บทท 10 ทศนคตและการสรางแบบวดทศนคต

ความน า การประเมน (Evaluation) เปนกระบวนการทท าตอจากการวดแลวตดสนใจลงสรปคณคาอยางมกฎเกณฑ การประเมนผลจงเปนผลการตดสนใจจากผประเมน ไมใชผลจากการวดโดยตรง การประเมน(Assessment) เปนค าศพททมความหมายกวางขวางซงหมายถง กระบวนการรวบรวมและเรยบเรยงขอมลสารสนเทศอยางเปนระบบส าหรบใชในการตดสนใจ โดยเนอหาของบทท 10 จะเปนการกลาวถงความหมาย รปแบบและลกษณะของการวดทศนคตในลกษณะตางๆ ซงจะท าใหผ อานสามารถน าไปใชในการสรางแบบทดสอบ แบบสอบถาม หรอการสมภาษณไดอยางเหมาะสม ขนอยกบเรองทผศกษาก าลงด าเนนการหรอก าลงใหความสนใจในประเดนอะไรอย

เอกณรงค วรสหะ วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

228

ความหมายของทศนคต ทศนคต (Attitude) เปนการประเมนความพอใจและความไมพอใจของบคคลความ รสก และแนวโนม ของการปฏบตทมตอสงของหรอความคด หรอ หมายถง การตอบสนองของบคคลตอสงใดสงหนงในลกษณะทพอใจหรอไมพอใจ ทศนคตประกอบดวย 3 สวน คอ ทศนคต มาจากค าภาษาองกฤษวา Attitude แปลวา เปนการประเมนความพอใจและความไมพอใจของบคคลความ รสก และแนวโนม ของการปฏบตทมตอสงของหรอความคด หรอ หมายถง การตอบสนองของบคคลตอสงใดสงหนงในลกษณะทพอใจและ/หรอไมพอใจ หรอ นอกจากนนอาจจะมความหมายวา “ทาทหรอความรสกของบคคลตอสงใดสงหนง” (พจนานกรม, 2525:235) การใหค าจ ากดความของทศนคตมหลากหลายตามแนวคดและทฤษฎทตางกน อยางไรกตาม แนวคดเกยวกบการนยามทศนคตแยกออกเปน 2 แนวคด (Severy, 1974 อางถงใน Gable, 1993:5–6) 1. แนวความคดแรก แทนดวยค าจ ากดความของเทอสโตน (Thurstone) ดงน ทศนคต คอ ความรนแรงของความรสกทางบวกหรอทางลบในการเหนดวยหรอตอตานวตถทางจตวทยา (Psychological object) ซงไดแก สญลกษณ บคคล วล ค าขวญ หรอความคด (idea) และ บคคลจะมความ รสกทางดานบวกห รอดานลบตอวตถทางจตวทยาตางกน (Thurstone, 1946:39) นยามของทศนคตตามแนวคดนรจกกนในชอของทศนคตทมหนงองคประกอบ การวดทศนคตจะวดวามทศนคตแบบบวก – ลบ หรอ ชอบ – ไมชอบ นกจตวทยาทมแนวคดวา ทศนคตมองคประกอบเดยว เชน เทอรสโตน (Thurstone) ออสกดและคณะ (Osgood, Suci; and Tannenbaum) ฟชบายน และไอเซน (Firhbein and Ajzen) 2. แนวคดทสอง นยามทศนคตในรปขององคประกอบ (Wagner, 1969:7 อางถงใน Gable, 1993:6) ดงน ทศนคตประกอบดวยองคประกอบ 3 อยางคอ องคประกอบดานอารมณความรสก (Affective component) องคประกอบดานปญญา (cognitive component) และองคประกอบดานพฤตกรรม (behavioral component) ซงสอดคลองกบการประเมนคาความร และความมใจโนมเอยงทจะแสดงพฤตกรรมของบคคลหนงตอเปาหมายของทศนคต

1) องคประกอบดานปญญาหรอดานความเขาใจ (cognitive component) เปน สวนประกอบ ของการแสดงถงการรจกและความรของบคคลหนงทมตอสงใดสงหนง ตวอยางเชน บคคลหนงรสกวามความสขในการท างาน เพราะไดคาตอบแทนทเหมาะสมและลกษณะงานทเปน

229

การทาทายความสามารถของเขา หรอเปนองคประกอบทเกยวกบ การรบร ความเชอ หรอ ความคดของบคคลทมตอสงเรา หรอเปาหมายของทศนคต ซงอาจเปนสงของ บคคล สถานท หรอสถานการณ เชน เปาหมายของทศนคตคอคอมพวเตอร ในขนนบคคลจะรบรคอมพวเตอร 2) อ งคป ระกอบ ด านอารม ณ และความ ร ส ก (Affective component) เป นองคประกอบทบคคลประเมนคาหรอวตถทเปนเปาหมายของทศนคต ซง เปนสวนทสะทอนถงความรสก หรออารมณของบคคลทมตอสงใดสงหนง ตวอยาง ฉนชอบงาน ฉนชอบหนงสอเลมนน ฉนเกลยดน าอดลมยหอเหลานเปนลกษณะทสะทอนถงอารมณ หรออาจจะเปนสวนของความรสกในทางทดหรอไมด ชอบหรอไมชอบ พงพอใจหรอไมพงพอใจ เชน มความรสกในทางบวกกบการท างานโดยใชคอมพวเตอร

3) องคประกอบดานพฤตกรรม (Behavioral component) เปนสวนทสะทอนถงความตงใจในการกระท า และความคาดหวงของพฤตกรรม ตลอดจนการสะทอนแนวโนมของการปฏบต หรอ เปนองคประกอบทางดานความโนมเอยง หรอความพรอมทบคคลจะกระท าหรอปฏบตตอสงเราหรอเปาหมายของทศนคต เชน การลงทะเบยนเพอเขาอบรมหลกสตรคอมพวเตอร การเขาเรยนและรบฟงการบรรยายรายวชาวจยธรกจ ทกสปดาห แนวคดทไดรบความนยมในปจจบนคอแนวคดแรกทวาทศนคตมองคประกอบเดยวเกยวกบอารมณความรสกซงไมสามารถแยกออกจากกนได(รววรรณ องคนรกษพนธ,2533 :13) คณลกษณะของทศนคต คณลกษณะทส าคญของทศนคตม 5 ประการดงน 1. ทศนคตเปนสงทเกดจากการเรยนรและประสบการณของบคคล ทศนคตไมใชสงทตดตวมาแตก าเนด ความร ประสบการณทางตรงและทางออมมอทธพลอยางมากตอทศนคต เชน บคคลจะมทศนคตทางบวกหรอทางลบตอคอมพวเตอรจะตองเปนผ ทมความรเก ยวกบคอมพวเตอรดพอสมควรหรอไมกตองเปนผ เคยใชหรอเหนผ อนใชคอมพวเตอร 2. ทศนคตมคณลกษณะของการประเมน (Evaluative nature) การทบคคลจะมทศนคตทางบวกหรอทางลบตอสงใดขนอยกบผลของการประเมนความร ความคด หรอความเชอทเกยวกบสงนน ผลการประเมนอาจจะแตกตางกนตามเพศ อาย หรออาชพ เนองจากกลมดงกลาวมความรและประสบการณทตางกน 3. ทศนคตมทศทาง (Direction) การแสดงความรสกของบคคลเปนไดทงทางบวกและทางลบ หรอทศทางทพงปรารถนาและไมพงปรารถนา เชน ชอบ – ไมชอบ เหนดวย – ไมเหนดวย ด – เลว เปนประโยชน - โทษ

