Upload
others
View
11
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
บทท 2
เอกสารและงานวจยทเกยวของ
งานวจยเรอง การพฒนาตนแบบเครองอบขาวเปลอกแบบเคลอนทสาหรบเกษตรกร
ไดรวบรวม และศกษา แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ นามาสการบรณาการใน
งานวจยน ซงไดแก การอบแหงขาวเปลอก วธการลดความชน องคประกอบของเมลด
ขาวเปลอก ชนดของขาว และเศรษฐกจพอเพยง ดงมรายละเอยดดงตอไปน
การอบแหง
ภญโญ ชมมณ วระชาต จรตงาม ธนารตน ศรรงเรอง และวชระ ชยสงคราม
(2554 : บทคดยอ) กลาววา ทฤษฎการอบแหง คอ กระบวนการใหความรอนกบของแขงทม
ของเหลวประกอบอยหรอการใหความรอนกบสารละลาย เพอใหของเหลวหรอตวละลายนน
ระเหยออกไป กระบวนการอบแหงสามารถแบงออกเปนหลายประเภทตามวธการใหความรอน
หรอลกษณะของกาซรอน โดยใชกลไกการอบแหงและความเรวเชงมวลในการอบแหงทแตกตาง
กนไปตามลกษณะทางานกายภาพของวสดทจะอบแหง ในกรณสารละลายหรอวสดจาพวกเจล
นาจะกลายเปนไอ หลงจากการเคลอนยายมาทพนผววสด โดยการแพรแตในกรณของแขงทมร
พรนมาก นาอาจเคลอนยายมาทผวของวสดโดยการแพรของไอนา หรอการไหลทหนดอยาง
อสระ ซงความรอนทงหมดทปอนเขาสวสดในชวงน จะใชในการทาใหนากลายเปนไอ ในชวงน
อณหภมของวสดจะคงท ถาวสดไดรบความรอนจากการปอนลมรอนเพยงอยางเดยว อณหภม
ของวสดจะคงท ถาวสดไดรบความรอนจากการปอนลมรอนเพยงอยางเดยว อณหภมของวสด
จะเทากบอณหภมกระเปาะเปยกของความรอน เมอเวลาผานไปการถายเทนาในเนอของวสดจะ
คอยๆชาลง และนากจะเรมถายเทไปยงพนผวของวสดไมทน ชวงการอบแหงอตราคงทจะสนสด
ลง อตราการอบแหงกจะเรมชาลง อตราสวนความชนในวสด ณ จดนเรยกวาอตราสวนความชน
วกฤต เลยจดนไปเรยกอกชวงอตราการอบแหงชาลง จนในทสดอตราสวนความชนในวสดจะเขา
สอตราสวนความชนสมดลนไปกจะไมมทส นสด
1. การอบแหงชวงอตราการอบแหงคงท
8888 การถายเทความรอนและการถายเทมวลระหวางวสดกบอากาศเหมอนกบการ
ถายเทความรอนและการถายเทมวลรอนทกระเปราะเปยกของเทอรโมมเตอร การถายเทความ
รอนและการถายเทมวลจะเกดขนทผวนอกของวสดเทานน โดยประมาณความชนทผวของวสด
จะมประมาณมากเมอเพมความเรวลมทไหลผานวสด จะทาใหฟลมอากาศนง มความหนาลดลง
ดวย เมอเพมอณหภมการอบแหง จะทาใหความแตกตางของอณหภมระหวางผววสดและอากาศ
5
รอนทไหลอยางอสระมมากขน เปนผลทาใหการถายเทความรอนและการถายเทมวลดขน เมอ
ลดคาความชนสมพทธของอากาศอบแหงได จะเปนผลใหความแตกตางระหวางอตราความชนท
อมตวทผววสดและอตราสวนความชนอากาศรอนทไหลอยางอสระมมากขน เปนผลใหการ
ถายเทความรอนและการถายเทมวลดขน เมอลดคาความชนสมพทธของอากาศอบแหงได จะ
เปนผลใหความแตกตางระหวางความชนอมตวทผววสดและอตราความชนอากาศทไหลอยาง
อสระมมากขน ทาใหเกดการถายเทมวลดขน ดงนนตวแปรสาคญทมผลตอชวงอตราการอบแหง
ใหคงท คอ อณหภม ความชนสมพทธ และความเรวลมรอน
888888 2. การอบแหงชวงอตราการอบแหงลดลง
88888 ในชวงอตราการอบแหงลดลง ความชนของวสดมคาตากวาความชนวกฤต
การถายเทความรอนและการถายเทมวลมไดเกดขนเฉพาะทผววสดเทานน แตเกดภายในเนอ
วสดดวย การเคลอนทของนาจากภายในวสดมายงผวชากวาการพาความชนจากผววสดไปยง
อากาศ ทาใหอตราการอบแหงลดลง อตราการระเหยนาจะถกควบคมโดยความตานทานตอการ
เคลอนทของโมเลกลของนาในวสด ในขณะนนอณหภมของวสดมคาสงขน และสงกวาอณหภม
กระเปราะเปยก เมอลดคาความชนสมพทธของอากาศอบแหง จะเปนผลใหเกดความแตกตาง
ระหวางอตราสวนความชนเพมขน และมผลใหคาสมประสทธการแพรความชนเพมขนดวย
ดงนนเมอเพมอณหภมหรอลดความชนสมพทธของอากาศแลว จะเปนผลใหการถายเทความ
รอนและการถายเทมวลดขน
8888888 3. การอบแหงความชนสมดล
88888888 ความชนสมดลของวสดมความสาคญตอกระบวนการอบแหง เพราะการอบแหง
วสดโดยใชอากาศทสภาวะคงท ความชนของวสดจะลดตาลงจนถงจดๆหนงซงไมเปลยนแปลง
ในขณะนนความชนในวสดมความดนไอเทากบความดนไอของบรรยากาศทอยรอบๆ และ
อณหภมของวสดกเทากบอณหภมของอากาศรอบๆดวย ซงเรยกวา ความชนสมดล คาความชน
สมดลขนอยกบชนดของวสด อณหภมและความชนสมพทธของอากาศ
4. ความชน
88888 ปรมาณไอนาทมอยในอากาศ เมอนาไดรบความรอนนาจะเปลยนสถานะจาก
ของเหลวกลายเปนไอเรยกวา การระเหย ซงความรอนทใชในกระบวนการทาใหนาระเหย
กลายเปนไอเรยกวา ความรอนแฝง เมออากาศเยนลงไอนาจะเรมกลนตวเปนละออง ดงนน
อณหภมจงเปนตวกาหนดปรมาณไอนาในอากาศ อากาศทมอณหภมสงจะรบไอนาไดมากกวา
อากาศทมอณหภมตา ถาอากาศไมสามารถรบไอนาไดเรยกวา ไอนาอมตว
5. ความชนในวสด
สมชาต โสภณรณฤทธ (2537 อางถงใน ปพน สมประสงค และ สมพงษ
พรยานยต, 2558 : 15 กลาววา ความชนเปนตวบอกปรมาณของนาทมอยในวสดเมอเทยบกบ
6
มวลของวสดทช นหรอวสดแหง การบอกความชนในวสดม 2 แบบ คอ ความขนมาตรฐานเปยก
ซงเปนสดสวนระหวางนาหนกของนาหนกรวมของวสด สวนความชนมาตรฐานแหงของวสด
1. ความชนมาตรฐานเปยก
สตร Mw = (w−d)w
2. ความชนมาตรฐานแหง
สตร Md = (w−d)d
เมอMw คอ ความชนมาตรฐานเปยก
Md คอ ความชนมาตรฐานแหง
w คอ นาหนกของวสด (Kg)
d คอ นาหนกแหงวสด (Kg)
ความชนมาตรฐานนยมใชอยในวงการคา โดยทวไปจะอางถงในรปของเปอรเชนต
ซงเปนมวลของวสดแหงจะมคาคงทหรอเกอบคงทระหวางการอบแหง
การลดความชนโดยเครองลดความชน 88888888
พรสทธ ทวยนาค มณฑล ชโชนาค มสตาฟา ยะภา และประชา บณยวานชกล
(2557 : 70-73) กลาววา การใชเครองอบนนมขอด คอ สามารถอบแหง ไดทกสภาวะอากาศแม
ขณะฝนตกหรอมแสงแดดนอย ไมเปลองพนทในการตาก สามารถควบคมการลด ความชนให
อยในระดบทตองการไดเวลาทใชในการลดความชนนอยจงทาใหมขอดกวาวธธรรมชาต แตอาจ
มขอเสย คอ คาใชจายในการตดตงอปกรณสง รวมถงตนทนดานพลงงานทใชในการอบแหงดวย
เครองลดความชนขาวเปลอกทมใชมาจนถงปจจบนสามารถแบงไดหลายแบบ ดงน
8888888 1. เครองลดความชนแบบขาวเปลอกบรรจในกระสอบ 8888888888
เครองอบแบบนสวนใหญใชกบเมลดพนธ ตวเครองประกอบดวยหองกาเนด
รอนซงมชองวางทางดานบนเพอใชวางกระสอบของขาวเปลอกซงตองการอบหอง ซงโดยปกตม
จานวนหลายชอง สามารถวางขาวเปลอกไดครงละหลายกระสอบตามจานวนของชองวาง ลม
รอนจะถกเปาผานชองวางของขาวเปลอกทบรรจในกระสอบ เครองอบแบบนจะใชอณหภมตา
อบแหงไมเกน 43 องศาเซลเซยส และในระหวางการอบแหงจะตองพลกกลบกระสอบเปน
ระยะๆ เพอใหการถายเทความรอนและมวลสารทวถงทงดานบนและดานลางของกระสอบ
7
ดงภาพ 1
ภาพ 1 เครองลดความชนแบบเมลดพชบรรจในกระสอบ
ทมา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2557.
8888 2. เครองลดความชนขาวเปลอกแบบกระบะ 8888888888888888
เครองลดความชนแบบกระบะประกอบดวยกระบะทบรรจขาวเปลอกอยบน
ตะแกรง โดยดานลางของตะแกรงเปนหองอากาศรอนทตอเขากบพดลมและชดกาเนดอากาศ
รอน อากาศรอนจะพดผานชนของขาวเปลอก ทอยนงบนแผนตะแกรงจากดานลางสดานบน ทา
ใหเกดการถายเทความรอนและมวลสารระหวางเมลดขาวเปลอกกบอากาศรอน โดยความชน
ของขาวเปลอกทางดานลางจะลดลงเรวกวาทางดานบน เครองลดความชนแบบนใชอณหภมใน
การอบแหงไมเกน 50 องศาเซลเซยส และทใชอยในประเทศสวนใหญจะใชกบเมลดพนธ
เนองจากเมลดขาวอยกบทจงไมสงผลตอการแตกราวของเมลดมากนก เครองลดความชนแบบน
จะสามารถในการลดความชนไดรอยละ 0.5 เวเบอรตอชวโมง จากความชนเรมตนของ
ขาวเปลอก ดงภาพ 2
ภาพ 2 เครองลดความชนแบบกระบะ
ทมา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2557.
มอเตอร
อากาศรอน
พดลม ถงอบ
พนวางขาวเปลอก
ชดสรางความรอน
8
88888 3. เครองลดความชนขาวเปลอกแบบถงหมนเวยน 888888888888888
เครองลดความชนแบบประกอบนดวยถงบรรจขาวเปลอกจะทาดวยตะแกรง
เปนรปทรงกระบอกแนวตงสวนกลางของถงจะมทอลมทาดวยตะแกรงรปทรงกระบอกซอนอย
ภายใน ลมรอนถกเปาใหไหลผานเมลดตามแนวรศมจากรตะแกรงออกสภายนอก ขาวเปลอกท
อยดานลางจะถกลาเลยงขนไปดานบนใหมหลายเทยวจนกวาจะแหง เครองอบแบบนไดมการ
สรางจาหนายในอดต แตไมไดรบความนยมเนองจากปญหาเรองฝ นละอองทฟงกระจายรบกวน
ผปฏบตงานและผทอยใกลเคยง รวมทงปญหาเรองการสกหรอของระบบลาเลยงในแนวตง ดง
ภาพ 3
ภาพ 3 เครองลดความชนแบบถงหมนเวยน
ทมา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2557.
4. เครองลดความชนแบบคอลมน 8888888888888888
เครองลดความชนแบบนมองภายนอก จะเหนถงบรรจเมลดพชเปนรปทรง
สเหลยมแนวตง สวนใหญสงมากกวา 3 เมตร ถงบรรจเมลดพชจะตอเขากบทอลมรอนทางดาน
ขาง ซงมเตาลมรอนและพดลมเปนสวนประกอบ สวนลางของถงบรรจเมลดจะมชดควบคมการ
ไหลของเมลดพช เครองลดความชนแบบคอลมนนสามารถแบงออกได 2 แบบ คอ
4.1 เครองลดความชนขาวเปลอกแบบคอลมนชนดขาวเปลอกไมไหลคลกเคลา
ภายในถงบรรจขาวเปลอกของเครองลดความชนแบบนจะประกอบดวย ชองบรรจขาวเปลอกท
ดานขางทง 2 ดานเปนตะแกรงเพอใหลมผานไดอยางสะดวก โดยออกแบบใหมชองวางอยาง
นอย 2 ชอง ตรงกลางของเครองซงใชเปนหองลมรอน ทจะไหลผานขาวเปลอกและไหลออกจาก
9
แนวขางทง 2 ชอง เครองลดความชนแบบนมขอเสย คอ ขาวเปลอกทอยชดหองลมรอนจะแหง
เรวกวาทางดานทอลมออกทาใหเครองลดความชนแบบนใชปรมาณลมรอนจาเพาะสง เพอให
ความแตกตางระหวางความชนขาวเปลอกสวนทตดหองลมรอนกบดานลมออกนอย อณหภมลม
รอนทใชตาคอประมาณ 54 องศาเซลเซยส ดงภาพ 4
ภาพ 4 เครองลดความชนขาวเปลอกแบบคอลมนชนดขาวเปลอกไมไหลคลกเคลา
ทมา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2557.
