145 mm

210

mm

145 mm17.5 mm

ฉบบปรบปรงครงท 4

คำ�ศพท-คำ�ยอ

ทางการทตและการตางประเทศ

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ISBN : 978-616-341-073-3

พมพครงท 1 : ตลาคม 2543

พมพครงท 2 : มนาคม 2548 (ฉบบปรบปรง ครงท 1)

พมพครงท 3 : กมภาพนธ 2550 (พมพเพม)

พมพครงท 4 : กนยายน 2552 (ฉบบปรบปรง ครงท 2)

พมพครงท 5 : กนยายน 2556 (ฉบบปรบปรง ครงท 3)

พมพครงท 6 : มกราคม 2563 (ฉบบปรบปรง ครงท 4)

จ�านวนทพมพ : 5,000 เลม

สงวนลขสทธ ตามกฎหมายลขสทธและกฎหมายทรพยสนทางปญญาของไทย

และระหวางประเทศ การคดลอกขอความทงหมดหรอสวนใดสวนหนงในหนงสอ

เลมนไปเผยแพรหรอท�าซ�าในทกรปแบบตองไดรบอนญาตจากสถาบนการ

ตางประเทศเทวะวงศวโรปการ

ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกหอสมดแหงชาต

กระทรวงการตางประเทศ. สถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการ.

ค�าศพท-ค�ายอทางการทตและการตางประเทศ.-- พมพครงท 6.-- กรงเทพฯ :

สถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการ กระทรวงการตางประเทศ, 2563.

300 หนา.

1. การทต--ค�าศพท. I. ชอเรอง.

327.203

ISBN 978-616-341-073-3

กระทรวงการตางประเทศไดมอบใหสถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการ จดท�าหนงสอ “ค�าศพท-ค�ายอทางการทตและการตางประเทศ” เพอรวบรวมค�าศพท-ค�ายอตาง ๆ ทใชในวงการการทตและการตางประเทศ พรอมทงใหม ค�าอธบายประกอบ เพอเปนการเผยแพรความรและเสรมสรางความเขาใจเกยวกบการทตและการตางประเทศใหแกบคลากรทกภาคสวน รวมถงนกเรยน นกศกษา และสาธารณชนทวไป

หนงสอค�าศพท-ค�ายอทางการทตและการตางประเทศไดจดท�าครงแรก เมอ พ.ศ. 2543 และตลอดระยะเวลา 2 ทศวรรษทผานมา สถาบนการตางประเทศ เทวะวงศวโรปการไดปรบปรงหนงสอค�าศพท-ค�ายอฯ เปนระยะ ๆ เพอใหหนงสอมขอมลททนสมยและสอดคลองกบสถานการณทเกดขนและมพฒนาการในแตละชวงเวลา

ดงเชนทกครงทผานมา สถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการไดรบความรวมมออยางดยงจากทกหนวยงานของกระทรวงการตางประเทศในการเพมเตมค�าศพทและค�ายอทเกดขนใหม ปรบปรงเนอหาและค�าอธบายประกอบ จงขอขอบคณทกหนวยงานและขาราชการกระทรวงการตางประเทศทใหความรวมมอในการจดท�าหนงสอ “ค�าศพท-ค�ายอทางการทตและการตางประเทศ” ฉบบปรบปรง ครงท 4 น

สถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการ มกราคม 2563

คำ�นำ�ในก�รพมพครงท 6

หนา

A ...................................................................................................................1

B ................................................................................................................ 61

C ................................................................................................................ 70

D ................................................................................................................ 98

E .............................................................................................................. 107

F .............................................................................................................. 123

G .............................................................................................................. 130

H .............................................................................................................. 138

I ................................................................................................................ 146

J ............................................................................................................... 165

K .............................................................................................................. 172

L .............................................................................................................. 173

M ............................................................................................................. 177

N .............................................................................................................. 191

O .............................................................................................................. 200

P .............................................................................................................. 206

Q .............................................................................................................. 218

R .............................................................................................................. 219

ส�รบญ

หนา

S .............................................................................................................. 227

T .............................................................................................................. 252

U .............................................................................................................. 265

V .............................................................................................................. 277

W ............................................................................................................. 283

Y .............................................................................................................. 290

Z .............................................................................................................. 291

1

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

A - X

ASEAN Minus X Formula รปแบบอาเซยนทไมรวมสมาชกบางรฐ การด�าเนนการของอาเซยนทอาจไมมประเทศสมาชกอาเซยนเขารวม

ทงหมด ซงรปแบบดงกลาวเปนไปตามขอ 21 ของกฎบตรอาเซยนและ ใชกบการอนวตการตามขอผกพนดานเศรษฐกจเทานน

AAAA

Addis Ababa Action Agenda วาระปฏบตการแอดดสอาบาบาวาดวยการระดมทนเพอการพฒนา

AADMER

ASEAN Agreement on Disaster Management and Emergency Response

ความตกลงอาเซยนวาดวยการบรหารจดการภยพบตและการตอบสนอง ตอสถานการณฉกเฉน

เปนกลไกในการด�าเนนความรวมมอดานการจดการภยพบตระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยในสวนของประเทศไทย กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทย เปนหนวยงานรบผดชอบหลก ในการด�าเนนการตามความตกลง AADMER โดยมอธบดกรมปองกน และบรรเทาสาธารณภยเปนผประสานงานหลกของคณะกรรมการอาเซยน ดานการจดการภยพบตทงนความตกลงAADMERมผลบงคบใชตงแต วนท24ธนวาคมพ.ศ.2552

A

2

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

AAPTIP

Australia - Asia Programme to Combat Trafficking in Persons ขอตกลงเสรมระหวางรฐบาลไทยกบรฐบาลออสเตรเลยวาดวย

โครงการออสเตรเลย-เอเชยเพอการตอตานการคามนษย

AASROC

Asian - African Sub-Regional Organizations Conference การประชมองคการอนภมภาคเอเชย - แอฟรกา มการประชมครงแรกทเมองบนดงประเทศอนโดนเซยเมอพ.ศ.2546

AAT

ASEAN Association - Thailand สมาคมอาเซยน-ประเทศไทย จดตงขนเมอ พ.ศ. 2551 เพอสนบสนนการสรางความตระหนกร

เกยวกบอาเซยน และความรสกรวมกนของการเปนประชาคมอาเซยนรวมทงประสานความรวมมอและปฏสมพนธกบภาคประชาสงคมและองคกรตางๆ

ABAC

APEC Business Advisory Council สภาทปรกษาทางธรกจเอเปค

ABS

Access and Benefit Sharing การแบงปนผลประโยชนและการเขาถง

3

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ABTC

APEC Business Travel Card บตรเดนทางส�าหรบนกธรกจเอเปค เพออ�านวยความสะดวกใหแกนกธรกจสมาชกเอเปค (ทเปนสมาชก

โครงการ)สามารถเดนทางเขา-ออกประเทศสมาชกเอเปค(ทเปนสมาชกโครงการ)ไดมก�าหนดอาย3-5ป

abuse of privilege

การใชเอกสทธโดยมชอบ

ACB

ASEAN Centre for Biodiversity ศนยอาเซยนวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ตงอยทประเทศฟลปปนส มหนาทอ�านวยความสะดวกในการประสาน

ความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนในการอนรกษและใชความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน

ACC

ASEAN Coordinating Council คณะมนตรประสานงานอาเซยน ประกอบดวยรฐมนตรตางประเทศของประเทศสมาชกอาเซยน10ประเทศ

ท�าหนาทในการเตรยมการประชมสดยอดอาเซยน และประสานงาน กบคณะมนตรประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน คณะมนตรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และคณะมนตรประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยนเพอความสอดคลองกนตามนโยบายและมประสทธภาพ

4

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ACCC

ASEAN Connectivity Coordinating Committee คณะกรรมการประสานงานอาเซยนวาดวยความเชอมโยงระหวางกน

ในภมภาค อาเซยนไดจดตงคณะกรรมการประสานงานอาเซยนวาดวยความเชอมโยง

ระหว างกนในภมภาค (ASEAN Connectivity CoordinatingCommittee-ACCC) โดยมผ แทนจากประเทศสมาชกอาเซยนแตละประเทศท�าหนาทประสานงานกบผ แทนของแตละประเทศสมาชก(National Coordinator) เพอผลกดนและเรงรดการด�าเนนการตามแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน รวมทงประสานกบประเทศคเจรจาตางๆ อาทจนญปนสาธารณรฐเกาหลและอนเดยรวมทงองคการระหวางประเทศทเกยวของ

accession

ภาคยานวต หมายถง การใหความยนยอมทจะผกพนตามสนธสญญา ภายหลงจาก

ทมการลงนามในสนธสญญาแลว

accredit

แตงตงใหไปประจ�า หมายถงการแตงตงมอบหมายใหหวหนาคณะผแทนทางการทตไปประจ�า

ยงประเทศอน และมอ�านาจดแลประเทศนนหรอเขตอาณาตางๆ ซงในกรณนเรยกวาAccreditedAmbassador

accretion

ทงอกชายฝงทงอกรมตลง

5

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ACCSM

ASEAN Cooperation on Civil Service Matters ความรวมมออาเซยนดานกจการราชการพลเรอน จดตงขนเมอ พ.ศ. 2523 เดมมชอเรยกวา ASEAN Conference on

ReformsintheCivilService(ACRCS)ตอมาในพ.ศ.2558ไดเปลยนชอเปนASEANCooperationonCivilServiceMatters(ACCSM)มจดประสงคหลกในการกระชบความรวมมอดานการพฒนาและปรบปรงระบบราชการ รวมถงระบบการบรหารและการจดการภาครฐใหมความทนสมย และสงเสรมการหารอและแลกเปลยนประสบการณระหวางประเทศสมาชกอาเซยนเพอพฒนาระบบราชการในกลมประเทศสมาชกใหมประสทธภาพศกยภาพมความรบผดชอบและสามารถตรวจสอบไดทงนACCSMเรมมการประชมครงแรกเมอพ.ศ.2524ส�าหรบประเทศไทยส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ส�านกงาน ก.พ.) เปน หนวยงานรบผดชอบความรวมมอในกรอบการประชมACCSM

ACD

Asia Cooperation Dialogue ความรวมมอเอเชย กอตงขนเมอ พ.ศ. 2545 โดยเปนขอรเรมของไทย ปจจบนมสมาชก

34 ประเทศจากทกอนภมภาคของเอเชย ACD เปนเวทหารอระดบ นโยบายและความรวมมอระหวางประเทศในภมภาคเอเชย เพอสงเสรมความเขาใจ ความไวเนอเชอใจ ตลอดจนสงเสรมผลประโยชนรวมกน โดยอาศยศกยภาพทหลากหลายของประเทศสมาชก และเพอเปนเวทภมภาคเอเชย(Continent-WideForum)ทเชอมโยงประเทศในเอเชย กรอบความรวมมอในอนภมภาคตางๆ ตลอดจนเชอมตอ “missing links” ในเอเชยเขาดวยกน และเปนเวทหารอระดบนโยบายของเอเชย ทประเทศสมาชกสามารถแลกเปลยนขอคดเหนและหาแนวทางในการแกไข ปญหาความทาทายตางๆ (Asia-Wide Strategic Linkages) กรอบ

6

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ACDมความรวมมอใน6เสาหลกไดแก(1)ความเชอมโยง(2)วทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรม(3)การศกษาและการพฒนาทรพยากรมนษย(4) ความเชอมโยงระหวางความมนคงทางอาหาร พลงงาน และน�า (5) วฒนธรรมและการทองเทยว (6) การสงเสรมแนวทางไปส การพฒนาอยางทวถงและยงยน ทผ านมา มการประชมระดบผ น�าแลว 2ครงและมการประชมระดบรฐมนตรแลว15ครงโดยไทยเปนเจาภาพ จดประชมผน�าACDครงท2เมอวนท10ตลาคมพ.ศ.2559

ACDM

ASEAN Committee on Disaster Management คณะกรรมการอาเซยนดานการจดการภยพบต เปนคณะท�างานทเปลยนสถานะมาจากคณะผเชยวชาญของอาเซยนดาน

การจดการภยพบต(ASEANExpertsGrouponDisasterManagement: AEGDM) ซงตงขนในพ.ศ. 2546 โดยมวตถประสงคส�าคญเพอใหมการด�าเนนการในเชงรก (Proactive) ในการจดการภยพบตภายใตกรอบความรวมมอของภมภาคอาเซยนและก�าหนดใหมการประชมเปนประจ�า อยางนอยปละ 2 ครง โดยมพนธกจ คอ การสงเสรมความรวมมอดานการจดการภยพบตทกดานอยางครบวงจรไดแกการปองกนการเตรยม ความพรอมการตอบโตการบรรเทาและฟนฟโดยผานกจกรรมทด�าเนนการ รวมกนเพอลดผลกระทบจากภยพบตต อการพฒนาดานสงคมและเศรษฐกจของประเทศสมาชกอาเซยน

ACE

ASEAN Centre for Energy ศนยพลงงานอาเซยน จดต งขนทกรงจาการ ตา ประเทศอนโดนเซย เมอเดอนมกราคม

พ.ศ. 2542 มหนาทในการแสวงหาความรวมมอระหวางสมาชกอาเซยน และกบประเทศนอกภมภาคในการศกษา วจย และด�าเนนโครงการ ความรวมมอเพอการพฒนาดานพลงงาน

7

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ACF

ASEAN Cultural Fund กองทนวฒนธรรมอาเซยน จดตงขนเมอพ.ศ.2521 เพอเปนกองทนสนบสนนการด�าเนนกจกรรม/

โครงการความรวมมอของอาเซยนทางดานวฒนธรรมและสนเทศ โดยรฐบาลญปนใหการสนบสนนเงนกบกองทนฯ เพอน�าดอกผลไปใชในการสนบสนนกจกรรมและโครงการความรวมมอตางๆ ดานวฒนธรรม

ACFTA

ASEAN - China Free Trade Area ความตกลงการคาเสรอาเซยน-จน อาเซยนและจนไดลงนามกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจอาเซยน - จน

เมอพ.ศ.2545ทกรงพนมเปญครอบคลมการคาสนคาบรการและการลงทนและถอเปนความตกลงเขตการคาเสรแรกทอาเซยนท�ากบประเทศคเจรจาเขตการคาเสรอาเซยน - จนไดมผลบงคบใชเมอวนท1มกราคมพ.ศ. 2553 ท�าใหอตราภาษของสนคาทงหมดตองลดลงเหลอรอยละ 0ปจจบนจนเปนคคาอนดบหนงของอาเซยนมมลคาการคาระหวางกนเกอบ3แสนลานดอลลารสหรฐ

ACIA

ASEAN Comprehensive Investment Agreement ความตกลงดานการลงทนอาเซยน ลงนามโดยรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนเมอวนท26กมภาพนธพ.ศ.2552

เปนความตกลงทมวตถประสงคเพอใหอาเซยนเปนฐานการลงทนทสามารถ แขงขนไดเพอตอบสนองตอสภาพแวดลอมของโลกทมการแขงขนเพมขนโดยปรบนโยบายการลงทนใหเสรและเปดกวางมากขน ACIA มขอบเขต ครอบคลมสาขาการผลตการเกษตรประมงปาไมเหมองแรและการบรการ ทเกยวของกบ5สาขาขางตนในทง4ดานไดแกการเปดเสรการลงทน

8

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

การคมครองการลงทนการอ�านวยความสะดวกในการลงทนและการสงเสรม การลงทน

ACMECS

Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong Economic Cooperation Strategy

ยทธศาสตรความรวมมอทางเศรษฐกจอรวด-เจาพระยา-แมโขง กอตงเมอ พ.ศ. 2546 ตามขอรเรมของไทย ประกอบดวยประเทศ

สมาชก5ประเทศไดแกกมพชาสปป.ลาวเมยนมาเวยดนามและไทย มวตถประสงคเพอน�าความเจรญสแนวชายแดน สรางงาน สรางรายได ลดชองวางทางเศรษฐกจและการพฒนาระหวางประเทศสมาชกสงเสรมใหเกดสนตภาพเสถยรภาพและความเจรญรงเรองแบบยงยนรวมกนรวมทง สงเสรมการบรณาการของอาเซยนในภาพรวม ทผานมา มการประชมระดบผน�าแลว7ครงโดยไทยไดเปนเจาภาพการจดประชมผน�าACMECSครงท 2 เมอ พ.ศ. 2548 และลาสดไทยไดเปนเจาภาพจดการประชม ผน�า ACMECS ครงท 8 ระหวางวนท 15-16 มถนายน พ.ศ. 2561 ทกรงเทพฯภายใตหวขอ“TowardsanIntegratedandConnectedMekongCommunity”หรอ“การกาวสประชาคมแมโขงทเชอมโยงกน”โดยมเอกสารผลลพธการประชม 2 ฉบบ ไดแก (1) ปฏญญากรงเทพฯ (Bangkok Declaration) และ (2) แผนแมบท ACMECS ระยะ 5 ป พ.ศ.2562-2566(ACMECSMasterPlan2019-2023)ซงไทยเปน ผรเรมในการยกรางรวมกบประเทศสมาชกเพอเพมพลวตและประสทธภาพ การท�างานของ ACMECS ใหสามารถรบมอกบความทาทายของโลกในปจจบนและสงเสรมการพฒนาอยางยงยนโดยแผนแมบทฯประกอบดวย3เสาหลก/เปาประสงคหรอ3sไดแก(1)การเสรมสรางความเชอมโยง แบบไรรอยตอในอนภมภาค (Seamless Connectivity) โดยเนนการ เตมเตมโครงสรางพนฐานและเสนทางคมนาคมทางกายภาพ(Hardware)รวมถงโครงสรางพนฐานดจทล และความเชอมโยงทางพลงงานทยง

9

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ขาดหายในอนภมภาคล มแมน�าโขง (2) การประสานดานเศรษฐกจ (Synchronized ACMECS Economies) ซงเนนการเชอมโยงทาง ดานระบบและกฎระเบยบ(Software)และการระดมทนเพอการพฒนาในมตตางๆ ของแผนแมบทฯ เชน การจดตงกองทน ACMECS Fundและ (3) การพฒนาภมภาคในลกษณะยงยนและมนวตกรรม (Smart andSustainableACMECS)ในสาขาทประเทศสมาชกมศกยภาพและใหความส�าคญรวมทงการพฒนาทรพยากรมนษย

ACMM

ASEAN Center of Military Medicine ศนยแพทยทหารอาเซยน กอตงขนจากความรวมมอของสมาชกประเทศในกลมอาเซยน โดยท�า

หนาทเปนศนยกลางของกจการแพทยทหารในภมภาคเอเชยตะวนออก เฉยงใต ปจจบนประเทศไทยไดจดตงศนยการแพทยทหารอาเซยน ณ กรมแพทยทหารบก โดยผแทนจาก 10 ประเทศอาเซยนรวมเปน คณะกรรมการ มหนาทส�าคญในการรวบรวมขอมลและจดท�าขอเสนอ ทเปนประโยชนตอศนยประสานงานอาเซยนเพอใหความชวยเหลอ ดานมนษยธรรมในการจดการภยพบต (AHA Center) และสนบสนน ภารกจทนอกเหนอขดความสามารถของฝายพลเรอน

ACP

Africa, Caribbean and Pacific Countries กลมประเทศก�าลงพฒนาในภมภาคแอฟรกาหมเกาะในแครบเบยน

และแปซฟก ซงไดรบสทธพเศษทางการคาจากสหภาพยโรป

Act on Consular Privileges and Immunities B.E. 2541

พระราชบญญตวาดวยเอกสทธและความคมกนทางกงสลพ.ศ.2541

10

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Act on Diplomatic Privileges and Immunities B.E. 2527

พระราชบญญตวาดวยเอกสทธและความคมกนทางทตพ.ศ.2527

ACTCs

ASEAN Committees in Third Countries and International Organizations

คณะกรรมการอาเซยนในประเทศทสามและองคการระหวางประเทศ เปนกลไกประสานงานของอาเซยนทจดตงขนในเมองหลวงของประเทศ

ทสามหรอองคการระหวางประเทศเพอสงเสรมความตระหนกรเกยวกบอาเซยนและสงเสรมผลประโยชนของอาเซยนโดยคณะกรรมการอาเซยนในประเทศทสาม ประกอบดวย เอกอครราชทตหรอหวหนาคณะผแทนทางการทตของประเทศสมาชกอาเซยนประจ�าประเทศเจาภาพหรอองคการระหวางประเทศนนๆ

ACTIP

ASEAN Convention Against Trafficking in Persons, Especially Women and Children

อนสญญาอาเซยนวาดวยการตอตานการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก

ผ น�าประเทศสมาชกอาเซยนไดลงนามในอนสญญาฯ เมอวนท 21พฤศจกายนพ.ศ. 2558ณกรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย โดยมวตถประสงคเพอเปนการสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนในการปองกนและตอตานการคามนษยโดยเนนการแกไขปญหาการคามนษยทตนเหตเชนการขจดความยากจนการลดปจจยเกอหนน และปองกนการตกเปนเหยอซ�า และการสงเสรมความรวมมอขามแดนโดยเฉพาะการตรวจสอบความถกตองของเอกสารคนเขาเมอง การคมครองผเสยหายจากการคามนษยและการสงกลบการบงคบใชกฎหมายอาทการยดทรพยการใหความชวยเหลอซงกนและกนในเรองทางอาญาการสงผรายขามแดนและความรวมมอระหวางประเทศอนๆ

11

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ACW

ASEAN Committee on Women คณะกรรมการอาเซยนดานสตร จดตงขนเมอ พ.ศ. 2545 เพอเปนกลไกความรวมมอดานสตรในระดบ

ภมภาคอาเซยนโดยมการประชมปละครงเพอสงเสรมความกาวหนาของสตรและความเสมอภาคระหวางเพศ โดยมเปาหมายหลกในการพฒนาทรพยากรมนษยเพอสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจใหแกสตรในอาเซยนการคมครองและสวสดการสงคมในเรองสทธ ความยตธรรมทางสงคม การบรณาการมตหญงและชายในประชาคมอาเซยน

ACWC

ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children

คณะกรรมาธการอาเซยนเพอสงเสรมและคมครองสทธสตรและสทธเดก จดตงขนเมอพ.ศ.2552เปนองคกรระหวางรฐบาล(intergovernmental

body) ในอาเซยน และเปนองคกรทใหค�าปรกษาดานการสงเสรมและคมครองสทธสตรและสทธเดก โดยมผแทนจากประเทศสมาชกอาเซยนประเทศละ2คนคนหนงเปนผแทนดานสทธสตรและอกคนเปนผแทน ดานสทธเดก รวมกนท�างานเพอสงเสรมและค มครองสทธมนษยชนของสตรและเดก โดยค�านงถงภมหลงทแตกตางของแตละประเทศและ สงเสรมการด�าเนนการตามกลไกตางๆ ระดบนานาชาตดานสทธมนษยชน ของสตรและเดก

AD

Anti-Dumping Duty ภาษตอบโตการทมตลาด เปนภาษทเรยกเกบจากผน�าเขาสนคาจากตางประเทศเนองจากผสงออก

ในตางประเทศไดสงสนคานนเขามาเพอประโยชนในทางพาณชยในราคา

12

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ทต�ากวาราคาจ�าหนายในประเทศของตน หรอในราคาทต�ากวาตนทนการผลต

ADB

Asian Development Bank ธนาคารเพอการพฒนาแหงเอเชย ตงขนเมอพ.ศ.2509ไทยเปน1ใน31ประเทศผรวมกอตงปจจบนมสมาชก

ทงหมด 68 ประเทศ แบงเปนประเทศทอยในภมภาคเอเชย-แปซฟก 49ประเทศและประเทศทอยนอกภมภาค19ประเทศส�านกงานใหญ ตงอยทกรงมะนลา ประเทศฟลปปนส ADB มจดมงหมายเพอสนบสนนระบบเศรษฐกจและการพฒนาของประเทศภมภาคเอเชยและแปซฟก

ADF

ASEAN Development Fund กองทนเพอการพฒนาอาเซยน เปนกองทนของอาเซยนส�าหรบใชด�าเนนโครงการหรอกจกรรมทม

วตถประสงคเพอสนบสนนการเสรมสรางประชาคมอาเซยนและการลดชองวางดานการพฒนาภายในอาเซยน

ADIZ

Air Defense Identification Zone เขตพสจนฝายปองกนภยทางอากาศ

ADMM

ASEAN Defence Ministers’ Meeting การประชมรฐมนตรกลาโหมอาเซยนและ ADMM-Plus : ASEAN Defence Ministers’ Meeting-Plus การประชมรฐมนตรกลาโหมอาเซยนกบรฐมนตรกลาโหมประเทศ

คเจรจา

13

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เปนกรอบความรวมมอดานกลาโหมระดบสงสดของอาเซยน โดยมการจดการประชมADMMครงแรกในพ.ศ.2549และจดตอเนองเปนประจ�า ทกป สวนการประชม ADMM-Plus จดขนครงแรกใน พ.ศ. 2553 ประกอบดวยประเทศสมาชกอาเซยนกบประเทศคเจรจาอก8ประเทศ คอ จน ญป น สาธารณรฐเกาหล ออสเตรเลย นวซแลนด อนเดย รสเซยและสหรฐอเมรกาโดยมงเนนการพฒนาความรวมมอใน5สาขาไดแก การใหความชวยเหลอดานมนษยธรรมและการบรรเทาภยพบต ความมนคงทางทะเล การตอตานการกอการราย ปฏบตการรกษาสนตภาพและการแพทยทางทหาร

ADPC

Asian Development Preparedness Center ศนยเตรยมความพรอมปองกนภยพบตแหงเอเชย

AEBF

Asia - Europe Business Forum สภาธรกจเอเชย-ยโรป เปนกลไกหนงภายใตความรวมมออาเซม (ASEM) ประกอบดวยผแทน

จากภาคเอกชนของประเทศสมาชกอาเซมเรมด�าเนนการเมอพ.ศ.2540

AEC

ASEAN Economic Community ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เปนหนงในเสาหลกของประชาคมอาเซยน โดยอาเซยนมเปาหมายจดตง

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนใหไดภายในวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2558 เพอใหอาเซยนมการเคลอนยายสนคาบรการการลงทนแรงงานฝมอและ เงนทนทเสรมากขน โดยอาเซยนไดก�าหนดยทธศาสตรในการกาวส ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ไดแก (1) การเปนตลาดและฐานการผลต

14

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เดยวกน(2)การเปนภมภาคทมขดความสามารถในการแขงขนสง(3)การเปนภมภาคทมการพฒนาทางเศรษฐกจทเทาเทยมกนและ(4)การเปนภมภาคทมการบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก

AEC Blueprint

ASEAN Economic Community Blueprint แผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอมกเรยกอยางไมเปนทางการวา “พมพเขยวประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยน”เปนแผนบรณาการงานดานเศรษฐกจเพอใหเหนภาพรวมในการมงสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนประกอบดวยแผนงานเศรษฐกจดานตางๆ พรอมกรอบระยะเวลาในการด�าเนนมาตรการตางๆ จนบรรลเปาหมายประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในพ.ศ.2558

AECC หรอ AEC Council

ASEAN Economic Community Council คณะมนตรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน มหนาทก�ากบดแลการด�าเนนงานเพอมงสการเปนประชาคมอาเซยนและ

ก�ากบการด�าเนนงานของรฐมนตรรายสาขาทเกยวของกบดานเศรษฐกจเชนรฐมนตรดานการคลงดานขนสงดานเกษตรและปาไมการประชมAEC Council มขนปละ 2 ครง กอนการประชมสดยอดอาเซยน โดยหวหนาคณะผแทนของไทยเปนระดบรองนายกรฐมนตรทรบผดชอบงานดานเศรษฐกจ

AECF

Asia - Europe Cooperation Framework กรอบความรวมมอเอเชย-ยโรป เปนเอกสารทก�าหนดแนวทางความรวมมอดานเศรษฐกจการเมองสงคม

และวฒนธรรมในกรอบอาเซมซงไดรบรองในทประชมผน�าอาเซมครงท2 ทกรงลอนดอนสหราชอาณาจกร

15

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

AEETC

Asia - Europe Environmental Technology Centre ศนยเทคโนโลยสงแวดลอมเอเชย-ยโรป เปนกลไกหนงภายใตอาเซม เพอสงเสรมความรวมมอดานสงแวดลอม

ของประเทศสมาชก

AEGDM

ASEAN Experts Group on Disaster Management การประชมกลมผเชยวชาญของอาเซยนดานการจดการภยพบต ดACDM

AEIC

ASEAN Earthquakes Information Centre ศนยประชาสมพนธดานแผนดนไหวอาเซยน จดตงขนเพอประสานขอมลระหวางหนวยงานทางดานอตนยมวทยา

ในประเทศสมาชกอาเซยนในการเฝาระวงและลดความเสยหายทเกดขนจากแผนดนไหว

AEM

ASEAN Economic Ministers’ Meeting การประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน เปนการประชมระดบรฐมนตรของประเทศสมาชกอาเซยนทรบผดชอบ

งานดานเศรษฐกจ(ของประเทศไทยคอรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย)ปกตจดขนปละครงประมาณเดอนสงหาคม เพอหารอและพจารณาแนวทางความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยน

AEMM

ASEAN - EU Ministerial Meeting การประชมระดบรฐมนตรอาเซยน-สหภาพยโรป

16

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เปนการประชมระดบรฐมนตรตางประเทศระหวางประเทศสมาชกอาเซยนกบประเทศสมาชกสหภาพยโรป จดขนทก 2 ป เพอหารอแลกเปลยน ความคดเหนประเดนทางการเมองและเศรษฐกจระหวางประเทศและ การสงเสรมความรวมมอระหวางกน

AERA

Accelerating Economic Recovery in Asia โครงการเรงรดการฟนฟเศรษฐกจในเอเชย (ส�าหรบประเทศไทย) เปนโครงการทสหรฐอเมรกาไดประกาศในระหวางการประชมผ น�า

เศรษฐกจเอเปค ครงท 6 ทกรงกวลาลมเปอร เมอเดอนพฤศจกายน พ.ศ.2541ทจะใหความชวยเหลอประเทศในเอเชย3ประเทศทประสบภาวะวกฤตทางเศรษฐกจคอสาธารณรฐเกาหลอนโดนเซยและไทย

AEVG

Asia - Europe Vision Group กลมวสยทศนเอเชย-ยโรป เปนกลมผทรงคณวฒซงจดตงภายหลงจากการประชมผน�าเอเชย-ยโรป

(ASEM-อาเซม) ครงท 2 ทกรงลอนดอน เพอระดมความคดเกยวกบอนาคตของกระบวนการอาเซม

AF

ASEAN Foundation มลนธอาเซยน จดตงขนเมอพ.ศ.2540โดยกฎบตรอาเซยน(ขอบท15)ก�าหนดบทบาท

หนาทของมลนธอาเซยนวา ใหสนบสนนการด�าเนนงานของเลขาธการอาเซยน และรวมกบองคกรทเกยวของของอาเซยนในการสนบสนนการสรางประชาคมอาเซยน โดยการสงเสรมความตระหนกร เกยวกบเรอง

17

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

อาเซยนและจตส�านกของการเปนประชาชนอาเซยนและการมปฏสมพนธระหวางประชาชนและการด�าเนนการรวมกนทใกลชดระหวางภาคธรกจภาคประชาสงคม นกวชาการในอาเซยน การเพมความรวมมอในการแกปญหาความยากจนและลดชองวางทางเศรษฐกจและสงคม โดยมส�านกงานตงอยทกรงจาการตาประเทศอนโดนเซย

AFAS

ASEAN Framework Agreement on Services กรอบความตกลงวาดวยการคาบรการของอาเซยน ลงนามโดยรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนเมอวนท 15ธนวาคมพ.ศ.2538

มวตถประสงคเพอสงเสรมความรวมมอและการเปดเสรการคาบรการระหวางประเทศสมาชกอาเซยนโดยประเทศสมาชกตองทยอยเปดตลาดบรการในสาขาทก�าหนดและเพมสดสวนการถอหนใหกบบคคล/นตบคคลอาเซยนส�าหรบทกสาขาบรการและทกรปแบบของการใหบรการโดยใหทยอยเปดตลาดใหกนเปนระยะในระดบทสงขนตามตารางขอผกพนการเปดตลาดเปนรอบๆ โดยมสาขาเรงรดไดแกสาขาสขภาพการทองเทยวการบน เทคโนโลยสารสนเทศ ซงจะตองอนญาตใหบคคลหรอนตบคคลอาเซยนถอหนไดรอยละ 70 ภายใน พ.ศ. 2553 และสาขาโลจสตกสภายในพ.ศ.2556สวนสาขาอนๆ ภายในพ.ศ.2558

AFCDM

ASEAN Finance and Central Bank Deputies’ Meeting ทประชมเจาหนาทอาวโสกระทรวงการคลงและธนาคารกลางอาเซยน เปนการประชมระดบเจาหนาทอาวโสของกระทรวงการคลงและธนาคาร

กลางของอาเซยนจดขนปละ1ครง เพอเปนการเตรยมการส�าหรบการประชมรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงอาเซยนโดยมวตถประสงคส�าคญเพอตดตามความคบหนาในการด�าเนนการภายใตแผนงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(ASEANEconomicCommunityBlueprint2025)

18

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

AFCDM+3

ASEAN+3 Finance and Central Bank Deputies’ Meeting การประชมเจาหนาทอาวโสกระทรวงการคลงและธนาคารกลาง

อาเซยนกบผแทนจากจนญปนและสาธารณรฐเกาหล

AFMM

ASEAN Finance Ministers’ Meeting การประชมรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงอาเซยน จดขนปละครงตงแตพ.ศ.2540 โดยรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง

อาเซยนด�าเนนการผานคณะท�างาน3ดานไดแก(1)การพฒนาตลาดทนภมภาค(CapitalMarketDevelopment)(2)การเปดเสรภาคบรการทางการเงน(FinancialServicesLiberalizationUndertheASEANFrameworkAgreementonServices)และ(3)การเปดเสรบญชทน(CapitalAccountLiberalization)นอกจากนรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงอาเซยนยงเปนผรบผดชอบการด�าเนนงานตามAEC Blueprintในสวนทเกยวกบภาคการเงน ซงครอบคลมเรองการเปดเสรภาคบรการทางการเงนและการเปดเสรบญชทน

AFMM+3

ASEAN+3 Finance Ministers’ Meeting การประชมรวมระหวางรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงอาเซยนกบ

ผแทนจากจนญปนและสาธารณรฐเกาหล มการประชมครงแรกเมอวนท30เมษายนพ.ศ.2542ในชวงการประชม

ประจ�าปของธนาคารเพอการพฒนาเอเชย (ADB) ทกรงมะนลา และไดตกลงในหลกการทจะจดเปนประจ�าทกป เพอหารอสถานการณการเงนและเศรษฐกจในภมภาค และรวมมอหามาตรการเพอปองกนและแกไขวกฤตการณการเงนในภมภาคผลงานทส�าคญคอมาตรการรเรมเชยงใหม(ChiangMaiInitiative)

19

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

AFoCo

Asian Forest Cooperation กรอบความรวมมอดานปาไมแหงเอเชย เปนกรอบความรวมมอดานปาไมระหวางประเทศอาเซยนและสาธารณรฐ

เกาหล เสนอโดยนายกรฐมนตร อ มยอง-บก เมอ พ.ศ. 2552 เพอ สงเสรมความรวมมอดานปาไมระหวางประเทศอาเซยนและสาธารณรฐ เกาหลมจดประสงคเพอกอตงองคการความรวมมอดานปาไมแหงเอเชย ทครอบคลมประเทศอาเซยน สาธารณรฐเกาหล และประเทศตางๆ ในเอเชย

AFTA

ASEAN Free Trade Area เขตการคาเสรอาเซยน จดตงขนตามมตของทประชมสดยอดอาเซยนครงท4เพอสงเสรมการคา

เสรระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยใหมการลดอตราภาษศลกากรทเทากนตามระยะเวลาทก�าหนด เรมตงแต พ.ศ. 2536 โดยใหประเทศสมาชกอาเซยนเดม6ประเทศลดอตราภาษศลกากรใหเหลอรอยละ0-5ภายในพ.ศ. 2546 และมระยะเวลาผอนผนส�าหรบประเทศสมาชกใหม อก4ประเทศตามชวงเวลากอน/หลงทเขาเปนสมาชกอาเซยน

AFTA Council

ASEAN Free Trade Area Council คณะมนตรเขตการคาเสรอาเซยน เปนการประชมระดบรฐมนตรคลง เพอหารอและตดตามการด�าเนนงาน

ในการจดตงเขตการคาเสรอาเซยนปกตจะจดขนประมาณปละครงในชวงการประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน

20

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

agreement (accord)

ความตกลง ความตกลงระหวางประเทศม2ลกษณะคอความตกลงทมลกษณะเปน

ขอผกพนตามกฎหมาย และความตกลงทไมมลกษณะเปนขอผกพนตามกฎหมาย

Agreement on Commercial Navigation on Lancang - Mekong River

ความตกลงวาดวยการเดนเรอพาณชยในแมน�าลานชาง-แมน�าโขง ระหวางจน สปป.ลาว เมยนมา และไทย ลงนามเมอวนท 22 เมษายน

พ.ศ. 2543 ซงความตกลงฯ น�าไปส การลงนามในบนทกความเขาใจวาดวยการด�าเนนการตามความตกลงสฝายวาดวยการเดนเรอในแมน�า ลานชาง-แมน�าโขงเมอเดอนมถนายนพ.ศ.2544

Agreement on Economic and Technical Cooperation

ความตกลงวาดวยความรวมมอทางเศรษฐกจและวชาการ

Agreement on Promotion and Protection of Investments

ความตกลงวาดวยการสงเสรมและคมครองการลงทน

agrément

ความเหนชอบ ในการแตงตงเอกอครราชทตไปประจ�าในประเทศใด ก�าหนดใหรฐผสง

ขอความเหนชอบจากรฐผรบกอน

AHA Centre

ASEAN Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on Disaster Management

21

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ศนยประสานงานอาเซยนเพอใหความชวยเหลอดานมนษยธรรม ในการจดการภยพบต

จดตงขนเพอสงเสรมความรวมมอและอ�านวยความสะดวกในการประสานงาน ส�าหรบการช วยเหลอมนษยธรรมดานการจดการภยพบตระหว างประเทศสมาชกอาเซยนกบองคการสหประชาชาต/องคกรระหวางประเทศ ภารกจหลกของ AHA ไดแก การตดตามสถานการณภยพบต ตางๆ รวบรวมขาวสารและวเคราะหขอมล โดยด�าเนนงานบนพนฐาน ทวา ประเทศสมาชกจะด�าเนนการกอนเพอจดการกบภยพบตทเกดขน ในกรณทมการรองขอความชวยเหลอประเทศผรองขอจะประสานโดยตรงไปยงผใหความชวยเหลอหรออาจด�าเนนการผานAHACentreเพอชวยอ�านวยความสะดวกในการสงค�ารองขอดงกลาวอกทางหนง

AHMM

ASEAN Health Ministers Meeting การประชมรฐมนตรสาธารณสขอาเซยน เป นเวทการหารอและก�าหนดนโยบายเกยวกบความร วมมอด าน

สาธารณสขของประเทศสมาชกอาเซยนของรฐมนตรดานสาธารณสขของประเทศสมาชกอาเซยนโดยจะจดขนทก2ป

AIA

ASEAN Investment Area เขตการลงทนอาเซยน จดตงขนตามกรอบความตกลงวาด วยเขตลงทนอาเซยน ทลงนาม

เมอพ.ศ.2541เพอสงเสรมใหมภาวะการลงทนทโปรงใสและเสรในอาเซยน ในอนทจะดงดดการลงทนจากภายในและภายนอกภมภาคโดยใหประเทศ สมาชกเปดใหมการลงทนทางอตสาหกรรมและใหมการประตบตเยยงคนชาตแกนกลงทนอาเซยนภายใน พ.ศ. 2553 และแกนกลงทนทวไป ภายใน พ.ศ. 2563 โดยครอบคลมการลงทนโดยตรงทงหมดในสาขา

22

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

อตสาหกรรมการผลตเกษตรประมงปาไมและเหมองแรรวมทงการบรการ ทเกยวเนองกบสาขาการผลตดงกลาวยกเวนการลงทนในตลาดหลกทรพย

AIA Council

ASEAN Investment Area Council คณะมนตรเขตการลงทนอาเซยน เปนการประชมระดบรฐมนตรทดแลงานดานการสงเสรมการลงทน

เพอก�าหนดนโยบายและก�ากบการด�าเนนงานจดตงเขตการลงทนอาเซยนปกตมการประชมปละครง

AICHR

ASEAN Inter - Governmental Commission on Human Rights คณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน AICHRหรอไอชารเปนองคกรทจดตงขนเมอวนท23ตลาคมพ.ศ.2552

ตามขอ14ของกฎบตรอาเซยนทมอ�านาจหนาทในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน รวมถงการสรางความตระหนกร ในดานสทธมนษยชน แกประชาชนอาเซยน และรวมมอกบหนวยงานตางๆ ของอาเซยนและองคกรภาคประชาสงคมในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน โดยดร. เสร นนทสต ด�ารงต�าแหนงเปนผแทนไทยใน AICHR 2 วาระ คอ ระหวาง พ.ศ. 2556-2558 และระหวาง พ.ศ. 2559-2561 ปจจบนคอ นางอมรา พงศาพชญ ด�ารงต�าแหนงระหวางวนท 1 มกราคม พ.ศ.2562-วนท31ธนวาคมพ.ศ.2564

aide-mémoire

บนทกชวยจ�า 1. เปนเอกสารทสรางขอผกพนถอเปนรปแบบหนงของสญญา 2. ในทางการเมองระหวางประเทศ เปนเอกสารทชวยย�าประเดนทได

มาพบและพดไว

23

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

AIIB

Asian Infrastructure Investment Bank ธนาคารเพอการลงทนในโครงสรางพนฐานของเอเชย รเรมโดยสาธารณรฐประชาชนจน เปดท�าการอยางเปนทางการเมอวนท

16 มกราคม พ.ศ. 2559 มส�านกงานใหญตงอย ณ กรงปกกง และมวตถประสงคเพอสงเสรมการพฒนาและปรบปรงความเชอมโยงดานโครงสรางพนฐานในเอเชย โดยประเทศไทยไดรวมลงนามความตกลงวาดวยธนาคารเพอการลงทนในโครงสรางพนฐานของเอเชยเพอจดตงธนาคารดงกลาวเมอวนท29กนยายนพ.ศ.2558

AIPA

ASEAN Inter-Parliamentary Assembly สมชชารฐสภาอาเซยน มชอเดมวา องคการรฐสภาอาเซยน (ASEAN Inter-Parliamentary

Organization : AIPO) กอตงอยางเปนทางการเมอ พ.ศ. 2520 ม วตถประสงคเพอสรางความรวมมอของรฐสภาแหงชาตในอาเซยนให ใกลชดยงขน และเปลยนชอเปน AIPA ใน พ.ศ. 2549 โดย AIPA ประกอบดวยรฐสภาแหงชาตของประเทศสมาชกอาเซยน 10 ประเทศ มการประชมกนอยางเปนประจ�าทกป

AIPR

ASEAN Institute for Peace and Reconciliation สถาบนอาเซยนวาดวยสนตภาพและความสมานฉนท เปนองคกรทจดตงขนตามแผนการจดตงประชาคมการเมองและความ

มนคงอาเซยนโดยไดรบการรบรองจากผน�าประเทศสมาชกอาเซยนในชวงการประชมสดยอดอาเซยนทกรงจาการตาประเทศอนโดนเซย เมอวนท8พฤษภาคมพ.ศ.2554โดยมหนาทหลกในการศกษาวจยเรองสนตภาพและการจดการความขดแยงโดยผลการวจยจะถกสงตอเปนขอเสนอแนะใหแกรฐบาลของประเทศสมาชก

24

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

AIT

Asian Institute of Technology สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย

AJCEP

ASEAN - Japan Comprehensive Economic Partnership ความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน เปนกรอบความตกลงเปดเสรทางการคาระหวางประเทศอาเซยนทง 10

ประเทศกบประเทศญป น โดยมจดประสงคเพอลดก�าแพงทางภาษ ในการคาสนคาและเปดเสรดานการลงทนและการบรการรวมถงการสงเสรม ความรวมมอทางเศรษฐกจดานอนๆ ระหวางอาเซยนและญปนดวย

AKBC

ASEAN - ROK Business Council สภาธรกจอาเซยน-สาธารณรฐเกาหล จดตงเมอเดอนพฤศจกายนพ.ศ.2534

AKFTA

ASEAN - Korea Free Trade Area ความตกลงการคาเสรอาเซยน-สาธารณรฐเกาหล เปนกรอบความตกลงเปดเสรทางการคา โดยมจดประสงคเพอลดภาษ

ทางการคาสนคา และเปดเสรดานการบรการและการลงทนระหวางประเทศอาเซยนกบสาธารณรฐเกาหล รวมถงการสงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางสองฝาย

Al Qaeda

ฐานทมน(ความหมายตรง) กล มมสลม นกายซนนสดโตง ซงประเทศตะวนตกระบว าเปนกล ม

25

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

กอการรายกอตงขนในชวงปลายสงครามเยนโดยนายโอซามาบลลาเดน เพอตอตานสหภาพโซเวยตในอฟกานสถาน ปจจบนเปนเครอขาย กอการรายสากลทเรยกรองใหเกด Global Jihad เพอตอตานประเทศและแนวความคดแบบตะวนตกโดยเฉพาะสหรฐอเมรกา

ALADI

Asociación Latinoamericana de Integración หรอ Latin American Integration Association

สมาคมเพอการบรณาการแหงภมภาคลาตนอเมรกา กอตงเมอวนท 12 สงหาคม พ.ศ. 2523 เพอเปนเขตเศรษฐกจพเศษ

ในภมภาค โดยมเปาหมายคอการเปนตลาดรวมลาตนอเมรกาปจจบนมสมาชก13ประเทศไดแกอารเจนตนาโบลเวยบราซลชลโคลอมเบยควบาเอกวาดอรเมกซโกปานามาปารากวยเปรอรกวยและเวเนซเอลา

ALBA - TCP

Alianza Bolivariana para los Pueblos de Nuestra América - Tratado de Comercio de los Pueblos หรอ Bolivarian Alliance for the People of Our America - Peoples’ Trade Treaty

อลบา-ทซพ เกดขนจากแนวความคดของประธานาธบด Hugo Chávez แหง

เวเนซเอลาหลงประกาศถอนตวจากการเปนสมาชกประชาคมแอนเดยนเพอแสดงความไมพอใจทโคลอมเบยและเปรจดท�าความตกลงการคาเสรกบสหรฐอเมรกา อลบา-ทซพ จงเปนทางเลอกในการจดท�าความตกลงทางการคาตามแนวสงคมนยมแทนการจดท�าเขตการคาเสรแหงทวปอเมรกา(FTAA)ปจจบนมประเทศสมาชก11ประเทศไดแกแอนตกว และบารบดา โบลเวย ควบา โดมนกา เอกวาดอร เกรนาดา นการากวเซนตลเซย เซนตคตสและเนวส เซนตวนเซนตและเกรนาดนส และเวเนซเอลา

26

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ALMM

ASEAN Labour Ministers Meeting ทประชมรฐมนตรดานแรงงานอาเซยน เปนการประชมของรฐมนตรแรงงานอาเซยนเพอหารอและก�าหนดนโยบาย

เกยวกบความรวมมอดานแรงงานระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยมการจดประชมทก2ป

Alternative Development

การพฒนาทางเลอก ในเวทระหวางประเทศมกใชค�านในบรบทของแนวทางการพฒนาเพอ

ทดแทนการปลกพชเสพตด

alternative perimeter

แนวเขตทเสนอเปนทางเลอกในการเจรจาเขตแดนระหวางประเทศ

AMAF

ASEAN Ministerial Meeting on Agriculture and Forestry การประชมรฐมนตรอาเซยนดานการเกษตรและปาไม การประชมระดบรฐมนตรทก�ากบดแลดานการเกษตรและปาไม จดขน

เปนประจ�าทกปเพอก�าหนดนโยบายและตดตามความรวมมอดานเกษตรและปาไมของอาเซยน

Ambassador

เอกอครราชทต - Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary :

เอกอครราชทตวสามญผมอ�านาจเตม หมายถง เอกอครราชทตทรฐผสงแตงตงไปยงรฐผรบ โดยมอบหมาย

อ�านาจใหในฐานะหวหนาคณะผแทนของรฐผสง

27

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ในกรณท เอกอครราชทตมได มถนพ�านกอย ในรฐผ รบ เรยกว า Non-residentAmbassador

- Ambassador-Designate : วาทเอกอครราชทตประจ�ารฐผรบ หมายถง บคคลทไดรบแตงตงใหด�ารงต�าแหนงเอกอครราชทต แตยงมไดยนสาสนตราตงตอประมขแหงรฐผรบ

- Ambassador-at-Large:เอกอครราชทตผแทนพเศษ หมายถงผแทนพเศษของกระทรวงการตางประเทศทมสทธและสถานะ

เทยบเทาเอกอครราชทตผซงไดรบมอบหมายใหดแลงานและกจการเฉพาะกจหรอเฉพาะเรองในตางประเทศเปนครงคราว

- Ambassador attached to the Ministry of Foreign Affairs : เอกอครราชทตประจ�ากระทรวงการตางประเทศ

หมายถง บคคลผ ทได รบแตงตงใหด�ารงต�าแหนงเอกอครราชทต มภารกจดแลกจการภายในของกระทรวงการตางประเทศตามทไดรบมอบหมายจากปลดกระทรวงการตางประเทศ

- Resident Ambassador : เอกอครราชทตผ มถนพ�านก ในประเทศไทย

หมายถงเอกอครราชทตของไทยทไดรบการแตงตงใหประจ�าตอประมข แหงรฐผรบแตยงคงมถนพ�านกอยในรฐผสงเอกอครราชทตผมถนพ�านก ในประเทศไทยนจะเดนทางไปปฏบตหนาทในรฐผรบเปนครงคราว

Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary Permanent Representative of Thailand to the United Nations

เอกอครราชทตผแทนถาวรแหงประเทศไทยประจ�าองคการสหประชาชาต(ณนครนวยอรก/นครเจนวา)

AMBDC

ASEAN - Mekong Basin Development Cooperation ความรวมมอเพอการพฒนาอาเซยน-ลมน�าโขง

28

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เปนกรอบความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนทง 10 ประเทศกบจนเพอพฒนาลมน�าโขง

AMCA

ASEAN Ministers Responsible for Culture and Arts การประชมระดบรฐมนตรอาเซยนทก�ากบดแลงานดานวฒนธรรมและ

ศลปะ เป นกลไกในการก�ากบดแลและก�าหนดนโยบายความร วมมอด าน

วฒนธรรมและศลปะของอาเซยน โดยม งเนนความเขาใจอนดและ ความเปนอนหนงอนเดยวกนในหมประชาชนอาเซยนโดยมภารกจหลกคอ ก�าหนดนโยบายแนวทางและกรอบความรวมมอดานวฒนธรรมและศลปะในระดบภมภาคก�าหนดนโยบายแนวทางความรวมมอดานวฒนธรรมกบประเทศคเจรจาและแสวงหาแหลงทนเพอสนบสนนกองทนวฒนธรรมอาเซยนการประชมAMCAจะจดขนทก2ปเปนอยางนอยหรออาจมการประชมเปนกรณพเศษหากมเรองเรงดวนทตองพจารณาโดยประเทศสมาชกอาเซยนผลดเปลยนหมนเวยนกนเปนเจาภาพจดประชมตามล�าดบตวอกษรชอประเทศทงนโดยจดการประชมAMCAสลบปกบการประชมรฐมนตรสารนเทศอาเซยนหรอAMRI(ASEANMinistersResponsiblefor Information)ซงมการประชมทก2ปเชนกนส�าหรบประเทศไทยกระทรวงวฒนธรรมเปนหนวยงานทรบผดชอบและเปนผประสานงานหลกในกรอบการประชมAMCA

AMED

Asia - Middle East Dialogue กรอบความรวมมอเอเชย-ตะวนออกกลาง เปนความรเรมของนายโกะ จก ตง อดตนายกรฐมนตรของสงคโปร

เพอสรางความรวมมอและการเปนหนสวนทางยทธศาสตร ทงทางดาน เศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรมระหวางสองภมภาค โดยม

29

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

การประชมระดบรฐมนตรครงแรกเมอ พ.ศ. 2547 ทประเทศสงคโปร ครงทสองเมอพ.ศ.2551ทประเทศอยปตและครงทสามเมอพ.ศ.2553ทประเทศไทย

AMEICC

AEM-METI Economic and Industrial Cooperation Committee คณะกรรมการความรวมมอทางเศรษฐกจและอตสาหกรรมระหวาง

อาเซยนกบญปน เปนกรอบการหารอระหวางรฐมนตรเศรษฐกจของอาเซยนกบกระทรวง

การคาตางประเทศและอตสาหกรรมของญป น จดประชมครงแรก เมอพ.ศ.2541

AMEM

ASEAN Ministers on Energy Meeting การประชมรฐมนตรอาเซยนดานพลงงาน การประชมรฐมนตรอาเซยนดานพลงงานจดขนครงแรกเมอพ.ศ.2525

เพอก�าหนดนโยบายความรวมมออาเซยนดานพลงงานใหเปนไปตามกรอบนโยบายและทศทางทไดรบมอบจากผน�าอาเซยน

amendment

การแกไขเพมเตม

amity

สนถวไมตร

AMM

ASEAN Foreign Ministers’ Meeting ทประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน

30

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เปนการประชมของรฐมนตรตางประเทศอาเซยนเพอตดตามความคบหนาของความรวมมอดานการเมองและความมนคงและผลกดนความรวมมอ ในกรอบตางๆ ของอาเซยน รวมถงความรวมมอระหวางอาเซยนกบ คเจรจา

AMMDM

ASEAN Ministerial Meeting on Disaster Management ทประชมรฐมนตรอาเซยนดานการจดการภยพบต เปนการประชมของรฐมนตรอาเซยนดานการจดการภยพบตเพอหารอ

และก�าหนดนโยบายเกยวกบความรวมมอดานการจดการภยพบตระหวางประเทศสมาชกอาเซยนโดยมการจดประชมเปนประจ�าทกป

AMMDP

ASEAN Ministers Meeting on Development Planning การประชมรฐมนตรอาเซยนดานการวางแผนการพฒนา

AMME

ASEAN Ministerial Meeting on the Environment การประชมรฐมนตรอาเซยนดานสงแวดลอม เปนการประชมระดบรฐมนตรจดขนเปนประจ�าทก3ปเพอหารอก�าหนด

นโยบาย และตดตามผลความคบหนาของความรวมมอดานสงแวดลอมมวตถประสงคเพอใหรฐมนตรดานสงแวดลอมของอาเซยนไดมโอกาส พบปะแลกเปลยนความคดเหน และหารอในประเดนปญหาทส�าคญ ดานสงแวดลอม อาท เรองมลพษหมอกควนขามแดน การเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลาย ทางชวภาพการจดการทรพยากรน�าการบรหารจดการสงแวดลอมเมองและธรรมาภบาลสงแวดลอมทางทะเลและชายฝ ง สงแวดลอมศกษา โดยจะมการประชม Informal ASEAN Ministerial Meeting on

31

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

theEnvironmentหรอIAMMEซงเปนการประชมรฐมนตรสงแวดลอมอาเซยนอยางไมเปนทางการกอนการประชมAMME

AMMH

ASEAN Ministerial Meeting on Haze การประชมรฐมนตรอาเซยนเกยวกบปญหาหมอกควน จดขนตามความจ�าเปนและดวยความเหนชอบของประเทศสมาชกอาเซยน

เพอตดตามความคบหนาของการด�าเนนการตามแผนปฏบตการอาเซยนดานปญหาหมอกควน

AMMRDPE (AMRDPE)

ASEAN Ministers Meeting on Rural Development and Poverty Eradication

การประชมรฐมนตรอาเซยนดานการพฒนาชนบทและการขจด ความยากจน

มหนาทก�าหนดกรอบแผนงานความรวมมอในการด�าเนนงานเพอขจดความยากจนโดยใหความส�าคญเปนพเศษตอการสงเสรมชมชนในชนบทใหสามารถพงพาตนเองได ประเทศสมาชกอาเซยนจะหมนเวยนกนเปน เจาภาพจดการประชมทก2ป

