24
บทที2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง จากการศึกษาในครั้งนี้ผู้ศึกษาได้จัดทาเรื่องระบบบริหารจัดการสนามฟุตบอลหญ้าเทียมเดอะโกล อาเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม 1. ประวัติความเป็นมาขององค์กร 2. การวิเคราะห์และออกแบบระบบ 2.1 ขั้นตอนการวิเคราะห์และออกแบบระบบ 2.2 Flowchart 2.3 Unified Modeling Language 2.3.1 Use case Diagram และ Use case document 2.3.2 Class diagram 2.3.3 sequence diagram 3.การออกแบบฐานข้อมูล 4. ฐานข้อมูล MS SQL 2008 5. MS Studio .net 2008 6. Crystal report 9.0 7. วรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง 1. ประวัติความเป็นมาขององค์กร สนามฟุตบอลหญ้าเทียม เดอะโกล ตั้งอยู่ที่ บริเวณ สามแยกบิ๊กซี อาเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม ซึ่งเป็นสนามฟุตบอลที่มีมาตรฐานสูง ของจังหวัดมหาสารคาม เป็นสถานที่ในการเล่นกีฬาฟุตบอล ด้วยความ สมจริงของสนาม จึงทาให้ผู้เข้าใช้บริการ รู้สึกเหมือนกับได้ลงไปเล่นในสนามหญ้าของจริง และวัสดุอุปกรณ์ ภายในสนามก็เป็นอุปกรณ์ที่ได้มาตรฐาน จึงทาให้ผู้ใช้บริการมั่นใจได้เลยว่า เมื่อได้มาเข้าใช้บริการสนามนี้แล้ว จะไม่ผิดหวังในการมาเล่นกีฬาฟุตบอลที่สนามแห่งนีดังนั้นผู้ศึกษาจึงเล็งเห็นความต้องการของเจ้าของร้านและกลุ่มลูกค้า จึงได้ออกแบบโปรแกรมสาหรับ การจองสนาม - การจ่ายชาระค่าจองสนาม เพื่อให้ความสะดวกในการค้นหาข้อมูลการจองสนาม -การจ่าย ชาระค่าจองสนาม ทาให้ระบบงานเป็นไปอย่างแม่นยา และมีความน่าเชื่อถือ ถูกต้อง

บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

บทท 2 ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ

จากการศกษาในครงนผศกษาไดจดท าเรองระบบบรหารจดการสนามฟตบอลหญาเทยมเดอะโกล อ าเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม 1. ประวตความเปนมาขององคกร 2. การวเคราะหและออกแบบระบบ 2.1 ขนตอนการวเคราะหและออกแบบระบบ 2.2 Flowchart 2.3 Unified Modeling Language 2.3.1 Use case Diagram และ Use case document 2.3.2 Class diagram 2.3.3 sequence diagram 3.การออกแบบฐานขอมล 4. ฐานขอมล MS SQL 2008 5. MS Studio .net 2008 6. Crystal report 9.0 7. วรรณกรรมทเกยวของ 1. ประวตความเปนมาขององคกร

สนามฟตบอลหญาเทยม เดอะโกล ตงอยท บรเวณ สามแยกบกซ อ าเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม ซงเปนสนามฟตบอลทมมาตรฐานสง ของจงหวดมหาสารคาม เปนสถานทในการเลนกฬาฟตบอล ดวยความสมจรงของสนาม จงท าใหผเขาใชบรการ รสกเหมอนกบไดลงไปเลนในสนามหญาของจรง และวสดอปกรณภายในสนามกเปนอปกรณทไดมาตรฐาน จงท าใหผใชบรการมนใจไดเลยวา เมอไดมาเขาใชบรการสนามนแลว จะไมผดหวงในการมาเลนกฬาฟตบอลทสนามแหงน

ดงนนผศกษาจงเลงเหนความตองการของเจาของรานและกลมลกคา จงไดออกแบบโปรแกรมสาหรบการจองสนาม - การจายช าระคาจองสนาม เพอใหความสะดวกในการคนหาขอมลการจองสนาม-การจายช าระคาจองสนาม ท าใหระบบงานเปนไปอยางแมนย า และมความนาเชอถอ ถกตอง

Page 2: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

7

2. การวเคราะหและออกแบบระบบ ระบบ หมายถง กลมขององคประกอบตางๆ ทท างานรวมกนเพอจดประสงคอนเดยวกนระบบจะประกอบดวย บคลากร เครองมอ เครองใช พสด วธการ ซงทงหมดนจะตองมระบบจดการอนหนงเพอใหบรรลจดประสงคอนเดยวกน เชน ระบบการเรยนการสอน มจดประสงคเพอใหนกเรยนไดรบความรในเนอหาวชาทสอน การวเคราะห หมายถง เปนการแยกแยะสงทจะพจารณาแกเปนสวนยอยทมความสมพนธกน เพอท าความเขาใจแตละสวนใหแจมแจง รวมทงการสบคนความสมพนธของสวนตางๆ เพอดวาสวนประกอบปลกยอยนนสามารถเขากนไดหรอไม สมพนธเกยวเนองกนอยางไร ซงจะชวยใหเกดความเขาใจตอสงหนงสงใดอยางแทจรง การวเคราะหระบบ (System Analysis) หมายถง การหาความตองการ (Requirements) ของระบบสารสนเทศวาคออะไรหรอตองการเพมเตมอะไรเขามาระบบและการออกแบบกคอการน าเอาความตองการของระบบมาเปนแบบแผนหรอเรยกวาพมพเขยว ในการสรางระบบสารสนเทศนนใหใชในงานไดจรง ผทท าหนาทนกคอนกวเคราะห และออกแบบระบบ (System Analysis: SA) เหตผลในการวเคราะหระบบ 1. เพอปรบปรงการบรการใหแกลกคา เชนการน าเอาระบบบรหารความสมพนธลกคา (Customer Relationship Management) มาใชในการสรางความสมพนธอนดกบลกคาของบรษท 2. เพอเพมประสทธภาพการท างาน 3. เพอเพมกระบวนการท างานใหดยงขน 4. เพอลดตนทนการด าเนนการ 5. เพอใหไดสารสนเทศมากขน เชน รายงานการขาย รายงานการตดตอลกคา การออกแบบ หมายถง การน าเอาความตองการของระบบมาเปนแบบแผนหรอเรยกวาพมพเขยวในการสรางระบบสารสนเทศนนใหใชงานไดจรง การวเคราะหและออกแบบระบบ หมายถง วธการทใชในการสรางระบบสารสนเทศขนมาใหมในธรกจใดธรกจหนงหรอระบบยอยของธรกจนอกจากการสรางระบบสารสนเทศขนมาใหมแลว การวเคราะหระบบ ชวยในการแกไขระบบสารสนเทศเดมทมอยแลวใหดขนดวยกได 2.1 ขนตอนในการวเคราะหและออกแบบ (System Analysis Design) ขนตอนตงแตเรมจนกระทงส าเรจการพฒนาระบบมอย 7 ขนตอนดวยกนคอ 1. ก าหนดปญหา(Problem Definition) 2. เกบรวมรวมขอมล 3. วเคราะหระบบ (Analysis) 4. ออกแบบ (Design) 5. พฒนา (Development) 6. ทดสอบ (Testing) 7. ตดตง (Implementation) 8. บ ารงรกษา (Maintenance) 2.1.1 ก าหนดปญหา (Problem Definition) การก าหนดปญหาเปนขนตอนของการก าหนดขอบเขตของปญหา สาเหตของปญหาจากการด าเนนงานในปจจบนความเปนไปไดกบการสรางระบบใหมการก าหนดความตองการ (Requirement)

Page 3: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

8

ระหวางนกวเคราะหระบบกบผใชงาน โดยขอมลเหลานไดจากการสมภาษณ การรวบรวมขอมลจากการด าเนนงานตางๆเพอท าการสรปเปนขอก าหนด (Requirement Specification) ทชดเจนในขนตอนนหากเปนโครงการทมขนาดใหญอาจเรยกขนตอนนวาขนตอนของการศกษาความเปนไปได สรปขนตอนของการก าหนดปญหาคอ 1.รบรสภาพปญหาทเกดขนจากการด าเนนงาน 2. สรปหาสาเหตของปญหาและสรปผลยนแกผบรหารเพอพจารณา 3. ท าการศกษาความเปนไปไดในแงมมตางๆเชนดานตนทนและทรพยากร

