บทนา

ชนดพนธตางถนรกราน (invasive species) หมายถง ชนดพนธพชของสงมชวตทไมเคยปรากฏในถนใดถนหนงมากอน แลวถกนาเขามาหรอเดนทางเขามายดครองและดารงชพอยในอกถนหนง ชนดพนธนนคกคามระบบนเวศ แหลงทอยอาศย หรอชนดพนธอนๆ โดยมหลายปจจยทมผลเกอหนนใหชนดพนธตางถนตงรกรากและรกรานในทสด ซงชนดพนธเหลานสงผลกระทบตอระบบนเวศ โดยสามารถเปลยนระดบหรอ ปรมาณแสง และลดปรมาณของออกซเจนทละลายในนา เปลยนโครงสรางและองคประกอบทางเคมของดน ทสาคญทสดคอ ชนดพนธตางถนสามารถสงผลกระทบตอกระบวนการในระบบนเวศ เชน วฏจกรของสารอาหาร การถายละอองเกสร สาหรบผลกระทบทมตอชนดพนธในทองถนพบวา ชนดพนธตางถนทมลกษณะเปนผรกรานจะดารงชวตแบบแกงแยง ลดอตราการเจรญเตบโตและการอยรอดของชนดพนธทองถน หรออาจทาใหจานวนประชากรลดลงจนถงขนสญพนธ ผลกระทบตอความหลากหลายทางพนธกรรม พบวาชนดพนธตางถนเหลานสามารถลดความหลากหลายทางพนธกรรมลงได จากการสญเสยจานวนประชากรทมลกษณะเดนทางพนธกรรรม การสญเสยยน และความซบซอนของยน (gene complex) และการผสมขามชนดพนธหรอสายพนธระหวางชนดพนธตางถนกบชนดพนธพนเมอง และสดทายผลกระทบทางเศรษฐกจ ความเสยหายทางเศรษฐกจทเกดจากชนดพนธตางถนรกรานจะมการเปลยนแปลงหรอผนแปรในวงกวางอยตลอดเวลา เชน ในสหรฐอเมรกา ชนดพนธตางถนรกรานกอใหเกดความเสยหายถงประมาณปละ 123 พนลานเหรยญสหรฐ และจดวาเปนภยสาคญอบดบสองรองจากการทาลายแหลงทอยอาศย ซงคกคามชนดพนธพนเมองจนแทบสญพนธ นกนเวศวทยาสรปวา ลกษณะพเศษของการรกรานทางชวภาพ คอ เมอเกดขนและดาเนนไปแลวความเสยหายและความสญเสยทเกดขนสามารถดารงอยตอไป และอาจเพมขนได (สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2549) ชาญชย (2548) ศกษาการจดการพชตางถนรกรานในพนทคมครอง และไดจดทาบญชรายชอพชตางถนรกรานในพนทคมครองของประเทศไทย แบงเปน ระบบนเวศนา 17 ชนด เชน ตาลปตรฤาษ (Limnocharis flava (L.) Buchenau) ผกตบชวา (Eichhornia crassipes (C.Mart.) Solms) ธปฤาษ (Typha angustifolia L.) ไมยราบยกษ (Mimosa pigra L.) แวนแกว (Hydrocotyle umbellate L.) เปนตน และระบบนเวศบก 17 ชนด เชน สาบเสอ (Chromoleana odoratum (L.)R.M. King & H. Rob.) สาบหมา (Ageratina adenophora (Spreng.) R.M.King & H.Rob.) สาบแรงสาบกา (Ageratum conyzoides L.) หญายาง (Euphorbia heterophylla L.) แมงลกคา (Hyptis suaveolens (L.) Poit.) เปนตน ซงพชเหลานสวนใหญมถนกาเนดมาจากเขตรอนและเขตอบอนของทวปอเมรกาใต และอเมรกาเหนอ ในประเทศไทยมกพบในพนทปาเสอมโทรม หรอชายปาทโลงแจง เมอนาบญชรายชอพชตางถนรกรานในพนทคมครองของประเทศไทยไปเปรยบเทยบกบบญชรายชอพชตางถนรกรานอยางรายแรงของโลกพบวา มรายชอตรงกน 2 ชนด คอ ผกตบชวา และไมยราบยกษ แสดงใหเหนวาความรนแรงของการแพรกระจายของพชตางถนรกรานไมเพยงแตในพนททางการเกษตรและพนทรกราง

2

เทานน พนทอนรกษกเชนเดยวกนทกาลงถกพชเหลานคกคาม สงสาคญทตองตระหนกคอ พนทอนรกษเปนถนอาศยของพชพนเมองจานวนมาก หลายชนดมประชากรจานวนนอย เสยงตอการสญพนธ และมระบบนเวศทเปราะบางตอสงแวดลอมทเปลยนแปลง หากพชตางถนรกรานมการคกคามทรนแรงมาก อาจทาใหระบบนเวศในพนทอนรกษเปลยนแปลงไป และมผลทาใหสญเสยความหลากหลายทางชวภาพได ดงนนจงมความจาเปนอยางยงทจะตองตนตวในการตดตามและเฝาระวงการแพรระบาด และศกษารปแบบของการกระจายพนธ พรอมทงปจจยแวดลอมทมผลตอการดารงชวตของพชเหลานเพอวางมาตรการในการจดการและควบคมทจรงจง ถกตองเหมาะสม พนทกลมปาแกงกระจาน เปนพนททมความอดมสมบรณ และไดรบการคดเลอกใหเปนพนทเปาหมาย (area base) เพอศกษาความหลากหลายทางชวภาพของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช จากการตรวจสอบงานวจยในพนทไมพบงานวจยทเกยวของกบพชตางถนในพนทแหงนมากอน ดงนนผลสาเรจทไดจากการศกษาสภาวะการคกคามของพชตางถนรกรานในบรเวณกลมปาแกงกระจานนนอกจากจะเปนประโยชนอยางยงในดานการวางแผนจดการพนท และควบคมการแพรระบาดของพชตางถนแลว ยงนบวาเปนงานวจยทสอดคลองกบมตทประชม (Subsidiary Body on Scientific Technical and Technological Advice-SBSTTA) ครงท 6 ณ นครมอนทรออล ประเทศแคนนาดา เมอป 2544 ทตองการกระตนใหมงานวจยเกยวกบลกษณะของการรกรานของชนดพนธ และความเปราะบางของระบบนเวศ เสนทางผานนยยะทางสงคม-เศรษฐกจ วธการควบคม และการกาจดทออนโยนตอสงแวดลอม อกทงยงเปนงานวจยทตอบสนองตอพนธกจของประเทศภาค อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ มาตรา 8 (h): ปองกนการนาเขาชนดพนธตางถน ควบคมหรอกาจดชนดพนธตางถนซงคกคามระบบนเวศ ถนทอยอาศย หรอชนดพนธอน

วตถประสงค

1. ศกษาชนด ปรมาณ และการกระจายพนธของพชตางถนในพนทกลมปาแกงกระจาน

2. ประเมนสถานภาพของพชตางถนรกรานและไมรกรานในระบบนเวศตางๆ ทพบในพนทกลมปาแกงกระจาน

พนทศกษา

พนทกลมปาแกงกระจาน มพนททงสน 3,071,836.63 ไร ครอบคลมจงหวดเพชรบร ราชบร และประจวบครขนธ ซงเปนพนทปาอนรกษ ในความรบผดชอบของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ทประกาศจดตงแลวไดแก อทยานแหงชาตแกงกระจาน (มพนท 1,935,656.80 ไร) อทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน (มพนท 205,803.86 ไร) อทยานแหงชาตกยบร (มพนท 617,067.44 ไร) และเขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช (มพนท 313,308.53 ไร) (ทมา : สวนสารวจและวเคราะหทรพยากรปาไม และสวนสารสนเทศ สานกฟนฟและพฒนาพนทอนรกษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช, 2552) นอกจากนยงรวมถงพนทปาโดยรอบพนทอนรกษเหลานดวย สภาพพนทโดยทวไปเปนเทอกเขาสลบซบซอนวางตวในแนวทศเหนอ-ใต อนเปน

3

สวนหนงของเทอกเขาตะนาวศร มสภาพพรรณพชสวนใหญเปนปาดบแลงสลบกบปาเบญจพรรณ โดยปาเบญจพรรณจะปรากฏมากบรเวณดานตะวนออกตดกบพนทราบทอยดานตะวนออกของผนปา บรเวณนอาจพบปาเตงรงแทรกบางเลกนอย ตามยอดหรอสนเขาทมดนตน สวนปาดบแลงจะอยลกเขาไปดานตะวนตกตอนกลางพนท สวนพนทดานตะวนตกใกลชายแดนพมาบรเวณเขาพะเนนทงเปนตนไปเปนปาดบชน ตามยอดเขาทสงมากกวา 1,000 เมตรจากระดบนาทะเลปานกลาง (มรทก.) เปนปาดบเขา การเรยงตวของสงคมพชดงกลาวเปนผลมาจากปรมาณนาฝนทมมากดานตะวนตก และลดหลนลงมาจนถงเขตเงาฝนดานตะวนออก ภาพท 1

สภาพภมอากาศ : ของกลมปาแกงกระจาน เปนพนททตงอยในภมอากาศแบบทงหญาเขตรอน (tropical savannah climate) คอมฤดฝนและฤดแลงแตกตางกนชดเจน ตงอยในเขตรอน ชวงฤดฝน ประมาณ 5-6 เดอน (พ.ค. – ต.ค.) อากาศรอนและชมชน มฝนตกชก ฤดแลงแทบไมมฝนตก แบงเปนฤดหนาว (พ.ย. – ม.ค.) อากาศคอนขางเยนและแหง และฤดรอน (ก.พ. - ตนเดอนพ.ค.) อากาศรอนและแหงแลง พรรณพชสวนใหญมการผลดใบ มปรมาณนาฝนเฉลย 1,000 – 1,300 มลลเมตร อณหภมตาสดประมาณ 23.6 องศาเซลเซยส และอณหภมสงสดเฉลย 30.3 องศาเซลเซยส (ขอมลของ 3 จงหวด) (กรมอตนยมวทยา, 2554) ถอวามสภาพภมอากาศคอนขางแหงแลง เนองจากสภาพพชพรรณสวนใหญเปนปาดบแลงและปาผลดใบ พนทตงอยในเขตเงาฝนหลงแนวเทอกเขาตะนาวศร ทไดรบลมมรสมซงพดพาความชนมาปะทะในเขตประเทศพมา สวนลมมรสมทพดขามเทอกเขามาฝงประเทศไทยจงเปนลมทคอนขางแหงและอนกวา จงทาใหมโอกาสเกดฝนตกลดลง

4

ภาพท 1 พนทกลมปาแกงกระจาน จงหวดราชบร เพชรบร และประจวบครขนธ

5

6

วธการ

ขอมลประกอบการวเคราะห เปนขอมลลกษณะการเขาใชประโยชน และลกษณะทางกายภาพของพนท ไดแก

1) ประวตการกอตงสถานท 2) ลกษณะการใชประโยชน 3) ขอมลอตนยมวทยา 4) สงคมพชดงเดม 5) สภาพภมประเทศ 6) การจดการพนท

ขอมลภาคสนาม แบงพนทศกษาเปน 2 เขตหลก ตามความเขมขนของการใชประโยชนพนทจากกจกรรมนนทนาการ

เกษตรกรรมหรอกจกรรมอนๆ คอ - เขตการเขาใชประโยชน ทเปนพนทภายในเขตปาอนรกษและพนทชายปาตดตอกบพนทปาอนรกษ อน

เปนแหลงแพรกระจายพนธของพชตางถนทสาคญ 1) เขตบรการ : ททาการ ศนยบรการนกทองเทยว หรอทพกแรม 2) เขตนนทนาการ : แนวเสนทางเดนศกษาธรรมชาต หรอเสนทางนาไปสสถานททองเทยวท

สาคญ รวมถงพนททองเทยวนนดวย เชนนาตก จดชมทวทศน หรอถา 3) เขตพนทกจกรรมพเศษอนๆ : ถนนในเขตพนทปา เกษตรกรรม อางเกบนา

- เขตพนทธรรมชาต แบงตามระบบนเวศทพบตดตอกบเขตการเขาใชประโยชน และพบการรกรานของพชตางถนเขาสระบบนเวศ เชน

1) ปาดบแลง 2) ปาดบชน 3) ปาดบเขา 4) ปาเบญจพรรณ 5) ปาเสอมโทรม 6) ลาธารหรอหวย

7

การเกบขอมลแบงตามลกษณะการวเคราะหออกเปน 2 สวน ดงน 1. การเกบขอมลเพอจดทาบญชรายชอพชตางถน ศกษาพฤตกรรมการแพรกระจายพนธ การ