4.2 เครองลดความชนขาวเปลอกแบบคอลมนชนดขาวเปลอกมการไหล
คลกเคลา เครองลดความชนแบบนตางจากแบบในขอ 1. คอ ภายในหองอบแหงระหวางหองลม
รอนกบชองบรรจขาวเปลอกจะถกกนดวยแผนทบททาเปนแนวกลบทศการไหลของขาวเปลอก
สลบกนไปมา ซงในระหวางแผนจะมชองวางใหลมไหลผานได ขาวเปลอกทไหลจากดานลางม
โอกาสสมผสลมรอนเทาๆ กน เนองจากขาวเปลอกมการเคลอนทกลบไปกลบมา ดงภาพ 5
พดลมเปาอากาศรอน
หองลมรอน
แผนเหลกตะแกรง
กรวย
ทอลาเลยง เกรยวลาเลยง
10
ภาพ 5 เครองลดความชนขาวเปลอกแบบคอลมนชนดขาวเปลอกมการคลกเคลา
ทมา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2557.
888 เครองลดความชนแบบคอลมนทง 2 แบบน สามารถใชงานได 2 ลกษณะ คอ
แบบแรกใชอบแบบเปนครงหรองวด โดยในขนแรกจะบรรจเมลดพชจนเตมถง จากนนจงใชพด
ลมเปาลมรอนเขาไปในหองอบแหง ในขณะเดยวกนกหมนเวยนขาวเปลอกสวนทอยดานลาง
ของหองอบแหงขนไปสดานบนของถงบรรจขาวเปลอกหลายๆ ครงจนกวาเมลดขาวเปลอกจะ
แหงและไดความชนสดทายตามทตองการ จงถายเมลดพชออกจากถงเกบ สวนการใชงานใน
ลกษณะทสอง คอ แบบไหลตอเนอง ขาวเปลอกทมความชนสงจะไหลผานเขาสหองแบบแหง
จากทางดานบนลงลางเพยงเทยวเดยว ความชนจะลดลงในระดบหนง จากนนนาไปเกบในถง
พกไวระยะหนงเพอปรบสภาพความชนภายในขาวเปลอกเองอยางนอย 4 ชวโมง จากนนจง
นากลบ มาผานเครองอบใหม ทาในลกษณะนจนกวาขาวเปลอกแหงแลวนาไปเกบในถงเกบ
5. เครองลดความชนขาวเปลอกแบบเมลดไหลคลกเคลา 8888888888
เครองลดความชนขาวเปลอกแบบเมลดไหลคลกเคลา โดยทวไปเรยกวา แบบ
LSU (Lousiana State University) เครองลดความชนแบบนดภายนอกมลกษณะเชนเดยวกน
กบแบบคอลมน คอ ถงบรรจเมลดพชจะเปนแบบถงทรงสเหลยมแนวตง ขาวเปลอกไหลจาก
ดานบนลงลางโดยมอปกรณควบคมการไหลของเมลด ภายในถงอบจะประกอบดวยทอลมเปน
ชน ๆ แตละชนจะมทอลมหลายทอ ทอลมแตละชนจะเปนทอลมรอนเขาและทอลมออกสลบกน
ทอลมรอนเขานจะพดผานขาวเปลอกในถงอบและไหลออกทางทอลมออกทอยชนดานบนและ
ดานลางทอลมแตละทอจะมลกษณะเปนรางควาดานบนแหลมดานลางเปดวางในแนวขนานกบ
11
พนยาวตลอดถง ทปลายรางดานหนงจะเจาะชองตอเขากบหองรวบรวมลม สวนอกปลายดาน
หนงจะปดทอลมแตละชนโดยมชองทเจาะเขากบหองรวบรวมลมสลบกน โดยชนหนงจะตอเขา
ทางดานหองลมรอนเขา และอกชนหนงจะตอเขากบหองลมออก เครองลดความชนแบบนจะทา
ใหขาวเปลอกมโอกาสสมผสกบลมรอนทไหลเขาและเกดการถายเทความชนกบลมทไหลออก
ทาใหเกดการลดความชนสมาเสมอเทากนตลอดทงถงบรรจ อณหภมลมรอนทใชจะไดสงกวา
แบบคอลมนคอ 66 องศาเซลเซยส สาหรบการใชงานกเชนเดยวกนกบแบบ คอลมน คอ ใชอบ
แบบเปนครงหรอเปนงวดและใชอบแบบไหลตอเนอง ดงภาพ 6
ภาพ 6 เครองลดความชนขาวเปลอกแบบคอลมนชนดขาวเปลอกมการคลกเคลา
ทมา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2557.
6. เครองลดความชนขาวเปลอกแบบโรตาร 8888888888888888
เครองลดความชนขาวเปลอกแบบโรตารนนยมใชในการลดความชนขาวนงใน
ชวงแรกหลงจากทขาวผานการนงมาแลว ตวเครองจะเปนรปถงทรงกระบอก ขนาดเสนผาน
ศนยกลาง 1-2 เมตร ความยาว 15-30 เมตร วางเอยงถง 2-4 องศาจากแนวนอน ถงหมนดวย
ความเรวรอบ 4-8 รอบตอนาท โดยทวไปขาวเปลอกจะอยในถงประมาณ 10-20 นาท อณหภม
ลมรอนทใช 121-288 องศาเซลเซยส ดงภาพ 7
12
ภาพ 7 เครองลดความชนแบบโรตาร
ทมา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2557 : 7
888888 นอกเหนอจากทกลาวมาแลวขางตนยงมการอบแหงขาวเปลอกในยงเกบ ซง
สวนใหญใชลดความชนขาวเปลอกทมความชนไมเกนรอยละ18เวเบอร หรอขาวเปลอกทผาน
การลดความชนดวยเครองลดความชนแบบฟลอดไดซ-เบด รปแบบเครองเปนการวางทอลมไวท
พนของยงหรอฉางเกบขาวเปลอกเปนระยะๆ โดยทอลมนจะตดเขากบพดลม ลมทเปากคอ
อากาศแวดลอมหรอลมธรรมชาตนนเอง โดยทาการเปาจากดานลางขนดานบนของกอง
ขาวเปลอกซงมความสงไมเกน 4 เมตร สาหรบขาวเปลอกจะใชเวลาประมาณ 1 เดอน เพอลด
ความชนจากรอยละ18-20 เวเบอร เหลอรอยละ14-15 เวเบอร
88 7. เครองลดความชนแบบฟลอดไดซ-เบด 8888888888888888
เครองลดความชนแบบนไดมการพฒนาและสรางออกจาหนายภายในประ เทศ
เพอการใชงานในลกษณะไหลตอเนองและใชปรมาณลมสง หองอบจะเปนหองปดมตะแกรงอย
ดานลาง ทปลายทง 2 ดานมอปกรณสาหรบปอนเมลดพชเขาและออกจากหองอบ ลมรอนจะเปา
ผานชนเมลดพชทวางอยบนตะแกรงโดยความหนาไมเกน 10 เซนตเมตร ดวยความเรวของ
อากาศรอนประมาณ 1.9 เมตรตอวนาท เพอทาใหขาวเปลอกลอยตว อณหภมลมรอนทจะใช
มากกวา 100 องศาเซลเซยส และชวงระยะเวลาทเมลดสมผสลมรอนเปนเวลาประมาณ 3-5
นาท เหมาะสมหรบใชลดความชนขาวเปลอกทมความชนสงมากกวารอยละ 20 เวเบอร
เนองจากเครองลดความชนแบบนใชปรมาณลมและความรอนสงเปาผานขาวเปลอกในระยะเวลา
13
อนสน เพอเปนการเพมประสทธภาพในการใชพลงงานจงมการนาเอาความรอนสวนทผาน
ขาวเปลอกแลวหมนเวยนกลบมาประมาณรอยละ 80 และเปาทงไปรอยละ 20 ขาวเปลอกเมอ
ผานเครองลดความชนแบบนเพยงเทยวเดยวจะทาใหความชนลดลงรอยละ 5-10 เวเบอร ทาให
มอตราการทางานสงเหมาะกบตลาดกลางทมปรมาณขาวเปลอกความชนสงเขามาในปรมาณ
มาก ขาวเปลอกทผานเครองลดความชนแบบนแลว สามารถนาไปอบแหงในยงเกบทมการเปา
อากาศผานกองขาวเปลอกได หรออาจใชรวมกบเครองลดความชนแบบอน ๆ กได ดงภาพ 8
ภาพ 8 เครองลดความชนแบบฟลอดไดซ-เบด
ทมา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2557.
องคประกอบของเมลดขาวเปลอก 88888888
เมลดขาวเปนผลชนด Caryopsis เนองจากสวนทเปนเมลดตดแนนอยกบผนงของ
รงไขหรอเยอหมผล (Pericarp) แบงไดเปน 2 สวนใหญ คอ เปลอกหรอเปลอกของเมลดขาวม
อย 2 สวน คอ เปลอกใหญ (Lemma) และเปลอกเลก (Palea) ประกบตดกนแบบตะขอฟน
(Interlocking Fold) ทงสองขางตลอดความยาวของเมลดขาว ภายในเปลอกทหอหมเมลดขาว
กลองนมชองวางระหวางเมลดและเปลอกทปลายทงสองดานผวของเปลอกขาวทงสองสวนจะม
หนามแขงเลกๆ (Trichomes) ตดอยโดยรอบ
888888 เปลอกขาวจะประกอบดวยสารพวกซลกาและเสนใยเปนสวนใหญ ซงสามารถให
ความรอนทไดจากการเผาไหมอยระหวาง 3,000 – 3,500 กโลแคลอรตอกโลกรม เนองจาก
เปลอกขาวประกอบดวยสารพวกซลกาจงมความคมทาความสกหรอแกเครองมอลาเลยงและ
เครองมอแปรรปไดอยางรวดเรว
เสนกระแสการสญเสยในระบบทระบายออก
เสนกระแสการสญเสยในระบบทใชอากาศเวยนกลบ
14
8888 เมลดขาวกลอง (Caryopsis) แบงไดเปน 3 สวนใหญ คอ ชนรา (Bran Layers) ชน
แปง (Starchy Endosperm) และตนออน (Embryo)
8888 1. คณสมบตทางานกายภาพของเมลดธญพช
88888888 คณสมบตตางๆของเมลดธญพชมความสาคญตอการวางแผนการคดเมลดใหม
ประสทธภาพและประสทธผลสง
2. คณสมบตทางานกายภาพของเมลด
88888888 คณสมบตทางานกายภาพของเมลด หมายถง คณสมบตตางๆของเมลดท
สามารถมองเหนไดดวยตา หรอชง ตวง วดได คณสมบตตางๆเหลานมผลสาคญตอการอบแหง
ของเมลด คณสมบตทางานกายภาพของเมลดทสาคญไดแก
2.1 โครงสรางของเมลดทางานกายวภาคของเมลดธญพชสวนใหญจะมลกษณะ
พนฐานเหมอนกนแตจะแตกตางกนไปบางในรายละเอยดเมลดพช เชน ขาว ขาวโพดและขาว
ฟางจะประกอบดวย Pericarp และ Seed Les สาหรบ Seed จะประกอบไปดวย Testa,
Embryo และ Endosperm เมลดพชจาพวกขาวจะมเปลอกหอหมเพมอก 2 สวน คอ Palea และ
Lemma ซงกคอสวนทเรยกวา แกลบนนเอง ในระหวางการอบแหงความชนจะไหลจากภายใน
มายงผวของเมลดพช การไหลของความชนผานสวนตางๆ ของเมลดพชขนอยกบลกษณะ
ภายในของ endosperm ความสามารถซมผานไดของชน Aleurone ชน Testa และชน
Pericarp รวมทงความเสยหายของชนตางๆเหลาน
2.2 เมลดขาวเปลอก ประกอบดวยสวนใหญๆ 2 สวน คอ เปลอกหรอแกลบ
เมลดขาวกลอง
8888888888882.3 แกลบประกอบดวยสวนใหญๆ 2 สวน คอ เปลอกใหญและเปลอกเลก
ประกบตดกนแบบตะขอฟนทงสองขางตลอดความยาวของเมลดขาว ผวของเปลอกขาวทสอง
สวนมหนามแขงเลกๆตดอยโดยรอบทวไป เปลอกขาวนจะประกอบดวยสารพวกซลกาและเสน
ใยเปนสวนใหญ ซงสามารถใหความรอนทไดจากการเผาไหมอยระหวาง 3,000 – 3,500 กโล
แคลอรตอกโลกรม เนองจากขาวเปลอกประกอบดวยสารพวกซลกาจงทาใหขาวเปลอกมความ
คมสามารถทาใหเครองมอลาเลยงและเครองมอแปรรปตางๆสกหรอไดอยางรวดเรว
2.4 เมลดขาวกลองสามารถแบงออกไดเปน 3 สวนใหญๆ คอ ชนรา ชนแปงและ
ตนออน
2.4.1 ชนรา ประกอบดวยสวนทสาคญ 3 สวน คอ
2.4.1.1 เยอหมผล อยชนนอกสด มลกษณะเปนเสนใยบางๆ และ
ฉกขาดงาย ประกอบดวยเนอเยอ 3 ชนดวยกน คอ Epicarp, Mesocarp และ Endocarp
2.4.1.2 เยอหมเมลด เปนทอยของสารประกอบไขมน ชวยปองกน
การซมผานของออกซเจน และนา และปองกนการเขาทาลายของเชอรา
15
2.4.1.3 เยออาลโรน หอหมสวนของ Starchy Endosperm และ
Embryo ม Protein และยงประกอบดาย Oil Cellulose และ Hemicelluloses 888888888888
2.4.2 ชนแปง เปนองคประกอบสวนใหญประมาณ 75 เปอรเซนตของ
เมลดขาว และเปนสวนทใชบรโภค ชนแปงนประกอบดวยเซลลแปง เซลลแปงนเปนรปหก
เหลยมยาวร มขนาดใหญไปหาเลกจากผวไปแนวแกนกลางของเมลดขาว ภายในเซลลแปงนยง