4. รวบรวมความตองการ (Requirements) จากผทเกยวของดวยวธตางๆ เชนการรวบรวมเอกสารการสมภาษณการสงเกตและแบบสอบถาม

1. สรปขอก าหนดตางๆใหมความชดเจนถกตองและเปนทยอมรบทง 2 ฝาย การศกษาความเปนไปได (Feasibility Study)

หลงจากมการรวบรวมและสามารถสรปปญหาในประเดนตางๆขนตอนตอไปคอการศกษาความเปนไปไดของระบบเพอท าการตดสนใจถงความเปนไปไดของโครงการวาจะส าเร จตามเปาหมายทตองการหรอไมระบบทจะตดสนใจพฒนานควรอธบายเปนรปธรรมไดมใชเปนระบบทเพอฝนซงการพจารณาความเปนไปไดจะพจารณาในดานตางๆ ดงนคอ

1. ความเปนไปไดทางเทคนค (Technical Feasibility) คอความเปนไปไดของการสรางระบบใหมดวยการน าเทคโนโลยทมอย ในปจจบนมาใชงานหรอการอปเกรดเครองคอมพวเตอรทมอย เดมใหมประสทธภาพสงขนหรอตดสนใจใชเทคโนโลยใหมทงหมด

2. ความเปนไปไดในการปฏบตงาน (Operational Feasibility) คอความเปนไปไดของระบบใหมทจะใหสารสนเทศทถกตองตรงตามความตองการของผใชงานการค านงถงทศนคตของผใชงานรวมทงทกษะของผใชงานกบระบบงานใหมทมการเปลยนโครงสรางการท างานใหมวาเปนทยอมรบหรอไม

3. ความเปนไปไดในเชงเศรษฐศาสตร (Economical Feasibility) คอความเปนไปไดในเชงเศรษฐศาสตรดวยการค านงถงตนทนคาใชจายในการพฒนาระบบความคมคาของระบบดวยการเปรยบเทยบผลลพธทไดจากระบบกบคาใชจายทตองลงทน การก าหนดความเปนไปได (Requirement) การก าหนดความตองการคอการรวบรวมรายละเอยดตางๆเพอจดประสงคในการหาขอสรปทชดเจนในดานความตองการ (Requirement) ระหวางผพฒนากบผใชเพอใชในขนตอนของกระบวนการการวเคราะหและออกแบบตอไป 2.1.2 การเกบรวบรวมขอมล ในขนตอนกอนน าไปสการวเคราะหระบบนกวเคราะหระบบจะตองรวบรวมขอมลความเปนจรงตางๆในระบบใหมากทสดเพอน ามาวเคราะหระบบงานใหตรงจามวตถประสงคและความตองการของผใชมากทสดมการเจาะลกในรายละเอยดซงวธการเกบรวบรวมขอมลนสามารถคนหาจากแหลงขอมลตางๆไดดงน 1. เอกสาร (Documentation)

2. แบบสอบถาม (Questionnaires) 3. การสมภาษณ (Interview) 4. การสงเกต (Observation)

Page 4: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

9

2.1.3 วเคราะห (Analysis) การวเคราะหเปนขนตอนของการวเคราะหการด าเนนงานของระบบปจจบนโดยการน า

Requirements Specification ทไดมาจากขนตอนแรกมาวเคราะหในรายละเอยดโดยใชอาศยการเขยนผงงานระบบ (Flowchart) เพอใหแสดงขนตอนการท างานของระบบอยางกวางๆและวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ (Object-Oriented analysis and design) โดยอาศยเครองมอในการวเคราะหและออกแบบตามมาตรฐานของภาษา UML (Unified Modeling Language) โดยใชแผนผงกรณ (Use Case Diagram) แผนภาพความสมพนธระหวาคลาส (Class Diagram) แผนภาพแสดงปฏสมพนธของระบบ (Sequence Diagram) และสรางแบบจ าลองความสมพนธของระบบ (ER- Diagram) เพอทราบถงรายละเอยดขนตอนการด าเนนงานในระบบวาประกอบดวยอะไรบางม 2.1.4 ออกแบบ (Design)

การออกแบบเปนขนตอนของการน าผลลพธทไดจากการวเคราะหมาสรางแบบพมพเขยวของระบบใหมตามความตองการในเอกสารความตองการของระบบก าหนดสงทจ าเปนเชน Input Output User Interfaceหรอสวนตอประสานผใชและการประมวลผลโดยการออกแบบจะเรมจากสวนของอปกรณและเทคโนโลยตางๆและโปรแกรมคอมพวเตอรทน ามาพฒนา สรปขนตอนการออกแบบคอ

1. การออกแบบจอภาพ Input Design 2.การออกแบบรายงาน Output Design 3.การออกแบบขอมลน าเขาและรปแบบการรบขอมล 4.การออกแบบฐานขอมล Databases Design

สรปขนตอนการวเคราะห

1. วเคราะหระบบงานเดม 2. ก าหนดความตองการของระบบงานใหม 3. สรางแบบจ าลอง Flowchart, Use Case Diagram, Class Diagram,

Sequence Diagram และ ER-Diagram 4. สรางพจนานกรมขอมล Data Dictionary

2.1.5 พฒนา (Development) การพฒนาเปนขนตอนของการพฒนาโปรแกรมดวยการสรางชดค าสงหรอเขยนโปรแกรม

ตามทไดออกแบบไวเพอสรางระบบงานโดยโปรแกรมทใชในการพฒนาจะตองพจารณาถงความเหมาะสมกบเทคโนโลยทใชงานอยอาจใชภาษาขนสงเชน COBOL, Java, Visual Basic หรอภาษาในยคท 4 ทเรยกวา 4GL (Fourth Generation Language) ซงตดมากบ DBMS ในการสรางโปรแกรมประยกตโปรแกรมทน ามาใชในการพฒนากคอ Visual Studio 2005 ซงมเครองมอทหลากหลายทกอประโยชนมากมายแกนกพฒนาอสระใหเรยนรทกษะใหมๆไดอยางรวดเรว สรปในขนตอนการพฒนาคอ 1. พฒนาโปรแกรมจากทไดท าการวเคราะหและออกแบบไว 2. เลอกภาษทเหมาะสมและพฒนาตอไดงาย 3. สรางเอกสารโปรแกรม

Page 5: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

10

2.1.6 ทดสอบ (Testing) การทดสอบระบบเปนขนตอนของการทดสอบระบบกอนทจะน าไปปฏบตการใชงานจรงทมงานจะท าการทดสอบขอมลเบองตนกอนดวยการสรางขอมลจ าลองเพอตรวจสอบการท างานของระบบหากมขอผดพลาดเกดขนกจะยอนกลบไปในขนตอนของการพฒนาโปรแกรมใหมโดยการทดสอบระบบนจะมการตรวจสอบอย 2สวนดวยกนคอการตรวจสอบรปแบบการเขยนSyntaxและการตรวจสอบวตถประสงคงานตรงกบความตองการหรอไม 2.1.7 ตดตง (Implementation) ขนตอนตอมาหลงจากทไดท าการทดสอบจนมความมนใจแลววาระบบสามารถท างานไดจรงและตรงกบความตองการของผใชระบบจากนนจงด าเนนการตดตงระบบเพอใชงานจรงตอไป สรปขนตอนการตดตงคอ

1. กอนท าการตดตงระบบควรท าการศกษาสภาพแวดลอมของพนททจะตดตง 2. เตรยมอปกรณฮารดแวรและอปกรณการสอสารและเครอขายใหพรอม 3. ขนตอนนอาจจ าเปนตองใชผเชยวชาญระบบเชน System Engineering หรอทมงาน

ทางดาน Technical Support 4. ลงโปรแกรมระบบปฏบตการและแอปพลเคชนโปรแกรมใหครบถวน 5. ด าเนนการใชงานระบบงานใหม 6. จดท าคมอการใชงาน

2.1.8 บ ารงรกษา (Maintenance) เปนขนตอนการปรบปรงแกไขระบบหลงจากทไดมการตดตง และใชงานแลวในขนตอนนอาจเกดจากปญหาของโปรแกรม Bug ซ งโปรแกรมเมอรจะตองรบแกไข ใหถกตองหรอเกดจากความตองการของผใชงานทตองการเพมโมดล ในการท างานอนๆ ซงทงนกจะเกยวของกบ Requirement Specification ทเคยตกลงกนกอนหนาดวยดงนนในสวนงานนจะคดคาใชจายเพมหรออยางไรเปนเรองของรายละเอยดทผพฒนาหรอนกวเคราะหระบบจะตองด าเนนการกบผวาจาง 1.สรปขนตอนการบ ารงรกษาคอ 2 .อาจมขอผดพลาดบางอยางทเพงขนพบตองรบแกไขโปรแกรมใหถกตอง

