(1) กระบวนการ พฒนาศกยภาพครและ

สรางเครอขายในวชาชพ

ศนยวจยคณตศาสตรศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

การน าเสนอแนวปฏบตทด (Good Practices)

1

(2) ผรบผดชอบ/เจาของผลงาน

ผชวยศาสตราจารย ดร. ไมตร อนทรประสทธ ผอ านวยการศนยวจยคณตศาสตรศกษา

คณบดคณะศกษาศาสตร

2

(3) วตถประสงค

3.1 เพอวจยและพฒนากระบวนการพฒนาศกยภาพคร

3.2 เพอวจยและพฒนาการสรางเครอขาย ในวชาชพคร

3

Movement of Society: A Case of Japan

Industrialized Society: 1870s

Information Society :1960s

Knowledge-based Society: 2000s

4

Movement of Society: A Case of Thai

Agriculture society

New Industrialized Society (1870, 1980)

Information Society (ICT)

5

Evolution in School Approach

Product-Oriented Approach

Product-Process Oriented Approach

6

วธการแบบเดม (Traditional Approach)

นกเรยน คร

เนอหา

สาธต บรรยาย บอก อธบาย ฯลฯ

ถายทอด

7

พ.ร.บ. การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 กบการปฏรปการเรยนร

หมวด 4 แนวการจดการศกษา

มาตร า 2 2 ผ เ ร ย นท ก คนม คว าม สามารถเรยนรและพฒนาตนเองได กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ

มาตรา 24 การด าเนนการจดกระบวนการเรยนร จดเนอสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบ

ความสนใจและความถนดของผเรยนโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล

ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการการเผชญสถานการณ

จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง

สนบสนนใหผสอนสามารถใชการวจย เปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร

มาตรา 25 รฐตองสงเสรมการด าเนนงานและการจดตงแหลงการเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ

8

พ.ร.บ. การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 กบการปฏรปการเรยนร

หมวด 4 แนวการจดการศกษา

มาตรา 26 ใหสถานศกษาจดการ ประเมนผเรยนโดยพจารณาจากพฒนาการของผเรยน และด าเนนการทดสอบควบคไปในกระบวนการเรยนการสอน

มาตรา 27 ใหสถานศกษา ขนพนฐานมหนาทจดท าสาระของหลกสตร

มาตรา 30 สงเสรมใหผสอนสามารถ วจยเพอพฒนาการเรยนร ทเหมาะสมกบผเรยนในแตละระดบการศกษา

9

แนวคดเกยวกบการเรยนรและการสอนแบบใหม (New Approach)

กระบวนการเรยนร ของนกเรยน

คร การเรยนรและ การสอน

คนหา พฒนา

Personal Learning 10

แนวคดของการพฒนาวชาชพคร

การพฒนาวชาชพครดวยนวตกรรม การศกษาชนเรยน (Lesson Study) และ

วธการแบบเปด (Open Approach)

11

ทกษะ/กระบวนการ

เนอหาสาระ

คณลกษณะ อนพงประสงค

การบรณาการเนอหาสาระ ทกษะ/กระบวนการ และคณลกษณะทพงประสงค โดยท าใหชนเรยนเปนชนเรยนทเนนกระบวนการแกปญหา (Problem Solving)

ชนเรยนทเนนกระบวนการแกปญหา

12

ท าอยางไรใหชนเรยนเปนชนเรยนทเนน กระบวนการแกปญหา?