230

4. ทศนคตมคณภาพและความเขม (Quality and intensity) คณภาพและความเขมของทศนคตจะเปนสงทบอกถงความแตกตางของทศนคตทแตละบคคลมตอสงเรา บคคลอาจมความรสกเหมอนกน แตระดบความมากนอยตางกน เชน ชอบมาก – ชอบนอย เหนดวยนอย - เหนดวยมาก 5. ทศนคตมความคงทนไมเปลยนแปลงงาย (Permanence) ทศนคตของบคคลเกดจากผลของการประเมนโดยอาศยความรและประสบการณทสงสมมาเปนเวลานานพอสมควร จงมลกษณะคงทน แตทศนคตของบคคลอาจเปลยนแปลงไดเมอไดรบความรหรอประสบการณใหม วธการวดทศนคต ทศนคตเปนคณลกษณะภายในจตใจของบคคล จงเปนการยากทจะอธบาย ก าหนด แยก หรอจดล าดบขนทจะชวาบคคลมความรสกในระดบใดไดชดเจนแนนอน จนกวาบคคลเหลานนจะบอกเลาใหทราบถงความรสกทแทจรงโดยไมบดเบอน (Fake) เราจงจะทราบความรสกของบคคลนน การวดทศนคตจงเปนการวดทางออมดวยวธการ ดงน 1. การสงเกตพฤตกรรม การสงเกตเปนวธการวดทศนคตโดยใชประสาทหและตาของผสงเกตเปนส าคญ ผ สงเกตอาจใชวธสงเกตพฤตกรรมโดยตรงหรอสงเกตผานสอ เชน วดทศน ผสงเกตจะท าการบนทกพฤตกรรมอยางมแบบแผนแลวอนมานทศนคตจากพฤตกรรมทแสดงออก การสงเกตเปนวธทงาย แตการอนมานพฤตกรรมทสงเกตเปนทศนคตของผ ถกสงเกตอาจขาดความตรงเพราะการแสดงพฤตกรรมบางอยางอาจจะมาจากทศนคตทตางกน หรอเมอผถกสงเกตรตวพฤตกรรมทแสดงออกอาจบดเบอน และชวงเวลาของการสงเกตจะตองยาวนานพอทจะสงเกตพฤตกรรมทเปนตวแทนของทศนคตนน ๆ 2. การสมภาษณ การสมภาษณเปนการสนทนาอยางมจดมงหมายเพอใหไดขอมลเกยวกบความเหนและความรสกของบคคลทถกสมภาษณ ซงจะชวยใหทราบทศนคตของบคคลนน การสมภาษณเหมาะกบผ ทอานหนงสอไมออก ผ สมภาษณตองสรางบรรยากาศของความคนเคยและเปนกนเองเพอใหผถกสมภาษณเตมใจใหขอมลและใหขอมลทถกตอง 3. การรายงานตนเอง (Self – report) การรายงานตนเองเปนวธการวดทศนคตโดยใหบคคลเลาหรอบรรยายความรสกตอเรองราวหรอเหตการณนนออกมาวา ชอบ – ไมชอบ อยางไร เหนดวย – ไมเหนดวย ดวยการพดหรอบรรยายความรสกของตนเองจากประสบการณทผานมารแลวใหผตรวจสอบใหคะแนนหรอประเมน แตการตรวจใหคะแนนอาจไมเปนปรนย จงมผพยายามสรางมาตรวดทศนคตใหแตละหนวยมคะแนนเทากน สามารถน ามาเปรยบเทยบความมากนอย

231

ของคะแนนได ไดแก แบบวดทศนคตตามวธของเทอรสโตน (Thurstone) ลเครท (Likert) ออสกด (Osgood) ฟชบาย และไอเซน (Fishbein and Ajzen) การใชวธการรายงานตนเองผศกษาตองมนใจวา ผรายงานจะตองมความสามารถในการรบรความรสกและความเชอของตนเอง และสามารถแสดงทศนคตออกมาอยางชดเจน และรายงานสงเหลานนออกมาอยางซอสตย 4. การใชเทคนคการฉายออก (Projective Technique) การใชเทคนคการฉายออกเปนวธการวดทศนคตโดยใชสงเราทมลกษณะไมคอยชดเจนกระตนใหบคคลระบายความรสกออกมา ความรสกของบคคลทมตอสงเราเดยวกนอาจตางกนขนอยกบประสบการณเดมของแตละบคคลดวย จตแพทยชอบใชวธน ดงนน ผแปลความหมายจะตองมความรและประสบการณ ลกษณะของการวดจะเปนการเสนอภาพทเลอนลางแลวใหผตอบเลาเรองจากภาพ หรอการใหเตมประโยคใหสมบรณ 5. การใชบนทกทมอยแลว การวดทศนคตดวยวธน เปนการเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบทศนคตของบคคลจากบนทกทมอยแลว เชน บนทกประจ าวน (Diary) บนทกการยมหนงสอจากหองสมด แฟมบนทกของครแนะแนว วธการวดทศนคตแตละวธใชในสถานการณตางกน การเลอกใชวธวดทศนคตแตละวธจะตองพจารณาถงคณลกษณะของสงทจะวด สารสนเทศทตองการ ลกษณะของผถกวด นอกจากนควรใชวธวดหลาย ๆ วธประกอบกน เพอใหไดผลการวดทถกตองตรงกบสภาพจรง เชน ใชการสมภาษณและขอมลจากมาตรวดประกอบกบขอมลจากการสงเกต (สภมาส องศโชต,2539)เทคนคในการวดทศนคต

1. การจดอนดบ (Ranking) เปนการวดซงตองการใหผตอบจดล าดบเกยวกบกจกรรม เหตการณ หรอสงใดสงหนงตามความพอใจหรอถอเกณฑลกษณะสงกระตน

2. การจดล าดบคะแนน (Rating) เปนงานการวดซงตองการใหผตอบพยากรณ ขอบเขตของลกษณะหรอคณภาพของสงใดสงหนง

3. เทคนคการจ าแนก (Sorting technique) เปนเทคนคการวดซงแสดงวาผตอบม หลายแนวความคดและตองการใหผตอบจดล าดบตวเลขเพอจ าแนกแนวความคด