มเมลดโปรตนขนาดตางๆ กนบรรจอยระหวางเมลดแปงเมลดโปรตนทอยในเซลลแปงนเปน
โปรตนทมคณภาพ และเปนโปรตนทสาคญ นอกจากนเมลดโปรตนยงมวตามน แรธาต และ
ไขมนประกอบอยเลกนอยเมลดโปรตนในขาวกลองมอตราความหนาแนนทสวนนอกใกลกบ
ชนอลโรนมากกวาบรเวณตรงกลางของเมลด ดงนนในการขดสขาวกลองเพอเอาราออกไมควร
ขดมากเกน ไป เพราะจะทาใหปรมาณโปรตนในขาวสารลดลงเกนความจาเปน เมลดแปงน
ประกอบดวยโมเลกลของนาตาลเชอมตอกนเปนโมเลกล 2 ชนด คอ อามยโลส และอามยโลเป
คตน อามยโลส มประมาณ 5 – 10 เปอรเซนต แลวแตพนธขาว มลกษณะเปนเสนเกลยวยาว
ภายในเสนเกลยวยาว ซงมลกษณะเปนชองวางนยงมกรดไขมนบรรจอยดานปลายเสนเกลยว
บางเสนอกดวย อามยโลสนเมอทาปฏกรยากบไอโอดนจะมสนาเงนสวนอามยโลเปคตน ซงเปน
องค ประกอบสวนใหญของเมลดแปง 70 – 98 เปอรเซนต แลวแตพนธขาว ขาวเหนยวจะม
ประมาณอามยโลเปคตนสงมากระหวาง 95 – 98 เปอรเซนต ทเหลอเปนอามยโลส สวนขาวเจา
มอามยโลเปคตนนอยกวา คอ ประมาณ 67 – 97 เปอรเซนต ของนาหนกขาวสาร อามยโลเป
คตนเปนโมเลกลนาตาลเชอมตอกนเปนเสนเกลยวสนๆ แตกแยกกงกานออกไปในลกษณะ
คลายตนไมทดานปลาย ของเสนเกลยวบางเสนกมกรดไขมนบรรจอยเชนกน
ชนดของขาว
888888 ภญโญ ชมมณ วระชาต จรตงาม ธนารตน ศรรงเรอง และวชระ ชยสงคราม
(2554 : 9-14) กลาววา แบงชนดขาวทาไดหลายแบบ ขนอยกบมาตรฐานทใชในการแบง เชน
88888888 1. แบงตามประเภทเนอแขงในเมลดขาวสาร
แบงไดเปนขาวเจาและขาวเหนยว ซงมตนและลกษณะอยางอนเหมอนกนทกอยาง แตกตาง
กนทประเภทของเนอแขงในเมลด เมลดขาวเจาประกอบดวยแปงอมโลส (Amylose) ประมาณ
รอยละ 15 – 30 สวนเมลดขาวเหนยวประกอบดวยแปงอมโลเพคตน (Amylopectin) เปนสวน
ใหญและมแปงอมโลสเพยงเลกนอยประมาณรอยละ 5 – 7 เทานน
8888888 2. แบงตามสภาพพนทเพาะปลก
8888888888 2.1 ขาวไร (Upland Rice) เปนขาวทปลกไดทงบนทราบและทลาดชนไมตอง
ทาคนนาเกบกกนา นยมปลกกนมากในบรเวณทราบสงตามไหลเขาทางานภาคเหนอ ภาคใต
ภาคตะวนออก และภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศ คดเปนเนอทเพาะปลกประมาณ
รอยละ 10 ของเนอทเพาะปลกทวประเทศ
16
8888888888 2.2 ขาวนาสวนหรอนาดา (Lowland Rice) เปนขาวทปลกในทลมทวๆ ไปใน
สภาพทมนาหลอเลยงตนขาวตงแตปลกจนกระทงกอนเกบเกยว โดยทสามารถรกษาระดบนาได
และระดบนาตองไมสงเกน 1 เมตร ขาวนาสวนนยมปลกกนมากแทบทกภาคของประเทศคดเปน
เนอทเพาะปลกประมาณรอยละ 80 ของเนอทเพาะปลกทวประเทศ
88888888 2.3 ขาวขนนาหรอขาวนาเมอง (Floating Rice) เปนขาวทปลกในแหลงทไม
สามารถรกษาระดบนาได บางครงระดบนาในบรเวณทปลกอาจสงกวา 1 เมตร ตองใชขาวพนธ
พเศษทเรยกวา ขาวลอย หรอขาวฟางลอย สวนมากปลกแถบจงหวดพระนครศรอยธยา
สพรรณบร ลพบร พจตร อางทอง ชยนาทและสงหบร คดเปนเนอทเพาะปลกประมาณรอยละ
10 ของเนอทเพาะปลกทวประเทศ
88888 3. แบงตามอายการเกบเกยว
888888888 แบงเปนขาวเบา ขาวกลางและขาวหลก ขาวเบามอายการเกบเกยว 90 – 100
วน ขาวกลางมอายการเกบเกยว 100 – 120 วน และขาวหนกมอายการเกบเกยว 120 วนขนไป
อายการเกบเกยวนบแตวนเพาะกลาหรอหวานขาวในนาจนเกบเกยว
8888888 4. แบงตามลกษณะความไวตอชวงแสง
88888888888 ขาวทไวตอชวงแสงจะมอายการเกบเกยวทไมแนนอน คอไมเปนไปตามอาย
ของตนขาว เพราะจะออกดอกในชวงเดอนทมความยาวของกลางวนสนกวากลางคน ในประเทศ
ไทยชวงดงกลาวเรมเดอนตลาคม ฉะนนขาวพวกนตองปลกในฤดนาป (ฤดฝน) เทานน สวนขาว
ทไมไวตอชวงแสงสามารถปลกไดทกฤดกาล ขาวมะล 105 เปนขาวทไวตอชวงแสง ดงตาราง 1
17
ตาราง 1 ตวอยางพนธขาว
พนธขาว คณลกษณะทสาคญ
1 พนธขาวไรไมไวตอชวงแสง
อาร 258
- พนธขาวเหนยวไมไวตอชวงแสง ปลกไดทงนาป
- อายเกบเกยวประมาณ 106 – 134 วน
- เมลดขาวเปลอกฟางลอย
- เมลดขาวกลอง
กวางxยาวxหนา = 3.3x7.1x2.1 มลลเมตร
- คณภาพขาวสก นม มกลนหอมเลกนอย
2 พนธขาวไรไวตอชวงแสง
เจาลซอสนปาตอง
- พนธขาวเจา ไวตอชวงแสง
- อายเกบเกยวประมาณวนท 16 ตลาคม
- เมลดขาวฟางลอย มขนบนเปลอกเมลด กลบรอง
ดอกยาว
- เมลดขาวกลอง
กวางxยาวxหนา = 2.87x7.26x1.94 มลลเมตร
- ปรมาณอมโลส 16.07เปอรเซนต คณภาพการสด
3 พนธขาวนาสวนไมไวตอแสง
ปทมธาน 1
- พนธเปนขาวเจา อายเกบเกยวประมาณ
104 – 126 วน
- เมลดขาวเปลอกฟางลอย มขน มหางเลกนอย
- เมลดขาวกลอง
กวางxยาวxหนา = 2.1x7.6x1.7 มลลเมตร
- ปรมาณอมโลส 15 – 19 เปอรเซนต
- คณภาพขาวสก นมเหนยว มกลนหอมออน
ชยนาท 1
- เปนขาวเจา อายเกบเกยวประมาณ 121 – 134 วน
- เมลดขาวเปลอกสฟาง ปรมาณอมโลส 26 – 27
เปอรเซนต มทองไขนอย
- เมลดขาวกลอง
กวางxยาวxหนา = 2.1x7.7x1.7 มลลเมตร
- ปลกไดทกภาคในเขตชลประทาน
18
ตาราง 1 (ตอ)
พนธขาว คณลกษณะทสาคญ
4 พนธขาวนาสวนไวตอแสง
ขาวดอกมะล 105
- พนธขาวเจา อายเกบเกยวประมาณ 25
พฤศจกายน
- ขาวเปลอกฟางลอย
- เมลดขาวกลอง
กวางxยาวxหนา = 2.1x7.5x1.8 มลลเมตร
- ปรมาณอมโลส 12 – 17 เปอรเซนต
- เมลดขาวสารใส แกรง คณภาพการสด
- คณภาพขาวสก นม มกลนหอม
ขาวเจาหอมพษณโลก 1
- พนธขาวเจาอายเกบเกยวประมาณ 25พฤศจกายน
- เมลดขาวเปลอกฟางลอย
- เมลดขาวกลอง
กวางxยาวxหนา = 2.1x7.4x1.7 มลลเมตร
- ปรมาณอมโลส 14.9 เปอรเซนต
- คณภาพเมลดด สามารถสเปนขาวสาร 100%
กข.15 - พนธขาวเจาอายเกบเกยวประมาณ10พฤศจกายน
- เมลดขาวเปลอกฟางลอยปลายบดงอเลกนอย
- เมลดขาวกลอง
กวางxยาวxหนา = 2.1x7.5x1.7 มลลเมตร
- ปรมาณอมโลส 14 - 17 เปอรเซนต
- คณภาพการสด เมลดขาวสารใส แกรง เรยวยาว
5 พนธขาวขนนาไวตอแสง
พลายงามปราจนบร
- พนธข นนาพนธพนเมอง อายเกบเกยวประมาณ
23 ธนวาคม
- เมลดขาวเปลอกฟางลอย
- เมลดขาวกลอง
กวางxยาวxหนา = 2.4x7.5x1.8 มลลเมตร
- มทองไขปานกลาง ปรมาณอมโลส 27 – 28%
- คณภาพขาวสก รวน แขง
19
ตาราง 1 (ตอ)
พนธขาว คณลกษณะทสาคญ
6 พนธขาวนาลกไมไวตอชวงแสง
กข.17
- พนธขาวเจาไมไวตอแสง อายเกบเกยวประมาณ
140 วน
- เมลดขาวเปลอกฟางลอย
- ทองไขปานกลาง ปรมาณอมโลส 28 – 30%
- เมลดขาวกลอง
กวางxยาวxหนา = 2.2x7.0x1.8 มลลเมตร
- คณภาพขาวสก รวน แขง
888888 5. แบงตามรปรางของเมลดขาว
88888888888 วดจากความยาว ความกวาง และความหนาของเมลด แตในการพจารณา
คณภาพเมลดทวไปจะหมายถงความยาวของเมลด มาตรฐานขาวไทยกาหนดชนของเมลดเปน
4 ขนาด เชนเดยวกบมาตรฐานกาหนดชนของเมลดของสหรฐอเมรกา แตมขนาดแตกตางกน
ชนของเมลดขาวตามมาตรฐานขาวไทยและสหรฐอเมรกา
888888888 6. แบงตามฤดปลก
888888888888 ในทนเพอใหงายตอความเขาใจจะขอแบงขาวออกเปนขาวนาป และขาวนาปรง
นาปหรอขาวนานาฝน
8888888888 6.1 ขาวนาปหรอขาวนานาฝน คอ ขาวทปลกในฤดการทานาปกต เรมตงแต
เดอนพฤษภาคมถงตลาคม และเกบเกยวเสรจสนลาสดไมเกนเดอนกมภาพนธ
88888888888 6.2 ขาวนาปรง คอ ขาวทปลกนอกฤดการทานาปกต เรมตงแตเดอนมกราคม
ในบางพนทจะ เกบเกยวอยางชาทสดไม เกนเดอนเมษายน นยมปลกในทองททม
การชลประทานด
มอเตอรไฟฟากระแสสลบ
88888888 ณรงค ชอนตะวน (2554 : 2-10) กลาววา มอเตอรไฟฟากระแสสลบมทงอนดกชน
มอเตอรและซงโครนสมอเตอร มใชงานอยางแพรหลาย ตงแตโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญ
จนถงโรงงานอตสาหกรรมขนาดเลก แมแตในบานพกอาศยกมใชกน ซงอาจจะอยในลกษณะ
ของเครองอานวยความสะดวกทงทจาเปนและฟมเฟอยในรปแบบตางๆ กนมากมายตงแตขนาด
เลกๆ ไปจนถงขนาดใหญๆ มอเตอรไฟฟากระแสสลบเปนมอเตอรไฟฟาททางานดวยความ
รวดเรว(Speed) คงทเปนสวนใหญ ยกเวนบางชนดซงอาจจะออกแบบใหสามารถปรบความเรว
ไดกม แตเปนสวนนอย
20
88888888มอเตอรไฟฟากระแสสลบ คอเครองไฟฟาไมไดนาเขาสโรเตอรของมอเตอรไฟฟา
โดยตรง แตไดจากการเหนยวนาหรอทเรยกกนวา อนดกชน (Induction) ดงนน จงเรยกมอเตอร
ไฟฟากระแสสลบวา อนดกชนมอเตอร (Iduction Mortor) มอเตอรไฟฟากระแสสลบนบางท
เรยกชอสนๆวา มอเตอรไฟฟากระแสสลบ หรอมอเตอรกระแสสลบ แบงออกไดเปน 2 แบบ
ดวยกนคอ แบบทมโรเตอรปนสไควเรลเกจ (Squirrel Cage) หรอกรงกระรอก เรยกมอเตอร
แบบนวา สไครเรลเกจ (Squirrel Cage Motor) และแบบทเตอรมอเตอรพนดวยลวดเลกๆ ท
เรยกวา วาวดโรเตอร (Wound Rotor) เรยกมอเตอรแบบนวา วาวดโรเตอรมอเตอร (Wound
ro Tor Motor) หรอสลปรงมอเตอร (Slip Ring Motor) รยหชกแบบนวาวาวดโรเตอรมอเตอร
(Wound Rotor Motor) หรอสปรงมอเตอร (Slip Ring Motor)
88888888มอเตอรทงสองแบบน จะมสวนประกอบคลายๆ กนดงน คอ สวนอยกบท (Stator)
เหมอนกน ฝาครอบ (End Plate) เหมอนกน จะแตกตางกนกเฉพาะสวนเคลอนท (Rotor)
เทานน และมอเตอรไฟฟาสลบหรออนดกชนมอเตอรน ยงแบงออกได 2 ชนดดวยกนคอ ชนด
หนงเฟส (Single-Phase) และชนดทสามเฟส (Three-Phase)
88888888มอเตอรไฟฟาสลบทงชนดหนงและชนดสามเฟสจะมสวนประกอบเบองตนเหมอนกน
คอประกอบดวยสวนอยกบท สวนเคลอนท และฝาครอบ ดงภาพ 9, 10 และ 11
ภาพ 9 สวนอยกบท
ทมา : ณรงค ชอนตะวน, 2554.
