จดท ำโดย

ดร. สงครำมชย ลทองด

ไดรบกำรสนบสนนจำก

สถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต (สพฉ.)

ส ำนกงำนวจยเพอกำรพฒนำหลกประกนสขภำพไทย (สวปก.)

เครอสถำบนวจยระบบสำธำรณสข (สวรส.)

รายงานฉบบสมบรณ

การประเมนผลแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต

ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕

จดท าโดย

ดร. สงครามชย ลทองด

ไดรบการสนบสนนจาก

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.)

ส านกงานวจยเพอการพฒนาหลกประกนสขภาพไทย (สวปก.)

เครอสถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.)

I

บทสรปส ำหรบผบรหำร

การประเมนผลการด าเนนงานตาม “แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ ม

วตถประสงคเพอตดตามประเมนการด าเนนกจกรรมดานการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศ โดย

เนนการประเมนผลด าเนนงานในชวงครงแรกของแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตฯ ทสถาบนการแพทย

ฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) ไดจดท าขน เพอเปนขอเสนอแนะเชงนโยบายในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน

แหงชาต ตอผเกยวของและเพอประโยชนในการพฒนาและจดท าแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตในฉบบ

ตอไป กระบวนการประเมนผลและสงเคราะหผลการด าเนนงาน ใชกระบวนการเชงวชาการตามแนวทางการ

วจยแบบผสมผสานวธ (Mixed-method approach) โดยประยกตกระบวนการวจยเชงคณภาพ ดวยวธการ

ทบทวนเอกสารและตดตามผลงานทปรากฏในสอสงพมพหรอเอกสารอเลคโทรนคสทเกยวของ รวมกบการ

สมภาษณโดยตรงกบผใหขอมลหลก (Key Informants) ทเกยวของทงทางตรงและทางออมในการด าเนนงาน

ดานการแพทยฉกเฉนในหวงเวลาทอยในระยะการด าเนนงานตามแผนฯ รวมทงเขารวมสงเกตการณในการ

ประชมทงระดบนโยบายและระดบปฏบตการ โดยผประเมนเองในการประชมทจดโดยสถาบนการแพทย

ฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) หรอหนวยงานทเกยวของ ท าการตรวจสอบผลการศกษาแบบสามเสา (Resulted

Triangulations) หลงจากนนไดสรปเปนขอเสนอแนะตอการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนและการจดท าและ

ปรบปรงแผนหลกฯ ในระยะตอไป การประเมนสามารถสรปผลไดดงตอไปน

๑ หลกส าคญทก าหนดไวในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ คอการปองกนใหการ

เจบปวยฉกเฉนเกดขนนอยทสด และใหมการจดการใหผปวยฉกเฉนไดรบการปฏบตการฉกเฉนทได

มาตรฐานจนพนภาวะฉกเฉนหรอไดรบการบ าบดรกษาเฉพาะอยางทนทวงท จากหลกการดงกลาวเมอ

วเคราะหสาระของแผนหลกฯ นบเปนแผนหลกฯทมเปาหมายทชดเจนโดยเนนความส าคญและความ

จ าเปนของการพฒนาระบบบรการการแพทยฉกเฉนใหครอบคลมทกมตทงดานการปองกนการ

เจบปวยฉกเฉนใหเกดนอยทสดและการเตรยมความพรอมดานการแพทยฉกเฉนทงในภาวะปกตและ

ภาวะภยพบตใหสามารถรองรบภาวะฉกเฉนหรอความตองการในการบ าบดรกษาของประชาชนอยาง

มมาตรฐาน มประสทธภาพอยางทวถงและเทาเทยม ถอเปนหลกการและเหตผลทด ควรเปน

หลกการและเหตผลทส าคญของแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตทจะปรบปรงและพฒนาตอไป แต

อยำงไรกตำม จำกกำรประเมนผลตำมตวชวดควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำนดำนแพทยฉกเฉนใน

ภำพรวม พบวำยงไมเหนผลกำรเปลยนแปลงในระดบผลกระทบ (Impact) มำกนก ในชวงแรก

ของกำรด ำเนนงำนตำมแผนหลกฯ ทผำนมำ สวนใหญจะเหนผลในดำน ผลผลต (Output) และ

ผลลพธ (Outcome) เปนสวนใหญ ดงจะเหนไดจำกตวชวด ทเกยวกบโรคและอบตกำรณของ

II

โรคทส ำคญทก ำหนดเปนตวชวดในแผนหลกฯ เชน อตรำกำรปวยตำย (case fatality rate)

เหตกำรณบำดเจบจำกสำเหตภำยนอก และโรคระบบไหลเวยนเลอด และโรคหลอดเลอดสมอง

กอนวยอนสมควร เปนตน ยงไมมกำรเปลยนแปลงทมกำรลดลงอยำงมนยส ำคญ แตสงคนพบท

ส ำคญพบวำ ระบบกำรแพทยฉกเฉนทเกดขนมกลไกกำรบรหำรและกำรประสำนกนในทกระดบทง

ประเทศ มหลกฐำนทแสดงออกถงควำมพรอมของหนวยงำนและองคกรในกำรชวยเหลอและดแล

รกษำพยำบำลผปวยในภำวะภยพบตและภำวะฉกเฉนได มองคกรทจดตงขนเพอเปนกลไกกำร

บรหำรและเชอมโยงในทกระดบ มกำรรบรของสงคมและสำธำรณะตอบทบำทของรฐและ

หนวยงำนทเกยวของดำนกำรจดกำรภยพบตและกำรเจบปวยฉกเฉน มกำรพฒนำและจดตง

ระบบปฏบตกำรฉกเฉนของสถำนบรกำรสำธำรณสขทงในสงกดกระทรวงสำธำรณสขและ

หนวยงำนอน มบคลำกรทไดรบกำรศกษำและอบรมมำโดยเฉพำะเพอกำรจดกำรและบรกำรดำน

กำรแพทยฉกเฉนเกดขนในทกระดบทงในภำครฐและเอกชน รวมทงองคกรปกครองสวนทองถน

และจำกกรณกำรเกดวกฤต มหำอทกภยเกดขนในชวงปลำยป พ.ศ. ๒๕๕๔ สพฉ. ไดแสดง

บทบำทส ำคญในกำรเปนศนยกลำงประสำนเพอปฏบตกำรตอบโตสภำวะฉกเฉน ไดอยำงม

ประสทธภำพและมหลกฐำนเชงประจกษในกำรด ำเนนงำน ซงเปนประเดนทสอดคลองกบหลกกำร

ส ำคญทก ำหนดในแผนฯ และกฎหมำยวำดวยกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต ทก ำหนดใหม

ระบบปฏบตกำรฉกเฉน รวมทงกำรบรหำรจดกำรทมมำตรฐำนและประสทธภำพเพอสรำงใหเกด

แกปญหำและพฒนำระบบอยำงตอเนองและยงยนอยำงแทจรง อนเปนบทบำททส ำคญทก ำหนด

ไวในแผนหลกฯ

๒ องคประกอบและยทธศาสตรการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต

ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ มการก าหนดวตถประสงคและเปาหมายทเหมาะสม มความครอบคลมและชดเจน

ยทธศาสตรทก าหนดไว ทง ๕ ยทธศาสตร ไดแก ๑) สรางและการจดการความรและพฒนาระบบ

สารสนเทศ ๒) พฒนาระบบการเงนการคลง ๓) พฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน ๔) สงเสรมศกยภาพ

และการมสวนรวม และ ๕) พฒนาโครงสรางกลไกการจดการและอภบาลระบบ เปนการก าหนด

ยทธศาสตรไดอยางสอดคลองกบเปาหมายและมความเชอมโยงสอดคลองกน และยทธศาสตรทงหา

ยทธศาสตรไดตอบสนององคประกอบระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาตทสามารถอธบายไดอยางชดเจน

และมการระบใหเหนระบบและกลไกในการขบเคลอนระบบการแพทยฉกเฉนไดเปนอยางด แต

อยำงไรกด กำรก ำหนดเปำหมำยและตวชวดในบำงประเดนเปนเรองยำกทจะเหนผลในทนท

โดยเฉพำะทงในประเดนควำมสอดคลองและวธกำรวด รวมทงระบบตดตำมเพอใหไดมำซงผลกำร

ด ำเนนงำนตำมเปำหมำยและวตถประสงค จงควรมกำรระบควำมสอดคลองระหวำงเปำหมำย

III

ตวชวดใหชดเจนเสยตงแตตน และก ำหนดวำเปนตวชวดในระดบผลผลต ผลลพธ ผลกระทบและ

ผลสะทอนทชดเจนตงแตตน เพอปองกนควำมสบสนในกำรประเมนผลส ำเรจหรอประเมนผลกำร

ด ำเนนงำนใหตรงตำมเปำหมำยทตองกำร โดยระบตวชวดทเหมำะสมและสอดคลองกน รวมทง

เหมำะสมกบเงอนเวลำทจะเกดกำรเปลยนแปลงจำกผลกำรด ำเนนงำนทมควำมเปนไปไดจรง

อยำงไรกตำมจำกเหตกำรณมหำอทกภยทเกดขนในชวงปลำยป พ.ศ. ๒๕๕๔ และเหตกำรณทเปน

ภยพบตส ำคญๆในชวงทผำนมำไดสงผลกระทบอยำงมำก จงอำจจะพจำรณำใหมยทธศำสตรท

เกยวกบกำรจดกำรภยพบตแยกออกมำโดยเฉพำะเพอใหเกดกำรวำงระบบและกลไกท ม

ประสทธภำพมำกยงขนกอำจกระท ำได

๓ ผลสมฤทธแหงความส าเรจในการด าเนนงานดานระบบการแพทยฉกเฉนพบวามความส าเรจในระดบ

หนงซงสวนใหญเปนผลส าเรจในระดบผลลพธและผลตเปนสวนใหญ มกจกรรมตางๆเกดขนอยาง

หลากหลายจากการน าแผนฯหลกไปสการปฏบต แตอาจจะยงไมสามารถสรปไดวาผลการด าเนนงาน

ตามแผนจะมความส าเรจในระดบผลกระทบใหเกดการเปลยนแปลงทก าหนดในตวชวดในหลาย

ตวชวดตามทก าหนดในแผนหลกฯ ขอเสนอแนะคอควรมกำรปรบตวชวดใหเปนกระบวนกำรหรอ

ระดบควำมส ำเรจบำงในบำงกจกรรมทไมอำจจะวดผลเชงปรมำณและกำรเปลยนแปลงทมงไปยง

ผลส ำเรจปลำยทำงไดโดยตรงในทนท สวนตวชวดเชงปรมำณควรเปนสงทสำมำรถวดและก ำหนด

ไดในระยะเวลำตำมแผนหลกฯประกำศใชไมควรก ำหนดไวแตอำจจะไมบรรลหรอบรรลไดยำก

๔ การประเมนยทธศาสตรท ๑ ไดแกยทธศาสตรการสรางและการจดการความรและการพฒนาระบบ

สารสนเทศ มขอคนพบทส าคญคอมระบบการจดการความร และการพฒนาระบบสารสนเทศท

ด าเนนงานไดในระดบปานกลาง มกจกรรมการจดประชมและอบรมทจดโดย สพฉ. หรอหนวยงานท

เกยวของเพอชแจงแนวทางการด าเนนงานเปนสวนใหญ ยงไมเปนรปแบบการจดการความรอยาง

แทจรง ระบบสารสนเทศดานการแพทยฉกเฉนทเกดขนเปนระบบทพฒนามาจากระบบการแพทย

ฉกเฉนเดมทอยในสงกดส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) พบวามการพฒนาระบบ

สารสนเทศแบบใหม ITEMS Program ในพนทน ารอง ดานการวจยและการสนบสนนการวจยในดาน

การแพทยฉกเฉนยงเปนการด าเนนงานในชวงเรมตนทเปนการวางกรอบและทศทางการวจย ยงไม

สามารถพฒนาระบบสนบสนนและกลไกการสรางความรวมมอระหวางหนวยงานดานการวจยได

เทาทควร เนองจากมขอจ ากดดานงบประมาณ ขอเสนอแนะ ควรมกำรพฒนำชดขอมลมำตรฐำน

ทำงกำรแพทยฉกเฉนในทกระดบใหเปนจรง และสรำงเครอขำยกำรจดกำรควำมรทเปนระบบและ

ตอเนอง ควรจดระบบสนบสนนเพอน ำกำรเปลยนแปลงโดยกำรวจยและกำรใชผลกำรวจยเพอ

กำรตดสนใจเชงบรหำรใหมำกขนและหลำกหลำยรปแบบมำกยงขน

IV

๕ การประเมนยทธศาสตรท ๒ ยทธศาสตรการพฒนาระบบการเงนการคลง การบรหารจดการระบบใน

เงอนไขดานการเงนการคลงทมขอจ ากดในจ านวนงบประมาณทไดรบ พบวารฐไมไดสนบสนนใหไดรบ

งบประมาณตามทก าหนดไวในแผน จากการวเคราะหพบวาไดรบจดสรรประมาณ เพยงรอยละ ๒๕-

๔๐ ของวงเงนตามทก าหนดไวในแผนหลกฯ ดงนนแนวทางการบรหารจดการจงเปนการด าเนนงาน

ตามล าดบความส าคญและเปนไปตามสถานการณ ซงเปนประเดนส าคญทอาจจะท าใหมผลกระทบตอ

การด าเนนงานตามแผนหลกฯ อยางครอบคลมและเปนไปตามทก าหนดไวในแผน ขอเสนอแนะท

ส ำคญในยทธศำสตรนคอรฐควรจดกำรใหมชองทำงทหลำกหลำยของแหลงเงนทเปนรำยรบของ

งำนดำนกำรแพทยฉกเฉน อำท กำรก ำหนดเปนรปแบบงบประมำณแบบรำยจำยตวหว หรอ

สนบสนนทำงออมผำนกลไกภำษหรอกองทนอนๆทเกยวของและไดประโยชนจำกบรกำรของ

กำรแพทยฉกเฉน ซงจะท ำใหกำรด ำเนนงำนเปนไปอยำงคลองตวและมประสทธภำพมำกยงขน

ภำยใตงบประมำณทไดรบในปจจบนจะเหนไดวำสวนใหญไดถกใชจำยไปกบกำรพฒนำและ

วำงรำกฐำนระบบและกำรจำยประจ ำเสยเปนสวนใหญ

๖ การประเมนยทธศาสตรท ๓ ยทธศาสตรการพฒนาระบบปฏบตการ นบวาเปนการด าเนนงานทมผล

การปฏบตงานทชดเจนมากกวาดานอน ดงจะเหนไดจากการท สพฉ. ไดมการพฒนาระบบปฏบต

อยางตอเนองทงในสวนทด าเนนการเองและการสงเสรมสนบสนนใหหนวยงานอนทเกยวของไดแสดง

บทบาทเอง ซ งเปนความจ าเปนตามบทบาทหนาททก าหนดไวในกฎหมายทจะตองพฒนา

ระบบปฏบตการฉกเฉน รวมถงการบรหารจดการและพฒนาระบบสอสารและเทคโนโลยสารสนเทศ

เพอประโยชนในการปฏบตงาน มขอคนพบเชงประจกษหลายกรณตวอยางเชน ระบบปฏบตการ

ฉกเฉนทางบก การกภยโดยอากาศยาน การตงชดปฏบตการส าหรบองคกรปกครองสวนทองถน

(อปท.) และการก าหนดมาตรฐานและหลกเกณฑเกยวกบระบบปฏบตการแพทยฉกเฉน เปนตน

ขอเสนอแนะ จะเหนวำกำรพฒนำใหมระบบปฏบตกำรในระดบตำงๆ เปนกำรด ำเนนกำรในชวง

เรมตนและเปนกำรศกษำเพอพฒนำระบบตนแบบ ภำยหลงทระบบปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนได

จดตงขนในหนวยงำน องคกร หรอสวนรำชกำรทเกยวของทมหนำทโดยตรงแลว บทบำทตอไปจะ

เปนขององคกรหรอหนวยงำนทเกยวของด ำเนนกำรตอไป สพฉ. จ ำเปนตองแสดงบทบำทกำร

เปนหนวยงำนดำนกำรพฒนำและรบรองมำตรฐำนหรอองคกรทท ำหนำทเพอกำรพฒนำระบบ

กำรแพทยฉกเฉนทดและมคณภำพใหเกดขนอยำงตอเนอง ครอบคลมและยงยนตลอดไป โดยไม

จ ำเปนตองเปนผด ำเนนกำรเอง

๗ การประเมนยทธศาสตรท ๔ ยทธศาสตรการสงเสรมศกยภาพและการมสวนรวม การด าเนนงานดาน

การสงเสรมศกยภาพและสรางการมสวนรวมเปนอกบทบาทหนงทเหนผลการด าเนนทชดเจน แมวา

V

เปนชวงเรมตนแตการพฒนาก าลงดานการแพทยฉกเฉนไดมการพฒนาตอเนองอยางกาวหนา มการ

พฒนาก าลงคนนอกระบบราชการทงในรปแบบอาสาสมครและผปฏบตการฉกเฉนเบองตนท

ครอบคลม อาจจะเปนผลมาจากการทงานดานแพทยฉกเฉนมตนทนเดมมาจากการชวยเหลอโดยจต

อาสาและเปนความเชอทเหนวาเปนการแสดงออกถงการเสยสละทชดเจนอยแลว ตอมาไดมการ

พฒนาระบบการเสรมสรางศกยภาพท าใหมการตอบรบทดและครอบคลมมากขน ประกอบกบ อปท.

หลายแหงไดเขามามสวนรวมโดยการพฒนาการจดบรการดานการแพทยฉกเฉนและการจดการภย

พบตเปนงานทส าคญและเปนการแสดงออกถงการเอาใจใสตอประชาชนของผบรหารทองถนจงเปน

แรงเสรมในดานทด แตในขณะเดยวกนพบวามขอเสนอแนะทควรไดรบกำรพฒนำคอกำรจดระบบ

กำรเสรมสรำงศกยภำพและกำรมสวนรวมควรเปนไปในลกษณะคขนำนกน โดยเนนกำรเสรมพลง

ให อปท. เขำใจและเหนคณคำ โดยอำจจะเรมตนจำกกำรพฒนำภำวะผน ำดำนกำรจดกำรภยพบต

และกำรแพทยฉกเฉนอยำงเปนระบบมกำรจดกำรเรยนรเปนหลกสตรทชดเชน และสรำงมำตรฐำน

กำรเรยนรดำนกำรจดกำรภยพบตและกำรแพทยฉกเฉนใหกบประชำชน ใหเขำใจ เขำถงและเขำ

มำมสวนรวมโดยเหนวำเปนเรองทส ำคญและเปนหนำทของพลเมองประกำรหนงในทกษะดำนน

เปนสงทตองพฒนำอยำงตอเนองในแผนหลกฯ ฉบบตอไป

๘ การประเมนยทธศาสตรท ๕ ยทธศาสตรการพฒนาโครงสราง กลไกการจดการและการอภบาล การ

ด าเนนงานดานการพฒนาโครงสรางและกลไกการจดการเปนการด าเนนทมผลงานในระดบนาพอใจ ม

การจดโครงสรางการด าเนนงานและการเชอมโยงเครอขายการท างานระหวางระบบและโครงสราง

เดมและระบบใหมแมวาอยในชวงเรมตนกมผลการด าเนนงานไดดระดบหนง หนวยงานทมศกยภาพท

ท าหนาทดานการแพทยฉกเฉนคอโรงพยาบาลซงสวนใหญสงกดกระทรวงสาธารณสข หรอองคกร

ปกครองสวนทองถนทมทรพยากรทมากพอ การประสานในชวงเรมตนแมวาอาจจะมอปสรรคบางแต

กสามารถเชอมโยงการท างานดวยกนไดด กลไกทพฒนาขนในหลายรปแบบและชองทางเรมมกจกรรม

ทเปนไปตามวตถประสงค แมวายงไมอาจจะสรปผลส าเรจในชวงเรมตนแตกมทศทางการด าเนนงานท

ด มประเดนทยงไมใครชดเจนมากนกคอการพฒนาชองทางการรบเรองรองเรยน การสบสวน ไตสวน

เปนตนทยงไมชดเจนมากนก ขอเสนอแนะในกำรพฒนำตำมยทธศำสตรนคอกำรพฒนำกลไกกำร

จดกำรทเนนกำรสรำงควำมรวมมอและกำรเชอมโยงเครอขำยทเนนพนทเปนหลก ควรใหพนทได

แสดงบทบำทหลกและสวนกลำงสนบสนนและพฒนำมำตรฐำนของระบบและวำงระบบกำร

อภบำลและสงเสรมทด

๙ ขอคนพบในภาพรวมจากการตดตามประเมนผลการบรรลเปาหมายตามวตถประสงคทวไปและ

เปาหมายตามวตถประสงคเฉพาะของแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ พบวาใน

VI

ภาพรวมมการเปลยนแปลงและความส าเรจอยในระดบด และโดยเมอเทยบกบปจจยน าเขาคอ

งบประมาณทไดรบการจดสรรอยางจ ากด และระยะเวลาการด าเนนงานในชวงเรมตนทเปนการ

จดระบบและพฒนากลไกการท างานเสยมากกวา ผลการด าเนนงานตามแผนหลกฯ ภายใตเงอนเวลา

เพยงหนงปครง พบวามการเปลยนแปลงในเชงผลกระทบ (Impact) ไมคอยชดเจนมากนก แตอยางไร

กตามผลผลต (Output) และ ผลลพธ (Outcome) ในการด าเนนกจกรรมทเปนการจดกจกรรมตาม

แผนงานโครงการตามทก าหนดไวในแผนฯ มการด าเนนงานทเขมขนและมผลการด าเนนงานอยางเปน

ทนาพอใจ ซงอาจจ าเปนตองใหเวลาสกระยะหนงในการประเมนผลส าเรจในระดบผลกระทบ อำจจะ

กลำวไดวำสำมำรถวดผลกำรด ำเนนงำนไดในระดบผลลพธเปนสวนใหญ จงพบกำรเปลยนแปลงท

จะสงผลกระทบในกำรพฒนำระบบกำรแพทยฉกเฉนทเปนกจกรรมทไดพฒนำและจดกำรขนอยำง

หลำกหลำยและท ำใหงำนดำนแพทยฉกเฉนไดเปนทเขำใจและยอมรบจำกสำธำรณะเพมขน และ

ไดรบกำรยอมรบวำเปนบรกำรดำนสขภำพทส ำคญและจ ำเปนตอสงคมไทยอกประกำรหนงท

เกดขน อกทงเปนกำรจดกำรระบบทเรมตนดวยกำรสรำงกำรมสวนรวมกบเครอขำยทเกยวของซง

เปนหวใจกำรด ำเนนงำนทส ำคญ

๑๐ ปจจยแหงความส าเรจในการน าแผนไปสการปฏบตเมอพจารณาจากตวแปรชวดความส าเรจตามตว

แบบเชงบรณาการสประการ กลาวคอ ๑) สมรรถนะองคการ ๒) ประสทธภาพการวางแผนและการ

ควบคม ๓) ภาวะผน าและความรวมมอ และ ๔) การเมองและการบรหารสภาพแวดลอม มาเปน

กรอบการประเมนแผนหลกฯ พบวา สพฉ. ไดแสดงบทบาทไดดในระดบหนงแสดงใหเหนสมรรถนะ

ขององคกรทมศกยภาพทดแมวาอาจจะมขอจ ากดดานก าลงคนและงบประมาณ ขณะท กพฉ. ได

แสดงบทบาทดานการควบคมก ากบทศทางทด สวนคณะกรรมการ กพฉ. และเลขาธการ สพฉ. ได

แสดงบทบาทดานภาวะผน าและการสรางความรวมมอทด และสภาพแวดลอมทางการเมองและการ

บรหารเออใหเกดการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน ปจจยเหลำนเปนประเดนส ำคญทคนพบไดและ

เปนจดเดนจำกกำรเรยนรในกรณกำรพฒนำระบบกำรแพทยฉกเฉนและกำรน ำแผนกำรแพทย

ฉกเฉนแหงชำตไปสกำรปฏบต แตจดทยงไมสำมำรถพฒนำไปไดอยำงเปนทนำพอใจคอกำรพฒนำ

ดำนวชำกำรและระบบสำรสนเทศ ซงอำจจะยอมรบไดวำเปนชวงเรมตนแตเปนทศทำงกำรพฒนำ

ทส ำคญของระบบกำรแพทยฉกเฉน เนองวชำกำรและสำรสนเทศเปนฐำนส ำคญในกำรพฒนำ

ระบบทตองอยพนฐำนวชำกำรและกำรพฒนำองคควำมรอยำงตอเนองและจรงจง

๑๑ การใหความส าคญในการพฒนาก าลงคนดานการแพทยฉกเฉนเปนเรองทจ าเปนและส าคญอยางมากม

ความจ าเปนทตองมการวางแผนและการน าแผนสการปฏบตทชดเจนในดานการจดการก าลงคนดาน

การแพทยฉกเฉนทงในระดบวชาชพ วชาการและสนบสนนการปฏบตการ แมวาจะมการวางแผนและ

VII

ด าเนนการตามแผนหลกฯ แตมควำมจ ำเปนทจะตองมกำรก ำหนดแผนกำรพฒนำก ำลงคนทงระบบ

อยำงชดเจนและเปนรปธรรมเพอแสดงใหเหนทศทำงกำรพฒนำก ำลงคนในระดบวชำชพและ

สนบสนนดำนกำรแพทยฉกเฉนอยำงเปนระบบและสรำงควำมตอเนองยงยนและเปนกำรสรำง

ควำมมนคงทำงกำรงำนและอำชพใหกบผเกยวของทงระบบ

๑๒ จากการประเมนในกจกรรมและการด าเนนงานดานการตอบโตภยพบตทผานมาพบวาทาง สพฉ. ได

แสดงบทบาทไดเปนอยางดและสามารถอธบายไดอยางเปนร ปธรรมในกำรด ำเนนกจกรรมในกำร

จดกำรระบบกำรแพทยฉกเฉนในภำวะวกฤต ดงจะเหนไดจำกกรณเกดมหำอทกภยในชวงปลำยป

พ.ศ. ๒๕๕๔ เปนสงทพบเหนไดเชงประจกษและสำมำรถประเมนผลไดอยำงเปนรปธรรมในกำรม

สวนรวมและกำรแสดงภำวะผน ำในบทบำทของกำรจดกำรดำนภยพบต จงมขอสงเกตและ

ขอแนะน ำใหมกำรก ำหนดแนวทำงในกำรจดกำรในภำวะวกฤตโดยใหมกำรพฒนำควำมพรอมและ

กำรจดกำรเชงระบบทเหมำะสมในกำรจดกำรภยพบต โดยมประเดนทควรค ำนงวำเปนภำระทเกน

ควำมสำมำรถขององคใดองคหนงเพยงล ำพงองคกรเดยว จงจ ำเปนตองระดมสรรพก ำลงอยำง

เปนระบบและมกำรจดกำรทดเพอตอบโตกบปญหำทอำจจะเกดขนไดอกทกเมอในกรณของกำร

จดกำรภยพบต

๑๓ ประเดนการมสวนรวมของหนวยงานอนจากภายนอก ในการด าเนนงานตามแผนหลกฯ แมวาจะม

จดเดนทมการก าหนดใหเชอมโยงเครอขายหนวยงานทหลากหลาย เพอการท างานรวมกน แดในทาง

ปฏบตพบวามความยำกในกำรเชอมและประสำนหนวยงำนทเกยวของทหลำกหลำยใหเขำมำรวม

รบผดชอบอยำงแทจรงและเปนระบบ ควรมกำรพฒนำรปแบบและแนวทำงกำรสรำงควำมรวมมอ

ระหวำงหนวยงำนหรอกำรก ำหนดบทบำททเหมำะสมและสอดคลองกบภำรกจเดมทเปนสง

หนวยงำนแตละพนทจะตองรบผดชอบ และจะคนหำวธกำรทเหมำะสมทจะสรำงใหทกฝำยเหน

ควำมส ำคญและสรำงกำรมสวนรวมอยำงแทจรง

๑๔ การสนบสนนจากองคกรปกครองสวนทองถนในการจดการดานการแพทยฉกเฉนเปนทางออกท

จ าเปนและเหมาะสมกบสภาวการณของสงคมปจจบน เนองจากแนวทางการกระจายอ านาจเปน

หนทางทเออตอบทบาทของ อปท. ใหแสดงบทบาทดานการบรหารจดการตนเองมากขนและเปนการ

พงพาตนเองในระดบพนทโดยใชกลไกการจดการโดยพนทเอง ขอเสนอทส ำคญคองำนกำรแพทย

ฉกเฉนเปนภำรกจทองคกรปกครองสวนทองถนตองท ำไมใชกำรเลอกท ำ โดยจ ำเปนตองอำศยกำร

วำงระบบบรหำรจดกำรทดเปนเครองมอหนนเสรม

๑๕.การจดตงกองทนระดบชาตและคณะกรรมการบรหารกองทนเพอเปนแหลงทรพยากรและการ

สนบสนนดานองคความรและการสนบสนนอนๆเปนความจ าเปนและเปนเรองส าคญเนองจากการ

VIII

จดการระบบการแพทยฉกเฉนเปนเรองใหญเกนวาจะใชงบประมาณทเกดจากการสนบสนนแบบปตอ

ปตามระบบงบประมาณเทานน จ ำเปนตองมระบบงบประมำณท มกำรระดมจำกแหลงเงนท

หลำกหลำยมำกขนกวำกำรจดสรรแบบปกตเพอรองรบกำรจดกำรทเปนภำระมำกขนทกวนหรอ

อำจจะเปนกำรจดสรรของรฐในรปแบบอนทจะท ำใหมควำมมนคงทำงแหลงงบประมำณเพอกำร

จดกำรระบบทงระบบไมเพยงแตกำรเนนกจกรรมบำงกจกรรมเทำนน

IX

สารบญเรอง

บทสรปผบรหาร I

สารบญเรอง IX

สารบญตาราง XI

สารบญภาพ XII

บทท ๑ บทนา ๑ ๑.๑ ความเปนมาและความสาคญ ๑ ๑.๒ วตถประสงค ๔ ๑.๓ ขอบเขตการศกษา ๔ ๑.๔ นยามศพท ๕ ๑.๕ วธการศกษา ๖ ๑.๖ กรอบแนวคดในการศกษา ๗

บทท ๒ บรบทและสถานการณของระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต ๑o ๒.๑ พฒนาการระบบการแพทยฉกเฉน ๑o ๒.๒ สภาพแวดลอมการดาเนนงานและผลการดาเนนงานระบบการแพทยฉกเฉน ๑๒ ๒.๓ ผลงานดานการถอดบทเรยนสถานการณภยพบตและเหตการณความไมสงบ

ตามแนวชายแดน ๓๓ ๒.๔ ผลงานดานการจดหาพนทเพอเตรยมการจดตงศนยกลางการประสานการปฏบตการดาน

การแพทยฉกเฉนเพอตอบโตภยพบตระดบชาต ๓๔ ๒.๕ บทสรปดานบรบทและสภาพแวดลอมระบบการแพทยฉกเฉน ๓๕

บทท ๓ การนาแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตไปสการปฏบต ๓๘ ๓.๑ ยทธศาสตรท ๑ การสรางและจดการความร และการพฒนาระบบสารสนเทศ ๔o ๓.๒ ยทธศาสตรท ๒ การพฒนาระบบการเงนการคลง ๔๕ ๓.๓ ยทธศาสตรท ๓ การพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน ๔๗ ๓.๔ ยทธศาสตรท ๔ การสงเสรมสขภาพและการมสวนรวม ๕๒ ๓.๕ ยทธศาสตรท ๕ การพฒนาโครงสราง กลไกการจดการและการอภบาล ๕๘ ๓.๖ สรปการนาแผนไปสการปฏบต ๖๓

บทท ๔ ปจจยแหงความสาเรจในการนาแผนไปสการปฏบต ๖๕

X

๔.๑ สมรรถนะองคการ ๖๕ ๔.๒ ประสทธภาพการวางแผนและการควบคม ๖๗ ๔.๓ ภาวะผนาและความรวมมอ ๖๙ ๔.๔ การเมองและการบรหารสภาพแวดลอม ๗o ๔.๕ บทสรป ๗๑

บทท ๕ สรปผล และขอเสนอแนะ ๗๓

เอกสารอางอง ๘๙

ภาคผนวก ๙o

XI

สารบญตาราง

ตารางท ๑ ประเภทและระดบของผปฏบตการการแพทยฉกเฉน ๑๘

ตารางท ๒ เปรยบเทยบงบประมาณทไดรบจรงกบทกาหนดในแผนฯ ๔๕

ตารางท ๓ อตราปวยตายในโรงพยาบาลจากสาเหตตางๆ ๔๙

ตารางท ๔ การดาเนนงานตามเปาหมายและผลการดาเนนงานในระบบปฏบตการการแพทยฉกเฉน ๕o

ตารางท ๕ วเคราะหสถานการณปจจบนเกยวกบยทธศาสตร ๕๘

ตารางท ๖ สรปผลการประเมนแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ๘๒

XII

สารบญภาพ

แผนภมท ๑ กรอบแนวคดการศกษา ๙

แผนภมท ๒ แนวทางการจดการศกษาหรอฝกอบรมตามประกาศ กพฉ. ๑๗

แผนภมท ๓ จานวนผปฏบตการการแพทยฉกเฉนในระบบการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๔ ๒o

แผนภมท ๔ แสดงจานวนรถปฏบตการดานการแพทยฉกเฉนป๒๕๕๔ จาแนกตามประเภทชดปฏบตการ ๒๑

แผนภมท ๕ จานวนชดปฏบตการการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๔ ๒๒

แผนภมท ๖ จานวนครงการปฏบตการฉกเฉน ป ๒๕๔๗-๒๕๕๔ และแนวโนมป ๒๕๕๕-๒๕๕๖ ๒๓

แผนภมท ๗ จานวนผปวยฉกเฉนทไดรบการปฏบตการการแพทยฉกเฉนทางอากาศยาน

ตงแต ป ๒๕๕๒-๒๕๕๔ ๒๕

แผนภมท ๘ แสดงจานวนผปวยฉกเฉนทไดรบการปฏบตการฉกเฉนทางนา ตงแต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๔ ๒๖

แผนภมท ๙ ผปวยฉกเฉนทมาดวยระบบการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๓-๒๕๕๔ ๒๗

แผนภมท ๑o ผลการปฏบตฉกเฉนการจาแนกตามประเภทปฏบตการฉกเฉนป ๒๕๔๘-๒๕๕๔ ๒๘

แผนภมท ๑๑ การมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถน ป ๒๕๕๔ ๒๙

แผนภมท ๑๒ แสดงความเชอมโยงยทธศาสตรทเปนองคประกอบหลกในระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต ๓๙

๑

บทท ๑

บทน ำ

๑.๑ ควำมเปนมำและควำมส ำคญ

แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๓-๒๕๕๕ เปนแผนทจดท าขนโดยสถาบนการแพทย

ฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) ซงเปนไปตามอ านาจหนาททก าหนดไวใน พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๑1 ซง

นบเปนแผนหลกทจดท าขนเปนฉบบแรกนบตงแต พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๑ มผลบงคบใช

กระบวนการจดท าแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) ไดด าเนนการ

ระดมสมองในรปแบบคณะกรรมการและคณะท างานรวมกนกบผเชยวชาญ ตวแทนองคกรภาคเครอขาย และ

ผมสวนไดเสยอยางกวางขวางและหลากหลายรอบดานจนเปนทยอมรบ และคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน

(กพฉ.) ไดเหนชอบแผนหลกดงกลาว ในคราวประชมครงท ๓/๒๕๕๓ วนท ๒๑ ธนวาคม ๒๕๕๒ และให

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตเสนอแผนหลกดงกลาวตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาตอไป2

กระบวนการพจารณาใหความเหนตอแผนหลกฯดงกลาวส านกเลขาธการคณะรฐมนตรไดสอบถาม

ความเหนไปยงหนวยงานทเกยวของเพอแสดงความเหนตอแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-

๒๕๕๕ ทจดท าขนตามบทบญญตของพระราชบญญตการแพทยฉกเฉนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๑ ทตองการให

ผปวยฉกเฉนในประเทศไทยทกคนไดรบการชวยเหลอทางการแพทยอยางทวถง เทาเทยม มคณภาพและ

ทนทวงท โดยใหหนวยงานทเกยวของน าแผนดงกลาวไปสการปฏบต ซงกระทรวงการพฒนาสงคมและความ

มนคงของมนษย ส านกงบประมาณ และส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

พจารณาแลวเหนดวยกบแผนหลกดงกลาว และส านกงบประมาณไดใหความเหนเพมเตมวา งบประมาณ

คาใชจายในป ๒๕๕๓ และ ป ๒๕๕๔ ควรใชจายจากประมาณของสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตและ

หนวยงานท เกยวของ สวนงบประมาณ ป ๒๕๕๕ ใหเสนอขอตงงบประมาณตอไป และส านกงาน

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตมขอเสนอส าหรบการแปลงแผนสการปฏบตโดยเหนควร

1 พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๑๕ ใหสถาบนมอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) จดท าแผนหลกเกยวกบการแพทยฉกเฉน

เสนอตอ กพฉ...”

2 หนงสอ สถาบนการแพทยฉกเฉน ท สพฉ. ๐๒/๙๕๘ ลงวนท ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๕๓

๒

ใหกลไกการจดการระดบจงหวดและทองถนพจารณาก าหนดเกณฑมาตรฐานของตนเองจากเกณฑมาตรฐาน

กลางในการใหบรการและควรสงเสรมการมสวนรวมของชมชน3

คณะรฐมนตรไดพจารณาอนมตแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓- ๒๕๕๕ ในการประชม

เมอวนท ๒๙ มถนายน ๒๕๕๓ และเหนชอบใหหนวยงานทเกยวของถอปฏบตตามแผนหลกการแพทยฉกเฉน

แหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ และใหจดท าแผนปฏบตการและงบประมาณรองรบแผนดงกลาวไวในแผนปฏบต

ราชการประจ าปตามทรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขเสนอ ในสวนงบประมาณคาใชจายป ๒๕๕๓ และ

๒๕๕๔ ใหใชจายจากงบประมาณของ สพฉ. และหนวยงานทเกยวของซงไดรบการจดสรรและเสนอขอตง

งบประมาณรองรบไวแลว สวนคาใชจายในปงบประมาณ ๒๕๕๕ ใหสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตและ

หนวยงานทเกยวของ ตงงบประมาณเสนอขอตามความจ าเปนและเหมาะสมตอไปตามความเหนของส านก

งบประมาณ รวมทงใหรบขอเสนอของหนวยงานทเกยวของไปพจารณาด าเนนการดวย4

แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ ถอวาเปนกรอบแนวทางการด าเนนงานของ

ภาคเครอขายเพอรวมกนลดและปองกนการสญเสยชวตของผปวยฉกเฉน อกทงเปนการก าหนดแนวทางให

องคกรปกครองสวนทองถนซงเปนหนวยงานสนบสนนการด าเนนงานระบบบรการการแพทยฉกเฉนในระดบ

พนทไดใชเปนแนวทางในการด าเนนงานและปฏบตอยางมมาตรฐานและมประสทธภาพตอผรบบรการ อนเปน

การคมครองสทธของผปวยฉกเฉนใหไดรบการคมครองสทธในการเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนอยางทวถง

เทาเทยม และมคณภาพมาตรฐาน สาระส าคญของแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ คอ

การพฒนาและปรบปรงระบบการแพทยฉกเฉนใหครอบคลมทกมต ทงดานการปองกนการเจบปวยฉกเฉนให

เกดขนนอยทสด มการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนในและนอกโรงพยาบาลทงภาวะปกตและภยพบตเปนไป

อยางมมาตรฐาน มประสทธภาพอยางทวถงและเทาเทยม เพอบรรลเปาประสงคหลกทส าคญของแผนหลกการ

แพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ ซงมสองประการคอ ๑) การปองกนใหการเจบปวยฉกเฉนเกดขนนอย

ทสด และ ๒) การจดการใหผปวยฉกเฉนไดรบการปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐานจนพนภาวะฉกเฉนหรอไดรบ

การบ าบดรกษาเฉพาะอยางทนทวงท โดยมการก าหนดยทธศาสตร ๕ ยทธศาสตรคอ

๑) การสรางและการจดการความรและการพฒนาระบบสารสนเทศ

๒) การพฒนาระบบการเงนการคลง

3 หนงสอ ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ท นร ๐๕๐๕ / ๑๔๒๐/ พ ลงวนท ๑๗ มถนายน ๒๕๕๓

4 หนงสอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ท นร ๐๕๐๕/ ๑๐๙๒๙ ลงวนท ๓๐ มถนายน ๒๕๕๓

๓

๓) การพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน

๔) การสงเสรมศกยภาพและการมสวนรวม

๕) การพฒนาโครงสราง กลไกการจดการและการอภบาล

โดยปกตในกระบวนการด าเนนงานจะมองคประกอบทส าคญคอ การวางแผน (Planning) การน าแผน

ไปปฏบต (Implementation) และการตดตามประเมนผล (Evaluation) ดวยเหตนกระบวนการตดตามและ

ประเมนผลการด าเนนงานตามแผนจงเปนหลกการทส าคญเพอเปนการตดตามและตรวจสอบผลการ

ด าเนนงานเพอใหเปนไปตามหลกวชาการ เพอใหทราบถงความส าเรจ ปญหาและอปสรรค ตลอดจน

สภาพการณทเกดขนจรงในการน าแผนไปสการปฏบต โดยทแผนหรอนโยบายเปนเครองมอในการบรหารท

ส าคญเนองจากเปนการก าหนดเปาหมายและวธการไปสเปาหมาย เมอมการประกาศนโยบายหรอแผนขนม

การศกษาประเมนผลสมฤทธดานตางๆนนมความจ าเปนตองศกษา ทงทประสบความส าเรจและไมประสบ

ความส าเรจ เพอการปรบเปลยนยทธศาสตรและแนวทางการด าเนนงานใหมความเหมาะสมและสอดคลองกบ

สภาพความจรงในโอกาสตอไป รายงานนจงเปนสวนหนงของการประเมนผลแผนหลกการแพทย ฉกเฉน

แหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ ทไดจดท าขนตามหลกวชาการและน าเสนอสภาพการด าเนนงานของระบบ

การแพทยฉกเฉนทไดเรมด าเนนการมาตงแต ป พ.ศ. ๒๕๕๓ จนถง พ.ศ. ๒๕๕๕ ซงเปนระยะเวลาตามท

ก าหนดไวในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตฉบบแรก กระบวนการตดตามและประเมนผล เปน

กระบวนการตดตามเพอใหทราบถงความกาวหนาในการด าเนนงานและผลส าเรจทเกดขนจากการด าเนนงาน

ในระดบตางๆ ภายใตการวเคราะหตวแปรหรอบรบททเกยวของทมผลกระทบตอความส าเรจหรอไมส าเรจของ

แผนหรอนโยบาย ดงนนกระบวนการตดตามประเมนผลดงกลาว จงเปนแนวทางทส าคญในการบรหารจดการ

ทมงเนนประสทธภาพและประสทธผล โดยมขอมลเชงวชาการมาทบทวนตรวจสอบและประกอบในการ

ตดสนใจอยางถกตองและรอบคอบในการก าหนดทศทางการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนในอนาคตตอไป

แนวทางการประเมนผลในรายงานนไดประยกตใชแนวคดการวจยประเมนผลมาเปนแนวทางการศกษาและ

ตดตามผลการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนโดยมกรอบการประเมนตามทก าหนดในแผนหลกการแพทย

ฉกเฉนทไดมการจดท าขนเปนฉบบแรกภายใตอ านาจหนาทของสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต โดยมจดเนน

ทส าคญในการประเมนการน าแผนไปสการปฏบตและปฏสมพนธของผเกยวของในการด าเนนงานตามแผน

หลกทไดจดท าขนเพอตดตามความกาวหนาและจดท าขอเสนอแนะเพอการพฒนาระบบตอไป

๔

๑.๒ วตถประสงค

วตถประสงคหลก

เพอประเมนผลการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนภายใตกรอบการด าเนนงานตามแผนหลกการ

แพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕

วตถประสงคเฉพาะ

(๑) เพอประเมนผลการน าแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ ไปสการปฏบต

(๒) เพอประเมนผลความกาวหนาการด าเนนงานตามยทธศาสตร และการบรรลเปาหมายทก าหนด ไว

ในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕

(๓) เพอวเคราะหปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานดานแพทยฉกเฉนทเกดขนจรง และเสนอแนะ

เพอการพฒนาใหเหมาะสมมากยงขน

๑.๓ ขอบเขตกำรศกษำ

ขอบเขตการด าเนนการศกษาวจยประเมนผลดานเนอหาในรายงานฉบบนมกรอบการด าเนนงาน

เพอใหทราบความกาวหนาการด าเนนงานตามยทธศาสตรๆ ของแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป

๒๕๕๓-๒๕๕๕ และประเมนการบรรลเปาหมายทง ๕ ยทธศาสตร วาเปนไปในทศทางทพงประสงคหรอไม

เพยงใด มปญหาทตองเรงแกไขในชวงทเหลอของแผนอยางไร โดยมกรอบการประเม นในการตดตาม

ประเมนผล ดงน

๑. ตดตามการน าแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓ -๒๕๕๕ ไปสการปฏบต(Implementing Plan) ของสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) รวมทงภาคทงภาครฐ องคกรเอกชน เพอใหทราบวา สพฉ. และภาคตางๆ มการขบเคลอนยทธศาสตรตามแนวทางของแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ ไปสการปฏบตหรอไม อยางไร

๒. ตดตามความกาวหนาการด าเนนงานตามยทธศาสตรและการบรรลเปาหมายทก าหนด

๒.๑ ประเมนการบรรลเปาหมายตามวตถประสงคทวไปและเปาหมายตามวตถประสงคเฉพาะ

ของแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ เพอใหทราบการเปลยนแปลงทเกดขน

ในรอบหนงปครงทผานมา มผลกระทบตอการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนหรอไม เพยงใด

๕

๒.๒ ประเมนผลการด าเนนงานตามยทธศาสตร ๕ ยทธศาสตรของแผนหลกการแพทยฉกเฉน

แหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕

๓. วเคราะหปญหา อปสรรค ในการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉน และจดท าขอเสนอแนะเพอการพฒนาในระยะตอไป

ขอบเขตดานเวลาในการศกษาครงนจะมงเนนการตดตามผลการด าเนนงานในชวงเรมตนแผนในป

พ.ศ. ๒๕๕๓ จนถง ปลายป พ.ศ. ๒๕๕๔ ซงมระยะเวลาด าเนนการตามแผนประมาณหนงปครงเศษ ดงนน

การศกษาครงนจงมเงอนเวลาทไมใชรอบระยะเวลาสามปตามทก าหนดไวในแผนหลกฯ ทงหมดเสยทเดยว

ดงนนในการประเมนผลในรายงานนจงไมใชการประเมนเมอครบระยะเวลาสามปตามทแผนหลกฯก าหนดไว

แตเปนชวงระยะเวลาด าเนนงานจรง ซงอยประมาณหนงปเศษของการด าเนนงานภายหลงทแผนหลกฯ ไดผาน

การเหนชอบจากคณะรฐมนตร

ขอบเขตดานเนอหาการประเมนในการศกษาครงนเนนการประเมนผลการน าแผนหลกฯ ไปสการ

ปฏบต ซงมระยะเวลาตามเงอนเวลาคอประมาณหนงปเศษดงทกลาวแลว ดงนนขอจ ากดของการศ กษาคอ

เนอหาสาระการเปลยนแปลงทเกดขนในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนจะมทงสวนทเกดการเปลยนแปลงท

เกดจากแผนหลกฯ โดยตรงและการเปลยนแปลงทเกดจากปจจยอนทงทเปนผลการด าเนนงานของกองทนดาน

สขภาพหรอองคกรดานสขภาพอนๆ ทงในภาครฐและเอกชน จงเปนเรองยากทจะแยกแยะในสวนของผลท

เกดขนตอการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนวาเปนผลมาจากแผนหลกฯ โดยตรงหรอไม การประเมนใน

รายงานฉบบนจงเนนตามวตถประสงคทก าหนดไวกลาวคอการตดตามการน าแผนไปสการปฏบตวามบรบทท

เกยวของส าคญในการจดระบบการแพทยฉกเฉนอยางไร สาระส าคญทอยากเหนการเปลยนแปลงทก าหนดไว

ในแผนหลกฯ เปนอยางไร กระบวนการตางๆเมอมการน าแผนไปสการปฏบตเปนอยางไร มผเกยวของหรอผ

แสดงหลกทส าคญคอใครและแสดงบทบาทอยางไร ซงเปนแนวทางการศกษาทเนนกระบวนการและ

ปฏสมพนธของผเกยวของในกระบวนการ มากกวาจะตดสนผลส าเรจของการด าเนนงานวามความส าเรจหรอ

ลมเหลวอยางไร

๑.๔ นยำมศพท

ในรายงานฉบบนมค าหรอกลมค าทไดกลาวถงซ ากนในหลายๆแหง เพอใหเกดความเขาใจตรงกนจะขอ

กลาวถงค าหรอกลมค าส าคญทไดมการใชและมความหมายเฉพาะเจาะจงในรายงานนดงตอไปน

๖

“แผนหลกฯ” หมายความวา แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ ซงสถาบน

การแพทยฉกเฉนแหงชาตไดจดท าขนและไดน าเสนอขอความเหนชอบจากคณะรฐมนตร ซงเปนวตถประสงค

ในการประเมนในรายงานฉบบน

“ระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต” หมายความวา ระบบทมองคประกอบครอบคลมทงระบบ กลไก

และองคกรทเปนหนวยงานหลกทด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนตามกฎหมายวาการแพทยฉกเฉน โดยมได

หมายความรวมเฉพาะเพยงแตระบบปฏบตการหรอระบบรการดานการแพทยฉกเฉนเทานน

“การน านโยบายไปปฏบต” หมายความวา กระบวนการด าเนนงานหรอการปฏบตการเพอใหเปนไป

ตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวในแผนหลกฯ ของผเกยวของในทกระดบเพอมงหมายใหบรรลผล

และความส าเรจตามทก าหนดไวในแผนหลกฯ

“ตวชวดในระดบผลผลต” หมายความวา ตวชวดทแสดงใหผลทเกดขนทเปนสงของหรอบรการทเปน

รปธรรมในเชงปรมาณหรอจ านวนทจบตองไดหรอแจงนบไดและสามารถรบรงายและชดเจน โดยเปนผลทเกด

อยางตรงไปตรงมาจากการด าเนนงาน

“ตวชวดระดบผลลพธ” หมายความวา ตวชวดทเปนผลจากการด าเนนงานหรอสงทตามมาจาก

ผลผลต หรอสงทเกดขนตอเนองจากการด าเนนงานในระดบผลผลต

“ตวชวดระดบผลกระทบ” หมายความวา ตวชวดทแสดงผลทเปนการกระท าหรอเหตการณทเกดขนท

มผลกระทบตอกลมคน หรอสงคม หรอเกดประโยชนหรอเกดคณคาตอสงคม

๑.๕ วธกำรศกษำ

กระบวนการประเมนและสงเคราะหผลการด าเนนงานตามแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ได

ประยกตใชรปแบบการวจยประเมนผล ตามหลกวชาการโดยประยกตวธการวจยแบบผสมผสาน (Mixed-

method Design) ทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ ขอมลเชงคณภาพศกษาดวยวธการทบทวนเอกสาร

(Documentary review) และตดตามผลการด าเนนงานทปรากฏตอสาธารณะ ไมวาจะเปนในสอสงพมพ

เอกสาร หนงสอ หรอเอกสารอเลคโทรนคสทเกยวของ รวมกบเกบขอมลการสมภาษณโดยตรงกบผใหขอมล

หลก (Key Informants) ทเกยวของทงทางตรงและทางออมในการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนในหวง

เวลาทอยในระยะการด าเนนงานตามแผนฯ รวมทงการเขารวมสงเกตการณ (Observation) ในการประชมทง

ระดบนโยบายและระดบปฏบตการโดยผประเมนเอง ทงการประชมทจดขนโดยสถาบนการแพทยฉกเฉน

แหงชาต (สพฉ.) หรอหนวยงานทเกยวของ วธการศกษาในรายละเอยดสามารถอธบาย ไดดงน

๗

๑.๕.๑ การทบทวนเอกสาร มวธการศกษาโดยการทบทวนเอกสาร งานวจย สงพมพ สอออนไลน

รวมถงคมอการด าเนนงานของ สพฉ. หรอเอกสารอนๆทเกยวของ กวา 100 รายการ

๑.๕.๒ การสมภาษณเชงลก ท าการนดหมายเพอเขาสมภาษณและการสนทนาพดคยอยางไมเปน

ทางการกบกลมผใหขอมลหลก (Key Informants) ซงประกอบดวยผไดรบการแตงตงใหเปนคณะกรรมการ

กพฉ. ทงชดเดมและชดปจจบน (๔ คน) นกวชาการทปฏบตงานเกยวของกบระบบการแพทยฉกเฉน (๓ คน)

ผทรงคณวฒภายนอก (๒ คน) ผบรหาร สพฉ. (๒ คน) ผแทนองคกรปกครองสวนทองถนทกระดบ (๑๐ คน)

รวมทงสน ๒๑ คน การสมภาษณเชงลกเนนการสนทนาแบบไมเปนทางการและไมก าหนดโครงสรางแนว

ทางการสนทนาทตายตวแตจะยดหยนตามสภาพและบรบทจรงทเกดขน

๑.๕.๓ การเขาสงเกตการณ ผศกษาไดเขารวมการประชมและสมมนาทจดโดย สพฉ. ในชวงเวลาทท า

การประเมนแผนหลกฯ ซงเปนการประชมคณะกรรมการ กพฉ. และการประชมรวมผเกยวของเพอระดมความ

คดเหนในการจดท าแผนหลก และแผนปฏบตการ รวม ๓ ครง

เพอเปนการยนยนผลการประเมนจากการศกษาทได จงก าหนดวธการตรวจสอบผลการศกษาแบบ

สามเสา (Resulted Triangulations) โดยเนนการรบฟงความเหนของผเกยวของใหมากทสด มาวเคราะห

ประกอบขอมลเอกสารทไดทบทวนและปรทศนแลว หลงจากนนไดน าขอมลทไดรบทงหมดมาท าการวเคราะห

เนอหา (Content analyses) และเรยงเรยงเพอจดท าเปนรายงานเพอน าเสนอผลการศกษาตามล าดบตอไป

๑.๖ กรอบแนวคดในกำรศกษำ

กรอบแนวทางการศกษาไดประยกตแนวคดการน านโยบายไปสการปฏบต โดยใชตวแบบเชงบรณา

การ (วรเดช จนทรศร. ๒๕๔๘) มาเปนกรอบการวเคราะห โดยมงเนนการพจารณาผลกระทบของตวแปรตางๆ

ทมผลตอการน านโยบายไปสการปฏบต ทเปนตวแปรอสระ ๔ ประการไดแก ๑) สมรรถนะองคกร ๒)

ประสทธภาพการวางแผนและควบคม ๓) ภาวะผน าและความรวมมอ และ ๔) การเมองและการบรหาร

สภาพแวดลอม โดยมงแสวงหาผลกระทบของตวแปรตางๆและปฏสมพนธระหวางผเกยวของทมผลกระทบตอ

ผลสมฤทธการน านโยบายไปสการปฏบตทประสบความส าเรจหรอยงไมส าเรจ

ดงนนองคประกอบในการการศกษาครงนจงประกอบดวยตวแปรทส าคญในการวเคราะหและ

สงเคราะหเพอทวนสอบการน านโยบายไปสการปฏบตตามแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ดงน

๘

๑.๖.๑ การประเมนบรบทและสภาพแวดลอมในภาพรวมทเกดจากการด าเนนงานดานการแพทย

ฉกเฉนในชวงระยะเวลาทผานมาโดยเรมตงแต ป พ.ศ. ๒๕๕๓ ซงเปนชวงเรมตนแผนหลกการแพทยฉกเฉน

แหงชาต ฉบบแรก

๑.๖.๒ การวเคราะหตวแปรอสระทมผลตอการน าแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตฯ ไปสการ

ปฏบต ตามแนวคดตวแบบเชงบรณาการ สประการ ไดแก สมรรถนะองคการ ประสทธภาพการวางแผนและ

การควบคม ภาวะผน าและความรวมมอ และการเมองและการบรหารสภาพแวดลอม

๑.๖.๓ วเคราะหกจกรรมและกระบวนการในการด าเนนงานและการน าแผนไปสการปฏบตภายใต

ยทธศาสตรหลก ๕ ประการทก าหนดไวในแผนหลกฯ

๑.๖.๔ ประเมนผลสมฤทธ ไดแก ผลผลต หรอ ผลลพธ ทเกดขนภายใตการด าเนนงานระบบ

การแพทยฉกเฉนหรอการด าเนนงานเพอชวยเหลอประชาชนทมความตองการหรอจ าเปนทตองไดรบบรการ

การแพทยฉกเฉน

๑.๖.๕ การประเมนในมตอนๆ

๙

แผนภมท ๑ กรอบแนวคดการศกษา

บรบทและสภำพแวดลอมระบบบรกำรกำรแพทยฉกเฉน

กระบวนกำรแปลงแผนหลกกำรแพทยฉกเฉน

แหงชำตไปสกำรปฏบต ตำมกรอบยทธศำสตร

ยทธศำสตร ๑. สรำงและจดกำรควำมร

ยทธศำสตร ๒. พฒนำระบบกำรเงนกำรคลง

ยทธศำสตร ๓. พฒนำระบบปฏบตกำร

ยทธศำสตร ๔. สงเสรมศกยภำพและกำรมสวนรวม

ยทธศำสตร ๕ พฒนำโครงสรำง กลไกกำรจดกำร

และอภบำล

สมมรรถนะองคกร

ประสทธภำพกำร

วำงแผนและ

ควบคม

ผลสมฤทธกำร

ด ำเนนงำนดำนระบบ

กำรแพทยฉกเฉน

กระบวนกำรแปลงแผนไปสกำรปฏบต

ผลสมฤทธกำร

ด ำเนนงำนดำนระบบ

กำรแพทยฉกเฉน

ผลสมฤทธกำร

ด ำเนนงำนดำนระบบ

กำรแพทยฉกเฉน

ภาวะผน าและ

ความรวมมอ

การเมองและการ

บรหาร

สภาพแวดลอม

๑๐

บทท ๒

บรบทและสถำนกำรณของระบบกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต

การกลาวถงบรบทและสถานการณดานการแพทยฉกเฉนจะเปนการล าดบเหตการณส าคญในการ

พฒนาระบบการแพทยฉกเฉนของไทย และผลการด าเนนงานในภาพรวมภายหลงไดมการพฒนาระบบบรการ

การแพทยฉกเฉนขนเพอใหเหนสถานการณและสภาพความเปนจรงของการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉน

ภายหลงจากการประกาศใชกฎหมายวาดวยการแพทยฉกเฉน และการมแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป

๒๕๕๓-๒๕๕๕

๒.๑ พฒนำกำรระบบกำรแพทยฉกเฉน

ระบบบรการการแพทยฉกเฉนเปนระบบบรการทางสขภาพทมพฒนาการมาอยางตอเนองและ

ยาวนานในสงคมไทย ในยคเรมตนเปนเพยงบรการเฉพาะดานทเนนการปฏบตการในการขนสงผปวยหรอ

ผไดรบบาดเจบไปสงโรงพยาบาลหรอสถานบรการทสามารถใหการชวยเหลอผปวยหรอผไดรบบาดเจบเทานน

ตอมาไดมการพฒนามาเปนระบบบรการทมการจดการอยางเปนระบบในการชวยเหลอผปวยในภาวะวกฤตให

มประสทธภาพมากยงขน หากจะล าดบเหตการณของพฒนาการของระบบการแพทยฉกเฉนอาจจะแยกไดเปน

สยคดงน

๒.๑.๑ ยคเรมตน (กอนป พ.ศ. ๒๕๑๓- ๒๕๓๖)

การเรมตนชวยเหลอผบาดเจบจากเหตการณตางๆทท าใหเกดอนตรายตอประชาชนทเปนลกษณะการ

จดองคกรทชดเจน เรมจากภาคเอกชนเปนหลก โดยการกอตงมลนธปอเตกตง (พ.ศ. ๒๔๕๓) ตอมามการจดตง

สภากาชาดไทย (พ.ศ. ๒๔๖๑) และ มลนธรวมกตญญ (พ.ศ. ๒๕๑๓) บทบาทการดแลดานการแพทยฉกเฉนใน

ยคนยงไมชดเจนมากนก โดยเปนการสงตอผปวยหรอผบาดเจบทไดรบอนตรายเขาสสถานบรการ ซงเปนเรอง

ของจตอาสาและการแสดงออกถงความเสยสละทเปนการแสดงบทบาทน าของภาคเอกชนโดยแทจรง นบเปน

จดเรมตนทส าคญของระบบการชวยเหลอเยยวยาในขนตนโดยจตใจและอดมการณทตองการชวยเหลอเพอน

มนษยดวยกนทไดรบอนตรายในรปแบบตางๆ ซงพบวาประสทธภาพการชวยเหลอดแลตามหลกวชาการดาน

การแพทยฉกเฉนยงไมเปนทพอใจมากนก แตเปนจดเรมทส าคญของการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนใน

ประเทศไทย

๑๑

๒.๑.๒ ยคพฒนำเขำสภำครฐ (พ.ศ. ๒๕๓๗-๒๕๔๕)

การเรมตนการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนในภาครฐ ในชวงแรกเปนการพฒนาตามความสนใจ

ของหนวยบรการในพนทในแตละพนท เปนหลก และเปนไปในรปแบบการวางตนแบบการพฒนาระบบ

การแพทยฉกเฉนทเปนระบบอยางชดเจนในภาครฐมากขน ซงเปนผลสบเนองมาจากการประกาศใช พ.ร.บ.

คมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๗ สงผลใหมการจดตงศนยสงกลบขนในหลายโรงพยาบาล มการจดซอ

รถพยาบาลเพมขนเปนจ านวนมาก5 โรงพยาบาลทเปนตนแบบไดเรมกอตงหนวยงานหรอศนยทท าหนาทดแล

และจดการกบการจดบรการแกผบาดเจบ ตวอยางเชนการตงศนยดแลผบาดเจบในโรงพยาบาลขอนแกน และ

การจดตงศนยนเรนทร ขนในสงกดกระทรวงสาธารณสข สงผลใหการจดการดานการแพทยฉกเฉนเรมไดรบ

ความสนใจและมการขยายผลไปยงหนวยบรการสาธารณสขมากขนเรอยๆ อาจจะกลาวไดวาเปนการเรมตน

พฒนาระบบการแพทยฉกเฉนเขาสภาครฐและเรมไดรบความสนใจและแพรหลายมากขน

๒.๑.๓ ยควำงรำกฐำนระบบกำรแพทยฉกเฉน (พ.ศ. ๒๕๔๕-๒๕๕๐)

ระบบการแพทยฉกเฉนไดถกวางระบบอยางชดเจนโดยการสนบสนนของส านกงานหลกประกน

สขภาพแหงชาต (สปสช.) ซงเกดขนภายใตนโยบายหลกประกนสขภาพถวนหนา โดย สปสช. ไดสนบสนน

บรการการแพทยฉกเฉนโดยจดสรรงบประมาณเปนกองทนบรการการแพทยฉกเฉน (Emergency Medical

Service) ในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต ตงแตป ๒๕๔๖ โดยมวตถประสงค เพอใหประชาชนเขาถง

บรการยามบาดเจบและฉกเฉนไดอยางถกตองทนทวงทอยางทวถงทงประเทศ และมการสรางระบบการสอสาร

การประสานงาน การควบคมชวยเหลอจากผเชยวชาญดวยระบบทางไกลอยางมประสทธภาพ นบวาเปนการ

วางรากฐานทมนคงใหกบระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศ

๒.๑.๔ ยคกำรพฒนำระบบกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต (พ.ศ. ๒๕๕๑ ถงปจจบน)

การประกาศใช พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๑ ถอเปนการเรมตนของระบบการแพทยฉกเฉน

แหงชาตตามหลกสากลอยางแทจรง โดยมการออกกฎหมายเพอจดโครงสรางและวางระบบปฏบตการดาน

การแพทยฉกเฉนทงระบบ ทงการจดการดานบคลากร อปกรณ และเครองมอชวยเหลอผปวยฉกเฉน อยางเปน

ระบบ สาระส าคญของกฎหมายก าหนดใหมคณะกรรมการแพทยฉกเฉนแหงชาต (กพฉ.) เปนองคกรเชง

นโยบายในการบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉน เพอก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธปฏบตเกยวกบ

การแพทยฉกเฉน และใหมสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) เพอท าหนาทรบผดชอบในการบรหาร

5 รถฉกเฉนประภาศร ก าลงเอก เปนชอทรจกกนดในแงการชวยเหลอผบาดเจบฉกเฉนในสมยนน

๑๒

จดการ การประสานงานกบหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน รวมทงองคกรปกครองสวนทองถนให

เขามามสวนรวมในการบรหารจดการและรวมมอในการปฏบตการดานการแพทยฉกเฉน เพอพฒนามาตรฐาน

ระบบการแพทยฉกเฉนทงในเชงวชาการและการบรหารโดยการจดใหมระบบปฏบตการฉกเฉนทมคณภาพและ

มาตรฐานอยางทวถงและเทาเทยม รวมถงการศกษาวจย และการจดการศกษาและฝกอบรมทางการแพทย

ฉกเฉนใหกบผเกยวของ นอกจากนยงใหมการจดตงกองทนการแพทยฉกเฉนเพอเปนแหลงสนบสนนดาน

งบประมาณใหกบกจกรรมการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนอกดวย พฒนาการในชวงนของระบบ

การแพทยฉกเฉนในประเทศไทยถอวาเปนการพฒนาตามหลกสากลและยอมรบวาบรการทางการแพทยฉกเฉน

เปนบรการดานสาธารณสขทส าคญอกบรการหนง

๒.๒ สภำพแวดลอมกำรด ำเนนงำนและผลกำรด ำเนนงำนระบบกำรแพทยฉกเฉน

โดยทระบบการแพทยฉกเฉนเปนบรการทางดานสขภาพทจดขนเพอลดอนตรายจากการเจบปวยฉกเฉนซงเปนอนตรายตอชวต รางกายและทรพยสน และเปนภาวะวกฤตของชวตมนษย ซงหากผทประสบอนตรายไดรบการชวยเหลอหรอแกไขอยางทนทวงท จะลดอนตรายและสงผลใหเกดการสญเสยทจะเกดขนตามมาไดเปนอยางมาก การแพทยฉกเฉนมบรบททกวางขวางครอบคลมภารกจตงแต การปฏบตการแพทยฉกเฉน การศกษา การฝกอบรม การคนควาและการวจยเกยวกบการประเมน การจดการ การบ าบดรกษาผปวยฉกเฉน และการปองกนการเจบปวยฉกเฉน ในชวงเรมตนการแพทยฉกเฉนเปนกจกรรมบางประการในการชวยเหลอผประสบภยและน าผประสบภยเขารบบรการเพอชวยเหลอเยยวยาในขนตอนตอมาเทานน ซงเปนการแสดงบทบาทหลกของภาคเอกชน โดยเฉพาะองคกรการกศล ท าหนาทเปนแกนหลกในการด าเนนกจกรรม ตอมาไดมการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนในโรงพยาบาลหรอสถานพยาบาลในลกษณะของการน ารองหรอการศกษาเพอเปนตนแบบ ตอมาไดถกพฒนาใหเปนกจกรรมส าคญในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา นบเปนการวางรากฐานทเขมแขงใหกบระบบการแพทยฉกเฉนในประเทศไทย และตอมาไดมการพฒนาเปนระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต โดยจดตงเปนองคกรการด าเนนงานทเปนรปธรรมในทสด โดยการตรากฎหมายวาดวยการแพทยฉกเฉนแหงชาต หรอ พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๑ สงผลใหเกดการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน ในรปขององคกร หรอหนวยงาน หรอสถาบนทเขามารบผดชอบประสานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศเกดขน จงท าใหเกดองคประกอบทส าคญ อาท คณะกรรมการแพทยฉกเฉนแหงชาต หรอ กพฉ. สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตหรอ สพฉ. และกองทนการแพทยฉกเฉน ถอเปนกลไกการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนทเปนระบบและมการบรหารจดการอยางเปนสากล โดยมเปาหมายหลกในการปองกนการเจบปวยฉกเฉนใหเกดขนนอยทสด และหากมการเจบปวยฉกเฉนกใหมระบบการจดการทสามารถจดการใหผปวยฉกเฉนไดรบการปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐานจนไดรบความปลอดภยหรอพนภาวะอนตรายอยางทวถงและทนทวงท

๑๓

การวเคราะหสภาพแวดลอมและผลการด าเนนงานของระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาตในชวงทผานมาเปนจะเปนการสรปใหเหนภาพรวมผลผลตและผลลพธทเกดจากการด าเนนงานและผลในการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนในชวงทผานมาภายใตแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓- ๒๕๕๕ โดยหนวยงานทรบผดชอบคอ สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตหรอ สพฉ. ไดใชแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท ๑ (ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕) ซงเปนแผนหลกฯ ทเกดจากการมสวนรวมในการจดท าจากทกภาคสวน เปนกรอบและทศทางในการด าเนนงานเพอพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนของไทยใหครอบคลมทกมต ทงดานการปองกนการเจบปวยฉกเฉนใหเกดขนนอยทสด และการพฒนาระบบปฏบตการการแพทยฉกเฉนทงในและนอกโรงพยาบาลทงในภาวะปกตและภาวะภยพบต เพอใหประชาชนไดรบบรการทไดมาตรฐานและมประสทธภาพอยางทนทวงท ทวถงและเทาเทยม โดยมเปาประสงคหลกทส าคญ ๒ ประการ คอ ๑) การปองกนใหการเจบปวยฉกเฉนเกดขนนอยทสด ๒) การจดการใหผปวยฉกเฉนไดรบการปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐานจนพนภาวะฉกเฉนหรอไดรบการบ าบดรกษาเฉพาะอยางทนทวงท และมการก าหนดยทธศาสตรหลกในการท าใหบรรลเปาประสงคหลก ๕ ประการดงน ๑) สรางและจดการความรและการพฒนาระบบสารสนเทศ ๒) พฒนาระบบการเงนการคลง ๓) พฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน ๔) สงเสรมศกยภาพและการมสวนรวม ๕) พฒนาโครงสราง กลไกการจดการและการอภบาล ส าหรบผลการด าเนนงานทส าคญ ทเกดขนในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนนบตงแตมแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓- ๒๕๕๕ สามารถจ าแนกเปน ๒ สวน ดงน

๑. ผลการด าเนนงานระบบการแพทยฉกเฉนในภาวะปกต ๑.๑. ผลงานดานสรางและจดการความรและการพฒนาระบบสารสนเทศ ๑.๒. ผลงานดานการพฒนาทรพยากรในระบบการแพทยฉกเฉน ๑.๓. ผลงานดานการพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาล ๑.๔. ผลงานดานการปฏบตการฉกเฉนเพอชวยเหลอผปวยในระบบการแพทยฉกเฉน ๑.๕. ผลงานดานการสงเสรมศกยภาพและการมสวนรวมของเครอขายภาครฐและเอกชน ๑.๖. ผลงานดานการรบแจงเหตผานหมายเลข ๑๖๖๙ ๑.๗. ผลงานดานคณภาพของการปฏบตการการแพทยฉกเฉน

๑.๗.๑ ผลงานการชวยเหลอผปวยฉกเฉน ณ จดเกดเหต ภายใน ๑๐ นาท ๑.๗.๒ ผลการส ารวจความพงพอใจของผรบบรการตอการใชบรการดานการแพทยฉกเฉน

๒. ผลการด าเนนงานระบบการแพทยฉกเฉนในภาวะภยพบต ๒.๑ ผลงานดานการเตรยมแผนรองรบสถานการณภยพบต ๒.๒ ผลงานดานการถอดบทเรยนสถานการณภยพบตและเหตการณความไมสงบตาม

แนวชายแดน

๑๔

๒.๓ ผลงานดานการจดหาพนทเพอเตรยมการจดตงศนยกลางการประสานการปฏบตการดานการแพทยฉกเฉนเพอตอบโตภยพบตระดบชาต

ผลกำรด ำเนนงำนสวนท ๑

๑. ผลกำรด ำเนนงำนระบบกำรแพทยฉกเฉนในภำวะปกต ๑.๑ ผลงำนดำนสรำงและจดกำรควำมรและกำรพฒนำระบบสำรสนเทศ

ศกษา คนควา วจยและพฒนา โดยสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตไดจดท าแผนวจยการแพทยฉกเฉนรวมกบผทรงคณวฒ และสงเสรมสนบสนนนกวจยดานการแพทยฉกเฉน โดยการใหการสนบสนนทนใหมการด าเนนการวจยภายใตชดวจยดานการแพทย มจ านวน ๖ เรอง มดงน

๑. การบรณาการระบบการแพทยฉกเฉนพนทความรนแรง (ภาวะวกฤต) พนทจงหวดชายแดนใต ๒. โครงการประเมนปจจยทมผลตอความส าเรจในการเขาถงการรกษาของผปวยกลามเนอหวใจ

ตายเฉยบพลนชนดเอสทยกสง (STEMI) เพอพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน ๓. รปแบบการมสวนรวมของผปฏบตการฉกเฉนและชมชนในการสรางความรและความ

ตระหนกใหแกประชาชนเกยวกบปจจยเสยง อาการเตอน และการรกษารบดวนของโรคหลอดเลอดสมองเฉยบพลน

๔. โครงการการประมวลความรดานการแพทยฉกเฉน ๕. โครงการศกษาวจยความคมคาการพฒนาประสทธผลของการปฏบตการฉกเฉนอยาง

ทนทวงท ๖. โครงการประเมนความพงพอใจของผรบบรการทมตอการใชบรการดานการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๔

สพฉ. ไดจดใหมการเผยแพรผลงานวจยทางเวบไซด และไดท าการเผยแพรผลงานการวจย ๓

เรอง คอ ๑) การประเมนปจจยทมผลตอความส าเรจในการเขาถงการรกษาของผปวยกลามเนอหวใจตาย

เฉยบพลนชนดเอสทยกสง (STEMI) เพอพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน ๒) รปแบบการมสวนรวมของผปฎบต

การฉกเฉนและชมชน ในการสรางความรและความตระหนกใหแกประชาชนเกยวกบปจจยเสยง อาการเตอน

และการรกษารบดวนของโรคหลอดเลอดสมองเฉยบพลน ๓) การบรณาการระบบการแพทยฉกเฉนพนทความ

รนแรง พนทจงหวดชายแดนใต ณ โรงแรมรชมอนด เมอวนท ๑๔ กนยายน ๒๕๕๔ มผเขารวมประชมเพอรบ

ฟงและใหขอเสนอแนะ จ านวน ๑๕๓ คน รวมทงสถาบนไดประสานความรวมมอดานวชาการกบสถาบนวชาการ

ของตางประเทศ โดยประสานงานกบ Karlstad University ประเทศสวเดน โครงการศกษาวจยความคมคาการ

พฒนาประสทธผลของการปฏบตการฉกเฉนอยางทนทวงท

๑๕

สพฉ. ไดสงเสรมการแลกเปลยน เรยนรและเผยแพรความรทางการแพทยฉกเฉน ดงน

๑) จดประชมวชาการดานการแพทยฉกเฉนระดบชาตทกป เพอเปนการน าเสนอองคความร

นวตกรรมดานการแพทยฉกเฉนจากในและตางประเทศ

๒) มการจดการพฒนาศกยภาพของผปฏบตการฉกเฉนในทางปฏบต โดยสนบสนนและจดใหการ

แขงขน EMS Rally ระดบจงหวด ระดบเขตและระดบประเทศเปนประจ าทกป

๓) จดเวทถอดบทเรยน “การแพทยฉกเฉนกบน าทวมและดนถลม ภาคใต " เพอทราบ

สถานการณ ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนวทางในการรบมอกบภาวะภยพบตในอนาคต

๔) จดเวทสมมนาถอดบทเรยน “การแพทยฉกเฉนกบปญหาชายแดนไทย-กมพชา” เพอวาง

แนวทางในการการบรหารจดการ ประสานงานในภาวะวกฤตใหการชวยเหลอในพนทดวย

นอกจากนสถาบนยงไดประสานความรวมมอดานวชาการกบภาคเครอขายตาง ๆ เชน ประสาน

ความรวมมอกบส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต (สช.) และภาคเครอขายทเกยวของๆ เชน ส านก

คณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ศนยเตอนภยพบต

แหงชาต เครอขายสมชชาสขภาพภาคใต ฯ โดยรวมเปนคณะท างานและเลขานการจดท าประเดนวชาการ

เรอง “การจดการภยพบตธรรมชาตโดยมชมชนทองถนเปนศนยกลาง” การจดประชมสมชชาสขภาพแหงชาต

ครงท ๔ ซงสมชชาสขภาพแหงชาตมมตรบรองเรองดงกลาวแลว คณะกรรมการสมชชาสขภาพแหงชาตจะ

น าเสนอคณะรฐมนตรเพอพจารณาตอไป

ส าหรบการบรหารจดการระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน (ITEMS) ไดด าเนนการพฒนาอยาง

ตอเนอง ครอบคลมตงแตการรายงาน การรบแจงเหต การสงการ ประเภทปฏบตการ รวมถงขอมลผเจบปวย/

ฉกเฉน ผลการรกษา โดยไดเชอมระบบ GPS ในการคนหาพนท เพอเพมความรวดเรวในการปฏบตงาน

นอกจากนยงมการพฒนาระบบการรายงานผลการปฏบตงาน ทสามารถเรยกดและตรวจสอบไดในหลายมต

โดยไดขยายพนทใหบรการขอมลอยางตอเนอง โดยในเดอนมนาคม ๒๕๕๔ ด าเนนการไดครอบคลมทกจงหวด

ทวประเทศ

๑.๒ ผลงำนดำนกำรพฒนำทรพยำกรในระบบกำรแพทยฉกเฉน ทรพยากรทส าคญและเปนหวใจของระบบปฏบตการการแพทยฉกเฉน ประกอบดวย ทรพยากร

บคคล และยานพาหนะ ซงการออกปฏบตการฉกเฉนแตละครงจะตองปฏบตการภายใตการสงการของศนยรบแจงเหตและสงการจงหวด ทไดรบการรองขอจากญาต ผพบเหนเหตการณหรอจากผปวยผานโทรศพทหมายเลข ๑๖๖๙ และเรยกหนวยทออกปฏบตการวา “ชดปฏบตการฉกเฉน” เพราะการออกปฏบตการ

๑๖

ฉกเฉนแตละครง ประกอบดวย บคลากรทางการแพทยหรอผผานการอบรม ยานพาหนะซงอาจเปนรถฉกเฉน เรอ หรออากาศยาน พรอมอปกรณทางการแพทยทไดมาตรฐานตามทก าหนด

เพอใหมการผลตและพฒนาศกยภาพแตละประเภทใหมคณภาพทดเทยมกบมาตรฐานทคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน (กพฉ.) ก าหนด กพฉ. จงไดมมตแตงตงคณะอนกรรมการชดหนง เรยกวา “คณะอนกรรมการรบรององคกรและหลกสตรและฝกอบรมผปฏบตการและการใหประกาศนยบตรหรอเครองหมายวทยฐานะแกผผานการศกษาหรอฝกอบรม : อศป.” เพอท าหนาท ดงน

๑) พจารณากลนกรองรางหลกสตรทจดท าขนตามประเภท ระดบ อ านาจหนาท ขอบเขต ความรบผดชอบ ขอจ ากด หลกเกณฑและเงอนไขการปฏบตหนาท และมาตรฐานการปฏบตการฉกเฉนของผปฏบตการ

๒) รบรอง ตออาย พก หรอเพกถอนการรบรององคกรการศกษาหรอฝกอบรมตามขอบงคบน ๓) อนมตให ตออาย พก หรอเพกถอนประกาศนยบตรหรอเครองหมายวทยฐานะแกผผาน

การศกษาหรอฝกอบรมตามขอบงคบ เครองมอในการพฒนามาตรฐานผปฏบตการ ไดมมาตรการดงน ๑) ขอบงคบ กพฉ. วาดวยการ

รบรององคกรและหลกสตรการศกษาหรอฝกอบรมผปฏบตการและการใหประกาศนยบตรหรอเครองหมาย

วทยฐานะแกผการศกษาหรอฝกอบรม ๒) ประกาศ กพฉ. เรองการใหประกาศนยบตรและการปฏบตการ

ฉกเฉนของผปฏบตการ พ.ศ.๒๕๕๔ ๓) ประกาศ อศป. วาดวยหลกเกณฑ เงอนไข วธการ ในการออก

ประกาศนยบตร ตออายประกาศนยบตรและการอนๆท เกยวของกบประกาศนยบตรของผปฏบตการในระบบ

การแพทยฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๕ โดยการด าเนนการ ตามประกาศ กพฉ. มหลกการดงน

๑) ตามบทเฉพาะกาล ขอ ๑๒ องคกรการศกษาหรอฝกอบรมใดทไดขนทะเบยนเปนองคกร

การศกษาหรอฝกอบรมไวกบส านกงานระบบบรการการแพทยฉกเฉน หรอ สพฉ. กอนวนทขอบงคบนใชบงคบ

และ อศป.พจารณาเหนชอบใหการด าเนนงานดงกลาวเทยบเทากบองคกรการศกษาหรอฝกอบรมประเภทใด

ระดบใด ใหถอวาองคกรการศกษาหรอฝกอบรมนนไดรบการรบรองใหเปนองคกรการศกษาหรอฝกอบรม

ประเภทนนและระดบนน ตามขอบงคบน โดยใหมอายสองปนบแตวนทขอบงคบนมผลใชบงคบ6

๒) ตามบทเฉพาะกาล ขอ ๑๓ ผใดทไดขนทะเบยนเปนผปฏบตการไวกบส านกงานระบบบรการ

การแพทยฉกเฉน หรอ สพฉ. กอนวนทขอบงคบนใชบงคบ และ อศป. พจารณาแลวเหนชอบใหเทยบเทาผ

ปฏบตการประเภทใดและระดบใด ใหถอวาผนนไดรบประกาศนยบตรหรอเครองหมายวทยฐานะเปนผ

ปฏบตการประเภทและระดบนน โดยใหมอายหนงปนบแตวนทขอบงคบนมผลใชบงคบ

6 ขอบงคบมผลใชบงคบ ๒๓ กมภาพนธ ๒๕๕๕

๑๗

๓) อศป. เสนอรางประกาศคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน วาดวย การใหประกาศนยบตรและ

การปฏบตการฉกเฉนของผปฏบตการ พ.ศ. ๒๕๕๔ ใหคณะกรรมการการแพทยฉกเฉนพจารณาเพอใหมมต

เหนชอบในประกาศดงกลาวและลงประกาศในราชกจจานเบกษา วนท ๔ พฤศจกายน ๒๕๕๔ โดยม

สาระส าคญประกอบดวย ประเภทผปฏบตการฉกเฉน ม ๒ ประเภท คอ

๑) ปฏบตการแพทย แบงเปน ๔ ระดบ ดงน ๑.๑ อาสาสมครฉกเฉนการแพทย (อฉพ.) ๑.๒

พนกงานฉกเฉนการแพทย (พฉพ.) ๑.๓ เจาพนกงานฉกเฉนการแพทย (จฉพ.) และ๑.๔ นกปฏบตการฉกเฉน

การแพทย (นฉพ.)

๒) ปฏบตการอ านวยการ แบงเปน ๕ ระดบ ดงน ๒.๑ แพทยอ านวยการปฏบตการฉกเฉน (

พอป.) ๒.๒ ผก ากบการปฏบตการฉกเฉน ( ผปป.) ๒.๓ ผจายงานปฏบตการฉกเฉน (ผจฉ.) ๒.๔ ผประสาน

ปฏบตการฉกเฉน ( ผปฉ.) ๒.๕ พนกงานรบแจงการปฏบตการฉกเฉน ( พรจ.)

ส าหรบแนวทางการจดการศกษาหรอฝกอบรมตามประกาศ กพฉ. ในแตละประเภทและระดบ

นน รายละเอยดตามแผนภมท ๒

แผนภมท ๒ แนวทางการจดการศกษาหรอฝกอบรมตามประกาศ กพฉ.

๑๘

ตำรำงท ๑ ประเภทและระดบของผปฏบตการการแพทยฉกเฉน

ประเภทผปฏบตกำร ปจจบน คณสมบต

• ประเภทปฏบตการ

- นกปฏบตการฉกเฉนการแพทย /นฉพ/ Paramedic

- Paramedic, RN,Public health , มผลการปฏบตการชนสงในสถานศกษาหรอฝกอบรมท อศป.รบรอง+สอบผานเพอขอรบรองเปน นฉพ.

- เจาพนกงานฉกเฉนการแพทย/จฉพ/ EMT-I

- ปวส.ปฏบตการฉกเฉนการแพทย+สอบผานเพอขอรบรองเปน จฉพ.

- พนกงานฉกเฉนการแพทย/พฉพ/ EMT-B

- ม.๖ หรอเทยบเทา+ผานการอบรม EMT-B

- ม.๓ หรอเทยบเทา+อฉพ.≥ ๓ ป+ผลการปฏบตงาน+ผานการอบรมEMT-B + สอบผานเพอขอรบรองเปน พฉพ.

- อาสาสมครฉกเฉนการแพทย/อฉพ/ FR

- การศกษาภาคบงคบหรอเทยบเทา+ผานการอบรมหลกสตร FR + สอบผานเพอขอรบรองเปน อฉพ.