3. ในบางครงอาจมการเพมโมดลหรออปกรณบางอยาง 4. การบ ารงรกษาหมายความรวมถงการบ ารงรกษาทงดานซอฟแวรและฮารดแวร

2.2 Flowchart ผงงาน (Flowchart) คอ รปภาพ (Image) หรอสญลกษณ (Symbol) ทใชเขยนแทนขนตอน ค าอธบายขอความหรอค าพดทใชในอลกอรทม(Algorithm)เพราะการน าเสนอขนตอนของงานใหเขาใจตรงกน ระหวางผเกยวของ ดวยค าพด หรอขอความท าไดยากกวา

ผงงานแบงได2ประเภท 1.ผงงานระบบ (System Flowchart) คอผงงานทแสดงขนตอนการท างานในระบบอยางกวาง ๆ แตไมเจาะลงในระบบงานยอย

Page 6: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

11

2. ผงงานโปรแกรม (Program Flowchart) คอ ผงงานทแสดงถงขนตอนในการท างานของโปรแกรม ตงแตรบขอมล ค านวณ จนถงแสดงผลลพธ ประโยชนของผงงาน 1. ท าใหเขาใจ และแยกแยะปญหาไดงาย (Problem Define) 2. แสดงล าดบการท างาน (Step Flowing) 3. หาขอผดพลาดไดงาย (Easy to Debug) 4. ท าความเขาใจโปรแกรมไดงาย (Easy to Read) 5. ไมขนกบภาษาใดภาษาหนง (Flexible Language) การโปรแกรมแบบมโครงสราง หรอ การโปรแกรมโครงสราง ประกอบดวยอะไรบาง ทกภาษาตองมหลกการ 3 อยาง คอ การท างานแบบตามล าดบ (Sequence) การเลอกกระท าตามเงอนไข (Decision) และ การท าซ า (Loop) แมต าราหลาย ๆ เลมจะบอกวา decision แยกเปน if กบ case หรอ loop นนยงแยกเปน while และ until ซงแตกตางกน

วธการเขยนผงงานทด 1. ใชสญลกษณตามทก าหนดไว 2. ใชลกศรแสดงทศทางการไหลของขอมลจากบนลงลาง หรอจากซายไปขวา 3. ค าอธบายในภาพควรสนกะทดรด และเขาใจงาย 4. ทกแผนภาพตองมลกศรแสดงทศทางเขา - ออก 5. ไมควรโยงเสนเชอมผงงานทอยไกลมาก ๆ ควรใชสญลกษณจดเชอมตอแทน 6. ผงงานควรมการทดสอบความถกตองของการท างานกอนน าไปเขยนโปรแกรม

ผงงานโปรแกรม (Program Flowchart) การเขยนผงโปรแกรมจะประกอบไปดวยการใชสญลกษณมาตรฐานตาง ๆ ทเรยกวา สญลกษณ ANSI (American National Standards Institute) ในการสรางผงงาน ดงตวอยางทแสดงในรปตอไปน สญลกษณในการเขยน Flowchart

ตางรางท 2-1 ตารางค าสงทใชส าหรบจดการฐานขอมล

สญลกษณ ค าอธบาย

จดเรมตน/สนสด (Terminator) หมายถงการก าหนดจดเรมตนการท างานและแสดงจดสนสดของการท างานในโปรแกรมหลก (Main Program) หรอในโปรแกรมยอย (Subprogram/Procedure/Function)

Page 7: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

12

1. การท างานแบบตามล าดบ (Sequence) รปแบบการเขยนโปรแกรมทงายทสดคอ เขยนใหท างานจากบนลงลาง เขยนค าสงเปนบรรทด และท าทละบรรทดจากบรรทดบนสดลงไปจนถงบรรทดลางสด สมมตใหมการท างาน 3 กระบวนการคอ อานขอมล ค านวณ และพมพ

ภาพท 2.1 รปแบบการเขยนโปรแกรมแบบงาย

สญลกษณ ค าอธบาย

ประมวลผล (Process) หมายถงการแสดงรายละเอยดการท างานโดยสงทใชเกบคาขอมลของการท างานคอตวแปรทใชในโปรแกรม(จะตองก าหนดขนมาเอง)โดยทตวแปรนจะแสดงความสมพนธของการท างานดวยเครองหมายการประมวลผลทางคณตศาสตร

ตดสนใจ (Decision) หมายถงการแสดงรายละเอยดการเปรยบเทยบเงอนไขตางๆตามเครองหมายทางคณตศาสตรและความสมพนธทางตรรกศาสตรไดแก =, <> , != , < , > , >= , <= , AND , OR เปนตน

ทศทาง(Direction) หมายถงการแสดงทศทางความสมพนธของการท างานในระบบงานหรอในโปรแกรมทไดออกแบบไว

จดตอเชอม (Connector) หมายถงการก าหนดจดอางองในการเชอมตอในหนากระดาษเดยวกนของการเขยนผงงานโครงสราง (Structured Flowchart)

หมายถงการแสดงรายละเอยดขอมลหรอแสดงผลลพธของการประมวลผลไปทเครองพมพ (Printer) โดยในหนงสอเลมนขอใชสญลกษณนในการแสดงขอมลทกกรณและจะมการเขยน natation ประกอบเมอเขยนขอมลไปยงแฟมขอมล

Page 8: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

13

2. การเลอกกระท าตามเงอนไข (Decision or Selection) การตดสนใจ หรอเลอกเงอนไขคอ เขยนโปรแกรมเพอน าคาไปเลอกกระท า โดยปกตจะมเหตการณใหท า 2 กระบวนการ คอเงอนไขเปนจรงจะกระท ากระบวนการหนง และเปนเทจจะกระท าอกกระบวนการหนง แตถาซบซอนมากขน จะตองใชเงอนไขหลายชน เชนการตดเกรดนกศกษา เปนตน ตวอยางผงงานน จะแสดงผลการเลอกอยางงาย เพอกระท ากระบวนการเพยงกระบวนการเดยว

ภาพท 2.2 กระบวนการท างานโดยมเงอนไข

3. การท าซ า (Repeation or Loop) การท ากระบวนการหนงหลายครง โดยมเงอนไขในการควบคม หมายถงการท าซ าเปนหลกการทท าความเขาใจไดยากกวา 2 รปแบบแรก เพราะการเขยนโปรแกรมแตละภาษา จะไมแสดงภาพอยางชดเจนเหมอนการเขยนผงงาน ผเขยนโปรแกรมตองจนตนาการดวยตนเอง

ภาพท 2.3 กระบวนการท างานของ Loop2.3 UML

Page 9: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

14

UML (Unified Modeling Language) คออะไร การด า เนนงานโครงการพฒนาซอฟตแวรประกอบดวย การเกบรวมรวมขอมลเกยวกบความตองการ

ของผใช (Requirement Collection) ในการใชระบบ การวเคราะหขอมลเหลานน (Analysis) การออกแบบ (Design) และการเขยนโปรแกรมหรอการสรางซอฟตแวร (Implementation) เปนงานศลปะประเภทหนง ทมความละเอยดออน เพราะตองการความพถพถนในทกขนตอนนบตงแตการวเคราะหขอมลทไดรบจนกระทงการพฒนาขนมาเปนซอฟตแวร (ระบบ คอซอฟตแวรทเราจะท า การพฒนาขนมาใช) จดนจงเกดเปนค า ถามวาเราจะมวธการหรอเครองมอทดอนหนงหรอไม ทจะชวยใหการด า เนนงานโครงการท า ซอฟตแวรโครงการหนงเปนไปอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และมการประสานกลมกลนนบตงแตตนจนจบ ค า ตอบกคอ ม และUML กคอเครองมอซงสามารถชวย เราไดนบตงแตการวเคราะห การออกแบบ และการด า เนนการพฒนาตว UML จรงๆ แลวไมสามารถด า เนนการสรางซอฟตแวรได กลาวคอ ไมสามารถท า การสรางโปรแกรมได (Code Generation) แตทวาผลพวงภายหลงจากการออกแบบมรปแบบหรอหนาตาทโปรแกรมเมอรสามารถทจะด า เนนการพฒนาโปรแกรม (Coding) ไดอยางเรวและงายดายมากUML มององคประกอบตางๆ ของซอฟตแวรทจะท า การพฒนาขนมาในรปของออบเจคต (Object) และออบเจคตแตละตวนนมความเกยวของกนโดยอาศยความสมพนธ (Relationships) เปนตวเชอมโยง อกทงออบเจคตเหลานนสามารถตดตอสอสารกนได การตดตอสอสารกนระหวางออบเจคตนเองเปนกลไกภายในซอฟตแวรทท า ใหซอฟตแวรท า งานตามทผใชตองการไดจากการมองซอฟตแวรเปนออบเจคต นเองUML จงชวยใหการเขยนโปรแกรมเชงวตถ (Object-Oriented Programming) เปนไปไดงายเพราะการเขยนโปรแกรมเชงวตถกมององคประกอบของซอฟตแวรเปนออบเจคตเชนเดยวกน 2.3.1 Use case Diagram และ Use case document 1. ยสเคสไดอะแกรม ( Use case Diagram)