AMMS

ASEAN Ministerial Meeting on Sports การประชมรฐมนตรอาเซยนดานกฬา การประชมรฐมนตรอาเซยนดานกฬาเปนผลมาจากการประชมสดยอดผน�า

อาเซยนครงท18เมอวนท7-8พฤษภาคมพ.ศ.2554ณกรงจาการตาประเทศอนโดนเซยและครงท19เมอวนท17พฤศจกายนพ.ศ.2554ณ บาหล ประเทศอนโดนเซย ซงผ น�าตระหนกถงการน�ากฬามาเปน เครองมอเชอมความสมพนธระหวางประชาชนในอาเซยนและสงเสรม

32

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

การพฒนาระดบภมภาค สนตภาพและความมนคง AMMS จะจดทก2 ป โดยจดครงแรกเมอวนท 12-16 ธนวาคม พ.ศ. 2554 ทประเทศ อนโดนเซย ส�าหรบประเทศไทย กองการตางประเทศ ส�านกงาน ปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา เปนหนวยงานผรบผดชอบและประสานงานหลก

AMMST

ASEAN Ministerial Meeting on Science and Technology การประชมรฐมนตรอาเซยนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย จดขนเปนประจ�าทก3ปเพอหารอก�าหนดนโยบายและตดตามผลความ

คบหนาของการด�าเนนงานความรวมมอดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยและในชวงกลางระหวาง 3 ปดงกลาวจะมการประชมรฐมนตรอาเซยนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางไมเปนทางการดวย

AMMSWD

ASEAN Ministerial Meeting on Social Welfare and Development

การประชมรฐมนตรอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา มประชมทก 3 ป เพอตดตามผลงานของการประชมเจาหนาทอาวโส

อาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนาในการยกระดบคณภาพชวตของกล มเปราะบางในสงคม กล มดอยโอกาส และกลมคนทอาศยอย ในชนบท โดยมงใหทกฝายมสวนรวมในการพฒนา รวมถงสตร เยาวชนและชมชนทองถน

AMMTC

ASEAN Ministerial Meeting on Transnational Crime การประชมรฐมนตรอาเซยนดานอาชญากรรมขามชาต เปนการประชมของรฐมนตรทรบผดชอบดานการปองกนและปราบปราม

33

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

อาชญากรรมขามชาตของประเทศสมาชกอาเซยนโดยจดขนครงแรกเมอพ.ศ.2540การประชมนจะจดขนทกๆ 2ปเพอเปนเวทส�าหรบการหารอแนวทางในการสงเสรมความรวมมอเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตและแลกเปลยนขอมลและขอคดเหนเกยวกบสถานการณอาชญากรรมขามชาตโดยก�าหนดใหมสาขาความรวมมอในการตอตานอาชญากรรมขามชาต 8สาขาไดแกการกอการรายยาเสพตดการคามนษยการลกลอบขนสงอาวธ โจรสลด การฟอกเงน อาชญากรรมเศรษฐกจ และอาชญากรรมไซเบอร

ammunition

เครองกระสน

AMMW

ASEAN Ministerial Meeting on Women การประชมรฐมนตรอาเซยนดานสตร ประชมครงแรกเมอ พ.ศ. 2555 และจดประชมทก 3 ป เพอตดตาม

ผลงานของคณะกรรมการอาเซยนดานสตรการประชมAMMWเปนการยกระดบความรวมมออาเซยนดานสตรจากระดบเจาหนาทอาวโสไปสระดบรฐมนตร ซงสะทอนถงความส�าคญทอาเซยนมตอสตรและประเดนทมผลกระทบตอสตร ซงมความมงมนทจะสงเสรมโครงการตางๆ เพอคมครองสทธสตรและเพอสนบสนนบทบาทของสตรในการพฒนาประเทศและภมภาค

AMMY

ASEAN Ministerial Meeting on Youth การประชมรฐมนตรอาเซยนดานเยาวชน แผนปฏบตการเวยงจนทน (VAP) สงเสรมใหเยาวชนมสวนรวมมากขน

เพอปลกฝงความเปนผน�าและเพมความเขาใจเกยวกบภมภาค จงมการ

34

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

จดการประชมรฐมนตรอาเซยนดานเยาวชนขนทก2ปเพอเปนเวทหารอในการก�าหนดยทธศาสตรและนโยบายดานเยาวชนของประเทศสมาชกอาเซยนส�าหรบประเทศไทยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนหนวยงานประสานงานหลกในกรอบAMMY

AMR

Anti-microbial Resistance การดอยาตานจลชพ

AMRI

ASEAN Ministers Responsible for Information การประชมรฐมนตรสารนเทศอาเซยน เปนการประชมวางแผนและก�าหนดนโยบายดานความรวมมอในเรอง

เทคโนโลยสารสนเทศใหมๆ ระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยม จดประสงคเพอสงเสรมความรวมมอ แลกเปลยนขอคดเหนและทกษะความรดานสารนเทศ โดยประเทศสมาชกอาเซยนจะหมนเวยนกนเปนเจาภาพทก2ปทงน การประชมAMRIจดขนครงแรกทกรงจาการตาประเทศอนโดนเซยเมอเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2536ส�าหรบประเทศไทยกรมประชาสมพนธเปนหนวยงานทรบผดชอบและเปนผประสานงานหลกในกรอบการประชมAMRI

AMRO

ASEAN+3 Macroeconomic Research Office ส�านกงานวจยเศรษฐกจมหภาคของอาเซยน+3 AMRO(แอมโร)เปดด�าเนนการเมอเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2554ทสงคโปร

ในภาวะปกตAMROมหนาทจดท�ารายงานการประเมนเศรษฐกจมหภาคของอาเซยน+3และของประเทศสมาชกทกประเทศในภาวะวกฤตAMROมหนาทวเคราะหและตรวจสอบสถานการณทางเศรษฐกจและการเงนของ

35

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ประเทศทขอรบความชวยเหลอภายใตขอตกลงพหภาคส�าหรบความ รวมมอดานการเงนในมาตรการรเรมเชยงใหมพหภาค (Chiang MaiInitiativeMultilateralisation:CMIM)นอกจากนAMROยงมหนาท ในการตดตามผลการใชเงนทเบกไปและการปฏบตตามขอก�าหนดตางๆ ตามทระบในความตกลงขอตกลงพหภาคส�าหรบความรวมมอดานการเงน ในมาตรการรเรมเชยงใหมพหภาคของประเทศสมาชกทขอรบความ ชวยเหลอ

AMS

ASEAN Member States รฐสมาชกของสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต ประกอบดวย บรไนดารสซาลาม ราชอาณาจกรกมพชา สาธารณรฐ

อนโดนเซยสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวมาเลเซยสาธารณรฐ แหงสหภาพเมยนมา สาธารณรฐฟ ลปป นส สาธารณรฐสงคโปร ราชอาณาจกรไทยและสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม

AMTA

Agency for Coordinating Mekong Tourism Activities ศนยประสานงานโครงการดานการทองเทยวของอนภมภาคลมน�าโขง

Andean Community (Communidad Andina - CAN)

ประชาคมแอนเดยน กอตงเมอวนท26พฤษภาคมพ.ศ.2512เพอการบรณาการทางเศรษฐกจ

และสงคมของประเทศทอเมรกาใตทอยในเขตเทอกเขาแอนดส (อนเดส ในภาษาสเปน)ประกอบดวยสมาชก4ประเทศไดแกโบลเวยโคลอมเบยเอกวาดอร และเปร และสมาชกสมทบ 5 ประเทศ ไดแก อารเจนตนาบราซล ชล ปารากวย และอรกวย โดยมประเทศผสงเกตการณ ไดแก สเปน

36

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Anti-personnel Landmines

ทนระเบดสงหารบคคล

Anti-personnel Mine Ban Convention

อนสญญาหามทนระเบดสงหารบคคล โดยทวไปมกเรยกวา “Mine Ban Convention” หรอ Ottawa

Convention

ANZAC Day

Australia New Zealand Army Corps Day วนทระลกทหารผานศกออสเตรเลยและนวซแลนด เมอวนท 25 เมษายน พ.ศ. 2458 หนวยปฏบตการรวมของกองทพบก

ออสเตรเลยและนวซแลนดได ยกพลขนบกบนคาบสมทรกาลโปล(Gallipoli)ชองแคบดารดาแนล(Dardanelles)ประเทศตรก เพอเปดเสนทางเดนเรอใหกบฝายสมพนธมตรไปสทะเลด�าในสงครามโลกครงท1 ท�าใหทหารออสเตรเลยและนวซแลนดเสยชวตเปนจ�านวนมาก ทงสองประเทศจงถอเอาวนท 25 เมษายนของทกป เปนวนทระลกและจดพธไวอาลยแกทหารผานศกในสมรภมครงนนและทหารผานศกทเสยชวต ในสมรภมอนๆ ดวย

ANZUS

Australia - New Zealand - US สนธสญญาปองกนรวมกนระหวางออสเตรเลย-นวซแลนด-

สหรฐอเมรกา โดยตกลงใหมการชวยเหลอประเทศสมาชกเมอถกคกคามจากประเทศ

นอกภาค ปจจบน ANZUS ยงคงสถานะอย แตไมมการด�าเนนการใดๆ (non-operational) เนองจากความสมพนธทางทหารระหวาง

37

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

สหรฐอเมรกากบนวซแลนดยตลง โดยนวซแลนดยงไมละทงสนธสญญาดงกลาวเนองจากเหนวาอาจจะมการรอฟนขนอก

APA

Asian Parliamentary Assembly รฐสภาเอเชย

apartheid

การปกครองประเทศแบบแบงแยกผวพรรณ เปนระบบปกครองทใชในสาธารณรฐแอฟรกาใตกอนทจะมการเลอกตง

โดยไมแบงแยกผวพรรณครงแรกขนระหวางวนท 26-29 เมษายน พ.ศ. 2537 ในระบบการปกครองดงกลาวประชาชนแอฟรกาใตผวด�า ถกจ�ากดสทธตางๆ เชนสทธทางดานการเมองสทธการออกเสยงเลอกตง สทธรบสมครเลอกตง การเปนสมาชกรฐสภา การมกรรมสทธในทดน บางพนท การเลอกทอยอาศย การใชสถานทพกผอน การรบราชการ การเขารบการศกษาการประกอบอาชพและการใชบรการสาธารณปโภคจากรฐบาลเปนตน

APC

Asia - Pacific Inter-Governmental Consultations on Refugees Displaced Persons and Migrants

กรอบการหารอระหวางรฐบาลในภมภาคเอเชย-แปซฟกวาดวยผลภย ผพลดถนและผโยกยายถน

APEC

Asia - Pacific Economic Cooperation ความรวมมอทางเศรษฐกจในเอเชย-แปซฟก

38

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เปนความรวมมอทางเศรษฐกจในภมภาคเอเชย-แปซฟก กอตงเมอ พ.ศ. 2532 มเปาหมายในการเปดการคาเสรและการลงทน ภายใน พ.ศ. 2553ส�าหรบสมาชกพฒนาแลวและพ.ศ. 2563ส�าหรบสมาชกก�าลงพฒนาขณะนมสมาชก21เขตเศรษฐกจประกอบดวยออสเตรเลยบรไนดารสซาลามแคนาดาชลจนฮองกงอนโดนเซยญปนสาธารณรฐเกาหลมาเลเซยเมกซโกนวซแลนดปาปวนวกนเปรฟลปปนสรสเซยสงคโปร จนไทเป ไทย สหรฐอเมรกา และเวยดนาม โดยประเทศไทย เปนหนงในสมาชกกอตงโดยมการประชมผน�าเขตเศรษฐกจปละ1ครง

APM

Anti-Personnel Mines ทนระเบดสงหารบคคล

APO

Asian Productivity Organization องคการเพมผลผลตแหงเอเชย

APPF

Asia - Pacific Parliamentary Forum การประชมในกรอบรฐสภาภาคพนเอเชยและแปซฟก

APPU

Asia - Pacific Parliamentarian’s Union สหภาพรฐสภาเอเชยและแปซฟก

APPU

Asia Pacific Postal Union สหภาพไปรษณยแหงเอเชยและแปซฟก

39

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

APSC

ASEAN Political - Security Community ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน เปนหนงในสามเสาหลกของประชาคมอาเซยนโดยในแผนงานประชาคม

การเมองและความมนคงอาเซยน2025มงหวงทจะสรางอาเซยนใหเปนประชาคมทมความเปนหนง ครอบคลม และแขงแกรง มสภาพแวดลอม ทปลอดภยปรองดองและมนคงมคานยมเรองขนตธรรมและทางสายกลาง

APSCO

Asia - Pacific Space Cooperation Organization องคการความรวมมอดานอวกาศแหงเอเชยแปซฟก

APT

Asia - Pacific Telecommunity องคการโทรคมนาคมแหงเอเชยและแปซฟก

APT

ASEAN Plus Three (ASEAN+3) อาเซยนบวกสามหรออาเซยน+3 เปนกรอบความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยน10ประเทศและ

ประเทศคเจรจาของอาเซยนในเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ 3 ประเทศไดแกจนญปนและสาธารณรฐเกาหลอาเซยน+3เรมตนในพ.ศ.2540ชวงทเกดวกฤตทางการเงนในภมภาคเอเชยตะวนออกและในพ.ศ.2548ผน�าไดลงนามใน Kuala Lumpur Declaration on the ASEAN+3Summit เพอก�าหนดใหกรอบอาเซยน+3 เปนกลไกหลกในการน�าไปส การจดตงประชาคมเอเชยตะวนออก อนจะน�ามาส ชวตความเปนอย ทดขนของทงคนไทยและประชาชนในภมภาค ไทยมบทบาททแขงขน ในความรวมมอนมาโดยตลอด เชน การผลกดนมาตรการรเรมเชยงใหม

40

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

(ChiangMaiInitiative)หรอCMIซงเปนมาตรการความรวมมอเพอสรางเสถยรภาพทางการเงนในภมภาคและการผลกดนจดตงองคกรส�ารองขาวฉกเฉนอาเซยน+3เพอชวยเหลอประเทศในภมภาคทประสบภยพบตทางธรรมชาต ซงตอมาในพ.ศ.2557ไดพฒนาเปนมาตรการรเรมเชยงใหมพหภาค(ChiangMaiInitiativeMultilateralisation:CMIM)

APTERR

ASEAN Plus Three Emergency Rice Reserve องคกรส�ารองขาวฉกเฉนของอาเซยน+3 APTERRหรอแอปเตอรเปนโครงการตอยอดมาจากโครงการน�ารองเพอ

ระบบการส�ารองขาวฉกเฉนในเอเชยตะวนออกทจดตงขนในพ.ศ.2545จากความส�าเรจของโครงการน�ารองฯประเทศสมาชกอาเซยน+3เหนพองใหยกระดบโครงการน�ารองดงกลาวใหเปนกลไกส�ารองขาวฉกเฉนถาวรภายใตชอองคกรส�ารองขาวฉกเฉนอาเซยน+3หรอแอปเตอรมส�านกงาน เลขานการตงอยทกรงเทพฯ ทงน ระบบส�ารองขาวฉกเฉนอาเซยน+3 จะชวยสรางความมนคงดานอาหาร แกปญหาการขาดแคลนอาหารและความยากจนรวมทงจะชวยเพมเสถยรภาพดานราคาสนคาขาวในภมภาคอกดวย

Arab Free Trade Area

เขตการคาเสรอาหรบ ตงขนเมอพ.ศ.2541โดยมตทประชมสดยอดอาหรบทกรงไคโรประเทศ

อยปต (มถนายน2539)ภายหลงคณะรฐมนตรสงคมและเศรษฐกจแหงสนนบาตอาหรบไดพยายามเพมพนความรวมมอทางเศรษฐกจการคาโดยสรางเขตการคาเสรอาหรบ(GreaterArabFreeTradeArea:GAFTA)ขนเพอขจดก�าแพงภาษทงนGAFTAเรมด�าเนนการตงแตเดอนมกราคมพ.ศ.2548มสมาชก17ประเทศประกอบดวยจอรแดนสหรฐอาหรบ เอมเรตส บาหเรน ซาอดอาระเบย โอมาน กาตาร โมรอกโก ซเรยเลบานอนอรกอยปตปาเลสไตนคเวตตนเซยลเบยซดานและเยเมน

41

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Arab League

ด TheLeagueofArabStates

Arab Spring

การปฏวตอาหรบ การชมนมประทวงเพอโคนลมรฐบาลเผดจการโดยประชาชนในกล ม

ประเทศตะวนออกกลางและแอฟรกาเหนอ ซงเรมตนทประเทศตนเซยเมอพ.ศ.2554หลงจากนนไดแพรไปยงประเทศตางๆ อาทอยปตลเบยบาหเรนเยเมนและซเรยน�ามาซงการเปลยนแปลงทางสงคมเศรษฐกจและการเมอง

arbitrary arrest or detention

การจบกมหรอควบคมโดยอ�าเภอใจ

arbitration

การอนญาโตตลาการ

ARCBC

ASEAN Regional Centre for Biodiversity Conservation ศนยอนรกษความหลากหลายทางชวภาพของภมภาคอาเซยน จดตงขนดวยความรวมมอระหวางอาเซยนกบสหภาพยโรป เพอสงเสรม

ความรวมมอดานสงแวดลอม มส�านกงานเลขาธการตงอยทกรงมะนลาประเทศฟลปปนส

ARF

ASEAN Regional Forum การประชมอาเซยนวาดวยความรวมมอดานการเมองและความมนคง

ในภมภาคเอเชย-แปซฟก

42

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เป นกลไกทอาเซยนจดตงขนเพอมปฏสมพนธ กบประเทศส�าคญ นอกภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตปจจบนมสมาชก26ประเทศกบ1กลม ประเทศประกอบดวยสมาชกอาเซยน10ประเทศประเทศคเจรจาของอาเซยน9ประเทศไดแกสหรฐอเมรกาแคนาดาออสเตรเลยนวซแลนดจนญปนสาธารณรฐเกาหลรสเซยและอนเดยผสงเกตการณพเศษของอาเซยน (SpecialObserver)1ประเทศไดแกปาปวนวกนประเทศอนในภมภาค 6 ประเทศ ไดแก มองโกเลย สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนเกาหลปากสถานตมอร-เลสเตบงกลาเทศและศรลงกาและอก 1 กลมประเทศ ไดแก สหภาพยโรป การด�าเนนงานในกรอบ ARFเพอน�าไปสเสถยรภาพในภมภาคม3ล�าดบขนไดแก(1)มาตรการสรางความไวเนอเชอใจ (2)การทตเชงปองกนและ(3)แนวทางแกไขปญหาความขดแยง การประชม ARF จดเปนประจ�าทกปในชวงตอเนองกบ การประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน(AMM)

ARMAC

ASEAN Regional Mine Action Centre ศนยทนระเบดภมภาคอาเซยน เปนองคกรทจดตงขนโดยมเปาหมายใหอาเซยนปราศจากทนระเบดและ

วตถระเบดทหลงเหลอจากสงคราม รวมทงปองกนและแกไขปญหาดานมนษยธรรมอนเกดจากทนระเบด

armedconflict

การขดกนทางอาวธ

arms control

การควบคมอาวธ หมายถงการจ�ากดชนดและจ�านวนอาวธไมใหมมากเกนความจ�าเปน

43

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

arms reduction

การลดอาวธ หมายถงการลดจ�านวนอาวธทครอบครองอย

Arrival Ceremony

พธการตอนรบ ซงมล�าดบขนตอน(procedure)แตกตางกนไปตามระดบของผมาเยอน

และประเภทของการเยอน

As - Salamu Alaykum

ขอความสนตจงมแดทาน ค�าทกทายของชาวมสลมทวโลก และส�าหรบชาวมสลมคนใดทไดรบ

ค�าทกทายนมหนาทตองตอบรบวา“วะอะลยกมสสะลาม”ซงมความหมาย เดยวกน(ผทมใชมสลมไมจ�าเปนตองใชค�านในการทกทายกบมสลม)

ASA

Air Service Agreement ความตกลงวาดวยบรการเดนอากาศ

ASAT

Anti-Satellite Weapons เครองตอตานดาวเทยม

ASC

APEC Study Center ศนยศกษาเอเปค

44

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

มการจดตงศนยศกษาเอเปคใน21ประเทศโดยมวตถประสงคเพอสงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจระดบภมภาคดวยการศกษา การพฒนาฝมอแรงงานและอ�านวยความสะดวกในการแลกเปลยนความรและวฒนธรรมตลอดจนสงเสรมความเขาใจในความแตกตางระหวางสมาชกเอเปค ในภมภาคทงนศนยศกษาเอเปคไดมบทบาทส�าคญในกจกรรมตางๆ ของ ประเทศสมาชก เชน กจกรรมการประเมนผลการด�าเนนความรวมมอ ทางเศรษฐกจและวชาการของเอเปคเปนตน

ASCC

ASEAN Socio-Cultural Community ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยนเปนหนงในสามเสาหลกของ

ประชาคมอาเซยนซงเนนการสรางประชาคมทใหความส�าคญแกประชาชนโดยการสรางประชาคมทเอออาทรและรจกแบงปน ท�าใหสงคมมสภาพความเปนอยทดและมการพฒนาในทกดานเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนสงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยนรวมทงสงเสรมอตลกษณของอาเซยน

ASCC Council

ASEAN Socio-Cultural Community Council คณะมนตรประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน มหนาทก�ากบดแลการด�าเนนงานเพอมงสการเปนประชาคมสงคมและ

วฒนธรรมอาเซยน และก�ากบการด�าเนนงานของรฐมนตรรายสาขา ทเกยวของกบดานสงคมและวฒนธรรมการประชมคณะมนตรประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยนจดขนเปนประจ�าทกปปละ2ครงกอนการประชมสดยอดอาเซยน โดยหวหนาคณะผแทนของไทย ไดแก รฐมนตรวาการกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

45

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ASCOPE

ASEAN Council on Petroleum คณะมนตรอาเซยนดานปโตรเลยม เปนกลไกการหารอระหวางวสาหกจแหงชาตของประเทศสมาชกอาเซยน

ทประกอบกจการดานปโตรเลยม มการประชมปละ 2-3 ครง เพอ แลกเปลยนขอมลและแสวงหาความรวมมอระหวางกน

ASEAN

Association of Southeast Asian Nations สมาคมแหงประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยน กอตงขนโดยปฏญญากรงเทพ (Bangkok Declaration) หรอ ปฏญญา

อาเซยน(ASEANDeclaration)ทกรงเทพมหานครเมอวนท8สงหาคมพ.ศ.2510โดยปจจบนมประเทศสมาชกทงหมด10ประเทศประกอบดวย อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย บรไนดารสซาลามเวยดนามลาวเมยนมาและกมพชามประชากรในภมภาครวมกนประมาณ600ลานคนอาเซยนกอตงขนเพอสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศสมาชกในดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม วทยาศาสตรการเกษตรอตสาหกรรมการคมนาคมรวมทงยกระดบรายไดความเปนอย ของประชาชน(บรไนฯ เขาเปนสมาชกเมอ พ.ศ. 2527 เวยดนาม พ.ศ. 2538 ลาวและเมยนมา พ.ศ. 2540 และกมพชา พ.ศ. 2542)

ASEAN - BAC

ASEAN Business Advisory Council สภาทปรกษาธรกจอาเซยน คอ ความรวมมอของภาคเอกชนในการสงเสรมการคาและการลงทน

ระหวางประเทศสมาชกอาเซยน รวมถงการสงเสรมวสาหกจขนาดกลางขนาดยอมและรายยอยหรอMSMEs (Micro,SmallandMediumEnterprises)

46

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ASEAN - CCI

ASEAN Chambers of Commerce and Industry สภาหอการคาและอตสาหกรรมอาเซยน เปนกรอบความรวมมอระหวางหอการคาและอตสาหกรรมของประเทศ

สมาชกอาเซยนมการประชมประจ�าป ปละ 1-2 ครง ในชวงประมาณเดอนเมษายนและตลาคม โดยหารอเรองความรวมมอทางธรกจระหวางภาคเอกชนในอาเซยนและความรวมมอกบภาคเอกชนนอกภมภาค

ASEAN Charter

กฎบตรอาเซยน เปนความตกลงระหวางประเทศสมาชกอาเซยน เพอระบเปาหมาย

หลกการในการด�าเนนการของอาเซยนรวมทงเพอใหสถานะทางกฎหมายหรอนตฐานะแกอาเซยน และวางกรอบโครงสรางองคกรใหมเพอท�าใหอาเซยนเปนหนวยงานทยดมนมากยงขนตอกตกาและกฎเกณฑตางๆ ทประเทศสมาชกรวมกนก�าหนดขนเพอเพมประสทธภาพการท�างานของอาเซยนทงนผน�าประเทศสมาชกอาเซยนทง10ประเทศไดรวมลงนามกฎบตรอาเซยนเมอวนท20พฤศจกายนพ.ศ.2550และเรมมผลบงคบใชเมอวนท15ธนวาคมพ.ศ.2551

ASEAN Common Visa

การตรวจลงตราเดยวระหวางประเทศสมาชกอาเซยน เปนขอรเรมของอนโดนเซย เมอ พ.ศ. 2554 มวตถประสงคเพออ�านวย

ความสะดวกใหแกคนตางดาวในการเดนทางเขามาทองเทยวในภมภาคอาเซยนในลกษณะเดยวกบการออกSchengenVisaของสหภาพยโรป (EU) การตรวจลงตราดงกลาวม งหวงใหเกดการไหลเขาของเงนตรา ตางประเทศรายไดสภมภาคและเศรษฐกจโดยรวมตลอดจนความเปนอยของประชาชนอาเซยนพฒนาในระดบทดขน อยางไรกตาม ด�ารนยงอย

47

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ในขนตอนของการศกษาความเปนไปไดและวธด�าเนนการ (สถานะเดอนมถนายน พ.ศ. 2561)

ASEAN Community

ประชาคมอาเซยน การรวมตวของประเทศสมาชกอาเซยนใหใกลชดและเปนหนงเดยวกน

มากขนเพอใหมความแขงแกรงสามารถสรางโอกาสและรบมอสงทาทายไดทกดานในโลกปจจบน ตลอดจนเพอเพมอ�านาจการตอรองและขดความสามารถในการแขงขนของอาเซยนทกดานในเวทระหวางประเทศประชาคมอาเซยนประกอบดวย3เสาหลกคอประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและประชาคมสงคมและวฒนธรรม โดยอาเซยนไดเขาสการเปนประชาคมอาเซยนอยางสมบรณแลวเมอวนท31ธนวาคมพ.ศ.2558

ASEAN Content

สดสวนวตถดบภายในอาเซยน หมายถงสนคาซงมสดสวนของวตถดบทมแหลงก�าเนดจากประเทศสมาชก

อาเซยนอยางนอยรอยละ40

ASEAN Declaration (Bangkok Declaration)

ปฏญญาสมาคมแหงประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต(ปฏญญากรงเทพ)

เอกสารกอตงสมาคมแหงประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยน(AssociationofSoutheastAsianNations:ASEAN)ซงไดลงนามทกรงเทพฯเมอวนท8สงหาคมพ.ศ.2510โดยผแทนระดบรฐมนตรของประเทศผกอตง5ประเทศคออนโดนเซยมาเลเซยฟลปปนสสงคโปรและไทย (ผแทนประเทศไทย คอ พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตรรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศในขณะนน)

48

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ASEAN DGICM

ASEAN Directors-General of Immigration Departments and Heads of Consular Affairs Divisions of the Ministry of Foreign Affairs

การประชมหารอดานการตรวจลงตราและการตรวจคนเขาเมองของส�านกงานตรวจคนเขาเมองและกรมการกงสลของประเทศสมาชกอาเซยน

มวตถประสงคเพอหารอและแลกเปลยนทศนะ ประสบการณ และการแกไขปญหาเกยวกบการตรวจลงตราและการตรวจคนเขาเมองในภมภาคอาเซยน โดยมการจดประชมทกปและประเทศสมาชกหมนเวยนเปน เจาภาพการประชม

ASEAN Dialogue Partners

คเจรจาของอาเซยน ประกอบดวย 9 ประเทศ ไดแก ออสเตรเลย แคนาดา จน อนเดย

ญป น สาธารณรฐเกาหล นวซแลนด รสเซย และสหรฐอเมรกา และ 2องคการระหวางประเทศไดแกสหภาพยโรปและโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต(UnitedNationsDevelopmentProgramme:UNDP)โดยคเจรจาเหลาน(ยกเวนUNDP)จะเขารวมการประชมระดบรฐมนตรกบอาเซยนทกป

ASEAN - Korea Centre

ศนยอาเซยน-เกาหล จดตงขนเมอ พ.ศ. 2552 มส�านกงานตงอยทกรงโซล โดยมจดประสงค

เพอสงเสรมการคาและการลงทน กระตนการทองเทยว และสงเสรม การแลกเปลยนวฒนธรรมระหวางอาเซยนและเกาหลใต

49

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ASEAN Sectoral Dialogue Partners

คเจรจาเฉพาะดานของอาเซยน ปจจบนมเพยงประเทศเดยวคอปากสถานทงนคเจรจาเฉพาะดานมได

รบเชญใหเขารวมการประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน(PMC)

ASEAN SOM

ASEAN Senior Officials’ Meeting การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยน เปนการประชมระดบเจาหนาทอาวโสของกระทรวงการตางประเทศ

มหนาทหารอและก�าหนดแนวทางในการสงเสรมความรวมมอดานการเมอง ความมนคงและเสนอขอพจารณาตอทประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน

ASEAN Summit

ASEAN Heads of State / Government Meeting การประชมสดยอดอาเซยน เปนการประชมระดบผน�ารฐบาลของประเทศสมาชกอาเซยนเพอพจารณา

หารอ ใหแนวนโยบาย และตดสนใจในประเดนหลกทเกยวของกบการบรรลวตถประสงคของอาเซยน และเรองส�าคญทเปนผลประโยชนของประเทศสมาชกอาเซยนปจจบนมการประชมสดยอดอาเซยนปละ2ครงโดยประเทศสมาชกอาเซยนหมนเวยนกนเปนเจาภาพตามล�าดบตวอกษรภาษาองกฤษของชอประเทศ

ASEAN Troika

กลมผประสานงานของอาเซยน เปนขอเสนอของไทยในการประชมสดยอดอยางไมเปนทางการ ณ กรง

มะนลา เมอวนท 28 พฤศจกายน พ.ศ. 2542 ซงไดรบความเหนชอบจากผน�าประเทศ/รฐบาลอาเซยนเปนกลไกเฉพาะกจในระดบรฐมนตร

50

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

มวตถประสงคเพอใหอาเซยนสามารถแกไขและรวมมอกนไดอยางมประสทธภาพทนทวงทและใกลชดกนมากยงขนในเรองทสงผลกระทบตอสนตภาพและในเรองทอาเซยนมความหวงกงวลรวมกนวามแนวโนมทจะสงผลกระทบตอสนตภาพและเสถยรภาพของภมภาคทงนกลมผประสานงานอาเซยนจะปฏบตงานโดยยดหลกการทส�าคญของอาเซยน คอ หลกฉนทามตและการไมแทรกแซงกจการภายในกลมผประสานงานอาเซยนประกอบดวยรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของประเทศทเปนประธานคณะกรรมการประจ�าของอาเซยนในปจจบน ประเทศกอนหนาและประเทศถดไป

ASEAN+3

ASEAN - China, Japan and the Republic of Korea Relationship ความสมพนธอาเซยนกบจนญปนและสาธารณรฐเกาหล เปนกลไกความรวมมอทเรมมขนเมอ พ.ศ. 2540 ซงผ น�าของอาเซยน

จนญปนและสาธารณรฐเกาหลไดพบกนเปนครงแรกทกรงกวลาลมเปอรโดยในพ.ศ.2542ผน�าอาเซยน+3ไดออกแถลงการณรวมวาดวยความรวมมอในภมภาคเอเชยตะวนออก (Joint Statement on East Asia Cooperation) เปนหลกการพนฐานของการเสรมสรางความรวมมอ ดานเศรษฐกจสงคมและการเมอง (ดAPTเพม)

ASEAN - WEN

ASEAN Wildlife Enforcement Network เครอขายปราบปรามการลกลอบคาสตวปาและพนธพชทผดกฎหมาย

ในภมภาคอาเซยน วตถประสงคเพอประสานความรวมมอระหวางหนวยงานตางๆ ทมหนาท

ปราบปรามการลกลอบคาสตวปาและพนธ พชทผดกฎหมาย ส�าหรบประเทศไทยมกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพชเปนหนวยประสานงานกลาง(NationalFocalPoint)

51

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ASEAN 2025

ASEAN 2025: Forging Ahead Together วสยทศนประชาคมอาเซยนค.ศ.2025และแผนงานประชาคม

อาเซยนค.ศ.2016-2025 เอกสารผลลพธการประชมสดยอดอาเซยนณกรงกวลาลมเปอรประเทศ

มาเลเซยเมอวนท22พฤศจกายนพ.ศ.2558โดยเปนเอกสารทดแทนแผนงานการจดตงประชาคมอาเซยน(ค.ศ.2009-2015)ทงนมการระบถงวสยทศนหลกของอาเซยนคอการปรบปรงประชาคมอาเซยนใหมการ บรณาการในเชงลกมากขนการท�าใหอาเซยนเปนประชาคมทมประชาชนเปนศนยกลาง และการท�าใหอาเซยนเปนศนยกลางของสถาปตยกรรมในภมภาค และมการก�าหนดแผนงานอาเซยนเพอใหบรรลวตถประสงค ดงกลาว ประกอบดวย แผนงานประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยนค.ศ.2025(ASEANPolitical-SecurityCommunityBlueprint2025) แผนงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ค.ศ. 2025 (ASEANEconomic Community Blueprint 2025) และแผนงานประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ค.ศ. 2025 (ASEAN Socio-CulturalCommunityBlueprint2025)

ASEC

ASEAN Secretariat ส�านกเลขาธการอาเซยน ตงอยทกรงจาการตาประเทศอนโดนเซยมหนาทประสานงานและใหการ

สนบสนนการประชม และเสนอขอคดเหนในเรองตางๆ มเลขาธการอาเซยนเปนหวหนาส�านกงานมวาระการด�ารงต�าแหนงคราวละ5ปทงนคนไทย2คนทเคยด�ารงต�าแหนงนคอนายแผนวรรณเมธด�ารงต�าแหนงระหวางพ.ศ.2527-2529และดร.สรนทรพศสวรรณด�ารงต�าแหนงระหวางพ.ศ.2551-2555

52

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ASED

ASEAN Education Ministers’ Meeting การประชมรฐมนตรอาเซยนดานการศกษา เปนกลไกสงสดของความรวมมอระหวางรฐสมาชกกบอาเซยนในดาน

การศกษา ซงจดขนครงแรกเมอ พ.ศ. 2549ณ ประเทศสงคโปร โดยจดพรอมกบการประชมสภารฐมนตรศกษาแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต(SoutheastAsianMinistersofEducationOrganization-SEAMEO)ซงรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการของประเทศสมาชกอาเซยนจะ เขารวมการประชมเพอพจารณาก�าหนดนโยบายทเปนประโยชนพรอมทงรบทราบผลการด�าเนนงานรวมถงอนมตโครงการและกจกรรมทสอดคลองกบความสนใจและความตองการของสมาชก ทงน ส�าหรบประเทศไทยรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการและผบรหารระดบสงของกระทรวงศกษาธการจะเปนผแทนเขารวมการประชมASED

ASEF

Asia - Europe Foundation เปนกลไกหนงภายใตอาเซม เพอสงเสรมการแลกเปลยนทางวชาการ

วฒนธรรมและประชาชนกบประชาชนระหวางประเทศสมาชก

ASEM

Asia - Europe Meeting การประชมเอเชย-ยโรป ปจจบนมสมาชก 51 ประเทศ และ 2 กลมประเทศ (ส�านกเลขาธการ

อาเซยนและสหภาพยโรป)ประกอบดวยเอเชย21ประเทศและยโรป30 ประเทศ โดยการประชมจดขนทก 2 ป การประชมครงแรกมขนทกรงเทพมหานครเมอพ.ศ.2539

53

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ASEM EMM ASEM Economic Ministers’ Meeting การประชมรฐมนตรเศรษฐกจเอเชย-ยโรป

ASEM FMM ASEM Foreign Ministers’ Meeting การประชมรฐมนตรตางประเทศเอเชย-ยโรป

ASEM STMM

ASEM Science and Technology Ministers’ Meeting การประชมรฐมนตรวทยาศาสตรและเทคโนโลยเอเชย-ยโรป

ASEP

Asia - Europe Parliamentary Meeting การประชมสภาเอเชย-ยโรป

ASFRB

ASEAN Food Security Reserve Board คณะกรรมการส�ารองอาหารเพอความมนคงแหงภมภาคอาเซยน เปนกลไกประสานดานการส�ารองอาหารเพอความมนคงของภมภาค

จดตงขนตามหลกการของปฏญญาความสมานฉนทแหงอาเซยนพ.ศ.2514

ASGP

Association of Secretaries General of Parliaments สมาคมเลขาธการสหภาพรฐสภา

54

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Asia - Africa Cooperation

ความรวมมอระหวางเอเชยกบแอฟรกา เปนความรวมมอทางวชาการระหวางประเทศในภมภาคเอเชยกบภมภาค

แอฟรกา ซงอยภายใตกรอบการประชมระหวางประเทศเพอการพฒนาแอฟรกาณกรงโตเกยว(TokyoInternationalConferenceonAfricanDevelopment-TICAD)

ASMC

ASEAN Specialised Meteorological Centre ศนยอตนยมวทยาอาเซยน มส�านกงานตงอยทประเทศสงคโปร จดตงขนเมอพ.ศ. 2536ท�าหนาท

เปนกลไกในการตดตามสภาพภมอากาศและสภาวะหมอกควนทเกดจากไฟไหมปาในภมภาค

ASOD

ASEAN Senior Officials on Drugs Matter ทประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนวาดวยเรองยาเสพตด เปนการประชมประจ�าปของหวหนาหนวยงานดานยาเสพตดของประเทศ

สมาชกอาเซยน ซงจดขนครงแรกเมอ พ.ศ. 2519 โดยมวตถประสงคเพอหารอแนวทางสงเสรมความรวมมอดานการตอตานยาเสพตด ทงในดานมาตรการการปองกนและการปราบปรามการบ�าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพ และการวจยและการฝกอบรมเพอพฒนาขดความสามารถของประเทศสมาชกอาเซยนในการแกไขปญหายาเสพตดของภมภาค

ASOEN

ASEAN Senior Officials on the Environment เจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสงแวดลอม

55

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ประกอบดวยผแทนระดบปลดกระทรวง มหนาทดแลความรวมมอดาน สงแวดลอมระหวางประเทศสมาชกอาเซยนรวมทงประเทศและองคกรอนๆ โดยมการประชมปละครง ซงจะรายงานผลตอทประชมระดบรฐมนตรโดยมกลไกการท�างานคอคณะท�างานอาเซยนดานสงแวดลอม7 ดาน ไดแก คณะท�างานอาเซยนดานการอนรกษธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพคณะท�างานอาเซยนดานสงแวดลอมทางทะเลและชายฝง คณะท�างานอาเซยนดานขอตกลงพหภาคดานสงแวดลอม คณะท�างานอาเซยนดานสงแวดลอมเมองทยงยนคณะท�างานอาเซยนดานการ จดการทรพยากรน�า คณะท�างานอาเซยนดานการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศและคณะท�างานอาเซยนดานสงแวดลอมศกษา

Asset recovery

การตดตามเรยกคนทรพยสนทไดมาจากกระท�าความผด

Associate State

รฐสมทบ

ASTIF

ASEAN Science, Technology and Innovation Fund กองทนอาเซยนดานวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรม เปนการปรบปรงแนวทางการด�าเนนงานของกองทนวทยาศาสตรอาเซยน

(ASEAN Science Fund-ASF) ใหมความครอบคลมถงการสนบสนนแนวคดทางดานนวตกรรมใหมๆ ตลอดจนการประยกตใชเทคโนโลยกบภาคเอกชนเพอสงเสรมการแขงขนทางการคาและการลงทน

ASV

ACMECS Single Visa การตรวจลงตราเดยว (SingleVisa)ระหวางประเทศสมาชกACMECS

56

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

(ไทยกมพชาสปป.ลาวเมยนมาและเวยดนาม)เพออ�านวยความสะดวกและดงดดนกทองเทยวนอกอนภมภาคใหเขามาในอนภมภาคมากขนปจจบนไทยและกมพชาไดเรมน�ารองการตรวจลงตราASVเมอวนท27ธนวาคมพ.ศ. 2555 ส�าหรบคนชาตจาก 35ประเทศ ตามทก�าหนดไว ในกรอบความตกลง ซงคนชาตดงกลาวสามารถขอรบการตรวจลงตรา ณสถานทต/สถานกงสลไทยหรอกมพชาเพอเดนทางเขามาทองเทยวยง ทงสองประเทศโดยจะตองไดรบการอนมต(Pre-clearance)จากอกฝาย หนงกอน

ASW

ASEAN Single Window ระบบการอ�านวยความสะดวกดานศลกากรดวยระบบอเลกทรอนกส

ณจดเดยวของอาเซยน ระบบ ASW มวตถประสงคเพอการบรการดานศลกากรแบบเบดเสรจ

ดวยการเชอมโยงระหวางผน�าเขาผสงออกตวแทนออกของและผประกอบการ ขนสงเพอใหการตรวจปลอยสนคาน�าเขา-สงออกเปนไปอยางรวดเรวและลดตนทนในการบรหารจดการและการใชทรพยากรตางๆ อนเปนการเสรมสรางความสามารถในการแขงขนทางการคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยน หนวยงานหลกของไทยในการด�าเนนการ คอ กรมศลกากรกระทรวงการคลง

Asylum seeker

ผแสวงหาทพกพง

ATBC

Australia - Thailand Business Council สภาธรกจไทย-ออสเตรเลย เปนเวทความรวมมอดานธรกจระหวาง2ประเทศ

57

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ATF

ASEM Trust Fund กองทนอาเซม เปนกองทนทจดตงขนในธนาคารระหวางประเทศเพอการฟนฟและการ

พฒนา(WorldBank)โดยไดรบการสนบสนนจากประเทศสมาชกอาเซมเพอใหความชวยเหลอแกประเทศในเอเชยทประสบกบวกฤตการณทางเศรษฐกจ

ATFOA

ASEAN Task Force on AIDS คณะท�างานเฉพาะกจของอาเซยนดานโรคเอดส

ATFSSN

ASEAN Task Force on Social Safety Nets คณะท�างานเฉพาะกจของอาเซยนดานโครงขายรองรบทางสงคม

ATIGA

ASEAN Trade in Goods Agreement ความตกลงวาดวยการคาสนคาของอาเซยน เปนความตกลงทพฒนามาจากความตกลงวาดวยอตราภาษพเศษทเทากน

ส�าหรบเขตการคาเสรอาเซยน(AgreementontheCommonEffectivePreferential Tariff Scheme for theASEANFreeTradeArea :CEPT-AFTA)เพอใหตอบสนองตอเปาหมายการจดตงประชาคมอาเซยนไดอยางมประสทธภาพมากขนซงรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนไดลงนามเมอกมภาพนธพ.ศ.2552ATIGAครอบคลมทงการลดภาษสนคามาตรการทมใชภาษการอ�านวยความสะดวกทางการคากระบวนการดานศลกากรมาตรการสขอนามยพชและสตว กฎระเบยบทางเทคนคทเปนอปสรรค ทางการคาโดยประเทศสมาชกอาเซยน6ประเทศ(ไทยบรไนดารสซาลาม

58

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

มาเลเซย สงคโปร อนโดนเซย และฟลปปนส) ตองยกเลกภาษสนคา ทกรายการทคาขายระหวางกนในประเทศสมาชกอาเซยนภายในพ.ศ.2553 สวนกมพชา สปป.ลาว เมยนมา และเวยดนาม ตองเปดเสรสนคาทกรายการภายในพ.ศ.2558ยกเวนบางรายการทชะลอไดถงพ.ศ.2561

ATM

ASEAN Transport Ministers Meeting การประชมรฐมนตรขนสงอาเซยน จดขนปละครงเพอหารอและก�าหนดแนวทางความรวมมอดานการขนสง

ในอาเซยนอาทเสนทางประเภท/ขนาดรถยนตการประกนภยรถยนตใบอนญาตขบขรถยนต การตรวจทางศลกากร การขนสงสนคาผานแดนการขนสงสนคาขามแดนและการพฒนาโครงขายทางหลวงอาเซยน

ATT

Arms Trade Treaty สนธสญญาวาดวยการคาอาวธ

AU

African Union สหภาพแอฟรกา สหภาพแอฟรกาซงเปนความรวมมอระดบภมภาคทส�าคญของทวป

แอฟรกา ไดกอก�าเนดมาจากองคการเอกภาพแอฟรกา (OrganizationofAfricanUnity-OAU)เมอพ.ศ.2545โดยไดปรบปรงกฎบตรเดมขององคการเอกภาพแอฟรกาใหมประสทธภาพมากยงขน โดยเฉพาะในการจดตงกองก�าลงรกษาสนตภาพและสามารถแทรกแซงกจการของประเทศสมาชกโดยผานกองก�าลงรกษาสนตภาพ กลไกทส�าคญของสหภาพแอฟรกาทเพมขนอกประการหนงคอ ธนาคารกลาง นอกจากนนโยบายส�าคญทสหภาพแอฟรกาเนนคอ การพฒนาเศรษฐกจและความ

59

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

รวมมออยางใกลชดระหวางประเทศสมาชกดวยกน และไดใชโครงการTheNewPartnershipforAfrica’sDevelopmentหรอNEPADเปนหลกในการด�าเนนการเพอพฒนาเศรษฐกจของภมภาคแอฟรกาซงมงเนนการขจดความยากจน

audience

การเขาเฝาฯ ใชส�าหรบการเขาเฝาฯ พระมหากษตรย พระราชน หรอพระราชวงศ

ชนสง

AUMM

ASEAN Foreign Ministers’ Meeting with the United Nations Secretary-General and President of the United Nations General Assembly

ทประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยนกบเลขาธการสหประชาชาตและประธานสมชชาใหญแหงสหประชาชาต

AUN

ASEAN University Network เครอขายมหาวทยาลยอาเซยน เปนความรวมมอของสถาบนอดมศกษาระหวางอาเซยน กอตงขนเมอ

เดอนพฤศจกายนพ.ศ.2538เพอสงเสรมการสรางความตระหนกในความ เปนอาเซยนการเพมคณภาพการศกษายกระดบมาตรฐานการปฏบตงาน สงเสรมการเรยนร ตลอดชวต และการพฒนาวชาชพชนสง ปจจบนมสมาชกจ�านวน30สถาบนจากทกประเทศอาเซยนทงนสมาชกทมาจากประเทศไทยมจ�านวน5สถาบนประกอบดวยจฬาลงกรณมหาวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยบรพา มหาวทยาลยมหดล และมหาวทยาลยสงขลานครนทร

60

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

AUN+3

ASEAN+3 University Network เครอขายมหาวทยาลยอาเซยน+3 เครอขายมหาวทยาลยอาเซยน(ASEANUniversityNetwork)หรอAUN

(เอยเอน)กอตงเมอพ.ศ.2538โดยมส�านกงานอยในประเทศไทยเพอสงเสรมความรวมมอและความเปนปกแผนของนกวชาการในกลมประเทศสมาชกอาเซยน พฒนาทรพยากรบคคลทางดานวชาการและวชาชพ ในภมภาค ผลตและสงผานองคความร และขอมลดานวชาการ ตอมา ในพ.ศ.2554ไดมขอรเรมขยายความรวมมอไปยงประเทศจนญปนและสาธารณรฐเกาหลภายใตเครอขายมหาวทยาลยอาเซยน+3หรอAUN+3เพอยกระดบคณภาพการศกษาในภมภาค โดยการแลกเปลยนนกศกษาความรวมมอดานงานวจย ความรวมมอทางวชาการเอเชยตะวนออก การจดท�าหลกสตรอาเซยนศกษาและเอเชยตะวนออกศกษาเปนตน

AusAID

Australia Agency for International Development หนวยงานดานความชวยเหลอดานการพฒนาของออสเตรเลย

avulsion

การเปลยนทางเดนของล�าน�าอยางฉบพลน

award

ค�าชขาดอนญาโตตลาการ (ใชในแงการระงบกรณพพาท)

61

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

balance of power

ดลอ�านาจ ความแตกตางระหวางอ�านาจของประเทศหรอกลมประเทศทเปนอรกน

หรอมอดมการณแตกตางกน ตามทฤษฎทวา หากประเทศหรอกลมประเทศทเปนอรกนมระดบอ�านาจสมดลกน แตละฝายจะหลกเลยง การใชอ�านาจนนๆ ในการโจมตฝายตรงขามเนองจากการโจมตจะม ผลกระทบสงและอาจกอใหเกดการตอบโตทรนแรงไดอยางเทาเทยมกน

Bali Concord II

Declaration of ASEAN Concord II ปฏญญาวาดวยความรวมมอในอาเซยนฉบบท2 เปนเอกสารซงทประชมสดยอดอาเซยนครงท9ทเกาะบาหลไดลงนาม

รวมกนเมอเดอนตลาคมพ.ศ.2546เพอก�าหนดจดตงประชาคมอาเซยนภายในพ.ศ.2563โดยประกอบดวย3เสาหลกไดแกประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน(ตอมาไดมการตกลงกนใหเลอนก�าหนดเปนภายในพ.ศ.2558)

Bali Concord III

Bali Declaration on ASEAN Community in a Global Community of Nations

ปฏญญาบาหลฉบบท3(ปฏญญาบาหลวาดวยประชาคมอาเซยน ในประชาคมโลก)

ผ น� าอาเซยนได ลงนามปฏญญาบาหลว าด วยประชาคมอาเซยน

B

62

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ในประชาคมโลกในการประชมสดยอดอาเซยนครงท19เพอสงเสรมบทบาท ของอาเซยนในเวทโลกทงดานการเมองและความมนคง เศรษฐกจ และสงคมและวฒนธรรมภายในอาเซยนเมอเดอนพฤศจกายนพ.ศ.2554และระหวางอาเซยนกบองคการระหวางประเทศตางๆ ทเกยวของรวมทงเพอยกระดบบทบาทของอาเซยนในเวทโลก

Bali Process

Regional Ministerial Conference on People Smuggling, Trafficking in Persons and Related Transnational Crime

กระบวนการบาหลเกยวกบการลกลอบขนคนเขาเมองการคามนษยและอาชญากรรมขามชาตในเอเชยและแปซฟก

เปนการประชมระดบรฐมนตรของประเทศในภมภาคเอเชยแปซฟก เกยวกบการลกลอบขนคนเขาเมอง การคามนษย และอาชญากรรม ขามชาตในเอเชยแปซฟก

ballistic missile

ขปนาวธ

Bangkok Declaration : Global Dialogue and Dynamic Engagement

ปฏญญากรงเทพ:การหารอและการมสวนรวมอยางมพลวตของประชาคมโลก

หนงในสองของเอกสารผลการประชมองคถดครงท10ทแสดงฉนทามตของประเทศสมาชกองคถด190ประเทศเกยวกบผลกระทบของกระแสโลกาภวตนตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมรวมทงแสดงเจตนารมณรวมทางการเมองของประเทศสมาชกองคถดทจะรวมมอกนด�าเนนนโยบายเศรษฐกจระหวางประเทศเพอท�าใหสมาชกทงหมดโดยเฉพาะประเทศก�าลงพฒนาไดรบประโยชนจากกระบวนการโลกาภวตนในดานการคา

63

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

การเงน การลงทน และการถายทอดเทคโนโลย ไดอยางทวถงและเปนธรรมอกทงเพอใหประเทศก�าลงพฒนาสามารถเขามามสวนรวมในระบบเศรษฐกจโลกไดอยางมประสทธภาพ และสามารถหลกเลยงผลกระทบดานลบของกระบวนการโลกาภวตนได

แมปฏญญากรงเทพจะไมมผลผกพนทางกฎหมายแตกเปนเอกสาร ทมผลผกพนทางการเมอง เปนสญญาประชาคมททกประเทศสมาชก องคถดมพนธะทจะตองปฏบตตามแนวนโยบายทไดรวมกนแถลงไวในเอกสารดงกลาวและเอกสารนสามารถใชเปนเอกสารอางองในการเจรจาหารอระหวางประเทศเกยวกบการก�าหนดนโยบายเศรษฐกจระหวางประเทศในเรองของการเงนการคาการลงทนและการพฒนาได

Bangkok Plan of Action

แผนปฏบตการกรงเทพ(ในการประชมองคถด) เปนเอกสารทระบรายละเอยดของแนวนโยบาย วธการและมาตรการ

ในการด�าเนนนโยบายดานการคา การเงน การลงทน และการพฒนาท ประเทศสมาชกองคถดไดตกลงโดยฉนทามตเมอการประชมองคถด ครงท 10 เพอใหประเทศสมาชกองคถดและส�านกเลขาธการองคถดด�าเนนการใหบรรลวตถประสงคตามทแถลงไวในแถลงการณกรงเทพและเปนเอกสารทมผลผกพนทางการเมองเชนเดยวกน แผนปฏบตการกรงเทพแบงออกเปน4สวนหลกดงน(1)การประเมนผลกระทบทงดานบวกและดานลบของโลกาภวตนและการเปดเสรตอการพฒนา (2) การประมวลพฒนาการของขอรเรมระหวางประเทศทส�าคญๆ (3)มาตรการและขอรเรมตางๆ ทน�ามาใชโดยประชาคมระหวางประเทศเพอใหมนใจวาประเทศก�าลงพฒนารวมตวเขากบเศรษฐกจโลกได และ (4) บทบาทในอนาคตขององคถด

Bangkok Process

เปนการประชมอยางไมเปนทางการในระดบรฐมนตรเพอแลกเปลยน

64

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ขอคดเหนระหวางกนอยางตรงไปตรงมาและสรางสรรคเกยวกบแนวทางในการสนบสนนกระบวนการสรางความปรองดองภายในชาตและการพฒนาประชาธปไตยในเมยนมาตาม“RoadmaptowardsDemocracyinMyanmar” เดมเรยกวาForumon InternationalSupport forNational Reconciliation inMyanmar ประเทศไทยไดเปนเจาภาพ จดการประชม Bangkok Process ครงแรกเมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ.2546ทกระทรวงการตางประเทศโดยมรฐมนตรวาการกระทรวงการ ตางประเทศหรอผแทนพเศษของรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศจาก 12 ประเทศ ไดแก ออสเตรเลย ออสเตรย จน ฝรงเศส เยอรมนอนเดย อนโดนเซย อตาล ญป น เมยนมา สงคโปร และไทย รวมทง นายRazaliIsmailเปนผแทนพเศษของเลขาธการสหประชาชาตวาดวย เมยนมาเขารวม

Bangkok Rules

United Nations Rules for the Treatment of Women Prisoners and Non-Custodial Measures for Women Offenders

ขอก�าหนดของสหประชาชาตส�าหรบการปฏบตตอผตองขงหญง ในเรอนจ�าและมาตรการทมใชการคมขงส�าหรบผกระท�าผดหญง

BCF

Bureau de Coopération pour le Français ส�านกงานความรวมมอดานภาษาฝรงเศส ปจจบนมความรวมมอระหวางรฐบาลฝรงเศสกบรฐบาลไทยเพอด�าเนน

โครงการ BCF โดยมวตถประสงคเพอพฒนาการเรยนการสอนภาษาฝรงเศสในระดบมธยมศกษาตอนปลายและอดมศกษาโดยรฐบาลฝรงเศสใหความรวมมอดานผเชยวชาญทนการศกษาและทนฝกอบรมเปนตน

65

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

BEC

Bilateral Economic Consultation การหารอทางเศรษฐกจทวภาค

Berne Initiative

การหารอดานการโยกยายถนฐานระหวางประเทศ รเรมโดยรฐบาลสวตเซอรแลนดเมอพ.ศ.2544

BFA

Boao Forum for Asia การประชมเอเชยโปอาว การประชมเอเชยโปอาวจดขนครงแรกเมอ พ.ศ. 2544 เพอเปนเวทให