• ประเภทอ านวยการ - แพทยอ านวยการปฏบตการฉกเฉน

- แพทย + หลกสตรการฝกอบรมสอบผานหลกสตรแพทยอ านวยการ

- ผก ากบการปฏบตการฉกเฉน

- ผจายงานปฏบตการฉกเฉน+สอบผานหลกสตร ผก ากบการปฏบตการฉกเฉน

- ผจายงานปฏบตการฉกเฉน - Paramedic,พยาบาลเวชปฏบตฉกเฉน+สอบผานหลกสตร ผจายงานปฏบตการฉกเฉน

- ผประสานปฏบตการฉกเฉน - EMT-I +สอบผานหลกสตรผประสานปฏบตการฉกเฉน

- พนกงานรบแจงการปฏบตการฉกเฉน

- EMT-B +สอบผานหลกสตรพนกงานปฏบตการฉกเฉน

๑๙

๑.๒.๑) ผปฏบตกำรทมในระบบกำรแพทยฉกเฉน ตามบทเฉพาะกาลในขอบงคบ ขอ ๑๓ ผใดทไดขนทะเบยนเปนผปฏบตการไวกบส านกงาน

ระบบบรการการแพทยฉกเฉน หรอ สพฉ. กอนวนทขอบงคบนใชบงคบ และ อศป. พจารณาแลวเหนชอบใหเทยบเทาผปฏบตการประเภทใดและระดบใด ใหถอวาผนนไดรบประกาศนยบตรหรอเครองหมายวทยฐานะเปนผปฏบตการประเภทและระดบนน โดยใหมอายหนงปนบแตวนทขอบงคบนใชบงคบ ( สนสดในวนท ๒๓ กมภาพนธ ๒๕๕๕ ) และตองมการรบรองและตออายกอนวนสนสด

ส าหรบบคลากรทางการแพทยหรอผทผานการอบรมหลกสตรเฉพาะทางทก าหนดไวตามมาตรฐานการปฏบตการฉกเฉนในรอบปงบประมาณทผานมา ไดด าเนนการจดอบรมและฝกปฏบตแกกลมผปฏบตการการแพทยฉกเฉนทมอยในระบบเพอฟนฟความร ทกษะ และการจดอบรมหลกสตรส าหรบผปฏบตการใหม พรอมขนทะเบยนท าให ปจจบนมจ านวนผปฏบตการการแพทยฉกเฉน รวมทงสน ๑๒๒,๙๔๕ คน ไดแก แพทยฉกเฉน (Emergency Physician : EP) จ านวน ๒๔๗ คน แพทย (Physician) จ านวน ๑,๒๓๗ คน พยาบาลกชพ (Nurse) จ านวน ๑๕,๐๔๙ คน เวชกรฉกเฉนระดบกลาง (EMT-I) จ านวน ๘๗๓ คน เวชกรฉกเฉนระดบตน (EMT-B) จ านวน ๓,๔๘๙ คน และผปฏบตการฉกเฉนเบองตน (First Responder) จ านวน ๑๐๑,๖๙๐ คน รายละเอยดแสดงในแผนภมท ๓

ทงน สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดสงเสรมและสนบสนนการผลตและพฒนาศกยภาพของบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉนทกประเภท พรอมทงจดใหมแผนแมบทส าหรบใชเปนแนวทางพฒนาบคลากรทกระดบ ตงแตแพทยเวชศาสตรฉกเฉน แพทยทวไปทอบรมดานการแพทยฉกเฉนเพมเตม พยาบาลกชพ เวชกจฉกเฉนระดบกลาง เวชกจฉกเฉนระดบตน และอาสาสมครฉกเฉนเบองตน รวมทงเพอเปนการธ ารงรกษาบคลากรใหคงไวในระบบและเปนการสรางขวญก าลงใจ จงไดจดท าโครงการประกนชวตบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉน จ านวนทงสน ๖๒,๕๐๐ คน และมอบเขมเชดชเกยรตใหแกผปฏบตงานดเดนในงานประชมวชาการดานการแพทยฉกเฉนประจ าป

เนองจากมการปรบปรงประเภท/ระดบผปฏบตการฉกเฉน ตามท อศป. เสนอรางประกาศคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน วาดวย การใหประกาศนยบตรและการปฏบตการฉกเฉนของผปฏบตการ พ.ศ.๒๕๕๔ ซงสถาบนจะไดมการส ารวจขอมลประเภท/ระดบผปฏบตการฉกเฉนใหเปนตามประกาศ กพฉ. ตอไป

๒๐

แผนภมท ๓ จ านวนผปฏบตการการแพทยฉกเฉนในระบบการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๔

แหลงทมา : สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ขอมล ณ ๓๐ มถนายน ๒๕๕๔

๑.๒.๒) ยำนพำหนะในระบบกำรแพทยฉกเฉน สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดจดใหมคมอมาตรฐานการปฏบตการในระบบ

การแพทยฉกเฉน จดประชมชแจงและฝกอบรม ตลอดจนประสานความรวมมอกบเจาหนาทและหนวยงานทเกยวของ เพอใหมระบบปฏบตการฉกเฉนทมคณภาพและมาตรฐานตามทก าหนด ท าใหในปงบประมาณ ๒๕๕๔ มยานพาหนะประกอบดวย รถปฏบตการดานแพทยฉกเฉนทไดมาตรฐานตามทก าหนด รวมทงสน ๑๔,๑๙๘ คน จ าแนกเปน

๑) รถปฏบตการการแพทยฉกเฉนระดบสง (advance life support: ALS) ๒,๗๘๓ คน ๒) รถปฏบตการการแพทยฉกเฉนระดบกลาง (intermediate life support: ILS) ๑๔๑

คน ๓) รถปฏบตการการแพทยฉกเฉนระดบพนฐาน Basic life support: BLS) ๑,๘๙๐ คน ๔) รถปฏบตการการแพทยฉกเฉนเบองตน (First Responder : FR ) ๙,๓๗๕ คน

ดงแสดงในแผนภมท ๔

๒๑

แผนภมท ๔ แสดงจ านวนรถปฏบตการดานการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๔ จ าแนกตามประเภทชดปฏบตการ

แหลงทมา : สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ขอมล ณ ๓๐ มถนายน ๒๕๕๔

นอกจากน ในสวนของระบบการปฏบตการฉกเฉนทางน า มเรอเปนพาหนะส าหรบใชปฏบตการการแพทยฉกเฉนทางน า จากการประสานความรวมมอกบภาคเครอขายทเกยวของ จ านวน ๑,๑๒๘ ล า และระบบปฏบตการฉกเฉนทางอากาศยาน มเครองบนและเฮลคอปเตอร จากการประสานความรวมมอกบหนวยงานภาคเครอขายทเกยวของทงภาครฐและเอกชน จ านวน ๑๐๑ ล า

๑.๒.๓) ชดปฏบตกำรฉกเฉนในระบบกำรแพทยฉกเฉน ชดปฏบตการฉกเฉนในระบบการแพทยฉกเฉน หมายถง ชดปฏบตการ ทจดตงขนเพอปฏบตการ

ฉกเฉน โดยมองคประกอบ คอ ผปฏบตการฉกเฉน ยานพาหนะ เวชภณฑ เครองมอตาง ๆ ทเกยวกบการปฏบตการฉกเฉน ส าหรบประเภทของชดปฏบตการใหเปนไปตามสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตก าหนด และมการจดท าคมอมาตรฐานดานการแพทยฉกเฉน ชแจงท าความเขาใจกบทกสวนทเกยวของทงภาครฐและภาคเอกชนและประสานความรวมมอ เพอใหทกภาคสวนมบทบาทในการเขารวมท ากจกรรมดานการแพทยฉกเฉน ท าใหมหลายหนวยงานสนใจเขารวมด าเนนการจดตงชดปฏบตการฉกเฉนและขนทะเบยนกบส านกงานระบบการแพทยฉกเฉนทกจงหวด ท าใหมชดปฏบตการการแพทยฉกเฉนทกระดบทขนทะเบยนและพรอมใหบรการ ในป ๒๕๕๔ จ านวนทงสน ๑๑,๑๓๘ ชด จ าแนกเปน ๔ ประเภท คอ ดงแสดงในแผนภมท ๕

๒๒

๑) ชดปฏบตการการแพทยฉกเฉนระดบสง (advance life support: ALS) ๑,๗๙๖ ชด ๒) ชดปฏบตการการแพทยฉกเฉนระดบกลาง (intermediate life support: BLS) ๔๐ ชด ๓) ชดปฏบตการการแพทยฉกเฉนระดบพนฐาน (Basic life support: BLS) ๑,๕๓๑ ชด ๔) ชดปฏบตการการแพทยฉกเฉนเบองตน (First Responder: FR) ๗,๗๗๑ ชด

แผนภมท ๕ จ านวนชดปฏบตการการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๔

แหลงทมา : สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ขอมล ณ ๓๐ มถนายน ๒๕๕๔

๑.๓ ผลงำนดำนกำรพฒนำระบบปฏบตกำรฉกเฉนกอนถงโรงพยำบำล การพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน ไดด าเนนงานอยางตอเนองและเปนระบบ ท าใหมการพฒนาอยางรวดเรวครอบคลมทง ๓ ระบบ ไดแก ระบบปฏบตการฉกเฉนทางบก, ระบบปฏบตการฉกเฉนทางอากาศยาน และระบบปฏบตการฉกเฉนทางน า โดยปรากฏเปนผลงานทส าคญในป ๒๕๕๔ ดงน

๑.๓.๑) ผลงำนกำรปฏบตกำรฉกเฉนทำงบก ในปงบประมาณ ๒๕๕๔ สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดรบการจดสรรงบประมาณส าหรบ

เปนคาชดเชยการออกปฏบตการฉกเฉนทางบกซงเปนบรการทางการแพทย โดยมเปาหมายการจดบรการ จ านวนทงสน ๑,๐๐๐,๐๐๐ ครง และเมอสนปงบประมาณ ณ วนท ๓๐ กนยายน ๒๕๕๔ มผลการด าเนนงานรวมทงสน ๑,๔๗๓,๘๗๗ ครง นนคอ มผลงานสงกวาเปาหมายทก าหนดไว จ านวน ๔๗๓,๘๗๗ ครง จงสงผลใหงบประมาณทไดรบจดสรรตงแตตนปไมเพยงพอส าหรบชดเชยคาปฏบตการฉกเฉน นอกจากน หากพจารณา

๒๓

ถงแนวโนมการใชบรการของผปวยฉกเฉนในอดตทผานมา ตงแตป ๒๕๔๖ เปนตนมา จะเหนวา มแนวโนมเพมขนอยางกาวกระโดด ดงแสดงในแผนภมท ๖

แผนภมท ๖ จ านวนครงการปฏบตการฉกเฉน ป ๒๕๔๗-๒๕๕๔ และแนวโนมป ๒๕๕๕-๒๕๕๖

แหลงทมา : สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต, ขอมล ณ ๓๐ กนยายน ๒๕๕๔ หมายเหต : ขอมลน ยงไมรวมผปวยฉกเฉนในภาวะภยพบตป ๒๕๕๔

จากแผนภมท ๖ พบวา ในป ๒๕๔๖ มการออกปฏบตการชวยเหลอผปวยฉกเฉน ๗,๗๓๖ ครง ในป

๒๕๔๗ เพมสงขนเปน ๖๔,๙๙๖ ครง (๘.๔ เทาของป ๒๕๔๖) หลงจากนนตงแตป ๒๕๔๘-๒๕๕๑ แนวโนมของ

ปฏบตการฉกเฉนเพมขนเปน ๒ เทา ส าหรบผลการปฏบตการฉกเฉนระหวางป ๒๕๕๒-๒๕๕๔ มแนวโนมการ

ปฏบตการฉกเฉนเพมสงขนรอยละ ๒๐-๓๐ ตอป โดยในป ๒๕๕๒ มการปฏบตการฉกเฉน จ านวน ๑,๐๖๓,๐๖๒

ครง ในป ๒๕๕๓ มการปฏบตการฉกเฉน จ านวน ๑,๒๑๒,๘๗๕ ครง ส าหรบในป ๒๕๕๔ มการปฏบตการฉกเฉน

จ านวน ๑,๔๗๓,๘๗๗ ครง ความตองการใชบรการทเพมสงขน อาจเนองมาจากมจ านวนหนวยปฏบตการฉกเฉน

ทกระจายครอบคลมพนทมากขน ดวยความรวมมอขององคกรปกครองสวนทองถนและมลนธภาคเอกชนทเขา

รวมจดตงหนวย/ชดปฏบตการฉกเฉนกระจายอยทวทกพนท ท าใหประชาชนสามารถเขาถงบรการไดมากขน

ประกอบกบสถานการณภยพบตทเกดขน ในปจจบนมความถและความรนแรงเพมขนมาก สงเหลานลวนเปน

ปจจยส าคญทท าใหความตองการใชบรการในระบบปฏบตการฉกเฉนของผปวยจ านวนเพมมากขน

๒๔

๑.๓.๒) กำรปฏบตกำรฉกเฉนทำงอำกำศยำน การจดใหมปฏบตการฉกเฉนทางอากาศยาน เพอใหบรการผปวยฉกเฉนท ไดรบบาดเจบหรอ

ปวยอยในขนวกฤตและฉกเฉน ทมอาการและอาการแสดงทเปนอนตรายตอชวต รวมทงผปวยฉกเฉนอยใน

พนททรกนดาร หางไกล หรอพนททไมสามารถเคลอนยายดวยยานพาหนะปกตได ใหสามารถเคลอนยายได

โดยใชอากาศยานเปนพาหนะล าเลยงผปวย โดยเรมด าเนนการมาตงแตป ๒๕๕๒ ดวยความทตองการเหน

ประชาชนคนไทยไดรบบรการทมคณภาพโดยไมมคาใชจายเปนอปสรรค สพฉ. จงไดประสานความรวมมอและ

ลงนามบนทกความรวมมอและท าขอตกลงกบหนวยงานตางๆ ทมทรพยากรพรอมในดานอากาศยานและ

งบประมาณ จ านวน ๑๐ หนวยงาน ไดแก กองทพบก กองทพเรอ กองทพอากาศ กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โรงพยาบาลกรงเทพ ส านกงานต ารวจแหงชาต

กระทรวงสาธารณสข ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต รวมทงประสานความรวมมอกบสถาบนเวชศาสตร

การบน กองทพอากาศ ด าเนนการจดท าหลกสตรและฝกอบรมการล าเลยงผปวยทางอากาศเบองตน ใหกบ

บคลากรดานการแพทยฉกเฉนแกโรงพยาบาลและหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน ทหารต ารวจและ

พลเรอน จ านวน ๑๒ รน มผผานการอบรม ทงสน ๔๓๒ คน และไดพฒนาระบบปฏบตการแพทยฉกเฉนทาง

อากาศ ทเรยกวา “Sky Doctor” ใน ๕ ภมภาค รวม ๖ จงหวด ไดแก จงหวดแมฮองสอน จงหวดสราษฎร

ธาน จงหวดเชยงใหม กรงเทพมหานคร จงหวดนครราชสมา และจงหวดปตตาน โดยการจดฝกซอมเตรยม

ความพรอมกบหนวยงานท MOU และโรงพยาบาลตนทาง/โรงพยาบาลปลายทางทเกยวของ ในป ๒๕๕๔

ตอเนองจากปทผานมา ส าหรบผลงานการปฏบตการฉกเฉนทางอากาศยาน ตงแตปงบประมาณ ๒๕๕๒ จนถง

ปงบประมาณ ๒๕๕๔ มจ านวน ทงสน ๗๙ ราย โดยในป ๒๕๕๒ มปฏบตการฉกเฉนทางอากาศยาน จ านวน ๙

ราย ในป ๒๕๕๓ มปฏบตการฉกเฉนทางอากาศยาน จ านวน ๑๑ ราย และในป ๒๕๕๔ มปฏบตการฉกเฉน

ทางอากาศยาน จ านวน ๕๙ ราย ทงนยงไมนบรวมการปฏบตการฉกเฉนทางอากาศยานในภาวะภยพบตตาง ๆ

ดงแสดงในแผนภมท ๗

๒๕

แผนภมท ๗ จ านวนผปวยฉกเฉนทไดรบการปฏบตการการแพทยฉกเฉนทางอากาศยาน ตงแต ป ๒๕๕๒-๒๕๕๔

แหลงทมา : สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ขอมล ณ ๓๐ กนยายน ๒๕๕๔

๑.๓.๓) กำรปฏบตกำรฉกเฉนทำงน ำ อบตภยทางน ามสาเหตจากเรอโดยสารลมในแมน าหรอทะเล สวนมากเปนเรอทศนาจรทบรรทก

ผโดยสารเกนอตรา หรอประสบสภาพอากาศแปรปรวน ขาดความระมดระวง ทงผขนสงและผโดยสารท าใหผเสยชวตและบาดเจบจ านวนมาก และสถานการณการตกน า จมน าของเดกในประเทศไทย พบวา เดกไทยอาย ๐-๑๗ ป เสยชวตจากการจมน าปละ ๑,๖๒๔ ราย คดเปนอตราการตาย รอยละ ๒๗ ของการเสยชวตจากการบาดเจบในกลมทารกและกลมวยรน โดยเรม ในป ๒๕๕๓ มการปฏบตการการแพทยฉกเฉนทางน า เพอใหผปวยฉกเฉนไดเขาถงระบบการแพทยฉกเฉนอยางทวถง เทาเทยม โดยการประสานความรวมมอกบหนวยงานตาง ๆ ทงภาครฐและเอกชน เชน กระทรวงสาธารณสข กระทรวงกลาโหม กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ส านกงานต ารวจแหงชาต กรมเจาทา กระทรวงมหาดไทย และรวมจดท าคมอแนวทางการประสานความรวมมอเพอจดระบบบรการการแพทยฉกเฉนและระบบสงตอในพนททรกนดารและภาวะวกฤต เพอใหความชวยเหลอดแลรกษาผบาดเจบหรอผปวยในภาวะวกฤต ทงในภาวะปกตหรอภาวะภยพบต ตลอดจนสงตอ ผบาดเจบหรอผปวยในภาวะวกฤตไปรกษาตอในสถานพยาบาลทมความสามารถสงกวาทเหมาะสม หรอขอรบการชวยเหลอสนบสนนเครองมอและอปกรณการแพทยเวชภณฑ หรอบคลากรผเชยวชาญ เพอไปใหการดแลรกษาผบาดเจบหรอผปวยในภาวะวกฤต รวมทงผบาดเจบหรอผปวยในภาวะวกฤต ในพนททรกนดารและหางไกล เชน พนทเกาะ และทะเล ซงพาหนะปกตเขาถงยาก การปฏบตการฉกเฉนทางน า เรมออกปฏบตการชวยเหลอผปวยฉกเฉนทางน า ตงแตป ๒๕๕๓ ม

ผปวยฉกเฉนทล าเลยงทางน า จ านวนทงสน ๗๑ ครง และป ๒๕๕๔ มการพฒนาศกยภาพของบคลากรเพอใหการ

ชวยเหลอผปวยฉกเฉนทางน า โดยประสานความรวมมอกบภาคเครอขายทเกยวของ ท าใหผลงานในการออก

๒๖

ชวยเหลอผปวยฉกเฉน จ านวน ๔๐๘ ครง ทงนยงไมนบรวมการปฏบตการฉกเฉนทางน าในภาวะภยพบตตาง ๆ

ดงแสดงในแผนภมท ๘

แผนภมท ๘ แสดงจ านวนผปวยฉกเฉนทไดรบการปฏบตการฉกเฉนทางน า ตงแต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๔

แหลงทมา : สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ขอมล ณ ๓๐ กนยายน ๒๕๕๔

๑.๔ ผลงำนดำนกำรปฏบตกำรฉกเฉนเพอชวยเหลอผปวยในระบบกำรแพทยฉกเฉน การปฏบตการฉกเฉนเพอชวยเหลอผปวยในระบบการแพทยฉกเฉน เปนการจดบรการใน

กรณเจบปวยฉกเฉน ซงเปนจงหวะวกฤตของชวตของแตละบคคลจ าเปนตองไดรบการแกไขอยางเหมาะสม ทนกาล เพราะผลลพธทตามมาอาจท าใหเกดการสญเสยชวต อวยวะ หรอเกดความบกพรองในการท างานของอวยวะส าคญ ซงพบวา จนถงปงบประมาณ ๒๕๕๔ สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต มผลงานดานการปฏบตการฉกเฉน โดยจ าแนกตามประเภทการปฏบตการฉกเฉน ดงน

๑.๔.๑) ผปวยฉกเฉนทน ำสงโรงพยำบำลดวยระบบกำรแพทยฉกเฉน ผปวยฉกเฉนทมาโรงพยาบาลดวยระบบการแพทยฉกเฉน หมายถง ผทไดรบบาดเจบหรอม

อาการปวยกระทนหนซงเปนภยอนตรายตอชวตหรอการท างานของอวยวะส าคญจ าเปนตองไดรบการประเมน การจดการ และการบ าบดอยางทนทวงท ดแลรกษาอยางทนทวงท ถกน าสงโรงพยาบาลดวยชดปฏบตการฉกเฉน ส าหรบการคดแยกผปวยฉกเฉน ปจจบนจ าแนกเปน ๒ ประเภท คอ ๑) ประเภทฉกเฉน ๒) ประเภทไมฉกเฉน และในระดบของประเภทฉกเฉน ยงไดแบงออกเปน ๓ ระดบ คอ ผปวยฉกเฉนระดบวกฤต (ใชสญลกษณสแดง) ผปวยฉกเฉนระดบเรงดวน (ใชสญลกษณสเหลอง) ผปวยฉกเฉนทวไป (ใชสญลกษณสเขยว) ผปวยทไมใชผปวยฉกเฉนจะใชสขาว และสด า คอ ผมารบบรการอน

ส าหรบจ านวนผปวยฉกเฉนทมาโรงพยาบาลดวยระบบการแพทยฉกเฉนในปงบประมาณ ๒๕๕๔ มดงน

๒๗

ผปวยฉกเฉนระดบวกฤต (สแดง) จ านวน ๙๙,๑๑๒ ราย

ผปวยฉกเฉนระดบเรงดวน (สเหลอง) จ านวน ๖๒๘,๙๗๒ ราย

ผปวยฉกเฉนแตไมเรงดวน (สเขยว) จ านวน ๒๘๘,๗๔๑ ราย

รวมทงสน ๑,๐๑๖,๘๒๕ ราย

เมอพจารณาเปรยบเทยบผลการด าเนนงานระหวางปงบประมาณ ๒๕๕๓ กบปงบประมาณ ๒๕๕๔ ปรากฏผลดง

แสดงในแผนภมท ๙

แผนภมท ๙ ผปวยฉกเฉนทมาดวยระบบการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๓-๒๕๕๔

แหลงทมา : สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ขอมล ณ ๓๐ กนยายน ๒๕๕๔

จากแผนภมท ๙ พบวา จ านวนผปวยฉกเฉนระดบเรงดวน (สเหลอง) ทไดรบการดแลและมาดวยระบบ

การแพทยฉกเฉน มจ านวนเพมขน จาก ๕๗๖,๑๓๐ ราย ในป ๒๕๕๓ เปน ๖๒๘,๙๗๒ ราย ในป ๒๕๕๔ ของผปวย

ฉกเฉนทหองฉกเฉนทงหมด หรอ เพมขนรอยละ ๙.๑๗ จากป ๒๕๕๓

เมอพจารณาผปวยฉกเฉนระดบวกฤต (สแดง) ทไดรบการดแลและมาดวยระบบการแพทยฉกเฉนมแนวโนม

เพมขนจาก ๘๒,๘๙๕ ครง หรอรอยละ ๘.๗๓ ของผปวยฉกเฉนระดบวฤกตทหองฉกเฉนในป ๒๕๕๓ เพมปน

๒๘

๙๙,๑๑๒ ครง หรอรอยละ ๙.๗๕ ของผปวยฉกเฉนระดบวกฤตทหองฉกเฉนในป ๒๕๕๔ (ขอมล ณ ๓๐ กนยายน

๒๕๕๔)

๑.๔.๒ ผปวยฉกเฉนทน ำสงโรงพยำบำลจ ำแนกตำมชดปฏบตกำรฉกเฉน ผลการด าเนนงานใหการชวยเหลอผปวยฉกเฉน จ าแนกตามประเภทของชดปฏบตการ จนถง

ปงบประมาณ ๒๕๕๔ จะเหนวา ชดปฏบตการฉกเฉนเบองตน (FR) ใหบรการไดสงสด จ านวน ๙๓๓,๗๖๒ ครง

หรอรอยละ ๖๓ ของการปฏบตการฉกเฉนทงหมด รองลงมาคอ ชดปฏบตการฉกเฉนระดบกลาง (BLS)

ใหบรการ จ านวน ๒๙๒,๗๙๖ ครง หรอรอยละ ๒๐ ของการปฏบตการฉกเฉนทงหมด สวนชดปฏบตการ

ฉกเฉนระดบสง (ALS) ใหบรการนอยสด จ านวน ๒๔๗,๓๑๙ ครง หรอรอยละ ๑๗ ของการปฏบตการฉกเฉน

ทงหมด และเมอเปรยบเทยบผลการด าเนนงานตงแตป ๒๕๔๘ จนถงป ๒๕๕๔ จะพบวา ชดปฏบตการทก

ระดบมจ านวนครงของการใหบรการสงขน โดยมสดสวนการใหบรการของชดปฏบตการการแพทยฉกเฉน

ระดบสง : ชดปฏบตการการแพทยฉกเฉนระดบพนฐาน : ชดปฏบตการการแพทยฉกเฉนเบองตน เทากบ ๓๐:

๓๖:๓๔, ๒๐:๓๑:๔๙, ๒๐:๒๑:๕๙, ๑๖:๒๓:๖๑, ในป ๒๕๕๐, ๒๕๕๑, ๒๕๕๒, ๒๕๕๓ ตามล าดบ จากขอมล

ดงกลาว สะทอนใหเหนวา ในอนาคตการใหบรการของชดปฏบตการฉกเฉนมแนวโนมเพมสงขน ดงแสดงใน

แผนภมท ๑o

แผนภมท ๑o ผลการปฏบตฉกเฉนการจ าแนกตามประเภทปฏบตการฉกเฉนป ๒๕๔๘-๒๕๕๔

แหลงทมา : สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ขอมล ณ ๓๐ กนยายน ๒๕๕๔

๒๙

๑.๕ ผลงำนดำนกำรสงเสรมศกยภำพและกำรมสวนรวมของเครอขำยภำครฐและเอกชน

๑.๕.๑ กำรสนบสนนใหมกำรจดต งหนวยปฏบตกำรฉกเฉนขององคกรปกครองสวนทองถน สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต สงเสรมและสนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉน โดยมการจดตงหนวยปฏบตการ/ชดปฏบตการฉกเฉนใหการชวยเหลอประชาชนในพนท โดยในป ๒๕๕๔ มองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉน จ านวน ๕,๓๙๗ แหง รอยละ ๖๘.๗๓ ขององคกรปกครองสวนทองถนทงหมด และพบวา องคกรปกครองสวนทองถนของภาคกลางและภาคตะวนออกเฉยงเหนอมสวนรวมในระบบการแพทยฉกเฉน รอยละ ๗๕ และ รอยละ ๗๔.๖ เปนอนดบ ๑ และ ๒ ตามล าดบ แสดงในแผนภมท ๑๑

แผนภมท ๑๑ การมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถน ป ๒๕๕๔

แหลงทมา : สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ขอมล ณ ๓๐ มถนายน ๒๕๕๔

๓๐

๑.๕.๒ กำรมสวนรวมของเครอขำยในกำรจดระบบปฏบตกำรทำงอำกำศยำน และทำงน ำ สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดประสานความรวมมอกบหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและเอกชน เพอ

รวมจดระบบปฏบตการทางอากาศ และระบบปฏบตการทางน า เชน ลงนามบนทกความรวมมอและท าขอตกลง

(MOU) กบหนวยงานตางๆ ทมทรพยากรพรอมดานอากาศยานและงบประมาณ จ านวน ๑๐ หนวยงาน ไดแก

กองทพบก กองทพเรอ กองทพอากาศ กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และ

สงแวดลอม โรงพยาบาลกรงเทพ ส านกงานต ารวจแหงชาต กระทรวงสาธารณสข ส านกงานหลกประกน

สขภาพแหงชาต รวมทงประสานความรวมมอกบสถาบนเวชศาสตรการบน กองทพอากาศ เพอพฒนาศกยภาพ

ของบคลากรดานการล าเลยงผปวยทางอากาศเบองตน โดยในปงบประมาณ ๒๕๕๔ จดใหมหลกสตรอบรม

ใหแกบคลากรดานการแพทยฉกเฉน จากโรงพยาบาลและหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน ทหาร

ต ารวจและพลเรอน จ านวน ๑๒ รน ผเขารบการอบรมทงสน ๔๓๒ คน

นอกจากน ยงไดประสานความรวมมอกบกระทรวงสาธารณสข กระทรวงกลาโหม กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ส านกงานต ารวจแหงชาต กรมเจาทา กระทรวงมหาดไทย เพอรวมกนพฒนาระบบปฏบตการทางน า และรวมจดท าคมอแนวทางการประสานความรวมมอเพอจดระบบบรการการแพทยฉกเฉนและระบบสงตอในพนททรกนดารและภาวะวกฤต เพอใหความชวยเหลอดแลรกษาผบาดเจบหรอผปวยในภาวะวกฤต ทงในภาวะปกตหรอภาวะภยพบต ตลอดจนสงตอผบาดเจบหรอผปวยในภาวะวกฤตไปรกษาตอในสถานพยาบาลทมความสามารถสงกวาทเหมาะสม หรอขอรบการชวยเหลอสนบสนนเครองมอและอปกรณการแพทยเวชภณฑ หรอบคลากรผเชยวชาญ เพอไปใหการดแลรกษาผบาดเจบหรอผปวยในภาวะวกฤต รวมทงผบาดเจบหรอผปวยในภาวะวกฤตในพนททรกนดารและหางไกล เชน พนทเกาะ และทะเลซงพาหนะปกตเขาถงยาก

๑.๖ ผลงำนดำนกำรรบแจงเหตผำนหมำยเลข ๑๖๖๙ การแจงเหตผานหมายเลข ๑๖๖๙ โดยการจดใหมศนยรบแจงเหตและสงการทวประเทศ ๗๘ ศนย เพอใหผปวยฉกเฉนไดรบการคมครองสทธในการเขาถงระบบการแพทยฉกเฉนอยางทวถง เทาเทยม มคณภาพมาตรฐาน และไดรบการชวยเหลอและรกษาพยาบาลทมประสทธภาพและทนตอเหตการณมากขน ประชาชนหรอผประสบเหตสามารถแจงเหตการเจบปวยฉกเฉนผานหมายเลข ๑๖๖๙ ไดตลอด ๒๔ ชวโมง โดยไมเสยคาใชจาย และเจาหนาทผปฏบตงานศนยสงการจะพจารณาสงการใหชดปฏบตการฉกเฉนออกชวยเหลอผปวยทเหมาะสมตามระดบความรนแรงของการเจบปวยฉกเฉน รวมทงใหค าปรกษาในการดแลและชวยเหลอเบองตน โดยในป ๒๕๕๔ สถตการแจงเหตเจบปวยฉกเฉนผานหมายเลข ๑๖๖๙ (first call) จ านวน ๑,๐๐๗,๑๙๐ ครง คดเปนรอยละ ๗๐.๑ ของการแจงเหตทกชองทาง (ขอมล ณ ๓๐ กนยายน ๒๕๕๔) สวนทเหลอจะเปนการแจงเหตผานชองทางอน ๆ เชน ประชาชนแจงผานหมายเลขอน เจาหนาทต ารวจ หนวยกชพและกภย วทยสอสาร

๓๑

๑.๗ ผลงำนดำนคณภำพของปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน ๑.๗.๑ ผลงำนกำรชวยเหลอผปวยฉกเฉน ณ จดเกดเหต ภำยใน ๑๐ นำท

การปฏบตการการแพทยฉกเฉน เปนการชวยเหลอผปวยทไดรบบาดเจบและผปวยฉกเฉนใหถกวธอยางทนทวงท จะท าใหลดการสญเสยชวตหรอการตายกอนถงวยอนสมควร และลดความพการของผปวยฉกเฉนลงได โดยในป ๒๕๕๔ มการชวยเหลอผปวยฉกเฉน ณ จดเกดเหต ภายใน ๑๐ นาท จ านวน ๑,๐๕๖,๔๗๕ ครง คดเปนรอยละ ๗๓.๗๒ ของการปฏบตการฉกเฉนทงหมด (ขอมล ณ ๓๐ กนยายน ๒๕๕๔)

๑.๗.๒ ผลกำรส ำรวจควำมพงพอใจของผรบบรกำรทมตอกำรใชบรกำรดำนกำรแพทยฉกเฉนป ๒๕๕๔ สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดท าการส ารวจความพงพอใจของผรบบรการทมตอการใชบรการดานการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๔ โดยสมตวอยางกลมผขอใชบรการดานการแพทยฉกเฉน ๑,๕๐๐ ราย ไดรบความรวมมอในการตอบสมภาษณ ๔๑๐ ราย สวนใหญเปนคนในครอบครวมอาการเจบปวยฉกเฉน รอยละ ๔๗.๕๗ รองลงมาเปนผประสบเหตโทรแจงเหต รอยละ ๓๘.๕๔ ผลการศกษา พบวา ผรบบรการมความพงพอใจตอการบรการของชดปฏบตการการแพทยฉกเฉนสงสด รอยละ ๘๖.๖๐ รองลงมาคอความพงพอใจตอบรการของหองฉกเฉน รอยละ ๘๖.๐๕ และความพงพอใจตอการบรการของศนยสอสารสงการ รอยละ ๘๓.๙๔ เมอพจารณาความพงพอใจตอการใหบรการการแพทยฉกเฉน จ าแนกตามประเภทของการใหบรการ ปรากฏผลดงน

๑) ความพงพอใจตอการใหบรการของศนยรบแจงเหตและสงการ พบวา มความพงพอใจมากทสด ตอการใหบรการดวยความเตมใจมอธยาศย มมนษยสมพนธททด มคาเฉลย ๔.๓๔ รองลงมาเปนความพงพอใจตอการขอรบความชวยเหลอ มคาเฉลย ๔.๓๓ และอนดบ ๓ มความพงพอใจตอความรวดเรวในการรบสาย มคาเฉลย ๔.๑๙ และมความพงพอใจนอยทสดในกจกรรมการใหค าปรกษาและขอเสนอแนะในการปฏบตตวระหวางรอรบการชวยเหลอ มคาเฉลย ๓.๙๔

๒) ความพงพอใจตอการใหบรการของชดปฏบตการการแพทยฉกเฉน พบวา ผรบบรการมความพงพอใจมากทสดตอการบรการทมจรรยาบรรณในการใหบรการของผใหบรการ มคาเฉลย ๔.๔๑ รองลงมาเปนความพงพอใจตอเจาหนาทใหความชวยเหลอไดดจนทานมความมนใจในการใหบรการ และค าแนะน าในการปฏบตตน มคาเฉลย ๔.๓๖ และอนดบ ๓ มความพงพอใจตอความพรอมและความสะอาด ของเครองมอ อปกรณ และเวชภณฑ มคาเฉลย ๔.๔๑ อยางไรกตามพบวา ผรบบรการมความพงพอใจนอยทสดตอความรวดเรวในการออกมาใหบรการของรถกชพ คาเฉลย ๔.๑๙

๓) ความพงพอใจตอการใหบรการของหองฉกเฉน พบวา ผรบบรการมความพงพอใจตอการใหบรการของหองฉกเฉนทมคาเฉลยใกลเคยงกนมาก ดงน ความพงพอใจมากทสดตอความพรอมในการใหความชวยเหลอ( อปกรณ เครองมอ และทมแพทย พยาบาล) คาเฉลย ๔.๓๖ รองลงมาเปนความพงพอใจตอ

๓๒

การบรการทเจาหนาทมทกษะความช านาญในการใหบรการ คาเฉลย ๔.๓๕ และและอนดบ ๓ ความพงพอใจตอความสะดวก รวดเรวในการไดรบบรการเมอถงหองฉกเฉน อยางไรกตามพบวา ผรบบรการมความพงพอใจนอยทสดในเรองการบรการดวยความมอธยาศยทดในการใหบรการ คาเฉลย ๔.๒๕ ผลกำรด ำเนนงำนสวนท ๒

๒. ผลกำรด ำเนนงำนระบบกำรแพทยฉกเฉนในภำวะภยพบต

๒.๑ ผลงำนดำนกำรวำงแผนเตรยมกำรรองรบสถำนกำรณภยพบต ๒.๑.๑ ข นกอนเกดภย

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดจดท าแผนเตรยมการรองรบสถานการณภยพบ ตอยางเปนระบบ โดยการรวมประชมกบหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ และเปนวทยากรเผยแพรความรแกหนวยงานหรอผทสนใจ ซงมหวขอทนาสนใจ เชน การบรหารจดการภยพบตระดบชาต มวตถประสงคเพอใหทกหนวยงานในกระทรวงสาธารณสขมการเตรยมการและมการด าเนนการเพอเตรยมพรอมในการระดมอตราก าลงทางการแพทยและการสาธารณสขใหสามารถสนองความตองการของประเทศไดในสถานการณ สาธารณภย และเปนการเตรยมบคลากรและองคกรดานสาธารณสขใหมความพรอมรบสาธารณภย ซงจะชวยลดความสญเสยทรพยากรในภาวะสาธารณภย อกทงยงกอใหเกดการเชอมระหวางหนวยงานระดบกระทรวงในการขอการสนบสนนการชวยเหลอผประสบภย โดยมสาระส าคญประกอบดวย

๑) แผนปฏบตการการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแบบบรณาการ (๑๗ ดาน) ๒) แนวทางการเตรยมความพรอม ๓ ขนตอนประกอบดวย กอนเกดภย ขณะเกดภย และหลงเกดภย ๓) โครงสรางการประสานเชอมโยงระหวางหนวยงานเมอเกดสาธารณภย นอกจากนแลว สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดใหความส าคญตอการพฒนาศกยภาพของ

เจาหนาทในองคกรและเครอขายเพอใหพรอมรบสถานการณภยพบต โดยการสงเจาหนาททงระดบบรหารและระดบปฏบตการ เขาอบรมหลกสตรทเกยวของทงในและนอกองคกร รวมศกษาดงาน รวมถงรวมฝกซอมแผนเสมอนจรงทงในประเทศและตางประเทศ ไมนอยกวาปละ ๕-๑๐ หลกสตร

๒.๑.๒ ข นปฏบตกำร

๑) รวมเปนกรรมการในคณะกรรมการระดบชาตทกครงทมเหตการณไมปกตเกดขนในประเทศ

๒) เปนหนวยประสานงานหลกโดยจดตงเปนศนยปฏบตการและศนยสงการระดบชาต

๓) เปนศนยบญชาการ รวมทงศนยขอมลรบแจงเหตการณและรายงานสถานการณภาพรวมดาน

การแพทยฉกฉนระดบชาตใหแกผบรหารระดบสงของประเทศและเผยแพรขาวตอสาธารณชน

๓๓

๔) จดใหมเจาหนาทปฏบตงานประจ าศนยตลอด ๒๔ ชวโมงทกครงทมเหตการณไมปกตเกดขนใน

ประเทศ รวมถงชวงเทศกาลตาง ๆ

๕) เกาะตดสถานการณอยางใกลชดและรายงานเปนระยะจนกวาเหตการณไมปกตจะคลคลาย

๖) จดท าสรปและรายงานสถานการณประจ าวนทเกดขนใหแกหนวยงานภาครฐบาล ผบรหาร

ระดบสง หนวยงานตาง ๆทเกยวของ

๒.๑.๓ ข นประเมนผล

๑) ถอดบทเรยนจากเหตการณทเกดขนเพอศกษาผลกระทบและปญหาอปสรรคทเกดขน

๒) จดท าขอเสนอแนะเพอเตรยมการรองเหตการณทคาดวาจะเกดขนในอนาคต

๒.๓ ผลงำนดำนกำรถอดบทเรยนสถำนกำรณภยพบตและเหตกำรณควำมไมสงบตำมแนวชำยแดน สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดถอดบทเรยนสถานการณภยพบตทส าคญ ซงไดเกดขนในระหวางปงบประมาณ ๒๕๕๔ เพอใชเปนบทเรยนส าหรบการพฒนาและวางแผนปรบปรงระบบการแพทยฉกเฉน รวมถง เปนการเตรยมความพรอมรองรบสถานการณทอาจจะเกดขนในอนาคต จ านวน ๒ เรอง

๒.๓.๑ ถอดบทเรยนการปฏบตการการแพทยฉกเฉนในสถานการณอทกภย จงหวดสราษฎรธาน ป ๒๕๕๔ ทเกดขนระหวางวนท วนท ๓๑ มนาคม – ๔ เมษายน ๒๕๕๔ เปนการถอดบทเรยนการปฏบตการการแพทยฉกเฉน ในสถานการณอทกภยของโรงพยาบาลตาง ๆ ทเผชญเหตการณอทกภย โดยมงเนนประเดนการล าเลยงผปวยทางอากาศยาน ซงโรงพยาบาลสวนใหญไมมประสบการณ บางแหงเจาหนาทเคยผานการอบรม แตบางแหงไมเคยผานการอบรม ประโยชนทไดรบจากการบทเรยนของเหตการณน คอ แมบางครงเจาหนาทจะผานการอบรมไปแลว หากเมอตองเผชญกบเหตการณจรง ยงมอกหลายสวนทตองท างานรวมกน ท าใหเกดปญหาการตดตอประสานงานและการมอบหมายงานไมชดเจน รวมถงเจาหนาทไมมประสบการณในการบรหารจดการในสถานการณจรง เปนตน สงเหลานลวนเปนประเดนทตองน ามาพจารณาแกไขและพฒนาเพอใหระบบปฏบตการล าเลยงผปวยทางอากาศยานมประสทธภาพยงขน

๒.๓.๒ ถอดบทเรยนกรณวกฤตการณชายแดนประเทศไทยและประเทศกมพชาในบรเวณตะเขบชายแดน ทตงระหวางประสาทตาเมอนและประสาทตาควายอ าเภอพนมดงรก จงหวดสรนทร ทเกดขนระหวางวนท ๒๒ เมษายน – ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๔ เปนการถอดบทเรยนจากวกฤตการณปะทะตามแนวชายแดนประเทศไทยและประเทศกมพชา ในบรเวณตะเขบชายแดน ตลอดพนทตงปราสาทตาเมอน ถงปราสาทตาควาย เขตอ าเภอพนมดงรก จงหวดสรนทร ชวงวนท ๒๒ เมษายน – ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๔ ท าความเสยหายใหกบทรพยสนของประชาชนจ านวนมาก ภาครฐตองเคลอนยายประชาชนจากพนทเสยงไปยงจดปลอดภย โดยอพยพประชาชนไปสศนยอพยพ ๓๕ ศนย ท าใหประชาชนตระหนกในเหตการณ เสยขวญและขาดก าลงใจ บางรายไมสามารถควบคมความหวาดกลว ท าใหโรคประจ าตวก าเรบ ตองไดรบการรกษาจาก

๓๔

แพทยเฉพาะทาง สวนโรงพยาบาลตามแนวชายแดน เชน โรงพยาบาลกาบเชง และโรงพยาบาลพนมดงรก ตองปดใหบรการพลเรอนชวคราว โรงพยาบาลพนมดงรก เปลยนเปนโรงพยาบาลสนามเพอใหบรการทหารทไดรบบาดเจบ ตลอดเวลา ๑๒ วนของการสรบ มทหารและพลเรอนเสยชวต ๙ ราย บาดเจบหลายระดบความรนแรง ๑๙๙ คน (ขอมล ณ วนท ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๔) ซงประโยชนทไดรบจากการถอดบทเรยนเรองน คอ ท าใหไดรบรปญหาและไดขอมลเชงประจกษทถอดจากสถานการณจรง เชน การใหความรแกหนวยงานทหาร การวางระบบสอสาร ประสานงานระหวางหนวยงานขณะเกดสถานการณ การเตรยมความพรอมดานเครองมอ อปกรณการแพทย ฝายทหาร เปนตน เหลานลวนเปนฐานขอมลทดส าหรบน ามาใชในการจดท ายทธศาสตรและแผนพฒนาระบบปฏบตการการแพทยฉกเฉนเพอรองรบสถานการณวกฤตการณปะทะตามแนวชายแดนทอาจจะเกดขนไดอกในอนาคต

๒.๔ ผลงำนดำนกำรจดหำพ นทเพอเตรยมกำรจดต งศนยกลำงกำรประสำนกำรปฏบตกำรดำนกำรแพทย

ฉกเฉนเพอตอบโตภยพบตระดบชำต

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต โดย นพ.ชาตร เจรญชวะกล เลขาธการสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดมแนวคดทจะจดหาพนทส าหรบใชเปนศนยกลางในการประสานการปฏบตการดานการแพทยฉกเฉนเพอตอบโตภยพบตระดบชาตขน เพอใชเปนสถานทส าหรบรองรบการบรหารสงการและการประสานเชอมโยงกบหนวยงานทเกยวของกบการแพทยฉกเฉน รวมทงเปนสถานทส าหรบการซอมแผนเสมอนจรงและฝกอบรมบคลากรใหมความพรอมดานปฏบตการฉกเฉนทงภายในและตางประเทศ ทส าคญทสด คอ เปนการจดตงศนยขนเพอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา จงไดจดประชมหารอหนวยงานทเกยวของ และไดประสานกบบรษททาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) เพอขอใชสถานทสวนหนงในบรเวณพนทสนามบนดอนเมอง กรงเทพมหานคร ในการจดตงศนย โดยจะใชชอศนยดงกลาววา “ศนยบรณาการประสานการปฏบตการดานการแพทยฉกเฉน ตอบโตภยพบตแหงชาต เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ๘๔ พรรษา” หรอเรยกโดยยอวา “ศนยการแพทยฉกเฉนดอนเมอง ๘๔” ภารกจหลกคอ มงเนนเรองการเตรยมความพรอมในการชวยเหลอผประสบภยฉกเฉน ทงภาวะปกตและภยพบต และใชเปนศนยประสานงานการระดบชาตเปนครงคราวตามสถานการณความรนแรง โดยมวตถประสงคเพอ

๑) เปนศนยบรณาการประสานการปฏบตการดานการแพทยฉกเฉนเมอเกดภย ใหสามารถเคลอนยายและล าเลยงผปวยสงตอดวยอากาศยาน รถยนต รถไฟ และเรอในภาวะภยพบต