Use Case Diagram หรอแผนผงกรณ เปนแผนภาพทมจดประสงคเพออธบายเรองราว หรอกระบวนการดาเนนงานของระบบภายใน Problem Domain ทเราสนใจ วามกจกรรมการ ด าเนนงานภายในระบบอะไรบาง และมความสมพนธเกยวของกบผใชงานหรอสงเกยวของภายนอก อะไรบาง เชน ระบบการสมครสมาชก มความเกยวของกบผสมคร และเจาหนาท โดยเจาหนาทท าการสมครสมาชกใหกบผสมครเปนตน ตวอยาง Use case Diagram ระบบการสมครสมาชก

ภาพท 2-4 แสดง Use case Diagram การสมครสมาชก

2. องคประกอบของ Use case Diagram 2.1 ยสเคส (Use case )

ลกษณะของยสเคสใชแทนกจกรรมการด าเนนงานของระบบใน Problem Domain ทเราสนใจศกษา เชนระบบบรหารจดการสนามฟตบอลหญาเทยม ประกอบดวยกจกรรมยอยคอ กจกรรมการสมครสมาชก การจองสนาม การช าระเงนคาจองสนาม การสงชออปกรณ การรบอปกรณ การจายช าระเงนคาอปกรณ

ลกคา เจาหนาท สมคสมาชก

Page 10: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

15

สญลกษณของยสเคส (Use case Symbol) แทนดวยรปวงร ก ากบชอ Use case ภายในวงรหรอดานลางวงร ชอ Use case แทนดวยกจกรรมการด าเนนงานของระบบงาน ตองเปนค ากรยาทสอความหมายของกจกรรมไดอยางชดเจน

ภาพท 2.5 ภาพสญลกษณ Use case การจองสนาม 2.2 Actor เปนสงทอยนอกขอบเขตสงทเราสนใจศกษาหรอนอกขอบเขตของระบบ แตมความสมพนธกบระบบ ซง Actor อาจหมายถง คน แผนก ฝายงาน บรษท อปกรณ เปนตน สญลกษณของ Actor แทนดวยรปคน กบก าชอ Actor ไวใตภาพ ชอ Actor ตองเปนค านาม ซงแทนสงทอยนอกขอบเขตของระบบ แตมความสมพนธกบระบบ เชน ลกคา พนกงาน สมาชก เปนตน

ภาพท 2.6 ภาพสญลกษณ Actor ลกคา 2.3 เสนเชอมความสมพนธ (Communication Flow) เสนเชอมความสมพนธระหวาง Actor และ Use case Association เปนเสนตรงแสดงความสมพนธหรอปฏกรยาระหวาง Actor และ Use case สญลกษณแทนความสมพนธแบบ Association คอ เสนตรงแบบมหวลกศรและไมมหวลกศร

ภาพท 2.7 ภาพแสดงความสมพนธหระวาง Use case กบ Actor แบบมหวลกศร

ภาพท 2.8 ภาพแสดงความสมพนธหระวาง Use case กบ Actor แบบไมมหวลกศร

การจองสนามสนาม

ลกคา

เจาหนาท สงชออปกรณ

เจาหนาท สงชออปกรณ

Page 11: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

16

2.4 Generalization เปนความสมพนธเชงจ าแนกประเภทหรอแบงประเภทของ Use case โดยท Use case ทน ามาจ าแนกตองเปน Use case ประเภทเดยวกนหรอกลมเดยวกน เชน Use case ช าระเงน จ าแนกเปน Use case ช าระเงนโดยเงนสด และ Use case ช าระเงนโดยบตรเครดต หรอ Use case ความสมพนธแบบ Generalization ใชเสนเชอมความสมพนธเปนเสนตรงปลายหวลกศรสามเหลยมโปรงชจาก Use case ลกไปหา Use case แม

ภาพท 2.9 ภาพแสดงความสมพนธหระวาง Use case แบบ Generalization

Include ความสมพนธแบบ Include เปนความสมพนธระหวาง Use case สอง Use case โดย Use case ทเปนกจกรรมหลกเรยกวา Base Use case และ Use case ทท าหนาทเปนกจกรรมเสรมเรยกวา include use case โดยท Include use case เปนกจกรรมทตองท ากอนกจกรรมหลก หากไมม Include use case แลว Base Use case จะไมสามารถด าเนนกจกรรมได

สญลกษณทใช ใชเสนประมหวลกศร ชจาก Base case ไปหา Include use case และก ากบดวย stereotype วา <<Include>>

>

ภาพท 2.10 ภาพแสดงความสมพนธแบบ include

Extend ความสมพนธแบบ Extend เปนความสมพนธท Use case หนงไปมผลตอการท างานตามปกตของอก Use case หนง นนคอ Use case ทมา Extend นนจะมผลท าใหการด าเนนการของ Use case ทถก Extend ถกรบกวนหรอมการเปลยนกจกรรมไป

ช าระเงนสด ช าระบตรเครดต

ช าระเงน

สงซออปกรณ ตรวจสอบอปกรณ

<<include>>

Page 12: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

17

Use case ทถกรบกวนหรอถกกระตน เรยกว Base Use Case และ Use case ทเปนตวรบกวนหรอกระตน เรยกวา Extend Use Case

สญลกษณทใช ใชเสนประมหวลกศรออกจาก Extend Use Case ไปหา Base Use Case และบนเสนประก ากบดวย stereotype วา <<extend>>

ภาพท 2.11 ภาพแสดงความสมพนธแบบ extend

Realization เปนความสมพนธระหวาง Use Case กบ Collaboration (กจกรรมทบงบอกความเฉพาะเจาะจงของ Use Case) โดยทแสดงความสมพนธในลกษณะจ าเพาะเจาะจงของกจกรรมภายในระบบ

สญลกษณทใช ใชแทนความสมพนธ Realization คอ เสนประมหวลกศรลากจาก Collaboration ไป ยง Use Case ก ากบดวย stereotype วา <<realize>>

ภาพท 2.12 ภาพแสดงความสมพนธแบบ realize

หลกการสราง Use Case Diagram Use Case Diagram เปนแผนภาพทอธบายเรองของ Problem Diagram วามสวนประกอบ

อะไรบางและมความสมพนธกนอยางไร ในการสราง Use Case Diagram ใหพจารณาจาก Problem Diagram ทเราสนใจศกษาโดยท าการเกบรวบรวมขอมลและท าการพจารณาขอมลดงกลาววา Actor และ Use case คออะไร และพจารณาวา Actor มความสมพนธแบบแบงประเภท หรอจ าแนกประเภท(Generalization) เปน Actor ใดหรอไม

ในการวาดภาพ Use Case Diagram นน Actor ทเปนผกระตนใหเกดกจกรรมหลก ควรวางไวดานซายของแผนภาพ สวน Actor ทเปนผตอบสนองตอกจกรรมหลก ควรวางไวดานขวาของแผนภาพสวน Use case ทเปนกจกรรมหลก ควรวางไวตรงกลางของแผนภาพในแนวตงตามล าดบของกจกรรมทเกดขนในระบบงาน สวน Use Case ทเปนกจกรรมเสรม ใหวางไวทางดานขวาของ Use Case เปนกจกรรมหลก

การจองสนาม ค านวณคาจองสนาม

<<extend>>

การจองสนาม

ทางโทรศพท

<<realize>>

Page 13: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

18

3. อธบายยสเคสไดอะแกรม (Use Case Documentation) เปนเอกสารทอธบายการท างานในแตละ Use Case โดยละเอยดเพอประโยชนในการสอสารกน