วธการแบบเปด (Open Approach)

การศกษาชนเรยน (Lesson Study)

นวตกรรม

13

วธการแบบเปด (Open Approach)

การประเมน กระบวนการเรยนร

ทางคณตศาสตรของผเรยน

การสรางแผนการสอน/ แผนการจดการเรยนร

การสรางปญหา ปลายเปด

กระบวนการเรยนร คณตศาสตรของผเรยน

การวจยในชนเรยน คณตศาสตร

วธการสอน/บทบาทของคร

การพฒนา กจกรรมคณตศาสตร

14

ขนท 1 การน าเสนอปญหาปลายเปด

(Posing Open-ended Problem)

ขนท 2 การเรยนรดวยตนเองของนกเรยน

(Students’ Self Learning)

ขนท 3 การอภปรายทงชนเรยน

(Whole Class Discussion)

ขนท 4 การสรปโดยเชอมโยงแนวคดของนกเรยน

(Summary through connection)

วธการสอนแบบเปด (Open Approach) เพอสรางชนเรยนทเนนกระบวนการแกปญหา

15

การน าเสนอปญหาปลายเปด

การเรยนรดวยตนเองของนกเรยน

การอภปรายทง ชนเรยน

การสรปโดยเชอมโยงแนวคดของนกเรยน

16

จดเนนการสอนโดยวธ Open Approach

• เนนกระบวนการแกปญหาเปนสอในการพฒนาความร ความเขาใจและทกษะการคดของผเรยน

• เนนใหผเรยนทกคนเรยนคณตศาสตรตามศกยภาพของแตละบคคล

• เนนใหผเรยนสามารถพฒนาหรอสรางและพฒนาผลงานทางคณตศาสตร

17

การศกษาชนเรยน (Lesson Study) หรอ Jugyokenkyu • Jugyo หมายถงชนเรยน • Kenkyu ซงหมายถงการศกษา (Study) หรอการวจย (Research)

(Yoshida, 2004) 18

(4) ขนตอนกระบวนการ

19

กระบวนการพฒนาศกยภาพคร (1)

มระบบการเตรยมนกศกษาฝกหดคร กระบวนการท างานรวมกนของนกศกษาผานกจกรรมในชนเรยนและกจกรรมเสรม เชน sport day, social activity การจดคาย เปนตน กระบวนการท างานรวมกนของนกศกษากบครประจ าการ กระบวนการสะทอนผลการเรยนรหลงจากเสรจสนกจกรรมแตละอยาง

20

กระบวนการพฒนาศกยภาพคร (2)

มระบบการพฒนาครประจ าการ กระบวนการท างานรวมกนของคร

และนกศกษาฝกปฏบตการสอนในสถานศกษา และนกศกษาระดบบณฑตศกษา เชน รวมสรางแผนการสอน รวมสงเกตชนเรยน รวมสะทอนผล

กระบวนการเปดโลกทศนครทงในระดบชาตและนานาชาต เชน การเขารวมประชมวชาการระดบชาตและนานาชาต การเปดชนเรยน การศกษาดงานชนเรยนของประเทศญปน

21

กระบวนการสรางเครอขายในวชาชพคร

1) การสรางเครอขายในวชาชพครในโรงเรยน 2) การสรางเครอขายในวชาชพครในโครงการทใชนวตกรรมและครใน

โรงเรยนอน 3) การสรางเครอขายในวชาชพครระดบมหาวทยาลย ระหวางครและ

อาจารยในมหาวทยาลย 4) การสรางเครอขายครในโรงเรยนกบนกศกษาระดบปรญญาตรและ

นกศกษาบณฑตศกษา 5) การสรางเครอขายในวชาชพระหวาง คร ศกษานเทศก และ

ผอ านวยการโรงเรยน 22

กระบวนการท างานตามรปแบบการศกษาชนเรยน (Lesson Study)

การรวมมอการวางแผนการจดการ

เรยนร

การสงเกต

ชนเรยนรวมกน

การสะทอนผล

ชนเรยนรวมกน

23

ครผสอน ศกษานเทศก

การรวมมอกนสรางแผนการจดการเรยนร (Collaboratively Plan)

คร คร

24

การเขยนแผนการจดการเรยนร วนจนทรและองคาร เวลา 14.30 น.- 17.00 น. 25

การสงเกตชนเรยนรวมกน

26

การรวมสะทอนผลการสงเกตชนเรยน

ศกษานเทศก ผอ านวยการ

โรงเรยน คร

27

ผประสานงานโรงเรยน คร

นกศกษาปฏบตการสอนในสถานศกษา

28

รวมมอกนเขยน

แผน

สอนและรวมมอกน

สงเกต

รวมมอกนสะทอนผล

วธการแบบเปด

แผนภาพแสดงการใชนวตกรรมการศกษาชนเรยน (Lesson Study) และวธการแบบเปด (Open Approach)