4. เทคนคการเลอก (Choice technique) เปนงานการวดทก าหนดความพอใจโดย ตองการใหผตอบเลอกระหวางทางเลอก 2 ทางเลอกขนไป

การวดทศนคตทางการภาพ (Physiological measures of attitudes) เปนการวดการ

232

ตอบสนองทางดานภายภาพของมนษย เชน การวดการเตนของหวใจ การเปดเปลอกตา ความกดดน ความดนเลอด และการวดทางกายภาพอน อาจใชเพอประเมนทศนคตสวนของความรสกกได ประเภทของสเกลการใหคะแนนทศนคตหรอทศนคต การใชเกลการใหคะแนนเพอวนทศนคตเปนการปฏบตทใชมากทสดในการวจยธรกจ สเกลการวดทศนคตไดรบการออกแบบใหสามารถรายงานความตงใจของผตอบเกยวกบทศนคตไดเปนอยางด สเกลการวดทศนคตประกอบดวย

(1) สเกลการวดทศนคตอยางงาย (Simple attitude scaling) (2) สเกลการจดประเภท (Category scales) (3) สเกลของ Likert (Method of summated ratings: the Likert scale) (4) สเกล Semantic differential (5) สเกลตวเลข (Numerical scales) (6) สเกล Staple (Staple scale) (7) สเกล Constant-Sum (Constant-Sum scale) (8) สเกลการใหคะแนนในรปกราฟ (Graphic rating scales)

1. สเกลการวดทศนคตอยางงาย (Simple attitude scaling)

เปนรปแบบพนฐานของสเกลการวดทศนคตซงตองการใหแตละบคคลยอมรบหรอไมยอมรบในขอความ หรอตอบสนองตอค าถามเดยว ตวอยาง สเกลการวดทศนคตอยางงายนจะน าไปใชเมอแบบสอบถามทมความยาวมาก เมอผตอบมการศกษานอยหรอมเหตผลเฉพาะอยางลกษณะสเกลอยางงายเปนการทผตอบระบถงประสบการณในอดต เชนความพงพอใจหรอไมพงพอใจ ดหรอเลว ต าหรอสง ชอบหรอไมชอบ และอนๆ ดงนนจดมงหมายของสเกลการวดทศนคตอยางงายเพอคนหาต าแหนงของค าตอบแกสเกลนไมไดบอกความแตกตางระหวางทศนคต ตวอยาง การใชแบบสอบถามทวดทศนคตอยางงาย

สถานโทรทศนในปจจบนมรปแบบการน าเสนอทมคณภาพใชหรอไม

ใหท าเครองหมาย ท ใช เปนรปแบบการน าเสนอทมคณภาพ

ใหท าเครองหมาย ท ไมใช เปนรปแบบการน าเสนอทไมมคณภาพ

ใหท าเครองหมาย ท ไมแนใจ ไมสามารถอธบายได

233

การใชค าถามเปนปจจยทมความส าคญอยางมาก ซงจะเปนประโยชนตอสเกลน ตวอยางแสดงถงการใชค าพดในสเกลการจดประเภท

2. สเกลการจดประเภท (Category scales)

หมายถง สเกลการใหคะแนนซงประกอบดวยชนดของการตอบสนองหลายประเภท โดยใหผตอบมทางเลอกทจะระบต าแหนงของความตอเนอง การจดประเภทการตอบสนองจะชวยใหผตอบมความยดหยนในการจดประเภทในกรณทขอมลมากขนถาการจดประเภทมการจดล าดบตามทศนะเขงพรรณนาหรอประเมนผลเกณฑการจดประเภทจะเปนการวดทมเหตผลมากขน

ตวอยาง สเกลการจดประเภท มความบอยครงเทาใดททานเปดรบชมรายการทางสถานโทรทศนกองทพบกชอง 5

ไมเคย (Never) นานาๆ ครง (Rarely) เปนบางครง (Sometimes)

บอยครง (Often) บอยครงมาก (Very often)

3. สเกลของ Likert (Summated ratings method: the Likert scale) เปนการวดสเกลทศนคตทออกแบบเพอใหผ ตอบใหคะแนนถงน าหนกของการยอมรบ

หรอไมยอมรบดวยขอความทมโครงสรางสเกลทมคาแตกตางจากทศนคตดานบวกถงลบเพอก าหนดดชนแบบรวมการใหคะแนนซงพฒนาโดย Likert เปนวธการวดทศนคตทแพรหลายอยางมากเพราะงายตอการวด ซงผ ตอบระบถงทศนคตโดยตรวจสอบถงการยอมรบหรอไมยอมรบเกยวกบโครงสรางของแบบสอบถามซงมคาคะแนนจากทศนคตดานบวกอยางมาก (เหนดวยอยางยง) ไปถงทศนคตดานลบอยางมาก (ไมเหนดวยอยางยง) ตอสงใดสงหนง ซงบคคลจะมทางเลอกในการตอบ 5 ประการคอ (1) เหนดวยอยางยง (2) เหนดวย (3) ไมแนใจ (4) ไมเหนดวย (5) ไมเหนดวยอยางยง ดงตวอยางการรบรตอโอกาสเสยงของการเปนโรคธาลสซเมย

ในการวดทศนคตผวจยจะถวงน าหนกคะแนน 5, 4, 3, 2 และ 1 ดงน

คะแนนถวงน าหนก 5 ส าหรบขอความทเหนดวยอยางยง คะแนนถวงน าหนก 4 ส าหรบขอความทเหนดวย คะแนนถวงน าหนก 3 ส าหรบขอความทไมแนใจ คะแนนถวงน าหนก 2 ส าหรบขอความทไมเหนดวย คะแนนถวงน าหนก 1 ส าหรบขอความทไมเหนดวยอยางยง

234

ตวอยาง การวดทศนคตสเกลของ Likert การรบรตอโอกาสเสยงของการเปนโรคธาลสซเมย

การใช Likert scale เปนค าถามเพอวดทศนคตทเกยวกบการรบรตอโอกาสเสยงของการเปนโรคธาลสซเมย โดยวตถประสงค ศกษาการรบรเรองโรคธาลสซเมยของประชาชนภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยระบความเหนดวย หรอไมเหนดวยมากนอยเพยงใด โดยวงกรมลอมรอบตวเลขทตรงกบความคดเหนของทาน

ค าถาม ระดบความคดเหน 5 4 3 2 1

1. ทกคนมโอกาสเสยงในการเปนโรคธาลสซเมย 2. โรคธาลสซเมยสามารถถายทอดจาก พอ แม สบตรไดทางพนธกรรม 3. บคคลทเปนพาหะโรคธาลสซเมยจะไมแสดงอาการของโรค แตยงสามารถถายทอดยนของธาลสซเมยไปสบตรได 4. คนทวไปมโอกาสจะเปนพาหะ หรอเปนโรคธาลสซเมยชนดใดชนดหนงถงรอยละ 30-45 หรอประมาณ 24 ลานคน