ประเมนใหเปนพชตางถนรกราน ทปรากฏอยในพนทศกษาตามระบบนเวศทกลาวมาขางตน ทงทอยในและนอกแปลงตวอยางชวคราว พรอมการบนทกภาพ 2. การเกบขอมลเพอประเมนสถานภาพระดบการรกรานของพชตางถน โดยการวางแปลงตวอยางชวคราว ตามแนวเสนฐาน (baseline) และเสนฐานยอย ในแตละระบบนเวศ ซงระยะหางระหวางเสนฐานยอย จะพจารณาจากระยะทางสารวจทงหมด และความครอบคลมระบบนเวศ สวนจานวนแปลงตวอยางไมตากวา 30 แปลง และใหครอบคลมจานวนชนดของพชตางถนทปรากฏในระบบนเวศ ลกษณะการวางแปลงตวอยาง ดงน

วางแปลงตวอยางเพอศกษาพชตางถนในเขตการใชประโยชนของพนทระบบนเวศตางๆ ใหครอบคลมทวพนท

วางแปลงตวอยางเพอศกษาการกระจายพนธของพชตางถนทรกรานเขาพนทธรรมชาต ซงตดตอกบพนทเขตการใชประโยชน โดยวางแปลงบนแนวเสนฐานยอย ออกฉากจากเสนฐานหลกเขาไปในพนทธรรมชาตจนกระทงไมพบพชตางถนหรอพบนอยมากและมจานวนชนดคงท (จะเกบเมอตรวจสอบดวยสายตาแลว ปรากฏวามพชตางถนแพรกระจายจานวนมากพอทจะวเคราะห) วธการวางแปลงตามภาพท 2 - 6

แปลงขนาด 1 x 1 ม.: ศกษาไมลมลก ไมพม และกลาไม การเลอกเกบขอมลดวยแปลงขนาดดงกลาว เนองจากพชตางถนสวนใหญเปนพชลมลกและไมพม และพชตางถนทมสถานภาพเปนพชรกราน ไมวาจะเปนพชลมลก ไมพม จนถงไมยนตน ยอมมการขยายพนธตามธรรมชาตไดด และปรากฏการงอกเปนกลาไม ลกไม จงจาเปนตองใชแปลงขนาดน เพอศกษาความเดนดานการปกคลมพนทและความถการปรากฏ โดยทาการเกบขอมลไดแก

• ชนดพชทมความสง <= 1.3 ม.

• เปอรเซนตการปกคลมพนท (%)

• ความเขมแสงทระดบความสง 1.3 ม. (%)

แปลงขนาด 10 x 10 ม.: ไมตน (เฉพาะระบบนเวศทมพชตางถนทเปนไมยนตน) โดยในการศกษานจะนาขอมลมาเปรยบเทยบชนดพนธและสถาพภาพการรกรานของชนไมยนตน กบกลาไมในพนทเดยวกนเทานน เพอประกอบการวเคราะหขอมล จะไมนามานบเปนคะแนนรวมในการจดลาดบชนดพนธทสาคญในภาพรวมของพนทศกษา

• ชนดพชทมความสง >= 1.3 ม. และ GBH >= 10 cm

• ความเขมแสงทระดบความสง 1.3 ม. (%)

8

ภาพท 2 การวางแปลงในเขตบรการและการกระจายพนธเขาสพนทธรรมชาต

ภาพท 3 การวางแปลงในเสนทางเดนศกษาธรรมชาตหรอถนนเขาสพนทนนทนาการ และการกระจายพนธเขาสพนทธรรมชาต

9

ภาพท 4 การวางแปลงในพนทเกษตรกรรมและการกระจายพนธเขาสพนทธรรมชาต

ภาพท 5 การวางแปลงในพนทอางเกบนาและขอบอางเกบนา

10

ภาพท 6 การวางแปลงในลาธารตามธรรมชาต

วธวเคราะหขอมล

1. วนจฉยชอพนธพช โดยทาการจาแนกชนดพชตางถนและพชพนเมองออกจากกน สาหรบพชตางถนจะถกนามาจดทาบญชรายชอชนดทปรากฏในพนทศกษา ทงทปรากฏในแปลงตวอยางและนอกแปลงตวอยาง ซงการวนจฉยชอมาจากการคนควาตามลาดบ ดงน

1.1 หนงสอพรรณพฤกษชาตของประเทศไทย ประเทศใกลเคยง หรอประเทศทเปนถนกาเนดเดม 1.2 ตรวจสอบจากเอกสารและสงตพมพดานพฤกษศาสตรเฉพาะเรองอนๆ ไดแก วารสาร

หนงสอ 1.3 ตรวจสอบคาบรรยาย รปภาพ และถนกาเนดเพมเตมจากเวบไซดทางพฤกษศาสตรท

นาเชอถอ 1.4 ตรวจเทยบเคยงกบตวอยางพรรณไมแหงในพพธภณฑพชของกรมอทยานแหงชาต สตวปา

และพนธพช เพอความถกตองอกครง 1.5 สาหรบการตรวจสอบการใชชอวทยาศาสตร ชอพอง และการสะกด จะยดถอตามลาดบดงน

- หนงสอพรรณพฤกษชาตของประเทศไทย - ชอพรรณไมแหงประเทศไทย (ฉบบแกไขเพมเตม พ.ศ. 2544) - พรรณพฤกษชาตของตางประเทศ

11

- ฐานขอมลชอวทยาศาสตรของพช International Plant Name Index (IPNI :

http://www.ipni.org) ซงรวบรวมขอมลจากดชน The Index Kewensis (IK), The Gray Card Index (GCI) และ The Australian Plant Names Index (APNI)

- การสะกดชอของผตงชอวทยาศาสตรจะใชตามหนงสอ Authors of Plant Names (Brummitt and Powell, 1992)

2. ตรวจสอบสถานภาพการเปนพชตางถนและพชตางถนรกราน ในการศกษาครงนกาหนดให พชตางถน (exotic species หรอ alien species) หมายถง พชทมการ

กระจายพนธตามธรรมชาตอยภายนอกประเทศไทย ซงชนดพนธพชตางถนทไมรกราน (non invasive species) ทไมสามารถขยายพนธไดเองตามธรรมชาตหรอขยายพนธไดเองไมด ไมสามารถเจรญเตบโตแกงแยงกบพชพนเมอง จาเปนตองไดรบการดแลเอาใจใสจากมนษย ในการศกษานจะใหสญลกษณเปน Ex และรวมถงชนดพชททราบชดเจนวามการกระจายพนธตามธรรมชาตในพนทแหงอนๆ นอกพนทกลมปาแกงกระจาน แตยงอยในอาณาเขตประเทศไทย จะใหสญลกษณเปน Exx

สาหรบ พชตางถนรกราน (invasive plants หรอ invasive alien plants) หมายถง พชตางถนทสามารถขยายพนธไดเองตามธรรมชาตออกไปนอกเขตการกระจายพนธเดมอยางกวางขวาง และรบกวนการดารงชวตของพชพนเมอง รวมถงระบบนเวศของพนทแหงใหมทพชชนดนนเขาไปอาศย ซงโดยปกตพชเหลานจะมลกษณะคลายวชพช คอ เปนพชโตเรว ตองการแสงแดดมาก แพรกระจายพนธไดเองตามธรรมชาต (ทงแบบอาศยเพศหรอแบบไมอาศยเพศ) อยางรวดเรวและไกล หลายชนดปรบตวใหทนทานตอสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไดด

การจดระดบของการรกรานของพชตางถน ในการศกษาน จดทาขนโดยพจารณาจากการประเมนคาความถการปรากฏ และการแผปกคลมพนท โดยใชคาดชนความสาคญ (Important Value Index : I.V.I.) ประเมนระดบของการรกราน ตามเกณฑการประเมนทสรางขนเฉพาะในการศกษาน เพอเปนมาตรฐานในแนวทางเดยวกนสาหรบการประเมนสถานการณของพชตางถนในกลมปาแกงกระจาน (ตารางท 1)

12

ตารางท 1 เกณฑการจดระดบการรกรานของพชตางถน

คาบรรยาย คา IVI สถานภาพ สญลกษณ

พชตางถนทจาเปนตองไดรบการดแลจากมนษย สบพนธตามธรรมชาตไดไมด ไมมการ

แพรกระจายออกไปจากพนทเพาะปลก

- - ไมรกราน Ex

มประชากรและการแพรกระจายนอยมาก พบไมบอยนก คอนขาง

หายากในระบบนเวศ < 5 - รกรานนอยมาก E1

ประชากรและการแพรกระจายนอย พบไดทวไป แตไมมากนก

ในระบบนเวศ

>= 5 – 10

หรอ < 5 แตมคา IVI สงสด 5 ลาดบแรก

รกรานนอย E2

มประชากรและการแพรกระจายปานกลาง พบไดทวไปในระบบ

นเวศ 10-20

หรอ 5-10 แตมคา IVI สงสด 5 ลาดบแรก

รกรานปานกลาง E3

มประชากรและการแพรกระจายมาก พบไดทวไป แตไมเดนมาก

ในระบบนเวศ >= 20

และมคา IVI นอยกวา 5 ลาดบแรก

รกรานรนแรง E4

มประชากรและการแพรกระจายมาก จนเปนพชเดนของระบบ

นเวศ >= 20

และมคา IVI สงสด5 ลาดบแรก

รกรานรนแรงมาก E5

13

3. จดอนดบความรนแรงหรอความสาคญของพชตางถนรกรานในภาพรวมของแตละระบบนเวศ และของพนทศกษา โดยการนบจานวนชนดพชตางถนรกราน (E1 – E5) และถวงนาหนกตามระดบการรกราน ดงน คอ E1 = 1 คะแนน E2 = 2 คะแนน E3 = 3 คะแนน E4 = 4 คะแนน และ E5 = 5 คะแนน หากคะแนนรวมเทากนจะใหความสาคญกบชนดพชทมความถในการปรากฏมากกวากอน

4. จดสถานภาพตามทะเบยนชนดพนธตางถนทควรปองกน ควบคม และกาจดของประเทศไทย จดทาโดย สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) (2552) ซงแบงเปน

รายการ 1 : พชตางถนทรกรานแลว หมายถง ชนดพนธตางถนทเขามาในประเทศไทยแลว สามารถตงถนฐานและมการแพรกระจายไดในธรรมชาต เปนชนดพนธเดนในสงแวดลอม (dominant species) และเปนชนดพนธทอาจทาใหชนดพนธทองถนหรอชนดพนธพนเมองสญพนธ รวมไปถงสงผลคกคามตอความหลากหลายทางชวภาพและกอใหเกดความสญเสยทางสงแวดลอม เศรษฐกจ และสขอนามยของมนษย

รายการ 2 : พชตางถนทมแนวโนมรกราน หมายถง (1) ชนดพนธตางถนทมหลกฐานวามการรกรานในถนอน ทเขามาในไทยแลวสามารถตงถนฐานและมการแพรกระจายไดในธรรมชาต จากการสารวจและเฝาสงเกตพบวา อาจแพรระบาดหากมปจจยเกอหนนหรอสภาพแวดลอมเปลยนแปลงทาใหเกดผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ (2) ชนดพนธตางถนทเคยรกรานในอดต ซงสามารถควบคมไดแลว

รายการ 3 : พชตางถนทมประวตวารกรานแลวในประเทศอนแตยงไมรกรานในประเทศไทย หมายถง ชนดพนธตางถนทเขามาในประเทศไทยแลวมหลกฐานวามการรกรานในประเทศอน (เปนพชทกระจายพนธไดเองตามธรรมชาตไดนอยมากหรอไมได)

รายการ 4 : พชตางถนรกรานทยงไมเขามาในประเทศไทย หมายถง ชนดพนธตางถนทมขอมลหรอหลกฐานวาเปนชนดพนธตางถนทรกรานในประเทศอน ไดแก ชนดพนธตางถนตามทะเบยน 100 ชนด ทรกรานรนแรงของโลก ชนดพนธตางถนทหามนาเขาตามกฏหมาย และชนดพนธทมขอมลจากผลการศกษาวจยวาเปนชนดพนธตางถนรกรานในพนทอนๆ ฯลฯ

ซงการศกษานจะนาพชตางถนทถกประเมนเปนพชตางถนรกรานนามาตรวจสอบสถานภาพวาปรากฏตรงกบสถานภาพของ สผ. รายการใด แลวทาการปรบปรงสถานภาพอกครง โดยใชขอมลทไดจากผลการศกษาน และประสบการณของคณะผวจยทไดสารวจพบพชตางถนรกรานในพนทอนๆ ของประเทศไทย ซงสามารถใชเปนตวแทนขอมลในประเทศไดเฉพาะในสวนชนดพนธทพบในกลมปาแกงกระจาน เนองจากพนทศกษามระบบนเวศทหลากหลายและครอบคลมระบบนเวศสวนใหญของประเทศไทย โดยมเกณฑการพจารณาจากพฤตกรรมการสบพนธเปนหลก และใชคะแนนรวมสนบสนบการตดสนใจ สาหรบคะแนนรวมจะถกวเคราะหในรายละเอยดวาโอกาสการกระจายพนธนนเกดจากมนษยหรอเปนไปโดยธรรมชาต ซงหากเปนโดยมนษยตงใจนาเขามาปลก แมวาคะแนนรวมจะสงกจะประเมนใหอยในระดบศกยภาพของการสบพนธ เชน กระดมทองเลอย ถกประเมนใหอยในรายการท 4 ทงทมคะแนนรวม 18 คะแนน อยในลาดบความสาคญท 22 เนองจากเปนพชทมนษย