29

(5) การถายทอดเพอน าไปปฏบต

ทมการศกษา ชนเรยน คร

ผประสาน งานโรงเรยน

นกวจย ระดบบณฑตศกษา

แผนภาพ แสดงทมการศกษาชนเรยนในชวงแรกของการทดลองใชนวตกรรมฯ (ป 2551-ปจจบน)

นกศกษาปฏบตการ สอนในสถานศกษา

30

คร ม. 1, 2, 3

คร ป.1, 2, 3

ผเชยวชาญประจ าโครงการ

คร ป. 4, 5, 6

ผอ านวยการโรงเรยน นกวจย

ศกษานเทศก

ผอ านวยการส านกงานเขตพนท

แผนภาพ แสดงโครงสรางของการด าเนนการตามโครงการพฒนาวชาชพครคณตศาสตรปจจบน

31

โรงเรยนคค าพทยาสรรค

รวมกนท าแผนการสอน ทกวนองคาร

รวมกนสงเกตชนเรยน ทกวนทมชวโมงสอน รวมกนสะทอนผล ทกวนพฤหสบด

ผอ านวยการโรงเรยนและครรวมกน ก าหนดตารางการเรยนการสอนของโรงเรยน เพอลงตารางเวลาส าหรบกระบวนการรวมท าแผนการสอน การสงเกตชนเรยน และสะทอน

32

Do

See

Plan

โรงเรยนชมชนบานชนบท รวมกนท าแผนการสอน ทกวนจนทร

รวมกนสงเกตชนเรยน ทกวนทมชวโมงสอน รวมกนสะทอนผล ทกวนพธ

33

Plan

Do

See

โรงเรยนบานบงเนยมบงใครนน

รวมกนท าแผนการสอน ทกวนองคาร

รวมกนสงเกตชนเรยน ทกวนทมชวโมงสอน

รวมกนสะทอนผล ทกวนพฤหสบด 34

What context should we prepare before

implementing Lesson Study?

35

With this background, the author determine a long – term plan for

implementing Lesson Study as follows;

2002 Incubation of Idea

2002-2005 Experimenting in Some

Schools

2006-2008 Whole School Approach

2009-2011 Expanding

2012~ Nation Wide 36

In 2002, the author introduced the ‘Open Approach’ using open-ended problems in mathematical activities with 15 student teachers teaching in seven secondary schools in Khon Kaen city.

Incubation of Idea

The Lesson Study process was implemented implicitly without using the term ‘Lesson Study.’

37

Experimenting in Schools In 2002-2005, the Open Approach was expanded in

two districts in Khon Kaen Province.

38

Experimenting in Some Schools

More than 800 teachers were trained to use open-ended

problems in order to create rich mathematical activities in their classrooms.

39

Whole School Approach

In 2006-2008, the Center for Research in Mathematics Education started a long-term collaborative project with the Ministry of Education in “Improving Mathematical Thinking using Open Approach through Lesson Study Approach.

40

4 Schools in the Project Nongbualampoo

Loei

Chaiyaphum

Udon Thani

KKU

Nongtoom

Nong-Ngu-Leum School

Kookham

Pittayasan School

Banbungnaem

Bungkrainoon School

Chumchon Ban Chonnabot School

41

“Collaboratively Plan”

Teachers Expert

School Coordinator

Thai Textbook Japanese Textbook 42

“Collaboratively Do”

Teacher

Observer

43

“Collaboratively Reflection”

Expert Principal Teachers

Teachers

School Co.

Graduate Student

44

Expanding In 2009, Lesson Study

and Open Approach has been implementing in 22 schools in the northeastern (and northern (6) parts of Thailand, a collaborative project with the Office of Basic Education and Office of Higher Education, Ministry of Education.

