາດສະອານາຈ�ກອ�ງກດ - 12.5%

ບ�ນດາປະເ�ດອຢ* - 8%

ສະຫະລ�ດ ອາເ�ລກາ** - 7%

ການາດາ - 6%

ໂ�ໂ�ຍ - 6%

ຢປນ - 6%

ສະຫະພ�ນ ລ�ດເ�ຍ - 0%

ນວຊແ�ນ - 0%

ເ�ຊນ +/−

ອນເ�ຍ +/−

ສປ ຈນ +/−

ແ�ບຝກາໃ� +/−

+ 1% ນ�ອກແ�

+ 8% ອ�ດສະຕາລ**

+ 10% ໄ�ແ�ນ

ແ�ະ ປະເ�ດ ຮ�ງກາລ, ໂ�ນາໂ�, ໂ�ມາເ�ຍ, ສະວດເ�ແ�ນ

ບຈ�ກ�ດໃ�ອານສ�ນຍາ ກຽວໂ�.* ບ�ນດາປະເ�ດ ອຢ ໄ�ຈ�ກ�ດການດຜອນຂອງຕ�ນເ�ງ ໂ�ນຖເ�ການແ�ງປ�ນຄວາມຮ�ບຜດຊອບນ�ກ�ນ.

** ສະຫະລ�ດອາເ�ລກາ ແ�ະ ອ�ດສະຕາລ ບໄ�ລ�ງນາມໃ�ສ�ນທສ�ນຍາ ກຽວໂ�.

CO2 = ກາກບອນໄດອອກໄຊ, ອຢ = ສະຫະພາບຢໂລບ, ສປ ຈນ= ສາທາລະນະລດ ປະຊາຊນ ຈນ.

ແຫງຂມນ: Allianz. 2014. Open Knowledge. Emission Targets for Selected Countries (Kyoto Protocol). ກະລນາເບງໄດທເວບໄຊ: http://www.knowledge.allianz.com/en/media/graphics

ຈາກ ບາຫ ຫາ ປາຣ: ເດນໜາສວທການມສວນຮວມຄຳຕອບໃຫແກບນຫານ ແມນອອກມາຈາກການເຈລະຈາຕລອງ ໃນກອງປະຊມ (COP) ຄງທ 13 ຢ ບາຫ, ປະເທດ ອນໂດເນເຊຍ. ແຜນດຳເນນງານ ບາຫ (ກອງຂຄວາມ 2) ແລະ ການຕກລງທສຳຄນໃນກອງປະຊມ (COP) ຄງທ 13 ປະກອບມເນອໃນຕາງໆ ເຊງຮຽກຮອງໃຫກມປະເທດທກຳລງພດ ທະນາ ປະຕບດການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs) ໃນກອບການພດທະນາແບບຍນຍງ ເພອແລກປຽນ ກບການສະໜບສະໜນດານການເງນ, ເຕກໂນໂລຊ ແລະ ການສາງຄວາມເຂມແຂງ ໃນຮບແບບທສາມາດວດແທກໄດ, ສາມາດລາຍງານ ແລະ ສາມາດ ຈຳແນກຢງຢນໄດ. ເນອງຈາກເນອໃນຂອງແຜນດຳເນນງານ ບາຫ ມຫາຍຄວາມໝາຍ, ດງນນ ຄຳວາ ມາດຕະການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມ ຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ ຈງຍງບທນມຄວາມ ໝາຍຈະແຈງ, ແຕວາ ມຫາຍພາກສວນ ເຫນດວາ ມນມເນອໃນບມຊອນໄວວາ ປະເທດທກຳລງ ພດທະນາ ສາມາດນຳສະເໜນະໂຍບາຍ ແລະ ມາດຕະການຈຳນວນໜງຂອງຕນ ທກຽວຂອງກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ພາຍໃຕກອບສນທສນຍາ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ເພອແລກປຽນກບການພດທະນາຂດຄວາມສາມາດ, ເຕກໂນໂລຊຊ ແລະ ການສະໜບສະໜນ ດານການເງນ. ນອກຈາກນນ ການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ NAMAs ຍງສາມາດນຳມາຈດຕງປະຕບດ “ໃນກອບເນອໃນຂອງການພດທະນາແບບຍນຍງ” ເຊງບນດາມາດຕະການ (NAMAs) ດງກາວ ຈະສາມາດນຳຜນປະໂຫຍດຮວມກນດານສງ ແວດລອມ, ເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ຕາມທໄດຮຽນໃນບດທຜານມາ.

ກອງຂຄວາມ 1: ຕ


ກອງຂຄວາມ 2: ແຜນດຳເນນງານ ບາຫ

ໃນກອງປະຊມຄງທ 13 (COP13) ທ ບາຫ ໃນປ 2007 ແຕລະພາກສວນ ໄດຮບຮອງເອາແຜນການຕໜາ (Bali Road Map) ເພອວາງແຜນ ວຽກທໄດເຈລະຈາຕລອງກນຜານມາ ເພອຈະຮບປະກນໃຫເກດຄວາມໝນຄງດານສະພາບດນຟາອາກາດໃນອະນາຄດ. ແຜນດຳເນນງານ ບາຫ ປະກອບມ 5 ເສາຄາ:

» ການມວໄສທດຮວມກນໃນການຮວມມໄລຍະຍາວ ເຊນ: ເປາໝາຍຂອງມາດຕະການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ຂອງໂລກ.

» ສງເສມການຈດຕງປະຕບດການຫດຜອນ ເຊນ ການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs) ຈາກບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ.

» ສງເສມມາດຕະການປບຕວ.

» ສງເສມການພດທະນາເຕກໂນໂລຊຊ ແລະ ການຖາຍທອດເຕກໂນໂລຊຊ ເພອສະໜບສະໜນການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວ.

» ສງເສມມາດຕະການດານການເງນ ແລະ ການລງທນ ເພອສະໜບສະໜນການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວ ພອມທງການຮວມມ ດານເຕກໂນໂລຊ.

ເນອໃນໃໝທກຳນດແບບລວມໆສຳລບການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs) ແມນແນໃສສະໜບ ສະໜນມາດຕະການຫດຜອນ ໃນບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ໃນເນອຫາຂອງການພດທະນາແບບຍນຍງ ໂດຍໄດຖກຂບເຄອນຈກາການນຳໃຊເຕກໂນໂລຊ, ການສະໜບສະໜນດານການເງນ ແລະ ດານການສາງຄວາມອາດສາມາດ.


ໂດຍປະຕບດຕາມກອງປະຊມຄງທ 13 (COP13) ໃນໄລຍະ 3 ປຕມາ, ການເຈລະຈາຕລອງໃນລະດບສາກນ ໄດສມໃສການຈດຕງປະຕບດວທ ການແຕລມຫາເທງ ຫ ວທການມສວນຮວມຫາຍຂນ ແລະ ທບທວນຄນລະບບ. ຂະບວນການ ດງກາວ ເຊງເຫນວາ ມການເຊອມໂຍງກນມໜອຍຫາຍ. ສງທາທາຍຈຳນວນໜງ ໂດຍທວໄປແລວ ແມນຄວາມແຕກຕາງດານແນວຄດການເມອງ. ໃນກອງປະຊມ ຄງທ 15 (COP15) ໃນປ 2009 ທ ປະເທດ ເດນມາກ, ການເຈລະຈາຕລອງ ໄດສງຜນໃຫເກດບດບນທກ ໂກເປຮາເກນ (Copenhagen Accord). ບດບນທກໂກເປຮາເກນ ໄດຖກວພາກວຈານ ກນຢາງກວາງຂວາງ ເນອງຈາກຂາດຄວາມຈະແຈງ ແລະ ສງກະຕນໃນການປະຕບດ, ແຕມນກາຍເປນຂອາງອງທຳອດແກກອງທນອາກາດສຂຽວ (GCF) ເຊງມງບປະມານ 100 ຕໂດລາສະຫະລດຕປ ຈນຮອດປ 2020 ໃຫແກການຈດຕງປະຕບດມາດຕະການຈຳນວນໜງ ທເປນການຫດຜອນ ອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs) (ກອງທນອາກາດສຂຽວ ຈະໄດຮາຮຽນລະອຽດໃນບດທ 3). ບນດາພາກສວນ ຕາງໆ ຍງຮບຮເຖງຄວາມຈຳເປນໃນການຈຳກດການເພມຂນຂອງອນຫະພມສະເລຍຂອງໂລກ ບໃຫເກນ 2°C ເໜອລະດບກອນໄລຍະການປະຕວດ ອດສາຫະກຳ, ໃນຄະນະດຽວກນ ບາງປະເທດທກຳລງພດທະນາ ຮຽກຮອງໃຫຈຳກດໄວທ 1.5°C.

ໜງປຕມາ ໃນປ 2010 ໃນກອງປະຊມຄງທ 16 (COP16) ຂຕກລງ ຈນຈນ (Cancun Agreements) ໄດກຳນດສະເພາະ ກຽວກບ ຫກການ ແລະ ລະບຽບການດານການເງນ ແລະ ທບທວນລະບບ ແລະ ກອງທນອາກາດສຂຽວ (GCF). ທສຳຄນ ໃນຊວງໄລຍະນ ບນດາປະເທດທພດທະນາແລວ ແລະ ປະເທດທກຳລງພດທະນາ ໄດນຳສະເໜມາດຕະການຕາງໆທກຽວຂອງໃຫແກສນທສນຍາ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ທມການພວພນກບຫາຍຂະແໜງການທສຳຄນຂອງຊາດ, ແຕວາ ສາຍພວພນ ດງກາວ ຍງບທນມນາໜກພຽງພໃນລະດບທຈະຈດຕງປະຕບດ ເນອງຈາກຍງມຫາຍແຜນການຫດຜອນ ເປນການຄາດຄະເນໄດຍາກຕກບ ແຜນການເຈດຈຳນງ ດງກາວ ຈາກບນດາປະເທດອນໆ. ເຖງແມນ ມການສະເໜແຜນການຫດຜອນທເຫນວາດທສດແລວ ແຕລະດບການ ປອຍອາຍພດເຮອນແກວທວາງແຜນໄວນນ ແມນຍງສງກວາເປາໝາຍ 2°C ດງນນ ຈງມຄວາມສຽງທເຮດໃຫການປຽນແປງດນຟາ ອາກາດ ມຄວາມຮນແຮງເພມຂນ.20

20 Ecofys, Climate Analytics, and Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK). 2014. Current Pledges Far from Agreed Goal. Climate Action Tracker. http://climateactiontracker.org/


ໃນຫາຍປຕຈາກນນມາ ພວກສວນຕາງໆທກຽວຂອງກບສນທສນຍາ ດງກາວ ຈງໄດຕກລງກນຕກບ ໄລຍະທສອງ ຂອງອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ພອມທງ ໄດສາງຂະບວນການເຈລະຈາຂຕກລງ ດານການປຽນແປງຂອງສະພາບ ດນຟາອາກາດ ໃນທວໂລກ ໃນປ 2020. ບນດາພາກສວນທກຽວຂອງ ໄດສບຕ ພດທະນາວທການມາດຕະການຫດຜອນທເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs) ແລະ ສາງຕງກອງທນອາກາດສຂຽວ (GCF). ມຫາຍພາກສວນ ທກຽວຂອງ ໄດສະເໜວາການແກໄຂບນ ຫາການປຽນແປງຂອງສະພາບດນ ຟາອາກາດ ໃນປດຈບນ ຕອງກາວໄປສການນຳໃຊໂຄງປະກອບທລວມກນ ລະຫວາງ ວທການ ແບບແຕເທງລງລມ ແລະ ແຕລມຫາເທງ.21 ດງນນ ຜນຂອງກອງປະຊມຕາງໆທຜານມາ (COPs) ກໄດສະເໜວທການ ດງກາວ ຕມອກ. ກອງປະຊມໃຫຍຄງຕໄປ ກຽວກບ ການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ແມນກອງປະຊມ ຄງທ 21 (COP21) ເຊງມວາລະຈະຈດຂນ ໃນປ 2015 ທ ນະຄອນຫວງ ປາຣ, ປະເທດ ຝງ ເຊງກອງປະຊມ ດງກາວ ຈະນຳສະເໜຂຕກລງຮວມກນ ກຽວກບ ການແກໄຂບນຫາການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ ຫງປ 2020.

21 D. Bodansky and E. Diringer. 2014. Building Flexibility and Ambition into a 2015 Climate Agreement. Arlington: Center for Climate and Energy Solutions (C2ES).

ກອງຂຄວາມ 3: ຂຕກລງຜານມາໃນການເຈລະຈາດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ກອງປະຊມຄງທ 17 (COP17): ເດແບງ

» ກອງປະຊມ ໄດຕກລງຈະສບຕອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ໃນໄລຍະທ 2 ຈາກປ 2013.

» ສາງຕງຄະນະກຳມະການສະເພາະກດ ກຽວກບ ການຈດຕງຜນຂະຫຍາຍມາດຕະການ ເດແບງ (Durban Platform) ເພອຊວຍ ສາງຂຕກລງໃໝ ໂດຍລວມ ທກຽວຂອງກບການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວ (GHG) ໃຫເປນນຕກຳບງຄບໃຊໃນປ 2015 (ໃນກອງປະຊມທນະຄອນຫວງ ປາຣ) ເພອນຳໃຊຈດຕງປະຕບດຫງປ 2020. ຂຕກລງ ດງກາວ ຄາດວາຈະຍກລະດບຄວາມຕງໜາ ຂອງໝດທກປະເທດ ເພອຈະຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ.

» ກອງປະຊມ ຍງໄດຕກລງເຫນດທຈະສບຕກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM) ແລະ ປອງກນປາໄມ ແລະ ຊວດການເປນຢ ໂດຍການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວຈາກການທຳລາຍປາໄມ ແລະ ການເຮດໃຫປາໄມ ເຊອມໂຊມ (REDD+).

» ກອງປະຊມ ໄດເລງໃສປບປງກອບວຽກດານການຕດຕາມກວດກາ, ການລາຍງານ ແລະ ການຢງຢນ (MRV) ທງໃນບນດາປະເທດ ທພດທະນາແລວ ແລະ ປະເທດທກຳລງພດທະນາ: ເອກະສານຄດຕດ I. ປະເທດທກຳລງພດທະນາ ຈະໄດຮບການຊວຍເຫອໃນການ ສາງບດລາຍງານຄວາມຄບໜາສະບບທຳອດ ກຽວກບ ການຈດຕງປະຕບດມາດຕະການ(BURs) ຫດຜອນພາຍໃນປະເທດຂອງຕນ ຮອດປ 2014.

» ໄດມການເລມຈດຕງປະຕບດການຂນທະບຽນ ເພອບນທກການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບປະເທດ (NAMAs) ເພອຊອກຫາການຊວຍເຫອຈາກສາກນ. ການຂນທະບຽນການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມ ໃນລະດບປະເທດ ຈະອຳນວນວຍຄວາມສະດວກໃຫແກການສະໜບສະໜນດານການເງນ, ເທກໂນໂລຊຊ ແລະ ການສາງຄວາມ ເຂມແຂງໃຫແກການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບປະເທດ ແລະ ເປນການໃຫຄວາມຮ ກຽວກບ ມາດຕະການຫດຜອນຂອງປະເທດທກຳລງພດທະນາ.

ກອງປະຊມຄງທ 18 (COP18): ໂດຮາ

» ກອງປະຊມ ໄດຍກໃຫເຫນຄວາມຈຳເປນທຈະຕອງໄດເຮດວຽກຮວມກນໃຫຫາຍຂນ ເພອໃຫບນລຂຕກລງ ຂອງໂລກ ດານການ ປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໂດຍໃຫມທກປະເທດເຂາຮວມ ຫງປ 2020 ເຊງຈະຕອງ ໄດຮບຮອງເອາໃນປ 2015 ແລະ ຕອງໄດ ຂະຫຍາຍສງທມຢໃຫກວາງຂວາງ.

» ກອງປະຊມ ໄດກຳນດໄລຍະການຈດຕງປະຕບດໃໝຂອງອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ແລະ ໄດສຳເລດ ການຂນ ທະບຽນການຫດຜອນ ອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວມເໝາະສມໃນລະດບປະເທດ (NAMAs) ເພອບນທກເກບກຳ ມາດຕະການຫດຜອນຂອງບນດາປະເທດ ທກຳລງພດທະນາ ເພອຊອກຫາການສະໜບສະໜນດານການເງນ.

» ກອງປະຊມ ຍງໄດເຫນດຕກລງກຳນດລະອຽດກນໄກດານຕະຫາດໃໝ ພາຍໃຕສນທສນຍາ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ສບຕໜາຕໄປ


ຄວາມພະຍາຍາມທຈະປຽນແປງ: ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນກອງປະຊມ (COP)ການເຈລະຈາຕລອງດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄດມການຫນປຽນ ເລມແຕກອງປະຊມ ຄງທ 13 (COP) ເຊງໄປຄຽງຄກບການເພມຂນຂອງ ການມສວນຮວມຈາກສງຄມ. ບນດາອງການຈດຕງໃນສງຄມ ໄດພະຍາຍາມຍກໃຫເຫນຄວາມສຳຄນຂອງຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍເຂາໃນ ສະພາບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມາເປນເວລາຫາຍປແລວ ໂດຍສະເພາະ ແມນການເຈລະຈາຕລອງດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ອງການ ທມບດບາດສຳຄນກວາໝ ກຽວກບ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນອງການບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາ ອາກາດຂອງໂລກ (GGCA) ເຊງເປນເຄອຂາຍຂອງອງການສະຫະປະຊາຊາດ 13 ອງການ ແລະ ມອງການຈດຕງສງຄມຫາຍກວາ 25 ອງການ ເຊງນຳ ໂດຍອງການຈດຕງສາກນເພອການອະນລກທຳມະຊາດ (IUCN), ອງການສະຫະປະຊາຊາດເພອການພດທະນາ (UNDP), ອງການສງແວດລອມ ແຫງສະຫະປະຊາຊາດ (UNEP) ແລະ ອງການພດທະນາແມຍງ ແລະ ສງແວດລອມ (WEDO). ອງການບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາ ອາກາດຂອງໂລກ (GGCA) ມເປາໝາຍແນໃສເພອຮບປະກນວານະໂຍບາຍ, ການຕດສນບນຫາ ແລະ ການລເລມ ຕາງໆ ໃນລະດບປະເທດ, ພາກພນ ແລະ ລະດບໂລກ ມການຕອບສະໜອງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.22 ອງການ ດງກາວ ໄດພມເຜຍແຜເຄອງມ ແລະ ຂມນຂາວສານ ກຽວກບ ບດບາດ ຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ເປນອງການທມບດເອາໃຈໃສດານນະໂຍບາຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໂດຍສງເສມໃຫ ມການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນນະໂຍບາຍ ແລະ ການຕດສນບນຫາ.

ອງການບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດຂອງໂລກ (GGCA) ມສວນຊກຍສງເສມທສຳຄນທເຮດໃຫບດບາດຍງ-ຊາຍ ໄດຮບການ ພຈາລະນາ ເຂາໃນຂະບວນການສາງນະໂຍບາຍ ແລະ ການດຳເນນງານ ກຽວກບ ການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດຢໃນກອງປະຊມຕາງໆຕະຫອດມາ (COPs). ໃນໄລຍະຕນ ກອງປະຊມ ຄງທ 16 (COP16) ໄດຮບຮເຖງຄວາມສະ ເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ແລະ ການມສວນຮວມຢາງມປະສດທຜນ ຂອງແມຍງ ເຊງເປນອງປະກອບສຳຄນຂອງການມວໄສທດຮວມກນ ແລະ ມາດຕະການຮວມມກນໃນໄລຍະຍາວ. ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໄດຖກກຳນດໄວ ໃນການປບຕວ, ການຫດຜອນ, ວຽກງານສງຄມຕາງໆ, ການເງນ ແລະ ການປະສມປະສານຂອງຄະນະບລຫານດານເຕກໂນໂລຊ. ກອງປະຊມ ຄງທ 18 (COP18) ທ ນະຄອນຫວງ ໂດຮາ ໄດຮບຮອງເອາມະຕກອງປະຊມ ກຽວກບ ການສງເສມຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ແລະ ການສງເສມການມສວນຮວມຂອງແມຍງໃຫຫາຍຂນ ໃນການເຈລະຈາຕລອງໃນສນທສນຍາສາກນ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ແລະ ການເປນຕວແທນໃຫແກຝາຍຕາງໆ ໃນ ສນທສນຍາວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ແລະ ອະນສນຍາ ກຽວໂຕ. ເລມແຕ ກອງປະຊມ ຢ ນະຄອນຫວງໂດຮາ ເປນຕນມາ, ອງກອນຂອງສນທສນຍາວາດວຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ໄດຖເອາຄວາມ ດນດຽງລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນການຈດຕງ ແລະ ກອງປະຊມຕາງໆ ຂອງອງການ.

ກອງປະຊມ ຢນະຄອນຫວງ ວຊ (COP19) ເປນກອງປະຊມຄງທຳອດ ໄດຮບຮຢາງຈະແຈງເຖງສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນວາລະການເຈລະຈາຕລອງ. ກອງປະຊມ ຄງທ 19 (COP19) ໄດຈດຈດກອງປະຊມວຊາການ ກຽວກບ ບດບາດ ຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ວນບດບາດຍງ-ຊາຍ ຄງທ 1 ເຊງມເທດສະການ ແລະ ກດຈະກຳຕາງໆທສຳຄນຕາງໆໃນຫວຂ ສະເພາະກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍ.

22 ຖາຕອງການຂມນເພມ ກຽວກບ ອງການບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດຂອງໂລກ GGCA’s work, ກະລນາເບງທເວບໄຊ: http://www.gender-climate.org/

ກອງປະຊມຄງທ 19 (COP19): ນະຄອນຫວງ ວຊ

» ກອງປະຊມ ໄດຕກລງຜນປບປງຂຕກລງຕາງໆໃຫມຄວາມກາວໜາຕມອກຈາກແຕລະກອງປະຊມ (COP). ເຊງເຫນວາ ມຄວາມຄບໜາໃນການສະໜບສະໜນການປບຕວຂອງປະເທດທກຳລງພດທະນາ ແລະ ປກປກຮກສາປາໄມ.

» ໄດມການນຳໃຊກນໄກສາກນເພອການສນເສຍ ແລະ ຄວາມເສຍຫາຍ ໄດເນນໜກເຖງຜນເສຍຫາຍຮນແຮງ ທເກດຈາກຜນກະທບ ຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຢ ບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ.

» ກອງປະຊມ ໄດປະກາດວາ ກອງທນສະພາບອາກາດສຂຽວ ເຊງລເລມໂດຍສາທາລະນະລດ ເກາຫ ຈະໄດນຳມາຈດຕງປະຕບດ ໃນທາຍປ 2014.

» ກອງປະຊມ ໄດເນນໜກວາ ການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ຈຳເປນຕອງໃຫສຳເລດໃນທາຍທດສະຫວດນ ແລະ ຄວນມມາດຕະການ ທມການກະຕນ ແລະ ມຄວາມໄວຂນໃນທກລະດບໃນທກປະເທດ.