ของประชากรทงหมด

5. คสมรสทมบตรเปนโรคธาลสซเมยนนเปนเพราะคสมรสนนอยางนอยตองเปนพาหะของโรคธาลสซเมยดวย 6. พ นอง ลกหลาน หรอ ญาตของผ ปวยโรคธาลสซเมย มโอกาสทจะเปนโรคธาลสซเมยมากกวาคนทวไป 7. ในประเทศไทยมประชาชนทเปนผ ปวยของโรคธาลสซเมยถงรอยละ 1 หรอประมาณ 6 แสนคนทวประเทศ 8. ถาเครอญาตหรอทานเปนพาหะโรคธาลสซเมย ลกของทานกจะมโอกาสทจะเปนโรคหรอเปนพาหะโรคธาลสซเมยดวย 9. โรคธาลสซเมยเปนโรคตดตอชนดหนง 10. คนเปนพาหะของโรคธาลสซเมย

ในกระบวนการเรมตนของ Likert จ านวนขอความมการก าหนดไวและการวเคราะหรายการมจะมงหมายเพอแยกแยะทศนคตดานบวกและดานลบและการทมคะแนน โดยมคะแนนถวงน าหนกของแตละระดบความมากนอยของความเหนดวยหรอไมเหนดวย

มาตราวดทศนคตแบบล เคอรท (Likert scale) มาตรวนน ม ชอเรยกหลายชอ เชน Summated Rating เปนตน พนฐานการสรางแบบทดสอบนผ ตอบจะระบความเหนดวย หรอไมเหนดวย ในแตละสถานการณ ซงผ วจยจะตองพยายามตงค าถามหลายๆ ค าถามเพอแสดงคณลกษณะของสงของและทศนคตของบคคลทมตอส งท ตองการวด โดยวธการถามจะประกอบดวยประโยคหรอค ากลาวในแงมมตางๆ เกยวกบสงทตองการวด โดยก าหนดมาตราวดแตละขอเปน 5 สเกล ตงแต 1 ถง 5 หรอจะเปน –2, -1, 0, 1, 2 กได โดยสวนใหญมกจะใหเลข 5 แทน ความหมายทผตอบเหนดวยอยางยงหรอแนใจอยางยงและเลขนอยสดแสดงความหมายทไมแนใจหรอไมเหนดวยอยางยงโดยการสรางค าถามนนควรจะมการทดลองใช (Pre-test) ค าถามแตละขอจะตองมผแสดงความเหนดวย และไมเหนตวอยางชดเจน และมจ านวนใกลเคยงกน ไมเชนนนแลว

235

ขอความนนจะตองถกตดทงไป นอกจากนการทดลองใชจะชวยตดขอความทเปนค าถามทไมชดเจนออกไป การสรางสเกลทศนคตโดยวธลเคอรท การสรางสเกลทศนคตโดยวธลเคอรทม 5 ขนตอน

1. รวบรวมประโยคตางๆ ทเกยวของกบการวดทศนคตของสงนนๆ ซงผตอบสามารถ ระบไดอยางชดเจนวา เหนดวย หรอไมเหนดวย ดงนนค าถามทไมเหมาะสมจะตองถกตองออกไป

2. ประโยคหรอค ากลาวเหลานจะถกสงใหแกผตอบซงเปนตวแทนกลมตวอยางของ ผตอบจรง เพอระบความรสกของตนในแบบสอบถามทก าหนดไว

3. ค าตอบส าหรบค าถามแตละขอจะน ามาใหคะแนนตามล าดบตงแต 5 (เหนดวยอยาง ยง) ไปจนถง 1 (ไมเหนดวยอยางยง) การใหคะแนนนนจะตองพจารณาดใหดวาสอดคลองกนหรอไม เนองจากบางประโยคอาจมความหมายในเชงลบ

4. แตละประโยคจะตองน ามาวเคราะหอกครงวามอ านาจจ าแนก (Discriminating power)ระหวางผตอบทไดคะแนนสง และผตอบทไดคะแนนต าหรอไม ขอใดทมอ านาจจ าแนกต าควรตดออกไป

5. การวดทศนคตโดยวธการขอลเคอรทนมขอดหลายประการทเหนอกวาวธการอนๆ เนองจากมความงายในการใช ไมวาจะพจารณาจากในดานผวจยหรอผตอบกตาม ดงนนจงอาจใชวธนในแบบสอบถามทางไปรษณยได ยงกวานนการใชวธนยงเปนการวดความรสกของผตอบจากค าตอบทไดรบอกดวย

4. สเกล Semantic differential เปนการวดทศนคตซงมาตราวด (Scale) การใหคะแนน 7 ระดบซงใช bipolar adjectives

โดยแสดงจดเรมตนและจดสนสด เทคนคการวดนจะเกยวของกบการระบคความคดเหนเกยวกบผลตภณฑ ตราสนคา รานคา หรอแนวความคดอนๆ bipolar adjectives ประกอบดวยขอความทตรงขามกน เชน ดและเลว ทนสมยและลาสมย หรอสะอาดและสกปรก จดเรมตนและจดสนจดของสเกล ผตอบจะตองพจารณาถงแนวความคดภายใตการส ารวจของแตละสเกล

การพฒนาแบบการวดทศนคตตามวธของออสกด โดยในป 1952 ออสกด ไดพฒนาแบบวดทศนคตแบบจ าแนกความหมาย (Semantic Differential Scale) ขน ตอมาไดเขยนอธบายไวในหนงสอชอ The Measurement of Meaning ในป 1957 (Osgood, Suci, and Tannenbaum, 1957)

236

ลกษณะของแบบวดทศนคตจะน าค าคณศพททมความหมายตรงขามกนสองขว (Bipolar Adjective pairs) โดยแสดงจดเรมตนและจดสนสด โดยผตอบจะตองพจารณาถงแนวความคดภายใตการส ารวจของแตละสเกล เพออธบายคณลกษณะท เปนวตถเปาหมายทจะวดทศนคตผตอบตองประเมนวตถเปาหมายโดยเลอกระดบความเขมของคณศพทเหลานน เทคนคการวดน จะเกยวของกบการระบความคดเหนเกยวกบผลตภณฑ ตราสนคา รานคา หรอแนวความคดอนๆ bipolar adjectives ประกอบดวยขอความทตรงขามกน เชน ดและเลว ทนสมยและลาสมย หรอ สะอาดและสกปรก ชอบ- เกลยด ด- เลว ขนตอนในการสรางแบบวดทศนคตตามวธของออสกด มดงน 1) เลอกเปาหมายของทศนคต 2) รวบรวมค าคณศพททใชอธบายเปาหมายของทศนคต 3) ก าหนดชวงบนมาตรวดและก าหนดคะแนน 4) คดเลอกขอความทจะน าไปใชวดทศนคต 5) ตรวจสอบคณภาพของแบบวดทศนคตทงฉบบ รายละเอยดของแตละขนตอนมดงน

