ผ า นพ

(นางส ทตาง -

ผลงานประกอบการพจารณาประเมนบคคล เพอแตงตงใหดำรงตำแหนงประเภทวชาการ

ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ (ดานการพยาบาลทวไป)

เรองทเสนอใหประเมน

1. ผลงานทเปนผลการตำเนนงานทผานมาเรอง ผลของการนำวธปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) ในการดแลผปวยเพอฟองกน การเกดปอดอกเสบจากการใชเครองซวยหายใจ (Ventilator associated pneumonia ะ VAP) ของโรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร สำนกการแพทย กรงเทพมหานคร

2. ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปร,บปรงงานใหมประสทธภาพมากขน เรอง การสงเสรมพฒนาการเดกปวยดามวย

เสนอโดยนางสาวอรวรรณ คะประสบ

ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการ (ดานการพยาบาล) (ตำแหนงเลขท รพล.105)

ฝายการพยาบาล กลมภารกจดานการพยาบาล โรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร สำนกการแพทย

ผลงานประกอบการพจารณาประเมนบคคล เพอแตงตงใหดำรงตำแหนงประเภทวชาการ

ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ (ดานการพยาบาลทวไป)

เรองทเสนอใหประเมน

1. ผลงานทเปนผลการดำเนนงานทผานมาเรอง ผลของการนำวธปฏบตทเปนเสศ (Best Practice) ในการดแลผปวยเพอฟองกน การเกดปอดอกเสบ]จากการใขเครองชวยหายใจ (Ventilator associated pneumonia ะ VAP) ของใรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร สำนกการแพทย กรงเทพมหานคร

2. ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน เรอง การสงเสรมพฒนาการเดกปวยตามวย

เสนอโดยนางสาวอรวรรณ คะประสบ

ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการ (ดานการพยาบาล) (ตำแหนงเลขท รพล.!05)

ฝายการพยาบาล กลมภารกจดานการพยาบาล โรงพยาบาลลาตกระบงกรงเทพมหานคร สำนกการแพทย

ผลงานทเปนผลการดำเนนงานทผานมา

1. ชอผลงาน ผลของการนำวธปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) ในการดแลผปวยเพอฟองกนการเกด ปอดอกเสบจากการใชเคร องช วยหายใจ (Ventilator associatedpneumonia ะ VAP) ของโรงพยาบาล ลาดกระบงกรงเทพมหานคร สำนกการแพทย กรงเทพมหานคร2. ระยะเวลาทดำเนนการ 6 เดอน (ตงแตวนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 31 มนาคม 2558)3. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดำเนนการ

ภาวะปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ (Ventilator-associated pneumonia: VAP) หมายถง

ผปวยเกดการตดเชอปอดอกเสบภายหลงการใชเครองชวยหายใจ นานกวา 2 วนขนไป หรอหลงถอด เครองชวยหายใจไมเกน 2 วน โดยผปวยตองไมมอาการตดเชอกอนใชเครองชวยหายใจ (Centers for Disease Control and Prevention, 2014)

สาเหตของปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจการใสทอชวยหายใจและใชเครองชวยหายใจ กอใหเกดปอดอกเสบจากการตดเชอ สาเหต

จาก 1) การสดสำลกเชอจลชพจากปากหรอคอผานทอหลอดลมเขาสปอด 2) การหายใจเอาละออง ปนเปอนเชอจลชพบนอปกรณเครองชวยหายใจ เขาไปในปอด 3) การตดเชอทตำแหนงอนฃองรางกาย และเชอจลชพแพรกระจายเขาสระบบเลอดหรอระบบนาเหลอง 4) เชอจลชพจากสงแวดลอมรอบตว ผ ป วย แพร กระจายเข าส ทางเด นหายใจผ ป วยได โดยตรงผ านม อบ คลากรท ปนเป อนเช อ (คณะ แพทยศาสตรครราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล และสถาบนนำราศนราสร กรมควบคมโรค, 2552)

ปจจยสงเสรมการเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจป จจ ยท ช วยส งเสร มให เก ดปอดอกเสบจากการใช เคร องช วยหายใจ ประกอบดวย

1) ปจจยเกยวกบผปวย ไดแก อาย ภาวะทพโภชนาการ ความรนแรงของการเจบปวย และโรคเดมของ ผป วย 2) ป จจยดานการรกษา การผาตด การใสทอชวยหายใจ ระยะเวลาในการใสทอชวยหายใจ การไดรบยาลดกรด 3) ป จจยดานบคลากร บ คลากรแพรกระจายเชอส ผ ป วยโดยการสมผส และ 4) อปกรณทางการแพทยปนเปอนเชอจลชพ (อะเสอ อณหเลขกะ, 2554; Auguslyn, 2007)

ภาวะแทรกซอนจากการใชเครองชวยหายใจภาวะแทรกซอนทอาจพบไดแก 1) ปรมาตรเลอดแดงทสงออกจากหวใจ (cardiac output)

ลดลง 2) ปอดบาดเจบจากแรงกดดน (Barotrauma) 3) ความตนในกะโหลกศรษะสงขน (Increased intracranial pressure) 4) ทองอด (gastric distention) การเคลอนไหวของลาไสลดลง 5 ) เลอดออกใน ทางเดนอาหาร 6) การทำงานของตบผดปกต 7) การตดเชอทปอดจากการใชเครองดดเสมหะและ เครองชวยหายใจ 8) ผลกระทบทางดานจตใจ เชน ไมสขสบาย คบของใจจากการตองพงพาผอน สญเสย

2

คณคาและความเปนตวเอง สญเสยพลงอำนาจในตวเอง ความรสกไมปลอดภยจากการใชเครองชวย หายใจ และการจำกดการเคลอนไหว (ทนนชย บญบรณพงศ, 2552; อรศรา เอยมอรณ, ม.ป.ป.)

พยาธสรรภาพของปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจระบบทางเดนหายใจทำหนาทกรองอากาศ เมอผปวยไดรบการใสทอชวยหายใจและใช

เครองชวยหายใจ ทำใหกลไกการฟองกนตามธรรมชาตถกรบกวน การไอไมมประสทธภาพ อากาศผาน ลงสทางเดนหายใจสวนลางโดยไม'ผานระบบการกรอง และชดขวางการทำงานของระบบขนกวด เมอ เชอจลชพเขาสระบบทางเดนหายใจสวนลาง รางกายเกดการเปลยนแปลง 4 ระยะ ดงน 1) ระยะเลอดคง (congestion) เกดหลงการตดเชอแบคทเรย กลบปอดทตดเชอจะมสแดงนม และมนาหนกเพมขนจากการ คงของเลอดในหลอดเลอด2 )ระยะปอดแขงตวสแดง (redhepatization)ในวนท2 - 3 ของโรคกลบปอด ทตดเชอจะแขง เบอปอดมสแดงอฐ คลายเนอตบ เลอดออกเขาไปในถงลม พบแบคทเรยจำนวนมากอย ในเซลลของนวโตรทเลทอยในถงลม 3) ระยะปอดแขงสเทา (gray hepatization) พบวนท 4 - 5 ของโรค มปรมาณของไฟบรน (fibrin) เพมขน มการสลายตวของเมดเลอดขาว และเมดเลอดแดงทเกดจากการ อกเสบมากขน หลอดเลอดฝอยของปอดทผนงของถงลมมขนาดเลกลง พบหนองขงอยในชองปอด 4 ) ระยะฟนตว (resolution) พ บใน 8 - 1 0 วนของโรคเมอเมดเลอดขาวทำลายแบคทเรยทอยในถงลม หมดและเรมสลายตวเอนไซดออกมาละลายไฟบรน และสารเหลวชนดเลกซเดท (exudate) ถกกำจดออก จากบรเวณทม การอกเสบโดยเซลลเมดเลอดขาวชนดโมโนซยท (monocyte) และลมโฟซยท สวน ทเหลอจะหลดออกมาเปนเสมหะขณะไอและมพงผดเกดขนแทนการอกเสบ(คมสนตวรรณไสย, 2558)

อาการและอาการแสดงผปวยอาจมอาการเพยงเลกนอย หรออาจไมมอาการเลยกไดสวนใหญอาการ และ อาการ