ผน�าระดบสงทงจากภาครฐ ภาคธรกจ และภาควชาการรวมกนหารอและแสดงวสยทศนในประเดนทส�าคญของภมภาคเอเชยและของโลก โดยประเทศไทยเปนหนงในประเทศสมาชกผรวมกอตงการประชม

Bi - Polar

มหาอ�านาจสองขว/สองคาย ในชวง40ปของสงครามเยนซงเรมตงแตพ.ศ.2490โลกแบงออกเปน

มหาอ�านาจสองขวไดแกสหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยต

Bilateral Consultations / Bilateral Consultation

การประชมหารอทวภาค

Bilateral Cooperation

ความรวมมอแบบทวภาค ความรวมมอเพอการพฒนาระหวางรฐบาลตอรฐบาลในรปโครงการ ทน

ผเชยวชาญและวสดอปกรณ

66

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

bilateralism

ระบบทวภาค

BIMSTEC

Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation

ความรเรมแหงอาวเบงกอลส�าหรบความรวมมอหลากหลายสาขาทางวชาการและเศรษฐกจ

เปนกรอบความรวมมอระหวาง7ประเทศในบรเวณอาวเบงกอลไดแกบงกลาเทศ ภฏาน อนเดย เนปาล เมยนมา ศรลงกา และไทย โดยเปนกรอบความรวมมอเดยวทเชอมระหวางอนภมภาคเอเชยใตและเอเชยตะวนออกเฉยงใตเรมกอตงเมอพ.ศ.2540ภายใตชอBIST-EC(Bangladesh-India-SriLanka-ThailandEconomicCooperation)โดยการรเรมและผลกดนของไทยและเปลยนชอเปน BIMST-EC เมอ เมยนมาเขารวมเปนสมาชกในปเดยวกน จากนนในปลายป พ.ศ. 2546เนปาลและภฏานไดเขารวมเปนสมาชกใหม ส�าหรบชอปจจบนของBIMSTEC นน ทประชมผน�าครงแรกทไทยเปนเจาภาพเมอวนท 31กรกฎาคม พ.ศ. 2547 ไดมมตใหเปลยนชอเพอสะทอนคณลกษณะของกรอบความรวมมอแทนตวยอของชอประเทศสมาชก

biodiversity

ความหลากหลายทางชวภาพ

biological weapon

อาวธชวภาพ อาวธทใชเชอโรคและชวพษในการท�าลายลาง เปนอาวธทมอานภาพ

ท�าลายลางสงประเภทหนง

67

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

BIT

Bilateral Investment Treaty หรอ Agreement for the Promotion and Protection of Investment

ความตกลงเพอการสงเสรมและคมครองการลงทน

black tie

ชดราตรสโมสร เสอสทสด�า ปกหมตวนแพรหรอไหมสด�า หรอเสอสทสขาว ปกไมห ม

ตวนแพร เสอเชตสขาว อกตเกลดหรอมระบายลกไมทสาบอก ผาผกคอ หกระตาย(bow-tie)สด�ากางเกงสด�ามแถบดนไหมสด�ามผาคาดเอวสด�าใชส�าหรบงานเลยงอาหารค�าหรองานกลางคนทจดขนอยางเปนทางการ ทงงานของราชการและงานสงคมblacktieเรยกชออนไดอกเชนtuxedoหรอsmokingjacketหรอdinnerjacket

bold measures

มาตรการเขมขน หมายถงมาตรการพเศษทก�าหนดโดยทประชมสดยอดอาเซยนครงท6

เมอเดอนธนวาคมพ.ศ.2541เพอสงเสรมการคาและการเรงรดลงทนจากตางประเทศในอาเซยนในอนทจะชวยประเทศในภมภาคฟนฟเศรษฐกจจากวกฤตการณทางเศรษฐกจ

BRF

BeltandRoadForum forInternationalCooperation เวทการประชมหนงแถบหนงเสนทางเพอความรวมมอระหวางประเทศ เปนการประชมทจดขนตามยทธศาสตร“ขอรเรมหนงแถบหนงเสนทาง”

(Belt and Road Initiative) ของประธานาธบดจน โดยจนไดจดการประชมครงแรกเมอวนท 14-15พฤษภาคมพ.ศ. 2560ณกรงปกกง

68

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

มผน�าจาก29ประเทศและผแทนจากกวา130ประเทศและ70องคกรระหวางประเทศเขารวมรวมผเขารวมการประชมทงหมดกวา1,500คน

BRI

Belt and Road Initiative ขอรเรมหนงแถบหนงเสนทาง เปนยทธศาสตรของนายสจนผงประธานาธบดสาธารณรฐประชาชนจน

ทมวตถประสงคเพอผลกดนการเชอมโยงระหวางจนกบประเทศตางๆ อยาง เปดกวางและในหลากหลายมตโดยเฉพาะในการพฒนาโครงสรางพนฐานในประเทศตามแนวเสนทางสายไหมทางบกและทางทะเลในศตวรรษท21ซงแตเดมเปนทรจกในชอOneBeltOneRoad(OBOR)

BRICS

กลมเศรษฐกจบรคส คอกลมประเทศก�าลงพฒนาทมการพฒนาและการเตบโตทางเศรษฐกจ

อยางรวดเรวประกอบดวยสมาชก5ประเทศไดแกบราซล(Brazil)รสเซย (Russia)อนเดย(India)จน(China)และแอฟรกาใต(SouthAfrica)โดยพฒนามาจากการประชมระหวางผน�ากลมประเทศBRIC(บราซลรสเซยอนเดยและจน)ครงแรกเมอพ.ศ.2552กอนทแอฟรกาใตจะเขารวมเมอ พ.ศ. 2553 มวตถประสงคในการรวมตวกนเพอหารอเกยวกบความ รวมมอระหวางประเทศก�าลงพฒนาขนาดใหญทมการเตบโตทางเศรษฐกจทรวดเรว

BSEC

Black Sea Economic Cooperation กลมความรวมมอทางเศรษฐกจของประเทศรมฝงทะเลด�า กอตงขนเมอ พ.ศ. 2535 มสมาชก 11 ประเทศ ประกอบดวย รสเซย

แอลเบเนยอารเมเนยอาเซอรไบจานจอรเจยบลแกเรยกรซมอลโดวา ตรกยเครนและโรมาเนย

69

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Buakaew

ตราบวแกว ตราบวแกวซงเปนรปเทพยดานงในดอกบว ถอดอกบวขางขวา ถอวชระ

(สายฟา) ขางซาย เปนตราของกระทรวงการตางประเทศซงใชมาตงแตกรงศรอยธยาเปนราชธาน ในสมยกรงรตนโกสนทร ตราบวแกวเปนตราซงเจาพระยาพระคลงใชประทบในเอกสารของกรมทา และทเกยวของกบตางประเทศเชนสนธสญญาตางๆ ในพ.ศ.2418พระบาทสมเดจ- พระจลจอมเกลาเจาอยหวไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหแยกราชการดานการคลงออกจากกรมทา ตราบวแกวจงเปนตราประจ�าต�าแหนงเสนาบดจตสดมภกรมทา และตอมาเมอไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯจดระบบราชการใหมโดยแบงเปน 12 กระทรวง ตราบวแกวจงเปน ตราประจ�าเสนาบดว าการตางประเทศ และกลายมาเปนตราของ กระทรวงการตางประเทศ

BWC

ชอเรยกโดยทวไปคอBiologicalWeaponsConventionชอทางการคอ Convention on the Prohibition of the Development,ProductionandStockpilingofBacteriological(Biological)andToxinWeaponsandontheirDestructionบางครงใชตวยอวาBTWCเพอใหครอบคลม ‘toxin weapons’ (1) อนสญญาหามอาวธชวภาพ (ชอสนใชเรยกโดยทวไป)และ(2)อนสญญาวาดวยการหามพฒนาผลตและสะสมอาวธแบคทเรย (ชวภาพ) และอาวธทอกซน และวาดวยการท�าลายอาวธเหลาน(ชอเตม)

70

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

C.I.F

Cost, Insurance and Freight มลคาสนคาทค�านวณณแหลงซอ เปนมลคาสนคาเขาซงรวมตนทนสนคา คาประกนภย และคาระวาง ซง

ค�านวณจากจดสงออก ณ ทาเรอหรอทาอากาศยาน ไปสทาเรอหรอ ทาอากาศยานของประเทศผซอ

CABIS

China - ASEAN Business and Investment Summit การประชมสดยอดดานธรกจและการลงทนอาเซยน-จน เปนการประชมระดบสงสดระหวางกลมนกธรกจและผน�าจากประเทศ

อาเซยนกบจน โดยจดตงขนใน พ.ศ. 2547 และมการจดประชมอยาง ตอเนองทกปในประเทศจน

CACM

Central American Common Market หรอ Mercado Común Centroamericano (MCCA) กลมตลาดรวมอเมรกากลาง กอตงเมอเดอนกนยายน พ.ศ. 2503 มส�านกงานเลขาธการตงอย ท

กรงกวเตมาลา ประเทศกวเตมาลา มสมาชกประกอบดวยประเทศในภมภาคอเมรกากลาง5ประเทศไดแกกวเตมาลาฮอนดรสเอลซลวาดอรนการากวและคอสตารกา

C

71

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CAEXPO

China - ASEAN Expo งานมหกรรมแสดงสนคาจน-อาเซยน เปนงานแสดงสนคาท ใหญทสดระหวางจนกบอาเซยน จดขนท

นครหนานหนงเมองเอกของเขตปกครองตนเองกวางซจวงเปนประจ�าทกป จดขนครงแรกเมอพ.ศ.2547โดยมวตถประสงคเพอการสงเสรมการคา การลงทนการทองเทยวและยกระดบความรวมมอระหวางจนกบอาเซยนในกรอบเขตการคาเสรจน-อาเซยน รวมถงกระตนการรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาค

CAP

Common Agricultural Policy นโยบายรวมเกษตร เปนนโยบายดานการเกษตรของสหภาพยโรป

career consular officer

เจาพนกงานกงสลอาชพ

CARICOM

Caribbean Community and Common Market ประชาคมตลาดรวมแครบเบยน กอตงขนเมอวนท 1 สงหาคม พ.ศ. 2516 โดยมวตถประสงคหลก

เพอสรางตลาดรวม เพอประสานงานดานนโยบายตางประเทศ และ เพอสงเสรมความรวมมอในสาขาตางๆ อาทสาธารณสขการศกษาวฒนธรรม การคมนาคม อตสาหกรรม และขอมลขาวสารของประเทศในทะเลแครบเบยน และในอเมรกาใตทตดกบทะเลแครบเบยน ประกอบดวยสมาชก14ประเทศไดแกแอนตกาและบารบดาบาฮามาสบารเบโดสเบลซ โดมนกา เกรเนดา กายอานา เฮต จาเมกา เซนตคตสและเนวส

72

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เซนตลเซย เซนตวนเซนตและเกรนาดนส ซรนาเมตรนแดดและโตเบโกและดนแดนของสหราชอาณาจกรคอมอนตเซอรรตและสมาชกสมทบซงเปนดนแดนของสหราชอาณาจกร5แหงไดแกแองกวลลาเบอรมวดาหมเกาะบรตชเวอรจนหมเกาะเคยแมนหมเกาะเตกสและหมเกาะเคคอส

casual

ชดล�าลองชดสภาพไมผกผาผกคอ(necktie)

CAT

Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman and Degrading Treatment or Punishment

อนสญญาตอตานการทรมานและการปฏบตหรอการลงโทษอน ทโหดรายไรมนษยธรรมหรอทย�ายศกดศร

CBD

Convention on Biological Diversity อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ

CBMs

Confidence Building Measures มาตรการสรางความไวเนอเชอใจ เปนมาตรการเพอสรางความไวเนอเชอใจระหวางรฐ/เจาหนาทของรฐ

ทงดานการเมอง ความมนคง และการทหาร เพอลดความหวาดระแวงลดความขดแยง และสรางความมนใจระหวางสองฝายหรอหลายๆ ฝายอนจะเปนการสงเสรมการทตเชงปองกน ทงน CBMs เปนกระบวนการ ทส�าคญในกรอบการประชมARF

73

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CCCA

Coordinating Committee on the Implementation of the CEPT Scheme for AFTA

คณะกรรมการประสานงานการด�าเนนงานตามพนธกรณภายใตCEPTของAFTA

เปนกรอบการหารอในระดบผเชยวชาญอาวโสดานการคลง เพอตดตามและประสานงานการด�าเนนการตามพนธกรณการลดอตราภาษศลกากรทเทากนของเขตการคาเสรอาเซยนซงปกตจดขนประมาณปละ3-4ครง

CCI

ASEAN Coordinating Committee on Investment คณะกรรมการประสานงานดานการลงทนของอาเซยน จดตงขนจากความตกลงพนฐานวาดวยเขตการลงทนอาเซยน (AIA) โดย

เปนการประชมระหวางรองหวหนาหนวยงานดานการสงเสรมการลงทนเพอดแลและประสานการด�าเนนงานตามความตกลงวาดวยเขตการลงทนอาเซยน

CCM

Convention on Cluster Munitions อนสญญาวาดวยระเบดพวง มสาระส�าคญคอการหามใชหามสะสมหามผลตและหามโอนรวมทงตอง

ท�าลายระเบดพวงทมในคลงการเกบกและท�าลายระเบดพวงทตกคางอย การใหความชวยเหลอผประสบภยจากระเบดพวงโดยมการยกเวนระเบดพวง บางประเภททมความแมนย�าตอเปาหมายและมอตราความเสยงต�า โดยเปดใหลงนามอนสญญาฯณ กรงออสโล ประเทศนอรเวย เมอวนท3 ธนวาคมพ.ศ. 2551 เปนตนไปอนสญญามผลบงคบใชตงแตวนท 1สงหาคมพ.ศ.2553

74

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CCPCJ

United Nations Commission on Crime Prevention and Criminal Justice

คณะกรรมาธการแหงสหประชาชาตวาดวยการปองกนอาชญากรรมและความยตธรรมทางอาญา

CCS

ASEAN Coordinating Committee on Services คณะกรรมการประสานงานดานบรการของอาเซยน

CCW

Convention on Prohibitions or Restrictions on the Use of Certain Conventional Weapons Which May Be Deemed to Be Excessively Injurious or to Have Indiscriminate Effects

อนสญญาหามอาวธตามแบบบางชนดทกอใหเกดการบาดเจบรายแรงเกนความจ�าเปนหรอกอใหเกดผลโดยไมจ�ากดเปาหมาย

มสาระส�าคญเกยวกบการหามหรอการจ�ากดการใชอาวธตามแบบ บางชนดทกอใหเกดผลกระทบรายแรงดานมนษยธรรม โดยสาระส�าคญ ของการควบคมอาวธตามแบบแตละชนดจะถกก�าหนดไวในพธสาร แตละฉบบตางหากซงในชนนมพธสาร5ฉบบและรฐตางๆ สามารถเลอกยอมรบพธสารตอทายอนสญญาฯฉบบใดกไดอยางนอยจ�านวน2ฉบบ

CD

Conference on Disarmament การประชมวาดวยการลดอาวธ จดตงขนเมอพ.ศ.2522เพอเปนเวทเจรจาการลดอาวธระหวางประเทศ

มขอบเขตความรบผดชอบเกยวกบประเดนดานการลดอาวธทกดานและ

75

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

มหนาทรายงานตอทประชมสมชชาสหประชาชาตทกปปจจบนมสมาชก65 ประเทศ (ไทยมไดเปนสมาชก) โดยทผานมาประสบผลส�าเรจในการเจรจาจดท�าความตกลงระหวางประเทศดานการลดอาวธหลายฉบบ ทส�าคญไดแกสนธสญญาไมแพรขยายอาวธนวเคลยรอนสญญาหามอาวธเคม อนสญญาหามอาวธชวภาพ และสนธสญญาวาดวยการหามทดลองอาวธนวเคลยรโดยสมบรณ

CDM

Clean Development Mechanism กลไกการพฒนาทสะอาด -พธสารเกยวโต(KyotoProtocol)ซงเปนกฎหมายระหวางประเทศภายใต

กรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(UNFCCC) ไดก�าหนดพนธกรณในการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกใหกบกลมประเทศภาคสมาชกทเปนกลมประเทศอตสาหกรรม(เรยกวาภาคผนวกท1หรอAnnex1Country)ส�าหรบกลมทอยนอกภาคผนวกท1หรอNon-Annex1Countryเชนประเทศไทยพธสารโตเกยวไมไดก�าหนดใหมหนาทลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก ในแตละป

-พธสารโตเกยวไดก�าหนดกลไกเพอชวยใหประเทศกลมภาคผนวกท 1สามารถบรรลพนธกรณได3กลไกคอ(1)การซอขายกาซเรอนกระจก(EmissionTrading-ET)(2)การด�าเนนการรวมเพอลดกาซเรอนกระจก(JointImplementation-JI)และ(3)กลไกการพฒนาทสะอาด(CleanDevelopmentMechanism-CDM) ซงเปนกลไกทเปดโอกาสใหเกดการรวมมอกนระหวางประเทศกลมภาคผนวกท1กบประเทศนอกกลมภาคผนวกท1โดยใหกลมประเทศภาคผนวกท1ลงทนพฒนาโครงการเพอใหเกดการถายทอดทางเทคโนโลยและสงเสรมการพฒนาทยงยน ในประเทศนอกกลมภาคผนวกท1

76

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CEDAW

Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women

อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ ไดรบการรบรองจากทประชมสมชชาสหประชาชาตเมอวนท18ธนวาคม

พ.ศ.2522และมผลบงคบใชตงแตวนท3กนยายนพ.ศ.2524ไทยเขาเปนภาคโดยการภาคยานวตเมอวนท9สงหาคมพ.ศ.2528และมผลบงคบใชกบประเทศไทยเมอวนท8กนยายนพ.ศ.2528มวตถประสงคหลกเพอขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบและเพอความเสมอภาคระหวางสตรและบรษในทกดาน ขณะนมประเทศตางๆ เปนภาค อนสญญาฯแลว 189ประเทศ (สถานะเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2560) ไทยมค�าแถลงตความว า ข อบทในอนสญญาฯ ต องสอดคลองกบรฐธรรมนญไทย และมขอสงวนในขอ 29 เรองการระงบการตความการระงบขอพพาทโดยรบอนญาโตตลาการ

CEFTA

Central European Free Trade Agreement ความตกลงการคาเสรยโรปกลาง จดท�าเมอ พ.ศ. 2535 เพอจดตงเขตการคาเสรยโรปกลาง โดยประเทศ

สมาชกไดแกไขความตกลงฯ ใน พ.ศ. 2549 เพอรบประเทศสมาชก เพมเตมจากภมภาคยโรปตะวนออกเฉยงใตอยางไรกตามประเทศสมาชกCEFTAหลายประเทศไดถอนตวออกจากความตกลงฯเมอเขาเปนสมาชกสหภาพยโรปท�าใหปจจบนCEFTAมประเทศสมาชกทงหมด7ประเทศไดแกแอลเบเนยบอสเนยและเฮอรเซโกวนานอรทมาซโดเนยมอลโดวา มอนเตเนโกรเซอรเบยและคอซอวอ

77

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CELAC

Comunidad de Estados Latinoamericanos y Caribeños หรอ Community of Latin American and Caribbean States

ประชาคมแหงรฐลาตนอเมรกาและแครบเบยน CELAC เกดขนจากการทประชมสดยอด Rio Group ทเมองแคนคน

สหรฐเมกซโก เมอเดอนกมภาพนธพ.ศ. 2553มฉนทามตใหมการรวมกลมของประเทศในภมภาคลาตนอเมรกาและแครบเบยนสบแทน RioGroup และ CALC (“Latin American and Caribbean Summit”on IntegrationandDevelopment) เพอเปนเวทหารอและแสวงหาความรวมมอดานตางๆ โดยเฉพาะดานการเมองระหวางประเทศในลาตนอเมรกาและแครบเบยน (โดยไมรวมสหรฐอเมรกาและแคนาดา)และในทประชมCALCSummitครงท3ระหวางวนท2-3ธนวาคมพ.ศ. 2554 ทกรงการากส ไดรบรองปฏญญาการากสวาดวยการจดตงCELAC ประกอบดวยสมาชก คอ ประเทศในภมภาคลาตนอเมรกาและแครบเบยนทงหมด33ประเทศไดแกแอนตกาและบารบดาอารเจนตนาบาฮามาสบารเบโดสเบลซโบลเวยบราซลชลโคลอมเบยคอสตารกาควบาโดมนกาสาธารณรฐโดมนกนเอกวาดอรเอลซลวาดอรเกรเนดากวเตมาลากายอานาเฮตฮอนดรสจาเมกาเมกซโกนการากวปานามา ปารากวย เปร เซนตคตสและเนวส เซนตลเซย เซนตวนเซนตและ เกรนาดนสซรนาเมตรนแดดและโตเบโกอรกวยและเวเนซเอลา

CEPT

Common Effective Preferential Tariff อตราภาษพเศษทเทากน เปนกลไกหลกในการลดอตราภาษศลกากรระหวางกน ภายใตกรอบการ

จดตงเขตการคาเสรอาเซยนใหอยในระดบรอยละ 0-5 โดยครอบคลมสนคาทกชนด

78

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Certificate of Alien

ใบส�าคญประจ�าตวคนตางดาว เอกสารพสจนทราบตวบคคลหรอเอกสารประจ�าตวคนตางดาวซงรฐไทย

ออกใหแกคนตางดาวทมสทธเขาเมองและมสทธพ�านกในราชอาณาจกร

Certificate of Identity (C.I.)

หนงสอส�าคญประจ�าตว จะออกใหแกคนไทยในตางประเทศทมความจ�าเปนตองเดนทางกลบ

ประเทศไทยโดยรบดวนหากแตไมมหนงสอเดนทาง เพราะสญหายหรอปลอยใหขาดอายนาน แตยงไมมเหตผลสมควรทจะออกหนงสอเดนทางใหใหม

Certificate of Residence

ใบส�าคญถนทอย เอกสารส�าหรบคนตางดาวทไดรบอนญาตจากคณะกรรมการพจารณา

คนเขาเมองใหเปนบคคลทมถนทอยในราชอาณาจกร

CFSP

Common Foreign and Security Policy นโยบายรวมดานการตางประเทศและความมนคง (ของสหภาพยโรป) ผทไดรบมอบหมายใหดแลในเรองนคอผแทนระดบสงดานนโยบายรวม

ตางประเทศและความมนคง(HighRepresentative)หรอเปนทรจกกนในชอวาMr.CFSP

CGIF

Credit Guarantee and Investment Facility หนวยงานค�าประกนเครดตและการลงทน

79

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ทประชมรฐมนตรคลงอาเซยน+3ครงท13 เมอพ.ศ.2552ทประเทศอนโดนเซย ไดเหนชอบใหมการจดตงหนวยงานเพอท�าหนาทค�าประกนเครดตและการลงทนใหกบภาคเอกชนในประเทศอาเซยน+3 ทมอนดบความนาเชอถออยในระดบทนาลงทนสามารถออกตราสารหนในสกลเงนทองถนในภมภาคอาเซยน+3ใหมากขนโดยจะชวยใหผออกตราสารหนสามารถออกตราสารทมอายยาวขนท�าใหการระดมเงนทนเปนไปอยางมประสทธภาพและสอดคลองกบความตองการใชเงน และยงเปนการชวยพฒนาตราสารหนใหมสภาพคลองเพมขนทงในระดบประเทศและระดบภมภาค ซงจะชวยพฒนาตลาดทนในภมภาคโดยรวมดวย CGIF จดตงแลวเสรจเมอพ.ศ.2553โดยมเงนลงทนตงตนจ�านวน700ลานดอลลารสหรฐ และมขอบเขตการด�าเนนงานหลก คอ การค�าประกนตราสารหน ทออกโดยนตบคคลในประเทศอาเซยน+3 ในสกลเงนทองถนของ ประเทศตนหรอสกลเงนอนๆ เชนดอลลารสหรฐ

chancery

อาคารทท�าการ เชนทท�าการสถานทตสถานกงสลซงมหวหนาส�านกงานและเจาหนาท

ปฏบตงาน

Chargé d’Affaires

อปทต เดมเรยกวาอปทตประจ�าซงในสมยกอนเรยกวาChargéd’Affairesad

hocบางChargéd’AffairesenpiedหรอChargéd’Affairesaveclettres บาง ปจจบนเรยกเพยง อปทต (Chargé d’Affaires) เทานน รฐผ สงและรฐผ รบอาจจะตกลงกนใหมหวหนาคณะผแทนเพยงระดบอปทตกได(ตางกนกบต�าแหนงอปทตชวคราว)

80

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Chargé d’Affaires ad interim

อปทตรกษาราชการสถานเอกอครราชทตหรออปทตชวคราว ในกรณทต�าแหนงของหวหนาคณะผแทนวางลง หรอหวหนาคณะผแทน

ไมสามารถปฏบตหนาทของตนไดอปทตชวคราวจะปฏบตหนาทในฐานะหวหนาคณะผแทนเปนการชวคราวไดโดยหวหนาคณะผแทนจะแจงนามอปทตชวคราวใหกระทรวงการตางประเทศของรฐผรบทราบ หรอหากหวหนาคณะผแทนไมสามารถแจงได กระทรวงการตางประเทศของรฐ ผสงจะแจงนามอปทตชวคราวไปยงกระทรวงการตางประเทศของรฐผรบ

charter

กฎบตรหนงสอสญญากอตง เปนหนงสอสญญาระหวางประเทศ มขอผกพนแนนอน เชน กฎบตร

สหประชาชาต

chemical precursor

สารตงตนซงสามารถน�าไปใชผลตสารเสพตดหรออาวธเคม

chemical weapon

อาวธเคม อาวธทใชสารเคมในการท�าลายลางเปนหนงในสามประเภทของอาวธทม

อานภาพท�าลายลางสง

CHR

Commission on Human Rights คณะกรรมาธการสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต เปนคณะกรรมาธการหลก ซงรบผดชอบในการเสาะหามาตรการในการ

สงเสรมเรองสทธมนษยชนในประเทศตางๆ ทวโลก รวมทงตรวจสอบ

81

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

และสอดสองการด�าเนนการดานการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนในประเทศตางๆ ดวย คณะกรรมาธการฯ ประกอบดวยสมาชกจ�านวน53ประเทศมาจากการเลอกตงด�ารงต�าแหนงวาระละ3ปโดยจะมการประชมเปนประจ�าทกปประมาณเดอนมนาคม-เมษายนณนครเจนวาประเทศไทยไดรบเลอกตงเขาเปนสมาชกคณะกรรมาธการฯส�าหรบวาระพ.ศ.2544-2546

CICA

Conference on Interaction and Confidence - Building Measures in Asia

การประชมวาดวยการสงเสรมปฏสมพนธและมาตรการสรางความ ไวเนอเชอใจระหวางประเทศในภมภาคเอเชย

CICAไดรบการจดตงเมอพ.ศ.2535โดยความรเรมของคาซคสถานและมสมาชก26ประเทศ(สมาชกตองมดนแดนสวนใดสวนหนงในเอเชย)ไดแกอฟกานสถานอาเซอรไบจานบาหเรนบงกลาเทศกมพชาจนอยปต อนเดยอหรานอรกอสราเอลจอรแดนคาซคสถานครกซสถาน มองโกเลยปากสถานปาเลสไตนกาตารสาธารณรฐเกาหลรสเซย ทาจกสถานไทยตรกสหรฐอาหรบเอมเรตสอซเบกสถานและเวยดนาม มประเทศผสงเกตการณ9ประเทศอนโดนเซยญปนมาเลเซยฟลปปนสศรลงกายเครนสหรฐอเมรกาเบลารสลาวและมองคกรสงเกตการณ5 องคกร ไดแก สหประชาชาต (United Nations-UN) องคการเพอความมนคงและความรวมมอในยโรป(OrganizationforSecurityandCo-operationinEurope-OSCE)สนนบาตอาหรบ(TheLeagueofArabStates)สมชชารฐสภากลมประเทศทใชภาษาตรก(ParliamentaryAssembly of Turkic-Speaking Countries-TURKPA) และองคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน(InternationalOrganizationforMigration-IOM)

82

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CIDA

Canadian International Development Agency องคการเพอการพฒนาระหวางประเทศแหงแคนาดา

CIS

Commonwealth of Independent States เครอรฐเอกราช กลมประเทศเครอรฐเอกราชเกดจากการรวมตวกนของบรรดาประเทศ

เกดใหมภายหลงการลมสลายของสหภาพโซเวยต (ยกเวนประเทศกลมทะเลบอลตก 3 ประเทศ ไดแก ลทวเนย ลตเวย และเอสโตเนย) ซง ไดรวมลงนามในปฏญญาAlma-Ataกอตงเครอรฐเอกราชเมอพ.ศ.2534 ประกอบดวยสมาชก12ประเทศไดแกรสเซยยเครนเบลารสมอลโดวา คาซคสถาน อซเบกสถาน เตรกเมนสถาน ครกซสถาน ทาจกสถานอารเมเนยอาเซอรไบจานและจอรเจย

CITES

Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora

อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดสตวปาและพชปา ทใกลสญพนธ

civil society

ประชาสงคม หมายถงสงคมทประชาชนในระดบตางๆ มการรวมตวกนอยางแขงแกรง

เพอทจะเขามามสวนรวมในกระบวนการตดสนทางเลอกสาธารณะทม ผลกระทบตอพฒนาการในดานตางๆ ของทองถนและประเทศโดยรวม

83

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Clean Slate

ไมมภาวะแขงขนในการเลอกตงเขารบต�าแหนง

climate change

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

CLMV

Cambodia - Laos - Myanmar - Vietnam กลมประเทศกมพชาลาวเมยนมาและเวยดนาม

Cluster munitions

ระเบดพวง เปนลกระเบดชนดทปลอยจากเครองบนหรอลกกระสนปนใหญทภายใน

บรรจลกระเบดขนาดเลก(Submunition)ไวจ�านวนมากอาจมจ�านวนถงหลายรอยลกซงจะระเบดกลางอากาศและปลอยลกระเบดขนาดเลกและสะเกดระเบดกระจายเปนวงกวางมอตราความคลาดเคลอนผดพลาดจากเปาหมายสงและบางครงอาจไมระเบดในทนทและตกคางบนพนดนซงมผลท�าลายลางเหมอนกบทนระเบด

CM

Coordinators Meeting การประชมประเทศผประสานงาน(เอเชย-ยโรป:ASEM)

CMI

Chiang Mai Initiative มาตรการรเรมเชยงใหม

84

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

แนวคดทจะจดตงกลไกความรวมมอดานการเงนในภมภาคเอเชยตะวนออก ไดรบความสนใจอยางมากตงแตเกดวกฤตการเงนในเอเชย พ.ศ. 2540ในการประชมรฐมนตรคลงอาเซยน+3 หรออาเซยนบวกจน ญปน และสาธารณรฐเกาหลครงท3ทจงหวดเชยงใหมเมอพ.ศ.2543ทประชมเหนชอบในการจดท�ามาตรการรเรมเชยงใหมหรอChiangMaiInitiative(CMI) ขน โดยมวตถประสงคส�าคญ 2 ประการ คอ (1) เพอชวยเสรม สภาพคลองทางการเงนแกประเทศสมาชกทประสบปญหาดลการช�าระเงนหรอขาดสภาพคลองในระยะสนและ(2)เพอสงเสรมกลไกการเงนระหวางประเทศทมอยแลวทงนความรวมมอทส�าคญไดแกความตกลงทวภาคแลกเปลยนเงนตราในประเทศสมาชกทมความตกลงทวภาคระหวางกน

CMIM

Chiang Mai Initiative Multilateralisation มาตรการรเรมเชยงใหมไปสพหภาค ใน พ.ศ. 2548 การประชมรฐมนตรคลงอาเซยน+3 ไดเหนชอบใหม

การปรบปรงมาตรการรเรมเชยงใหมใหสามารถด�าเนนการแกไขปญหาดานการเงนในภมภาคใหมประสทธภาพมากยงขน และไดมมตใหศกษาแนวทางการจดท�าขอตกลงพหภาคส�าหรบความรวมมอดานการเงนในมาตรการรเรมเชยงใหม ใน พ.ศ. 2552 ไดมการจดท�าขอตกลงพหภาคส�าหรบความรวมมอดานการเงน ซงเรยกวา Chiang Mai Initiative Multilateralisation (CMIM) โดยมผลบงคบใชเมอวนท 24 มนาคม พ.ศ. 2553 มเงนกองทนตงตน จ�านวน 1.2 แสนลานดอลลารสหรฐพฒนาการทางการเงนดงกลาวนจะชวยใหประเทศทเขารวมมความมนคงทางการเงนมากขนโดยเฉพาะในชวงทตองประสบปญหาดลการช�าระเงนหรอขาดสภาพคลองในระยะสน

CND

Commission on Narcotic Drugs คณะกรรมาธการยาเสพตด

85

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CNRT

Conselho Nacional da Resistência Timorense (National Council of Timorese Resistance)

เปนองคกรทตอส เพอเรยกรองเอกราชของชาวตมอรตะวนออกจากอนโดนเซย โดยมนายซานานา กสเมา (Xanana Gusmao) เปนผน�า คนส�าคญ

co-host

เจาภาพรวม(ในกรณเจาภาพมากกวา1คน)

Cobra Gold

การฝกรวม/ผสมคอบราโกลด เปนการฝกทางทหารทมขนาดใหญทสดในภมภาคเอเชยตะวนออก-

เฉยงใต ซงกองทพไทยและกองก�าลงสหรฐอเมรกาภาคพนแปซฟก(USPACOM) รวมกนเปนเจาภาพจดการฝกในประเทศไทยเปนประจ�าทกป การฝกคอบราโกลดพฒนามาจากการฝกผสมยกพลขนบกระหวางกองทพเรอไทยกบกองทพเรอสหรฐอเมรกาและกองก�าลงนาวกโยธน สหรฐอเมรกา ซ งท�าการฝ กร วมกนมาตงแต พ.ศ. 2499 ต อมา ใน พ.ศ. 2525 ไดรวมการฝกหลายอยางเขาดวยกนแลวก�าหนดชอรหส การฝกขนใหมวา “การฝกรวม/ผสมคอบราโกลด” ปจจบน มประเทศ ทรวมฝกรวมทงรวมสงเกตการณหลายประเทศและไดขยายการฝกครอบคลม การใหความชวยเหลอดานมนษยธรรมการตอบโตการกอการรายดวย

COC

Code of Conduct in the South China Sea แนวปฏบตในทะเลจนใต ซโอซ เปนขอก�าหนดแนวทางในการปฏบตของประเทศอาเซยนและจน

ในทะเลจนใตโดยเปนเอกสารตอยอดจากปฏญญาวาดวยแนวปฏบตของ

86

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ภาคในทะเลจนใต(DeclarationontheConductofPartiesintheSouthChinaSea:DOC)โดยมจดประสงคเพอก�าหนดแนวทางในการปฏบตใหชดเจนยงขนเพอเสรมสรางสภาพแวดลอมในทะเลจนใตทเออตอ สนตภาพ เสถยรภาพ และความมงคงทางเศรษฐกจในภมภาค ปจจบน อยระหวางการหารอเพอเรมตนการเจรจา

COCI

Committee for Culture and Information คณะกรรมการดานวฒนธรรมและสารนเทศ จดตงขนเมอเดอนตลาคม พ.ศ. 2521 เพอสงเสรมความรวมมอดาน

วฒนธรรมและสารนเทศโดยมจดประสงคหลกในการเพมความเขาใจและความสามคคของประชาชนอาเซยนรวมถงการพฒนาภมภาคกลไกการท�างานประกอบดวยคณะอนกรรมการ2ฝายไดแกคณะอนกรรมการ ทรบผดชอบเรองวฒนธรรมและคณะอนกรรมการทรบผดชอบเรอง สารนเทศ โดยคณะอนกรรมการทง 2 ฝายจะวางแผน ด�าเนนการ และตรวจสอบโครงการตางๆ ทไดรบการสนบสนนจากคณะกรรมการอาเซยนดานวฒนธรรมและสารนเทศซงจะมการประชมปละครง

Coherent / Policy Coherent

ความสอดคลอง/ความสอดคลองเชงนโยบาย

COMESA

Common Market for Eastern and Southern Africa ตลาดรวมแหงภมภาคแอฟรกาตะวนออกและแอฟรกาตอนใต จดตงขนเมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2537 มประเทศสมาชก 19 ประเทศ

ไดแกบรนดคอโมโรสสาธารณรฐประชาธปไตยคองโกจบตอยปตเอรเทรยเอธโอเปยเคนยามาดากสการมาลาวมอรเชยสนามเบยรวนดาเซเชลสซดานสวาซแลนดแซมเบยซมบบเวและยกนดา

87

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Commemorative Summit

การประชมสดยอดหรอการประชมระดบผน�าประเทศ/หวหนารฐบาลในโอกาสครบรอบปส�าคญ

อาทการสถาปนาความสมพนธระหวางกน

COMMIT

Coordinated Mekong Ministerial Initiative against Trafficking

การประชมระดบรฐมนตรของประเทศไทยในอนภมภาคแมน�าโขง เพอตอตานการคามนษย

common heritage of mankind

มรดกรวมกนของมนษยชาต

compact

ความตกลงระหวางประเทศ

comprehensive plan of action

แผนปฏบตการทสมบรณแบบ เปนแผนปฏบตการแกไขปญหาผหนภยอยางสมบรณ โดยความรวมมอ

ระหวางประเทศตนเหตประเทศทตองแบกรบภาระส�านกงานขาหลวงใหญ เพอผ ล ภยแห งสหประชาชาต และประเทศท ให ความช วยเหลอ แผนปฏบตการทสมบรณแบบนเปนการแกไขปญหาแบบครบวงจรตงแตกระบวนการปองกนปญหาการใหความชวยเหลอผหนภยโดยจดทพกพง ชวคราวตามหลกมนษยธรรม การสงตวกลบเมอสถานการณในประเทศ ตนเหตกลบคนส สภาพปกตแลว และการหาทพกพงใหแกผ หนภย ในประเทศทสาม

88

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

concert of nations

ความปรองดองระหวางชาต หลกการและแนวคดเรองความปรองดองระหวางชาตเกดขนในยโรป

ระหวางพ.ศ.2357-2358ซงเรยกวาConcertofEuropeหรอบางครงเรยกวาConcertofAlliesโดยการรวมตวของกลมรฐพนธมตรทตอตานการขยายอ�านาจของฝรงเศสคอรสเซยออสเตรยปรสเซยและองกฤษไดรวมตวกนเปนระบบแหงยโรป (European System)หรอระบบแหงมหาอ�านาจในยโรป ซงตอมาฝรงเศสและสเปนไดเขารวมในระบบความปรองดองแหงยโรปดวยนอกจากนการเกดระบบความปรองดองแหงยโรปซงมระบบการประชมคองเกรสระหวางชาตมหาอ�านาจเปนกลไกส�าคญนนยงเปนการแสดงถง“มหาอ�านาจแหงปฐมล�าดบ”(Thepowersof the first order) และยงถอวาเปนครงแรกทมการเรยกชอทระบค�าวา มหาอ�านาจ(ThefirstexpressionoftheideaoftheGreatPowers) อยางไรกตามระบบความปรองดองแหงยโรปไดลมสลายลงในพ.ศ.2365

Conciliation

การประนประนอม

Conference of Ambassadors and Consuls-General of Thailand

การประชมเอกอครราชทตและกงสลใหญของไทยทวโลก

Conference of Honorary Consuls-General of Thailand

การประชมกงสลกตตมศกดไทย

confiscation and seizure

การยดและรบทรพยสน

89

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Connectivity

ความเชอมโยง

consensus

ฉนทามต หมายถงแนวปฏบตในการตดสนใจทจะมมตด�าเนนการหรอไมด�าเนนการ

ในเรองใดเรองหนง โดยแมทกฝายจะมไดเหนพองรวมกน แตกไมมผใดคดคาน

constructive engagement

การเกยวพนอยางสรางสรรค

constructive intervention

การแทรกแซงอยางสรางสรรค

consular officer

เจาพนกงานกงสล

Consulate-General

สถานกงสลใหญ ทท�าการซงมหวหนาส�านกงานเปนกงสลใหญและมเจาหนาทปฏบตงาน

ดานหนงสอเดนทางดานการคมครองคนไทยตลอดจนดานเอกสารนตกรณ ตางๆ ในตางประเทศต�าแหนงประจ�าสถานกงสลใหญมดงน

-Consul-General กงสลใหญ -DeputyConsul-General รองกงสลใหญ -Consul กงสล -Vice-Consul รองกงสล -Chancellor ผชวยกงสล

90

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

continental shelf

ไหลทวป ไหลทวปของรฐชายฝงประกอบดวย พนดนทองทะเลและดนใตผวดน

ของบรเวณใตทะเล ซงขยายเลยทะเลอาณาเขตของรฐตลอดสวนตอออกไปตามธรรมชาตของดนแดนทางบกของตนจนถงรมนอกของขอบทวปหรอจนถงระยะ 200 ไมลทะเลจากเสนฐานซงใชวดความกวางของทะเลอาณาเขตในกรณทรมนอกของขอบทวปขยายไปไมถงระยะนน

convention

อนสญญา โดยมากแลวอนสญญามกเปนหนงสอสญญาท�ากนระหวางหลายประเทศ

ทมาประชมกน และจดวางบทบญญตเปนกฎเกณฑของกฎหมายขนอยางไรกตาม อนสญญาบางฉบบเปนการจดท�าขนระหวาง 2 ประเทศเชนอนสญญาการเวนการเกบภาษซอน

Convention against Transnational Organized Crime

อนสญญาวาดวยการตอตานองคกรอาชญากรรมขามชาต

Convention for the Avoidance of Double Taxation with Respect to Taxes on Income

อนสญญาเพอการเวนการเกบภาษซอนในสวนทเกยวกบภาษเกบจากเงนได

Convention on Establishment

อนสญญาการตงถนฐาน

91

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

conventional weapon

อาวธตามแบบ อาวธทไมใชอาวธทมอานภาพท�าลายลางสง

cooperative security

ความมนคงโดยการรวมมอกน

COPUOS

Committee on the Peaceful Uses of Outer Space คณะกรรมการวาดวยการใชอวกาศสวนนอกในทางสนต

COREPER

Committee of Permanent Representatives คณะกรรมการในกรอบสหภาพยโรป ประกอบดวยผแทนถาวรประจ�าสหภาพยโรปของประเทศสมาชก

COSD

Committee on Social Development คณะกรรมการอาเซยนดานการพฒนาสงคม

COST

ASEAN Committee on Science and Technology คณะกรรมการอาเซยนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหนาทดแลความรวมมอดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยระหวางประเทศ

สมาชกอาเซยนและกบประเทศคเจรจาและองคกรอนๆ มการประชมปละ2ครงโดยแยกเปนคณะอนกรรมการ9คณะคอ

(1)ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยอาหาร

92

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

(2)ดานอตนยมวทยาและธรณฟสกส (3)ดานไมโครอเลกทรอนกสและเทคโนโลยสารสนเทศ (4)ดานวสดศาสตรและเทคโนโลย (5)ดานเทคโนโลยชวภาพ (6)ดานการวจยพลงงานนอกแบบ (7)ดานวทยาศาสตรทางทะเล (8)ดานการพฒนาโครงสรางพนฐานและทรพยากรดานวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย (9)ดานเทคโนโลยอวกาศและการประยกต

countermeasures

มาตรการตอบโต

countertrade

การคาตางตอบแทน เปนระบบการคาระหวางประเทศทผขายตกลงแลกเปลยนสนคาจากผซอ

แทนการช�าระเงนทงหมดหรอเพยงบางสวน

courtesy call

การเขาเยยมคารวะ เปนการเขาพบเพอท�าความรจกกนของบคคลส�าคญหรอนกการทต เชน

การเขาพบระหวางนกการทตดวยกนนกการทตเขาพบรฐมนตรรฐมนตรของประเทศอนเขาพบนายกรฐมนตรฯลฯ

covenant

กตกาสญญา(สนธสญญาประเภทหนง)

93

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CPR

Committee of Permanent Representatives to ASEAN คณะกรรมการผแทนถาวรประจ�าอาเซยน ประกอบดวยผแทนถาวร (ระดบเอกอครราชทต) ประจ�าอาเซยนของ

ประเทศสมาชกทง 10 ประเทศ ท�าหนาทในการตดตอประสานงานกบส�านกเลขาธการอาเซยนและสนบสนนการท�างานของคณะมนตรประชาคมอาเซยนรวมทงองคกรระดบรฐมนตรอาเซยนเฉพาะสาขาตางๆ

CPS

Colombo Plan Secretariat ส�านกเลขาธการแผนโคลมโบ ส�านกเลขาธการแผนโคลมโบตงอยทกรงโคลมโบประเทศศรลงกาโดยม

เลขาธการแผนโคลมโบเปนผบรหารงานภายใตแผนโคลมโบซงเปนความรวมมอในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในภมภาคเอเชยและแปซฟก

CPTPP

Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacif ic Partnership

ความตกลงทครอบคลมและกาวหนาส�าหรบหนสวนยทธศาสตร ภาคพนแปซฟก

เปนความตกลงทเกดขนจากความส�าเรจในการเจรจาระหวางประเทศในภมภาคเอเชยแปซฟก11ประเทศไดแกออสเตรเลยแคนาดานวซแลนดชลเปรเมกซโกญปนบรไนดารสซาลามมาเลเซยสงคโปรและเวยดนามCTPPเปนขอตกลงการคาเสรทครอบคลมในเรองการคาการบรการและการลงทน เพอสรางมาตรฐานและกฎระเบยบรวมกนระหวางประเทศสมาชกภายหลงจากทสหรฐอเมรกาถอนตวจากการเจรจาTPPเดมเมอตนปพ.ศ.2560โดยมการลงนามความตกลงCPTPPเมอวนท8มนาคมพ.ศ. 2561ณกรงซนตอาโก ประเทศชล มผลประกาศใชเมอวนท 30ธนวาคมพ.ศ.2561

94

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CRC

Convention on the Rights of the Child อนสญญาวาดวยสทธเดก ไดรบการรบรองจากสมชชาสหประชาชาต เมอวนท 20 พฤศจกายน

พ.ศ.2532โดยอนสญญาฯมผลบงคบใชเมอวนท2กนยายนพ.ศ.2533 มวตถประสงคหลกเพอคมครองสทธของเดก(บคคลอายต�ากวา18ป)เพอใหไดรบการศกษาการดแลไมถกเอารดเอาเปรยบหรอกระท�าทารณกรรม ปจจบนมประเทศสมาชกสหประชาชาตทเปนภาคอนสญญาฯ แลว 196ประเทศ (คงเหลอสหรฐอเมรกาทยงมไดใหสตยาบน)ประเทศไทยเขาเปนภาคอนสญญาวาดวยสทธเดกดวยการภาคยานวต เมอวนท 12กมภาพนธ พ.ศ. 2535 และอนสญญาฯ มผลบงคบใชกบประเทศไทยเมอวนท26เมษายนพ.ศ.2535ขณะนไทยยงคงมขอสงวน1ขอคอ ขอ22เรองการใหสถานะเปนผลภย

credentials, letters of credence

1. อกษรสาสนตราตงพระราชสาสนตราตง(การทต) หมายถง หนงสอแตงตงเอกอครราชทตจากประมขของรฐผ ส ง

ถงประมขของรฐผรบ 2. ตราสารแตงตง(ผแทนในการประชมระหวางประเทศ)

CSCAP

Council for Security and Cooperation in the Asia Pacific ชมรมดานความมนคงและความรวมมอในเอเชย-แปซฟก เปนสถาบนเอกชนกอตงขนเมอวนท 8 มถนายน พ.ศ. 2536 ณ กรง

กวลาลมเปอรโดยมสถาบนศกษาความมนคงและนานาชาต(InstituteofSecurityandInternationalStudies:ISIS)จฬาลงกรณมหาวทยาลยเปนสถาบนกอตงรวมกบสถาบนอนๆ จากประเทศอาเซยนและประเทศในภมภาคเอเชย-แปซฟกCSCAPเปนกลไกทไมใชเปนทางการเพอให

95

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

นกวชาการ เจาหนาทรฐบาลในฐานะสวนตว และบคคลอนไดอภปรายปญหาทางการเมองและความมนคงในภมภาคเอเชย-แปซฟก

CSD

Commission on Sustainable Development คณะกรรมาธการรวมวาดวยการพฒนาทยงยน ประเทศไทยไดรบเลอกตงเปนกรรมาธการฯ ส�าหรบวาระพ.ศ. 2548-

2550

CSEP

Thailand - Singapore Civil Service Exchange Programme โครงการความรวมมอระหวางหนวยงานขาราชการพลเรอนไทย-

สงคโปร

CSI

Container Security Initiative มาตรการความปลอดภยของตสนคา เปนโครงการทรเรมขนเมอพ.ศ.2545(หลงเหตการณ 9/11)โดยส�านก

ศลกากรและปองกนชายแดนสหรฐอเมรกา (USBureauofCustomsandBorderProtection)ภายใตกระทรวงDepartmentofHomeland Securityมวตถประสงคเพอเพมความปลอดภยใหแกสนคาทขนสงเขาไปยง สหรฐอเมรกา ดวยการตดตงระบบตดตามตบรรทกสนคาทมความเสยง ตอการกอการรายและมระบบตรวจสอบตบรรทกสนคากอนออกจากประเทศตนทางไปสสหรฐอเมรกา

CSR

Corporate Social Responsibility ความรบผดชอบตอสงคมของกจการหรอบรรษทบรบาล

96

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CSW

Commission on the Status of Women คณะกรรมาธการวาดวยสถานภาพสตร

CTBT

Comprehensive Nuclear - Test - Ban Treaty สนธสญญาวาดวยการหามทดลองอาวธนวเคลยรโดยสมบรณ มจดมงหมายหลกคอ หามมใหมการทดลองอาวธนวเคลยรและระเบด

นวเคลยรอนๆ ไมวาในสงแวดลอมใด (ในอวกาศสวนนอก อากาศ ใตน�า และใตดน) โดยมคณะกรรมาธการเตรยมการส�าหรบองคการ สนธสญญาวาดวยการหามทดลองอาวธนวเคลยรโดยสมบรณ(Preparatory Commission for the Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty Organization-CTBTO/PrepCom) ท�าหนาทดแลนโยบาย/ การด�าเนนงาน

CTBTO

Comprehensive Nuclear - Test - Ban Treaty Organization องคการสนธสญญาวาดวยการหามทดลองอาวธนวเคลยรโดยสมบรณ

Cultural Attaché

ผชวยทตดานวฒนธรรม

Cultural Diplomacy

การทตวฒนธรรม หมายถง กจกรรมดานวฒนธรรมในกรอบกวาง ทงภาษา ความคด

อดมการณทศนคตประเพณวทยาการความรการกฬาและวถชวตทงนเพอใชเปนเครองมอสรางความรสกทดตอกนโดยใชแนวทางปฏบตอยางตอเนองในลกษณะซมลกเพอใหเขาถงประชาชน

97

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

CWC

Convention on the Prohibition of the Development, Production, Stockpiling and Use of Chemical Weapons and on Their Destruction 1993

อนสญญาวาดวยการหามพฒนาผลตสะสมและใชอาวธเคมและวาดวยการท�าลายอาวธเหลานพ.ศ.2536

(หรอเรยกสนๆ วาอนสญญาหามอาวธเคม) เปนขอตกลงในการลดอาวธทวโลก ประเทศไทยเขาเปนรฐภาคของ

อนสญญาหามอาวธเคมเมอวนท 9 มกราคม พ.ศ. 2546 โดยไทยไมมอาวธเคม และเหนประโยชนจากการใชวทยาการทางเคมในดานตางๆ เพอประโยชนตอการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม และเพอใหเปนไปตามพนธกรณ ไทยไดจดตงศนยปฏบตการแหงชาตวาดวยการหามอาวธเคมขนอยภายใตการด�าเนนงานของกรมโรงงานอตสาหกรรมกระทรวงอตสาหกรรม

98

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

D - 8

กลมความรวมมอของประเทศก�าลงพฒนาทเปนมสลมและ เปนสมาชกOIC

ซงมประชากรมากทสดประกอบดวยสมาชก8ประเทศไดแกบงกลาเทศปากสถานอนโดนเซยมาเลเซยอยปตอหรานตรกและไนจเรยจดการประชมสดยอดครงแรกเมอวนท15มถนายนพ.ศ.2540ทนครอสตนบลประเทศตรก

dark suit

ชดสากลสเขม(สด�าหรอสน�าเงนเขม) ใชในโอกาสไปรวมงานทางการ เชน งานเลยงอยางเปนทางการ การเขา

พบบคคลส�าคญการไปรวมงานส�าคญทางการทในบตรเชญมไดมการระบหรอก�าหนดการแตงกายแบบอน

Dawah

การเรยกรองเชญชวน(ความหมายตรง) การเชญชวนไปสการรจกพระเจาและการท�าความดโดยใชวธการตางๆ

ปจจบนการ Dawah ถกมองวาเปนชองทางหนงในการปลกปนแนวคดIslamistในกลมแบงแยกดนแดนหลายๆ กลม

Dean (of the Diplomatic Corps)

คณบดคณะทต เอกอครราชทตทอาวโสทสด (ยนสาสนตราตงกอนผอน) ในประเทศนน

ท�าหนาทเปนหวหนาหรอผแทนคณะทตานทต (ในกรณทรฐผรบนบถอ

D

99

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกสมณทตวาตกนจะด�ารงต�าแหนงคณบดคณะทต)

de bellatio

รฐคสงคราม

debt agreement

หนงสอสญญารบรองการชดใชเงนคน

debt installment agreement

หนงสอสญญารบสภาพหน

decision

ขอตดสนใจ

declaration

ปฏญญา มความหมาย3อยางคอ (1)ความตกลงระหวางประเทศซงมลกษณะผกพน (2)ปฏญญาฝายเดยวซงกอสทธและหนาทใหแกประเทศอน (3)ปฏญญาซงรฐหนงแถลงใหรฐอนทราบความเหนและเจตนาของตน

ในเรองบางเรอง

de facto

โดยพฤตนย

100

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Defence Attaché

ผชวยทตฝายทหาร ผ แทนกองบญชาการกองทพไทย กองทพบก กองทพเรอ และ

กองทพอากาศ ซงกระทรวงกลาโหมแตงตงใหมต�าแหนงประจ�าสถาน-เอกอครราชทต ตามขอบงคบของกระทรวงกลาโหม โดยเปนขาราชการฝายทหารชนสญญาบตรทมอตราต�าแหนงในตางประเทศดงน

MilitaryAttachéผชวยทตฝายทหารบก NavalAttaché ผชวยทตฝายทหารเรอ AirAttaché ผชวยทตฝายทหารอากาศ

de jure

โดยนตนย

delict

ละเมด

delimitation

การปกปนเขตแดน(ทางบก)/การแบงเขต(ทางทะเล) การก�าหนดหรอการอธบายหรอการจ�ากดขอบเขตดนแดนของประเทศ

DELSA

Disaster Emergency Logistics System for ASEAN โครงการระบบการสงก�าลงบ�ารงหรอระบบโลจสตกสของการปฏบตการ

ดานการบรรเทาทกขและการตอบโตสถานการณฉกเฉนจากภยพบตของอาเซยน

เปนโครงการทอยภายใตความตกลงอาเซยนวาดวยการจดการภยพบตและการตอบโตสถานการณฉกเฉน(ASEANAgreementonDisaster

101

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Management and Emergency Response : AADMER) โดยมวตถประสงคเพอเพมประสทธภาพและความรวดเรวในการตอบโตกบ ภยพบตของอาเซยน ทงน ประเทศสมาชกไดมมตเลอกใหประเทศไทย เปนทตงของคลงเกบสงของชวยเหลอของอาเซยนภายใตโครงการน ซงกระทรวงมหาดไทย(กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย)ไดคดเลอก พนทจงหวดชยนาทเปนสถานทตงคลงสนคา

demarcation

การจดท�าหลกเขตแดน การจดท�าหลกเขตแดนเพอแสดงแนวเขตแดนในภมประเทศ

demarche

การยนหนงสอประทวง

demilitarisation

การปลอดทหาร

denuclearization

การท�าใหปราศจากอาวธนวเคลยร

Department of Homeland Security

กระทรวงความมนคงภายใน(ของสหรฐอเมรกา)