14

นยมนามาปลกคลมดนตามขอบทาง สระนา จงพบไดงาย มศกยภาพในการขยายพนธไดดเฉพาะไหล เจรญเตบโตเรว แตไมกระจายออกนอกพนทปลก

5. ศกษาการกระจายพนธเขาพนทธรรมชาต โดยศกษาจากความสมพนธระหวางระยะหางจากแหลงกระจายพนธกบความเขมแสง และพนทปกคลมของพชตางถนทกระจายเขาสพนทธรรมชาต มวธการ ดงน

- เลอกศกษาเฉพาะระบบนเวศทมพชตางถนทอยในระดบรกรานนอย - รกรานรนแรงมาก (E1 - E5) ทมขอมลมากพอทจะนามาวเคราะหได

- แบงขอมลพนทปกคลมของพช ทเลอกตามระยะหางจากขอบพนทเขาใชประโยชน (แหลงกระจาย

พนธหรอแปลงควบคม)

- จดทากราฟแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตน คอ ระยะหางจากขอบพนทเขาใชประโยชน และ

ตวแปรตาม คอเปอรเซนตการปกคลมของพชตางถนรกราน

6. ศกษาความทนทานตอรมเงาของพชตางถนรกราน ดงน

- เลอกพชตางถนรกรานทสาคญสงสดของพนท และมขอมลดานความถและการวดปรมาณแสงเพยงพอ

ตอการวเคราะหแนวโนมของขอมลทนาจะพอเชอถอได เนองจากความสมพนธของคาความถการปรากฏของพชกบ

ปรมาณแสงทตองการ มปจจยหลายตวทไมสามารถควบคมได คอ ความชนของระบบนเวศ ความใกล – ไกลจากแหลง

แมไม โอกาสการเขามาของเมลดไม รปแบบการใชทดนทแตกตาง และชวงเวลาการเกบขอมลทแตกตางกน

- จดทากราฟแสดงความสมพนธระหวางความเขมแสงและความถการปรากฏ วเคราะหชวงความ

ตองการแสงทเหมาะสมและความทนทานตอความเขมแสงนอยสดของพชแตละชนด แลวเปรยบเทยบกน

15

ผลการศกษา

จดสารวจและวางแปลงตวอยาง

ผลการสารวจพชตางถนในกลมปาแกงกระจาน ระหวางป พ.ศ. 2551 – 2554 ในพนทปาอนรกษทง 4 แหง ไดทาการเลอกสมสถานทวางแปลงตวอยางชวคราว จานวน 53 แหง กระจายครอบคลมตามระบบนเวศและการเขาใชประโยชน (ภาพท 7) ดงน

อทยานแหงชาตแกงกระจาน

1. เขตบรการ ของหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ.5 (เขาพพล) สภาพเดมเปนปาเบญจพรรณ ตงบนทราบ

เชงรมหวยหนเพง ทระดบความสง 170 เมตรจากระดบนาทะเลปานกลาง (มรทก.) เปนททาการ

อทยาน บานพกเจาหนาท และลานกจกรรมนนทนาการ

2. ปาเบญจพรรณรอบเขตบรการ ของหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ.5 (เขาพพล) หมายถง ปาตดเขต

บรการในขอท 1 เปนปาเบญจพรรณชน บนทราบรมหวย ทระดบความสง 170 มรทก.

3. สวนยางพารา บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ.5 (เขาพพล) สภาพเดมเปนปาเบญจพรรณ อย

บรเวณเชงเขา ทระดบความสง 180 มรทก. อายสวนยางพาราประมาณ 1 ป มสภาพรกชฎและเตม

ไปดวยวชพช

4. ปาเบญจพรรณตดสวนยางพารา บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 5 (เขาพพล) หมายถง ปาตด

สวนยางพาราในขอท 4 เปนปาเบญจพรรณเสอมโทรม ถกรบกวนดวยไฟปาและการตดไม อยบรเวณ

เชงเขา ทระดบความสง 180 มรทก.

5. ไรราง บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 5 (เขาพพล) สภาพเดมเปนปาเบญจพรรณ บนทราบ ท

ระดบความสงประมาณ 200 มรทก. ถกปลอยทงไวไมเกน 1 ป รองรอยเดมเคยปลกขาวโพดมากอน

6. ปาเบญจพรรณตดไรราง บรเวณหนวย พทกษอทยานแหงชาตท กจ. 5 (เขาพพล) หมายถง ไรรางในขอท 5

สภาพเปนปาเบญจพรรณคอนขางสมบรณ ทระดบความสง 200 มรทก.

7. ลาธาร บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 5 (เขาพพล) ลาหวยหนเพงเปนลาธารธรรมชาต

สภาพแวดลอมเปนปาเบญจพรรณและปาดบชายนา ทระดบความสง 160 มรทก. มนาไหลตลอดป

16

ตนนาไหลมาจากปาแกงกระจานตอนบน ลาหวยกวางประมาณ 5 – 10 เมตร มถนนดนลกรงตดผาน

บางชวงเลกนอย

8. เขตบรการ ของหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 19 (เขาพะเนนทง) เปนททาการ บานพกรบรอง และ

ลานกางเตนท สภาพแวดลอมเปนปาดบเขาระดบตากงปาดบชน ตงอยบนยอดเขาพะเนนทง ทระดบ

ความสง 970 มรทก.

9. ถนนผานปาดบเขา บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 19 (เขาพะเนนทง) เปนถนนเขาสเขาพะเนน

ทง ผานไปถงนาตกทอทพย กวางประมาณ 6-8 เมตร สภาพแวดลอมเปนปาดบเขาระดบตากงปาดบ

ชน ทระดบความสงประมาณ 900 – 1,000 มรทก.

10. ถนนผานปาดบชน บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 19 (เขาพะเนนทง) เปนถนนเขาสเขาพะเนน

ทง ผานไปถงนาตกทอทพย เสนเดยวกบถนนผานปาดบเขา กวางประมาณ 6-8 เมตร

สภาพแวดลอมเปนปาดบชน ทระดบความสงประมาณ 400 - 900 มรทก.

11. ปาเสอมโทรม บรเวณทางเขาหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 2 (เขาสามยอด) ซงตงอยดานหลงดาน

เขาสามยอด ทางไปหนวยพทกษอทยานฯ บานกรางและเขาพะเนนทง สภาพเปนปาดบแลงทกาลง

ทดแทน ชนลางปกคลมดวยไมพมหนาแนน เรอนยอดชนบนมไมกระถนขนหนาแนนมาก ทระดบ

ความสง 260 มรทก.

12. เขตบรการ ของหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 3 (หวยปาเลา) หรอหนวยพทกษปาฯ นาตกปาละอ

เปนททาการหนวยฯ ลานกจกรรมกลางเตนท บานพกเจาหนาท และบานพกนกทองเทยว

สภาพแวดลอมโดยรอบเปนปาดบแลง บนทราบรมหวยปาเลาซงไหลผานกลางหนวย ทระดบความสง

200 มรทก.

13. ปาดบแลงรอบเขตบรการ บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 3 (หวยปาเลา) หมายถง ปารอบเขต

บรการในขอท 12 เปนปาดบแลงกาลงทดแทน สภาพรกชฎและแนนไปดวยตนขอยหนาม บางชวง

เปนปาไผ ทระดบความสง 200 มรทก.

14. ถนนไปนาตก บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 3 (หวยปาเลา) เปนถนนจากหนวยพทกษฯเขาส

นาตกปาละอ กวาง 7-8 เมตร ระยะทางประมาณ 7 กโลเมตร ไหลทางกวาง 3 – 7 เมตร มวชพชขน

17

หนาแนน สองขางทางเปนปาดบแลงกาลงทดแทนจนถงคอนขางสมบรณ ทระดบความสง 200 –

250 มรทก.

15. ปาดบแลงตดถนนไปนาตก บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 3 (หวยปาเลา) หมายถง ปาสองขาง

ทางถนนในขอท 14 เปนปาดบแลงกาลงทดแทนจนถงคอนขางสมบรณ มสภาพรกชฏและแนนไป

ดวยไมพม บางชวงเปนปาไผ

16. เสนทางเดนไปนาตก บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 3 (หวยปาเลา) เปนเสนทางเดนลดเลาะไป

ตามรมนาตกปาละอ และหบเขาแคบ ลกษณะเปนเสนทางดนกวาง 1-2 เมตร มหนโผลจานวนมาก

หรอนาตกปาละอ สภาพแวดลอมเกอบตลอดทางเดนอยภายใตรมเงาของปาดบแลง และมปาดบชน

รมนาบางในบางชวง ทระดบความสง 250 - 350 มรทก.

17. พนทเกษตรกรรม บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 3 (หวยปาเลา) เปนพนทเพาะปลกพชไร

ไดแก สบปะรด ขาวโพด มนสาปะหลง สนประดพทธ และทงหญาเลยงสตว สภาพเดมเปนปาดบแลง

กาลงทดแทนสลบกบปาเบญจพรรณบางชวงสน ๆ ทระดบความสง 140 มรทก.

18. อางเกบนา บรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 3 (หวยปาเลา) อางเกบนาหวยปาเลา ตงอยดาน

หนาททาการหนวยพทกษดงกลาว มตนนามาจากนาตกปาละอ เนอทอางประมาณ 1,500 ไร ทระดบ

ความสง 180 มรทก. สองขางอางเปนทโลงและปาดบแลงกาลงทดแทน มการเลยงปศสตวบาง

เลกนอย

19. เขตบรการ บรเวณททาการอทยานแหงชาตแกงกระจาน เปนททาการอทยานฯ ลานกจกรรมกลางเตนท

รานอาหาร ทพกอาศย และบานพกนกทองเทยว สภาพเดมเปนปาดบแลง บนพนทลาดชนและทราบ

เชงเขา ทระดบความสง 100 - 130 มรทก.

20. ปาเสอมโทรม บรเวณอทยานแหงชาตแกงกระจาน ตงอยใกลเขตบรการของขอท 19 บรเวณสนเขอนแกง

กระจาน มสภาพเปนปาดบแลงเสอมโทรม คอนขางโปรง มตนไมขนหาง ๆ สงประมาณ 10-15 เมตร

ชนลางของปาปกคลมดวยตนขอยหนามขนหนาแนน และมตนกระถนเขาปกคลมเรอนยอดชนบน

เปนจานวนมาก ทระดบความสง 100 มรทก.

18

21. อางเกบนา บรเวณอทยานแหงชาตแกงกระจาน อางเกบนาเขอนแกงกระจาน สรางขนเมอป 2504 หรอ

กอตงมาแลวประมาณ 50 ป มเนอทอางเกบนา 31,000 ไร (พนทสวนใหญของอางเกบนาเปนเขต

อทยานฯ) มตนนามาจากผนปาแกงกระจานและเปนแหลงตนนาของแมนาเพชรบร เปดใชเมอป พ.ศ.

2509 รอบอางสวนใหญเปนพนทเกษตรกรรม ทอยอาศย บางชวงเปนปาดบแลงและปาเบญจพรรณ

ตามขอบอางปกคลมดวยหญา ไมลมลก และพชนา ใชเปนพนทเลยงปศสตว สาหรบจดสารวจนน

ตงอยดานหนาเขตบรการในขอท 19 และบรเวณบานวงวนใกลททาการ มสภาพเปนพนทโลงลาด

เอยงมาก – นอย จนถงระดบผวนาในอาง สภาพเดมเปนปาเบญจพรรณและปาดบแลง ทระดบความ

สง 80 - 100 มรทก.

22. พนทเกษตรกรรม บรเวณอทยานแหงชาตแกงกระจาน ตงอยใกลหนวยพทกษฯ ท กจ. 2 (เขาสามยอด) เปน

พนทเพาะปลกพชไร ไดแก สบปะรด กลวย ไผ มะนาว ไมผล และผกตางๆ สภาพเดมเปนปาดบแลง

ทระดบความสง 250 มรทก.

เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช

23. เขตบรการ ของเขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช เปนทตงของอาคารสานกงาน ลานกจกรรม และทพก

เจาหนาท สภาพเดมเปนปาดงดบแลง ทระดบความสง 200 มรทก.

24. ปาเสอมโทรมตดเขตบรการ ของเขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช ตงอยตดกบพนทเขตบรการในขอท 23

สภาพเดมเปนปาดงดบแลง ทถกถางและถกไฟไหม ทระดบความสง 200 มรทก.

25. ปาดบแลงตดเขตบรการ ของเขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช เปนปาดงดบแลง บนพนทราบเชงเขา สภาพ

ปาสมบรณมชนไมพมขนหนาแนนดานลาง ทระดบความสง 200 มรทก.

19

26. เสนทางเดนศกษาธรรมชาต เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช เปนเสนทางเดนศกษาธรรมชาตบรเวณเขต

บรการในขอท 23 ทางเดนเปนดน ถางใหเตยน กวาง 2-3 เมตร สองขางทางรมครมดวยปาดบแลง

บรเวณทราบเชงเขา บางชวงทลาดชนเปนปาเบญจพรรณ (มไผ) มแสงสองถงบาง ทระดบความสง

200 - 300 มรทก.