ກອງ 3: ຕ


ອງການບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດຂອງໂລກ (GGCA) ແລະ ພາກສວນທກຽວຂອງ ໄດເອາໃຈໃສສງເສມການສາງ ນະໂຍບາຍການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຊນ: ກອງທນສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ (GCF) (ເບງໃນບດຕໄປ). ການຮບຮເຖງສາຍພວພນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄດສະແດງອອກຢາງຈະແຈງ ເມອຫວໜາອງການສນທສນຍາວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ທານ Christiana Figueres ໄດເອາໃຈໃສສງເສມການພຈາລະ ນາບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນຂະບວນການສາງນະໂຍບາຍ ແລະ ມາດຕະການ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ຫວໜາໜວຍງານເຈລະຈາຕລອງ ດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດຂອງອງການສະຫະປະຊາຊາດ ໄດກຳນດ ພນຖານ “ເງອນໄຂເພອການປຽນແປງ”23 ພາຍໃຕກອບສນທສນຍາວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ເພອສະແດງໃຫເຫນການລເລມປະຕບດຕວຈງທດສຳລບການຈດຕງປະຕບດມາດຕະການດານການ ປຽນແປງດນຟາອາກາດທມການຕອບສະໜອງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ທດທາງຕໜາສນທສນຍາວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (UNFCCC) ແລະ ອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ໄດໃຫກອບນະໂຍບາຍສາກນສຳລບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ຢໃນກອງປະຊມຕາງໆ ທຜານມາ (COP) ບນດາປະເທດຕາງໆໃນທວໂລກ ໄດພະຍາຍາມຍກໃຫເຫນຄວາມສຳຄນໃນການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວ ແລະ ສາງຄວາມເຂມແຂງ. ຕະຫອດໄລຍະຊມປຜານມາ ການສງເສມການພດທະນາແບບຍນຍງ ແລະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄດຮບຄວາມເອາໃຈໃສຫາຍຂນ ໃນການເຈລະຈາຕລອງ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ໃນບາດກາວຕໄປ ບນດາປະເທດທພດທະນາແລວ ແລະ ປະເທດທກຳລງພດທະນາ ຄາດວາຈະຕອງໄດຈດຕງປະຕບດຂຕກລງຮວມກນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຂອງໂລກ ຫງປ 2020 ແລະ ນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ອາດຈະຫນປຽນຈາກຫກການ “ທຖເອາການເຫນດຮວມກນ ແລະ ມຄວາມ ຮບຜດຊອບຕາງກນ” ໄປສ “ການເຂາເຖງການພດທະນາແບບຍນຍງທສະເໜພາບກນ.” ມາຮອດປດຈບນ ຍງມການໂຕຖຽງກນເຖງມາດຕະການ ຫດຜອນໂດຍລວມ ໃນພາກປະຕບດຕວຈງ ເຊງມາດຕະການ ດງກາວ ເຫນວາ ເໝາະສມສຳລບບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ເພອເປນຜນຳ ແລະ ສະແດງໃຫເຫນເຖງຜນປະໂຫຍດ ດານເສດຖະກດ-ສງຄມ ແລະ ສງແວດລອມຂອງມາດຕະການ ດງກາວ ທມຄວາມສະເໝພາບກນ.

ຄຳຖາມ ແລະ ຕອບໃຊເວລາ ຢາງໜອຍ 30 ນາທໃນການຖາມ ແລະ ຕອບ. ຫງຈາກນນ ຈງເຮດບດຝກຫດ.

ບດຝກຫດ: ການເຈລະຈາຕລອງ ແລະ ກດຈະກຳ

23 ຖາຕອງການຂມນເພມ ກຽວກບ ສນຍາການລເລມການປຽນແປງ, ກະລນາເຂາເບງໃນເວບໄຊ: http://unfccc.int/secretariat/momentum_for_change/items/6214.php

ແບງນກສຳມະນາກອນເປນກມ ແລະ ສະເໜໃຫນກສຳມະນາກອນກະກຽມກອງປະຊມຮວມກບບນດາຫວໜາກມ ແລະ ພະນກງານຈາກກະຊວງ ສງແວດລອມ (ຫ ພະນກງານຈາກກະຊວງທກຽວຂອງຮບຜດຊອບການສາງນະໂຍບາຍດານສງແວດລອມ). ແຕລະກມມເວລາ 45 ນາທ ໃນການ ປກສາຫາລກະກຽມ ເພອເຮດໃຫພະນກງານຈາກກະຊວງ ມຄວາມເຫນດນຳຕກບການວາງແຜນມາດຕະການຫດຜອນທມການຕອບສະໜອງ ດານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ຫງຈາກນນ ແຕລະກມຂນມານຳສະເໜຜນການກະກຽມຈດກອງປະຊມ ໃຊເວລາ 5-10 ນາທ. ນກສຳມະນາກອນ ສະແດງບດບາດເປນພະນກງານຈາກກະຊວງ ແລະ ນກສາງນະໂຍບາຍ. ວທະຍາກອນ ສາມາດຂໃຫມຜຕາງໜາຈາກກະຊວງສງແວດລອມ ແລະ ກະຊວງທກຽວຂອງ ແລະ ຈາກອງການຈດຕງແມຍງ ເພອສາງເປນຄະນະປະສມ ເພອສງເສມວທການແບບຄຮວມງານ. ຫງຈາກແຕລະກມ ໄດສະແດງສຳເລດ, ເປດສນທະນາປກສາຫາລແບບກວາງ ແລະ ສງເກດເບງວາ ໄດເຫນຫຍງ ແລະ ໄດຮຽນຮຫຍງແດ.

ກະກຽມ 45 ນາທ ນຳສະເໜ 30 ນາທ



A.E. Dessler and E. Parson, eds. 2010. The Science and Politics of Global Climate Change: A Guide to the Debate. Cambridge, UK: Cambridge University Press.

S. Pacala and R. Socolow. 2004. Solving the Climate Problem for the Next 50 Years with Current Technologies. Science 305(5686): 968-972.

A. Quesada. 2013. Gender Equality and the United Nations Framework Convention on Climate Change: A Compilation of Decision Text. New York: Womens Environment and Development Organization and Global Gender and Climate Alliance.

World Bank. 2012. Turn Down the Heat, Why a 4°C Warmer World Must Be Avoided. Washington, DC.

ສຳລບເອກະສານ ແລະ ຂມນກຽວກບ NAMAs, MRV, ແລະ ຍດທະສາດການພດທະນາການປອຍປອຍອາຍພດເຮອນແກວໃນລະດບຕາ (LEDS), ເຂາເບງເວບໄຊຂອງ ຄຮວມງານລະດບສາກນກຽວກບການຫດຜອນ ແລະ MRV ໄດທ http://www.mitigationpartnership.net

ສຳລບເອກະສານ, ຕວເລກ ແລະ ລາຍງານການປະເມນກຽວກບ ວທະຍາສາດການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ເຂາເບງເວບໃຊ ຄະນະກຳມະການສາກນ ກຽວກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທ http://www.ipcc.ch/

ສຳລບຂມນກຽວກບຄວາມເປນມາຂອງ UNFCCC, ກອງປະຊມ COPs ທຜານມາ, ແລະ ສນທສນຍາວາດວຍສະພາບດນຟາອາກາດ, ເຂາເບງເວບໄຊ https:// unfccc.int/essential_background/items/6031.php

ສຳລບຂມນກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍໃນຂະບວນການຂອງ UNFCCC ແລະ ການລເລມ ແລະ ໂອກາດຄງຫາສດ, ເຂາເບງເວບໄຊ http://womengenderclimate.org/

42

ບດທ 3: ວຽກງານການເງນເພອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫເຄອນໄຫວ ໃນການບນເທາໄພພບດຈາກການປຽນແປງຂອງດນຟາອາກາດ

ບດນ ຈະເຮດໃຫນກສຳມະນາກອນ ເຂາໃຈເຖງກນໄກການເງນດານສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ປກສາຫາລເຖງກາລະໂອກາດມາດຕະການ ກວມລວມ. ກອນເຂາບດນ ອາດຈະຫນເກມກອນ. ໂດຍອງໃສບດຮຽນທຜານມາ ຄວາມລະອຽດຂອງການສນທະນາປກສາຫາລ ຄວນດດປບໃຫ ເຂາກບຄວາມຮທຜານມາຂອງນກສຳມະນາກອນ. ວທະຍາກອນ ຄວນຈດກມຜເຂາຮວມໃຫມຫາຍພາກສວນ ເຊງມນກສາງນະໂຍບາຍຈາກກະຊວງ ສງແວດລອມ ເຊງມບດຮຽນໃນການເຮດວຽກຕວຈງ ກຽວກບ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດມາຫາຍປ ແລະ ຜຕາງໜາຈາກອງການຈດຕງແມຍງ ເຊງຂາດບດຮຽນຕວຈງ ກຽວກບ ການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ຈດປະສງຂອງບດຮຽນບດນ

ຄວາມຮ ກຽວກບ ໂຄງປະກອບສາງ ແລະ ເຄອງມທມສຳລບການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນເງອນໄຂເບອງຕນໜງສຳລບການ ເຂາເຖງແຫງທນ ດງກາວ ເຊງເປນມາດຕະການກວມລວມ. ໂດຍສະເພາະ ແມນກມແມຍງທດອຍໂອກາດ ແລະ ກມນກຊຽວຊານດານບດບາດ ຍງ-ຊາຍ ຕອງໄດເຂາໃຈບນດາອງປະກອບພນຖານຂອງການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເພອໃຫພວກເຂາເຈາ ມຈດຢນດຂນ ແລະ ເຂາຮວມນຳ ນກສາງນະໂຍບາຍ ທມາຈາກບນດາກະຊວງສງແວດລອມ ພອມທງ ເຂາຮວມການອອກແບບມາດຕະການຫດຜອນທມຄວາມສະເໝພາບກນ. ຜຕາງໜາຈາກກະຊວງສງແວດລອມ ແລະ ພາກສວນທກຽວຂອງ ຄວນມມຄວາມຮຄວາມສາມາດໃນການຈຳແນກເຄອງມດານການເງນ ທມຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ແລະ ເໝາະສມສຳລບໃຫທນຈດຕງປະຕບດມາດຕະການຫດຜອນທທຕອບສະໜອງດານກບບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ເປາໝາຍຂອງບດນ ແມນ: » ນຳສະເໜສະພາບລວມຂອງການເງນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

» ນຳສະເໜການຄດເລອກເຄອງມການເງນທນຳໃຊ.

» ກຳນດທາງເລອກໃຫແກການເງນການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ນຳສະເໜຄວາມສຳຄນຂອງສາງເຄອງການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດທຕອບສະໜອງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ພດທະນາຄວາມພອມຂອງນກສຳມະນາກອນ ເພອຈຳແນກ ແລະ ເຂາເຖງແຫງເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ການຄດເລອກເຄອງມ ແລະ ກາລະໂອກາດການເງນດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ

ຫງຈາກຮຽນບດນ ນກສຳມະນາກອນ ຈະມຄວາມຮ ກຽວກບ ສະພາບລວມຂອງການເງນການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ ແລະ ວທການ ແລະ ເຄອງມຕາງໆ ກຽວກບ ການເງນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ການນຳສະເໜບດຮຽນ ຄວນເນນໃສຄວາມຈຳເປນທກອງທນການເງນການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຕອງມການເອາໃຈໃສຕບາດຍງ-ຊາຍຂນຕມ. ວທະຍາກອນ ຄວນຍກໃຫເຫນການເງນການປຽນແປງ

ດນຟາອາກາດ ແລະ ໂຄງການ ທມການຕອບສະໜອງດານບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການສງເສມການພດທະນາແບບມຜນປະໂຫຍດຮວມກນຢາງແທຈງນນ ໂຄງການ ແລະ ການເງນ ດງກາວ ຕອງບພຽງແຕການເວາເຖງບດບາດຍງ-ຊາຍເທານນ ແຕຕອງ ຮບຮວາແມຍງ ເປນກມທມສວນຮວມ ແລະ ກມທຈະ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດທສຳຄນ ແລະ ການສະໜບສະໜນກດຈະກຳຕາງໆ ທແກໄຂຄວາມຕອງການ ແລະ ສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ. ບນດາຜ ຕາງໜາຈາກຂະແໜງການສງແວດລອມ ແລະ ຂະແໜງການຕາງໆທກຽວຂອງ ພອມທງອງການຈດຕງແມຍງ ຄວນມສວນຮວມຫາຍໃນການສນທະນາ ປກສາຫາລ ເພອປະເມນຜນເຄອງມດານການເງນໃນລະດບປະເທດ ແລະ ສາກນ ທເຫນວາມຄວາມເໝາະສມ ສຳລບເປນມາດຕະການຫດຜອນແບບ ກວມລວມ. ການນຳສະເໜບດຮຽນ ຄວນປບໃຫເຂາກບສະພາບຂອງປະເທດ ແລະ ນກສຳມະນາກອນ. ຄມການຝກອບຮມນ ໃຫຂມນພຽງສະພາບລວມ ຂອງບນດາກນໄກການເງນດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ. ວທະຍາກອນ ຄວນໃຫຄຳແນະນຳແກນກສຳມະນາກອນ ກຽວກບ ການສງເສມການປກສາຫາລໃຫລະອຽດ ໂດຍສະເພາະ ແມນການພດທະນາການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມລະດບຊາດ (NAMAs).

ນຳສະເໜ ໂດຍໃຊເວລາ ປະມານ 60 ນາທ

43ບດທ 3: ວຽກງານການເງນເພອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫເຄອນໄຫວໃນການບນເທາໄພພບດຈາກການປຽນແປງຂອງດນຟາອາກາດ

ຫວຂ » ການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນຫຍງ?

» ເປນຫຍງຈງເວາເຖງບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະການປຽນແປງດນຟາອາກາດ?

» ສງທາທາຍ ມຫຍງແດ?

» ລກສະນະຂອງການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

» ບດບາດຍງ-ຊາຍໃນການເງນດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ

» ການເຊອມບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃນການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນຫຍງ?ການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ສະພາບອາກາດແປປວນຢາງໜກໜວງ ເຮດໃຫເກດອນຕະລາຍກບມະນດຫາຍຂນໃນທວໂລກ ໂດຍສະເພາະ ແມນບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ໃນ ອາຊ ແລະ ປາຊຟກ ເຊງກຳລງປະເຊນກບລະດບໜານາທະເລສງຂນ, ໄພແຫງແລງ ແລະ ຝນຕກບຖກຕອງຕາມລະດການ, ໄພນາຖວມ ແລະ ລມພະຍ. ມາດຕະການຕາງໆ ເພອຄວບຄມການເພມຂນຂອງອນຫະພມສະເລຍຂອງໂລກ ແລະ ເພອສາງຄວາມເຂມແຂງຕການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ, ແມນຕອງໃຊເງນທນຈຳນວນຫວງຫາຍ ແລະ ຕອງມທນຮອນພຽງພ. ບນດາ ປະເທດກຳລງພດທະນາມກມຄວາມບອບບາງຕການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ຂາດຄວາມສາມາດດານວຊາການ ແລະ ດານການເງນ ເພອຫດຜອນ ການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ຫ ເພອປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ມາຮອດປດຈບນ ຍງບທນກຳນດຈະແຈງວາ ການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ປະກອບມຫຍງແດ, ສວນຫາຍ ຄວາມເຂາໃຈ ແມນການໄຫ ຂອງເງນຈາກບນດາປະເທດອດສາຫະກຳ ໄປຍງບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ເພອເປນການສະໜອງທນໃຫແກການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວ ເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຈະພຽງພ ແລະ ເໝາະສມ ໃນກອບການພດທະນາແບບກາກບອນຕາ ແລະ ຄວາມຈຳເປນຂອງປະເທດເຈາພາບ ແລະ ຄວນຈະເປນການເພມໃສການຊວຍເຫອທາງການ ເພອການພດທະນາ ແລະ ການປະຕບດຕາມຫກ ການເຫນດຮວມກນ ແຕມຄວາມຮບຜດຊອບຕາງກນ.

ເປນຫຍງຈງເວາເຖງບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນສະພາບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ? ຄດງທໄດຮຽນໃນບດທ 1 ແລວວາ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມສາຍກຽວພນກນ ເຊງຮບປະກນການຕອບໂຕທເໝາະສມ. ໂດຍຮດຄອງປະເພນແລວ ແມຍງປະເຊນກບການແບງແຍກທາງສງຄມ ແລະ ມຂຈຳກດໃນການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນດານສງຄມ ແລະ ເສດຖະກດ. ນອກຈາກນນ ແມຍງ ສວນຫາຍ ຍງເພງພາອາໃສຊບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ໃນການຈດຕງປະຕບດໜາທຄວາມຮບຜດຊອບຂອງຕນ. ຄວາມບ ເທາທຽມກນທາງສງຄມ ເຮດໃຫແມຍງ (ທທກຍາກ) ມຄວາມບອບບາງຫາຍຂນຕກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ຈຳກດຄວາມອາດສາມາດຂອງພວກເຂາໃນການປບຕວ. ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄດສາງຂຈຳກດໃຫແກສງແວດລອມ ທຄນເຮາ ເພງພາອາໃສໃນການດຳລງຊວດ ແລະ ເຮດໃຫຄນເຮາເກດອນຕະລາຍ ໃນເວລາເກດມສະພາບອາກາດແປປວນຢາງໜກໜວງ. ສະນນ, ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຍງເພມຄວາມບ ສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ແລະ ດານສງຄມ, ແລະ ເຮດໃຫສະພາບຄວາມທກຍາກຫາຍຂນ. ມາດຕະການ ແລະ ການເງນດານການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ ຄວນຈະອອກແບບມາແກໄຂບນຫາ ແລະ ຄວາມບອບບາງ ດງກາວ.

ປະສບການຕວຈງ ແລະ ທກສະຂອງແມຍງ (ຕວຢາງ: ການຈດການຊບພະຍາກອນ) ສາມາດປະກອບສວນເຮດໃຫການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວ ມປະສດທພາບສງ ແລະ ມຄວາມຍນຍງໄດ ແລະ ບນຫາ ດງກາວ ຄວນຈະນຳມາພຈາລະນາໃນການວາງແຜນອອກແບບ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດ ການເງນ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການຕາງໆ. ມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ສາມາດເຮດໃຫມຄວາມຍນຍງ ແລະ ປະສບຜນສຳເລດໄດ ຖາວາ ມນສາມາດແກໄຂຂຈຳກດດານເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ທແມຍງ ກຳລງປະເຊນໜາຢໄດ. ການເງນ ຕອງເລງເປາໝາຍໃສແມຍງ ເພອຊວຍໃຫ ພວກເຂາເຈາ ສາມາດເຂາເຖງເງນກ ແລະ ເທກໂນໂລຊທມປະສດທພາບ ແລະ ເພອສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແມຍງ ໃຫໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກ ການປອງກນສງແວດລອມຂອງພວກເຂາ.

ການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດທຕອບສະໜອງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ສາມາດແກໄຂບນຫາການປຽນແປງດນຟາອາກາດໄດ ແລະ ຍງສາມາດຫດຜອນຄວາມບເທາທຽມກນທາງສງຄມແລະ ເສດຖະກດ. ສງນໄດນຳໄປສຜນປະໂຫຍດໃຫຍຫວງ ເກນກາວການຫດຜອນການປອຍ ອາຍພດເຮອນແກວ, ລວມທງການພດທະນາແບບຍນຍງ, ການຫດຜອນຄວາມທກຍາກ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ.

ຄມການຝກອບຮມ ເພອສະໜບສະໜນດານບດບາດ-ຊາຍໃນສະພາບການປຽນແປງດນຟາອາກາດດວຍການລເລມຢພາຍໃນປະເທດ44 ບດທ 3: ວຽກງານການເງນເພອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫເຄອນໄຫວໃນການບນເທາໄພພບດຈາກການປຽນແປງຂອງດນຟາອາກາດ

ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ແລະ ການສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແມຍງ ເຮດໃຫຜນໄດຮບກວາງຂວາງ ແລະ ເພມຄວາມເປນ ເຈາຂອງ ຫາຍຂນ ກຽວກບ ມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ຕອງການກນໄກດານການເງນທພຽງພ. ການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຄວນຈະແກໄຂບນຫາຄວາມສະເໝພາບ ແລະ ມາດຕະການດານກອງທນ ເພອສງເສມຄວາມສະເໝພາບ, ຄວາມຍດຕທຳ ແລະ ຄວາມຍນຍງ. ສະນນ ຄວນພຈາລະນາການເຊອມສານເອາບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃນການ ວາງແຜນ, ການຈດຕງປະຕບດ ແລະ ຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນຂອງມາດຕະການ ແລະ ການເງນດານດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

ຕວຢາງການສນທະນາປກສາຫາລ-ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ເທກໂນໂລຊຂະໜາດນອຍ: (ເບງລາຍລະອຽດຕວຢາງ ໃນບດທ 1 ພາກທ ຂ): ພວກເຮາ ສາມາດຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວຈາກການນຳໃຊພະລງງານໃນຄອບຄວ ແລະ ການກະສກຳ ຂະໜາດນອຍ ຖາວາ ແມຍງ ໄດຮບເທກໂນ ໂລຊ ທມປະສດທພາບ ເນອງຈາກແມຍງ ເປນກມຄນ ທຈດການນຳໃຊພະລງງານໃນ ຄອບຄວ ແລະ ຊບພະຍາກອນດານອາຫານ. ບນດາໂຄງການ ທຊວຍເຫອເຕກໂນໂລຊສະອາດຂະໜາດນອຍໃຫແກແມຍງ ເຊນ: ເຕາປະຢດ ແລະ ເຕາແກດຊວະພາບ ຈະມຜນກະທບໃຫຍຫວງ ໃນການຫດ ຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ແລະ ເຮດໃຫ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດຮວມກນຕມອກ. ບນດາມາດຕະການ ດງກາວ ສາມາດຈດຕງປະຕບດຮວມກບກດຈະກຳການຝກອບຮມໃຫແກ ແມຍງກຽວກບ ການບລະນະ ແລະ ການຜະລດເທກໂນໂລຊ ດງກາວ ຫ ກຽວກບ ການສງເສມ ການດຳເນນທລະກດ. ເຖງແນວໃດ ກຕາມ ເຄອງມທາງການ ເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຄວາມລຳອຽງໄປສ ເທກໂນໂລຊຂະໜາດໃຫຍທເປນສນກາງ ເຊນ: ເຄອນໄຟຟານາຕກ.

ສງທາທາຍ ມຫຍງແດ?ເນອງຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຕນທນສງ ແລະ ມຜນກະທບໜກຕກມຄນທມຄວາມບອບບາງຫາຍ (ເຊນ: ແມຍງ ແລະ ຄອບຄວ ທກຍາກ) ຢໃນບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ, ຕອງ ມ ການ ເຂາ ເຖງ ແຫງເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ການ ປະ ຕ ບດ ເທາ ທຽມ ກນ ແລະ ໂປງໃສ. ບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ພວມປະເຊນໜາກບສງທາທາຍ ເຊນ: ການເຂາເຖງແຫງທນ ແລະ ການແຈກຢາຍເງນທນທ ສະເໝພາບກນ ແລະ ມປະສດທຜນ.ໂຄງປະກອບການເງນໃນດານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແມນສນເປອງ ແລະ ສະຫບ ຊບຊອນ ແລະ ສວນຫາຍ ບນດາ ປະເທດ ທກຳລງພດທະນາ ຍງຂາດທາງດານການເງນ, ຄວາມ ຮວຊາການ ແລະ ຊບພະຍາກອນມະນດ ເພອກຳນດ ແລະ ເຂາເຖງແຫງທນຕາງໆ. ການພດທະນາຄວາມອາດສາມາດ ຄວນສມໃສການ ສາງຄວາມພອມທາງດານເງນທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເປນຕນ ແມນຄວາມ ອາດສາມາດ “ໃນການວາງແຜນ, ການເຂາເຖງ, ການໃຫ ແລະ ການຕດຕາມ ແລະ ລາຍງານ ກຽວກບ ສະພາບການເງນດານການປຽນແປງດນຟາ ອາກາດ ທງໃນລະດບປະເທດ ແລະ ສາກນ ໃນຮບລກສະນະທມການເຊອມໂຍງກບບລມະສດການພດທະນາແຫງຊາດ ແລະ ຜນສຳເລດຂອງ ເປາໝາຍການພດທະນາແຫງສະຫະສະຫວດ (MDGs).”24

ການພຈາລະນາບດບາດຍງ-ຊາຍ ຄວນຖກເຊອມສານກບທກຂນຕອນການພດທະນານະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ-ໂດຍເລມແຕການກະກຽມຈນເຖງ ການຈດຕງປະຕບດ ແລະ ຮອດການຕດຕາມກວດກາ.

ຂແນະນຳ » ການສະໜບສະໜນຄວາມພອມສຳລບການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດຂອງບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ:

ພດທະນາຄວາມອາດສາມາດໃນການກຳນດຊອງທາງການໃຫທນທເໝາະສມ, ຂຽນບດສະເໜຂທນ ແລະ ປະຕບດຕາມ ຂນຕອນຂອງການຂທນ.

» ສງເສມການຊວຍເຫອດານການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດໃຫມຄວາມສະເໝພາບ: ແນວຄດ ແລະ ຂຄວນ ພຈາລະນາ ແລະ ກຽວກບບດບາດຍງ-ຊາຍ ຄວນຈະຖກນຳມາເຊອມສານເຂາໃນການພດທະນາຄວາມອາດສາມາດ ເພອຮບ ປະກນໃຫບນດາມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທຊອກຫາແຫງເງນທນ ຮບຮເຖງຄວາມຕອງການ ແລະ ຄວາມອາດສາມາດຂອງແມຍງ.

» ສະໜບສະໜນສງເສມບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ເພອສາງກອບການຕດຕາມກວດການປະເມນຜນ, ການລາຍງານ ແລະ ການກຳນດເຫດຜນ (MRV) ທມຕວຊວດດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ແກໄຂຜນກະທບຄວາມບສະເໝພາບລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ: ການຕດຕາມກວດກາ ແລະ ການປະເມນການໄຫວຽນຂອງເງນທນ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດມາດຕະການ ດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເຊງຈະຊວຍເຮດໃຫມຄວາມໂປງໃສ ແລະ ມປະສດທພາບຫາຍຂນ ແລະ ເຮດໃຫ ຜໃຫທນ ມຄວາມເຊອໝນເພມຂນ.

24 V. Vandeweerd, Y. Glemarec, and S. Billett. 2012. Readiness for Climate Finance: A Framework for Understanding What It Means to Be Ready to UseClimate Finance. New York: United Nations Development Programme. http://www.mitigationpartnership.net/undp-2012-readiness-climate-finance


ລກສະນະຂອງການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດການລເລມດານນະໂຍບາຍສະອາດ (CPI) ສະແດງໃຫເຫນວາ ການໄຫວຽນຂອງເງນທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດຂອງໂລກ ມປະມານ 359 ຕໂດລາສະຫະລດ ເຊງຍງຕາກວາຄວາມຈຳເປນດານເງນທນທຄາດຄະເນໄວ.25 ໃນປ 2012 ມເງນລງທນໃສການຫດຜອນ ຈຳນວນ 337 ຕໂດລາ ສະຫະລດ, ໃນນນ ປະມານ 22 ຕໂດລາສະຫະລດ ແມນນຳໃຊເຂາໃນການປບຕວ (footnote 23). ມປະມານ 76% (273 ຕໂດລາສະຫະລດ) ຂອງຈຳນວນເງນທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຖກນຳໃຊ ຢພາຍໃນປະເທດ ແລະ 24% (86 ຕໂດລາສະຫະລດ) ຂອງການໄຫວຽນຂອງ ເງນທນ ແມນລະຫວາງປະເທດ. ມປະມານ 29% ຂອງເງນທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄຫເຂາສເຂດອາຊຕາເວນອອກ,ສປ ຈນ ແລະ ເຂດປະຊຟກ. ສຳລບການໄຫວຽນຂອງເງນທນຈຳນວນຫວງຫາຍໃນບນດາປະເທດທພດທະນາແລວ ແມນຈາກພາກເອກະຊນຫາພາກເອກະຊນ ແລະ ສຳລບ ການໄຫວຽນຂອງເງນທນສວນຫາຍ ຈາກບນດາປະເທດທພດທະນາແລວ ຫາ ປະເທດທກຳລງພດທະນາ ແມນຈາກພາກລດ.26

25 B. Buchner, M. Herve-Mignucci, C. Trabacchi, J. Wilkinson, M. Stadelmann, R. Boyd, F. Mazza, A. Falconer, and V. Micale. 2013. The GlobalLandscape of Climate Finance 2013: A CPI Report. Venice: Climate Policy Initiative (CPI). p.1

26 ການລເລມນະໂຍບາຍດານສະພາບອາກາດ. ການເງນສະພາບອາກາດໄປໃສແນ? ໂຄງການປະກອບຂອງການເງນດານສະພາບອາກາດ. ເບງທເວບໄຊ: http://www.climatefinancelandscape.org/#where-is-climate-finance-going

ຮບ 7: ການໄຫວຽນຂອງເງນທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ງບປະມານຂອງລດ

ອງການຮວມມ ເພອການພດທະນາ

ການຊວຍເຫລອ ເພອການພດທະນາ

ເງນທນ ດນຟາອາກາດ “ໃໝ ແລະ ເພມ”

ລວມເງນທນທງໝດສຳລບການລເລມການຫດຜອນ ແລະ ປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

ຕະຫລາດ ກາກບອນ

ການຊວຍເຫລອລາ ຈາກປະເທດ ອດສາຫະກຳ

ປະເທດ ອດສາຫະກຳ

ສະເໜໃຫ ທນໃໝ ແລະ ໃຫທນເພມ

ພນທະຂອງປະເທດ ອດສາຫະກຳໃນ ການຫລດຜອນ

ການປອຍອາຍພດ ເຮອນແກວ.

ການລງທນ ໂດຍກງ ຈາກຕາງ ປະເທດ

ການໃຫທນຜານ ກນໄກພດທະນາ ສະອາດ (CDM)

ສະຖານບນ ການເງນ ສອງຝາຍ

ສະຖາບນການ ເງນຫລາຍຝາຍ ພາກເອກະຊນ

ງບປະມານ ພາຍໃນ

ສນທສນຍາ UNFCCC

ຕະຫາດລງທນ

CDM = Clean Development Mechanism, ODA = official development assistance, UNFCCC = United Nations Framework Convention on Climate Change.

Source: A. Atteridge, C. Kehler Siebert, R.J.T. Klein, C. Butler, and P. Tella. 2009. Bilateral Finance Institutions and ClimateChange: A Mapping of Climate Portfolios. Stockholm: Stockholm Environment Institute.


ໂຄງປະກອບເງນທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຄວາມສະຫບສບຊອນ. ເງນທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ກະຈາຍຜານຫາຍ ຊອງທາງ ເປນຕນ ພາຍໃນປະເທດ, ສອງຝາຍ ແລະ ສາກນ ລວມທງແຫງທນຈາກພາກລດ ແລະ ພາກເອກະຊນ; ເຊງເປນແຫງສະໜບສະໜນ ມາດຕະການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວ ໂດຍຜານຫາຍພາກສວນ ແລະ ຫາຍລະດບຕາງກນ (ເບງລາຍລະອຽດໃນຮບ 7 ແລະ ຕາຕະລາງ 1).

ຕາຕະລາງ 1: ປະເພດເງນທນ ແລະ ຊອງທາງການໄຫວຽນ

ຊອງທາງ/ວທການດານການເງນ ເນອໃນ ຜຈດຕງປະຕບດ ແລະ ເຄອງມ

ເງນທນຂອງພາກລດ ທນພາກລດ ຜານຂະບວນການສອງຝາຍ ແລະ ຫາຍຝາຍ ແລະ ຜານກນໄກຕະຫາດສະເພາະ.

ການຊວຍເຫອທາງການ ເພອການພດທະນາ ເປນອກແຫງ ທນໜງສະໜບສະໜນມາດຕະການດານການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ ໃນບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ.

ບນດາຜໃຫທນສອງຝາຍ, ອງການພດທະນາຕາງໆ, ບນດາສະຖາບນການເງນຫາຍຝາຍ, ບນດາອງກອນ ຂອງສະຫະປະຊາຊນ, ທະນາຄານໂລກ, ກອງທນພາກພນ/ສອງຝາຍ/ຫາຍຝາຍ (ຕວຢາງ: ກອງທນການລງທນດານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ກອງທນອາກາດສຂຽວ).

ເງນທນຂອງພາກເອກະຊນ ກອງທນຈາກພາກເອກະຊນ ເຊງປະຕບດຄາຍຄກນກບ ເຄອງມດານຕະຫາດການເງນແບບເກາ. ເງນທນຈາກພາກ ເອກະຊນ ອາດຈະເປນແຫງສຳຄນຫາຍຂນສຳລບເປນ ເງນທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນອະນາຄດ.

ບນດາບລສດ, ສະຖາບນເງນກ, ມນນທ, ກອງທນຮວມ, ກອງທນກາກບອນຈາກພາກເອກະຊນ, ທະນາບດສຂຽວ, ການລງທນໂດຍຕງຈາກຕາງປະເທດ ແລະ ອນໆ.

ເງນທນພາຍໃນ ເຄອງມດານການເງນ ແລະ ກອງທນລະດບຊາດ ເພອ ເກບເງນ ລວມທງບນດາແຜນເກບພາສຕາງໆ

ລດຖະບານ (ໂດຍການສາງຕງສະຖາບນການຊວຍເຫອ ຈາກສອງຝາຍ ຫ ສາກນ) ກນໄກທສາມາດປບໄປຕາມ ສະພາບຂອງສນທອະນສນຍາ.

ເງນທນດານການຕະຫາດ ກນໄກການຕະຫາດ ລວມມບນດາພາກສວນທກຽວ ຂອງຕາງໆໃນການລງທນດານການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ.

ການເງນທອງໃສຕະຫາດເປນຫກ ເປນການປະສມ ປະສານກນລະຫວາງທນຈາກພາກລດ ແລະ ພາກ ເອກະຊນ ເຊງສວນໃຫຍຈະເລມຈາກພາກລດ ແລະ ມການຮວມມນຳພາກເອກະຊນ.

ພາກລດ ຈະໃຫຄວາມສຳຄນຫາຍຂນຕກບການ ເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໂດຍອງໃສ ຕະຫາດເປນຫກ.

ກຽວໂຕ: ກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM), ການຈດຕງປະຕບດຮວມກນ (JI) ແລະ ການຄາຂາຍ ກາກບອນ.

ກອງທນກາກບອນປາໄມຂອງທະນາຄານໂລກ ແລະ ກອງທນ ກາກບອນ.

ໂກນສະແຕນດາດ (The Gold Standard) ແລະ ບນດາ ແຜນງານຄາຂາຍກາກບອນ.


ບດບາດຍງ-ຊາຍໃນການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດບນດາກນໄກ ແລະ ກອງທນການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດທມຢສະແດງໃຫເຫນຄວາມເອາໃຈໃສຕບດບາດຍງ-ຊາຍໃນຫາຍລະດບ ທແຕກຕາງກນ. ແຕວາ ຍງບທນມວທການທເປນລະບບສຳລບການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດແບບສະເໝພາບກນ, ເຖງແນວໃດກຕາມ ຢໃນກນໄກການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄດມຄວາມຄບໜາໃນການເຊອມໂຍງກນ ລະຫວາງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ. ພາກຕໄປ ຈະໄດຮຽນຮ ກຽວກບ ເຄອງມດານການເງນການປຽນແປງຂອງຟາອາກາດ ແລະ ການຕດຕາມປະເມນຜນລະດບການ ຕອບສະໜອງຕການພຈາລະນາດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ພອມທງມຕວຢາງຈາກກລະນສກສາໃນຫາຍປະເທດ.

ຂສະເໜແນະ » ຕອງເພມຄວາມເອາໃຈໃສໃນການຫນເອາແມຍງເປນຜມສວນຮວມ ແລະ ເປນຜທຈະໄດຮບຜນປະໂຫຍດ ໃນກນໄກການເງນ

ດານການປຽນແປງຂອງດນຟາອາກາດ, ບແມນເປນພຽງແຕກມ “ຜປະສບເຄາະຮາຍ” ທມຄວາມບອບບາງຈາກການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດເທານນ.


» ຢາງໜອຍທສດ ຄວນມການລງທນໃສການວເຄາະຜນກະທບດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ລວມເອາວຽກງານການປກປອງ ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍເຂານຳ.

» ໂດຍທວໄປແລວ ການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຕອງມໄວ ເພອໃຫທນແກໂຄງການຂະໜາດນອຍໃນລະດບຊມຊນ ເຊງຊວຍໃຫແມຍງສາມາດເຂາເຖງເຕກໂນໂລຊທປະຫຍດພະລງງານ, ສງເສມການແຈກຢາຍຜນປະໂຫຍດທສະເໝພາບກນ, ຊວຍໃຫແມຍງ ມສວນຮວມໃນການຕດສນບນຫາ ແລະ ໃຫສາງຄວາມເຂມແຂງດານການເງນໃຫແກແມຍງ ແລະ ສາງຄວາມ ສະເໝພາບຍງ-ຊາຍ.

» ຊບພະຍາກອນທຈດສນໃຫສຳລບການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຈຳເປນຕອງໄດຈດແບງໃຫເໝາະສມລງເປນແຕລະຂນ ແລະ ໃຫແມຍງ ເຂາມາມສວນຮວມໃນຂະບວນການຕດສນ ເລມແຕການວາງແຜນຈນເຖງ ການຈດຕງປະຕບດ ແລະ ການຈດສນຊບພະຍາກອນ.

» ນະໂຍບາຍແຫງຊາດ ແລະ ບນດາກນໄກການເງນພາຍໃນ ແລະ ສາກນ ຕອງເຊອມໂຍງກນໄກການເງນ ດງກາວ ເຂາຫາກນ ເພອຮບປະກນການເຂາເຖງ ແລະ ຄວາມໂປງໃສທສະເໝພາບກນ.

ກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM)ກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM) ແມນກນໄກໜງທມການດດປບໄດ ພາຍໃຕອະນສນຍາ ກຽວໂຕ ເຊງອະນຍາດໃຫແກບນດາໂຄງການ ໃນບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ເພອໃຫໄດຮບການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ທມການຮບຮອງຢາງຖກຕອງ ແລະ ສາມາດຂາຍ ການຫດຜອນ ດງກາວ ໃຫແກບນດາປະເທດອດສາຫະກຳ ເພອໃຫບນດາປະເທດ ກຳລງພດທະນາ ສາມາດບນລເປາໝາຍການຫດຜອນຂອງຕນ (ການສາງເປນໂຄງການສະເພາະ). ໂດຍຄາດຄະເນວາ ສວນໃຫຍ ການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ແມນຖກກວາໃນບນດາປະເທດທມຕະຫາດໃໝ, ກນໄກການພດທະນາສະອາດ ຈະເປດຊອງທາງໃຫແກການລງທນຈາກພາກລດ ແລະ ເອກະຊນ ເພອສງເສມໂຄງການຫດຜອນໃນບນດາປະເທດ ທກຳລງພດທະນາ.

ກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM) ມ 2 ຈດປະສງ: ເພອຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ແລະ ສງເສມການພດທະນາແບບຍນຍງໃນ ປະເທດເຈາພາບ. ບນດາໂຄງການ ທເຫນວາ ມຄວາມເປນໄປໄດໃນການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ແລະ ສາງຜນປະໂຫຍດຮວມທາງ ດານ ສງຄມ, ເສດຖະກດ ແລະ ສງແວດລອມ. ເຖງແນວໃດກຕາມ ໃນຄວາມເປນຈງແລວ ບນດາໂຄງການຂອງກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM) ສະແດງໃຫເຫນເຖງຄວາມລຳອຽງໃນການລງທນດານເຕກໂນໂລຊຂະໜາດໃຫຍ ເຊງເລງໃສປະເທດ ອນເດຍ ແລະ ສາທາລະນະລດ ປະຊາຊນຈນ ໂດຍເປນປະເທດທການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ມທາອຽງທຖກທສດ. ແຕວາ ມບາງໂຄງການ ໄດນຳເອາຜນປະໂຫຍດທາງອອມມາສ ແມຍງ (ເບງຕວຢາງກລະນສກສາ 1 ແລະ 2), ດງນນ ໂຄງການຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ທ ເປນຈດປະສງຫກຂອງໂຄງການ ມພຽງເລກນອຍ ເທານນ. ຕະຫອດເດອນ ມຖນາ ປ 2012 ມພຽງ 5 ໂຄງການ ໃນຈຳນວນ 3,864 ໂຄງການ ທເອາບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນເອກະສານໂຄງການ.27 ກດຈະກຳທວໄປຂອງແມຍງ ທຖເປນການປບຕວ ແລະ ການຫດຜອນ (ເຊນ: ການຟນຟປາໄມ) ສວນຫາຍ ແມນບໄດນຳມາພຈາລະນາ.

ສຳລບ ກດຈະກຳຂອງໂຄງການໃໝ ແມນເປດໂອກາດໃຫບນດາໂຄງການຂະໜາດນອຍ ສາມາດທເຮດວຽກຮວມກນ ພອມທງ ໄດຮບທນສະໜບສະໜນ ຮວມກນ ເຊງເປນການອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫແກບນດາໂຄງການ ທເລງໃສສາງຜນປະໂຫຍດດານສງຄມ.

27 United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC). 2012. Benefits of the Clean Development Mechanism. http://cdm.unfccc. int/about/dev_ben/index.html


ກລະນສກສາ 1: ໂຄງການເຂອນໄຟຟານຳຕກ Allain Duhangan

ການສງເສມແມຍງເຂາມາມສວນຮວມໃນການວາງແຜນໂຄງການການອອກແບບມາດຕະການຫດຜອນແບບກວມລວມ ໄດເຊອມໂຍງບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນທກຂນຕອນຂອງໂຄງການ-ເລມຈາກການ ກະກຽມອອກແບບ, ຈດຕງປະຕບດ ແລະ ຕດຕາມປະເມນຜນ. ການກຳນດເອາເພດຍງ ແລະ ເພດຊາຍ ເຂາໃນການວາງແຜນໂຄງການ ມຄວາມສຳຄນຕນຕ ເພອຮບຮເຖງ ຄວາມຕອງການຈຳເປນ ແລະ ຜນປະໂຫຍດສະເພາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ກນໄກການພດທະນາສະອາດ (CDM) ກຳນດພາລະບດບາດການປກສາຫາລນຳຜມສວນຮວມໃນຂນທອງຖນ ກອນທຈະຂນທະບຽນໂຄງການ, ແຕວາ ຍງຂາດຄມວທການຈດຕງປະຕບດແຕລະຂນຕອນ ຈງບໄດມການກວມລວມເອາແຕລະຄນ ຫ ແຕລະກມ ເຊນ: ອງການຈດຕງແມຍງ ເຂາມາປກສາຫາລຮວມກນ. ເຖງແນວໃດກຕາມ ບນດາເອກະສານໂຄງການໃໝຂອງກນໄກການພດທະນາສະອາດ ສະແດງໃຫເຫນເຖງການ ສງເສມແມຍງເຂາມາມສວນຮວມໃນການວາງແຜນໂຄງການຫາຍຂນ, ໝາຍຄວາມວາ ບນດາໂຄງການ ດງກາວ ເປນໂຄງການທມສວນຮວມ ຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ.a

ສຳລບ ໂຄງການເຂອນໄຟຟານາຕກ Allain Duhangan (ADHP) ຢ ປະເທດ ອນເດຍ ແມນຕວຢາງໜງທດໃໃຫກມໄດຮບຜນປະໂຫຍດມສວນຮວມ ໂດຍມການເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນໂຄງການທໄດຮບທນຈາກກນໄກການພດທະນາສະອາດ. ໂຮງງານໄຟຟາ ດງກາວ ນຳໃຊນາທລະລາຍຈາກຫມະ ແລະ ນາຝນໃນແມນາ 2 ສາຍ ໃນເມອງ ກລ ແຂວງ ຮມາຈານ ປຣາເດສ (Kullu District in Himachal Pradesh State) ແລະ ເລມຕນຜະລດໄຟຟາໃນປ 2010 ເປນຕນມາ. ໂຄງການ ດງກາວ ແນໃສຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຈາກການສາງ ພະລງງານ ໂດຍການນຳໃຊແຫງພະລງງານທດແທນ. ຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ທຄາດວາຈະໄດຮບ ແມນການສາງວຽກເຮດງານທຳໃຫແກຊມຊນ ທອງຖນ ແລະ ການພດທະນາໂຄງລາງໃນເຂດ ດງກາວ.

ໃນໄລຍະການວາງແຜນໂຄງການ, ໄດມການຈາງນກຊຽວຊານດານວຊາການ ມາເຮດການສຳຫວດຜນກະທບດານສງຄມໃນບນດາບານທໄດ ຮບຜນກະທບ ໂດຍການຈດກອງປະຊມກບກມຜສງອາຍຂອງບານ, ສຳຫວດຄອບຄວ, ສຳພາດ ແລະ ປະຊມເປນກມສະເພາະ ກບແມຍງ ແລະ “ກມຄນທມຊວດການເປນຢຕາກວາເກນຄວາມທກຍາກ.” ນອກຈາກພາກສວນອນໆທກຽວຂອງ, ແມຍງ ແລະ ກມແມຍງ ເຊງເປນຜທ ມສວນຮວມ ໄດຖກເຊນເຂາຮວມໃນການປະກອບຄຳເຫນໃສກດຈະກຳຂອງໂຄງການ. ຂມນທເກບກຳໄດ ແມນເລງໃສດານເສດຖະກດ-ສງຄມ, ສຂະພາບ, ສາດສະໜາ ແລະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ. ໂດຍສະເພາະ ການສຳຫວດ ໄດເກບກຳຂມນ ກຽວກບ ພາລະບດບາດ ແລະ ສະຖານະພາບ ຂອງແມຍງ ໃນຊມຊນ, ການແບງວຽກໃນຄອບຄວ ແລະ ຜນກະທບຕນຕຂອງໂຄງການທມຕເພດຍງ.

ການປກສາຫາລກບກມເພດຍງ ສາມາດສະຫບໄດວາ ເພດຍງຈຳນວນໜງ ມຄວາມຢານກວຕການເຂາມາຂອງຄນແປກໜາ ເຊງອາດເຮດ ໃຫພວກເຂາ ຕອງສນເສຍອດສະລະພາບໄປ ແລະ ຕອງຈຳກດການເຄອນໄຫວຂອງຕວເອງໃນໝບານ. ແມຍງ ມຄວາມກງວນຕກບຜນກະທບ ຈາກວດທະນາທຳສງຄມ ແລະ ຮດຄອງປະເພນຂອງພວກເຂາ. ເພອແກໄຂບນຫາ ດງກາວ ໃນຂນຊມຊນ ເຊນ: ຄວາມປອດໄພຂອງແມຍງ, ບນດານກພດທະນາໂຄງການ ໄດຕດສນໃຈໃຫທນໃນການສາງຕງສະຖານຕຳຫວດບານ ແລະ ປະກອບເຈາໜາທຮກສາຄວາມປອດໄພໃຫຕມ ແລະ ຂຮອງລດຖະບານ ສງ ຕຳ ຫວດ ເພດ ຍງມາ ຢ ໃນ ທອງ ຖນ ເພອ ຮບ ລງ ທະ ບຽນ ການ ຮອ ງ ຮຽນ ທ ກຽວ ຂອງ ກບ ເພດ ຍງຂນຊມຊນ.b

ຈາກແນວຄວາມຄດທແຕກຕາງ ເຫນວາ ວທ ການສມໃສຄວາມປອດໄພຂອງເພດຍງ ຍງມໜອຍ, ສະນນ ການປກສາຫາລ ກບບນດາຜມສວນຮວມຈາກຫາຍຂະແໜງການ ຈະສາມາດປອງກນຜນກະທບດານລບທາງສງຄມ ແລະ ຊວຍໃຫຮບປະກນວາ ທງຄວາມຈຳເປນ ແລະ ບນຫາຂອງເພດຍງ ແລະ ເພດຊາຍ ໄດຮບການແກໄຂໃນຂະບວນການວາງແຜນໂຄງການ.

a S. Alboher. 2010. Clean Development Mechanism: Exploring the Gender Dimensions of Climate Finance Mechanisms. New York: United Nations Development Programme.

b United Nations Framework Convention on Climate Change. CDM Executive Board. Allain Duhangan Hydroelectric Project. http://cdm.unfccc.int/Projects/DB/DNV-CUK1169040011.34


ກລະນສກສາ 2: ໂຄງການແກດຊວະພາບ India’s Bagepalli

ການຊວຍເຫອດານເຕກໂນໂລຊທມປະສດທພາບໃຫແກແມຍງ ແລະ ຊມຊນໃນທອງຖນ.ໂຄງການແກດຊວະພາບຂອງກນໄກການພດທະນາສະອາດ ຂອງປະເທດ ອນເດຍ (The Indian Bagepalli Clean Development Mechanism Biogas Program) (ຈດທະບຽນໃນປ 2005) ໄດໃຫການຊວຍເຫອດານເຕາສະອາດ ແລະ ໄດນຳໃຊອປະກອນແກດຊວະພາບ ຈຳນວນ 5,500 ອນ ເຊງສາມາດປຽນມນສດໃຫເປນເຊອເພງແຕງກນໃນຄອບຄວທທກຍາກ. ແມຍງ ແລະ ຊມຊນທອງຖນ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດ ຈາກລາຍໄດ ທເກດຈາກການຂາຍສວນເກນຂອງການປອຍອາຍພດ. ໂຄງການ ດງກາວ ແນໃສການຫດຜອນ ການເກບໄມມາເຮດຟນ ແລະ ການປອຍອາຍພດຈາກການເຜາໃໝຟນ. ຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ແມນການສງເສມຄອບຄວ ແລະ ໂດຍສະເພາະ ແມນສຂະພາບຂອງແມຍງ ໂດຍຜານການຫດຜອນຄວນຈາກການປງແຕງອາຫານ. ການນຳໃຊເຕາແກດຊວະພາບ ຍງຫດຜອນເວລາ ທແມຍງ ແລະ ເດກນອຍ ໃຊເກບຟນ ແລະ ເຮດໃຫແມຍງ ສາມາດມເວລາເຂາຮວມໃນກດຈະກຳທພາໃຫເກດລາຍຮບ.a

a United Nations Framework Convention on Climate Change. CDM Executive Board. Bagepalli CDM Biogas Programme. https://cdm.unfccc.int/Projects/DB/DNV-CUK1131002343.1/view

ເຕກໂນໂລຊພະລງການທດແທນ ທໃຫຜນປະໂຫຍດແກແມຍງa

ເນອງຈາກມປະຊາກອນຂອງປະເທດ ກຳປເຈຍ ຈຳນວນ ປະມານ 94% ຍງອາໃສຟນ ແລະ ຖານເປນພະລງງານເຊອເພງໃນການປງແຕງອາຫານ ແລະ ຍງອາໃສນາມນກະຊວນ ເປນພະລງງານເຊອເພງໃນການໃຫແສງສະຫວາງ, ດງນນ ຈງເຮດໃຫມຜນກະທບຢາໜກໜວງຕລາຍໄດໃນຄອບຄວ ແລະ ຍງມຜນກະທບຢາງໜກຕສງແວດລອມ.