แสดง คอ 1)ไข มกเกดขนอยางเฉยบพลน หรอมไขตวรอนตลอดเวลา2) ไอ อาจไอแหง ๆ ไมมเสมหะ หรอ มเสมหะขาวหรอขนขน ออกเปนสเหลอง สเขยว หรอบางรายอาจเปนสสนมเหลก หรอมเลอดปน 3) เจบหนาอกอาจเจบหนาอกแบบเจบแปลบเวลาหายใจเขาหรอเวลาไอแรงๆ บรเวณทมการอกเสบ ของปอด อาจปวดราวไปทหวไหล สขาง หรอทอง 4) หอบเหนอย หายใจเรว ลาเปนมากอาจมปากเขยว ตวเขยว (คมสนต วรรณไสย, 2558)

การวนจฉยปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจใชหลกเกณฑการวนจฉยปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจของสำนกการแพทย

กรงเทพมหานคร (2557) โดยพจารณาจากภาพถายรงสทรวงอก อาการและอาการแสดงทวไป และ ระบบทางเดนหายใจ ผลการตรวจทางหองปฎบตการและผลการตรวจนบเมดเลอด (Complete Blood Count)

การรกษาการรกษาขนก บความรนแรงของโรค อาการและอาการแสดงของผป วย แบงเปน

1) การรกษาดวยยาปฏชวนะ1ใหเหมาะสมกบเชอจลชพ และอาจใชยาปฏชวนะแบบหลายชนดรวมกน

3

(วภา ร ช ยพ ช ตก ล, 2558) 2) การรกษาแบบประคบประคอง ไดแก การใหออกซเจน การใสทอชวย หายใจ เพอชวยการหายใจของผปวย แกไขภาวะทางเดนหายใจอดตน ฟองกนการสำลก และชวยดด เสมหะ และการใชเครองชวยหายใจ เพอใหผปวยไดรบออกซเจน และแลกเปลยนกาซไดเพยงพอ โดย ตงคาเครองชวยหายใจใหเหมาะสมกบผปวยแตละราย (อรศรา เอยมอรณ, ม.ป.ป.)

วนใชเครองชวยหายใจวนใชเครองชวยหายใจหมายถงระยะเวลา(วน)ต งแตผ ป วยเร มใชเครองช วยหายใจ

จนกระทงสนสดการใชเครองชวยหายใจ (อรพรรณ ครประกายศลป,2551)โดยวนใชเครองชวยหายใจ ของผปวยแตกตางกน เนองจากพยาธสรรภาพ ความแขงแรงกอนการเจบปวย การใชเครองชวยหายใจ เหมาะสมกบความตองการและการปรบตวของผปวยไดด ผปวยจะสามารถหยาเครองชวยหายใจไดเรว สามารถถอดเครองชวยหายใจ ถอดทอชวยหายใจได ตามแผนการรกษา การใชเครองชวยหายใจนาน เทาใดกยงมโอกาสเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจมากยงขนเทานน (เพญศร ละออ และ รตนา เอกจรยาวฒน, 2553)

คาใชจายในการดแลรกษาผปวยทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวยหายใจคาใช จ ายในการดแลรกษาต งแต แรกรบ จนกระทงจำหนาย ประกอบดวย คาหอง

คาอาหาร คายา เวชภณฑ วสดทางการแพทยตาง ๆ คาตรวจทางหองปฏบตการ คารงสวทยารวมทง คาบรการทางการแพทยตามอตราของกรมบญชกลาง กระทรวงการคลงกำหนด (เพญศร ละออ และ รตนา เอกจร ยาว ฒ น ,2553) โดยคาใช จ ายจะเก ดขน เม อบ คลากรท เก ยวข องลงบ นท กข อม ลใน คอมพวเตอร คอมพวเตอรจะประมวลผลออกมา เปนคาใชจายทงหมดของผปวยรายนน ๆ

การพยาบาลการพยาบาลเพอฟองกนการเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ แบงเปน 5 หมวด

ดงน 1) การหยาเครองชวยหายใจ (Wean) ถอดอปกรณและเครองชวยหายใจออกจากผปวยใหเรวทสด2) การทำความสะอาดมอ (Handhygiene) ลางมอดวยสบ และนำ หรอ alcohol-basedhandmbs ในกรณ กอนและหลงสมผสกบผปวยทใสทอชวยหายใจ กอนและหลงสมผสกบอปกรณเครองชวยหายใจ หลงจากสมผสสารคดหลง 3) การฟองกนการสำลก (AspirationPrecaution) หลกเลยงการใสทอชวย หายใจซา รกษาระดบความตนใน cuff ใหอยระหวาง 20-30 cmH20 ใหผปวยนอนศรษะสง 30-45 องศา ถอดสายยางใหอาหารออกใหเรวทสด 4) การฟองกนการปนเปอน (Prevent Contamination) ทำความ สะอาดเครองมอ กอนทำใหปราศจากเชอหรอทำลายเชอ การเปลยน ventilator circuits เมอพบความ สกปรกทชดเจน และ 5) การทำความสะอาดชองปาก (Oral Care) ลด colonization ของ dental plaque โดย ก ารแป รงฟ น ว น ล ะ 2 ค ร งด แ ล ค ว าม ช ม ช น ข อ งเย อ บ โดยใช moisturizer ท ก 2 - 4 ช ว โ ม ง (สำนกการแพทย กรงเทพมหานคร, 2558)

4

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลในการฟองกนปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจความหมายและความสำคญของการพฒนาแนวปฏบตการปฏบ ต ท เป นเล ศ หมายถง ว ธ ปฏ บ ต หรอขนตอนการปฏบ ต ท ทำใหองคการประสบ

ความสำเรจหรอนำไปสความเปนเลศตามเฟาหมาย เปนทยอมรบในเชงวชาการหรอวชาชพบน ๆและม หลกฐานของความสำเรจปรากฏชดเจน โดยมการสรปวธปฏบต หรอขนตอนการปฏบต ตลอดจน ความรและประสบการณ ทไดบนทกเปนเอกสาร และเผยแพรใหหนวยงานภายในหรอภายนอกสามารถ นำไปใชประโยชนได

แนวทางปฏบตการพยาบาลในการดแลผปวยเพอฟองกนการเกดปอดอกเสบจากการใช เครองชวยหายใจ

สำนกการแพทยกรงเทพมหานคร (2558) ไดจดทำค'มอวธปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) เพอ การด แลผป วยของสำน กการแพทยกรงเทพมหานคร การฟองกนการเกดปอดอกเสบจากการใช เครองช วยหายใจ (Ventilator associated pneumonia : VAP) โดยใช แนวทางของ CDC (2003) และ แนวทางของ American Association of Critical - Care Nurse (2008) เพอฟองกนการเกดปอดอกเสบจาก การใชเครองชวยหายใจ (Ventilator associated pneumonia ะ VAP) แบงเปน 5 หมวด ดงน

หมวดท 1 การหยาเครองชวยหายใจ (Wean) ถอดอปกรณและเครองชวยหายใจออกจากผปวย ใหเรวทสดตามขอบงชทางคลนกและ weaning protocol เนองจาก biofilm ระหวางอปกรณ กบเยอบ จะ เปนแหลงขยายตวของเชอจลชพ

หมวดท 2 การทำความสะอาดมอ (Hand hygiene) ประกอบดวย 2.1) ลางมอดวยสบ และนา หรอ alcohol-basedhandrubs กอนและหลงสมผสกบผปวยทใสทอชวยหายใจหรอเจาะคอ กอนและหลง สมผสกบอปกรณเครองชวยหายใจซงกำลงใชกบผปวยหลงจากสมผสกบเยอบสารกดหลงจากทางเดน หายใจ หรอวตถทปนเฟอนสารกดหลง และ 2.2) เปลยนถงมอและลางมอ ในกรณ 1) ระหวางการสมผส ผปวยคนละราย 2) หลงจากจบตองสารกดหลงหรอวตถทปนเฟอนสารคดหลงจากผปวยรายหนง และ กอนทจะไปสมผสผป วยรายอนวตถหรอสงแวดลอม3 )ระหวางการสมผสกบตำแหนงของรางกาย ทปนเฟอน และทางเดนหายใจหรออปกรณชวยหายใจในผปวยรายเดยวกน