27. พนทเกษตร เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช บรเวณใกลหนวยพทกษฯ ลาบวทอง เปนพนทเพาะปลกพชไร

ไมผล และไมยนตน ไดแก สบปะรด มนสาปะหลง มะมวง ยคาลปตส และไรราง ทระดบความสง

220 มรทก.

28. ปาเบญจพรรณตดพนทเกษตร เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช หมายถง พนทตดกบขอท 27 เปนปาเบญจ

พรรณคอนขางแลง บางชวงเสอมโทรม บนพนทราบเชงเขา ทระดบความสง 220 มรทก.

29. แปลงปลกปา เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช เปนแปลงปลกปาถาวรเฉลมพระเกยรต เรมปลกป พ.ศ.

2538 บรเวณใกลสนเขอนหวยทาเคย สภาพเดมเปนปาดบแลง บนพนทราบเชงเขา ทระดบความสง

230 มรทก.

30. ปาดบแลงตดกบแปลงปลกปา เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช อยบรเวณทราบเชงเขาตอเนองกบแปลง

ปลกปาในขอท 29 มสภาพเปนปาดบแลงเสอมโทรม มไมพมและเถาวลยขนหนาแนน ทระดบความ

สง 230 มรทก.

31. อางเกบนา เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช อางเกบนาหวยทาเคย มพนทอางเกบนาประมาณ 500 ไร

บรเวณขอบอางเปนพนทลาดชน พนททายอางตอเนองกบปากหวยเปนทราบดนตะกอนทบถม รอบ

อางเปนพนทเกษตรกรรม ทอยอาศย และเลยงสตว ขอบอางบางชวงตดปาเบญจพรรณ ทระดบความ

สงประมาณ 230 - 240 มรทก.

20

32. ลาธาร เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช หวยทาเคยเปนลาธารธรรมชาตทมนาไหลตลอดป ไหลผานพนท

เกษตรกรรม ทงหญาเลยงสตว ไรราง และปาธรรมชาต สองขางลาธารเปนทราบ ทระดบความสง

210 มรทก.

อทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน

33. เขตบรการ ของอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน เปนททาการอทยานฯ บานพกเจาหนาท ลาน

กางเตนท รานอาหาร เรอนเพาะชา และกรงเลยงสตวปา สภาพเดมเปนปาเบญจพรรณ ตงอยเชงเขา

และรมหวยไทยประจน ทระดบความสง 180 - 200 มรทก.

34. ปาเบญจพรรณรอบเขตบรการ ของอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน หมายถงปาตดเขตบรการ

ในขอท 33 มสภาพเปนปาเบญจพรรณคอนขางแลง ทระดบความสง 200 มรทก.

35. เสนทางเดนศกษาธรรมชาต บรเวณอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน เปนเสนทางลดเลาะไป

ตามตลงรมอางเกบนาไทยประจนฝงซาย และหวยไทยประจน สรางขนมาแลวประมาณ 10 ป

ทางเดนเปนดนถางใหเตยน กวาง 2-3 เมตร รมครมดวยปาเบญจพรรณ บางชวงเปนทโลงรมนา ท

ระดบความสง 200 – 250 มรทก.

36. เขตนนทนาการ ของอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน ตงอยรมอางเกบนาไทยประจน เปน

สถานทพกผอนหยอนใจ และลานจอดรถ สภาพแวดลอมเดมเปนปาเบญจพรรณ บนทราบจากการ

ปรบพนทเชงเขา ทระดบความสงประมาณ 200 มรทก.

37. ปาเบญจพรรณรอบเขตนนทนาการ บรเวณอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน หมายถงพนทปา

ตดพนทในขอท 36 มสภาพเปนปาเบญจพรรณคอนขางแลง บรเวณเชงเขา ทระดบความสงประมาณ

200 – 230 มรทก.

21

38. พนทเกษตร บรเวณอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน บรเวณใกลลานกางเตนทของททาการ

อทยานไปสนสดบรเวณฝายกนนาหวยไทยประจน เปนสวนผลไม และบางชวงเปนไรทงราง สภาพ

เดมเปนปาเบญจพรรณ ทระดบความสงประมาณ 200 มรทก.

39. ปาเบญจพรรณตดกบพนทเกษตร บรเวณอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน เปนปาเบญจพรรณ

ทตดกบขอท 38 ทระดบความสง 200 – 220 มรทก.

40. แปลงปลกปายคาลปตส บรเวณอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน ตงอยในพนทสถานวนวฒน

วจยราชบร อายของตนยคาลปตส (Eucalyptus camaldulensis) ประมาณ 3 ป พนสวนปาโลง

ไดรบการไถกาจดวชพชทกป สภาพเดมเปนปาเบญจพรรณ บนทราบเชงเขา ทระดบความสง

ประมาณ 200 มรทก.

41. ปาเบญจพรรณตดกบแปลงปลกปายคาลปตส หมายถง ปาทตดกบพนทในขอท 40 มสภาพเปนปาเบญจ

พรรณบนทราบเชงเขา ทระดบความสง 200 มรทก.

42. แปลงปลกปาไมพนเมอง บรเวณอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน ตงอยในพนทสถานวนวฒน

วจยราชบร พรรณไมทปลกเปน พะยอม พะยง ยมหน และชงชน อายสวนปาประมาณ 10 ป ไดรบ

การถางวชพชเฉพาะชวง 4 ปแรก ปจจบนพนสวนปาโลงมไมพมและกลาไมขนแทรกเลกนอย สภาพ

เดมเปนปาเบญจพรรณบนทราบเชงเขา ทระดบความสง 200 มรทก.

43. ปาเบญจพรรณตดกบแปลงปลกปาไมพนเมอง บรเวณอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน

หมายถงปาทตดกบพนทในขอท 42 เปนปาเบญจพรรณบนทราบเชงเขา ทระดบความสงประมาณ

200 มรทก.

44. อางเกบนา บรเวณอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน อางเกบนาไทยประจนเปนอางเกบนาขนาด

เลก สนอางตงอยบรเวณแนวขอบพนทปาตอกบพนทเกษตรกรรม ใชเปนทพกผอนหยอนใจ รอบอาง

22

เปนปาเบญจพรรณคอนขางแลง มภเขาลอมรอบ ทระดบความสงประมาณ 200 มรทก. ขอบอางเปน

แนวแคบและชน ระดบนาเตมระดบกกเกบและชายปาอยตลอดเวลา

45. ลาธาร บรเวณอทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน ลาหวยไทยประจนเปนลาธารทมนาไหลตลอดป

ไหลลงอางเกบนาไทยประจน กวาง 5 -10 เมตร สองขางลาธารเปนทโลง ลานหน และปาเบญจ

พรรณ และมถนนดนลกรงตดผานบางชวง ทระดบความสงประมาณ 200 - 230 มรทก.

อทยานแหงชาตกยบร

46. เขตบรการ ของททาการอทยานแหงชาตกยบร เปนทตงของอาคารททาการอทยานฯ บานพก ลานกางเตนท

ตงอยบรเวณทราบเชงเขา ตดชายปาดบแลง มเนอทประมาณ 30 - 40 ไร ทระดบความสงประมาณ

150 มรทก.

47. พนทเกษตร บรเวณใกลเขตบรการของอทยานแหงชาตกยบร ตงอยหนาททาการอทยาน สวนใหญทาไรปลก

สบปะรด สวนปาลมนามน และสวนยางพารา สภาพเดมเปนปาดบแลง ภมประเทศแบบทราบลอน

ลาด ทระดบความสงประมาณ 130 มรทก.

48. พนทเกษตร บรเวณใกลหนวยพทกษอทยานแหงชาต ท กร. 4 (หบมะซาง) สภาพเดมเปนปาเบญจพรรณ

สวนใหญทาไรปลกสบปะรด สวนปาลมนามน และสวนผลไมบางเลกนอย พนทคอนขางราบถงทราบ

ลอนลาด ทระดบความสงประมาณ 230 มรทก.

49. พนทเกษตร บรเวณใกลหนวยพทกษอทยานแหงชาต ท กร.3 (ดานสงขร) มการทาไรปลกสบปะรด และ

สวนยางพารา สภาพเดมเปนปาเบญจพรรณ ภมประเทศแบบทราบลอนลาด ทระดบความสง

ประมาณ 140 มรทก.

50. พนทแปลงปลกปาอนรกษชาง (ดานนอก) อยบรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาต ท กร. 1 (ปายาง) ออกไป

ดานนอกตดพนทเกษตรกรรม เปนพนทปลกฟนฟปาและจดการอาหารสตวปา พนทประมาณ

18,000 ไร เรมปลกปาประมาณ พ.ศ. 2540 ประมาณ 14 ป มาแลว พรรณไมทปลกมทงพชตางถน

23

และพชพนเมอง พนทสวนใหญเปนทงหญาสลบกบปาปลกซงคอนขางโปรง และมชองวางจานวนมาก

สภาพเดมเปนปาดบแลง ภมประเทศแบบทราบลอนลาด ระดบความสงประมาณ 150 มรทก.

51. พนทแปลงปลกปาอนรกษชาง (ดานใน) อยบรเวณหนวยพทกษอทยานแหงชาต ท กร. 1 (ปายาง) เขาไป

ดานในถงทงหญาอาหารสตว เปนพนทตอเนองกบพนทดานนอก มสภาพระบบนเวศและภมประเทศ

เชนเดยวกน

52. อางเกบนา บรเวณใกลททาการอทยานแหงชาตกยบร อางเกบนาบานยานซอเปนอางเกบนาขนาดเลก ม

พนทอางประมาณ 200 ไร กอสรางขนประมาณ ป พ.ศ. 2535 หรอกอตงมาแลว 19 ป ทระดบความ

สงประมาณ 120 - 130 มรทก. พนทดานทายอางตดเขตอทยานแหงชาตกยบร มสภาพเปนปาดบ

แลง ตามขอบอางเปนทงหญาและปาเสอมโทรม มการนาปศสตวเขามาเลยง ในฤดแลงสวนใหญนา

จะแหงขอดกนอาง

53. ลาธาร บรเวณททาการอทยานแหงชาตกยบร หวยยานซอเปนลาธารธรรมชาต กวางประมาณ 5 – 10 เมตร

มนาไหลเฉพาะชวงฤดฝน สองฝงปกคลมดวยปาดบแลง ทโลง และลานหนเลกนอย ทระดบความสง

ประมาณ 130 - 140 มรทก.

24

25

ภาพท 7 ตาแหนงของจดสารวจพชตางถนในพนทกลมปาแกงกระจาน

26

Native sp. **Non Invasive sp. Invasive sp. จานวน จานวน

อทยานแหงชาตแกงกระจาน 91 86 177 615 792

อทยานแหงชาตกยบร 82 76 158 228 386

อทยานแหงชาตไทยประจน 83 58 141 387 528

เขตรกษาพนธฯ แมนาภาช 70 58 128 303 431

รวมสทธ 184 110 294

รวมทงหมดพนทอนรกษAlien sp. *

ชนดพนธตางถนทไมรกรานและทรกรานในแตละสถานท

ผลการศกษาพบพชตางถนทงหมด 294 ชนด ในบรรดาพชเหลานถกประเมนเปนพชตางถนทไมมสถานภาพรกราน (non invasive species) จานวน 184 ชนด และพชตางถนทมสถานภาพรกราน (invasive species) จานวน 110 ชนด พนทอนรกษทพบพชตางถนรกรานมากทสดเรยงตามลาดบดงน คอ อทยานแหงชาตแกงกระจาน (อช. กจ.) 86 ชนด อทยานแหงชาตกยบร (อช.กร.) 76 ชนด อทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน (อช. ทจ.) 58 ชนด และเขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช (ขส. ภช.) 58 ชนด (ตารางท 2 และภาพท 8)

ตารางท 2 จานวนพชตางถนรกราน พชตางถนไมรกราน และพชทองถนจาแนกตามพนทอนรกษในกลมปาแกงกระจาน ป 2551 - 2554

หมายเหต * Alien sp. : พชตางถน ; ** Native sp. : พชทองถน

27

ภาพท 8 จานวนพชตางถนทรกรานและไมรกราน จาแนกตามพนทอนรกษ

พชตางถนทไมรกราน (ใชสญลกษณ Ex / Exx) พบ 184 ชนด เปนพชทไมมการขยายพนธตามธรรมชาตหรอมแตพบนอยมาก ไมแพรกระจายพนธตามธรรมชาตออกไปนอกพนทเพาะปลก เกอบทงหมดถกนาเขามาปลกในพนทโดยมนษย และจาเปนตองไดรบการดแลเอาใจใสจากมนษยเปนอยางด จงจะเจรญเตบโตเปนอยางด สวนใหญสามารถออกดอก แตไมตดผล หรอตดผลแตไมสามารถงอกได บางชนดอาจสามารถงอกและเจรญเตบโตเปนไมใหญไดแตยงมความจาเปนตองพงพาการดแลจากมนษย เนองจากไมสามารถเจรญเตบโตแขงขนกบพชพนเมองหรอพชทองถนเดมไดด พรรณพชเหลานสวนใหญเปนไมประดบตกแตงพนท และไมผล หรอพชผกสวนครวทนามาปลกในเขตบรการ ตวอยางพรรณพชตางถนทไมรกราน จาแนกตามวสยดงน (ชอวทยาศาสตรดในภาคผนวก)