1) เลอกเปาหมายของทศนคต ผสรางตองเลอกเปาหมายของทศนคตทตองการวด ควรเลอกเปาหมายทมความหมายเดยวไมคลมเครอ เชน ทศนคตตอวชาภาษาองกฤษ ทศนคตตอนายกรฐมนตร ทศนคตตอการสรางโรงงานไฟฟาทบอนอกหนกรด 2) รวบรวมค าคณศพททใชอธบายเปาหมายทศนคต ค าคณศพททใชอธบายเปาหมายของทศนคตออสกดและคณะไดวเคราะหองคประกอบของค าคณศพทได 3 องคประกอบใหญ (Gable, 1993: 72 – 73) คอองคประกอบดานประเมนคาองคประกอบดานศกยภาพ และองคประกอบดานกจกรรม ดงตาราง ค าคณศพทตาง ๆ โดยค าคณศพทตาง ๆ ทใชในแบบวดทศนคตแบบจ าแนกความหมาย จ าแนกตามองคประกอบดงน

237

ประเมนคา (Evaluative) ศกยภาพ (Potency) กจกรรม ด – เลว ใหญ – เลก เรว – ชา

สวย – ขเหล แขงแรง – ออนแอ คลองแคลว – เฉอยชา สภาพ – หยาบคาย ขรขระ – นมนวล สงบเสงยม – หลกหลก

บวก – ลบ หนก – เบา ขเกยจ – ขยน หวาน – เปรยว หนา – บาง รอน – เยน

มคณคา – ไรคณคา กรณา – โชคราย

สข – ทกข นารก – นาเกลยด ซอสตย – คดโกง

ยตธรรม – ไมยตธรรม

ในการสรางแบบวดทศนคตควรมค าคณศพททง 3 องคประกอบน ตวอยางค าคณศพททวดทศนคตเกยวกบคร

ประเมนคา ศกยภาพ กจกรรม ด – เลว อดทน-ออนแอ คลองแคลว – เฉอยชา

เสยสละ – เหนแกตว หนก-เบา ใจด – ใจราย ทนสมย – ลาสมย มเกยรต – ไรเกยรต

3) ก าหนดชวงบนมาตรวดและก าหนดคะแนน การก าหนดชวงบนมาตรวดใหก าหนดเปนจ านวนค เชน 3, 5, 7 หรอ 9 ออสกดเสนอแนะใหก าหนดชวงเปน 7

การก าหนดคะแนนท าได 2 ลกษณะคอ (1) ก าหนดคะแนนเปนจ านวนบวกจากนอยไปหามาก เชน 1 –

5 ส าหรบมาตรทม 5 ชวง และ 1 – 7 ส าหรบมาตรทม 7 ชวง ค าคณศพททมความหมายเชงลบจะมคานอย ค าคณศพททมความหมายเชงบวกจะมคามาก ดงตวอยาง

238

โครงการลดเวลาการท างานเพอเพมศกยภาพพนกงาน

มประโยชน 7 6 5 4 3 2 1 ไรประโยชน เขาใจงาย 7 6 5 4 3 2 1 เขาใจยาก คมคา 7 6 5 4 3 2 1 เสยเวลา จ าเปน 7 6 5 4 3 2 1 ไมจ าเปน งาย 7 6 5 4 3 2 1 ยาก เพลดเพลน 7 6 5 4 3 2 1 ตงเครยด เราใจ 7 6 5 4 3 2 1 นาเบอ

(2) ก ำหนดแบบชวงกงกลำงเปนศนย และค าคณศพทดานทมความหมายเชงบวกเปน 1, 2 และ 3 ตามล าดบ ค าคณศพทดานทมความหมายเชงลบเปน –1, -2 และ –3 ตามล าดบ ดงตวอยาง

อาจารยทปรกษา

ระมดระวง 3 2 1 0 -1 -2 -3 เลนเลอ นาเชอถอ 3 2 1 0 -1 -2 -3 ไมนาเชอถอ ยตธรรม 3 2 1 0 -1 -2 -3 ไมยตธรรม เมตตา 3 2 1 0 -1 -2 -3 โหดราย อบอน 3 2 1 0 -1 -2 -3 เยอกเยน เฉลยวฉลาด 3 2 1 0 -1 -2 -3 โง เกบตว 3 2 1 0 -1 -2 -3 คบงาย

วธการตอบแบบวดทศนคตตามวธของออสกด โดยท าเครองหมาย 3 หรอ 7 ลงในชองท

ตรงกบความรสกของผตอบ วธการตรวจใหคะแนน ใหคะแนนคาของมาตรวดทผตอบกา 3 หรอ 7 คะแนน รวมไดจากน าคะแนนของแตละขอมารวมกน 4) คดเลอกขอความทจะน าไปใชวดทศนคต ใชการวเคราะหรายขอโดยการหาคาสมประสทธ สหสมพนธของคะแนนรวมรายขอกบคะแนนรวม และคาอ านาจจ าแนกเชนเดยวกบแบบวดทศนคตตามวธของลเครท

239

5) การตรวจสอบคณภาพของแบบวดทศนคตทงฉบบ ความตรงตามเนอหาใชผ เชยวชาญเปนผประเมน ความตรงตามโครงสรางใชกลมทรคณลกษณะ (Know group) หรอการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน ความเทยงหาไดโดยการค านวณคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค วธสอบซ า การรายงานผลการวดทศนคตดวยแบบวดตามวธของออสกด สามารถน าเสนอไดดงน 1. น าเสนอในรปของคะแนนรวม คอการค านวณคะแนนรวมของผตอบ แลวรายงานในลกษณะผ มทศนคตทางบวกรอยละเทาไร ผ มทศนคตทางลบรอยละเทาไร 2. น าเสนอในรปของเสนภาพ (Profile) ดงตวอยางการน าเสนอเสนภาพทศนคตตอนกการเมองของผตอบเพศหญงและเพศชาย

นกการเมอง

1. ผน า 7 6 5 4 3 2 1 ผตาม 2. ซอสตย 7 6 5 4 3 2 1 คดโกง 3. เชอมน 7 6 5 4 3 2 1 ลงเล 4. แขงแรง 7 6 5 4 3 2 1 ออนแอ 5. สงบเสงยม 7 6 5 4 3 2 1 โวยวาย 6. กระตอรอรน 7 6 5 4 3 2 1 เฉอยชา 7. ใจกวาง 7 6 5 4 3 2 1 ใจแคบ 8. ประหยด 7 6 5 4 3 2 1 สนเปลอง 9. ฉลาด 7 6 5 4 3 2 1 โง 10. ด 7 6 5 4 3 2 1 เลว ผชาย ................ ผหญง

จากเสนภาพเปรยบเทยบแสดงความแตกตางของทศนคตของผหญงกบผ ชาย กลาวคอ โดยภาพรวมผหญงมทศนคตตอนกการเมองในทางลบมากกวาผชาย โดยเฉพาะอยางยงผหญงมทศนคตวานกการเมองคดโกง ลงเล โวยวาย เฉอยชา ใจแคบ สนเปลอง และ เลว