หมวดท 3 การฟองกนการสำสก (Aspiration Precaution) โดย 3.1) จากการใสทอชวยหายใจ1) ใช noninvasive positive-pressure ventilation ผาน face mask เพอลดความจำเบนและระยะเวลาในการ ใส ท อช วยหายใจในผ ป วยบางกล ม เชน ผ ป วยท ม hypercapneic respiratory failure เน องจาก acute exacerbation of COPD or cardiogenic pulmonary edema แ ล ะ ใช เป น ส ว น ห น งข อ ง weaning process2) หลกเลยงการใสทอชวยหายใจซา โดยกอนทจะปลอยลมจาก cuff หรอถอดทอชวยหายใจ ใหดด เสมหะบรเวณเหนอ cuff ออกใหหมด ระบาย circuit condensate กอนจดทาผปวย และรกษาระดบความ ดนใน cuff ใหอยระหวาง 20-30 cmH20 3.2) ฟองกนการสำลกเนองจากการใหอาหารทางสายยาง

5

โดยผปวยทใสเครองชวยหายใจและไมมขอหามทางการแพทย ใหยกหวเตยงผปวยสงทำมม 30 - 45 องศา และตรวจสอบตำแหนงของสายยางใหอาหารและวด gastric residual volumes กอนให tube feeding

หมวดท 4 การฟองกนการปนเปอน (Prevent Contamination) โดย 1) ทำความสะอาดเครองมอ กอนทจะนำเครองมอไปทำใหปราศจากเชอหรอทำลายเชอ 2) ใชการนงฆาเชอดวยไอนำกบเครองมอ หรออปกรณทสมผสกบเยอมของผปวย กรณทเครองมอและอปกรณนนไวตอความรอมหรอกว'1มชน ให ใช low-temperature sterilization methods และ rinse ดวย sterile water 3) เปลยน ventilator circuits ตอเมอ มความสกปรกทชดเจน โดยทวไปไมควรเปลยนบอยกวา 48 ชวโมง และควรเทหยดนำในทอทง บอย ๆ4) การ suctionใหทำเทาทจำเปน แยกอปกรณทใชดดเสมหะและนาลายในชองปากกบทใชดด ใน endotracheal tube ออกจากกน ใช saline เมอเสมหะเหนยวขน

หมวดท 5 การทำความสะอาดชองปาก (Oral Care) ลด colonization ของ dental plaque โดยการ แปรงฟนวนละ 2 ครง ดแลความชมชนของเยอมโดยใช moisturizer ทก 2 - 4 ชวโมง4. สรปสาระสำคญของเรอง และขนตอนการดำเนนการ

4.1 สรปสาระสำคญของเรองผปวยในระยะวกฤตทมภาวะการหายใจลมเหลว ไดรบการรกษาดวยการใสทอชวยหายใจ และ

เครองชวยหายใจ เพอชวยชวต ประคบประคองผปวยใหรอดชวตจากภาวะการหายใจลมเหลว แตการใช เครองชวยหายใจนนทำใหมความเสยงตอการเกดปอดอกเสบสงเปม 6 -2 1 เทาของผป วยทไมใช เครองชวยหายใจ (Bansode, 2011) จากการสำรวจความชกของการตดเชอในโรงพยาบาล ในประเทศไทย เมอเดอนมนาคม พ.ศ. 2544ในโรงพยาบาลทตยภมและ ตตยภม 42 แหง จากจำนวนผปวย 18,456 ราย พบความชก ของการตดเชอในโรงพยาบาลรอยละ 6.4 อตราผปวยตายจากการตดเชอในโรงพยาบาล คดเปนรอยละ 13.8 ผปวยเสยชวตจากการตดเชอในโรงพยาบาลโดยตรงรอยละ 6.4 ผปวยทตดเชอใน โรงพยาบาลตองอยโรงพยาบาลนานขน 1 0 - 1 2 วน คาใชจายยาตานจลชพทใชในการรกษาการตดเชอ; 1 ไ, 2, ” . 1 รในโรงพยาบาลเฉลย 5,919.50 บาท ตอการตดเชอ 1 ครง คาใชจายของโรงพยาบาลทงประเทศจากการ ตดเชอในโรงพยาบาล เปนเงน 4,800 ลานบาทตอป ทงนยงไมรวมคาใชจายและความสญเสยจากการ ขาดรายไดของผปวยและครอบครว (อะเสอ อณหเลขกะ, 2554)

โรงพยาบาลลาดกระหงกรงเทพมหานคร พบอตราการตดเชอปอดอกเสบจากการใชเครองชวย หายใจ ในปงบประมาณ 2555,2556 และ2557 เทากบ 12.23,14.15 และ 12.51 ครง/!,000 วนใชเครองชวย หายใจตามลำดบ(ฝายวชาการและแผนงานโรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานค, 2557) ซงสงกวา เกณฑคณภาพ (อตราการตดเชอปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ นอยกวา หรอเทากบ 10 ครงตอ1,000 วนใชเครองชวยหายใจ)และไดเข ารวมในโครงการการนำวธปฏบ ต ท เป นเลศ (Best Practice) ในการดแลผปวยเพอฟองกนการเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยบ'1ยใจ ของโรงพยาบาลสงกด สำนกการแพทย กรงเทพมหานคร จงไดสนใจศกษาผลของการพฒนาระบบบรการ ดงกลาว

6

4.2 ขนตอนการดำเนนการการศกษาครงน ผศกษา ไดคนควาเอกสารวชาการทเกยวของกบการฟองกนการเกด

ปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ โดยมขนตอนการดำเนนการ ดงน4.2.1 กลมตวอยางประกอบดวย 1) พยาบาลวชาชพเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง

เปนพยาบาลวชาชพผใหการพยาบาล ผป วยทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวยหายใจ เปนเวลา ตงแต 2 วนขนไป จำนวน 36 ราย 2) ผป วยในทกรายทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวยหายใจ เปนเวลาตงแต 2 วนขนไป จำนวน 54 ราย

4.2.2เครองมอทใชในการศกษา ประกอบดวย 1) แนวทางปฎปตการฟองกนการตดเชอ ปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ2 )แบบฟอรมการเฝาระวงโรคตดเชอในโรงพยาบาลลาดกระบง กรงเทพมหานคร (FM -IC002) 3) แบบประเม นการปฏ บ ต ตามแนวทางการฟ องก นการต ดเช อ ในโรงพยาบาล ดานการเฝาระวงในผปวย VAP (1C-013)

4.2.3การดำเนนการ 1) ขอความเหนชอบเพอทำการศกษาจากหวหนาพยาบาล ประธาน งานฟองกนและควบคมการตดเชอ และขออนญาตเกบขอมลจากหวหนาหอผปวยใน 2) ประชมชแจง พยาบาลวชาชพของหอผปวยใน ใหปฏบตตามแนวทางปฏบตการฟองกนการตดเชอปอดอกเสบจาก การใชเครองชวยหายใจทกำหนด 3) ตดตาม ใหคำแนะนำ นเทศ การปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ อยางตอเนอง 4) ประสานงานกบหวหนาหอผปวย เพอดแลการปฏบตการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ ตามแนวทางปฏ บ ต การฟ องก นการต ดเช อปอดอ กเสบจากการใช เคร องช วยหายใจท กำหนด 5) ใหคำแนะนำพยาบาลวชาชพ เมอผปวยจำหนาย บนทกขอมลในแบบฟอรมการเฝาระวงโรคตดเชอ ในโรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร (FM-IC002/1 พฤศจกายน 2556)ให ครบถวน6 )กำหนด กจกรรมการพยาบาล จำนวน 10 กจกรรม ใชประเมนการปฎบตโดยผศกษา พยาบาลวชาชพ 1 รายไดรบ การประเมนอยางนอยกจกรรมละ 3 ครง และบนทกการประเมนการปฏบตใน แบบประเมนการปฏบต ตามแนวทางการฟองกนการตดเชอในโรงพยาบาล ดานการเฝาระวงผปวย VAP (FM - 1C - 013/ แกไข ครงท 4/1 ตลาคม 2557)