28

- ไมลมลก เชน หวใจสชมพ ดาวเรอง วานกาบหอย บานชน ผกเปดแดง ลนมงกร กหลาบหน บานไมรโรย ประกายเงน พลบพลงตนเปด พลบพลงทอง เฟนกางปลาทอง ลนมงกร วานนางกวก หลวแคระ เฮลโคเนย อะกาเว สาวนอยประแปง มะละกอ เปนตน

- ไมพม เชน โกสน เทยนทอง ชบา เขมญปน หปลาชอน หมากผหมากเมย ชาฮกเกยน ใบเงน บหงาสาหร โปยเซยน เลบครฑ พดตาน วาสนา พดจบ ลนกระบอ มะนาว เปนตน

- ไมเลอยหรอไมทอดเลอย เชน กระดงงาจน เงนไหลมา เตยหอม บานบรแคระ พลดาง ฟโลเดนดรอน เฟองฟา มะลลา มงกรคาบแกว ฟกทอง เปนตน

- ไมตน เชน ประดบาน นนทร ขเหลกอเมรกา ขนน ชงโค พกล ปาลมนามน มะยม มะมวงบาน ราเพย ลนทมขาว ลนทม ยคาลปตส หมากเหลอง หมากนวล หางนกยงฝรง หกระจง แสงจนทร สนประดพทธ อนทผาลม เปนตน

พชตางถนทรกราน (ใชสญลกษณ E1 – E5) พบ 110 ชนด เปนพชทสามารถแพรกระจายพนธตามธรรมชาตออกไปนอกพนทเพาะปลกได สวนใหญสามารถออกดอก และตดผลไดด หรอบางชนดไมตดผล แตขยายพนธไดดแบบไมใชเพศ โดยการแตกหนอหรอไหล มอตราการเจรญเตบโตรวดเรว สามารถเจรญเตบโตแขงขนกบพรรณพชพนเมองหรอพชทองถนเดมไดด – ดมาก ขนกบการปรบตวเขากบสภาพแวดลอมใหม โดยไมมความจาเปนตองพงพาการดแลจากมนษย ตวอยางพรรณพชตางถนรกรานดงน (ชอวทยาศาสตรและรปภาพดในภาคผนวก)

จาแนกตามวสย โดยเรยงตามระดบความรนแรงของการรกรานในพนทศกษา ดงน (ภาพท 9) - ไมลมลกและหญา 68 ชนด เชน สาบเสอ สาบแมว ผกแครด หญากน หญาขจรจบ

ไมยราบ นานมราชสห หญาแพรก สาบแรงสาบกา ลกใตใบ หญายาง ตอยตง แมงลกคา ตนตกแก กระดมทองเลอย ไมยราบเลอย หญาเขมร หญาลนง ผกกาดชาง กรดนา ถวผ เปนตน

- ไมนา 9 ชนด ไดแก เทยนนา พทธรกษา ธปฤาษ ผกตบชวา บอนจน สธาสโนบล อเมซอนใบกลม กกรงกา

- ไมเลอย 6 ชนด ไดแก กะทกรก ขไกยาน ถวลาย ผกปลง ถวเสยนผ และพวงชมพ - ไมพมและไมพมทอดเลอย 19 ชนด ไดแก ผกากรอง โสนเขา หญาขดใบยาว มะเขอพวง

พนงเขยว ถวไมยรา ชมเหดเทศ ไมยราบยกษ มนสาปะหลง ชมเหดไทย ทองอไร มะเขอขน นอยหนา เปนตน - ไมตน 8 ชนด ไดแก กระถน มะขาม มะขามเทศ ตะขบฝรง ฝรง จามจร แคแสด

โพศรมหาโพ

29

ภาพท 9 สดสวนของพชตางถนรกราน 110 ชนด แบงตามวสย

จาแนกตามระบบอนกรมวธานได 39 วงศ 91 สกล และ 110 ชนด วงศทพบมากทสด 8 อนดบแรกไดแก (ยกตวอยางตามระดบความรนแรงของการรกรานในพนทศกษา) (ภาพท 10)

1) วงศถว (Leguminosae) 18 ชนด เชน กระถน ไมยราบ โสนเขา ไมยราบเลอย มะขาม ถวผ ถวลาย ถวไมยรา ชมเหดเทศ มะขามเทศ ไมยราบยกษ เปนตน

2) วงศดาวเรอง (Compositae) 15 ชนด เชน สาบเสอ สาบแมว ผกแครด สาบแรงสาบกา ขไกยาน ตนตกแก กระดมทองเลอย ผกกาดชาง หนาดนอย เปนตน

3) วงศหญา (Gramineae) 11 ชนด เชน หญากน หญาขจรจบ หญาแพรก หญาดอกชมพ หญามาเลเซย หญาหางกระรอก หญารงนก เปนตน

4) วงศบานไมรโรย (Amaranthaceae) 7 ชนด ไดแก บานไมรโรยฝรง ผกเปดไทย บานไมรโรยปา ผกขมหด ผกขมหนาม หงอนไกปา และโคกกระสนเลก

5) วงศเปลา (Euphorbiaceae) 7 ชนด ไดแก นานมราชสห ลกใตใบ หญายาง มนสาปะหลง ใบตางดอก นานมราชสหเลก และสบแดง

6) วงศมะเขอ (Solanaceae) 7 ชนด ไดแก มะเขอพวง พรกขหน โทงเทง พรกชฟา มะเขอขน มะแวงนก และมะอก

7) วงศตอยตง (Acanthaceae) 3 ชนด ไดแก ตอยตง บาหยา และบษบารมทาง 8) วงศผกากรอง (Verbenaceae) 3 ชนด ไดแก ผกากรอง พนงเขยว และหญาเกลดปลา

30

ภาพท 10 สดสวนของพชตางถนรกราน 110 ชนด แบงตามวงศทสาคญ

ปรมาณการกระจายพนธของพชตางถนในแตละสถานท จากการศกษาพบวาพชตางถนสวนใหญปรากฏมากในเขตบรการ และพนทโลงชายปาตดขอบอางเกบนา แนวถนน พนทเกษตรกรรม รวมถงปาเสอมโทรมหรอปาปลกฟนฟทยงมสภาพโลงอย โดยพนทสารวจ 5 อบดบแรกทมคะแนนรวม (คานวนจากจานวนพชตางถนรกรานถวงนาหนกดวยระดบความรนแรง) มากทสดคอ

1). เขตบรการ อช.กร. 46 คะแนน (หมายเลข 46) 2). เขตบรการ หนวยพทกษฯ หวยปาเลา อช.กจ. 46 คะแนน (หมายเลข 12) 3). เขตบรการ อช.ทจ.45 คะแนน (หมายเลข 33) 4). ถนนไปนาตกปาละอ อช.กจ. 42 คะแนน (หมายเลข 14) 5). แปลงปลกปาอนรกษชาง อช. กร. 40 คะแนน (หมายเลข 50)

สาหรบในเขตปาธรรมชาตทสมบรณ ทงปาเบญจพรรณและปาดบแลง รวมถงรมลาธารทรมครมดวยตนไมหนาแนน จะพบพชตางถนรกรานนอยมากไมเกน 5 ชนด และมระดบของการรกรานตามาก พนทสารวจ 5 อนดบสดทายทมคะแนนรวมนอยทสด (ตารางท 3) คอ

31

หมายเลข พนทอนรกษ Non invasive sp. Invasive sp. รวม46 อช.กร. 78 41 119 4612 อช.กจ. 30 41 71 4633 อช.ทจ. 79 40 119 4514 อช.กจ. - 30 30 4250 อช.กร. - 25 25 4052 อช.กร. - 32 32 3819 อช.กจ. 72 35 107 3636 อช.ทจ. 3 26 29 351 อช.กจ. 27 31 58 33

31 ขส.ภช. - 29 29 3322 อช.กจ. 1 26 27 3351 อช.กร. 1 24 25 3321 อช.กจ. - 30 30 3238 อช.ทจ. 1 24 25 3117 อช.กจ. 1 20 21 3110 อช.กจ. - 19 19 3047 อช.กร. 1 24 25 285 อช.กจ. 5 19 24 283 อช.กจ. 1 20 21 28

23 ขส.ภช. 67 24 91 278 อช.กจ. 2 23 25 26

49 อช.กร. 3 20 23 2624 ขส.ภช. - 20 20 2453 อช.กร. - 16 16 234 อช.กจ. 2 17 19 22

สถานท * Alien sp.คะแนนรวม

1). ปาเบญจพรรณรอบเขตนนทนาการ อช.ทจ. 1 คะแนน (หมายเลข 37) 2). ปาดบแลงตดเขตบรการ ขส.ภช. 2 คะแนน (หมายเลข 25) 3). ปาเบญจพรรณรอบเขตบรการ อช.ทจ. 3 คะแนน (หมายเลข 34) 4). ปาดบแลงตดแปลงปลกปา ขส.ภช. 3 คะแนน (หมายเลข 30) 5). ลาธาร หนวยพทกษฯ เขาพพล อช.กจ. 3 คะแนน (หมายเลข 7)

ตารางท 3 จานวนพชตางถนรกรานและไมรกราน จาแนกตามพนทสารวจ เรยงลาดบตามคะแนนรวม

32

หมายเลข พนทอนรกษ Non invasive sp. Invasive sp. รวม18 อช.กจ. - 20 20 2127 ขส.ภช. 13 2 15 2140 อช.ทจ. - 11 11 2044 อช.ทจ. - 12 12 1942 อช.ทจ. - 11 11 1945 อช.ทจ. - 12 12 1848 อช.กร. 1 11 12 189 อช.กจ. - 8 8 186 อช.กจ. - 13 13 15

20 อช.กจ. - 9 9 1532 ขส.ภช. - 11 11 1128 ขส.ภช. - 10 10 1135 อช.ทจ 3 9 12 1016 อช.กจ. 1 8 9 941 อช.ทจ - 8 8 815 อช.กจ. - 4 4 839 อช.ทจ - 5 5 72 อช.กจ. - 4 4 6

29 ขส.ภช. - 4 4 626 ขส.ภช. - 5 5 513 อช.กจ. - 4 4 511 อช.กจ. - 1 1 543 อช.ทจ - 4 4 47 อช.กจ. - 3 3 3

30 ขส.ภช. - 3 3 334 อช.ทจ - 3 3 325 ขส.ภช. - 2 2 237 อช.ทจ - 1 1 1

110 294184

สถานท *

รวมสทธ

Alien sp.คะแนนรวม

ตารางท 3 (ตอ) จานวนพชตางถนรกรานและไมรกราน จาแนกตามพนทสารวจ เรยงลาดบตามคะแนนรวม

33

หมายเหต * หมายเลขสถานทสารวจตามหวขอทกลาวกอนหนาน

อช.กจ. = อทยานแหงชาตแกงกระจาน ; ขส.ภช. = เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช ; อช.ทจ. = อทยานแหงชาตเฉลมพระเกยรตไทยประจน ; อช.กร. = อทยานแหงชาตกยบร

34

สาหรบรายละเอยดรายชอ จานวนชนด ระดบความรนแรง ถนกาเนดเดม คะแนนรวมของพชตางถนทพบในแตละสถานท โปรดดในตารางภาคผนวก

พชตางถนรกรานทสาคญสงสด พชตางถนรกรานทสาคญสงสดของกลมปาแกงกระจานโดยรวม 20 ชนดแรกตามลาดบความสาคญ (รายละเอยดตามตารางผนวก) ดงน

1) สาบเสอ 108 คะแนน (ภาพท 11) 2) สาบแมว 58 คะแนน (ภาพท 12) 3) กระถน 47 คะแนน (ภาพท 13) 4) ผกแครด 45 คะแนน (ภาพท 14) 5) หญากน 45 คะแนน (ภาพท 15) 6) หญาขจรจบ 38 คะแนน (ภาพท 16) 7) ไมยราบ 33 คะแนน (ภาพท 17) 8) ผกากรอง 33 คะแนน (ภาพท 18) 9) โสนเขา 29 คะแนน (ภาพท 19) 10) กะทกรก 26 คะแนน (ภาพท 20) 11) นานมราชสห 25 คะแนน (ภาพท 21) 12) หญาแพรก 24 คะแนน (ภาพท 22) 13) สาบแรงสาบกา 24 คะแนน (ภาพท 23) 14) ลกใตใบ 21 คะแนน (ภาพท 24) 15) ขไกยาน 20 คะแนน (ภาพท 25) 16) หญายาง 20 คะแนน (ภาพท 26) 17) หญาดอกชมพ 20 คะแนน (ภาพท 27) 18) ตอยตง 20 คะแนน (ภาพท 28) 19) แมงลกคา 19 คะแนน (ภาพท 29) 20) ตนตกแก 18 คะแนน (ภาพท 30)