ระหวางนกวเคราะหระบบและนกพฒนาระบบ ค าอธบายใน Use Case Documentation ประกอบดวย

1. Use Case ID คอหมายเลขล าดบของกจกรรม 2. Use Case Name คอชอของยสเคส 3. Actor คอชอของผแสดงทมความสมพนธในยสเคสทถกอธบาย 4. Purpose คอจดประสงคของการท าแตละยสเคส 5. Level คอประเภทของยสเคสม 3 ประเภทคอ Base Use Case, Include Use Case, Extend

Use Case 6. Pre-Conditions คอเงอนไขหรอสงทจะตองท ากอนทจะเกดยสเคส 7. Post Conditions คอสงทเกดขนหลงจากท ายสเคสเสรจสนแลว 8. Main Flows คอขนตอนการท างานของยสเคส 9. Alternate Condition คอเหตการณทอาจเกดขนไดแลวสงผลให Use Case นไมสามารถด าเนน

กจกรรมตอไปได ตวอยางการเขยน Use Case Documentation จากระบบบรหารจดการสนามฟตบอลหญาเทยมเดอะโกล กจกรรมหลก การสมครสมาชก ตางรางท 2-2 ตวอยาง Use Case Documentation

Name Use Case Documentation : สมครสมาชก Use case ID 1 Use case ID Name สมครสมาชก Actor ลกคา,เจาหนาท Purpose เพอสมครสมาชกใหลกคา Level Base Use Case Pre-conditions หลกฐานการสมครตองครบถวน Post conditions ลกคาไดรบบตรสมาชก และใบเสรจรบเงน Main Flows 1.Use Case จะเรมตอเมอลกคาตองการสมครสมาชก

2.เจาหนาทตรวจสอบขอมลสมาชก 3.ท าการสมครสมาชก และออกบตรสมาชกใหแกลกคา 4.ลกคาท าการจายคาสมครสมาชก และรบบตรสมาชก

Alternate condition หลกฐานไมครบ 2.3.2 Class Diagramหรอแผนภาพแสดงความสมพนธของคลาส เปนแผนภาพทใชแสดงคลาสและความสมพนธระหวางคลาสในแงตางๆสวนประกอบภายในคลาสประกอบดวยชอคลาส, แอททบวท (Attributes) และเมทธอด (Methods)

Page 14: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

19

ชอคลาส

Attribute

Method

ภาพท 2-13 แสดงสญลกษณของคลาส

การสมครสมาชก

รหสลกคา : char ชอ: char ทอย : varchar เลขบตรประจ าตวประชาชน : char

setรหสลกคา() setชอ() setทอย() setเลขบตรประจ าตวประชาชน() getรหสลกคา() getชอ() getเลขบตรประจ าตวประชาชน()

ภาพท 2-14 ตวอยางคลาสไดอะแกรม

รปแบบความสมพนธระหวางคลาสม 4 รปแบบดงน 1. ความสมพนธแบบ Generalization

ภาพท 2-15 แสดงความสมพนธของคลาสแบบ Generalization

ลกคาทวไป ลกคาสมาชก

ลกคา

Page 15: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

20

2. ความสมพนธแบบ Aggregation

ภาพท 2-16 แสดงความสมพนธของคลาสแบบ Aggregation

3. ความสมพนธแบบ Composition

ภาพท 2-17 แสดงความสมพนธของคลาสแบบ Composition

4. ความสมพนธแบบ Association

กรรมการ

ภาพท 2-18 แสดงความสมพนธของคลาสแบบ Association

สมาชก

ฐานรอง ธป

กระทง

วงกลม

เสน

1 1…*

Page 16: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

21

2.3.2 Sequence Diagram เปนแผนภาพทแสดงใหเหนถงการมปฏสมพนธกนระหวาง ออบเจคของคลาสทอยในคลาสไดอะแกรมโดยเนนการสงขาวสาร (Massage) ระหวางออบเจคตามลาดบเหตการณทเกดขนในระบบองคประกอบของ ซเควนไดอะแกรม 1. Actor คอผทเกยวของกบระบบในแตละกจกรรม 2. Object คอออบเจคทตองตอบสนองตอ Actor ในแตละกจกรรม 3. Lifeline คอเสนแสดงชวตหรออายขยของแตละออบเจค 4. Activation คอการทางานตางๆทออบเจคตองการกระท า 5. Message คอขาวสารหรอค าสงทออบเจคหนงสงไปใหอกออบเจคหนงกระท าการบางอยางตามทไดรบ Massage ซงอาจจะมการสง Massage กลบหรอไมกได

ภาพท 2-19 ภาพซเควนไดอะแกรม

1.

2. , , , , , , ,

3. << Create >>

SC :

DSC :

4. , , P :

5. << Create >>

6. , , , , , , ,

7. << Create >>

8.

Page 17: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

22

2.3.2.1 Message ทใชในซเควนไดอะแกรมม 6 ประเภทดงน 1. Call Message เปน Message ทออบเจคผสงเรยกใชเมทธอดของออบเจคผรบใชสญลกษณ

เสนตรงมหวลกศร 2. Return Message เปน Message ทใชสงขอมลหรอผลลพธทถกรองขอจากออบเจคผรบกลบไป

ยงออบเจคผสงใชสญลกษณเสนประมหวลกศร 3. Send Message เปนการสงสญญาณเพอบอกหรอกระตนออบเจคอนแตไมใชการเรยกใชเหมอน

Call Message ใชสญลกษณเปนเสนตรงมหวลกศร 4. Create Message เปน Message ทสงออกไปโดยมจดประสงคเพอใหเกดการสรางออบเจคใหม

ใหกบคลาสทเปนผรบ Message ใชสญลกษณเปนเสนประมหวลกศรมค าวา <<create>> ก ากบบนเสน 5. Destroy Message เปน Message ทสงออกไปโดยมจดประสงคเพอใหออบเจคทไดรบ Message

นท าลายตวเองใชสญลกษณเปนเสนตรงมหวลกศรมค าวา << Destroy >> ก ากบบนเสน Self-Message คอ Message ทมการประมวลผลหรอการคนคาทไดภายในออบเจคการขายเปนตนใชสญลกษณเปนเสนตรงหวลกศรยอนกลบเขาหาเสน Lifeline ของตวเอง 3.การออกแบบฐานขอมล งานในองคการไมวาจะเปนองคการขนาดเลก ขนาดกลาง หรอขนาดใหญ ตางกตองมขอมลของการท างาน หรอขอมลทางธรกจในลกษณะตางๆ ซงขอมลเหลานนอาจมทงขอมลพนกงาน ขอมลลกคา ขอมลทเปนความลบทางธรกจ เปนตน นอกจากนนขอมลขององคการดงกลาวยงอาจมความส าคญมากนอยตางกน มผใชขอมลเฉพาะกลม หรอทกกลมไดตามความจ าเปนและตามล าดบชนความลบ สงส าคญคอ ขอมลขององคการหนงยอมมความเกยวของกนและควรทจะน ามารวมไวใน ฐานขอมล (Database)

ภาพท 2-20 แสดงสญลกษณฐานขอมล 1. ฮารดแวร(Hardware)ไดแกเครองคอมพวเตอรส าหรบจดเกบฐานขอมลซงสามารถตดตง

ฐานขอมลไดบนคอมพวเตอรหลายขนาดตงแตระดบพซมนคอมพวเตอรจนถงเครองระดบเมนเฟรมนอก จากนขนาดของหนวยความจ าซพยระบบเนตเวรกกมสวนสมพนธกบความเรวในการท างานของฐานขอมลดวย 2. ซอฟแวรทเกยวของกบฐานขอมลม 3 ประเภทคอ

2.1 ซอฟแวร (Operating System Software) OS ทสามารถตดตงฐานขอมลไดMicrosoft Windows เชน Windows 95, Windows NT, Windows 2000 หรอ OS แบบ UNIX เปนตน 2.2 ซอฟแวรของระบบจดการฐานขอมล (DBMS Software) คอซอฟแวรทจดการเกยวกบฐานขอมลทผลตจากบรษทตางๆไดแก Oracle, SQL Server เปนตน 2.3 ซอฟตแวรทชวยในการพฒนาโปรแกรมซงใชขอมลจากฐานขอมลไดแก Delphi, Visual Basic เปนตนโดยซอฟตแวรเหลานจะจดการกบขอมลไดและท าใหเกดความคลองตวในการท างานยงขนเพราะผพฒนาสามารถออกแบบโปรแกรมเพอสรางหนาจอส าหรบน าขอมลเขาสามารถใสเงอนไขทซบซอนในการค านวณรวมทงการจดรปแบบรายงานทสวยงามตามตองการได