๒) บรหารจดการการฝกอบรม ๓) เปนศนยกลางประสานกบภาครฐและเอกชนทงในและตางประเทศเกยวกบการแพทยฉกเฉน ๔) เปนศนยรวมผทปฏบตหนาทเกยวกบการแพทยฉกเฉนดวยจตอาสากอนเดนทางไปชวยเหลอ

ผประสบภยพบตทงในและตางประเทศ

๓๕

๕) เปนศนยกลางในการบรหารจดการใหความชวยเหลอดานปจจยสของภาครฐ ภาคเอกชน มลนธ และภาคเครอขายตางๆ (Public and Private Partnership for People : PPP) เพอบรรเทาความเดอดรอนและเปนการปองกนความสญเสยชวตและความพการของประชาชนทประสบภยพบต ภายใน ๒๔-๗๒ ชวโมงแรก

สรปผลการปฏบตงานศนยการแพทยฉกเฉนดอนเมอง ๘๔ ในการล าเลยงผปวยฉกเฉน ตงแตวนท ๙

ตลาคม ๒๕๕๔ - ๓๐ พฤศจกายน ๒๕๕๔ ทงปฏบตการฉกเฉนทางรถยนต ๑,๐๗๐ ราย ปฏบตการฉกเฉนทางเรอ

๕๐๑ ราย และปฏบตการฉกเฉนทางอากาศยาน ๔๗๕ ราย รวมทงสน ๒,๐๔๖ ราย และ สพฉ. รบสายดวน ๑๖๖๙

ในเขตกรงเทพมหานคร เนองจากมสายแจงเหตเจบปวยฉกเฉนเปนจ านวนมาก ตงแตวนท ๕ พฤศจกายน

๒๕๕๔ - ๓๐ พฤศจกายน ๒๕๕๔ รวมทงสน ๘,๙๘๓ สาย

๒.๕ บทสรปดำนบรบทและสภำพแวดลอมระบบกำรแพทยฉกเฉน

บรบทและสภาพแวดลอมตามผลการด าเนนงานทงสองดานทไดกลาวแลวเปนผลจากการด าเนนงาน

ในภาพรวมของการด าเนนงานตามระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต ซงเกดขนภายใตบรบทส าคญสองประการ

กลาวคอ

๑.) กำรบรหำรจดกำรระบบกำรแพทยฉกเฉนในสภำวะปกต

การด าเนนงานดานระบบการแพทยฉกเฉนในสภาวะปกตโดยสวนใหญจะเปนการด าเนนกจกรรม

ส าคญตามทก าหนดไวในแผนหลกฯ การด าเนนงานสวนใหญจะเปนการแสดงบทบาทรวมกนระหวาง กพฉ. ใน

ฐานะองคกรดานนโยบายทท าหนาทก ากบทศทางของระบบและ สพฉ. ในฐานะองคกรทท าหนาทประสานและ

บรหารจดการ เมอพจารณาในภาพรวมจะเหนวามการด าเนนกจกรรมและพฒนาระบบการด าเนนงานทม

ประสทธภาพในระดบหนงภายใตขอจ ากดดานทรพยากรทส าคญไมวาจะเปนงบประมาณและก าลงคน สงผล

ใหระบบการแพทยฉกเฉนไดรบความสนใจและเขาใจในสงคมมากขน จากแตเดมการรบรและความเขาใจ

เกยวกบระบบปฏบตการการแพทยฉกเฉนจะถกมองวาเปนระบบการตดตามแกปญหาเมอเกดปญหาเทานน

แตไดเปลยนกระบวนทศนและมมมองของสงคมตอระบบการแพทยฉกเฉนจากตงรบเปนการปฏบตการเชงรก

เพอปองกนมากยงขน หากจะกลาวถงผลสมฤทธในการด าเนนงานในภาพรวมจะเปนผลส าเรจในระดบผลผลต

(Output) หรอผลลพธ (Outcome) ในการด าเนนงานเปนสวนใหญ ยงไมอาจกลาวไดวามการเปลยนแปลงใน

ระดบผลกระทบ (Impact) และผลสะทอน (Effect) ไดอยางตรงไปตรงมาวาเกดการเปลยนแปลงทเปนผลจาก

การพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน อาจจะเปนเพราะเนองจากวายงเปนชวงเรมตนและการประเมนทเรวเกนไป

๓๖

ในชวงระยะเวลาเรมตนของการบรหารจดการทใชแผนหรอนโยบายดงกลาวเปนเครองมอทส าคญ แตอยางไรก

ดผลผลตและผลลพธทเกดขนในแงการจดวางระบบการแพทยฉกเฉนทเปนระบบและมการจดการอยางด ใน

ระดบหนง นบเปนความส าเรจรวมกนระหวางผเกยวของทกฝายทง กพฉ. และ สพฉ. ตลอดจนองคกรหรอภาค

ทเกยวของทงหมด แตในขณะเดยวกนพบวาบางกจกรรมหรอบทบาททเปนพนธกจทส าคญยงไมไดรบการหยบ

ยกมาด าเนนงานอยางจรงจงอยางเปนทนาพอใจ อาทเชน การพฒนาระบบองคความรและการวจยดาน

การแพทยฉกเฉนใหแพรหลายและอยบนพนฐานของการจดการโดยใชความรเปนฐาน (Knowledge-based

Management) และ การพฒนาระบบการจดการสารสนเทศในระบบการแพทยฉกเฉนอยางมประสทธภาพ

เปนตน แตเปนทเขาใจไดวาเปนชวงเรมตนและจ าเปนตองสรางความเขาใจและการยอมรบตอกจกรรมดาน

การแพทยฉกเฉนใหไดไปสการรบรในวงกวางอยางเพยงพอเสยกอน ประกอบกบขอจ ากดดานงบประมาณท

ไดรบ ท าใหจ าเปนตองมการจดล าดบความส าคญของการด าเนนงาน จงเปนเหตผลความจ าเปนในการ

ด าเนนงานในชวงแรกๆ ทสามารถยอมรบไดเกยวกบผลสมฤทธของการน าแผนไปสการปฏบต

๒) กำรบรหำรจดกำรในภำวะภยพบต

การบรหารจดการในภาวะภยพบต เปนการแสดงออกใหเหนอตลกษณทส าคญขององคกรท ตองม

หนาทในการจดการดานการแพทยฉกเฉนหรอจดการดานภยพบต กลาวคอจะตองมการแสดงออกใหเหนถง

ภาวะผน าและความสามารถในการประสานและบรหารจดการ เปนทยอมรบวาในอดตการจดการภยพบตเปน

เรองทไกลตวมากส าหรบประชาชนในสงคมไทย แตภายหลงไดเกดภยพบตทส าคญๆและมผลกระทบทรนแรง

ขนบอยครง จงท าใหสงคมไทยยอมรบดานปญหาภยพบตมากขน และตราบจนถงปจจบน เชอวาเปนทยอมรบ

โดยทวกนวาปญหาภยพบตเปนภยทเปนอนตรายทมผลกระทบตอสงคมในทกดาน ไมวาจะเปนความมนคง

สงคม เศรษฐกจ และดานสขภาพ การด าเนนงาน การจดระบบงานเพอการวางแผนและการตอบโตภยพบตจง

เปนบทบาททส าคญในการจดวางระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต หลายเหตการณทเปนภยพบตส าคญและม

ผลกระทบตอประชาชนเปนจ านวนมาก กลไกและระบบปฏบตการการแพทยฉกเฉนทจดตงขนมาภายใตการ

ด าเนนงานในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดเขาไปมบทบาทในการบรรเทาปญหาและลดการเจบปวย

ฉกเฉน ตลอดจนลดความเสยหายทจะเกดขนอยางตอเนองตามมาไดอยางมนยส าคญ แตอยางไรกตามพบวา

ในแผนหลกฯ ดานการแพทยฉกเฉนแหงชาต ยงไมไดก าหนดใหการจดการภยพบตเปนยทธศาสตรในการ

ด าเนนงานทส าคญ ทงทในความเปนจรงแลวเปนเรองทมความส าคญและสงผลกระทบอยางกวางขวางตอ

ประชาชนและสงคม ภยพบตแมวาเปนเหตการณทมโอกาสเกดขนไมมากแตผลกระทบทเกดขน มความรนแรง

และสงผลกระทบไปแทบทกดานอยางกวางขวาง กลไกในระบบการแพทยฉกเฉนเทาทมอยอาจจะไมสามารถ

๓๗

รบมอกบปญหาไดอยางเพยงพอและทนทวงท สมควรทจะตองมยทธศาสตรเชงรกและเชงรบทดและม

ประสทธภาพเพอปองกนและตอบโตกบปญหาภยพบตอยางจรงจงและเปนระบบ ล าพง กพฉ. หรอ สพฉ. ไม

สามารถรบมอหรอจดการปญหาดงกลาวไดโดยล าพงอยางแนนอน

การวเคราะหบรบทและสภาพแวดลอมของระบบการแพทยฉกเฉน เพอใหเหนผลสมฤทธในภาพรวม

ของการจดการระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต เปนภาพความจรงทเกดขนภายใตบรบทของการด าเนนงาน

ของหนวยงานทรบผดชอบดานการแพทยฉกเฉนในภาพรวม ซงจะแตกตางกบผลการด าเนนงานทเปนไปตาม

ตามแผนหลกฯ ซงมการจดวางอยางเปนระบบและเปนขนตอนเปนเหตเปนผลตามธรรมชาตและของการ

วางแผนและการจดการทด ซงโดยธรรมชาตของการน าแผนไปสการปฏบตในโลกการท างานจรงอาจจะ

แยกแยะไดล าบากวากจกรรมหรอผลการด าเนนงานใดบางตอบสนองหรอสะทอนผลการด าเนนงานตาม

ยทธศาสตรทก าหนดอยางตรงไปตรงตรงมา เนองจากผลกระทบในประเดนหนงอาจจะสงผลโดยตรงหรอโดย

ออมกบอกประเดน และอาจจะไมสามารถวดผลกระทบทางตรงไดอยางตรงไปตรงมาเทานน ซงการไดน าเสนอ

ผลสมฤทธในภาพรวมในเบองตนจะชวยใหเหนภาพการด าเนนงานระบบการแพทยฉก เฉนทไดเรมตนและม

พฒนาในสงคมไทยมาโดยล าดบ และชวยใหการวเคราะหทศทางและแนวโนมในอนาคตเพอการจดวางระบบ

การท างานเปนไปอยางมประสทธภาพมากขน

๓๘

บทท ๓

กำรน ำแผนหลกกำรแพทยฉกเฉนแหงชำตไปสกำรปฏบต

แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ ถอเปนแผนหลกฯ ฉบบแรกของระบบ

การแพทยฉกเฉน เปนกรอบในการด าเนนงานทส าคญของระบบการแพทยฉกเฉนท ไดมการจดวางระบบตาม

พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๑ สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) ไดจดท าแผนหลกฯ

ฉบบนขน ตามบทบาททก าหนดไวในกฎหมายดงกลาว หลกส าคญทก าหนดไวในแผนคอ ตองมการพฒนาและ

ปรบปรงระบบการแพทยฉกเฉนใหครอบคลมทกมต ทงดานการปองกนการเจบปวยฉกเฉนใหเกดขนนอยทสด

การแพทยฉกเฉนนอกโรงพยาบาลและการแพทยฉกเฉนในโรงพยาบาลทงในภาวะปกตและภยพบต เพอให

“ประชาชนไดรบบรการทไดมาตรฐานและมประสทธภาพอยางทวถงและเทาเทยม” เปาประสงคหลกทส าคญ

ไดถกก าหนดใหเปนวตถประสงคและเปาหมายของแผนหลกฯ ตามทก าหนดไวในแผนหลกฯ สองประการคอ

ก. เพอปองกนการเจบปวยฉกเฉนใหเกดนอยทสด

ข. เพอใหผปวยฉกเฉนไดรบการปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐานจนพนภาวะฉกเฉนหรอไดรบ

การบ าบดรกษาเฉพาะอยางทนทวงท ทวถงและเทาเทยม ทงในภาวะปกตและภยพบต

การก าหนดเปาหมายแหงความส าเรจไดมการก าหนดวตถประสงคเฉพาะและเปาหมายเฉพาะใน

ยทธศาสตรทง ๕ ยทธศาสตรกระจายกนออกไป แตมความเชอมโยงเกยวเนองกน ตามยทธศาสตรทก าหนดไว

ในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตซงประกอบดวย ยทธศาสตรหลก ๕ ยทธศาสตร ไดแก

๑) ยทธศาสตรท ๑ การสรางและการจดการความรและการพฒนาระบบสารสนเทศ

๒) ยทธศาสตรท ๒ การพฒนาระบบการเงนการคลง

๓) ยทธศาสตรท ๓ การพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน

๔) ยทธศาสตรท ๔ การสงเสรมศกยภาพและการมสวนรวม

๕) ยทธศาสตรท ๕ การพฒนาโครงสราง กลไกการจดการและการอภบาล

ยทธศาสตรทง ๕ ยทธศาสตรตางมความสมพนธเชอมโยงกนเพอตอบสนององคประกอบหลกในระบบ

การแพทยฉกเฉนแหงชาต ดงแผนภมท ๑๒

๓๙

แผนภมท ๑๒ แสดงความเชอมโยงยทธศาสตรทเปนองคประกอบหลกในระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต

�

- / /

-

-

-

-

-

-

-

-

-

- /

-

-

- /

�

การแปลงแผนหรอการน าแผนไปสการปฏบตเปนกระบวนการด าเนนงานภายใตกรอบนโยบายและทศทางท

ก าหนดไว การประเมนและการตดตามผลในการศกษาน จะน าเสนอผลการน าแผนไปสการปฏบตตาม

ยทธศาสตรทง ๕ ในล าดบตอไป

๔๐

๓.๑ ยทธศำสตรท ๑ กำรสรำงและจดกำรควำมร และกำรพฒนำระบบสำรสนเทศ

ยทธศาสตรการสรางและจดการความร และการพฒนาระบบสารสนเทศ เปนยทธศาสตรทรวบรวมองคความรส าหรบการจดการระบบการแพทยฉกเฉน และระบบสารสนเทศทจ าเปนในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนทกระจดกระจายอยภายใตบรบทของประเทศไทยเพอสนบสนนการก าหนดนโยบาย การบรหารจดการ และการปฏบตการในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนทงเชงคณภาพ เชงประมาณ และเชงประสทธภาพ เพอใหประชาชนไดรบปฏบตการฉกเฉนไดอยางทวถง และมประสทธภาพแมจะอยในพนทชนบทหางไกลและทรกนดาร

พรอมทงการพฒนาขดความร ความสามารถ และการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนในนกวจย เครอขายนกวจย และงานวจยเพอเออประโยชนตอการวางนโยบายและแผน และการยกระดบมาตรฐานการบรการใหเพยงพอตอความตองการในทกระดบในพนท โดยวางแผนและก าหนดทศทางการคนควาวจยในปจจบนอยางเปนระบบ เพอใหไดมาซงขอมล ความรทชดเจนและครอบคลม ส าหรบการวเคราะห สงเคราะหทางเลอกเพอน าไปสการตดสนใจในการด าเนนการทางนโยบาย เปำหมำยในแผน:

๑. มการจดการจนไดองคความรทเปนหลกฐานเชงประจกษอยางเปนระบบ เพอสนบสนนการตดสนใจทางการแพทยฉกเฉนทกระดบ ตงแตการก าหนดแผน นโยบาย หลกเกณฑ และยทธวธการปฏบตการฉกเฉนในทกระดบ

๒. มระบบทะเบยนผปวยฉกเฉน และระบบสารสนเทศทางการแพทยฉกเฉนทเชอมโยงครอบคลมทกระดบ และมการพฒนาอยางตอเนอง เพอสนบสนนการพฒนาและการตดสนใจก าหนดนโยบายบรหารจดการและปฏบตการฉกเฉนอยางทนเวลา

๓. มเครอขายนกวจยและองคกรวจยพฒนาเฉพาะทางการแพทยฉกเฉน โดยมการระดมงบประมาณเพอสนบสนนการวจย รวมทงมการน าความรจากการวจยมาใชประโยชนในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน

สถำนกำรณ :

๑. การศกษาวจย : กอนมแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ การวจยดานการแพทยฉกเฉน เปนไปแบบไมมทศทางทชดเจน ขนกบความสนใจ/ความตองการของหนวยวจย แหลงทนวจย หรอ นกวจย ในป พ.ศ. ๒๕๕๓ สพฉ. จงไดจดท ากรอบทศทางการวจยดานการแพทยฉกเฉน พ.ศ.๒๕๕๓-๒๕๕๕ ขน ซงมความสอดคลองกบทศทางของแผนหลกฯ โดยในป พ.ศ. ๒๕๕๔ ไดสนบสนนการวจยในลกษณะใหทนวจย ส าหรบโครงการวจยทผานการกลนกรองและเหนชอบจากคณะกรรมการพจารณาและพฒนาโครงการวจย จ านวน ๔ โครงการ และป พ.ศ. ๒๕๕๕ ไดสนบสนนงบประมาณแกส านกงานวจย

๔๑

เพอการพฒนาหลกประกนสขภาพไทย (สวปก.) ใหท าการทบทวนระบบการแพทยฉกเฉนประเทศตางๆ ๑๐ ประเทศ และจดท าขอเสนอทศทางของระบบการแพทยฉกเฉนในบรบทของประเทศไทย นอกจากน ยงไดสรางเครอขายนกวจยกบมหาวทยาลยตาง ๆ ทงในและตางประเทศ เชน มหาวทยาลยสงขลานครนทร มหาวทยาลยมหดล จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลย Karstadt ประเทศสวเดน เปนตน

อยางไรกตาม การวจยเกยวกบระบบการแพทยฉกเฉนในประเทศไทยยงอยในวงจ ากด ขาดการ บรณาการระหวางหนวยวจย แหลงทน และหนวยงานทตองการใชประโยชนจากงานวจย การวจยทด าเนนการโดยสวนภมภาค สวนใหญเปนการวจยเพอแกไขปญหาเฉพาะพนท หรอเพอใชประกอบการประเมนความกาวหนาในสายงานอาชพ อกทงมขอจ ากดดานคณภาพและความนาเชอถอ จงไมสามารถน ามาใชในการตดสนใจเชงนโยบายไดอยางเตมท สวนการวจยทจะน ามาใชในเชงนโยบายไดมกมาจากหนวยงานสงกดกระทรวงศกษาธการ ซงนกวจยทมความเชยวชาญเฉพาะทางการแพทยฉกเฉนในประเทศไทย มจ านวนจ ากด ท าใหประเดนการวจยวนซ าอยในกลมเดม นกวจยหนาใหมทสนใจท าวจยเกยวกบการแพทยฉกเฉนยงมจ านวนนอย และผลงานวจยไมตอบสนองความตองการใชประโยชน ทงในเชงวชาการ เชงปฏบ ต และเชงบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉน การสรางนกวจยหนาใหมตองใชเวลาและทรพยากร ในขณะเดยวกน งบประมาณเพอการวจยและแหลงทนวจยมอยจ ากด อกทงยงไมมเครอขายนกวจยทางการแพทยฉกเฉนทชดเจนและมกจกรรมรวมกนอยางตอเนอง และดวยภาระงานทคอนขางมากของผปฏบตงานในระบบการแพทยฉกเฉน ท าใหมการท าวจยจ านวนนอย นอกจากน การศกษาวจยเพอใชประโยชนเชงนโยบาย ตองการเวลาและทรพยากรในการด าเนนงาน ในขณะทสถานการณมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เชน เรองภยพบต มแนวโนมเกดข นบอยและรนแรงขน แตการศกษาวจยเกยวกบภยพบต ซงมหลายหนวยงานทด าเนนการอย ยงขาดความเชอมโยงและการบรณาการระหวางหนวยงานทเกยวของ เปนลกษณะตางคนตางท า ท าใหหนวยงานตาง ๆ ไมสามารถใชประโยชนจากผลงานวจยรวมกนได

๒. การจดการความร : นอกจากการศกษาวจยเพอสรางความรใหมแลว ยงมความพยายามทจะรวบรวมความรดานการแพทยฉกเฉนทมอยอยางกระจดกระจาย (explicit knowledge) เพอน ามาจดเกบอยางเปนระบบ ใหสามารถสบคนและน าไปใชประโยชนได ดวยการจดเกบและเผยแพรในรปแบบอเลกทรอนกสทางเวบไซต สพฉ. รวมถงการจดพมพเปนหนงสอ/เอกสาร นอกจากน มการจดเวทถอดบทเรยนการบรหารจดการและด าเนนงานการแพทยฉกเฉนในสถานการณภยพบต เชน เหตการณปะทะจากการชมนมทางการเมอง ป พ.ศ. ๒๕๕๓, เหตการณอทกภยภาคใต, เหตการณปะทะบรเวณชายแดนไทย-กมพชา เหตการณมหาอทกภย พ.ศ. ๒๕๕๔ เพอแบงปนความรและประสบการณ และดงเอาความร ประสบการณในตวคน (tacit knowledge) มาเกบรวบรวมส าหรบใชประโยชนตอไป โดยจดพมพเปนหนงสอและเผยแพรออก

๔๒

สกลมผเกยวของ7 นอกจากน ไดจดประชมวชาการการแพทยฉกเฉนระดบประเทศทกป รวมทงสนบสนนการจดประชมดานการแพทยฉกเฉนระดบนานาชาต (ACEM ๒๐๑๑, ACTS รามา) เพอเปนการพฒนาความรและเปนเวทแลกเปลยนเรยนรส าหรบผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉนและผเกยวของ ท านองเดยวกบการศกษาวจย คอ การสรปบทเรยน โดยเฉพาะอยางยงทเกยวกบภยพบตนน มหนวยงานทด าเนนการหลากหลาย แตไมคอยมการเชอมโยงความรเพอใชประโยชนรวมกน ทงในสวนกลางและภมภาค สวนใหญเปนเวทแลกเปลยนประสบการณ ไมสามารถผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงเชงนโยบาย ดงนน การรวบรวมและจดเกบความรดานการแพทยฉกเฉน ยงตองการการพฒนาใหเปนระบบยงขน เพอใหเปนแหลงขอมลกลางทเกบรวบรวมความรดานการแพทยฉกเฉน ททนสมย เออตอการเขาถงและน าไปใชประโยชน

๓. ระบบสารสนเทศ กอนหนาน หนวยงานตาง ๆ ทเกยวของกบระบบการแพทยฉกเฉน ตางมระบบฐานขอมลและสารสนเทศของหนวยงานตนเอง ซงมการแลกเปลยนเชอมโยงกนอยบาง แตไมสอดคลองกบสถานการณของความตองการ เชน ฐานขอมล ๑๘, ๒๑ และ ๔๓ แฟม Trauma Registry และฐานขอมลจากระบบสทธประโยชนการรกษาพยาบาลตาง ๆ ส าหรบระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉนหรอ ITEMS ทเรมจากใชใน ๗ จงหวดน ารอง ไดขยายการใชงานทวประเทศในเดอนพฤษภาคม ๒๕๕๔ แตยงไมครอบคลมกรงเทพมหานคร8 ในป พ.ศ. ๒๕๕๔ ไดมการเชอมขอมลจาก ITEMS กบบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ โดยเพมขอมลเลขทะเบยนรถยนตเพอสบคนความคมครองตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ และมงหวงการเชอมขอมลอนๆ ตอไป ป ๒๕๕๕ นไดท า MOU กบส านกบรหารทะเบยนกลาง กรมการปกครอง ในการเชอมขอมล เพอสบคนเลขประจ าตวประชาชน ๑๓ หลกของผปวยฉกเฉน ซงจะเปนการเชอมขอมลการรกษาพยาบาลของสถานพยาบาลตางๆ เพอน ามาใชพฒนาคณภาพการปฏบตการตอไป กำรด ำเนนงำน :

๑. การสรางและจดการองคความร ๑.๑ มเครอขายนกวจยการแพทยฉกเฉนจากผทเกยวของสาขาและหนวยงานตาง ๆ

- ท าเนยบนกวจย ผน าเสนอผลงานวจยในการประชมวชาการการแพทยฉกเฉนระดบชาต ประจ าป ๒๕๕๓-๒๕๕๔

- ท าเนยบนกวจย ผเสนอโครงการวจยเพอขอทนสนบสนนจาก สพฉ. ป ๒๕๕๔-๒๕๕๕ - ท าเนยบนกวจย และผเชยวชาญ ทเขารวมประชมน าเสนอผลงานวจยป ๒๕๕๔ และ

พฒนาโครงการวจยดานการแพทยฉกเฉนป ๒๕๕๕

7 หนงสอทจดพมพแลวอาท หนงสอบนทกเหตการณการบรหารจดการในสถานการณความไมสงบทางการเมอง, หนงสอ ๑๖๖๙ กชวต เลม ๑-๒,

หนงสอศนยการแพทยฉกเฉนเฉลมพระเกยรต ๘๔ พรรษา : ตอบโตอทกภย ๕๔ เลมท ๑ เปนตน

8 กทม. สงขอมลเปนยอดรวมและขาดขอมลปฏบตการจ านวนมาก

๔๓

๑.๒ สนบสนนเครอขายนกวจยใหด าเนนงานการวจย จ านวน ๔ โครงการ ไดแก ๑.๒.๑ โครงการวจยเรอง การตดตามประเมนปจจยทมผลตอความส าเรจในการเขาถง

การรกษาของผปวย STEMI เพอพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน โดย พ.ต.หญงพชราภรณ อนเตจะ และ รศ.ดร.ศรอร สนธ

๑.๒.๒ โครงการวจยเรอง รปแบบการมสวนรวมของผปฏบตการฉกเฉนและชมชน ในการสรางความรและความตระหนกใหแกประชาชนเกยวกบปจจยเสยง อาการเตอน และการรกษารบดวนของโรคหลอดเลอดสมองเฉยบพลน โดย ดร.เขมกา ยามะรต และคณะ

๑.๒.๓ โครงการวจยเรอง การศกษาการการบรณาการระบบการแพทยฉกเฉนพนทความรนแรง (ภาวะวกฤต) พนทจงหวดชายแดนใต โดย ผศ.พ.อ.ราม รงสนธ และคณะ

๑.๒.๔ โครงการ การประมวลความรทางการแพทยฉกเฉน ประจ าปงบประมาณ ๒๕๕๔ โดย ร.ท.นพ.ทนงสรรค เทยนถาวร และคณะ

๑.๓ ท าการศกษาวจยเรอง ความคมคาการพฒนาประสทธผลของการปฏบตการฉกเฉนอยางทนทวงท รวมกบมหาวทยาลย Karstadt ประเทศสวเดน

๑.๔ จดท าขอเสนอแผนงานวจย เรอง การพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนกอนโรงพยาบาล ในโรงพยาบาลและภยพบต เพอของบประมาณป ๒๕๕๖ (เสนอ วช.) ประกอบดวยโครงการวจย ๔ โครงการ

๑.๔.๑ การพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนกอนโรงพยาบาล ในโรงพยาบาล ๑.๔.๒ การศกษาแนวทางการบรหารการพฒนาคณภาพระบบการแพทยฉกเฉนของ

ประเทศไทย ๑.๔.๓ การศกษาแนวทางการพฒนาสมรรถนะในการปฏบตการของผปฏบตการหนวยปฏบตการฉกเฉน ๑.๔.๔ การพฒนาระบบการเตรยมความพรอมของบคลากรดานสขภาพ, องคกรเครอขายทปฏบตงานในระบบปฏบตการฉกเฉนเพอตอบโตภยพบต

๑.๕ จดท ามาตรฐานการด าเนนงานการแพทยฉกเฉนส าหรบผปฏบตงานระดบตาง ๆ และสถานพยาบาลตาง ๆ ไดแก

๑.๕.๑ มาตรฐานและหลกเกณฑเกยวกบระบบการแพทยฉกเฉน ฉบบท ๑ ๑.๕.๒ ประกาศคณะกรรมการการแพทยฉกเฉนเรองขอก าหนดวาดวยสถานพยาบาล

พ.ศ. ๒๕๕๔ ๑.๕.๓ ประกาศคณะกรรมการการแพทยฉกเฉนเรองหลกเกณฑการประเมนเพอคดแยก

ระดบความฉกเฉนและมาตรฐานการปฏบตการฉกเฉน พ.ศ.๒๕๕๔ ๑.๕.๔ ประกาศคณะกรรมการการแพทยฉกเฉนเรองการใหประกาศนยบตรและการ ปฏบตการฉกเฉนของผปฏบตการ พ.ศ. ๒๕๕๔

๔๔

๑.๕.๔ หลกและวธการปฏบตงานและการบรหารจดการงบประมาณการแพทยฉกเฉนใน องคกรปกครองสวนทองถน

๑.๕.๕ การด าเนนงานระบบการแพทยฉกเฉนในองคกรสวนทองถน ๑.๖ จดใหมการแลกเปลยนและสรปบทเรยนการใหบรการการแพทยฉกเฉนในสถานการณ

เฉพาะ ไดแก ๑.๖.๑ สรปบทเรยนน าทวมภาคใต ๑.๖.๒ สรปบทเรยนการปะทะชายแดนไทย-กมพชา ๑.๖.๓ สรปบทเรยนมหาอทกภย ๒๕๕๔ ๑.๖.๔ บนทกเหตการณการบรหารจดการการแพทยฉกเฉนในสถานการณความไมสงบ

ทางการเมอง

๒. การพฒนาระบบสารสนเทศ ๒.๑ มการพฒนาระบบสารสนเทศเพอการดแลใหบรการผปวยฉกเฉนอยางมประสทธภาพ

สนบสนนการท างานของบคลากรดานการแพทยฉกเฉนใหเปนระบบและมมาตรฐานโดยครอบคลมตงแตการรบแจงเหต การคดแยกประเภทผปวย การเลอกชดปฏบตการทเหมาะสม การออกค าสงปฏบตการ บนทกรายงานการปฏบตการ รวมกบศนยสอสารสงการโดยไดพฒนาระบบสารสนเทศดงกลาวใหแยกเปนโมดล (Module) เพอสงเสรมใหหนวยปฏบตการในระดบพนทสามารถเขาถงขอมลในระบบและพฒนาระบบสารสนเทศเชอมโยงได (ITEMS) และสามารถน าขอมลตางๆ ทผานเขามาในระบบไปบรหารจดการภายในองคกร

๒.๒ มการพฒนาระบบเพมคณภาพของระบบสารสนเทศตามขอ ๒.๑ ดวยวธการใหแรงจงใจทางบวก (ITEMS-STAR) เพอสรางแรงบนดาลใจในการใช ITEMS สงเสรมการสรางนวตกรรมในการน าขอมล ITEMS มาใชในการปฏบตงาน การศกษาวจยหรอการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน และเพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรจากภาคเครอขาย อกทงมการรบฟงความคดเหนและแนวทางในการพฒนาระบบ ITEMS ทวประเทศเพอใหเกดการพฒนาอยางยงยน

๒.๓ มระบบสารสนเทศเพอรองรบการลงทะเบยน การประชมวชาการการแพทยฉกเฉนระดบชาตประจ าป

๒.๔ มระบบสารสนเทศรองรบระบบรองเรยน รองทกข การปฏบตการ การด าเนนการ การบรหารการแพทยฉกเฉน ทผานมาไดจดใหมระบบใหบรการรบเรองรองเรยน และเรองรองทกขผานทางชองทางตางๆ ไดแก โทรศพทสายดวน ๑๖๖๙ จดหมาย โทรสาร จดหมายอเลกทรอนกส (e-mail) หรอมาตดตอดวยตนเอง รวมทงหมด ๑๐ เรอง โดยเปนเรองรองเรยน และเรองรองทกขเกยวกบศนยสอสารและสงการจงหวดรอยละ ๑๐ ชดปฏบตการการแพทยฉกเฉนรอยละ ๑๐ และหองฉกเฉนในโรงพยาบาล (ER) รอยละ ๓๐

๔๕

๓.๒ ยทธศำสตรท ๒ กำรพฒนำระบบกำรเงนกำรคลง ประเดนการพฒนาระบบการเงนการคลง เปนประเดนส าคญเนองจากแหลงรายไดหลกในการพฒนา

ระบบการแพทยฉกเฉนคองบประมาณแผนดนทไดรบการจดสรรจากรฐบาล ซงพบวามปญหาไมเพ ยงพอตอ

การด าเนนงาน หากยงไมสามารถหารายไดจากแหลงงบประมาณอนอาจจะสงผลกระทบตอการพฒนาระบบ

การแพทยฉกเฉน และอาจท าใหมผลกระทบตอการคมครองสทธประชาชนในการเขาถงบรการอยางทวถงและ

เทาเทยมกเปนได ประเดนทก าหนดเปนเปาหมายในยทธศาสตรนคอมระบบประกนสขภาพส าหรบผปวย

ฉกเฉนทเปนเอกภาพไมซ าซอน และจะตองจดหางบประมาณในการด าเนนงานตามแผนหลกอยางเพยงพอ

อยางไรกดพบวายงมขอจ ากดดานงบประมาณในการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนตามแผนหลกอย

พอสมควร ขอมลในตารางท ๒ แสดงใหเหนวาการไดรบประมาณของ สพฉ. ไดรบไมตรงตามทก าหนดไวใน

แผนกลาวคอไดรบนอยกวาทก าหนดไว กวา รอยละ ๖๐ ถง ๗๕ และในขณะเดยวกนพบวาในแตละปม

แนวโนมไดรบในสดสวนทลดลงเรอยๆเมอเปรยบเทยบกบเปาหมายทก าหนดไวในแผนหลกฯ

ตำรำงท ๒ เปรยบเทยบงบประมาณทไดรบจรงกบทก าหนดในแผนฯ ล ำ

ดบ

ยทธศำสตร งบประมำณประจ ำปทไดรบและแผน รวม

๒๕๕๓ แผน ๒๕๕๔ แผน ๒๕๕๕ แผน

1 สรำงและกำรจดกำรควำมร

และพฒนำระบบสำรสนเทศ

๑๑,๖๒๕,๐๐๐ ๖๑ ๒๔,๑๕๐,๐๐๐ ๖๒ ๑๑๙,๓๕๐,๐๐๐ ๗๔ ๑๕๕,๑๒๕,๐๐๐

2 พฒนำระบบกำรเงนกำรคลง ๓๘๐,๐๐๐ ๕๕๐ ๗๗๐,๐๐๐ ๙๗๘ ๕๐๐,๐๐๐ ๙๗๒ ๑,๖๕๐,๐๐๐

3 พฒนำระบบปฏบตกำรฉกเฉน ๔๔๗,๘๓๒,๕๑๐ ๒๙๘ ๖๔๑,๗๐๐,๐๐๐ ๒๗๘ ๒๘๕,๙๑๐,๐๐๐ ๒๗๘ ๑,๔๐๕,๔๔๒,๕๑๐

4 สงเสรมศกยภำพและสรำงกำร

มสวนรวม

๑๒,๔๙๓,๖๐๐ ๕๗๓ ๑๐,๒๕๐,๐๐๐ ๗๓๖ ๒๑๖,๕๓๐,๐๐๐ ๑,๐๒๑ ๒๓๙,๒๗๓,๖๐๐

5 พฒนำโครงสรำงกลไกกำร

จดกำรและกำรอภบำลระบบ

๑๓๒,๘๔๙,๕๙๒ ๔๔๒ ๑๓๑,๖๔๗,๔๐๐ ๔๙๙ ๑๑๘,๖๙๐,๓๐๐ ๕๑๐ ๓๘๓,๑๘๗,๒๙๒

รวม ๖๓๕,๑๘๐,๗๐๒ ๑,๕๒๔ ๘๐๘,๕๑๗,๔๐๐ ๒,๕๕๓ ๗๔๐,๙๘๐,๓๐๐ ๒,๘๕๕ ๒,๑๘๔,๖๗๘,๔๐๒

ทมำ: ส ำนกนโยบำยและยทธศำสตร สถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต

๔๖

เปำหมำยในแผน:

๑) มระบบการประกนสขภาพส าหรบผปวยฉกเฉนทเปนเอกภาพ ไมซบซอน ๒) งบประมาณด าเนนการตามแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตทคณะรฐมนตรอนมตแลว ไดรบ

การสนบสนนอยางเพยงพอ

สถำนกำรณ:

๑) พบวายงไมสามารถขบเคลอนเพอใหการตดสนในระดบนโยบายจากรฐบาล เพอใหมขอผกพนดานงบประมาณและการจดเงนอดหนนในลกษณะการเหมาจายรายหวประชากรในบรการการแพทยฉกเฉนอยางชดเจน รวมถงยงไมมการศกษาตนทนทชดเจนในรปแบบดงกลาว

๒) แหลงรายรบนอกเหนอจากเงนอดหนนจากงบประมาณรายจายประจ าป ยงไมชดเจน ๓) มแผนงานโครงการทไดรบการสนบสนนตามแหลงเงนอนๆ เชน ส านกงานกองทนสนบสนนการ

สรางเสรมสขภาพ (สสส.) และเงนสนบสนนจากตางประเทศในโปรแกรม WHO-RTG ในประเดนการบรหารจดการภยพบต แหลงเงนตางๆ เปนสวนชวยเสรมงานสวนทขาดโดยเฉพาะการท าการพฒนาศกยภาพ (Capacity Building) ของผปฏบตการ การสรางทมการแพทยฉกเฉนเคลอนทเรว แตการขอรบการสนบสนนลกษณะดงกลาวไมสามารถยนยนความยงยนได

๔) งบประมาณทไดรบจากงบประมาณแผนดนในสวนเงนกองทนนน ไดรบตามโครงสรางตนทนเดม ทนอยกวารายจายทแทจรง ประกอบกบการประมาณการจ านวนครงของการใหบรการนนมแนวโนมเพมขนอยางตอเนองแตไดรบงบประมาณนอยกวาทเสนอ เปนเหตตองขอสนบสนนงบกลาง จงสงผลใหชวงระยะเวลาในการจดสรรงบประมาณไมแนนอน ตองรอไดรบเงนงบกลางจงสามารถจดสรรได สงผลใหพนทขาดความเชอมนในการใชจาย

๕) งบพฒนาระบบไมเพยงพอ ตองใชงบกองทนไปจดสรรใหพนท ในการพฒนาคณภาพของพนท สงผลใหงบประมาณทมอยนอยอยแลวยงมขอจ ากดมากขน

กำรด ำเนนงำน

๑) มการเจรจากบกองทนดานการประกนสขภาพอนๆ เชน สปสช. ไดก าหนดใหตงงบประมาณอยในงบเหมาจายรายหวป พ.ศ. ๒๕๕๔ แตส านกงบประมาณไมเหนชอบ และกรมบญชกลางแจงวาคารบผปวยจากทเกดเหตไมอยในสทธประโยชน สวน ส านกงานประกนสงคม (สปส.) แจงวาเปนสวนรวมอยในคาเหมาจายรายหวทจายใหโรงพยาบาลเจาของบตรแลว

๔๗

๒) การจดระบบการบรหารกองทนทผานมา เนนการจายชดเชย เปนสวนใหญ ดงจะเหนไดจากรายจายและกลไกการจายเงนสนบสนนการปฏบตงานดานการแพทยฉกเฉน การจายเงนกองทนกวารอยละ ๙๐ เปนไปเพอการชดเชยการปฏบตการฉกเฉนดวยรถปฏบตการฉกเฉนระดบตางๆคอระดบพนฐาน (First Responder; FR) ระดบตน (Basic Life Support; BLS) ระดบกลาง (Intermediate Life Support; ILS) และระดบสง (Advance Life Support; ALS) โดยกลไกการจายเงนเปนไปตามระบบขอมลทมการบนทกผานโปรแกรม ITEMS จากชดปฏบตการขนมาทระดบจงหวด และสงให สพฉ. ประมวลผล จายเงนผานส านกงานบรการการแพทยฉกเฉน ส านกงานสาธารณสขจงหวด การจายเงนใหชดปฏบตการขางตน จายในอตรา ๓๕๐, ๕๐๐, ๗๕๐ และ ๑,๐๐๐ บาท ตามล าดบ

๓) การตรวจสอบคณภาพของการใชจาย การตดตามการใชจายเงนของพนทยงไมชดเจน ๔) มเปาหมายในการให อปท. เขามารวมในการบรหารจดการแตกระบวนการยงไมชดเจนตองมการ

หารอหนวยงานทเกยวของเพมเตมใหสามารถด าเนนการไดอยางมธรรมาภบาลและตรงตามวตถประสงคของกองทน

๓.๓ ยทธศำสตรท ๓ กำรพฒนำระบบปฏบตกำรฉกเฉน

การพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉนของประเทศไทยมการด าเนนการอยางเปนรปธรรมตงแตป พ.ศ.