Departure Ceremony

พธการสง ซงมล�าดบขนตอน (Procedure) แตกตางกนออกไปตามระดบของ

ผมาเยอนและประเภทของการเยอน

102

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

departure report

รายงานกอนการพนหนาทของหวหนาส�านกงานทางการทต

deposit the instrument of ratification

มอบสตยาบนสารไวกบผเกบรกษาหรอประเทศภาคหนงใดทตกลงกน

depositary

ผเกบรกษา(สนธสญญาอนสญญาหรอตราสารอน)

Designated airline

สายการบนทก�าหนด

Diplomacy for the Peoples

การทตเพอประชาชน หมายถงการด�าเนนนโยบายตางประเทศหรอกจกรรมทางการทตในสวนท

เกยวของกบประชาชนเชนโครงการสงหนวยแพทยเคลอนทไปชวยรกษาพยาบาลชาวกมพชา

diplomatic agent

ตวแทนทางทต คอ หวหนาของคณะผ แทน หรอบคคลในคณะเจาหนาทฝายทตของ

คณะผแทน

diplomatic clearance number

หมายเลขการอนญาตใหสงใดสงหนงของประเทศหนงๆ ผานเขาไปในอาณาเขตของอกประเทศหนงไดโดยเหตผลทางการทต

อาทอากาศยานเฉพาะกจเรอทใชในการสงคราม

103

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

diplomatic corps

คณะทตานทต หมายถงกลมเอกอครราชทตกงสลและหวหนาองคการระหวางประเทศ

รวมทงภรยาและเจาหนาททางการทตทอยในประเทศนนๆ

diplomatic courier

ผถอสารทางทต

diplomatic identity card

บตรประจ�าตวคณะผแทนทางทต

diplomatic pouch

ถงเมลการทต

diplomatic privileges and immunities

เอกสทธและความคมกนทางการทต

disarmament

การลดอาวธ หมายถงการด�าเนนการไมใหมอาวธในครอบครอง

disaster relief

การบรรเทาภยพบต

discrimination

การเลอกประตบต(ใชในวงการทต) การเลอกปฏบต

104

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

disguised extradition

การสงผรายขามแดนแฝง (หรอการผลกดนออกนอกประเทศ)

displaced persons

ผพลดถนผหนภย หมายถงบคคลทออกมาจากประเทศของตนเองมใชโดยวธการธรรมดา

หรอปกตอาจเนองมาจากภยสงครามภยทางเศรษฐกจเปนตนเปนการเขามาชวคราวซงจะไมไดภมล�าเนา

dispute settlement

การระงบขอพพาท

DOC

Declaration on the Conduct of the Parties in the South China Sea

ปฏญญาวาดวยแนวปฏบตของภาคในทะเลจนใต ดโอซเปนเอกสารส�าคญลงนามโดยรฐมนตรตางประเทศอาเซยนและจน

เมอวนท4พฤศจกายนพ.ศ.2545ณกรงพนมเปญแสดงเจตนารมณรวมกนและพนธกรณทางการเมองระหวางอาเซยนกบจน ในการรกษาสนตภาพและเสถยรภาพของภมภาคโดยก�าหนดแนวทางการด�าเนนความสมพนธและกจกรรมความรวมมอตางๆ ในบรเวณทะเลจนใต

Donor Countries / International Organizations

ประเทศ/องคการระหวางประเทศผให

105

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

double criminality

ความผดตามกฎหมายของทง2ประเทศ ใชในกรณสงผรายขามแดน

DP.1 (Entry Form for Customs Clearance)

แบบฟอรมการขอยกเวนภาษน�าเขาของผมเอกสทธทางการทต

drafting committee (style committee)

คณะกรรมการยกราง

Drug - Free ASEAN

อาเซยนทปลอดจากยาเสพตด เปนค�าประกาศของอาเซยนในระหวางการประชมรฐมนตรตางประเทศ

อาเซยนสมยท31ทกรงมะนลาเมอเดอนกรกฎาคมพ.ศ.2541โดยมวตถประสงคเพอทจะรวมกนแกไขปญหายาเสพตดดวยการตงเปาหมาย ทจะท�าใหภมภาคนปลอดจากยาเสพตดในพ.ศ.2563และตอมาทประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยนสมยท33ทกรงเทพฯเมอเดอนกรกฎาคมพ.ศ.2543ไดประกาศรนก�าหนดเวลาดงกลาวใหเรวขน5ปจากเดมในพ.ศ.2563เปนพ.ศ.2558

Drug abuse

การใชยาในทางทผด การเสพยาเพอความบนเทงทมใชเพอวตถประสงคทางการแพทย

DSM

Dispute Settlement Mechanism กลไกระงบขอพพาท

106

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

DTA

Double Taxation Agreement ความตกลงวาดวยการเวนการเกบภาษซอน เปนสนธสญญาทางภาษแบบทวภาคทมวตถประสงคเพอบรรเทาหรอขจด

ปญหาการจดเกบภาษซ�าซอนระหวางประเทศและปองกนการหลกเลยงภาษระหวางประเทศ

DUI

Dual-Use Items สนคาทใชไดสองทาง สนคาทมการซอขายทวไปแตสามารถน�าไปออกแบบพฒนาใชดดแปลง

เปนอาวธทสามารถกอใหเกดความเสยหายอยางรายแรงตอสงมชวต สงกอสรางและสภาพแวดลอมในวงกวางไดเชนเสนใยคารบอนไฟเบอรใชในการผลตอปกรณกฬา ในขณะเดยวกนกสามารถน�าไปผลตชนสวนขปนาวธได

107

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

EAC

East African Community ประชาคมแอฟรกาตะวนออก จดตงขนเมอพ.ศ.2510และยตบทบาทลงในพ.ศ.2520ตอมาไดมการ

รอฟนขนใหมในพ.ศ.2543ปจจบน(สถานะเดอนมถนายน พ.ศ. 2562) มประเทศสมาชก6ประเทศไดแกเคนยายกนดาแทนซาเนยรวนดาบรนด และเซาทซดาน เพอสงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางประเทศสมาชกและการจดตงตลาดรวม

EAC

East Asia Community ประชาคมเอเชยตะวนออก

EACC

East Asia Academic Cooperation Council คณะกรรมการความรวมมอดานวชาการเอเชยตะวนออก เปนคณะกรรมการของไทยทจดตงใน พ.ศ. 2550 โดยกระทรวงการ-

ตางประเทศ มจดประสงคเพอเปนศนยกลางของประเทศส�าหรบความรวมมอดานวชาการภายใตกรอบความรวมมออาเซยน+3ความรวมมอกบสถาบนศกษาตางๆ ภายใตกรอบอาเซยน+3และเผยแพรผลการวจยตอประชาชนโดยมสมาชกเปนมหาวทยาลยของรฐและมหาวทยาลยเอกชน

E

108

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

EAF

East Asia Forum เวทเอเชยตะวนออก จดตงขนตงแตพ.ศ.2556เพอเปนหนงในมาตรการความรวมมอทเสนอแนะ

โดยกลมวสยทศนเอเชยตะวนออก(EastAsiaVisionGroup-EVG)และเปนเวทส�าหรบการหารอ3ฝายระหวางภาครฐภาควชาการและภาคเอกชนมการประชมเปนประจ�าทกป

EALAF

East Asia Latin American Forum เวทหารอระหวางภมภาคเอเชยตะวนออกและลาตนอเมรกา กอตงเมอพ.ศ.2542ประกอบดวยสมาชกอาเซยน10ประเทศจนญปน

สาธารณรฐเกาหล ออสเตรเลย นวซแลนด และประเทศจากภมภาค ลาตนอเมรกา12ประเทศไดแกเมกซโกปานามาโคลอมเบยเอกวาดอรเวเนซเอลา เปร บราซล ชล อารเจนตนา อรกวย ปารากวย และโบลเวยปจจบนเปลยนชอเปนForumforEastAsia-LatinAmericaCooperation(ดFEALAC)

e - ASEAN

ASEAN Electronic Commerce Cooperation ความรวมมอดานการพาณชยอเลกทรอนกสในอาเซยน

e - ASEAN Initiative

ASEAN Initiative on Electronic Commerce Cooperation ความรเรมดานการพาณชยอเลกทรอนกสในอาเซยน เปนแผนงานหลกในการพฒนาและสงเสรมความรวมมอดานการพาณชย

อเลกทรอนกสในอาเซยนประกอบดวย(1)การพฒนาโครงสรางพนฐาน

109

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ดานโทรคมนาคม (2) การก�าหนดนโยบายและกฎหมายทอ�านวยความสะดวกการพาณชยอเลกทรอนกส(3)การเปดเสรดานการคาสนคาบรการและการลงทนดานเทคโนโลยสารสนเทศโดยการจดท�ากรอบความตกลงวาดวยพาณชยอเลกทรอนกส (4) การพฒนาทรพยากรมนษยในดานเทคโนโลยสารสนเทศและ (5)การสงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศในภาครฐ

EAS

East Asia Summit การประชมสดยอดเอเชยตะวนออก EAS (อเอเอส) เปนเวทหารอเชงยทธศาสตรระดบผน�า เดมเปนขอรเรม

ในกรอบอาเซยน+3 อยางไรกด อาเซยนมความเหนวาควรเปดกวางใหประเทศนอกกลมอาเซยน+3เขารวมดวยโดยไดก�าหนดหลกเกณฑ3ขอส�าหรบการเขารวมไดแก(1)การเปนคเจรจาเตมตวของอาเซยน(2)การมความสมพนธทแนนแฟนกบอาเซยนและ(3)การภาคยานวตสนธสญญา ไมตรและความรวมมอในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ปจจบนมประเทศ ทเขารวมใน EAS จ�านวน 18 ประเทศ ไดแก อาเซยน 10 ประเทศออสเตรเลยจนอนเดยญปนสาธารณรฐเกาหลนวซแลนดรสเซยและสหรฐอเมรกา

EASG

East Asia Study Group กลมศกษาเอเชยตะวนออก

East - West Economic Corridor

การพฒนาแนวพนทเศรษฐกจเฉพาะฝงตะวนออก-ตะวนตก เชอมโยงเมยนมา-ไทย-สปป.ลาว-เวยดนาม

110

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

EATF

e - ASEAN High Level Task Force คณะท�างานเฉพาะกจระดบสงดานการพาณชยอเลกทรอนกส

ของอาเซยน

EAVG

East Asia Vision Group กลมวสยทศนเอเชยตะวนออก - จดตงขนตามขอเสนอของประธานาธบดคมแดจงแหงสาธารณรฐเกาหล

ในระหวางการประชมหวหนารฐบาลอาเซยนกบจนญปนและสาธารณรฐเกาหล ทกรงฮานอย เมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2541 เพอเปนเวทระดม ความคดและแสวงหาแนวทางขยายความรวมมอระหวางกนในทกดานและ ทกระดบเพอมงแกไขวกฤตเศรษฐกจและพฒนาภมภาคนอยางตอเนอง

- กลมผทรงคณวฒทไดรบการเสนอชอจากอาเซยน+3 ซงมจดประสงค ในการจดท�ารายงานวสยทศน เพอน�าเสนอรายงานและขอเสนอแนะ ตอทประชมสดยอดอาเซยน+3ไดน�าเสนอรายงานฉบบแรกในพ.ศ.2544 และไดมการจดตงกลมวสยทศนเอเชยตะวนออก กลมท 2 (EAVG II) โดยไดน�าเสนอรายงานตอทประชมสดยอดอาเซยน+3ในพ.ศ.2555

EAWG

e - ASEAN Working Group คณะท�างานดานการพาณชยอเลกทรอนกสของอาเซยน

ECB

European Central Bank ธนาคารกลางยโรป มส�านกงานใหญตงอยทนครแฟรงกเฟรต สหพนธสาธารณรฐเยอรมน

ประกอบดวยผวาธนาคารกลางของประเทศสมาชกสหภาพยโรปมหนาท

111

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ดแลนโยบายการเงนและการน�าเงนสกลยโรมาใชในระบบยโร (EUROSystem)

ECLAC

Economic Commission for Latin America and the Caribbean หรอ Comisión Económica para América Latina y el Caribe (CEPAL)

คณะกรรมาธการเศรษฐกจส�าหรบลาตนอเมรกาและแครบเบยน EconomicCommissionforLatinAmericaกอตงขนเมอพ.ศ.2491

ซงตอมาในพ.ศ.2517ไดขยายภารกจโดยรวมแครบเบยนไวดวยและเปลยนชอเปน Economic Commission for Latin America and theCaribbeanมส�านกงานตงอยทกรงซนตอาโกสาธารณรฐชล

ECO

Economic Cooperation Organization องคกรความรวมมอทางเศรษฐกจ เปนองคกรระหวางรฐบาลทตงขนเมอพ.ศ.2528เพอแทนทRegional

CooperationforDevelopment(RCD)ทตงเมอพ.ศ.2507ประกอบดวยสมาชก10ประเทศจากทวปเอเชยและภมภาคยเรเซย(อฟกานสถาน อาเซอรไบจานอหรานคาซคสถานครกซสถานปากสถานตรกทาจกสถาน เตรกเมนสถาน และอซเบกสถาน) มเปาหมายเพอเพมพนความรวมมอระหวางกนโดยเฉพาะการจดตงตลาดรวมดงเชนในสหภาพยโรป

ECOFIN

Council of Economic and Finance Ministers คณะมนตรยโรปดานเศรษฐกจและการคลง เปนองคกรในสหภาพยโรปประกอบดวยรฐมนตรเศรษฐกจและการคลง

จากประเทศสมาชกสหภาพยโรป

112

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Economic Corridor

พนทเศรษฐกจซงจะเนนการพฒนาตามแนวโครงขายคมนาคม ทงนเพอใหมการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานในการสรางกจกรรม

ทางเศรษฐกจตางๆ

Economic Integration

การรวมกลมทางเศรษฐกจ หมายถงการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคเดยวกนตงแต

2ประเทศขนไปโดยการยกเลกการเรยกเกบภาษศลกากรและมาตรการอนๆ ทเปนอปสรรคทางการคาใหแกกนและกน รวมทงอาจใชนโยบาย ตางๆ รวมกนจ�าแนกไดหลายรปแบบเชนเขตการคาเสรสหภาพศลกากรตลาดรวมและสหภาพเศรษฐกจ

ECOSOC

Economic and Social Council คณะมนตรเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาต เปนองคกรหลกของสหประชาชาต ทท�าหนาทในการศกษาและรายงาน

เกยวกบเรองระหวางประเทศทางเศรษฐกจสงคมวฒนธรรมการศกษาอนามยและอนๆ ทเกยวของและจดท�าค�าแนะน�าเสนอตอสมชชาสมาชกของสหประชาชาตตลอดจนทบวงการช�านญพเศษทเกยวของโดยมงเนน ทจะสงเสรมการเคารพและการปฏบตตามสทธมนษยชนและอสรภาพของมวลมนษยทงนประกอบดวยสมาชกของสหประชาชาต54ประเทศ

เมอวนท 14 มถนายน พ.ศ. 2562 ประเทศไทยไดรบเลอกตงใหด�ารงต�าแหนงสมาชกคณะมนตรเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาต(ECOSOC)วาระค.ศ.2020-2022ในนามกลมประเทศเอเชย-แปซฟก รวมกบจนเกาหลใตและบงกลาเทศ(ครงสดทายเมอวาระค.ศ.2005- 2007)

113

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ECOTECH

Economic and Technical Cooperation ความรวมมอทางดานเศรษฐกจและวชาการ

ECOWAS

Economic Community of West African States ประชาคมเศรษฐกจแหงรฐแอฟรกาตะวนตก จดตงขนใน พ.ศ. 2518 มประเทศสมาชกรวม 16 ประเทศ คอ เบนน

บรกนาฟาโซเคปเวรดโกตดววรแกมเบยกานากนกนบสเซาไลบเรยมาลมอรเตเนยไนเจอรไนจเรยเซเนกลเซยรราลโอนและโตโกโดยม จดประสงคเพอสงเสรมความรวมมอและการรวมกล มทางเศรษฐกจระหวางประเทศในทกดานอาทการคมนาคมพลงงานการเกษตรการเงน

EEPs

Experts and Eminent Persons ผ เชยวชาญและผ ทรงคณวฒของคณะกรรมการอาเซยนวาดวย

ความรวมมอดานการเมองและความมนคงในภมภาคเอเชย-แปซฟก

EEZ

Exclusive Economic Zone เขตเศรษฐกจจ�าเพาะ คอ บรเวณทอย เลยไปจากและประชดกบทะเลอาณาเขตสทธและเขต

อ�านาจของรฐชายฝงและสทธเสรภาพของรฐอนถกก�าหนดโดยบทบญญตทเกยวของของอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเลพ.ศ.2525

electronic commerce (e-commerce)

การพาณชยอเลกทรอนกส(อคอมเมรซ)

114

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

electronic signature (e-signature)

ลายมอชออเลกทรอนกส

embargo

การคว�าบาตร

embassy

สถานเอกอครราชทต ทท�าการทมหวหนาส�านกงานในระดบเอกอครราชทตหรออปทตต�าแหนง

ตางๆ ประจ�าสถานเอกอครราชทตมดงน Ambassador เอกอครราชทต Minister อครราชทต MinisterCounsellor อครราชทตทปรกษา Counsellor ทปรกษา FirstSecretary เลขานการเอก SecondSecretary เลขานการโท ThirdSecretary เลขานการตร Attaché ผชวยเลขานการ นอกจากน บางสถานเอกอครราชทตมขาราชการจากกระทรวงอนๆ

นอกเหนอจากกระทรวงการตางประเทศไปปฏบตหนาทดวยเชนผชวยทต ฝายทหารทปรกษาฝายการพาณชยทปรกษาฝายแรงงานเปนตน

EMDCD

Emerging Markets and Developing Countries Dialogue การประชมกลมประเทศตลาดเกดใหมและประเทศก�าลงพฒนา เมอวนท 4-5 กนยายน พ.ศ. 2560 จนในฐานะประธานกลม BRICS

ประจ�าป 2560 ไดรเรมจดการประชมระหวางผน�ากลมประเทศ BRICS

115

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

กบประเทศตลาดเกดใหมและประเทศก�าลงพฒนา5ประเทศไดแกไทยเมกซโก อยปต ทาจกสถาน และกน โดยจนไดเชญเขารวมการประชม ในฐานะแขกของประธานกลม

emergency certificate

เอกสารเดนทางฉกเฉน เอกสารเดนทางทออกใหแกผ ลภยทางการเมอง เดกทไมมสญชาตไทย

ในความดแลของกรมประชาสงเคราะห คนตางดาวทเดนทางเขามา ในราชอาณาจกรและท�าหนงสอเดนทางสญหายรวมถงเดกตางดาวทเกดในประเทศไทยซงไมมสถานทต/สถานกงสลของคนชาตนนในประเทศไทย

emerging markets

ตลาดเกดใหม ม 2 ความหมาย ความหมายท 1 คอ ตลาดทอย ในชวงของการ

เปลยนแปลงไปในทศทางทเรมเตบโตขนและซบซอนมากขน สวนความหมายท 2 คอ ตลาดในประเทศก�าลงพฒนาทมศกยภาพทจะพฒนา ตอไปได

employment prohibited

หามท�างาน คนตางดาวทไดรบการตรวจลงตราประเภทอนทไมใชเพอเขามาท�างาน

เชน ประเภทเดนทางผาน ประเภทนกทองเทยว ซงจะถกหามท�างาน ขณะพ�านกในราชอาณาจกร เนองจากผดวตถประสงคการขออนญาต เขามาในราชอาณาจกร

endorsements and amendments

รายการบนทกและแกไขหนงสอเดนทาง

116

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

enforced disappearance

การบงคบใหหายสาบสญการบงคบบคคลใหสญหาย

Enhanced Interaction

การสงเสรมปฏสมพนธ เปนค�าทเสนอโดยนายอาล อาลาตส รฐมนตรว าการกระทรวงการ

ตางประเทศอนโดนเซย ในทประชม AMM ครงท 31 ณ กรงมะนลาประเทศฟลปปนส ซงในดานสารตถะมความหมายเชนเดยวกบนโยบายFlexible Engagement แตเปนค�าทอาเซยนสวนใหญเหนวา มความเหมาะสมทจะใชสอเจตนารมณของอาเซยนในการยกระดบความรวมมอทเพมพนและเปดกวางระหวางกน

enjoy privileges

ใชเอกสทธทมอย

enter into force

การมผลใชบงคบ

entourage

คณะผตดตามทางการของแขกผมาเยอน

EP

European Parliament สภายโรป เปนองคกรหนงในสหภาพยโรป สมาชกสภายโรปจะเปนผแทนราษฎร

ทไดรบเลอกตงมาจากกลมประเทศสมาชกสหภาพยโรป กอตงขนเมอพ.ศ.2505

117

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

equality of treatment

การประตบตเทาเทยมกนการปฏบตเทาเทยมกน

equitable geographical distribution

การกระจายตวอยางเทาเทยมกนตามเขตภมศาสตร เปนค�าศพทเฉพาะทใชในกรอบสหประชาชาต หมายถง การมสวนรวม

และการเปนตวแทนของประเทศสมาชกสหประชาชาตทตงอยในภมภาคตางๆ อยางเทาเทยมกน

equivalence

ความเทาเทยมกน

ERIA

Economic Research Institute for ASEAN and East Asia สถาบนวจยเศรษฐกจส�าหรบอาเซยนและเอเชยตะวนออก ERIA(อเรย)เปนสถาบนวจยทจดตงขนเมอพ.ศ.2550โดยมส�านกงาน

อยทกรงจาการตา ประเทศอนโดนเซย มจดประสงคเพอจดท�าวจยและการศกษาทจะชวยเรงรดการรวมตวทางเศรษฐกจของอาเซยนและเอเชยตะวนออกและใหค�าแนะน�าดานนโยบายแกส�านกเลขาธการอาเซยนและประเทศสมาชกอาเซยนในระดบและกรอบตางๆ สนบสนนการลดชองวางการพฒนาทางเศรษฐกจในภมภาคและการพฒนาทยงยนและสรางความรสกของการเปนประชาคมในภมภาคเอเชยตะวนออก

Eradication of poverty

การขจดความยากจน

118

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ESCAP

Economic and Social Commission for Asia and the Pacific คณะกรรมาธการเศรษฐกจและสงคมส�าหรบเอเชยและแปซฟก

(แอสแคป) กอตงขนเมอวนท 28มนาคมพ.ศ. 2490ณนครเซยงไฮ สาธารณรฐ-

ประชาชนจน(เมอแรกกอตงเรยกวาECAFE(EconomicCommissionfor Asia and the Far East-คณะกรรมการเศรษฐกจเพอเอเชย และตะวนออกไกล) อกสองปตอมาไดยายส�านกงานเลขาธการมาตงทกรงเทพมหานคร (ถนนราชด�าเนนนอก) ใน พ.ศ. 2517 เปลยนชอเปนESCAP เพอขยายขอบเขตการพฒนาไปสดานสงคม และขยายอาณาบรเวณทางภมศาสตรครอบคลมประเทศทอยในมหาสมทรแปซฟกและโอเชยเนย(ออสเตรเลยนวซแลนดและเกาะอนๆ )

ESCAPเปนหนงในหาคณะกรรมาธการภมภาค(regionalcommissions)ภายใตคณะมนตรเศรษฐกจและสงคม (Economic and Social Council-ECOSOC)แหงสหประชาชาตมสมาชก53ประเทศประกอบดวย ประเทศในภมภาคเอเชยและแปซฟก 49 ประเทศ และประเทศ นอกภมภาค 4 ประเทศ (ฝรงเศส เนเธอรแลนด สหราชอาณาจกร และสหรฐอเมรกา) มสมาชกสมทบ (associate members) 9 แหง(เปนดนแดนทยงมไดปกครองตนเอง/มไดเปนรฐอสระ/มไดเปนสมาชกสหประชาชาต) เนนด�าเนนการในประเดนทเกยวของกบภมภาคและประเดนเกดใหมทส�าคญตอภมภาค เชน การขจดความยากจน วกฤตเศรษฐกจความมนคงทางดานอาหารและพลงงานการจดการกบภยพบตการบรรลเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ ความเทาเทยมกนทางเพศและการสงเสรมบทบาทของสตร ผานการแลกเปลยนประสบการณและการเรยนรซงกนและกนทงนESCAPมสวนในการกอตงธนาคารเพอการ พฒนาเอเชย (Asian Development Bank-ADB) ถนนสายเอเชย หรอเครอขายทางหลวงแหงเอเชย (Asian Highway Network) และ คณะกรรมการพฒนาแมน�าโขง(TheMekhongRiverCommission)

119

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Escrow Account

บญชดแลผลประโยชนทมคนกลางเปนผดแลระหวางรอการสงทรพยสนคน

Ethical recruitment

การจางงานทมคณธรรม

ethnicconflict

ความขดแยงทเกดจากความแตกตางทางดานชาตพนธ

EU

European Union สหภาพยโรป สหภาพยโรปไดมววฒนาการมาเปนล�าดบ นบแตการกอตงประชาคม

ถานหนและเหลกกลา(EuropeanCoalandStealCommunity)ในพ.ศ.2494ตอมาในพ.ศ.2500ไดมการจดท�าสนธสญญากรงโรม(TreatyofRome)เพอกอตงประชาคมเศรษฐกจยโรป(EuropeanEconomicCommunity : EEC) และประชาคมพลงงานปรมาณ (Euratom) ในชวงเวลานน จงเรยกชอวา “ประชาคมเศรษฐกจยโรป” (EEC) ตอมาไดมการรวม 3 ประชาคมเขาดวยกนและไดมกฎหมายยโรปตลาดเดยว(SingleEuropeanAct)ซงมผลบงคบใชในพ.ศ.2530เพอใหประชาคมเศรษฐกจยโรปเขาสขนตอนการเปนตลาดรวมและตลาดเดยวทสมบรณในพ.ศ.2535ดงนนในทางปฏบตจงเปลยนมาเรยกชอเปน“ประชาคมยโรป”(EuropeanCommunities:EC)ตงแตพ.ศ.2530ตอมาเมอสนธสญญามาสทรชท (Maastricht Treaty) มผลบงคบใชเมอวนท 1พฤศจกายนพ.ศ.2536ซงไดก�าหนดเปาหมายและขนตอนใหประชาคมยโรปพฒนาไปสการเปนสหภาพยโรปจงไดเปลยนมาเรยกชอในทางปฏบต

120

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

วา“สหภาพยโรป”(EuropeanUnion:EU)ตงแตพ.ศ.2536เปนตนมา ปจจบนมสมาชก 28 ประเทศ ไดแก ออสเตรย เบลเยยม บลแกเรยโครเอเชยไซปรสเชกเดนมารกเยอรมนเอสโตเนยฟนแลนดฝรงเศสกรซ ฮงการ ไอรแลนด อตาล ลตเวย ลทวเนย ลกเซมเบรก มอลตาเนเธอรแลนด โปแลนด โปรตเกสโรมาเนยสโลวะเกยสโลวเนยสเปนสวเดน และสหราชอาณาจกร นอกจากน มประเทศทก�าลงเจรจาเพอเขาเปนสมาชกสหภาพยโรปไดแกแอลเบเนยมาซโดเนยมอนเตเนโกร เซอรเบยและตรกสหภาพยโรปเปนการรวมกลมระดบภมภาคทใหญทสดและกาวหนาทสดในโลก(SupranationalCooperation)มบทบาทส�าคญ ตอทศทางการเมองเศรษฐกจและสงคมระดบโลกส�านกงานใหญตงอยท กรงบรสเซลสประเทศเบลเยยม

evening dress

ชดราตร(สนหรอยาว) หากเปนงานทางการทส�าคญมกจะใชชดราตรยาว

EVSL

Early Voluntary Sectoral Liberalization การเปดเสรลวงหนารายสาขาตามความสมครใจ (ในกรอบความรวมมอเอเปค)

ex officio

โดยต�าแหนง

exactions

ขอเรยกบงคบภาระเรยกบงคบ ใชในเรองของการเรยกเกบภาษ

121

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

excess of power

ปฏบตนอกเหนออ�านาจ

exchange of notes

หนงสอแลกเปลยน

exemption from taxation

การยกเวนภาษ

exequatur

อนมตบตร หมายถง การอนมตจากรฐผ รบไมวาจะเปนในรปใดกตามยอมรบให

หวหนาสถานท�าการทางกงสลของรฐผสงเขาปฏบตหนาทได (อนสญญากรงเวยนนาวาดวยความสมพนธทางกงสล พ.ศ. 2506)

exile

เนรเทศ(ค�ากรยา)การเนรเทศ(ค�านาม)

Exploitation

การแสวงหาประโยชนโดยมชอบ

Export control

การควบคมการสงออก เปนมาตรการเพอปองกนการสงออกสนคาทใชไดสองทางสนคาอนตราย

ยทธภณฑ ฯลฯ ไมใหตกไปอยในมอของอาชญากรหรอตวแสดงทมใชรฐอาจใชค�าวา Strategic Trade Control (STC - การควบคมสนคาทมความส�าคญเชงยทธวธ)ทดแทนกนได

122

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

extraditable offence

ความผดทสงผรายขามแดนได

extradition

การสงผรายขามแดน โดยเปนการปฏบตตามพนธกรณตามสนธสญญาระหวางประเทศหรอตาม

หลกประตบตตางตอบแทน

extraterritoriality

สทธสภาพนอกอาณาเขต

123

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

facility agreement

ความตกลงเกยวกบสถานท (รวมถงสงอ�ำนวยควำมสะดวกอน ๆ )

FAO

Food and Agriculture Organization องคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต เปนทบวงกำรช�ำนญพเศษขององคกำรสหประชำชำต ตงขนเมอวนท

16 ตลำคม พ.ศ. 2488 มหนำทบรรเทำควำมอดอยำกและหวโหยของประชำกรโลกดวยกำรสงเสรมและพฒนำเกษตรกรรม กำรปรบปรงโภชนำกำร และแสวงหำควำมมนคงทำงดำนอำหำร ปจจบนมสมำชก 194 ประเทศ และสหภำพยโรป ส�ำนกงำนใหญตงอยทกรงโรม ประเทศอตำล

Fast Track

กลมสนคาทจะตองเรงลดภาษ (ในกรอบเขตกำรคำเสรอำเซยน) ม 15 รำยกำร ไดแก ปนซเมนต ปย เยอกระดำษ เฟอรนเจอรไมและหวำย

ผลตภณฑหนง สงทอ อญมณและเครองประดบ เครองอเลกทรอนกส น�ำมนพช เคมภณฑ เภสชภณฑ พลำสตก ผลตภณฑยำง ผลตภณฑเซรำมก และแกว และแคโทด (cathode) ทท�ำจำกทองแดง

Fatwa

ค�าวนจฉยทางศาสนา ค�ำตดสนโดยนกวชำกำรผทรงควำมร (Ulama) เพอน�ำมำใชในกำรชขำด

ขอขดแยงในสงคม เชน กษตรยอบดลลอฮของซำอดอำระเบยประกำศใหสภำทปรกษำแหงชำต (Shoura) มผหญงรวมอยดวยจ�ำนวนรอยละ

F

124

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

20 ภำยหลงจำกทคณะ Ulama มค�ำวนจฉยวำ กำรมสวนรวมของสตรในทำงกำรเมองนน ไมเปนกำรขดกบหลกกฎหมำยซะรอะห เปนตน

FCDI

Forum for Comprehensive Development of Indochina เวทเพอการพฒนาอยางสมบรณแบบในอนโดจน เปนควำมรเรมโดยกระทรวงกำรตำงประเทศญปน ทจะใหมเวทปรกษำ

หำรอเพอชวยพฒนำประเทศลำว กมพชำ และเวยดนำม กลไกประกอบดวย คณะท�ำงำนดำนกำรพฒนำทรพยำกรมนษย คณะทปรกษำภำคเอกชน โดยเนนบทบำทในกำรพฒนำทรพยำกรมนษยและกำรพฒนำภำคเอกชน ตลอดจนกำรสรำงควำมเชอมโยงกบกรอบควำมรวมมออนภมภำค ลมน�ำโขง (GMS)

FEALAC

Forum for East Asia - Latin America Cooperation หรอ Foro de Cooperación América Latina - Asia del Este (FOCALAE)

เวทความรวมมอระหวางเอเชยตะวนออกกบลาตนอเมรกา กอตงเมอวนท 3 กนยำยน พ.ศ. 2542 (เดมชอ EALAF) ประกอบดวย

สมำชก 36 ประเทศ โดยมสมำชกจำกฝำยเอเชยตะวนออก 16 ประเทศ ไดแก ประเทศสมำชกอำเซยน (10 ประเทศ) ออสเตรเลย จน สำธำรณรฐ-เกำหล ญป น มองโกเลย และนวซแลนด และจำกฝำยลำตนอเมรกำ 20 ประเทศ ไดแก อำรเจนตนำ โบลเวย บรำซล ชล โคลอมเบย คอสตำรกำ ควบำ สำธำรณรฐโดมนกน เอกวำดอร เอลซลวำดอร กวเตมำลำ ฮอนดรส เมกซโก นกำรำกว ปำรำกวย ปำนำมำ เปร ซรนำเม อรกวย และเวเนซเอลำ มกำรประชมระดบสงสดเปนระดบรฐมนตรตำงประเทศทก ๆ 2 ป

final perimeter

แนวเขตทยอมรบกนในทสด

125

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

flag of convenience

การใชธงเพอความสะดวก

FLEGT VPA

Forest Law Enforcement, Governance and Trade Voluntary Partnership Agreement

การจดท�าขอตกลงเปนหนสวนดวยความสมครใจในการบงคบใชกฎหมายปาไม ธรรมาภบาล และการคา

สหภำพยโรปไดออกกฎระเบยบกำรคำไมและผลตภณฑไม (EU Timber Regulation) ตำมมำตรกำรกำรบงคบใชกฎหมำยปำไม ธรรมำภบำล และกำรคำ (Forest Law Enforcement, Governance and Trade : FLEGT) โดยก�ำหนดใหผ ประกอบกำรดำนกำรคำไมและผลตภณฑ ในสหภำพยโรปมหนำทตรวจสอบขอเทจจรงเกยวกบไมและผลตภณฑทน�ำเขำเพอปองกนกำรคำไมทผดกฎหมำย แตเปดโอกำสใหประเทศ ผสงออกสำมำรถเจรจำกำรจดท�ำขอตกลงเปนหนสวนดวยควำมสมครใจ Voluntary Partnership Agreement : VPA) กบสหภำพยโรปได เพอใหประเทศทสงออกสำมำรถรบรองวำไมและผลตภณฑทสงออกเปนไปตำมมำตรฐำน FLEGT ของสหภำพยโรป ปจจบนไทยก�ำลงอยระหวำงกำรเจรจำ FLEGT - VPA กบสหภำพยโรป

Flexible Engagement

ความเกยวพนอยางยดหยน เปนขอเสนอของ ดร. สรนทร พศสวรรณ รฐมนตรวำกำรกระทรวงกำร

ตำงประเทศของไทย (ในขณะนน) ทเสนอในกำรประชมรฐมนตรตำงประเทศ อำเซยน (ASEAN Ministerial Meeting : AMM) ครงท 31 เมอเดอนกรกฎำคม พ.ศ. 2541 ณ กรงมะนลำ ประเทศฟลปปนส โดยมวตถประสงค เพอส งเสรมใหประเทศสมำชกอำเซยนมกำรหำรอและแลกเปลยน ควำมคดเหนกนอยำงสรำงสรรค เปดกวำงและเปนกนเองในเรองหรอ

126

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ประเดนตำง ๆ ทเหนวำเปนผลประโยชนรวมกนหรอทจะมผลกระทบตอควำมสมพนธและควำมมนคงทำงสงคมและเศรษฐกจของนำนำประเทศในภมภำคเอเชยตะวนออกเฉยงใต อนสบเนองจำกกำรทอำเซยนมสมำชกครบ 10 ประเทศ และอยในภำวะทเผชญปญหำทำทำยตำง ๆ ซงมควำมเชอมโยงและเกยวพนกน

food security

ความมนคงทางดานอาหาร หมำยถง กำรทประชำกรโลกมอำหำรเพยงพอกบควำมต องกำร

(Avail ibil ity) ม เสถยรภำพ (Stabil ity) และสำมำรถเข ำถงได (Accessibility) แนวควำมคดเรองควำมมนคงทำงดำนอำหำรน เปนผลสบเนองมำจำกกำรรบรองปฏญญำกรงโรมของทประชมสดยอดอำหำรโลก เมอเดอนพฤศจกำยน พ.ศ. 2539 ซงมวตถประสงคทจะขจดควำมหวโหย และลดปญหำทโภชนำกำรของประชำกรโลก โดยตงเปำหมำย ทจะลดจ�ำนวนประชำกรทขำดอำหำรใหเหลอครงหนงจำกทมอยภำยใน พ.ศ. 2558

Forced labor

การบงคบใชแรงงาน

force majeure

เหตสดวสย

Forward Engagement

การทตเชงรก ยทธศำสตรกรอบใหญในนโยบำยตำงประเทศของไทย ทมเปำหมำยทจะ

ขยำยกรอบควำมรวมมอใหครอบคลมทกมตควำมรวมมอกบตำงประเทศ รวมทงกำรสงเสรมและกระชบควำมสมพนธกบทกประเทศทวโลก เพอสนตภำพทยงยนและควำมรงเรองทำงเศรษฐกจส�ำหรบประชำคมโลก

127

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Four Eyes

การหารอสองตอสอง กำรหำรอเปนกำรสวนตวซงไมมบคคลอนเขำรวมและไมมกำรจดบนทก

หรอบนทกเสยง โดยเนอหำของกำรหำรอนนไมเปนทเปดเผย ในบำงกรณอำจอนโลมใหมกำรบนทกภำพหรอมผจดบนทกเขำรวมได แตทงน ขนอยกบวำระและกำรตกลงระหวำงกน (เปนค�ำทใชอยำงไมเปนทำงกำร / Informal)

Francophonie

ด OIF

FPDA

Five Power Defence Arrangement ความตกลงดานการปองกนประเทศระหวางสมาชก 5 ประเทศ ไดแก ออสเตรเลย นวซแลนด สงคโปร มำเลเซย และสหรำชอำณำจกร

มขนตงแต พ.ศ. 2514

FPGH

Foreign Policy and Global Health Initiative ความรเรมดานนโยบายการตางประเทศและสขภาพโลก ควำมรวมมอของประเทศทใหควำมส�ำคญตอกำรทตเพอสำธำรณสข

จ�ำนวน 7 ประเทศ ไดแก นอรเวย ฝรงเศส บรำซล อนโดนเซย เซเนกล แอฟรกำใต และไทย กอตงขนเมอ พ.ศ. 2549 ระหวำงกำรประชมสมชชำสหประชำชำต (United Nations General Assembly - UNGA) สมยท 61 ซงเปนอกมตหนงของนโยบำยกำรตำงประเทศเพอใหตอบสนองตอกระแสของโลกปจจบนทประเดนดำนสำธำรณสขไมไดเปนเพยงประเดน ภำยในของประเทศใดประเทศหนงอกตอไป ดงนน กำรปองกนและ กำรแกไขปญหำสำธำรณสขจ�ำเปนตองอำศยควำมรวมมอระหวำงประเทศเปนส�ำคญ

128

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Free Trade Zones

เขตปลอดภาษ เปนอำณำบรเวณทอยใกลทำเรอหรอทำอำกำศยำนทอนญำตใหน�ำเขำ

โดยไมตองเสยภำษน�ำเขำ ทงน อำจเปนกำรน�ำเขำเพอสงไปยงประเทศทสำม หรอน�ำเขำเพอใชในกำรผลตสนคำส�ำหรบสงออกตำมทกฎหมำยก�ำหนด จดตงขนโดยมวตถประสงคเพอเพมศกยภำพในกำรผลตสนคำของประเทศนน ๆ ใหสำมำรถสงออกไปขำยแขงกบตลำดโลกไดมำกขน

freedom from fear

สภาพทปลอดจากความกลว

freedom from want

สภาพทปลอดจากความขาดแคลน

Friends of Young Ambassador of Virtue

เพอนยวทตความด หมำยถง สถำนเอกอครรำชทตและสถำนกงสลใหญของไทยในตำงประเทศ

สถำนทตตำงประเทศในประเทศไทย องคกรหรอภำคเอกชนทงของไทยและของตำงประเทศ ทตอบรบเปนผสนบสนนและสนใจทจะท�ำกจกรรมรวมกบโรงเรยนทเขำรวมเปนเครอขำยของมลนธยวทตควำมด กระทรวงกำรตำงประเทศ

FTA

Free Trade Agreement ความตกลงการคาเสร กำรรวมกลมเศรษฐกจโดยมเปำหมำยเพอลดภำษศลกำกรระหวำงกน

ภำยในกลมลงใหเหลอนอยทสดหรอเปน 0% และใชอตรำภำษปกตทสงกวำกบประเทศนอกกลม

129

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

FTAA

Free Trade Area of the Americas เขตการคาเสรแหงอเมรกา รเรมโดยทประชม Summit of the Americas ครงท 1 เมอเดอนธนวำคม

พ.ศ. 2537 ซงไดหำรอเกยวกบกำรกอตงเขตกำรคำเสรแหงอเมรกำ ภำยใน พ.ศ. 2548 (แตยงไมเกดขน)

full dress uniform with sash and decoration

เครองแบบเตมยศ ประดบเครองราชอสรยาภรณชนสงสด (ขำรำชกำรพลเรอน)

full dress uniform with sash and decoration without sword

เครองแบบเตมยศ ประดบเครองราชอสรยาภรณชนสงสด งดคาดกระบ (ขำรำชกำรทหำรต�ำรวจ)

full powers

หนงสอมอบอ�านาจเตม

functional cooperation

ความรวมมอเฉพาะดาน หมำยถง ควำมรวมมอดำนอน ๆ ของอำเซยนทนอกเหนอจำกควำมรวมมอ

ดำนกำรเมองและเศรษฐกจ

130

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

G-7

Group of Seven กลมประเทศจ 7 ประเทศอตสำหกรรมชนน�ำ 7 ประเทศ กอตงขนใน พ.ศ. 2518 โดยม

ประเทศสมำชก ไดแก สหรฐอเมรกำ องกฤษ แคนำดำ ฝรงเศส เยอรมน อตำล และญปน

G-8

Group of Eight กลมประเทศจ 8 มทมำจำกกลมประเทศจ 7 เดม โดยเพมรสเซยเขำเปนสมำชกตงแต

พ.ศ. 2541 ตอมำไดมกรณวกฤตไครเมย กลมประเทศจ 7 จงลงมตคว�ำบำตร รสเซย และท�ำใหบทบำทของกลมประเทศจ 8 ยตตงแต พ.ศ. 2557

G-20

Group of Twenty Finance Ministers and Central Bank Governors

กลมประเทศเศรษฐกจขนาดใหญ จ 20 กอตงขนครงแรกเมอ พ.ศ. 2542 เปนกล มรฐมนตรวำกำรกระทรวง

กำรคลง และผ บรหำรธนำคำรกลำงจำกประเทศทมระบบเศรษฐกจ ขนำดใหญ 19 ประเทศ และสหภำพยโรป (อย) โดยมขนำดเศรษฐกจรวมกน เทำกบรอยละ 85 ของเศรษฐกจโลก และมประชำกรรวมกนประมำณ 2 ใน 3 ของโลก

G

131

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

G-77

Group of 77 กลม 77 กล มประเทศก�ำลงพฒนำทเปนสมำชกสหประชำชำต กอตงขนเมอ

วนท 15 มถนำยน พ.ศ. 2507 โดยไทยเปนหนงในสมำชกกอตงจ�ำนวน 77 ประเทศ และเปนประธำนกลม 77 วำระป พ.ศ. 2559 ปจจบนม สมำชก 135 ประเทศ (สถำนะเดอนกนยำยน พ.ศ. 2562)

GAM

Gerakan Aceh Merdeka (Free Aceh Movement) ขบวนการอาเจหเสร เปนกลมเคลอนไหวเรยกรองเอกรำชจำกอนโดนเซย ตงขนเมอ พ.ศ. 2519

ม นำย Hasan Tiro เปนหวหนำ

Ganga - Suvarnabhumi - Mekong Cooperation

ความรวมมอลมน�าคงคา - สวรรณภม - ลมน�าโขง ประกอบดวย ไทย - ลำว - เมยนมำ - เวยดนำม - กมพชำ และอนเดย เปน

กรอบควำมรวมมอทเสนอในระหวำงกำรประชมรฐมนตรตำงประเทศอำเซยนกบรฐมนตรตำงประเทศประเทศคเจรจำ ครงท 33 เมอวนท 28 กรกฎำคม พ.ศ. 2543 โดยมกำรประชมระดบรฐมนตรครงแรกในเดอนพฤศจกำยน พ.ศ. 2543

GBA

Greater Bay Area เขตเศรษฐกจอาวกวางตง - ฮองกง - มาเกา กอตงขนเมอ พ.ศ. 2558 ครอบคลม 9 เมองในมณฑลกวำงตง ไดแก

กวำงโจว เซนเจน จไห ฝอซำน หยโจว ตงกวำน จงซำน เจยงเหมน และจำวชง รวมถงเขตบรหำรพเศษทง 2 แหง คอ ฮองกงและมำเกำ โดยเปน

132

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

สวนหนงของยทธศำสตร “ขอรเรมหนงแถบหนงเสนทำง” (Belt and Road Initiative) โดยมงเนนกำรพฒนำจนตอนใตใหมควำมแขงแกรงทำงเศรษฐกจมำกยงขน และยกระดบขดควำมสำมำรถของเศรษฐกจภำพรวมของจนผำนควำมรวมมอเชงลกใน GBA และระหวำง GBA กบตำงประเทศ

GBC

General Border Committee คณะกรรมการชายแดนทวไป เปนกลไกควำมรวมมอดำนควำมมนคงชำยแดน ซงมรฐมนตรวำกำร

กระทรวงกลำโหมของไทยและประเทศเพอนบำนเปนประธำนรวมกน ท�ำหนำทก�ำหนดแนวทำงและมำตรกำรทเหมำะสมเกยวกบกำรสงเสรมควำมรวมมอ รกษำควำมสงบเรยบรอยและเสถยรภำพในพนทบรเวณชำยแดน ซงกลไกนไทยมกบประเทศเพอนบำนทมพรมแดนตดตอกน ทง 4 ประเทศ

GCC

Gulf Cooperation Council / Cooperation Council for the Arab States of the Gulf

คณะมนตรความรวมมอรฐอาวอาหรบ กอตงขนเมอ พ.ศ. 2524 มสมำชก 6 ประเทศ ไดแก ซำอดอำระเบย

บำหเรน สหรฐอำหรบเอมเรตส คเวต โอมำน และกำตำร (สถำนะเดอนตลำคม พ.ศ. 2562)

GCIM

Global Commission on International Migration คณะกรรมาธการวาดวยการโยกยายถนฐานระหวางประเทศ

133

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

GCM

Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration ขอตกลงระหวางประเทศวาดวยการโยกยายถนฐานทปลอดภย

เปนระเบยบ และปกต

GCR

Global Compact on Refugees ขอตกลงระหวางประเทศวาดวยผลภย

GE

General Exception รายการยกเวนทวไป ส�ำหรบสนคำบำงรำยกำรทไมต องน�ำมำอย ในรำยกำรลดอตรำภำษ

ศลกำกรของเขตกำรคำเสรอำเซยนตลอดไป ไดแก สนคำทมผลตอควำมมนคง ศลธรรม ชวตและสขภำพของมนษย สตวและพช ศลปะและ โบรำณวตถ

gender equality

ความเทาเทยมระหวางเพศ

General Conference

การประชมสมยสามญ

genocide

การฆาลางเผาพนธ

134

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

geoeconomics

ภมเศรษฐศาสตร องคควำมรและกำรศกษำเกยวกบควำมสมพนธระหวำงทตงและสภำพ

ภมศำสตรกบกำรพฒนำเศรษฐกจและเศรษฐสมพนธระหวำงประเทศ

geopolitics

ภมรฐศาสตร องคควำมรและกำรศกษำเกยวกบควำมสมพนธระหวำงทตงและสภำพ

ภมศำสตรกบกำรปกครองและกำรด�ำเนนควำมสมพนธระหวำงประเทศ

GHSA

Global Health and Security Agenda วาระความมนคงดานสขภาพโลก เปนกรอบควำมรวมมอดำนสำธำรณสขทรเรมโดยสหรฐอเมรกำ ซงเนน

กำรด�ำเนนกำรผำนกำรแสดงบทบำทของประเทศสมำชกในฐำนะผน�ำ (leading country) หรอผ รวมสนบสนน (contributing country) ใน 3 สำขำ ไดแก กำรปองกน (prevent) กำรตรวจพบ (detect) และกำรตอบโต (respond) ตำมควำมสนใจและควำมสำมำรถของประเทศ ทเขำรวม

GICHD

Geneva International Centre for Humanitarian Demining ศนยระหวางประเทศเพอการเกบกทนระเบดดานมนษยธรรม

แหงนครเจนวา

GICNT

Global Initiative to Combat Nuclear Terrorism ความรเรมระดบโลกเพอตอตานการกอการรายทใชนวเคลยร

135

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

GIZ

German International Cooperation (Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit) องคกรความรวมมอระหวางประเทศของเยอรมน เปนองคกรของรฐบำลเยอรมนทด�ำเนนงำนอยในกวำ 130 ประเทศทวโลก

เพอใหบรรลเปำหมำยดำนควำมรวมมอระหวำงประเทศเพอกำรพฒนำอยำงยงยนในหลำกหลำยสำขำ อำท เศรษฐกจและกำรจำงงำน ธรรมำ- ภบำลและประชำธปไตย กำรรกษำควำมปลอดภย กำรสรำงสนตภำพ และลดควำมขดแยง ควำมปลอดภยดำนอำหำร สำธำรณสข กำรศกษำ ขนพนฐำน กำรคมครองสงแวดลอม กำรอนรกษทรพยำกร และกำรปกปอง สภำพภมอำกำศ

globalisation globalization

โลกาภวตน

GMS

Greater Mekong Subregion แผนงานความรวมมอลมน�าโขง ประกอบดวย ไทย เมยนมำ ลำว กมพชำ เวยดนำม และจน (มณฑล

ยนนำนและกวำงซ) มธนำคำรเพอกำรพฒนำแหงเอเชย (ADB) เปนกลไกประสำนควำมรวมมอ รเรมขนเมอ พ.ศ. 2535 โดยมควำมรวมมอ 9 สำขำ ไดแก

(1) คมนำคมขนสง (2) พลงงำน (3) โทรคมนำคม (4) สำธำรณสขและทรพยำกรมนษย (5) ทองเทยว (6) สงแวดลอม (7) อ�ำนวยควำมสะดวกทำงกำรคำ (8) กำรเกษตร (9) กำรพฒนำเมอง

136

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

good offices

การชวยเปนสอกลางใหมการเจรจากน

goods in transit

สนคาทสงผานแดน หมำยถง สนคำทมกำรสงจำกรฐหนงผำนรฐหนงรฐใดหรอหลำยรฐไปยง

อกรฐหนง โดยมกำรขนถำยสนคำทตนทำงและปลำยทำงเทำนน ซงเรองน เปนสวนหนงของควำมรวมมอดำนกำรขนสงของอำเซยน

Goodwill Ambassador

ทตสนถวไมตร

Goodwill Representative

ผแทนสนถวไมตร หมำยถง กำรแตงตงบคคลทมพนฐำนควำมร ควำมประพฤต และบคลก

ทเหมำะสมในกำรเปนผแทนของประเทศ ใหไปเยอนตำงประเทศ เพออธยำศยไมตร หรอผกมตรกบอกประเทศหนง โดยสำมำรถปฏบตหนำทในฐำนะผแทนของประเทศไดอยำงมประสทธภำพ

GSP

Generalized System of Preferences ระบบการใหสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป มทมำจำกกำรประชมว ำด วยกำรค ำและกำรพฒนำขององค กำร

สหประชำชำต (UNCTAD) เมอ พ.ศ. 2510 ภำยใตระบบนประเทศทพฒนำแลวจะเปดโอกำสใหประเทศก�ำลงพฒนำสำมำรถสงสนคำไปขำยแขงขนในประเทศพฒนำ โดยกำรยกเวนหรอลดหยอนอตรำภำษขำเขำใหแกสนคำทอยในขำยไดรบสทธพเศษ โดยไมเรยกรองผลประโยชนตอบแทนใด ๆ

137

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

GSTP

Global System of Trade Preferences Among Developing Countries

ระบบสากลวาดวยสทธพเศษทางการคาในระหวางประเทศก�าลงพฒนาดวยกน

guard of honour

กองทหารเกยรตยศ

guest(s) of honour

แขกเกยรตยศในการจดเลยง หมำยถง แขกทไดรบกำรจดเลยงเพอเปนเกยรต

138

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

HABITAT

ด UNCHS

Hajj

ฮจญ กำรปฏบตศำสนกจทส�ำคญในศำสนำอสลำม ซงกระท�ำทนครมกกะฮ

ประเทศซำอดอำระเบย ตำมแบบอยำงของนบมฮมมด ระหวำงวนท 8 - 13 ของเดอนชลฮจญะฮตำมปฏทนอำหรบ (ประมำณวนท 13 - 18 ตลำคม ของทกป) ถอเปน 1 ในหลกปฏบต 5 ประกำรของชำวมสลม (ปจจบนเขยนเปนหจญกม)

HAPUA

Heads of ASEAN Power Utilities / Authorities การประชมหวหนาองคการ / หนวยงานสาธารณปโภคดานพลงงาน

อาเซยน

Harm reduction

การลดอนตรายจากการใชยาเสพตด แนวทำงทม งชวยใหผ เสพเลกยำเสพตด โดยค�ำนงถงกำรพฒนำ

ควำมสำมำรถในกำรควบคมตนเอง ควบคไปกบกำรลดกำรพงพำยำเสพตด อยำงคอยเปนคอยไป พรอมกบมแนวทำงหรอมำตรกำรทชวยใหไมเกด อนตรำยตอตนเอง และไมกอใหเกดผลอนไมพงประสงคดำนสขภำพ สงคม และเศรษฐกจทตำมมำจำกกำรใชยำเสพตด

H

139

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

HCoC

Hague Code of Conduct Against Ballistic Missile Proliferation แนวทางปฏบตแหงเฮกวาดวยการตอตานการแพรขยายของขปนาวธ

Head (Leader) of Delegation

หวหนาคณะผแทนในการเยอนหรอในการประชมระหวางประเทศ

Head of Chancery

ผชวยก�ากบดแลงานดานบรหารของส�านกงานในตางประเทศ เชน กำรคลง งบประมำณ กำรพสด สถำนท และบคลำกร (ปจจบนเรยก

โดยยอวำ HOC)

Head of Consular Post

หวหนาสถานท�าการทางกงสล หมำยถง บคคลทไดรบมอบหนำทใหกระท�ำกำรในฐำนะนน หวหนำ

สถำนท�ำกำรทำงกงสลแบงออกเปน 4 ชน คอ (1) กงสลใหญ (2) กงสล (3) รองกงสล (4) ตวแทนทำงกงสล (อนสญญำกรงเวยนนำวำดวย ควำมสมพนธทำงกงสล พ.ศ. 2506)

Head of the Mission

หวหนาคณะผแทน หมำยถง หวหนำคณะผ แทนทำงทต ซงแบงเป น 3 ชน (1) ชน

เอกอครรำชทต หรอเอกอครสมณทต (2) ชนรฐทต อครรำชทต และอครสมณทต (3) ชนอปทต (อนสญญำกรงเวยนนำวำดวยควำมสมพนธทำงทต พ.ศ. 2504)

140

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Hegemonic Power

มหาอ�านาจทครอบง�า เมอสหภำพโซเวยตลมสลำยใน พ.ศ. 2534 สหรฐอเมรกำไดกลำยเปน

“มหำอ�ำนำจเดยว” หรอ “มหำอ�ำนำจทครอบง�ำ”

Hezbollah

พรรคของอลลอฮ (ควำมหมำยตรง) กลมกำรเมองและกำรทหำรของชำวมสลมนกำยชอะหทมอทธพลสง

ในเลบำนอน กอตงขนเมอ พ.ศ. 2525 เพอตอตำนกำรรกรำนของอสรำเอล โดยไดรบแรงบนดำลใจจำกกำรปฏวตของอหมำมโคมยนในอหรำน เมอ พ.ศ. 2522 ชำตตะวนตกบำงประเทศโดยเฉพำะสหรฐอเมรกำและองกฤษประกำศใหเปนกลมกอกำรรำย

High Commissioner

1. เอกอครราชทตของประเทศในเครอจกรภพทประจ�าในสหราช-อาณาจกรหรอประเทศในเครอจกรภพดวยกน

2. ขาหลวงใหญ ใชเรยกหวหนำส�ำนกงำนบำงแหงในกรอบสหประชำชำต เชน United Nations High Commissioner of Refugee (UNHCR) หมำยถง ขำหลวงใหญผลภยแหงสหประชำชำต

high contracting parties

อครภาคผท�าสญญา

high - hanging fruit

ผลไมทหอยสง - ผลประโยชนทแมจะเออมไปหยบจบไดยำก และจ�ำเปนตองอำศย

กำรลงทน/ควำมพยำยำมมำก แตกจะไดรบผลตอบแทนทสงกวำ

141

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

- วลน เรมนยมใช เพอสะทอนควำมพยำยำมของรฐในกำรบรรล Sustainable Development Goals (SDGs) ซงเปนเปำหมำยกำรพฒนำทยงยนของสหประชำชำตชดใหมทยำกในกำรบรรลมำกกวำเปำหมำยชดเกำ คอ Millennium Development Goals (MDGs) แตผลลพธตอประชำชนและตอรฐมควำมยงยนมำกกวำ

Hijra (A.H.)