ໂຄງການແກດຊວະພາບແຫງຊາດ (NBP) ເປນໂຄງການໜງທລດຖະບານເປນເຈາຂອງ ໂດຍເລມຕນຈາກກະຊວງກະສກຳ, ປາໄມ ແລະ ການປະມງ ແລະ ອງການພດທະນາ ແຫງ ປະເທດ ເນເທແລນ (SNV). ໂຄງການ ດງກາວ ແນໃສການສາງຂະແໜງການແກດຊວະພາບພາຍໃນ ປະເທດ ທໄດຮບການກະຕນຈາກຕະຫາດ ແລະ ມຄວາມຍນຍງດວຍຕນເອງ ຢ ປະເທດ ກຳປເຈຍ ໂດຍສງເສມການຕະຫາດແກດຊວະພາບທ ຜະລດພາຍໃນທອງຖນ ໃຫແກຊາວກະສກອນໃນເຂດຊນນະບດ. ປະມານ 25% ຂອງຈຳນວນຄອບຄວຊາວກຳປເຈຍໃນເຂດຊນນະບດເຊງມ ປະມານ 2 ລານຄນ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກແກດຊວະພາບໃນຕະຫອດໄລຍະຫາຍທດສະຫວດ. ໂຮງງານແກດຊວະພາບ ທສາງຂນຈາກ ຫວຄດປະດສາງຂອງທອງຖນ ຫນປຽນມນສດ ແລະ ຄນ ມາເປນອາຍແທນ ເຊງສາມາດນຳມາໃຊໃນເຕາແກດແບບງາຍໆໃນການປງແຕງ ອາຫານ, ໝຫງເຂາ ແລະ ດອກໄຟ.

ວທການດານຕະຫາດອນໆແຜນງານຢງຢນໂກນສະແຕນດາດ (“Gold Standard”) ເຮດໃຫບນດາໂຄງການ ມຄວາມສາມາດທຈະບນລມາດຖານຄວາມຍນຍງ ເພອໃຫໄດ ການຢງຢນ ເຊງຈະເຮດໃຫລາຄາດຂນ. ມາດຖານຄວາມຍນຍງ ປະກອບມຜນປະໂຫຍດຕາງໆສະເພາະບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຊນ: ການປບປງຊວດ ການເປນຢ ແລະ ການສກສາຂອງແມຍງ (ສງເກດເບງຕວຢາງກລະນສກສາ 3). ແຜນງານຄາຂາຍກາກບອນ ແລະ ວທການຕະຫາດ ມທາແຮງ ສະໜບສະໜນກາຈດຕງປະຕບດມາດຕະການຫດຜອນ, ແຕວາ ຍງປະເຊນກບສງທາທາຍຫາຍຢາງ ຄ:

» ຂະບວນການທມຄວາມສບສນ ແລະ ເປນທາງການພາໃຫເກດຕນທນການໃຊຈາຍສງ.

» ຕນທນການໃຊຈາຍເບອງໜາສງ ສຳລບເຕກໂນໂລຊທມປະສດຖພາບສງ ເຊງຕອງການການສະໜບ ສະໜນຈາກພາກລດ.

» ຄວາມບແນນອນ ມລະດບສງ ກຽວກບ ຄວາມຕອງການຂອງຕະຫາດກາກບອນ.

» ຄວາມຈຳເປນໃນການສາງສະພາບແວດລອມ ທມຄວາມສາມດຊວຍເຫອກອງທນພາກລດ ເພອສະໜບສະໜນພາກເອກະຊນ ໃຫມາມສວນຮວມໃນໂຄງການທມຜນປະໂຫຍດດານການພດທະນາຫາຍຂນ.

ກລະນສກສາ 3: ໂຄງການແກດຊວະພາບລະດບຊາດຂອງປະເທດ ກຳປເຈຍ (Cambodia’s National Biodigester Programme)

» ສບຕໜາຕໄປ


ກລະນສກສາ 3: ສບຕ

ໂຄງການແກດຊວະພາບ (NBP) ໄດຮບການຢງຢນ ຊຂາຍກາກບອນເປນຄງທ 3 ຕດຕກນຈາກ ໂກນ ສະແຕນດາດ ເຊງເຮດໃຫສາມາດ ຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວລງ ແລະ ປບປງຊວດການເປນຢໃນທອງຖນໃຫດຂນ ໂດຍຜານການກສາງເຕາແກດຊວະພາບໃນລະດບ ຄອບຄວ ປະມານ 20,000 ອນ. ສຳລບ ກາກບອນ ດງກາວ ແມນຖກຂາຍຢໃນຕະຫາດກາກບອນສາກນ ໃຫແກຜທມຄວາມສນໃຈທຈະຫດ ຜອນຜນກະທບດານສງແວດລອມຂອງຕນ. ຂະບວນການຢງຢນຂອງໂກນສະແຕນດາດ ຖກອອກແບບຂນ ເພອຮບປະກນວາ ກາກບອນ ບເປນພຽງແຕມຈງ ແລະ ສາມາດກວດສອບໄດ, ແຕວາ ຍງເປນສງທສາມາດກວດສອບໄດ ໃນການພດພະທາແບບຍນຍງໃນທວໂລກ. ໂຄງການ ແກດຊວະພາບ (NBP) ສະແດງໃຫເຫນເຖງການຄາຂາຍກາກບອນ ສາມາດຊວຍໃຫຂະແໜງການແກດຊວະພາບມຄວາມຍນຍງ ແລະ ສາມາດສະໜບສະໜນການເຜຍແຜເຕກໂນໂລຊທສະອາດ, ຍນຍງ ແລະ ປບປງຊວດການເປນຢໃຫດຂນຢາງກວາງຂວາງໃນເຂດຊນນະບດ.b

ເຖງແມນວາ ຕນທນການຜະລດເບອງຕນຂອງເຕາແກດຊວະພາບ ຈະສງ, ແຕວາ ໂດຍທວໄປແລວ ການລງທນ ດງກາວ ຈະໄດຮບຜນຕອບແທນສງ ກວາຫງຈາກສອງປ. ຜນປະໂຫຍດຮວມກນຈາກເຕາແກດຊວະພາບ ປະກອບມ ດງນ: ການໃຫແສງສະຫວາງທບມລາຄາແພງ ແລະ ພະລງງານ ໄຟຟາ ດງກາວ ຈະປບປງຊວດການເປນຢຂອງປະຊາຊນໃຫດຂນ ພອມທງ ໃຫໂອກາດແກປະຊາຊນ ໄດມລາຍຮບເພມຈາກການປະກອບອາຊບ ອນຕມ ນອກຈາກເຮດການຜະລດກະສກຳ. ຜະລດຕະພນທເສດເຫອຈາກຂະບວນການຜະລດແກດຊວະພາບ ເຊງເອນວາ ສງເສດເຫອທເປນ ຊວະພາບ ສາມາດເກບຮວບຮວມໄວ ແລະ ນຳໃຊເປນຝນອນຊ. ຊາວກະສກອນ ທນຳໃຊສງເສດເຫອ ດງກາວ ໃນຂະບວນການປກເຂາ ສາມາດ ເກບຜນຜະລດເຂາ ໄດສງເຖງ 30% ແລະ ປບປງສະພາບດນໃຫດຂນ. ເຕາແກດຊວະພາບ ບພຽງແຕຊວຍແກໄຂບນຫາການຕອບສະໜອງດານ ພະລງງານເທານນ ແຕຍງ ປບປງ ສ ຂະ ອະ ນາ ໄມຂນບານໄດອກ ໂດຍເປນວທການໜງສຳລບການຈດການສງເສດເຫອຈາກຄນ ແລະ ສດ ແລະ ຫດຜອນການປອຍຄວນທເປນພດຈາກບານເຮອນລງ.c ການໄດຮບແກດຊວະພາບຈາກເຕາແກດຊວະພາບ ໝາຍຄວາມວາ ຊາວກະສກອນ (ໂດຍສະເພາະ ແມນແມຍງ) ຈະປະຫຍດເວລາ ແລະ ເງນຄຳ ຫາຍຂນ ຈາກການໃຊຈາຍໃນການໄປຊອກຫາເກບຟນ ຫ ຊຟນ ເພອມາເປນ ພະລງງານເຊອເພງປງແຕງອາຫານ ແລະ ຕມນາ ໃຫແກຄອບຄວ. ການຢດເຊານຳໃຊຟນເປນແຫງພະລງງານເຊອເພງ ຫນມານຳໃຊເຕາໄຟທ ນຳໃຊພະລງງານຈາກອາຍມເທນ ຍງຊວຍຫດຜອນຄວນທເປນອນຕະລາຍໃນຄອບຄວ ແລະ ຫດຜອນການເພງພາອາໃສ ທຳມະຊາດ ຂອງແມຍງ ເຊນ: ໄມຟນ.

ໂຄງການ ດງກາວ ບພຽງແຕເລງໃສສະເພາະກມເປາໝາຍແມຍງ, ແຕຍງໃຫຄວາມສຳຄນກບຄວາມຮບຜດຊອບຂອງແມຍງນຳອກ ເຊນ: ຄວາມຮບຜດຊອບໃນການຊອກຫາສະບຽງອາຫານ, ການບລຫານຄອບຄວ ແລະ ການລຽງສດ ເຊງໝາຍຄວາມວາ ແມຍງ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດ ຢາງໃຫຍຫວງຈາກການເຂາເຖງເຕກໂນໂລຊແກດຊວະພາບ. ນອກຈາກນນ ໂຄງການ ດງກາວ ແມນຖກອອກແບບມາໃຫຍນຍງ ແລະ ມສວນ ຮວມຈາກຫາຍພາກສວນ ເຊງກວມເອາຕອງໂສມນຄາທງໝດຂອງເຕາແກດຊວະພາບ ໂດຍຈາກຜປະກອບການພາກເອກະຊນໄປເຖງສະຖາ ບນການຝກອບຮມຂອງພາກລດ ແລະ ອງການຈດຕງທາງສງຄມ ແລະ ບນດາຜນຳໃຊແກດຊວະພາບ. ການມສວນຮວມຈາກຫາຍພາກສວນ ແລະ ການສງເສມການຝກອບຮມດານການຜະລດ ແລະ ການນຳໃຊເຕາແກດຊວະພາບ ຈະຊວຍສງເສມແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໄດມສວນຮວມ ແລະ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກການເຜຍແຜເຕກໂນໂລຊພະລງງານທດແທນ ດງກາວ.

a SNV World. ແຜນງານພດທະນາບແກວຊວະພາບແຫງຊາດ. http://www.snvworld.org/en/cambodia/our-work/energy/NBP

b SNV World. ເບງຄບມຫຍງ ແຕເປນມາດຕະຖານທສຳຄນ ສຳລບແຜນງານບແກສຊວະພາບ ຂອງກຳປເຈຍ. http://www.snvworld.org/en/sectors/renewable-energy/news/nothing-but-the-gold-standard-for-cambodias-national-biodigester

c SNV World. ຜນປະໂຫຍດຂອງບແກສຊວະພາບ. http://www.snvworld.org/en/cambodia/ourwork/energy/NBP2


ກລະນສກສາ 4: ກອງທນຜະລດເຕາໄຟສະອາດສຳລບການປງແຕງອາຫານ

ກອງທນການລງທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດການໃຫທນໂຄງການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໂດຍບນດາທະນາຄານພດທະນາຈາກຫາຍພາກສວນຕາງໆ ເປນແຫງທນຈາກຜໃຫທນ, ອງການພດທະນາສອງຝາຍ ແລະ ຫາຍຝາຍ ຫ ຈາກກອງທນສງແວດລອມໂລກ (GEF). ກອງທນການລງທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (CIF) ເປນກອງທນດຽວທໃຫຍທສດໃນດານການເງນມາຮອດປດຈບນ. ກອງທນ ດງກາວ ສາງຂນເພອຫດຜອນຊອງຫວາງໃນການຊວຍເຫອດານ ການເງນໄລຍະກາງ, ເພອສາງສະຖາບນການລງທນໃນໂຄງການຕວແບບຂະໜາດໃຫຍ, ແລະ ເພອຊວຍບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ໃຫເດນຕາມການພດທະນາສະອາດ ໂດຍຮວມກບຄຮວມພດທະນາ. ກອງທນການລງທນ ດກາວ ປະກອບດວຍ 2 ກອງທນໃຫຍ ຄ:

1) ກອງທນເຕກໂນໂລຊສະອາດ (CTF) ເຊງມເປາໝາຍແນໃສເຕກໂນໂລຊຂະໜາດໃຫຍ.

2) ກອງທນຊວຍເຫອດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດໃນເຊງຍດທະສາດ (SCF) ເຊງແນໃສໃຫການຊວຍເຫອ ດງນ:

» ເຕກໂນໂລຊດານພະລງງານຂະໜາດນອຍ ໂດຍຜານແຜນງານໂຄງການຂະໜາຍພະລງງານທດແທນ (SREP),

» ຂະແໜງການປາໄມ ໂດຍຜານແຜນງານໂຄງການລງທນດານປາໄມ (FIP), ແລະ

» ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໂດຍຜານໂຄງການຕວແບບດານການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງ ຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ (PPCR).

ກອງທນເຕກໂນໂລຊສະອາດ (CTF) ແລະ ກອງທນຍດທະສາດດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ (SCF) ແມນໄດຮບການຄມຄອງຈາກຄະນະກຳມະການຂອງແຕລະກອງທນ ໂດຍມຜຕາງໜາຈາກຜໃຫທນ ແລະ ຜໄດຮບທນ ເປນຜເຂາຮວມໃນການຕດສນ.28

ໃນປ 2012 ຄະນະກວດສອບດານບດບາດຍງ-ຊາຍຂອງກອງທນເຕກໂນໂລຊສະອາດ (CTF) ໄດຢງຢນວາ ການເຊອມສານເອາບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນແຜນການລງທນຂອງກອງທນ ມລະດບທກວາງຂວາງ.29 70% ຂອງເອກະສານໂຄງການ ມກາວເຖງ ການເຊອມບດບາດຍງ-ຊາຍ ແຕມພຽງ 27% ຂອງເອກະສານໂຄງການ ໄດກຳນດແມຍງ ເປນຜທມສວນກຽວຂອງ ແລະ ເປນຕວແປໃນການປຽນແປງ.30

ສຳລບ ກອງທນເຕກໂນໂລຊສະອາດ (CTF) ແມນຈະເນນໃສພຽງແຕເຕກໂນໂລຊດານການຂນສງ ແລະ ພະລງງານຂະໜາດໃຫຍ ແລະ ອາດຈະເບງ ບເຫນເຖງການປະກອບສວນຂອງແມຍງ. ຄະນະກວດສອບດານບດບາດຍງ-ຊາຍຂອງກອງທນ ດງກາວ ສງເກດເຫນວາ ພາຍຫງທມການທບທວນ ເອກະສານໂຄງການໃນເວລານນ ເຫນວາ ມພຽງ 25% ຂອງໂຄງການກອງທນ ດງກາວ ທ ມການກາວເຖງການເຊອມສານກບບດບາດຍງ-ຊາຍ (ຮບ 8), ແຕວາ ຈາກການທບທວນເອກະສານໂຄງການຂອງກອງທນອນໆ ທງໝດ ແມນ ມການກາວເຖງການເຊອມບດບາດຍງ-ຊາຍ ແຕເຖງແນວໃດ ກຕາມ ບນດາເອກະສານໂຄງການ ດງກາວ ມພຽງເລກນອຍເທານນທເຫນໄດເຖງທາແຮງຂອງແມຍງ ໃນຖານະ ເປນຕວຜນແປໃນການປຽນແປງ ແລະ ສະນນ ຈງເຫນວາ ຍງບທນນຳໃຊວທການທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ ຢາງແທຈງ.

28 ກອງທນການລງທນດານສະພາບອາກາດ. ຄະນະກຳມະການກອງທນ. ເບງໄດທເວບໄຊ: https://www.climateinvestmentfunds.org/cif/node/150 29 ສະຫະພາບສາກນ ສຳລບອະນລກທຳມະຊາດ (IUCN). 2012. ການທບທວນບດບາດຍງ-ຊາຍຂອງ CIF. ນວຢອກ.30 UNFCCC. CDM Executive Board. Allain Duhangan Hydroelectric Project. http://cdm.unfccc.int/Projects/DB/DNV-CUK1169040011.34

ເລງໃສການລງທນຂອງພາກເອກະຊນສຳລບໂຄງການທມລກສະນະກວມລວມໃນປ 2014 ອງການສງເສມເຕາໄຟສະອາດ (the Global Alliance for Clean Cookstoves), ມນລະນທ ໂກນສະແຕນດາດ (the Gold Standard Foundation) ແລະ ອງການກາກບອນເພອການພດທະນາ (the Nexus Carbon for Development) ໄດຮວມມກນສາງກອງທນ ເພອແກໄຂບນຫາການເງນທາງການຄາໃນການຜະລດເຕາໄຟ ແລະ ເຊອໄຟສະອາດ ເຊງໄດຊວຍເຫອຜປະກອບການ ແລະ ນກລງທນພາກ ເອກະຊນ ຈາກການພດທະນາຕະຫາດໃຫແກບນດາເຕກໂນໂລຊເຫານ. ສຳລບ ລາຍລະອຽດຂອງວທການ ດງກາວ ແລະ ຜນໄດຮບ ແມນຍງ ຕອງໄດຖາເບງຕໄປ.



ສຳລບ ບນດາກອງທນ ທສະໜບສະໜນການຫດຜອນ ໂດຍຜານເຕກໂນໂລຊທມປະສດທພາບສງ (CTF) ແລະ ໂຄງການພະລງງານທດແທນ (SREP) ບຄອຍໃຫຄວາມສຳຄນກບອງການຈດຕງແມຍງໃນການເປນຜມສວນຮວມ ແລະ ໃນຂະບວນການພດທະນາໂຄງການ, ໃນການຈດສນ ງບປະມານໃຫແກວຽກງານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຫ ໃຫຄວາມສຳຄນທາງນະໂຍບາຍດານບດບາດຍງ-ຊາຍ (ຮບ 9). ແຕວາ ສຳລບ ບນດາໂຄງການລງທນທຫາກໄດສະເໜມາ ຈາກບນດາປະເທດຕາງໆ ເພອຂການຊວຍເຫອນນ ເຫນວາ ມການໃຫຄວາມສຳຄນກບການຄຳນງເຖງບດບາດຍງ-ຊາຍຫາຍຂນ.

ເຖງແມນວາ ຈະມແນວໂນມທຈະໄດຮບຜນປະໂຫຍດຮວມກນທາງດານສງຄມ ແລະ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈາກໂຄງການກອງທນເຕກໂນໂລຊສະອາດ (CTF) ແຕວາ ຜານການທບທວນຄນໃນແຜນການລງທນ ດງກາວ ບໄດລະບແຈງເຖງຜນປະໂຫຍດດານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ເພອສງເສມເຮດໃຫຜນ ປະໂຫຍດຮວມກນດານການພດທະນາສຳລບແມຍງ ແລະ ຜຊາຍຢາງສງສດ ມາດຕະການຂະໜາດໃຫຍຂອງກອງທນເຕກໂນໂລຢສະອາດ (CTF) ເຊນ: ໂຄງການຂນສງ ແລະ ໂຄງການຂະຫຍາຍໄຟຟາ ຕອງໄດສມໃສບດບາດຍງ-ຊາຍໃຫຈະແຈງ.31 ຄາຍຄກນກບບນດາໂຄງການພະລງງານ ທດແທນ ພາຍໃຕແຜນງານໂຄງການຂະຫຍ າຍພະລງງານທດແທນ (SREP) ຕອງໄດມການອອກແບບໃສກມເປາໝາຍຜທກຍາກ ເພອສາງ ຜນປະໂຫຍດຮວມກນດານສງຄມ ແລະ ດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.32

ເພອເປນການປະຕບດຕາມບດລາຍງານ ແລະ ຂສະເໜແນະໃນການທບທວນເລອງບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈງໄດມການແຕງຕງຜປະສານງານບດບາດຍງ-ຊາຍໃນໜວຍງານບລຫານຂອງກອງທນ ດງກາວ ແລະ ໄດມການພດທະນາ ແລະ ອະນມດເອາແຜນປະຕບດງານດານບດບາດຍງຊາຍຂອງກອງທນ ການລງທນດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ. ແຜນປະຕບດງານ ດງກາວ ແມນເພອຊອກຫາຊອງທາງເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນນະໂບຍາຍຂອງກອງທນ ແລະ ການສາງເປນແຜນງານ ໃນການສະໜບສະໜນເປາໝາຍຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ໂດຍຜານ (I) ນະໂຍບາຍ, (II) ການສະໜບສະໜນແຜນງານ, (III) ວຽກງານດານການວເຄາະຫາເສຍເຫດ, (IV) ການຕດຕາມ ແລະ ການລາຍງານ, ແລະ (V) ຄວາມຮ ແລະ ການຮຽນຮ. ອນນ ຈະຊວຍໃຫບນດາໂຄງການທກຳລງພດທະນາ ແລະ ສະເໜມາຂທນ ມການເນນໜກໃສການພຈາລະນາບດບາດ ຍງ-ຊາຍຫາຍຂນ.

31 ກອງທນພດທະນາເຕກໂນໂລຊສຂຽວ (CTF) ຄະນະກຳມະການກອງທນ. 2010. ຍດທະສາດສງແວດລອມ, ສງຄມ ແລະ ການປະເມນຜນ ດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຂອງກອງທນລງທນ ດານສງແວດລອມ, ກອງປະຊມ ຄະນະກຳມະການກອງທນ CTF, CTF/TFC.6/Inf.3. Washington DC.

32 UNFCCC. ຄະນະບລຫານ CDM. ແຜນງານແກວຊວະພາບ Bagepalli CDM https://cdm.unfccc.int/Projects/DB/DNV-CUK1131002343.1/view

ຮບ 8: ການກຳນດຄນລກສະນະຂອງແມຍງໃນກອງທນການລງທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

ແ�ຍງເ�ນກມທໄ�ຮ�ບຜ�ນປະໂ�ດ

ແ�ຍງ ເ�ນຜກຽວຂອງ ແ�ະ ເ�ນຕ�ວຜ�ນແ�ໃ�ການປຽນແ�ງ

ແ�ຍງ ເ�ນກມທມຄວາມບອບບາງ

5 / 5 IPs(100%)

SREP

20%

80% 75%

75%

44%

56%

25%

25%

CTF FIP PPCR

4 / 16 IPs(25%)

16 / 16 IPs(100%)

4 / 4 IPs(100%)

CTF = ກອງທນເຕກໂນໂລຊສະອາດ, FIP = ແຜນງານລງທນດານປາໄມ, IP = ແຜນການລງທນ, PPCR = ໂຄງການຕວແບບດານການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ, SREP = ແຜນງານຂະໜາຍພະລງງານທດແທນ.

ແຫງຂມນ: International Union for Conservation of Nature. 2012. Gender Review of the CIF. New York.