ปญหาหนงทนกวจยและนกปฏบตตองเผชญกคอความพยายามทจะวดทศนคต เพราะทศนคตเปนสงทเขาใจไดยาก ซงประเดนตางๆ ทยอมรบกนโดยทวไปเกยวกบทศนคตมดงน

1. ทศนคตเปนสงกระตนใหบคคลแสดงปฏกรยาตอบสนองตอสงใดสงหนง

240

2. ทศนคตสามารถเปลยนแปลงไดตามกาลสมย 3. ทศนคตเปนสงทซอนเรนอยภายในบคคลทสงผลตอพฤตกรรมอยางตอเนองไมวาจะ

เปนทางกายหรอวาจา 4. ทศนคตมคณลกษณะในการก าหนดทศทางของพฤตกรรมบคคล หรอความรสกตอวตถ

ในลกษณะทางบวก ทางลบ หรอความรสกกลางๆ ตอวตถสวนการวดทศนคต (Attitude measurement) ในการส ารวจการวดทศนคต กจกรรมวจยธรกจ โดยทวไปจะเปนการส ารวจการวดทศนคต

แสดงการวดประสทธผลความเปนผน าจากผรวมงาน ใหระบวาหวหนาสายงานของทานมสภาวะความเปนผน าเปนอยางไร

มความเปนมตร (Friendly) 7:6:5:4:3:2:1 มความเปนมตร (Unfriendly) การตอตาน (Rejecting) 1:2:3:4:5:6:7: การยอมรบ (Accepting) การใหความชวยเหลอ (Helpful) 7:6:5:4:3:2:1 การไมใหความชวยเหลอ (Frustrating) ไมกระตอรอรน (Unenthusiastic) 1:2:3:4:5:6:7 กระตอรอรน (Enthusiastic) ตงเครยด (Tense) 1:2:3:4:5:6:7 ผอนคลาย (Relaxed) เหนหาง (Distant) 1:2:3:4:5:6:7 ใกลชด (Close) เฉอยชา (Cold) 1:2:3:4:5:6:7 อบอน (Warm) ใหความรวมมอ (Cooperative) 7:6:5:4:3:2:1 ไมใหความรวมมอ (Uncooperative) ใหการสนบสนน (Supportive) 7:6:5:4:3:2:1 ไมใหการสนบสนน (Hostile) นาเบอหนาย (Boring) 1:2:3:4:5:6:7 นาสนใจ (Interesting) ชอบทะเลาะววาท (Quarrelsome) 1:2:3:4:5:6:7 ประนประนอม (Harmonious) เชอมนในตวเอง (Self-assured) 7:6:5:4:3:2:1 ไมเชอมนในตวเอง (Hesitant) มประสทธภาพ (Efficient) 7:6:5:4:3:2:1 ไมมประสทธภาพ (Inefficient) เปนคนเศราโศก (Gloomy) 1:2:3:4:5:6:7 เปนคนราเรง (Cheerful) เปนคนเปดเผย (Open) 7:6:5:4:3:2:1 เปนคนเขาใจยาก (Guarded)

จากตวอยางขอความทใชในดานซายและดานขวานนอาจจะไมตรงขามกนโดยตรงผวจย

พบวาผตอบจะไมเตมใจทจะใชลกษณะดานลบทตรงขามกนกได ตวอยาง การวจยพนกงานขายพบวาการใหคะแนนการท างานของพนกงานขายอาจจะไมใชลกษณะดานบวก 2 ดานทตางกนอาจจะเปนความพงพอใจมากไปหานอย แทนทจะมองถงการท างานทไมด

241

การวดทศนคตโดยใชความแตกตางในการตความ ซงจะใชคาทมความหมายแตกตางกนในทศทางตรงกนขาม (Bipolar scale) และใหผ ตอบแสดงคณลกษณะทตองการ เชน ด – เลว หวาน-เปรยว แขงแรง-ออนแอ และตน -ลก เปนตอน การวดโดยวธน ใชกนแพรหลายมากโดยเฉพาะการวดทศนคตเกยวกบภาพลกษณ (Image) ของบรษทและตราสนคาซงหมายถง ภาพรวมของทศนคต และความเชอหลายๆ ดานทมตอบรษท ตราสนคาและแนวคดอนๆ ดวยโดยการใหผตอบประเมนสงทตองการวด โดยใหคะแนนความสง และต าตามความรสกซงก าหนดดวยค าประประโยคทแตกตางกนในทศทางตรงกนขาม เพอปองกนไมใหผตอบใชวธการเดา จงตองสลบขอความทเปนดานบวกและตานลบดงตวอยางขางลางน สเกลการวดทศนคตของลกคาทมตอการใชบรการของโรงแรมอาจกระท าได ดงน

การใชบรการของโรงแรม

ภาพพจนด _:_:_:_:_:_:_ ภาพพจนไมด ไมสะดวก _:_:_:_:_:_:_ สะดวก พนกงานบคคลไมด _:_:_:_:_:_:_ พนกงานบคลกด บรหารประทบใจ _:_:_:_:_:_:_ บรการไมประทบใจ ปลอดภย _:_:_:_:_:_:_ ไมปลอดภย

ผตอบจะท าเครองหมายลงในชองซงมอย 7 ชอง แตละชองอาจแทนดวยตวเลข 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 หรอ +3, +2, +1, 0, -1, -2, -3 ตามความมารนอยทแสดงความรสกทสะทอนใหเหนถงความรสกทเขามตอโรงแรมในแตละดานซงสามารถน ามาใชกบสนคาตางๆ ทตองการวดทศนคตหรอจนตภาพทผบรโภคมตอบรษทหรอตราสนคา

นอกจากการเปรยบเทยบภาพลกษณทผบรโภคมตอสนคาตราตางๆ กนแลว เราอาจจะเปรยบเทยบภาพลกษณของผบรโภคกลมตางๆ กนทมตอสนคาตราเดยวกนไดอกดวย ผลทไดจากการศกษานนบวาเปนประโยชนอยางยงตอการตดสนใจทางการตราดในหลายๆ กรณดวยกน เชนจะชวยใหเราตอบค าถามทวา ผบรโภคกลมใดทมความรสกหรอความชอบตอสนคาของเรามากทสด เราควรจะปรบปรงคณลกษณะของผลตภณฑและสวนประสมทางกาตลาดในดานใดบาง เพอใหสอดคลองกบความคาดหวงของผ บรโภค และเราควรจะก าหนดต าแหนงสนคาของเราอยางไรเมอเปรยบเทยบกบสนคาคแขง เปนตน

คะแนนถวงน าหนกแตละต าแหนงของสเกลการใหคะแนน คะแนนอาจจะเปน 7,6,5,4,3,2,1 และ หรอ +3, +2, +1, 0, -1, -2, -3 กได ผวจยการตรลาดจ านวนมากพบวาเปนท

