บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ ผวจยไดคนควาเอกสาร ต ารา งานวจยทเกยวของ กบการใชกจกรรมทกษะชวตเพอเสรมสรางความเขาใจเกยวกบเพศสมพนธส าหรบวยรนในสถานสงเคราะหเดกบานอมใจ จงหวดเชยงใหม โดยมสาระตามล าดบหวขอตอไปน 1. จตวทยาวยรน 1.1 ความหมายของวยรน 1.2 พฒนาการของวยรน 2. ปญหาเพศสมพนธในวยรน 2.1 ปญหาการตงครรภในวยรน 2.2 ผลกระทบของปญหาการมเพศสมพนธในวยรน 2.2 การปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธ 3. กจกรรมทกษะชวต 3.1 ความหมายของทกษะชวต 3.2 แนวคดเกยวกบทกษะชวต 3.3 ทกษะชวตในเรองเพศศกษาของวยรน 3.4 ความรเรองเพศศกษาของวยรน 3.5 ความสมพนธระหวางทกษะชวตและการปองกนพฤตกรรมทเปนปญหา 3.6 หลกการสอนกจกรรมทกษะชวต 4. การเรยนรแบบมสวนรวม 4.1 แนวคดการเรยนรแบบมสวนรวม 4.2 องคประกอบของการเรยนรเชงประสบการณในการเรยนรแบบมสวนรวม 4.3 หลกการสอนความรแบบมสวนรวม 5. กรอบแนวคดในการวจย 6. งานวจยทเกยวของ

7

จตวทยาวยรน ความหมายของวยรน กรรณานช มลค า (2554, หนา 16) ไดใหความหมายวา วยรน หมายถง วยทบคคลพฒนาจากความเปนเดกไปสความเปนผใหญ ทงทางรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา และเปนวยทยางเขาสวฒภาวะทางเพศอยางสมบรณ เปนระยะทตองปรบพฤตกรรมไปสความเปนผใหญ ปราณ รามสต (2528, หนา 9) ไดใหความหมายวยรนไววา วยรน (Teenager) พฒนาการทางกายดานเพศ หรอการเจรญเตบโตทางกายจากเดกไปสความเปนผใหญ พนม เกตมาน (2550, ออนไลน) ไดอธบายวา วยรนเปนวนทมการเปลยนแปลงเกดขนหลายดานท าใหตองมการปรบตวหลายดานพรอมๆ กน จงเปนวยทจะเกดปญหาไดมาก การปรบตวไดส าเรจจะชวยใหวยรนพฒนาตนเองเกดบคลกภาพทด ซงจะเปนพนฐานส าคญของการด าเนนชวตตอไป การเรยนรพฒนาการวยรนจงมสขภาพทดทงทางรางกาย จตใจ สงคม และชวยปองกนปญหาตางๆในวยรน เชน ปญหาทางเพศ หรอปญหาการใชสารเสพตด ศรเรอน แกวกงวาล (2545, หนา 329) ไดอธบายความหมายวา เปนชวงระยะเวลาคาบเกยวระหวางความเปนเดกตอเนองกบความเปนผใหญ นบเปนวยหวเลยวหวตอของชวตและมความแตก ตางจากวยอนๆ เพราะมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในทกดานของพฒนาการ จากความหมายของวยรน ทกลาวมาขางตนสรปไดวา วยทพฒนาจากวยเดกไปสความมความพรอมทางวฒภาวะ มการเปลยนแปลงและปรบตว ทงทางดานรางกาย อารมณ สงคม และสงแวดลอม เพอยางเขาสความเปนผใหญ

พฒนาการของวยรน วทยากร เชยงกล (2552, หนา 19) ไดกลาววา วยรนเปนวยเปลยนผาน หรอชวงหวเลยวหวตอมโอกาสเสยงวาจะพฒนาไปในทางลบ หรอเปนคนทมปญหาไดสง ถาหากไมไดรบการดแลทด เพราะเปนชวงทพวกเขาเปลยนแปลงทงรางกาย สมอง บคลกและความคดจตใจ อารมณ รวมทงการตองปรบตวใหเขากบการคาดหมายของพอแม โรงเรยน และสงคมมาก แตพวกเขามศกยภาพคอ มรางกายแขงแรง สมองแจมใส ก าลงพฒนา และเรยนรไดมาก พนม เกตมาน (2550, ออนไลน) ไดกลาวถงพฒนาการของวยรน จะเกดขนเมอเดกยางอายประมาณ 12-13 ป เพศหญงจะเขาสวยรนเรวกวาเพศชายประมาณ 2 ป และจะเกดการพฒนาไปจน ถงอายประมาณ 18 ป จงจะเขาสวยผใหญ โดยจะเกดการเปลยนแปลงอยางมากในพฒนาการดานตางๆ ดงน

8

1. พฒนาการทางรางกาย (Physical Development) ประกอบดวยการเปลยนแปลงทางรางกายทวไป และการเปลยนแปลงทางเพศ เนองจากวยน มการสรางและหลงฮอรโมนเพศ และฮอรโมนของการเจรญเตบโตอยางมากและรวดเรว แขนขาจะยาวขนกอนจะเหน การเปลยน แปลงอนๆ ประมาณ 2 ป เพศหญงจะไขมนมากกวาเพศชายทมกลามเนอมากกวา ท าใหเพศชายแขงแรงกวา วยรนชายจะเปนหนมขน นมขนพาน เสยงแตก หนวดเคราขน และเรมมฝนเปยก การเกดฝนเปยกครงแรกเปนสญญานของการเขาสวยรนของเพศชาย สวนวยรนหญงจะเปนสาวขน คอ เตานมมขนาดโตขน ไขมนทเพมขนจะท าใหรปรางมทรวดทรง สะโพกผายออก และเรมมประจ าเดอนครงแรก การมประจ าเดอนครงแรก เปนสญญานบอกการเขาสวยรนในหญง ทงสองเพศจะมการเปลยนแปลงของอวยวะเพศ ซงจะมขนาดโตขน และเปลยนเปนแบบผใหญ มขนขนบรเวณอวยวะเพศ มกลนตว มสวขน 2. พฒนาการทางจตใจ (Psychological Development) วยนสตปญญาจะพฒนาสงขน จนมความคดเปนแบบรปธรรม Jean Piaget ใชค าอธบายวา Formal Operation ซงมความหมายถงความสามารถเรยนร เขาใจเหตการณตางๆ ไดลกซงขนแบบ Abstract Thinking คอ มความสามารถในการคด วเคราะห และสงเคราะห สงตางๆไดมากขนตามล าดบจนเมอพนวยรนแลว จะมความ สามารถทางสตปญญาไดเหมอนผใหญ แตในชวงระหวางวยรนน ยงอาจขาดความย งคด มความหนหนพลนแลน ขาดการไตรตรองใหรอบคอบ มความคดเกยวกบตนเอง (Self Awareness) วยนจะเรมมความสามารถในการรบรตนเอง ดานตางๆ ดงน เอกลกษณ (Identity) คอ วยรนจะเรมแสดงออกถงสงทตนเองชอบ สงทตนเองถนด ซงจะแสดงถงความเปนตวตนของเขาทโดดเดน ไดแก วชาทเขาชอบเรยน กฬาทชอบเลน งานอดเรก การใชเวลาวางใหเกดความเพลดเพลน กลมเพอนทชอบและสนทสนมดวย โดยเขาจะเลอกคบคนทมสวนคลายคลงกน หรอเขากนได และจะเกดการเรยนรและถายทอดแบบอยางจากกลมเพอนนทงแนวคด คานยม ระบบจรยธรรม การแสดงออกและการแกปญหาในชวตจนสงเหลานกลายเปนเอกลกษณของตน และกลายเปนบคลกภาพ สงทแสดงถงเอกลกษณตนเองยงมอกหลายดาน ไดแก เอกลกษณทางเพศ แฟชน ดารา นกรอง การแตงกาย ทางความเชอในศาสนา อาชพ คตประจ าใจ เปาหมายในการด าเนนชวต Erikson อธบายวาวยรนจะเกดเอกลกษณของตนในวยน ถาไมเกดจะมความสบสนในตนเอง (Identity VS Role Confusion)

9

ภาพลกษณของตนเอง (Self Image) คอ การมองภาพของตนเอง ในดานตางๆ ไดแก หนาตา รปราง ความสวยความหลอ ความพการ ขอดขอดอยทางรางกายขอตนเอง วยรนจะสนใจหรอ ใหเวลาเกยวกบรปราง ผวพรรณมากกวาวยอนๆ ถาตวมขอดอยกวาคนอนกจะเกดความ อบอาย การไดรบการยอมรบจากผอน วยนตองการการยอมรบจากกลมเพอนอยางมาก การไดรบการยอมรบจะชวยใหเกดความรสกมนคง ปลอดภย เหนคณคาของตนเอง มนใจตนเอง วยนจงมกอยากเดนอยากดง อยากใหมคนรจกมาก ๆ ความภาคภมใจตนเอง (Self Esteem) เกดจากการทตนเองเปนทยอมรบของเพอนและคนอนๆ ได รสกวาตนเองมคณคา เปนคนดและมประโยชนแกผอนได ท าอะไรไดส าเรจ ความเปนตวของตวเอง (Independent) วยนจะรกอสระ เสรภาพ ไมคอยชอบอยในกฎ เกณฑกตกาใด ๆ ชอบคดเอง ท าเอง พงตวเอง เชอความคดตนเองมปฏกรยาตอบโตผใหญทบบบงคบสง ความอยากรอยากเหนอยากลองจะมสงสดในวยน ท าใหอาจเกดพฤตกรรมเสยงไดงายถาวยรนขาดการย งคดทด การไดท าอะไรดวยตนเอง และท าไดส าเรจจะชวยใหวยรนมความมนใจในตนเอง การควบคมตนเอง (Self Control) วยนจะเรยนรทจะควบคมความคด การรจกย งคด การคดใหเปนระบบ เพอใหสามารถใชความคดไดอยางมประสทธภาพ และอยรวมกบผอนได