ฮจเราะหศกราช ปฏทนจนทรคตทใชอยำงแพรหลำยในกลมประเทศอำหรบ เรมนบตงแต

นบมฮมมดอพยพออกจำกเมองมกกะฮไปยงเมองมะดนะฮ

HLP

High Level Panel on Threats, Challenges and Change คณะผทรงคณวฒระดบสงวาดวยภยคกคาม ความทาทาย

และการเปลยนแปลง แตงตงโดยนำยโคฟ อนนน (Kofi Annan) เลขำธกำรสหประชำชำต

ประกอบดวย ผทรงคณวฒจ�ำนวน 16 คน มนำยอำนนท ปนยำรชน อดตนำยกรฐมนตรเปนประธำน เมอ พ.ศ. 2547 - 2548

Honorary Consul

กงสลกตตมศกด ไดแก บคคลในทองถนผซงไดรบกำรแตงตงและมอบหมำยใหดแล สงเสรม

ผลประโยชนของประเทศและคนชำตในพนทในเขตอำณำ และด�ำเนนกำร ตรวจลงตรำหนงสอเดนทำงแกบคคลทจะเดนทำงเขำประเทศทกงสลกตตมศกดเปนผแทน กำรแตงตงผด�ำรงต�ำแหนงดงกลำวตองไดรบควำมเหนชอบจำกรฐผรบ และตองยนสญญำบตร และไดรบอนมตบตรเชนเดยว กบผแทนฝำยกงสลอำชพ (career consular officer) ทงน กงสลใหญ กตตมศกดจะไดรบมอบหมำยใหดแลเขตอำณำทครอบคลมพนทกวำงกวำ

142

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

และส�ำคญกวำ ในสวนของประเทศไทย กงสลกตตมศกดแตกตำงจำกกงสล อำชพใน 3 ประเดนหลก คอ (1) กงสลกตตมศกดสวนใหญเปนชำวตำง-ประเทศทมสถำนะทำงเศรษฐกจและสงคม หรอเปนผน�ำทมควำมสมพนธพเศษกบไทย (2) กงสลกตตมศกดตองรบผดชอบคำใชจำยในกำรจดตงส�ำนกงำน ไดแก สถำนกงสลใหญกตตมศกดหรอสถำนกงสลกตตมศกดทงหมด (3) กงสลกตตมศกดไดรบเอกสทธและควำมคมกนทำงกงสล นอยกวำกงสลอำชพ ในกำรปฏบตงำนของกงสลกตตมศกดของไทยจะม คมอกงสลกตตมศกดเปนระเบยบกฎเกณฑและขอมลส�ำหรบกำรปฏบตงำน

host

เจาภาพฝายชาย

host country

ประเทศเจาภาพ

host state

รฐผรบ

hostess

เจาภาพฝายหญง

HPA

Hanoi Plan of Action แผนปฏบตการฮานอย เปนแผนงำนระยะ 6 ป ระหวำง พ.ศ. 2542 - 2547 ซงทประชมสดยอด

อำเซยนอยำงไมเปนทำงกำร ครงท 2 ทกรงฮำนอย ประเทศเวยดนำม เมอเดอนธนวำคม พ.ศ. 2541 ไดใหควำมเหนชอบเพอใชเปนแผนงำนฉบบแรก ของอำเซยนส�ำหรบกำรสรำงเสรมควำมรวมมอของอำเซยนในดำนตำง ๆ

143

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ซงจะน�ำไปสวสยทศนอำเซยน พ.ศ. 2563 (ด ASEAN Community เพมเตม)

HRC

Human Rights Committee คณะกรรมการสทธมนษยชน เปนกลไกตดตำมผลกำรอนวตกตกำระหวำงประเทศวำดวยสทธพลเมอง

และสทธทำงกำรเมอง (International Covenant on Civil and Political Rights : ICCPR)

HRC

Human Rights Council คณะมนตรสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต คณะมนตรสทธมนษยชนแหงสหประชำชำตเปนกลไกระหวำงรฐ จดตง

ขนตำมขอมตสมชชำสหประชำชำต เมอวนท 15 มนำคม พ.ศ. 2549 โดยมหนำทสอดสองดแลกำรละเมดสทธมนษยชนท เกดขนทวโลก หยดยงกำรละเมดสทธมนษยชนทเกดขน สรำงบรรทดฐำนของกำร สงเสรมและคมครองสทธมนษยชน และใหขอเสนอแนะ รวมทงสงเสรมขดควำมสำมำรถส�ำหรบกำรสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนในประเทศตำง ๆ โดยคณะมนตรสทธมนษยชนแหงสหประชำชำต ประกอบดวยประเทศสมำชก 47 ประเทศ ซงไดรบกำรเลอกตง โดยแบงตำมสดสวนของแตละภมภำค ไทยไดรบเลอกตงเปนสมำชกคณะมนตรสทธมนษยชนฯ ในวำระป พ.ศ. 2553 - 2556

HRDWG

Human Resources Development Working Group คณะท�างานวาดวยการพฒนาทรพยากรมนษย (ในกรอบควำมรวมมอเอเปค)

144

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

HSL

Highly Sensitive List รายการออนไหวสง หมำยถง รำยกำรสนคำทมควำมออนไหวสงของแตละประเทศทจะไดรบ

ผลกระทบอยำงมำกจำกแผนงำนควำมรวมมอดำนกำรคำเสร หรอกำรลงทนเสร อำท สนคำขำวของประเทศทเสยเปรยบทำงกำรผลต

HSN

Human Security Network เครอขายความมนคงของมนษย

human rights

สทธมนษยชน

human security

ความมนคงของมนษย หมำยถง กำรสรำงสภำพทมนคงใหแกมนษยโดยครอบคลมทกดำน ทงใน

ดำนกำรเมอง (เชน กำรปลอดจำกภยสงครำม) ดำนเศรษฐกจ (เชน กำรกนดอยด กำรมสขอนำมย) และดำนสงคม (เชน กำรมสทธพนฐำนตำมทกฎหมำยก�ำหนด)

Human Security Network

เครอขายความมนคงของมนษย เปนกำรรวมกลมของประเทศในภมภำคตำง ๆ ซงมแนวคดคลำยคลงกน

เกยวกบกำรสงเสรมควำมมนคงของมนษย กอตงขนเมอ พ.ศ. 2541 ปจจบนประกอบดวยสมำชก 12 ประเทศ ไดแก ไทย ชล กรซ ไอรแลนด จอรแดน มำล ปำนำมำ นอรเวย ออสเตรย สวตเซอรแลนด สโลวเนย และคอสตำรกำ โดยมแอฟรกำใตเปนประเทศผสงเกตกำรณ

145

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

humanitarian assistance

ความชวยเหลอเพอมนษยธรรม

Humanitarian Intervention

การแทรกแซงเพอมนษยธรรม เปนแนวคดทนำยโคฟ อนนน (Kofi Annan) เลขำธกำรสหประชำชำต

เสนออยำงเปนทำงกำรครงแรกตอทประชมสมชชำสหประชำชำต สมยท 54 เมอ พ.ศ. 2542 โดยมงจะใหสหประชำชำตสำมำรถเขำไปแกไข ปญหำควำมเดอดรอนของประชำชนภำยในประเทศตำง ๆ ได โดยค�ำนงถง ประเดนเรองมนษยธรรมเปนหลก ขณะนแนวคดนยงคงเปนทถกเถยงกน และยงไมยต โดยบำงประเทศเหนวำเปนกำรด�ำเนนกำรทขดตอกฎบตรสหประชำชำตและกฎหมำยระหวำงประเทศ เนองจำกเปนกำรละเมดอธปไตยของรฐ บำงประเทศเหนวำเปนมำตรกำรทจ�ำเปนเพอแกปญหำของมนษยชำต สวนบำงประเทศเหนวำกำรแทรกแซงดงกลำวจะตองอย ใตกรอบหลกเกณฑหรอกรอบกฎหมำยบำงประกำร เชน กฎบตรสหประชำชำต

146

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

IACA

International Anti - Corruption Academy สถาบนการปองกนและปราบปรามการทจรตระหวางประเทศ

IAEA

International Atomic Energy Agency ทบวงการพลงงานปรมาณระหวางประเทศ จดตงขนเมอ พ.ศ. 2500 เปนทบวงกำรช�ำนญพเศษของสหประชำชำต

ท�ำหนำทเปนองคกรกลำงในกำรตรวจพสจนนวเคลยร ควำมปลอดภยทำงนวเคลยร และสงเสรมกำรใชพลงงำนนวเคลยรในทำงสนต

IAI

Initiative for ASEAN Integration ขอรเรมเพอการรวมตวของอาเซยน วตถประสงคเพอเรงรดกำรรวมตวของประเทศสมำชกอำเซยน โดยกำรลด

ชองวำงทำงกำรพฒนำ (Narrowing the Development Gap - NDG) ระหวำงประเทศสมำชกเดม 6 ประเทศ (ASEAN 6) กบประเทศสมำชกใหม 4 ประเทศ (กมพชำ สปป.ลำว เมยนมำ และเวยดนำม - CLMV) และเพอเสรมสรำงขดควำมสำมำรถของประเทศ CLMV เพอลดชองวำงดำนกำรพฒนำและเสรมสรำงขดควำมสำมำรถในกำรแขงขน ปจจบนอยระหวำงด�ำเนนงำนในแผนงำนฉบบท 3 (ค.ศ. 2016 - 2020)

I

147

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

IALA

International Association of Marine Aids to Navigation and Lighthouse Authorities

สมาคมประภาคารระหวางประเทศ

IBRD

International Bank for Reconstruction and Development ธนาคารระหวางประเทศเพอการบรณะและการพฒนา เปน 1 ใน 5 หนวยงำนหลกภำยใตกล มธนำคำรโลก (World Bank

Group) กอตงขนเมอ พ.ศ. 2489 เพอใหควำมชวยเหลอดำนเงนก กำรนต กำรบรหำรควำมเสยง รวมถงกำรใหบรกำรค�ำปรกษำแกประเทศทม รำยไดปำนกลำงและรำยไดนอยทมเครดตทด ปจจบนมประเทศสมำชก 189 ประเทศ (สถำนะเดอนพฤศจกำยน พ.ศ. 2562) และมสถำนะเปนธนำคำรเพอกำรพฒนำทใหญทสดของโลก มส�ำนกงำนใหญตงอยท กรงวอชงตน ประเทศสหรฐอเมรกำ

IBSA

India - Brazil - South Africa เวทเจรจาสามฝาย ระหวางอนเดย บราซล และแอฟรกาใต มวตถประสงคเพอสงเสรมควำมรวมมอในกรอบใต - ใตในวงกวำง

เปำหมำยหลกของ IBSA คอ กำรสงเสรมและขยำยโอกำส ดำนกำรคำ กำรลงทน กำรพฒนำสงคม และกำรแลกเปลยนวฒนธรรมระหวำงกน

ICAO

International Civil Aviation Organization องคการการบนพลเรอนระหวางประเทศ เปนทบวงกำรช�ำนญพเศษขององคกำรสหประชำชำต ตงขนเมอวนท 4

เมษำยน พ.ศ. 2490 โดยอนสญญำวำดวยกำรบนพลเรอนระหวำงประเทศ

148

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

(Convention on International Civil Aviation) มวตถประสงคทจะเปนหนวยงำนกลำงระหวำงประเทศสมำชก ในกำรออกกฎ ระเบยบ และขอปฏบตเกยวกบกำรบนพลเรอน ปจจบนมสมำชก 193 ประเทศ (สถำนะเดอนพฤศจกำยน พ.ศ. 2562) มส�ำนกงำนใหญตงอยทเมองมอนทรออล ประเทศแคนำดำ

ICBL

International Campaign to Ban Landmines องคกรสากลรณรงคเพอยตกบระเบด

ICBM

Intercontinental Ballistic Missile ขปนาวธขามทวป

ICC

International Criminal Court ศาลอาญาระหวางประเทศ จดตงขนตำมธรรมนญกรงโรมวำดวยศำลอำญำระหวำงประเทศ (Rome

Statute of the International Criminal Court) ปจจบนมรฐภำคจ�ำนวน 122 ประเทศ (สถำนะเดอนกรกฎำคม พ.ศ. 2562) สวนประเทศไทย ไดลงนำมธรรมนญกรงโรมฯ เมอวนท 2 ตลำคม พ.ศ. 2543 แตยงมไดใหสตยำบนเขำเปนภำคธรรมนญกรงโรมฯ ศำลอำญำระหวำงประเทศตงอยทกรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนด มเขตอ�ำนำจพจำรณำคดอำชญำกรรมทรำยแรงทสด 4 ประเภท ไดแก กำรท�ำลำยลำงเผำพนธ (genocide) อำชญำกรรมตอมนษยชำต (crimes against humanity) อำชญำกรรมสงครำม (war crimes) และอำชญำกรรมอนเปนกำรรกรำน (crime of aggression)

149

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ICCPR

International Covenant on Civil and Political Rights กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง เปนสนธสญญำระหวำงประเทศภำยใตกรอบสหประชำชำตหลกดำนสทธ-

มนษยชน 1 ใน 2 ฉบบ ซงแปรขอบทในปฏญญำสำกลวำดวยสทธมนษยชน ใหมพนธะผกพนทำงกฎหมำยแกประเทศภำค สหประชำชำตรบรองเมอวนท 16 ธนวำคม พ.ศ. 2509 มผลใชบงคบเมอ พ.ศ. 2519 ไทยเขำเปนภำคโดยกำรภำคยำนวตเมอวนท 29 ตลำคม พ.ศ. 2539 และมผลใชบงคบกบไทยเมอวนท 29 มกรำคม พ.ศ. 2540

ICESCR

International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights

กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม เปนสนธสญญำระหวำงประเทศภำยใตกรอบสหประชำชำตหลกดำนสทธ-

มนษยชน 1 ใน 2 ฉบบ ซงแปรขอบทในปฏญญำสำกลวำดวยสทธมนษยชน ใหมพนธะผกพนทำงกฎหมำยแกประเทศภำค สหประชำชำตรบรองเมอวนท 16 ธนวำคม พ.ศ. 2509 มผลใชบงคบเมอ พ.ศ. 2519 ไทยเขำเปนภำคโดยกำรภำคยำนวตเมอวนท 5 กนยำยน พ.ศ. 2542 และมผลใชบงคบกบไทยเมอวนท 5 ธนวำคม พ.ศ. 2542

ICFD

International Conference on Financing for Development การประชมนานาชาตวาดวยการสนบสนนทางการเงน

ส�าหรบการพฒนา

150

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ICJ

International Court of Justice ศาลยตธรรมระหวางประเทศ ตงอยทกรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนด

ICRC

International Committee of the Red Cross คณะกรรมการกาชาดระหวางประเทศ

ICSANT

International Convention for the Suppression of Acts of Nuclear Terrorism

อนสญญาระหวางประเทศเพอปราบปรามการกอการรายทใชนวเคลยร

ICSC

International Civil Service Commission คณะกรรมาธการพนกงานพลเรอนระหวางประเทศ

ICTR

International Criminal Tribunal for Rwanda ศาลอาญาระหวางประเทศส�าหรบรวนดา

ICTY

International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia ศาลอาญาระหวางประเทศส�าหรบอดตยโกสลาเวย

IDB

Inter-American Development Bank ธนาคารเพอการพฒนาระหวางอเมรกา

151

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

กอตงขนเมอ พ.ศ. 2502 ส�ำนกงำนใหญตงอยทกรงวอชงตน ประเทศสหรฐอเมรกำ ประกอบดวยสมำชก 48 ประเทศ

IEG

Investment Expert Group กลมผเชยวชาญดานการลงทน เปนกลไกหนงภำยใต ASEM

IFAD

International Fund for Agricultural Development กองทนระหวางประเทศเพอการพฒนาเกษตรกรรม เปนหนงในทบวงกำรช�ำนญพเศษของสหประชำชำต กอตงขนเมอ

พ.ศ. 2520 มวตถประสงคเพอเพมโอกำสใหคนยำกจนไดเขำถงปจจยทจ�ำเปนตำง ๆ ไดแก ทรพยำกรธรรมชำต เทคโนโลยเพอเพมผลผลตทำงกำรเกษตร กำรบรกำรดำนกำรเงน ตลำดทโปรงใส โอกำสในกำรตอยอดธรกจ และนโยบำยระดบทองถนและระดบชำต ปจจบนมสมำชก 176 ประเทศ (สถำนะเดอนกรกฎำคม พ.ศ. 2562) และมส�ำนกงำนใหญตงอยทกรงโรม ประเทศอตำล

IFC

International Finance Corporation บรรษทการเงนระหวางประเทศ เปน 1 ใน 5 หนวยงำนหลกภำยใตกลมธนำคำรโลก (World Bank Group)

แตมสถำนะเปนองคกรทมกำรบรหำรงำนแยกตำงหำกจำกธนำคำรโลก กอตงขนเมอ พ.ศ. 2499 เพอสนบสนนภำคเอกชนในประเทศก�ำลงพฒนำใหสำมำรถเตบโตและเปนสวนหนงของกำรพฒนำระบบเศรษฐกจโลก ปจจบนมสมำชก 184 ประเทศ (สถำนะเดอนกรกฎำคม พ.ศ. 2562) ส�ำนกงำนใหญตงอยทกรงวอชงตน ประเทศสหรฐอเมรกำ

152

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

IFMA

International Federation of Muaythai Amateur สหพนธมวยไทยสมครเลนนานาชาต

IGC

Intergovernmental Conference การประชมระหวางรฐบาลของสหภาพยโรป เปนกำรประชมระดบรฐมนตรตำงประเทศ เพอก�ำหนดทศทำงและ

โครงสรำงของสหภำพยโรป ตำมสนธสญญำหลก ๆ ทสหภำพยโรปม

IHO

International Hydrographic Organization องคการอทกศาสตรสากล

IL

Inclusion List รายการในบญช หมำยถง รำยกำรสนคำทอยในแผนควำมตกลงในแตละกรณ อำท รำยกำร

สนคำในบญชลดอตรำภำษศลกำกรใหเหลอรอยละ 0 - 5 ของเขตกำรคำเสรอำเซยน

ILEA

International Law Enforcement Academy สถาบนฝกอบรมระหวางประเทศวาดวยการด�าเนนการใหเปนไปตาม

กฎหมาย จดตงขนในประเทศไทยเมอเดอนกนยำยน พ.ศ. 2541 โดยควำมรวมมอ

ระหวำงไทยกบสหรฐอเมรกำ เปนสถำบนส�ำหรบจดกำรฝกอบรม

153

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เพอเสรมสรำงศกยภำพแกเจำหนำททเกยวของในกำรบงคบใชกฎหมำย เพอปองกนและปรำบปรำมอำชญำกรรมระหวำงประเทศ อำท ยำเสพตด และกำรกอกำรรำย ใหแกหลำยประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต รวมทงใหเชำสถำนทส�ำหรบกำรจดฝกอบรมทเกยวของ

ILO

International Labor Organization องคการแรงงานระหวางประเทศ มสถำนะเปนทบวงกำรช�ำนญพเศษ ตงอยทนครเจนวำ ประเทศสวตเซอร-

แลนด มหนำทสงเสรมปรบปรงสภำพควำมเปนอยของผใชแรงงำน โดยกำรตงมำตรฐำนในดำนคำจำง ชวโมงกำรท�ำงำน เงอนไขกำรวำจำง และกำรประกนสงคม

Imam

อหมาม ผน�ำในศำสนำอสลำม บำงครงใชเพอยกยองผทรงควำมรดำนศำสนำดวย

IMF

International Monetary Fund กองทนการเงนระหวางประเทศ กอตงขนเมอ พ.ศ. 2488 เพอสงเสรมควำมรวมมอดำนกำรเงน อ�ำนวย

ควำมสะดวก เพอใหเกดควำมเจรญเตบโตดำนกำรคำระหวำงประเทศ สงเสรมใหเกดระบบกำรแลกเปลยนเงนตรำทมนคงและเปนระเบยบ กำรก�ำจดขอจ�ำกดดำนกำรแลกเปลยนเงนตรำระหวำงประเทศ และชวยเหลอประเทศสมำชก โดยกำรจดหำทรพยำกรดำนกำรเงนเปนกำรชวครำว เพอแกไขปญหำดำนดลกำรช�ำระเงน ปจจบนมสมำชก 189 ประเทศ (สถำนะเดอนกรกฎำคม พ.ศ. 2562) ส�ำนกงำนใหญตงอยทกรงวอชงตน ประเทศสหรฐอเมรกำ

154

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

IMO

International Maritime Organization องคการกจการทางทะเลระหวางประเทศ เปนทบวงกำรช�ำนญพเศษขององคกำรสหประชำชำต ตงขนเมอ พ.ศ. 2502

โดยมวตถประสงคทจะเปนเวทระหวำงประเทศสมำชกในกำรก�ำหนดมำตรฐำน และแนวทำงปฏบตเกยวกบควำมปลอดภยในกำรเดนเรอและ กำรคมครองสงแวดลอมทำงทะเล รวมทงเปนกลไกในกำรสรำงควำมรวมมอ ทำงวชำกำรระหวำงประเทศสมำชก ปจจบนมสมำชก 174 ประเทศ (สถำนะเดอนกรกฎำคม พ.ศ. 2562) ส�ำนกงำนใหญตงอยทกรงลอนดอน สหรำชอำณำจกร

implement the provisions of a convention

ด�าเนนการใหเปนผลตามบทบญญตแหงอนสญญา

IMSO

International Mobile Satellite Organization องคการดาวเทยมเคลอนทระหวางประเทศ

IMT - GT

Indonesia - Malaysia - Thailand Growth Triangle ความรวมมอเขตเศรษฐกจสามฝาย อนโดนเซย - มาเลเซย - ไทย กอตงเมอ พ.ศ. 2536 โดยมวตถประสงคหลกเพอเรงรดกำรพฒนำ

ทำงเศรษฐกจและสงคม ซงพนทในเขตควำมรวมมอไดมกำรเพมเตม อยำงตอเนองตงแตกอตงจนปจจบน พนท IMT - GT ครอบคลม 14 จงหวด ภำคใตของไทย 8 รฐบนแผนดนใหญของมำเลเซย และเกำะสมำตรำ รวมทงเขตปกครองพเศษอำเจะหของอนโดนเซย

155

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

inalienable right

สทธทมอาจท�าใหเปนอนได

INCB

International Narcotics Control Board คณะกรรมการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศ ตงอยทกรงเวยนนำ ประเทศออสเตรย ท�ำหนำทตดตำมควำมเคลอนไหว

ของสำรเสพตดทใชในดำนกำรแพทย รวมทงควบคมดแลกำรคำสำรเคมระหวำงประเทศ เพอก�ำจดชองทำงกำรลกลอบใชสำรดงกลำว

Inclusive

ครอบคลมทกสวนอยางทวถง

indigenous people

ชนพนเมองดงเดม

Indo - Pacific region

ภมภาคอนโด - แปซฟก ภมภำคทมพนทครอบคลมมหำสมทรอนเดย มหำสมทรแปซฟก และ

ประเทศโดยรอบ ซงมนยส�ำคญในเชงยทธศำสตร เนองจำกเปนเสนทำง กำรคมนำคมและกำรคำทส�ำคญ

infringement

การละเมด

initial

ลงนามยอ หมำยถง กำรลงลำยมอชอยอในรำงสนธสญญำเพอยนยนควำมถกตองของ

รำงสนธสญญำนน

156

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

initial term (of a convention)

วาระเรมแรก (ของอนสญญา)

INSTRAW (UN-INSTRAW)

United Nations International Research and Training Institute for the Advancement of Women

สถาบนวจยและฝกอบรมระหวางประเทศเพอความกาวหนาของสตรแหงสหประชาชาต

เปนสถำบนทไดรบกำรสนบสนนจำกเงนบรจำคโดยสมครใจจำกประเทศสมำชก ตงขนเมอ พ.ศ. 2522 มเปำหมำยทจะเรงรดและชวยเหลอใหสตร สำมำรถมบทบำทอยำงแขงขนและอยำงเทำเทยมกนในกระบวนกำรพฒนำ

instrument of acceptance

ตราสารรบรอง เปนหนงสอรบรองวำยนยอมทจะผกพนทำงสนธสญญำ หลงจำกลงนำม

ในสนธสญญำแลว

instrument of ratification

สตยาบนสาร เปนหนงสอรบรองวำยนยอมทจะผกพนทำงสนธสญญำ หลงจำกลงนำม

ในสนธสญญำแลว

Integration

การรวมกลม การบรณาการ

Interfaith Dialogue

การสานเสวนาระหวางศาสนา/ความเชอ

157

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

INTERFET

International Force in East Timor กองก�าลงนานาชาตในตมอรตะวนออก จดตงขนตำมขอมตคณะมนตรควำมมนคงแหงสหประชำชำตท 1264

(1999) เมอวนท 15 กนยำยน พ.ศ. 2542 มภำรกจหลก 3 ประกำร คอ ฟนฟสนตภำพและเสถยรภำพในตมอรตะวนออก ปองกนและสนบสนนงำนของเจำหนำทของสหประชำชำต และอ�ำนวยควำมสะดวกในกำรใหควำมชวยเหลอดำนมนษยธรรม กองก�ำลงนำนำชำตปฏบตหนำทในตมอรตะวนออกจนถงวนท 1 กมภำพนธ พ.ศ. 2543

Interlink

ความเชอมโยงระหวางกนและกน

Internally Displaced Persons

ผพลดถนภายในประเทศ

international engagements

ความตกลงระหวางชาต ค�ามนสญญาระหวางชาต

international terrorism

การกอการรายสากล

Inter-state transport

การขนสงระหวางรฐ หมำยถง กำรขนสงจำกรฐหนงไปยงอกรฐหนง

intervention

1. การเขาแทรกแซง

158

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

2. การเขารวมอภปราย การเขารวมกลาวถอยแถลง (ใชในกรณกำรประชมพหภำค)

intrusion

การลวงล�า

inviolability

ความละเมดมได

IOC

International Olympic Committee คณะกรรมการโอลมปกสากล

IOM

International Organization for Migration องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน

IORA

Indian Ocean Rim Association สมาคมแหงมหาสมทรอนเดย จดตงอยำงเปนทำงกำรเมอ พ.ศ. 2540 เดมชอวำ “สมำคมควำมรวมมอ

แหงภมภำคมหำสมทรอนเดย” (Indian Ocean Rim Association for Regional Co-operation : IOR - ARC) และไดเปลยนชอเปน IORA โดยมตทประชมสภำรฐมนตร ครงท 13 เมอ พ.ศ. 2556 มวตถประสงค เพออ�ำนวยควำมสะดวกดำนกำรคำ สงเสรมกำรลงทนและควำมรวมมอ ทำงเศรษฐกจ และสนบสนนกำรพฒนำโดยด�ำเนนกำรในรปแบบไตรภำค ทงในระดบรฐบำล เอกชน และวชำกำร โดยมสำขำควำมรวมมอ 6 สำขำ ไดแก (1) ควำมปลอดภยและควำมมนคงทำงทะเล (2) กำรประมง

159

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

(3) กำรอ�ำนวยควำมสะดวกกำรคำและกำรลงทน (4) กำรจดกำรภยพบต (5) ควำมรวมมอดำนวชำกำร วทยำศำสตรและเทคโนโลย (6) กำร ทองเทยวและกำรแลกเปลยนดำนวฒนธรรม โดยมประเดนกำรสงเสรมพลงสตรเปน cross-cutting issue และเศรษฐกจภำคทะเล (Blue Economy) เปนประเดนทมควำมส�ำคญล�ำดบตน ปจจบน IORA มประเทศสมำชกทงหมด 21 ประเทศ ไดแก ออสเตรเลย อนเดย แอฟรกำใต เคนยำ สงคโปร โอมำน มอรเชยส อนโดนเซย มำดำกสกำร มำเลเซย โมซมบก ศรลงกำ แทนซำเนย เยเมน ไทย บงกลำเทศ อหรำน สหรฐอำหรบ- เอมเรตส เซเชลส โคโมรอส และโซมำเลย มประเทศคเจรจำ 7 ประเทศ ไดแก อยปต ญปน สหรำชอำณำจกร จน ฝรงเศส สหรฐอเมรกำ และเยอรมน

IP

Intellectual Property ทรพยสนทางปญญา หมำยถง ผลงำนอนเกดจำกควำมคดสรำงสรรคของมนษย ซงผ เปน

เจำของสำมำรถถอครองและ/หรอเกบเกยวสทธประโยชนได นอกเหนอจำกสงหำรมทรพยและอสงหำรมทรพย

- Patent สทธบตร หมำยถง หนงสอส�ำคญทรฐออกใหเพอคมครองกำรประดษฐ หรอกำร

ออกแบบผลตภณฑทมลกษณะตำมทกฎหมำยก�ำหนด - Copyrights ลขสทธ หมำยถง สทธแตเพยงผเดยวทเกยวกบงำนทผสรำงสรรคไดรเรมโดยกำร

ใชสตปญญำควำมร ควำมสำมำรถ และควำมวรยะอตสำหะของตนเอง - Neighboring Rights สทธขางเคยง เปนควำมคมครองทแตกแขนงมำจำกลขสทธ เนองจำกงำนทสรำงขน

ไมสำมำรถถกจดเขำเปนงำนลขสทธไดโดยตรง เพรำะผลงำนทเกดขนนน ไดมบคคลอนเขำมำเปนสอกลำง และกอใหเกดผลงำนโดยใชเครองมอ

160

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ในทำงวชำชพสรำงงำนขนมำ ดงนน บคคลผทเขำมำเปนสอกลำงเพอผลตงำนใหแกผสรำงงำนจงควรมสทธในผลงำนนนเหมอนกบเจำของงำนลขสทธดวย

- Trademarks เครองหมายการคา หมำยถง เครองหมำย สญลกษณ หรอตรำทใชกบสนคำ เพอให

ประชำชนทวไปแยกแยะไดวำสนคำนนเปนของผ ใด ใครเปนเจำของ และมควำมแตกตำงกนอยำงไร ซงโดยทวไปจะเรยกวำ “ยหอ” ส�ำหรบเครองหมำยกำรคำนน จะเปนภำพ ค�ำพด หรอตวอกษรกได

- Service Marks เครองหมายบรการ เปนเรองทเกดใหมเนองจำกสนคำบรกำรไดเจรญเตบโตอยำงรวดเรว

เชน กำรใหบรกำรดำนกำรเงน กำรโทรคมนำคม จงท�ำใหผใหบรกำรตองกำรทจะใชเครองหมำย เพอชใหเหนถงกำรบรกำรของตนเชนเดยวกบกำรใชเครองหมำยกำรคำ

IPAP

Investment Promotion Action Plan แผนปฏบตการสงเสรมการลงทน (ระหวำงเอเชย - ยโรป) ไดรบควำมเหนชอบในกำรประชม ASEM ครงท 2 เมอ พ.ศ. 2541

IPU

Inter - Parliamentary Union สหภาพรฐสภา กอตงเมอ พ.ศ. 2432 ส�ำนกงำนใหญตงอยทนครเจนวำ ประเทศสวตเซอร-

แลนด มสมำชกจ�ำนวน 179 ประเทศ และ 12 กลมสมำชกสมทบ (สถำนะเดอนกรกฎำคม พ.ศ. 2562)

irreceivability

ความรบไมได

161

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Irregular migration

การโยกยายถนฐานแบบไมปกต

IS

Islamic State กลมรฐอสลาม มจดก�ำเนดจำกกำรรวมตวกนของกล มหวรนแรงชำวจอรแดนและ

ปำเลสไตนเมอ พ.ศ. 2542 เดมมเปำหมำยลมรำชวงศจอรแดน เมอสหรฐอเมรกำท�ำสงครำมยดครองอรกใน พ.ศ. 2546 จงไดรวมกบกลม Al Qaeda ตอตำนสหรฐอเมรกำในอรก ตอมำไดเปลยนชอเปน ISIL (Islamic State in Iraq and the Levant) หรอ ISIS (Islamic State in Iraq and Greater Syria) และแยกตวจำก Al Qaeda ปจจบนเปนขบวนกำรกอกำรรำยทมศกยภำพทสด โดยมเปำหมำยในกำรจดตงรฐอสลำม และใชกฎหมำยชะรอะหในกำรปกครอง ทงน กลมประเทศตะวนตกและประเทศตะวนออกกลำงนยมเรยกกลมดงกลำววำ Daesh ซงมำจำกชอยอของกลมในภำษำอำหรบ ทมส�ำเนยงกำรออกเสยงในภำษำอำหรบ สอควำมหมำยในทำงดถกเหยยดหยำม และมควำมหมำยรวมวำ “ควำมมด”

ISDS

Investor - State Dispute Settlement การระงบขอพพาทระหวางนกลงทนและรฐ

ISESCO

Islamic Education, Scientific and Cultural Organization องคการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมอสลาม เปนองคกรช�ำนญพเศษขององคกำรควำมรวมมออสลำม หรอ OIC ท

สงเสรมควำมรวมมอดำนกำรศกษำ วทยำศำสตรและวฒนธรรมของประเทศสมำชก OIC กอตงขนจำกขอมตทประชม Islamic Conference

162

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

of Foreign Ministers ครงท 10 ทประเทศโมรอกโก เมอ พ.ศ. 2522 ปจจบนมส�ำนกงำนใหญอยทกรงรำบต ประเทศโมรอกโก

ISID

Inclusive and Sustainable Industrial Development การพฒนาอตสาหกรรมทครอบคลมและยงยน ซงเปนสวนหนงของวำระกำรพฒนำท ยงยน เปำหมำยท 9 วำดวย

อตสำหกรรม นวตกรรม และโครงสรำงพนฐำน

ISO

International Organization for Standardization องคการมาตรฐานระหวางประเทศ เปนองคกรระหวำงประเทศ ท�ำหนำทในกำรก�ำหนดมำตรฐำนผลตภณฑ

อตสำหกรรมและเกษตรกรรม เพอใหเกดควำมปลอดภยตอผบรโภค

ITC

International Trade Centre ศนยพาณชยกรรมระหวางประเทศ เปนหนวยงำนภำยใตกำรก�ำกบดแลขององคถดและองคกำรกำรคำโลก

เป นศนย กลำงของสหประชำชำตส�ำหรบกำรให ควำมช วยเหลอทำงวชำกำรแกประเทศก�ำลงพฒนำในดำนกำรสงเสรมกำรคำและ กำรพฒนำกำรสงออก กอตงขนเมอ พ.ศ. 2507 ส�ำนกงำนใหญตงอยทนครเจนวำ ประเทศสวตเซอรแลนด

ITSO

International Telecommunications Satellite Organization องคการโทรคมนาคมทางดาวเทยมระหวางประเทศ

163

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ITU

International Telecommunication Union สหภาพโทรคมนาคมระหวางประเทศ ตงอยทนครเจนวำ ประเทศสวตเซอรแลนด มหนำทสงเสรมควำมรวมมอ

ระหวำงประเทศในดำนกำรตดตอสอสำรโทรคมนำคม ใหควำมชวยเหลอทำงวชำกำรแกประเทศก�ำลงพฒนำในดำนโทรคมนำคม สนบสนนกำรพฒนำในดำนดงกลำว เพอใหเกดประโยชนแกประชำชำตทงปวง

IUCN

International Union for Conservation of Nature and Natural Resources

องคการระหวางประเทศเพอการอนรกษธรรมชาต

IUPAC

International Union of Pure and Applied Chemistry สหภาพระหวางประเทศวาดวยเคมบรสทธและเคมประยกต

IUU Fishing

Illegal, Unreported and Unregulated Fishing การท�าการประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคม (ค�ำนยำมตำม พ.ร.ก. กำรประมง) การประมงผดกฎหมาย (Illegal Fishing) หมำยถง กำรท�ำกำรประมง

โดยไมไดรบอนญำตตำมกฎหมำย หรอขดตอกฎหมำยของรฐชำยฝง และกำรท�ำกำรประมงทไมปฏบตตำมมำตรกำรขององคกำรระหวำงประเทศ ทจดท�ำขน เพอประโยชนในกำรอนรกษและบรหำรจดกำรกำรประมง หรอขดตอกฎหมำยระหวำงประเทศทเกยวของ

การประมงทขาดการรายงาน (Unreported Fishing) หมำยถง กำรท�ำกำรประมงโดยไมแจงหรอรำยงำน หรอรำยงำนไมครบถวนตำมหลกเกณฑ

164

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

และวธกำรตำมกฎหมำยของรฐชำยฝ ง หรอรำยงำนเทจ และกำรท�ำ กำรประมงในพนททอยในควำมรบผดชอบขององคกำรระหวำงประเทศโดยไมแจง หรอรำยงำน หรอรำยงำนไมครบถวนตำมหลกเกณฑและ วธกำรขององคกำรระหวำงประเทศนน หรอรำยงำนเทจ

การประมงทขาดการควบคม (Unregulated Fishing) หมำยถง กำรท�ำกำรประมงในพนททอยในควำมรบผดชอบขององคกำรระหวำงประเทศไมวำจะใชเรอใด ๆ ไมวำจะมสญชำตหรอไรสญชำต โดยประกำรทมไดปฏบตตำมหรอฝำฝนมำตรกำรเกยวกบกำรอนรกษ และบรหำรจดกำรกำรประมงทองคกำรระหวำงประเทศดงกลำวจดใหมขน และกำรท�ำกำรประมงในทจบสตวน�ำทยงไมมกำรก�ำหนดมำตรกำรกำรอนรกษและบรหำรจดกำรกำรประมง โดยกำรท�ำกำรประมงนนไมสอดคลองกบพนธะของรฐในกำรอนรกษแหลงทรพยำกรสตวน�ำ ตำมหลกกฎหมำยระหวำงประเทศ

165

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

JAGEF

JAPAN - ASEAN General Exchange Fund กองทนการแลกเปลยนญปน - อาเซยน เปนกองทนส�ำหรบกำรพฒนำบคลำกรของประเทศสมำชกใหมและกำร

พฒนำส�ำนกเลขำธกำรอำเซยน โดยญปนบรจำคเงนจ�ำนวน 2,542,000 เหรยญสหรฐ ในปงบประมำณ 2543 ไดจดตงกองทน JAGEF ขนมำใหม แทนกองทนควำมรวมมอเดม (JACPP)

JAIF

Japan - ASEAN Integration Fund กองทนรวมอาเซยน - ญปน จดตงขนอยำงเปนทำงกำรเมอ พ.ศ. 2549 โดยมจดประสงคเพอใหกำร

สนบสนนกำรรวมตวของอำเซยนเปนจ�ำนวนเงนประมำณ 70 ลำนเหรยญสหรฐ โดยมสำขำควำมรวมมอหลก ไดแก กำรปองกนไขหวดนกและ โรคระบำด กำรตอตำนกำรกอกำรรำย กำรจดตงระบบเตอนภยพบต กำรรวมตวทำงเศรษฐกจและกำรลดชองวำงดำนกำรพฒนำ กำรแลกเปลยนเยำวชน และกำรจดกำรทนระเบดและสรรพำวธทยงไมระเบด โดยลำสดใน พ.ศ. 2552 ไดมกำรเพมเตมเงนกองทนอก 90 เหรยญสหรฐ เพอสนบสนนควำมรวมมอใน 3 ดำนหลก ไดแก (1) กำรจดกำรดำนภยพบต (2) ควำมชวยเหลอเพอบรรเทำผลกระทบจำกวกฤตเศรษฐกจในภมภำคอำเซยน และ (3) กำรฝกอบรมภำษำญปนส�ำหรบพยำบำลและคนดแล ผสงอำยในญปนทไดรบกำรรบรอง

J

166

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

JC

Joint Commission คณะกรรมาธการรวม เปนกลไกควำมรวมมอในระดบทวภำคระหวำงประเทศไทยกบประเทศ

ตำง ๆ ทวโลก JC มบทบำทในกำรดแลและสงเสรมควำมสมพนธในดำนตำง ๆ เชน ดำนกำรเมอง เศรษฐกจ กำรคำ กำรลงทน วฒนธรรม และสงคม โดยแตละฝำยจะสลบกนเปนเจำภำพในกำรจดกำรประชม ซงอำจมขนปละครงหรอ 2 - 3 ปตอครง ขนอยกบควำมเหมำะสมและควำมสะดวกของทงสองฝำย JC อำจมกลไกยอยหรอคณะกรรมกำรภำยใต JC เพอก�ำกบดแลเฉพำะเรองหรอมคณะกรรมกำรในระดบสวนภมภำค เชน ไทยกบมำเลเซยมคณะกรรมกำรชำยแดนทวไป (General Border Committee - GBC) มบทบำทในกำรดแลควำมรวมมอดำนกำรทหำรและควำมมนคงบรเวณชำยแดน และมคณะกรรมกำรจดท�ำหลกเขตแดนทำงบก (Land Boundary Committee - LBC) เพอดแลกำรจดท�ำหลกเขตแดนระหวำงประเทศทงสอง นอกจำกนน ยงมคณะกรรมกำรรวมทำงกำรคำ (Joint Trade Committee - JTC) ระหวำงไทยกบบำงประเทศ เปนกลไกเพอสงเสรมกำรคำและขจดอปสรรคทำงกำรคำระหวำงกน

JCM

Joint Consultative Meeting ทประชมรวมเจาหนาทอาวโสสามเสาหลก เปนกำรประชมระดบเจำหนำทอำวโสของทงสำมเสำประชำคมอำเซยน

ประกอบดวย (1) เจำหนำทอำวโสประชำคมกำรเมองและควำมมนคง (2) เจำหนำทอำวโสประชำคมเศรษฐกจ (3) เจำหนำทอำวโสประชำคมสงคมและวฒนธรรม โดยจะประชมประสำนงำนเกยวกบประเดน คำบเกยวของทงสำมเสำ เพอน�ำเสนอตอทประชมคณะมนตรประสำนงำนอำเซยน (ASEAN Coordinating Council: ACC) เพอเตรยมกำรส�ำหรบกำรประชมสดยอดอำเซยนตอไป

167

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

JCPOA

Joint Comprehensive Plan of Action เปนควำมตกลงฉบบสมบรณ วำดวยกำรจ�ำกดกำรพฒนำโครงกำร

นวเคลยรของอหรำน แลกกบกำรผอนปรนมำตรกำรลงโทษของประเทศตะวนตก (กลมประเทศ E3+3 ไดแก ฝรงเศส เยอรมน สหรำชอำณำจกร จน รสเซย สหรฐอเมรกำ) ซงบรรลกำรจดท�ำเมอวนท 14 กรกฎำคม พ.ศ. 2558

JDA

Joint Development Area พนทพฒนารวม หมำยถง พนทพฒนำรวมระหวำงไทยกบมำเลเซย อนเปนผลสบเนอง

มำจำกกำรแกไขปญหำเขตแดนทำงทะเลระหวำงทงสองประเทศ ทงน ทงสองฝำยไดตกลงทจะแปรปญหำเขตทบซอนในไหลทวป ซงมพนท 7,250 ตำรำงกโลเมตร ใหเปนพนทพฒนำรวม โดยกำรแสวงหำและ น�ำเอำทรพยำกรปโตรเลยมในพนทดงกลำวมำใชและแบงปนผลประโยชนบนพนฐำนของควำมเทำเทยมกนในลกษณะ 50 : 50 ซงนบวำเปนตวอยำงทดในกำรแกไขกรณพพำทเกยวกบเขตทบซอนทำงทะเลส�ำหรบประเทศอน ๆ

JDS

Thailand - Malaysia Committee on Joint Development Strategy for Border Areas

คณะกรรมการวาดวยยทธศาสตรการพฒนารวมส�าหรบพนทชายแดนไทย - มาเลเซย

168

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

JICA

Japan International Cooperation Agency องคการความรวมมอระหวางประเทศของญปน เปนองคกรอสระของรฐบำลญปน มวตถประสงคในกำรใหควำมรวมมอ

ทำงวชำกำรกบประเทศทก�ำลงพฒนำ ในรปแบบของโครงกำรเงนก โครงกำรเงนชวยเหลอแบบใหเปลำ โครงกำรจดสงผ เชยวชำญญป น อำสำสมครญปน โครงกำรฝกอบรม และควำมชวยเหลอฉกเฉนอนเกดจำกภยพบตทำงธรรมชำต

Jihad

การตอสดนรน (ควำมหมำยตรง) กำรใชควำมร ควำมสำมำรถและทรพยสนทมอยในกำรฟนฝำอปสรรคและ

ควำมยำกล�ำบำกตำง ๆ เพอด�ำรงรกษำศำสนำอสลำมไว ญฮาดมไดหมำยถง กำรท�ำสงครำมดวยอำวธแตเพยงดำนเดยว แตยงรวมถงกำรตอสกบจตใจของตนเองอกดวย ซงถอวำเปนกำรตอสทยงใหญทสด

Joint Committee

คณะกรรมการรวม

Joint Statement

ถอยแถลงรวม เอกสำรทค ภำคสองฝำยหรอมำกกวำตกลงรวมกนทจะมทำท แนวคด

หรอกำรด�ำเนนกำรรวมกน ถอยแถลงรวมเปนเอกสำรทประสงคใหเปนท รบทรำบแกสำธำรณะ

Joint Working Group

คณะท�างานรวม กล มบคคลทไดรบมอบหมำยจำกทประชมสองฝำยหรอมำกกวำ เพอ

169

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

พจำรณำหรอด�ำเนนกำรในเรองใดเรองหนง เพอน�ำผลศกษำหรอขอเสนอแนะ ใหกบทประชมพจำรณำตอไป

JSEP

Joint Strategy for Economic Partnership ยทธศาสตรรวมเพอความเปนหนสวนทางเศรษฐกจไทย - เวยดนาม เปนแผนแมบทเพอก�ำกบกำรด�ำเนนควำมสมพนธทำงเศรษฐกจไทย -

เวยดนำม ในทกมต ครอบคลมดำนกำรคำ กำรลงทน กำรผลต กำรเงน กำรพฒนำโครงสรำงพนฐำน พลงงำน กำรพฒนำทรพยำกรมนษย

JT - CTP

Japan - Thailand Joint Task Force on Counter Trafficking in Persons

คณะท�างานเฉพาะกจรวมไทย - ญปนวาดวยการตอตานการคามนษย จดตงเมอ พ.ศ. 2549 เพอเปนกลไกในกำรประสำนควำมรวมมอตอตำน

กำรคำมนษยระหวำงกน ระหวำงรฐบำลกบรฐบำล ครอบคลมควำมรวมมอ ใน 3 เรอง ไดแก

(1) กำรปองกนกำรคำมนษย (prevention) (2) กำรบงคบใชกฎหมำย (law enforcement) (3) กำรคมครองเหยอกำรคำมนษย (protection)

JTEPA

Japan - Thailand Economic Partnership Agreement ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย - ญปน มผลบงคบใชตงแตวนท 1 พฤศจกำยน พ.ศ. 2550 ครอบคลมควำมสมพนธ

ทำงเศรษฐกจของไทยและญปนแบบรอบดำน ดานการคา ญปนยอมเลก/ลดภำษสนคำเกษตรแกไทย 2,000 รำยกำร

ครอบคลมสนคำส�ำคญ เชน กงสดแชเยนแชแขง กงตม ผกผลไม ทนำ-

170

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

กระปอง ไกปรงสก โดยมกฎวำดวยถนก�ำเนดสนคำทไมเปนอปสรรคและ ผผลตไทยท�ำได และในสวนของสนคำอตสำหกรรม ญป นยกเลกภำษ ใหสนคำสงทอและเครองนงหมของไทยทนท ในขณะทสงทฝำยญปน ไดหลก ๆ ไดแก ผลตภณฑเหลก รถยนต ชนสวนรถยนต

ดานการลงทน ญปนเปดเสรใหบรษทไทย/คนไทยเขำไปลงทนในเกอบทกสำขำ ยกเวนสำขำทเกยวกบควำมมนคง ในขณะทสำขำทญปนได คอ กำรเปดเสรกำรลงทนภำคผลตรถยนต (ถอหนไดนอยกวำ 50%)

ดานการคาบรการ ญปนเปดเพมจำก WTO ใหไทย 135 สำขำยอย และ ญปนไดจำกไทยเพมจำก WTO 14 สำขำยอย

juridical personality

สภาพนตบคคล

jurisdiction

เขตอ�านาจ

jurisprudence

นตธรรม

juristic person, legal person

นตบคคล

jus cogens

กฎเกณฑทวไปแหงกฎหมำยระหวำงประเทศทมลกษณะเปนกฎหมำย เดดขำดซงจะละเมดมได

171

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

JUSMAGTHAI

Joint US Military Advisory Group Thailand คณะกรรมการประสานงานการชวยเหลอและตดตอทางทหารประจ�า

ประเทศไทย เปนหนวยงำนดแลควำมรวมมอทำงทหำรระหวำงไทยกบสหรฐอเมรกำ

ทงในดำนกำรฝกและกำรปฏบตรวมทเกดขนในประเทศไทย JUSMAGTHAI รบผดชอบกำรฝกรวมและผสมประมำณ 40 กำรฝกตอป และดแลโครงกำร International Military Education and Training (IMET)

jus sanguinis (ภำษำละตน)

กฎหมายทก�าหนดสญชาตตามหลกสายโลหต

jus soli (ภำษำละตน)

กฎหมายทก�าหนดสญชาตตามหลกดนแดน

172

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

KBE

Knowledge-based Economy การพฒนาเศรษฐกจบนพนฐานของการพฒนาความร

Kizuna Project

โครงการแลกเปลยนเยาวชนภมภาคเอเชย - โอเชยเนยและอเมรกาเหนอ เปนโครงกำรของประเทศญปนทจดขนใน พ.ศ. 2555 ทเชญเยำวชนจำก

ประเทศในภมภำคเอเชย - โอเชยเนยและอเมรกำเหนอเขำรวมโครงกำร เพอแลกเปลยนวฒนธรรม เยยมชมพนทประสบภย และกำรท�ำงำน อำสำสมครในประเทศญปน และสงเยำวชนจำกพนทประสบภยในประเทศญปนไปยงพนทตำง ๆ เพอสงเสรมควำมเขำใจเกยวกบกำรฟนฟประเทศญปนใหกบตำงประเทศ

KOICA

Korea International Cooperation Agency องคการความรวมมอระหวางประเทศของเกาหล รฐบำลสำธำรณรฐเกำหลไดมมตใหจดตงโครงกำรใหควำมชวยเหลอ

ระหวำงประเทศ เมอวนท 1 เมษำยน พ.ศ. 2534 โดยใหควำมสนบสนน ทำงดำนเงนชวยเหลอและโครงกำรควำมรวมมอทำงดำนเทคนค เพอมงหวง ทจะมสวนชวยในกำรผลกดนใหแตละประเทศมควำมสำมำรถในกำรพงพำ ตนเอง และสำมำรถพฒนำคณภำพชวตใหดขนจำกกำรเอำชนะควำมยำกจน

K

173

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

LDCs graduation

Least Developed Countries graduation การพนจากการเปนประเทศพฒนานอยทสด

League of Arab States หรอ Arab League

สนนบาตอาหรบ กอตงเมอวนท 22 มนาคม พ.ศ. 2488 มเปาหมายทางการเมองเปน

เปาหมายหลกคอสรางเอกภาพรกษาและสงเสรมผลประโยชนอาหรบรวมทงเปนกลไกประสานนโยบายเพอความรวมมอและไกลเกลยความขดแยงระหวางสมาชก และระหวางสมาชกกบประเทศทสาม มสมาชก22ประเทศไดแกอยปตอรกจอรแดนเลบานอนซาอดอาระเบยซเรยเยเมน ลเบย ซดาน โมรอกโก ตนเซย คเวต แอลจเรย สหรฐอาหรบ- เอมเรตสบาหเรนกาตารโอมานมอรเตเนยโซมาเลยองคการปลดปลอยปาเลสไตนจบตโคโมโรสและมประเทศผสงเกตการณคอเอรเทรย

legal age

บรรลนตภาวะ

legalisation (legalization)

นตกรณ การรบรองนตกรณคอการทเจาพนกงานตามกฎหมายลงลายมอชอและ

ตราประทบในต�าแหนงหนาท รบรองความถกตองของค�าแปลเอกสาร ตาง ๆ ไดแก เอกสารส�าคญททางราชการออกให นตกรรมทจดท�าขน โดยเอกชน เพอใหไดรบการยอมรบและสามารถน�าไปใชไดในทางการระหวางประเทศ

L

174

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

lèse majesté

การหมนพระบรมเดชานภาพ ตามกฎหมายไทยเปนไปตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112

บญญตไววา ผใดหมนประมาท ดหมน หรอแสดงความอาฆาตมาดราย พระมหากษตรยพระราชนรชทายาทหรอผส�าเรจราชการแทนพระองคตองระวางโทษจ�าคกตงแตสามปถงสบหาป

letter of certification

หนงสอรบรอง

letter of commission

สญญาบตรตราตงของหวหนาสถานท�าการทางกงสลซงรฐผสง มถงรฐผรบ

letter of consent

หนงสอแสดงความยนยอม

letter of credence

สาสนตราตง หนงสอแตงตงเอกอครราชทตจากประมขรฐผ สงถงประมขของรฐผ รบ

(การสะกดค�าเปนการใชเฉพาะราชการของกระทรวงการตางประเทศ)

letter of recall

สาสนถอน หนงสอแจงการถอดถอนเอกอครราชทตคนกอนจากประมขรฐผ ส ง

ถงประมขของรฐผรบ

175

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

liaison officer

เจาหนาทประสานงาน (ปจจบนนยมเรยกยอวาLO)

liberalisation (liberalization)

การเปดเสร

liberalism

เสรนยม ปรชญาทางการเมองทใหความส�าคญกบเสรภาพ โดยในทางเศรษฐกจ

ปรชญาเสรนยมใหความส�าคญกบการด�าเนนธรกจอยางเสรโดยภาคเอกชน ภาครฐมสวนเขาไปควบคมนอยทสด สวนในทางความสมพนธระหวางประเทศจะใหความส�าคญกบเรองประชาธปไตยสทธมนษยชนและความรวมมอระหวางประเทศ

light weapons

อาวธเบา อาวธทสามารถใชงานไดโดยบคคล 2 หรอ 3 คนรวมกน แมวาอาวธ

บางชนดอาจสามารถถอและใชงานไดดวยบคคลเพยงคนเดยว อาท ปนกลหนก

lone wolf

สนขปาโดดเดยว รปแบบการกอการรายท เกดขนจากผกระท�าการคนเดยว ต งแต

กระบวนการวางแผน จดหาอปกรณหรออาวธ และการโจมตเปาหมายโดยไมมการสงการจากขบวนการใดโดยตรงทงนบคคลดงกลาวอาจไดรบ แรงบนดาลใจจากบคคลและกลมองคกรอนๆ