๒๕๔๖ และพบวาสถตการปฏบตการฉกเฉนเพมขนสงขนอยางกาวกระโดดในชวงแรก ปจจบนอตราเพมเทยบกบ

ปกอนหนารอยละ ๒๕-๓๐ ทงนเนองมาจากการพฒนาใหมหนวยปฏบตการ/ชดปฏบตการเพมและขยาย

ครอบคลมพนทมากขน และมการประชาสมพนธใหประชาชนรบรและใชบรการเพมมากขน รวมทงยง

จ าเปนตองพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนในภาวะภยพบตใหสอดคลองกบปญหาของพนท ดงนน การพฒนา

ระบบปฏบตการฉกเฉน เปนสงส าคญทจะท าใหผปวยฉกเฉนไดรบการดแลปองกนไมใหเกดการพการและลด

การสญเสยชวต ตลอดจนการจดการใหไดรบปฏบตการฉกเฉนจนพนภาวะฉกเฉนหรอไดรบการบ าบดรกษา

เฉพาะทนเวลา เรมตงแตนอกโรงพยาบาล ในโรงพยาบาล และการสงตอไปยงเครอขายโรงพยาบาล ทงใน

ภาวะปกตและภาวะภยพบต

เปำหมำยตำมแผน:

เปาหมายทส าคญในยทธศาสตรนเปนการพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉนใหครอบคลมทวถง และให

ผปวยฉกเฉนไดรบการปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐาน ตลอดทงการไดรบการบ าบดรกษาอยางทวถงและ

๔๘

ทนทวงท การก าหนดเปาหมายและวตถประสงคในยทธศาสตรนจะเปนการก าหนดเปาหมายเชงปรมาณท เนน

การพฒนาระบบปฏบตการการแพทยฉกเฉนทมประสทธภาพในทางทดขนในการชวยเหลอและปองกนผปวย

ฉกเฉนใหไดรบการคมครองปองกนทดขน

สถำนกำรณ:

๑. สถานการณแนวโนมโรคทเกดขนจากอบตเหต และโรคทเกดจากภาวะสมองขาดเลอดหรอภาวะ

หวใจขาดเลอดเฉยบพลน พบวาสถตโดยรวมยงมอตราตายทคงทหรอเพมขนอยางตอเนอง

๒. อยางไรกดพบวาอตราปวยตายในโรงพยาบาล สาเหตการบาดเจบจากสาเหตภายนอก (V๐๑-Y

๘๙) ในทกอาย เปรยบเทยบขอมลป พ.ศ. ๒๕๕๐ กบ ป พ.ศ. ๒๕๕๓ พบวามแนวโนมลดลง ดง

ตารางท ๒ แตในขณะเดยวกนกไมอาจจะสรปไดวาเปนผลจากการด าเนนงานดานการแพทย

ฉกเฉนไดโดยตรงเสยทเดยว

๔๙

ตำรำงท ๓ อตราปวยตายในโรงพยาบาลจากสาเหตตางๆ

ล าดบ

สาเหตการตาย (cause of death)

จ านวน/อตราปวยตายจ าแนกรายป เปรยบเทยบขอมลป ๕๐ และ ๕๓ (อตรา เพ ม /ลด)

๒๕๕๐ ๒๕๕๑ ๒๕๕๒ ๒๕๕๓ จ านวน อตรา จ านวน อตรา จ านวน อตรา จ านวน อตรา

๑ บาดเจบจากสาเหตภายนอกของการปวยและการตาย (V๐๑-Y๘๙)

๔๒,๘๘๔ ๖๘.๑ ๔๑,๗๘๖ ๖๖.๑ ๔๑,๙๔๖ ๖๖.๑ ๓๙,๙๒๖ ๖๒.๗ - ๕.๔

๒ โรคหวใจขาดเลอด (I๒๐-I๒๕)

๑๓,๐๘๗ ๒๐.๘ ๑๓,๓๙๕ ๒๑.๒ ๑๓,๑๒๔ ๒๐.๗ ๑๓,๐๓๗ ๒๐.๕ -๐.๓

๓ โรคหลอดเลอดในสมอง(I๖๐-I๖๙)

๑๒,๙๙๕ ๒๐.๖ ๑๓,๑๓๓ ๒๐.๖ ๑๓,๓๕๓ ๒๑.๐ ๑๗,๕๔๐ ๒๗.๕ + ๖.๙

ทมา: สถตสาธารณสข

๓. จ านวนแพทยเวชศาสตรฉกเฉนยงไมครอบคลมทวประเทศ ตามเปาหมายทก าหนดไวในอตรา

จงหวดละ ๓ คน

๔. จ านวนบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉนปทผานมา ยงไมการพฒนาระบบการสรางแรงบนดาล

ใจและแรงจงใจในการปฏบตการฉกเฉน อยางเปนรปธรรม

กำรด ำเนนงำน

การพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนดานการปฏบตการฉกเฉน เมอวเคราะหการตงเปาหมายเฉพาะตามทก าหนดไวในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓ – ๒๕๕๕ นน พบวามการพฒนาระบบการจดการฉกเฉนนอกโรงพยาบาล (Pre-Hospital Care System) ในเรองตางๆ ดงรายละเอยดในตารางท ๓

๕๐

ตำรำงท ๔ การด าเนนงานตามเปาหมายและผลการด าเนนงานในระบบปฏบตการการแพทยฉกเฉน กำรด ำเนนงำน/เปำหมำย ผลกำรด ำเนนงำน ปญหำอปสรรค/กำรพฒนำ

- พ ฒ น า ช ด ป ฏ บ ต ก า ร ใ ห ไ ด

มาตรฐานครอบคลมทกพนท

อยางเหมาะสม

- เพอสนบสนนระบบปฏบตการ

ฉกเฉนในสถานการณหรอพนท

พเศษ

- เ พ อ ป ฏ บ ต ก า ร ฉ ก เ ฉ น ท ไ ด

มาตรฐานในทกพนท

- เพอสนบสนนระบบประสานงาน

ร ะ ห ว า ง ช ด ป ฏ บ ต ก า ร ก บ

โรงพยาบาลกอนการน าสง

- เพอก ากบดแล การประเมนผล

ปฏบตการฉกเฉน และการรบรอง

คณภาพหนวยปฏบตการ

- มการจดระบบปฏบตการแพทย

ฉกเฉนทางอากาศหรอระบบสงตอ

ผ ป ว ยฉ ก เ ฉ นทา งอากาศของ

ประเทศไทย

- มการประสานหนวยงานระดบชาต

ทงภาครฐ เอกชน ภาคความมนคง

และดานการสาธารณสข เพ อ

ด า เนนการใหความรวมมอกน

ปฏบตการแพทยฉกเฉนทางอากาศ

โดย ไดจดท าบนทกความรวมมอฯ

กบหนวยงาน ๘ หนวยงาน

- พฒนาระบบ Sky Doctor ใน ๗

พนท ใน ๕ ภมภาค

- จ ด ก า ร ฝ ก ซ อ ม ก า ร ป ฏ บ ต

ก ารแพทย ฉ ก เฉ นทางอากาศ

รวมกบหนวยงานทเกยวของทงใน

และตางประเทศ

- พฒนาหลกสตรการล าเลยงผปวย

ทางอากาศเบองตนรวมกบสถาบน

เวชศาสตรการบน กองทพอากาศ

จ านวน ๑๕ รน ๕๔๐ คน เปน

บคลากรจากสาธารณสขและเหลา

ทพ

- พฒนาแนวทางการสงตอผป วย

- นโยบายและรปแบบการท างาน

ของแตละหนวยงานไมตรงกน ท า

ใหการท างาน การพฒนาระบบฯ

ในระดบชาต เปนไปอยางลาชาไม

เปนเอกภาพ

- ขาดความเปนเอกภาพดานการสง

ปฏ บ ต ก า ร ให ส อดคล อ งต าม

วตถประสงคของโครงการ

- ง บ ป ร ะ ม า ณ ท ไ ด ม จ า ก ด

งบประมาณทอนมตใหไมเพยงพอ

ตอการใชงานของบางหนวยงาน

- ขาดงบประมาณในการขยายผลส

การปฏบตในภมภาค

- กฎระเบยบของแตละหนวยงานยง

ไมรองรบการใชจายเงน

- ขนตอนการขอรบการสนบสนน

จากหน ว ย ง านท เ ก ย วข อ ง ม

ขนตอนปฏบตทยงยากและลาชา

- สถาบนฝกอบรมไมสามารถจด

หล กส ตร ได เพ ย งพอกบความ

ตองการ และงบประมาณมจ ากด

๕๑

กำรด ำเนนงำน/เปำหมำย ผลกำรด ำเนนงำน ปญหำอปสรรค/กำรพฒนำ

เปาหมาย

- ผเจบปวยฉกเฉนสามารถเขาถง

ก า ร แ พ ท ย ฉ ก เ ฉ น น อ ก

โรงพยาบาล โดยการรองขอรบ

การสนบสนนผานระบบศนย

สอสารและสงการตามท สถาบน

การแพทยฉกเฉนแหงชาตก าหนด

ไว รอยละ ๑๐๐

- มชดปฏบตการท เหมาะสม ได

รอยละ ๘๐ ตอการรองขอใน

พนทพ เศษ หรอสถานการณ

พเศษ

- มระบบการควบคมและพฒนา

ระยะเวลาออกปฏบตการจนไป

ถงทเกดเหต (Response Time)

ใหเหมาะสม

- มกระบวนการประชมพจารณา

เพอน าขอมลมาปรบปรง พฒนา

ระบบอยางสม าเสมอในทกพนท

- ม ก า ร ซ อ ม แ ผ น ร ะ ห ว า ง

โรงพยาบาลและหนวยงานท

เ ก ย วข อ ง เพ อ เ ต ร ยมการ ให

สามารถประสานการสงตอผปวย

ฉกเฉน ๓ กลมโรค (สมอง , หวใจ ,

การบาดเจบ)

การพฒนา

- พฒนาระบบควบคมและสงการ

ปฏบตการแพทยฉกเฉนทางอากาศ

ใหเปนเอกภาพ มความรวดเรว

และมประสทธภาพเพอเขาสสากล

- มระบบการใหค าปรกษาทางไกล

ผานโทรศพท , Internet เพอให

เกดคณภาพการรกษา

- มระบบคาตอบแทนพเศษส าหรบ

ผปฏบตงานทตองเสยงภย

- สนบสนนและรวมศนยการจดการ

ง บ ป ร ะ ม า ณ ค า ใ ช จ า ย ท า ง

การแพทยฉกเฉนทางอากาศเปน

กองทนเดยว

- ขยาย เคร อข ายปฏบ ต ก ารท ง

ภ า ค ร ฐ เ อ ก ช น ท ง ใ น แ ล ะ

ตางประเทศ ทงในยามปกตและ

ยามภยพบต

- จดใหมทะเบยนผปฏบตการ หนวย

ปฏบตการแพทยฉกเฉนทางอากาศ

ระดบชาต

- จดระบบ fast track ส าหรบผปวย

ทมความจ าเปนเรงดวนตองสงตอ

๕๒

กำรด ำเนนงำน/เปำหมำย ผลกำรด ำเนนงำน ปญหำอปสรรค/กำรพฒนำ

ฉก เฉนนอกโรงพยาบาลและ

ระหวางโรงพยาบาล

ทางอากาศ

๓.๔ ยทธศำสตรท ๔ กำรสงเสรมสขภำพและกำรมสวนรวม

การคมครองสทธของประชาชนในการเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนอยางทวถง เทาเทยม และมคณภาพมาตรฐาน เปนหลกการทส าคญ จงมความจ าเปนตองมการพฒนาศกยภาพ และเสรมสรางการมสวนรวมของประชาชนตอระบบบรการการแพทยฉกเฉน ในขณะเดยวกนการเสรมสรางศกยภาพบคลากรดานการแพทยฉกเฉนใหมคณภาพและประสทธภาพกเปนความส าคญและจ าเปนเพอการสรางความไววางในแกประชาชน ไปพรอมกน การขยายเครอขายและสนบสนนใหหนวยงานทเกยวของเขามามสวนรวมมากขน โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนใหเขามาเปนภาคทมความส าคญในการสรางเครอขายจงเปนเปาหมายทส าคญในอนาคต การวเคราะหผลการน านโยบายไปปฏบตในยทธศาสตรจะน าเสนอเปนรายดานดงน

๓.๔.๑ กำรสงเสรมศกยภำพบคคล/องคกร ใหมสวนรวมในระบบกำรแพทยฉกเฉน

ก. สถำนกำรณและผลกำรด ำเนนงำน

ตามวตถประสงคทก าหนดไวในแผนหลก วาเพอประสานการสงเสรมศกยภาพของบคคลใหมความร

ทางการแพทยฉกเฉน เกดความตระหนกรในการปองกนภาวะฉกเฉน ทงสามารถชวยเหลอตนเองและผอนให

พนจากภาวะฉกเฉนเบองตน ตลอดจนขอความชวยเหลออยางถกตอง นน ในปงบประมาณ ๒๕๕๕ สพฉ. ได

ก าหนดใหมการสงเสรมพฒนาใหม อาสาฉกเฉนชมชน เพอใหมความรอยางนอย ๓ ดานคอ ๑) แจงเหตขอ

ความชวยเหลอไดอยางถกตอง ๒) ปฐมพยาบาลแกผทเจบปวยในครวเรอนได และ ๓) มความรดานการชวย

ฟนคนชพแกผใกลชดในครวเรอนไดโดยตงเปาหมายไวไมต ากวา ๒๐๐,๐๐๐ คน ทวประเทศและ กพฉ.

เหนชอบใหก าหนดเปนตวชวดของ สพฉ. ซงในการด าเนนงานใหบรรลเปาหมายดงกลาว สพฉ. ไดมการจดท า

เอกสารความรในรปแบบของแผนพบและซดเพอกระจายใหแก อาสาฉกเฉนชมชน ทง ๓ ดาน และมแผนใน

การประสานกบกระทรวง องคกรทงภาครฐ และเอกชน ตางๆไดแก กระทรวงศกษาธการ ทจะขอความ

รวมมอใหมการใหความรแก นกเรยน นกศกษา ในสถานศกษา หรอ กระทรวงมหาดไทยทดแล อพปร. ทว

ประเทศ กระทรวงแรงงาน กระทรวงสาธารณสข รวมทงมลนธตางๆ คาดวา ในป งบประมาณ ๒๕๕๕ นาจะ

สามารถด าเนนการบรรลเปาหมาย

๕๓

ข. ปญหำอปสรรค

การขยายเครอขายใหมอาสาฉกเฉนชมชน ซงเปนเครอขายภาคประชาชนจะตองอาศยความรวมมอ

จากบคลากรทงภาครฐและภาคเอกชน ทงในระดบทเปนผก าหนดนโยบาย ซงเปนผบรหารของหนวยงานตางๆ

และในระดบปฏบตทจะตองด าเนนการในพนทตางๆ การด าเนนงานของสถาบนการแพทยฉกเฉ นแหงชาต

หนวยงานเดยว จะไมสามารถด าเนนงานใหบรรลเปาหมายได

๓.๔.๒ กำรสงเสรมกำรผลตผปฏบตกำร

ก. สถำนกำรณและผลกำรด ำเนนงำน

ตามแผนหลกฯ ไดก าหนดวตถประสงคไวเพอ สงเสรมศกยภาพของผปฏบตการในระบบการแพทย

ฉกเฉนทกระดบ ใหมความรทกษะ เจตคต ตามมาตรฐานระบบการแพทยฉกเฉนทมคณภาพในจ านวนทมาก

พอในการชวยเหลอผปวยฉกเฉน ขอมลผลการด าเนนงานทผานมาจนถงปงบประมาณ ๒๕๕๕ พบวา

- การก าหนดเปาหมายไวใหมจ านวนแพทยเฉพาะทางดานเวชศาสตรฉกเฉนประจ าหองฉกเฉนใน

โรงพยาบาลระดบตตยภมขนไปมอยางนอย ๓ คน ยงไมสามารถด าเนนการไดตามเปาหมาย ปจจบนมแพทย

เฉพาะทางทวประเทศ เพยง ๒๔๗ คน และพบวามแพทยทสนใจเขารบการศกษาตอในสาขาดงกลาวในแตละ

ปเปนจ านวนนอยมาก

-พยาบาลเฉพาะทางสาขาการพยาบาลฉกเฉนปจจบนม จ านวน ๑๕,๐๔๙ คน ไมเพยงพอตอการ

ปฏบตงาน

-เวชกรฉกเฉนระดบกลาง (EMT-I) มจ านวน ๘๗๓ คนซงยงคงมจ านวนทไมเพยงพอตอการปฏบตงาน

-ผปฏบตการฉกเฉนเบองตน (FR) ทก าหนดใหม ๑๐ คนตอต าบล และ ๒ คน ตอหมบาน ปจจบนม

จ านวนทงสน ๑๐๑,๖๙๐ คน เมอเทยบกบจ านวนต าบลทมทงหมด ๗,๘๕๒ ต าบล ดแลวนาจะบรรลเปาหมาย

แตความเปนจรงพบวา ผทผานการอบรมหลกสตร ผปฏบตการเบองตน มการปฏบตงานจรงเพยงประมาณ

รอยละ ๕๐ เทานน และพบวายงคงมต าบลทยงไมมการจดระบบบรการการแพทยฉกเฉนโดยองคกรปกครอง

สวนทองถนไมนอยกวารอยละ ๓๐

๕๔

-การอบรมผรบแจงเหตและสงการชวยเหลอใหไดจ านวน ๔ คนตอจงหวดในป พ.ศ. ๒๕๕๕ ไดมการจด

อบรมหลกสตรผรบแจงเหตและสงการชวยเหลอ ท สพฉ. ไดก าหนดหลกสตรขน ระยะเวลา ๕ วน มผเขารบ

การอบรมจงหวดละ ๑-๒ คน และหลกสตรหวหนาศนยรบแจงเหตและสงการจงหวด จงหวดละ ๑ คน ใน

ภาพรวม การด าเนนงานทผานมายงไมบรรลตามเปาหมาย

ข.ปญหำอปสรรค

๑. ผบรหารโรงพยาบาลระดบตตยภมสวนใหญยงมความเขาใจทไมถกตองในบทบาทการท างานของ

แพทย ดานการแพทยฉกเฉนหรอ EP ประกอบกบภาระงานทผดชอบหนกมาก แตความกาวหนาในอาชพและ

ผลตอบแทนทไดกลบดอยกวาแพทยทจบสาขาอน

๒. ต าแหนงงานประจ าในสถานพยาบาลยงไมมต าแหนงเวชกจฉกเฉน ผปฏบตงานสวนใหญ ปจจบน

ยงคงท างานในฐานะลกจางของหนวยงานตางๆ

๓. การจดตงชดปฏบตการฉกเฉนในองคกรปกครองสวนทองถนบางแหงไดท าการอบรมบคลากรไปแลว

ไมสามารถจดตงระบบปฏบตการไดเนองจากไมมรถยนตปฏบตการ และการบรหารจดการระบบการแพทย

ฉกเฉนใน อปท. ยงไมมประสทธภาพเพยงพอ ทงในดานการสงการออกเหตและการจายเงนคาออกเหต

๔. หลกสตรผรบแจงเหตและสงการชวยเหลอเพงจดท าแลวเสรจ ประกอบกบมาตรฐานของศนยรบแจง

เหตและสงการจงหวดยงไมไดด าเนนการ

๓.๔.๓ กำรสรำงเสรมแรงจงใจในกำรปฏบตฉกเฉนของผปฏบตกำร

ก.สถำนกำรณและผลกำรด ำเนนงำน

วตถประสงคทก าหนดในแผนหลก เพอประสานภาคเครอขายสรางเสรมแรงจงใจบคลากรในระบบ

การแพทยฉกเฉนและประสานภาคเครอขายธ ารงรกษาบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉนใหอยในระบบและม

การกระจายอยางทวถง ซงจากผลการด าเนนงานทผานมา สพฉ. ไดท าหนงสอถงปลดกระทรวงสาธารณสข ใน

การขอใหทบทวนโครงสรางต าแหนงและผลตอบแทนรวมทงความกาวหนาของบคลากรดานการแพทยฉกเฉน

ทงทอยในสงกดส านกงานสาธารณสขจงหวดและโรงพยาบาลระดบตางๆ อยางตอเนองมาโดยตลอด เชน ในป

พ.ศ. ๒๕๕๓ หนงครง และ พ.ศ. ๒๕๕๔ หนงครง และในปงบประมาณ ๒๕๕๕ จะไดประสานกบกรมสงเสรม

การปกครองสวนทองถนในการท าขอตกลง ขอใหองคกรปกครองสวนทองถนก าหนดต าแหนง ดานการแพทย

๕๕

ฉกเฉน ขนใน อบต. ทกแหง จากการตดตามนเทศงานของผประสานงานเขตในแตละเขตพบวาการจด

โครงสรางของงานการแพทยฉกเฉนในแตละจงหวดมความแตกตางกน เชน บางจงหวดอยในกลมงานควบคม

โรค บางจงหวดอยในกลมยทธศาสตร บางจงหวดอยในงานอน และไมระบใหชดเจนวาเปนงานการแพทย

ฉกเฉน นอกจากน ศนยรบแจงเหตและสงการจงหวดซงสวนใหญตงอยในโรงพยาบาลจงหวด ยงไมมกรอบ

โครงสรางของบคลากรทชดเจน และขาดความสนใจในการพฒนาปรบปรงเทาทควร

ข.ปญหำอปสรรค

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไมสามารถทจะก าหนดต าแหนงและโครงสรางของบคลากรใน

หนวยงานเครอขายตางๆ

๓.๔.๔ กำรพฒนำเครอขำยระบบปฏบตกำรฉกเฉนนอกโรงพยำบำลรวมกบภำคทเกยวของ

ก. สถำนกำรณและผลกำรด ำเนนงำน

วตถประสงคทส าคญในแผนหลก คอเพอสงเสรมบทบาทการด าเนนงานและบรหารจดการระบบ

การแพทยฉกเฉนในระดบทองถนและพนทขององคกรปกครองสวนทองถน ผลการด าเนนงานทผานมา จาก

ตวชวดทก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) มการสนบสนนการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนใน

พนทพบวา มการใหบรการครอบคลมต าบลมากกวารอยละ ๙๐ ของต าบลทงหมด แตม อปท. ทจดระบบ

การแพทยฉกเฉนจรง มไมถงรอยละ ๗๐ ซงในปงบประมาณ ๒๕๕๕ ไดก าหนดเปาหมายการด าเนนงาน

ดงกลาว ใหไดมากกวารอยละ ๘๐ ขนไป ซงอยระหวางการด าเนนงาน ใน อปท. ทมชดปฏบตการฉกเฉนท

ผานการอบรมไดรบการรบรองใหปฏบตงานออกเหตชวยเหลอผเจบปวย พบวามการปฏบตงานจรงเพยง

ประมาณรอยละ ๕๐ ของชดปฏบตการทมทงหมดเทานน และโดยสวนใหญผปฏบตการฉกเฉนยงคงเปนระดบ

เบองตน ( FR) นอกจากน ยงมการสงเสรม สนบสนนให อปท. ขนาดใหญ มสวนรวมในการจดระบบ

การแพทยฉกเฉนในพนทรบผดชอบ โดยใหมการสนบสนนงบประมาณ สนบสนนรถยนตปฏบตการรวมทงการ

สนบสนนวสดอปกรณตางๆทเปนการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน จากการด าเนนงานทผานมาสามารถ

ประสานเครอขาย อปท. ขนาดใหญ ใหด าเนนงานดงกลาวได จ านวน ๕ แหง ในป ๒๕๕๔ ไดแก

กรงเทพมหานคร เมองพทยา อบจ. นครราชสมา อบจ. อบลราชธาน อบจ. หนองบวล าภ ซงในปงบประมาณ

๒๕๕๕ ตงเปาหมายไวใหเพมขนไมต ากวา ๕ แหงเชนเดยวกน นอกจากน สถาบน ไดมการประสานงานกบ

เครอขายมลนธการกศลทปฏบตงานดานการกชพกภยตางๆ ทวประเทศ และไดรบการยอมรบเปนอยางดใน

๕๖

ระดบหนงจากมลนธดงกลาวไดแก มลนธปอเตกตง มลนธรวมกตญญ มลนธสวางบรบรณ ทง ๕๕ สาขา

รวมทงมลนธรมไทร พทกษกาญจน ฮก ๓๑ และอนอกมากมาย โดยมการจดประชม รวมกนปละ ๑ ครง และ

รวมกนหาแนวทางแกไขปญหาขอขดแยงทเกดขนจากการออกเหตชวยเหลอผปวยฉกเฉน ในพนทตางๆ รวมถง

การพฒนาบคลากรอาสากชพกภยทสงกดมลนธตางๆใหมความรดานการแพทยฉกเฉน ซงยงคงมบคลากรกลม

ดงกลาวอกเปนจ านวนมากทรอรบโอกาสการพฒนาความรดานการแพทยฉกเฉน ในสวนของการพฒนาศนย

รบแจงเหตปจจบนมครบทกจงหวดรวมทงจงหวดบงกาฬทเปนจงหวดใหม รวมมศนยรบแจงเหตทวประเทศ

ทกจงหวด ๗๙ แหง แตประสทธภาพของการปฏบตงานยงคงตองมการพฒนาใหมคณภาพประสทธภาพตอไป

ข.ปญหำอปสรรค

๑. ผบรหารของ อปท. บางสวนมการบรหารจดการงบประมาณ ในการใหบรการดานการแพทยฉกเฉน

ทไมถกตองตามระเบยบทางราชการท าใหตองถกทกทวงจาก สตง. และถกเรยกเงนคน

๒. กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถนโดยเฉพาะผบรหารระดบสงบางสวนยงไมเขาใจในบทบาทของ

อปท. ในการด าเนนงานดานระบบการแพทยฉกเฉน และไมใหความส าคญตอการด าเนนงานดานการแพทย

ฉกเฉนใน อปท.

๓. ขาดการพฒนากลไกการด าเนนงานทสนบสนนใหเกดความยงยนในการใหบรการดานการแพทย

ฉกเฉนใน อปท. ทงใน อปท. ขนาดใหญ และ อปท. ขนาดเลก

๔. การประสานความรวมมอระหวาง อปท. กบมลนธในพนทยงไมดเทาทควร

๓.๔.๕ กำรประสำนควำมรวมมอดำนกำรแพทยฉกเฉนระหวำงประเทศ

ก. สถำนกำรณและผลกำรด ำเนนงำน

จากแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓ – ๒๕๕๕ ไดก าหนดเปาหมาย ๒ ขอ

๑) มศนยประสานดานการแพทยฉกเฉนระหวางประเทศภายในป ๒๕๕๔

๒) มการแลกเปลยนองคความรเทคโนโลยดานการแพทยฉกเฉนกบตางประเทศ

๕๗

จากผลการด าเนนงานทผานมาไดมการด าเนนการประสานความรวมมอกบตางประเทศ ทงในภาวะ

ปกตและภยพบต โดยด าเนนดงน

- ไดมการแลกเปลยนองคความรทางวชาการ โดยจดท าขอตกลงความรวมมอ หรอ MOU ป พ.ศ.

๒๕๕๔ รวมกบประเทศสวเดน เพอท าการวจยเรองการศกษาวจยความคมคาการพฒนาประสทธผลของการ

ปฏบตการฉกเฉนอยางทนทวงท

- ไดมการแลกเปลยนความรวมมอทางดานวชาการ โดยจดท า ขอตกลงความรวมมอ หรอ MOU

รวมกบ ADPC (Asian Disaster Preparedness Center) และไดรบความรวมมอโดยเปดโอกาสใหเจาหนาท

สพฉ. เขารวมอบรม การจดการภยพบต

- สงบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉนไปศกษาดงานในตางประเทศ ประกอบดวยแพทยและ

พยาบาลในระบบ EMS ทงโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไปและโรงพยาบาลชมชน และในประเทศทมการ

ท า ขอตกลงความรวมมอ หรอ MOU เชน ประเทศฝรงเศสทไดมการท า MOU รวมกนกบ สพฉ. มก าหนด

ระยะเวลา 3 ป เรมป พ.ศ. ๒๕๕๓-๒๕๕๕ และ ในประเทศอนทไมมการท า MOU แตมระบบการแพทย

ฉกเฉนทมประสทธภาพอาทเชน ประเทศสหราชอาณาจกร เปนตน

- สพฉ. มสวนรวมในการประชมวชาการระดบนานาชาตกบสมาคมแพทยเวชศสตรฉกเฉน และ

โรงพยาบาลในทบวงมหาวทยาลย เชน รพ.รามาธบด โดยมบทบาทในการประสานวทยากรตางประเทศ

และชวยสนบสนนงบประมาณบางสวนในการจดประชมวชาการกบนานาชาต

- ไดมการสงบคลากร สพฉ. ไปรวมประชมวชาการดานภยพบตกบตางประเทศ เชน ประเทศจน

ไตหวน ญปน สงคโปร อนโดนเซย ฯลฯ

- ไดมโครงการความรวมมอระหวางประเทศไทยกบประเทศอนโดนเซย โดย สถาบนการแพทย

ฉกเฉนแหงชาต กบ Crisis Center, BNPB ประเทศอนโดนเซยตามมตของ คณะรฐมนตร (ครม.) ซงจะมการ

ประชมตดตามความกาวหนาทประเทศไทยอกครง

- ไดมความรวมมอระหวางสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตกบหนวยงานในประเทศและ

ตางประเทศภายใตโครงการความรวมมอระหวางรฐบาลไทยกบองคการอนามยโลก “แผนงานการจดการ

ทางดานภยพบต” ซงไดตกลงความรวมมอในระยะเวลา ๕ ป ตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๔ – ๒๕๕๘

๕๘

๓.๕ ยทธศำสตรท ๕ กำรพฒนำโครงสรำง กลไกกำรจดกำรและกำรอภบำล

ยทธศาสตรนเปนยทธศาสตรทมความส าคญในการผลกดนใหระบบการแพทยฉกเฉนของไทยมคณภาพ และไดมาตรฐาน ประชาชนทกคนทเจบปวยฉกเฉนสามารถเขาถงบรการไดอยางเทาเทยม โดยสามารถผลกดนใหเปนวาระแหงชาตได โดยท หลกการก าหนดไววา “ผปวยฉกเฉนไดรบการดแล ณ สถานพยาบาลทเหมาะสม ซงอยใกลทสดอยางทนทวงท” จะเปนโอกาสใหรฐบาลและผบรหารเหนความส าคญ อกทงเปนชวงเวลาทภาคประชาชนและสงคมพงพอใจและการใหยอมรบ รวมทงเอกลกษณของคนไทยทมจตอาสา ผปฏบตการตางๆมความพรอมในการพฒนา การวเคราะหการน านโยบายไปสการปฏบต จะน าเสนอเปนตารางเปรยบเทยบ ดงตารางท ๔ ตอไปน

ตำรำงท ๕ วเคราะหสถานการณปจจบนเกยวกบยทธศาสตร

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค โอกาสการพฒนา ม โครงสราง กลไกการจดการและการอภบาลระบบการแพทยฉกเฉนทสอดคลองและเชอมโยงกนทกระดบ โดยเนนก ล ไ ก ก า ร ต ด ต า มประเมนผล การรบเรองรองเรยน/รองทกข และการตรวจสอบโดยใหทกฝ า ยม ส ว น ร ว ม อ ย า งโปรงใสและตรวจสอบได

โครงสราง กลไกการจดการและการอภบาลระบบ - ม โครงสร าง กลไกการจ ดการและการอภบาลระบบการแพทยฉกเฉนทสอดคลองและเชอมโยงทกร ะ ด บ โ ด ย ผ า น ค ว า มเหนชอบจาก กพฉ. เมอ ๒๘ ต .ค . ๕๓ และผ านความเหนชอบจาก ครม.เมอ ๒๖ เม.ย. ๕๔

- - มกลไกการจดการ และการอภบาลระบบระดบชาต และระดบจงหวดโดยผานการก ากบ/ตดตาม จาก กพฉ.และคณะอนกรรมการภายใต กพฉ.ตามมาตรา ๑๒ ทง ๘ คณะ

- - มระเบยบสถาบนวาดวย

โครงสราง กลไกการจดการและการอภบาลระบบ - ขาดหนวยงานทส าคญในการผลกดนดานการศกษา โครงสรางทมอย เพยงเพอก า ร จ ด ก า ร บ ร ก า ร /ปฏบตการ - ม ความทบซ อนในการด าเนนงาน การบรณาการหรอก าหนดบทบาทหนาทของหนวยงานยงไมชดเจน - ผน าบางองคกรขาดความจรงใจในการรวมมอกนเพอพฒนาระบบอยางจรงจง ท าใหประชาชนในพนทขาดโอกาส ในการ ได ร บการบรการการแพทยฉกเฉน - เ ป ล ย น ผ น า ท อ ง ถ น /น ก ก า ร เ ม อ ง ท อ ง ถ น

โครงสราง กลไกการจดการและการอภบาลระบบ - รฐบาลและผบรหารระดบสงอาท รฐมนตรเหนความส าคญ และสนบสนน - กพฉ.และคณะอนกรรมการภายใต กพฉ.ใหความส าคญและสนบสนน - ภาวะผน าเปนกลไกส าคญ ท าใ ห เ ก ด ค ว า ม ร ว ม ม อ ก า รด าเนนงาน - มองคกรดานวชาการ (ส.ตางๆ มหาวทยาลยฯลฯ) พรอมใหการสนบสนนเชงวชาการและการจดการ - มเครอขายทเขมแขงและใหความรวมมอ(มลนธ) - ความเปนจตอาสาของคนไทย - ภาคประชาชนและสงคมพง

๕๙

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค โอกาสการพฒนา ประมวลจร ย ธ ร รมของผบรหารและผปฏบตงาน การรบเรองรองเรยน/รองทกข

- มการรบเรองรองเรยน/รองทกข โดยผานต ปณ. ๑๖๖๙, ๑๑๑๑, โทรศพทสายตรง, ไปรษณยสงตรง, website การก าก บ ต ดตามและประเมนผล

- ม ก า ร ร าย ง านผลกา รก า ก บ ต ด ต า ม แ ล ะประเมนผล การด าเนนงานตามแผนหลกฯทกป โดยผ า น ก ล ไ ก ข อ ง ผประสานงานเขตและส านกตรวจราชการกระทรวง สาธารณสข ทไดบรณาการรวมกนกบการตดตามการ ด าเนนงานของ สพฉ. โดย

นโยบายเปลยน ท าใหการด าเนนงานหยดชะงก - ไมมกรอบอตราก าลงของผปฏบตงานใน สสจ.และศนยรบแจงเหตฯและสงการในพนท และศนยสอสารสงการนเรนทร - ขาดการบรหารจดการทมประสทธภาพ - การด าเนนงานตองอาศยหนวยงานอน การรบเรองรองเรยน/รองทกข - การควบคมมาตรฐาน -ขาดกลไกการสอสารใหพนทรบทราบ การก า ก บ ต ดต ามและประเมนผล - ผลการด าเนนงานเกดจากความร วมม อของหลายหนวยงาน ไมไดเกดจาก สพฉ.หนวยงานเดยว - ไมมความตอเนองในการก า ก บ ต ด ต า ม แ ล ะประเมนผลจากหนวยงานหลกอนทเกยวของ - ขาดกระบวนการรายงาน

พอใจและใหการยอมรบ - มการกระจายอ านาจการบรหารจดการในพนท - บคลากรมความพรอมในการพฒนา - มคณะท างานพฒนาระบบบรหารจดการองคกร (บรหารความเสยง-ควบคมภายใน-๕ ส.) - มอาสาสมครฉกเฉนชมชน การรบเรองรองเรยน/รองทกข - มภาคประชาชนและสงคมทเขมแขงคอยตรวจสอบ ก า ร ก า ก บ ต ด ต า ม แ ล ะประเมนผล - กพฉ.และคณะอนกรรมการภายใต กพฉ.ใหความส าคญในก า ร ก า ก บ ต ด ต า ม แ ล ะประเมนผล - ผบรหารใหความส าคญในการก ากบ ตดตามและประเมนผล - ผ ตรวจราชการกระทรวงสาธารณสขใหความส าคญและก า ห น ด เ ป น ต ว ช ว ด ข อ ง

๖๐

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค โอกาสการพฒนา กพฉ.และกระทรวงการคลง (TRIS) ตามตวชวดทก าหนด และรายงานให กพฉ. ทราบเปนประจ าทกป

- ม ก า ร จ ด ท า ร า ย ง า นประจ าป เพอเผยแพรตอสาธารณะ

- มการประเมนผลครงแผนหลกโดยส านกงานวจยเพอการพฒนาหล กประก นสขภาพไทย (สวปก.) อยระหวางการด าเนนการ การน าผลการประเมนมาใชในการตดสนใจเชงนโยบายและการบรหารจดการ

- พฒนาบคลากรทางดานการแพทยฉกเฉน

- พฒนาการคดแยกผปวย - พ ฒ น า ก า ร จ ด ร ะ บ บ

การแพทยฉกเฉนทางเรอและทางอากาศยาน

- พฒนาระบบ ICS - การจดตงศนยบรณาการ

ประสานการแพทยฉกเฉนฯ - พ ฒ น า ร ะ บ บ บ ร ห า ร

จดการกองทนการแพทยฉกเฉน ระบบเทคโนโลย และการ

ผลงานจากหนวยงานหลกอนทเกยวของ การน าผลการประเมนมาใชในการตดสนใจเชงนโยบายและการบรหารจดการ - ระบบการเชอมโยงขอมลดานสขภาพไมเอออ านวยยงไมสามารถบรณาการรวมกนไดในภาพรวมทงประเทศ - ย ง ไ ม ไ ด พ ฒ น า ร ะ บ บสารสนเทศเพอการตดสนใจ (MIS : Management Information System)

กระทรวง - มคณะท างานพฒนาระบบบรหารจดการองคกร การน าผลการประเมนมาใชในการตดสนใจเชงนโยบายและการบรหารจดการ - กพฉ. และคณะอนกรรมการภายใต กพฉ.ใหความส าคญในการใชผลการประเมนมาใชในการตดสนใจเชงนโยบายและการบรหารจดการ - มหนวยงานหลกในการจดเกบขอมลดานสขภาพทสามารถน ามาใช ในการตดสนใจเชงนโยบายและการบรหารจดการได

๖๑

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค โอกาสการพฒนา สอสาร - มหอง Data Center ทสามารถใหบรการไดทงในภาวะปกตและภยพบต(ไดระดบหนง) - ม VDO Conference ทเปน Hardware ส าหรบการใชงาน ๒ ชด ม ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศการแพทยฉกเฉน ( ITEMS) เพอรองรบและสนบสนนการท างานของบคลากรทอยในระบบการแพทยฉกเฉน ตงแตการรบแจง การคดแยกผปวย (Triage) ดวย CBD การออกค าสงการปฏบตการ การดแลผปวย ก า ร น า ส ง ผ ป ว ย ไ ป ย งสถานพยาบาล การตดตามผลกา รปฏ บ ต ก า ร ก า รเบกจายคาตอบแทนทางบก ทางน า รายงานสวนจดการขอมลพนฐาน คน รถ หนวย และอนญ าต ให พ นท น าขอมลตางๆ ไปใชประโยชน - ม ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศก า ร แ พ ท ย ฉ ก เ ฉ น ส ว นสนบสนน (Back office) คอ ร ะ บ บ ง า น ส า ร บ ร ร ณอเลกทรอนกส ระบบบรหาร

ระบบเทคโนโลย และการสอสาร - มหอง Data Center เพยงทเดยว - ไมมระบบเทคโนโลยเพอการสอสารและส งการในภาวะภยพบต - ผ ด แ ล ร ะ บ บ ย ง ไ ม มป ร ะ ส บ ก า ร ณ ใ น ก า รออกแบบระบบส าหรบใชงานในภาวะภยพบต - Hardware มจ านวนนอยไ ม เ พ ย ง พ อ ต อ พ น ทรบผดชอบทงประเทศ - เสนทางการสอสารส าหรบการท า VDO Conference หาไดยากในภาวะภยพบต - ระบบยงไมสามารถรองรบการท างานไดครบถวน เชน การใช งานแผนทท ย ง ไมแพรหลาย ไมมการเฝาระวง (Monitoring) ไมมการน าขอมลในอดตมาจดรปแบบเพอท านายอนาคต - ทกษะและความรทางดานคอมพวเตอรของผใชงานยงมนอยท าใหเปนอปสรรคในการใชงาน - งบประมาณไมเพยงพอ

ระบบเทคโนโลย และการสอสาร - มระบบ Data Center ทพรอมรองรบระบบใหญ - มระบบเทคโนโลยเพอการสอสารและสงการในภาวะปกต - มหนวยงานทพรอมใหอปกรณสอสารหรอวทย เพอใชงานในภาวะภยพบต

๖๒

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค โอกาสการพฒนา เ ง น เด อน ระบบงานขออนมตการลา ระบบขอมลบ ค ล า ก ร ร ะ บ บ จ อ งยานพาหนะ ระบบจองหองประชม Web Site และ Intranet - มกาลงนามบนท ก เพ อแลกเปลยนและเชอมโยงข อ ม ล เ ก ย ว ก บ ร ะ บ บทะเบยนราษฎรและขอมลผปวยฉกเฉน หมายเลขฉกเฉนเบอรเดยว ม ความพยายามท ไ ด ไปห า ร อ ก บ ห น ว ย ง า น ทเกยวของเพอใหมหมายเลขฉกเฉนเบอรเดยว

หมายเลขฉกเฉนเบอรเดยว - ไ ช เ ร อ ง ง บ ป ร ะ - หนวยงานตางๆ ยงไมมความพรอม

หมายเลขฉกเฉนเบอรเดยว - ม พ ระราชบญญ ต อ งค ก รจดสรรคลนความถและก ากบก จ ก า ร ว ท ย ก ร ะ จ า ย เ ส ย ง วทย โทรทศนและกจการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓

๖๓

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค โอกาสการพฒนา มการสบสวน สอบสวน ไตสวน และพจารณาคดตามมาตรา ๓๑ และ ๓๒ รวมท งการก าหนดโทษทางปกครองและบงคบคดตามมาตรา ๒๙, ๓๗, ๓๘, ๓๙ และ ๔๐

- มการเตรยมการเพอการสบสวน สอบสวน ไตสวน และพจารณาคด ตามมาตรา ๓ ๑ แ ล ะ ๓ ๒ ไ ว แ ล ว รวมทงการยกรางก าหนดโทษทางปกครองและบงคบคดตามมาตรา ๒๙, ๓๗, ๓๘, ๓๙ และ ๔๐

- ระบบการบรหารจดการภายในของแตละหนวยงาน ย ง ไ ม ช ด เ จน ในบทบาทหนาทของตนเอง เนองจากมการปรบเปลยนโครงสรางองคกร - ไมสามารถออกอนบญญตไดบางมาตรา เนองจากหากมการบงคบใช อาจกระทบกระเทอนตอการปฏบตการของเครอขายหรอผเกยวของ

- ม คณะอน ก ร รมก ารด า นก ฎ ห ม า ย ช ว ย พ จ า ร ณ ากลนกรอง

๓.๖ สรปกำรน ำแผนไปสกำรปฏบต

ในบทนจะเปนน าเสนอกจกรรมและการด าเนนงานตามแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตภายใตกรอบการด าเนนงานตามยทธศาสตรหลกทงหายทธศาสตร พบวาในภาพรวมการด าเนนกจกรรมการแพทยฉกเฉนเปนไปอยางหลากหลายและมรปแบบการด าเนนงานทแตกตางและคลายคลงกนเกดขนมากมาย โดยสวนใหญจะเปนผลการด าเนนงานตามกจกรรมทก าหนดขนหรอจดขนเปนหลก ภายใตกรอบนโยบายหรอแผนหลกฯ ซงเปนเครองมอทางการบรหารทส าคญในการก ากบทศทางการบรหารจดการและการด าเนนงาน แตเปนทนาสงเกตวากจกรรมทเกดขนยงเปนการด าเนนงานทเนนกจกรรมแบบกระตนหรอสรางความสนใจตอสาธารณะเสยมากกวา ยงไมเหนกจกรรมทเปนการสรางหรอพฒนาให เกดความตอเนองและสรางระบบและกลไกทจะสงผลในระยะยาวอยางเทาทควรนก

ในชวงการด าเนนงานระบบการแพทยฉกเฉนในหวงระยะเวลาทผานมา กลไกและองคกรทจดตงขนตามกฎหมายวาดวยการแพทยฉกเฉนไมวาจะเปน กพฉ. และ สพฉ. ไดแสดงใหเหนถงการน าแผนหรอนโยบายไปสการปฏบตอยางเตมท มบางประเดนทประสบความส าเรจและเกดการพฒนาเปลยนแปลงในการจดระบบการแพทยฉกเฉนของไทย อาท การด าเนนงานตามยทธศาสตรทสามการพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน ทเกดการพฒนารปแบบการด าเนนงานทงทเปนรปแบบทไดรบการสงเสรมและพฒนาจากหนวยงานสวนกลาง และรปแบบแนวทางการบรหารจดการทเกดขนโดยผเผชญปญหาเองในพนท หากมการวเคราะหจะพบวามรปแบบการจดการทเปนรปแบบทสะทอนกบสภาพปญหาและบรบทพนทโดยผปฏบตการในระดบพนท (Local

๖๔

actors) ซงการพฒนาในแนวทางดงกลาวเปนเจตนารมณส าคญทก าหนดไวในกฎหมายวาดวยการแพทยฉกเฉน ทเนนใหเกดการประสานความรวมมอในหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน รวมถง อปท. เขามามบทบาทและในการบรหารจดการเพอเกดความรวมมอในการปฏบตงานดานการแพทยฉกเฉนรวมกน ซงเปนเจตนารมณทก าหนดไวในหมายเหตทายกฎหมาย ตาม พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉนฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๑ แตอยางไรกดในชวงเรมตนของการวางระบบการแพทยฉกเฉนมความจ าเปนทหนวยงานหรอองคกรทถกจดตงขนจะตองรบภาระทหนกและตองใชทกษะและการบรหารจดการยทธศาสตรอย างเหมาะสม เพอใหเกดการประสานความรวมมอทเหมาะสมและเปนไปในลกษณะการเสรมพลงอ านาจระหวางกน ในหนวยงานหรอองคกรทเกยวของ

ในทางตรงกนขามพบวามการด าเนนงานในบางยทธศาสตรทยงไมสามารถบรรลเปาหมายไดอยางเปนทนาพอใจ ดวยขอจ ากดหลายประการไมวาจะเปนก าลงคน งบประมาณ และวสดอปกรณ ซงประเดนปญหาการจดการทวไปๆ แตอยางไรกตามประเดนส าคญคอการปรบเปลยนแนวคดและการยอมรบวาระบบการแพทยฉกเฉนเปนบรการและการจดการทมความจ าเปน ซงเปนระบบแหงความมนคงและปลอดภยทางสงคมของประชาชน (Social security) ทส าคญ ดวยเหตผลทวาบคคลทกคนมภาวะและโอกาสเสยงทจะเปนผปวยฉกเฉนไดทกเมอ แมวาจะมระบบปองกนและควบคมความเสยงดเพยงใดกตาม หากการจดระบบบรการดานการแพทยฉกเฉนไมมมาตรฐานและคณภาพเพยงพอ ไมอาจครอบคลมไดอยางทวถงและเทาเทยม การจดการทดอยประสทธภาพ จะเปนภาวะคกคามตอคณภาพชวตของประชาชนทกคนในทสด จงมความจ าเปนทตองบรหารจดการโดยการน านโยบายและแผนทก าหนดไวแลวไปสการปฏบตอยางมประสทธภาพ

๖๕

บทท ๔

ปจจยแหงควำมส ำเรจในกำรน ำแผนไปสกำรปฏบต

ปจจยแหงความส าเรจในการน าแผนไปสการปฏบตในการศกษาครงนประยกตใชกรอบแนวคดตวแบบเชงบรณาการในการน านโยบายไปสการปฏบตดงทกลาวไวแลวในตอนตน การวเคราะหในสวนนจะเปนการกลาวถงตวแปรหลกทงสประการไดแก

๑) สมรรถนะองคการ ๒) ประสทธภาพการวางแผนและการควบคม ๓) ภาวะผน าและความรวมมอ และ ๔) การเมองและการบรหารสภาพแวดลอม

๔.๑ สมรรถนะองคกำร การวเคราะหสมรถนะองคกรจะกลาวถงการแสดงบทบาทของ สถาบนการแพทยฉกเฉนหรอ สพฉ.