อารมณ (Mood) อารมณจะปนปวนเปลยนแปลงงาย หงดหงดงายเครยดงาย โกรธงาย อาจเกดอารมณซมเศราโดยไมมสาเหตไดงาย อารมณทไมดเหลานอาจท าใหเกดพฤตกรรมเกเรกาวราว มผลตอการเรยนและการด าเนนชวตในวยรนตอนตน การควบคมอารมณยงไมคอยดนกบางครงยงท าอะไรตามอารมณตวเองอยบาง แตจะคอย ๆ ดขนเมออายมากขน อารมณเพศวยนจะมมากท าใหมความสนใจเรองทางเพศหรอมพฤตกรรมทางเพศ เชน การส าเรจความใครดวยตนเอง ซงถอวาเปนเรองปกตในวยน แตพฤตกรรมบางอยางอาจเปนปญหา เชน เบยงเบนทางเพศ กามวปรต หรอการมเพศสมพนธในวยรน

จรยธรรม (Moral Development) วยนจะมความคดเชงอดมคตสง เพราะเขาจะแยกแยะความผดชอบชวดไดแลว มระบบมโนธรรมของตนเอง ตองการใหเกดความถกตองความชอบธรรมในสงคมชอบชวยเหลอผอน ตองการเปนคนดเปนทชนชอบของคนอน และจะรสกอดอดคบของใจกบความไมถกตองในสงคมหรอในบาน แมแตพอแมของตนเองเขากเรมรสกวาไมไดดสมบรณแบบเหมอนเมอกอนอกตอไปแลว บางครงเขาจะแสดงออกวพากษวจารณพอแมหรอ ครอาจารยตรงๆ อยางรนแรงการตอตาน ประทวงจงเกดไดบอยในวยนเมอวยรนเหนการกระท าทไม

10

ถกตอง หรอมการเอาเปรยบเบยดเบยนความไมเสมอภาคกนในวยรนตอนตนการควบคมตนเองอาจยงไมดนก แตเมอพนวยรนนไป การควบคมตนเองจะดขน จนเปนระบบจรยธรรมทสมบรณเหมอนผใหญ

3. พฒนาการทางสงคม (Social Development) วยนจะเรมหางจากทางบาน ไมคอยสนทสนมคลกคลกบพอแมพนองเหมอนเดม แตจะสนใจเพอนมากกวาจะใชเวลากบเพอนนานๆ มกจกรรมนอกบานมาก ไมอยากไปไหนกบทางบาน เรมมความสนใจเพศตรงขามสนใจสงคมสงแวดลอม ปรบตวเองใหเขากบกฎเกณฑกตกาของกลมของสงคมไดดขน มความสามารถในทกษะสงคม การสอสารเจรจา การแกปญหา การประนประนอม การยดหยนโอนออน และการท างานรวมกบผอน พฒนาการทางสงคมทดจะเปนพนฐานมนษยสมพนธทดบคลกภาพทด การเรยน รสงคมจะชวยใหตนเองหาแนวทางการด าเนนชวตทเหมาะกบตนเอง เลอกวชาชพทเหมาะกบตน และมสงคมสงแวดลอมทดตอตนเองในอนาคตตอไป

เปาหมายของการพฒนาวยรน 1. รางกายทแขงแรง ปราศจากความบกพรองทางกาย มความสมบรณ มภมตานทานโรค

และปราศจากภาวะเสยงตอปญหาทางกายตางๆ 2. เอกลกษณแหงตนเองดบคลกภาพด มมโนธรรมด เปนคนด มทกษะสวนตว และทกษะ

สงคมด มเอกลกษณทางเพศทเหมาะสม มมนษยสมพนธกบคนอนไดด 3. การเรยนและอาชพ ไดตามศกยภาพของตน ตามความชอบความถนด และความเปนไป

ได ท าใหมความพอใจตอตนเอง 4. การด าเนนชวต มการบรหารตนเองไดด สอดคลองกบความชอบความถนด มการผอน

คลาย กฬา งานอดเรก สามารถบรหารจดการตนเอง มความรบผดชอบทงตอตนเอง โดยไมตองพงพาผอน มความสขไดโดยไมเบยดเบยนคนอน มการชวยเหลอคนอน ตอประเทศชาต และตอสงแวดลอมไดด ดงนน พฒนาการของวยรน เปนวยทมการเปลยนแปลงเขาสวฒภาวะทงรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม จงนบวาเปนวกฤตชวงหนงของชวต เนองจากเปนชวงตอของวยเดกและผใหญ โดยเฉพาะอยางยงในระยะตนของวยจะมการเปลยนแปลงมากมายเกดขน ซงการเปลยนแปลงดงกลาว จะมผลตอความสมพนธระหวางวยรนดวยกนเอง และบคคลรอบขาง หากกระบวนการเปลยนแปลงดงกลาว เปนไปอยางเหมาะสม โดยการดแลเอาใจใสใกลชด จะชวยใหวยรนสามารถ

11

ปรบตว ไดอยางเหมาะสมบรรเทาปญหาตางๆ ทอาจจะเกดขน และเปนทงแรงผลกดนและแรงกระตนใหพฒนาการดานอนๆ เปนไปดวยด

พนม เกตมาน (2550, ออนไลน) กลาวตอไปอกวา ปญหาพฤตกรรมทพบไดบอยในวยรนมดงน ปญหาความสมพนธกบพอแม วยนจะแสดงพฤตกรรมทแสดงความเปนตวของตวเองคอนขางมาก การพดจาไมคอยเรยบรอย อารมณแปรปรวนเปลยนแปลงงาย ความรบผดชอบขนๆลงๆ เอาแตใจตวเอง ท าใหพอแมผปกครอง หรอครอาจารยหงดหงดไมพอใจไดมากๆ ถาใชวธการจดการไมถกตอง เชน ใชวธดดาวากลาว ต าหนหรอลงโทษรนแรง จะเกดปฏกรยาตอตานเปนอารมณตอกน ไมไดชวยเปลยนแปลงพฤตกรรมวยรน วธการจดการกบปญหาพฤตกรรมเหลานเรมตนจากการท าความเขาใจความตองการของวยรน มการตอบสนองโดยประนประนอมยดหยนแตยงคงมขอบเขตพอสมควร พยายามจงใจใหรวมมอมากกวาการบงคบกนตรงๆหรอรนแรง สรางความสมพนธทดไวกอน อยาหงดหงดกบพฤตกรรมเลกๆ นอยๆ

ปญหาการใชสารเสพตด ตามธรรมชาตของวยรนจะมความอยากรอยากเหนอยากลองมากถาขาดการยบย งชงใจดวย การทอยในกลมทใชสารเสพตด หรอเพอนใชสารเสพตด จะมการชกชวน ใหใชรวมกน บางคนไมกลาปฏเสธเพอน บางคนใชเพอใหเหมอนเพอนๆ เมอลองแลวเกดความพอใจกจะตดไดงาย

ปญหาทางเพศพฤตกรรมรกรวมเพศ คอพฤตกรรมทพงพอใจทางเพศกบเพศเดยวกน อาจมการแสดงออกภายนอกใหเหนชดเจนหรอไมกได การรกษาผทเปนรกรวมเพศ มกไมไดผลเนองจากผทเปนรกรวมเพศมกจะพอใจในลกษณะแบบนอยแลว การชวยเหลอท าไดโดยการใหค าปรกษาผทเปนพอแม และผปวย เพอใหปรบตวไดไมรงเกยจลกทเปนแบบน และผปวยแสดง ออกเหมาะสม ไมมากเกนไปจนมการรงเกยจตอตานจากคนใกลชด การปองกนภาวะรกรวมเพศ ท าไดโดยการสงเสรมความสมพนธระหวางพอแมเพศเดยวกบเดก เพอใหมการถายทอดแบบอยางทางเพศจากพอหรอแมเพศเดยวกบเดก

การส าเรจความใครดวยตนเอง (Masturbation) ในวยรนการส าเรจความใครดวยตนเองเปนพฤตกรรมปกต ไมมอนตราย ไมมผลเสยตอรางกายหรอจตใจ การท าไมควรหมกมนมากจนเปนปญหาตอการใชเวลาทควรท า หรอท าใหขาดกจกรรมทเปนประโยชนอนๆ

การมเพศสมพนธในวยรน (Sexual Relationship) มกเกดจากวยรนทขาดการยบย งชงใจ หรอมปญหาทางอารมณ และใชเพศสมพนธเปนการทดแทน เพศสมพนธในวยรนมกไมไดย งคดใหรอบคอบ ขาดการไตรตรอง ท าตามอารมณเพศ หรออยภายใตฤทธของสารเสพตด ท าใหเกด

12

ปญหาการตดโรคตดตอทางเพศสมพนธ การตงครรภ การท าแทง การเลยงลกทไมถกตอง ปญหาครอบครว และกลายเปนปญหาสงคมในทสด

ปญหาบคลกภาพ วยรนจะเปนวยทมพฒนาการของบคลกภาพอยางชดเจน ทงนสยใจคอ การคดการกระท าจะเปนรปแบบทสม าเสมอ จนสามารถคาดการณไดวาในเหตการณแบบน เขาจะแสดงออกอยางไรถาการเรยนรทผานมาด วยรนจะมบคลกภาพดดวย แตในทางตรงขามเขากบคนอนไดนอย เอาตวเองเปนศนยกลาง และจะตดตวไปตลอดชวต ถาเปนปญหามากๆเรยกวาบคลก ภาพผดปกตคอ โรคทมปญหาพฤตกรรมกลมทท าใหผอนเดอดรอน โดยตนเองพอใจ ไดแก การละเมดสทธผอน การขโมยฉอโกง ตชงวงราวท ารายผอนท าลายขาวของ เกเรหรอละเมดกฎเกณฑของหมคณะหรอสงคม การหนเรยนไมกลบบานหนเทยว โกหกหลอกลวง ลวงเกนทางเพศ การใชสารเสพตด อาการดงกลาวนมกจะเกดขนตอเนองมานานพอสมควรสมพนธกนปญหาในครอบครว การเลยงดปญหาอารมณ การรกษาควรถามปญหาในชวตหรอเรยนรแบบผดๆ