242

พงพอใจทจะสมมตวา Semantic differential เปนคะแนนขอมลระหวางสเกลอนตรภาคหรอชวง (Interval)

การประเมนโครงรางภาพลกษณ (Image profile) โดยถอเกณฑ ขอมล Semantic differential ซงขนกบขอมลวาเปนมาตราวดอนตรภาค (Interval) หรอมาตราวนเรยงล าดบ (Ordinal) โดยใชคามชฌมาเลขคณต (Arithmetic mean) หรอคามธยฐาน (Median) ซงใชเพอเปรยบเทยบโครงรางของผลตภณฑ ตราสนคา หรอรานคา ซงมผลตภณฑ ตราสนคา หรอรานคาทแขงขนกน

แสดงการประเมนโครงรางภาพลกษณของมหาวทยาลยA เปรยบเทยบกบมหาวทยาลย B

บวก ปานกลาง ลบ

มชอเสยง (ภาพลกษณด) ไมมชอเสยง (ภาพลกษณไมด) ผสอนมชอเสยง ผสอนไมมชอเสยง ท าเลสะดวก ท าเลไมสะดวก สะอาด สกปรก กวางขวาง คบแคบ เทคโนโลยการสอนทนสมย เทคโนโลยการสอนลาสมย หลกสตรทนสมย หลกสตรลาสมย ผ เรยนอยในชนสงคมระดบสง ผ เรยนอยในชนสงคมระดบต า โสตทศนปกรณทนสมย โสตทศนปกรณลาสมย การใหบรการประทบใจ การใหบรการไมประทบใจ หองสมดทมหนงสอทนสมย หองสมดมหนงสอลาสมย อากาศด มมลพษทางอากาศ มทจอดรถเพยงพอ ทจอดรถไมเพยงพอ บรการทางวชาการรวดเรว บรการทางวชาการลาชา

แสดงมหาวทยาลย A แสดงมหาวทยาลย B

ตวอยาง แสดงโครงรางภาพลกษณตราสนคาส าหรบมหาวทยาลย A เปรยบเทยบกบมหาวทยาลย B (Image profile of A university versus B university)

243

การใชความแตกตางในการตความเปนเครองวดทศนคตมขอไดเปรยบอยทความงายในการใช และความสามารถในการปรบใชใหเขากบสนคา บรการ หรอสงทเราตองการจะวดไดอยางกวางขวาง และสะดวกแกการน าไปใชทงในแงของผท าการวจยและผตอบ ขอมลทไดรบสามารถน าไปค านวณโดยใชวธการทางสถตตางๆ ไดเปนอนมากและไดผลสรปทงายแกการท าความเขาใจและใหผลทมความเชอถอไดพอสมควรเมอเปรยบเทยบกบวธการวดแบบอนๆ

5. สเกลตวเลข (Numerical scales) เปนสเกลการใหคะแนนทศนคตซงมลกษณะคลายกบ Semantic differential ยกเวนจะใช

ตวเลขเปนทางเลอกในค าตอบแทนการใหรายละเอยดในลกษณะสญลกษณเพอระบต าแหนงทางการแขงขด ตวอยาง ถาสเกลม 7 ทางเลอก กจะใหคะแนนเรยงล าดบจาก 1 ถง 7 ดงน

ทานมความรสกพงพอใจหรอไมอยางไรเกยวกบโทรศพทมอถอททานใชอยในขณะน

พอใจสงสด 7 6 5 4 3 2 1 ไมพอใจสงสด สเกลตวเลขนจะมลกษณะคลายกบ Semantic differential ผวจยไดพบวาประชากรม

ปายฉลากเปนตวเลขเพอระบต าแหนงในสเกล ซงประกอบดวย ประสทธผล เปนการวดแบบ Semantic differential

6. สเกล (Staple scale) เปนการวดทศนคตซงประกอบดวย ลกษณะเดยวในต าแหนงศนยกลางของคณคาเชง

ตวเลข สเกลนพฒนาขนในชวงป 1950-1959 เพอวดความตอเนองของทศทางและความเขมขนของทศนคต ทศนะททนสมยของมาตรวดใชทศทางเดยวแทน Semantic Differential การใช Semantic differential เปนการล าบากทจะสรางกลมของขอความ 2 ดาน และยากทจะเปรยบเทยบในลกษณะแตกตางกนในทศทางตรงขาม (Bipolar) จงตองใชสเกล Staple แทน สเกล Staple มความแตกตางกน ดงน (1) การค านวณทบงบอกลกษณะทตองการวด(2) ใหผตอบท าเครองหมายลงในชวงเพอแสดงความรสกในทางบวกหรอทางลบทมตอสนคานนๆ (3) คะแนนในชวงทก าหนดจะม 10 ชอง คอ ตงแต +5 จนถง –5 ผตอบจะเลอกคะแนนบวก ถาเหนวาสนคาทประเมนนนมคณสมบตตรงกบคณสมบตทใหไว ในทางตรงกนขามผตอบจะใหคะแนนเปนลบเมอเหนวาสนคานนๆ มคณสมบตไมตรงกบทก าหนดตวอยางการวดทศนคตโดยการใชสเกล Staple

เปรยบเทยบบรการของรานอาหาร

244

-5 -4 -3 -2 -1 +1 +2 +3 +4 +5

รสชาตอรอย (Taste) การบรการรวดเรว (Fast services) บรรยากาศด (Good atmosphere) สถานทตงสะดวก (Convenient location)

การใชการวดทศนคตโดยวธนสามารถท าไดงายและสะดวกในการใช รามทงผลการ

วเคราะหและการแปลความหมายกมความคลายคลงกบวธการวดทศนคตวธอน 7. สเกล Constant-Sum (Constant-Sum scale) หมายถง สเกลการวดทศนคตซงถามผตอบใหแบงสดสวนจากคะแนนทคงท (โดยทวไปใช

100 คะแนน) เพอระบถงความส าคญทสมพนธกนของคณสมบตตางๆ หรอหมายถงสเกลการใหคะแนนเชงเปรยบเทยบ ซงแตละคนถกถามใหแบงคณสมบต 2 ประการขนไป โดยถอเกณฑความส าคญของคณสมบตนน สมมตวาบรการไปรษณยตองการทคจะพจารณาความส าคญของคณสมบตจากการสงของไดถกตอง ความรวมเรวในการสงของ และราคาต า ผ ตอบจะตองตดสนใจก าหนดคะแนนระหวางคณสมบตของนายนกรฐมนตรททานตองการโดยระบถงความส าคญทสมพนธกนของคณสมบตตางๆ

ตวอยาง โปรดแบง 100 คะแนน เพอแสดงความส าคญของคณสมบตนายกรฐมนตรททานตองการ ส าหรบคณสมบตตอไปน

(1) กลาตดสนใจ ________ (2) มความสามารถในการแกปญหาเศรษฐกจ ________ (3) มภาพพจนทด ________ (4) สภาพและเรยบรอย _________ (5) มภาวะผน า _________