45

Internship Student

Principal

Expert

ป 2554 นกศกษาปฏบตการสอนในสถานศกษา สาขาวชาคณตศาสตรศกษา จ านวน 74 คน จากคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน และ นกศกษา จ านวน 8 คน จากคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ปฏบตการสอนในโรงเรยนในโครงการวจย จ านวน 23 โรงเรยน

ป 2553 นกศกษาปฏบตการสอนในสถานศกษา สาขาวชาคณตศาสตรศกษา จ านวน 60 คน จากคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน และ นกศกษา จ านวน 6 คน จากคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ปฏบตการสอนในโรงเรยนในโครงการวจย จ านวน 22 โรงเรยน

46

(6) กระบวนการพฒนาและปรบปรง

กระบวนการพนฐานของการศกษาชนเรยน (Lesson Study) คอ “Collaboratively plan”, “Collaboratively do”, “Collaboratively reflection” โดยมการปฏบตอยางสม าเสมอเปนวงจรทกสปดาห (weekly cycle) “Collaboratively revise” ขนกระบวนการปรบแผนการจดการเรยนร (revise the lesson) จะมการปฏบตอยางสม าเสมอเปนวงจรทกป (yearly cycle)

47

(7) ประโยชนตอองคกร

7.1 เกดการพฒนา ศกยภาพคร

1) ดานความรของคร

2) ดานการเปนผฟงทมศกยภาพ

3) ดานความเชอของคร

การเปลยนแปลงการจดการเรยนรของครทเนนการพฒนาการคดของนกเรยนในชนเรยน

48

ความรของครเกยวกบหลกสตร

0%

20%

40%

60%

80%

100%

6.1 6.2 6.3 6.4

55% 57% 53% 59%73% 75% 73% 73%

ระดบความรกอนเขาโครงการ

ระดบความรหลงเขาโครงการ

6.1 ความรของครเกยวกบการสรางหนวยการเรยนร ทบรณาการดานเนอหา ทกษะ กระบวนการ และคณลกษณะทพงประสงค6.2 ความรเกยวกบออกแบบและใชสอ วสด และอปกรณประกอบการสอน6.3 ความรเกยวกบการใชหนงสอเรยน6.4 ความรเกยวกบการประเมนผลการเรยนรและการสอน

Teachers Knowledge about Curriculum

49

5.1 ความรเกยวกบการออกแบบการสอน 5.2 ความรเกยวกบการจดล าดบเนอหาส าหรบการสอน5.3 ความรเกยวกบการประเมนจดเดนจดดอยของการแสดงแทนแนวคดทใชสอน5.4 ความรเกยวกบการตงค าถามเพอใหนกเรยนเกดการเรยนร

ความรของครเกยวกบเนอหาและการจดการเรยนการสอน

0%

20%

40%

60%

80%

100%

5.1 5.2 5.3 5.4

56% 55% 52% 54%

75% 73% 70% 71%ระดบความรกอนเขาโครงการ

ระดบความรหลงเขาโครงการ

Teachers Knowledge about Content and Classroom Organization

50

ความรของครเกยวกบเนอหาและนกเรยน

0%

20%

40%

60%

80%

100%

4.1 4.2 4.3 4.4

50% 51% 50% 50%

70% 72% 72% 70%

ระดบความรกอนเขาโครงการ

ระดบความรหลงเขาโครงการ

4.1 ความรเกยวกบการสรางสถานการณปญหาทเราความสนใจของนกเรยน4.2 ความรเกยวกบต าแหนงของปญหาหรอความยงยากของนกเรยน4.3 ความรเกยวกบการคาดการณแนวคดของนกเรยนในการตอบสนองสถานการณปญหา4.4 ความรเกยวกบการรบรหรอไดยนการคดทเกดขนและเปนการคดทยงไมสมบรณและสามารถตความการคดนนได