จะกลายเปนบคลกภาพทเปนปญหาปรบตวรบท าทนท เพราะการปลอยไวนาน จะยงเรอรงรกษายาก และกลายเปนบคลกภาพแบบอนธพาล

จากประเดนขางตน สรปไดวาปญหาในวยรนควรไดรบการปองกนดวยการเลยงดจากผปกครอง โรงเรยน และสงคมรอบขาง เพอใหเดกมภมคมกนทพงประสงค ใหความรกความอบอน ฝกใหเดกรจกระเบยบวนย การควบคมตนเอง ใหมเอกลกษณเปนของตนเองฝกทกษะชวต ใหแกไขปญหาไดถกตอง มทกษะในการปฏเสธทไมถกตอง การสอนใหเดกคบเพอนทดเปนการฝกทกษะทางสงคมการมมนษยสมพนธทด ปญหาเพศสมพนธในวยรน

สรยเดว ทรปาต (2551, ออนไลน) ไดกลาววา ปญหาหลกของการมเพศสมพนธในวยรน โดยเฉพาะในเรองปญหาพฤตกรรมทางเพศทไมเหมะสมของวยรน ก าลงจะกลายเปนปญหาสงคมทรนแรงเพมขนทกวน จากขาวตามหนาหนงสอพมพทเกดขนแทบไมเวนในแตละวน ทงเรองเดก ผชายรมโทรมและขมขนเดกผหญง หรอการมเพศสมพนธกอนวยอนควรจนตงครรภ การท าแทง รวมถงการตดโรคทางเพศสมพนธ อาท โรคเอดส ทขณะนตวเลขวยรนไทยตดโรครายนเพมสงขนอยางนาใจหาย และทเปนขาวเกรยวกราวบนหนาหนงสอพมพเมอไมนานมาน คอเรองการแสดงพฤตกรรมทางเพศทไมเหมาะสมบนรถเมล การไปเชาบานหรอโรงแรมเพอมเพศสมพนธกนของวยรน และทตองตกตะลงไมนอยคอ ผลส ารวจทวาคนไทยมเพศสมพนธครงแรกอายนอยลง ถงแม

13

วาขอมลของผลส ารวจนจะมหลายฝายออกมาคดคานและยงไมสามารถยนยนไดวาขอมลดงกลาวจะเปนจรงมากนอยแคไหน แตปญหาการมเพศสมพนธของวยรนไทยเพมขนก าลงเรมจะเปนปญหาใหญของสงคมแลวพฤตกรรมทางเพศทไมเหมาะสมในกลมวยรนของไทยนน เกดจากในปจจบนเดกวยรนไทยสวนหนงมองวาการแสดงออกทางพฤตกรรมทางเพศถอเปนเรองปกตธรรมดา เนองจากเดกเหลานไดซมซบรบวฒนธรรมตะวนตกเขามาจนลมรกษาขนบธรรมเนยมและวฒนธรรมไทยทผใหญจะสอนเดกผหญงไววาตองรกนวลสงวนตว ซงตรงกนขามกบวยรนไทยในปจจบน มทรรศนะทเปดกวางเกยวกบเรองเพศมากขน ซงถอเปนเรองเสยงทจะสงผลใหเดกเหลานมเพศสมพนธกอนวยควรเพมขน

ดงนน การมองปญหาของวยรนในสงคมไทยในปจจบนรนแรงและซบซอนมากขน เนองจากการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทงดานกายภาพเศรษฐกจและสงคมเมอง ประกอบกบวยรนเปนชวงหวเลยวหวตอของการเจรญเตบโตมความเปลยนแปลงดานรางกายจตใจ และอารมณ ท าใหวยรนประสบปญหามากมาย เชน ปญหาเพศสมพนธกอนวยอนควร ปญหาการท าแทง ปญหาโรคเอดส ปญหาความรนแรง เปนตน ทงนปญหาทส าคญของวยรนในปจจบน ไดแก ปญหายาเสพตด ปญหาทเกดจากการขาดความเขาใจตอการเปลยนแปลงสภาพรางกาย และปญหาความรนแรง ซงมสาเหตส าคญจากปญหาครอบครว สภาพแวดลอมใกลตวทชกจงไปในทางไมด และการใชความรนแรงในสงคม

ปญหาการตงครรภในวยรน คณะกรรมการสาธารณสข วฒสภา (2551, หนา ก) ไดพจารณารวมกนวา ในปจจบนสงคม

ของประเทศกาวเขาสยคโลกาภวตน ขอมลขาวสารของโลกสมยใหมแพรกระจายสสงคมตาง ๆ ไดอยางรวดเรว ท าใหอทธพลของวฒนธรรมตะวนตกไดครอบง าวถชวตของวยรนไทยจ านวนไมนอยทงในดานการรบประทานอาหาร การแตงกาย การคบเพอนตางเพศ สงคมของวยรนไทยกลายเปนสงคมบรโภคทแทบจะไมมประโยชนตอการพฒนาประเทศเดกและเยาวชนถอเปนก าลงส าคญตอการพฒนาประเทศในอนาคต แตในสภาพสงคมไทยปจจบนมปจจยหลายดานทสงผลกระทบทเปนปญหาและอปสรรคตอการสรางคณภาพชวตทดของเดกและเยาวชนไทย พฤตกรรมทางเพศของวยรนในปจจบนน ออกนอกกรอบดงเดมมากขนทกท เชน การเลอกคครองจะถอเอาความรกเปนส าคญ ไมชอบการคลมถงชน การคบเพอนตางเพศ เปนไปอยางอสรเสร เพราะเหนวา ไมใชเรอง นาละอาย หญงสาวใหความส าคญในการครองตว เปนหญงพรหมจรรยถงวนแตงงานนอยลง

14

ประกอบกบ ความเขาใจทไมถกตองในเรองเพศ ท าใหวยรนมพฤตกรรมทางเพศทไมถกตองเหมาะสม เชน การมเพศสมพนธกอนวยอนควร การส าสอนทางเพศ การเบยงเบนทางเพศ เชน การรกรวมเพศ เปนตน และเกดปญหาตางๆ ตามมา เชน การเปนโรคตดตอทางเพศสมพนธ การตงครรภทไมพงประสงค และปญหาการท าแทง

จากประเดนปญหาการตงครรภในวยรนทไดกลาวมาขางตน อาจจะเกดจากความไมตงใจ หรอ เกดจากความบกพรองในเรองการสอนเพศศกษา หรอ เกดจากอทธพลของการเสพสออยางไรทศทาง ในยคสอสารไรพรมแดน สงผลใหเกดความไมพรอมในการตงครรภ ผลจงลงเอยทการลกลอบท าแทง อนเปนภยนตรายตอสขภาพของผเปนแม บางรายตองจบชวตลง หากท าแทงไมส าเรจ ปญหาทตามมา คอ เดกถกทอดทง ตดยา ขายประเวณ ฯลฯ กลายเปนภาระของครอบครว และสงคม

ผลกระทบของปญหาการมเพศสมพนธในวยรน องศมาลน อนวเชยร (2553, ออนไลน) ไดกลาววา การตงครรภทไมพงประสงคของวยรน เกดจากการมเพศสมพนธกอนวยอนควร เปนการตงครรภในขณะททงสองฝายยงไมมความพรอมในทก ๆ ดาน จงกอใหเกดปญหาตามมาอยางมากทงทางดานครอบครว เศรษฐกจ และสงคม และปญหาการตงครรภทไมพงประสงคนสงผลกระทบตออนาคตของวยรนอยางมากดวยลกษณะของปญหาจากการตงครรภทไมพงประสงคม ดงน ฝายหญงทเปนฝายทตงครรภ สวนใหญก าลงศกษาเลาเรยนอย เมอตงครรภขนมาไมอาจศกษาเลาเรยนตอไปได ท าใหตองออกจากการศกษากลางคน ซงหมายถงอนาคตการเรยนหมดไปอยางสนเชงบางรายเมอตงครรภไมกลาบอกพอแม ผปกครองทราบแตกไมสามารถปกปดไดตลอดไป จงตดสนใจหนออกจากบานไปเผชญชวตดวยตนเอง เมอคลอดลกจะเกดปญหาตามมามากมาย โดยเฉพาะปญหาทางเศรษฐกจและปญหาสงคม ในบางกรณ ตดสนใจท าแทงเพอยตการตงครรภโดยหวงวาเมอไมตงครรภแลวจะสามารถกลบมาใชชวตและศกษาเลาเรยนไดตามปกต ในความเปนจรงแลวการท าแทงเปนเรองทผดทงทางดานศลธรรม กฎหมาย และคานยมของสงคม และทส าคญทสดคอ สงผลกระทบอยางมากตอสขภาพ ในบางรายทท าแทงโดยผท าไมใชแพทยอาจเปนอนตรายรนแรง เชน ตกเลอด ตดเชออยางรนแรง ท าใหเสยชวตได หรอบางรายอาจตองผาตด ตดมดลกทงท าใหไมสามารถตงครรภไดอกเลยตลอดชวต และบางกรณ เมอตงครรภขนมา จะท าใหเกดภาวะจ ายอมทตองแตงงานกน โดยทงสองฝายยงไมมความพรอมส าหรบการใชชวตคทตองมภาระเลยงดบตร ท าใหเกดปญหาครอบครวซงน าไปสการหยารางในทสด ปญหาทางดานจตใจและอารมณ วยรนทมปญหาการตงครรภไมพงประสงค มกจะ