4.2.4 การเกบรวบรวมขอมล ผศกษาเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง ตงน 1) ขอมลคปตการณการ เกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ จำนวนวนใชเครองชวยหายใจ และคาใชจายในการดแล รกษาผปวยทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวยหายใจ รวบรวมขอมลจากแบบฟอรมการเฝาระวง โรคตดเชอในโรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร (FM-IC002/1 พฤศจกายน 2556) หลงผปวยจำหนาย2) ประเมนการปฏบตการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โดยสงเกตกจกรรมการพยาบาล จำนวน 10 กจกรรม อยางนอยกจกรรมละ 3 ครง และบนทกในแบบประเมนการปฏบตตามแนวทางการฟองกน การตดเชอในโรงพยาบาล ดานการเฝาระวงผ1ปวย VAP (FM - 1C - 013/ แก,ใขครงท 4 /I ตลาคม 2557)

7

4.2.5 การวเคราะหขอมล โดย 1) ขอมลสวนบคคลใชคาความถ และรอยละ 2) อตราการ ตดเชอปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ ใชจำนวนอบตการณเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวย หายใจ ตอ 1,000 วนใชเครองชวยหายใจ 3) จำนวนวนใชเครองชวยหายใจ ใชคาเฉลย 4) คาใชจายในการ ดแลผปวยทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวยหายใจ ใชคาเฉลย 5) การปฏบตตามแนว,ทางปฎปตการ ดแลผปวยเพอฟองกนการเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ ใชความล และรอยละ

4.2.6 สรปผลการดำเนนการ จดทำเปนเอกสารวชาการ เสนอตามลำดบ5. ผรวมดำเนนการ “ไม'ม”6. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต เปนผดำเนนการเองทงหมดรอยละ 100 โดยมรายละเอยด ดงน

การศกษาในครงน ผศกษาไดคนควา ตำรา ผลงานวชาการ งานวจยทเกยวของ มาใชในการ ดำเนนการ โดยมวตถประสงค คอ 1) เพอลดอบตการณการเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ2) เพอศกษาจำนวนวนใชเครองชวยหายใจเฉลยของผปวยทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวยหายใจ3) เพอศกษาคาใชจายเฉลยในการดแลรกษาผปวยทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวยหายใจ 4) เทอ ศ กษาการปฏบ ต ตามแนวทางปฏบ ต ในการดแลผป วยเพ อฟ องกนการเกดปอดอกเสบจากการใช เครองชวยหายใจของพยาบาลวชาชพ และดำเนนการ ดงน

1. กลมตวอยาง ประกอบดวย1.1 พยาบาลวชาชพ เลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง เปนพยาบาลวชาชพผให

การพยาบาลผปวยในทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวยหายใจ เปนเวลาตงแต 2 วนชนไป ของ โรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร สำน กการแพทย ระหวางวนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 31 มนาคม 2558 จำนวน 36 คน จำแนกเปนพยาบาลวชาชพของหอผปวยหญง จำนวน 8 คน หอผปวยชาย จำนวน 10คน หออภบาลผปวยหนก จำนวน 11 คน และหอผปวยเดก มารดาและทารก จำนวน 7 คน

1.2 ผปวยในทกราย ทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวยหายใจ เปนเวลาตงแต2 วนชนไป ของโรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร สำนกการแพทย ระหวางวนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 31 มนาคม 2558 จำนวน 54 คน

2. เครองมอทใชในการศกษาครงน ประกอบดวย2.1 เครองมอทใชดำเนนการ คอ แนวทางปฏบตการฟองกนการตดเชอปอดอกเสบ

จากการใชเครองชวยหายใจ โดยนำค,มอวธปฏบตทเปนเลศ(BestPractice) เพอการดแลผปวยของสำนก การแพทยกรงเทพมหานคร ดานการฟองกนการเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ (Ventilator associated pneumonia :VAP) (สำนกการแพทย กรงเทพมหานคร, 2558) มาประยกตใหเหมาะสมกบ บรบทโดยคณ ะกรรมการพยาบาลควบค มการต ดเช อประจำหอผ ป วยโรงพยาบาลลาดกระบ ง กรงเทพมหานคร โดยใชเปนแนวทางสำหรบพยาบาลวชาชพใหการพยาบาลผปวย ทไดรบการรกษา ดวยเครองชวยหายใจ ประกอบดวย 4 หมวด คอ หมวดท 1 การหยาเครองชวยหายใจ (Wean) ม 2 ขอยอย

8

หมวดท 2 การทำความสะอาดม อ (Handhygiene) ม 3 ข อยอย หมวดท 3 การฟ องก นการสำล ก (AspirationPrecaution) ม 4 ขอยอย หมวดท 4 การฟองกนการปนเฟอน (Prevent Contamination) ม 3 ขอยอย

2.2 เครองมอเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย2.2.1 แบบฟอรมการเฟาระวงโรคตดเชอในโรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร

(FM -IC 002/1 พฤศจกายน 2556) เฟ นแบบฟอร มของงานฟ องก นและควบค มการต ด เช อใน โรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร ใชรวบรวมขอมลทวไปเชน อาย เพศ โรคทปวยทอย สทธคา รกษา จำนวนวนใชเครองชวยหายใจ คารกษาพยาบาล และการตดเชอปอดอกเสบจากการใชเครองชวย หายใจ แบบบนทกเปนแบบปลายปดและปลายเปด แบงเปน 3 สวน คอ สวนท 1 ขอมลพนฐานผปวย สวนท 2 ขอมลสนบสนนการตดเชอในโรงพยาบาลและสวนท 3 สรปการตดเชอและคาใชจายในการรกษา

2.2.2 แบบประเมนการปฏบตตามแนวทางการฟองกนการตดเชอในโรงพยาบาล ดานการเฟาระวง1ในผ'ปวย VAP (FM - 1C - 013/ แกไขครงท 4 /I ตลาคม 2557) เปนแบบฟอรมของงาน ฟองกนและควบคมการตดเชอในโรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร ลกษณะแบบสำรวจเปนแบบ สำรวจรายการ (checklist) ม 2 ระดบคอ ปฏ บ ต และไม ปฏ บ ต จำนวน 29 ขอ ของโรงพยาบาล ลาดกระบงกรงเทพมหานคร การใหคะแนนแบบทดสอบเปนรายขอ โดย ปฏบต ให 1 คะแนน และ ไม,ปฏบต1ให 0 คะแนนและการแปลความหมายโดยคดเปนรอยละของการปฏบต

3. การดำเนนการ ระหวางวนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 31 มนาคม 2558 ดงน 1) ขอความ เห นชอบเพอทำการศกษาจากหวหนาพยาบาล ประธานงานฟองกนและควบคมการตดเช อ และ ขออนญาตเกบขอมลจากหวหนาหอผปวยใน2) ประชมชแจงพยาบาลวชาชพของหอผปวยในทกราย ใหปฏบตตามแนวทางปฏบตการฟองกนการตดเชอปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจทกำหนด รวมถงการบนทกขอมล ประวตผปวย อาการและอาการแสดงของผปวยทเปลยนแปลง ภาวะแทรกซอน ตาง ๆ 3) ตดตาม ใหคำแนะนำ นเทศ รวมทงใหการชวยเหลอสนบสนนการปฏบตงานของพยาบาล วชาชพอยางตอเนอง 4) ประสานงานกบหวหนาหอผปวย เพอดแลการปฏบตการพยาบาลของพยาบาล วชาชพ ตามแนวทางปฏบตการฟองกนการตดเชอปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจทกำหนด 5) ใหคำแนะนำพยาบาลวชาชพ เมอผปวยจำหนาย บนทกขอมลในแบบฟอรมการเฟาระวงโรคตดเชอ ในโรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร (FM -IC002/1 พฤศจกายน 2556) ใหครบถวน 6) กำหนด กจกรรมการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ จำนวน 10 กจกรรม ประเมนการปฏบตโดยผศกษา พยาบาล วชาชพ 1 รายไดรบการประเมนอยางนอยกจกรรมละ 3 ครง และบนทกการประเมนการปฏบตในแบบ ประเมนการปฏบตตามแนวทางการฟองกนการตดเชอในโรงพยาบาล ดานการเสาระวงผ,ปวย VAP (FM - 1C - 013/ แกไขครงท 4 /I ตลาคม 2557)

r

9

4. การเกบรวบรวมขอมลผศกษาดาเนนการเกบรวเบรวมฃอมลโดยการลงเกต และสอบถามพยาบาลวชาชพทดแกอปาเย