176

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

long evening dress with sash and decoration

ชดราตรยาว ประดบเครองราชอสรยาภรณ

Look West Policy

นโยบายมองตะวนตก(ของไทย) เป นแนวความคดทจะช วยให ประเทศไทยสามารถเผชญกบการ

เปลยนแปลงในทางการเมองและเศรษฐกจระหวางประเทศอยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยสอดคลองกบความเปนจรงของ ยคหลงสงครามเยนประเทศเปาหมายไดแกประเทศตางๆ ในเอเชยใตตะวนออกกลางและแอฟรกา

loss of nationality

การเสยสญชาต

lounge suit

ชดสากลสออน ใชในโอกาสทไมเปนทางการ เชน การพบปะสงสรรค งานเลยงทไมเปน

ทางการ

177

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

mainstream

ท�าใหอยในกระแสหลก

mandate

อาณต

mandated territories

อาณาเขตในอาณต

mandatory provision

บทบญญตบงคบ

mandatory state

รฐผใชอาณต

MAP

Madagascar Action Plan แผนปฏบตการมาดากสการ เปนแผนพฒนาประเทศมาดากสการทเปนรปธรรมฉบบแรก นบตงแต

มาดากสการไดรบเอกราชจากฝรงเศสเมอวนท26มถนายนพ.ศ.2503รฐบาลมาดากสการไดรบงบประมาณทใชด�าเนนการ(ประมาณ9พนลานดอลลารสหรฐ)มาจากแหลงเงนทนจากตางประเทศและองคการระหวาง ประเทศ เปาหมายหลกของ MAP ไดแก การพฒนาระบบคมนาคม การพฒนาชนบทการปรบปรงระบบสาธารณสขและการสงเสรมบทบาทของภาคเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจ

M

178

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

marginalisation (marginalization)

การถกเบยดตกขอบ สภาวการณด านเศรษฐกจทมผลกระทบตออนาคตการพฒนาและ

เศรษฐกจของประเทศใดประเทศหนงท�าใหไมสามารถเกบเกยวประโยชนจากเศรษฐกจโลกทมบรณาการ(integration)เพมขนสภาพการณดงกลาว มกถกมองวาเกดขนควบค ไปกบโลกาภวตนและประเทศก�าลงพฒนาและประเทศทพฒนานอยทสดมโอกาสเสยงทจะตกอยในสภาวการณนเนองจากประสบความยากล�าบากในการปฏบตตามพนธกรณการเปดเสรทางการคากอปรกบราคาสนคาโภคภณฑทประเทศเหลานพงพาตกต�าลง

maritime casualities

ความเสยหายอนเนองมาจากภยพบตทางทะเล

Maritime Silk Road

เสนทางสายไหมทางทะเล เปนหนงในยทธศาสตรทส�าคญของจนในการขยายผลประโยชนระหวาง

จนกบประเทศตางๆ ตามแนวเสนทางทางทะเลโดยมแนวคดมาจากการเดนเรอเพอกระชบสมพนธไมตรระหวางจนกบนานาประเทศตามเสนทางสายไหมในยคโบราณ

mediation

การไกลเกลย

MDGs

Millennium Development Goals เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ เปาหมายการพฒนาทมการตกลงรวมกน เปนผลจากการประชมสดยอด

แหงสหสวรรษของผน�าจาก189ประเทศเมอเดอนกนยายนพ.ศ.2543

179

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ทส�านกงานใหญองคการสหประชาชาตนครนวยอรกมการใหค�ารบรองปฏญญาแหงสหสวรรษประกอบดวยเปาหมาย8ขอและก�าหนดเวลาบรรลสมฤทธผลภายในพ.ศ.2558ซงตอมาไดมการตอยอดเปนเปาหมายการพฒนาทยงยน(SustainableDevelopmentGoals:SDGs)ระหวางพ.ศ.2558-2573

meeting in camera

การประชมภายในเฉพาะผทเกยวของ

megatrend

แนวโนมทส�าคญ ววฒนาการหรอสถานการณความเปลยนแปลงในระดบโลกหรอระดบ

ภมภาคทอาจไมแสดงผลใหเหนอยางประจกษในระยะสนแตในระยะยาวจะสงผลกระทบอยางกวางขวางมนยส�าคญและไมสามารถหลกเลยงไดอาทสภาวะสงคมสงวยและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

member of the administrative and technical staff

บคคลในคณะเจาหนาทฝายธรการและฝายวชาการ คอ บคคลในคณะเจาหนาทของคณะผแทนซงท�างานเกยวกบฝายธรการ

และฝายวชาการของคณะผแทน

member of the diplomatic staff

บคคลในคณะเจาหนาทฝายทต คอบคคลในคณะเจาหนาทของคณะผแทนซงมต�าแหนงทางทต

member of the mission

บคคลในคณะผแทน คอหวหนาคณะผแทนและบคคลในคณะเจาหนาทของคณะผแทน

180

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

member of the service staff

บคคลในคณะเจาหนาทฝายบรการ คอ บคคลในคณะเจาหนาทของคณะผ แทนในฝายบรการรบใชของ

คณะผแทน

member of the staff of the mission

บคคลในคณะเจาหนาทของคณะผแทน คอ บคคลในคณะเจาหนาทฝ ายทต คณะเจาหนาทฝ ายธรการและ

ฝายวชาการและคณะเจาหนาทฝายบรการของคณะผแทน

memorandum

บนทก

MEPP

Middle East Peace Process กระบวนการสนตภาพในตะวนออกกลาง ความพยายามของฝายตางๆ ทงประเทศในภมภาคมหาอ�านาจและ

องคการระหวางประเทศทตองการใหเกดสนตภาพระหวางอสราเอลกบปาเลสไตน ซงขดแยงกนมาตงแต พ.ศ. 2491 เมอชาวยวเขาไปกอตง รฐอสราเอลในดนแดนของชาวปาเลสไตน

MERCOSUR

Southern Common Market ในภาษาองกฤษ หรอ Mercado

Común del Sur ในภาษาสเปนหรอ Mercado Comun do Sul

(MERCOSUL) ในภาษาโปรตเกส

ตลาดรวมอเมรกาใตตอนลาง

กอตงเมอวนท 26 มนาคม พ.ศ. 2534 ปจจบนประกอบดวยสมาชก

4 ประเทศ ไดแก บราซล อารเจนตนา ปารากวย และอรกวย โดย

181

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เวเนซเอลาถกระงบสมาชกสภาพในMERCOSUR เมอวนท 1 ธนวาคม

พ.ศ. 2559 ในขณะทซรนาเมและกายอานาอยระหวางการใหสตยาบน

เพอเขาเปนสมาชกมสมาชกสมทบ5ประเทศไดแกชลเปรโคลอมเบย

โบลเวยและเอกวาดอรและมประเทศผสงเกตการณ2ประเทศไดแก

นวซแลนดและเมกซโก

MFA

Ministry of Foreign Affairs

กระทรวงการตางประเทศ

อาจมชอเรยกแตกตางกนไปในแตละประเทศเชนDepartmentofState

ของสหรฐอเมรกา (Secretary of State รฐมนตรวาการกระทรวงการ

ตางประเทศสหรฐฯ) Department of Foreign Affairs and Trade

(DFAT) ของประเทศออสเตรเลยMinistry of Foreign Affairs and

Trade(MFAT)ของประเทศนวซแลนดเปนตน

MFA’s Press Release

ขาวสารนเทศของกระทรวงการตางประเทศ

ขอมลขาวสารเกยวกบงานของกระทรวงการตางประเทศทสอมวลชน

ควรรบทราบและเปนประโยชนตอสาธารณชน

MFN

Most - Favoured - Nation Principle หลกการปฏบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง Most - Favoured - Nation Treatment การปฏบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง

182

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

MGC

Mekong - Ganga Cooperation กรอบความรวมมอลมแมน�าโขง - คงคา รเรมขนเมอเดอนกรกฎาคมพ.ศ.2543ทกรงเทพฯมสมาชก6ประเทศ

คอกมพชาอนเดยลาวเมยนมาไทยและเวยดนามมวตถประสงคเพอ สงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจและสรางความเชอมโยงระหวางประเทศในอนภมภาคลมแมน�าโขงกบประเทศในลมแมน�าคงคาในดานการทองเทยวการศกษาวฒนธรรมคมนาคมขนสงสาธารณสขการเกษตรและการพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม โดยเปนกรอบความรวมมอทผลกดนโดยอนเดย ซงตองการเขามามบทบาทและมสวนรวมรวมทงเชอมโยงอนเดยกบอนภมภาคลมน�าโขงตามนโยบายLookEastของอนเดยโดยเฉพาะการเลนบทบาทการเปนผใหแกกลมประเทศCLMV(กมพชาสปป.ลาวเมยนมาเวยดนาม)และไทยในฐานะdevelopmentpartner

MI

Mekong Institute สถาบนความรวมมอเพอพฒนาเศรษฐกจลมน�าโขง เปนองคการระหวางรฐบาล(IntergovernmentalOrganisation-IGO)

กอตงโดยประเทศสมาชกGMS ไดแก กมพชาจน (มณฑลยนนานและกวางซ)สปป.ลาว เมยนมา ไทยและเวยดนามมบทบาทดานการเสรมสรางขดความสามารถ การพฒนาทรพยากรมนษย และโครงการดานการพฒนาตางๆ ทเกยวของกบความรวมมอในภมภาคเพอสนบสนนการด�าเนนการในกรอบความรวมมอGMSและการสรางประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเนนประเดนส�าคญไดแกการพฒนาการเกษตรการอ�านวยความ สะดวกการคาและการลงทน และความเชอมโยงทางนวตกรรมและเทคโนโลยนอกจากนปจจบนMIยงท�าหนาทเปนผบรหารงบประมาณกองทนภายใตกรอบความรวมมอลมน�าโขงกบสาธารณรฐเกาหล

183

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

middle power

มหาอ�านาจระดบกลาง ประเทศทไมใชประเทศมหาอ�านาจหลก (superpower) แตสามารถม

บทบาทและอทธพลระหวางประเทศไดอยางกวางขวาง

militia

พลเรอนตดอาวธ

Millennium Summit

การประชมสดยอดแหงสหสวรรษ การประชมสดยอดของประมขของรฐและหวหนารฐบาลท จดขนท

ส�านกงานใหญสหประชาชาตณนครนวยอรกระหวางวนท6-8กนยายนพ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) เพอใหผน�าประเทศตางๆ เสนอขอคดเหนตอการก�าหนดทศทางการด�าเนนงานของสหประชาชาตในศตวรรษท 21ใหสามารถเผชญตอความเปลยนแปลงและสงทาทายตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ ซงทประชมยนยนพนธกรณรวมกนทจะเสรมสรางความแขงแกรงใหแกสหประชาชาตในการด�าเนนการเรองส�าคญของมนษยชาตดงระบไวในปฏญญาแหงสหสวรรษ(MillenniumDeclaration)

Mine Ban Convention

อนสญญาหามทนระเบดสงหารบคคล หรออนสญญาวาดวยการหามใช สะสม ผลตและโอน และการท�าลาย

ทนระเบดสงหารบคคล (Convention on the Prohibition of Use,Stockpiling,ProductionandTransferofAnti-PersonnelMinesandonTheirDestruction)มผลบงคบใชเมอวนท1มนาคมพ.ศ.2542 โดยแคนาดาไดเปนเจาภาพจดพธลงนามอนสญญาฯ ทกรงออตตาวา เมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2540 ดงนน บางครงกเรยกอนสญญาฯ น วาอนสญญาออตตาวา(TheOttawaConvention)

184

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Minister-in-Attendance

รฐมนตรเกยรตยศ

ท จดให ประจ�าบคคลส�าคญระดบหวหน า รฐบาลขนไปทมาเยอน

ประเทศไทยอยางเปนทางการในฐานะแขกของรฐบาล

Migrant Health

สขภาพของผโยกยายถนฐาน

Ministry of Foreign Affairs’s Spokesman (MFA’s Spokesman)

โฆษกกระทรวงการตางประเทศ

อธบดกรมสารนเทศท�าหนาทโดยต�าแหนง

Mitigation

การบรรเทาผลกระทบ

MLC

Mekong - Lancang Cooperation ความรวมมอแมโขง - ลานชาง

MLCพฒนามาจากขอรเรมของประเทศไทยในพ.ศ.2555ทจะจดการ

ประชมระหวางประเทศวาดวยการพฒนาอยางยงยนในอนภมภาค

ลมแมน�าลานชาง-แมน�าโขงโดยนายกรฐมนตรจนกลาวสนบสนนขอเสนอ

ของไทยในการประชมผน�าอาเซยน-จนครงท17เมอเดอนพฤศจกายน

พ.ศ.2557และจดตงขนอยางเปนทางการเมอเดอนพฤศจกายนพ.ศ.2558

มสมาชก6ประเทศไดแกกมพชาสปป.ลาวเมยนมาเวยดนาม(CLMV)

ไทย และจน (ครอบคลมจนทงประเทศ) โดยแนวทางความรวมมอ

ของ MLC เนน 3 เสาหลก ไดแก (1) ดานการเมองและความมนคง

(2)ดานเศรษฐกจและการพฒนาอยางยงยนและ(3)ดานสงคมวฒนธรรม

และการแลกเปลยนระดบประชาชนโดยก�าหนดสาขาทจะใหความส�าคญ

185

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ล�าดบตนและใหจดตงคณะท�างานรายสาขาดงกลาวไดแก(1)ดานการลด

ความยากจน(2)ความรวมมอทรพยากรน�า(3)ดานการเกษตร(4)ความ

รวมมอเศรษฐกจขามพรมแดน(5)ความเชอมโยงและ(6)ความรวมมอ

ดานการพฒนาศกยภาพในการผลต

MNLF

Moro National Liberation Front แนวรวมปลดปลอยแหงชาตโมโร (ในประเทศฟลปปนส)

MNNA

Major Non-NATO Ally พนธมตรหลกนอกสนธสญญานาโต ประเทศนอกกล ม NATO ทเปนพนธมตรทางทหารกบสหรฐอเมรกา

ม15ประเทศรวมถงประเทศไทยดวย

model agreement

ความตกลงแมแบบ

model law

กฎหมายแมแบบ

moratorium

ประกาศพก/ระงบชวคราว

morning coat

ชดพธการกลางวน ทมลกษณะเปนเสอสทและกางเกงสด�าหรอเทาดานหลงชายเสอยาวถงเขา

และปกเสอแบบปลายแหลมเสอเชตสขาวผาผกคอ(necktie)สเทาเงน

186

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

สขาวหรอลายด�า-ขาว มเสอกกตวในสด�าหรอเทา มหมวกและถงมอ ใชส�าหรบงานทเปนพธทางการส�าคญเชนการเขาเฝาฯถวายสาสนพธสมรสในตอนเทยงหรอบายพธศพ

MOU

Memorandum of Understanding บนทกความเขาใจ

MPAC

Master Plan on ASEAN Connectivity แผนแมบทวาดวยการเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน ทประชมสดยอดอาเซยนครงท17เมอเดอนตลาคมพ.ศ.2553ณกรง

ฮานอยประเทศเวยดนามไดใหการรบรองแผนแมบทวาดวยความเชอมโยง ระหวางกนในอาเซยนเพอเปนกรอบความรวมมอในการสรางความเชอมโยง ระหวางกน โดยความเชอมโยงดงกลาวจะเนนภายในอาเซยนในเบองตนและจะเปนพนฐานการเชอมโยงไปสภมภาคตางๆ อาทเอเชยตะวนออกเอเชยใตและอนๆ ตอไปปจจบนอาเซยนอยระหวางการด�าเนนการตามMPAC2025โดยไดก�าหนดยทธศาสตร5ดานประกอบดวยโครงสรางพนฐานทยงยนนวตกรรมดจทล โลจสตกสไรรอยตอความเปนเลศดานกฎระเบยบและการเคลอนยายประชาชน

MRA

Mutual Recognition Arrangement ขอตกลงเพอการยอมรบรวม

MRC

Mekong River Commission คณะกรรมาธการแมน�าโขง

187

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

กอตงขนเมอพ.ศ.2538โดยมสมาชก4ประเทศไดแกกมพชาสปป.ลาว

เวยดนามและไทยและมความตกลงวาดวยความรวมมอเพอการพฒนา

ลมน�าโขงอยางยงยน (Mekong Agreement) ซงผลกดน (1) ความ

รวมมอในทกดานของการพฒนาทยงยน การใชการบรหาร และการ

อนรกษทรพยากรน�าและทรพยากรทเกยวของกบลมน�าโขง ซงรวมถง

แตไมจ�ากดเฉพาะการชลประทานไฟฟาพลงน�าการเดนเรอการปองกน

น�าทวม การลองซง สนทนาการ และการทองเทยว (2) การคมครอง

สงแวดลอมทรพยากรธรรมชาตสตวน�าและความสมดลทางระบบนเวศ

ของลมแมน�าโขง (3) ความรวมมอบนพนฐานของความเสมอภาคแหง

อ�านาจอธปไตยและบรณภาพแหงดนแดน (Sovereign Equality and

Territorial Integrity) ในการใชและการค มครองทรพยากรน�าของ

ลมแมน�าโขง (4) เพอการใชน�าในลมแมน�าโขงอยางสมเหตสมผลและ

เปนธรรม(ReasonableandEquitable)(5)ความรวมมอในการรกษา

ปรมาณการไหลของแมน�าโขงสายประธาน(6)การปองกนลดและหยดยง

ผลกระทบตอสงแวดลอมโดยเฉพาะปรมาณและคณภาพน�าสภาพระบบ

นเวศทางน�า และความสมดลของระบบนเวศในแมน�าโขง (7) เสรภาพ

ในการเดนเรอ(FreedomofNavigation)

MSC

Ministerial Steering Committee on Transboundary Haze Pollution

คณะกรรมการระดบรฐมนตรสงแวดลอม 5 ประเทศ เรองมลพษจากหมอกควนขามแดน

5ประเทศดงกลาวไดแกบรไนดารสซาลามอนโดนเซยมาเลเซยสงคโปรและไทยมหนาทหลกในการวางนโยบายและตดตามการแกไขปญหาไฟปาและหมอกควนในกลมประเทศสมาชกอาเซยนตอนลาง

188

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

MSC Mekong

Sub - Regional Ministerial Steering Committee on Transboundary Haze Pollution in the Mekong Sub - Region

คณะกรรมการระดบรฐมนตรสงแวดลอม 5 ประเทศอนภมภาค ลมแมน�าโขง เรองมลพษจากหมอกควนขามแดน

5 ประเทศอนภมภาคลมแมน�าโขง ไดแก กมพชา สปป.ลาว เมยนมาเวยดนามและไทยมหนาทหลกในการวางนโยบายและตดตามการแกไขปญหาไฟปาและหมอกควนในอนภมภาคลมแมน�าโขง

MTCP

Malaysian Technical Cooperation Programme โครงการความรวมมอทางวชาการมาเลเซย รฐบาลมาเลเซยไดใหความรวมมอทางวชาการดานทนแกรฐบาลไทย

ภายใต MTCP ในลกษณะหลกสตรฝกอบรมประจ�าปและทนการศกษาระดบปรญญาโทและปรญญาเอกในทกสาขาวชา โดยรฐบาลมาเลเซย จะรบผดชอบคาใชจายตางๆ รวมทงคาเดนทางไป-กลบระหวางประเทศ

Muaythai

กฬามวยไทย เมอวนท 6 ธนวาคม พ.ศ. 2559 คณะกรรมการโอลมปกสากล

(International Olympic Committee : IOC) ไดมมตรบสหพนธมวยไทยสมครเลนนานาชาต(InternationalFederationofMuaythaiAmateur:IFMA)เขาเปนสมาชกของAssociationofIOCRecognisedInternational Sports Federation : ARISF ท�าใหปจจบน IFMA มสทธยนความจ�านงตอ IOC ใหพจารณาจดการแขงขนกฬามวยไทย เปนกฬาเพมเตมในรายการประเภทกฬาในการแขงขนกฬาโอลมปก

189

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

อนงในสารบบประเภทกฬาของIOCไดก�าหนดการเรยกชอกฬามวยไทยเปนภาษาองกฤษวา“Muaythai”

Multidisciplinary team

ทมสหวชาชพ

multilateralism

ระบบพหภาค

Multi-Polar

มหาอ�านาจหลายขว

Multi-stakeholder engagement

ความรวมมอของทกภาคสวน

Muslim Brotherhood

กลมภราดรภาพมสลม กล มการเมองอสราเอลซงกอตงขนในอยปตเมอ พ.ศ. 2471 และได

แพรหลายไปยงประเทศตางๆ ในตะวนออกกลางและแอฟรกาเหนอ มเปาหมายเพอน�าเอาระบอบการปกครองแบบอสลามกลบมาใชอกครงหนง ผานการด�าเนนนโยบายทางสงคมและการเมอง

Muslim World League (Rabitah)

สนนบาตมสลมโลก กอตงเมอพ.ศ.2505โดยรฐบาลซาอดอาระเบยเปนองคกรพฒนาเอกชน

อสลามทมวตถประสงคในการชวยเหลอและเผยแพรศาสนาอสลามและปกปองสทธประโยชนของชาวมสลมทวโลก

190

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

mutual consent

ยนยอมรวมกน

mutual legal assistance in criminal matters

ความชวยเหลอซงกนและกนทางอาญา

191

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

N.O.C

No Objection Certificate เปนเอกสารรบรองวาหนวยงานทเกยวของของไทยกระทรวงการตางประเทศ

ไทยไมมขอขดของส�าหรบบคคลทจะน�าเอกสารนไปใชเพอสมครเขาศกษาในสถาบนการศกษาของตางประเทศตามค�ารองขอของรฐบาลปากสถานหรอใชในการขอเปลยนแปลงสถานะวซาจากประเทศหนงไปยงอกประเทศหนงตามทตางประเทศนนๆ เปนคนก�าหนดกรณนกศกษาไทยไปศกษา ทสหรฐอเมรกาโดยวซานกเรยน แตภายหลงประสงคจะขอเปลยนวซา เปนวซาท�างานตามกฎหมายตรวจคนเขาเมองของสหรฐอเมรกา

NAASP

New Asian - African Strategic Partnership ความรวมมอทางยทธศาสตรใหมระหวางเอเชยกบแอฟรกา เกดขนเมอเดอนเมษายนพ.ศ. 2548 (ค.ศ. 2005) ระหวางการประชม

สดยอดเอเชย-แอฟรกา(Asian-AfricanSummit)ทประเทศอนโดนเซยเพอเปนเวทเจรจาในการสงเสรมความสมพนธทางการเมองเศรษฐกจสงคม และวฒนธรรมระหวางสองภมภาคโดยม งมนทจะพฒนาความรวมมอเอเชย-แอฟรกาเพอสนองเจตนารมณบนดง(BandungSpirit)หลงการประชมแหงประวตศาสตรเอเชย-แอฟรกา(Asian-AfricaConference)เมอพ.ศ.2498(ค.ศ.1955)

NAFTA

North American Free Trade Area เขตการคาเสรอเมรกาเหนอ กอตงเมอวนท1มกราคมพ.ศ.2537ประกอบดวยสหรฐอเมรกาแคนาดา

และเมกซโก

N

192

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

national

คนชาต

NAM

Non-Aligned Movement กลมประเทศไมฝกใฝฝายใด กอตงเมอพ.ศ.2504เปนการรวมกลมของประเทศทตองการแสดงออก

ถงการตอตานมหาอ�านาจทกฝาย (สหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยต) มสมาชก 120 ประเทศ (สถานะเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2562) ไทยเปนสมาชกตงแตพ.ศ.2536

national dress

ชดประจ�าชาต

national dress with sash and decoration

ชดประจ�าชาต ประดบเครองราชอสรยาภรณ

nationalism

ชาตนยม แนวคดทใชผลประโยชนของชาตตนเปนหลกเกณฑส�าคญทสดในการ

ด�าเนนนโยบายตางๆ

nationalization

หลกการโอนเปนของชาตโดยรฐ

national reconciliation

การปรองดองแหงชาต

193

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

หมายถงกระบวนการสรางสนตภาพและเอกภาพภายในชาตโดยใหกลมตางๆ ทขดแยงกนไดมสวนรวมในกระบวนการดงกลาว

national treatment

การปฏบตเยยงคนชาต

native subject

คนในบงคบพนเมอง

NATO

North Atlantic Treaty Organisation องคการสนธสญญาปองกนแอตแลนตกเหนอ กอตงเมอพ.ศ.2492NATO(นาโต)เปนองคการความรวมมอทางการทหาร

มประเทศสมาชก 19 ประเทศ คอ เบลเยยม แคนาดา สาธารณรฐเชกเดนมารกฝรงเศสเยอรมนกรซฮงการ ไอซแลนดอตาลลกเซมเบรกเนเธอรแลนดนอรเวยโปแลนดโปรตเกสสเปนตรกสหราชอาณาจกรและสหรฐอเมรกา

natural person

บคคลธรรมดา

naturalization

การแปลงสญชาต

NEAT

Network of East Asian Think Tanks เครอขายคลงสมองเอเชยตะวนออก

194

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เปนองคการทรวมเครอขายคลงสมอง(ThinkTank)ตางๆ ในอาเซยน+3 โดยมจดประสงคเพอสงเสรมเครอขายและความรวมมอทางวชาการ เพอท�าการวจยในหวขอทเกยวของกบอาเซยน+3กอตงขนเมอพ.ศ.2546ตามขอเสนอของEastAsiaVision

NEDA

Neighbouring Countries Economic Development Cooperation Agency (Public Organization)

ส�านกงานความรวมมอพฒนาเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน (องคการมหาชน) หรอ สพพ.

negative vote

ลงคะแนนเสยงคดคาน

negotiating conference

การประชมเจรจา

Nelson Mandela Rules

ขอก�าหนดแมนเดลา ขอก�าหนดมาตรฐานขนต�าแหงสหประชาชาตวาดวยการปฏบตตอ

ผตองขงฉบบปรบปรง (The Revised United Nations Standard Minimum Rules

for the Treatment of Prisoners) เปนขอก�าหนดฯทไดรบการลงมตเหนชอบอยางเปนเอกฉนทจากสมชชา

แหงสหประชาชาตในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558 ซงปรบปรงจาก ขอก�าหนดมาตรฐานขนต�าแหงสหประชาชาตวาดวยการปฏบตตอผตองขง พ.ศ.2498

195

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ขอก�าหนดแมนเดลาไดวางมาตรฐานขนต�าในการบรหารจดการเรอนจ�าทดรวมทงวางมาตรฐานใหมการเคารพสทธของผตองขงโดยตงชอขอก�าหนดใหเปนเกยรตแกนายเนลสนแมนเดลาอดตประธานาธบดของประเทศแอฟรกาใตซงใชชวตในเรอนจ�าถง27ประหวางการตอสเพอสทธมนษยชน และความเทาเทยม

เรอนจ�าพเศษธนบรถกเลอกใหเปนเรอนจ�าน�ารองแหงแรกทปฏบตตาม ขอก�าหนดเตมรปแบบ

NEPAD

The New Partnership for Africa’s Development หนสวนใหมเพอการพฒนาแอฟรกา เปนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมของแอฟรกา มวตถประสงคในการ

สงเสรมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และการพฒนาทยงยนของประเทศแอฟรกา การขจดความยากจนและการขจดความเสยเปรยบของประเทศแอฟรกาในยคโลกาภวตน NEPAD พฒนามาจากการประชมสดยอดผ น�ากล มประเทศ G8 ทญป นเมอ พ.ศ. 2542 ซงในการประชมน ประธานาธบดแอฟรกาใต ประธานาธบดไนจเรย และประธานาธบดแอลจเรยไดเสนอตอทประชมขอใหกลมประเทศเหนอและประเทศใตรวมกนแกปญหาททงสองกลมประเทศเผชญอยบนพนฐานของผลประโยชนรวมกน โดยเนนการพฒนาประเทศทยากจน เชนประเทศในภมภาคแอฟรกาตอมาบรรดาผน�าของกลมประเทศแอฟรกาไดรวมกน ก�าหนดแผนพฒนาแอฟรกาส�าหรบใชขอรบการสนบสนนจากประเทศพฒนาแลวในเวทการประชมระหวางประเทศตางๆ ทเรยกวาNewAfricaInitiative(NAI)ทประชมองคการเอกภาพแอฟรกาหรอOAU(ซงตอมา กลายเปน African Union-AU) ไดเหนชอบตอแผน NAI ดงกลาว ในเดอนกรกฎาคมพ.ศ.2544ผน�าของประเทศแอฟรกาไดน�าเสนอNAIตอทประชมสดยอดผน�ากลมประเทศG8เมอพ.ศ.2544และไดรบการปรบปรงแกไขจนเปนNEPADในปจจบน

196

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

netizen

พลเมองเครอขาย ปจเจกบคคลทใชอนเทอรเนตเพอเปนสวนหนงของกจกรรมของกลม

สงคมในโลกออนไลนอาทการแลกเปลยนขอคดเหนรวมถงการด�าเนนกจกรรมกลมซงหากสามารถรวมตวกนเปนเครอขายขนาดใหญกสามารถท�ากจกรรมทสงผลกระทบตอสงคมในภาพกวางได

NFP

The Netherlands Fellowship Programmes แผนงานดานทนของเนเธอรแลนด รฐบาลเนเธอรแลนดไดใหความรวมมอดานทนการศกษาและฝกอบรม

ในระดบหลงปรญญาตรแกผสนใจในประเทศก�าลงพฒนาโดยมหลกสตร ตางๆ ดงรายละเอยดในwww.nuffic.nlโดยผสมครจะตองเปนผทส�าเรจ การศกษาในระดบปรญญาตรและตองท�างานแลวไมนอยกวา 2-3 ปเพอใหมประสบการณในการท�างานและเพอน�าสงทไดจากการฝกอบรม มาพฒนางานของตน NFP เนนการใหทนฝกอบรมระยะสนเพอเพมพน ความรมากกวาใหทนการศกษา

NGOs

Non-governmental Organizations องคกรเอกชน เปนองคกรทมวตถประสงคเพอด�าเนนงานพฒนาสงคมโดยเนนการพฒนา

คนและการมสวนรวมของประชาชนทจดทะเบยนเปนนตบคคลหรอไม จดทะเบยนกได และในกรณทไมไดจดทะเบยนเปนนตบคคล จะตองมการจดองคกรเปนคณะบคคลขนมาดแลรบผดชอบในการด�าเนนกจการอยางมระเบยบแบบแผนตามสมควร ด�าเนนงานโดยอสระ มกจกรรม ตอเนองและไมแสวงหาผลประโยชนหรอคาก�าไรองคกรเอกชนแบงเปน

197

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

2ประเภท ไดแก องคกรเอกชนทองถน (LocalNGOs)องคกรเอกชนตางประเทศ(INGOs)

NHAP

National Haze Action Plan แผนปฏบตการแหงชาตดานปญหาหมอกควน (ในกรอบความรวมมออาเซยน)

NMD

National Missile Defence โครงการตอตานขปนาวธพสยกลางและไกล เป นโครงการพฒนาขปนาวธต อต านขปนาวธพสยกลางและไกล

เพอปองกนขปนาวธจากภายนอกประเทศของสหรฐอเมรกา NMD จดตงภายในประเทศสวนTheatreMissileDefence(TMD)เปนระบบขปนาวธในยทธบรเวณนอกประเทศอาทพนททสหรฐอเมรกามฐานทพอย

non discrimination

การไมเลอกปฏบต การไมเลอกประตบต (ใชในวงการกฎหมายระหวางประเทศ)

non-State actor

ตวแสดงทมใชรฐ บคคลหรอกลมบคคลทมไดกระท�าการภายใตอดมการณทางการเมอง

ของรฐอาทกลม/ผกอการราย

non-traditional security issues

ประเดนความมนคงในรปแบบใหม

198

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

NPT

Treaty on the Non - Proliferation of Nuclear Weapons สนธสญญาไมแพรขยายอาวธนวเคลยร

NT

National Treatment Principle หลกการปฏบตเยยงคนชาต

NTO’s Meeting

National Tourism Organizations’ Meeting การประชมหนวยงานสงเสรมการทองเทยว (ของอาเซยน)

nuclear non-proliferation

การไมแพรขยายอาวธนวเคลยร การไมสงมอบอาวธและเทคโนโลยนวเคลยรแกประเทศทไมมอาวธ

นวเคลยร และการไมรบหรอแสวงหาอาวธหรอเทคโนโลยนวเคลยรจากประเทศทมอาวธนวเคลยร

nuclear safeguards

การพทกษความปลอดภยทางนวเคลยร การควบคมไมใหมการน�าเอาพลงงานนวเคลยรในทางสนตไปใชเปนอาวธ

nuclear waste management

การจดการกากนวเคลยร การดแลควบคมเกบรกษาของเสยจากการใชเชอเพลงนวเคลยรในทางสนต

199

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

nuclear weapons

อาวธนวเคลยร อาวธทใชกมมนตภาพรงสจากปฏกรยาฟชชนในการท�าลายลาง

nuclear - weapons - free zone

เขตปลอดอาวธนวเคลยร

Nuffic

The Netherlands Organization for International Cooperation in Higher Education

องคการความรวมมอระหวางประเทศดานการอดมศกษา แหงเนเธอรแลนด

เปนองคกรผบรหารการจดการแผนการด�าเนนงานดานทนการศกษาของเนเธอรแลนด(NFP)

null and void

เปนโมฆะ

NZAID

New Zealand’s International Aid & Development Agencies หนวยงานความชวยเหลอดานการพฒนาของนวซแลนด เปนหนวยงานทจดตงขนใหมแทนNZODA(NewZealand’sOfficial

DevelopmentAssistanceProgram)เมอวนท1กรกฎาคมพ.ศ.2545โดยเปนหนวยงานดานนโยบายและปฏบตการใหความชวยเหลอดานการพฒนาลกษณะการด�าเนนงานเปนอสระแตยงขนตรงตอกระทรวงการ- ตางประเทศและการคานวซแลนดมวตถประสงคในการใหความชวยเหลอ แกประเทศก�าลงพฒนาและดอยพฒนา โดยมเปาหมายหลก เพอขจด ความยากจน การพฒนาการศกษาขนมลฐาน และเนนการใหความ ชวยเหลอแกประเทศในภมภาคแปซฟกเปนล�าดบแรก

200

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

OAS

Organization of American States องคกรรฐอเมรกน กอตงเมอวนท 30 เมษายน พ.ศ. 2491 โดยมส�านกงานเลขาธการ

(GeneralSecretariat)ตงอยทกรงวอชงตนสหรฐอเมรกาเปนองคกรความรวมมอในทวปอเมรกา ปจจบนเนนความรวมมอเพอการพฒนาทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ตลอดจนการปองกนและปราบปราม ยาเสพตดและการฉอราษฎรบงหลวง OAS มสมาชก 34 ประเทศ ซงประกอบดวยสมาชกกอตง20ประเทศไดแกอารเจนตนาโบลเวยบราซลชลโคลอมเบยคอสตารกาสาธารณรฐโดมนกนเอกวาดอรเอลซลวาดอรกวเตมาลา เฮต ฮอนดรส เมกซโก นการากว ปานามา ปารากวย เปรสหรฐอเมรกา อรกวย และเวเนซเอลา และสมาชกทเขารวมภายหลง14ประเทศไดแกแอนตกาและบารบดาเซนตวนเซนตและเกรนาดนสจาเมกา บารเบโดส เกรเนดา ซรนาเม โดมนกา เซนตลเซย บาฮามาสเซนตคตสและเนวสแคนาดาเบลซกายอานาและตรนแดดและโตเบโกทงนควบาเคยเปนสมาชกแตถกระงบสมาชกภาพเมอพ.ศ.2505และเมอวนท 27 เมษายนพ.ศ. 2560 เวเนซเอลาไดแจงบอกเลก Charterof the OAS และประกาศถอนตวออกจากการเปนสมาชกภาพ แตยงไมมผลในทนทOASมประเทศผสงเกตการณถาวร69ประเทศโดยไทย เขารวมเปนผสงเกตการณถาวรของOASเมอวนท16กนยายนพ.ศ.2541

OAU

Organization of African Unity องคการเอกภาพแอฟรกา

O

201

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

จดตงขนเมอวนท 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2506 ทกรงแอดดสอาบาบาประเทศเอธโอเปยมสมาชก53ประเทศตอมาในพ.ศ.2545OAUไดยกเลกไป โดยพฒนาเปน สหภาพแอฟรกา (African Union - AU) ปจจบนมสมาชก55ประเทศ

objection

การคดคาน

obligation

พนธกรณ

OBOR

One Belt One Road Initiative หนงแถบ หนงเสนทาง

observance of rights

การเคารพสทธ

ODA

Official Development Assistance ความชวยเหลอเพอการพฒนาอยางเปนทางการ เปนความชวยเหลอของภาครฐบาลทประเทศพฒนาแลวใหกบประเทศ

ก�าลงพฒนาเพอการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจมาตรฐานความเปนอยการพฒนาทรพยากรมนษยและสถาบนตางๆ เพอการพฒนาประกอบดวย ความชวยเหลอ 3 ดานหลก คอ ความชวยเหลอใหเปลา ความรวมมอทางวชาการและเงนก

202

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

OECD

Organisation for Economic Co-operation and Development องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา จดตงขนตามอนสญญาทลงนามในกรงปารส เมอวนท 14 ธนวาคม

พ.ศ. 2503 และมผลบงคบใชวนท 30 กนยายน พ.ศ. 2504 ปจจบน(สถานะเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2562) มสมาชก 36 ประเทศ (สวนใหญเปนประเทศพฒนาแลว) OECD เปนเวทหารอระหวางรฐบาลเกยวกบ นโยบายเศรษฐกจและสงคม และมบทบาทส�าคญในการเสรมสราง ความแขงแกรงทางเศรษฐกจในหมประเทศสมาชก ส�านกงานใหญตงอยทกรงปารสประเทศฝรงเศส

OECS

Organization of Eastern Caribbean States องคการรฐแครบเบยนตะวนออก กอตงเมอวนท 18 มถนายน พ.ศ. 2524 ประกอบดวย แอนตกาและ

บารบดาโดมนกาเกรเนดามอนตเซอรรตเซนตคตสและเนวสเซนตลเซยเซนตวนเซนตและเกรนาดนส โดยมแองกวลลา หมเกาะบรตชเวอรจนมารตนกและกวาเดอลปเปนสมาชกสมทบ

OIC

Organization of Islamic Cooperation องคการความรวมมออสลาม เปนองคการระหวางรฐทใหญทสดของกลมประเทศมสลม เดมใชชอวา

องคการการประชมอสลาม(OrganisationoftheIslamicConference)กอตงขนเมอเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2514ปจจบนมสมาชก57ประเทศ(รวมปาเลสไตน) ประเทศไทยเขาเปนผสงเกตการณเมอวนท 1 ตลาคมพ.ศ.2541

203

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

OIF

Organisation Internationale de la Francophonie องคการระหวางประเทศของกลมประเทศทใชภาษาฝรงเศส - กอตงขนเมอวนท 20 มนาคม พ.ศ. 2513 ทกรงนอาเม (Niamey)

ประเทศไนเจอร มวตถประสงคเพอสงเสรมความรวมมอทางวฒนธรรมและวชาการ ตลอดจนความรวมมอในดานตางๆ ของกลมประเทศทใชภาษาฝรงเศส และเปนเวทแลกเปลยนขอคดเหนในเรองตางๆ ของกลมประเทศทใชภาษาฝรงเศส ปจจบน OIF เปนเวทความรวมมอระหวางประเทศทมความแตกตางทางประวตศาสตร วฒนธรรม และระดบการพฒนาแตมความประสงครวมกนทจะใชภาษาฝรงเศสในการสอสารเพอความรวมมอระหวางกน

-คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 4 มกราคม พ.ศ. 2548 เหนชอบใหประเทศไทยสมครเขาเปนผสงเกตการณในOIFและในการประชมสดยอดระดบประมขแหงรฐและหวหนารฐบาลขององคการระหวางประเทศของกลมประเทศทใชภาษาฝรงเศสครงท12เมอวนท19ตลาคมพ.ศ.2551ณนครควเบกประเทศแคนาดาไดมมตเปนเอกฉนทรบประเทศไทยเปน ผสงเกตการณขององคการฯปจจบนOIFมสมาชก61ประเทศ/รฐทองถน และผสงเกตการณ27ประเทศ(สถานะเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2562)

Oil - for - Food

โครงการน�ามนเพออาหาร เปนโครงการภายใตขอมตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต

ท 986 (พ.ศ. 2538) ซงอนญาตใหอรกน�ารายไดจากการขายน�ามนดบ ไปซอสนคาทางดานมนษยธรรมเพอแจกจายแกประชาชนอรก

omni - directional foreign policy

นโยบายตางประเทศรอบทศทาง เปนนโยบายตางประเทศของไทยในชวงพ.ศ.2523-2533

204

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

One ASEAN, One Response

Declaration on One ASEAN, One Response : ASEAN Responding to Disaster as One in the Region and Outside Region

ปฏญญาอาเซยนวาดวยความเปนหนงเดยวในการตอบโตภยพบต ทงภายในและภายนอกภมภาค

ไดมการลงนามในระหวางการประชมสดยอดอาเซยน ครงท 28 ณ นครหลวงเวยงจนทน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว มวตถประสงคในการบรณาการความรวมมอจากภาคสวนตางๆ และผทมสวนไดสวนเสยในกรอบอาเซยนในการตอบโตกบภยพบตรวมกนอยางม ประสทธภาพทงในและนอกภมภาคผานการด�าเนนงานของศนยประสานงาน อาเซยนเพอใหความชวยเหลอดานมนษยธรรมในการจดการภยพบต(AHACentre)

OOSA

Office for Outer Space Affairs ส�านกงานวาดวยกจกรรมอวกาศสวนนอก

OPCW

Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons องคการหามอาวธเคม

order at sea

การจดระเบยบทางทะเล เชน ความรวมมอระหวางกองทพเรอไทย-เวยดนามในการลดความ

ขดแยงในทะเลระหวางกนอาทการลวงล�านานน�าและลกลอบท�าประมงโดยมมาตรการส�าคญคอการลาดตระเวนรวมในพนทประชดกนทางทะเลระหวางกองทพเรอทงสองฝายเปนประจ�า

205

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

order of precedence

ล�าดบอาวโส เปนล�าดบทใชในการจดทนงหรอแถวคณะทตานทต โดยดจากวนเดอนป

ทเอกอครราชทตเขารบหนาทหรอยนสาสนตราตงแลวแตขอก�าหนดของแตละประเทศ

order of events

ล�าดบงาน/เหตการณ

organized criminal group

กลมองคกรอาชญากรรม

OSCE

Organisation for Security and Cooperation in Europe องคการเพอความมนคงและความรวมมอในยโรป เปนองคกรทใหความส�าคญกบการเสรมสรางความมนคงในลกษณะ

รอบดานกลาวคอดานเศรษฐกจการเมองและสงคมโดยด�าเนนนโยบาย การทตเชงปองกน(preventivediplomacy)มประเทศสมาชกจ�านวน 57ประเทศกอตงขนเมอพ.ศ.2517ประเทศไทยไดสมครเขาเปนหนสวน ทางความรวมมอของOSCEเมอพ.ศ.2543

outer space

อวกาศสวนนอก

ownership

ความเปนเจาของ

206

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

PA / PNA

Palestinian National Authority องคกรฝายบรหารขององคการปลดปลอยปาเลสไตน

(The Palestine Liberation Organization : PLO) ตงขนเมอเดอนกนยายนพ.ศ.2536จากขอตกลงกรงออสโล(OsloAccords)

อนเปนผลมาจากการเจรจาระหวางPLOกบรฐบาลอสราเอล

Pacific Alliance (Alianza del Pacífico)

กลมพนธมตรแปซฟก กอตงขนเมอวนท28เมษายนพ.ศ.2554ทกรงลมาประเทศเปรโดย

เปนความรเรมของเปร มวตถประสงคในการสงเสรมการบรณาการดานเศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศสมาชกมสมาชกประกอบดวยชลโคลอมเบยเมกซโกและเปรซงเปนประเทศในลาตนอเมรกาทมแนวคดทางการเมองระบอบประชาธปไตยแบบเสรนยม (Neoliberal) และมการพฒนาทางเศรษฐกจในระดบทใกลเคยงกน มประเทศผสงเกตการณ59 ประเทศ ซงไทยไดเขาเปนประเทศผสงเกตการณเมอ พ.ศ. 2558โดยคอสตารกาและปานามาเปนประเทศผสงเกตการณทมสถานะเปน ผ สมครทจะเขาเปนสมาชกในอนาคต (observer candidate) และสงคโปรออสเตรเลยนวซแลนดและแคนาดาอยระหวางการเจรจาเพอปรบสถานะเปนรฐสมทบ(associatestate)

pacific settlement of disputes

การระงบขอพพาทดวยสนตวธ เปนแนวทางปฏบตทระบในกฎบตรสหประชาชาต(หมวดท6ขอ33-38)

P

207

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

pact

กตกาสญญา

pacta sunt servanda

หลกสญญาตองเปนสญญา เปนหลกทคสญญาทงสองฝายเคารพในสญญา (ภาษาละตนใชในวงการ

กฎหมายระหวางประเทศ)

pariah state

รฐทไมเปนทยอมรบของสงคมนานาชาต อาทมรฐบาลทถกนานาชาตคว�าบาตร

partnership

หนสวนความรวมมอ

Partnership Cooperation

ความรวมมอแบบหนสวน (1) เปาหมายการพฒนาทมการตกลงรวมกน เปนผลมาจากการ

ประชมสดยอดแหงสหสวรรษของผน�าจาก 189 ประเทศ เมอเดอนกนยายนพ.ศ.2543ทส�านกงานใหญองคการสหประชาชาตนครนวยอรกมการใหค�ารบรองปฏญญาแหงสหสวรรษประกอบดวยเปาหมาย8ขอและก�าหนดเวลาบรรลสมฤทธผลภายในพ.ศ.2558

(2) ความรวมมอเพอการพฒนาระหวางประเทศทเนนความเปนหนสวนในการด�าเนนโครงการหรอกจกรรมม2ลกษณะคอความรวมมอระหวางแหลงครวมมอกบไทย ซงมความตกลงในการรบภาระคาใชจายรวมกนโดยเปนความรวมมอแบบหนสวนทวภาคและ/หรอความรวมมอแบบหนสวนพหภาค อกลกษณะหนง คอ ความรวมมอหนสวนแบบใต-ใต (South-South Cooperation) ทประเทศก�าลงพฒนารวมกนออก คาใชจาย

208

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

PBC

Peacebuilding Commission คณะกรรมาธการเสรมสรางสนตภาพ จดตงขนเมอ พ.ศ. 2548 เพอใหค�าปรกษาเรองการเสรมสรางสนตภาพ

ในกรอบสหประชาชาตแกประเทศทเพงผานพนความขดแยง รวมทงเปนตวกลางในการเชอมตอระหวางกระบวนการสรางสนตภาพ (peaceenforcement)การรกษาสนตภาพ(peacekeeping)และการเสรมสรางสนตภาพ(peacebuilding)

peacebuilding

การเสรมสรางสนตภาพ เปนการสรางและพฒนาเงอนไขเพอใหเกดสนตภาพทถาวร รวมถง

การสร างสถาบนและโครงสร าง พนฐานของชาต ท ถกท�าลายโดยสงครามกลางเมองหรอการสรบขนมาใหม

Peace Corps Thailand

Peace Corps of the United States / Thailand หนวยสนตภาพสหรฐอเมรกาประจ�าประเทศไทย รฐบาลไทยและรฐบาลสหรฐอเมรกาไดรวมลงนามในขอตกลง(Country

Agreement)เกยวกบความรวมมอดานอาสาสมครอเมรกนเมอวนท28พฤศจกายนพ.ศ.2504โดยหนวยสนตภาพสหรฐอเมรกา(PeaceCorps)ไดเรมสงอาสาสมครกลมแรกเขามาในประเทศไทยตงแตพ.ศ.2505เพอชวยปฏบตงานใหแกหนวยราชการของไทยในสาขาการศกษาภาษาองกฤษการพฒนาชนบทและการสรางเยาวชนเพอการพฒนา

peace enforcement

การบงคบใหเกดสนตภาพ เปนมาตรการใชก�าลงบงคบผทก�าลงด�าเนนการทเปนการละเมดสนตภาพ

และความมนคงระหวางประเทศใหยตการกระท�าดงกลาว

209

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

peacekeeping

การรกษาสนตภาพ หมายถง การสงคณะเจาหนาททงฝายทหารและพลเรอนในนามของ

สหประชาชาตเขาไปในพนททมความขดแยงโดยความยนยอมของทกฝาย ทเกยวของเพอท�าหนาทดแลใหมการปฏบตตามขอตกลงหยดยงหรอ ความตกลงสนตภาพหรอกระบวนการแกไขปญหาโดยวถทางการเมอง

peacemaking

การท�าใหเกดสนตภาพ เปนการด�าเนนการทางการทตโดยมกใชวธไกลเกลยและเจรจาเพอยต

ความขดแยงโดยสนตวธ

peace operations

ปฏบตการสนตภาพ การด�าเนนการด านสนตภาพ ซงครอบคลมถงการสร างสนตภาพ

(peacemaking)การรกษาสนตภาพ(peacekeeping)และการเสรมสราง สนตภาพ(peacebuilding)

People - centered

ประชาชนเปนศนยกลาง

permanent resident in the receiving state

บคคลผมถนทอยถาวรในรฐผรบ

permit of stay

การอนญาต/ใบอนญาตใหพ�านกอยในราชอาณาจกร/ประเทศ

210

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

person in distress

คนตกทกขไดยาก

person under protection

บคคลซงอยในอารกขา

persona non grata

บคคลไมพงปรารถนา เชน กรณนกการทตท�าผดกฎหมายหรอขอบงคบทางศาสนาในประเทศ

ทพ�านกอย จนทางรฐบาลของประเทศนนไมอาจยอมรบไดและตองให เดนทางกลบออกนอกประเทศนนอยางไรกตามนกการทตอาจถกรฐบาลของรฐผรบใหออกนอกประเทศเปน persona non grata ดวยเหตผลของการด�าเนนการโตตอบทางการเมองระหวางรฐผรบและรฐผสงกเปนได โดยทนกการทตผนนมไดกระท�าผดกฎหมายของรฐผรบหรอกระท�าผดทางศาสนาของรฐผรบแตอยางใด

persons of concern

บคคลในความหวงใย หมายถงผหนภยจากการประหตประหารทมไดมสถานะเปนผลภยหรอ

ผพลดถนส�านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต(UNHCR)จะดแลชวยเหลอโดยมสถานะพเศษตามทไดตกลงกบประเทศผรบ

PIF

Pacific Islands Forum PIFเปนองคกรระดบภมภาคของประเทศในมหาสมทรแปซฟกจดตงขน

เมอพ.ศ.2514(ในชอSouthPacificForumตอมาเปลยนเปนPacific Islands Forum ใน พ.ศ. 2543) เพอขยายความรวมมอดานการเมองเศรษฐกจ การพฒนาทยงยน ธรรมาภบาล และความมนคง ปจจบนม

211

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

สมาชก18ประเทศคอออสเตรเลยนวซแลนดนาอรหมเกาะคกตองกาฟจ ซามว หมเกาะโซโลมอน หมเกาะมารแชลล ปาปวนวกน วานอาต ปาเลาไมโครนเซยครบาสนอเอตวาลเฟรนชโปลนเซยและนวแคลโดเนย มประเทศคเจรจา(DialoguePartner)จ�านวน17ประเทศและ1กลม เศรษฐกจประกอบดวยแคนาดาจนฝรงเศสเยอรมนอนเดยอนโดนเซย อตาล สาธารณรฐเกาหล มาเลเซย ฟลปปนส ญปน สหราชอาณาจกรสหรฐอเมรกาสเปนไทยตรกและสหภาพยโรปนอกจากนยงมประเทศผสงเกตการณ(ObserverStatus)อกจ�านวนหนงส�านกเลขาธการPIFตงอยทกรงซวาประเทศฟจ

PLC

Palestinian Legislative Council องคกรฝายนตบญญตของ Palestinian Authority (PA) มจ�านวนทนงในสภา132ทนง

pledging

การใหค�ามน

plenary meeting

การประชมเตมคณะ

PLO

The Palestine Liberation Organization องคการปลดปลอยปาเลสไตน องคการทางการเมองและการทหารของปาเลสไตนทตงขนเมอพ.ศ.2507

เพอเปนตวแทนของชาวปาเลสไตนในการตอกรการยดครองของอสราเอลไดรบสถานะObserverEntityจากสหประชาชาตเมอพ.ศ.2517

212

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

PMC

ASEAN Post Ministerial Conferences การประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยนกบรฐมนตรตางประเทศของ

คเจรจา เป นการประชมระหวางรฐมนตรต างประเทศอาเซยนกบรฐมนตร

ตางประเทศของคเจรจา ไดแก ออสเตรเลย นวซแลนด ญป น จนสาธารณรฐเกาหลอนเดยแคนาดาสหรฐอเมรการสเซยสหภาพยโรปซงมกจะจดขนตอเนองกบการประชมรฐมนตรตางประเทศประจ�าป

PNC

Palestinian National Council สภาแหงชาตปาเลสไตน องคกรฝายนตบญญตของPalestinianLiberationOrganisation(PLO)

มอ�านาจในการเลอก Executive Committee ซงเปนฝายบรหารของPLO

point of order

ประทวง หรอขดจงหวะในระหวางการประชม หรอระหวางการกลาวถอยแถลงในเรองผดขอบงคบการประชม

Political Consultations / Political Consultation

การประชมหารอทางการเมอง

Political Islam

อสลามการเมอง แนวคดทมไดแยกการเมองออกจากศาสนา ตองการออกแบบสงคม

การเมองใหสอดคลองกบแนวทางของศาสนาอสลาม ซงเปนแรงผลกดน

213

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ส�าคญตอปรากฏการณ Arab Spring โดยแนวคดอสลามการเมองนนประกอบขนจากหลายแนวคดอาทIslamicFundamentalismแนวคดPanIslamแนวคดUmmahและแนวคดJihad

political offence

ความผดทางการเมอง

positive - sum game

เกมทมผลรวมเปนบวก สถานการณททงสองฝายไดรบผลประโยชนรวมกนไดซงฝายแรกสามารถ

แบงปนผลประโยชนบางสวนเพอใหทงสองฝายไดรบผลประโยชนรวมกนได

power of attorney

หนงสอมอบอ�านาจ

PPRD

Pan - Pearl River Delta เขตเศรษฐกจสามเหลยมลมแมน�าจเจยง กอตงเมอพ.ศ.2547ครอบคลมบรเวณทางตอนใตของจนหรอบรเวณ

ทลมแมน�าจเจยงไหลผานประกอบดวย9มณฑลไดแกฝเจยนเจยงซ หหนานกวางตงกวางซไหหนานเสฉวนกยโจวยนนานและเขตบรหารพเศษทง 2 แหง ไดแก ฮองกงและมาเกา โดยรฐบาลจนไดเลอกพนท ดงกลาวเปนพนทน�ารองในการพฒนาระบบเศรษฐกจแบบตลาด(MarketEconomy) ปจจบน PPRD เปนพนทพฒนาเศรษฐกจล�าดบตนของจน มขนาดGDPคดเปน1ใน3ของทงประเทศ

214

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

predicate offence

ความผดมลฐาน

preferential rights

บรมสทธ

premises of the mission

สถานทของคณะผแทน คอ อาคารหรอสวนของอาคารและทดนซงอาคารตงอย ซงใชเพอความ

มงประสงคของคณะผแทนโดยไมค�านงถงกรรมสทธรวมถงทอยของหวหนา คณะผแทนดวย

prerogatives

อ�านาจพเศษ อภสทธ

prescriptive power

อ�านาจในการออกกฎหมาย

presentation of the letter of credence

การยนสาสนตราตง เปนการก�าหนดใหเอกอครราชทตยนสาสนตราตงตอประมขของประเทศ

ทเขาไปพ�านกอยซงรปแบบพธการกจะแตกตางกนไปในแตละประเทศ

Press Attaché

ผชวยทตดานสารนเทศ มหนาทในการใหขอมลขาวสารและประสานงานกบสอมวลชน

215

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

preventive action

มาตรการปองกน

proactive foreign policy

นโยบายตางประเทศเชงรก เปนนโยบายตางประเทศของไทยในชวงยคหลงสงครามเยนทการแขงขน

และความขดแยงทางอดมการณทางการเมองระหวางประเทศไดเกอบหมดสนไปโดยประเทศไทยไดเนนบทบาทน�าทางการทตและมสวนรวมรบผดชอบในกจการตางๆ ของประชาคมระหวางประเทศมากขน

proceeds of crime

ทรพยสนทไดมาจากการกระท�าความผด

Proportionality of sentencing

หลกการลงโทษทไดสดสวนกบความผด

Protégé / protected person

คนในอารกขา

protected state / protectorate

รฐในอารกขา

protocol

1. พธการทต หมายถง หลกปฏบต หรอมารยาททางการทต (etiquette) ซงเปน

ทยอมรบกนในนานาประเทศจนกลายเปนรปแบบทใชกนในงานพธการหรอรฐพธตางๆ รวมถงเรองเอกสทธความคมกนล�าดบอาวโสฯลฯทงนบคคลซงเปนหวหนารบผดชอบดานพธการทตเรยกวาChiefofProtocol

216

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ส�าหรบประเทศไทยคอ อธบดกรมพธการทต สวนเจาหนาทพธการทต เรยกวาprotocolofficer

2. พธสาร เปนความตกลงระหวางประเทศอยางหนง โดยมากเปนพธสารตอทาย

สนธสญญาหรออนสญญา หรอพธสารแกไขเพมเตมสนธสญญาหรออนสญญานน

PSI

Proliferation Security Initiative ความรเรมเพอความมนคงจากการแพรขยายอาวธทมอานภาพ

ท�าลายลางสง ความรวมมอเพอปองกนและสกดกนการขนสงอาวธทมอานภาพท�าลาย

ลางสงระบบเครองสงและวสดอปกรณทเกยวของทงทางบกทะเลและอากาศ

Public Diplomacy

การทตสาธารณะ หมายถง การด�าเนนการทางการทตแบบหน งเพอโน มน าวชกจง

ใหสาธารณชนและกล มเปาหมายและกล มผลประโยชนต างๆ ใน ตางประเทศทมบทบาทส�าคญตอการตดสนใจของรฐใหมความชนชม และเขาใจถงแนวทางการด�าเนนนโยบายตางประเทศของประเทศใดประเทศหนง ซงจะชวยเสรมสรางความสมพนธระดบประชาชนใหมความใกลชดแนนแฟน และประสบผลส�าเรจอยางแนบเนยน โดยจะม ความแตกตางจากการด�าเนนการทางการทตแบบดงเดมทเนนการสอสาร ระหวางรฐตอรฐ(GovernmenttoGovernment)แตการทตสาธารณะ จะ เน น ว ธ ก า รด� า เน นความ สม พนธ ร ะหว า ง ร ฐ ก บประชาชน(Government to People)ภาคเอกชนประชาสงคมหรอสอมวลชนในตางประเทศหรอระหวางประชาชนดวยกนเองอนงการทตวฒนธรรม

217

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

(Cultural Diplomacy) ทใชวฒนธรรมเปนสอเชอมความเขาใจอนด ระหวางประชาชนนน ถอเปนเครองมอหนงของการด�าเนนการทาง การทตสาธารณะ

public order

ความสงบเรยบรอย

punishable offence

การกระท�าผดทมโทษตามกฎหมาย

218

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Quadrangle Economic Cooperation

กรอบความรวมมอสเหลยมเศรษฐกจ ประกอบดวยไทยเมยนมาสปป.ลาวและจน(มณฑลยนนาน)

quorum

องคประชม

Q

219

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

R.S.V.P.