21
ภาพ 10 สวนเคลอนท
ทมา : ดสต สรยราช, 2542.
ภาพ 11 ฝาครอบ
ทมา : ณรงค ชอนตะวน, 2554.
888888 สวนอยกบท (Stator)
88888888 สวนอยทนมกจะเรยกชอกนจนตดปากวา สเตเตอร และในสวนนยงประกอบดวยสง
สาคญดงน คอ โครงมอเตอร แกนขดลวดและขดลวด
88888888888888 โครงสรางมอเตอร (Frame หรอ Yoke) บางทเรยกสนๆ วาโครง ทาดวย
เหลกหลอรปทรงกระบอกกลวง ฐานสวนกลาง มลกษณะเปนขาตง มกลองสาหรบตอสายไฟอย
ดานบนหรอดานขาง โครงทาหนาทจบยดแกนขดลวดใหแนนอยกบท ผวดานนอก โดยรอบของ
โครงมอเตอรบางตวจะออกแบบใหมลกษณะเปนครบ เพอชวยในการระบายความรอน ในกรณท
เปนมอเตอรขนาดเลกๆ โครงสรางจะทาดวยเหลกหลอ (Cast Iron) แตถาเปนมอเตอรขนาด
ใหญ โครงสรางจะทาดวยเหลกหลอเหนยว (Cast Steel) ถาทาดวยเหลกหลอจะตองใช
เหลกหลอปรมาณมาก ขนาดของโครงเหลกจะใหญมากจงทาใหมอเตอรมขนาดใหญมาก
22
นอกจากนแลวโครงเหลกอาจจะทาดวยเหลกหลอเหนยวแผนมวนเปนรปทรงกระบอก ใหม
ขนาดเสนผานศนยกลางตามทออกแบบไวแลวเชอมตดกน ดงภาพ 12
ภาพ 12 โครงมอเตอรชนดเหนยวนาชนดมครบระบายความรอน
ทมา : ดสต สรยราช, 2542.
888888888888888 แกนขดลวด (Stator Core) ทาดวยแผนเหลกบางๆ มลกษณะกลม เจาะตรง
กลางและเซาะรองภายในโดยรอบ แผนเหลกนเรยกวา แผนลามเนท (Inminated Sheet) ดง
ภาพ 13 แตละแผนหนา 0.025 นว แลวนาเอาแผนเหลกบางเหลานทอาบซลกอนแลว มาอด
เขาดวยกน ดงภาพ 14 เรยกวา แกนขดลวด หรอสเตเตอร คอร
ภาพ 13 แผนเหลกลามเนท
ทมา : ดสต สรยราช, 2542.
23
ภาพ 14 แกนเหลกสเตเตอร
ทมา : ดสต สรยราช, 2542.
88888888888888ขดลวด (Stated Winding) ขดลวดทพนลงในสตอกของแกนขดลวดนน
แตกตางกนตามชนดของมอเตอรซงจะไดกลาวถงรายละเอยดในตอนตอไปเสนลวดทองแดงทใช
พนเปนขดลวดนจะเปนชนดทเคลอบดวยฉนวนไฟฟาอยางด ลกษณะของขดลวด ดงภาพ 15
ขดลวดมอเตอรหนงเฟสแบบหนง ขดลวดมอเตอรสามเฟส
ภาพ 15 ลกษณะของขดลวดมอเตอร
ทมา : ณรงค ชอนตะวน, 2554.
24
888888888 สวนเคลอนท (Rotor)
8888888 สวนนมกจะเรยกวาโรเตอร (Rotor) มสองแบบดวยกนคอแบบสไควเรลเกจหรอกรง
กระรอก (Squirrel Cage Rotor) และแบบวาวดโรเตอร (Wound Rotor) แตละแบบยง
ประกอบดวยสงสาคญตอไปนคอ แกนโรเตอร ขดลวด ดงจะไดกลาวรายละเอยดตอไปน
888888888888 เรเตอรแบบสไควเรลเกจ เปนโรเตอรทใชกบมอเตอรไฟฟากระแสสลบหรอ
มอเตอรททางานดวยการเหนยวนาแมเหลกไฟฟา ทเรยกวา อนดกชนมอเตอร แกนโรเตอรจะ
ทาดวยแผนเหลกบางๆ ทเรยกแผนเหลกลามเนท หรอแผนลามเนท (Laminated Sheet)
เชนเดยวกบแกนขดลวดของสเตเตอรแผนกลางผานจะเจาะรสาหรบ สอดเพลา บรเวณ
ระหวางสลอทรอบๆ ขอบกบรกลางแผนจะเจาะเปนรไวเพอใชชวยในการระบายความรอน ดง
ภาพ 16
ภาพ 16 ลกษณะแผนลามเนทของแกนโรเตอร
ทมา : ณรงค ชอนตะวน, 2554.
ขดลวดทอด เขาไปในสลอทของแกนโรเตอรน นแทนทจะทาดวย
ลวดทองแดงเสนเลก ๆ ดงเชน กรณของขดลวดสเตเตอร แตจะทาดวยแทงอะลมเนยมหลอ
อดเขาไปในสลอทใหแนน แลวยดวงแหวนทมครบยนออกมาเขากบปลายแตละขางของแทง
อะลมเนยมทโผลออกมาจากสลอทเพอใหแทงอะลมเนยมเหลานนครบวงจรทางไฟฟา หรอไม
นาเอาแกนโรเตอรเขาไปวางไวในแบบพมพ (Mold) แลวฉดอะลมเนยมเหลวเขาไป จะได
อะลมเนยมอดแนนอยในสลอทจนเตมและมครบยนออกไปทงสองขางของแกนโรเตอร จะได
แกนโรเตอร ดงภาพ 17
25
ภาพ 17 โรเตอรแบบกรงกระรอกทประกอบดวยแกนโรเตอรขดลวด ครบ และเพลา
ทมา : ณรงค ชอนตะวน, 2554.
สาเหตทเรยกแกนโรเตอรแบบนวา แกนแบบกรงกระรอกเพราะวา ถานาเอาแทง
อะลมเนยมทอดอยในสลอทของแกนโรเตอรออกมาประกอบรวมกบแผนวงแหวนทยดตดหวทาย
ดงภาพ 18
ภาพ 18 ตวนาของโรเตอรทตอกนเหมอนกบกรงกระรอก
ทมา : มงคล ทองสงคราม, 2535.
8888888888 โรเตอรแบบวาวด หรอวาวดโรเตอร
8888888888 โรเตอรแบบนมสวนประกอบคลายๆ กบโรเตอรแบบกรงกระรอก คอมแกนโรเตอร
ททาดวยแผนเหลกลามเนทอดตดกน มขวดลวดซงพนดวยเสนลวดทองแทงอะลมเนยม ใบพด
สาหรบระบายความรอนยดตดกนอยทายของแกนโรเตอรและเพลา นอกจากนโรเตอรแบบวาวด
ยงมแหวนทองแดงทเรยกวา สลปรง (Slipring) ตอรวมกบปลายสายของลวดอกหนงชด
จานวน 3 ตว ดงภาพ 19
26
ภาพ 19 ลกษณะของโรเตอรแบบวาวดทมขดลวดโรเตอร ใบพด สลปรง และเพลา
ทมา : ณรงค ชอนตะวน, 2554.
ฝาครอบ (End Plate)
ทาดวยเหลกหลอ เจาะรตรงกลางเพออดแบรงรองรบของเพลาโรเตอร ทฝาครอบน
บางทจะเจาะรไวดวยเพอชวยในการถายเทอากาศ ลกษณะของฝาครอบมอเตอร
888888 ขดลวดสเตเตอร (Stator Winding)8หมายถง ขดลวดทพนอยในสลอทของแกน
ขดลวดทเตเตอรหรอสเตเตอรคอรเทานน ไมรวมไปถงขดลวดหรอแทงอะลม เนยมทพนหรออด
อยในสลอทของโรเตอร ขดลวดสเตเตอรของมอเตอรไฟสลบสามเฟสเปนแบบ Whole Coil Lap
Winding ซงเหมอนกนกบขดลวดอาเมเจอรของเครองกาเนดไฟฟากระแสสลบ กลาวคอ ขดลวด
ภายใตข วแมเหลกหนงขวนนจะประกอบดวยขดลวด 3 ชดดวยกน ซงแตละชดเรยกวาเฟส หรอ
ยก คอ เฟส 1 เฟส 2 และเฟส 3 เปนตน และขดลวดแตละเฟส กจะมกลมของคอยล (Coil
Group) อก เชน มอเตอรทม 36 สลอท 4 โพล (ขวแมเหลก) สามเฟส จานวนสลอท ตอหนง
โพลจะมคา 9 สลอท ดงนน จานวนกลมคอยลในหนงโพลน กคอ 9 คอยล และจานวนกลมคอยล
ตอหนงเฟส จะมคา 3 คอยล ในการพนขดลวดทงสามคอยลในหนงเฟสน จะพนลงสลอทเรยง
กนไปได 3 สลอท และการพนขดลวดทง 9 คอยลในหนงโพลนกจะพนลงสลอทเรยงกนไป 9
สลอทดวย ดงภาพ 20
27
ก. กลมคอยลตอเฟสของมอเตอรสามเฟส ข. กลมคอยลของมอเตอรสามเฟสหนงโพล
แสดงเฉพาะเฟส A
ภาพ 20 ลกษณะการพนขดลวดแบบแลบ (Lap Winding)
ทมา : ณรงค ชอนตะวน, 2554.
เมอพนขดลวดจนครบทง 36 คอยลแลว จะสงเกตเหนวาในหนงสลอทจะมคอยล
ไซดอยสองคอยลไซด ซงเปนคอยลไซดของคอยลทตางกน ดงภาพ 21
ภาพ 21 ไดอะแกรมของขดลวดในมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส 4 ขวแมเหลก
ทมา : ไพฑรย แสงจารส, 2546.