15

มความรสกวาตนท าผดเกดความละอายใจและวตกกงวลวาคนอนจะรคดถงฝายชายจะรบผดชอบหรอไม พอแมจะคดอยางไร ท าใหเกบตวเกดความเศราโศก รสกเครยดแตสงเหลานจะลดนอยลงไดถาคนในครอบครวยอมรบฟงปญหาทเกดขนและใหอภย เปนผลท าใหเสยการเรยน เมอคนเราหมกมนกบเรองเพศ มเวลาอยกนมาก จะท าใหสนใจการเรยนนอยหรอไมสนใจการเรยนเลย มกขาดเรยนบอย หรอหนเรยนไปเลย หลายคนตองลาออกจากโรงเรยน โดยเฉพาะฝายหญงจะพบมาก แตฝายชายมเหมอนกน และงานวจยสวนใหญพบวา ผลของการมเซกสในวยรนสมพนธกบพฤตกรรมการเรยนและผลการเรยนทตกต าลงดวย การทวยรนมเพศสมพนธเสรมากขนท าให การมองเหนคณคาตนเองเปลยนไป การมเพศสมพนธระหวางวยรนสงผลใหวยรนมองกจกรรมทางเพศเปนเพยงการแลกเปลยนอารมณและวตถทางเพศ ยงเมอมบอยครงขนการเคารพและเหนคณคาตนเองจะยงนอยลง การมเพศสมพนธอาจท าใหเกดการตดเชอโรคตดตอทางเพศสมพนธได ทส าคญคอโรคในกลมกามโรคและโรคเอดส โดยเฉพาะโรคเอดสเปนโรคทก าลงแพรระบาด และท าใหเกดปญหาทางสงคมอยางมาก ทงยงเปนโรคทไมมยาหรอวธการรกษาทท าใหหายขาดได และไมมวคซนส าหรบปองกนโรคน การตดเชอโรคเอดสจงท าใหเกดปญหาสขภาพและปญหาสงคมตามมา ทงยงท าลายอนาคตอกดวย

ผลกระทบตอครอบครว สงผลใหสรางความทกขใหกบพอแม เพราะไมมพอแมคนใดทพอใจ เมอลกของตนมเพศสมพนธกอนวยอนควร แตทพอแมบางคนมการยอมรบกนนนดวยความสงสารลก ซงพอแมจะตองทกขระทมใจกบการกระท าทผดพลาดของลก เสอมเสยชอเสยงของวงศตระกล ค าโบราณกลาววามลกสาวเหมอนมสวมอยหนาบาน เพราะถามสวมอยหนาบาน ถาสวมแตกขนมาจะเหมนและอบอายชาวบาน เปรยบเทยบกบลกสาวถาไดรบความเสยหายทางเพศเกดขน ท าใหพอแมอบอาย วงศตระกลจะพลอยมวหมองไปดวย อกทงยงเกดความไมเขาใจกนของคนในครอบครวและอาจเกดปญหาเรองคาใชจายในการเลยงดเดกทเกดจากการตงครรภทไมตงใจ และเกดปญหาการหยารางมากขน

ผลกระทบตอสงคม ปญหาการมเพศสมพนธกอนวยอนควรสงผลกระทบตอสงคม โดยเปนสาเหตใหเกดปญหาอนๆ ตามมาคอ เกดปญหาการตงครรภไมพงประสงค ปญหาการท าแทง และปญหาเดกถกทอดทงและเดกเรรอน ปญหาความเสอมของวฒนธรรมอนดของสงคมไทย ปญหาโรคตดตอทางเพศสมพนธ ปญหายาเสพตด ปญหาเรองบหร เหลา การพนน ปญหาการมเพศสมพนธกอนวยอนควร และปญหารวมตางๆ ท าใหขาดประชากรทมคณภาพในการพฒนาสงคมใหเจรญรงเรอง

16

ดงนน การมเพศสมพนธอยางปลอดภยมความส าคญอยางมากในวยรน เพอชวยในการปองกนปญหาจากการมเพศสมพนธ คอ ปองกนการตดเชอโรคตดตอจากการมเพศสมพนธ และปองกนการตงครรภทไมพงประสงค อปกรณทชวยใหมเพศสมพนธอยางปลอดภยคอ ถงยางอนามย ซงจดใหเปนเครองมอแพทยชนดหนงทชวยท าใหมเพศสมพนธอยางปลอดภยได สงส าคญในการใชถงยางอนามยคอ การเลอกถงยางอนามยและการใชถงยางอนามยอยางถกตอง

การปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธ องศมาลน อนวเชยร (2553, ออนไลน) ไดกลาววา การมเพศสมพนธอยางปลอดภยม

ความส าคญอยางมากในการชวยปองกนปญหาจากการมเพศสมพนธ คอ ปองกนการตดเชอโรคตดตอจากการมเพศสมพนธ และปองกนการตงครรภทไมพงประสงค อปกรณทชวยใหมเพศสมพนธอยางปลอดภยคอ ถงยางอนามย หรอคอนดอม ถงยางอนามย จดใหเปนเครองมอแพทยชนดหนงทชวยท าใหมเพศสมพนธอยางปลอดภยได การเลอกถงยางอนามยและการใชถงยางอนามยอยางถกตอง สงส าคญคอ

1. วธทดทสดคอ การไมมเพศสมพนธ แตถาท าไมไดและจ าเปนตองมเพศสมพนธตองรจกปองกนตวเอง ใหตระหนกถงความปลอดภยกอนความสนก

2. รกเดยวใจเดยว ใหมสาม-ภรรยา คนเดยว ไมเปลยนคนอนบอย ๆ เพราะโรคตดตอทางเพศสมพนธสวนมากจะเกดจากความส าสอน การเปลยนคนอนหลายคน

3. การมเพศสมพนธเมออายยงนอย โอกาสจะตดโรคสง เพราะไมมความร-ความเขาใจ และประสบการณในเรองเพศสมพนธ เมอขาดความรและการยบย งชงใจ จงท าใหขาดการปองกนตวเอง และท าใหตดโรคตดตอทางเพศสมพนธไดงาย

4. ถาตองมเพศสมพนธและไมแนใจวาจะมโอกาสตดเชอจากคนอนหรอไม ใหปองกนโดยการสวมถงยางอนามยขณะมเพศสมพนธ และไมตงตนอยในความประมาท

5. ไมใชของใชสวนตวรวมกบผอน ของใชสวนตวเชน ผาเชดตว กางเกงใน เปนพาหะของโรคตดตอทางเพศสมพนธได ควรระมดระวงในเรองนดวย

6. งดมเพศสมพนธขณะมประจ าเดอน เพราะชวงมประจ าเดอนรางกายของผหญงจะออนแอกวาปกต ท าใหมโอกาสตดเชอโรคไดงาย

7. อยามเพศสมพนธทางทวารหนก การมเพศสมพนธทางทวารหนก เปนการกระท าทผดธรรมชาต ชองทวารหนกมไวส าหรบขบถายอจจาระ ซงมเชอแบคทเรยอย การมเพศสมพนธทางทวารหนก จะท าใหมโอกาสตดเชอโรคไดงาย

17

ปญหาการมเพศสมพนธกอนวยอนควรของวยรน เปนปญหาทควรไดรบการปองกนและแกไขอยาง โดยทกหนวยงานจะตองรวมมอรวมใจกน โดยเฉพาะพอแมผปกครองซงเปนผดแลอยางใกลชดกบเดกมากทสด เพออนาคตทดของเดกและประเทศชาตทก าลงพฒนา กจกรรมทกษะชวต ความหมายของทกษะชวต

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข (2542, หนา 1) ไดกลาวถง ความหมายของทกษะชวต (Life Skill) ไววา ทกษะชวตเปนความสามารถอนประกอบดวย ความร เจตคต และทกษะในอนทจะจดการกบปญหารอบๆตว ในสภาพปจจบน และเตรยมพรอมส าหรบการปรบตวในอนาคต ไมวาเปนเรองเพศ สารเสพยตด บทบาทชายหญง ชวตครอบครว สขภาพ อทธพลสอ สงแวดลอม จรยธรรม ปญหาสงคม เปนตน

กรรณานช มลค า (2554, หนา 14) ไดใหความหมายไววา ความสามารถของบคคลโดยใชความร เจคตและทกษะในการปรบตว จดการกบความตองการและอปสรรคตางๆ ในชวตของตนไดอยางมประสทธภาพ และสงผลใหชวตของบคคลประสบความส าเรจ

กาญจนา วงษสวสด (2551, หนา 9) ไดใหความหมายทกษะชวตไววา ความสามารถขนพนฐานของบคคลในการปรบตวและเลอกทางเดนชวตทเหมาะสม ในการเผชญปญหาตาง ๆ ทอยรอบตวในสภาพสงคมปจจบนและเตรยม พรอมส าหรบการปรบตวอนาคตไดอยางมประสทธภาพ โดยอาศยการถายทอดประสบการณดวยการฝกฝนอบรม

เทพ สงวนกตตพนธ (2545, หนา 7) ไดกลาวถงความหมายของทกษะชวตไววา ความร ความสามารถ ความเชยวชาญทจะชวยใหความเปนอยหรอการด าเนนกจกรรมตางๆ ทเกยวของกบรางกาย สงคม และจตใจของบคคลใหสามารถด าเนนชวตไดอยางมความสข และประสบความส าเรจ

โดยสรป ทกษะชวต หมายถง ความสามารถของบคคล ในการปรบตวและพฤตกรรม โดยใชความร เจตคต และทกษะการจดการกบความตองการ และอปสรรคในการด าเนนชวตกบสภาพสงคมปจจบนไดอยางมประสทธภาพ

18

แนวคดเกยวกบทกษะชวต ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2551, หนา 1) ไดก าหนดองคประกอบ