เปนหลกเนองจากเปนองคกรหลกในการรบผดชอบการบรหารจดการและ ประสานงานระหว างหนวยงานทเกยวของและสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนเขามามสวนรวมในการปฏบตการดานการแพทยฉกเฉนรวมกน สพฉ. จดตงขนตามบทบญญต พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๑ เปนองคกรของรฐทมฐานะเปนนตบคคล ในก ากบของรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข จดตงเมอวนท ๖ มนาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ และ กพฉ. ไดคดเลอก เลขาธการ สพฉ. คอนายแพทยชาตร เจรญชวะกล ใหด ารงต าแหนงเมอวนท ๑๖ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ ถอเปนเลขาธการคนแรกของสถาบน อตราก าลงของ สพฉ. ทงสน ๖๖ อตรา ปจจบนบรรจแลวทงสน ๖๓ อตรา ขอจ ากดทส าคญจงเปนเรองจ านวนบคลากรทมจ ากดและเมอพจารณาภาระงานดานการแพทยฉกเฉนซงขยายออกไปมากมาย

“..องคกรเรามก าลงคนจ ากด คดวาเปนความตงใจตงแตแรกทจะไมใหมคนมากนกดวยเพราะวามเปาหมายไมอยากใหตองมาท าหนาทปฏบตการ..แตพอตงขนและถกเรยกวาสถาบนการแพทยฉกเฉนแลว คนสวนใหญคดวาเราจะตองท าหนาทชวยเหลอและดแลผปวยไดเอง..” KI-10 (ผบรหารระดบสง สพฉ.) “ กนาเหนใจ พอเรยกชอวาสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ค าวาแหงชาตมนใหญมาก การรบรของคนทวไปกจะคดวาตองท าหนาทชวยเหลอคนเวลาเจบปวยฉกเฉนได ตองท าหนาทได อนนเปนการรบรทเปลยนทนทไมคอยได..คงตองใชเวลา” KI-4 (ผทรงคณวฒ)

๖๖

“ผมคดวามนผดตงแตตน..เขาตองการใหมาก ากบดแลมาตรฐาน แตมาท าหนาทปฏบตเสยเอง..มนไมถกตอง ตรงนเปนประเดนทตองทบทวนใหชดเจน..” KI-3 (ผทรงคณวฒ) “คงตองมาทบทวนบทบาท สพฉ. เชนกน การใหอ านาจหนาทมา ..มนเขยนลอยๆ หากท าหนาทก าหนดมาตรฐานก ากบดแลมนกไมยาก กฎหมายกเขยนไวอยางนน แตในขณะเดยวการจดใหมระบบปฏบตการทไดมาตรฐาน รวมถงการบรหารจดการระบบกกเขยนไวเชนกน ตรงนเปนประเดนทเราตองลงมอในบางเรองหากไมลงมอกไมเกด จะไปเสรมพลง จะไปผลกดนอยางไร หากไมท าใหเหนเกดขนยากในสงคมไทย..” KI-7 (ผบรหารระดบสง สพฉ.) เมอวเคราะหปจจบนจะพบวาหากจะให สพฉ. แสดงบทบาทในฐานะหนวยปฏบตการดานการแพทย

ฉกเฉน กจะไมสามารถท าหนาทไดอยางสมบรณและมประสทธภาพตามทคาดหวง ดวยขอจ ากดดานก าลงคน ดงนนจงมผทรงคณวฒและนกวชาการกลมหนงเสนอวาบทบาทของ สพฉ ไมควรเปนหนวยปฏบตการควรแสดงบทบาทการเปนหนวยก ากบดแลมาตรฐานและการสงเสรมใหเกดการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนทไดมาตรฐานและมคณภาพจะเหมาะสมและสอดคลองกบเจตนารมณขององคกรในตอนเรมตน แตอยางไรกดมความเหนจากอกดานหนงวาการเรมตนและการพฒนาระบบใหเปนทยอมรบและสามารถคงไวซงมาตรฐานและคณภาพทด สพฉ. ยงจ าเปนตองท าหนาทดานปฏบตการอยางหลกเลยงไมไดในชวงเรมตนดวยเหตผลการเรมตนทยงไมมตนแบบหรอแนวทางในการเรยนรทถกตอง ประเดนนพบวายงมความเหนหลากหลายและมแนวโนมทจะตองทบทวนบทบาทและทศทางหลกขององคกรใหชดเจนมากยงขน ซงเปนประเดนทไดรบความสนใจและมความเหนทหลากหลายเกดขนทคนพบไดจากการศกษาครงน แมวาจะมความเหนทแตกตางกน แตความเหนทสอดคลองเกยวกบบทบาททเหมาะสมของ สพฉ. คอในทสดแลว สพฉ. ไมควรเปนองคกรทจะลงมอปฏบตการการแพทยฉกเฉนเสยเอง แตอาจจะมความจ าเปนทจะตองสอสารและสรางกลไกใหเกดความเขาใจอนดตอกน ใหมากยงขน

“งบประมาณทรฐจดมาใหมนไมพอ มนตางจากทก าหนดไวในแผนฯ มาก แผนเขยนไวอยางดบด แตจดงบมาใหเราไมเตมตามทเขยน แตพอผลงานจะใหเราท าตามทเขยนตรงนมนล าบากเหมอนกน..กตองแกปญหาเฉพาะหนา มาจดล าดบความส าคญและท างานกน มนปฏเสธยาก..” KI-9 ((บรหารระดบสง สพฉ.) “กดแลว..ทเขาก าหนดบทบาททไมใหเราตองท าเอง หากท าเองไมมทางท าได จะตอง empower ใหหนวยงานทเปนหนวยบรการท า เราอยาไปท าเอง มนท าไมไดหรอกงานมนใหญมาก และยากมาก ทองถนเขามความพรอม หากเราสงเสรมเขาดๆมหลายแหงทท าส าเรจนะ..” KI-11 (ผทรงคณวฒ)

๖๗

“จะใหเราเรมตนเองเลยกล าบาก ..เรองนมนเปนอะไรทเขา(ประชาชน)คาดวาคนมาท า.. คนมาดแลจะตองมความร อยางนอยตองเปนแพทยเปนหมอ.. เราท าไดเรองกภยแตเรองกชพไมแนใจนก คงตองชวยเรากอนในชวงแรกๆหากอยากใหเราท า (งานการแพทยฉกเฉน) นะ” KI-15 (ผบรหาร อปท.) ขอจ ากดประการส าคญอกประการคอจ านวนงบประมาณทไดรบจากรฐบาลพบวาไมเพยงพอทจะ

ด าเนนงานตามแผนหลกฯทก าหนดไว ท าใหตองเสนอของบกลางของประเทศเพมเตมทกป สงผลใหการด าเนนงานในชวงเรมตนตามแผนหลกฯ อาจจะยงไมเปนไปตามเปาหมายทตองการเทาทควร แตอยางไรกดเมอพจารณาแลวจะเหนวาบทบาทหลกของ สพฉ. ทก าหนดไวในกฎหมาย คอการจดท าแผน การวางระบบ การพฒนามาตรฐานและหลกเกณฑ การศกษาคนควาวจย การประสานงานและการประเมนผล เปนตน มผเกยวของหลายทาน แสดงความเหนวาเปนบทบาททไมจ าเปนตองลงมอปฏบตการดานการแพทยฉกเฉนเอง ก าลงคนเทาทมอยกอาจจะเพยงพอแลว แตอยางไรกดเมอพจารณาแลว เนองจากระบบการแพทยฉกเฉนเปนเรองใหมในสงคมไทยและยงมความเหนทแตกตางออกไปในแงการเรมตนใหเหนมรรคผลแหงความส าเรจเสยกอนเพอใหเกดการยอมรบโดยเฉพาะอยางยงในองคกรปกครองสวนทองถนทก าลงพฒนาและตองการการเรยนร เกยวกบการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนในพนททแตกตางกนไป จงคอยๆ พฒนาระบบและมาตรฐานใหเกดขนตามมาในทสด ประกอบกบบทบาทหนาทดานการประสานงานและการบรหารจดการระบบเปนภาระทส าคญและตองการประสทธภาพคอนขางสง สมรรถนะขององคกรจงเปนปจจยทส าคญแห งความส าเรจ สพฉ. เทาทผานมาไดท าหนาทเปนองคกรประสานการน าแผนไปสการปฏบตถอวาแสดงบทบาทไดเปนทนาพอใจ และอยในเกณฑดและนาจะเปนปจจยดานบวกทส าคญทท าใหการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนไดผลดมาไดระดบหนงในขอจ ากดเทาทเปนอยในปจจบน

๔.๒ ประสทธภำพกำรวำงแผนและกำรควบคม การชวดประสทธภาพในการวางแผนและการควบคมขนกบองคกรทส าคญคอ คณะกรรมการ

การแพทยฉกเฉนแหงชาต หรอ กพฉ. องคประกอบทส าคญของ กพฉ. ประกอบดวยรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขเปนประธาน มกรรมการโดยต าแหนงจากหนวยงานราชการท เปนหนวยงานส าคญคอ กระทรวงการคลง กระทรวงสาธารณสข ส านกงานประกนสงคม และส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต รวมสทาน กรรมผทรงคณวฒสทาน โดยก าหนดใหมผทรงคณวฒดานการเงนบญช ดานกฎหมาย ดานการแพทยฉกเฉน และดานอนๆซง กพฉ. ก าหนดใหเปนดานบรหารการแพทยและสาธารณสข และองคประกอบทมาจากองคกรวชาชพ และสถานพยาบาล องคกรเอกชนและองคกรปกครองสวนทองถน รวม ๙ คน และองคประกอบทมาจากเลขาธการ สพฉ. อกหนงคน รวมเปนทงสน ๑๙ คน องคกร กพฉ. จะมอ านาจ

๖๘

หนาทในการก าหนดมาตรฐานหลกเกณฑเกยวกบระบบการแพทยฉกเฉน การก าหนดนโยบายการบรหารงานการควบคมก ากบทวไป เปนตน ซงเปนบทบาทของคณะกรรมการสงสดขององคกรทพบเหนทวไป

“กรรมการเราเปลยนแปลงบอยนะ การเมองเปลยนท.. ราชการเปลยนท.. องคประกอบกเปลยน แตเราโชคดทกรรมการหลายทานยงคงอยกบเราตลอด.. เรยกวาอยมาตงแตชดแรกกวาไดท าใหงานมนตอเนองและมคนรเรองตอตดได..” KI-9 (ผบรหารระดบสง สพฉ.) การด าเนนงานในรอบของแผนหลกฯ ทผานมา มการปรบเปลยนรายชอคณะกรรมการ กพฉ. ทงสน

๑๘ ครง9 ซงเปนไปตามวาระการด ารงต าแหนงและการปรบเปลยนทางการเมอง ผลการด าเนนงานภาพรวมในแงการเขาถงบรการจะเหนวามความกาวหนาในการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนทงการพฒนาโครงสรางพนฐาน การสรางการมสวนรวมของภาคเครอขาย การจดระบบปฏบตการฉกเฉนทบรณาการทงทางน า บก และอากาศยาน เพอใหผปวยฉกเฉนสามารถเขาถงบรการไดอยางทนทวงท โดยจากเดมผปวยฉกเฉนสามารถเขาถงบรการไดรอยละ ๑๔ ของผปวยฉกเฉน ในป พ.ศ. ๒๕๕๑ เพมเปนรอยละ ๓๗ ของผปวยฉกเฉนในป ๒๕๕๔

“กรรมการในบอรดทน..เขามระบบและวฒนธรรมการท างานทด ดเหมอนวาเขาตงใจมากอยากใหเกดผล..อยากเหนผลส าเรจ ตรงนเปนสงทเราพบเหนได แตกมเหมอนกนทอาจจะใจรอนไปบางอยากเหนผลเรวๆ ผมวาตองใหเวลากนบาง..งานนไมหมนะมนยากเอาการอยนะ..ตองใหเวลา..” KI-12 (ผทรงคณวฒ) “งานการแพทยฉกเฉนเปนงานส าคญ และเกยวของกบความเปนความตายในเสยวเวลา เราทกคนมโอกาสไดใชบรการอยางไมรตว.. หากเราไมใหความส าคญเราอาจจะเสยใจทไมท าใหมนดเสยตงแตตน หลายทานทเขามาชวยเรามาจากภาคเอกชนทเขาใจเราดมากและเปนก าลงใจตลอด ตรงนเปนสงทดทเราตางท างานแบบอทศตน ไมไดค านงผลประโยชนหรอชอเสยงอะไรมากนก.” .KI-5 (ผบรหารระดบสง สพฉ.) ความส าเรจดงกลาวเปนการชวดใหเหนประสทธภาพของระบบการแพทยฉกเฉนทเพมขน โดยม

องคประกอบทส าคญคอการวางแผนและการควบคมตดตามอยางใกลชดของ กพฉ. จะเหนวาความตอเนองใน

9 สรปการเปลยนแปลงตามรายงานในผลการด าเนนงานของคณะกรรมการการแพทยฉกเฉนแหงชาต (กพฉ.) ชดท ๑ และคณะอนกรรมการชด

ตางๆ พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๕๔ จดท าโดย ส านกยทธศาสตร สพฉ.

๖๙

การด าเนนงานท กพฉ. หลายทานไดเขามามบทบาทตงแตตนไดชวยใหการก ากบตดตามและการพฒนาประสทธภาพการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนเปนไปในทศทางทถกตอง ถอเปนประเดนแหงความส าเรจทสนใจอกประเดนหนง แมวา งานดานการแพทยฉกเฉนจะไมใชงานทสรางผลตอบแทนและชอเสยงมากมายใหญโต แต กพฉ. ทเขามามสวนรวมไดแสดงศกยภาพและความสามารถอยางเตมทในการท างานอยางสรางสรรคและเปนประโยชนถอเปนวฒนธรรมการท างานในรปคณะกรรมการนโยบายทนาสนใจและควรศกษาเรยนร

๔.๓ ภำวะผน ำและควำมรวมมอ ความส าเรจในการด าเนนงานทส าคญมกจะขนกบผน าองคกรสงสด ในการน าและสรางความรวมมอ

ใหเกดการเปลยนแปลงขน “ตอนแรกทแขงกน..หลายคนคดวามตวเลอกดๆหลายคน เรยกวาเลอกใครกได แตผมวาเขาเลอกคนมาท างานแบบประสานสบทศ.. คนทจะท างานนไดตองมบคลคของการประสาน . .” KI-14 (ผทรงคณวฒ) “..งานการแพทยฉกเฉนจ าเปนตองอาศยการประสาน การสรางความรวมมอ เพราะวาเราจ าเปนตองดงทรพยากรทมอยอยางกระจดกระจายมาใชประโยชนใหได เวลาเกดภยพบตขนมามนไมม เวลานะมนตองกลาทจะตดสนใจ..” KI-17 (ผบรหาร อปท.) การท กพฉ. ไดคดเลอก นายแพทยชาตร เจรญชวะกล มาด ารงต าแหนง เลขาธการ สพฉ. เปนคนแรก

นบเปนจดเรมตนทส าคญทไดมการเลอกผน าทมคณลกษณะ ของการเปนนกประสานและนกบรหารจดการมาน าองคกรในชวงการเรมตน เพอท าหนาทผลกดนงานการแพทยฉกเฉนใหขยายออกสการรบรและความรวมมอในวงกวางมากยงขน เนองจากเปนเรองทยงใหมและยงมความเขาใจทแตกตางกนในการรบรของสงคม การประเมนจากการใหขอมลของผใหขอมลหลกเปนทยอมรบวาดวยคณลกษณะของการเปนนกประสานและการท างานรวมกบผอนทด สงผลใหการจดการระบบการแพทยฉกเฉนไดเปนทรจกและเผยแพรออกไปอยางรวดเรว ดวยความทเปนผคลกคลกบงานดานแพทยฉกเฉนมาตงแตการจดการในระบบบรการการแพทยฉกเฉน (EMS) ซงเปนสวนหนงในสทธประโยชนของระบบบรการตามหลกประกนสขภาพถวนหนาใน ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต หรอ สปสช. จงท าใหไดเปรยบและมองเหนทศทางและการเชอมตอระบบทงาย

๗๐

ขน สงผลท าให เลขาธการ สพฉ. ไดเขาใจทศทางและระบบการประสานงานภายในและภายนอกไดอยางเขาใจ10

ปจจยแหงความส าเรจทไดวเคราะหและเรยนรจากการน าแผนหลกฯไปสการปฏบตครงนคอการมผน าทแสดงภาวะผน าไดอยางชดเจนและเขาใจในการบรหารและการประสานไดอยางเหมาะสมและถกกาละเทศะจงท าใหการวางรากฐานการจดระบบการแพทยฉกเฉนเปนไปอยางมประสทธภาพ แตอยางไรกดภาวะผน าไมไดหมายถงการมภาวะผน าของเลขาธการ สพฉ. เทานน การมภาวะผน าของผบรหารสงสดระดบประเทศและระดบนโยบายสงสดถอเปนปจจยแหงความส าเรจทเกอหนนกนและกน เทาทผานมาประธานกรรมการทเปนโดยต าแหนงคอรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขไดแสดงใหเหนถงความเขาใจและการสนบสนนทชดเจนในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนใหเปนไปอยางมประสทธภาพและเปนการคมครองสทธดานสขภาพทจะตองไดรบความคมครองสทธในการเขาถงระบบการแพทยฉกเฉนดานการเจบปวยฉกเฉนอยางทวถงและเทาเทยม

“ ..เราโชคดทผทรงฯ หลายคนเขาใจระบบและเปนผออกแบบระบบมากอน.. หลายทานเปนผเชยวชาญระดบประเทศกวาได...ท างานและมประสบการณเรองนมาก เอยชอกได เชน นายแพทย สวทย วบลผลประเสรฐ นายแพทยวทยา ชาตบญชาชย พ.อ. นายแพทยสรจต สนทรธรรม นายแพทยสรเชษฐ สถตนรามย นายพงภฏ เรยงเครอ นายพจตต รตตกล เปนตน ทานเหลานเกงๆและเชยวชาญทงนน ทานชวยเราไดดมาก..” KI-5 (ผบรหารระดบสง สพฉ.) นอกจากน คณะกรรมการ กพฉ. หลายทานไดแสดงออกใหเหนการมภาวะผน าทดและเปนก าลง

ส าคญของการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนทส าคญ ตางไดอทศตนและแสดงภาวะผน าในการขบเคลอนระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาตไดอยางมประสทธภาพ

๔.๔ กำรเมองและกำรบรหำรสภำพแวดลอม ประเดนดานการเมองเปนประเดนใหญและส าคญทสดในการประสบความส าเรจในการด าเนนงาน

ดานใดกตาม การเกดขนของ พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉนแหงชาต พ.ศ.๒๕๕๑ เปนการเกดขนตามทฤษฎหนาตางแหงโอกาส11 ทกลาววาเมอ ประเดนปญหา ประเดนนโยบาย และประเดนทางการเมอง ทงสาม

10 จากขอมลเชงลกพบวาหากพนทใด นายกเทศมนตรหรอ นายก อบต. ใสใจและสนใจในประเดนการแพทยฉกเฉนจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลง

ทดขนในพนท

11 Kingdon, J.D. (1984). ‘Window of Opportunity’ in Agendas, Alternatives and Public Policies. Boston: Little, Brown and

Company.

๗๑

ประการหรอกระแสทงสามกระแสเมอใดมาบรรจบกนจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงหรอเปนโอกาสทดทางดานนโยบายทส าคญ เมอเปนทยอมรบโดยทวกนวาการคมครองสทธประชาชนดานการเจบปวยฉกเฉน และการดแลเพอชวยเหลอในภาวะวกฤตเปนเรองทส าคญ เมอไดรบการพฒนาเปนนโยบายทจะตองใหเกดการคมครองสทธใหกบประชาชนทกคนในการเขาถงและไดรบบรการเมอเจบปวยฉกเฉน และมแรงสนบสนนทางการเมองมาชวยผลกดน และเหนพองตองกน สงผลท าใหเกดการเปลยนแปลงในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนทส าคญเกดขน และนอกจากนการด าเนนงานการจดบรการดานการแพทยฉกเฉนเปนบรการสาธารณะทเหนผลเชงบวกและสรางสรรคดงนนมหลายพนททนกการเมองเขาใจและหยบยกมาเปนประเดนนโยบายทส าคญ สงผลใหไดรบความนยมและชนชมจากประชาชนมากขน

“นกการเมองสวนใหญเขามองวางานนจะท าใหเขาไดคะแนน..ดงนนในพนทหลายแหงเขาเอาจรงเอาจงมาก และลงมาเลนเอง..” KI-16 (นกวชาการใน อปท.) “พนทผม นายก อบจ. ลงมาจบเรองน เพราะเขาทราบดวาเปนการสรางเครอขายทส าคญ เขาใชเปนเครองมอหาเสยงมานานแลว..” KI-19 (ผบรหารใน อปท.) ขอเทจจรงในหลายพนท นกการเมองในแตละระดบไมวาจะเปนระดบชาตหรอระดบทองถน หลาย

ทานไดด าเนนกจกรรมบางสวนของบรการการแพทยฉกเฉนอยเปนประจ าอยแลว เชนการจดรถสงกลบหรอการจดบรการดแลประชาชนในพนทตนเอง ความเขาใจและแนวทางการด าเนนงานในลกษณะนสงผลใหเปนแรงเสรมเชงบวกตอกจกรรมดานการแพทยฉกเฉนในหลายพนท แตในขณะเดยวกนในหลายพนทกอาจจะเปนแรงตานไดเชนเดยวกนหากเกดระบบผกขาดและการจดการทเนนประโยชนในทางการสอสารหรอมงหาเสยงเฉพาะตนเพยงถายเดยว ซงเปนประเดนทละเอยดเชนกนไดอกเชนกน

อยางไรกตามกจกรรมดานการแพทยฉกเฉนหากวเคราะหใหดสามารถแปรเปลยนไปเปนพลงเชงสรางสรรคและขณะเดยวกนอาจจะเปนสงทกอใหเกดความขดแยงกนระหวางนกการเมองหรอผน าไปใชประโยชนทางการเมองเพยงอยางเดยวกเปนไปได จะตองมความระมดระวงในการสอสารและการตความหมายในการน าไปใชใหเกดประโยชนตอสงคม

๔.๕ บทสรป การวเคราะหปจจยหรอตวแปรอสระทสงผลตอความส าเรจในการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนใน

กรอบทงสดาน กลาวคอ สมรรถนะองคการ ประสทธภาพการวางแผนและการควบคม ภาวะผน าและความรวมมอ และการเมองและการบรหารสภาพแวดลอม พบวาเปนประเดนทมผลเชงบวกและเสรมพลงในการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉน หากตวแปรเหลานไดถกน าไปจดการอยางถกตองและเหมาะสมสอดคลองกบ

๗๒

สภาพความจรงในการด าเนนงานจะเปนพลงเสรมการขบเคลอนหรอการน าแผนหลกฯไปสการปฏบตไดอยางมนยส าคญ และเปนประเดนทเปนขอสงเกตเพอการปรบเปลยนและจดสภาพแวดลอมและบรบททเหมาะสมตอไป

๗๓

บทท ๕ สรปผล และขอเสนอแนะ

การประเมนผลการด าเนนงานตาม “แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ ตามท

น าเสนอในรายงานฉบบนมวตถประสงคเพอทราบถงความกาวหนาในการด าเนนงานดานการพฒนาระบบ

การแพทยฉกเฉนของประเทศ โดยเนนการประเมนผลด าเนนงานในชวงครงแรกของแผนหลกการแพทยฉกเฉน

แหงชาตฯ เพอเปนขอเสนอแนะเชงนโยบายในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต ตอผเกยวของ

สามารถสรปผล การประเมนไดดงตอไปน

๑. หลกการส าคญทก าหนดไวในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ คอการปองกน

ใหการเจบปวยฉกเฉนเกดขนนอยทสด และใหมการจดการใหผปวยฉกเฉนไดรบการปฏบตการฉกเฉนทได

มาตรฐานจนพนภาวะฉกเฉนหรอไดรบการบ าบดรกษาเฉพาะอยางทนทวงท จากหลกการดงกลาวเมอ

วเคราะหสาระของแผนหลกฯ นบเปนแผนหลกฯทมเปาหมายทชดเจนโดยเนนความส าคญและความจ าเปน

ของการพฒนาระบบบรการการแพทยฉกเฉนใหครอบคลมทกมตทงดานการปองกนการเจบปวยฉกเฉนใหเกด

นอยทสดและการเตรยมความพรอมดานการแพทยฉกเฉนทงในภาวะปกตและภาวะภยพบตใหสามารถรองรบ

ภาวะฉกเฉนหรอความตองการในการบ าบดรกษาของประชาชนอยางมมาตรฐาน มประสทธภาพอยางทวถง

และเทาเทยม ถอเปนหลกการและเหตผลทด ควรเปนหลกการและเหตผลทส าคญของแผนหลกการแพทย

ฉกเฉนแหงชาตทจะปรบปรงและพฒนาตอไป แตอยางไรกตาม จากการประเมนผลตามตวชวดความส าเรจใน

การด าเนนงานดานแพทยฉกเฉนในภาพรวม พบวายงไมเหนผลการเปลยนแปลงในระดบผลกระทบ (Impact)

ในชวงแรกของการด าเนนงานตามแผนหลกฯ ทผานมา สวนใหญจะเหนผลในดาน ผลผลต (Output) และ

ผลลพธ (Outcome) เปนสวนใหญ ดงจะเหนไดจากตวชวด ทเกยวกบโรคและอบตการณของโรคทส าคญท

ก าหนดเปนตวชวดในแผนหลกฯ เชน อตราการปวยตาย (case fatality rate) เหตการณบาดเจบจากสาเหต

ภายนอก และโรคระบบไหลเวยนเลอด และโรคหลอดเลอดสมองกอนวยอนสมควร เปนตน ยงไมมการ

เปลยนแปลงทมการลดลงอยางมนยส าคญ แตสงคนพบทส าคญพบวา ระบบการแพทยฉกเฉนทเกดขนมกลไก

การบรหารและการประสานกนในทกระดบทงประเทศ มหลกฐานทแสดงออกถงความพรอมของหนวยงานและ

องคกรในการชวยเหลอและดแลรกษาพยาบาลผปวยในภาวะภยพบตและภาวะฉกเฉนได มองคกรทจดตงขน

เพอเปนกลไกการบรหารและเชอมโยงในทกระดบ มการรบรของสงคมและสาธารณะตอบทบาทของรฐและ

หนวยงานทเกยวของดานการจดการภยพบตและการเจบปวยฉกเฉน มการพฒนาและจดตงระบบปฏบตการ

๗๔

ฉกเฉนของสถานบรการสาธารณสขทงในสงกดกระทรวงสาธารณสขและหนวยงานอน มบคลากรทไดรบ

การศกษาและอบรมมาโดยเฉพาะเพอการจดการและบรการดานการแพทยฉกเฉนเกดขนในทกระดบทงใน

ภาครฐและเอกชน รวมทงองคกรปกครองสวนทองถน และจากกรณการเกดวกฤต มหาอทกภยเกดขนในชวง

ปลายป พ.ศ. ๒๕๕๔ สพฉ. ไดแสดงบทบาทส าคญในการเปนศนยกลางประสานเพอปฏบตการตอบโตสภาวะ

ฉกเฉน ไดอยางมประสทธภาพและมหลกฐานเชงประจกษในการด าเนนงาน ซงเปนประเดนทสอดคลองกบ

หลกการส าคญทก าหนดในแผนฯ และกฎหมายวา ดวยการแพทยฉกเฉนแหงชาต ทก าหนดใหม

ระบบปฏบตการฉกเฉน รวมทงการบรหารจดการทมมาตรฐานและประสทธภาพเพอสรางใหเกดแกปญหาและ

พฒนาระบบอยางตอเนองและยงยนอยางแทจรง อนเปนบทบาททส าคญทก าหนดไวในแผนหลกฯ

๒. องคประกอบและยทธศาสตรการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนในแผนหลกการแพทยฉกเฉน

แหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ มการก าหนดวตถประสงคและเปาหมายทเหมาะสม มความครอบคลมและชดเจน

ยทธศาสตรทก าหนดไว ทง ๕ ยทธศาสตร ไดแก ๑) สรางและการจดการความรและพฒนาระบบสารสนเทศ

๒) พฒนาระบบการเงนการคลง ๓) พฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน ๔) สงเสรมศกยภาพและการมสวนรวม

และ ๕) พฒนาโครงสรางกลไกการจดการและอภบาลระบบ เปนการก าหนดยทธศาสตรไดอยางสอดคลองกบ

เปาหมายและมความเชอมโยงสอดคลองกน และยทธศาสตรทงหายทธศาสตรไดตอบสนององคประกอบระบบ

การแพทยฉกเฉนแหงชาตทสามารถอธบายไดอยางชดเจนและมการระบใหเหนระบบและกลไกในการ

ขบเคลอนระบบการแพทยฉกเฉนไดเปนอยางด แตอยางไรกด การก าหนดเปาหมายและตวชวดในบางประเดน

เปนเรองยากทจะเหนผลในทนท โดยเฉพาะทงในประเดนความสอดคลองและวธการวด รวมทงระบบตดตาม

เพอใหไดมาซงผลการด าเนนงานตามเปาหมายและวตถประสงค จงควรมการระบความสอดคลองระหวาง

เปาหมาย ตวชวดใหชดเจนเสยตงแตตน และก าหนดวาเปนตวชวดในระดบผลผลต ผลลพธ ผลกระทบและผล

สะทอนทชดเจนตงแตตน เพอปองกนความสบสนในการประเมนผลส าเรจหรอประเมนผลการด าเนนงานให

ตรงตามเปาหมายทตองการ โดยระบตวชวดทเหมาะสมและสอดคลองกน รวมทงเหมาะสมกบเงอนเวลาทจะ

เกดการเปลยนแปลงจากผลการด าเนนงานทมความเปนไปไดจรง อยางไรกตามจากเหตการณมหาอทกภยท

เกดขนในชวงปลายป พ.ศ. ๒๕๕๔ และเหตการณทเปนภยพบตส าคญๆในชวงทผานมาไดสงผลกระทบอยาง

มาก จงอาจจะพจารณาใหมยทธศาสตรทเกยวกบการจดการภยพบตแยกออกมาโดยเฉพาะเพอใหเกดการวาง

ระบบและกลไกทมประสทธภาพมากยงขนกอาจกระท าได

๓. ผลสมฤทธแหงความส าเรจในการด าเนนงานดานระบบการแพทยฉกเฉนพบวามความส าเรจใน

ระดบหนงซงสวนใหญเปนผลส าเรจในระดบผลลพธและผลต เปนสวนใหญ มกจกรรมตางๆเกดขนอยาง

๗๕

หลากหลายจากการน าแผนฯหลกไปสการปฏบต แตอาจจะยงไมสามารถสรปไดวาผลการด าเนนงานตามแผน

จะมความส าเรจในระดบผลกระทบใหเกดการเปลยนแปลงทก าหนดในตวชวดในหลายตวชวดตามทก าหนดใน

แผนหลกฯ ขอเสนอแนะคอควรมการปรบตวชวดใหเปนกระบวนการหรอระดบความส าเรจบางในบางกจกรรม

ทไมอาจจะวดผลเชงปรมาณและการเปลยนแปลงทมงไปยงผลส าเรจปลายทางไดโดยตรงในทนท สวนตวชวด

เชงปรมาณควรเปนสงทสามารถวดและก าหนดไดในระยะเวลาตามแผนหลกฯ ไดประกาศใชไมควรก าหนดไว

แตอาจจะไมบรรลหรอบรรลไดยาก

๔. การประเมนยทธศาสตรท ๑ ไดแกยทธศาสตรการสรางและการจดการความรและการพฒนา

ระบบสารสนเทศ มขอคนพบทส าคญคอมระบบการจดการความรและการพฒนาระบบสารสนเทศท

ด าเนนงานไดในระดบปานกลาง มกจกรรมการจดประชมและอบรมทจดโดย สพฉ. หรอหนวยงานทเกยวของ

เพอชแจงแนวทางการด าเนนงานเปนสวนใหญ ยงไมเปนรปแบบการจดการความรอยางแทจรง ระบบ

สารสนเทศดานการแพทยฉกเฉนทเกดขนเปนระบบทพฒนามาจากระบบการแพทยฉกเฉนเดมทอยในสงกด

ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) พบวามการพฒนาระบบสารสนเทศแบบใหม ITEMS

Program ในพนทน ารอง ดานการวจยและการสนบสนนการวจยในดานการแพทยฉกเฉนยงเปนการ

ด าเนนงานในชวงเรมตนทเปนการวางกรอบและทศทางการวจย ยงไมสามารถพฒนาระบบสนบสนนและกลไก

การสรางความรวมมอระหวางหนวยงานดานการวจยไดเทาทควร เนองจากมขอจ ากดดานงบประมาณ

ขอเสนอแนะ ควรมการพฒนาชดขอมลมาตรฐานทางการแพทยฉกเฉนในทกระดบใหเปนจรง และสราง

เครอขายการจดการความรทเปนระบบและตอเนอง ควรจดระบบสนบสนนเพอน าการเปลยนแปลงโดยการ

วจยและการใชผลการวจยเพอการตดสนใจเชงบรหารใหมากขนและหลากหลายรปแบบมากยงขน

ประเดนทเปนขอพงระวงและแนวทางการพฒนาไดแก ๔.๑ การมงสทศทางการพฒนามาตรฐานและคณภาพของระบบการแพทยฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาล

ในโรงพยาบาล ระหวางการสงตอ ภาวะภยพบต และการแพทยฉกเฉนเชงสาธารณสข ท าไดงายขน เนองจาก ๑. องคกรทเกยวของ ผมสวนไดสวนเสยตาง ๆ เปนทยอมรบมากขน ทงในระดบประชาชน องคก ปกครองสวนทองถน องคกรภาคเอกชน องคกรภาครฐ และสอมวลชน ๒. การจดระบบบรการภาคพนฐาน ไดแก การจดใหมระบบการแพทยฉกเฉนนอกโรงพยาบาล โดย ทางบก ทางน า และทางอากาศ ระบบจายเงนชดใชคาบรการ ระบบการฝกอบรมบคลากร ๓. ทศทางการพฒนาระบบสาธารณสขระดบประเทศ โดยองคกรตาง ๆ มงสมาตรฐานและคณภาพ ระดบสากล

๗๖

๔.๒ การพฒนาระบบบรการการแพทยฉกเฉน เปนองคประกอบส าคญส าหรบการวางนโยบายจดท าแผนงบประมาณการตอบโตภยพบตตางๆ ทงจากภยธรรมชาตและโดยมนษย ทจะพบไดมากขน

๔.๓ การเปดประชาคมอาเซยนจะมผลกระทบตอระบบการแพทยฉกเฉนในวงกวาง เชน กฎ ระเบยบ ขอบงคบ มาตรฐาน และการเคลอนยายบคลากร เปนตน

๔.๔ ระบบสอสารโทรคมนาคม มความกาวหนาและเขาถงไดงายแมในพนทหางไกล ๔.๕ ประชาชนมความฉลาดทางสขภาวะ (Health Literacy) มากขนและเขาถงระบบขอมลขาวสาร

มากขน ๔.๖ การพฒนาระบบสารสนเทศดานการแพทยฉกเฉน และการเชอมโยงแลกเปลยนขอมลระหวาง

หนวยงานทเกยวของเพอใหเกดประโยชนสงสดในการใชขอมล มความเปนไปไดสง (ฐานขอมลการ

รกษาพยาบาลของระบบหลกประกนสขภาพ ฐานขอมลส านกงานประกนสงคม และสวสดการขาราชการ)

เชนเดยวกบ การน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการปฏบตการตาง ๆ

๕. การประเมนยทธศาสตรท ๒ ยทธศาสตรการพฒนาระบบการเงนการคลง การบรหารจดการระบบ

ในเงอนไขดานการเงนการคลงทมขอจ ากดในจ านวนงบประมาณทไดรบ พบวารฐไมได สนบสนนใหไดรบ

งบประมาณตามทก าหนดไวในแผน จากการวเคราะหพบวาไดรบจดสรรประมาณ เพยงรอยละ ๒๕-๔๐ ของ

วงเงนตามทก าหนดไวในแผนหลกฯ ดงนนแนวทางการบรหารจดการจงเปนการด าเนนงานตามล าดบ

ความส าคญและเปนไปตามสถานการณ ซงเปนประเดนส าคญทอาจจะท าใหมผลกระทบตอการด าเนนงานตาม

แผนหลกฯ อยางครอบคลมและเปนไปตามทก าหนดไวในแผน ขอเสนอแนะทส าคญในยทธศาสตรนคอรฐควร

จดการใหมชองทางทหลากหลายของแหลงเงนทเปนรายรบของงานดานการแพทยฉกเฉน อาท การก าหนด

เปนรปแบบงบประมาณแบบรายจายตวหว หรอสนบสนนทางออมผานกลไกภาษหรอกองทนอนๆทเกยวของ

และไดประโยชนจากบรการของการแพทยฉกเฉน ซงจะท าใหการด าเนนงานเปนไปอยางคลองตวและม

ประสทธภาพมากยงขน ภายใตงบประมาณทไดรบในปจจบนจะเหนไดวาสวนใหญไดถกใชจายไปกบการ

พฒนาและวางรากฐานระบบและการจายประจ าเสยเปนสวนใหญ

ประเดนทเปนขอพงระวงในทศทางการพฒนา ยทธศาสตรท ๒

๕.๑ ควรศกษาแนวทางและคนหารปแบบการด าเนนงานเพอใหไดขอมลสนบสนนการเจรจาหารายรบตามมาตรา ๓๔ (๕) ตาม พ.ร.บ. การแพทยฉกเฉนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๑ ทกลาวถงรายไดจากหนวยงานของรฐหรอกองทนอนทมวตถประสงคดานการจดบรการดานสาธารณสขหรอการแพทย

๗๗

๕.๒ ควรศกษารปแบบการพฒนาระบบการบรหารกองทนฯทมประสทธภาพและเพยงพอ โดยเนนการกระจายอ านาจ

๕.๓ ควรออกแบบและพฒนาระบบสารสนเทศดานการเงนการคลงของการแพทยฉกเฉนให เกดประสทธผลสงสดและมเสถยรภาพ

๕.๔ ควรด าเนนการศกษาผลกระทบการก าหนดนโยบายการจายเงนตามระดบความรนแรง ควร จะตองจายโดยค านงถงระดบความรนแรงของผเจบปวยฉกเฉนมาประกอบดวย (เชนรนแรงนอย ปฏบตการดวยชดปฏบตการระดบสง จายเทาชดปฏบตการระดบพนฐานหรอระดบตน) นอกจากนยงมปฏบตการฉกเฉนในเขตพนทหรอภมประเทศทไมมหนวยปฏบตการ หรอความเจบปวยฉกเฉนนนเกนกวาขดความสามารถสถานพยาบาลทใกลเคยง จงไดมการพฒนาการปฏบตการฉกเฉนดวยเรอหรออากาศยาน กลไกการจายเงน จะจายไปยงหนวยปฏบตการ หรอหนวยรบเงนของหนวยปฏบตการ เชน กองทพบก ส านกงานต ารวจแหงชาต เปนตน

๕.๕ ควรการศกษาตนทนการปฏบตการพเศษทตองอาศยเครองมอ ยา เวชภณฑ อปกรณพเศษตางๆ เชนผปวยโรคหวใจ เปนตน รวมถงการปฏบตการในพนท/ภมประเทศเฉพาะตางๆและทบทวนโครงสรางตนทนคาใชจายการแพทยฉกเฉนทเหมาะสมและใกลเคยงกบคาใชจายจรงและคาดการณแนวโนมในอนาคต

๖. การประเมนยทธศาสตรท ๓ ยทธศาสตรการพฒนาระบบปฏบตการ นบวาเปนการด าเนนงานทม

ผลการปฏบตงานทชดเจนมากกวาดานอน ดงจะเหนไดจากการท สพฉ. ไดมการพฒนาระบบปฏบตอยาง

ตอเนองทงในสวนทด าเนนการเองและการสงเสรมสนบสนนใหหนวยงานอนทเกยวของไดแสดงบทบาทเอง ซง

เปนความจ าเปนตามบทบาทหนาททก าหนดไวในกฎหมายทจะตองพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน รวมถงการ

บรหารจดการและพฒนาระบบสอสารและเทคโนโลยสารสนเทศเพอประโยชนในการปฏบตงาน มขอคนพบ

เชงประจกษหลายกรณตวอยางเชน ระบบปฏบตการฉกเฉนทางบก การกภยโดยอากาศยาน การตงชด

ปฏบตการส าหรบองคกรปกครองสวนทองถน ( อปท.) และการก าหนดมาตรฐานและหลกเกณฑเกยวกบ

ระบบปฏบตการแพทยฉกเฉน เปนตน ขอเสนอแนะ จะเหนวาการพฒนาใหมระบบปฏบตการในระดบตางๆ

เปนการด าเนนการในชวงเรมตนและเปนการศกษาเพอพฒนาระบบตนแบบ ภายหลงทระบบปฏบตการ

การแพทยฉกเฉนไดจดตงขนในหนวยงาน องคกร หรอสวนราชการท เกยวของทมหนาทโดยตรงแลว บทบาท

ตอไปจะเปนขององคกรหรอหนวยงานทเกยวของด าเนนการตอไป สพฉ. จ าเปนตองแสดงบทบาทการเปน

หนวยงานดานการพฒนาและรบรองมาตรฐานหรอองคกรทท าหนาทเพอการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนทด

และมคณภาพใหเกดขนอยางตอเนอง ครอบคลมและยงยนตลอดไป โดยไมจ าเปนตองเปนผด าเนนการเอง

๗๘

ประเดนทเปนขอพงระวงในทศทางการพฒนา ยทธศาสตรท ๓

๖.๑ ควรมการประสานหนวยงานทเกยวของในเรองระบบรายงานขอมลอตราปวยตายในโรงพยาบาล (Hospital case fatality rate) เหตการณบาดเจบจากสาเหตภายนอก (V๐๑-Y๘๙) ในทกอาย และโรคระบบไหลเวยนเลอด ไดแก กลามเนอหวใจตายเฉยบพลน (I ๒๐-๒๕) และหลอดเลอดสมอง (I ๖๐-๖๙) กอนวยอนควร

๖.๒ ควรมการก าหนดเกณฑมาตรฐานหองฉกเฉน เชน

- อปกรณตามทกระทรวงสาธารณสขก าหนด

- ก าหนดจ านวนบคลากรสาธารณสข ทงพยาบาล แพทย และเจาหนาทตอประชากรขนต า ๖.๓ ควรส ารวจขอมล ER ทวประเทศวาเปนไปตามเกณฑ ปญหาอปสรรคผลจากขอมลการส ารวจ

น าไปสการวางแผนพฒนาระบบการดแลรกษาผปวยฉกเฉนในโรงพยาบาลทกระดบ ๖.๔ ควรมการพฒนาความรและทกษะการดแลผปวยฉกเฉน รวมถงการปฏบตการฉกเฉนใน

โรงพยาบาล ใหแกแพทย พยาบาล เจาหนาทศนยรบแจงเหตและสงการ รวมถงการพฒนาศกยภาพบคลากรของหองฉกเฉน (สายสนบสนน)