ใชเครองชวยหายใจดวยตนเอง ดงป 1) ขอมลอบ^การณ๙การเกดปอดอกเสบจากการ1 ข ^ องช ^ หา^ จำนวนวนใชเกi องชวยหายใจ และคาใชจ ายในการดแลรกษาขป วยปใดร-บการ| กษาโดยการใ|เคร อ งช วยห ายใจจาก ข อม ลแบ บ ฟ อร ม ก าร^าระวว )โรค ต ด เช อใน โรงพ ยาบ าล ก าด ก ระปอกรงเทพมหานคร (FM-IC002/1 พฤศจกายน 2556) หลงผป วยจำหนาย 2) ประเม นการปฏ บ ต การ พยาบาลของพยาบาลวชาช พ โดยส งเกตก จกรรมการพยาบาก จ ๅนวน 10 ก จกรรม 0 ย'างบ0 ย ก จกรรมละ 3 ครง และบนทกในแบบประเมนการปฏบ ต ตามแนวพางกๅรป0 งอ นการ^ ดเ| 0 '!น โรงพยาบาล ดานการฟาระวงผปวย V A P(FM -1C-013 /แกไขครงท 4/1 ตลาคม 2557) ไดแก ดานการกางมอ ดานการใชเครองปองกน ดานการประเมนสภาพผปวยในระบบพางเตนา1ๅ0ใจ ดๅนการ เตรยมเครองชวยหายใจ ดานการพนยา ดานการดดเสมหะ ดานการทำความสะอาดปากแกะพน ดๅน การใหความชนเครองชวยหายใจ ดานการใช Ambu bag และดานการใหอาหารทางสายยาง

5. การวเคราะหขอมล โดยใช'โปรแกรมคอมพวเตอรสำเรจ1รป'ในการตเกราะหทๅงสกก ใดย 1) ขอมลสวนบคคลใชคาความถ และเอยละ 2) อตราการตดเชอปอดอกเสบจากการใขเกเ0งชวยบายใจใชจำนวนอบตการณเกดปอดอกเสบจากการใช'เคร0 งช วยหายใจ ก 0 1 0 0 0 วนใขเกถ0 งชวยบายใจ3) จำนวนวนใชเครองชวยหายใจ ใชคาเฉลย 4) คาใชจายในการดแลผปวยทไดรบการรกษาโดยการใข เครองชวยหายใจ ใชคาเฉลย 5) การปฏบตตามแนวทางปฏบตการดแลผปวยเพ0 ป 0 งอ น กๅร^ดปอด อกเสบจากการใชเครองชวยบายใจ ใชกวามก และรอยละ7. ผลสำเรจของงาน

1. อบตการณการตดเชอปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ บงหมด 4 กรง อดราการตด เชอปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจเฉถย 6 92 ก |ง ด'0 15000 วนใขเคร0งชวยบายใจ

2. จำนวนวนใชเครองชวยหายใจเฉลย 10.70 วน3. คาใชจายในการดแลรกษาผปวยทไดรบการรกษาโดยการใชเกรองชวยบายใจเฉถยด'0 รๅย

93,881 บาท ประกอบดวย คายา จำนวน 43,899 บาท คาเครองชวยหายใจ จำนวน 20,337 บาท คา เวชภณฑและคาวสดทางการแพทยจำนวน 165595 บๅพ คาตรวจทางหองปฏบกการ จำนวน 5,468 บาท คาหอง จำนวน 4,917 บาท คาบรการทางการแพทย จำนวน 1,582 บาท คาอาหาร จำนวน 843 บาท และ คารงสวทยา จำนวน 240 บาท

4. การปฏบตของบคลากรพยาบาลตามแนวทางการป0 งอนการ1กด1lm อ 01สบจากการใช เครองชวยหายใจ มคาเฉลยโดยรวมรอยละ 82.22 เมอพจารณารายกจกรรม กจกรรมทปฏปตมากทสด ก0 กจกรรมท 8 การใหความชนเครองชวยหายใจ มคะแนนรอยละ 92.59 กจกรรมทมคะแนนรองลงมา 4 อนดบ ไดแก กจกรรมท 7 การทำความสะอาดปากและพน มคะแนนรอยละ 90.74 กจกรรมท 4 การ

10

เตรยมเครองชวยหายใจ มคะแนนรอยละ 85.19 กจกรรมท 6 การดดเสมหะ มคะแนนรอยละ 83.33 และ กจกรรมท 10 การใหอาหารทางสายยาง มคะแนนรอยละ 81.48 กจกรรมทปฏบตนอยทสด คอ กจกรรม ท 3 การประเมนสภาพผปวยในระบบทางเดนหายใจ และกจกรรมท 5 การพนยา มคะแนนรอยละ 75.938. การนำไปใชประโยชน

1. บคลากรพยาบาลมความร ความเขาใจ ในการดแลผปวยทใชเครองชวยหายใจเพมขน2. ผปวยทใชเครองชวยหายใจไมเกดภาวะปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ

9. ความยงยาก ฟญหา อปสรรคในการดำเนนการหออภบาลผปวยหนกรบผปวยได 4 เตยง ทำใหผปวยทไดรบการรกษาโดยการใชเครองชวย

หายใจ นอนรกษาหอผปวยใน ซงทำใหภาระงานของหอผปวยเพมขน อาจเปนผลใหการดแลผปวยหนก ไมมประสทธภาพ10. ขอเสนอแนะ

1. ควรจดอตรากำลงใหเหมาะสมกบภาระงาน และสรางขวญและกำลงใจใหบคลากร2. ควรจดอบรม ใหความรกบบคลากรพยาบาลทเกยวของในการดแลผปวยทใชเครองชวย

หายใจเพอปองกนการเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางดนเปนความจรงทกประการและไดดำเนนการปรบปรงแกไข เปนไปตามคำแนะนำของคณะกรรมการ ฯ แลว

ลงชอ....... น'1' โโ'รโ ___ ______(นางสาวอรวรรณ คะประสบ)

ผขอรบการประเมน2 . M 1 2561

ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางดนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ......... .................................(นายสรชย ภพพฒนผล)

รองผอานวย(พฟร พ ยาล-ฝายทาร OTjyr# วเพภาทพ า น ตำแหนว' '‘รรบสขเงเทพม1พา,นดร

2 m m

ลงชอ. (นายสรซย ภฟพฒนผล) .

นวยการโราพยาบาล‘ฟาฮการเ™ทอวกษากขรในตาแทพ'*^ เพ พ า ท ร โรงพยาบาลลาตยร“นงโ1.ใ 'ท ^ ท โ 1น๓

2 9 ม.ด. 2561หมายเหต ผบงคบบญชาทควบคมการปฏปตงาน หมายเหต ผบงคบบญชาเหนอขนไป 1 ระดบของผรบการประเมนโดยตรงคอ นางฤดวรรณ รตนานวต ประชมวชาการ ระหวางวนท 23 มนาคม 2561 อบรมระหวางวนท 12 มนาคม - 16 เมษายน 2561 - 29 มนาคม 2561

เอกสารอางอง

คณะแพทยศาสตรครราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล และสถาบนบ0าราศนราดร กรมควบคมโรค. (2552). โครงการการป'องกนปอดอกเสบทสมพนธกบการใชเครองชวยหายใจ ใน โครงการ เพ ม ค ว าม ป ล อ ด ภ ย ใน ก าร บ ร ก าร (Clean Care is Safer Care). ก ร ง เท พ ม ห าน ค ร : สำนกงานพทธศาสนาแหงชาต.

คมสนต วรรณไสย. (2558). เอกสารประกอบการบรรยาย กระบวนวชาระบบทางเดนหายใจ เรอง Pathology o f pulmonary infection. วนทคนขอมล 7 สงหาคม 2559. เขาถงไดจาก www.med.cmu.ac.th/secret/edserv/curriculum/.../Pulmonary_infection_2015_KW.pdf

ทนนชย บญบรณพงศ. (2552). การบำบดระบบหายใจ ในเวชปฏบต Respiratory Care in Critical Practice. กรงเทพฯ: บานหนงสอโกสนทร.