Page 18: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

23

3. บคลากร สามารถแบงบคลากรทท าหนาทเกยวกบฐานขอมลและเรยกใชขอมลไดดงน (สมจตร อาจอนทร, งามนจ อาจอนทร, 2549) 3.1 ผใชงาน (User) เปนบคคลทน าสารสนเทศ (information) ทไดจากระบบฐานขอมลไปใชเพอการวางแผนหรอการตดสนใจในธรกจขององคกรหรอเพอการท างานอยางใดอยางหนงซงผใชงานนอาจเปนผไมมความรเกยวกบระบบคอมพวเตอรมากนกกไดแตสามารถทราบขนตอนการคนหาขอมลจากฐานขอมลและการสามารถใชโปรแกรมประยกตทนกเขยนโปรแกรมเขยนขนเพอแกไขขอมลหรอดขอมลบางสวนไดเมอตองการจดเกบและประมวลผลขอมลดวยฐานขอมลเราจะนกถงฐานขอมลบนคอมพวเตอรเสมอฐานขอมลไมไดท างานเปนอสระโดยตนเองแตมองคประกอบหลายอยางทสมพนธกบการท างานของฐานขอมลไดแก 3.2 ผพฒนาฐานขอมล (Developer) เปนผทมหนาทความรบผดชอบในการออกแบบและเขยนโปรแกรมจดการกบฐานขอมลรวมไปถงการบ ารงรกษาระบบฐานขอมลใหสามารถใชงานไดอยางราบ รนไมมปญหาบคคลทดแลดานนไดแก 3.3 ผบรหารและจดการฐานขอมล (Database Administrators หรอ DBA) คอเปนบคคลทท าหนาทบรหารและควบคมการบรหารงาน ของระบบฐานขอมลทงหมดเปนผทจะตองตดสนใจวาจะรวบ รวมขอมลอะไรเขาสระบบจดเกบโดยวธใดเทคนค การเรยกใชขอมลก าหนดระบบการรกษาความปลอดภยของขอมลการสรางระบบขอมลส ารองการก และประสานงานกบผใชวาตองการใชขอมลอยางไรรวมถงนก วเคราะหและออกแบบระบบและ โปรแกรมเมอรประยกตใชงานเพอใหการบรหารการใชงานเปนไปอยางมประสทธภาพ 3.4 นกเขยนโปรแกรม (Programmer) คอเปนผท าหนาทเขยนโปรแกรมประยกตใชงานตางๆเพอใหการจดเกบการเรยกใชขอมลเปนไปตามความตองการของผใช 3.5 นกวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analyst) เปนบคลากรทท าหนาทวเคราะหระบบฐานขอมลและออกแบบระบบงานทจะน ามาใช 3.6 ผปฏบตการ (Operator) คอเปนผปฏบตการดานการประมวลผลการปอนขอมลลงเครองคอมพวเตอร 4. กระบวนการ (Process) ไดแกการก าหนดมาตรการและกฎระเบยบตางๆในการใชงานฐานขอมลทงนเพอปองกนความผดพลาดอนจะเกดขนไดจากการหลงลมเชนกระบวนการในการแบคอพควรจะก าหนดวนเวลา และ ระบบทตองท าการแบคอพวาจะท าอยางไรเมอไรความถในการแบคอพเปนอยางไรเปนตนหรอในดานการตรวจสอบและ ตดตามความถกตองของขอมลรวมถงอนฟอรเมชนทไดจากฐานขอมลควรมการตดตามและตรวจสอบเปนระยะเพอปองกนความผดพลาดของขอมล 5. ขอมล (Data) ไดแกขอมลรวมทงวธการในการรวบรวมและ จดเกบขอมลลงฐานขอมลซงการจดเกบรวบรวมขอมลน เพอใหเปนศนยกลางขอมลอยางเปนระบบซงขอมลเหลานสามารถใชรวมกนไดผใชขอมลในระบบฐานขอมลจะมองภาพขอมล ในลกษณะทแตกตางกนเชน ผใชบางคนมองภาพของขอมลทถกจดเกบไวในสอเกบขอมลจรง (Physical Level) ในขณะทผใชบางคนมองภาพขอมลจากการใชงานของผใช (ExternalLevel) เอนตตแอททรบวทและความสมพนธ เอนตต (Entities) หมายถงสงตางๆทผใชงานฐานขอมล จะตองยงเกยวดวยเมอมการออก แบบฐานขอมลขนซงอาจจะเปนสงทเปนรปของ รปธรรม คอสามารถมองเหนไดดวยตา หรออยในรปของนามธรรม คอไมสามารถมองเหนไดดวยตา

Page 19: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

24

แอททรบวท(Attributes)หมายถงสงทใชอธบายคณลกษณของเอนตตหนงๆเชนเอนตตแผนกจะประกอบดวยแอททรบวทรหสแผนกและชอแผนกเปนตน ความสมพนธ(Relationships) คอความสมพนธระหวางเอนตตเปนความสมพนธทสมาชกของเอนตตหนงสมพนธกบสมาชกอกเอนตตหนงซงสามารถแบงประเภทของความสมพนธระหวางเอนตตออกไดเปน 3 ประเภทไดแก

1. ความสมพนธแบบหนงตอหนง (One-To-One Relationship) จะใชสญลกษณ 1:1 แทนความสมพนธแบบหนงตอหนง ซงความสมพนธแบบนจะมความหมายวา สมาชกหนงรายการของ เอนทตหนงมความสมพนธกบสมาชกหนงรายการของอกหนงเอนทตโดยมความสมพนธกนเพยงรายการเดยว

2. ความสมพนธแบบหนงตอกลม (One-To-Many Relationship) จะใชสญลกษณ 1:m แทน

ความสมพนธแบบหนงตอกลมซงความสมพนธแบบนจะมความหมายวาสมาชกหนงรายการของเอนตตหนงมความสมพนธกบสมาชกหลายรายการของอกเอนตตหนง

3. ความสมพนธแบบกลมตอกลม (Many-To-Many Relationship) จะใชสญลกษณ n:m แทนความสมพนธแบบกลมตอกลมซงความสมพนธแบบนจะมความหมายวาสมาชกหลายรายการของเอนตตหนงมความสมพนธกบสมาชกหลายรายการของอกเอนตตหนง 3. ระบบการจดการฐานขอมล (Database Management System: DBMS)

ระบบการจดการฐานขอมลหรอมกเรยกยอๆวา DBMS คอโปรแกรมทใชเปนเครองมอใน การจดการฐานขอมล ซงประกอบดวยฟงกชนหนาทตางๆ ในการจดเกบขอมล รวมทงภาษาทใชท างานกบขอมลโดยมกจะใชภาษา SQL ในการโตตอบระหวางกนกบ ผใชเพอใหสามารถท าการก าหนดการสรางการ

ภาพท 2-23 แสดงภาพความสมพนธแบบกลมตอกลม

ภาพท 2-22 แสดงภาพความสมพนธแบบหนงตอกลม

ภาพท 2-21 แสดงภาพความสมพนธแบบหนงตอ

เอนทต ความสมพนธ เอนทต 1 1

เอนทต ความสมพนธ เอนทต 1 m

เอนทต ความสมพนธ เอนทต n m

Page 20: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

25

เรยกดการบ ารงรกษาฐานขอมล รวมทงการจดการควบคมการเขาถง ฐานขอมลซงถอเปนการปองกนความปลอดภยในฐานขอมล เพอปองกนมใหผทไมมสทธการใชงานเขามาละเมดขอมลทเปนศนยกลาง ไดนอก จากน DBMS ยงมหนาทในการรกษาความมนคงและความปลอดภยของขอมลการส ารองขอมลและการเรยกคนขอมลในกรณทขอมลเกดความเสยหาย สวนประกอบของ DBMS (สมจตรอาจอนทรงามนจอาจอนทร, 2549)

1. ภาษา SQL (Structured Query Language) เปนภาษาทมรปแบบเปน ภาษาองกฤษเปน ภาษาทมอยใน DBMS มความสามารถใชนยามโครงสรางตารางภายในฐานขอมล การจดการขอมลรวมไปถงการควบคมสทธการใชงานฐานขอมล SQL จะประกอบดวยรปแบบดวยภาษา 3 รปแบบดงน 1.1 ภาษาส าหรบนยามขอมล (Data Definition Language หรอ DDL) เปนภาษาทนยามถงโครงสรางของฐานขอมล เพอท าการสรางเปลยนแปลง หรอ ยกเลกโครงสรางของฐานขอมลทไดออกแบบไวตวอยางภาษา DDL เชน