เนองจากลกษณะขอขดลวดสเตเตอรของมอเตอรจะเหมอนกบขดลวดอารเมเจอร
ของเครองกาเนดไฟฟา ดงนนระยะพชของคอยลจงแบงออกได 2 แบบดวยกนคอ คอยลทม
ระยะพชเตม (Full Pitch) และคอยลทมระยะพชเศษสวน (Fractional Pitch) คอยลทมระยะพช
เตมกหมายความวา เมอคอยลไซด ตนของคอยลๆ หนงอยกงกลางขวเหนอแลว อกคอยลไซด
หนงของคอยลเดยวกนนกจะตองอยกงกลางขวใตทอยถดไป นนกคอคอยลไซดทงสองของ
คอยลเดยวกนจะอยหาง180 องศาไฟฟา แตถาคอยลมระยะพชเศษสวน คอยลไซดทงสองของ
คอยลเดยงกนจะอยหางกนไมถง 180 องศาไฟฟา หมายความวา เมอคอยลไซดตนของคอยล
28
ไซดตนของคอยลหนงอยกงกลางขวเหนอแลว อกคอยลไซดหนงคอยลเดยวกนจะอยกอนถงจด
กงกลางของขวใตทถดไป และระยะพชของคอยลของมอเตอรสามเฟสสวนใหญจะมระยะพช
เศษสวน ดงน 1. ลดลกเกจรแอคแตนซลง ทาใหเพาเวอรแฟคเตอรสงขน 2. ความกวางของ
คอยลแคบลง ทาใหคอยลแขงแรงขน 3. ลดทองแดงทใชพนขดลวดนอยลง จงทาใหความ
สญเสยเนองจากทองแดง (Copper Loss) ลดลง 4. ทาใหความยาวของแกนขดลวดลดลง
ระยะหางของแบรงทงสองขางจงแคบลงทาใหแขงแรงขน
888888 ขดลวดสเตเตอรของมอเตอรไฟฟาหนงเฟส มลกษณะเปนชดๆ มองเหนไดอยาง
เดนชดทเรยกวา Concentrate Winding (คอนเซนเตรท ไวนดง) โดยทวๆ ไปจะมสองชด
ดวยกน คอ ขดรน (Running Winding) และขดสตารต (Starting Winding หรอ Auxiliary
Winding) โดยปกตแลวขดรนจะพนดวยขดลวดทองแดงเสนโตจานวนรอบมาก และขดรนจะพน
ดวยลวดทองแดงเสนเลกจานวนรอบนอย และโดยปกตทวไปแลวจานวนของขดลวดทงสองชดน
จะเทากน เชน ถาขดรนม 4 ชด ขดสตารตกจะตองม 4 ชดดวย ลกษณะการพนขดลวดมอเตอร
ไฟสลบหนงเฟสแบบหนงซงขดรนจะพนอยดานในของสลอท สวยขดสตารตจะพนอยดานนอก
ของสลอท ขดลวดหนงชดจะม 3 คอยลคอ คอยลนอก (Outer Coil) คอยลกลาง (Middle Coil)
และคอยลใน (Iner Coil) เวลาพนจะพนทคอยลในกอน เมอไดจานวนรอบครบแลวจงพนคอยล
กลาง เมอพนคอยลกลางเสรจแลวจงพนคอยลนอก เชน คอยลในมระยะพช 1-4 คอยลกลางม
ระยะพช 1-6 และคอยลนอกมระยะพช 1-8 ดงภาพ 22
ภาพ 22 ระยะพตชของขดลวด
ทมา : มงคล พรหมเทศ, 2547.
แสดงวธพนขดลวดรนและขดสตารตของมอเตอรไฟฟาสลบหนงเฟสแบบหนงม
จานวนสลอท 32 สลอท ชนด 4 โพล จะมขดรน 4 ชด ขดสตารต 4 ชด ซงมระยะพชของคอยล
ตางๆ ของขดลวดทงสองชดเทากน ดงภาพ 23
29
ภาพ 23 ลกษณะการพนขดรนและขดสตารตของมอเตอรไฟสลบหนงเฟส
แบบหนงทม 32 สลอท
ทมา : ณรงค ชอนตะวน, 2554.
สายพาน
88888 บญธรรม ภทราจารกล (2555 : 66-71) สายพานแบงออกเปน 4 ชนด ตามลกษณะ
หนาตดของสายพาน ไดแก สายพานแบน (Flat Belts) สายพานกลม (Ropes) สายพานลม (V-
belts) และสายพานไทมง (Timming Belts)
8888888 1. สายพานแบน (Flat Blts)
8888888888 สายพานแบนมหนาตดเปนรปสเหลยมผนผา ใชในการสงกาลงงานระหวาง
พลเลยผวเกลยง นยมใชในอตสาหกรรมเหมองแร ปนซเมนต โรงสขาว ไม และระบบลาเลยง
ตาง ๆ ดงภาพ 24
ภาพ 24 สายพานแบนแบบตรง
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
30
88888 2. สายพานกลม (Ropes)
888888888 สายพานกลมมหนาตดเปนรปวงกลม การสงกาลงงานดวยสายพานกลมจะให
ความยดหยนตวสงมาก และสามารถปรบตงทศทางการหมนไดหลายทศทางตามตองการ
สายพานกลมททาจากพลาสกโพลยรเทนจะตานทานนา นามน จาระบ และนามนเบนซน และ
ขณะทางานจะไมเกดเสยงดง ดงภาพ 25
ภาพ 25 สายพานกลมทาจากหนงในการขบจกรเยบผา
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
88888888 3. สายพานลม ลม (V-belts)
888888888 สายพานลมมหนาตดเปนรปสเหลยมคางหม ใชสงกาลงงานไดมากโดยตองการ
แรงดงขนตนในสายพานตา ทงนเพราะผลจากการเกาะยดตวกนระหวางดานขางของสายพาน
กบรองรปลมของพลเลยทาใหเกดแรงเสยดทานสง ซงทาใหสายพานทางานไดอยางมสทธภาพ
แมวาจะมสวนโคงสมผสนอย และมแรงดงขนตนคอนขางตา เหมาะกบการใชงานในกรณท
ระยะหางระหวางศนยกลางของพลเลยนอย และในกรณทมเหตฉกเฉนกอาจใชผลจากการอด
แนนนทาหนาทเปนเบรกดวย ดภาพ 26
31
ภาพ 26 สายพานลมแบบมาตรฐาน
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
การขบดวยสายพานลม มขอดคอ เงยบ สะอาด และสามารถรบแรงกระตกได
นอกจากนยงมขนาดกะทดรด มประสทธภาพสง และแบรงของเพลาไมตองรบแรงมากเกนไป
จงมกใชในการสงกาลงทางดานอตสาหกรรมทวไป โดยมอตราทดสงประมาณ 7 : 1 หรออาจ
ใชไดสงถง 10 : 1
88888 โครงสรางของสายพานลม
1. สายพานลมมหลายชนด แตทกๆ ชนดจะมองคประกอบ 4 สวนทสาคญ ไดแก
8888888 1.1 สวนบนของสายพาน เปนสวนทรบแรงดง ทาดวยยาง และขงตงเปนรป
สายพาน
8888888888 1.2 สวนลางของสายพาน เรยกวา สวนรบแรงอด เพราะ วาสายพานจะถกอด
เหมอนลมเขาไปในรองของพลเลย
888888888 1.3 สวนศนยกลางของสายพาน เปนสวนทแขงแรง ซงจะถกอดหรอขงตงดวย
เสนเชอกทตดตงในพนท ทาใหสายพานเกดความแขงแรงตอแรงดง
88888888888 1.4 สายพานทสมบรณ จะถกเคลอบโดยโครงสรางทเหนยวและใชยางปองกน
ชนสวนภายในสายพาน ดงภาพ 27
32
ภาพ 27 สวนตางๆของสายพานลม
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
88888888 ขนาดของสายพานลม สายพานลมมหลายชนดและหลายขนาด รหสเรยกสายพาน
ลมในทางอตสาหกรรมจะบอกภาคตดของสายพานเปนความกวางและความลกสายพานแบบ
ธรรมดาการบอกขนาดจะใชตวอกษรซงมขนาด A B C D และ E เปนตน
ดงภาพ 28
ภาพ 28 ขนาดของสายพานลมตามมาตรฐาน
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
8888888 หลกการสงกาลงงานของสายพานลม จะตองใหรองในพลเลยถกตองแนนอนอยาง
สมบรณ ถารองในพลเลยลกเปนแองเวา การกระทาเปนแบบลมของสายพานจะลดลง ทาให
แรงดนในการยดแนนลดลง จะเกดการลนไถลขน และสายพานจะมอายการใชงานสนลง
ตาแหนงทถกตองของสายพานลมเสนใหมในรองของพลเลยคอ ขณะทยงไมไดรบภาระสายพาน
33
จะสงจากพลเลยประมาณ 1/16 นว (1.6 มลลเมตร) และเมอไดรบภาระสายพานลมจะอยตาลง
มาจากขอบบนของพลเลยประมาณ 1/16 นว (1.6 มลลเมตร) ดงภาพ 29
ภาพ 29 การตดสายพานลมและตาแหนงทถกตองของสายพานลมในรองพลเลย
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
2. สายพานไทมง (Timming Belts)
สายพานไทมงมหนาตดเปนรปสเหลยมคางหม แตจะทาเปนรองคลายฟนเฟอง
ตลอดความยาวของสายพาน เปนสายพานทแกนรบแรงทาดวยลวดเหลกกลา หรอทาดวยลวด
ไฟเบอรฝงอยในยางเทยม ซฟนของสายพานทาดวยยางเทยม แตมสตรผสมพเศษเพอใหคงรป
พอดกบลอของพลเลย ซงฟนจะหมดวยเสนใยไนลอนเพอลดการสกหรอ สายพานชนดนสามา-
รถงอตวไดด ใชกบพลเลยลอเลกๆ ทมเสนผานศนยกลาง 16 มลลเมตรได ความเรวแลนของ
เพลาชดมากได ตองการผวสงกาลงไดถง 40 กโลวตต แรงดงของสายพานชนดนไมตองการ
แรงดงขนตนเหมอนสายพานลม เนองจากรองของสายพานจะมขนาดเดยวกบรองพลเลย ทา
ใหเกดการขบกนเหมอนฟนเฟอง จงไมเกดการลนไถลขณะสงกาลงงาน ใชเปนตวสงกาลงงาน
ในเครองยนต โดยเปนตวขบเฟองเพลาขอเหวยงและเพลาราวลน และจะไมมเสยงดงขณะ
ทางาน ดงภาพ 30
34
ภาพ 30 สายพานฟนเฟอง
ทมา : วชย โรมไธสง, 2554.
โซและสเตอร (Chain and Sprocket)
888888 บญธรรม ภทราจารกล (2555 : 146-149) กลาววา การสงกาลงทมการลนไถล
สามารถปองกนไดโดยการใชโซ โดยโซม 2 ชนดไดแก โซแบบลกกลง (Roller Chain) และโซ
แบบบช (Bush Chian) โซนยมใชงานมากทสดสาหรบการสงกาลงงานกลในอสาหกรรม
หลากหลายประเภท และเครองจกรกลทางการเกษตรรวมกบสายพาน ลวดสลง เครองพมพ
รถยนต รถจกรยานยนต และจกรยาน โซจะประกอบดวยชดของลกกลงทรงกระบอกสนทยด
เชอมโยงตอเขาดวยกน โซจะถกขบเคลอนดวยลอฟนทเรยกวาสเตอร (Sprocket) ทมขนาดของ
รองฟนเทากบซฟนบนสเตอร และจะลอคเขาไปในซฟนของสเตอร โวขบจะมจะมอตราทด
เหมอนกบชดเฟองขบ และอาจจะมเสยงดงในการทางาน แตสามารถใชงานสงกาลงสาหรบ
แรงบดสงๆไดด มความนาเชอถอและมประสทธภาพในการสงกาลงสง โครงสรางของโซปกต
สามารถจาแนกแยกโดยการวดระยะตางๆ ดงน
888888888 1. พตช (Pitch) คอระยะระหวางจดศนยกลางของสลก
88888888 2. ความกวางดานใน (Inside Width) คอระยะระหวางแผนในสองแผน
888888888 3. เสนผานศนยกลางลกกลง (Roller Diameter) คอเสนผานศนยกลางของ
ลกกลง
888888 โซทใชงานจะมกานตอ 2 ชนดในโซแบบลกกลง ชนดแรกคอ กานตอชนใน โดยม
แผนเหลกกานตอชนใน 2 แผนยดยดเขาดวยกนดวยสลก โดยบนสลกจะมบชหมนเปนลกกลง
ทาใหไดขอตอโซทมลกกลง 2 ลก กานตอชนในจะเชอมตอกบกานตอชนดทสองคอกานตอ
ชนนอก แผนตอกานตอชนนอก 2 แผนยดเขากบขอตอโซชนในโดยสลกทยดกานตอชนใน ซง
จะตอไปเรอยๆ จนไดความยาวโซตามตองการ โซแบบลกกลงจะชวยลดแรงเสยทาน มการสก
หรอตา สงผลทาใหมประสทธภาพสงขน โซสงกาลงงานทไมมลกกลงและบชจะมแตแผนเหลก
35
ดานในและแผนเหลกดานนอก ถกยดโดยสลกซงจะมสมผสโดยตรงกบฟนของสเตอร ทาใหเกด
การสกหรออยางรวดเรวมากทงฟนสเตอร แผนเหลก และสลก โซแบบบชไมมลกกลงจะใชสน
วงรอบๆ รสลกแทนลกกลง โดยการยดอดทอเขาไปดวยขณะผลต ดงภาพ 31 และ 32
ภาพ 31 โซแบบลกกลง
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
ภาพ 32 โซแบบบช
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
88888888 ชนดของโซจะมกรแยกขนาดโดยระบดวยตวเลข เชน โซเบอร 40 หลกขวาสดคอ
เลข 0 หมายถงขนาดมาตรฐาน หมายเลข 1 สาหรบโซมนาหนกเบา และหายเลข 5 สาหรบโซ
แบบบช หลกไปทางซายแสดงระยะพชชของโซใน 8 สวนของนว ตวอยางเชน โซเบอร 40 จะม
ระยะพตช 4/8 ของนวหรอ 1/2 นว และจะมขนาดมาตรฐานในดานความกวาง ขนาดเสนผาน
ศนยกลางของลกกลง และอนๆ ดงน
36
8888888 1. เสนผานศนยกลางของลกกลงคอ 1/32 – 5/8 นวของระยะพตช
8888888 2. เสนผานศนยกลางของสลกคอ ครงหนงของเสนผานศนยกลางลกกลง
888888888 3. ความกวางของโซสาหรบขนาดมาตรฐาน (โซหมายเลข 0) คอขนาด
1/32 – 5/8 นวของระยะพตช
888 4. สาหรบโซหนาแคบ (หมายเลข 1) มความกวางเปน 41% ของระยะพตช
888888 5. ความหนาของสเตอรประมาณ 85 – 90% ของความกวางลกกลง
88 6. ความหนาของแผนเหลกคอ 1/8 เทาของระยะพตช
8888 7. ยกเวนงานหนกพเศษ ซงจะมตวอกษร H ตอทาย และมความหนา
มากกวา 1/32 นว
88888 สเตอร (Sprocket) 88888888
สเตอรควรจะมขนาดใหญเทาทเปนไปไดในการใชงาน สเตอรขนาดใหญจะใชภาระงานนอยใน
การสงกาลงงาน และใชโซทมระยะพตชขนาดเลก อยางไรกตามความเรวโซจะตากวา 1,200
ฟตตอนาท สเตอรม 4 แบบไดแก
888888888 1. แบบ A สเตอรไมมรองสลก
888888888 2. แบบ B สเตอรมรองสลกหนงดาน
888888888 3. แบบ C สเตอรมรองสลกสองดาน
8888888888 4. แบบ D สแตอรถอดแยกได
ดงภาพ 33
ภาพ 33 สเตอรแบบตางๆ
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
37
เฟอง (Gears)
88888888 บญธรรม ภทราจารกล (2555 : 16-19) กลาววา เฟอง (Gears)เปนอปกรณ ชนด
หนงภายในระบบสงกาลงเครองจกร เชน เครองกลง กระปกพวงมาลย กระปกเกยร หรอชด
เฟองทาย ซงเปนอปกรณทสงถายกาลงโดยการหมนเฟองผานตวอน ๆ เฟองจะแตกตางกบ
พลเลย (Pulley) คอเฟองจะมฟนเฟองอยรอบๆ และจะมขนาดของฟนเฟองเทากบฟนของเฟอง
ตวอนๆ ทขบกนอย เฟองจะมการมการสงกาลงหรอแรงขบอยางสมบรณโดยไมการลนไถล ซงก
ขนอยกบโครงสรางและการจดวางเฟอง เฟองสามารถสงถายกาลงทมความเรวและแรงบดท
ตางกนได หรอมการไดเปรยบเชงกล หรอในทศทางทแตกตางจากตนกาลงได โดยปกตจะใชลด
ความเรวแตเพมแรงบด เฟองแบงออกเปน 2 ชนด ไดแก เฟองฟนนอกและเฟองฟนใน โดย
เฟองฟนนอกจะมฟนเฟองอยบนผวดานนอกของทรงกระบอกกลมหรอกรวยกลม ในทาง
กลบกนเฟองฟนในจะมฟนเฟองอยดานในของผวทรงกระบอกกลมหรอกรวยกลม เฟองทใชงาน
กนอยท วไปมดงน
1. เฟองฟนตรง (Spur Gears) เปนเฟองทมฟนเฟองตดตรงขนานกบแนวแกน
สรางงายและแขงแรง ใชสงกาลงงานระหวางเพลา 2 เพลาทขนานเทากน เฟองฟนตรงม
ประสทธภาพสง และมความแมยาสง ดงนนเฟองฟนตรงจงถกใชงานทความเรวสงและภาระสง
ในการสงกาลงฟนเฟองจะขบกนไดเพยงหนงฟนเฟอง จงอาจจะทาใหฟนเฟองแตกหกไดถาม
การสงกาลงงานมากเกนไป ขอเสยของฟนเฟองแบบนคอ จะมเสยงดงขณะสงกาลงงาน
ดงภาพ 34
ภาพ 34 เฟองตรง
ทมา : วชย โรมไธสง, 2554.