Teachers Knowledge about Content and Student

51

2008 2009 2010 52

2008 2009 2010 53

การบรรยายจากผเชยวชาญ

อบรมเชงปฏบตการ

(Induction Training)

การเขารวมประชมวชาการทงระดบชาต

และนานาชาต

กลมโรงเรยนภายใตความรวมมอระหวาง มหาวทยาลยขอนแกนกบมหาวทยาลยเชยงใหม

กลมโรงเรยนตนแบบการใชนวตกรรมฯ

กลมโรงเรยนภายใตความรวมมอระหวาง มหาวทยาลยขอนแกนกบมหาวทยาลยอบลราชธาน

กลมโรงเรยนภายใตความดแลของมหาวทยาลยขอนแกน

ชมชนแหงการเรยนรบนฐานของชมชนการปฏบต Community of Practice-based Learning Community

(COP-based Learning Community)

7.2 เกดการสรางชมชนแหงการเรยนร (Learning community)

การเปดชนเรยน (Open Class)

ตวอยางกจกรรม

54

7.3 มหนวยงาน/ชมชน/เอกชนทสามารถใชประโยชนจากงานดงกลาว

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (สกศ.) ใชเปนแนวทางดงตอไปน

1) การจดตงคลสเตอรครศกษาตนแบบในสาขาวชาคณตศาสตรเพอพฒนาคณาจารยครศาสตร/ศกษาศาสตร

2) พฒนาแนวทางในการออกแบบหลกสตรการผลตครคณภาพและการจดการเรยนการสอนรปแบบใหม

3) ศกษาการเชอมโยงโปรแกรมการผลตครกบการพฒนาวชาชพคร

55

7.3 มหนวยงาน/ชมชน/เอกชนทสามารถใชประโยชนจากงานดงกลาว

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ให ศนยวจยคณตศาสตรศกษารบผดชอบดแลโครงการผลตหนงสอเรยนคณตศาสตร

หนวยงานทางการศกษาใชขอมลและองคความรในการก าหนดนโยบายเพอเสรมสรางความพรอมและความเขมแขงของสถาบนผลตครทงระบบ

56

7.3 มหนวยงาน/ชมชน/เอกชนทสามารถใชประโยชนจากงานดงกลาว

กลมประเทศในเอเปค จ านวน 19 ประเทศ ไดน าองคความรในเรองการศกษาชนเรยนไปใชในการพฒนาวชาชพคร

หนวยงาน SEAMEO, RECSAM ไดน าแนวทางการพฒนาวชาชพครโดยการศกษาชนเรยนไปด าเนนการพฒนาครในประเทศมาเลเซยและอนโดนเซย

กลมประเทศในเขตอนภมภาคลมน าโขง ไดมกจกรรมการอบรมครประจ าการ และครเหลานนเขามาเรยนตอในระดบปรญญาโท และเขารวมการประชม APEC Lesson Study

ไดมการแลกเปลยนองคความรทประเทศไทยน าไปใชโดยองคกร JICA เชญใหไป

ท าการอบรมใหกบผเขาอบรม (JICA trainees) จาก JICA ทวโลก ทประเทศ

ญปน 57

8) การมสวนรวมของผบรหาร บคลากรฯ

1. ผบรหารและอาจารยในมหาวทยาลยมบทบาทในการมสวนรวมโดยเขาไปนเทศตดตามในโรงเรยน

2. ผบรหารและอาจารยในมหาวทยาลยเขารวมการเปดชนเรยนทงในระดบโรงเรยนและระดบภมภาค

3. อาจารยในมหาวทยาลยรวมน าเสนอแนวคดในการแปลหนงสอเรยนคณตศาสตร ฉบบภาษาองกฤษของประเทศญปน มาเปนฉบบภาษาไทยทสามารถน ามาปรบใชในโรงเรยนได

4. ผบรหารระดบมหาวทยาลยสนบสนนโครงการและงบประมาณในการจดกจกรรมเพอการพฒนาศกยภาพครและสรางเครอขายวชาชพ

58