ເນອງຈາກການໃຫທນພາຍໃຕກອງທນການລງທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດໃນຕໜາ ຄາດວາຈະມຈຳນວນຈຳກດ, ດງນນຈງອາດຈະເປດ ໂອກາດໃຫພດທະນາໂຄງການຈາກພາກເອກະຊນ ທມອງປະກອບທດດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເພອສະໜບສະໜນທນໃຫແກພາກເອກະຊນໄປພອມ ພາຍໃຕກອງທນຍດທະສາດດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ (SCF). ກອງທນຍດທະສາດດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (SCF) ແມນແນໃສສງເສມພາກເອກະຊນ ໃຫມສວນຮວມໃນການສາງແຜນການຍດທະສາດຂອງຕນ ໃນແຕລະປະເທດ ແລະ ເຂດພາກພນບລມະສດ. ແຕລະແຜນງານ ມຊບພະຍາກອນທຈດສນໃຫ ໂດຍຜານການເພມໂຄງການ ແລະ ແຜນງານ ຕາມຈດປະສງຂອງແຜນງານການລງທນ ໃນແຜນງານ ການລງທນດານປາໄມ (FIP) ແລະ ແຜນງານຂະໜາຍພະລງງານທດແທນ (SREP) ແລະ ໂຄງການຕວແບບດານການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ (PPCR). ສຳລບ ການໃຫທນຂອງກອງທນການລງທນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (CIF) ອາດຈະເຂາເຖງໄດ ໂດຍຜານບນດາ ທະນາຄານພດທະນາຫາຍຝາຍເທານນ.

ກລະນສກສາ 5: ລະບບການຂນສງມວນຊນເລງດວນຂອງຕວເມອງ ໂຮຈມນ

ຮບ 9: ການຂະຫຍາຍການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃນບນດາກອງທນການລງທນດານ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ

120%

100%

80%

60%

40%

20%

0%

ເ�າອ�ງການຈ�ດຕ�ງແ�ຍງລະດ�ບຊາດເ�າໃ�ຂະບວນການປກສາຫາລ

ມການສະໜ�ບສະໜນດານຊ�ບພະຍາກອນໃ�ການສ�ງເ�ມຄວາມເ�າທຽມກ�ນດານບ�ດບາດຍງ-ຊາຍ/ການສາງຄວາມເ�ມແ�ງໃ�ກ�ບແ�ຍງ

ສ�ງເ�ມອ�ງການຈ�ດຕ�ງແ�ຍງເ�າໃ�ການພ�ດທະນາເ�ກະສານໂ�ງການ

ຮ�ບຮນະໂ�ບາຍບ�ດບາດຍງ-ຊາຍໃ�ລະດ�ບຊາດ ແ�ະ ພາກພນ

ມການລາຍງານຕ�ວຊວ�ດດານບ�ດບາດຍງ-ຊາຍ (ສວນໜງ)

SREP

0% 0% 0% 0%

20%

100%

6%13% 12%

25% 25%

50%50%

75% 75%

56%50% 50%

31%

13%

CTF FIP PPCR

CTF = ກອງທນເຕກໂນໂລຊສະອາດ, FIP = ແຜນງານລງທນດານປາໄມ, IP = ແຜນການລງທນ, PPCR = ໂຄງການຕວແບບດານການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດ, SREP = ແຜນງານຂະໜາຍພະລງງານທດແທນ.

ແຫງຂມນ: International Union for Conservation of Nature. 2012. Gender Review of the CIF. New York.

ເລງໃສການລງທນພາກເອກະຊນເປນໂຄງການແບບກວມລວມໂຄງການ ທໄດຮບທນຈາກກອງທນເຕກໂນໂລຊສະອາດຂອງທະນາຄານພດທະນາອາຊ ເປນໂຄງການລງທນໃນລະບບການຂນສງມວນຊນ ຂອງເມອງ ໂຮຈມນ ສສ ຫວຽດນາມ ແລະ ລວມມການກະກຽມແຜນປະຕບດງານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເພອຈາງງານແມຍງ ແລະ ມການ ພຈາລະນາເຊອມໂຍງບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃນການອອກແບບໂຄງການດານພນຖານໂຄງລາງ, ແລະ ເນນໃສສງເສມການມສວນຮວມຂອງ ແມຍງ ແລະ ການພດທະນາຄວາມອາດສາມາດ.

a ເອກະສານໂຄງການ ແລະ ມາດຕະການປະຕບດດານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ເຂາເບງໄດທເວບໄຊ: http://www.adb.org/projects/documents/sustainable-urban-transport-ho-chi-minh-city-mrt-line-2-project-rrp


ບນດາມາດຕະການຫດຜອນທເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs)ແຜນດຳເນນງານ ບາລ (The Bali Action Plan) (ເບງໃນບດຮຽນທ 2 ພາກ ກ) ໄດກຳນດບນດາການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມ ເໝາະສມລະດບຊາດ (NAMA) ໃຫເປນ “ມາດຕະການຫດຜອນ ໂດຍບນດາກມປະເທດທກຳລງພດທະນາ” ຕາມຮບແບບການພດທະນາແບບຍນຍງ ແລະ ໄດຮບການສະໜບສະໜນ ແລະ ເສມຄວາມສາມາດຈາກການນຳໃຊເຕກໂນໂລຊ, ການຊວຍເຫອດານການເງນ ແລະ ການສາງຂດຄວາມສາມາດ ໃນຮບແບບທສາມາດວດແທກ, ລາຍງານ ແລະ ຢງຢນດວຍເຫດຜນໄດ.33 ບນດາມາດຕະການຫດຜອນທເໝາະສມໃນລະດບຊາດ ແມນມາດຕະການ ຫດຜອນແບບສະໝກໃຈ ໂດຍບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ແລະ ອງໃສແຜນພດທະນາຂອງປະເທດເຈາພາບເປນຕນຕ. ການສະໜບສະໜນຂອງສາກນໃຫແກກມມາດຕະການໃດໜງຂອງບນດາການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມລະດບຊາດ (NAMA) ເລມແຕການໃຫທນ ໃນການຖາຍທອດເຕກໂນໂລຊຈນເຖງການສາງຄວາມອາດສາມາດ. ບນດາການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ແມນສາມາດໄດຮບທນ ແລະ ຈດຕງປະຕບດໄດພາຍໃນປະເທດ ຫ ຂການຊວຍເຫອຈາກສອງຝາຍ ຫ ສາກນໄດ. ໃນອະນາຄດ ເຫນວາ ຍງຈະມຮບແບບການໃຫທນຮວມກນ ລະຫວາງ ພາກລດ ແລະ ເອກະຊນສຳລບບນດາການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບ ຊາດ (NAMA)ທໄດຮບການຢງຢນແລວ. ສຳລບ ແຫງທນສະໜບສະໜນພາກລດຈາກສນກນໃນການຈດຕງປະຕບດມາດຕະການ ດງກາວ ມກອງທນ ຮວມສະເພາະສຳລບການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ລະຫວາງ ປະເທດ ອງກດ ແລະ ປະເທດ ເຢຍລະມນ,34 ກອງທນສງແວດລອມໂລກ ແລະ ກອງທນດານສະພາບດນຟາອາກາດສຂຽວ (GCF). ການຈດທະບຽນຂອງບນດາການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ພາຍໃຕສນທສນຍາ ວາດວຍ ການປຽນແປງດນຟອາກາດ ຖເປນນມດໝາຍອນໜງໃນການ ຊວຍເຮດໃຫບດສະເໜໂຄງການ ເພອຂທນໃຫບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ມຄວາມສອດຄອງເໝາະສມກບການໃຫທນ. ສຳລບ ໃນໄລຍະສນ ແລະ ໄລຍະກາງ ເຫນວາ ບນດາການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ຄວນຈະໄດຮບທນຈາກການໃຫທນສອງຝາຍ ໂດຍຜານການຮວມມທມຢ (ຮບ 10).

ບນດາການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ສາມາດທຈະມກດຈະກຳປະສມປະສານກນຫາຍຢາງ ແລະ ຫາຍຂະແໜງການ ໂດຍເລມຈາກໂຄງການ, ມາດຕະການ ຫ ນະໂຍບາຍຂະໜາດນອຍ ຫາ ໂຄງການຂະໜາດໃຫຍ ທແນໃສການຫດຜອນການປອຍ ອາຍພດເຮອນແກວ ແລະ ສາງຜນປະໂຫຍດຮວມກນທາງເສດຖະກດ, ສງຄມ, ອງກອນ ແລະ ສງແວດລອມ (ຮບ 10).

ສງທເຮດໃຫການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມ ເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ມຄວາມແຕກຕາງ ແລະ ໄດຮບຄວາມສນໃຈ ໃນການເປນມາດຕະການຫດຜອນທຕດ ພນກບບດບາດຍງ-ຊາຍ ແມນເນອໃນ, ການທສາມາດດດປບ ໃຫເຂາກບນະໂຍບາຍ (ການພດທະນາ) ທມຢ, ການສງເສມ ສະໜບສະໜນການສາງຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ລະບຽບຫກ ການໃນການໃຫທນຂອງມດຕະການ ດງກາວ. ການກຳນດ ເນອໃນທບຕາຍຕວ ດງກາວ ເຮດໃຫບນດາປະເທດທກຳລງ ພດທະນາ ສາມາດອອກແບບມາດຕະການຫດຜອນຂອງຕນ

ໃນຮບແບບເງອນໄຂຂອງປະເທດ ໃຫໄປຕາມທດທາງການພດທະນາແບບຍນຍງ, ເຮດໃຫຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນ ແກວລງ ໂດຍທສາມາດວດແທກ, ລາຍງານ ແລະ ຢງຢນຕາມ ຫກການເຫດຜນ.

ບນດາມການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະ ສມໃນລະດບຊາດ ເປນການເປດໂອກາດໃຫມການອອກແບບ ມາດຕະການຫດຜອນທມຄວາມສະເໝພາບກນ ໂດຍເນນໃສ ສາງຜນປະໂຫຍດ ຮວມກນທາງດານສງຄມ ເຊນ: ການສາງ ຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ. ກຳນດເນອໃນທບຕາຍຕວ ຂອງມາດຕະການ ຫດຜອນທເໝາະສມໃນລະດບຊາດ ແລະ ວທການເຊອມໂຍງຫາກນ ໝາຍຄວາມວາ ບນດາປະເທດ ທກຳລງພດທະນາ ຈະຂການສະໜບສະໜນການອອກແບບ

33 UNFCCC. 2008 Report of the Conference of the Parties on Its Thirteenth Session, Held in Bali from 3 to 15 December 2007, Addendum, Part Two,Bali Action Plan, Decision 1/CP.13, FCCC/CP/2007/6/A. Bonn. Article 1(b)(ii).

34 ໃນກອງປະຊມເຈລະຈາດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນປ 2012, ກະຊວງສງແວດລອມ, ການສາງ, ການອະນລກທຳມະຊາດ ແລະ ຄວາມປອດໄພດານນວເຄຍ (BMUB) ແລະ ກະຊວງພະລງງານ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ (DECC) ຂອງປະເທດ ອງກດ ໄດຮວມການສາງຕງກອງທນສຳລບການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມ ເໝາະສມໃນລະດບຊາດ. ກອງທນ ດງກາວ ມງບປະມານ 70 ລານ ຢໂຣ ເພອສະໜບສະໜນການຈດຕງປະຕບດການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ. ເພອໃຫໄດຮບທນ, ມາດຕະການ ດງກາວ ຕອງໄດຕາມເງອນໄຂ ແລະ ມາດຖານ ທປະກອບມຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ເຊນ: ການສງເສມຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງບາດຍງ-ຊາຍ. ກະລນາເບງຂມນເພມ ໄດທເວບໄຊ: http:// www.nama-facility.org/

ຮບ 10: ຕວຢາງ ບນດາການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວ ເໝາະສມໃນລະດບຊາດ

NAMA = ການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວເໝາະສມໃນລະດບຊາດ.

ແຫງຂມນ: Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit. 2013. Nationally Appropriate Mitigation Action (NAMA). Eschborn. p.2. http://mitigationpartnership.net/sites/default/files/giz2013-en-climate-nama.pdf

NAMAs

ໂຄງການ

ວທການຂອງຂະແໜງການນະໂຍບາຍ ແລະ

ຍດທະສາດ

ການຄນຄວາທດລອງ ແລະ ການພດທະນາ


ການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ໃຫຢໃນຮບລກສະນະທສາມາດສາງຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ດານການພດທະນາ ແລະ ພດທະນາບດສະເໜໂຄງການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ເພອໃຫໄດ ຮບທນການຊວຍເຫອ. ໃນເວລາດຽວກນ ປະເທດເຈາພາບ ສາມາດທຈະອອກແບບມາດຕະການຫດຜອນ ທຕນເອງເຫນວາ ມຄວາມເໝາະສມ. ມນອາດຈະງາຍເກນໄປ ທຈະບອກວາການຂຽນບດສະເໜໂຄງການແນວໃດ ຈງຈະມຄວາມເໝາະສມໃນການຈດຕງປະຕບດຕວຈງ. ເມອຈດລຽງບລ ມະສດໃຫມາດຕະການໃດໜງຂອງມາດຕະການຫດຜອນທເໝາະສມໃນລະດບຊາດ, ບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ບສາມາດ ພຽງແຕເລງໃສ ການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວຂະໜາດໃຫຍ ເຊນ: ໂຮງງານຊມງ, ແຕວາ ຍງສາມາດໄດຮບການສະໜບ ສະໜນໃຫແກມາດຕະການ ອນໆຂອງການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ທປະກອບສວນຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ຈາກການນຳໃຊພະລງງການໃນຄວເຮອນ ແລະ ຊມຊນ ແລະ ການຜະລດກະສກຳ. ພະນກງານທສາງນະໂຍບາຍ ສາມາດນຳສະເໜບນດາການ ຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ເພອເປນເຄອງມໃຫແມຍງ ໃນການຫດຜອນການປອຍອາຍພດ ເຮອນແກວ ໃນລະດບຄວເຮອນ ແລະ ຊມຊນ ໃຫມປະສດທຜນສງ. ບນດາປະເທດ ທກຳລງພດທະນາ ຄວນຖເອາໂອກາດນ ເພອເຮດບດບາດ ນຳພາ ແລະ ຮບປະກນການສະໜບສະໜນໃຫແກມາດຕະການຫດຜອນຂະໜາດໃຫຍ ຢາງແທຈງ ເພອສງເສມການພດທະນາແບບຍນຍງ.

ເພອຫກລຽງການກຳນດຕນທນທສງເກນໄປ, ການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ຄວນຈະອອກແບບໃຫ ເໝາະສມ ເພອໃຫສອດຄອງກບບນດາຕວຊວດ ແລະ ເງອນໄຂທຕດພນກບຄວາມເທາທຽມກນດານບດບາດຍງ-ຊາຍທຈະໃຫຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ເຊງເຫນວາ ກຳລງໄດຮບຄວາມສຳຄນຫາຍຂນ ໃນກລະນທຂທນການຊວຍເຫອຈາກແຫງທນການຮວມມສອງຝາຍ ຫ ສາກນເຊນ: ກອງທນສະໜບ ສະໜນການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ແລະ ກອງທນສງແວດລອມໂລກ. ພວກເຮາ ເຫນວາ ຕອງໄດພດທະນາຄວາມອາດສາດມາດ ເພອສະໜບສະໜນຄວາມພອມຂອງປະເທດ ທຈະຍກລະດບຜນປະໂຫຍດຂອງການຈດຕງປະຕບດ ມາດຕະການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ຢາງແທຈງ; ໂດຍສະເພາະ ບນດາເງອນໄຂຕດຕາມ, ລາຍງານ ແລະ ຢງຢນດວຍເຫດຜນ ກຽວກບ ກດຈະກຳການຫດຜອນ ຈະຕອງໄປປບປງປຽນແປງດານອງກອນ ແລະ ການສະໜບສະໜນທເໝາະສມ. ໃນເວລາ ດຽວກນ ແມນບມແຫງເງນທນສະໜບສະໜນໃນໄລຍະຍາວສຳລບການຈດຕງປະຕບດການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມ ເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ນອກຈາກຈະມການຮວມມສອງຝາຍ, ແຕເຖງແນວໃດກຕາມ ກອງທນສງແວດລອມໂລກ ອາດຈະເຂາມາມບດບາດ ສຳຄນໃນການຊວຍເຫອດານການເງນໃຫແກການຈດຕງປະຕບດການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA) ໃນອະນາຄດ ອນໃກນ.

ກລະນສກສາ 6: ແຜນງານສາງຄວາມສາມາດການປອຍອາຍພດເຮອນແກວໃນລະດບຕາ ຂອງປະເທດ ບຖານ

ການເຊອມສານເປາໝາຍບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃນຍດທະສາດພດທະນາການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ໃນລະດບຕາ (LEDS) ແລະ ການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs)ຢປະເທດ ບຖານ, ແຜນງານການສາງຄວາມອາດສາມາດໃນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວໃນລະດບຕາ (LECB) ຂອງອງການສະຫະ ປະຊາຊາດເພອການພດທະນາ (UNDP) ໄດເຮດການປະເມນດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເພອຈຳແນກໃຫເຫນແຕລະຈດ ແລະ ເປາໝາຍ ທແມຍງ ຈະເຂາຮວມໃນອອກແບບແຜນງານ ແລະການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMA). ໃນປ 2012 ປະເທດ ບຖານ ໄດວາງຍດທະສາດບປອຍອາຍກາກບອນ (Carbon Neutral Strategy) ແລະ ເລມພດທະນາ ການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs), ແຜນງານການສາງ ຄວາມອາດສາມາດໃນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວໃນລະດບຕາ (LECB) ແລະ ການຕດຕາມ, ການລາຍງານ ແລະ ການຢງຢນດວຍເຫດຜນ (MRV) ໃນທວທກຂະແໜງການ ເຊນ: ການຂນສງ, ຂເຫຍອ, ແຜນຝງເມອງ, ແລະ ອດສາຫະກຳ ໂດຍການສະໜບສະໜນຈາກແຜນງານການສາງຄວາມອາດສາມາດໃນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວໃນລະດບຕາ (LECB). ເພອເຮດໃຫມການເຊອມສານບດບາດ ຍງ-ຊາຍ ໃຫມຄວາມເທາທຽມກນລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ຢໃນຂະບວນການອອກແບບວຽກງານ ດງກາວ, ຈງໄດເຮດການປະເມນຄວາມຕອງການດານຄວາມອາດສາມາດຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ. ຂສະເໜແນະຈາກການປະເມນ ດງກາວ ຈະເຮດໃຫການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍມປະສດທຜນຫາຍຂນ ໃນຍດທະສາດຂອງປະເທດ ບຖານ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດການຫດ ຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs), ແລະ ແຜນງານການສາງຄວາມອາດສາມາດໃນການປອຍອາຍພດ ເຮອນແກວໃນລະດບຕາ (LEDS).

ການປະເມນດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ໄດສາງຂນເພອກຳນດ ແລະ ພດທະນາຄວາມອາດສາມາດດານຕາງໆ ໃນການຂະຫຍາຍການຈດຕງປະຕບດ ມາດຕະການຫດຜອນ, ເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາການພດທະນານະໂຍບາຍການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ສະໜອງຂມນແຍກເພດ ໃຫແກລດຖະບານ ເພອປບປງການສາງນະໂຍບາຍ.

ໂດຍພນຖານແລວ ການປະເມນ ດງກາວ ແມນເລງໃສລະດບປະເທດ ແຕວາ ກໄດພະຍາຍາມສງເສມເອາພາກສວນທກຽວຂອງຈາກອຳນາດ ການປກຄອງທອງຖນ, ອງການຈດຕງທາງສງຄມ ແລະ ຂະແໜງການອດສາຫະກຳ ເຂາມາມສວນນຮວມ. ການປະເມນ ດງກາວ ຍງປບປງ ຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ໃຫຂສະເໜແນະທສຳຄນ ແລະ ຈດທສາມາດເຊອມສານໂຍງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນບນດາຍດທະສາດ ແຫງຊາດ. ບນດາຂສະເໜແນະ ດງກາວ ແມນຈະໄດນຳໄປພຈາລະນາເປນຈດປະສງໄລຍະຍາວຂອງການພດທະນາການຫດຜອນອາຍພດ ເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs), ແລະ ແຜນງານການສາງຄວາມອາດສາມາດໃນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ໃນລະດບຕາ (LEDS) ພາຍໃນປະເທດ.

ສບຕໜາຕໄປ


ກອງທນດນຟາອາກາດສຂຽວກອງທນດນຟາອາກາດສຂຽວ ແມນກນໄກການເງນດານສະພາບດນຟາອາກາດຂອງໂລກ ທບນຈເອາການພຈາລະນາເຖງຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍເຂາໃນພາລະບດບາດໜາທ, ມເຈດຈຳນງ “ໃຫທນຫາຍຂນ ເພອການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາ ອາກາດ, […] ໃນຂະນະທມການສງເສມຜນປະໂຫຍດຮວມກນທາງດານການພດທະນາ ດານສງແວດລອມ, ສງຄມ ແລະ ສງແວດລອມໂດຍນຳໃຊວທ ການທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ.”35 ກອງທນດນຟາອາກາດສຂຽວ (GCF) ໄດກຳນດເອາມາດຕະການດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາ ອາກາດ ໄວໃນກອບເນອໃນຂອງການພດທະນາແບບຍນຍງ ແລະ ປອຍກາກບອນຕາ, ແລະ ໄດເນນໜກບດບາດໃນການເຂາເຖງແຫງທນ, ສງເສມ ວທການປກດນໃນລະດບປະເທດ, ສງເສມ “ການມສວນຮວມຂອງພາກສວນທກຽວຂອງ, ລວມທງກມຄນທມຄວາມ ບອບບາງແລະ ການປບປງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ” (ຄຳແນະນຳ 35).

ກອງທນດນຟາອາກາດສຂຽວ (GCF) ໄດຮບການຄມຄອງຈດການໂດຍຄະນະກຳມະການ ເຊງປະກອບມສະມາຊກ 24 ຄນ ທມຈຳນວນສະມາຊກເທາກນຈາກຝາຍປະເທດທພດທະນາແລວ ແລະ ປະເທດທກຳລງພດທະນາ. ຄະນະກຳມະການ ດງກາວ ກຳລງຢໃນຂະບວນການຈດການບລຫານກອງທນ ແລະ ໄດຮບການສະໜບສະໜນຈາກພາກສວນອງການຈດຕງທາງສງຄມ ໃນການພດທະນາທາງເລອກໃຫແກວທການປະຕບດທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ກຳລງຢໃນຂນຕອນຮບຮອງເອາແຜນປະຕບດງານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ອກລກສະນະໜງທຮບປະກນວາ ກອງທນດນຟາອາກາດສຂຽວ ຈະຍກພາລະບດບາດຂອງຕນຂນ ແມນການສາງຕວຊວດ ດານຜນປະໂຫຍດ ຮວມກນ ແລະ ດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຢໃນກອບການຈດການຜນໄດຮບ ເຊງຈະວດແທກ ຮບແບບ ການນຳໃຊທນ ໂດຍອງຕາມຈດປະສງຂອງກອງທນ ດງກາວ ກອງທນດນຟາອາກາດສຂຽວ ຕອງການຕວຊວດດານການຫດຜອນ ເຊງບພຽງແຕວດແທກການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ, ຄາໃຊຈາຍໃນ

35 Green Climate Fund. 2011. Governing Instrument for the GCF. Bonn: Interim Secretariat of the Green Climate Fund. para. 3 ກະລນາເບງຂມນໄດທເວບໄຊ: http://gcfund.net/ fileadmin/00_customer/documents/pdf/GCF-governing_instrument-120521-block-LY.pdf

ແຜນງານ ດງກາວ ແນໃສເພອແກໄຂບນດາສງທາທາຍຕາງໆ ເຊນ: ຄວາມອາດສາມາດ, ອງກອນ, ຂມນຂາວສານ ແລະ ວດທະນະທຳສງຄມ ໂດຍໃຫການຝກອບຮມ ກຽວກບ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ສະໜບສະໜນຈດປະສານງານດານບດບາດຍງ-ຊາຍໃນແຕລະກະຊວງ ແລະ ອງກອນ, ສງເສມການແລກປຽນຄວາມຮ ແລະ ຂມນຂາວສານ ແລະ ພອມທງ ສງເສມການມສວນຮວມຂອງແມຍງໃນການຕດສນບນຫາ.

ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃນການອອກແບບການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs) ມຄ ດງນ:

» ກຳນດເອາຂະແໜງການບລມະສດເຂາໃສການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs) ແລະ ແຜນງານການສາງຄວາມອາດສາມາດໃນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວໃນລະດບຕາ (LEDS) ເຊງຊວຍສງເສມໃຫການມສວນ ຮວມຂອງເພດຍງ ແລະ ເພມຜນປະໂຫຍດໃຫແກແມຍງໄດຢາງມປະສດທຜນທສດ.

» ເຮດການປະເມນບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນໄລຍະຕນຂອງແຜນງານ ເພອຈຳແນກຊອງຫວາງ, ຈດທຈະເຂາແກໄຂ ແລະ ກາລະໂອກາດ ສະເພາະ. ຕວຢາງ: ໃນຂະແໜງການຄມຄອງຂເຫຍອ ສະຖານປຽນຖາຍຂເຫຍອ ຖເປນອງປະກອບສຳຄນ ທຄວນຈະສງເສມການມ ສວນຮວມຂອງເພດຍງໄດ. ອນນ ຄວນຈະຖກບນຈໃນການອອກແບບການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນ ລະດບຊາດ (NAMAs) ຫງຈາກທການເຮດການປະເມນ.

» ການນຳໃຊວທການຈດຕງປະຕບດຕວຈງ ທມການປບຕວເຂາກບຄວາມຕອງການດານຄວາມອາດສາມາດຂອງອງກອນ.

» ສາງຕງຜປະສານງານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນແຕລະຂະແໜງການ, ອງການ, ກມກອງ ແລະ ກະຊວງຕາງໆ ແບະ ພດທະນາຄວາມ ອາດສາມາດ ໃນແຕລະຂນ ເພອສະໜບສະໜນອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫແກການເຊອມໂຍງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນແຜນການ ແລະ ການແລກປຽນຄວາມຮ ແລະ ຂມນຂາວສານຕາງໆ.

ແຜນງານນ ສະແດງໃຫເຫນວາ ການພຈາລະນາດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ສາມາດເຊອມສານເຂາກບບນດາຍດທະສາດພດທະນາ ແລະ ການປຽນແປງ ດນຟາອາກາດແຫງຊາດ ໂດຍການນຳໃຊວທການຂອງການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມທເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs). ເນອງຈາກການພດທະນາ ແລະ ການຈດ ຕງປະ ຕບດມາດການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs) ຍງຢໃນຊວງເລມຕນ, ດງນນ ຈງຍງບທນມຂມນດານຄວາມສຳເລດ ແລະ ຜນໄດຮບເທອ.

ແຫງຂມນ: S. Agarwal and M.K. Shrivastava. 2013. Bhutan: Integrating Gender Targets into LEDS and NAMAs. Global Good Practice Analysis on LEDS, NAMAs and MRV. ກະລນາເບງຂມນໄດທເວບໄຊ: http://www.mitigationpartnership.net/gpa/ integrating-gender-targets-leds-and-namas

ກລະນສກສາ 6: ສບຕ


ການລງທນ ແລະ ການໄຫວຽນຂອງເງນ ເທານນ, ແຕຍງຕດຕາມການພດທະນາແບບຍນຍງ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ. ກອງທນ ດນຟາອາກາດສຂຽວ ຈະຕອງມເງອນໄຂຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງບາດຍງ-ຊາຍ ໃນການຈດສນງບປະມານຂອງຕນ ເພອກະຕນມາດຕະການ ປະຕບດການຫດຜອນ. ຕວຊວດດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ທຈະແຈງ ຄວນມຂກຳນດເບອງຕນໃນການຈດສນງບປະມານ ໃຫແກບນດາໂຄງການດານ ສະພາບດນຟາອາກາດ ແລະ ການວດແທກຜນກະທບດານສງຄມ ຕອງເປນຈດສນກາງຂອງກອບວຽກຕດຕາມຜນໄດຮບ. ກອງທນ ດງກາວ ອາດຈະ ກາຍເປນແຫງທນຂອງເງນທນສະໜບສະໜນການຈດຕງປະຕບດການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມເໝາະສມໃນລະດບຊາດ.

ຕະຫອດໄລຍະທຜານມາ ກອງທນສະພາບດນຟາອາກາດສຂຽວ ກາຍເປນກນໄກດານການໃຫເງນທນແບບຫາຍຝາຍ ຊງເປນລາຍໃຫຍ ເພອສະໜບ ສະໜນມາດຕະການດານສະພາບດນຟາອາກາດໃນບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ແລະ ຈະເປນເຄອງມອນທຳອດທາງການເງນດານສະພາບ ອາກາດ ເພອນຳໃຊວທການປະຕບດທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ການເຊອມໂຍງບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃນການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດການເຊອມໂຍງເອາບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃນການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຈະເຮດໃຫການເຂາເຖງການເງນຂະຫຍາຍອອກໄປເຖງແມຍງ ໃນຂນທອງຖນ. ເພອເຮດໃຫເຂາເຖງການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດສຳລບການຫດຜອານຜນກະທບ ບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ຕອງປບປງຄວາມກຽມພອມຂອງຕນສຳລບການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ເພອແຈກຢາຍເງນທນ ດງກາວ ໃຫສະເໝພາບກນຫາຍຂນ ຈງຄວນປະຕບດ ຄດງລມນ:

» ເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນບນດາອງກອນ, ນະໂຍບາຍ, ໂຄງການ ແລະ ຂະບວນການຕດຕາມທກຽວຂອງ.

» ຈດສນງບປະມານໃຫວຽກງານເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນການປະຕບດບນດາວຽກງານກດຈະກຳຕາງໆ.

» ກຳນດເອາແມຍງ ແລະ ອງການຈດຕງແມຍງເຂາໃນຂະບວນການສາງນະໂຍບາຍ.

» ສາງຈດສຳນກໃຫແກພະນກງານໃນຂນກະຊວງກຽວກບ ຫກການດານຄວາມສະເໝພາບ ລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍ ແລະ ພດທະນາຄວາມອາດ ສາມາດ ເພອໃຫສາມາດຈຳແນກ ແລະ ຄດເລອກວທການຊອງທາງໃຫເງນທເໝາະສມ.

» ສາງເງອນໄຂໃນການໄດຮບຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ແລະ ການປອງກນໂດຍອງໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນການຈດສນທນ ແລະ ອອກແບບ ໂຄງການ.

» ກຳນດເອາການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນການອອກແບບ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດໂຄງການ.

ບນດາປະເທດທກຳລງພດທະນາ ສາມາດສະແດງບດບາດການເປນຜນຳໃນການສະແດງໃຫເຫນວາ ມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມລກສະນະກວມລວມຄບຖວນ ແລະ ສາມາດຈດຕງປະຕບດໄດຢາງປະສບຜນສຳເລດ.

ຖາມ ແລະ ຕອບໃຊເວລາຢາງໜອຍ 30 ນາທ ໃນການຖາມ ແລະ ຕອບ.

ບດຝກຫດ: ມາດຕະການຫດຜອນທເໝາະສມ ໃນລະດບຊາດທຕດພນກບບດບາດຍງ-ຊາຍ

ຈດແບງນກສຳມະນາກອນອອກເປນກມ (ຕວຢາງ: ອງຕາມຂະແໜງການ ຫ ຄວາມຮວຊາສະເພາະ) ແລະ ຕງຄຳຖາມວາ ຄວນຈະໃຫ ບລະມະສດແກມາດຕະການໃດ ໃນບດສະເໜມາດຕະການຫດຜອນທເໝາະສມໃນລະດບຊາດ.

ໃນແຕລະກມ ນກສຳມະນາກອນ ຄວນປກສາຫາລເຖງຕນທນ ແລະ ຜນປະໂຫຍດໃນການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ແລະ ຜນປະໂຫຍດຮວມກນດານເສດຖະກດ, ສງຄມ ແລະ ສງແວດລອມຈາກການປະຕບດມາດຕະການຫດຜອນທເໝາະສມໃນລະດບຊາດ, ແລະ ການໃຫບລມະສດແກມາດຕະການ, ໂຄງການ ຫ ນະໂຍບາຍ ທຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ແລະ ສາງຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ລວມທງຄວາມເທາທຽມກນດານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ມາດຕະການຫດຜອນທເໝາະສມໃນລະດບຊາດ ສາມາດເປນກດຈະກຳທຈດຕງປະຕບດ ຈາກບນດາຂະແໜງການຕາງໆທກຽວຂອງ ເຊນ: ຂະແໜງການຂນສງ, ພະລງງານ, ຂເຫຍອ, ກະສກຳ ແລະ ອນໆ.

ກະກຽມ 60 ນາທ ນຳສະເໜ 30 ນາທ



L. Adams, E. Zusman, L. Sorkin, and N. Harms. 2014. Effective. Efficient. Equitable: Making Climate Finance Work for Women. ADB Policy Brief. Manila: Asian Development Bank.

B. Buchner, M. Herve-Mignucci, C. Trabacchi, J. Wilkinson, M. Stadelmann, R. Boyd, F. Mazza, A. Falconer, and V. Micale. 2013. The Global Landscape of Climate Finance 2013. A CPI Report. Venice: Climate Policy Initiative (CPI).

A.E. Dessler and E. Parson. 2010. The Science and Politics of Global Climate Change. A Guide to the Debate. 2nd Edition. Cambridge, UK: Cambridge University Press.

N. Eddy, R. Harris, and G. Karlsson. 2013. Financing Mitigation: Exposing Gender Gaps in Financing Climate Change Mitigation – and Proposing Solutions. New York: Climate & Development Knowledge Network (CDKN), Global Gender and Climate Alliance, and Women’s Environment and Development Organization.

S. Nakhooda, C. Watson, and L. Schalatek. 2014. The Global Climate Finance Architecture. Climate Finance Fundamentals 2. London and Washington, DC: Overseas Development Institute and Heinrich Böll Stiftung North America.

L. Schalatek. 2009. Gender and Climate Finance: Double Mainstreaming for Sustainable Development. Washington, DC: Heinrich Böll Foundation North America.

L. Schalatek and K. Burns. 2013. Operationalizing a Gender-Sensitive Approach in the Green Climate Fund. Washington, DC: IUCN Global Gender Office.

L. Schalatek and S. Nakhooda. 2013. Gender and Climate Finance. Climate Finance Fundamentals 10. London and Washington, DC: Overseas Development Institute and Heinrich Böll Stiftung North America.

United Nations Development Programme. 2011. Catalyzing Climate Finance: A Guidebook on Policy and Financing Options to Support Green, Low-Emission and Climate-Resilient Development. New York.

United Nations Development Programme. 2011. Ensuring Gender Equity in Climate Change Financing. New York.

United Nations Development Programme. 2012. Readiness for Climate Finance: A Framework for Understanding What It Means to Be Ready to Use Climate Finance. New York.

United Nations Development Programme (UNDP). 2013. Gender and Climate Finance. New York.

ສຳລບຂມນຫາສດ ກຽວກບ ການເງນດານສະພາບອາກາດ, ກະລນາເຂາເບງໄດທເວບໄຊ: http://www.climatefundsupdate.org.

59

ບດທ 4: ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ-ຈາກນະໂຍບາຍສໂຄງການ

ໃນບດນ ເປນການສະຫບການຝກອບຮມ ໂດຍການໃຫເຄອງມແກນກສຳມະນາກອນ ໃນເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ກອນເຂາສບດນ ອາດຈະຫນເກມຝກສະໜອງກອນ. ລາຍລະອຽດໃນການນຳສະເໜບດຮຽນ ຄວນຈະດດ ປບໃຫເຂາກບຄວາມຮທຜານມາຂອງນກສຳມະນາກອນ. ວທະຍາກອນ ຄວນຮບຮວາ ນກສຳມະນາກອນມາຈາກຫາຍພາກສວນ, ດງນນ ຄວນສງເສມ ໃຫມການອອກຄຳເຫນ ແລະ ແລກປຽນບດຮຽນປະສບການຕວຈງນຳກນ ລະຫວາງ ຜຕາງໜາຈາກແຕລະພາກສວນ ເຊນ: ຈາກອງການຈດຕງແມຍງ ແລະ ຂະແໜງການຕາງໆ ທມປະບດຮຽນປະສບການຕວຈງໃນການກຳນດບາດກາວ ແລະ ສງທາທາຍສຳລບການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

ຈດປະສງຂອງບດນ

ບດຮຽນນ ຈະສບຕບນພນຖານຂອງບດຮຽນທຮຽນຜານມາ ແລະ ຫນເອາຄວາມຮດານເນອໃນບດບາດຍງ-ຊາຍ, ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ເຄອງມດານການເງນ ມາເປນການຈດຕງປະຕບດຕວຈງ. ບດຮຽນນ ຖເປນຄມສຳລບນກວາງນະໂຍບາຍດານສງແວດລອມ ແລະ ຂະແໜງການຕາງໆ ທກຽວຂອງ ເພອເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃສຂະບວນການຕດສນໃນການອອກແບບ, ການຈດຕງປະຕບດ ແລະ ການຕດຕາມບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ. ການເຮດບດຝກຫດໃນການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເປນຜນໄດຮບທສຳຄນຂອງການ ຝກອບຮມຄງນ. ບດຮຽນນ ແນໃສເອາບນດານກວາງນະໂຍບາຍຈາກບນດາຂະແໜງການຕາງໆ ທຕດພນກບສງແວດລອມ ແລະ ອງການຈດຕງແມຍງ ມາຮວມເວທຕດສນບນຫາ ເພອອອກແບບມາດຕະການຫດຜອນທສະເໝພາບກນຫາຍຂນ. ວທະຍາກອນ ຄວນນຳໃຊວທການແບບມສວນຮວມ ຢາງ ແທຈງ. ວທະຍາກອນ ຄວນເນນໜກວາ ບດຮຽນນ ໃຫແນວທາງຕການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ, ແຕວາ ຍງມຄວາມຈຳເປນຈະຕອງໄດປກສາ ຫາລນຳຜຊຽວຊານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ (ແລະ ດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ) ເພອເຮດການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ເຊອມສານ ບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃສໃນບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ.

ເປາໝາຍຂອງບດຮຽນ ແມນ: » ເຮດໃຫມຄວາມເຂາໃຈເລກເຊງຫາຍຂນ ກຽວກບ ຂມນຂາວສານ ທໄດຮຽນໃນບດຜານມາ.

» ນຳໃຊຄວາມຮດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເຂາໃນການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ໃຫທດທາງເປນແຕລະບາດກາວໃນການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ສາງໃຫວທການແບບເປນຄຮວມ ລະຫວາງ ຂະແໜງການບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຂະແໜງການການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ມຄວາມເຂມແຂງຂນ.

ເຮດໃຫການຫດຜອນ ມປະສດທພາບ, ປະສດທຜນ ແລະ ສະເໝພາບກນຫາຍຂນ

ໃນຕອນທາຍຂອງບດນ ນກສຳມະນາກອນ ຈະມຄວາມຮພນຖານ ກຽວກບ ບາດກາວໃນການເຊອມສານ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຈະສາມາດຊກຍສງເສມໃຫການສາງນະໂຍບາຍແບບມການຮວມມກນ. ຜຕາງໜາ ຈາກຂະແໜງການສງແວດລອມ ແລະ ຂະແໜງການຕາງໆ ພອມທງອງການຈດຕງແມຍງ ຄວນຈະປະກອບ ຄຳຄດຄຳເຫນໃຫຫາຍ ເພອກຳນດ ແລະ ແກໄຂບນຫາຄວາມບເທາທຽມກນດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຢໃນ

ລະດບໂຄງການ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ອງກອນ. ນກສຳມະນາກອນ ຄວນຈະມຄວາມຮ ກຽວກບ ຂະບວນການເຮດການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຈະສາມາດປະຕບດການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍໄດ.

ການນຳສະເໜບດຮຽນ ຄວນປບໃຫເຂາກບສະພາບຄວາມເປນຈງຂອງປະເທດ ແລະ ຜເຂາຮວມ. ວທະຍາກອນ ຄວນເຮດການຄນຄວາບດຮຽນທມຢ ກຽວກບ ການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ, ການພດທະນາ ແລະ ນະໂຍບາຍດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນປະເທດເຈາພາບ; ຈຳແນກບນດາຂະແໜງການ ທຕດພນກບການຕດສນບນຫາດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ; ແລະ ນຳໃຊຄວາມຮບາດກາວຕາງໆໃນ ເຊອມສານ

ສະເໜໂດຍໃຊເວລາ ປະມານ 60 ນາທ


ບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃຫກາຍເປນນະໂຍບາຍ ແລະ ວຽກງານໜງຂອງອງກອນ. ວທະຍາກອນ ຄວນມການສສານໃຫເຫນວາ ບມອນໃດຖກໝດທກຢາງໃນການເຊອມໂຍງດານບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາໃນນະໂຍບາຍ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດຕວຈງດານການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ, ແຕວາ ໃນບດຮຽນນ ແມນການນຳສະເໜວທທາງ ກຽວກບ ຂະບວນການເຊອມໂຍງດານບດບາດຍງ-ຊາຍໃນລະດບປະເທດ.

ຫວຂ• ບດຮຽນທຖອດຖອນໄດ

• ເປາໝາຍຂອງການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ

• ຈດທສາມາດເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ

• ບາດກາວປະຕບດ

• ເນອໃນສຳຄນ

ມາຮອດປດຈບນ ສງທພວກເຮາ ໄດຮຽນຮ ມ: » ພາລະບດບາດ ແລະ ສາຍພວພນດານບດບາດຍງ-ຊາຍໃນກອບວດທະນາທຳ ແລະ ສງຄມ.

» ພາລະບດບາດຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ ທສງຜນກະທບຕແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໃນການແບງໜາທຄວາມຮບຜດຊອບ ໃນວຽກງານ, ການເຂາເຖງ ແລະ ການຄວບຄມຊບພະຍາກອນ.

» ເຖງແມນວາ ມາດຕະການດານການພດທະນາແບບຍນຍງ ແລະ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຈະແນໃສປບປງຊວດການ ເປນຢຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໃຫດຂນ, ແຕວາ ສວນໃຫຍ ແມຍງ ຈະປະເຊນກບບນຫາການແບງແຍກດານເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ເຊງຕອງໄດເອາໃຈໃສແກໄຂບນຫາໃນລະດບຂນພນຖານ.

» ຄວາມບເທາທຽມກນ ແລະ ພາລະບດບາດໜາທຄວາມຮບຜດຊອບສະເພາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຮດໃຫເພມຄວາມບອບບາງຂອງແມຍງຕກບຜນກະທບຈາກການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

» ການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ສາມາດເພມຊອງວາງຕຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ທງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ມຄວາມຮສະເພາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ມທາແຮງປະກອບສວນໃນການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ.

» ມາດຕະການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ຕອງສາງຄວາມເຂມແຂງແກແມຍງ ເພອໃຫເອາຊະນະສງກດຂວາງທາງ ເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ.

» ມາດຕະການປຽນແປງຂອງສະພາບດນຟາອາກາດ ຕອງອອກແບບໃນລກສະນະເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ ເພອຊອກໃຫເຫນທາແຮງບມຊອນຂອງແມຍງ ແລະ ເຮດໃຫພວກເຂາສາມາດທຈະໄດຮບຜນປະໂຫຍດ ຈາກການປອງກນສງແວດລອມຂອງຕນ.

» ບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການແບບກວມລວມ ແມນມປະສດທພາບ, ປະສດທຜນຜນ, ມຄວາມສະເໝພາບ ແລະ ມຄວາມຍນຍງຫາຍກວາ ໃນໄລຍະຍາວຫາຍກວາ.

ເປາໝາຍຂອງການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍຄດງທພວກເຮາໄດຮຽນໃນບດທ 1 ທຜານມາ, ການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແມນຂະບວນການຮບຮອງເອາ ການພຈາລະນາດານ ບດບາດ ຍງ-ຊາຍເຂາ ໃນນະໂຍບາຍ ແລະ ແຜນການ ເຊນ: ນຕກຳ, ນະໂຍບາຍ, ແຜນງານ ແລະ ໂຄງການ ໃນທກໂຂງເຂດວຽກງານ ແລະ ໃນທກລະດບ ເພອແກໄຂບນຫາ ແລະ ຫດຜອນຄວາມບເທາທຽມກນທມຢ. ເປາໝາຍ ດງກາວ ບແມນຂະບວນການຂອງມນ, ແຕ ແມນເພອມຄວາມປະສບຜນສຳເລດດານຄວາມຄວາມສະເໝພາບຍງ-ຊາຍ ພອມທງໃຫໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ ຫ ການປບຕວ.

61ບດທ 4: ການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ-ຈາກນະໂຍບາຍສໂຄງການ

ຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ແມນເປາໝາຍ-ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແມນຍດທະສາດ ຫ ວທການ ເພອໃຫບນລເປາໝາຍ ດງກາວ. ບນດາໂຄງການຕາງໆ ທສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ ໂດຍສະເພາະແລວ ຕອງຫດຜອນສງກດຂວາງດານເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ແລະ ໃຫໂອກາດແມຍງປະກອບສວນເຂາໃນການຫດຜອນ ແລະ ການປບຕວ ພອມດຽວກນນນ ກຕອງຮບປະກນການປບປງຊວດການເປນຢໃຫ ດຂນ. ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ລວມມບນດາໂຄງການດານບດບາດຍງ-ຊາຍສະເພາະ ທເລງໃສສງເສມແມຍງ ແລະ ຜຊາຍໂດຍສະເພາະ. ເນອງຈາກ ມການແບງແຍກທາງສງຄມ ເຊງເຮດໃຫແມຍງ ບໄດມໂອກາດໃນການເຂາຮວມໃນການຕດສນບນຫາ ຫ ໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກ ເຕກໂນໂລຊທມປະສດທຜນ, ດງນນ ມາດຕະການສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ ສາມາດປະສບຜນສຳເລດດານຄວາມສະເໝພາບລະຫວາງ ຍງ-ຊາຍໄດ. ສງທຄວນເອາໃຈໃສໃນວຽກງານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຊນ: ຄວາມຈຳເປນໃນການສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ ຕອງໄດຖກເຊອມສານ ເຂາກບບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການຕາງໆ.

ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ

» ເປນການປບປງການຄມຄອງ ແລະ ເປນສນກາງສຳລບການພດທະນາແບບຍນຍງ,

» ເປດໂອກາດໃຫທກຄນໃນສງຄມໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກການພດທະນາ,

» ນຳໃຊຊບພະຍາກອນມະນດຂອງປະເທດຢາງເຕມທ ແລະ ກຳໄດທາແຮງບມຊອນຕນຕ (ຂອງແມຍງ) ແລະ

» ເຮດໃຫຄວາມສະເໝພາບ ແລະ ຄວາມເທາທຽມກນຫາຍຂນ.

ເປາໝາຍຫກຂອງການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຄວນສງເສມ ແລະ ເຮດໃຫແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ສາມາດປະກອບຄຳເຫນໄດໃນທກຂນ, ກາຍເປນຕວຜນແປໃນການປຽນແປງ ແລະ ປບປງຊວດການເປນຢໃຫດຂນ (ຮບ 11).

ຮບ 11: ເປາໝາຍການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ

ຊວດການເປນຢ

ໂອກາດທາງເສດຖະກດ

ເງອນ ໄຂ ເອອ ອຳ ນວຍ

ຄຳຄດເຫນ

ແກໄຂບນຫາສງກດຂວາງດານເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ເຊນ: ການເຂາເຖງລາຍໄດ, ການສກສາ, ສາທາລະນະສກ, ສດນຳໃຊທດນ ແລະ ຊບພະຍາກອນອນໆ.

ສງເສມໃຫແມຍງມຄວາມສາມາດເຂາເຖງເຕກໂນໂລຊກາກບອນຕາ ແລະ ສງເສມໃຫແມຍງໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກການຫດຜອນ ການປອຍ ອາຍພດເຮອນແກວ ເຊນ: ການສາງລາຍໄດເພມ.

ສງເສມ ແລະ ສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫອຳນາດແກແມຍງ ໃນການຕດສນ ບນຫາ ແລະ ຄວບຄມຊບພະຍາກອນ ເພອຄວາມຈຳເປນ ແລະ ຜນປະໂຫຍດຂອງພວກເຂາ.

ສາງຄວາມສາມາດໃຫແມຍງ ແລະ ອງການຈດຕງແມຍງ ເພອເຂາຮວມ ປກສາຫາລຕດສນບນຫາ ແລະ ວາງນະໂຍບາຍໃນທກຂນຕອນ.



ບນດາຈດທສາມາດເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເປນຂະບວນການ ທຄວນຈະພຈາລະນາໃນແຕລະຂນ ຄ: ໃນລະດບອງກອນ, ນະໂຍບາຍ, ແຜນງານ ແລະ ໂຄງການ. ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕອງປະຕບດໃນຂນຕອນການວາງແຜນ, ການຈດບລມະສດ ແລະ ການອອກແບບບນດາໂຄງການ ແລະ ແຜນງານ. ບນດາແຜນງານ ດງກາວ ຕອງຕດພນກບຍດທະສາດ ການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ແລະ ການພດທະນາ ທລວມເອາການພຈາລະນາບດບາດຍງ-ຊາຍ ໄວເທາທຽມກນ. ບນດາກນໄກ ດງກາວ ແລະ ຂະບວນການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕອງສາງເປນນຕກຳ ເຊນ: ການປກສາເປນກມທມສວນຮວມ ຈາກຫາຍພາກສວນ. ແຕລະຈດ ຕອງການຍດທະສາດທແຕກຕາງກນ ທມການປບໃຫເຂາກບສະພາບການ ແລະ ຜມສວນຮວມ (ຮບ 12).

ການສນທະນາປກສາຫາລ: ກຽວກບກອບນະໂຍບາຍ ແລະ ອງກອນ ໃນປະເທດ ຫ ກະຊວງຂອງທານ ເປນແນວໃດ? ມນະໂຍບາຍ ຫ ຍດທະສາດດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ທມການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈະແຈງລະອຽດບ? ມອງກອນ ຫ ກະຊວງໃດ ຮບຜດຊອບວຽກງານບດບາດຍງ-ຊາຍ (ຕວຢາງ: ກະຊວງແມຍງ) ບ ແລະ ຖາມ ຂະແໜງການສງແວດລອມ ແລະ ຂະແໜງການອນໆ ມການປະສານງານກນຫາຍປານໃດ? ກະຊວງສງແວດລອມ ມແຜນປະຕບດງານດານບດບາດຍງ-ຊາຍບ? ທານຮກນໄກ ຫ ນະໂຍບາຍໃດບ ທສງເສມແມຍງໃນມສວນຮວມໃນການປກສາຫາລດານນະໂຍບາຍ? ແລະ ໄດມອງການຈດຕງແມຍງ, ກະຊວງ ຫ ອງການຈດຕງທາງສງຄມ ເຂາມາມສວນຮວມນຳບ?

7 ບາດກາວສຳລບການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍບນດາບາດກາວຕໄປນ ສະແດງໃຫເຫນເຖງການກະກຽມບນດາໂຄງການ, ແຜນງານ ແລະ ແຜນປະຕບດງານ ທເອາໃຈໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ (ຮບ 13). ບນດາບາດກາວ ດງກາວ ເປນທດທາງລວມ ທສາມາດເປນຂະບວນການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ແຕວາ ບນດາບາດກາວແຕລະ ອນໃນການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນຂະບວນການສາງນະໂຍບາຍ ແລະ ການພດທະນາໂຄງການ ຕອງຕດພນກນສະໜດແໜນ ຕາມສະພາບເງອນໄຂຂອງປະເທດ, ນະໂຍບາຍການພດທະນາທມຢ ແລະ ເປາໝາຍດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ, ກອບນຕກຳ, ຂະແໜງການ ແລະ ລະດບຄາດໝາຍທມາດຕະການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໄດກຳນດໄວ. ຄມການຝກອບຮມສະບບນ ພຽງແຕໃຫຄວາມຮລວມ ກຽວກບ ຂະບວນ ການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຄວນມການຈດປະຊມວຊາການ ແລະ ຝກອບຮມລະອຽດ ກຽວກບ ການພດທະນາບນດານະໂຍບາຍ ແລະ ໂຄງການ ໃນລະດບປະເທດ ແລະ ຂະແໜງການສະເພາະ. ການເຫນບນຫາ ແລະ ກາລະໂອກາດດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເປນສງທສຳຄນ.

ຮບ 12: ບນດາຈດສຳລບການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ

ໃນລະດບ ອງກອນ

ແຕລະຈດຕອງການຍດທະສາດທແຕກຕາງກນ

ໃນລະດບ ນະໂຍບາຍ

ໃນລະດບແຜນງານ ແລະ ໂຄງການ



ສຳລບການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ຖາປາສະຈາກກນໄກທມຄວາມສາມາດ, ພາລະບດບາດໜາທຄວາມຮບຜດຊອບຢາງຈະແຈງ ແລະ ບນດາ ມາດຕະການຕາງໆແລວ ເຫນວາ ການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຈະບປະສບຜນສຳເລດ.36

ບາດກາວ 1: ການກະກຽມ• ສກສາລະອຽດເຖງພນຖານດານການເມອງ, ອງກອນ ແລະ ນຕກຳ ເພອເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເຂາໃນບນດານະໂຍບາຍ, ແຜນງານ

ແລະ ໂຄງການ.

36 E. Cecelski and S. Dutta. 2011. ໂຄງການສງເສມບດບາດແມຍງ ເຂາໃນຂະແໜງພະລງງານ: ຄມປະຕບດ. Kathmandu: Practical Action (Sri Lanka, India, Pakistan Programme) for ENERGIA.

ຮບ 13: 7 ບາດກາວສຳລບການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ

ບາດກາວ 1ກະກຽມ

ບາດກາວ 5ການອອກແບບ

ບາດກາວ 6ການຈດຕງປະຕບດ

ບາດກາວ 2 ການວ ເຄາະ

ບດບາດຍງຊາຍ

ບາດກາວ 7ການຕດຕາມ ແລະ

ປະເມນຜນ

ບາດກາວ 3ການວເຄາະບນຫາ

ບາດກາວ 4 ການວເຄາະວທ

ການແກໄຂ

ແຫງຂມນ: Adapted from regional technical assistance delivery of training on climate change.


• ກະກຽມ ແລະ ຊອກຫາການອະນມດເນອໃນເອກະສານ ທກຳນດບນດາເຫດຜນ, ເປາໝາຍ, ຂອບເຂດເນອໃນ, ສະເໜວທການແກໄຂ ບນຫາ, ຜນໄດຮບ, ຜນອອກມາ, ການວເຄາະສາເຫດ ແລະ ຜນຕາມມາ, ຄວາມຮບຜດຊອບຈດຕງປະຕບດ ແລະ ງບປະມານ ທສະເໜມາ.

• ຈດຫາອງກອນ, ຄຮວມງານ ແລະ ຄະນະທມງານໂຄງການ ທເໝາະສມ-ເພອຈຳແນກບນດາຜທມສວນຮວມໃນການວາງແຜນ.

• ຈຳແນກປະເພດຂມນ ທຕອງການ-ດານສງຄມ ແລະ/ຫ ດານວຊາການ?

• ຈຳແນກລະດບການເຊອມສານທຕອງການ ເຊນ: ໃນລະດບນະໂຍບາຍ, ແຜນງານ ແລະ ໂຄງການ ຕະຫອດຮອດ ມາດຕະການ, ຂະແໜງງານ ແລະ ເປາໝາຍ ທວາງແຜນໄວ-ເມອໃດ, ແມນຫຍງ ແລະ ຢໃສ?

• ສາງຂະບວນການຕດສນບນຫາ.

• ປກຈດສຳນກໃຫແກບນດາຄຮວມງານ ແລະ ອງການຈດຕງທາງສງຄມ.

ບາດກາວ 2: ການວເຄາະບດບາດຍງ-ຊາຍການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແມນການສກສາທແບບແຍກເພດ, ຄວາມແຕກຕາງ ລະຫວາງ ຄວາມຕອງການ, ຜນປະໂຫຍດ, ອດຕາການ ມສວນຮວມ, ການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນ ແລະ ຜນປະໂຫຍດດານການພດທະນາ, ການຄວບຄມຊບສນ ແລະ ການຕດສນບນຫາຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ. ເປາໝາຍ ແມນເພອຈຳແນກ, ເຂາໃຈ ແລະ ປບປງຄວາມບເທາທຽມກນ ໃຫດຂນ ໂດຍອງໃສບດບາດຍງ-ຊາຍ, ພາລະບດບາດ, ຄວາມຮບຜດຊອບ ແລະ ສາຍພວພນ.

ການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕອງເຮດແຕເລມຕນ ເນອງຈາກ ຖເປນໜງໃນບາດກາວທຳອດໃນການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເພອຈຳແນກ ພາລະບດບາດ, ຄວາມຕອງການ, ຜນປະໂຫຍດ ແລະ ຄວາມບເທາທຽມກນດານບດບາດ. ການວເຄາະ ດງກາວ ຈະສະໜອງຂມນຂາວສານໃນການ ອອກແບບມາດຕະການ ຫດຜອນຄວາມບເທາທຽມກນ ແລະ ສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໃນການເຂາຮວມ ແລະ ຮບປະກນໃຫ ມາດຕະການ ດງກາວ ໃຫມຄວາມຍນຍງ ແລະ ມປະສດທຜນ. ການວເຄາະ ກຽວກບ ສາຍກຽວພນ ແລະ ຄວາມບເທາທຽມກນລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ຄວນປະຕບດໃນຂນຕອນນະໂຍບາຍ, ແຜນງານ ຫ ໂຄງການ ເພອປະເມນຜນກະທບຕແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ.

ການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ປະກອບມການເກບກຳຂມນແຍກເພດຢາງລະອຽດ ເຊງຈຳແນກໃຫເຫນບນຫາບດບາດຍງ-ຊາຍທກຽວຂອງ ເຊງຕດ ພນກບພາລະບດບາດຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ແລະ ຕຳແໜງຂອງພວກເຂາ, ຄວາມອາດສາມາດບມຊອນ ແລະ ຄວາມບເທາທຽມກນຂອງພວກເຂາ. ບນດາຄວາມຕອງການດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ດງກາວ ຕອງນຳມາເຊອມສານກບການວາງແຜນ, ການອອກແບບ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດບນດາ ມາດຕະການທສະເໜ ເຂາໃນບນດານະໂຍບາຍ, ແຜນງານ ແລະ ໂຄງການ.

ການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕອງເກບຂມນ ດງຕໄປນ:

» ໃຜເຮດຫຍງ? ພາລະບດບາດ, ຄວາມຮບຜດຊອບ ແລະ ບລມະສດຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໃນວຽກງານສວນລວມ ແລະ ສວນຕວ ແຕກຕາງ ກນບ? ຄວາມຮບຜດຊອບ, ຄວາມຕອງການ, ຜນປະໂຫຍດ ແລະ ຄວາມອາດສາມາດບມຊອນຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ມຫຍງແດ (ໃນກອບຂອງໂຄງການດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ເຊນ: ການນຳໃຊພະລງງານໃນຄວເຮອນ)?

» ໃຜເປນເຈາຂອງຫຍງ? ໃຜຄວບຄມຫຍງ? ໃຜເຂາເຖງຫຍງແດ? ມນມຄວາມແຕກຕາງກນບ ລະຫວາງ ແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ?

» ຖາວາ ມຄວາມແຕກຕາງໃນສງທກາວມາຂາງເທງນນ, ປດໄຈທາງເສດຖະກດ, ສງຄມ ແລະ ອງກອນໃດ ທເປນສາຍເຫດ, ສະໜບສະໜນ ຫ ຄວບຄມຄວາມແຕກຕາງ ດງກາວ?

» ຖາວາ ບພຈາລະນາເຖງຄວາມແຕກຕາງ ດງກາວ ໃນການສາງບນດານະໂຍບາຍພດທະນາ ຫ ອອກແບບບນດາມາດຕະການ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດບນດາແຜນງານ ແລະ ໂຄງການ ຈະມຜນກະທບດານລບ ໂດຍສະເພາະ ແມນສາຍເຫດທພາໃຫເກດຜນທຕາມມາ ໂດຍບໄດຄາດໄວລວງໜາຕແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ບ? ຖາມ, ເປນແນວໃດ? ແລະ ການຕອບໂຕທເໝາະສມ ແມນຫຍງ?

ການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ຕອງເຮດສະເພາະກບມາດຕະການທກຳນດໄວ ແລະ ຄວນຖກປະຕບດໂດຍຜຊຽວຊານ ເພອຮບປະກນ ໃຫມຫກຖານຂມນທມມາດຕະຖານສງ. ໂດຍທວໄປແລວ ການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ປະກອບດວຍ 2 ພາກ ຄ:


» ການສກສາເອກະສານດານໜາວຽກນຕກຳ, ວດທະນະທຳ ແລະ ສງຄມ.

» ການສກສາຂມນພາກສະໜາມ ເພອກຳນດພາລະບດບາດ, ສາຍພວພນ ແລະ ຄວາມບເທາທຽມກນດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ທຕດພນກບ ນະໂຍບາຍຫໂຄງການເປາໝາຍ. ການສກສາຂມນພາກສະໜາມອາດຈະປະກອບດວຍການສຳຫວດ (ໃນຄວເຮອນ, ກະຊວງຕາງໆ ແລະ ອນໆ) ແລະ ການປກສາຫາລເປນກມ (ແມຍງ, ຜຊາຍ ຫ ປະສມກນໃນຊມຊນເປາໝາຍ, ແລະ ອນໆ).

ບາດກາວ 3: ການວເຄາະບນຫາເພອຊອກຫາສາຍເຫດຂອງຄວາມບເທາທຽມກນດານບດບາດຍງ-ຊາຍ, ແຕມຕນໄມບນຫາ ເພອສະແດງເຖງສາຍເຫດພນຖານ ແລະ ຜນກະທບຂອງ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ຄວນປະຕບດຕາມການວເຄາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ. ຕນໄມບນຫາ ຄວນສະແດງໃຫເຫນປະຈກຕາເຖງຂມນຂາວສານທເກບກຳມາ ເພອຈຳແນກໃຫເຫນສງກດຂວາງດານເສດຖະກດ, ສງຄມ ແລະ ສງແວດລອມ ເຊງຕດພນກບຜນສຳເລດຂອງເປາໝາຍການຫດຜອນ ຫ ການປບຕວ (ຮບ 14):

» ຄວາມບເທາທຽມກນ ເປນສາຍເຫດພນຖານເຮດໃຫທງຜຊາຍ ແລະ ແມຍງ ຂາດການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນດານ ເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມບ?

» ຄວາມບເທາທຽມກນ ເປນສາຍເຫດພນຖານເຮດໃຫເກດການແບງແຍກ ລະຫວາງ ຜຊາຍ ແລະ ແມຍງ ໃນການເຂາຮວມຕດສນບນຫາ ໃນລະດບຄວເຮອນ ແລະ/ຫ ໃນລະດບຊມຊນ ບ?

» ພາລະບດບາດ ແລະ ຄວາມຮບຜດຊອບຂອງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ເຮດໃຫພວກເຂາ ເພງພາອາໃສຊບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ບ? ແລະ ຊບພະຍາກອນ ດງກາວ ຖກຈດການແນວໃດ?

» ບດບາດຂອງຍງ-ຊາຍ ກດຂວາງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍຈາກການປບປງຄວາມສາມາດຂອງພວກເຂາ ໃນການປບຕວເຂາກບບນຫາການ ປຽນແປງດນຟາອາກາດສະເພາະ, ປະກອບສວນໃສການຫດຜອນການປອຍອາຍພດເຮອນແກວ, ໄດຮບການສກສາ ຫ ການຝກອບຮມ, ຫ ປບປງລາຍຮບຂອງພວກເຂາ ບ?

ຮບ 14: ຕວຢາງຕນໄມບນຫາຈາກໂຄງການພດທະນາໂຄງລາງພນຖານໃນຕວເມອງ

ແຫງຂມນ: ທະນາຄານພດທະນາອາຊ.

ຜນກະທບສວນປະກອບໃຫຍຂອງ ລາຍໄດ ທຈາຍຊນາມນ

ຈາກຕາງປະເທດ

ກດຈະກຳດານເສດຖະກດທໄດຮບ ຜນກະທບຈາກການນຳເຂານາມນ

ໄລຍະທບມປະສດທຜນ

ເຄອງຈກນາມນກະຊວນ ເກນຂະໜາດ ເພອໃຫ

ບນຈໄດເຕມທ

ເງອນໄຂເສດຖະກດທອງ ຖນປຽນແປງເປນສາຍ ເຫດ

ເຮດໃຫຄວາມຕອງ ການຫລດ ລງໃນຕນຊມປ 2000

ເຮດໃຫໂອກາດດານເສດຖະກດ ໜອຍສຳລບການລງທນ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕວໜອຍລງ

ຂຫຍງຍາກຂອງລາຍໄດສຳ ລບຊສນຄາຕາງໆ

(ຕວຢາງ: ອາຫານ, ການຂນສງ)

ຄາໃຊຈາຍສງໃນລະບບ ພະລງງານ ຜບລການ

ການຈຳກດຕາກວາ ຕນທນ ຕວຈງ

ການຈຳກດຕາກວາ ຕນທນ ຕວຈງ

ມຄວາມຍອມຮບດານສງ ຄມ ແລະ ການເມອງຕາສຳ ລບຕນທນເຄອງຈກ

ທໃຊ ນຳມນກະຊວນສງ

ລະບບເຄອງພະລງງານທງໝດ Yap Proper (ນຳເຂານາມນ 100% ມາຜະລດພະລງງານ

ການເງນທບມປະສດທ ພາບສຳລບໃຊລງທນ

ສາງຄວາມຫລາກຫລາຍ.

ບນຫາພນຖານ

ສາຍເຫດ


ບາດກາວ 4: ການວເຄາະວທແກໄຂບນຫາສຳລບ ການປະຕບດການວເຄາະວທແກໄຂບນຫາ ໂດຍສງເກດເບງບນດາທາງເລອກຕາງໆ ທຈະນຳໄປສຜນໄດຮບ ແລະ ຜນກະທບຕາມທ ຄາດຄະເນໄວ:

» ນຳໃຊຕນໄມບນຫາ.

» ກຳນດຜນໄດຮບ ແລະ ຜນກະທບ ຕາມການຄາດຄະເນ.

» ຫນປຽນຜນກະທບ ແລະ ຜນໄດຮບ ໄປເປນຈດປະສງ.

» ຈຳແນກໃຫເຫນຍດທະສາດ ແລະ ກດຈະກຳ (ມາດຕະການອອກແບບ ແລະ ກຳນດເປາໝາຍດານບດບາດຍງ-ຊາຍ) ທຈຳເປນ ເພອບນລ ຈດປະສງ.

» ຈຳແນກໃຫເຫນ ບວາຈະເປນຄນ ຫ ອງກອນ ຮບຜດຊອບຈດຕງປະຕບດຍດທະສາດ ແລະ ກດຈະກຳ ດງກາວ ຕາມທໄດກຳນດໄວຂາງເທງ.

» ປະເມນວທການແກໄຂບນຫາ ເຊງເປນທາງເລອກທດທສດ.

» ກຳນດແຈງເປາໝາຍດານປະລມານ ແລະ ຄນນະພາບ ແລະ ຕວຊວດດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ສຳລບບນດາວທການແກໄຂບນຫາ ໃນກອບ ເວລາຈຳກດ.

» ຄວາມສຽງ ມຫຍງແດ (ທາງພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກ)?

» ຊບພະຍາກອນທຕອງການສະໜບສະໜນກດຈະກຳ ດງກາວ ມຫຍງແດ?

ຕວຢາງຕນໄມແກບນຫາ:

ຜນໄດຮບ

ຈດປະສງ

ວທການແກໄຂ

ການຫດຜອນການນຳເຂານາມນ ເພອການພະລດໄຟຟາ

ການເພມຊບພະຍາກອນເສດຖະກດ ທສງຂນ ເພອການລງທນຂອງລດ

ໃນການສາງອາຊບ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕວ

ການເພມຄວາມຫາກຫາຍເປເພອປະກອບສວນໃຫການກມຕນເອງ

ດານເສດຖະກດຂອງລດ

ຫດຜອນຄວາມບອບຊາງດານ ເສດຖະກດຈາກການຂນລງ

ຂອງນາມນ

ປບປງປະສດທຜນດານເຊອໄຟຂນ ແລະ ເພມຄວາມຫາກຫາຍໃນການສາງ

ພະລງງານທດແທນໃຫຍນຍງ

ພຈາລະນາຈາກສງຄມ ແລະ ຄວາມຮໃນ

ການປບປງ

ຕນທນນາມນກະຊວນ ຟນຄນແບບຍນຍງ

ນຳໃຊນຳມນກະຊວນທ ມປະສດທຜນສງສຳລບ ການສາງພະລງງານໃນ

ເວລານາມນແພງ

ສາງໃຫມຄວາມຫາກຫາຍ ແລະ ມປະສດທຜນສງ

ນຳໃຊພະລງງານ ແສງອາທດ ເພອສາງ

ພະລງງານເພມ ນຳໃຊພະລງງານລມເພມ

ການປບປງດຂນເຕມທ

ສງເສມຊມຊນໃຫມ ສວນຮວມໃນ

ການສາງ, ມປະສທຜນ, ມນຄາການລງທນ ແລະ

ພະລງງານທດແທນ


ບາດກາວ 5: ການອອກແບບຈດປະສງ ແມນເພອພດທະນາເອກະສານອອກແບບລະອຽດ ເພອເປນທດທາງໃຫແກການຈດຕງປະຕບດນະໂຍບາຍ, ແຜນງານ ແລະ ໂຄງການ:

» ຮບແບບທນຳໃຊ ແມນຂນກບເງອນເຂອນຂອງອງການອະນມດ ເຊນ: ບດສະເໜສຳລບການຫດຜອນອາຍພດເຮອນແກວຕາມຄວາມ ເໝາະສມໃນລະດບຊາດ (NAMAs), ການສະໜບສະໜນຈາກທະນາຄານພດທະນາຫາຍຝາຍ.

» ເອກະສານມາດຕະຖານອອກແບບໂຄງການ ຄວນປະກອບມຈດປະສງ, ປະຫວດຄວາມເປນມາ, ເນອໃນລະອຽດ, ຜນໄດຮບ, ຜນກະທບ ແລະ ຜນອອກມາ, ແຜນການລງທນ ແລະ ການໃຫເງນທນ, ການຈດກຽມການຈດຕງປະຕບດ, ຄວາມກຽມພອມ (ດານວຊາການ, ເສດຖະກດ, ສງຄມ ແລະ ຄວາມສຽງ) ແລະ ການຕດຕາມປະເມນຜນ.

» ການອອກແບບໂຄງການ ຄວນປະກອບດວຍການຈຳແນກໃຫເຫນ ກຽວກບ ບກຄນ ຫ ກມຄນ ຮບຜດຊອບການຈດຕງປະຕບດກດຈະກຳ ທຕອບສະໜອງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ຈດປະສງ, ຜນໄດຮບ, ເປາໝາຍ ແລະ ຕວຊວດທຕອບສະໜອງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ໃນທກຂນຕອນ ຄວນກຳນດໄວໃນແຜນການຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນ.

» ກດຈະກຳສະເພາະ ທຈະນຳໄປສຜນສຳເລດດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ເປາໝາຍທຕງໄວ ຄວນກຳນດໄວກອນ.

» ແຜນການຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນ ຄວນກະກຽມໄວ.

ບາດກາວ 6: ການຈດຕງປະຕບດໃນບາດກາວນ ແມນການຈດຕງປະຕບດກດຈະກຳ ໃຫສອດຄອງກບຈດປະສງ, ການອອກແບບ, ການຈດສນຊບພະຍາກອນ, ການຈດກຽມ ການຈດຕງປະຕບດ ແລະ ເປາໝາຍ:

» ອງການຈດຕງປະຕບດ ຕອງມຄວາມສາມາດ ແລະ ຊບພະຍາກອນ ເຊນ: ຊຽວຊານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ/ຫ ຈດປະສານງານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ສະໜບສະໜນຊບພະຍາກອນໃຫແຕລະມາດຕະການສະເພາະດານບດບາດຍງ-ຊາຍ, ກຳນດການຈດຕງປະຕບດ ແລະ ລາຍງານ ການຈດຕງປະຕບດ ເຊງຖເປນກດຈະກຳປກກະຕຂອງໂຄງການ.

» ຮກສາຄວາມເປນຄຮວມງານທດກບບນດາຜມສວນຮວມ ເພອຮບປະກບ “ຄວາມເປນເຈາຂອງ”.