35

ภาพท 11 สาบเสอ (Chromoleana odoratum) ภาพท 12 สาบแมว (Praxelis clematidea)

36

ภาพท 13 กระถน (Leucaena leucocephala) ภาพท 14 ผกแครด (Synedrella nodiflora)

37

ภาพท 15 หญากน (Panicum maximum) ภาพท 16 หญาขจรจบ (Pennisetum polystachyon)

ภาพท 17 ไมยราบ (Mimosa pudica) ภาพท 18 ผกากรอง (Lantana camara)

38

ภาพท 19 โสนเขา (Aeschynomene americana) ภาพท 20 กะทกรก (Passiflora foetida)

39

ภาพท 21 นานมราชสห (Euphorbia hirta) ภาพท 22 หญาแพรก (Cynodon dactylon)

40

ภาพท 23 สาบแรงสาบกา (Ageratum conyzoides) ภาพท 24 ลกใตใบ (Phyllanthus amarus)

ภาพท 25 ขไกยาน (Mikania micrathan) ภาพท 26 หญายาง (Euphorbia heterophylla)

41

ภาพท 27 หญาดอกชมพ (Melinis repens) ภาพท 28 ตอยตง (Ruellia tuberosa)

42

ภาพท 29 แมงลกคา (Hyptis suaveolens) ภาพท 30 ตนตกแก (Tridax procumbens)

43

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

อทยานแหงชาตแกงกระจาน สาบเสอ ผกแครด กระถน สาบแรงสาบกา สาบแมว หญากน โสนเขา หญายาง กะทกรก ไมยราบเลอย

เขตรกษาพนธฯ แมนาภาช สาบแมว สาบเสอ กระถน หญากน นานมราชสห ตนตกแก หญาลนง แมงลกคา กรดนา กะทกรก

อทยานแหงชาตไทยประจน สาบเสอ หญาขจรจบ สาบแมว กระดมทองเลอย โสนเขา หญากน กระถน ไมยราบ หญาเขมร บานไมรโรยฝรง

อทยานแหงชาตกยบร สาบเสอ ผกากรอง ไมยราบ หญากน ขไกยาน สาบแมว หญาขจรจบ กะทกรก หญาขดใบยาว หญาแพรก

สรปโดยรวม สาบเสอ สาบแมว กระถน ผกแครด หญากน หญาขจรจบ ไมยราบ ผกากรอง โสนเขา กะทกรก

พนทอนรกษ Invasive sp. ทสาคญ 10 ชนดแรก

เมอเปรยบเทยบชนดพชตางถนรกรานทสาคญสงสด 10 ชนดแรกของแตละพนทอนรกษปรากฏวาสวนใหญมความคลายกนมาก ตางกนทลาดบความสาคญและบางชนดทมความสาคญในระดบตาลงมา โดย สาบเสอ สาบแมว และหญากน เปนพชตางถนทสาคญและพบไดทกพนทอนรกษ ทงนพชตางถนรกราน 10 อนดบแรกมความคลายกนมากเนองจากระบบนเวศสวนใหญของพนทอนรกษทง 4 แหง มความคลายกน โดยสวนใหญเปนปาเบญจพรรณและปาดบแลง สภาพอากาศคอนขางแหงแลงเพราะอยในเขตเงาฝน มการใชประโยชนทดนตามชายปาใกลเคยงกนคอ พนทเกษตรกรรมประเภท ไรสบปะรด สวนผก ผลไม สวนยางพารา (ตารางท 4) ตารางท 4 พชตางถนรกรานทสาคญสงสด 10 ชนดแรกของแตละพนทอนรกษ

44

การกระจายพนธเขาสพนทปา การศกษาการกระจายพนธเขาสพนทปาไดทาการเกบขอมลในระบบนเวศปาทตดกบเขตการ

ใชประโยชน แบงไดเปน 4 ระบบนเวศ คอ ปาเบญจพรรณสมบรณ ปาเบญจพรรณเสอมโทรม ปาดบแลงสมบรณ และปาดบแลงเสอมโทรม แตละระบบนเวศอธบายความสมพนธไดดงน

ปาเบญจพรรณสมบรณ : การปกคลมของพชตางถนรกรานมแนวโนมลดลงอยางรวดเรวตงแตระยะชายปาจนเขาไปดานในถงระยะ 5 เมตร (0 - 5 เมตร) พชตางถนรกรานมการปกคลมในชวง 1 – 20 % ทระดบความเขมแสง 5 – 50 % ในสวนระยะท 5 - 20 ม. พชตางถนรกรานมการปกคลมนอยกวา 2 % ทระดบความเขมแสง 3 - 12 % ซงคาความเขมแสงทชวงระยะนคอนขางมคาคงท โดยการปกคลมของพชตางถนรกรานมความสมพนธผนแปรตามกบคาความเขมแสง (ภาพท 31)

ภาพท 31 การกระจายพนธของพชตางถนรกรานเขาสปาเบญจพรรณสมบรณ บรเวณพนทไรรางของหนวย พทกษอทยานแหงชาต ท กจ. 5 (เขาพพล) อทยานแหงชาตแกงกระจาน

45

ปาเบญจพรรณเสอมโทรม : การปกคลมของพชตางถนรกรานมแนวโนมลดลงอยางรวดเรวตงแตระยะชายปาจนเขาไปดานในถงระยะ 5 เมตร (0 - 5 เมตร) พชตางถนรกรานมการปกคลมในชวง 4 – 40 % ทระดบความเขมแสง 10 - 70 % ในสวนระยะท 5 - 20 ม. พชตางถนรกรานมการปกคลม 5 - 20 % ทระดบความเขมแสง 10 - 25 % ซงคาความเขมแสงและการปกคลมของพชตางถนทชวงระยะนมคาผนแปรมากมการขนและลงตามสภาพปาทถกทาลายดวยไฟปาและการตดไมใหญจนเกดชองแสงผานลงมา อยางไรกตามการปกคลมของพชตางถนรกรานยงคงมความสมพนธผนแปรตามกบคาความเขมแสงเชนเดม (ภาพท 32)

ภาพท 32 การกระจายพนธของพชตางถนรกรานเขาสปาเบญจพรรณเสอมโทรม บรเวณตดสวนยางพารา ของหนวยพทกษอทยานแหงชาต ท กจ. 5 (เขาพพล) อทยานแหงชาตแกงกระจาน

46

ปาดบแลงสมบรณ : การปกคลมของพชตางถนรกรานมแนวโนมลดลงอยางรวดเรวตงแตระยะชายปาจนเขาไปดานในถงระยะ 5 เมตร (0 - 5 เมตร) พชตางถนรกรานมการปกคลมนอยกวา 8 % ทระดบความเขมแสง 5 - 12 % ในสวนระยะท 5 - 20 ม. พชตางถนรกรานมการปกคลมนอยกวา 1 % ทระดบความเขมแสงนอยกวา 5 % :ซงคาความเขมแสงทชวงระยะนคอนขางมคาคงทและนอยกวาปาเบญจพรรณทสมบรณเนองจากสภาพปาทแนนทบกวา อยางไรกตามการปกคลมของพชตางถนรกรานยงคงมความสมพนธผนแปรตามกบคาความเขมแสงเชนเดม (ภาพท 33)

ภาพท 33 การกระจายพนธของพชตางถนรกรานเขาสปาดบแลงสมบรณ บรเวณตดเขตบรการ ของหนวยพทกษอทยานแหงชาต ท กจ. 3 (หวยปาเลา) อทยานแหงชาตแกงกระจาน

ปาดบแลงเสอมโทรม : การปกคลมของพชตางถนรกรานมแนวโนมลดลงอยางรวดเรวตงแตระยะชายปาจนเขาไปดานในถงระยะ 5 เมตร (0 - 5 เมตร) พชตางถนรกรานมการปกคลมในชวง 3 - 40 % ทระดบความเขมแสง 5 - 30 % ในสวนระยะท 5 - 20 ม. พชตางถนรกรานมการปกคลม 1 - 4 % ทระดบความเขมแสง 2 - 20 % ซงคาความเขมแสงและการปกคลมของพชตางถนทชวงระยะนมคาผนแปรมากมการขนและลง

47

ตามสภาพปาทถกทาลายเชนเดยวกบในปาเบญจพรรณเสอมโทรม แตจะมคาคอนขางนอยกวาและนอยกวาปาเบญจพรรณทสมบรณดวย เนองจากสภาพปาทหนาแนนและทบกวาดวยไมพมและเถาวลย อยางไรกตามการปกคลมของพชตางถนรกรานยงคงมความสมพนธผนแปรตามกบคาความเขมแสงเชนเดม (ภาพท 34)

48

ภาพท 34 การกระจายพนธของพชตางถนรกรานเขาสปาดบแลงเสอมโทรม บรเวณรมถนนไปนาตกปาละอ ของหนวยพทกษอทยานแหงชาตท กจ. 3 (หวยปาเลา) อทยานแหงชาตแกงกระจาน

49

ความสมพนธระหวางแสงกบการปรากฏของพชตางถนรกราน

ขอมลการกระจายพนธเขาสพนทปาพบวา ปจจยดานความเขมแสงเปนปจจยทสาคญตอการแพรกระจายพนธของพชตางถนรกราน ดงนนจงไดวเคราะหความสมพนธระหวางความเขมแสงกบการปกคลมของพชตางถนทสาคญ 20 ชนดแรก เนองจากมขอมลจานวนแปลงทปรากฏมากเพยงพอ นามาจดทากราฟความสมพนธ ใหแกนนอนแทนคาชวงชนความเขมแสงหนวยเปนรอยละ และแกนตงแทนคารอยละของการปกคลม ซงไดทาการใสคา log10 เพอสามารถวเคราะหผลไดชดเจน สวนกราฟความสมพนธไดแสดงในรปความสมพนธเชงเสนตรง เนองจากขอมลมความแปรปรวนสงและเปนการดแนวโนมของขอมลทงายขน จากกราฟความสมพนธอธบายไดวาพชตางถนรกรานสวนใหญมแนวโนมปรากฏหนาแนนมากขนเมอระดบความเขมแสงสงและปรากฏหนาแนนมากทสดทระดบความเขมแสง 100 % หรอในทโลงแจง แสดงใหเหนวาพชตางถนรกรานเหลานเปนพชทชอบขนกลางแจง ยกเวนกระถนทมแนวโนมความหนาแนนลดลงเมอระดบความเขมแสงสงขน (ซงปกตกระถนมวสยเปนพชทเจรญเตบโตไดดกลางแจง) เนองจากกระถนเปนพชตางถนชนดเดยวในบรรดา 20 ชนดทนามาวเคราะห โดยในแปลงทสารวจพบกระถน สวนใหญเปนระบบนเวศทมหมไมกระถนขนาดใหญขนปกคลมหนาแนนเกดรมเงาและการขมพชชนดอนๆ ขณะทพนทกลางแจงทพบกระถน ตนกระถนยงเปนกลาไมและไมหนมทยงปกคลมพนทไมเดนมาก นอกจากนกระถนมกจะพบเปนพชตางถนรกรานในปาดบแลงเสอมโทรม ทพนปาเปนรมเงามแสงนอย สวนพนทกลางแจงจะพบกระถนไดบางในทรกราง จากการศกษาการกระจายเขาสพนทปาสรปไดวาทชายปาจะมความเขมแสงประมาณ 10 – 50 % ดงนนการศกษานจงพจารณาความทนทานตอรมเงาของพชตางถนรกรานทระดบความเขมแสง 20 % เพอจดลาดบความทนทานตอรมเงาจากมาก – นอย (ภาพท 35 - 36) ไดดงน

หญากน > ผกากรอง > หญาแพรก > ขไกยาน > กระถน > สาบเสอ > ตอยตง > ผกแครด > สาบแรงสาบกา > หญาขจรจบ > โสนเขา > ไมยราบ > กะทกรก > แมงลกคา > สาบแมว > ลกใตใบ > ตนตกแก > นานมราชสห > หญายาง > หญาดอกชมพ

50

1

5

25

0-10 10-20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 80-90 90-100

log 1

0(รอยละของ การปกคลมเฉลย

)

ชวงช นความเขมแสง (%)

Linear (สาบเสอ) Linear (สาบแมว)

Linear (กระถน) Linear (ผกแครด)

Linear (หญ ากน) Linear (หญ าขจรจบ)

Linear (ไมยราบ) Linear (ผกากรอง)

Linear (โสนเขา) Linear (กะทกรก)

ภาพท 35 กราฟความสมพนธเชงเสนตรง ระหวางความเขมแสงกบรอยละของการปกคลมของพชตางถนรกราน

ทสาคญสงสดลาดบท 1 - 10 ในแปลงตวอยาง

51

0.01

0.1

1

10

100

0-10 10-20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 80-90 90-100

Linear (นานมราชสห) Linear (หญ าแพรก)

Linear (สาบแร งสาบกา) Linear (ลกใต ใบ)

Linear (ขไกยาน) Linear (หญ ายาง)

Linear (หญ าดอกชมพ) Linear (ต อยตง)

Linear (แมงลกคา) Linear (ตนตกแก)

ช วงชนความเขมแสง (%)

log 10

(รอยล

ะของ

การปก

คลมเฉล

ย)