ทกษะชวตทส าคญ ทจะสรางและพฒนาเปนภมคมกนชวตใหแกเดกและเยาวชนในสภาพสงคมปจจบนและเตรยมพรอมส าหรบอนาคตไว 4 องคประกอบ ดงน 1. การตระหนกรและเหนคณคาในตนเองและผอน การตระหนกรและเหนคณคาในตนเองและผอน หมายถง การรจกความถนดความสามารถ จดเดน จดดอยของตนเอง เขาใจความแตกตางของแตละบคคล รจกตนเอง ยอมรบ เหนคณคาและภาคภมใจในตนเองและผอน มเปาหมายในชวต และมความรบผดชอบตอสงคม 2. การคดวเคราะห ตดสนใจและแกปญหาอยางสรางสรรค การคดวเคราะห ตดสนใจ และแกปญหาอยางสรางสรรค หมายถง การแยกแยะขอมลขาวสาร ปญหา และสถานการณรอบตว วพากษวจารณและประเมนสถานการณรอบตวดวยหลกเหตผลและขอมลทถกตอง รบรปญหา สาเหตของปญหา หาทางเลอกและตดสนใจแกปญหาในสถานการณตาง ๆ อยางสรางสรรค 3. การจดการกบอารมณและความเครยด การจดการกบอารมณและความเครยด หมายถง ความเขาใจและรเทาทนภาวะอารมณของบคคล รสาเหตของความเครยด รวธการควบคมอารมณและความเครยด รวธผอนคลาย หลกเลยงและปรบเปลยนพฤตกรรมทจะกอใหเกดอารมณไมพงประสงคไปในทางทด 4. การสรางสมพนธภาพทดกบผอน การสรางสมพนธภาพทดกบผอน หมายถง การเขาใจมมมอง อารมณ ความรสกของผอน ใชภาษาพดและภาษากาย เพอสอสารความรสกนกคดของตนเอง รบรความรสกนกคดและ ความตองการของผอน วางตวไดถกตอง เหมาะสมในสถานการณตาง ๆ ใชการสอสารทสรางสมพนธภาพทด สรางความรวมมอและท างานรวมกบผอนไดอยางมความสข ในการน าแนวคดทกษะชวตไปใชกบวยรน จะตองมองสภาพสงคมไทยใน เปนยคปจจบน ความเรวและความล าสมยของเทคโนโลยการสอสาร ความหลากหลายทางเชอชาต วฒนธรรม การหลอหลอมรวมความคดและความเชอของกลมคน ทบคคลในสงคมจะตองตงรบการมวถชวตยคใหมอยางมวจารญาณ ซงจากสภาพสงคมทเปลยนแปลง และความคาดหวงของตนเองงและผอน ตลอดจนการเผชญสงย วยหรอตวแบบทไมเหมาะสมตาง ๆ รอบตว กอใหเกดปญหาเดกและวยรนอยางมากมาย ทงปญหาดานการปรบตว ปญหาดานอารมณและจตใจ ปญหาสขภาพ ปญหาความรนแรงปญหาเดกตดเกมส ปญหายาเสพตด ปญหาทางเพศ ฯลฯ โดยเฉพาะในเดกและเยาวชนทม

19

ทกษะชวตต า ขาดภมคมกนทดทางสงคม เมอจบการศกษาขนพนฐานไปแลว อาจจะเปนคนทไมประสบความส าเรจในชวต มปญหาทางอารมณ จตใจ และมความขดแยงในชวตไดงาย ผสอนจงตองจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพใหผเรยนมทกษะชวตทดเปนภมคมกน ใหรอดพนจากการครอบง าความคดของสอเทคโนโลย และตงรบตอการกาวรกทางสงคมอยางรเทาทน

ทกษะชวตในเรองเพศศกษาของวยรน แหลงทมาของทกษะชวตในวยรนความสามารถทมทกษะชวตเปนสงทมนษยพฒนาขน

จากประสบการณ และการฝกอบรมซงเกดขนในวงจรของชวตประจ าวนในสงคมโดยการปะทะ หรอมปฏสมพนธกบพอแม พนอง เพอน และผใหญในชมชน ดงนนแหลงทมาของทกษะชวตของวยรนเทาทเคยมมาอาจจ าแนกเปน 3 แหลงใหญ ๆ (ประเสรฐ ตนสกล วรสทธ สทธไตรย และคณะ, 2538, หนา 7) คอ

1. บานหรอครอบครว ไดจากการใชชวตประจ าวนรวมกบบคคลในครอบครวและไดรบการถายทอดหลอหลอมจากการฟงนทาน นยาย ทผใหญเลาใหฟง ไดแบบอยางจากการสนทนา และปฏบตการงานอาชพปกตของผใหญ ไดจากการชวยท างาน เชน ท างานบาน ดแลสตวเลยง และเลยงนอง เปนตน

2. ชมชน ไดจากการรวมกจกรรมในชมชน ไดความคดและแบบอยางจากการปฏบตของผใหญในชมชน และดแลแบบอยางจากการละเลนพนเมอง เกมส งานประเพณ เลนกบเพอน ๆ พบปะสนทนากบบคคลตางกลมตางวย โดยไมมภาวะกดดน เปนตน

3. โรงเรยน ไดจากการฝกอบรม จากกระบวนการเรยนการสอนทงในและนอกหลกสตร โดยเฉพาะทมการสอดแทรกในวชาวรรณคด นทาน บทเรยนวชาภาษา การแนะแนว กจกรรมเสรม หลกสตร และการอบรมบมนสยเมอพจารณาจากแหลงทมาของทกษะชวตในเยาวชนนนเหนไดวาการสอนทกษะชวตเหมอนกบทกษะโดยทวไปทมอยในชวตประจ าวน และเปนสงทสามารถฝกใหเกดเปนทกษะได ดงนน ทกษะชวต เปนความสามารถทางจตสงคม มบทบาทส าคญตอการสงเสรมสขภาพทงทางดานรางกายจตใจ และการด ารงอยในสงคมไดอยางปกตสข ทใดทมปญหาเรองพฤตกรรม ความเครยด และแรงกดดนตาง ๆ ในชวต จ าเปนตองมการพฒนาความสามารถทางจตสงคม อนจะท าใหเกดผลตอการสงเสรมสขภาพ ในการจดกจกรรมทสงเสรมความสามารถทางจตสงคม ใหเพมขนในตวบคคลนนสามารถทจะท าไดโดยการพฒนาการสอนทกษะชวตใหแกเดก และวยรน

20

ความรเรองเพศศกษาของวยรน ธรรมชาตของความรเรองเพศแบงออกตามเนอหาทประกอบกนเปนความรได 4 ลกษณะ

(สกลพร พชยกมล, 2549, หนา 40-42) ดงน 1. ลกษณะทางชววทยา (Biological Aspect) ไดแก เรองทเกยวกบกายวภาค และสรระ

วทยาของรางกายของมนษยเปนสวนใหญ เชน โครงสรางและหนาทของอวยวะตางๆ ในระบบการสบพนธของเพศชายและเพศหญง ลกษณะทางพนธกรรมทเกยวกบเพศการเจรญเตบโตทางเพศในดานรางกาย การมนวดเคราและขนรกแร เสยงแตก การมประจ าเดอน การสบพนธ หรอการรวมประเพณ การปฏสนธ การตงครรภ การคลอดบตร

2. ลกษณะทางสขวทยา (Hygienic Aspect) ไดแก เรองทเกยวกบสขภาพ การระวงรกษารางกายใหปราศจากโรคภยไขเจบหรอความผดปกตทางเพศ เชน ขอควรระวงรกษาสขภาพ และสขปฏบตเกยวกบอวยวะเพศ ขอควรปฏบตขณะมประจ าเดอน การตรวจโลหตกอนแตงงาน กามโรค ความผดปกตของอวยวะเพศ

3. ลกษณะทางจตวทยา (Psychological Aspect) ไดแก เรองเกยวกบจตใจ และอารมณ เชน ความเจรญเตบโดทางเพศในดานจตใจ การเปลยนแปลงทางดานจตใจ และอารมณ เมอยางเขาสวยรน แรงกดดนทางเพศ การระบายอารมณทางเพศ ทศนคตตอเพศตรงขาม ความรกความตองการ หรอความรสกทางเพศ ความผดปกตทางดานจตใจและอารมณ

4. ลกษณะทางดานอารมณ (Social Aspect) ไดแก เรองทเกยวกบการปรบตวใหกบสงคม และมาตรฐานความประพฤตหรอกฎเกณฑทางสงคม เชน ความเจรญเตบโตทางเพศในดานสงคม ความสมพนธระหวางเพศสมพนธ อทธพลของเหตการณและสงแวดลอม การเกยวพาราส การเลอกคครอง การแตงงาน ชวตสมรสหรอชวตครอบครว การวางแผนครอบครว การลวงละเมดทางเพศ ประเพณและวฒนธรรมตางๆ สรปไดวา ธรรมชาตของความรเรองเพศทง 4 ลกษณะดงกลาว จะเหนไดวา แตละลกษณะยอมมความสมพนธกนอยางใกลชด และยากทจะแยกออกจากกนได ทงนกเพราะเรองเพศเปนเรองของชวต และเราไมสามารถแยกชวตออกเปนสวนๆ ไดนนเอง ดงนน สอนเพศศกษามกจะเนนเฉพาะลกษณะทางชวทยาเพยงลกษณะเดยวซงท าโดยทวไปในปจจบนอนเปนจดออนอยางหนงของเพศศกษาความรเรองเพศสมพนธ หรอเพศศกษาจ าเปนจะตองประยกตความรมาจากสาขาวชาทเกยวของกบชวตหลายสาขาดวยกน เชน ชววทยา สขวทยา แพทยศาสตร สาธารณสขศาสตร จตวทยา พฤตกรรมศาสตร สงคมศาสตร สงคมวทยา ประชากรศาสตร ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

21

วฒนธรรม ประเพณ นนทนาการ ฯลฯ ในปจจบนการศกษาควาและวจยเกยวกบความรเรองเพศไดกระท ากนอยางแพรหลาย จงเปนทหวงไดอยางแนนอนวา ความรวทยาการทางดานนยอมจะมมากขนตามล าดบ และจะเปนผลชวยใหการสอนเพศศกษาใหเหมาะสมกบวยรนโดยทวไปใหมคณภาพและประสบความส าเรจมากขน

ความสมพนธระหวางทกษะชวตและการปองกนพฤตกรรมทเปนปญหา กาญจนา วงษสวสด (2551, หนา 13) กลาววา ทกษะชวตเปนจดเชอมโยงระหวางปจจย

ดานความร ทศนคต และคานยมกบพฤตกรรมทางสขภาพทด ซงในทนจะเปนวธทสนบสนนทจะน าไปสการปองกนปญหาตาง ๆ ดานสขภาพอนามยในขนตนได ทกษะชวตเปนตวเชอมโยงระหวางความร ทศนคต และคานยม เพอน าไปสความสามารถทแทจรง เปนความสามารถทจะน าไปสหนทางแหงการมสขภาพทด ดงทปรารถนาตามขอบเขตหรอโอกาสทจะท าไดทงนการน าทกษะชวตไปใชยงตองค านงถงปจจยแวดลอมทางวฒนธรรมและครอบครวทมผลกระทบตอพฤตกรรมสขภาพดวย