38
2. ฟนเฟองเฉยง (Helcal Gears) ใชสงกาลงเพลาทวางขนานกน จะมฟนเฟอง
ตดขวางกบแกนหรอการหมน ฟนเฟองจะมความยาวกวาเฟองตรงและรบภาระไดสงมาก อตรา
การสมผสของฟนเฟองจะสงกวาฟนเฟองตรง ขณะสงกาลงงานฟนเฟองจะขบกนไดมากกวา 2
ฟนเฟองขนไป มความราบเรยบและไมมเสยงดงขณะสงกาลงงาน ดงภาพ 35
ภาพ 35 เฟองฟนเฉยง
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
3. เฟองฟนเฉยงค (Herringbone or Double Helical Gears) หรอเรยกกนวา
เฟองกางปลา เฟองชนดนจะมฟนเฟองเฉยง 2 ชดวางตดกนเฉยงเปนรปตวว (V) ใชสงกาลง
งานระหวางเพลา 2 เพลาทวางขนานกน เฟองชนดนจะไมสามารถเลอนหลดออกจากกนได
ขณะขบสงกาลง และผลตยากทาใหราคาสงมาก ดงภาพ 36
39
ภาพ 36 เฟองฟนเฉยงค
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
88888888 4. เฟองเพลนนทาร (Planetary Gear) จะประกอบดวย เฟองวงแหวนแบบ
ฟนเฟองใน (Sun Gear) เฟองตวเลก 3 หรอ 4 ตว (Planetary Gear) และเฟองตวกลาง (Sun
Gear) โดยเฟองเลกจะสวมอยในสลกของตวเรอน โดยจะหมนรอบสลกและหมนไปพรอมกบ
เรอนของมน ใชเปนชดเฟองทดในเกยรอตโนมต มอเตอรสตารท และชดเฟองทดในโรงงาน
อตสาหกรรม ดงภาพ 37
ภาพ 37 เฟองเพลนนทาร
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
40
ตลบลกปน (Bearing)
888888 บญธรรม ภทราจารกล (2555 : 112-115) ตลบลกปนหรอแบรงสามารถแบงออก
ได 2 ชนด ไดแก แบรงลกปนกลม และแบรงลกปนทรงกระบอก
8888888881. แบรลกปนกลม (Balls Bearing)
8888888888 แบรงลกปนกลมสามารถทางานทความเรวสง แตรบภาระไดตา ม 5 ชนด ไดแก
88888888888 1.1 แบรงลกปนกลมรบแรงแนวรศม (Radial Balls Bearing) รบภาระในแนวรศม
เปนหลกเทานน ดงภาพ 38
ภาพ 38 แบรงลกปนกลมรบแรงแนวรศม
ทมา : วชย โรมไธสง, 2554.
แบรงลกปนกลมรบแรงแนวรศมยงมชนดทบรรจจาระบมาจากโรงงานผลต
และมฝาปดปองกนจาระบไหลออก ดงภาพ 39
ภาพ 39 แบรงลกปนกลมบรรจจาระบจากโรงงานผลต
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
41
888888888888 1.2 แบรงลกปนกลมรบแรงแนวแกน (Thrust Balls Bearing) รบภาระใน
แนวแกนเปนหลก ไมสามารถรบแรงในรศมได ดภาพ 40
ภาพ 40 แบรงลกปนกลมรบแรงแนวแกน
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
888888888888 1.3 แบรงลกปนกลมรบแรงเชงมม (Angular-Contact Balls Bearing) รบภาระ
ทงในแนวรศมและแนวแกนไดด ดงภาพ 41
ภาพ 41 แบรงลกปนกลมรบแรงเชงมม
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
42
8888888888888 1.4 แบรงลกปนกลมปรบแนวแกนไดเอง (Ball Bearing Self Aligning) เปนแบ
รงทมลกลกปนกลม 2 แถว สามารถปรบแกนเพลาใหอยในแนวเดยวกนไดเอง และรบแรงใน
แนวรศมไดด ยกเวนแนวแกน ดงภาพ 42
ภาพ 42 แบรงลกปนกลมปรบแนวแกนไดเอง
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
888888888 1.5 แบรงลกปนทรงกลมแบบมรองนามน (Filling Slot Ball Bearing) แบรง
ชนดนทเสอตวนอกและเสอตวในจะมการบากเปนรองทจดจดหนงของทรงกลม ทาให
นามนหลอลนสามารถไหลเขาไปหลอลนไดมากขน รบแรงในแนวรศมไดดมาก ดงภาพ 43
ภาพ 43 แบรงลกปนกลมแบบมรองนามน
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
43
888888888 2. แบรงลกปนทรงกระบอก (Roller Bearings)
8888888888 แบรงลกปนทรงกระบอกทางานทความเรวรอบตากวาแบรงลกปนกลม แต
รบภาระไดสงกวา ม 3 ชนด ไดแก
88888888888 2.1 แบรงลกปนทรงกระบอกกลม (Cylindrical Roller Bearings) เปนแบรงท
รบแรงในแนวรศมไดด แตไมเหมาะสาหรบรบแรงแนวแกน และรบแรงไดมากกวาแบรงลกปน
กลมในขนาดเดยวกน เพราะวามพนทหนาสมผสมากกวา ดงภาพ 44
ภาพ 44 แบรงลกปนทรงกระบอกกลม
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
888888888888 2.2 แบรงลกปนทรงกระบอกเรยว (Tapered Roller Bearings) แบรงชนดน
เหมาะสาหรบรบแรงในแนวรศม แตกรบแรงในแนวแกนใน 1 ทศทาง ดงภาพ 45
ภาพ 45 แบรงลกปนทรงกระบอกเรยว
ทมา : บญธรรม ภราจารกล, 2557.
44
8888888888 2.3 แบรงลกปนเขม (Needle Roller Bearings) แบรงชนดนจะเปนลกปน
ทรงกระบอกทมอตราสวนความยาวตอเสนผานศนยกลางสง ใชกบงานเฉพาะท ดงภาพ 46
ภาพ 46 แบรงลกปนเขม
ทมา : วชย โรมไธสง, 2554.
88888888 ความละเอยดเทยงตรงของแบรง แบงออกเปน 2 เกรด โดยคณะกรรมการ
วศวกรรมวงแหวนแบรง (Annular Bearing Engineers Committee; ABEC) ของสมาคมผผลต
แบรงตานแรงเสยดทาน (Aniti-Friction Bearing Manufacturers Assocication; AFBMA) ดงน
8888888888888888ABEC 1 เปนเกรดมาตรฐานสาหรบประยกตใชงานทวไป
8888888888888888ABEC 5
8888888888888888ABEC 7 เปนเกรดละเอยดยงขนๆไป
8888888888888888ABEC 9
แนวคดเศรษฐกจพอเพยง
มลนธชยพฒนา (2558 : ออนไลน) เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวการ
ดารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบ
รฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหดาเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนา
เศรษฐกจ เพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ
ความมเหตผล รวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการกระทบ
ใดๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายในภายนอก ทงน จะตองอาศยความรอบร ความ
รอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการนาวชาการตางๆ มาใชในการวางแผนและการ
}
45
ดาเนนการ ทกขนตอน และขณะเดยวกน จะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต
โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบ ใหมสานกในคณธรรม ความ
ซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ดาเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต
ปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรว
และกวางขวาง ทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปน
อยางด ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง จงประกอบดวยคณสมบต ดง น 1 ความ
พอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเอง
และผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ 2 ความมเหตผล หมายถง
การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหต
ปจจยทเกยวของ ตลอดจนคานงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระทานนๆ อยางรอบคอบ
3 ภมคมกน หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตางๆ ทจะ
เกดขน โดยคานงถงความเปนไปไดของสถานการณตางๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต โดย
ม เงอนไข ของการตดสนใจและดาเนนกจกรรมตางๆ ใหอยในระดบพอเพยง ๒ ประการ ดงน 1
เงอนไข ความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตางๆ ทเกยวของรอบดาน ความ
รอบคอบทจะนาความรเหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผนและความ
ระมดระวงในการปฏบต 2 เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสราง ประกอบดวย มความตระหนก
ในคณธรรม มความซอสตยสจรตและมความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการดาเนนชวต
พระราชดารสทเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง
“...เศรษฐศาสตรเปนวชาของเศรษฐกจ การทตองใชรถไถตองไปซอ เราตองใชตอง
หาเงนมาสาหรบซอนามนสาหรบรถไถ เวลารถไถเกาเราตองยงซอมแซม แตเวลาใชนนเราก
ตองปอนนามนใหเปนอาหาร เสรจแลวมนคายควน ควนเราสดเขาไปแลวกปวดหว สวนควาย
เวลาเราใชเรากตองปอนอาหาร ตองใหหญาใหอาหารมนกน แตวามนคายออกมา ทมนคาย
ออกมากเปนป ย แลวกใชไดสาหรบใหทดนของเราไมเสย...” (พระราชดารส เนองในพระราช
พธพชมงคลจรดพระนงคลแรกนาขวญ ณ ศาลาดสดาลย วนท 9 พฤษภาคม 2529)
“...เราไมเปนประเทศรารวย เรามพอสมควร พออยได แตไมเปนประเทศทกาวหนา
อยางมาก เราไมอยากจะเปนประเทศกาวหนาอยางมาก เพราะถาเราเปนประเทศกาวหนาอยาง
มากกจะมแตถอยกลบ ประเทศเหลานนทเปนประเทศอตสาหกรรมกาวหนา จะมแตถอยหลง
และถอยหลงอยางนากลว แตถาเรามการบรหารแบบเรยกวาแบบคนจน แบบทไมตดกบตารา
มากเกนไป ทาอยางมสามคคนแหละคอเมตตากน จะอยไดตลอดไป...” (พระราชดารส เนอง
ในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 4 ธนวาคม 2534)
“...ตามปกตคนเราชอบดสถานการณในทางด ทเขาเรยกวาเลงผลเลศ กเหนวา
ประเทศไทย เรานกาวหนาด การเงนการอตสาหกรรมการคาด มกาไร อกทางหนงกตองบอกวา
เรากาลงเสอมลงไปสวนใหญ ทฤษฎวา ถามเงนเทานนๆ มการกเทานนๆ หมายความวา
46
เศรษฐกจกาวหนา แลวกประเทศกเจรญมหวงวาจะเปนมหาอานาจ ขอโทษเลยตองเตอนเขาวา
จรงตวเลขด แตวาถาเราไมระมดระวงในความตองการพนฐานของประชาชนนนไมมทาง...”