ภาพท 36 กราฟความสมพนธเชงเสนตรง ระหวางความเขมแสงกบรอยละของการปกคลมของพชตางถนรกราน ทสาคญสงสดลาดบท 11 - 20 ในแปลงตวอยาง

52

ตรงกบ

สผ. 2552

1 16 16 27 - 43

2 9 5 47 - 52

3 5 3 11 - 14

4 - - - - -

รวม 30 24 85 0 109

รายการท คงเดม เพมความรนแรง ลดความรนแรง รวม

สถานภาพตามทะเบยนชนดพนธตางถนทควรปองกน ควบคม และกาจดของประเทศไทย จดทาโดย สผ. (2552)

ตามรายชอพชตางถนทควรปองกน ควบคม และกาจดของประเทศไทย ซง สผ. จดทาขนเปนมตคณะรฐมนตรเมอ 28 เมษายน 2552 นน มทงหมด 91 ชนด แบงเปนรายการท 1 จานวน 23 ชนด รายการท 2 จานวน 18 ชนด รายการท 3 จานวน 21 ชนด และรายการท 4 จานวน 29 ชนด จากรายชอพชตางถนรกรานในพนทกลมปาแกงกระจาน เมอพจารณาจดสถานภาพตามทะเบยนชนดพนธตางถนของ สผ. ปรากฏวาอยในรายการท 1 -3 จานวน 30 ชนด สวนรายการท 4 ไมพบ (รายละเอยดในตารางภาคผนวก) ดงน

รายการท 1 พชตางถนทรกรานแลว : 16 ชนด ตวอยางเชน สาบเสอ กระถน หญาขจรจบ ผกากรอง ขไกยาน หญายาง แมงลกคา ผกกาดชาง ไมยราบยกษ ปนนกไส เปนตน

รายการท 2 พชตางถนทมแนวโนมรกราน : 9 ชนด ไดแก หญากน กระดมทองเลอย ตะขบฝรง ผกขมหนาม ผกชฝรง ถวบราซล หญาเนเปย บานไมรโรย และผกเปดดางหรอผกเปด

รายการท 3 พชตางถนทมประวตวารกรานแลวในประเทศอนแตยงไมรกรานในประเทศไทย : 5 ชนด ไดแก ฝรง แคแสด อเมซอนใบกลม บหงาสาหร และอะกาเว

จะเหนไดวารายชอพชตางถนในรายการท 1 สวนใหญตรงกบรายชอพชตางถนทสาคญสงสด 20 ลาดบแรกในการศกษาน และจากผลการศกษานเมอพจารณาจากพฤตกรรมการกระจายพนธ ความรนแรงของการระบาดในพนท และประสบการณของคณะผวจยทไดเคยพบการระบาดของพชตางถนในพนทแหงอนๆ ของประเทศไทย คณะผวจยเหนวาควรปรบปรงสถานภาพและควรเพมเตมรายชอชนดพนธจากการศกษาครงนทงสน 109 ชนด แบงเปน รายการท 1 จานวน 43 ชนด รายการท 2 จานวน 52 ชนด และรายการท 3 จานวน 14 ชนด ในจานวนนเปนการเพมระดบความรนแรง 85 ชนด และคงสถานภาพเดม 24 ชนด (ตารางท 5) ซงการปรบปรงบญชรายชอทมาจากการศกษาครงน จะเปนการชวยสนบสนนการตดตามและควบคมพชตางถนรกรานทวประเทศตอไปได ตารางท 5 จานวนชนดของพชตางถนรกรานจากผลการศกษาทตรงกบบญช สผ. และทควรไดรบการปรบปรง สถานภาพ

53

วจารณผล

1. เขตบรการหรอบรเวณททาการของพนทอนรกษในกลมปาแกงกระจาน สวนใหญเปนพนททพบพชตางถนจานวนมากทสดกวาพนทอนๆ มากกวา 100 ชนด โดยพนธพชเหลานนสวนใหญเปนพชตางถนทถกนาเขามาปลกตกแตงพนทและเพอการบรโภค พชตางถนเหลานประมาณ 70 % มสถานภาพไมรกราน ทเหลอประมาณ 30 % เปนพชตางถนรกราน สวนใหญกระจายเขามาตามธรรมชาต มบางชนดทถกนาเขามาปลกประดบพนทโดยผปลกไมทราบวาพชเหลานมพฤตกรรมรกราน 12 ชนด ไดแก บานไมรโรยฝรง กระดมทองเลอย ควาตายหงายเปน กระดมไพลน บษบารมทาง สธาสโนบล กกรงกา แวนแกว อเมซอนใบกลม หญามาเลเซย กามปหลด ถวบราซล ทองอไร นอยหนา แพงพวย พทธรกษา รวยไมเลก โดยเฉพาะอยางยง บานไมรโรยฝรง กระดมทองเลอย กระดมไพลน ควาตายหงายเปน และบษบารมทาง เปนพชทมการเจรญเตบโตและขยายพนธอยางรวดเรวในฤดฝนและทนตอความแหงแลงไดด สาหรบ สธาสโนบล กกรงกา แวนแกว พทธรกษา (เฉพาะพนธดงเดมทกลบดอกเลกสขาวและชมพออนทเมลดสามารถงอกไดดและลอยไปตามนา) และอเมซอนใบกลม เปนพชนาทมการรกรานในแหลงนาหลายแหงในประเทศไทย เชน บงนาทมระดบนาตน คนาขางทางหรอตามรมนาขาว และตามแหลงนานง ดงนนการพจารณาคดเลอกพนธพชเขามาปลกตกแตงพนทควรคานงถงรายชอพชตางถนรกรานตามรายชอทกลาวดวย (รายละเอยดตามตารางผนวก)

2. พชตางถนรกรานทงหมดทพบในกลมปาแกงกระจาน สวนใหญเปนพชวงศสาคญดงน คอ วงศถว (Leguminosae) 18 ชนด วงศดาวเรอง (Compositae) 15 ชนด วงศหญา (Gramineae) 11 ชนด วงศบานไมรโรย (Amaranthaceae) 7 ชนด วงศเปลา (Euphorbiaceae) 7 ชนด วงศมะเขอ (Solanaceae) 7 ชนด วงศตอยตง (Acanthaceae) 3 ชนด และวงศผกากรอง (Verbenaceae) 3 ชนด พชเหลานสวนใหญเปนไมลมลกอายปเดยวและไมพมอายหลายป มการเจรญเตบโตรวดเรว ซงเปนพฤตกรรมของวชพช

พชวงศถว วงศหญา วงศบานไมรโรย วงศเปลา และวงศผกากรอง พชเหลานมจดเดนทการสรางเมลดทมเปลอกแขงแรง มจานวนมาก มอายยาวนาน ทนตอสภาพอากาศ และมอตราการงอกสง โดยเฉพาะวงศหญา วงศถว และวงศมะเขอ มกเปนอาหารสตว เมลดจะแพรกระจายพนธไปกบมลสตวไดด สาหรบวงศดาวเรอง มกจะสรางเมลดแหงขนาดเลกจานวนมากและมขนพทปลายดานหนง สามารถปลวไปตามลมไดไกล วธการกาจดพชเหลานทเหมาะสมจงควรปองกนการขยายพนธตงแตเรมพบครงแรกเมอยงมจานวนนอยและกาจดในชวงทยงไมตดเมลด การทาเขตกรรมดวยการปลกพชคลมดนดวยพชทไมรกราน หรอการควบคมความเขมแสงดวยการปลกตนไมใหรมเงา

3. การศกษาวชพชบนพนทสงในภาคเหนอของประเทศไทย โดย Harada, Paisooksantivatana and Zungsontiporn (1987) สารวจในพนทระดบความสง 500 – 2,500 เมตร พบวชพชประมาณ 200 ชนด 44 วงศ เปนพชตางถนของประเทศไทยจานวน 34 ชนด วงศทเปนวชพชทสาคญคอ วงศหญา วงศดาวเรอง วงศถว

54

วงศกก (Cyperaceae) และวงศผกขม ชนดทสาคญคอ สาบหมา (Ageratina adenophora) สาบเสอ ทหารกลา (Galinsoga parviflora) ผกเหย (Artemisia dubia) ปนนกไส Blumea spp. หนาดนอย ผกกาดชาง ผกเผด (Spilanthes paniculata) ทงหมดลวนแตเปนพชตางถนรกรานทมถนกาเนดมาจากทวปอเมรกา และสวนใหญเปนพชตางถนรกรานทสาคญของกลมปาแกงกระจาน เชนกน ยกเวนสาบหมา และทหารกลาไมพบในพนทศกษาจากการศกษาน สาหรบวงศหญาทเปนวชพชทสาคญของภาคเหนอไดแก หญาตนกา (Eleusine indica) หญาคา (Imperata cylindrica) หญาพง (Neyraudia reynaudiana) หญานมหนอน (Paspalum conjugatum) หญาขจรจบ (Pennisetum polystachion) หญาโขมง (Saccharum procerum) กง (Thysanolaena maxima) เกอบทกชนดเปนวชพชพนเมอง ยกเวนหญาขจรจบ เปนพชตางถนและเปนพชตางถนรกรานทสาคญในพนทศกษาเชนเดยวกน Harada, Shibayama and Morita (1996) ศกษาวชพชในเขตรอนของโลก 279 ชนด รายงานวาเปนวชพชตางถนทพบในประเทศไทย 103 ชนด เมอรวมกบชนดทพบตางกนในรายงานของ Harada, Paisooksantivatana and Zungsontiporn (1987) อก 4 ชนด รวมทงสน 107 ชนด วชพชตางถนเหลานตรงกบทพบในกลมปาแกงกระจาน 53 ชนด แสดงใหเหนวาพชตางถนทง 53 ชนดนมการกระจายพนธออกไปอยางกวางขวางแลวในปจจบน และสามารถขนไดในพนทสงของภาคเหนอ เนองจากความสามารถในการปรบตวไดเปนอยางดตามลกษณะการเปนวชพช สาหรบพชตางถนทเหลออก 52 ชนด อาจเปนพชตางถนทขนไดดในพนทสงมากและมอากาศเยน หรออาจจะเพงแพรกระจายเขามาในเขตภาคเหนอของประเทศไทย เชน สาบหมา Sonchus arvensis นงดงลาง (Verbena officinalis) แววตา (Thunbergia alata) เหลานมเขตการกระจายพนธในจานวนน

4. ในบรรดาพชตางถนรกรานจานวน 110 ชนดทพบในกลมปาแกงกระจาน เปนพชทมถนกาเนดมาจากทวปอเมรกามากถง 82 ชนด และมาจากทวปแอฟรกา 21 ชนด ทเหลอมาจากทวปและภมภาคอนๆ และพชตางถนรกรานทสาคญของกลมปาแกงกระจาน 20 ชนดแรก มถง 16 ชนดทมาจากทวปอเมรกา พชเหลานเปนวชพชทสาคญกระจายพนธอยในเขตรอนและกงเขตรอน ซงมลกษณะภมอากาศคลายประเทศไทย ดงนนการนาพชในภมภาคเหลานเขามาปลกในประเทศไทยควรจะตองพจารณาเปนพเศษ โดยควรมการศกษาพฤตกรรมวาเปนวชพชหรอเปนพชตางถนทรกรานแลวในตางประเทศหรอไม หากจาเปนตองนาเขามาจาเปนตองศกษาการเจรญเตบโตภายในโรงเรอนควบคมกอนปลกในพนทเปด

5. เมอพจารณาจากวสย นเวศวทยา และความเดนในแตระบบนเวศ การศกษานจงทาการจาแนกพชตางถนรกรานตามระดบความชมชนของระบบนเวศ ไดดงน

- ระบบนเวศแหงแลง ไดแก ชายปาเบญจพรรณ ชายปาดบแลง รวมถงพนทเกษตรกรรมทเคยเปนปาดงกลาวมากอน และพนทดนตน เชน ไหลทาง ลานกรวด ลานจอดรถ ขอบอางเกบนาทลาดชนหรอสนเขอน เปนตน พชตางถนรกรานเดนไดแก ผกากรอง สาบเสอ สาบแมว กระถน แมงลกคา ไมยราบ ไมยราบเลอย

55

โสนเขา ถวไมยรา ตอยตง สบแดง หญาขดใบยาว หญายาง ใบตางดอก ลกใตใบ กะทกรก บานไมรโรยปา พนงเขยว หญาสไตโล นานมราชสห หญาแพรก หญารงนก หญาดอกชมพ เปนตน

- ระบบนเวศชมชน ไดแก ปาดบเขาระดบตา ปาดบชน หรอพนทชายปาใกลลาธาร หรอพนทลมเลกนอย พชตางถนรกรานเดนไดแก ผกกาดชาง สาบเสอ สาบแรงสาบกา ผกแครด ผกคราด ขไกยาน ปนนกไส หนาดนอย สาบแมว แมงลกคา โสนเขา กะทกรก กรดนา หญาขจรจบ หญาขจรจบดอกใหญ หญามาเลเซย ผกชฝรง ผกเสยนขน ถวลาย หงอนไกปา ชมเหดไทย โสนเขา มะแวงนก มะเขอพวง ตะขบฝรง จามจร เปนตน