๗. การประเมนยทธศาสตรท ๔ ยทธศาสตรการสงเสรมศกยภาพและการมสวนรวม การด าเนนงาน

ดานการสงเสรมศกยภาพและสรางการมสวนรวมเปนอกบทบาทหนงทเหนผลการด าเนนทชดเจน แมวาเปน

ชวงเรมตนแตการพฒนาก าลงดานการแพทยฉกเฉนไดมการพฒนาตอเนองอยางกาวหนา มการพฒนาก าลงคน

นอกระบบราชการทงในรปแบบอาสาสมครและผปฏบตการฉกเฉนเบองตนทครอบคลม อาจจะเปนผลมาจาก

การทงานดานแพทยฉกเฉนมตนทนเดมมาจากการชวยเหลอโดยจตอาสาและเปนความเชอทเหนวาเปนการ

แสดงออกถงการเสยสละทชดเจนอยแลว ตอมาไดมการพฒนาระบบการเสรมสรางศกยภาพท าใหมการตอบ

รบทดและครอบคลมมากขน ประกอบกบ อปท. หลายแหงไดเขามามสวนรวมโดยการพฒนาการจดบรการ

ดานการแพทยฉกเฉนและการจดการภยพบตเปนงานทส าคญและเปนการแสดงออกถงการเอาใจใสตอ

ประชาชนของผบรหารทองถนจงเปนแรงเสรมในดานทด แตในขณะเดยวกนพบวามขอเสนอแนะทควรไดรบ

การพฒนาคอการจดระบบการเสรมสรางศกยภาพและการมสวนรวมควรเปนไปในลกษณะคขนานกน โดยเนน

การเสรมพลงให อปท. เขาใจและเหนคณคา โดยอาจจะเรมตนจากการพฒนาภาวะผน าดานการจดการภย

พบตและการแพทยฉกเฉนอยางเปนระบบมการจดการเรยนรเปนหลกสตรทชดเชน และสรางมาตรฐานการ

เรยนรดานการจดการภยพบตและการแพทยฉกเฉนใหกบประชาชน ใหเขาใจ เขาถงและเขามามสวนรวมโดย

๗๙

เหนวาเปนเรองทส าคญและเปนหนาทของพลเมองประการหนงในทกษะดานน เปนสงทตองพฒนาอยาง

ตอเนองในแผนหลกฯ ฉบบตอไป

ประเดนทควรพงระวงในทศทางการพฒนา ยทธศาสตรท ๔

๗.๑ ควรด าเนนการสงเสรมพฒนาใหมอาสาฉกเฉนชมชนเพมขนโดยมเปาหมายใหไดไมต ากวา

๓๐๐,๐๐ คน รวมเปน ๕๐๐,๐๐๐ คนเมอรวมกบป พ.ศ. ๒๕๕๕

๗.๒ ควรด าเนนการประสานการใหองคความรดานการแพทยฉกเฉนใหเปนเนอหาหลกในการอบรม

ปฐมนเทศ แกพนกงาน ลกจาง ขาราชการ รายใหมในหนวยงานองคกรโรงงานตางๆ รวมทงนกเรยนนกศกษา

๗.๓ ควรเผยแพรความรสงเสรมศกยภาพบคคลทวไปใหมความรดานการแพทยฉกเฉนผานสอ

ประเภทตางๆ

๗.๔ ควรจดประชมชแจงผบรหารโรงพยาบาลใหมความเขาใจในความส าคญของงานการแพทยฉกเฉน

ในโรงพยาบาล

๗.๕ ควรจดระบบและปรบปรงระบบคาตอบแทนและเพมความกาวหนาของสายงานของบคลากร

ดานการแพทยฉกเฉนอยางนอยใหทดเทยมกบวชาชพเดยวกนในสาขาอนๆ

๗.๖ ควรสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนใหมความเขาใจในการจดระบบการแพทยฉกเฉน และ

เพมการอบรมผปฏบตการฉกเฉนเบองตนกระจายใหครอบคลมทกต าบลและใหมการปฏบตงานออกเหตใน

กลมทผานการอบรมแลวเพมมากขน

๗.๗ ควรจดท ามาตรฐานของศนยรบแจงเหตและสงการจงหวดใหแลวเสรจในภายในป ๒๕๕๖ และ

พฒนาบคลากรใหไดตามมาตรฐานทก าหนด

๗.๘ ควรมการพฒนาระบบการวางแผนก าลงคนดานการแพทยฉกเฉนอยางเปนระบบและด าเนนการ

ใหครบวงจร ทงการก าหนดอตราและกรอบอตราก าลง รวมทงการวางแผนการผลต การใชก าลงคนไปพรอมๆ

กน และควรจดระบบการสรางแรงจงใจในการท างานดานแพทยฉกเฉนทงเชงปรมาณและคณภาพใหด าเนนไป

ดวยกน

๘๐

๗.๙ ควรสงเสรมสนบสนนให อปท. ขนาดใหญมการจดระบบการแพทยฉกเฉนเพมขน อกอยางนอย

๕ แหง

๗.๑๐ ควรพฒนากลไกทสนบสนนให อปท. ทจดระบบการแพทยฉกเฉนสามารถด าเนนงานไดอยาง

ตอเนองยงยน

๗.๑๑ ควรมการประชมชแจงผบรหาร อปท. ใหมความรความเขาใจในการด าเนนงานดานการแพทย

ฉกเฉนใน อปท.โดยเฉพาะใน อปท. ทยงไมมการจดระบบการแพทยฉกเฉนและ อปท. ทมปญหาในการบรหาร

จดการ

๗.๑๒ ควรพฒนาคณภาพของศนยรบแจงเหตและสงการจงหวดใหเปนไปตามมาตรฐาน

๘. การประเมนยทธศาสตรท ๕ ยทธศาสตรการพฒนาโครงสราง กลไกการจดการและการอภบาล

การด าเนนงานดานการพฒนาโครงสรางและกลไกการจดการเปนการด าเนนทมผลงานในระดบนาพอใจ มการ

จดโครงสรางการด าเนนงานและการเชอมโยงเครอขายการท างานระหวางระบบและโครงสรางเดมและระบบ

ใหมแมวาอยในชวงเรมตนกมผลการด าเนนงานไดดระดบหนง หนวยงานทมศกยภาพทท าหนาทดาน

การแพทยฉกเฉนคอโรงพยาบาลซงสวนใหญสงกดกระทรวงสาธารณสข หรอองคกรปกครองสวนทองถนทม

ทรพยากรทมากพอ การประสานในชวงเรมตนแมวาอาจจะมอปสรรคบางแตกสามารถเชอมโยงการท างาน

ดวยกนไดด กลไกทพฒนาขนในหลายรปแบบและชองทางเรมมกจกรรมทเปนไปตามวตถประสงค แมวายงไม

อาจจะสรปผลส าเรจในชวงเรมตนแตกมทศทางการด าเนนงานทด มประเดนทยงไมใครชดเจนมากนกคอการ

พฒนาชองทางการรบเรองรองเรยน การสบสวน ไตสวนเปนตนทยงไมชดเจนมากนก ขอเสนอแนะในการ

พฒนาตามยทธศาสตรนคอการพฒนากลไกการจดการทเนนการสรางความรวมมอและการเชอมโยงเครอขาย

ทเนนพนทเปนหลก ควรใหพนทไดแสดงบทบาทหลกและสวนกลางสนบสนนและพฒนามาตรฐานของระบบ

และวางระบบการอภบาลและสงเสรมทด

๙. ปจจยแหงความส าเรจในการน าแผนไปสการปฏบตเมอพจารณาจากตวแปรชวดความส าเรจตาม

ตวแบบเชงบรณาการสประการ กลาวคอ ๑) สมรรถนะองคการ ๒) ประสทธภาพการวางแผนและการควบคม

๓) ภาวะผน าและความรวมมอ และ ๔) การเมองและการบรหารสภาพแวดลอม มาเปนกรอบการประเมน

แผนหลกฯ พบวา สพฉ. ไดแสดงบทบาทไดดในระดบหนงแสดงใหเหนสมรรถนะขององคกรทมศกยภาพทด

แมวาอาจจะมขอจ ากดดานก าลงคนและงบประมาณ ขณะท กพฉ. ไดแสดงบทบาทดานการควบคมก ากบ

๘๑

ทศทางทด สวนคณะกรรมการ กพฉ. และเลขาธการ สพฉ. ไดแสดงบทบาทดานภาวะผน าและการสรางความ

รวมมอทด และสภาพแวดลอมทางการเมองและการบรหารเออใหเกดการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน

ปจจยเหลานเปนประเดนส าคญทคนพบไดและเปนจดเดนจากการเรยนรในกรณการพฒนาระบบการแพทย

ฉกเฉนและการน าแผนการแพทยฉกเฉนแหงชาตไปสการปฏบต แตจดทยงไมสามารถพฒนาไปไดอยางเปนท

นาพอใจคอการพฒนาดานวชาการและระบบสารสนเทศ ซงอาจจะยอมรบไดวาเปนชวงเรมตนแตเปนทศ

ทางการพฒนาทส าคญของระบบการแพทยฉกเฉน เนองวชาการและสารสนเทศเปนฐานส าคญในการพฒนา

ระบบทตองอยพนฐานวชาการและการพฒนาองคความรอยางตอเนองและจรงจง

สรปและขอเสนอแนะขางตนเปนผลจากกระบวนการตดตามประเมนผลแผนหลกการแพทยฉกเฉน

แหงชาต ฉบบแรกภายหลงทไดมการน าแผนไปสการปฏบตมาเปนชวงระยะเวลาหนงแลว การประสานงาน

การตดตามประเมนผลการปฏบตการการแพทยฉกเฉนเปนบทบาททส าคญท สพฉ. ตองด าเนนการตาม

ขอบเขตหนาททก าหนดในกฎหมายวาดวยการแพทยฉกเฉน และแผนหลกฯ ทไดรบอนมตแลว เพอการบรหาร

จดการและการปรบเปลยนทศทางการบรหารและจดการระบบการแพทยฉกเฉน ใหสามารถบรรลเปาหมาย

หลกในการคมครองสทธของผปวยฉกเฉนและการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศใหมประสทธภาพ

ครอบคลม และมคณภาพมาตรฐานตอไป

๘๒

ตำรำงท ๖ สรปผลการประเมนแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต วตถประ สงคทวไป

ยทธศำสตร

วตถประสงคเฉพำะ เปำหมำยเฉพำะ ผลกำรประเมน

ก, ข ๑ ๑. เพอสรางและจดการความรรวมทง พฒนาระบบขอมลสารสนเทศ เพอรองรบการ ตดสนใจเชงนโยบาย การบรหารจดการและการ ปฏบตการทเหมาะสม

ก . มการจดการจนไดองคความรท เปนหลกฐานเชง ประจกษอยางเปนระบบ เพอสนบสนนการตดสนใจ ทกระดบ ตงแตก าหนดแผนและนโยบายระดบชาต จนถงหลกเกณฑและยทธวธการปฏบตการฉกเฉนใน ระดบปฏบตการ

ยงไมพบวากระบวนการจดการความรทด าเนนอยจะสามารถน ามาสการแกปญหาเชงนโยบายหรอยทธวธเพอบรรลเปาหมายตามแผนหลกฯไดจรง

ข. มระบบขอมลการลงทะเบยนผปวยฉกเฉน (Emergency registry) ซงรวมไปถงระบบการเฝาระวงการ เจบปวยฉกเฉนทเชอมโยงครอบคลมทกระดบ และ มการพฒนาอยางตอเนอง เพอรองรบการตดสนใจ เชงนโยบาย การบรหารจดการและการปฏบตการ ฉกเฉน ทไดอยางมคณภาพมาตรฐาน ภายในป ๒๕๕๕

แมจะพบวามการพฒนาระบบฐานขอมลแตยงไมเหนมการน าขอมลมาว เคราะห เพอตดตามความกาวหนาการด าเนนนโยบายตามแผนหลก

ค. มเครอขายนกวจยดานการแพทยฉกเฉนทสามารถน าความรทางการวจยมาใชประโยชนในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน โดยมการระดมงบประมาณมาสนบสนน

มการสนบสนนงานวจยเฉพาะเรอง แตขาดการวเคราะหสถานการณอยางเปนระบบเพอก าหนดโจทยและประเดนทศทางการวจยในการพฒนา

๘๓

วตถประ สงคทวไป

ยทธศำสตร

วตถประสงคเฉพำะ เปำหมำยเฉพำะ ผลกำรประเมน

ใหไดอยางนอยรอยละ ๕ ของคาใชจาย ในการปฏบตการฉกเฉนนอกโรงพยาบาล

ระบบการแพทยฉกเฉนเพอใหบรรลเปาหมายตามในแผนหลกและมการจดสรรงบประมาณในดานนนอยมาก

ก, ข. ๒ ๒. เพอพฒนาระบบการเงนการคลงดาน การแพทยฉกเฉน ทมงบประมาณเพยงพอและ ยงยน โดยมกลไกการจายเงน และการบรหารจดการกองทนทมประสทธภาพ

ก. มระบบการประกนสขภาพส าหรบผปวยฉกเฉน ทเปนเอกภาพ ไมซบซอน ข. งบประมาณด าเนนการตามแผนหลกการแพทย ฉกเฉนแหงชาตทคณะรฐมนตรอนมตแลว ไดรบการสนบสนนอยางเพยงพอ

-ก าลงด าเนนการโดยรฐบาล -พบวาไมไดรบงบประมาณตามแผนทวางไวบงชวาแผนหลกฯ ดงกลาวมไดรบความส าคญจากหนวยงานทเกยวของ -น าจะตอ งทบทวนหล ก เกณฑการจ าย ในส ถ า น ก า ร ณ ท ไ ด ร บ ง บ ป ร ะ ม า ณ จ า ก ดขณะเดยวกนภาระการจายสวนใหญยงคงเปนการน าสงระดบ FR

ข ๓ ๓. เพอสนบสนนการพฒนาระบบการ ปองกนการเจบปวยฉกเฉน

ก. ผปวยฉกเฉนทมาโรงพยาบาลดวยเหตการบาดเจบ จากสาเหตภายนอก (V01-Y89) ในป ๒๕๕๕ ลดลง ไมนอยกวารอยละ ๑๕ ของป ๒๕๕๐

-ขอมลสถตตสาธารณสขบงชวาผปวยทมารพ.ดวยการบาดเจบมแนวโนมเพมขน ขณะเดยวกนไม เหนยทธวธ ในการลดการบาดเจบท เปนรปธรรม

๘๔

วตถประ สงคทวไป

ยทธศำสตร

วตถประสงคเฉพำะ เปำหมำยเฉพำะ ผลกำรประเมน

ข. มระบบเครอขายทเชอมโยงระบบการแพทย ฉกเฉนกบระบบอน เพอปองกนการเจบปวยฉกเฉน ใหครอบคลมทกจงหวด ภายในป ๒๕๕๕

-ด าเนนการไดคอนขางเปนไปตามเปาหมายทวางไว

ข ๓ ๔. เพอพฒนาความสามารถของประชาชน ในการรองขอและชวยเหลอผปวยฉกเฉนเบอง ตนไดอยางถกตองและเหมาะสม

ก. จ านวนผปวยฉกเฉนระดบวกฤต (สแดง) ซงมาดวย ระบบการแพทยฉกเฉน ในป ๒๕๕๕ เพมขนไมนอยกวารอยละ ๑๕ ของป ๒๕๕๒

ขอมล สพฉ.ระบวาจ านวนผปวยฉกฉนระดบวกฤตทมาดวยระบบการแพทยฉกเฉนเพมขนรอยละ ๒๐ ระหวางป ๒๕๕๓-๒๕๕๔ -พบวาผปวยระดบวกฤตสวนใหญยงไมไดมาดวยระบบการแพทยฉกเฉน -ไมเหนมาตรการในการสรางความตระหนกและการรบรถงอาการวกฤตทตองรบเรยกบรการการแพทยฉกเฉน

๕.เพอพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน นอกโรงพยาบาลใหครอบคลมและทวถง โดยใหผปวยฉกเฉนไดรบปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐานจนถงไดรบการบ าบดรกษาเฉพาะทนทวงทอยางทวถง

ก. รอยละ ๒๐ ของผปวยทมภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนได รบการน าส งจนถ ง โรงพยาบาลท ม ข ดความสามารถใหไดรบยาละลายลมเลอดไดทนเวลา (ภายใน ๓ ชวโมงหลงมอาการ) ข. รอยละ ๕ ของผปวยทมโรคหลอดเลอดสมองไดรบการ

ไม ม ก า ร ว เ ค ร าะห ข อม ล เพ อ ก า รต ดต ามความกาวหนา ไมมขอมล

๘๕

วตถประ สงคทวไป

ยทธศำสตร

วตถประสงคเฉพำะ เปำหมำยเฉพำะ ผลกำรประเมน

น าสงจนถงโรงพยาบาลทมขดความสามารถใหไดรบยาละลายลมเลอดไดทนเวลา (ภายใน ๖๐ นาทหลงมอาการ) ค. รอยละ ๘๐ ของผปวยบาดเจบรนแรง (สแดง)ไดรบการน าสงจนถงโรงพยาบาลทมขดความสามารถใหไดรบการบ าบดรกษา เฉพาะ ภายใน ๖๐ นาทหลงเกดการบาดเจบ ง. ระยะเวลาตงแตเรมเจบปวยฉกเฉนจนถง เวลาทไดรบการปฏบตการฉกเฉนจากผปฏบต การของผปวยวกฤต (สแดง) โดยแยกออก เปน ๒ ขอ ๑. ระยะเวลาตงแตเรมเจบปวยฉกเฉน จนถงระบบการแพทยฉกเฉนไดรบแจง

-ภาวะหวใจหยดเตน (Cardiac Arrest) ภายใน ๒ นาท รอยละ ๒๐ -ภาวะบาดเจบรนแรง (สแดง) ภายใน ๑๐ นาท รอยละ ๘๐ -โรคหลอดเลอดสมองเฉยบพลน (Acute Stroke) ภายใน ๓๐ นาท รอยละ ๕๐

ไมมขอมล ไมมขอมล ไมมขอมล

๘๖

วตถประ สงคทวไป

ยทธศำสตร

วตถประสงคเฉพำะ เปำหมำยเฉพำะ ผลกำรประเมน

-โรคหลอดเลอดหวใจเฉยบพลน (Acute coronary syndrome) ภายใน ๖๐ นาท รอยละ ๕๐

๒. ระยะเวลาตงแตไดรบแจงจนถงเวลาท ผปวยฉกเฉนระดบวกฤต (สแดง) ไดรบ การปฏบตการฉกเฉน ภายใน ๑๐ นาท รอยละ ๘๐

ไมมขอมล ไมมขอมล รอยละ ๗๓

ข ๓ ๖. เพอพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉนของโรงพยาบาลตางๆ โดยเฉพาะหองฉกเฉนใหไดมาตรฐาน มคณภาพและประสทธภาพ โดยมบคลากรทมความร ทกษะ และเจตคต ตลอดจนมความช านาญและประสบการณอยใหบรการประจ าตลอดเวลา

อตราปวยตายในโรงพยาบาล (hospital case fatality rate) เหตการบาดเจบจากสาเหต ภายนอก (V01-Y89) ในทกอาย และโรค ระบบไหลเวยนเลอด ไดแก กลามเนอหวใจตายเฉยบพลน (I 20-25) และโรคหลอดเลอดสมอง (I 60-69) กอนวยอนสมควร (นอย กวาอาย ๗๐ ป) ในป ๒๕๕๕ ลดลงไมนอยกวา รอยละ ๒๐ ของอตราปวยตายในโรงพยาบาล ในป ๒๕๕๐

ขอมลสถตสาธารณสขพบวาอตราการปวยตายจากการบาดเจบลดลงรอยละ ๕ แตอตราตายจากโรคหลอดเลอดในสมองเพมขนรอยละ ๗ -ไมมการก าหนดและประเมนมาตรฐานของหองฉกเฉนของโรงพยาบาล

๘๗

วตถประ สงคทวไป

ยทธศำสตร

วตถประสงคเฉพำะ เปำหมำยเฉพำะ ผลกำรประเมน

ข ๓ ๗. เพอพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน ใ ห พ ร อ ม ช ว ย เ ห ล อ ด แ ล แ ล ะรกษาพยาบาลผปวยฉกเฉนในภาวะภยพบตไดอยางประสานสอดคลองกบการจดการภยพบตโดยรวม

ทกจงหวดมกลไกการบรหาร การประสาน การจดท าแผน การทบทวนและซอมแผนปฏบตประจ าป รวมกบหนวยงานทเกยวของ เพอรองรบการจดการภยพบต

มการด าเนนการตามแผน

ข ๔ ๘. เพอสงเสรมศกยภาพของบคลากรแ ล ะ อ ง ค ก ร ท เ ก ย ว ข อ ง ใ ห ร ะ บ บการแพทยฉกเฉน เขมแขงและยงยน

มระบบทสงเสรมใหมการน าศกยภาพของบคลากรและองคกรทเกยวของมาพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนใหมคณภาพและประสทธภาพยงขน ไดแก

-โรงพยาบาลระดบตตยภมขนไปทกแหงมแพทยเฉพาะทางสาขาเวชศาสตรฉกเฉนประจ าหองฉกเฉน อยางนอย ๓ คน -มบคลากรประเภทตางๆในระบบการแพทยฉกเฉนทมคณภาพและจ านวน เพยงพอตามมาตรฐานทก าหนด ทงภาครฐ และภาคเอกชน -มระบบการสรางแรงบนดาลใจ ระบบท างานเปนคณะ ระบบสนบสนน (เชน การศกษา การฝกอบรม บนได

มบคลากรเพมขนแตยงไมเพยงพอ และมปญหาดานการกระจาย ยงไมเหนแผนชดเจนวาจะสามารถบรรลเปาหมายไดอยางไรและเมอใด

๘๘

วตถประ สงคทวไป

ยทธศำสตร

วตถประสงคเฉพำะ เปำหมำยเฉพำะ ผลกำรประเมน

วชาชพ) และแรงจงใจในการปฏบตการฉกเฉน ทงดาน การเงนและทมใชการเงน

ข ๔ ๙. เพอสงเสรมการมบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนและองคกรภาคเครอขายอนในระบบการแพทยฉกเฉนใหเขมแขงและ ยงยน

รอยละ ๘๐ ขององคกรปกครองสวนทองถน มบทบาทในการด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนในระดบทองถนหรอพนท

รอยละ ๖๘ ในปงบประมาณ ๒๕๕๔

๘๙

วตถประ สงคทวไป

ยทธศำสตร

วตถประสงคเฉพำะ เปำหมำยเฉพำะ ผลกำรประเมน

ข ๔ ๑๐. เพอพฒนาโครงสราง กลไกการจดการ และการอภบาลระบบการแพทยฉกเฉนในทกระดบใหมประสทธภาพ

ก. มโครงสราง กลไกการจดการและการ อภบาลระบบการแพทยฉกเฉนทสอดคลอง และเชอมโยงกนทกระดบ โดยเนนกลไกการ ตดตามประเมนผล การรบเรองรองเรยน/ รองทกข และการตรวจสอบโดยใหทกฝายม สวนรวม อยางโปรงใสและตรวจสอบได ข. มขอบงคบ ระเบยบ ประกาศ มต และ นโยบายดานการแพทยฉกเฉน ครบถวนตาม ทพระราชบญญตก าหนด ค. มการก าหนดโทษทางปกครองตามมาตรา ๒๙, ๓๗, ๓๘, ๓๙ และ ๔๐ รวมทงยทธวธการ สบสวน สอบสวน ไตสวน พจารณาโทษทาง ปกครองและด าเนนการ ตามมาตรา ๓๑ และ ๓๒

-ไมเหนกลไกการประสานและบรณาการงานกบหนวยงานอนในแนวราบ -มขอสงสยในศกยภาพของ กพฉ. ในการประสานและบรณาการแผน -ศ กยภาพของ สพฉ . ในการ ใช ข อม ล เพ อขบเคลอนสงคมในการพฒนาระบบตามแผนหลกมจ ากด -ตวชวด KPI ของ สพฉ. กบตวชวดของแผนหลก เปนคนละตวกน

๘๙

เอกสารอางอง

แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓-๒๕๕๕ กรงเทพมหานคร: หจก. รกษการพมพ

พระราชบณญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๑

ไพบลย สรยะวงศไพศาลและคณะ (๒๕๕๒). รายงานฉบบสมบรณชดโครงการวจยเพอการประเมนและ

พฒนาระบบการแพทยฉกเฉน: ส านกงานวจยเพอการพฒนาหลกประกนสขภาพไทย

วรเดช จนทรศร. (๒๕๔๘). ทฤษฎการน านโยบายสาธารณะไปปฏบต. กรงเทพมหานคร: พรกหวานกราฟ

ฟค

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต. (๒๕๕๔). ผลการด าเนนงานของคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน (กพฉ.)

ชดท ๑ และคณะอนกรรมการชดตางๆ พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๕๔

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต. (๒๕๕๕). การประชมชแจงนโยบายการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน

แหงชาต ป ๒๕๕๕. เอกสารประกอบการการประชมชแจงนโยบายการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน

แหงชาต ป ๒๕๕๕ วนท ๒๗ มกราคม ๒๕๕๕ ณ โรงแรมรชมอนด จ. นนทบร

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต. (๒๕๕๕). ศนยการแพทยฉกเฉนเฉลมพระเกยรต ๘๔ พรรษา ตอบโต

อทกภย เลม ๑: กรงเทพมหานคร: ส. พจตรการพมพ

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต. (๒๕๕๕). การจดการภยพบตดานการแพทยและสาธารณสขตอบโตภย

พบตอทกภย. เอกสารประกอบการประเมนผลการปฏบตงานเลขาธการสถาบนการแพทยฉกเฉน

แหงชาต

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต. (๒๕๕๕). ผลการด าเนนงานระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต ประจ าป

๒๕๕๔. เอกสารประกอบการประเมนผลการปฏบตงานเลขาธการสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต. (๒๕๕๕). Theme: ฉกเฉนเปนเอกภาพ “ผปวยไดรบการด ณ

สถานพยาบาลทเหมาะสมซงอยใกลทสดอยางสรางสรรค” เอกสารประกอบการประชมเชงปฏบตการ

การจดท าแผนพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน ป ๒๕๕๖ วนท ๒๙ กมภาพนธ – ๑ มนาคม ๒๕๕๕ ณ

โรงแรมแมน า รามาดาพลาซา

๙๐

ภาคผนวก

๙๑

ภาคผนวก ๑ การวเคราะหสถานการณปจจบนในการด าเนนงานตามยทธศาสตรท ๑

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา ๑. จดระบบองคความร เพอเอออ านวยตอการใชประโยชน

- มการใชหลกฐานเชงประจกษและความรทผาน การรวบรวมอยางเปนระบบเพอสนบสนนการตดสนใจทกระดบตงแตก าหนดนโยบายและยทธศาสตรระดบชาตจนถงเกณฑวธปฏบตในระดบปฎบตการ

- มระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน (ITEMS) ครอบคลมทง ๗๖ จงหวด เพอสนบสนนและการตดสนใจทางการแพทยฉกเฉนทกระดบในการออกปฎบตการฉกเฉนอยางทนเวลา และมชดขอมลมาตรฐานทางการแพทยฉกเฉน

- ขาดการสงเสรมและสนบสนนการพฒนาศกยภาพหนวยงานทเกยวของในดานระบบการแพทยฉกเฉน - พฒนามาตรฐานการจดหาอปกรณดานสารสนเทศ ทจ าเปนในการท างานระบบการแพทยฉกเฉนแหงชาต - บคลากรยงใชเทคโนโลยสารสนเทศไมเตมทมขอจ ากดในการใช - การยอมรบในระหวางสถาบนการศกษาตางๆ เพอเปนแหลงทสามารถรวบรวม หลอหลอมการจดการ น ามาซงการก าหนดทศทางงานวจยทเออตอการน ามาใชประโยชน - งบประมาณทไดรบโดยตรงมไมมาก จ าเปนตองแสวงหาแหลงงบประมาณจากทตางๆ ซงมขอก าหนดตามแหลงเงนทสนบสนน - องคความรทจ ากดท าใหถกชกน าการท างานไปโดยไมมหลกฐานเชงประจกษประกอบ

- พฒนาความรดานเทคโนโลยสารสนเทศใหเทาเทยมกน - พฒนาระบบสารสนเทศการจดการองคความร - ระบบสารสนเทศมลตมเดย รปแบบการสอสารความรสการปฏบต - พฒนาระบบสารสนเทศการจดการองคความร - น าผลการวจยทบทวนระบบการแพทยฉกเฉนของ สวปก. และ Karstad University ประเทศสวเดน มาใชเสนอการนโยบาย การลงทนโดยมงเนนการจดการของศนยรบแจงเหตและสงการ ตดตามคณภาพการปฏบตการของผปฏบตการแตละระดบ - พฒนาการบญชาการเหตการณในสถานการณสาธารณภย โดยขยายความรในการจดการหนวยฉกเฉนตางๆ ในสาธารณภยระดบตางๆ - พฒนามาตรฐานและคณภาพของระบบการแพทยฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาล ในโรงพยาบาล ระหวางการสงตอ ภาวะภยพบต และการแพทยฉกเฉนเชงสาธารณสข - พฒนาระบบบรการการแพทยฉกเฉน เปนองคประกอบส าคญส าหรบการวางนโยบายจดท าแผนงบประมาณการตอบโตภย

๙๒

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา พบตตางๆ ทงจากภยธรรมชาตและโดยมนษย - ศกษาและพฒนาการศกษาในระบบการเงนการคลง โดยเฉพาะดานงบประมาณ เชน การศกษาตนทนทางน า/การศกษาการจายเงนตามระดบความรนแรงของโรค (DRGs) เพอเปนขอมลพนฐานประกอบการก าหนดนโยบาย - บรณาการการรสอสารประชาสมพนธ และการจดการองคความรดานการแพทยฉกเฉนเพอใหสอดคลองและเหมาะสมของกลมเปาหมาย

๒. ศกษาวจยและพฒนาความรทางการแพทยฉกเฉน

- มเครอขายนกวจยและองคกรวจยและมการระดมงบประมาณเพอสนบสนนการวจยใหไดอยางนอยรอยละ ๕ ของคาใชจายการปฏบตการฉกเฉนนอกโรงพยาบาลจากงบประมาณรายจายประจ าป รวมทงมการน าความรจากการวจยมาใชประโยชนในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน

- สงเสรมใหมการแลกเปลยนความรและประสบการณระหวางผปฏบตการ ในเวทตางๆ ทงในรปแบบการเสวนา อภปราย สมมนาเชงปฏบตการ การถอดบทเรยน รวมถงการจดประชมวชาการการแพทยฉกเฉนระดบประเทศ การจดแขง EMS Rally - สนบสนนการประชมระดบนานาชาตดานการแพทยฉกเฉนในป ๒๕๕๔ (ACEMS) และ ๒๕๕๕ (International Emergency Medicine จดโดย รพ.รามาธบด) การประชมวชาการภายใตกรอบ APEC ไดแก ACTS ๒๐๑๒ - มการจดประชมนกวจยเพอรวบรวมงานวจยทมความสนใจ และแจงก าหนดทศทางการวจย

- จ านวนของนกวจยทมอยอยางจ ากดของประเทศไทย ท าใหงานวจยวนซ าอยในกลมคนทจ ากด การสรางนกวจยใหมๆ ตองใชเวลาในการด าเนนการ

- ระบบสารสนเทศสนบสนนการวจย และฐานขอมลงานวจยทางการแพทยฉกเฉน - ระบบสารสนเทศสนบสนนการวจย และฐานขอมลงานวจยทางการแพทยฉกเฉน

๙๓

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา รวมถงประสานงานวจยใหเปนสวนหนงทคณะกรรมการวจยแหงชาตใหความเหนชอบ นอกจากนยงสนบสนนงานวจยโดยมคณะกรรมการวจยทประกอบจากผทรงคณวฒเพอพจารณาการสนบสนนเงนในลกษณะใหทนวจย โดยม ตงแตป ๒๕๕๔ - สรางเครอขายนกวจยกบมหาวทยาลยตางๆเชน สงขลานครนทร มหดล รวมถงงานวจยรวมกบมหาวทยาลย Karstadt ประเทศสวเดน

๓. จดระบบขอมลและสารสนเทศใหความเชอมโยงครอบคลมทกระดบ

- มระบบฐานขอมลการลงทะเบยนผปวยฉกเฉน (Emergency Registry) รวมไปถงระบบการเผาระวงการเจบปวยฉกเฉน ทเชอมโยงครอบคลมทกระดบ และมการพฒนาอยางตอเนองเพอรองรบการตดสนใจของระดบบรหารและระดบปฏบตการภายในป ๒๕๕๕

- มการใชระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน (ITEMS) ครบทกจงหวดยกเวน กทม. ซงมการใชโครงสรางขอมลของ ITEMS เปน Emergency Registry ขาดการน าไปใชทกระดบ มเฉพาะระดบชาต คอ สพฉ. ระดบจงหวดคอ สสจ. และ ศนยฯ ไมมระดบหนวยและชด - มการใชระบบ ITEMS เพอคดแยกผปวยการสงการทางการแพทย การจายคาชดเชยทางการแพทยครบทกจงหวด ยกเวน กทม. - มการใชโครงสรางขอมลของ ITEMS เปน Emergency Registry - พฒนาโปรแกรม ITEMS มขอมลพนฐานทจ าเปนไดแก ขอมลผปฏบตการ หนวยปฏบตการ เปนตน ส าหรบขอมลการปฏบตการ

- การน าระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน ITEMS ไปใชงานมเฉพาะระดบชาต คอ สพฉ. ระดบจงหวด คอ สสจ. และศนยฯ แตไมมการใชงานในระดบหนวยปฏบตการและชดปฏบตการ - การจดระบบทะเบยนผปวยฉกเฉน (Emergency registry) จ าเปนตองใช Key หลกทตอเชอมกบขอมลการรกษาในระบบอนๆได - ความพรอมของเทคโนโลยทตองมการลงทนทงทาง Hardware Software Communication และ people ware - ทะเบยนผปวยฉกเฉนมจ านวนของขอมล (Field) ทตองเกบมากเกนไปท าใหสนทรพยากรในการจดการ

- ระบบสารสนเทศลงทะเบยนผปวย/ผบาดเจบในภาวะฉกเฉนและภยภบต - ระบบสารสนเทศการเฝาระวงสถานการณในงานการแพทยฉกเฉน - ระบบสารสนเทศขอมลเพอสนบสนนการตดสนใจของผบรหาร - สงเสรมใหมการใชงาน ITEMS ใน กทม. - พฒนาทะเบยนผปวยฉกเฉน (Emergency Registry) เวอรชนตอไปใหมขอมลเทาทจ าเปน - พฒนา ITEMS เฉพาะสวนทเกยวของใหสามารถใชงานไดในระดบหนวยปฏบตการและชดปฏบตการ - พฒนาระบบสารสนเทศขอมลเพอสนบสนนการตดสนใจของผบรหาร

๙๔

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา ผปวยฉกเฉนในแตละปฏบตการและน ามาใชเพอการจายเงนสนบสนนการปฏบตการทรวมปฏบตการในลกษณะเครอขาย โดยส านกงานบรการการแพทยฉกเฉน สสจ.ทกจงหวด - ระบบ ITEMS ขยายการใชงาน

ทวประเทศในเดอน พค. ๕๔ ซงไม

ครอบคลม กทม.ทยงคงสงขอมล

เปนยอดรวมและไมมขอมล

ปฏบตการของหนวยปฏบตการ

จ านวนมาก ทอยในสงกดของ

มลนธฯตางๆ รวมถงโรงพยาบาล

จ านวนมากทไมอยในระบบของ

ศนยเอราวณ

- พฒนาการเชอมขอมลกบบรษท

กลางคมครองผประสบภยจากรถ

โดยเพมขอมลเลขทะเบยนรถยนต

เพอสบคนความคมครองตาม

พรบ. คมครองผประสบภยจากรถ

- มการท าขอตกลงในการสบคน

และอานขอมลกบส านกบรหาร

ทะเบยนกลาง กรมการปกครอง

เพอสบคนเลขประจ าตวประชาชน

๑๓ หลกของผเจบปวยฉกเฉน

เพอประโยชนในการเชอมขอมล

การรกษาพยาบาลของ

สถานพยาบาลตางๆ

- ส าหรบการปฏบตการเพอใหไดท

อยในระบบสารสนเทศภมศาสตร

(GPS) ไดทดลองการรบขอมลใน

โครงการ Toyota G-BOOK ทจะ

- พฒนาระบบสารสนเทศ น าผลการเชอมโยง แลกเปลยนขอมลการแพทยฉกเฉนโดยเฉพาะกบฐานขอมลการรกษาพยาบาลของระบบ หลกประกนสขภาพ มาใชวเคราะหและก าหนดทศทางการพฒนา ในป ๕๖ โดยเรมการเชอมโยงขอมลกบส านกงานประกนสงคม และสวสดการขาราชการ - น าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชประโยชน เชน การน า ๓G มาทดสอบใชในการปฏบตการตางๆ เชน ชดปฏบตการกบศนยสงการ การอ านวยการ - การจดการเลขหมายฉกเฉน (หมายเลขโทรศพท หมายเลขเดยว) รวมถงรปแบบการจดการ ผรบผดชอบ รวมทงการจดสรรความถวทยเพอกจการ การแพทยฉกเฉนในระบบดจตอล - ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส อ ส า รโทรคมนาคม มความกาวหนาและเขาถงได ง ายแม ในพนทหางไกล

๙๕

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา สงขอมลให และจะพฒนาตอกบ

สวทช.

- ทดลองการรบขอมลในโครงการ

Toyota G-BOOK ส าหรบการ

ปฏบตการเพอใหไดทอยในระบบ

สารสนเทศภมศาสตร (GPS) ได

ซงจะสงขอมลให และจะพฒนาตอ

กบ สวทช.

๔. การเชอมโยงความรสการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน

- มการใชองคความรในการก าหนดนโยบายและ การพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนทงในระดบ ชาต ระดบจงหวด ระดบปฏบตการ

- มระบบสารสนเทศอาสาฉกเฉนชมชน ส าหรบสงเสรม สนบสนนใหมการแลกเปลยนเรยนรของประชาชน และเครอขายตางๆ ใหสามารถน าไปสการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน - สนบสนน สวปก. ท าการวจย ทบทวนระบบการแพทยฉกเฉนประเทศตางๆ ๑๐ ประเทศ และจดท าขอเสนอทศทางของระบบการแพทยฉกเฉนในบรบทของประเทศไทย - มการน าความรทไดรบจากงานวจยทหนวยปฏบตการน าไปใชประกอบการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนในพนท ไดแก การปฏบตการฉกเฉนในเขตพนทชายแดนภาคใต การปฏบตการฉกเฉนกรณผปวยโรคหวใจขาดเลอด โรคหลอดเลอดสมองโดยการสรางความตระหนกและการแจงเหตดวยเครอขายชมชน เปนตน

- ประชาชนยงไมเขาใจระบบการแพทยฉกเฉนอยางเปนรปธรรม - ขาดสอประชาสมพนธทครอบคลมและเหมาะสมกบกลมเปาหมาย รวมทงการบรหารจดการการสอสารประชาสมพนธทเปนระบบ - ความมสวนรวมของหนวยงานรบผดชอบ สนบสนนหลกและทเกยวของยงไมรบการตอบสนองอยางทคาดหวง - การบรหารจดการกระบวนการไดมาซงองคความรยงไมสามารถน าไปเผยแพรและใชประโยชน

- พฒนาระบบสารสนเทศการแจงเหตฉกเฉน - การเปดประชาคมอาเซยนจะมผลกระทบตอระบบการแพทยฉกเฉนในวงกวาง เชน กฎ ระเบยบ ขอบงคบ มาตรฐาน และการเคลอนยายบคลากร - ประชาชนมความฉลาดทางสขภาวะ (Health Literacy) มากขน

๙๖

ภาคผนวก ๒ การวเคราะหเปาหมาย ผลการด าเนนงาน และแนวทางการพฒนาใน

ยทธศาสตรท ๒

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา พฒนาระบบการเงนการคลง (แหลงเงนตางๆ) มการเรยกเกบคาบรการทางการแพทยฉกเฉนและการด าเนนการของ

สถาบนอยางมประสทธภาพ

- มงบประมาณเพอสนบสนนการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนไดครอบคลมทงระบบ อยางพอเพยง และทวถงทงประเทศ

- ม ง บ ป ร ะ ม า ณ เ พ อ ก า รด าเนนการตามแผนหลก แผนด าเนนการ และการปฏบตงานของสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตอยางเพยงพอ จากการวเคราะหโอกาสการ

ห า ร า ย ไ ด น น พ บ ว า

เงนกองทนการแพทยฉกเฉน

มแหลงรายรบจาก ๗ แหลง

ต า ม ท ก า ห น ด ใ น พ ร บ .