» ສງເສມທງແມຍງ ແລະ ຜຊາຍ ໃຫມສວນຮວມ ຢາງມປະສດທຜນ.

ບາດກາວ 7: ການຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນກະກຽມແຜນການຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນ:

» ຈຳແນກໃຫເຫນໃຜເປນຄນຮບຜດຊອບການຕດຕາມ ແລະ ການນຳນດເວລາ.

» ຈຳແນກໃຫເຫນອນໃດທຕອງຕດຕາມ: ກດຈະກຳຂອງແຕລະຄນທມສວນຮວມ, ຜນໄດຮບຕສາຍພວພນລະຫວາງຍງ-ຊາຍ, ຄວາມມປະສດທພາບ ແລະ ຄວາມມປະສດທຜນຂອງຂະບວນການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ, ແລະ ອນໆ.

» ເລອກເອາເຕກນກ ແລະ ເຄອງມສຳລບການຕດຕາມ, ພດທະນາຕວຊວດ ເຊນ: ເປາໝາຍຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ເກບກຳ ແລະ ນຳໃຊຂມນແຍກເພດ ເພອຕດຕາມຜນໄດຮບ ແລະ ຜນອອກມາດານບດບາດຍງ-ຊາຍ.

» ຕດຕາມ ແລະ ປະຕບດຕາມຜນທໄດຈາກບດລາຍງານການຕດຕາມ.

» ການປະເມນຜນ ຈະມປະສດທຜນຫາຍທສດ ຖາໃຫອງກອນເອກະລາດ ເປນຜປະຕບດ.

» ຮບປະກນ ມພະນກງານບດບາດແມຍງ-ຜຊາຍໃນຈຳນວນທດນດຽວກນໃນທມງານປະເມນຜນ.


» ຮບປະກນການປະເມນຜນ ກຽວກບ ຜນໄດຮບຂອງບດບາດຍງ-ຊາຍ ລວມຢໃນເງອນໄຂຂກຳນດ.

» ບດຮຽນທຖອດຖອນໄດ ແມນເພອສາມາດນຳໃຊເຂາໃນປກສາຫາລດານນະໂຍບາຍ ແລະ ການແລກປຽນຄວາມຮຮວມກນ.

ການຖອດຖອນບດຮຽນ » ການນສາງວຽກງານການເງນດານການປຽນແປງດນຟາອາກາດເພອຜນປະໂຫຍດຂອງແມຍງ ບຕອງການພຽງແຕການເຊອມ

ສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍເຂາກບການປຽນແປງດນຟາອາກາດ ໃນຂນນະໂຍບາຍ, ແຜນງານ ແລະ ໂຄງການເທານນ ແຕຍງ ຈຳເປນຕອງປະກອບເຄອງມໃຫແກອງກອນຈດຕງປະຕບດ ແລະ ກມຜທຈະໄດຮບຜນປະໂຫຍດ ແລະ ແຈງລາຍລະອຽດເຖງຈດ ທຈະຕອງມການຕດພນນຳກນ.

» ການເຊອມສານດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ເປນຍດທະສາດໜງທຈະເຮດໃຫມປະສບຜນສຳເລດດານຄວາມສະເໝພາບຍງ-ຊາຍ.

» ການເຊອມສານບດບາດຍງ-ຊາຍ ບພຽງແຕເປນກດຈະກຳສະເພາະ, ແຕຍງເປນສວນປະກອບສຳລບການເຊອມໂຍງ ຂະບວນການວາງແຜນ ແລະ ການຈດຕງປະຕບດນະໂຍບາຍ, ແຜນງານ ແລະ ໂຄງການ.

» ເຈດຈຳນງທໜກແໜນໃນລະດບຂນສງ ເປນສວນທສຳຄນເຮດໃຫບນລຜນສຳເລດ.


L. Aguilar Revelo. 2009. Training Manual on Gender and Climate Change. San José, Costa Rica: International Union for Conservation of Nature, United Nations Development Programme, and Global Gender and Climate Alliance.

ສຳລບບດລາຍງານ, ຂມນ ແລະ ຄມການຝກອບຮມ, ກະລນາເບງໄດທເວບໄຊ: http://www.gender-climate.org/Publications/

Annex: Icebreakers and Energizers

69

ເອກະສານຊອນທາຍ: ສາງບນຍາກາດ ແລະ ຝກສະໝອງ

ກອນ ແລະ ໃນຊວງ ວທະຍາກອນຖາຍທອດບດຮຽນ ຄວນມການຫເກມ ເພອແນະນຳຜເຂາຮວມໃນກມ ແລະ ສງເສມການມສວນຮວມ. ວທະຍາກອນ ຄວນເລອກເກມ ທເໝາະສມກບສະພາບເງອນໄຂດານການເມອງ, ວດຖະນະທຳ ແລະ ສງຄມຂອງວຽກ.

ຫນເກມ ປງໂກປະເພດເກມ: ການແນະນຳຕວເອງ

ໃຊເວລາປະມານ: 15–20 ນາທ

ອປະກອນທຕອງກຽມພອມ: ບກ ແລະ ໃບປງໂກ

ການຫນເກມປງໂກ ເປນການຫນເກມປະເພດໜງ ທຊວຍໃຫຜເຂາຮວມ ຮຽນຮຜນປະໂຫຍດທແທຈງຂອງແຕລະຄນ. ຜເຂາຮວມ ຍາງອອມຫອງ ແລະ ຊອກຫາຄຈນກວາຈະພບຄນທມເນອໃນໃບປງໂກຄກນ.

ຈດປະສງຂອງເກມນ ແມນເຮດໃຫຜເຂາຮວມ ຍາງເລາະທວຫອງ ເພອຊອກຫາ ລາຍເຊນຂອງ ຄນລກສະນະສະເພາະຖກຕອງຕາມໃບປງໂກ. ເມອໄດຄບຖວນຕາມແຖວແລວ (5 ແຖວຕດຕກນຕາມລຳດບ), ໃຫລາວ ຮອງຂນວາ “ປງໂກ” ແລະ ຊະນະ ເຊງສາມາດຊະນະໄດທາງຂວາງ, ທາງຕງ ແລະ ທາງສະຫຽງ.

ກະກຽມຕາຕະລາງ 5x5 ໂດຍບນຈເນອໃນ ທຂຽນຢໃນບນດາຫອງ. ບນດາເນອໃນ ດງກາວ ມສງຕາຫກ ທຕດພນກບຫວຂການປກສາຫາລ. ພມອອກ ແລະ ຢາຍໃຫແກກມເປາໝາຍ.

ຕວຢາງ:

ມກກນແອນໂຊວ ຍນມຊາຍ ໄດເຄຍໄປຮາວາຍ ເວາໄດຫາຍກວາສອງພາສາ ໄດເຄຍຂຍນ

ມອາຍນອງຫາຍກວາ 4 ຄນ ແຕງງານແລວ ມຕາສນາຕານເຮດວຽກໃນຂະແໜງ ການສງແວດລອມ …

ເອາຕາຕະລາງ ແລະ ບກ ໃຫແຕລະຄນ. ອະທບາຍຈດປະສງຂອງເກມ ແລະ ລະບຽບ ດງນ:

1) ແຕລະຄນທເຈາເວານຳ ອາດຈະເຊນໃຫຕາຕະລາງຂອງເຈາຄງດຽວເທານນ.

2) ເພອໃຫຊະນະເກມ, ທານ ຕອງໄດລາຍເຊນ 5 ອນ ລຽນຕາມລຳດບ ເຊນ: ດານນອນ, ດານຂວາງ ຫ ດານສະຫຽງ.

ອະນຍາດໃຫຜເຂາຮວມ ເລມຕນ. ເມອມໃຜຮອງວາ “ປງໂກ!” ທກຄນພາກນກບຄນ ແລະ ຄນ ດງກາວ ຕອງແນະນຳຄນທເຊນໃສໃບຕາຕະລາງຂອງລາວ. ຖາພໃຈ, ທານ ສາມາດຖາມແຕລະຄນ ອະທບາຍຄວາມເປນຈງຂອງລາວ.


ການແລກປຽນຄວາມຄາດຫວງປະເພດເກມ: ການແນະນຳຕວເອງ

ໃຊເວລາປະມານ: 15–20 ນາທ

ອປະກອນທກະກຽມ: ເຈຍຂຽນ/ກະດານຂາວ ແລະ/ຫ ເຈຍບດແຂງ, ບກເຝດ.

ເກມນ ສາມາດນຳໃຊເພອແນະນຳຄນເຂາຮວມໃຫແກກມ ຫ ຄະນະ ແລະ ເພອໃຫເຂາໃຈສງທຄນເຂາຮວມ ແຕລະຄນ ຄາດວາຈະໄດຮຽນຮ ຈາກການຝກອບຮມຊດນ.

ຂຽນສງທຄາດຫວງໄວ ເທງເຈຍແຂງ ຫ ກະດານຂາວ ແລະ ໃຫຄນເຂາຮວມ ປະຕບດ ດງລມນ:

1) ແນະນຳຕວເອງ,

2) ແລກປຽນສງທຄາດຫວງໄວ (ຫ ຄວາມຢານກວ) ຕກບການຝກອບຮມ ແລະ

3) ເພມການຄາດຄະເນຜນອອກມາທດສດ ແລະ ສງທຄາດຫວງໄວ ຈະປະສບຜນສຳເລດບ? ຂຮອງໃຫຜເຂາຮວມ ເວາລງເລກສະເພາະ ແລະ ສງເສມໃຫຕອບຄຳຕອບ.

ອກທາງເລອກໜງ ແມນແຈກຢາຍບດ ຫ ເຈຍ ໃຫໃຫຄນເຂາຮວມ ແລະ ໃຫຄນເຂາຮວມຂຽນຊ ແລະ ຄວາມຄາດຫວງ (ຫ ຄວາມຢານກວ) ຂອງຕນ. ເກບເອາເຈຍບດ ດງກາວ ຄນ ແລະ ຕດໃສກະດານ ຫ ສງທຄາຍຄກະດານ, ອານເຈຍບດ ດງກາວ ແຕລະອນຕາມລຳດບ ແລະ ໃຫຄນເຂາຮວມແຕລະຄນ ແນະນຳໂຕເອງ ແລະ ອະທບາຍຄວາມຄາດຫວງຂອງພວກເຂາ.

ຫງຈາກນນແລວ ໃຫເລາຈດປະສງຂອງຫກສດ, ທບທວນຄນລາຍການທຄາດຫວງຈາກກມ ແລະ ອະທບາຍວາ ເປນຫຍງ ສງທຄາດຫວງ ຂອງພວກເຂາ ຈະ ຫ ຈະບລວມໃນຫກສດ ດງກາວ.

ຂຽນຈດໝາຍຫາລກສາວ/ລກຊາຍຂອງເຈາ*

ປະເພດເກມ: ການອອກກຳລງກາຍ (energizer) (ບດບາດຍງ-ຊາຍ)

ໃຊເວລາປະມານ: 30 ນາທ

ອປະກອນທກະກຽມ: ເຈຍ ແລະ ບກ

ເກມນ ສາມາດນຳໃຊເພອອນເຄອງຄນເຂາຮວມ ແລະ ເພອໃຫຮສະພາບແນວຄວາມຄດຂອງເຂາເຈາ ກຽວກບ ການລຳອຽງດານບດບາດ ຍງ-ຊາຍ. ເປນບດຝກຫດທເປນປະໂຫຍດ ກອນການປກສາຫາລດານເນອໃນລະອຽດ.

1) ໃຫສະມາຊກຂອງກມ ຈນຕະນາການວາ ພວກເຂາ ມລກຊາຍ ຫ ລກສາວ.

2) ເອາເຈຍ ແລະ ບກໃຫ.

3) ໃຫຄນເຂາຮວມ ຂຽນຈດໝາຍຫາລກຊາຍ ຫ ລກສາວຂອງພວກເຂາ (ໃນອະນາຄດ). ໃນຈດໝາຍ ຕອງໄດອະທບາຍໜອຍໜງໃຫລກສາວ ຫ ລກຊາຍ ກຽວກບ ບດບາດຍງ-ຊາຍ ແລະ ຄວາມລຳອຽງດານບດບາດຍງ-ຊາຍ ທພວກເຂາ ອາດພບເຫນ. ໃຫພວກເຂາ ຄດໃຫເຫນວາ ການລຳອຽງ ດງກາວ ມຜນກະທບຕພວກເຂານຳ.

4) ໃຫຄນເຂາຮວມ ແລກປຽນສງທພວກເຂາ ຮສກທຈະຂຽນຈດໝາຍສະບບນ ແລະ ສງທພວກເຂາໄດຮຽນໃນຂະບວນການ ດງກາວ.

* Partners for Youth Empowerment. Gender Workshop Ideas: Write a Letter to Your Daughter. ກະລນາເຂາເບງໄດທເວບໄຊ: http://www.pyeglobal.org/2013/09/20/gender-workshop-ideas-letter-to-your-daughter/

71ເອກະສານຄດຕດ: ການຫເກມອອກກຳລງກາຍ

ແນມເບງເທງ, ແນມເບງລມປະເພດເກມ: ການອອກກຳລງກາຍ


ອປະກອນທກະກຽມ: ບມ

ເກມນ ໃຫໂອກາດຄນເຂາຮວມ ປະຕບດກດຈະກຳກາຍະພາບ ຫງຈາກນງຮຽນມາເປນເວລາດນ ແລະ ຊວຍສາງພະລງງານໃຫກບກມ.

1) ໃຫຄນເຂາຮວມ ຢນເປນແຖວມນ, ບາຈບາ ແລະ ປນໜາຫາກນ.

2) ອະທບາຍວາ ເມອເຈາບອກວາ “ແນມລງລມ” ທກໆຄນ ຕອງແນມເບງພນ ແລະ ເມອເຈາບອກວາ “ແນມເບງເທງ” ທກໆຄນຕອງ ແນມເບງເທງ ແລະ ເບງໜາຄນອນທຢໃນວງໂດຍກງ. ຖາວາ ສອງຄນ ແນມເບງເທງ ແລະ ຈອງເບງກນ ແລະ ກນ, ພວກເຂາ ຕອງຮອງອອກມາ ແລະ ກາວອອກຈາກວງ. ຄນເຂາຮວມສວນທເຫອ ທບໄດເບງຕາກນ ຈະສບຕເບງຕາກນ ຈນກວາວທະຍາກອນ ບອກວາ “ແນມລງລມ” ອກເທອໜງ.

3) ສບຕຫນຈນໃຫຍງເຫອພຽງ 2-3 ຄນ.

ການຕຄຳເວາປະເພດເກມ: ການອອກກຳລງກາຍ (energizer)



ເກມນ ໃຫໂອກາດຄນເຂາຮວມ ປະຕບດກດຈະກຳກາຍະພາບ ຫງຈາກນງຮຽນມາເປນເວລາດນ ແລະ ຊວຍກມສາງພະລງງານ.

1) ໃຫຄນເຂາຮວມ ຢນຂນເປນວງມນ, ປນໜາຫາກນ.

2) ອະທບາຍວາ ຄນໜງ (ຕວຢາງ: ວທະຍາກອນ) ເລມຫນເກມການຕຄຳເວາ ໂດຍການເວາຄຳໃດກໄດ (ຕວຢາງ: ໝາກແອບເປນ) ພອມດຽວກນ ກຊໃສຄນໜງຕມໃນວງມນ.

3) ຄນ ດງກາວ ໃຫຟາວເວາຄຳອນອກຄຳໜງທຕນເອງຄດໄດໃນຕອນນນ ໂດຍບໄດໃຊເວລາຄດຫາຍ (ຕວຢາງ: ໝາກກຽງ) ພອມດຽວກນ ກສງສນຍານໃຫກບ ຫ ຊໃສຄນອນອກໃນວງ.

4) ສງເສມໃຫຄນເຂາຮວມ ເວາຄຳຕຄຳ ໄວເທາທຈະໄວໄດ ໂດຍໃຫມການຕຄຳແປກໆ.

5) ຫງຈາກ 10 ນາທແລວ, ໃຫເຊາຫເກມ.


ຂມນເພມ: ເກມ icebreakers ແລະ energizer. ສາມາດເຂາເບງໄດທເວບໄຊ: http://www.icebreakers.ws/

ແຕຊາຍຫາຂວາປະເພດເກມ: ການອອກກຳລງກາຍ



ເກມນ ໃຫໂອກາດຄນເຂາຮວມ ປະຕບດກດຈະກຳກາຍະພາບ ຫງຈາກນງຮຽນມາເປນເວລາດນ ແລະ ຊວຍກມສາງພະລງງານ.

1) ໃຫຄນເຂາຮວມ ຢນຂນເປນວງມນ, ປນໜາຫາກນ.

2) ເລອກເອາ 2 ຄຳເວາ ທເວາໄດຍາກ ໂດຍສະເພາະ ແມນຕອນເວາໄວ ເຊນ: “Mustard” ແລະ “squirrel”.

3) ອະທບາຍວາ “Mustard” ໝາຍຄວາມວາ ກາຊາຍ ແລະ “ຂນ” ໝາຍຄວາມວາ ກາຂວາ.

4) ຄນໜງ (ຕວຢາງ: ວທະຍາກອນ) ເລມຕນເກມ ໂດຍຫນໜາຂອງຕນໄປຫາຄນທຢກາຊາຍຂອງຕນ ແລະ ເວາວາ “Mustard” (ຫ ຫນໜາໄປທາງຂວາ ແລະ ເວາວາ “Squirrel.”)

5) ມາບດນ ຄນທຢກາຊາຍ ຕອງຫນໄປກາຊາຍ ຫ ຂວາກໄດ ແລະ ເວາວາ “Mustard” ຫ ຫນໄປກາຊາຍ ແລະ ເວາວາ “Squirrel”, ຫງຈາກນນ ກເລມຫເກມ ໂດຍໄປທາງຊາຍ ຫ ທາງຂວາກໄດ.

6) ຄນເຂາຮວມສາມາດປຽນທດທາງໄດທກເວລາ ແລະ ຄວນຫນເກມໃຫໄວເທາທຈະໄວໄດ.

7) ຖາວາ ໃຜເວາບຖກ “Mustard” ໃນຄະນະທຫນໜາໄປທາງຂວາ ຫ ເວາວາ “Squirrel” ໃນຄະນະທຫນໜາໄປທາງຊາຍ, ພວກເຂາ ຕອງອອກຈາກວງ.

8) ສບຕຫນຈນໃຫຍງເຫອພຽງ 2-3 ຄນ.

ຄມຝກອ�ບຮ�ມເ�ອສະໜ�ບສະໜນ ການສ�ງເ�ມບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ແ�ະ ການປຽນແ�ງດນຟາອາກາດນະໂ�ບາຍ, ຍດທະສາດ, ແ�ະ ການ ພ�ດ ທ ະ ນາ ການ ສາງ ແ�ນ

ປມຫ�ວນ ຈ�ດພມຂນມາເ�ອເ�ນບອນອງໃ�ແ� ນ�ກຝກອ�ບຮ�ມ, ຜຈ�ດຕ�ງປະຕບ�ດ ແ�ະ ນ�ກວາງແ�ນດານສງແ�ດລອມ ແ�ະ ອ�ງກອນສ�ງເ�ມບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ໃ�ເ�າໃ�ກຽວກ�ບ ແ�ວຄວາມຄດ ແ�ະ ວທການນ�ໃ� ບ�ດບາດຍງ- ຊາຍເ�າມາມສວນຮວມ ໃ�ການສາງມາດຕະການດຜອນຜ�ນກະທ�ບດານສງແ�ດລອມ, ຍດທະສາດ ແ�ະ ນະໂ�ບາຍ. ປມຫ�ວນ ໄ�ບ�ນຈເ�າແ�ວຄວາມຄດ ກຽວກ�ບ ບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ແ�ະ ການປຽນແ�ງດນຟາອາກາດ, ຊງໄ�ລວບລວມເ�ນຂແ�ະນ�ແ�ລະບາດກາວ ສ�ລ�ບ ນ�ກວາງແ�ນ ແ�ະ ຜຕ�ດສນບ�ນຫາ ເ�ອບ�ນຈເ�າການສ�ງເ�ມບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ເ�າບ�ນຈຢໃ�ນະໂ�ບາຍ ແ�ະ ໂ�ງການດານສງແ�ດລອມ, ພອມດຽວກ�ນນ�ນ ປມຫ�ວນຍ�ງໄ�ປະກອບບ�ນດາເ�ອງມ ແ�ະ ບ�ດຝກຫ�ດ ເ�ອສະໜ�ບສະໜນການຝກອ�ບຮ�ມ. ປມຫ�ວນ ແ�ນອງໃ�ຜ�ນກອງປະຊ�ມາຍໆຄ�ງຜານມາ ຢ ກ�ປເ�ຍ, ສປປລາວ ແ�ະ ສສ �ຽດນາມ, ຕາມຮບແ�ບແ�ນດ�ເ�ນງານຂອງທະນາຄານພ�ດທະນາອາຊ (ADB) ໃ�ການສ�ງເ�ມບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ເ�າມາມສວນຮວມໃ�ການຮ�ບມກ�ບຜ�ນກະທ�ບຈາກສງແ�ດລອມ. ຊງປມຫ�ວນຈະຊວຍໃ�ນ�ກອານ ແ�ະ ຜເ�າຮວມຝກອ�ບຮ�ມ ທຍ�ງບທ�ນມປະສ�ບການດານບ�ນຫາການປຽນແ�ງດນຟາອາກາດ ບ�ດບາດຍງ- ຊາຍ ແ�ະ ກລະນທໄ�ຍ�ກຕ�ວຢາງໃ�ປມຫ�ວນ ສາມາດດ�ດປ�ບໃ�ແ�ດເ�າະກ�ບ ສະພາບເ�ອນໄ� ຂອງແ�ລະປະເ�ດ.

ກຽວກ�ບທະນາຄານພ�ດທະນາອາຊ (ADB)

ວໄ�ທ�ດ ຂອງ ADB ແ�ນລບລາງຄວາມທກຍາກຢອາຊ ແ�ະ ປາຊຟກ. ພາລະກດ�ກຂອງອ�ງກອນ ເ�ອຊວຍເ�ອປະເ�ດສະມາຊກ ດຜອນຄວາມທກຍາກ ແ�ະ ປ�ບປງຊວດການເ�ນຢ ຂອງປະຊາຊ�ນ. ເ�ງແ�ນວາ ໃ�ພາກພນນ ໄ�ຮ�ບຜ�ນສ�ເ�ດາຍຢາງ, ແ�ຂ�ງເ�ດນກຍ�ງເ�ນເ�ດທມປະຊາກອນທທກຍາກາຍແ�ງໜງຂອງໂ�ກ. ທະນາຄານ ພ�ດ ທະ ນາ ອາ ຊ ຍດໝ�ນທຈະດຜອນຄວາມທກຍາກ ໂ�ຍຜານການພ�ດທະນາເ�ດຖະກດ ຕດພ�ນກ�ບການອະນລ�ກສງແ�ດລອມແ�ບຍນຍ�ງ ແ�ະ ການເ�ອມໂ�ງຂອງພາກພນ.

ທະນາຄານພ�ດທະນາອາຊ ມສ�ນ�ກງານຕ�ງຢ ມານລາ, ມປະເ�ດທ ເ�ນສະມາຊກ 67 ປະເ�ດ, ຊງມາຈາກພາກພນ 48 ປະເ�ດ. ເ�ອງມ�ກໃ�ການຊວຍເ�ອປະເ�ດສະມາຊກຄການຈ�ດກອງປະຊ�ມດານນະໂ�ບາຍ, ປອຍເ�ນກ, ການລ�ງທນແ�ບເ�າທຽມ, ການຄ�ປະກ�ນ, ການໃ�ທນຊວຍເ�ອ ແ�ະ ການຊວຍເ�ອດານວຊາການ.

ASIAN DEVELOPMENT BANK6 ADB Avenue, Mandaluyong City1550 Metro Manila. Philippineswww.adb.org


ຄມການຝກອ�ບຮ�ມເ�ອສະໜ�ບສະໜນ

ດານບ�ດບາດຍງ-ຊາຍໃ�ສະພາບ ການປຽນແ�ງດນຟາອາກາດດວຍການລເ�ມຢພາຍໃ�ປະເ�ດ

ນະໂ�ບາຍ, ຍດທະສາດ ແ�ະ ການພ�ດທະນາການສາງແ�ນ

Documents

ດ ານບ ດບາດຍິງ-ຊາຍໃ ສະພາບ ການປ ຽນແ ງດິນຟ າອາກາດ ດ ວຍການລິເ ... · asian development bank