การน าทกษะชวตไปประยกตใชไดอยางมประสทธผลจะท าใหบคคลรจกและเขาใจตนเอง รบรและเขาใจคนอน ทกษะชวตจะชวยสนบสนนการรบรเกยวกบความสามารถแหงตน ความเชอ มนในตนเอง และการเหนคณคาในตนเอง ซงสงเสรมใหเกดการมสขภาพจตทด หรอจงใจทจะท าใหสามารถดแลตนเองและบคคลอน อกทงปองกนโรคทางจตและปญหาทางพฤตกรรมสขภาพตาง ๆ จงไดมการน าทกษะชวตไปใชอยางกวางขวางในโปรแกรมการศกษาไดอยางมประสทธผล เชน การปองกนการตงครรภในวยรนการปองกนโรคเอดส การสอนทกษะชวตไดน ามาใชอยางกวาง ขวางในโปรแกรมการสงเสรมและปองกน ซงแสดงใหเหนถงคณคาหรอประโยชนตอการสงเสรมสขภาพทแตกตางไปจากโปรแกรมทเคยใชอย

หลกการสอนทกษะชวต ในการสอนทกษะชวตจะใชการเรยนการสอนทยดนกเรยนเปนศนยกลางหรอ “การเรยนร

แบบมสวนรวม” ซงอาจจ าแนกออกเปน การสอนเจตคต การสอนทกษะ ซงในกระบวนการเรยนการสอนนกเรยนจะไดรบการฝก ความคดวเคราะหวจารณและความคดสรางสรรคอยในทกขนตอนของการสอน

การเรยนการสอนทกษะชวตนกเรยนจะเปนผสรางความรดวยตนเองผานกระบวนการเรยนการสอนทใชหลก การเรยนรแบบมสวนรวม (Participatory Learning) กระบวนการสรางความรนจะตองอาศยประสบการณเดมของนกเรยนเปนส าคญ ท าใหเกดการเรยนรใหม ๆ อยางตอเนอง

22

การมปฏสมพนธระหวางผเรยนดวยกนเอง และระหวางผเรยนผสอน ท าใหเกดการขยายตวของเครอขายความรททกคนมอยออกไปอยางกวางขวางโดยอาศยการแสดงออกทางภาษา ไดแก การพดและการเขยน เปนเครองมอในการแลกเปลยน การวเคราะหและสงเคราะหความร (กาญจนา วงษสวสด 2551: 15)

อยางไรกตาม ขอควรสงเกตในการสอนทกษะชวต การสงเสรมการสอนทกษะชวตไดเปนทยอมรบขององคการอนามยโลก (WHO) ควรค านงถงความแตกตางทางวฒนธรรมและแบบแผนของการด าเนนชวต เพราะทกษะชวตเปนสงทส าคญในสถานการณทประชาชนตองเผชญกบภาวะสขภาพทไมด อยในภาวะเครยดทไมสามารถจดการแกไขได ทกษะชวตมความจ าเปนส าหรบเยาวชนทจะตองเผชญตอสกบสถานการณตาง ๆ ทไมไดเตรยมตวมากอน และยงไปกวานนเยาวชนในวยนจะตองเจรญเตบโตในโลกทไมสามารถพยากรณไดวาจะเกดอะไรขนในวนขางหนาดวย การทสงคมโลกมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว มความเปนสงคมเศรษฐกจมากขน แตไมยอมเปดกวางใหมการสงเสรมเยาวชนใหมคณคาและเยาวชนเองกดเหมอนวาจะไมมความกระจางชด ในความคดของตนเกยวกบโอกาสในชวตขางหนาวาจะเปนอยางไร ปจจยทงหมดจงชกน าใหเยาวชนมความออนแอ การมทกษะชวตจะเปนแนวทางหนงทจะท าใหเยาวชนเขมแขงขนสามารถพฒนาปรบตวเองใหอยในสถานการณทยงยากได และชวยใหเยาวชนปรบเปลยนตนเองใหมพฤตกรรมสขภาพทดได การเรยนรแบบมสวนรวม แนวคดการเรยนรแบบมสวนรวม การเรยนรแบบมสวนรวม (Participatory Learning: PL) อาศยหลกการเรยนรทยดผเรยนเปนศนยกลาง โดยพนฐานส าคญคอ การเรยนรเชงประสบการณ และ การเรยนรทมประสบการณ การเรยนรเชงประสบการณมงเนนอยทการใหผเรยนเปนผสรางความรจากประสบการณเดม การเรยนรเชงประสบการณมหลกส าคญ 5 ประการ (กาญจนา วงษสวสด 2551, หนา 16-17) คอ 1. เปนการเรยนรทอาศยประสบการณของผเรยน 2. ท าใหเกดการเรยนรใหม ๆ ททาทาย อยางตอเนองและเปนการเรยนรทเรยกวา “Active Learning” 3. มปฏสมพนธระหวางผเรยนดวยกนเอง และระหวางผเรยนกบผสอน

23

4. ปฏสมพนธทมท าใหเกดการขยายตวของเครอขายความรททกคนมอยออกไปอยางกวางขวาง 5. มการสอสารโดยการพด หรอการเขยน เปนเครองมอในการแลกเปลยน การวเคราะห และสงเคราะหความร

องคประกอบของการเรยนรเชงประสบการณในการเรยนรแบบมสวนรวม องคประกอบส าคญของการเรยนรแบบมสวนรวมมอย 4 ประการ คอ ประสบการณการสะทอนความคดและถกเถยง เขาใจและเกดความคดรวบยอด และการทดลองหรอประยกตแนวคดซงมรายละเอยด ดงน 1. ประสบการณ (Experience) ผสอนชวยใหผเรยนน าประสบการณเดมของตนมา พฒนาเปนองคความร 2. การสะทอนความคดและถกเถยง (Reflex and Discussion) ผสอนชวยใหผเรยนไดมโอกาสแสดงออกเพอแลกเปลยนความคดเหน และเรยนรซงกนและกนอยางลกซง 3. เขาใจและเกดความคดรวบยอด (Understanding and Conceptualization) ผเรยนเกดความเขาใจและน าไปสการเกดความคดรวบยอด อาจเกดขนโดยผเรยนเปนฝายรเรมแลวผสอนชวยเตมแตงใหสมบรณ หรอในทางกลบกน ผสอนเปนผน าทางและผเรยนเปนผสานตอจนความคดนนสมบรณ เปนความคดรวบยอด 4. การทดลองหรอประยกต (Experiment or Application) ผเรยนน าเอาการเรยนรทเกดขนใหมไปประยกตใชในลกษณะ หรอสถานการณตาง ๆ จนเกดเปนแนวทางปฏบตดวยตนเอง

หลกการสอนความรแบบมสวนรวม การสอนความร (Knowledge) ทใชหลกการเรยนรแบบมสวนรวม ชวยสรางทกษะชวตทเปนพนฐานและเปนองคประกอบรวมของทกษะชวตตวอน ๆ ทงหมดนนกคอความคดสรางสรรค และความคดวเคราะหวจารณลกษณะเฉพาะของการสอน ความรทยดหลกการเรยนรแบบมสวนรวมการจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอใหผเรยนเกดความรความเขาใจในเนอหาวชานนไมมขนตอนการสอนทเฉพาะเจาะจง เพยงแตใหค านงถงการจดกจกรรมทครบองคประกอบของการเรยนรแบบมสวนรวมทง 4 ประการดงทกลาวไปขางตน ซงทกษะเปนความสามารถทคนเราไมเคยมมากอน แตไดเรยนรจนกระทงท าไดอยางช านาญ ดงนนการสอนทกษะจงตองม 2 ขนตอน(กาญจนา วงษสวสด 2551, หนา 16-17) คอ

24

1. ขนรชดเหนจรง เปนขนตอนทมงใหผเรยนรบรวา ทกษะเหลานนมความส าคญ และฝกฝนใหท าเปนหรอท าไดอยางไรใชองคประกอบของการเรยนรแบบมสวนรวม 3 องค ประกอบ คอ ความคดรวบยอด ประสบการณ และการสะทอนความคดและอภปราย ส าหรบองคประกอบของความคดรวบยอดเกดขน โดยการบรรยายน า ประกอบกบการยกตวอยาง และใหผเรยนรวมอภปรายถงความส าคญและวธการฝกทกษะนน ๆ องคประกอบดานประสบการณ ผสอนใชกรณศกษาหรอสถานการณจ าลองใหผเรยนคดใชทกษะดงกลาว หรอใชการสาธต ซงอาจใหผเรยนมสวนรวมได การสาธตจะชวยใหผเรยนเหนจรงเปนล าดบขนตอนอยางชดเจน สวนองค ประกอบดานการสะทอนและอภปราย ผสอนอาจใหผเรยนจดกลมยอย หรอกลมระดมสมอง เพอหากฎเกณฑโดยกจกรรมทง 3 องคประกอบ สามารถจดเปลยนล าดบไดตามเหมาะสม 2. ขนลงมอกระท า เปนขนตอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดลงมอปฏบตตามทไดเรยนรมา จากขนตอนแรก ใชองคประกอบการเรยนรแบบมสวนรวมดานการประยกต แนวคดและทดลองโดยใหผเรยนฝกใชทกษะ โดยผสอนน าการใชสถานการณจ าลอง และการสาธตเพอใหผเรยนเหนจรงขณะเดยวกนกมทกษะในการน ามาฝกบทบาทสมมต หรอการซอมบทและประเมนผล ในการสอนทกษะการสอสาร โดยเฉพาะทกษะการปฏเสธ หรอการสอนทกษะอน ๆกตามมกมปญหาวาสถานการณทน ามาสอนนน จรง ๆ แลวผเรยนไมคดจะปฏเสธ เชน เพอนชวนใหลองดมเบยร ท าใหการฝกเปนไปอยางแกน ๆ หรอไมสมจรง ปญหาเชนนมขอคด 2 ประการ คอ ประการแรกการทคนเราจะปฏเสธสงใด แสดงวาเขามเจตคตในเรองนน และไดตดสนใจอยาง ชดเจนไปแลว เพยงแตยงขาดทกษะทจะปฏเสธใหไดผล โดยไมท าลายสมพนธภาพระหวางกน ดงนน การสอนทกษะชวตจงจ าเปนตองสอนเจตคต และการตดสนใจทเกยวของน ามากอนการสอนทกษะการปฏเสธ การปฏเสธอยางแทจรงจงจะเกดขน ประการทสองในขนตอนน าเขาสบทเรยน หรอบรรยายสน ๆ ผสอนควรทบทวนการเรยนรในชวโมงการเรยนรทผานมา เพอใหผเรยนไดมความเขาใจทตรงกนวาพฤตกรรมเหลานเปนสงทผเรยนคดทจะปฏเสธ กรอบแนวคดในการวจย ผวจยไดศกษาตามแนวคด จากคมอกาวยางอยางเขาใจ ขององคการแพธ (PATH) ซงเปนองคกรพฒนาเอกชนสาธารณประโยชนระหวางประเทศดานการสาธารณสข เพอสรางเสรมสขภาวะ ทดของผดอยโอกาสในสงคม ท างานรวมกบภาครฐ เอกชน และองคกรชมชนในการพฒนาและผลกดนนวตกรรม องคความรทางวชาการและเทคโนโลย โดยเนนยทธศาสตรการท างานท