ฝายวชาการและแผนงาน โรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร. (2557). สถตประจำป งบประมาณ พ.ศ. 2557. ม.ป.ท.

เพญศร ละออ และรตนา เอกจรยาวฒน. (2553). อบตการณและผลกระทบของการเกดปอดอกเสบ ของผปวยทใชเครองชวยหายใจ โรงพยาบาลนครนายก!ทcidence Rates an Impact of Ventilator - Associated Pneumonia Patients in Nakhon Nayok Hspital. วารสารวจยทาง วทยาศาสตรสขภาพ, 4 (1), 9 - 18.

ว ภาร ช ยพ ช ตก ล.(2558).การรกษาโรคปอดบวม. KKU Journal o f Medicine, 7(4), 1 7 -2 9 .สำนกการแพทยกรงเทพมหานคร. (2557). กมอเกณฑการวนจฉยการตดเชอในโรงพยาบาล.

ม.ป.ท.______ (2558). กม อวธ ปฏ บ ต ท เป นเล ศ (BestPractice) เพ อการด แลผ ป วยของสำน กการแพทย

กรงเทพมหานคร การปองกนการเกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ (Ventilator associated pneumonia :VAP). ม.ป.ท.

อะเดอ อณหเลขกะ. (2542). แนวทางการบองกนปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ (Guideline for Prevention o f Ventilator-associated Pneumonia): โ ค ร ง ก า ร ก า ร ป ร ะ ย ก ต ใ ช ว ธ Collaborative Quality Improvemen t ใน การบ องก น ป อดอ ก เส บ จากการใช เคร องช วย หายใจ. (พมพครงท 2 ). เชยงใหม : มงเมอง.

______ . (2554). การเบาระวงและการสอบสวนการระบาดของการตดเชอในโรงพยาบาล.<=ร j : มงเมอง.

12

อรศรา เอยมอรณ, (ม.ป.ป.). Airway management. วนทคนขอมล 7 มถนายน 2560. เขาถงไดจาก http://www.si.mahidol.ac.th/anesth/undergrad/Airway%20management

อรพรรณ ศ ร ประกายศ ลป .(2551). การศกษาโรคปอดอกเสบทเก ดในโรงพยาบาล ณ หอผป วย วกฤต โรงพยาบาลสนปาตอง. Jhealth Res 2008, 22(1), 43 - 48.

American Association of Critical - Care Nurse. (2008). Retrieved Augus 7, 2014. From http://aacn.org/wd/practice/docs/practicealerts/vap.pdf.

Auguslyn, B. (2007). Ventilator - associated pneumonia risk factor and preventation. Critical Care Nurse, 27, 32 -39.

Bansode, B. R. (2011). Ventilator - Associated Pneumonia (VAP). Medical Update, 415 -4 1 9 .Centers for Disease Control and Prevention. (2003). Guideline fo r preventing health - care -

associated pneumonia. Retrieved Augus 7, 2014. from http://www.cdc.gov/hicpac/pdf/guidelines/HApneu2003 guidelines.pdf.

______ . (2014). Surveillance Definitions fo r Specific Types o f Infections. Retrieved August 7,2016. from:http://www.cdc.gov/ nhsn/PDFs/pscManual/ 17pscNosInfDef_ current.pdf.

ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขนของ นางสาวอรวรรณ คะประสบ

เพอประกอบการแตงตงใหดำรงตำแหนง พยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ (ดานการพยาบาลทวไป) (ตำแหนงเลขท รพล. 105) สงกด ฝายการพยาบาล กลมภารกจดานการพยาบาล โรงพยาบาล ลาดกระบงกรงเทพมหานคร สำนกการแพทย เรอง การสงเสรมพฒนาการเดกปวยตามวย

หลกการและเหตผลจากรายงานสำรวจพฒนาการ การเจรญเต บโตเด กปฐมวย ป พ.ศ. 2550 พบเดกปฐมวย

มพฒนาการรวมทกดานปกต รอยละ 67.7 การเจรญเตบโต นาหนกเทยบอาย พบนาหนกนอยกวา เกณฑรอยละ 7.6 สวนสงเทยบอาย พบเตย รอยละ 13.1 นาหนกเทยบสวนสง พบผอม รอยละ 6.6 เมอเปรยบเทยบกบการสำรวจพฒนาการ เมอปพ.ศ. 2547 ขอมลโดยรวมพบวาเดกมพฒนาการลดลง นาหนกนอยกวาเกณฑ เตย ผอม เพมขน ซงขอมลดงกลาวแสดงผลกระทบตอการพฒนาสตปญญา ของเดกไทยในอนาคต ขณะทการศกษาโครงการสำรวจสถานการณและเกณฑปกตความฉลาดทาง อารมณของเดกไทยอาย 3 - 5 ป ของกรมสขภาพจต ปพ.ศ. 2550 พบสวนใหญเดกไทยอาย 3 - 5 ป ม คะแนนความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต 125 - 198 คะแนน เปรยบเทยบกบปพ.ศ. 2545 เกณฑปกตคะแนนความฉลาดทางอารมณ 139 - 202 คะแนน คาเฉลยมคะแนนโดยรวมลดลง 9.47 และพบวา คะแนน EQ กบคะแนน IQ มความสมพนธกนทกองคประกอบ โดยเฉพาะในดานความ กระตอรอรน สนใจใฝร กลาพด กลาบอก และมความพอใจในตนเอง (วนดา ชนนทยทธวงศ, 2552)

เดกแรกเกด - 5 ป เปนทรพยากรบคคลทมคณคาและเปนอนาคตทสำคญตอการพฒนาของ ประเทศ เดกทมคณภาพ คอ เดกทม การเจรญเตบโตสมวย พ ฒนาการสมบรณ ท งทางดานรางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ และสงคม พอแมและครอบครว คอบคคลทมบทบาทสำคญอยางยงตอการ อบรมเลยงด ปกฟอง คมครอง ให ความรก ความอบอนเอาใจใส อยางใกล ช ด และสรางเสรม ประสบการณตาง ๆใหแกเดกในชวงอายน (สมศกด ภทรกลวณชย, นพรรณพร วรมงคล, สขจรง ว องเดชาก ล, ภ จฉร ย แขวงโสภา และนฤมล ฟญญาวธ, 2552) หอผป วยเด ก มารดา และทารก โรงพยาบาลลาดกระบ งกร งเทพมหานคร ร บผ ป วยเด กอาย 3 — 5 ป ดวยโรคหอบหด (Asthma) ปงบประมาณ 2556,2557 และ 2558 มจำนวน 24,23 และ 33 ราย ตามลำดบ (ฝายวชาการและแผนงาน โรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร, 2558) โดยผปวยมกมาดวยอาการหอบเหนอย จำเปนตอง ไดรบยาขยายหลอดลม ใหออกซเจน ไดรบสารนาทางหลอดเลอดดำซงใหดวยเครองนบหยดสารนา

2

ทำใหมกจกรรมนอยกวาเดกปกต แมวาอยบานและไมมอาการหอบหดกตาม บางรายกถกจำกดกจกรรม เนองจากผดแล ซงเปนบดา มารดา หรอผปกครองคนอน ๆมความวตกกงวล กลวเดกจะมอาการหอบหด กำเรบ และตองเข าร บการรกษาในโรงพยาบาล ทำให ผ ด แลจะตองม ค าใช จ ายเพ มข น และอาจ สญเสยรายไดจากการหยดงานเพอดแลเดก ผดแลจงจำกดกจกรรมเดก ทำใหเดกเสยโอกาสในการเรยนร จงมแนวคดในการจดกจกรรมตาง ๆ เพอชวยใหเดกอาย 3 - 5 ป ทป วยดวยโรคหอบหด (Asthma) ของหอผปวยเดก มารดา และทารก โรงพยาบาลลาดกระบง กรงเทพมหานคร มการปรบตวไตดขน โดยพจารณาถงความตองการ พฒนาการ พยาธสภาพของโรค ขอจำกดในการรกษา ความพรอมของ บคลากรในโรงพยาบาล ตลอดจนการสนบสนนของผบรหารในโรงพยาบาลและเปนการสงเสรม พฒนาการใหแกเดกปวย