เปนค�ายอมาจากภาษาฝรงเศสทวาRépondez s’il vous plaîtซงระบในบตรเชญเขารวมงานตางๆ แปลวา โปรดตอบใหผเชญทราบดวยวา ผไดรบเชญจะไปรวมงานหรอไม

racial discrimination

การเลอกปฏบตทางเชอชาต

rapporteur

ผเสนอรายงานการประชม

ratification

การใหสตยาบนเพอผกพนตามความตกลงระหวางประเทศ

RCEP

Regional Comprehensive Economic Partnership ความตกลงพนธมตรทางเศรษฐกจระดบภมภาค ในการประชมสดยอดอาเซยน ครงท 19 เมอวนท 15-18พฤศจกายน

พ.ศ. 2554 ณ เมองบาหล ประเทศอนโดนเซย ผน�าอาเซยนไดรบรองเอกสารกรอบอาเซยนส�าหรบความตกลงหนสวนทางเศรษฐกจระดบ ภมภาค เพอแสดงเจตนารมณในการส งเสรมให เกดการรวมกล ม ทางเศรษฐกจตามแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดยRCEP (อารเซป) เปนความตกลงการคาเสรระหวางอาเซยนกบประเทศ คเจรจา6ประเทศทมFTAกบอาเซยนแลวไดแกจนสาธารณรฐเกาหล ญปนอนเดยออสเตรเลยและนวซแลนดครอบคลมทกมตการคา(สนคา

R

220

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

บรการ การลงทน ความรวมมอทางเศรษฐกจและทางเทคนค) และประเดนทเกยวของกบการคาระหวางประเทศ เชน นโยบายการแขงขนทรพยสนทางปญญาการระงบขอพพาทเพอใหการรวมตวกนทางภมภาคมประสทธภาพและมศกยภาพในการแขงขนมากขน การเจรจา RCEP เรมตนในพ.ศ.2556ลาสดผน�าประเทศสมาชกทง16ประเทศไดรวมกน ออกแถลงการณ ประกาศความส�าเรจการเจรจา RCEP เมอวนท 4 พฤศจกายน พ.ศ. 2562 ทกรงเทพฯ วา“สมาชก RCEP 15 ประเทศ สามารถปดการเจรจาจดท�าความตกลง RCEP ทง 20 บท และการเจรจาเปดตลาดในสวนทส�าคญทกประเดนไดแลว และมอบใหคณะเจรจาไปเรม ขดเกลาถอยค�าทางกฎหมาย เพอลงนามความตกลง RCEP ในป 2563 โดยในสวนของอนเดยยงมประเดนคงคางทจะตองเจรจาตอ ซงสมาชก RCEP จะท�างานรวมกนเพอหาขอยตในประเดนคงคางของอนเดยตอไป”

receivables

สทธเรยกรองทางการเงน

recidivism

การกระท�าผดซ�า

Reciprocal Support Arrangement

การแลกเปลยนเสยงสนบสนนระหวางกน

reciprocity

หลกถอยทถอยประตบตหรอการประตบตตางตอบแทน

recognition

การรบรอง

221

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

recommendation

ขอเสนอแนะ ค�าแนะน�า

reconciliation

การปรองดองและลดความเปนศตรตอกน

recovery of nationality

การกลบคนสญชาต

reformasi

การปฏรปประเทศในดานตาง ๆ (ศพทภาษาอนโดนเซย-มาเลเซย)

refugee

ผลภย

หมายถง บคคลทพงไดรบสทธตามอนสญญาวาดวยสถานภาพผ ลภย

พ.ศ.2494อาทสทธในการไดรบความคมครองการไดรบการพจารณา

ใหไปตงถนฐานในประเทศทสามการท�างานและการไดรบการศกษา

Regional Code of Conduct in the South China Sea

แนวทางปฏบตระดบภมภาคในทะเลจนใต

เพอเปนการแสดงเจตนารมณรวมกนของประเทศในบรเวณทะเลจนใต

ทจะรกษาสนตภาพและเสถยรภาพของภมภาค

regionalism

ภมภาคนยม

เปนการรวมกลมของประเทศในภมภาคบนพนฐานของการตระหนกถง

ผลประโยชนรวมกนในการพฒนาและความจ�าเปนทจะตองรวมมอกน

222

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ในดานตางๆ เพอเปนการระดมพลงในการปกปองและเสรมสรางความ

กาวหนาและสนตภาพความมนคงของแตละประเทศและของภมภาค

โดยสวนรวม

- open regionalism ภมภาคนยมแบบเปดเปนกระบวนการรวมตว

และรวมมอกนในภมภาคเพอลดอปสรรคทางการคาซงกนและกน

โดยไมมการกดกนประเทศภายนอก

- closed regionalism ภมภาคนยมแบบปดเปนกระบวนการรวมตว

และรวมมอกนในภมภาคเพอลดอปสรรคทางการคาซงกนและกน

โดยมการกดกนประเทศภายนอก

register a treaty

ลงทะเบยนสนธสญญา

register of experts / eminent persons

ทะเบยนผเชยวชาญ / ผทรงคณวฒ

Regrets Only

เปนค�าทระบในบตรเชญเขารวมงานตางๆ ซงหากผไดรบเชญจะไมไปรวม

จะตองตอบใหผเชญทราบหากสามารถไปรวมไดไมตองตอบกลบ

remain open to all states for signature and acceptance

เปดใหรฐทงปวงลงนามและใหการยอมรบ

renunciation of area

การสละพนท

renunciation of nationality

การสละสญชาต

223

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

reprisal

การตอบโตการกระท�าของรฐอนซงเปนความผดในทางกฎหมายระหวางประเทศกลาวคอเปนการตอบโตการกระท�าทไมชอบดวยกฎหมายเชนกน

requested perimeter

แนวเขตทมการรองขอ

reservations

ขอสงวน

resilience

ความสามารถในการรบมอ ปรบตว และฟนตวได

resolution

ขอมต

resource mobilization

การระดมทรพยากร

respondent state

รฐทถกฟอง

retain nationality

คงสญชาต

retortion

การตอบโตการกระท�าของรฐอนซงมไดเปนความผดในทางกฎหมายระหวางประเทศแตมลกษณะทไมเปนมตร

224

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

retreat

การประชมหารออยางเปนกนเอง มทงในระดบหวหนารฐบาล ระดบรฐมนตร และระดบปลดกระทรวง

โดยสวนใหญจะเปนการหารอเปนการเฉพาะระหวางหวหนาคณะผแทนโดยไมมเจาหนาทตดตามและไมมระเบยบวาระทแนนอนแตจะเปดกวางใหมการหารอไดในทกๆ ประเดน

retroactivity

การมผลยอนหลงของกฎหมาย

reunification

การรวมประเทศ หลงจากประเทศถกแบงแยกออกเปนสองประเทศ

right of reply

สทธโตตอบ

right to development

สทธในการพฒนา

Rio Group

กลมรโอ กอตงเมอพ.ศ.2529ตามปฏญญาแหงนครรโอเดจาเนโรประเทศบราซล

เพอเปนเวทการหารอทางการเมองและแสวงหาความรวมมอระหวางประเทศสมาชกและตอมาเมอพ.ศ.2554กลมRioGroupและCALC(“LatinAmericanandCaribbeanSummit”onIntegrationandDevelopment) ไดรวมกลมกนเปนประชาคมแหงรฐลาตนอเมรกาและ

225

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

แครบเบยน (CELAC) ปจจบนประกอบดวยสมาชก 24 ประเทศ และ 1องคการระหวางประเทศไดแกอารเจนตนาเบลซโบลเวยบราซลชลโคลอมเบยคอสตารกาควบาสาธารณรฐโดมนกนเอกวาดอรเอลซลวาดอรกวเตมาลากายอานาเฮตฮอนดรสจาเมกาเมกซโกนการากวปานามาปารากวยเปรซรนาเมอรกวยเวเนซเอลาและ CARICOM(CaribbeanCommunity)

ROC

Regional Operate Center ศนยปฏบตการรวม กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ROC(อารโอซ)เปนโครงการน�ารองซงกระทรวงการตางประเทศกระทรวง

มหาดไทย ส�านกงาน ก.พ.ร. และมหาวทยาลยขอนแกน ไดรวมกน จดตงขน เปดด�าเนนการอยางเปนทางการเมอ พ.ศ. 2549 เพอพฒนา การท�างานรวมกนระหวางเอกอครราชทตในประเทศเพอนบานกบ ผวาราชการจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยท�าหนาทประสานเชอมโยง การท�างานระหวางเอกอครราชทตกบผวาราชการจงหวดเพอบรณาการ ยทธศาสตรการพฒนาจงหวด/กล มจงหวดใหสอดคลองกบนโยบาย ตางประเทศรวมทงใหบรการขอมลและความรเกยวกบประเทศเพอนบานและจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอการพฒนาสมรรถนะบคลากรและงานวจยในทองถนเพอสนบสนนนโยบายตางประเทศ

rule of speciality / specialty

หลกเกณฑวาดวยการพจารณาความผดเฉพาะเรอง หลกเกณฑไมใหลงโทษผ ร ายขามแดนในความผดอน นอกเหนอจาก

ความผดทขอใหสงผรายขามแดน

226

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

rule of origin

กฎแหลงก�าเนดสนคา เปนเกณฑทใชในการพจารณาวา สนคามแหลงก�าเนดจากประเทศใด

เนองจากการผลตอาจมไดผลตจากวตถดบภายในประเทศเทานน แตมการน�าเขาวตถดบหรอชนสวนจากนอกประเทศมาใชในการผลต

rules of procedure

ขอบงคบการประชม

R2P

Responsibility to Protect หลกการความรบผดชอบในการคมครอง เปนหลกการทไดรบการรบรองในการประชมระดบผน�า เพอทบทวนผล

ของปฏญญาสหสวรรษ (High Level Panel Meeting-HLPM) เมอวนท 14-16 กนยายน พ.ศ. 2548 ณ นครนวยอรก สหรฐอเมรกา ทเกยวของกบการแทรกแซงทางมนษยธรรม(humanitarianinterference/ intervention of humanity) เพอคมครองประชาชนจากการฆาลางเผาพนธ การฆาลางชนชาต อาชญากรรมสงคราม และอาชญากรรมตอมนษยชาตโดยจะถอเปนความรบผดชอบและทจะตองด�าเนนการรวมกนโดยประชาคมระหวางประเทศอยางไรกตามหลกการเรองนมนยเกยวของกบกฎหมายระหวางประเทศอธปไตยของรฐความออนไหวทางการเมองและความชอบธรรมในการปฏบตจงยงไมมการนยามแนวความคดR2PรวมถงขอบเขตของR2Pทชดเจน

227

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

SAARC

South Asian Association for Regional Cooperation สมาคมความรวมมอแหงภมภาคเอเชยใต จดตงขนอยางเปนทางการเมอเดอนธนวาคมพ.ศ.2528เพอสงเสรมความ

รวมมอดานเศรษฐกจและวชาการระหวางกน โดยมสมาชกประกอบดวยประเทศในภมภาคเอเชยใต8ประเทศไดแกอนเดยปากสถานเนปาลศรลงกา ภฏาน บงกลาเทศ มลดฟส และอฟกานสถาน และมประเทศผสงเกตการณ คอ จนญปน อหราน สาธารณรฐเกาหล สหรฐอเมรกาออสเตรเลยมอรเชยสเมยนมาและสหภาพยโรป

SACU

Southern African Customs Union สหภาพศลกากรแอฟรกาใต จดตงขนเมอ พ.ศ. 2453 ปจจบนประกอบดวยสมาชก 5 ประเทศ คอ

บอตสวานาเลโซโทนามเบยแอฟรกาใตและเอสวาตน(สวาซแลนด)

SADC

Southern African Development Community ประชาคมเพอการพฒนาแอฟรกาตอนใต จดตงขนเมอวนท 17 สงหาคมพ.ศ. 2535 ประกอบดวย 14 ประเทศ

คอแองโกลาบอตสวานาเลโซโทมาลาวมอรเชยสโมซมบกนามเบย แอฟรกาใต เอสวาตน (สวาซแลนด) แทนซาเนย แซมเบย ซมบบเวสาธารณรฐประชาธปไตยคองโกและเซเชลส

S

228

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

SAFTA

South Asian Free Trade Area เขตการคาเสรในเอเชยใต (ภายใตSAARC) เปนไปตามมตของทประชมสดยอดของSAARCครงท10ทกรงโคลมโบ

ประเทศศรลงกาเมอพ.ศ.2541

SAGQ

South Asian Growth Quadrangle โครงการสเหลยมเศรษฐกจแหงเอเชยใต เปนโครงการความรวมมอระหวางบงกลาเทศเนปาลอนเดยและภฏาน

เพอปรบปรงมาตรการความเปนอย ของประชาชนในภมภาคเอเชยใต ใหดขน

SALW

small arms and light weapons อาวธเลกและอาวธเบา อาวธเลก(smallarms)อาวธทออกแบบเพอการใชงานไดโดยบคคลเดยว

เชนปนพกปนยาวปนสนอาวธเบา(lightweapons)คออาวธทใชงาน โดยบคคล 2 - 3 คนชวยกน เชน ปนกลหนก ปนตอตานอากาศยาน แบบพกพาได เครองปลอยระบบขปนาวธและจรวดตอตานยานเกราะแบบพกพาได

sanction

มาตรการลงโทษ หมายถง มาตรการลงโทษทคณะมนตรความมนคงใชตอประเทศสมาชก

ทมการกระท�าทละเมดกฎบตรสหประชาชาตรวมทงเปนภยตอสนตภาพและความมนคงระหวางประเทศโดยการจ�ากด หรอหามประเทศสมาชกอนๆ ตดตอในดานตางๆ (เชน ดานการคา การคมนาคมขนสง) อยาง

229

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เปนทางการกบประเทศนนๆ เพอบบบงคบใหมการปฏบตตามขอมตของคณะมนตรความมนคง มาตรการหามการตดตอเหลาน บางครงเรยกวาปดลอม (embargo)เชนปดลอมดานอาวธปดลอมดานการคาเปนตน

SAPTA

SAARC Preferential Trading Agreement ความตกลงพเศษทางการคาในภมภาคเอเชยใต เปนไปตามมตของทประชมสดยอดของ SAARC ครงท 8 ทกรงนวเดล

ประเทศอนเดยเมอพ.ศ.2538

Schengen States

กล มประเทศทงในและนอกสหภาพยโรปบางประเทศทยอมรบกนใหประชาชนของแตละประเทศเดนทางไปมาถงกนและเขาเมองไดโดยไมมการตรวจลงตราหรอมการควบคมใดๆ ระหวางกนและส�าหรบประชาชน จากประเทศทสามหากไดรบอนญาตใหเดนทางไปประเทศหนงประเทศใด ในกลมประเทศนแลว สามารถเดนทางตอไปประเทศอนๆ ในกลมนได โดยไมมการควบคมปจจบนมสมาชก26ประเทศประกอบดวยเบลเยยมเดนมารกเยอรมนกรซสเปนฝรงเศสอตาลลกเซมเบรกเนเธอรแลนดออสเตรย โปรตเกส ฟนแลนด สวเดน นอรเวย ไอซแลนด เอสโตเนยฮงการลตเวยลทวเนยมอลตาโปแลนดสโลวเนยสโลวะเกยสาธารณรฐ- เชกสวตเซอรแลนดและลกเตนสไตนนอกจากนมประเทศทอยระหวางเตรยมความพรอมเขารวมไดแกไซปรสโรมาเนยบลแกเรยและโครเอเชย (สถานะเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2562)

SCO

Shanghai Cooperation Organization พฒนามาจากเวทการประชมShanghaiFiveซงจนเปนผรเรมกอตงขน

เมอพ.ศ.2539เดมมสมาชก5ประเทศไดแกจนรสเซยคาซคสถาน

230

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ครกซสถาน และทาจกสถาน ตอมาเมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2544 อซเบกสถานไดเขาเปนสมาชกดวยจงมการเปลยนชอกลไกความรวมมอ นเปน Shanghai Cooperation Organization เดมมวตถประสงคเพอเสรมสรางความมนใจและแกไขขอพพาทเกยวกบพรมแดนของประเทศสมาชก และตอมาไดขยายขอบเขตความรวมมอใหครอบคลมทงดานการเมองความมนคงเศรษฐกจการคาวทยาศาสตรวฒนธรรม การศกษาพลงงานการคมนาคม

screening system

ระบบคดกรอง

SDGs

Sustainable Development Goals เปาหมายการพฒนาทยงยน เปนกรอบทศทางการพฒนาของโลกภายหลง พ.ศ. 2558 ซงทประชม

สมชชาสหประชาชาตสมยสามญ ครงท 70 เมอวนท 25 กนยายน พ.ศ.2558ไดรบรองวาระการพฒนาทยงยน ค.ศ. 2030 (The 2030 Agenda for Sustainable Development)และเปาหมายการพฒนา ทยงยน (SDGs) เพอใหประเทศตางๆ น�าไปปฏบตใหบรรลผลส�าเรจ เกดการพฒนาอยางยงยนในดานเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอมภายในพ.ศ.2573ประกอบดวย17เปาหมายคอเปาหมายท1:ขจดความยากจนเปาหมายท2:ขจดความหวโหยเปาหมายท3:การมสขภาพและความเปนอยทดเปาหมายท4:การศกษาทเทาเทยมเปาหมายท5:ความเทาเทยมทางเพศเปาหมายท6:การจดการน�าและสขาภบาลเปาหมาย ท 7 : พลงงานสะอาดททกคนเขาถงได เปาหมายท 8 : การจางงาน ทมคณคาและการเตบโตทางเศรษฐกจ เปาหมายท 9 : อตสาหกรรม นวตกรรม โครงสรางพนฐาน เปาหมายท 10 : ลดความเหลอมล�า เปาหมายท 11 : เมองและถนฐานมนษยอยางยงยน เปาหมายท 12 :

231

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

แผนการบรโภคและการผลตทยงยน เปาหมายท 13 : การรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เปาหมายท 14 : การใชประโยชนจากมหาสมทรและทรพยากรทางทะเลเปาหมายท15:การใชประโยชนจากระบบนเวศทางบกเปาหมายท16:สงคมสงบสขยตธรรมไมแบงแยก และเปาหมายท17:ความรวมมอเพอการพฒนาทยงยน

SEAFILD

Southeast Asia Fund for Institutional and Legal Development กองทนเอเชยตะวนออกเฉยงใต เพอการพฒนาสถาบนและกฎหมาย ไทยและแคนาดาไดจดท�ารางบนทกความเขาใจระหวางกน เพอจดตง

ส�านกงานกองทนฯในประเทศไทย

SEAMEO

Southeast Asian Ministers of Education Organization องคการรฐมนตรศกษาแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต SEAMEO(ซมโอ)ตงขนเมอวนท30พฤศจกายนพ.ศ.2508ภายใตความ

ตกลงรวมกนระหวางรฐบาลของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออก เฉยงใต มจดมงหมายเพอสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศสมาชกในดานการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรม ส�านกงานเลขาธการSEAMEOตงอยในประเทศไทยปจจบนมประเทศสมาชก11ประเทศคออนโดนเซยลาวมาเลเซยฟลปปนสสงคโปร ไทยกมพชาบรไนดารสซาลามเวยดนามเมยนมาและตมอร-เลสเตมสมาชกสมทบอก8ประเทศคอ ฝรงเศส ออสเตรเลย นวซแลนด แคนาดา เยอรมน เนเธอรแลนดนอรเวยและสเปน(สถานะเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2562)

SEANWFZ Treaty

Southeast Asia Nuclear Weapon - Free Zone Treaty สนธสญญาเขตปลอดอาวธนวเคลยรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

232

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เปนสนธสญญาของประเทศสมาชกอาเซยนทง 10ประเทศซงลงนามท กรงเทพมหานคร เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. 2538 และมผลใชบงคบ เมอวนท 28มนาคมพ.ศ.2540 โดยมใจความส�าคญคอ ไมใหรฐภาคพฒนา ผลต ครอบครอง หรอทดสอบอาวธนวเคลยรภายในอาณาเขตเศรษฐกจจ�าเพาะและไหลทวปเพอปองกนการแพรขยายอาวธนวเคลยรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

seating plan

แผนผงทนง (ในโตะอาหาร)

SEATO

Southeast Asia Treaty Organization องคการสนธสญญาปองกนภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต - (สปอ. หรอซโต) กอตงขนตามสนธสญญามะนลา หรอทร จกกน

อกชอหนงวา“กตกามนลา” (ManilaPact)ซงการลงนามมขนในวนท 8 กนยายน พ.ศ. 2497 ณ กรงมะนลา ประเทศฟลปปนส และมผลบงคบใชเมอวนท 19กมภาพนธ พ.ศ. 2498 ในชวงสงครามเยน โดยม 8 ประเทศเขาร วม คอ สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร ฝรงเศสออสเตรเลยนวซแลนดปากสถานไทยและฟลปปนส

- โดยมวตถประสงคคอบรรดาประเทศสมาชกตางแสดงความปรารถนาทจะประสานความพยายามของตนทจะปองกนรวมกนเพอธ�ารงรกษาไว ซงสนตภาพและความมนคง โดยเฉพาะขอ 4 ของสนธสญญาเปน ขอส�าคญทสด คอ แตละประเทศภาคค สญญาตกลงเหนพองกนวา หากดนแดนของประเทศใดถกรกรานจากการโจมตด วยก�าลงอาวธประเทศภาคทงหมดทเหลอจะถอวาเปนอนตรายรวมกนและจะปฏบตการ เพอเผชญหนากบอนตรายรวมกนหรอถาหากพนทภายในเขตครอบคลมของสนธสญญาถกคกคามดวยประการใดๆ ประเทศภาคทงหมดจะปรกษากนในทนทเพอตกลงในมาตรการเพอการปองกนรวมกน

233

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

- ส�านกงานใหญขององคการเคยตงอยทกรงเทพมหานครมนายพจนสารสนจากประเทศไทยด�ารงต�าแหนงเลขาธการทวไปซงเปนต�าแหนงผน�าอยางเปนทางการขององคการตงแตพ.ศ.2500-2507(ปจจบนนบรเวณทเคยเปนทตงส�านกงานใหญขององคการSEATOทถนนศรอยธยาไดกลายเปนทตงของกระทรวงการตางประเทศ)

- ซโตยบเลกอยางเปนทางการเมอวนท 30 มถนายน พ.ศ. 2520เนองจากสถานการณทางการเมองของโลกไดเปลยนไปมากสหรฐอเมรกาถอนก�าลงทหารออกจากเวยดนามใต และรฐบาลทอเมรกาสนบสนน ประสบความพายแพทงในเวยดนามลาวและกมพชาท�าใหองคการซโต หมดความจ�าเปนในฐานะเครองมอในการด�าเนนนโยบายตางประเทศ ของสหรฐอเมรกาในภมภาคน

SEC

SOM Steering Committee on ECOTECH คณะอนกรรมการดานความรวมมอทางเศรษฐกจและวชาการ

ของเอเปค

second, support a proposal

รบรอง, สนบสนนขอเสนอ

security community

ประชาคมความมนคง เปนการรวมตวกนของบรรดาประเทศในภมภาคเพอศกษาและเสรมสราง

ความมนคงของภมภาคโดยเนนการสงเสรมความรวมมอบนพนฐานของแนวความคดของความมนคงรวมกน

234

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

self-determination

การก�าหนดใจตนเอง หมายถงสทธและเสรภาพในการทจะใหชนกลมใดกลมหนงในประเทศใด

ประเทศหนงตดสนหรอก�าหนดสถานะดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมของตน โดยเลอกทจะอย อยางเดมหรอแยกตวออกไปโดยทสทธในการก�าหนดใจตนเองเปนสทธทไดรบการรบรองในกฎบตรสหประชาชาตขอ1วรรค2และขอ55โดยไมปรากฏนยามขอมตสมชชาสหประชาชาตท 1514 (ค.ศ. 1960) และขอมตสมชชาสหประชาชาตท2625(ค.ศ.1970)ระบรายละเอยดเพมเตมของการใชสทธในการก�าหนดใจตนเองทงนขอมตท2625ยงระบดวยวาไมถอเปนการสนบสนนการแบงแยกดนแดนจากรฐอธปไตย

self-governing country

ประเทศทปกครองตนเอง

SEMIS

Subregional Environmental Monitoring Information System ศนยขอมลตดตามดานสงแวดลอมในอนภมภาคลมแมน�าโขง

SEOM

Senior Economic Officials Meeting การประชมเจาหนาทอาวโสเศรษฐกจอาเซยน คอการประชมของผ แทนหนวยงานดานเศรษฐกจของประเทศสมาชก

อาเซยนระดบอธบด (ของประเทศไทย ไดแก อธบดกรมเจรจาการคาระหวางประเทศกระทรวงพาณชย) จดขนปละ3ครง (หรออาจมสมยพเศษหากเหนเหมาะสม)เพอหารอทบทวนและพจารณาก�าหนดแนวทางความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยน

235

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

SEP

Sufficiency Economy Philosophy หรอ Philosophy of Sufficiency Economy

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนกระบวนการคดทพระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศร มหาภมพล

อดลยเดชมหาราชบรมนาถบพตรพระราชทานแนวคดตงแตพ.ศ.2517 และเมอวนท29พฤศจกายนพ.ศ.2542พระราชทานพระบรมราชานญาต ใหส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต(สศช.)น�าไปเผยแพรเพอเปนแนวทางปฏบตของทกฝายและประชาชนโดยทวไปดงน

“เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาชถงแนวทางการด�ารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหด�าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจ�าเปนทจะตองมระบบภมค มกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงน จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการน�าวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและการด�าเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบใหมส�านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ด�าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอม ตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวางทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด”

236

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

SEP for SDGs Partnership

Sufficiency Economy Philosophy for Sustainable Development Goals Partnership

การสงเสรมหนสวนในการน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ไปประยกตใชเพอบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน

- เปนนโยบายของรฐบาลในการสรางหนสวนความรวมมอเพอสงเสรมการน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน (SustainableDevelopmentGoals-SDGs)การสรางความรวมมอเชงหนสวนนมงตอบสนองวาระเพอการพฒนาทยงยนค.ศ.2030ของโลกดวยการเผยแพรประสบการณและตวอยางความส�าเรจในการพฒนาของไทยทนอมน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบตหลายสบปทงในภาคเกษตรภาคธรกจภาคอตสาหกรรมภาคการศกษาการพฒนาชมชนเปนตนใหนานาประเทศรบรเขาใจและพจารณาเปนทางเลอกหนงในการบรรล SDGsทงในมตเศรษฐกจ สงคมสงแวดลอมและวฒนธรรม โดยเมอปพ.ศ.2559กลม77ซงประกอบดวยสมาชกจากประเทศก�าลงพฒนา 134 ประเทศ และจนยอมรบวา ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางทสามารถบรรลเปาหมายSDGsได

- ประเทศไทย โดยกระทรวงการตางประเทศขบเคลอนนโยบาย SEPfor SDGs Partnership ดวยการสงเสรมความรวมมอเพอการพฒนา ในการนอมน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในรปแบบตางๆ ภายใตกรอบทวภาคอาทการใหทนฝกอบรมทนศกษาทนดงานในหวขอ เกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทประเทศไทย การด�าเนนโครงการในประเทศก�าลงพฒนาในภมภาคตางๆ รวมทงมความรวมมอภายใตกรอบไตรภาคกบประเทศพฒนาแลวและองคการระหวางประเทศภายใตสหประชาชาตอาทเยอรมนสหรฐอเมรกาญปนสาธารณรฐเกาหลเพอน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในประเทศทสาม

237

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

session (meeting)

ส�าหรบการประชมหมายถงสมยประชมหรอชวงการประชม

Sexual and Reproductive Health

สขภาพทางเพศและอนามยเจรญพนธ

Shanghai Five

ดSCO

Shari’ah Law

กฎหมายชะอระห กฎหมายอสลามทมรากฐานมาจากคมภรอลกรอาน แบบอยางค�าสอน

ของนบมฮมมดและความเหนพองตองกนของบรรดาผทรงความรในเรองศาสนาบญญตอสลาม

Shi’a

นกายชอะฮ นกายทมชาวมสลมนบถอมากเปนอนดบท2ของศาสนาอสลามมจดเรมตน

จากมสลมกล มหน งทสนบสนนอะล ลกพลกน องและลกเขยของ นบมฮมมดใหเปนประมข(เคาะลฟะห)ของประชาคมมสลมทนบถอนกายชอะฮอาศยอยในอหรานและอรกเปนสวนใหญ

shirt and tie

ชดเสอเชต ผกเนกไท

short dress

ชดกลางวนส�าหรบสภาพสตร

238

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Shuttle Diplomacy

การทตแบบกระสวย หมายถง การเดนทางไปเจรจาทางการทตเพอคลคลายปญหาหรอกรณ

พพาทโดยผไกลเกลยจะตองเดนทางกลบไป-กลบมาระหวางประเทศหรอคกรณทมความขดแยงกนเชนการแกปญหาในตะวนออกกลาง

SICA

Sistema de la Integración Centroamericana หรอCentral American Integration System ระบบการรวมกลมในอเมรกากลาง กอตงเมอเดอนธนวาคมพ.ศ. 2534 เพอกระตนกระบวนการบรณาการ

กลมประเทศในภมภาคอเมรกากลางประกอบดวยสมาชก8ประเทศจากอเมรกากลางและแครบเบยนไดแกเบลซคอสตารกาสาธารณรฐโดมนกนเอลซลวาดอร กวเตมาลา ฮอนดรส นการากว และปานามา มประเทศ ผสงเกตการณ32ประเทศและองคการระหวางประเทศ1แหง (สถานะ เดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2562)

Sida

Swedish International Development Cooperation Agency ส�านกงานความรวมมอเพอการพฒนาระหวางประเทศแหงสวเดน

Sister Cities

บานพเมองนอง หมายถงความตกลงระหวางประเทศหรอเมองในประเทศทตางกนในการ

ทจะสถาปนาเมองในประเทศของแตละฝายใหมความสมพนธใกลชดกนเปนพเศษ เชน นครเชยงใหมเปนบานพเมองนองกบนครเซยงไฮ หรอกรงเทพมหานครเปนบานพเมองนองกบนครลอสแอนเจลส

239

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

sit-down dinner

งานเลยงอาหารค�าทมการจดแผนผงทนง

SL

Sensitive List รายการออนไหว รายการสนคาหรอสาขาการลงทนทมความออนไหวของแตละประเทศ

ทจะไดรบผลกระทบจากแผนงานความรวมมอดานการคาเสรหรอ การลงทนเสร

SLOM

Senior Labour Officials Meeting ทประชมเจาหนาทอาวโสดานแรงงานอาเซยน เปนการประชมระดบเจาหนาทอาวโสดานแรงงานเกยวกบการด�าเนนงาน

และกจกรรมตางๆ ในกรอบความรวมมอดานแรงงานในอาเซยนโดยมการจดประชมเปนประจ�าทกป

SME

Small and Medium - Sized Enterprises วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

SOCA

Senior Off icials Committee for the ASEAN Socio - Cultural Community เจาหนาทอาวโสส�าหรบคณะมนตรประชาคมสงคมและวฒนธรรม

อาเซยน คอผแทนหนวยงานดานสงคมและวฒนธรรมของประเทศสมาชกอาเซยน

ระดบปลดกระทรวง (ของประเทศไทย ไดแก ปลดกระทรวงการพฒนา

240

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

สงคมและความมนคงของมนษย) การประชมเจาหนาทอาวโสส�าหรบ คณะมนตรประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยนจดขนเปนประจ�าทกป (ปละ2ครง)เพอหารอทบทวนและพจารณาก�าหนดแนวทางความรวมมอ ดานสงคมและวฒนธรรมของอาเซยน

Social Safety Nets

โครงขายรองรบทางสงคม หมายถง มาตรการในการใหความชวยเหลอทางสงคมแกประชาชน

เพอบรรเทาภาวะวกฤตตางๆ อาทปญหาการวางงานปญหาความยากจนและการสงเสรมผดอยโอกาสทางสงคมดวยการด�าเนนนโยบายระยะสนในการสรางงานการใหการฝกอบรมวชาชพใหมและอนๆ อนจะน�าไปสการพฒนาทรพยากรมนษยอยางตอเนองในระยะยาวและการพฒนาสงคมอยางรอบดานในภาพรวม

soft power

อ�านาจละมน อ�านาจนมนวล อ�านาจทท�าใหประเทศอนๆ ยนดปฏบตตามความตองการของประเทศตน

โดยไมจ�าเปนตองบงคบหรอมขอแลกเปลยน เปนการใชอ�านาจ เชงดงดด เพอน�าไปสการยอมรบอยางเตมใจ ซงแตกตางไปจากการใช อทธพลหรอการใชก�าลงในรปแบบตางๆ ทเปนhardpowerอยางไรกด การน�าทรพยากรอ�านาจละมนไปใชใหมประสทธผลเปนความทาทายของ ประเทศตางๆ ตวอยางทรพยากรอ�านาจละมนเชนบทบาทการมสวนรวม ในประชาคมระหวางประเทศ วฒนธรรม การทองเทยว การกฬาอตสาหกรรมบนเทงไทยคานยมทางการเมองและสถาบนทางสงคม

SOM

Senior Officials’ Meeting การประชมเจาหนาทอาวโสระดบปลดกระทรวง

241

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

SOM - AMAF

Senior Officials Meeting of the ASEAN Ministers on Agriculture and Forestry

การประชมเจาหนาทอาวโสของรฐมนตรอาเซยนดานการเกษตรและปาไม

การประชมระดบเจาหนาทอาวโสทก�ากบดแลดานการเกษตรและปาไมจดขนเปนประจ�าทกปเพอก�าหนดนโยบายและตดตามความรวมมอดานเกษตรและปาไมของอาเซยน เพอเตรยมการส�าหรบการประชมรฐมนตรอาเซยนดานการเกษตรและปาไม

SOMCA

Senior Off icials Meeting for Culture and Arts ทประชมเจาหนาทอาวโสดานวฒนธรรมและศลปะอาเซยน การประชมระดบเจาหนาทอาวโสดานวฒนธรรมและศลปะ จดขนเปน

ประจ�าทกปเพอหารอเกยวกบการด�าเนนงานและกจกรรมตางๆ ในกรอบความรวมมอดานวฒนธรรมและศลปะในอาเซยน

SOM - DP

Senior Officials Meeting on Development Planning การประชมเจาหนาทอาวโสดานการวางแผนการพฒนาอาเซยน

SOM - ED

Senior Officials Meeting on Education การประชมเจาหนาทอาวโสดานการศกษาของอาเซยน เปนเวทหารอความคบหนาและรวมมอด�าเนนกจกรรมตางๆ ดานการ

ศกษาของประเทศสมาชกอาเซยนเพอพฒนาคณภาพและความเทาเทยมในการไดรบโอกาสทางการศกษาโดยจะจดขนทก2ป

242

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

SOM - I

Senior Officials Meeting on Investment การประชมเจาหนาทอาวโสดานการลงทน

SOME

Senior Officials Meeting on Energy การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานพลงงาน การประชมระดบเจาหนาทอาวโสดานพลงงาน เพอเตรยมการส�าหรบ

การประชมรฐมนตรอาเซยนดานพลงงาน

SOMHD

Senior Officials Meeting on Health Development การประชมเจาหนาทอาวโสดานการพฒนาสาธารณสข เปนเวทหารอความคบหนาการด�าเนนกจกรรมตางๆ ดานสาธารณสข

เพอน�าขอเสนอเชงนโยบายเขาสเวทการประชมระดบรฐมนตร โดยจะ จดขนเปนประจ�าทกป

SOMRDPE

Senior Officials Meeting on Rural Development and Poverty Eradication

การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานการพฒนาชนบทและ การขจดความยากจน

เปนกลไกในการวางแผน ประสานงาน ตดตามผล และด�าเนนงานตามนโยบายทไดรบจากทประชมระดบรฐมนตร โดยประเทศสมาชกอาเซยนจะหมนเวยนเปนเจาภาพจดการประชมปละครง

243

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

SOMRI

Senior Off icials Meeting Responsible for Information ทประชมเจาหนาทอาวโสดานสารนเทศอาเซยน การประชมระดบเจาหนาทอาวโสดานสารนเทศเกยวกบการด�าเนนงาน

และกจกรรมตางๆ ในกรอบความรวมมอดานสารนเทศในอาเซยนโดยม การจดประชมเปนประจ�าทกป

SOMS

Senior Officials Meeting on Sports การประชมเจาหนาทอาวโสดานกฬา การประชมระดบเจาหนาทอาวโสเกยวกบการด�าเนนงานและกจกรรมตางๆ

ในกรอบความรวมมอดานกฬาโดยมการจดประชมทกป

SOMSWD

Senior Officials Meeting on Social Welfare and Development การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา มการประชมทกป เพอยกระดบคณภาพชวตของกลมเปราะบางในสงคม

กลมดอยโอกาสและกลมคนทอาศยอยในชนบทโดยมงใหทกฝายมสวนรวม ในการพฒนารวมถงสตรเยาวชนและชมชนทองถนและใหความส�าคญกบการกระชบความรวมมอในประเทศสมาชกอาเซยนเพอชวยเหลอเดกสตรคนชราและคนพการทตกเปนเหยอของความเสยงทางสงคม

SOMTC

Senior Officials Meeting on Transnational Crime ทประชมเจาหนาทอาวโสวาดวยอาชญากรรมขามชาต การประชมระดบหวหน าหน วยงานทรบผดชอบด านการต อต าน

อาชญากรรมขามชาตเพอหารอและก�าหนดแนวทางในการสงเสรมความรวมมอดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมขามชาตในอาเซยน

244

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

และเสนอขอพจารณาตอทประชมรฐมนตรอาเซยนดานอาชญากรรม ขามชาต(AMMTC)

SOMTI

Senior Officials Meeting on Trade and Investment การประชมเจาหนาทอาวโสดานการคาและการลงทนของเอเชย - ยโรป เปนกลไกหนงภายใต ASEM (อาเซม) ส�าหรบความสมพนธดานการคา

และการลงทนระหวางประเทศสมาชกเรมเมอพ.ศ.2539

SOMY

Senior Officials Meeting on Youth การประชมเจาหนาทอาวโสดานเยาวชน การประชมระดบเจาหนาทอาวโสเกยวกบการด�าเนนงานและกจกรรมตางๆ

ในกรอบความรวมมอดานเยาวชนโดยมการจดประชมทกป

South - South Cooperation

ความรวมมอใต - ใต หรอ ความรวมมอระหวางประเทศก�าลงพฒนา เปนความรวมมอทางเศรษฐกจและวชาการทประเทศก�าลงพฒนา/ดอย

พฒนาใหความชวยเหลอซงกนและกน ภายหลงจากทความชวยเหลอทางเศรษฐกจและวชาการทประเทศทพฒนาแลวไดใหแกประเทศก�าลงพฒนา/ดอยพฒนามแนวโนมลดลงและมการน�าเงอนไขอนๆ มาผกกบการใหความชวยเหลอมากขนอาทประเดนสงแวดลอมโดยความรวมมอ ทางเศรษฐกจและวชาการระหวางประเทศก�าลงพฒนา/ดอยพฒนาน จะเปนทงในลกษณะของการใหของประเทศใดประเทศหนงแตฝายเดยวเชนทนการศกษาทนฝกอบรมทนดงานผเชยวชาญวสดอปกรณ(อาทการใหความรวมมอดานทนฝกอบรมระยะสนในสาขาการเกษตรของไทยแกประเทศในแอฟรกา)และในลกษณะของการแลกเปลยนความรวมมอระหวางกน

245

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

South - South and Triangular Cooperation

ความรวมมอใต - ใตและไตรภาค

sovereignty

อธปไตย อ�านาจอธปไตย

SPAE

Strategic Plan of Action on Environment แผนปฏบตการกลยทธดานสงแวดลอม เปนแนวทางในการด�าเนนการดานสงแวดลอมของอาเซยน

SPDC

State Peace and Development Council สภาเพอสนตภาพและการพฒนาแหงรฐ เปนองคกรปกครองสงสดของพมา เดมมชอวา สภาฟนฟกฎหมายและ

ระเบยบแหงรฐ(SLORC-StateLawandOrderRestorationCouncil)อนเปนกลมทหารพมาทเขายดอ�านาจการปกครองในวนท 18 กนยายนพ.ศ.2531ภายหลงจากทประชาชนชาวพมาไดออกมาเดนขบวนประทวงรฐบาลภายใตการน�าของพรรคโครงการสงคมนยมพมาการเขายดอ�านาจรฐในครงนนเปนไปอยางนองเลอดและคณะทหารดงกลาวไดใหสญญาวาจะจดใหมการเลอกตงแตภายหลงการเลอกตงในวนท27พฤษภาคมพ.ศ.2533SLORCกลบปฏเสธทจะมอบอ�านาจการปกครองใหแกพรรคNationalLeagueforDemocracy(NLD)และเมอเดอนพฤศจกายนพ.ศ. 2540 SLORCกไดเปลยนชอเปน SPDC (พมาเปลยนชอประเทศเปนเมยนมา พ.ศ. 2552)

246

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Special and Differential Treatment (S and D)

การประตบตแบบพเศษและแตกตาง ในความตกลงตางๆ ของWTOจะมขอบทเกยวกบการใหการประตบตเปน

พเศษและแตกตางแกสมาชกทเปนประเทศก�าลงพฒนา ขอบทดงกลาวอาจแบงกวางๆ ไดเปน 3 ลกษณะคอ (1) ขอบททก�าหนดใหประเทศพฒนาแลวตองด�าเนนมาตรการเพอชวยอ�านวยความสะดวกทางการคาแกประเทศเหลาน (2)ความยดหยนในการปฏบตตามพนธกรณในความตกลงตางๆ อาท ระยะเวลาปรบตวทนานกวาหรอระดบการเปดตลาด ทนอยกวาประเทศพฒนาแลว (3) การใหความชวยเหลอทางวชาการ เพอเสรมสรางสมรรถนะแกประเทศเหลาน

Specialised Agency

ทบวงการช�านญพเศษ(ในกรอบสหประชาชาต) เปนองคการปฏบตงานเฉพาะสาขาไดรบการจดตงโดยความตกลงระหวาง

ประเทศและมความสมพนธกบสหประชาชาตตามความตกลงพเศษเชนองคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต(UNESCO)

Special Envoy

ผแทนพเศษทไดรบการแตงตงหรอมอบหมายในกรณตาง ๆ

SPF

South Pacific Forum เวทหารอของกลมประเทศในภมภาคแปซฟกใต จดตงขนเมอ พ.ศ. 2514 ประเทศสมาชกประกอบดวย ออสเตรเลย

หมเกาะคก ไมโครนเซย ครบาส หมเกาะมารแชลล นาอร นวซแลนด นอเอ ปาปวนวกน หมเกาะโซโลมอน ตวาล ซามวตะวนตก วานอาตตองกาและฟจ

247

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

sponsoring state parties

รฐภาคผอปถมภ

SPS

Sanitary and Phytosanitary สขอนามยและสขอนามยพช เปนมาตรการดานสขอนามยและสขอนามยพชส�าหรบผลตภณฑอาหาร

เพอใหเกดความปลอดภยส�าหรบผ บรโภค ในขณะเดยวกนมาตรการ ดงกลาวจะตองไมเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ

standing arrangement

แนวปฏบตทวางไว

State Banquet

งานเลยงอาหารค�าทประมขของรฐผรบจดขนอยางเปนทางการ เพอเปนเกยรตแกประมขของรฐผมาเยอน

ส�าหรบงานเลยงอาหารค�าซงประมขของรฐผมาเยอนอยางเปนทางการจดขนเพอเปนการตอบแทนแกประมขของรฐผ รบ เรยกวา Return Banquet

Statelessness / Stateless person

ความไรรฐ / คนไรรฐ

State of Palestine

รฐปาเลสไตน ชออยางเปนทางการของปาเลสไตน มขนหลงจาก PLO ประกาศความ

เปนรฐฝายเดยว(Self - Declaration)เมอพ.ศ.2531

248

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

State of residence

รฐถนทอย

STOM

ASEAN Senior Transport Officials Meeting การประชมเจาหนาทอาวโสดานการขนสงอาเซยน มการประชมปละ 2 ครง มวตถประสงคเพอตดตามความคบหนา

การด�าเนนโครงการความรวมมอตางๆ ตามทไดมอบหมายใหคณะท�างานอาเซยนดานการขนสงสาขาตางๆ ไดแกคณะท�างานอาเซยนวาดวยการอ�านวยความสะดวกในการขนสง คณะท�างานอาเซยนวาดวยการขนสงทางอากาศคณะท�างานอาเซยนวาดวยการขนสงทางน�าและคณะท�างานอาเซยนวาดวยการขนสงทางบกด�าเนนการการควบคมชแนะแนวทางและก�ากบการด�าเนนงานตางๆ ใหเปนไปตามท (ASEAN Transport MinistersMeeting:ATM)ก�าหนดไวรวมถงการรายงานผลการด�าเนนงาน ตางๆ ใหทประชมATMทราบเปนประจ�าทกป

strategic partnership

หนสวนทางยทธศาสตร เปนลกษณะความสมพนธระหวางสองประเทศทมความใกลชดสนทสนม

อยางยงอย บนพนฐานของความเสมอภาค มนโยบายและแนวคดทาง การเมองเศรษฐกจสงคมและการทหารไปในแนวทางเดยวกน

Subcommittee on Neighbouring Countries Economic Development Cooperation

คณะอนกรรมการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศ- เพอนบาน- มตคณะรฐมนตรเมอวนท 18 พฤศจกายน พ.ศ. 2546 ใหจดตง

249

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

คณะอนกรรมการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน (อพบ.) ซงคณะกรรมการนโยบายเศรษฐกจระหวางประเทศไดมค�าสง ท4/2547เมอวนท6พฤษภาคมพ.ศ.2547จดตงอพบ.แลวโดยม รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเปนประธาน ผแทนหนวยงาน ทเกยวของจากภาครฐและเอกชนเปนอนกรรมการ ส�านกงานคณะกรรมการ พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตกบกรมเศรษฐกจระหวางประเทศ กระทรวงการตางประเทศเปนอนกรรมการและฝายเลขานการ- อพบ. มหนาทพจารณากลนกรองเสนอแนะนโยบายแผนงานและโครงการตามแผนงานการจดระบบเศรษฐกจตามแนวชายแดนและการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน ซงครอบคลมการด�าเนนงานACMECSดวยทงน ในสวนของACMECSมส�านกงาน คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตท�าหนาทเปน หนวยงานหลกในการประสานกบหนวยงานภายในของไทยใหด�าเนนงาน เปนไปตามแผนปฏบตการ และกระทรวงการตางประเทศท�าหนาทเปนหนวยงานหลกในการประสานกบประเทศสมาชกACMECS

subject

คนในบงคบ

submit a draft resolution

เสนอรางขอมต

subordinate

ผอยใตบงคบบญชา

succession of states

การสบทอดของรฐ

250

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

suite of honour

คณะผตดตามเกยรตยศ- ส�าหรบการเยอนอยางเปนทางการระดบประมขของรฐจะประกอบดวย ขาราชการชนผ ใหญทประมขของรฐจดใหมาประจ�าประมขของรฐ ผมาเยอน- ส�าหรบการเยอนอยางเปนทางการระดบหวหนารฐบาลจะประกอบดวย รฐมนตรเกยรตยศ เอกอครราชทตไทยประจ�าประเทศผมาเยอน อธบดกรมพธการทตพรอมทงนายทหารเกยรตยศในกรณทผมาเยอนมคสมรสกจะเพมคสมรสของคณะผตดตามเกยรตยศ และนายต�ารวจหญงประจ�าตลอดการเยอน

Summit of the Americas

การประชมสดยอดแหงอเมรกา เปนเวททผน�าจากประเทศตางๆ ของซกโลกตะวนตก (อเมรกาเหนอ

อเมรกากลางอเมรกาใตและแครบเบยน)ทงหมด35ประเทศพบหารอเกยวกบนโยบาย/ประเดนส�าคญทกระทบตอภมภาค โดยการประชมครงท1จดขนระหวางวนท9-11ธนวาคมพ.ศ.2537ทเมองไมอามสหรฐอเมรกาปจจบนจดขนทก3ป

Sunni

นกายซนน นกายทมชาวมสลมนบถอเปนจ�านวนมากทสดของศาสนาอสลาม เปน

นกายทปฏบตตามแบบอยางค�าสอนของนบมฮมมดอยางเครงครด

superpower

อภมหาอ�านาจ

251

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

suspension

การระงบการใชบงคบ

sustainability

ความยงยน

sustainable development

การพฒนาทยงยน หมายถง การพฒนาใดๆ ทไมท�าใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ไดรบผลกระทบเสยหายและเกดการเสอมโทรม

252

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

TAC

Treaty of Amity and Cooperation สนธสญญาไมตรและความรวมมอในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เปนสนธสญญาทจดท�าขนโดยประเทศสมาชกอาเซยน 5 ประเทศ

(อนโดนเซยฟลปปนสมาเลเซยสงคโปรและไทย)เมอวนท24กมภาพนธพ.ศ. 2519 เพอก�าหนดหลกการด�าเนนความสมพนธในภมภาค โดยม หลกการทส�าคญไดแก(1)การเคารพในอ�านาจอธปไตยความเสมอภาค และบรณภาพแหงดนแดน(2)การไมแทรกแซงกจการภายใน(3)การแกไข ปญหาโดยสนต (4)การไมใชหรอขวาจะใชก�าลง และ (5)การสงเสรม ความรวมมอระหวางกนรวมทงมมาตรการเกยวกบแนวทางยตความขดแยง โดยสนตวธ โดยอาศยกลไกคณะอครมนตร (High Council) ปจจบน สนธสญญานม37อครภาคซงรวมถงประเทศสมาชกอาเซยนทง10ประเทศ และคเจรจาของอาเซยนทงหมด

TAFTA

Thailand - Australia Free Trade Agreement ความตกลงการคาเสรไทย - ออสเตรเลย

Taliban

นกเรยนศาสนา(ความหมายตรง) ชอกลมการเมองและการทหารในอฟกานสถานตงขนโดยมลลอฮมฮมมด

อมร(มลเลาะห โมฮมเหมด โอมาร) ครสอนศาสนาซงรวบรวมนกเรยน ทมอดมการณเดยวกนลกฮอขนโคนลมผบญชาการทหารในจงหวดกนดาฮาร

T

253

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ในพ.ศ. 2537 โดยมเปาหมายทจะท�าใหประเทศปกครองดวยกฎหมายอสลามและประสบความส�าเรจสามารถยดครองกรงคาบลไดเมอพ.ศ.2539

TCDC

Technical Cooperation among Developing Countries ความรวมมอทางวชาการระหวางประเทศก�าลงพฒนา เปนกจกรรมการแลกเปลยนความรวมมอทางวชาการ ภายใตกรอบของ

องคการสหประชาชาต โดยเปนการแลกเปลยนคณะเจาหนาทเพอการ ดงานฝกอบรมและแลกเปลยนผเชยวชาญระหวางประเทศก�าลงพฒนาดวยกนโดยประเทศทขอหรอสงเจาหนาทจะรบผดชอบคาเดนทางระหวางประเทศในขณะทประเทศเจาภาพจะรบผดชอบคาใชจายภายในประเทศอาทคาใชจายในการดงาน/การฝกอบรมคาทพกคาอาหาร

TCJDS

Thailand - Cambodia Joint Development Study for Economic Cooperation Plan

โครงการจดท�าแผนความรวมมอทางเศรษฐกจและแผนปฏบตการระหวางไทย - กมพชา

มวตถประสงคเพอก�าหนดททมศกยภาพในการพฒนาตลอดจนสาขาทางเศรษฐกจทควรมความรวมมอตอกน เพอกระตนใหเกดความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางไทย-กมพชาในระยะสนระยะปานกลางและระยะยาวรวม5สาขาไดแกโครงสรางทางกายภาพ(ถนนและไฟฟา)อตสาหกรรมการเกษตรและประมง อตสาหกรรมเบา การพฒนาการทองเทยว และการเชอมโยงทางการคาโดยจะสงเสรมใหภาคเอกชนเขามามบทบาทและลงทนในกจกรรมทางเศรษฐกจดงกลาวทงนโครงการและกจกรรมตางๆ จะใชระยะเวลาด�าเนนการ15ปเรมตงแตพ.ศ.2545เปนตนไป

254

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

TCTP

Third Country Training Programme โครงการฝกอบรมประเทศทสาม เปนรปแบบการใหความรวมมอทางวชาการระหวางกรมวเทศสหการ