25

สอดคลองกบปญหา วฒนธรรมทองถน และวถชวตชมชน อนน าไปสการแกปญหาและการพฒนาอยางย งยน เพอสขภาวะทดของมนษยชาต องคการแพธ (PATH) เรมด าเนนงานในประเทศไทยตงแตป พ.ศ. 2527 โดยรวมมอกบหนวยงานภาครฐ อาท กระทรวงสาธารณสข กระทรวง ศกษาธการ กระทรวงแรงงาน กระทรวงมหาดไทย สภากาชาดไทย มหาวทยาลยตางๆ ตลอดจนภาคธรกจเอกชนและองคกรพฒนาเอกชนสาธารณประโยชน ในการพฒนาความร เสรมสรางศกยภาพและความชวยเหลอดานเทคโนโลยและวชาการสาธารณสข เพอพฒนาสขภาพของผดอย โอกาสในสงคม โดยเฉพาะผหญงและเดก ซงผวจยสนใจแนวคดหลกในการพฒนาการเรยนรเรองเพศศกษา และไดก าหนดขอบขายการจดการเรยนรเรองเพศศกษารอบดานกบพฤตกรรมทพงประสงค โดยใชหลกสตรทพฒนามาจากองคประกอบทง 6 ดาน ในเรองเพศของมนษยไว (องคการแพธ, 2545, หนา 201-204) ดงน 1. สมพนธภาพกบผอน (Relationship) คอ บคคลสามารถแสดงออกถงความรก และความผกพนลกซงทตนมไดตามความเหมาะสม สามารถพฒนา และรกษาสมพนธภาพในความสมพนธทตนใหคณคา สามารถหลกเลยงทจะถกกระท าจากสมพนธภาพทเอาเปรยบ หลอกลวง ท าราย สามารถจะตดสนใจโดยมขอมลรอบดานในการสรางครอบครว และสรางสมพนธภาพกบผอน สามารถใชทกษะตางๆ ทจะเออใหตนเกดสมพนธภาพทด และมนคงกบผอน 2. พฒนาการของมนษย (Human Development) คอ บคคลรสกพอใจ ภมใจ ไมเกดปมดอยกบเรอนราง สรระของตน รจกแสวงหาความร ความเขาใจในเรองเพศ และการขยายเผาพนธไดตามประสงค เหนคณคาวาเรองเพศเปนพฒนาการธรรมชาตของชวตมนษย และไมจ าเปนวาจะตองเปนไป เพอการสบเผาพนธหรอไม และไมจ าเปนวามนษยทกคนจะตองผานประสบการณการมเพศสมพนธในชวต มปฏสมพนธกบทกเพศอยางเหมาะสม และเคารพในคณคาของแตละบคคล โดยปราศจากอคตตอความแตกตางระหวางเพศ ยอมรบรสนยม และความพงใจทางเพศทตนเองเปนอย โดยเคารพความพงใจทางเพศของผอน ซงอาจเหมอนหรอแตกตางจากตน ยอมรบความเปนตวตนทางเพศและเพศสภาพของตน เคารพความเปนตวตนและเพศสภาพของผอนเชนกน 3. ทกษะสวนบคคล (Personal Skills) คอ มทกษะในการรจก เขาใจตนเอง และใชชวตทสอดคลองกบความปรารถนา และคานยม ของตนบคคลสามารถรบผดชอบกบพฤตกรรม และสงทตนไดกระท า ไดฝกฝนการตดสนใจอยางมประสทธภาพ พฒนาทกษะของการคดวเคราะห แยกแยะ อยางรอบดาน สามารถสอสารอยางมประสทธภาพกบครอบครวคนใกลชดเพอนฝง และคนรก

26

4. พฤตกรรมทางเพศ (Sexual Behavior) คอ บคคลไดรบความพงใจ และสามารถแสดงตวตนในเรองเพศของตนตลอดการด าเนนชวต สามารถแสดงออกในวถเพศตามทตนเองใหคณคา สรางความรสกสขใจพอใจทางเพศ โดยไมจ าเปนวาจะตองลงมอปฏบตตามความรสก ความคดเหลานน สามารถแยกแยะการกระท าทางเพศทท าใหชวตมสขภาวะกบการกระท าทเปนผลรายตอตนเองและผอน แสดงออกในเรองเพศของตน โดยเคารพตอสทธของผอน แสวงหาขอมล และการเรยนร เพอพฒนาสขภาวะทางเพศของตน มความสมพนธทางเพศกบค โดยความยนยอมพรอมใจ และสขใจทงสองฝาย 5. สงคมและวฒนธรรม (Society and Culture) คอ บคคลมความเคารพตอความแตกตางของคานยมในเรองเพศ ใชสทธตามกระบวนการประชาธปไตย ในการสรางกตกาทางสงคม และกฎหมายทเออตอการสรางสขภาวะทางเพศแกสมาชกของสงคมทตนเปนสวนหนง สามารถประเมนไดวา การเลยงดในครอบครว วฒนธรรม สอ และขอมลขาวสารทตนไดรบจากสงคมทตนอย สงผลตอความคด ความรสก ความเชอ คานยม และการกระท าในเรองเพศของตนอยางไร วเคราะหความเปนไปของโลก และสงแวดลอมทางสงคมของตน ทกอใหเกดอคตในเรองเพศ อนเนองมาจากความแตกตางทางความคดตอบทบาทหญงชายในเรองเพศรสนยมทางเพศวฒนธรรม ประเพณ เชอชาต เผาพนธ ผวส สงเสรมใหเกดการไดรบขอมลขาวสารในเรองเพศทถกตอง และชดเจน ไมแสดงพฤตกรรมทเหยยดหยาม ดแคลนผอนทคดเหน หรอปฏบตตนในเรองเพศทแตกตางจากตน ไมยอมรบตอการตตรา ปรกปร า หรอเหมารวม วากลมประชากรใดมแนวปฏบตในเรองเพศอยางนน อยางน เพราะเรองเพศเปนวถของปจเจกไมอาจเหมารวม 6. สขภาพทางเพศ (Sexual Health) คอ บคคลมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพทเออตอสขภาวะทางเพศ อาท การตรวจสขภาพอยางสม าเสมอ ทงการตรวจเตานม ตอมลกหมาก ดวยตนเอง และสามารถบอกไดถงสญญาณของความผดปกตไดแตเนนๆ สามารถเลอกทจะคมก าเนดไดตามปรารถนา เมอไมพรอมจะมบตร ปองกนตนเองจากโรคตดตอทางเพศสมพนธ และโรคเอดส เลอกทจะจดการกบชวต ตามคานยมของตนในกรณทตงครรภโดยไมพรอม แสวงหาการดแลทเหมาะสมเมอเรมตงครรภ ชวยกนปองกน และระงบการท าราย การลวงละเมดทางเพศ จากการศกษาแนวคดขององคการแพธ (PATH) ท าใหผวจยสนใจน ามาประยกตใชใหอยในกรอบและสมพนธกบแผนกจกรรมทกษะชวตเพอเสรมสรางความเขาใจเกยวกบเพศสมพนธส าหรบวยรนจ านวน 7 แผน โดยยงคงเปาหมายส าคญของเพศศกษา และการสงเสรมใหวยรนได

27

รจกตนเอง สามารถคด และตดสนใจด าเนนชวตอยางมความรบผดชอบทงตอตนเอง และบคคลอน เรยนรทจะสรางและรกษาความสมพนธกบบคคลอนๆ และเปนสมาชกทมคณภาพของสงคม โดยมสขภาพทางเพศและคณภาพชวตทด งานวจยทเกยวของ กรรณนช มลค า (2554) ศกษาการใชกจกรรมการเรยนรแบบมสวนรวมเพอเสรมสรางทกษะชวตเรองเพศศกษาของผเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนธรกานทบานโฮงจงหวดล าพน เปนการวจยเชงกงทดลอง แบบกลมเดยวทดสอบกอนหลงการท ากจกรรมกลมตวอยาง จ านวน 42 คน เครองมอทใชในการศกษาคอ แบบทดสอบกอน-หลงการจดกจกรรมการเรยนร แผนการจดกจกรรมการเรยนร จ านวน 8 กจกรรม และแบบประเมนความพงพอใจในการจดกจกรรมการเรยนรแบบมสวนรวมเพอเสรมสรางทกษะชวตเรองเพศศกษา ผลการศกษาพบวา หลงการทดลอง กลมตวอยางมความรในเรองเพศศกษาเพมขน และมความพงพอใจในการจดกจกรรมการเรยนรโดยรวมมความตงใจและเตมใจในการเขารวมกจกรรมอยางสม าเสมอ กลาแสดงความรสกอยางเปดเผย มความเชอมนในการกระท าของตน มสมพนธภาพทดตอกน สามารถยอมรบผอน มทกษะในการตดสนใจและแกไขปญหาไดอยางเปนระบบ มความสนกสนานในการเขารวมกจกรรมการเรยนร สามารถสรปความรและน าสงทไดจากการเรยนรไปใชในชวตประจ าวน และท าใหมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนในระดบหนง กาจญจนา วงษสวสด (2551) ศกษาการพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพศศกษาโดยใชทกษะชวต เปนฐานความคดของมหาวทยาลยราชภฏสกลนคร จากการวจยพบวา 1) นกศกษาตองการเรยนรในประเดนของ ปญหาทางเพศ การปองกน และแกไข โรคเอดส และโรคตดตอทางเพศ สมพนธ และการคมก าเนด ซงสอดคลองกบความคดเหนของผบรหารและอาจารย สวนในประเดนของทกษะชวตเกยวกบเรองเพศทนกศกษาควรเรยนรคอ ทกษะดานความตระหนกรในตน ทกษะการตดสนใจ ทกษะการแกปญหา ทกษะการจดการกบอารมณและความเครยด 2) หลกสตรฝก อบรมเพศศกษาโดยใชทกษะชวตเปนฐานความคดประกอบดวยสารความร 6 หนวย 3) ผลการฝก อบรม ผเขาการฝกอบรมมความร มทกษะการจดการกบอารมณเครยด และมทกษะการตดสนใจเรองเกยวกบเรองเพศสงกวากอนเขารบการฝกอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 แตทกษะความตระหนกรในตนเองและทกษะการแกปญหาในเรองเกยวของกบเรองเพศกอนและหลงการ