วตถประสงคและหรอเปาหมายวตถประสงค1. เพอใหผป วยเด กไดรบการสงเสร มพฒนาการตามวย2. เพอสงเสร มใหผส เ เลผป วยเด กมสวนร วมในการกระตนพฒนาการเปาหมายผปวยเดกมพฒนาการตามวยอยางเหมาะสมกรอบการวเคราะห แนวคด ขอเสนอกรอบการวเคราะห แนวคดเดกปฐมวยตองการความเปนอสระ อยากร อยากเหนตองการความเปนตวของตวเอง วยนจง

เปนวยสำคญทจะกาวไปเปนผใหญในอนาคต การอบรมเลยงด ภาวะการเจบปวยและสภาพแวดลอมจะ เปนตวกำหนดใหเดกเตบโตมาเปนบคลกภาพตาง ๆ และกอใหเกดเปนเอกลกษณของเดกแตละคน เดกวยกอนเรยน มพฒนาการและควรมการสงเสรมพฒนาการ (ชมรมจตแพทยเดกแหงประเทศไทย, 2550 ; พรทพยครบรณพพฒนา, 2551) ดงน

1. พฒนาการดานรางกาย เดกเรมมทกษะในการเคลอนไหว รจกควบคมอวยวะตาง ๆ ได ดขน มความแขงแรงของกลามเนอมดเลกและมดใหญดงนน ควรสงเสรมใหเดกไดแกใชกลามเนอ มดใหญเชน การเดน การกระโดด ถบจกรยานสามลอ การใสและถอดเสอผาเอง รบประทานอาหารเอง เปนตน สวนกลามเนอมดเลก เด กวยน จะสามารถใชกลามเน อน วม อไตด จ งควรสงเสรมใหเด ก วาดรป ขดเขยน หรอลากเสน สามเหลยม สเหลยมตามแบบ หรอวาดรปคน เปนตน

2. พฒนาการดานสตป,ญญา เดกจะมความอยากรอยากเหน มจนตนาการคอนขางสง ตาม ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต (Piaget’s theory ofcongnitive) เดกวยนจะมพฒนาการ แบงออกเปน 2 ระยะ ไดแก 1) ระยะกอนมมโนทศน อาย 2-4 ป เด กจะสรางภาพในใจมภาพของ

3

บคคลทรกตดอยในใจ การแยกจากคนทรกจะทำใหเดกเกดความทกขใจ ดงใ141น การใหเดกไดดรป ภาพถายของบคคลทเดกรกยามทจะตองแยกจากจะชวยใหเดกปรบความรสกไดดขน 2) ระยะ นกร อาย 4-6 ป เดกจะคดวาสงทไมมชวตทกสงเปนสงมชวต เชน ตกตาสามารถพดไดเปนเพอนคยยาม เหงาได การเล นโดยใช ส ญ ล กษณ (symbolic play) จะช วยส งเสร มให เด กได ระบายความร ส ก อารมณทเกบกดจากการเลน เชน การใหเดกเลนฉดยาตกตาหลงจากเดกไดรบการฉดวคซน เปนตน

3. พฒนาการดานอารมณ เดกแสดงอารมณอยางเปดเผย โกรธงาย หายเรว กลวในสงท ไมมเหตผล อจฉารษยาเมอรสกวาถกแยงความรกไป การสงเสรมการเลนจะมผลตอจตใจ และ อารมณของเดกมาก เพราะการเลนจะชวยระบายความรสกคบของใจตาง ๆ เดกจะเกดความ สนกสนานและลมความวตกกงวล ความไมพอใจออกไป

4. พฒนาการดานสงคม เดกเรมออกจากสงคมบานเขาสสงคมโรงเรยน เรมรจกคบและ เล นก บเพ อน เด กเร ยนร ท จะปรบต วให ความสำค ญ ต อการปฏ บ ต ตามระเบ ยบ และกตกาของ โรงเรยน ดงบน บดา มารดา คร ตองสงเสรมใหเดกไดเลนกบกลมเพอน ๆ เพอใหเดกไดเรยนรการ เขาสงคม

แนวทางการพฒนาการเดกวยแรกเกด - ร ป เดกแรกเกด - 5 ป ตองการพอแม ผใหญในการอบรมเลยงด ปกบอง คมครอง ใหความรก

ความอบอน เอาใจใส อยางใกลชด การอบรมเลยงดทมคณภาพจะสงผลใหเดกเจรญเตบโต สขภาพ แขงแรง มพฒนาการสมดลทงทางดานรางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ สงคม กรมสขภาพจต ไดให แนวทางในการสงเสรมพฒนาการเดกทกดานตงแตแรกเกด - 5 ป คอ กน กอด เลน เลา (2 ก 2 ล) (วนดา ชนนทยทธวงศ, 2554) ดงน

1. กน อาหารกบการเสรมสรางสขภาพลกรก ประกอบดวย อาหารกบการพฒนาสมอง อาหารทมผลตอการเสรมสราง IQ และการสรางบรโภคนสยทดกบเดก

2. กอด ความผ กพ นน นม ความสำคญอยางมาก ช วยให ดำรงช ว ตอยในส งคมได อย าง มความสข โดยมปจจยดานการเลยงด และตวเดก สามารถสรางความผกพนไดโดยการตอบสนอง ความตองการทงทางดานรางกาย และจตใจ ดวยวธการใหอาหาร การสมผส (โอบกอด) การสอสาร (พดคย) และการมอง (การเลน)

3. เลน การเล นของเดก หมายถง ก จกรรมหรอการกระทำใด ๆ ท ให ความสนกสนาน เพลดเพลนแลเดกโดยไมคำนงถงผลทเกดขน เปนวธการเรยนรอยางหนงทเปนธรรมชาต การเลน มความสำคญอยางยงตอชวตเดก เพราะการเลนเปนสญญลกษณของการถายทอดประสบการณเดก ซ งเป นการตอบสนองความตองการของเดกในบจจบ นและถายโยงประสบการณ น ไปยงอนาคต ของเดก การเล นของเด กเป นสงท เก ดขนเองโดยไมม การบงค บ เด กตองการเล นตลอดเวลา โดย ไมกำหนดเวลา และเดกมความสขเมอไดเลน การเลนของเดกทแทจรงตองเปดโอกาสใหเดกเลน

4

อยางอ สระท งทางกาย ทางความคด และทางสงคม นอกจากนการเล นยงเป นการแสวงหาความ เพลดเพลนจากสงแวดลอม และประสบการณการเรยนร ลาการเลนนนนาสนใจและนาสนกจะเปน การกระตนใหตดตามโดยไมตองใชความพยายามใดเลย

4. เลา การเลานทาน การอานหนงสอใหเดกฟงวนละนด ภาษาทเดกไตฟง ไตซมซบรบร เปนสะพานทเชอมโยงไปสเดก โยงใยเขาสการผจญภย ความตนเตน สนกสนาน สรางจนตนาการ อนเปนรากฐานทสำคญของชวต

หอผปวยเดก มารดาและทารก พบวา เดกปวยสวนใหญจะรองไหงอแง เนองจากความไมสขสบาย จากอาการของโรค การแปลกท แปลกหนาคน การไดรบการรกษาดวยการใหสารนาทางหลอดเลอดดำ การใหออกซเจน ทำใหขาดความเปนอสระ เดกปวยจงมความกลว ความกงวล จงออนพอ แม ผปกครอง ผดแลมกแกปญหาดวยการใหดการตน หรอสงตาง ๆทเดกสนใจจากอปกรณสอสารตาง ๆเชน โทรศพท โทรทศน หรอเลนเกมส ซงเปนการสอสารทางเดยว ไมไดเคลอนไหว ไมไดใชความคด ไมไดรบการ กระตนกลามเนอมดเลก กลามเนอมดใหญ และพฒนาการ ทำใหอาจมพฤตกรรมถดถอยไดลามอาการ ปวยหนก หรอเปนโรคเรอรง โรคหอบหดเปนโรคเรอรงโรคหนงทเดกมกกลบมารกษาซาในโรงพยาบาล