(ปจจบนคอกรมความรวมมอระหวางประเทศกระทรวงการตางประเทศ)กบองคการระหวางประเทศและ/หรอรฐบาลตางประเทศในการจดหลกสตรการศกษา/ฝกอบรม/ดงานใหแกผรบทนจากประเทศก�าลงพฒนา โดยองคการระหวางประเทศหรอรฐบาลตางประเทศเปนผ สนบสนน คาใชจายของผรบทนและคาใชจายในการศกษา/ฝกอบรม/ดงาน

Team Thailand

ทมประเทศไทย หมายถง รปแบบของการท�างานทเปนเอกภาพของหนวยราชการไทย

ในการปกปอง รกษา และสงเสรมผลประโยชนของไทยในตางประเทศตลอดจนเพอชวยประหยดงบประมาณขจดความซ�าซอนลดการท�างาน ทไมจ�าเปนใหหมดไป และชวยใหมการประสานงานระหวางหนวยงาน มากยงขนอนจะชวยสงเสรมประสทธภาพและเพมประสทธผลของการท�างาน แนวคดเรองทมประเทศไทยเปนการสรางวฒนธรรมใหมในการท�างานของหนวยงานไทยในตางประเทศโดยเนนใหสวนราชการและรฐวสาหกจทมภารกจในตางประเทศท�างานรวมกนอยางมเอกภาพไมซ�าซอน มทศทาง เดยวกนเพอบรรลวตถประสงคและเปาหมายรวมกนบนพนฐานของ แผนงานรวมทเปนเอกภาพ(unifiedworkplan)มส�านกงานทเปนเอกภาพ (unifiedstructure)และมกรอบการประสานงานทเปนเอกภาพ(unified command) โดยมกระทรวงการตางประเทศซงรบผดชอบภาพรวม ของการด�าเนนความสมพนธกบตางประเทศท�าหนาทเปนหวหนาทม ในการประสานงาน ทงน เปนไปตามนโยบายการปฏรประบบราชการ ในตางประเทศ ซงคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบเมอวนท 29 กนยายนพ.ศ.2541

255

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

TEL

Temporary Exclusion List รายการขอยกเวนเปนการชวคราว หมายถงรายการทขอยกเวนจากแผนความตกลงเปนการชวคราวเพอให

มระยะเวลาในการปรบตว อาท รายการขอยกเวนเปนการชวคราวของ เขตการคาเสรอาเซยนหรอรายการขอยกเวนจากการเปดเสรอตสาหกรรมและการประตบตเยยงคนชาตของเขตการลงทนอาเซยน

TELMIN

Telecommunications and IT Ministers Meeting การประชมรฐมนตรดานโทรคมนาคมอาเซยน จดขนครงแรกเมอ พ.ศ. 2544 โดยจะจดการประชมปละ 1 ครง เพอ

หารอเกยวกบความรวมมอดานโทรคมนาคมของอาเซยนโดยมการประชม ระหวางรฐมนตรดานโทรคมนาคมจากประเทศสมาชกอาเซยนและ การหารอกบประเทศคเจรจาของอาเซยนไดแกจนญปนสาธารณรฐเกาหล และอนเดย ทงน การจดการประชมความรวมมอดานโทรคมนาคม อย ภายใตการก�ากบดแลของการประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน (AEM)และการประชมเจาหนาทอาวโสเศรษฐกจอาเซยน(SEOM)

TELSOM

Telecommunications and IT Senior Officials Meeting การประชมเจาหนาทอาวโสดานโทรคมนาคมอาเซยน คอการประชมเจาหนาทอาวโสดานโทรคมนาคมอาเซยนระหวางประเทศ

สมาชกอาเซยนโดยมการประชมอยางนอยปละ1ครงควบคไปกบการประชมรฐมนตรดานโทรคมนาคมแตอาจมการประชมพเศษไดหากจ�าเปนหรอตามทการประชมรฐมนตรดานโทรคมนาคมขอใหจดเพมเตม

256

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

terms and conditions

ขอก�าหนดและเงอนไข

terms and modalities

ขอก�าหนดและแบบวธ

terms of reference

ขอบเขตอ�านาจหนาท

territorial sea

ทะเลอาณาเขต รฐทกรฐมสทธก�าหนดความกวางของทะเลอาณาเขตของตนไดจนถง

ขอบเขตหนง ซงไมเกน 12 ไมลทะเล โดยวดจากเสนฐานทก�าหนดขน ตามอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเลพ.ศ.2525

territory

อาณาเขต/ดนแดน

TFAP

Trade Facilitation Action Plan แผนปฏบตการอ�านวยความสะดวกทางการคาระหวางเอเชย - ยโรป มการจดล�าดบความส�าคญไวหลายสาขาเชนทางดานทรพยสนทางปญญา

E-commerce การจดซอจดจางของภาครฐ กระบวนการทางพธการศลกากร

Thai Centre

ศนยวฒนธรรมไทย

257

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

เปนโครงการเผยแพรศลปวฒนธรรมไทยในตางประเทศเพอใหชาวตางประเทศ ไดรจกและเขาใจประเทศไทย

Thai Corner

มมขอมลประเทศไทย เปนโครงการบรจาคหนงสอต�าราเรยนภาษาไทยรวมทงศลปวตถของไทย

หรอศนยวฒนธรรมไทย เพอการเผยแพรภาษาไทยและศลปวฒนธรรม ไทยใหแกประเทศเพอนบานและมตรประเทศ โดยอาจใชสถานท ในหองสมดสาธารณะหรอในมหาวทยาลยของตางประเทศหรอในสถาน- เอกอครราชทต/สถานกงสลใหญของไทยโดยจดตงเปนมมเฉพาะส�าหรบจดวางหนงสอไทยใหชาวตางชาตไดอานหรอศกษาบางแหงอาจเรยกชอวา ThaiCollection

Thailand Foundation

มลนธไทย เปนองคกรอสระไมแสวงหาผลก�าไรกอตงขนเมอพ.ศ.2550โดยไดรบ

การสนบสนนจากกระทรวงการตางประเทศมวตถประสงคเพอเสรมสรางความเขาใจและภาพลกษณอนดงามตอประเทศไทยในชมชนระหวางประเทศผานกจกรรมดานศลปะวฒนธรรมและการศกษา

thalweg

รองน�าลก รองทางเดนของน�าในทองน�าของแมน�า ซงเปนสวนทลกทสดของแมน�า

สายหนงๆ เปนลกษณะทางธรรมชาต ซงรฐทเกยวของอาจพจารณา น�ามาใชเปนเสนเขตแดนระหวางประเทศไดเชนรองน�าลกเปนเสนเขตแดน ในแมน�าโขงระหวางไทยกบลาว

258

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

The Great Wonders of Suwannabhumi

โครงการสงมหศจรรยแหงสวรรณภม โครงการพฒนาการทองเทยวระหวางกลมประเทศอนภมภาคทนบถอ

ศาสนาพทธอนประกอบดวยไทยลาวกมพชาและเมยนมาโดยรวมกน จดรายการน�าเทยวในโบราณสถานทส�า คญต างๆ ซ งถอว าเป น สงมหศจรรยของ 4 ประเทศ ไดแก วดพระศรรตนศาสดาราม (ไทย) นครวด(กมพชา)โบราณสถานในพกาม/มณฑะเลย(เมยนมา)และแขวงหลวงพระบาง(ลาว)เพอทจะดงดดชาวตางชาตใหมาสนใจในดนแดนแหงน และน�ามาซงการพฒนาสถานทดงกลาว รวมทงยงจะเปนการเชอมโยง การเดนทางระหวาง4ประเทศอยางสมบรณโครงการนเสนอโดยดร.สรนทร พศสวรรณรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ (ในขณะนน) และไดรบความเหนชอบจากรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศลาวกมพชาและเมยนมาเมอวนท27พฤศจกายนพ.ศ.2542ในระหวางการประชมสดยอดอาเซยนอยางไมเปนทางการ ครงท 3 ทกรงมะนลาประเทศฟลปปนส

the motion is rejected (lost)

ญตตเปนอนตกไป

The Overseas Election Coordination Centre

ศนยประสานงานการเลอกตงนอกราชอาณาจกร

TICAD

Tokyo International Conference on African Development การประชมระหวางประเทศเพอการพฒนาแอฟรกา ณ กรงโตเกยว เปนการรเรมของรฐบาลญปนรวมกบองคการระหวางประเทศตางๆ อาท

UNDPWorldBankเปนเจาภาพรวมจดการประชมและมองคการตางๆ ในภมภาคมาเข าร วมดวย อาท Global Coalition for Africa

259

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

AfricanDevelopmentBankและNEPADเพอเปนเวทส�าหรบแลกเปลยน ขอคดเหน รบทราบความตองการ และจดล�าดบความส�าคญของการใหความชวยเหลอเพอการพฒนาระหวางประเทศผใหกบประเทศตางๆ ในทวป แอฟรกามก�าหนดจดขนทก5ปทผานมามขนเมอพ.ศ.2536พ.ศ.2541พ.ศ.2546พ.ศ.2551ทนครโยโกฮามาประเทศญปนซงไดมการรบรอง ปฏญญาโยโกฮามา (Yokohama Declaration) และแผนปฏบตการ โยโกฮามา(YokohamaActionPlan)ในโอกาสดงกลาวดวยและพ.ศ.2556 ทงนการประชมครงลาสดจดขนในปลายเดอนสงหาคมพ.ศ.2562

TIP

Trafficking in Persons การคามนษย

TIP Report

Trafficking in Persons Report รายงานสถานการณการคามนษย เปนรายงานประจ�าปของกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกาทจะตอง

จดท�าตามกฎหมาย Trafficking Victims Protection Act (TVPA) ค.ศ.2000และTraffickingVictimsProtectionReauthorizationAct (TVPRA)ค.ศ.2005เพอเสนอตอรฐสภาซงเปนการประเมนสถานการณและการด�าเนนการตอตานการคามนษยของรฐบาลประเทศตางๆ ทวโลกกวา188ประเทศการจดท�ารายงานTIPReportฉบบแรกเกดขนเมอ ค.ศ. 2001 (พ.ศ. 2544) โดยจดสถานะของประเทศตางๆ ดวยระบบ“เทยร”(Tier)เปน4ระดบไดแก

- ระดบท 1 (Tier 1)คอประเทศทด�าเนนการสอดคลองกบมาตรฐาน ขนต�าตามกฎหมายของสหรฐฯทงดานการปองกนและบงคบใชกฎหมายตอตานการคามนษยและการคมครองเหยอการคามนษย

- ระดบท2(Tier2)คอประเทศทด�าเนนการไมสอดคลองกบมาตรฐานขนต�าตามกฎหมายสหรฐฯแตมความพยายามปรบปรงแกไข

260

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

- ระดบท2ซงตองจบตามองเปนพเศษ(Tier2WatchList)คลายกบTier2 โดยมจ�านวนเหยอการคามนษยเพมขนหรอไมมหลกฐานชดเจนวารฐบาลเพมความพยายามด�าเนนการตอตานการคามนษย

- ระดบท 3 (Tier 3) คอ ระดบต�าสด หมายถง ประเทศทด�าเนนการไมสอดคลองกบมาตรฐานขนต�าตามกฎหมายสหรฐฯ และไมมความพยายามแกไข ซงสหรฐฯ อาจพจารณาระงบการใหความชวยเหลอ ทมใชความชวยเหลอเพอมนษยธรรมและการคาได

TMD

Theatre Missile Defence โครงการตอตานขปนาวธพสยกลางและไกล ดNMD:NationalMissileDefence

TNZCEP

Thailand - New Zealand Closer Economic Partnership Agreement

ความตกลงความเปนหนสวนทางเศรษฐกจทใกลชดกนยงขน ไทย - นวซแลนด

to be a party to a convention

เปนภาคแหงอนสญญา

To Remind

เป นค�าทระบในบตรเชญเข าร วมงานตางๆ ในกรณทการเชญนน ผไดรบเชญไดตอบรบการเชญอยางไมเปนทางการแลว การสงบตรเชญ โดยระบค�าวา“ToRemind”เปนการสงมาเตอนอกครงหนง

261

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

toast

การดมอวยพร เจาภาพเชญดมใหแกแขกเกยรตยศส�าหรบการดมอวยพรซงแขกเกยรตยศ

เชญดมใหเจาภาพเรยกวาreturn toast

TOC

Transnational Organized Crimes อาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร

Tokyo Rules

United Nations Minimum Rules for Non-Custodial Measures

ขอก�าหนดมาตรฐานขนต�าของสหประชาชาตวาดวยมาตรการทไมใชการคมขง

TPIF

Thailand - Pacific Island Countries Forum การประชมThailand-Pacific IslandCountriesForumเปนกรอบ

การประชมทไทยเปนผรเรมขนเมอ พ.ศ. 2557 เพอเปนเวทส�าหรบการหารอระดบสงระหวางผแทนไทยกบประเทศหมเกาะแปซฟก14ประเทศ (หมเกาะคก ฟจ ครบาส หมเกาะมารแชลล นาอร ไมโครนเซย นอเอ ปาเลาปาปวนวกนซามวหมเกาะโซโลมอนตองกาตวาลและวานอาต)ในประเดนตางๆ ททงสองฝายใหความส�าคญและเปนผลประโยชนรวมกน รวมทงเปนเวทเพอสรางความสมพนธระหวางไทยกบประเทศหมเกาะแปซฟก ใหใกลชดยงขน

262

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

TPNW

Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons สนธสญญาหามอาวธนวเคลยร

traditional security issues

ประเดนความมนคงในลกษณะเดม

traffic in transit

การสญจรผาน

transfer of ownership

การโอนกรรมสทธ

transfer of prisoners

การโอนตวนกโทษ

transit passage

การเดนทางผาน

transnational issues

ปญหาขามชาต เชนปญหายาเสพตดการฟอกเงนการคามนษยการท�าลายสงแวดลอม

travaux préparatoires

งานเตรยมราง

263

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

travel document for aliens

เอกสารเดนทางส�าหรบคนตางดาว โดยจะออกใหแกคนตางดาวท (1)มถนทอยถาวรในราชอาณาจกรหรอ

บคคลทไมอาจขอรบหรอถกปฏเสธการออกหนงสอเดนทางหรอเอกสารเดนทางจากทางการของประเทศทตนเคยไดรบสญชาตเดม (2) บคคล ไรสญชาตทพ�านกอยในราชอาณาจกรและ(3)คนตางดาวทไดรบถนทอย ถาวรในราชอาณาจกร ภายใตโครงการใหถนทอย ถาวรแกคนตางดาว ภายใตโครงการลงทนเปนกรณพเศษ10ลานบาท

treaty

สนธสญญา

Treaty of Lisbon

สนธสญญาลสบอน สนธสญญาลสบอนเปนทมาของโครงสรางของสหภาพยโรปในปจจบน

มผลใชบงคบเมอพ.ศ.2552โดยสนธสญญาท�าใหมการปรบปรงโครงสรางของสหภาพยโรปใหตอบสนองกบการบรณาการภายในและบทบาทของสหภาพยโรปทเพมมากขนในประชาคมโลก มการจดตงสถาบนใหมและเพมอ�านาจหนาทใหสถาบนทมอยเดมเพอเพมการถวงดลอ�านาจ(Checkand Balance) สงผลใหการบรหารงานของสหภาพยโรป ม 7 สถาบนหลกทเกยวของ ไดแก (1) คณะมนตรแหงสหภาพยโรป (Council ofthe European Union) (2) คณะมนตรยโรป (European Council)(3) คณะกรรมาธการยโรป (European Commission) (4) สภายโรป(EuropeanParliament)(5)ศาลยตธรรมแหงสหภาพยโรป(CourtofJusticeoftheEuropeanUnion)(6)ธนาคารกลางยโรป(EuropeanCentralBank)และ(7)ศาลผตรวจสอบบญชยโรป(EuropeanCourtofAuditors)นอกจากนสนธสญญาลสบอนยงไดก�าหนดใหมการแตงตง ผแทนระดบสงดานการตางประเทศและนโยบายความมนคงและก�าหนด

264

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ใหมการจดตงEuropeanExternalActionService(EEAS)เพอท�าหนาท เปน“กระทรวงการตางประเทศ”ของสหภาพยโรปดวย

Trilateral Cooperation

ความรวมมอแบบไตรภาค ความรวมมอทแหลงครวมมอหรอแหลงผใหเดมรวมมอกบประเทศไทย

ด�าเนนกจกรรมเพอใหความชวยเหลอประเทศก�าลงพฒนา ซงอาจเปนประเทศเดยวหรอหลายประเทศ

TRIPs Agreement

Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights

ความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา เชน เครองหมายการคา (trademark) ลขสทธ (copyright) และ

สทธบตร(patent)เปนตนซงอยภายใตกรอบองคการการคาโลก(WTO)

TWG

Tourism Working Group คณะท�างานวาดวยการทองเทยว (ในกรอบความรวมมอของAPEC)

265

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

UDHR

Universal Declaration of Human Rights ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน เป นเอกสารหลกด านสทธมนษยชนฉบบแรก ซงทประชมสมชชา

สหประชาชาตใหการรบรองตามขอมตท217A(III)เมอวนท10ธนวาคมพ.ศ. 2491 โดยจดท�าขนเพอสงเสรมและค มครองสทธมนษยชนของประชาชนทวโลกทงนประเทศไทยเปน1ใน48ประเทศแรกทลงคะแนนเสยงรวมรบรองปฏญญาฉบบนในการประชมฯ ทกรงปารส ประเทศฝรงเศส

UHC

Universal Health Coverage หลกประกนสขภาพถวนหนา

Ultra Orthodox

ชาวยวอนรกษนยม ค�าทใชอธบายชาวยวเครงศาสนาทมแนวทางการตความคมภรโตราหแบบ

ประเพณนยมซงการอรรถาธบายคมภรดวยวธดงกลาวนนเปนสวนหนงของการใหความชอบธรรมกบชาวยวในการเขาไปตงถนฐานอยในเขตของปาเลสไตน อนเปนดนแดนแหงพนธสญญาของพระเจา น�ามาซงความ ขดแยงระหวางชาวยวกบชาวปาเลสไตนทยดเยอจนถงปจจบน

ultra vires

เกนขอบอ�านาจ

U

266

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Ummah

ประชาชาต มนยถงประชาชาตทนบถอศาสนาอสลาม ซงเปนกลมชนทมวฒนธรรม

ความเชอ และวถการด�ารงชวตทเหมอนกน โดยไมแบงแยกตามรฐชาตสมยใหมมกถกใชอางถงอดมการณทตองการรวบรวมประชาชาตทนบถอศาสนาอสลามใหมความยงใหญเปนปกแผนดงเชนในอดต

Umrah

อมเราะห การไปเยอนมสยดฮะรอมณ เมองมกกะฮประเทศซาอดอาระเบย เพอ

ปฏบตศาสนกจนอกชวงเวลาการท�าพธฮจญ

unanimous vote

คะแนนเสยงเอกฉนท

UNAIDS

United Nations Programme on HIV/AIDS โครงการเอดสแหงสหประชาชาต

UNASUR

Union of South American Nations (ภาษาองกฤษ) Unión de Naciones Suramericanas - UNASUR (ภาษาสเปน) União de Nações Sul-Americanas - UNASUL (ภาษาโปรตเกส) สหภาพประชาชาตอเมรกาใต UNASUR (อนาซร) กอตงขนเมอ พ.ศ. 2551 เปนสหภาพของรฐบาล

ประเทศในภมภาคอเมรกาใต 12 ประเทศ ไดแก อารเจนตนา บราซลปารากวย อรกวย เวเนซเอลา โบลเวย โคลอมเบย เอกวาดอร เปร กายอานาซรนาเมและชลโดยเกดจากการรวมสหภาพศลกากรทส�าคญ

267

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ของภมภาค คอ ตลาดรวมอเมรกาใตตอนลาง (MERCOSUR) กบ ประชาคมแอนเดยน(ANDEANCommunity)มวตถประสงคเพอสงเสรมการเปดเสรการคาภายในภมภาคอเมรกาใต และความรวมมอระหวางประเทศสมาชกในดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม พลงงาน สงแวดลอมและการพฒนาโครงสรางพนฐานตางๆ มส�านกงานใหญตงอยทกรงกโตประเทศเอกวาดอร

UNCDF

United Nations Capital Development Fund กองทนพฒนาเงนทนแหงสหประชาชาต

UNCED

United Nations Conference on Environment and Development

การประชมสหประชาชาตวาดวยการพฒนาและสงแวดลอม

UNCHS

United Nations Centre for Human Settlements หรอ HABITAT ศนยเพอการตงถนฐานมนษยแหงสหประชาชาต ท�าหนาทเปนส�านกเลขาธการของคณะกรรมาธการวาดวยการตงถนฐาน

มนษย (Commission on Human Settlements) ซงเปนหนวยงานประสานงานกจกรรมการพฒนาการตงถนฐานมนษยของสหประชาชาตทเนนในเรองทพกพง (shelter) และบรการทางสงคม การจดการเมอง สงแวดลอมและโครงสรางพนฐานและการประเมนตดตามขาวสารขอมลทางดานการตงถนฐานมนษย

UNCITRAL

United Nations Commission on International Trade Law คณะกรรมาธการสหประชาชาตวาดวยกฎหมายการคาระหวางประเทศ

268

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

จดตงขนเมอ พ.ศ. 2509 เพอเปนเวทหาแนวทางใหกฎหมายการคาระหวางประเทศมความสอดคลองและเปนอนหนงอนเดยวกน ซงจะมสวนชวยลดอปสรรคทางดานกฎหมายทเกดขนในการคาระหวางประเทศ ประเทศไทยเปนสมาชกUNCITRALมาแลว6สมยคอวาระปค.ศ.1968- 1971ค.ศ.1992 - 1998ค.ศ.1998 - 2004ค.ศ.2004 - 2012ค.ศ.2010 - 2016และวาระปจจบนคอค.ศ.2016 - 2022

UNCT

United Nations Country Team ทมงานองคการสหประชาชาตประจ�าประเทศไทย

UNCTAD

United Nations Conference on Trade and Development

การประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนา (องคถด)

UNCTADจดตงขนเมอพ.ศ.2507(ประเทศไทยเปนหนงในสมาชกอตง)

เปนองคกรของสหประชาชาตทรบผดชอบเรองการคาการเงนการลงทน

เทคโนโลย และการพฒนาแบบเบดเสรจ โดยมหนาทเปนเวทประสาน

นโยบายระหวางรฐบาลศกษาวเคราะหสภาวะเศรษฐกจโลกและใหความ

ชวยเหลอทางวชาการแกประเทศก�าลงพฒนา ปจจบนมรฐสมาชก

195 ประเทศ (สถานะเดอนสงหาคม พ.ศ. 2562) มการประชมระดบ

รฐมนตรซงจดขนทก 4 ป ประเทศไทยเคยเปนเจาภาพจดการประชม

องคถดครงท 10 เมอเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2543 และ ดร. ศภชย

พานชภกดเคยด�ารงต�าแหนงเลขาธการ(UNCTADSecretary-General)

ด�ารงต�าแหนงระหวางวนท1กนยายนพ.ศ.2548ถงวนท31สงหาคม

พ.ศ.2556ส�านกงานใหญตงอยทนครเจนวาประเทศสวตเซอรแลนด

269

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

UNDG

United Nations Development Group กลมพฒนาแหงสหประชาชาต

UNDP

United Nations Development Programme ส�านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต กอตงขนเมอ พ.ศ. 2508 เปนหนงในองคกรหลกดานการพฒนาภายใต

องคการสหประชาชาต มส�านกงานใหญตงอยทนครนวยอรก ประเทศสหรฐอเมรกา

UNEP

United Nations Environment Programme โครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต

UNESCO

United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization

องคการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (ยเนสโก) กอตงขนเมอวนท 16 พฤศจกายน พ.ศ. 2488 มวตถประสงคหลก

คอ สนบสนนใหมสนตภาพและความมนคงในโลก ผานทางการศกษาวทยาศาสตร วฒนธรรม และการสอสาร ประเทศไทยเปนสมาชกเมอ วนท1มกราคมพ.ศ.2492UNESCOมส�านกงานใหญตงอยทกรงปารสประเทศฝรงเศสและมส�านกงานใหญภาคพนเอเชยและแปซฟกตงอยในประเทศไทย(กรงเทพมหานคร)

UNFPA

United Nations Population Fund กองทนประชากรแหงสหประชาชาต

270

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

UNGA

United Nations General Assembly การประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญ การประชมของประเทศสมาชกสหประชาชาตทงหมด เพอปรกษาหารอ

และตดสนใจประเดนตางๆ ทเปนปญหาระดบโลกรวมกนโดยฉนทามตหรอการลงคะแนนเสยง

UN-HABITAT

United Nations Human Settlements Programme โครงการพฒนาการตงถนฐานของมนษย

UNHCR

Off ice of the United Nations High Commissioner for Refugees

ส�านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต จดตงขนเมอวนท 14 ธนวาคมพ.ศ. 2493 โดยองคการสหประชาชาต

เพอท�าหนาทเปนผน�าในการด�าเนนงานระหวางประเทศเพอการคมครองสทธและความเปนอยของผลภย

UNICEF

United Nations Children’s Fund กองทนสงเคราะหเดกแหงสหประชาชาต

UNIDIR

United Nations Institute for Disarmament Research สถาบนวจยเพอการลดอาวธแหงสหประชาชาต

271

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

UNIDO

United Nations Industrial Development Organization องคการพฒนาอตสาหกรรมแหงสหประชาชาต

unilateralism

การกระท�าฝายเดยว

UNISDR

United Nations International Strategy for Disaster Reduction องคกรยทธศาสตรระหวางประเทศเพอการลดภยพบต

แหงสหประชาชาต

UNITAR

United Nations Institute for Training and Research สถาบนเพอการฝกอบรมและการวจยแหงสหประชาชาต

universalization

การท�าใหเปนสากล ในมตพหภาค มกหมายถง การใหรฐสมาชกของสหประชาชาตทงหมด

เขาเปนภาคของความตกลงระหวางประเทศ

UNMAS

United Nations Mine Action Service องคกรสนบสนนการปฏบตการทนระเบดแหงสหประชาชาต

UNOCHA

United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs

ส�านกงานเพอการประสานงานดานมนษยธรรมแหงสหประชาชาต

272

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

UNODC

United Nations Office on Drugs and Crime ส�านกงานวาดวยยาเสพตดและอาชญากรรมแหงสหประชาชาต ตงอยทกรงเวยนนาประเทศออสเตรยท�าหนาทเปนศนยกลางดานขอมล

ขาวสาร และความรในดานการควบคมยาเสพตดและเหตอาชญากรรมโดยไดใหความชวยเหลอแกประเทศสมาชกในดานการจดท�ายทธศาสตรควบคมยาเสพตดและการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมขามชาต

UNOHCHR

United Nations Office for the High Commissioner for Human Rights

ส�านกงานขาหลวงใหญเพอสทธมนษยชนแหงองคการสหประชาชาต

UNOPS

United Nations Office for the Project Services ส�านกงานบรการโครงการแหงสหประชาชาต

UNOSSC

United Nations Off ice for South - South Cooperation ส�านกงานสหประชาชาตเพอความรวมมอใต - ใต เปนองคการภายใตการบรหารงานของ UNDP ไดรบการจดตงขนใน

พ.ศ. 2517 เพอสงเสรมและสรางความรวมมอระหวางประเทศ ในลกษณะใต - ใต ไตรภาค และระดบโลก โดยเปดส�านกงานภมภาค ในกรงเทพมหานคร เปนส�านกงานภมภาคแหงท 4 นอกเหนอจากส�านกงานทกรงแอดดสอาบาบา ประเทศเอธโอเปย นครอสตนบลประเทศตรกและนครเจนวาประเทศสวตเซอรแลนด

273

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

UNOOSA

United Nations Off ice for Outer Space Affairs ส�านกกจการอวกาศสวนนอกแหงสหประชาชาต

UNPAF

United Nations Partnership Framework Thailand 2012 - 2016

กรอบภาคความรวมมอหนสวนระหวางไทยกบสหประชาชาต ระหวาง พ.ศ. 2555 - 2559

เปนกรอบการด�าเนนงานรวมกนระหวางรฐบาลไทยและหนวยงานสหประชาชาตในไทยภายใตความรวมมอ6สาขาคอ

1. การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(ClimateChange) 2. ความรวมมอระหวางประเทศ(InternationalCooperation) 3. เศรษฐกจเชงสรางสรรค(CreativeEconomy) 4. การคมครองทางสงคม(SocialProtection) 5. ขอมลสารสนเทศเชงยทธศาสตร(StrategicInformation) 6. สทธมนษยชนและการเขาถงกระบวนการยตธรรม (Human Rights

andAccesstoJustices)

UN PoA

UN Programme of Action to Prevent, Combat and Eradicate the Illicit Trade in Small Arms and Light Weapons in All Its Aspects

แผนปฏบตการสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และขจดการคาอาวธขนาดเลกและเบาอยางผดกฎหมายในทกรปแบบ

เปนแผนปฏบตการทมผลผกพนทางการเมอง (Political - binding) ตอรฐภาคสหประชาชาตในการด�าเนนมาตรการและใชกฎหมายในประเทศในเรองการควบคมการใชอาวธขนาดเลกและเบาทผดกฎหมายใหเปนไปอยางรอบคอบและรดกม

274

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

UNRISD

United Nations Research Institute for Social Development สถาบนวจยเพอการพฒนาสงคมแหงสหประชาชาต

UNRWA

United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East

ส�านกงานบรรเทาทกขและจดหางานของสหประชาชาตส�าหรบผลภยปาเลสไตนในตะวนออกใกล

UNSC

United Nations Security Council คณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต ประกอบดวยสมาชกสหประชาชาต15ประเทศแบงออกเปนสมาชกถาวร

5ประเทศไดแกจนฝรงเศสรสเซยสหราชอาณาจกรและสหรฐอเมรกา (ก�าหนดในกฎบตรสหประชาชาต) และสมาชกไมถาวรทมาจากการ เลอกตงจากสมชชาฯอก10ประเทศมก�าหนดคราวละ2ปคณะมนตรความมนคงฯ ท�าหนาทหลกในการธ�ารงไวซงสนตภาพและความมนคง ระหวางประเทศ โดยกระท�าในนามของสมาชกสหประชาชาตทงหมด และสมาชกสหประชาชาตมหนาทตองปฏบตตามค�าวนจฉยของคณะมนตร ความมนคงฯ ประเทศไทยเคยเปนสมาชกไมถาวร UNSC ในชวงวาระพ.ศ.2528-2529

unsettled dispute

ขอพพาททยงไมระงบ

275

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

UNSG

United Nations Secretary - General เลขาธการสหประชาชาต เปนหวหนาเจาหนาทฝายบรหารขององคการสหประชาชาต

UNTAET

United Nations Transitional Administration in East Timor องคกรบรหารชวคราวของสหประชาชาตในตมอรตะวนออก จดตงขนตามมตสหประชาชาตท 1272 (1999) เมอวนท 25 ตลาคม

พ.ศ. 2542 พลโทบญสราง เนยมประดษฐ (ยศในขณะนน) ไดรบเลอก ใหเปนผ บญชาการกองก�าลงรกษาสนตภาพ (Force Commander) ของ UNTAET ในตมอรตะวนออกเมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2543 โดยด�ารงต�าแหนงเปนเวลา1ป

UNTOC

United Nations Convention Against Transitional Organized Crime

อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตง ในลกษณะองคกร

UNV

United Nations Volunteers อาสาสมครสหประชาชาต สมชชาสหประชาชาตมมตเมอวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2514 ใหจดตง

โครงการอาสาสมครสหประชาชาต โดยมส�านกงานอาสาสมครสหประชาชาต (UNV) เปนเจาของโครงการภายใตความรบผดชอบของส�านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) เพอพจารณา คดเลอกอาสาสมครจากประเทศสมาชกสหประชาชาตเขาปฏบตงาน ในโครงการพฒนาตางๆ

276

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

UN Women

United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women

องคการเพอการสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศและเพมพลง ของผหญงแหงสหประชาชาต

UPU

Universal Postal Union สหภาพไปรษณยสากล

UPR

Universal Periodic Review การทบทวนสถานการณสทธมนษยชน

USAID

United States Agency for International Development USAID(ยเสด)เปนหนวยงานอสระของรฐบาลสหรฐอเมรกาทดแลเกยวกบ

การใหความชวยเหลอทไมใชทางทหารแกตางประเทศโดยรบนโยบายจากรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา ความชวยเหลอของ USAID ครอบคลมประเดนการสงเสรมความเตบโตทางเศรษฐกจเกษตรกรรมและการคาการสาธารณสขประชาธปไตยการปองกนความขดแยงและการบรรเทาผลกระทบจากภยพบต

277

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

valid

ทมผลตามกฎหมาย

validity of visa

อายการตรวจลงตรา ชวงเวลาของการตรวจลงตรา (หรอวซา) ทสถานเอกอครราชทตหรอ

สถานกงสลใหญออกให นบจากวนทไดรบการตรวจลงตรา ซงปกต จะมอาย3เดอนแตการตรวจลงตราบางประเภทกมอาย6เดอน1ปและ 3 ป แลวแตกรณ อายการตรวจลงตราตองมระยะเวลาไมเกนอายของหนงสอเดนทาง

VAP

Vientiane Action Programme แผนปฏบตการเวยงจนทน เปนแนวปฏบตการอาเซยนฉบบท 2 ตอจากแผนปฏบตการฮานอย

ซงจะชวยก�าหนดกรอบความรวมมอระยะ 6 ป (พ.ศ. 2547 - 2553) เพอการอนวตใหเปนไปตามวสยทศนอาเซยน ค.ศ. 2020 และปฏญญา วาดวยความรวมมอในอาเซยนฉบบท2

verbal contract

สญญาดวยวาจา

verbatim record

บนทกการประชมละเอยด บนทกการประชมทกถอยค�า

V

278

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

verification

การตรวจพสจน การตรวจสอบ

veto, impose a veto

ยบยง ใชสทธยบยง

Vin d’ honneur

งานเลยงรบรองเนองในโอกาสวนชาต จดขนในเวลากลางวนตงแตเวลาประมาณ11.00-13.00น.โดยเจาภาพ

จะเปนเจาภาพเดยวและไมเชญคสมรสของแขกทเชญ

visa

การตรวจลงตรา

การประทบตราหรอขอความในหนงสอเดนทาง หรอเอกสารใชแทน

หนงสอเดนทางของคนตางดาวโดยเจาพนกงานของรฐ เพอแสดงวา

ผเดนทางไดรบอนญาตใหเขามาพ�านกในราชอาณาจกรหรอเดนทางผาน

ราชอาณาจกร

- courtesy visa การตรวจลงตราประเภทอธยาศยไมตร

การตรวจลงตราประเภทนจ�ากดเฉพาะคนตางดาวทเดนทางเขามา

ในราชอาณาจกรเปนการชวคราว เพอ (1) ปฏบตหนาทเพอการอน

นอกเหนอจากการเขามาปฏบตหนาททางการทต กงสล หรอราชการ

(ส�าหรบผทถอหนงสอเดนทางทต หนงสอเดนทางราชการ หรอ

หนงสอเดนทางสหประชาชาตท เทยบเทาหนงสอเดนทางทต หรอ

หนงสอเดนทางราชการ)และ(2)เขามาในฐานะเปนพระราชอาคนตกะ

ราชอาคนตกะ แขกของรฐบาล หรอหนวยงานของรฐ (ส�าหรบผทถอ

หนงสอเดนทางธรรมดา)

- diplomatic visa การตรวจลงตราประเภททต

การตรวจลงตราประเภทนจะใหส�าหรบผทถอหนงสอเดนทางทต

279

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

หรอหนงสอเดนทางสหประชาชาต (UN Laissez-Passer) ปกสแดง

ซงเทยบเทากบหนงสอเดนทางทต

- immigrant visa การตรวจลงตราประเภทคนเขามามถนทอย

ในราชอาณาจกร

สถานเอกอครราชทตหรอสถานกงสลใหญตรวจลงตราประเภท

immigrant visa ได เฉพาะในกรณทผยนค�ารองขอรบการตรวจ

ลงตราไดรบอนญาตเขามามถนทอยในราชอาณาจกรจากคณะกรรมการ

พจารณาคนเขาเมอง

- non - immigrant visa การตรวจลงตราประเภทคนอยชวคราว

การตรวจลงตราประเภทนจะใหแกผถอหนงสอเดนทางธรรมดา

ซ งประสงคจะเดนทางเข ามาในราชอาณาจกรเปนการช วคราว

เพอปฏบตการอยางใดอยางหนง เชน ท�างาน ศกษา สมมนา รกษา

พยาบาลเปนผตดตามเปนตน

- non - quota immigrant visa การตรวจลงตราประเภทคนเขาเมอง

นอกก�าหนดจ�านวนคนตางดาว ซงเขามาอย ในราชอาณาจกร

เปนรายป

การตรวจลงตราประเภทนจะอนญาตใหอยในราชอาณาจกรได 1 ป

ซงจะออกใหแกผท ไดรบอนญาตใหมถนทอย ในประเทศไทยแลว

แตประสงคจะเดนทางไปตางประเทศและจะกลบเขามามถนทอย

ในประเทศไทยตามเดม

- off icial visa การตรวจลงตราประเภทราชการ

การตรวจลงตราประเภทราชการจะใหแกผถอหนงสอเดนทางราชการ

หรอหนงสอเดนทางสหประชาชาต (UN Laissez - Passer) ปกสฟา

ซงเทยบเทากบหนงสอเดนทางราชการ

- re - entry v isa การตรวจลงตราประเภทใหกลบเข ามา

ในราชอาณาจกรไดอก

คนตางดาวทตองการรกษาสทธการตรวจลงตรา ซงยงไมหมดอาย

เพอกลบเขามาในราชอาณาจกรอกครงโดยไมตองขอรบการตรวจ

ลงตราใหม

280

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

- tourist visa การตรวจลงตราประเภทนกทองเทยว

การตรวจลงตราประเภทนจะออกใหแกผถอหนงสอเดนทางธรรมดา

ซงประสงคจะมาทองเทยวในราชอาณาจกร โดยสามารถไปยนค�ารอง

ขอรบการตรวจลงตราประเภทนกทองเทยวไดทสถานเอกอครราชทตหรอ

สถานกงสลใหญไทยในตางประเทศ

- transit visa การตรวจลงตราประเภทคนเดนทางผานราชอาณาจกร

การตรวจลงตราประเภทนจะออกใหแกผถอหนงสอเดนทางธรรมดา

หรอเอกสารใชแทนหนงสอเดนทางทประสงคแวะผานเขาราชอาณาจกร

กอนเดนทางตอไปยงจดหมายปลายทาง

- visa on arrival การตรวจลงตรา ณ ชองทางอนญาตของดานตรวจ-

คนเขาเมอง

ส�าหรบคนชาตซงมรายชอทกระทรวงมหาดไทยก�าหนดใหสามารถ

ขอรบการตรวจลงตรา ณ ชองทางอนญาตของดานตรวจคนเขาเมอง

( แทนการขอร บการตรวจลงตราท ส ถาน เอกอ ค รราชท ตและ

สถานกงสลใหญในตางประเทศ) โดยวตถประสงคของการเขาเมองตอง

เพอการทองเทยว

Visa Waiver Agreement

ความตกลงยกเวนการตรวจลงตรา ประเทศไทยไดจดท�าความตกลงยกเวนการตรวจลงตราหนงสอเดนทาง

ทตหนงสอเดนทางราชการและหนงสอเดนทางธรรมดากบประเทศตางๆ เพอกระชบความสมพนธโดยการจดท�าความตกลงระหวางกนตองอยบนพนฐานของหลกประตบตตางตอบแทนซงกนและกน

visit

การเยอน

- State Visit

การเยอนอยางเปนทางการในระดบประมขของรฐ

281

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

หมายถง การเยอนของบคคลส�าคญของตางประเทศในระดบประมข

ของรฐทมสถานะเปนกษตรยหรอประธานาธบด โดยเปนการเยอนอยาง

เปนทางการในฐานะแขกของรฐผรบ รฐผรบจะจดพธการตอนรบอยาง

เปนทางการเตมรปแบบ

- Off icial Visit

การเยอนอยางเปนทางการในฐานะแขกของรฐบาล

หมายถง การเยอนเปนทางการของประมขของรฐ มกฎราชกมาร

หวหนารฐบาล หรอหวหนาองคการระหวางประเทศทมต�าแหนง

เทยบเทา โดยเปนแขกรบเชญของรฐบาลและจดพธการรบรองตางๆ

อยางเปนทางการเตมรปแบบ

- Visit as Guest of the Royal Thai Government

การเยอนในฐานะแขกของรฐบาล

หมายถง การเยอนของประมขของรฐ หวหนารฐบาล หรอหวหนา

องคการระหวางประเทศทมต�าแหนงเทยบเทาซงไมไดเดนทางมาเยอน

อยางเปนทางการหรอเพอเจรจาท�างาน รวมทงการเสดจฯ เยอนของ

พระราชวงศ รองประธานาธบด และบคคลส�าคญอนๆ ทมต�าแหนง

เทยบเทา ซงรฐบาลไทยปรารถนาทจะแสดงไมตรจตโดยเชญใหมาเยอน

ประเทศไทยในฐานะแขกของรฐบาลและจดการตอนรบใหเหมาะสมและ

สอดคลองกบวตถประสงคของการเยอนในแตละกรณ

- Working Visit

การเยอนเพอเจรจาท�างาน

หมายถง การเยอนของบคคลส�าคญจากตางประเทศในระดบประมข

ของรฐหวหนารฐบาลหรอหวหนาองคการระหวางประเทศทมต�าแหนง

เทยบเทาทมจดมงหมายเพอเจรจาในปญหาหรอประเดนใดเปนการเฉพาะ

ในระยะเวลาอนสน

282

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

- Visit as Guest of Their Majesties the King and Queen of

Thailand

การเยอนในฐานะพระราชอาคนตกะสวนพระองค

หมายถง การเสดจเยอนของพระราชวงศตางประเทศหรอการเยอน

ของบคคลส�าคญจากตางประเทศ ในฐานะพระราชอาคนตกะ

สวนพระองคของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและสมเดจพระนางเจาฯ

พระบรมราชน

- Private Visit

การเยอนสวนตวหรอแวะผาน

หมายถง การเยอนของบคคลส�าคญจากตางประเทศในระดบประมข

ของรฐ พระราชวงศ หวหนารฐบาล หรอผน�าองคการระหวางประเทศ

ทมต�าแหนงเทยบเทาและบคคลส�าคญอนๆ ทมจดมงหมายเพอเยอน

เปนการสวนตวหรอการแวะผานประเทศในระยะเวลาอนสน รฐผรบ

จะจดการอ�านวยความสะดวกตางๆ ใหตามความเหมาะสม

283

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

Wahhabi

วาฮาบ แนวทางการตความศาสนาอสลามของ เชค มฮมมด บน อบดลวะฮาบ

(พ.ศ. 2246) นกวชาการศาสนาชาวอาหรบทปฏรปความเชอของผคน ในคาบสมทรอาหรบใหถกตองตามหลกการอนบรสทธของนบมฮมมดโดย เชคมฮมมดบนอบดลวะฮาบ เปนผใหความชวยเหลออบนสะอด กอตงราชอาณาจกรซาอดอาระเบย ดงนน Wahhabi จงเปนแนวทาง การตความศาสนาทเปนทมาของความชอบธรรมทางการเมองใหแก ผปกครองในซาอดอาระเบย

waiver of immunities

การสละความคมกน(ทางการทตและกงสล)

watershed

สนปนน�า แนวสนเขาซงโดยปกตเปนสวนทสงทสดของภเขาทแบงน�าใหตกออก

สองขางของภเขานนๆ เปนลกษณะทางธรรมชาตซงรฐทเกยวของอาจพจารณาน�ามาใชเปนเสนเขตแดนระหวางประเทศได เชนสนปนน�าของเทอกเขาตะนาวศรเปนเสนเขตแดนระหวางไทยกบเมยนมา

WB

World Bank ธนาคารโลก กอตงเมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2487 เพอชวยเหลอดานการเงนแก

ประเทศสมาชกทไดรบความเสยหายจากสงครามโลกครงท2โดยใหกยม

W

284

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ไปบรณะและพฒนาประเทศ ตอมาไดขยายเปนการสนบสนนการลงทน เพอพฒนาประเทศและยกระดบความเปนอยของประชาชนในประเทศสมาชก

weapons of mass destruction

อาวธทมอานภาพท�าลายลางสง เปนอาวธทมอานภาพท�าลายมวลชนสตวพชและสงของโดยไมอาจจ�ากด

หรอควบคมเปาหมายและความเสยหายทจะเกดขนไดแนชดประกอบดวยอาวธเคมอาวธชวะและอาวธนวเคลยร

WEF

World Economic Forum การประชม “เวทเศรษฐกจโลก” นายKlausSchwabไดรเรมใหมการประชมครงแรกขนเมอพ.ศ.2513

ทเมองดาวอสประเทศสวตเซอรแลนดซงในพ.ศ.2514นายSchwabไดจดตงเปนEuropeanManagementForumในลกษณะขององคกรทไมหวงผลก�าไร และเปดใหนกธรกจชนน�า รวมทงนกการเมองระดบสงเปนสมาชกตอมาในพ.ศ.2530ไดเปลยนชอเปนWorldEconomicForumและเปดรบสมาชกจากประเทศตางๆ ทวโลกมส�านกงานตงอยณ นครเจนวา ประเทศสวตเซอรแลนด กจกรรมส�าคญประจ�าป ไดแกการประชมประจ�าปทเมองดาวอส(มกราคมหรอกมภาพนธ)การจดพมพWorldCompetitivenessReportและการจดประชมเพอหารอประเดนเศรษฐกจ สงคม และการเมองในประเทศตางๆ โดยในภมภาคอาเซยน มการประชมประจ�าปในชอWEFonASEAN

wetlands

พนทชมน�า หมายถง พนทลม พนทราบลม พนทลมชนแฉะ พนทฉ�าน�า มน�าทวม

มน�าขงพนทพรพนทแหลงน�าทงทเกดขนเองตามธรรมชาตและทมนษย

285

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

สรางขนโดยอาจเปนแหลงน�านงและน�าไหลทงทเปนน�าจดน�ากรอยและน�าเคม รวมไปถงพนทชายทะเล และพนทของทะเลในบรเวณซงเมอน�าลดลงต�าสดมความลกของระดบน�าไมเกน 6 เมตร ซงภายใตอนสญญา วาดวยพนทชมน�าประเทศตางๆ สามารถทจะก�าหนดใหพนทดงกลาว เปนพนทชมน�าทมความส�าคญระหวางประเทศเชนประเทศไทยไดประกาศ ใหบรเวณเขตพรควนขเสยนและบรเวณเขตหามลาสตวปาทะเลนอยเปนพนทชมน�านอกจากน พนทชมน�าบางแหงอาจอยตามพรมแดนระหวางประเทศดวย

WEU

Western European Union องคการความรวมมอทางดานการทหารของประเทศในทวปยโรป ประกอบดวยสมาชกทงหมด 10 ประเทศ คอ เบลเยยม เยอรมน

อตาล เนเธอรแลนด สเปน ฝรงเศส กรซ ลกเซมเบรก โปรตเกส และ สหราชอาณาจกรกอตงขนเมอพ.ศ.2501

WFC

World Food Council สภาอาหารโลก

WFP

World Food Programme โครงการอาหารโลก เปนหนวยงานของสหประชาชาตท�าหนาทเปนองคกรใหความชวยเหลอ

ทางดานอาหารและโภชนาการในกรณทเกดเหตฉกเฉนและในวกฤตการณทมผลภย รวมถงการชวยเหลอประชาชนในดานโครงสรางพนฐาน และ สงเสรมการพงพาตนเองของผยากไรและชมชนทยากจน เรมด�าเนนการเมอพ.ศ.2505มส�านกงานใหญตงอยทกรงโรมประเทศอตาล

286

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

WGIC

Working Group on Industrial Cooperation คณะท�างานดานความรวมมอทางอตสาหกรรมของอาเซยน

WGIPC

Working Group on Intellectual Property Cooperation คณะท�างานดานความรวมมอดานทรพยสนทางปญญาของอาเซยน

White Paper

สมดปกขาว เอกสารหรอรายงานของทางราชการซงแสดงทาทหรอแผนงานในอนาคต

white tie

ชดราตรสโมสร เสอสทหางยาวสด�ากางเกงสด�ามผาผกคอหกระตาย(bow-tie)สขาว

เสอเชตสขาว แถบดนไหมสด�า ใชในโอกาสงานกลางคนทจดอยางเปนทางการ(งานราตรสโมสร-formaleveningentertainments)เชนงานพระราชทานเลยงกระยาหารค�าเพอเปนเกยรตแกประธานาธบดซงมาเยอนไทยอยางเปนทางการงานแสดงอปรากรงานเตนร�า

white tie with sash and decoration

ชดราตรสโมสร ประดบเครองราชอสรยาภรณ

white uniform

เครองแบบปกตขาว

287

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

white uniform girded with sword

ชดเครองแบบปกตขาวคาดกระบ

WHO

World Health Organization องคการอนามยโลก

WIPO

World Intellectual Property Organization องคการทรพยสนทางปญญาแหงโลก

WMO

World Meteorological Organization องคการอตนยมวทยาโลก

working lunch

งานเลยงอาหารกลางวนเพอเจรจาท�างาน

working uniform

ส�าหรบขาราชการพลเรอนหมายถงเครองแบบปกตสกากคอพบแขนยาว ส�าหรบขาราชการต�ารวจ/ทหาร หมายถง เครองแบบปกต คอพบ สตามเหลาทพ

World Food Summit

การประชมสดยอดอาหารโลก จดโดยFAOทกรงโรมประเทศอตาลระหวางวนท13-17พฤศจกายน

พ.ศ. 2539 เปนการประชมระดบผน�ารฐบาล เพอสรางเจตนารมณดาน

288

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

การเมอง และขอผกพนระหวางประเทศใหเกดความมนคงดานอาหารและการขจดปญหาความหวโหยส�าหรบประชากรโลก

World Soil Day

วนดนโลก ตรงกบวนท5ธนวาคมของทกปจากการประชมขององคการอาหารและ

การเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO)ครงท 144 ระหวางวนท 11-15มถนายนพ.ศ.2555ณส�านกงานใหญFAOกรงโรมประเทศอตาลซงเปน วนคลายวนเฉลมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศร มหาภมพลอดลยเดชมหาราชบรมนาถบพตร สบเนองจากพระองคทรงปฏบตพระราชกรณยกจเกยวกบการพฒนาทดนมาอยางตอเนองและยาวนาน ปรากฏผลส�าเรจเปนทประจกษอยางกวางขวางทงในประเทศและนานาชาต

written contract

สญญาทเปนลายลกษณอกษร

WSIS

World Summit on Information Society การประชมสดยอดระดบโลกวาดวยสงคมสารสนเทศ

WSPU

World Scout Parliamentarian Union สหภาพลกเสอรฐสภาโลก

WTO

World Trade Organization องคการการคาโลก

289

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ตงขนเมอวนท1มกราคมพ.ศ.2538บนพนฐานของความตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคา(GeneralAgreementonTariffsand Trade - GATT) เมอ พ.ศ. 2490 ซงไดปรบปรงและมภาคผนวก เพมเตมเปนGATTพ.ศ.2537มสมาชกทงหมด164ราย(สถานะเดอนตลาคม พ.ศ. 2562) ส�านกงานเลขาธการตงอยทนครเจนวา ประเทศ สวตเซอรแลนดประเทศไทยเขาเปนสมาชกWTOเมอวนท28ธนวาคมพ.ศ.2538

290

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

YAV / YAVF

Young Ambassadors of Virtue ยวทตความด Young Ambassadors of Virtue Foundation มลนธยวทตความด โครงการยวทตความดเฉลมพระเกยรต พระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ภมพลอดลยเดช รเรมโดยกระทรวงการตางประเทศ เมอ พ.ศ. 2542 เพอทลเกลาฯ ถวายเปนราชสกการะในวโรกาสพระชนมาย 72 พรรษาดวยเปาหมายมงพฒนาใหเยาวชนมคณภาพ คณธรรม และจรยธรรมตามแนวพระราชด�ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอย หว โดยความรวมมอของส�านกงานคณะกรรมการการศกษาประถมแหงชาต (สปช.)กระทรวงศกษาธการโดยมโรงเรยนระดบประถมศกษาน�ารอง76จงหวดทวประเทศเขารวมท�าโครงการและกจกรรมเสรมสรางความด ซอสตย มวนย มความรบผดชอบตอตนเองและสงคม นบเปนการสรางพนฐานความแขงแกรงแกสงคมไทย รวมทงสงเสรมความสามารถในการแขงขนอยางทดเทยมแกเยาวชนใหมประสทธภาพยงขนในยคโลกาภวตน

“ยวทตความด” คอ ตนแบบของเยาวชนคนด รอบร รกสามคค มศกยภาพในการน�าพาสงคมและมความภาคภมใจในการเปนผ แทนเยาวชนไทย สานสมพนธกบเยาวชนนานาชาต

ปจจบนโรงเรยนในเครอขายยวทตความด มจ�านวน 1,115 แหง ใน 77จงหวดทวประเทศโดยมมลนธยวทตความดในพระราชปถมภสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร เปนหนวยงานด�าเนนการ ขบเคลอนโครงการและกจกรรมทมงเนนการปลกจตส�านก ฝกจตอาสาพฒนาโลกทศน ใหกบเยาวชนในทกจงหวดทวประเทศ ทงน ส�านกงานมลนธยวทตความด ตงอยในกระทรวงการตางประเทศ ถนนศรอยธยา(www.yavf.or.th)

Y

291

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศ

ZOPFAN

Zone of Peace Freedom and Neutrality เขตสนตภาพ เสรภาพ และความเปนกลางในภมภาคเอเชยตะวนออก

เฉยงใต เปนการแสดงเจตนารมณของอาเซยนใหภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

เปนภมภาคทปลอดจากการแทรกแซงจากภายนอกเพอเปนหลกประกนตอสนตภาพและความมนคงของภมภาค และเสนอใหอาเซยนขยาย ความรวมมอใหครอบคลมทกๆ ดานอนจะน�ามาซงความแขงแกรงความเปนปกแผนและความสมพนธทใกลชดระหวางประเทศสมาชกรฐมนตร ตางประเทศของประเทศสมาชกอาเซยนไดประกาศลงนาม ZOPFAN เมอวนท 27 พฤศจกายน พ.ศ. 2514 ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย

zero - sum game

เกมทตองมแพ - ชนะ สถานการณทหากมฝายหนงฝายใดไดรบผลประโยชน อกฝายทอยใน

สถานการณเดยวกนจะตองเสยผลประโยชนในปรมาณทเทากน

Z

คำ�ศพท-คำ�ยอท�งก�รทตและก�รต�งประเทศฉบบปรบปรง ครงท 4

จดท�าโดย

สถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการกระทรวงการตางประเทศ

ศนยราชการเฉลมพระเกยรต80พรรษา5ธนวาคม2550

อาคารรฐประศาสนภกดชน7ทศใต(S3)

ถนนแจงวฒนะแขวงทงสองหองเขตหลกส

กรงเทพมหานคร10210

โทรศพท022035000โทรสาร021439326

อเมล:dvifa@mfa.mail.go.thเวบไซต:www.mfa.go.th/dvifa

ทปรกษา

นางสาวลดาภมาศ

ผอ�านวยการสถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการ

คณะผจดท�า

นางสาวฉตราภรณพรณรตน

นางสาวสวนยเออพนธศรกล

นางสาวเรวดตนตยาวทย

นายพสษฐสงเคราะห

นางสาวจดาภาองวนชบรรณ

พมพท

บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชงจ�ากด(มหาชน)

376ถนนชยพฤกษแขวงตลงชนเขตตลงชนกรงเทพมหานคร10170

โทรศพท024229000,028821010โทรสาร024332742,024341385

อเมล:aprint@amarin.co.thเวบไซต:www.amarin.co.th

Note ......................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

145 mm21

0 m

m145 mm17.5 mm

ฉบบปรบปรงครงท 4

คำ�ศพท-คำ�ยอ

ทางการทตและการตางประเทศ