28

ฝกอบรม ไมมความแตกตางกนยางมนยส าคญทางสถต แตคาเฉลยของคะแนนหลงการฝกอบรมสงกวาคาเฉลยของคะแนนกอนการฝกการอบรม เจตนพฐ สมมาตย (2550) ไดท าการศกษาประสทธผลของโปรแกรมการสรางเสรมทกษะ ชวตรวมกบกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมตอพฤตกรรมการปองกนการมเพศสมพนธของผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนแหงหนงในอ าเภอเมอง จงหวดขอนแกน โดยแบงเปนกลมทดลอง 36 คน กลมเปรยบเทยบ 35 คน กลมทดลองไดรบโปรแกรมการสรางเสรมทกษะชวตรวมกบกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวม ผลการวจยพบวา เมอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยภายในกลม กลมทดลองมคะแนนความร ความเขาใจเกยวกบพฤตกรรมทางเพศทเหมาะสมทกษะชวต และพฤตกรรมการปองกนการมเพศสมพนธดขนอยางมนยส าคญทางสถตกวากอนการทดลองทกดาน แตเมอน าคทแตกตางกนมาทดสอบทางสถต พบวา ระยะกอนการทดลองกบหลงการทดลอง และระยะกอนการทดลองกบระยะตดตามผล สวนใหญมความแตกตางกนทางสถตมเฉพาะระยะหลงการทดลองและระยะตดตามผลทไมพบความแตกตางทางสถต และเมอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยระหวางกลมพบวากลมทดลองมคะแนนความร ความเขาใจเกยวกบพฤตกรรมทางเพศสมพนธดขนอยางมนยส าคญทางสถตดกวากลมเปรยบเทยบในทก ๆ ดาน

โสภาพนธ นาขวญ (2549) ไดศกษาการใชทกษะชวตทน าไปสการปองกนโรคเอดสของนกเรยนชวงชนท 4 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาภเกต ในอ าเภอเมอง จงหวดภเกต และเสนอ แนะยทธศาสตรในการปองกนโรคเอดส โดยสรางเปนองคความรดานทกษะชวตทมผลตอการปอง กนโรคเอดสของนกเรยนชวงชนท 4 โดยใชการวจยเชงคณภาพ เกบรวบรวมขอมลดวยการสงเกตและสมภาษณผใหขอมลหลก 23 คน ประกอบดวยนกเรยนแกนน าเยาวชนสาธารณสขโรงเรยน (ยสร.) 11 คน และบคลากรทเกยวของกบนกเรยน ไดแก คร 3 คน ผปกครอง 2 คน เพอน 4 คน และนกวชาการโรคเอดส 3 คน ผลการวจยพบวาการใชทกษะชวตทน าไปสการปองกนโรคเอดสของนกเรยนชวงชนท 4 ม 6 ทกษะประกอบดวย ความสามารถวเคราะหโอกาสเสยงตอการตดโรคเอดส มความตระหนกรในตน รถงความมคณคาในตน การปฏเสธ สามารถจดการกบอารมณและความ เครยดได และมวธการระงบความตองการทางเพศทกษะชวตทมผลตอการปองกนโรคเอดสนนจะตองขนอยกบทกษะในการปองกนโรคเอดสทง 6 ทกษะ โดยจะสอดคลองกบทกษะชวตดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย เพราะเปนการเชอมโยงระหวางปจจยดานความร ทศนคตและคานยม กบพฤตกรรมการปองกนทด เพอน าไปสการปองกนโรคเอดสส าหรบแนวทางในการแก ปญหาการแพรระบาดของโรคเอดสในนกเรยนชวงชนท 4 ควรด าเนนการตามยทธศาสตร 3 ดาน

29

ตอไปน คอ ยทธศาสตรครอบครวเขมแขง ยทธศาสตรการสอนโรคเอดสและเพศศกษายทธศาสตรการมสวนรวมของภาคตาง ๆ ทงระดบชมชน จงหวด โดยจะตองมการพฒนารวมกนในทก ๆ ฝายซงจะสงผลตอการลดการแพรระบาดของโรคเอดส

ขวญชนก ศรวฒนกาญจน (2541) ศกษาเรองพฤตกรรมทางเพศและปจจยทสามารถท านายการมเพศสมพนธของเยาวชนหญงโสดในสงกดศนยการศกษานอก โรงเรยนจงหวดอดรธาน พบวาในเรองเกยวกบความรเรองเพศสวนทเกยวกบเรองการเจรญเตบโต และการเปลยนแปลงของรางกาย ในค าถามทวา ประจ าเดอนคออะไร และในรางกายคนปกตจะมฮอรโมนเพศอยางไร มผตอบถกนอยมาก คดเปนรอยละ 23.1 และ 47.3 ตามล าดบ ส าหรบในเรองการคมก าเนด มเพยงรอยละ 17.1 ททราบวา การใสหวงอนามยจะใสไวทสวนใดของรางกาย ในเรองทเกยวกบการท าหมนถาวรของเพศหญงและเพศชายมผทตอบถก คดเปนรอยละ 42.3 และ 43.9 ตามล าดบ

ดษฎ เจรญสข (2540) ศกษาประสทธผลของโปรแกรมพฒนาทกษะชวตเพอการปองกนโรคเอดสของนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตรเปนการวจยกงทดลอง โดยน าแนวคดทกษะชวตขององคการอนามยโลกและทฤษฎการเรยนรทางปญญาสงคมของแบนดรามาประยกตใชในการวจย กลมตวอยางเปนนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร จ านวน 72 คน แบงเปนกลมทดลอง 37 คน และกลมควบคม 35 คน นกเรยนกลมทดลองไดรบโปรแกรมการพฒนาทกษะชวตซงประกอบดวย แผนการสอนจ านวน 8 แผน สวนกลมควบคมไดรบการเรยนการสอนเรองโรคเอดสและโรคตดตอทางเพศสมพนธในหลกสตรของโรงเรยน ผลการวจยแสดงใหเหนวาการพฒนาทกษะชวต เพอปอง กนโรคเอดสชวยใหนกเรยนมพฤตกรรมปองกนโรคเอดสมากขน ดงนน โปรแกรมการพฒนาทกษะชวตนควรน าไปใชกบเดกนกเรยนมธยมศกษาและเยาวชนกลมอน ๆ เพอใหเกดพฤตกรรมปองกนโรคเอดส และปญหาทเกยวของกบสขภาพอน ๆ ไดอยางถกตองเหมาะสมในสภาพทซบซอนของสงคมไทยปจจบน

จากการศกษางานวจยขางตน ท าใหผวจยเหนถงความส าคญ ในการเรยนรเรองเพศสมพนธนน ไมใชหนาทเฉพาะในโรงเรยนเทานน เพราะการเรยนรการสอนในโรงเรยนสวนใหญจะเปนการเรยนการสอนเรองเพศศกษาทวไป เชน การเปลยนแปลงรางกาย สรระ ฮอรโมน การใชถงยางอนามย โรคตดตอทางเพศสมพนธ เปนตน ซงยงไมเพยงพอกบการเรยนรในเรองเพศสมพนธ ยงขาดการเรยนรแบบมสวนรวมทใหผเรยนไดมสวนแสดงความคดเหน หรอแสดงทศนะในเรองเพศ การเรยนรแบบเดมๆ โดยการฟงบรรยาย การสอนเปนแบบแผน ซงอาจจะไมไดรบความสนใจ

30

จากผเรยนเทาทควร กจกรรมในการเรยนรควรไดรบการพฒนาเพอใหเขากบเยาวชนวยรนในยคปจจบน การจดกจกรรมโดยใชกจกรรมทกษะชวตเรองเพศสมพนธยงจ าเปนทจะตองน าไปพฒนารปแบบการเรยนรใหเปนรปแบบการจดการเรยนรเพศศกษาอยางรอบดาน และมพฤตกรรมทพงประสงคเหมาะสมกบในวยรนปจจบน โดยเฉพาะกลมเปาหมายทเปนเดกก าพรา ซงการพกอาศยอยในสถานรบเลยงเดกก าพรา เมอเตบโตเปนวยรนหญงชาย ทอาศยอยในสถานรบเลยงดวยกน ความรก ความใคร และความตองการทางเพศ เปนสงทเกดขนเปนธรรมชาต ซงถาไมมการยบย ง ชงใจ อาจสงผลท าใหเกดปญหาการตงครรภไมทองพรอม หรอเกดการตดตอทางเพศสมพนธอนจะเปนปญหาท าใหทเดกก าพราเพมมากขน ดงนน ผวจยจงเหนใหมการจดกจกรรมทกษะชวตเพอเสรมสรางเพศสมพนธส าหรบวยรนในสถานสงเคราะห หรอสถานบนทดแลเกยวกบเยาวชนสามารถน าไปปรบใชไดตอไป