(พระราชดารส เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 4 ธนวาคม
2536)
“...เดยวนประเทศไทยกยงอยดพอสมควร ใชคาวา พอสมควร เพราะเดยวมคนเหน
วามคนจน คนเดอดรอน จานวนมากพอสมควร แตใชคาวา พอสมควรน หมายความวาตามอตต
ภาพ...” (พระราชดารส เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 4
ธนวาคม 2539)
“...ทเปนหวงนน เพราะแมในเวลา 2 ป ทเปนปกาญจนาภเษกกไดเหนสงททาให
เหนไดวา ประชาชนยงมความเดอดรอนมาก และมสงทควรจะแกไขและดาเนนการตอไปทก
ดาน มภยจากธรรมชาตกระหนา ภยธรรมชาตนเราคงสามารถทจะบรรเทาไดหรอแกไขได
เพยงแตวาตองใชเวลาพอใช มภยทมาจากจตใจของคน ซงกแกไขไดเหมอนกน แตวายากกวา
ภยธรรมชาต ธรรมชาตนนเปนสงนอกกายเรา แตนสยใจคอของคนเปนสงทอยขางใน อนนก
เปนขอหนงทอยากใหจดการใหมความเรยบรอย แตกไมหมดหวง...” (พระราชดารส เนองใน
โอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 4 ธนวาคม 2539)
“...การจะเปนเสอนนไมสาคญ สาคญอยทเรามเศรษฐกจแบบพอมพอกน แบบ
พอมพอกนนน หมายความวา อมชตวเองได ใหมพอเพยงกบตนเอง ความพอเพยงนไมได
หมายความวาทกครอบครวจะตองผลตอาหารของตวเอง จะตองทอผาใสเอง อยางนนมนเกนไป
แตวาในหมบานหรอในอาเภอ จะตองมความพอเพยงพอสมควร บางสงบางอยางผลตได
มากกวาความตองการกขายได แตขายในทไมหางไกลเทาไร ไมตองเสยคาขนสงมากนก...”
(พระราชดารส เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 4 ธนวาคม
2539)
“...เมอป 2517 วนนนไดพดถงวา เราควรปฏบตใหพอมพอกน พอมพอกนนก
แปลวา เศรษฐกจพอเพยงนนเอง ถาแตละคนมพอมพอกน กใชได ยงถาทงประเทศพอมพอกน
กยงด และประเทศไทยเวลานนกเรมจะเปนไมพอมพอกน บางคนกมมาก บางคนกไมมเลย...”
(พระราชดารส เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 4 ธนวาคม
2541)
“...พอเพยง มความหมายกวางขวางยงกวานอก คอคาวาพอ กพอเพยงนกพอแค
นนเอง คนเราถาพอในความตองการกมความโลภนอย เมอมความโลภนอยกเบยดเบยนคนอน
นอย ถาประเทศใดมความคดอนน มความคดวาทาอะไรตองพอเพยง หมายความวา
พอประมาณ ซอตรง ไมโลภอยางมาก คนเรากอยเปนสข พอเพยงนอาจจะม มมากอาจจะมของ
หรหรากได แตวาตองไมไปเบยดเบยนคนอน...” (พระราชดารส เนองในโอกาสวนเฉลมพระ
ชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 4 ธนวาคม 2541)
47
“...ไฟดบถามความจาเปน หากมเศรษฐกจพอเพยงแบบไมเตมท เรามเครองปนไฟ
กใชปนไฟ หรอถาขนโบราณกวา มดกจดเทยน คอมทางทจะแกปญหาเสมอ ฉะนนเศรษฐกจ
พอเพยงกมเปนขนๆ แตจะบอกวาเศรษฐกจพอเพยงน ใหพอเพยงเฉพาะตวเองรอยเปอรเซนต
นเปนสงทาไมได จะตองมการแลกเปลยน ตองมการชวยกน ถามการชวยกน แลกเปลยนกน ก
ไมใชพอเพยงแลว แตวาพอเพยงในทฤษฎในหลวงน คอใหสามารถทจะดาเนนงานได...” (พระ
ราชดารส เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 23 ธนวาคม 2542)
“...โครงการตางๆ หรอเศรษฐกจทใหญ ตองมความสอดคลองกนดทไมใชเหมอน
ทฤษฎใหม ทใชทดนเพยง 15 ไร และสามารถทจะปลกขาวพอกน กจการนใหญกวา แตกเปน
เศรษฐกจพอเพยงเหมอนกน คนไมเขาใจวากจการใหญๆ เหมอนสรางเขอนปาสกกเปน
เศรษฐกจพอเพยงเหมอนกน เขานกวาเปนเศรษฐกจสมยใหม เปนเศรษฐกจทหางไกลจาก
เศรษฐกจพอเพยง แตทจรงแลว เปนเศรษฐกจพอเพยงเหมอนกน...” (พระราชดารส เนองใน
โอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 23 ธนวาคม 2542)
“...ฉนพดเศรษฐกจพอเพยงความหมายคอ ทาอะไรใหเหมาะสมกบฐานะของตวเอง
คอทาจากรายได 200-300 บาท ขนไปเปนสองหมน สามหมนบาท คนชอบเอาคาพดของฉน
เศรษฐกจพอเพยงไปพดกนเลอะเทอะ เศรษฐกจพอเพยง คอทาเปน Self-Sufficiency มนไมใช
ความหมายไมใชแบบทฉนคด ทฉนคดคอเปน Self-Sufficiency of Economy เชน ถาเขา
ตองการดทว กควรใหเขามด ไมใชไปจากดเขาไมใหซอทวด เขาตองการดเพอความสนกสนาน
ในหมบานไกลๆ ทฉนไป เขามทวดแตใชแบตเตอร เขาไมมไฟฟา แตถา Sufficiency นน มทว
เขาฟมเฟอย เปรยบเสมอนคนไมมสตางคไปตดสทใส และยงใสเนคไทเวอรซาเช อนนก
เกนไป...” (พระตาหนกเปยมสข วงไกลกงวล 17 มกราคม 2544)
งานวจยทเกยวของ
88888888 อรอนงค ศรพวาทกล, สมเกยรต ปรชญาวรากร และสมชาต โสภณรณฤทธ (2537 :
บทคดยอ) ศกษาหาสภาวะทเหมาะสมในการอบแหงขาว เปลอกทชวงความชนสงของเครอง
อบแหงฟลอดไดซเบดอยางตอเนองโดยใช แบบจาลองทางคณตศาสตรควบคไปกบผลจากการ
ทดลอง ซงจะพจารณาทอตรา การผลตสง ความสนเปลองพลงงานตา และขาวทไดมคณภาพ
อยในเกรดด ผลจาก การจาลองแบบปญหาทางคณตศาสตร ทอณหภมของอากาศ 115 องศา
เซลเซยส ความชนเรมตนของขาวเปลอกรอยละ 30 มาตรฐานแหง ความชนสดทายรอยละ 24
มาตรฐาน แหง อณหภมและความชนสมพทธของอากาศแวดลอม 30 องศาเซลเซยส และ 70
องศาเซลเซยส ตามลาดบ พบวาทความสงของ weir 10 เซนตเมตร อตราการไหลของ อากาศ
จาเพาะ 0.043 kg/s-kg dry matte อตราการหมนเวยนของอากาศรอยละ 80 มอตราสวน
ระหวางพลงงานทใชระเหยนาตออตราการผลตตาสด โดยจะสน เปลองพลงงานปฐมภม 7.9
MJ/kg-water มคาใชจายในการอบแหง 2.05 บาทตอกโลรมนาทระเหย
48
88888888 สมชาต โสภณรณฤทธ สมบรณ เวชกามา วสวฒน ตรทศนวนท และ วฒกรณ
จรตตตตเวทย (2545 : บทคดยอ) ผลการทดสอบ พบวา เมออตราการปอนขาวเปลอกเทากบ
4,821 กโลกรมตอชวโมง สามารถลดความชน ขาวเปลอกจากรอยละ 28 เหลอรอยละ 23 ของ
ฐานแหง โดยสนเปลองกาลงไฟฟาและนามนดเซล 9,646 วตต และ 17.6 ลตรตอชวโมง
ตามลาดบ, สนเปลองพลงงานปฐมภมจาเพาะ 6.15 เมกะจลตอกโลกรมนาทระเหย, กาลงไฟฟา
ทใชขบมอเตอรพดลมและมอเตอรสนสะเทอน มคาประมาณรอยละ 55 ของมอเตอรพดลม กรณ
อบแหงดวยเทคนคการทาไหลทไมมการสน กรณทมการอบแหง 12 ชวโมงตอวน และ 90 วน
ตอปจะมคาใชจายในการสรางเครองอบแหงขาวเปลอก 1.5 บาท ตอกโลกรมนาทระเหย
แบงเปน คาใชจายในการสรางเครองอบแหง 0.5 บาทตอกโลกรมนาทระเหย และคาใชจายใน
การ ดาเนนการอบแหง 1 บาทตอกโลกรมนาทระเหย เมอเปรยบเทยบผลการทดสอบกบ
แบบจาลองทางคณตศาสตรทพฒนาขน พบวาสามารถทานายการอบแหงขาวเปลอกในระดบ
พอยอมรบได สาหรบการอบแหงขาวเปลอกโดยเทคนคการทาไหลท ขนาดกาลงผลต 5 ตนตอ
ชวโมง ความชนเรมตนรอยละ 30 ของฐานแหง และความเรวอากาศอบแหง 2.3 เมตรตอวนาท
สภาวะเงอนไขการอบแหงขาวเปลอกโดยเทคนคการทาไหลทเหมาะทสดมดงน อณหภมอากาศ
อบแหง 149 องศาเซลเซยส, สดสวนอากาศเวยนกลบ 0.93 และความสงชนขาวเปลอก 11.9
เซนตเมตร, มความสนเปลองพลงงานปฐมภมจาเพาะ 5.74 เมกะจลตอกโลกรมนาทระเหย และ
ความชนสดทายรอยละ 24.9 ของฐานแหง สาหรบการอบแหงโดยเทคนคการทาไหลบน ฐานสน
ทกาลงการผลตและความชนเรมตนเทากน แตใชความเรวอากาศอบแหง 1.5 เมตรตอวนาท
สภาวะเงอนไขการอบแหงทเหมาะทสดมดงน : อณหภมอากาศอบแหง 143 องศาเซลเซยส,
สดสวนอากาศเวยนกลบ 0.83, ความสงชนขาวเปลอก 9.9 เซนตเมตร, ความถการสนสะเทอน
5 เฮรตซและความเขมการสนสะเทอน 2.5, มความสนเปลองพลงงาน ปฐมภมจาเพาะ 5.36
เมกะจลตอกโลกรมนาทระเหย และความชนสดทายรอยละ 26.0 ของฐานแหง สรป การอบแหง
ขาวเปลอกโดยเทคนคการทาไหลบนฐานสนมความสนเปลองพลงงานปฐมภมจาเพาะนอยกวา
เทคนคการทาไหลทไมสนประมาณรอยละ 7 การอบแหงโดยเทคนคการทาไหลบนฐานสนใช
กาลงไฟฟารวมและนามนดเซล เฉลยเทากบ 5.9 กโลวตตและ 21.1 ลตรตอชวโมง ตามลาดบ
โดยมคากาลงไฟฟารวมประมาณรอยละ 30 ของกาลงไฟฟารวมกรณอบแหงโดยเทคนคการทา
ไหลทไมมการสน
88888888 มานต ส จานง วชรนทร ดงบง และ กตตชย ไตรรตนศรชย (2548 : บทคดยอ)
ทาการศกษาการอบแหงขาวเปลอกพนธ กข. 10 ดวยเทคนคฟลอดไดซเบด โดยการใช
เครองอบแหงในระดบหองปฏบตการ มการเวยนลมรอนทใชแลวกลบมาใชใหมปรมาณรอยละ
80 สมเกบตวอยางขาวเปลอกในหองอบแหงประมาณ 25 กรม ทกๆ 30 วนาท ในการวเคราะห
คาความชนของขาวเปลอกตามาตรฐาน ASAE (1989) และมเงอนไขการอบแหงคอ ความเรว
ลมรอยเฉลย ณ หวฉดลม 5.25 เมตรตอวนาท อณหภมลมรอนในศกษา 3 ระดบ คอ 70, 80
49
และ 90 องศาเซลเซยสความหนาของเบดประมาณ 8.5 เซนตเมตร ความชนเรมตนขาวเปลอก
ประมาณรอยละ 25 ใชเวลาการอบแหง 10 นาท ทาการทดลองซากรณละ 3 ครง จากการ
ทดลองพบวา การลดลงของความชนจะแปรผนตามอณหภมของลมรอน ทอณหภมลมรอนสง
การลดลงของความชนจะมากกวากรณทอณหภมตา โดยมลกษณะการลดลงเปนไปในแนวทาง
ทางานเดยวกน เมอพจารณาทระดบความชนสดทายไมตากวารอยละ 19 เพอหลกเลยงการ
แตกหกของขาวเปลอก การอบแหงทใชอณหภมเพมขนจาก 70-90 องศาเซลเซยส พบวา