(1) ค าสงการสราง (CREATE) ไดแกการสรางตาราง (2) ค าสงเปลยนแปลงโครงสราง (ALTER) (3) ค าสงยกเลก (DROP) ไดแกการยกเลกโครงสรางตาราง

1.2 ภาษาส าหรบการจดการขอมล (Data Manipulation Language หรอ DML) เปนภาษาทใชในการจดการขอมลภายในตางรางของขอมลฐานขอมลเชน

(1) ค าสงการเรยกคนระเบยนขอมล (SELECT) (2) ค าสงการพมพระเบยนขอมล (INSERT) (3) ค าสงปรบปรงระเบยนขอมล (UPDATE) (4) ค าสงลบระเบยนขอมล (DELETE)

1.3 ภาษาควบคม (Control Language หรอ CL) เปนภาษาทใชควบคม ระบบรกษา ความปลอดภยของฐานขอมลประกอบดวยค าสง 2 ค าสงไดแก (1) ค าสง GRANT (2) ค าสง REVOKE

2. โปรแกรมอ านวยความสะดวก (General Utilities) เปนโปรแกรมสวนหนงทมอยใน DBMS ซงจะชวยดแลจดการฐานขอมลเชนการสรางฐานขอมล และ ตารางการคนหาการเพมการลบ หรอ การปรบปรงระเบยนขอมลจากตารางการสรางแบบฟอรมการ บนทกขอมลอยางงายการสรางเมนหรอการสรางรายงานออกจากฐานขอมลโดยสามารถเรยกผานจากเมนของโปรแกรมอ านวยความสะดวก

3. โปรแกรมชวยสรางโปรแกรมประยกตและรายงาน (Application and Report Generators)

(พจนานกรมฐานขอมล (Data Dictionary) ท าหนาทในการเกบรายละเอยด เกยวกบขอมลในฐานขอมลเชนโครงสรางของแตละตารางเปนตน

DBMS เปนโปรแกรมทใชโตตอบ กบผใชงานทงบนแอปพลเคชนโปรแกรม และ ฐานขอมลซงกอ ใหเกดความสะดวกตางๆดงน

1. อนญาตใหผใชงานสามารถก าหนด หรอ สรางฐานขอมล เพอก าหนดโครงสรางขอมลชนดขอมลรวมทงการอนญาตใหขอมลทก าหนดขนสามารถบนทกลงในฐานขอมลไดซงในสวนน เรยกวา Data Definition Language (DDL)

Page 21: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

26

2. อนญาตใหผใชงานท าการเพม (Insert), ปรบปรง (Update), ลบ (Delete) และเรยกใช(Retrieve) ขอมลจากฐานขอมลไดซงในสวนนเรยกวา Data Manipulation Language (DML)

3. สามารถควบคมการเขาถงขอมลเชนความปลอดภยของระบบ (Security System) โดยผไมมสทธในการเขาถงขอมลในฐานขอมลจะไมสามารถเขามาใชงานในฐานขอมลได

4. ความคงสภาพของระบบ (Integrity System) ท าใหเกดความถกตองตรงกนในการจดเกบขอมล

5. มระบบการควบคมการเขาถงขอมลพรอมกน (Concurrency Control System) กลาวคอสามารถแชรขอมลเพอบรการในการเขาถงขอมลพรอมๆกนจากผใชงานในขณะเดยวกนไดโดยไมกอใหเกดความไมถกตองของขอมล

6. การกคนระบบ (Recovery Control System) สามารถกคนขอมลกลบมาได ในกรณทฮารดแวรหรอซอฟตแวรเกดความเสยหาย

7. การเขาถงรายการตางๆ (User-Accessible Catalog) ผใชสามารถเขาถงรายการหรอราย ละเอยดตางๆของขอมลในฐานขอมลได

4.ทฤษฎเกยวกบโปรแกรม SQL Server 2008 SQL Server 2005 เปนแพลตฟอรม Database ครบวงจร ซงมระบบบรหารขอมลระดบ Enterprise พรอมกบมเครองมอระบบธรกจอจฉรยะ (business intelligence -BI) ในตว กลไก Database ของ SQL Server 2008 ชวยใหจดเกบขอมล Relational และขอมลทมโครงสรางไดอยางปลอดภยมากขนและมเสถยรภาพมากขน รวมทงชวยใหคณสรางและบรหาร Application ขอมลประสทธภาพสงและพรอมทจะใหบรการตลอดเวลา เพอใชในธรกจได กลไกขอมลของ SQL Server 2008 ถอเปนหวใจสาคญของโซลชนบรหารขอมลระดบ Enterprise นอกจากนน SQL Server 2008 ยงไดผสมผสานระบบวเคราะห ระบบทารายงาน ระบบผสานขอมล และระบบแจงเตอนทดทสดเขาไวดวยกน วธการนจะชวยใหธรกจของคณสรางและตดตง Solution BI ทคมคาทชวยใหทมงานของคณจดสรรขอมลไปยงทกจดภายในองคกรไดผานระบบใหคะแนนระบบขอมลสาหรบผบรหาร เวบเซอรวส และอปกรณ Mobile ตางๆ SQL Server 2008 สามารถทางานรวมกบ Microsoft Visual Studio, Microsoft Office System และชดเครองมอพฒนารนใหมๆ อาทเชน Business Intelligence Development Studio เปนตน ดวยเหตน SQL Server 2005 จงตางจากระบบรหาร Database ชนดอนๆอยางมาก ดงนนไมวาคณจะเปนนกพฒนา ผดแลระบบ Database พนกงานทตองการใชขอมล หรอผมอานาจตดสนใจกตาม SQL Server 2008 จะเปนโซลชนทไดรบคณคาจากขอมลเพมขนได ไดอะแกรมดานลางนแสดง Component หลกๆทมอยใน SQL Server 2005 ซงแสดงใหเหนวา SQL Server 2005 คอองคประกอบหลกของ Windows Server System ซงสามารถผสานการทางานกบแพลตฟอรม Microsoft Windows (ซงประกอบดวย Microsoft Office System และ Visual Studio) ไดจนกลายเปน Solution ทสามารถจดสรรขอมลใหแกทกจดภายในองคกรได

5. ทฤษฎโปรแกรม Microsoft Visual Studio 2008 Professional Edition จดเปนชดเครองมอแบบครบวงจรซงนามาชวยเรงความเรวการแปลงวสยทศนของนกพฒนาใหกลายเปนความจรงขนมา Visual Studio 2008 Professional Edition ไดถกปรบแตงมาใหรองรบ

Page 22: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

27

โครงการพฒนาแอพพลเคชนสาหรบเวบอาทเชน ASP .NET AJAX), Windows Vista, Windows Server 2008, Microsoft Office System 2007, SQL Server 2008 และอปกรณ Windows Mobile โดยทจานวนของแพลตฟอรมทนกพฒนาสามารถนาไปใชพฒนาแอพพลเคชนเพอสนองตอบตอความตองการทางธรกจทมจานวนเพมขนอยางรวดเรว Visual Studio 2008 Professional Edition จดเปนชดเครองมอแบบครบวงจรทสามารถสนองตอบตอความตองการทกรปแบบไดผานทางฟงกชนชนยอดทไมมอยใน Visual Studio 2008 Standard Edition ปจจบนนกพฒนาจาเปนตองเผชญกบความทาทายของการทมแพลตฟอรมใหเลอกหลากหลายและความจาเปนทตองพฒนาแอพพลเคชนขนมาเพอสรางคณคาตอธรกจอยางรวดเรวใหไดคณสมบตในเรองของการออกแบบและภาษาทรวมกนอยอยางเบดเสรจใน Visual Studio จะชวยใหนกพฒนาสรางแอพพลเคชนเพอรองรบการเชอมตอซงบรษทในปจจบนตองการไดแถมยงใชประโยชนจาก .NET Framework 3.5 เพอลดเวลาในการพฒนาไดอกดวย พฒนาแอพพลเคชนประสทธภาพสงเชอมตอไปยงขอมลทคณตองการไมวาขอมลเหลานนจะอยทไหนกตามรวมทงพฒนาแอพพลเคชนทเนนการใชขอมลโดยใชรปแบบการเขยนโปรแกรมแบบใหมทเรยกวา Language Integrated Query (LINQ) ไดสรางไคลเอนตแอพพลเคชนชนยอดทชวยใหรปแบบการทางานของผใชดขนแถมยงใชประโยชนจากคณสมบตตางๆทมอยใน Microsoft Office System 2007 และ Windows Vista ไดดวยสรางเวบแอพพลเคชนประสทธภาพสงซงเนนการใชสอขอมลชนดตางๆโดยใช อนเทอรแอคทฟเวบอนเทอรเฟซทชอ ASP .NET AJAX 10