245

สเกลการรวมคะแนนจะมประสทธภาพเมอผตอบมระดบการศกษาสง ถาผตอบปฎบตตามค าสงใหถกตองผลลพธจะสามารถประมาณการวดเปนชวงเกยวกบจ านวนของคณสมบตทเพมขน เทคนคนจะมความซบซอนและตอบยากยงขน

ความพงพอใจในบคคลจะสามารถวดในการใชเทคนคนในลกษณะคลายคลงกนกบวธการเปรยบเทยบเปนคดงน โปรดแบงคะแนน 100 คะแนนระหวางบคคลตอไปน โดยค านงถงความพอใจทจะใหเปนนายกรฐมนตร

: นาย ก_____ นาย ข______ นาย ค______ สมมตวาทานมเงนเกบ 10,000 บาทตอเดอน ทานจะแบงเงน 10,000 บาทนจดสรรเปน

คารกษาพยาบาลคาพกผอนหยอนใจ และคาอสงหารมทรพยอยางไร โดยถอเกณฑความพงพอใจของทาน

คารกษาพยาบาล _____________________________

คาพกผอนหยอนใจ _____________________________

คาอสงหารมทรพย _____________________________

คาเสอผา และแตงตว _____________________________

คา Entertain _____________________________

8. สเกลการจดล าดบคะแนน (Graphic rating scales) เปนวธการวดทศนคตซงใหผตอบใหคะแนนสงใดสงหนงโดยการเลอกจดใดจดหนงในผง

กราฟ แสดงถงสเกลการใหคะแนนแบบดงเดม ซงมคาต าแหนงสงสดไปจนถงต าแหนงต าสด ผวจยจ านวนมากเชอวาการใหคะแนนในลกษณะนเปนจดแขงจากขอสมมตทวาสเกลการใหคะแนนเปนกราฟ ในกราฟจะเปนคะแนนเปนชวง ผ วจยจะตองตดสนในถงเสนตรงในชนดของคะแนนทก าหนด (ความยาว) และบนทกสญลกษณของผตอบตามล าดบ ขอเสยของสเกลการใหคะแนนในรปกราฟกคอไมมค าตอบทมมาตรฐานจดมงหมายของสเกลการใหคะแนนในรปกราฟคอท าใหเกดทางเลอกในการตอบ หรอเกดความตอเนองของการตอบ ตวอยาง พงพอใจอยางมาก พงพอใจบาง เฉยๆ ไมคอยพอใจ ไมพอใจอยางมาก

246

ตวอยาง โปรดประเมนความส าคญของคณสมบตของมหาวทยาลยตอไปนในรปของความสมพนธ โดยท าเครองหมาย X ในต าแหนงซงตรงกบความรสกของทานมากทสด

สงอ านวยความสะดวก ไมส าคญ _______ ________ มความส าคญมาก อาจารยผสอน ไมส าคญ _______ ________ มความส าคญมาก ภาพพจนของสถาบนการศกษา ไมส าคญ _______ ________ มความส าคญมาก สเกลขนบนไดเปนมาตราวดล าดบคะแนน ซงแสดงขนบนใดของชวต ซงม 11 ขน จากเลข

0 –10 แสดงวา เลข 10 ขนบนสดของบนไดแทนค าอธบายถงชวตทดทสด เลข 0 แสดงวาระดบลางสดเปนขนชวตทตกต าทสดในขนบนไดซงแสดงความรสกชวตในปจจบน ใหตอบวาขนบนไดททานรสกวาเหมอนกบชวตในปจจบน โดยวงกลมทตวเลขทตรงกบความคดเหนของทาน

247

แสดงสรปขอดและขอเสยของสเกลการใหคะแนนชนดตางๆ (Summary of advantages and disadvantages of rating scales)

วธการวด

(Rating measure) ลกษณะ

(Characteristic) ขอด

(Advantages) ขอเสย

(Disadvantages) 1.สเกลการจดประเภท (Category Scale)

1.ระบถงชนดของการตอบสนอง

1.ยดหยนไดงายตอการตอบ

1.ร า ย ก า ร อ า จ จ ะค ล ม เค ร อ ม ก า รจ ด ประเภทไดนอย

2. สเกลของ Likert Scale 2.ประเมนขอความโดยใชเกณฑ 5 สเกล

2.สเกลทงายทสดในการ ก าหนดโครงสราง

2.ยากทจะพจารณาถงคาเฉลยของคะแนน

3 & 4 ส เกล Semantic Differential แล ะ ส เก ลตวเลข (Semantic Numerical

Scale)

3.เลอกความแตกตางกน ทศทางตรงกนขาม (Bipolar)

3.ง า ย ท จ ะ ก า ห น ดโค ร ง ส ร า ง เ พ อ ก า รเป รยบเทยบ เชนการการวเคราะหโครงสราง

3.Bipolar จ ะ ต อ งก าหนดขนขอมลจะเปนมาตราเรยงล าดบ ไมใชขอมลอนตรภาค

5. สเกลการใหคะแนนรวม (Constant Sum Scale)

4.แบ งค ะ แ น น รวมระหวางทางเลอกของการ ตอบสนอง

4.สเกลประมาณการวด เปนชวง

4.ล าบากส าหรบผตอบซงมการศกษาต า

6. สเกล Stapel Scale 5.เลอกจดในสเกลซงมจดกงกลาง

5.งายตอการก าหนด โครงจางกวา Semantic Differential งายส าหรบ ผบรหาร

5.จดสดทายเปนตวเลข ไมใชสญลกษณ

7. Graphic Scale 6.เลอกจดจากสเกลทมความตอเนอง

6.ผลกระทบดานภาพจ ด ส เก ล ท ไม จ า ก ดผลกระทบ

6.ไ ม ม ค า ร อ บ ท มมาตรฐาน

8.Graphic Scale-Picture

Response 7.การเลอกภาพ 7.ผลกระทบดานภาพ

งายส าหรบผอาน 7.ยากทจะอธบายถงการตอบสนอง

248

ค าถามทายบท

1. จงอธบายบอกถงวธการประเมนทางการศกษามาใหเขาใจ 2. จงอธบายความหมายของทศนคต 3. จงอธบายคณลกษณะของทศนคตวาเปนอยางไร 4. จงอธบายประเภทของสเกลการใหคะแนนทศนคตหรอทศนคตดงตอไปน

o สเกลการวดทศนคตอยางงาย (Simple attitude scaling) o สเกลการจดประเภท (Category scales) o สเกลของ Likert (Method of summated ratings: the Likert scale) o สเกล Semantic differential o สเกลตวเลข (Numerical scales) o สเกล Staple (Staple scale) o สเกล Constant-Sum (Constant-Sum scale) o สเกลการใหคะแนนในรปกราฟ (Graphic rating scales)

5. จงแสดงสรปขอดและขอเสยของสเกลการใหคะแนนชนดตาง

249