ระยะเวลาในการอบแหงลดลงเปน 3.7-1.9 นาทอตราการระเหยของนาเพมขนเปน 3.667-6.947
กโลกรม นาทระเหยตอชวโมง และคาใชจายในการระเหยนาลดลงเปน 1.51-0.84 บาทตอ
กโลกรม นาทระเหย
88888888 วทญ� ชยวฒนพงศกร (2544 : บทคดยอ) ศกษาอทธพลของการระบายอากาศ
ผานกองขาวเปลอกชนตอคณภาพการเกบรกษา ทาการทดลองโดยระบายอากาศอยางตอเนอง
ใชอตราการไหลของอากาศ 0.65, 0.93 และ 1.20 ลกบาศกเมตรตอนาท-ลกบาศกเมตรของ
ขาวเปลอก ผานกองขาวเปลอกสง 1 เมตร ซงมความชนเรมตนรอยละ 18.5, 20.1 และ 20.2
มาตรฐานเปยก ตามลาดบ จนเหลอความชนสดทายประมาณรอยละ 14 มาตรฐานเปยก ผลการ
ทดลองแสดงใหเหนวา วธการดงกลาวสามารถลดความชนในกองขาวเปลอกได ทอตราการไหล
ของอากาศ 0.93 และ 1.20 ลกบาศกเมตรตอนาท-ลกบาศกเมตรของขาวเปลอก สามารถรกษา
คณภาพในดานเปอรเซนตตนขาว, ความขาว และความเสยหายของเมลดใหอยในเกณฑด
อยางไรกตามสาหรบอตราการไหลของอากาศ 0.65 ลกบาศกเมตรตอนาท-ลกบาศกเมตรของ
ขาวเปลอก เมอสนสดการทดลองพบวา เกดเชอราขนทช นบนสดของกองขาวเปลอกแตคณภาพ
ของขาวยงอยในเกณฑทยอมรบได สาหรบการวเคราะหดานพลงงานพบวา พลงงานทใช
สาหรบอตราการไหล 0.65, 0.93 และ 1.20 ลกบาศกเมตรตอนาท-ลกบาศกเมตรของ
ขาวเปลอก คอ 0.09, 0.14 และ 0.19 เมกกะจลตอกโลกรมนาทระเหย และพลงงานทไดจากการ
หายใจของเมลดพช คอ 3.59, 3.29 และ 3.54 เมกกะจลตอกโลกรมนาทระเหย ตามลาดบ
สาหรบผลของอณหภมทใชในการอบแหงตอคณภาพของขาวเปลอกชน ในการทดลองใช
เครองอบแหงแบบฟลอไดซเบด โดยใชอณหภมลมรอน 40-150 องศาเซลเซยส ความเรวลม
2.5 เมตรตอวนาท เพอลดความชนของขาวเปลอกจากรอยละ 24.9 มาตรฐานเปยก จนถง
18+0.5% มาตรฐานเปยก จากนนนาไปเกบในทอบอากาศ 30 นาท แลวจงนาไปผานการเปา
เยนดวยอากาศแวดลอมดวยความเรวประมาณ 0.5 เมตรตอวนาท (300ลกบาศกเมตรตอนาท-
ลกบาศกเมตรของขาวเปลอก) เปนเวลา 30 นาท ปรากฏวา เปอรเซนตตนขาวเมอใชอณหภม
ลมรอนท 150 องศาเซลเซยส มคาสงสด แตความขาวทไดจะนอยกวาการอบแหงดวยอณหภม
ตา แตยงอยในเกณฑทยอมรบได
88888888 อศเรศ ธชกลยา (2543 : บทคดยอ) ออกแบบ สราง และทดสอบเครองอบแหง
ขาวเปลอกโดยเทคนคฟลอไดซเบดดวยไอนารอนยวดยง โดยพจารณาถงอทธพลของตวแปร
50
ตางๆ ตอการอบแหงและคณภาพขาวเปลอกสภาวะตางๆ ของการทดลองศกษามดงน ความชน
เรมตนรอยละ 25-43 ความชนสดทายรอยละ 16-28 ความสงเบดขาวเปลอก 10-15 เซนตเมตร
อณหภมไอนารอนยวดยง 150-170 องศาเซลเซยส ความดนไอนาในระบบอบแหง 106.1 kPa
พบวา ความเรวตาสดของไอนารอนยวดยงททาใหขาวเปลอกเกดฟลอไดซเบด มคาประมาณ
2.6 เมตรตอวนาท อณหภมไอนารอนยวดยงมอทธพลตออตราการอบแหงมากกวา ความสงเบด
ขาวเปลอกทความสงเบด 10 เซนตเมตร ความเรวไอนารอนยวดยง 1.3 เทา ของความเรว
ตาสดทเกดฟลอไดซเบด อณหภมอนเวอรชน (Inversion Temperature) มคาตากวา 150 องศา
เซลเซยส เลกนอย ในการอบแหงดวยไอนารอนยวดยงสามารถลดความชนไดตาถงรอยละ 18
โดยท เปอรเซนตตนขาวไมเปลยนแปลง ถาลดความชนตากวานเปอรเซนตตนขาวจะลดลง
อยางรวดเรว เมอเปรยบเทยบกบการอบแหงดวยอากาศรอนโดยใชเทคนคเดยวกนของวจยท
ผานมาพบวา ขาวทผานการอบแหงดวยไอนารอนยวดยงมเปอรเซนตตนขาวสงกวาขาวทผาน
การอบแหงดวยอากาศรอนประมาณรอยละ 30 และขาวทอบแหงดวยไอนารอนยวดยงมสคลา
กวาขาวทอบแหงดวยอากาศรอน แตสออนกวาขาวนงทไดจากโรงสขาวนง จากการทดสอบ
ความยอมรบในการบรโภคพบวาขาวทอบแหงดวยไอนารอนยวดยงมลกษณะเปนขาวนง
88888888 กรช เจยมจโรจน, สมชาต โสภณรณฤทธ และ สมบรณ เวชกามา (2544 :
บทคดยอ) นาเสนอแนวทางในการแปรรปขาวโดยใชกระบวนการอบแหงขาวกลอง ซงทาการ
ทดลองอบแหงขาวกลองเปรยบเทยบกบการอบแหงขาวเปลอก สภาวะของอณหภมอากาศรอน
ทใชในการอบแหง 45, 55 และ 65 องศาเซลเซยส อตราการไหลอากาศจาเพาะของอากาศ 12
m3/min-m
3 ในการลดความชนขาวเปลอกทรอยละ 22 เทยบกบการลดความชนขาวกลองทได
จากการเตรยมขาวเปลอกทสภาวะเดยวกน ใหเหลอรอยละ 14 w.b. จากการทดลองพบวา
ระยะเวลาการอบแหงลดความชนของขาวกลองมคานอยกวาระยะเวลาการอบแหงขาวเปลอก
ตามปกตประมาณรอยละ 50-55 จากผลการทดสอบคณภาพขาวสารทไดจากการอบแหงขาว
กลองในรปของปรมาณตนขาวและความขาวพบวา ปรมาณตนขาวทไดมคาลดลงเมออณหภม
การอบแหงสงขน ความขาวของขาวสารทไดจากกระบวนการอบแหงขาวกลองมคาเปลยนแปลง
เพยงเลกนอย
88888888 ลอพงษ ลอนาม (2544 : บทคดยอ) ศกษาวธชะลอการเสอมคณภาพขาวเปลอก
ความชนสง โดยการดดระบายอากาศออกจากกองขาว ในระหวางการรอขนยายและ/หรอไม
สามารถลดความชนได ซงแบงการศกษาวจยเปน การศกษาลกษณะพฤตกรรมของอณหภม
และการสะสมความรอนภายในกองขาว การศกษารปแบบการจดวางทอดดระบายอากาศออก
จากกองขาว และการศกษาอตราการดดระบายอากาศออกจากกองขาว ซงมผลการศกษาโดย
สรป ดงน 1. การศกษาลกษณะพฤตกรรมของอณหภมและความรอน สาหรบการกองขาวอยกบ
ทภายในและภายนอกอาคาร ความชนเรมตนประมาณรอยละ 23 พบวา พฤตกรรมของอณหภม
ภายในกองขาวบงชถงตาแหนงเรมตนการสะสมความรอนบรเวณกลางกอง และการเคลอนท
51
ของอากาศรอนชนภายในกองขาว ซงมลกษณะสมมาตรเชงเรขาคณตตามแกนกอง จากขอบ
ฐานกรวยกองโดยรอบเคลอนทเขาหากลางกอง แลวนาพาความรอนและไอนาขนสยอดกรวย
กอง จนอณหภมเพมสงขนถง 60 องศาเซลเซยส ทาใหคณภาพขาวลดลงโดยเฉพาะความขาว
ของขาวสาร 2. การศกษารปแบบการจดวางทอดดระบายอากาศออกจากกองขาวความชน
เรมตน รอยละ 20.4 พบวา การดดระบายอากาศอยางตอเนองดวยอตราการไหล 2 ลบ.ม.ตอ
นาท-ลบ.ม. ในการจดวางทอดดรปทางทอเดยวและทอแยก ชวยลดอณหภมภายในกองขาวให
ใกลเคยงกบอณหภมอากาศแวดลอมภายในเวลา 1 ชวโมง โดยยงรกษาคณภาพขาวไวไดด
และยงชวยลดความชนขาวเปลอกใหตาลง ซงกรณจดวางทอดดรปทรงทอแยก ขาวเปลอกทผว
ทอดดเกดการงอกเปนตนออนและมราสขาวเลกนอย แตไมเกดขนกบกรณจดวางทอดดรปทรง
ทอเดยว เนองจากมรปแบบสอดคลองกบรปทรงกองขาว ทาใหระบายความรอนและไอนาออก
จากกองขาวไดด สวนกรณไมมการดดระบายอากาศอณหภมภายในกองขาวเพมสงขนถง 60
องศาเซลเซยส 3. การศกษาอตราการดดระบายอากาศออกจากกองขาว สาหรบการจดวางทอ
เดยว ความชนเรมตนรอยละ 29.3 พบวา การดดระบายอากาศดวยอตราการไหล 0.5, 1.0 และ
1.5 ลบ.ม.ตอนาท-ลบ.ม. ขาวเปลอก ชวยลดอณหภมภายในกองขาวใหใกลเคยงกบอณหภม
อากาศแวดลอมภายในเวลา 10-20 ชวโมง เปนการปองกนการสะสมความรอนภายในกองขาว
ถงแมขาวเปลอกบรเวณระหวางปลายทอและพนมความชนคอนขางมาก มราสขาวเลกนอยก
ตาม แตโดยรวมขาวยงคงคณภาพดไมเกดความเสยหาย และอตราการไหล 1.0 และ 1.5 ลบ.
ม./นาท-ลบ.ม. ขาวเปลอก ยงมสวนชวยลดความชนขาวเปลอกใหตาลงดวย ซงการไมดด
ระบายอากาศ เกดความรอนสงภายในกองขาว จนอณหภมเพมขนอยางรวดเรวตอเนองถง 60
องศาเซลเซยส ภายในเวลา 20 ชวโมง และเพมขนสงถง 80 องศาเซลเซยส ภายในเวลา 40
ชวโมง ทาใหความขาวของขาวสารลดลงภายในเวลา 2-3 วน เมอทดลองเปนเวลา 7 วน ลดลง
ตากวาทงสามกรณถง 20 หนวย ดงนนอตราการไหล 0.5 ลบ.ม.ตอนาท-ลบ.ม. ขาวเปลอก จง
เพยงพอสาหรบการดดระบายความรอนออกจากกองขาว ในการชะลอการเสอมคณภาพของ
ขาวเปลอกความชนสง โดยยงคงรกษาคณภาพขาวไวไดด
วลสน (Wilson, 2011 : Abstract) ไดพฒนาและทดสอบเครองอบแหงแบบเมด
ผสมแบบตอเนองทมกาลงการผลต 250 กโลกรมถง 1 ตนราคาประหยดตนทนตา (ชนด LSU)
ถกออกแบบและพฒนาขน เครองเปาประกอบดวย 3 สวนหลกไดแก 1 การอบแหงหองททาจาก
ทอรปตววทหอยลงมา 2 เครองเปาลมดวยมอเตอรไฟฟาขนาด 750 วตต (1 แรงมา) และพดลม
แบบแรงเหวยงอากาศแหง 3 เครองทาความรอนไฟฟา 1 กโลกรม 4 ลกกลงบงคบขาวท
ขบเคลอนดวยเกยรไฟฟาขนาด 3kW ดวยกระปกเกยรลดขนาด 37.5: 1 การทดลองดาเนนการ
ระหวางเดอนเมษายนและมถนายน 2554 พบวาขาวเปลอกทความชนเรมตนทคาความชน
ระหวางรอยละ19.7 - 26.6 ลดลงเหลอรอยละ11.8 - 13.5 ตามลาดบ การอบแหงดวยแสงแดด
ยงเปนตวควบคม ระยะเวลาในการอบแหงของเครองอบแหงของเครองอบอยในชวง 4.8-5.7
52
ชวโมงและสาหรบดวงอาทตย การอบแหง 5 ชม. อตราการลดความชนอยท 1.16-2.41% / h
สาหรบการอบแหงดวยเครองอบและ 2.18% สาหรบการอบแหงดวยแสงแดด การฟนสภาพและ
ผลผลตขาวเปลอกจาก การอบแหงดวยเครองจกรกลดกวาการอบแหงดวยแสงแดด
ประสทธภาพการทาความรอนของการอบแหงการสงมอบสรายการมตงแต 36.40% -62.70%
แมวาการใชพลงงานจะไมไดกตามวดคาใชจายในการดาเนนงานจะลดลงหากใชเตาเผาชวมวล
(แกลบ) แทน