2.7.1 คณสมบตใหมทมอยใน Visual Studio 2008 (1) สรางแอพพลเคชนทใชประโยชน จากเวบเทคโนโลยรนลาสดแถมยง ปรบปรงการท างานรวมกบ AJAX, Web Controls และ Microsoft AJAX Library ใหดขน (2) สรางเวบแอพพลเคชนไดงายขน โดยใชหนาจอออกแบบและ การท างานรวมกบมาตรฐานตางๆทไดรบการปรบปรงใหดขน (3) ใชประโยชนขอมลจากแหลงขอมลตางๆไดอยางลนไหลมากขนโดยใช LINQ ซงเปนโครงสรางภาษาใหมสาหรบภาษา Visual Basic และ Visual C# (4) บรหารและสรางแอพพลเคชนเฉพาะสาหรบ .NET Framework แตละเวอรชนไดโดยครงนถอเปนครงแรกซงคณสามารถใชเครองมอเพยงชนดเดยวทางานกบแอพพลเคชนทใชงานกบ .NET Framework เวอรชน 2.0, 3.0 และ 3.5 ได5) ตรวจสอบความถกตองของแอพพลเคชนไดงายขนดวย Unit Testing ท Visual Studio ชวยสรางขนโดยอตโนมต (6) ใชศกยภาพของ .NET Framework 3.5 ใหไดอยางเตมทโดยใชเครองมอแบบเบดเสรจทชวยสรางรปแบบการทางานชนยอดและระบบเชอมตอไดโดยงาย (7) สรางประสบการณชนยอดใหกบผใชโดยใชเครองมอออกแบบครบวงจรสาหรบ Windows Presentation Foundation (WPF) ทสามารถผสานการทางานกบ Windows Forms ไดอยางกลมกลน (8) สรางแอพพลเคชนสาหรบการเชอมตอโดยใชเครองมอออกแบบ Visual ชนดใหมสาหรบ Windows Communication Foundation และ Windows Workflow Foundation (9) ใชสภาพแวดลอมในการพฒนาแบบมออาชพของ Visual Studio เพอสรางโซลชนสาหรบ Microsoft Office โดยเปนแอพพลเคชนทมเสถยรภาพขยายระบบไดและงายตอการดแลมอยใน Visual Studio 2008 professional Edition เทานน

Page 23: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

28

(10) ชวยใหนกออกแบบและนกพฒนาทางานรวมกนไดดขนเพอสรางแอพพลเคชนทใหประสบการณชนยอดแกผใช

2.7.2 คณสมบตเดนของ Visual Studio 2008 (1) สรางแอพพลเคชนสาหรบ Windows, เวบ, Microsoft Office System, .NET Framework, SQL Server และอปกรณ Windows Mobile โดยใชเครองมอออกแบบลกษณะลากแลวปลอยครบวงจร ( 2) Visual Studio มภาษา Visual Basic, Visual C# และ Visual C++ ซงรองรบสไตลใน11 การพฒนาทหลากหลายได

(3) คณสมบตตางๆ ใน Editor อาทเชน Edit and Continue และ Microsoft IntelliSense จะชวยใหวงจรการออกแบบการพฒนา และการดบกแอพพลเคชนท าไดงายขน (4) ตดตงไคลเอนตแอพพลเคชนไดโดยงายโดยใชคณสมบตทชอ ClickOnce ซงจะชวยใหนกพฒนาและผเชยวชาญดานไอทตดตงแอพพลเคชนและองคประกอบทจาเปนไดรวมทงยงมนใจวาแอพพลเคชนจะมสภาพทอพเดตอยเสมออกดวย (5) สรางแอพพลเคชนทเนนการทางานรวมกน .NET Framework ลดเวลาในการพฒนาลงโดยลดความจาเปนของการเขยนโคดระบบโครงสรางพนฐานและชวยใหแอพพลเคชนมความปลอดภยยงขน

(6) ใช ASP.NET เพอเรงความเรวในการสรางเวบแอพพลเคชนและเวบเซอรวสแบบอนเทอรแอคทฟ ทโดดเดนคณสมบตของ Master Pages จะชวยใหนกพฒนาบรหารไซตเลยเอาททคงเสนคงวางโดยการจดเกบเลยเอาทเอาไวในทเดยว

6. โปรแกรม Crystal Reports 11.0 โปรแกรม Crystal Reports เปนโปรแกรมส าหรบเสนอรายการตางๆ ทเกดจากฐานขอมลหรอจะเปนหนารายงานธรรมดา เชนเดยวกบโปรแกรม Word เพอแสดงในหนาจอหรอแสดงในหนากระดาษเดมทโปรแกรม Crystal Reports เปนเครองมอหนงทอยในโปรแกรมพฒนา Visual Basic ตงแตรนท 3ซงตอมา เมอมาถง Visual Basic 5 บรษท Seagate Software ทเปนบรษทสรางฮารดดสกทเรารจกกนด ไดเปนผพฒนารปแบบการท างานของCrystal Reports จะเรมจากโปรแกรม Crystal Reports Designer ทเปนโปรแกรมหลดส าหรบสรางรายงาน โดยจะมเครองตางๆหรอโปรแกรมทเราออกแบบเอง เมอเราสรางรายงานไดแลวเราจะแสดงบนหนาจอคอมพวเตอรของเราได หรอพมพเปนรายงาออกทางเครอง พมพกได หากเราตองการบนทกกสามารถบนทกลงในไฟลทมนามสกล .rptหากเราตองการพมพรายานอก กสามารถน าไฟลนขนมาใชงานได นอกจากน ยงมเครองมอ Crystal Reports Component ทใชส าหรบน าไฟลนามสกล .rptทสรางจากโปรแกรม Crystal reports Designer มาแสดงรายงานดวยการเขยนโปรแกรม Visual Basic ไดอกดวย ถาเราตองการสรางรายงานทตดตอฐานขอมลบาง เราจะตองมาเลอกรายการ Using Reports Expert ดงเชนการสรางรายงานทเราจะสราง แตส าหรบในรายงานวางเปลาทเราจะสรางนเราตองเลอกรายการ As a blank Reports แลวใหคลกปม OK โดยสวนประกอบของหนารายงานมดงตอไปน

1. Report Header จากบรเวณพนทสขาวน สวนทอยดานบนสดเปนสวนของ Report Header ซงเปนสวนแรกของรายงานและจะแสดงเพยงหนงครงเทานนในรายงานหนงๆ ตามปกตแลวมกจะใช Report Header ส าหรบท าเปนหนาปกแรกของรายงาน หรอเปนหวขอหลกของรายงานชดน

Page 24: บทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องbc.msu.ac.th/project_file/chapter 2(41).pdfบทที่ 2 ทฤษฎีและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง

29

2. Page Header บรเวณถดลงมาเปนสวนของ Page Header ทท าหนาทอยดานลบนของทกหนารายงาน

ยกเวนแตหนาทเปน Report Header ซงตามปกตแลวเราจะเหน Page Header ทหนารายานเสมอ เชน สวนทแสดงเลขทหนา หรอแสดงหวขอรายงาน

3. Details ถดมาเปนสวนของ Details ซงเปนสวนส าคญส าหรบแสดงรายงาน ถาหากมรายงานมากหรอมขอมลมาก กจะแปแสดงหลายๆหนา และเมอการแสดงรายงานในแตละหนาแลว จะน าสวนของ Page Footer มาแสดงทดานลางของรายงานทกๆหนา

4. Report Footer ตอจาก Details กเปน Report Footer ซงเปนสวนทท างานเพยงครงเดยวเทานน โดยจะแสดงทสวนทายของ Detail ดงนน การแสดง Report Footer จงไมจ าเปนตองแสดงทตอนลางเหมอนอยาง Page Footer คอสนสดรายงานทตรงไหนกแสดงทตรงนน สนสดตรงกลางหนากระดาษ กแสดงทตรงกลางหนากระดาษ ดงนน จงมกน ามาใชแสดงยอดรวมของรายงานเสมอ 5. Page Footer

เปนรายงานสวนสดทายทแสดงทดานลางของรายงานทเกดจาก Detail และแสดงทกหนาทเปนรายงาน เรามกพบเหนในรายงานหรอในหนงสอทวๆไปซงคอเลขหนานนเอง