การแพทยฉกเฉน มาตรา ๓๔

คอ ๑) เงนอดหนนทรฐบาล

จดสรรใหจากงบประมาณ

รายจายประจ าป ๒) เงนหรอ

ทรพยสนทมผบรจาคให ๓)

เงนหรอทรพยสนท ไดมาใน

ในปทผานๆ มา เงนกองทน

ท ใ ช ไ ป ใ น ก า ร ส น บ ส น น

ปฏบตการดานการแพทย

ฉ ก เ ฉ น ไ ด ม า จ า ก เ ง น

งบประมาณรายจายประจ าป

ทมการประมาณรายจายของ

ปฏบตการฉกเฉนในปทผาน

มา สวนทท าการประมาณ

ก า ร เ พ ม ข น ส า น ก

งบประมาณใช ว ธ ก า ร ให

สพฉ. น าผลงานท เกนกวา

เปาหมายทไดรบจดสรรตาม

พระราชบญญตงบประมาณ

ไปขอเงนงบกลางฉกเฉนจาก

คณะรฐมนตร เงนทไดรบใช

มตคณะกรรมการการแพทย

ฉ ก เ ฉ น ไป ใช อ ดหน นการ

ปฏบตการของศนยรบแจง

เหตและสงการ ส านกบรการ

การแพทยฉกเฉน ส านกงาน

แ น ว ท า ง ก า ร ร บงบประมาณจดสรรทเพยงพอภายใต ระบบประกนสขภาพ ยงไมสามารถขบเคลอนในระด บน โยบายจากร ฐบาล เพ อ ให การคมครองและจดเงนอดหนนในลกษณะการเ ห ม า จ า ย ร า ย ห วประชากร รวมถงยงไมมการศกษาตนทนทช ด เ จ น ใ น ร ป แ บ บดงกลาว แหลงรายรบนอก เหน อ จ าก เ ง นอ ด ห น น จ า กงบประมาณรายจายประจ าป ยงไมชด มแผนงานโครงการทได รบการสนบสนนตามแหล ง เ ง นอ นๆ ส า น ก ง า น ก อ ง ท นสนบสนนการสร า ง

จากสถานการณภยพบตทมความถในการกดบอยครงขน มความรนแรงขน ท าใหประชาชน ภาครฐรวมถงภาคเอกชนตนตวในการเตรยมการมากขนดวย จะเหนไดวาระบบบรการการแพทยฉกเฉนไดรบการยอมรบวาเปนฟนเฟองทส าคญในการปฏบตการชวยเหลอในภาวะภยพบต สงผลใหไดรบงบประมาณเพมเตมจากงบกลางในการเตรยมความพรอมและการจายช ด เ ช ย ป ฏ บ ต ก า ร นอกจากน ยงไดรบการส น บ ส น น จ าก อ งค ก รระหว า งประ เทศ เช น WHO ปญหาอทกภยทผานมา ๑๖๖๙ เปนทรจกมากขน ไดรบการยอมรบจากจากสงคม สงผลให

๙๗

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา กจการของสถาบน ๔) เงน

ค าป ร บทางปกครองตาม

พระราชบญญต และ ๕) เงน

ทไดจากหนวยงานของรฐ หรอ

กองทนอนทมวตถประสงค

ห ร อ เ ก ย ว ข อ ง ก บ ก า ร

จดบรการดานสาธารณสขหรอ

การแพทย ๖) เงนสมทบอน

ตามท กฎหมายบญญต ๗ )

ดอกผลหรอประโยชนท เกด

จากเงนหรอทรพยสนตาม ๑)

- ๖) ทงนหากสามารถ

ด าเนนการพฒนาระบบการ

เ ร ย ก เ ก บ ค า บ ร ก า ร จ า ก

หนวยงานท เกยวของไดจะ

สงผลใหมจ านวนงบประมาณ

เพยงพอในการปรบปรงพฒนา

ระบบการแพทยฉกเฉนทม

มาตรฐาน

สาธารณสขจงหวดดวย เงน

ร ายร บท น า ม า ใช ก บการ

ด าเนนงานดานการแพทย

ฉกเฉนอนๆ เชน การวจย

การตรวจสอบ ไดรบในหมวด

เงนอดหนนตามมาตรา ๑๖

สวนรายไดสถาบนฯ ซงมา

จากเงนงบประมาณแผนดน

เชนกน เงนรายรบทไดเรมตน

ขอ๕) เงนทไดจากหนวยงาน

ของรฐ หรอกองทนอนทม

วตถประสงคหรอเกยวของกบ

ก า ร จ ด บ ร ก า ร ด า น

สาธารณสขหรอการแพทย

ไดแก สปส.ส าหรบบรษท

กลางคมครองผประสบภย

จากรถ ได เชอมขอมลแลว

พรอมตงเรองเบก อยระหวาง

การจดท ารายละเอยดเชง

ธรการและทางกฎหมาย

เสรมสขภาพ (สสส) แ ล ะ ใ น โ ป ร แ ก ร ม WHO-RTG เรองการบรหารจดการภยพบต แหลงเงนตางๆ เปนสวนชวยเสรมงานสวนท ข า ด โ ด ย เ ฉ พ า ะCapacity Building ของผปฏบตการ การสร า งท มการแพทยฉกเฉนเคลอนทเรว แตก า ร ข อ ร บ ก า รส น บ ส น น ล ก ษ ณ ะดงกล าวไมสามารถยนยนความย งยนได การเจรจากบกองทนประกนสขภาพอนๆ คอ สปสช. ไดท าเรองอย ใน เหมาจ ายรายหวป ๒๕๕๔ แตส านกงบประมาณไมเหนชอบดวย และทาง กรมบญชกลางแจงวาคารบผปวยจากทเกดเ ห ต ไ ม อ ย ใ น ส ท ธประโยชน สวน สปส. แ.จงวาเปนสวนรวมอยในคาเหมาจายรายหวใหโรงพยาบาลเจาของบตร

เครอขายตางๆ ใหการสนบสนนมากขนท ง ในอ ง ค ค ว า ม ร แ ล ะ เ ง นสนบสนนการด าเนนงานในป ๕๓ ไดมการประสานร ว ม ก บ บ ร ษ ท ก ล า งประกนภย โดยไดมการทดสอบกา ร เ ช อ ม โ ย งขอมล โดยคาดวาในป๕๔ จะสามารถด า เนนการเรยกเกบรายไดแลว

๙๘

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา พฒนาการบรหารจดการกองทน

เพอใหมการรบ การจาย และการเกบรกษาเงนกองทน รวมทงการน าเงนกองทนไปจดหาผลประโยชนอยางมประสทธภาพ โปรงใส ตรวจสอบได มระบบการเฝาระวงทางการเงนการคลงทมประสทธภาพทงในสวนกลางและระดบพนท

มการจดท าคมอการบรหารกองทน คมอการใชจายและเกบรกษาเงนกองทน มรายละเอยด ชดเจน ทถอปฏบต มการแจกจายคมอใหเจาหนาททกคน มการแตงตงคณะกรรมการบรหารกองทนทมผบรหารทกส านกและผเชยวชาญจากภายนอก เขารวมในการพจารณาก าหนดกรอบ การบรหารกองทน การจายเงนชดเชยใหหนวยปฏบตงาน การจายเงน On top มการประชมชแจงแนวทางการจดสรรใหกบผเกยวของทชดเจน มรายละเอยดของขอมลการจายอยางละเอยด ทสามารถตรวจสอบได การอดหนนเงนจากกองทนไป

ยงองคกรปกครองสวน

ทองถนอยในระหวางการ

ชแจง ท าความเขาใจ เชญ

ชวน และทดลองรปแบบท

เหมาะสมกบระดบจงหวด

คอองคการบรหารสวน

จงหวด

งบประมาณทไดรบในสวนเงนกองทนนน ไดรบตามโครงสรางตนทนเดม ทนอยกวารายจายทแทจรง ประกอบกบการประมาณการจ านวนครงของการบรการนนมแนวโนมเพมขนอยางตอเนองแตไดรบงบนอยกวาทเสนอ โดยตองขอสนบสนนงบกลาง จงสงผลใหชวงระยะเวลาในการจดสรรงบประมาณไมแนนอน ตองรอไดรบเงนงบกลางจงสามารถจดสรรได สงผลใหพนทขาดความเชอมนในการใชจายงบพฒนาระบบไมเพยงพอ ตองใชงบกองทนไปจดสรรใหพนท ในการพฒนาคณภาพของพนท การจดระบบการบรหารกองทนทผานมา เนนการจายชดเชย การตรวจสอบคณภาพของการใชจาย การตดตามการใชจายเงน

จากภาวะอทกภยทกลาวมาแลวนน ท าใหรฐบาลใหความส าคญกบการแพทยฉกเฉนมากขน คาดวา งบบรหารจดการจะไดรบมากขน ไมตองน างบกองทนไปใชสนบสนนพนท มเงนกองทนมากขน หากไดรบงบชดเชยทางอากาศยานและทางน า สามารถพฒนารปแบบการบรหารจดการกองทนทชดเจน นอกจากนระบบสารสนเทศทมอยมขอมลเพมน ครอบคลมมากขน มความพรอมทจะมการจดระบบสารสนเทศเพอการตดตามสถานะทางการเงนของกองทนอยางตอเนองและรวดเรวได สพฉ.เปนกองทนทตองมการประเมนผลการด าเนนงานโดยTRIS ซงมการก ากบการบรหารจดการ การใชจายงบประมาณอยางมธรรมาภบาล ท าใหมการบวนการควบคมก ากบทเขมแขงทงมระบบการบรหารความเสยง มการ

๙๙

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา ของพนทยงไมชดเจน มเปาหมายในการใหทองถนเขามารวมในการบรหารจดการแตกระบวนการยงไมชดเจนตองมการหารอหนวยงานทเกยวของเพมเตมใหสามารถด าเนนการไดอยางมธรรมาภบาลและตรงตามวตถประสงคของกองทน

ควบคมภาพและมการตรวจสอบภายในอยางสม าเสมอ

พฒนากลไกการจายเงนสนบสนนการปฏบตงานดานการแพทยฉกเฉน

เพอใหการจายเงนสนบสนนการ

ปฏบตงานดานการแพทยฉกเฉน

เปนกลไกในการกระจายให

ประชาชนไดรบปฏบตการฉกเฉน

อย า งท วถ ง เท า เท ยมและม

คณภาพ มาตรฐาน

รายจายและกลไกการจายเงน

สนบสนนการปฏบตงานดาน

การแพทยฉกเฉน การจาย

เงนกองทนกวารอยละ ๙๐

เปนไปเพอการชดเชยการ

ปฏบตการฉกเฉนดวยรถ

ปฏบตการฉกเฉนระดบตางๆ

คอระดบพนฐาน (First

Responder; FR) ระดบตน

(Basic Life Support; BLS)

ระดบกลาง (Intermediate

Life Support; ILS) และ

ระดบสง (Advance Life

Support; ALS) โดยกลไกการ

ไดมการศกษาอตรา

คาบรการทาง

การแพทยฉกเฉนท

ค านวณตามตนทน

กจกรรมแมวา

ด าเนนการเสรจ

แลวแตไมสามารถ

น ามาใชไดเนองจาก

ส านกงบประมาณไม

เหนชอบใหใชการม

สวนรวมของ

หนวยงานตามมาตรา

๓๕ ทก าหนดให

“หนวยงานของรฐ

จากองคกรขนาดเลกทมงบประมาณไมเพยงพอ ท าใหการประสานความรวมมอกบภาคสวนอนไดยาก แตขณะนจากภาพลกษณทเปนองคกรทประชาชนใหความเชอมน รฐบาลใหความสนใจยอมตามมาดวยความรวมมอจากองคกรภาครฐทเกยวของ และภาคเอกชนจ านวนมากทพรอมจะใหความชวยเหลอซงผลประโยชนทหนวยงานนนๆจะไดรบเปนชอเสยงในดานท าประโยชนตอ

๑๐๐

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา จายเงนเปนไปตามระบบ

ขอมลทมการบนทกผาน

โปรแกรม ITEMS จากชด

ปฏบตการขนมาทระดบ

จงหวด และสงให สพฉ.

ประมวลผล จายเงนผาน

ส านกงานบรการการแพทย

ฉกเฉน ส านกงานสาธารณสข

จงหวด การจายเงนใหชด

ปฏบตการขางตน จายใน

อตรา ๓๕๐, ๕๐๐, ๗๕๐

และ ๑,๐๐๐ บาท ตามล าดบ

ในป ๒๕๕๕ จะตองจายโดย

ค านงถงระดบความรนแรง

ของผเจบปวยฉกเฉนมา

ประกอบดวย (เชนรนแรงนอย

ปฏบตการดวยชดปฏบตการ

ระดบสง จายเทาชด

ปฏบตการระดบพนฐานหรอ

ระดบตน)นอกจากนยงม

ปฏบตการฉกเฉนในเขตพนท

หรอภมประเทศทไมมหนวย

ปฏบตการ หรอความเจบปวย

ฉกเฉนนนเกนกวาขด

ความสามารถสถานพยาบาล

ทใกลเคยง จงไดมการ

พฒนาการปฏบตการฉกเฉน

ดวยเรอหรออากาศยาน กลไก

หรอกองทนอนท

วตถประสงคหรอ

เกยวของกบการ

จดบรการดาน

สาธารณสขหรอ

การแพทย เพอ

สนบสนนการเงน

ใหแกกองทน โดย

พจารณาตาม

อตราสวนของการ

ด าเนนงานตาม

อ านาจหนาทของ

สถาบน กบการลด

ภาระการด าเนนการ

ของหนวยงานของรฐ

หรอกองทนนน” ยง

ไมไดด าเนนการ

สงผลใหการจายชดเชยปฏบตการยงจายดวยอตราเดม ซงสงผลตอการตดสนใจเขารวมการปฏบตงานของหนวยงานบางหนวยเนองจากไมคมทน นอกจากน การจายตามประเภทชดปฏบตการยงมการจายสงขน ซงการปรบรปแบบการจายตาม

สงคม ซงประเมนเปนมลคาไมได ทงนท าใหไดรบความรวมมอในดานองคความรเพมขน นอกจากนยงมการใชขอมลสารสนเทศทมคณภาพมาประกอบการจาย พรอมทงน าขอมลมาใชในการพฒนาการจายทเหมาะสมตอไป

๑๐๑

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา การจายเงน จะจายไปยง

หนวยปฏบตการ หรอหนวย

รบเงนของหนวยปฏบตการ

เชนกองทพบก ส านกงาน

ต ารวจแหงชาตเปนตน

การคดแยกทหองฉกเฉนนน พบปญหามาตรฐานการคดแยกทตางกน สงผลใหเกดความขดแยงระหวางศนยสอสารสงการกบชดปฏบตการได การพฒนารปแบบการจายทมประสทธภาพนน งบประมาณทไมเพยงพอ ท าใหการเลอกรปแบบการจายไดยาก เพราะปรมาณ ของเงนไมเพยงพอจะขบดนระบบได

๑๐๒

ภาคผนวก ๓ การด าเนนงานตามยทธศาสตรท ๓ การพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉน

วตถประสงคเฉพาะ ๒.๓.๕ เพอพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉนนอกโรงพยาบาลใหครอบคลมและทวถง โดยใหผปวยฉกเฉนไดรบปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐาน จนถงไดรบการบ าบดรกษาเฉพาะทนทวงท อยางทวถง เปาหมายเฉพาะ ขอ ๒.๓.๕

ก. รอยละ ๒๐ ของผปวยทมภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนไดรบการน าสงจนถงโรงพยาบาลทมขดความสามารถใหไดรบยาละลายลมเลอดไดทนเวลา (ภายใน ๓ ชวโมงหลงมอาการ)

ข. รอยละ ๕ ของผปวยทมโรคหลอดเลอดสมองไดรบการน าสงจนถงโรงพยาบาลทมขดความสามารถใหไดรบยาละลายลมเลอดไดทนเวลา (ภายใน ๑ ชวโมงหลงมอาการ)

ค. รอยละ ๘๐ ของผปวยบาดเจบรนแรง (สแดง)ไดรบการน าสงจนถงโรงพยาบาลทมขดความสามารถใหไดรบการบ าบดรกษาเฉพาะภายใน ๑ ชวโมงหลงเกดการบาดเจบ

ง. ระยะเวลาตงแตเรมเจบปวยฉกเฉนจนถงเวลาทไดรบการปฏบตการฉกเฉนจากผปฏบตการของผปวยวกฤต (สแดง) โดยแยกออกเปน ๒ ขอ

๑. ระยะเวลาตงแตเรมเจบปวยฉกเฉนจนถงระบบการแพทยฉกเฉนไดรบแจง - ภาวะหวใจหยดเตน (Cardiac arrest) ภายใน ๒ นาท รอยละ ๒๐ - ภาวะบาดเจบรนแรง (สแดง) ภายใน ๑๐ นาท รอยละ ๘๐ - โรคหลอดเลอดสมองเฉยบพลน (Acute Stroke) ภายใน ๓๐นาท รอยละ ๕๐ - โรคหลอดเลอดหวใจเฉยบพลน (acute coronary syndrome) ภายใน ๖๐ นาท รอยละ ๕๐

๒. ระยะเวลาตงแตไดรบแจงจนถงเวลาทผปวยวกฤต (สแดง) ไดรบการปฏบตการฉกเฉน ภายใน๑๐ นาท

รอยละ ๘๐

ครอบคลมประเดนส าคญดงน ๑.วเคราะหสถานการณ สถานการณแนวโนมโรคทเกดขนจากอบตเหต และโรคทเกดจากภาวะสมองขาดเลอดหรอภาวะหวใจขาดเลอดเฉยบพลน พบวาสถตโดยรวมยงมอตราตายทคงทหรอเพมขนอยางตอเนอง (เอกสารแนบ) ๒. ผลการด าเนนงาน การพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉนดานการปฏบตการฉกเฉน ทไดวเคราะหและจดตงเปาหมายเฉพาะไวในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป ๒๕๕๓ – ๒๕๕๕ นน มการพฒนาระบบการจดการฉกเฉนนอกโรงพยาบาล (Pre-Hospital Care System) ในเรองตางๆ ดงน

๑๐๓

การด าเนนงาน/เปาหมาย ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค/การพฒนา

การด าเนนการ

- พ ฒ น า ช ด ป ฏ บ ต ก า ร ใ ห ไ ด

มาตรฐานครอบคลมทกพนท

อยางเหมาะสม

- เพอสนบสนนระบบปฏบตการ

ฉกเฉนในสถานการณหรอพนท

พเศษ

- เ พ อ ป ฏ บ ต ก า ร ฉ ก เ ฉ น ท ไ ด

มาตรฐานในทกพนท

- เพอสนบสนนระบบประสานงาน

ร ะ ห ว า ง ช ด ป ฏ บ ต ก า ร ก บ

โรงพยาบาลกอนการน าสง

- เพอก ากบดแล การประเมนผล

ปฏบตการฉกเฉน และการรบรอง

คณภาพหนวยปฏบตการ

เปาหมาย

- ผเจบปวยฉกเฉนสามารถเขาถง

ก า ร แ พ ท ย ฉ ก เ ฉ น น อ ก

โรงพยาบาล โดยการรองขอรบ

การสนบสนนผานระบบศนย

สอสารและสงการตามท สถาบน

การแพทยฉกเฉนแหงชาตก าหนด

ไว รอยละ ๑๐๐ประสาน

- มชดปฏบตการท เหมาะสม ได

- มการจดระบบปฏบตการแพทย

ฉกเฉนทางอากาศหรอระบบสงตอ

ผ ป ว ยฉ ก เ ฉ นทา งอากาศของ

ประเทศไทย

- มการประสานหนวยงานระดบชาต

ทงภาครฐ เอกชน ภาคความมนคง

และดานการสาธารณสข เพ อ

ด า เนนการใหความรวมมอกน

ปฏบตการแพทยฉกเฉนทางอากาศ

โดย ไดจดท าบนทกความรวมมอฯ

กบหนวยงาน ๘ หนวยงาน

- พฒนาระบบ Sky Doctor ใน ๗

พนท ใน ๕ ภมภาค

- จ ด ก า ร ฝ ก ซ อ ม ก า ร ป ฏ บ ต

ก ารแพทย ฉ ก เฉ นทางอากาศ

รวมกบหนวยงานทเกยวของทงใน

และตางประเทศ

- พฒนาหลกสตรการล าเลยงผปวย

ทางอากาศเบองตนรวมกบสถาบน

เวชศาสตรการบน กองทพอากาศ

จ านวน ๑๕ รน ๕๔๐ คน เปน

บคลากรจากสาธารณสขและเหลา

ทพ

- พฒนาแนวทางการสงตอผปวย

ฉกเฉน ๓ กลมโรค (สมอง , หวใจ ,

การบาดเจบ)

ปญหาอปสรรค

- นโยบายและรปแบบการท างาน

ของแตละหนวยงานไมตรงกน ท า

ใหการท างาน การพฒนาระบบใน

ระดบชาต เปนไปอยางลาชาไม

เปนเอกภาพ

- ขาดความเปนเอกภาพดานการสง

ปฏ บ ต ก า ร ให ส อดคล อ งต าม

วตถประสงคของโครงการ

- ง บ ป ร ะ ม า ณ ท ไ ด ม จ า ก ด

งบประมาณทอนมตใหไมเพยงพอ

ตอการใชงานของบางหนวยงาน

- ขาดงบประมาณในการขยายผลส

การปฏบตในภมภาค

- กฎระเบยบของแตละหนวยงานยง

ไมรองรบการใชจายเงน

- ขนตอนการขอรบการสนบสนน

จากหน ว ย ง านท เ ก ย วข อ ง ม

ขนตอนปฏบตทยงยากและลาชา

- สถาบนฝกอบรมไมสามารถจด

หล กส ตร ได เพ ย งพอกบความ

ตองการ และงบประมาณมจ ากด

การพฒนา

- พฒนาระบบควบคมและสงการ

ปฏบตการแพทยฉกเฉนทางอากาศ

ใหเปนเอกภาพ มความรวดเรว

และมประสทธภาพเพอเขาสสากล

๑๐๔

การด าเนนงาน/เปาหมาย ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค/การพฒนา

รอยละ ๘๐ ตอการรองขอใน

พนทพ เศษ หรอสถานการณ

พเศษ

- มระบบการควบคมและพฒนา

ระยะเวลาออกปฏบตการจนไป

ถงทเกดเหต (Response Time)

ใหเหมาะสม

- มกระบวนการประชมพจารณา

เพอน าขอมลมาปรบปรง พฒนา

ระบบอยางสม าเสมอในทกพนท

- ม ก า ร ซ อ ม แ ผ น ร ะ ห ว า ง

โรงพยาบาลและหนวยงานท

เ ก ย วข อ ง เพ อ เ ต ร ยมการ ให

สามารถประสานการสงตอผปวย

ฉก เฉนนอกโรงพยาบาลและ

ระหวางโรงพยาบาล

- มระบบการใหค าปรกษาทางไกล

ผานโทรศพท , Internet เพอให

เกดคณภาพการรกษา

- มระบบคาตอบแทนพเศษส าหรบ

ผปฏบตงานทตองเสยงภย

- สนบสนนและรวมศนยการจดการ

ง บ ป ร ะ ม า ณ ค า ใ ช จ า ย ท า ง

การแพทยฉกเฉนทางอากาศเปน

กองทนเดยว

- ขยาย เคร อข ายปฏบ ต ก ารท ง

ภ า ค ร ฐ เ อ ก ช น ท ง ใ น แ ล ะ

ตางประเทศ ทงในยามปกตและ

ยามภยพบต

- จดใหมทะเบยนผปฏบตการ หนวย

ปฏบตการแพทยฉกเฉนทางอากาศ

ระดบชาต

- จดระบบ fast track ส าหรบผปวย

ทมความจ าเปนเรงดวนตองสงตอ

ทางอากาศ

วตถประสงคเฉพาะ ๒.๓.๖ เพอพฒนาระบบปฏบตการฉกเฉนของโรงพยาบาลตางๆ โดยเฉพาะหองฉกเฉน

ใหไดมาตรฐาน มคณภาพและประสทธภาพ โดยมบคลากรทมความร ทกษะ และเจตคต ตลอดจนมความ

ช านาญและประสบการณอยใหบรการประจ าตลอดเวลา

เปาหมายเฉพาะ ๒.๓.๖

อตราปวยตายในโรงพยาบาล(Hospital case fatality rate) เหตการณบาดเจบจากสาเหตภายนอก

(V๐๑-Y๘๙) ในทกอาย และโรคระบบไหลเวยนเลอด ไดแก กลามเนอหวใจตายเฉยบพลน (I ๒๐-๒๕) และ

๑๐๕

หลอดเลอสมอง (I ๖๐-๖๙) กอนวยอนควร (นอยกวาอาย๗๐ ป) ในป ๒๕๕๕ ลดลงไมนอยกวารอยละ ๒๐

ของอตราปวยตายในโรงพยาบาลในป ๒๕๕๐

วเคราะหสถานการณ

อตราปวยตายในโรงพยาบาลเหตการบาดเจบจากสาเหตภายนอก (V๐๑-Y๘๙) ในทกอาย

เปรยบเทยบขอมลป ๒๕๕๐ กบป ๒๕๕๓ พบวามแนวโนมลดลง ดงตาราง

อตราปวยตายในโรงพยาบาลจากสาเหตตางๆ

ล าดบ สาเหตการตาย (cause of death)

จ านวน/อตราปวยตายจ าแนกรายป เปรยบเทยบขอมลป ๕๐ และ ๕๓

(อตราเพม/ลด)

๒๕๕๐ ๒๕๕๑ ๒๕๕๒ ๒๕๕๓ จ านวน อตรา จ านวน อตรา จ านวน อตรา จ านวน อตรา

๑ บาดเจบจากสาเหตภายนอกของการปวยและการตาย (V๐๑-Y๘๙)

๔๒,๘๘๔ ๖๘.๑ ๔๑,๗๘๖ ๖๖.๑ ๔๑,๙๔๖ ๖๖.๑ ๓๙,๙๒๖ ๖๒.๗ - ๕.๔

๒ โรคหวใจขาดเลอด (I๒๐-I๒๕)

๑๓,๐๘๗ ๒๐.๘ ๑๓,๓๙๕ ๒๑.๒ ๑๓,๑๒๔ ๒๐.๗ ๑๓,๐๓๗ ๒๐.๕ -๐.๓

๓ โรคหลอดเลอดในสมอง(I๖๐-I๖๙)

๑๒,๙๙๕ ๒๐.๖ ๑๓,๑๓๓ ๒๐.๖ ๑๓,๓๕๓ ๒๑.๐ ๑๗,๕๔๐ ๒๗.๕ + ๖.๙

ปญหาอปสรรค

๑) ขาดระบบการรายงานขอมลอตราปวยตายในโรงพยาบาลเหตการบาดจบจากสาเหตภายนอก (V๐๑-

Y๘๙) ในทกอาย

๒) รพศ/รพท.ทวประเทศใชเกณฑการประเมนเพอคดแยกระดบความฉกเฉนของผปวยฉกเฉนแตกตาง

กน

ผลการด าเนนงาน

๑) มประกาศคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน เรอง หลกเกณฑการประเมนเพอคดแยกระดบความฉกเฉนและมาตรฐานการปฏบตการฉกเฉน พ.ศ.๒๕๕๔ และไดลงประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท ๔ พฤศจกายน ๒๕๕๔

๑๐๖

๒) มการประสานกบหนวยงานทเกยวของเพอจดท าเกณฑและวธปฏบตเรองการคดแยกระดบความฉกเฉนของผปวยฉกเฉน เพอเปนมาตรฐานกลางใหโรงพยาบาลทกแหงใช

ขอเสนอการพฒนา ๑) ควรมการประสานหนวยงานหนวยงานทเกยวของในเรองระบบรายงานขอมลอตราปวยตายใน

โรงพยาบาล(Hospital case fatality rate) เหตการณบาดเจบจากสาเหตภายนอก (V๐๑-Y๘๙) ในทกอาย และโรคระบบไหลเวยนเลอด ไดแก กลามเนอหวใจตายเฉยบพลน (I ๒๐-๒๕) และหลอดเลอดสมอง (I ๖๐-๖๙) กอนวยอนควร

๒) การก าหนดเกณฑมาตรฐานหองฉกเฉน เชน

- อปกรณตามทกระทรวงสาธารณสขก าหนด

- พยาบาลอยางนอย......คน

- แพทย/EP อยางนอย......คน

- เจาหนาทอนๆอยางนอย.......คน ๓) ส ารวจขอมลERทวประเทศวาเปนไปตามเกณฑ ปญหาอปสรรคผลจากขอมลการส ารวจน าไปสการ

วางแผนพฒนาระบบการดแลรกษาผปวยฉกเฉนในโรงพยาบาลทกระดบ ๔) การพฒนาความรและทกษะการดแลผปวยฉกเฉน รวมถงการปฏบตการฉกเฉนในโรงพยาบาล ใหแก

แพทย พยาบาล เจาหนาทศนยรบแจงเหตและสงการ รวมถงการพฒนาบคลากรของหองฉกเฉน (สายสนบสนน)

วตถประสงคเฉพาะ ๒.๓.๗ เพอพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนใหพรอมชวยเหลอดแลและรกษาพยาบาลผปวยฉกเฉนในภาวะภยพบตไดอยางประสานสอดคลองกบการจดการภยพบตโดยรวม

เปาหมายเฉพาะ ก. ทกจงหวดมกลไกการบรหาร การประสาน การจดท าแผน การทบทวนและซอม

แผนปฏบตประจ าป รวมกบหนวยงานทเกยวของ เพอรองรบการจดการภยพบต

๑) วเคราะหสถานการณปจจบนเกยวกบยทธศาสตร

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา สนบสนนและสงเสรม ทางการแพทยในภาวะภยพบต แกโรงพยาบาล หนวยปฏบตการ ชดปฏบตการทกแหง และประชาชนทวไป

๑. ประชาชนไดรบคมอ เตรยมพรอมทาง

จดท า ปฏทน ส าหรบประชาชน

ขาดการประเมน และกลมเปาหมายทไดรบ

ประสานการท างานรวมกบหนวยงานอน เชน กศธ ปภ

๑๐๗

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา การแพทยในภาวะภยพบต

เอกสาร ไมกระจายทกกลม

ในการท าคมอใหถง นกเรยน ประชาชน ใหครอบคลม

๒. ผปฏบตการฉกเฉนมคมอปฏบตในการปฏบตงานตามสถานการณในแตละภยพบตตางๆ

แตละ รพ.มการจดท าเฉพาะใน รพ.ศนย /ทวไป แตไมครอบคลมทกภย จะท าเฉพาะภยทพนทมความเสยงกอนเปนอนดบแรก

- สวนกลางไมมมาตรฐานหวขอเปนแบบอยางใหกบพนท

- ขาดการประเมนคมอ จากสวนกลาง

- การซอมแผนเปนเฉพาะ รพ. ยงไมบรณาการรวมกบหนวยงานอน

- กระตน/สงเสรมใหแตละ รพ. จดท าคมอทสามารถใชไดจรง

- สงเสรมใหเกดการซอมแผนระดบเขต และรวมกบหนวยงานอน หรอซอมระดบชาต

- มรปแบบมาตรฐานคมอกลาง และปรบใชในแตละพนท

๓. มระบบบญชาการภาวะฉกเฉนทางการแพทย (Incident command systems) ทสามารถปฏบตไดในแตละพนท

ก าลงด าเนนการจดท าหลกสตร

- ในสวนกลาง การปฏบตการยงไมเปนเอกภาพ มการท างานทซ าซอนกบ กสธ. และบทบาทไมชดเจน

- .ในระดบพนทผบรหารระดบสง (สธ) ยงไมเขาใจ บทบาทหนาท ทชดเจน

- การท างานประสานกบหนวยงานอนทเกยวของ ไมชดเจน

- สพฉ. กบ สธ ควรจดท าระบบ ICS รวมกน และหาขอตกลรวมกน

- เปนนโยบายหลก และเปนแผนระดบชาต

- ผลกดนเขาสหลกสตร ผบก และ นบส.

- กระตนใหมการซอมแผนรวมกนกบหนวยงานอน

๔. มชดปฏบตการฉกเฉนทางการแพทยใน

ก าลงด าเนนการ - ควรมสถาบนกลางในการ

- การอบรม และควรสราง คร ก.เพออบรมให

๑๐๘

เปาหมายตามยทธศาสตร ผลการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค การพฒนา ภาวะภยพบต ในจงหวดอยางนอย ๑ ทมตามมาตรฐานท กพฉ. รบรอง

พฒนาหลกสตรใหเปนของประเทศไทย

จงหวดตนเอง

- พฒนาใหเปนทม พเศษเฉพาะกจ ในภย ตางๆ เชน CBRNE

- สงเสรมใหมการซอมแผนเสมอนจรง อยางนอยปละ ๑ ครง

๒) ทบทวน/ก าหนดยทธศาสตร พรอมก าหนดเปาหมาย และตวชวด ควรก าหนดยทธศาสตรใหครอบคลมวฎจกรการบรหารจดการสาธารณภย (Disaster Manager Cycle) ดงน

๑๐๙

วตถประสงคเฉพาะ ๒.๓.๘ เพอสงเสรมศกยภาพของบคลากรและองคกรทเกยวของใหระบบการแพทย

ฉกเฉนเขมแขงและยงยน

เปาหมายเฉพาะ

ก. มระบบทสงเสรมใหมการน าศกยภาพของบคลากรและองคกรทเกยวของมาพฒนาระบบการแพทย

ฉกเฉนใหมคณภาพและมประสทธภาพยงขน ไดแก

เปาหมายเฉพาะ ๑.)โรงพยาบาลระดบตตยภมขนไปทกแหง มแพทยเฉพาะทางสาขาเวชศาสตรฉกเฉน

ประจ าหองฉกเฉน อยางนอย ๓ คน

๑ .๑ สถานการณอดต ผลการด าเนนการ

จ านวนแพทยเวชศาสตรฉกเฉนยงไมครอบคลมทวประเทศ ในอตราจงหวดละ ๓ คน ปญหาอปสรรค

ขาดการวเคราะหขอมลดานความครอบคลมและการกระจายของแพทยเวชศาสตรฉกเฉน วเคราะหความคดเหนของแพทยเวชศาสตรฉกเฉนในการปฏบตงานพบวา แพทยเวชศาสตรฉกเฉนมภาระงานมาก ตองปฏบตงานทงดานวชาการ ดานบรการ และการนเทศงานในขณะทไดรบการสนบสนนดานคาตอบแทนนอย ๑ เาผคง รากกอเงรดเอเะลยาร((

๑.๒ สถานการณปจจบน

ผลการด าเนนการ

๑. มแพทยเวชศาสตรฉกเฉน จ านวน ๒๔๗ คนทปฏบตงานอยในโรงพยาบาลทวประเทศ

๒. มความหนาแนนอยในบางพนท โดยการกระจายตวไมครอบคลม ตามเปาหมายท

ก าหนดไว (รายละเอยดดงเอกสารทแนบ)

๓. มการมอบเขมเชดชเกยรตแกผปฏบตการ จ านวน ๒๓๔ คน รายละเอยดดงเอกสารท

แนบ

๔. มการประสานกบกรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทยเพอหารอแนวทางการก าหนดกรอบอตราก าลงและการสรางความมนคงในสายวช าชพของผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน ในองคกรปกครองสวนทองถน

ปญหาอปสรรค

๑. ขาดการบรณาการขอมลเพอตดตามการปฏบตงานของแพทยเวชศาสตรฉกเฉน

๒. อยระหวางการจดท าระบบสวสดการ คาตอบแทน และ การระบบการสรางความมนคงใน

สายวชาชพ โดยการประสานกบหนวยงานทเกยวของไดแก กรมการสงเสรมการปกครอง

สวนทองถน กระทรวงสาธารณสข และส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (กพ.)

๑๑๐

๑.๓ แผนในอนาคต

๑. จดท าค าบรรยายลกษณะงาน (Job description) และ คณลกษณะของผปฏบตการใน

ระบบการแพทยฉกเฉน(Job Specific :JS.) ใหสอดคลองกบ ) ประกาศ กพฉ. เรองการใหประกาศนยบตรผ

ปฏบตการและการปฏบตการของผปฏบตการฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๕๔ และน าเสนอส านกงานคณะกรรมการ

ขาราชการพลเรอน เพอจดท ากรอบอตราก าลงส าหรบผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน

เปาหมายเฉพาะ ๒) มบคลากรประเภทตางๆ ในระบบการแพทยฉกเฉนทมคณภาพและจ านวนเพยงพอ

ตามมาตรฐาน ทก าหนด ทงภาครฐและภาคเอกชน

สถานการณในอดต

ไมไดมการศกษาหรอมฐานขอมลเบองตนทจะน ามาเปนหลก หรอเปน baseline เบองตนวา ส าหรบ

ในบรบทของประเทศไทยนน บคลากรในระบบการแพทยฉกเฉน แตละประเภทควรจะมจ านวนเทาใด ทผาน

มา จ านวนการผลต ขนอยกบจ านวนงบประมาณทไดรบการสนบสนนในแตละป

สถานการณปจจบน

๑. มประกาศคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน เรอง การใหประกาศนยบตรและการปฏบตการฉกเฉน

ของผปฏบตการ พ.ศ. ๒๕๕๔ ท าใหมความชดเจน เกยวกบประเภทของผปฏบตการในระบบการแพทย

ฉกเฉน

๒. ส าหรบความเพยงพอของบคลากรแตละประเภท ยงไมมค าตอบวาเทาไร จงจะเรยกวาเพยงพอ

เนองจากตามเปาหมายทก าหนดไวในแผนหลก กไมทราบวาจะเพยงพอจรงหรอไม เพราะไมมขอมลพนฐานมา

เปนกรอบในการคดค านวณวา ทตงเปาไวนน เพยงพอจรงหรอไม

๓. ขอมลการผลตผปฏบตการในปทผานมา และปญหา อปสรรค ดงตาราง

ประเภทผ

ปฏบตการ

เปาหมายตาม

แผนหลก

คาดการณ

การผลตตอป

จ านวนทผลตได ปญหาอปสรรค

๑. ผปฏบตการ

ฉกเฉนเบองตน

ป๒๕๕๔=

๗๔,๐๙๐ คน ป ๒๕๕๕=

๑๔๙,๘๘๘ คน

ป๒๕๕๔=

๒๒,๕๐๐ คน ป ๒๕๕๕=

๓๐,๐๐๐ คน

๒๒,๑๑๘ คน ๑) สบเนองจากป ๒๕๕๓ ทางสถาบน

การแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดมการปรบ

หลกสตรใหมจาก ๑๖ ชวโมงเปน ๒๔

ชวโมง และไดอบรมวทยากรหลกสตร FR

เพมเตมใหกบจงหวดตางๆ ทเปนแหลง

ฝกอบรม จงหวดละ ๔-๕ คน เพอใหไป

๑๑๑

ประเภทผ

ปฏบตการ

เปาหมายตาม

แผนหลก

คาดการณ

การผลตตอป

จ านวนทผลตได ปญหาอปสรรค

ฝกอบรมตอในระดบจงหวด และทาง

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ได

สนบสนนงบประมาณในการฝกอบรม

เพอจดอบรมเพมเตมใหกบผปฏบตการ

ฉกเฉนทผาน หลกสตร ๑๖ ชวโมงมาแลว

คนละ ๕๐๐ บาท ซงจดสรรใหตามโควตา

ทก าหนด พบวามผผานการอบรม จ านวน

๒๒,๑๑๘ คน

๒) ในป ๒๕๕๔ ไมไดมแผนงบประมาณ

ส าหรบการอบรมผปฏบตการประเภทน

แตในระดบพนทกไดมการฝกอบรมผ

ปฏบตการในจงหวดของตนเอง โดยบาง

จงหวดใชงบพฒนาฯจงหวด หรอบาง

จงหวดกไดรบงบสนบสนนจากทองถนฯ

ซงขอมลผทผานการฝกอบรมของจงหวด

ทจดอบรมเอง ไมไดมการสงรายงานผล

มายง สพฉ. และ สพฉ.เอง กยงไมม

มาตรการหรอกระบวนการในการจดเกบ

ขอมลเหลาน ทเปนรปธรรม และเปน

รปแบบมาตรฐาน และในป ๒๕๕๕ ก

ไมไดมแผนดานการผลตผปฏบตการ

ประเภทน และก าลงอยในกระบวนการ

ของการปรบหลกสตรใหม

๒) เวชกรฉกเฉน

ระดบตน

ป๒๕๕๔=

๗,๔๐๙ คน

ป ๒๕๕๕=

๑๔,๙๘๘ คน

ป๒๕๕๔=

๒,๒๕๐ คน

ป ๒๕๕๕=

๓,๐๐๐ คน

๑,๔๐๗ คน ๑) ความไมแนนอนของงบประมาณสนบสนน ท าใหไมสามารถวางแผนการผลตตามแผนได

๒) กระบวนการจดอบรมหลกสตรเวชกร

๑๑๒

ประเภทผ

ปฏบตการ

เปาหมายตาม

แผนหลก

คาดการณ

การผลตตอป

จ านวนทผลตได ปญหาอปสรรค

ฉกเฉนระดบตนในปทผานมา คอนขางมปญหา อปสรรคมากมาย ตงแตเรองการรบสมครคนเขารบการอบรม การโอนเงนคาลงทะเบยน การจดผสมครเขารบการอบรมใหกบแหลงฝกอบรมตางๆ ไมมความคลองตวในด าเนนการ ทงในสวนของผสมครเขารบการอบรม หนวยงานตนส งกดผ เข ารบการอบรม สพฉ . รวมทงแหลงฝกอบรม

๓) ปญหาอทกภย ท าใหแหลงฝกอบรมบางแหงไมสามารถจดฝกอบรมได และผเรยนบางพนทไมสามารถเขารบการอบรมตามวน เวลาทก าหนดได

๔) ส าหรบป ๒๕๕๕ ไมไดมแผนงบประมาณส าหรบการผลตผปฏบตการประเภทน แตใหใชงบประมาทเหลอจากปทผานมา ซ งคาดวานาจะสามารถผลตได เพยงประมาณ ๑,๐๐๐ คนเทานน

๓) ผรบแจงเหต

และสงการ

ชวยเหลอ (EMD)

๒๕๕๔= ๒๓๔

คน

(๓ คน/จงหวด)

๒๕๕๕= ๓๑๒

คน

(๔ คน/จงหวด)

๒๕๕๔= ๑๘๐

คน

๒๕๕๕= ๑๘๐

คน

100 คน ๑) ยงไมมหลกสตร ทเปนมาตรฐานส าหรบผปฏบตการประเภทนทคดวา อบรมแลว สามารถปฏบตงานไดตามภาระหนาทของการเปน EMD จรงๆ (ไมใช call taker)

๒) งบประมาณมจ ากด สามารถจดไดเพยงศนยละ ๑ คนเทานน

(ส าหรบป ๒๕๕๕ นนคาดวากนาจะสามารถ

จดไดศนยละ ๑ คน เชนเดม)

๑๑๓

แผนในอนาคต

๑. จดท าโครงสรางหลกสตรหลก ส าหรบการฝกอบรมผปฏบตการทกประเภท (๒๕๕๕)

๒. วางแผนการผลตวทยากรในระบบการแพทยฉกเฉน เพอเปนวทยากรส าหรบการฝกอบรมผ

ปฏบตการในประเภททตองการพฒนาศกยภาพดวยการฝกอบรมดวยหลกสตรฝกอบรมท

เปนหลกสตรหลก (๒๕๕๕)

๓. จดท าต าราประกอบการเรยนการสอนในหลกสตรฝกอบรมตามหลกสตรหลกทกประเภท

(๒๕๕๕-๕๖)

๔. วางแผนการอบรมหลกสตรการฝกอบรมในระบบการแพทยฉกเฉน ไดแก หลกสตรผจายงาน

ปฏบตการฉกเฉน หลกสตรพนกงานฉกเฉนการพทย หลกสตรอาสาสมครฉกเฉนการแพทย

รวมทง หลกสตรการอบรมส าหรบพยาบาลทปฏบตงานในระบบการแพทยฉกเฉน (๒๕๕๕-

๕๖)

๕. จดระบบการสอบวดความร เพอการใหและตออายใบอนญาตแกผปฏบตการในระบบ

การแพทยฉกเฉน (๒๕๕๕)

๖. วางแผนส าหรบการศกษาดานอตราก าลงของผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน (๒๕๕๕)

ขอสงเกตส าหรบการท าแผนหลกปตอไป

๑. ในการก าหนดเปาหมายการผลตผปฏบตการตามตวชวด วา ในแตละป ผปฏบตการในแตละระดบ

ควรจะมต าบล อ าเภอ จงหวด ละจ านวนเทาใด เปนการน ามาเปนหลกในการค านวณปรมาณทตองการ

เทานนใชหรอไม แตถาไมใชและตวชวดนตองการจ านวนถงระดบต าบล ระดบอ าเภอ ตามทระบไว คดวา

เปนไปไดยาก (สรปผลเปนภาพรวม หรอระดบจงหวด พอเปนไปได ) และผปฏบตการบางประเภทถงมครบ

ตามเปาหมาย กไมทราบตอบโจทยอะไรได เชน EMT-I จ านวน ๓ คน หรอ ๓ คน/อ าเภอ หรอพยาบาลเฉพาะ

ทางสาขาการพยาบาลฉกเฉนอยางนอย ๓ คนตออ าเภอ และ สพฉ.เองกไมไดมแผนและงบประมาณส าหรบ

อบรมพยาบาลประเภทนเลย

๒. ในการท าแผนหลกปตอไป ขอใหยดบรบท ทเปนอยปจจบนเปนหลก และเปนแนวทางทสามารถ

น ามาวางแผนในการปฏบตไดจรงในอนาคต

เปาหมายเฉพาะ ๓.)มระบบการสรางแรงบนดาลใจ ระบบท างานเปนคณะ ระบบสนบสนน (เชน

การศกษา การฝกอบรม บนไดวชาชพ) และแรงจงใจในการปฏบตการฉกเฉน ทงดานการเงนและทมใช

การเงน

๑๑๔

๓.๑ สถานการณอดต

๑.จ านวนบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉนปทผานมา ยงไมการพฒนาระบบการสรางแรงบนดาลใจ

และแรงจงใจในการปฏบตการฉกเฉน อยางเปนรปธรรม

๓.๒ สถานการณปจจบน

๑. มประกาศ กพฉ . วาดวยการรบรององคกรและหลกสตรการศกษาหรอฝกอบรมผ

ปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน โดยมวตถประสงคเพอรบรององคกรและหลกสตรการศกษาหรอฝกอบรม

เพอการผลตผปฏบตการฉกเฉนอยางมคณภาพ โดยมเปาหมายการด าเนนการ ในบคลากรจ านวน ๑๒๒,๙๔๕

คน

๒.มประกาศ กพฉ.วาดวยการใหประกาศนยบตรและการปฏบตการฉกเฉนของผปฏบตการ

เพอจ าแนกประเภท ระดบของผปฏบตการฉกเฉน รวมก าหนดแนวทางการใหประกาศนยบตรและการอนมต

ใหผปฏบตการสามารถปฏบตการภายใตขอบเขตทก าหนดไดอยางมคณภาพและมาตรฐาน

๓.มการประสานกบหนวยงานทเกยวของเพอก าหนดกรอบอตราผปฏบตการฉกเฉนใน

หนวยงานเชน กรมสงเสรมองคกรปกครองสวนทองถน

๔.มการจดใหมประกนชวตส าหรบผปฏบตการฉกเฉนในกรณเสยชวต

๓.๓ แผนในอนาคต

จดท าแผนการธ ารงรกษาผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน ตามแนวทางทก าหนด ในประกาศ

กพฉ.ดานการการใหประกาศนยบตรและการปฏบตการฉกเฉน โดยการสรางความมนคงและกาวหนาในสาย

งาน และการปฏบตงานอยางมวชาชพ