โรคหอบหด เปนโรคทมการอกเสบรอรงของหลอดลมทำใหผปวยมอาการไอ แนนหนาอก หายใจมเสยงหวด (wheezing) หรอหอบเหนอยเกดขนทนทเมอไดรบสารภมแพและอาการเหลานอาจจะ หายไปไดเอง หรอหายไปเมอไดรบยาขยายหลอดลม (ประกายหมายมน และกรแกว จนทภาษา, 2554) โดยมกพบวามกเรมมอาการกอนอาย 4 - 5 ป (บษบา เทยนภ, โชคชย หมนแสวงทรพย, สธรรม นนทมงคลชย และศภชย ปตกลตง, 2558) ซงสงผลกระทบตอคณภาพชวตของเดกอยางมาก โดยจะม อาการหอบเหนอย หายใจลำบาก ไอมากในเวลากลางคน ทำใหการนอนหลบไมเพยงพอสงผลกระทบให รางกายออนเพลย ความสามารถในการเรยนรลดลง การเจบปวยดวยโรคหอบหด เปนภาวะวกฤตในชวต โดยเฉพาะเดกอาย 3 - 5 ป ทตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาล ตองเผชญกบการปลยนแปลง ดานทอย สงแวดลอมและภาวะสขภาพ ขอจำกดในการทำกจกรรมตาง ๆจากการเจบปวยหรอการรกษา ทำใหเดก เกดความเครยดและแสดงปฏกรยาทางพฤตกรรมในรปแบบตาง ๆ เชน กาวราว รองไหงอแง เศราโศก เปนตน หรออาจสงผลใหมพฒนาการทลาชาหรอไม'สมวย (กมลทพยขลงธรรมเนยม, 2557) การถก จำกดการเคลอนไหว หรอทำกจกรรมตาง ๆ ไดนอยลง เดกอาจมปญหาในการใชกลามเนอมดใหญและ มดเลก (Newachecket al., 2000) ไมเกดความอยากร อยากเหน ไมตองการเรยนรสงรอบตว พอใจกบการ ไดรบการชวยเหลอจากผอน ทำใหเกดพฒนาการลาชาหรอไม,สมวยได

ขอเสนอขนตอนการดำเนนการ ตงน1. ศ กษาค นคว าเอกสารว ชาการ ตำรา งานว จ ยท เก ยวข องก บการส งเสร มพ ฒ นาการ

เดกปวยตามวย

5

2. นำเสนอการสงเสรมพฒนาการเดกปวยตามวย กบผบงคบบญชาตามลำดบ3. จดตงคณะทำงานการสงเสรมพฒนาการเดกปวยตามวย ประกอบดวย พยาบาลวชาชพ

และพนกงานทวไป หอผปวยเดก มารดาและทารก4. กำหนดกลมเป าหมาย เป นผ ,ป วยเดกโรคหอบหด อาย 3 - 5 ป ท ได ร บการรกษาใน

หอผปวยเดก มารดาและทารก และผดแลเดกปวย5. ประชมคณะทำงาน เพอวางแผนการดำเนนการพฒนาการเดก 3 - 5 ป ในการกำหนด

กจกรรมสำหรบเดกปวยโรคหอบหดใหเหมาะสมกบแตละชวงวย พรอมทงจดเตรยมอปกรณให เพยงพอ และปลอดภยสำหรบกลมเปาหมาย

6. จดเตรยมสถานท เป นมมสงเสรมพฒนาการ โดยใชระเบ ยงหอผป วย กนรว ปองกน อนตรายจากการปนปาย อากาศถายเทสะดวก และไม,รบกวนผปวยอน ๆ ปพนดวย เสอนามนชนด หนามความออนนม หากเด กลมไมเก ดอ บ ต เหต จดโตะนง และมาโยกรปแบบตาง ๆ ทงทเปน พลาสตกรปสตวและไมรปแบบตาง ๆ เพอใหเดกนงรบประทานอาหาร หรอนงเลน

7. จดเตรยมอปกรณใหเหมาะสมกบเดกแตละชวงวย เชน อปกรณการวาดรป สเทยน สไม กระดาษรปสตวร ปดอกไมร ปการต น ใหเดกไดเลอก หรอจดเตรยมชดอปกรณสงเสรมพฒนาการ สำหรบเดกอาย 3-5 ป (สถาบนราชานกล, 2555)

8. ดำเนนการตามแผนจดกจกรรม กน กอด เลน เลา ตามชวงวย9. ตดตาม ประเมนผลทก 6 เดอน เพอสงเสรมและกระตนใหเดกมพฒนาการสมวยประโยชนทคาดวาจะไดรบ1. ผปวยเดกโรคหอบหด อาย 3 - 5 ป ทรบไวรกษาในโรงพยาบาลไดรบการสงเสรม

และกระตนพฒนาการตามวย2. ผปวยเดกมความสขจากการสงเสรมและกระตนพฒนาการตามวยตวชวดความสำเรจ1. ผปวยเดกไดรบการสงเสรมพฒนาการตามวย > รอยละ 802. ผดแลผปวยเดกมสวนรวมในการกระตนพฒนาการ> ร อยละ803. ผปวยเดกมพฒนาการตามวย > รอยละ 80

ลงชอ ..................................................ร ร . - 0 *11ร ร ร . -

(นางสาวอรวรรณ คะประสบ) ผขอรบการประเมน2 9 พ.ก. 2561

เอกสารอางอง

กมลทพยขลงธรรมเนยม. (2557). การสงเสรมพฒนาการเดกปวยวยกอนเรยนทเขารบการรกษาใน โรงพยาบาล The strategies for promoting illness pre-school age development during hospitalization). วารสารมฉก.วชาการ. 77(34).155 - 167.

ชมรมจตแพทยเดกแหงประเทศไทย. (2550). เดกเลกกบการเจบปวยเรอรง. วนทคนขอมล 17 พฤศจกายน 2555. เขาถงไดจาก http://www.rcpsycht.org/cap/detail_article.

บษบา เทยนภ, โชคชย หมนแสวงทรพย, สธรรม นนทมงคลชย และสภชย ปตกลตง. (2558).ผลของโปรแกรมการเรยนเผานสอตวแบบตอพฤตกรรมการดแลตนเองในเดกวยเรยนโรค หอบหด. วารสารสาธารณสศาสตร. (ฉบบพเศษ). 55 - 66.

ประกาย หมายมน และกรแกว จนทภาษา. (2554). แบบจำลองการอธบายความเจบปวยเกยวกบโรค หดในมมมองของผปวยโรคหด.วารสารเภสชศาสตรอสาน. 7 (1 ).39 -51 .

ฝายวชาการและแผนงาน โรงพยาบาลลาดกระบงกรงเทพมหานคร. (2557). สถตประจำป งบประมาณ พ.ศ. 2558. ม.ป.ท.

พรทพยครบรณพพฒนา. (2551). ทฤษฎจตวทยาพฒนาการ. (พมพครงท 4). กรงเทพมหานคร : สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วนดา ชนนทยทธวงศ. (2552). คมอดำเนนงานโครงการพฒนา IQ EQ เดกวย 0 - 5 ป ภายใต โครงการโรงพยาบาลสายใยรกแหงครอบครว : เพอพฒนาคณภาพแมและเดก 0 - 5 ป. กรงเทพมหานคร ะ บยอนด พบลสชง จำกด.

______ .(2554) . ก นกอดเ ล นเ ล า( 2 ก 2 ล)ก บล กอาย 0 - 2 ป . กรงเทพมหานคร: ปยอนงค พบลสชง จำกด.

สถาบนราชานกล.(2555).คมอการใชอปกรณสงเสรมพฒนาการเดกวยแรกเถด- 5 ป.กรงเทพมหานคร : บยอนด พบลสชง จำกด.

สมศกด๙ ภทรกลวณชย, นพรรณพร วรมงคล, สขจรง วองเดชากล, อจฉรยแขวงโสภา และนฤมล ปญญาวธ. (2552). คมอพอ - แม สำหรบการอบรมเลยงด เดกแรกเถด - 5 ป. (พมพ ครงท 2). กรงเทพมหานคร : องศการทหารผานศกในพระบรมราชปถมป,

Newacheck, et al. (2000) “Prevalence, impact, and trends in childhood disability due to asthma” Archives o f pediatric & adolescent medicine. 154 (3). 287-293.