- ระบบนเวศพนทชมนา ในทนหมายถงระบบนเวศทเปนพนทชนแฉะ – พนทชมนา ไดแก รมตลงลาธาร รองนา ดนตะกอนในอางเกบนา พชตางถนรกรานเดนไดแก ไมยราบยกษ ผกเปดไทย หญาเกลดปลา โสนเขา ชมเหดไทย ชมเหดเลก ชมเหดเทศ เทยนนา โทงเทง มะเขอขน กรดนา ขไกยาน ธปฤาษ พญารากดา เปนตน ซงพชตางถนรกรานทกลาวมาสวนใหญมความจาเพาะกบระบบนเวศนมากทสด

6. พนทแปลงปลกปาอนรกษชาง ในอทยานแหงชาตกยบร มวตถประสงคเพอการฟนฟสภาพปาอนเปนทอยอาศยและแหลงอาหารแกชางปา และสตวปาอนๆ ทอาศยรวมกน มการปลกพชอาหารสตวจานวนมาก มการจดทาทงหญาสาหรบเปนอาหารสตวปาโดยการนาหญากน (Panicum maximum) ซงเปนหญาตางถนและพชอาหารปศสตวเขามาปลกในทงหญา ผลการศกษาครงน พบวาหญากนมการกระจายพนธตามธรรมชาตออกนอกแปลงปลก ปรากฏหนาแนนตามสองขางถนน และทโลงโดยทวไป จนมสถานภาพในพนทแปลงปลกปาอนรกษชางทงดานนอกและดานใน เปนพชตางถนทมการรกรานรนแรงมาก (E5) (ภาพท 37) และยงพบวาหญากนเปนพชตางถนรกรานทมความสาคญมากสดในลาดบท 5 ของทงพนทกลมปา ทงนคณะผศกษามความเหนวาการตงใจนาหญากนเขามาปลกในพนทแปลงปลกปารวมถงในพนทอนรกษอนๆ จะยงเปนการเรงใหหญากน มการรกรานเขาสระบบนเวศปาไมมากขน ซงเปนการรบกวนระบบนเวศธรรมชาตและกระบวนการทดแทนของปาได ไดแก การแกงแยงพนทอาศยของหญาพนเมองและพรรณพชพนเมองอนๆ ทจะเขามาทดแทนกลายเปนปาสมบรณ หญากนยงเปนหญาโตเรวขนาดสงใหญกวา 3 ม. และขนหนาแนนซงจะกอใหเกดไฟปาทรนแรงกวาปกต การนาหญาตางถนเขามาปลกเปนอาหารแกสตวปาเปนการเปลยนพฤตกรรมสตวปาทเคยกนแตอาหารจากพชพนเมอง ทใจกลางปาลกยงไมมพชตางถนเหลานปรากฏ ดงนนเมอสตวปาไดกนจนเคยชนหรอตดใจกจะทาใหสตวปากระจกตวอยในพนททงหญาทมนษยสรางให รวมถงการออกหากนตามพนทชายปาและพนทเกษตรกรรมทมพชตางถนเหลานปรากฏอยมากมาย อกปจจยหนงคอมลของสตวปายงชวยกระจายพนธเมลดของหญากนและพชตางถนชนดอนๆ ใหแพรไปทวพนทและอาจรวมถงการกระจายเขาสปาลกตอไปได นอกจากน แคแสด (Spathodea campanulata) ยงเปนไมยนตนตางถนทถกนาเขามาปลกฟนฟปา (ภาพท 38) โดยแคแสดเปนพชตางถนทมสถานภาพรกราน สามารถเจรญเตบโตอยางรวดเรว เมลดปลวไปตามลมไดไกล จากการศกษาและประสบการณของคณะผวจยเหนวาแคแสด เปนพชทถกปลกประดบไปทวประเทศและกาลงมการกระจายพนธออกไปเองตามธรรมชาต โดยเฉพาะในพนทอากาศชมชนแคแสดสามารถเจรญเตบโตไดอยางรวดเรว ซงในประเทศสงคโปร

56

ตนแคแสดเปนไมตนตางถนทรกรานเขาสปาธรรมชาตพบเหนไดทวไป สาหรบในไทยพนทชายปาดบและในภาคใตตลอดจนภาคตะวนออกเฉยงใตนาจะเปนพนทเสยงตอการระบาดของแคแสด ฉะนนจงควรพจารณากาจดพชเหลานออกจากพนทปาอนรกษ แลวเลอกไมตนและหญาชนดพนเมองจะเหมาะสมทสด

ภาพท 37 หญากนในพนทแปลงปลกปาอนรกษชาง มสภาพภาพเปนพชตางถนรกรานรนแรงมาก (E5) เนองจาก ความตงใจนาเขามาปลกและการกระจายพนธเองตามธรรมชาตอยางรวดเรว

57

ภาพท 38 แคแสด เปนพชตางถนรกรานในพนทแปลงปลกปาอนรกษชาง ถกนามาปลกฟนฟปาและกาลง แพรกระจายพนธไดเองตามธรรมชาต

7. ระบบนเวศทเปนปาดบแลง จะปองกนการรกรานของพชตางถนไดดกวาปาเบญจพรรณ ตามผลการศกษาการกระจายพนธเขาสพนทธรรมชาต เนองจากเปนระบบนเวศทมพรรณพชขนอยอยางหนาแนน โดยเฉพาะชนไมพมจะมตนขอยหนาม (Streblus ilicifolius) และขอยขนเปนจานวนมาก ทาใหมแสงสองถงพนปานอยมาก ปาทสมบรณจะมความเขมแสงทพนปาไมเกน 5 % ซงแทบจะไมพบพชตางถนขนอยได (ภาพท 39) ขณะทปาเบญจพรรณเปนปาโปรงทงเรอนยอดชนบนและชนลาง ปาทสมบรณจะมความเขมแสงทพนปาประมาณ 3 -12 % ซงอาจพบพชตางถนปกคลมไดไมเกน 2 % (ภาพท 40) ทงนปรมาณการปกคลมของพชตางถนขนกบความเขมแสงทสองถงพนปามากกวาระยะทางและปรมาณการปกคลมพชตางถนรกรานทเปนแมไมทชายปา โดยปาทโปรงแสงกวา และปาเสอมโทรมทเรอนยอดเบาบางจะเปดโอกาสใหแกพชตางถนเขาสพนทไดดขน

58

ภาพท 39 โครงสรางปาดบแลง ทมเรอนยอดชนลางหนาแนนดวยไมพม

59

ภาพท 40 โครงสรางปาเบญจพรรณ เปนปาโปรง และมเรอนยอดชนพนปาคอนขางโลง

8. การศกษาความทนทานตอรมเงาทาใหทราบแนวโนมวาพชตางถนรกรานชนดใดทนทานตอรมเงาไดมากนอยเพยงใด ซงผลการศกษาพชตางถนรกรานททนทานตอรมเงาไดมาก แสดงวาพชเหลานนอาจเปนวชพชทสาคญในสภาพพนทแปลงปลกฟนฟปาทมเรอนยอดยงไมหนาแนนพอ และในปาทเสอมโทรมถกเปดชองวางอนจะเปนเชอเพลงกอใหเกดไฟปาไดงายตอไป สวนพชตางถนรกรานททนทานตอรมเงาไดนอย จะทาใหควบคมการระบาดไดงายกวา เมอมการบดบงแสง สาหรบกราฟแสดงแนวโนมในสมการเชงเสนตรงทไดแสดงไปเบองตนนน เปนเพยงแนวโนมจากแปลงตวอยางกวา 2,000 แปลง ซงสอดคลองกบการสงเกตการปรากฏของพชตางถนรกรานในแตละระบบนเวศของคณะผวจย การศกษาความสมพนธดงกลาวทจรงจงจาเปนตองมการควบคมปจจยอนๆ อก เชน โอกาสเขาตงตว การรบกวนจากกจกรรมของมนษยและสตว การควบคมความชน แสง และชวงเวลาการเจรญเตบโต

9. พนทขอบอางเกบนา เปนพนทเปดโลง เปดโอกาสใหพชตางถนรกรานแพรกระจายเขามาไดงายทงตามธรรมชาตและโดยความไมตงใจของกจกรรมมนษยทอาศยรอบอางฯ เชน การเพาะปลก การคมนาคมขนสง การเลยงววและแพะรอบอาง ซงพบทงพชทนแลงและพชนาหรอชอบความชมชนและชอบแสงแดดจด พชตางถนรกรานหลายชนดจงกระจายพนธอยางกวางขวางและปรมาณมาก ปจจยทเปนตวควบคมพชตางถนรกรานเหลานไดดคอระดบนาททวมถงในอาง และความแหงแลง กลาวคอเมอระดบนาทวมสงจะทาใหพชเหลานจมนาตายและมพนทกระจายพนธลดลง เมอระดบนาลดลงพชเหลานจะกลบเขามาปกคลมพนทอกครงอยางรวดเรว สวนความแหง

60

แลงจะควบคมการงอกและการเจรญเตบโตหลงจากระดบความชนในดนขอบอางระเหยออกไปในชวงฤดแลง อยางไรกตามพชตางถนรกรานทเขามาปกคลมผวหนาดนอยางรวดเรวถอวามขอดสวนหนงคอชวยลดอตราการชะลางของหนาดนได

10. ความสามารถในการสบพนธและกระจายพนธของพชตางถนรกราน เปนปจจยททาใหพชเหลานมโอกาสเขาถงพนทหางไกลและตงตวไดดขน โดยเฉพาะ ลม สตวและมนษย สวนความสามารถในการเจรญเตบโต ความทนทานตอสภาพแวดลอม ทาใหพชตางถนรกรานสามารถแกงแยงแขงขนกบพชพนเมองได อยางไรกตามพชตางถนรกรานเปนพชโตเรวตองการแสงแดดมาก ความเขมของแสงจงเปนปจจยจากดทสาคญในการเจรญเตบโต รวมถงความแหงแลงของอากาศยงมผลตอการควบคมการงอกและการเจรญเตบโตไดเปนอยางด ซงสวนใหญเปนพชลมลกตองการความชนสงในชวงระยะการเจรญเตบโต

11. การศกษาครงนมขอจากดสาหรบการวนจฉยพรรณพชบางกลมไดแก วงศเขม (Rubiaceae) วงศหญา (Gramineae หรอ Poaceae) และวงศกก (Cyperaceae) เนองจากเปนวชพชขนาดเลก มลกษณะสณฐานวทยาทมขนาดเลก และคลายคลงกนมากในแตละชนดหรอสกล ประกอบกบผลการศกษาทผานมาหรอเอกสารอางองนอยมาก จงทาใหการศกษานไมสามารถจาแนกชอไดหลายชนด ทงทพรรณพชเหลานมหลายชนดทเปนพชตางถนรกราน ดงนนบญชรายชอพชตางถนรกรานในพนทจงนาจะมจานวนมากกวาน

61

ขอเสนอแนะสาหรบการจดการพชตางถนรกราน

1. การพจารณาคดเลอกพนธพชเขามาปลกตกแตงพนท พชอาหาร หรอการใชประโยชนอนๆ ควรพจารณาเลอกพนธพชพนเมองของประเทศไทยกอนเปนอนดบแรก (การตรวจสอบวาเปนพนธพชตางถนหรอไม เบองตนใหตรวจสอบจากหนงสอชอพรรณไมแหงประเทศไทย (เตม, 2544) หนงสอพรรณพฤกษชาตแหงประเทศไทย (Flora of Thailand) บญชรายชอพนธพชตางถนทจดทาโดยสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) (http:/chm-thai.onep.go.th/chm/alien/IAS_thai.html) หรอเวบไซดอนๆ ทนาเชอถอได เชน Wikepedia.com หรออาจสอบถามผเชยวชาญดานพฤกษศาสตรปาไม สาหรบการนาพชตางถนเขามาปลกในพนทปาอนรกษ ควรตรวจสอบสถานภาพการรกราน ดงน

1.1 พชตางถนตามบญชรายชอพนธพชตางถนทจดทาโดยสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) ตามมตคณะรฐมนตร 28 เมษายน 2552 รายการท 1 – 4 เปนพชตางถนรกรานหรอมความเสยงตอการรกราน ไมควรนาเขามาปลกในพนทปาอนรกษ ตรวจสอบจากเอกสารเผยแพรเรอง มาตรการปองกน ควบคม และกาจดชนดพนธตางถน (http:/chm-thai.onep.go.th/chm/alien/Document_public.html)

1.2 ตามบญชรายชอในผลการศกษาครงนทมระดบการรกรานตงแต E1 – E5 ไมควรนาเขามาปลกในพนทปาอนรกษ หรอพนทอนๆ กตาม เนองจากสามารถขยายพนธไดเองตามธรรมชาต ลกษณะการเจรญเตบโตรวดเรว ตองการแสงแดดมาก มพฤตกรรมคลายวชพช ถงแมวาในชวงแรกทนาเขามาปลกอาจยงไมมการขยายพนธออกไปจากพนทปลก แตเมอเจรญเตบโตเตมวย และมสภาพแวดลอมเหมาะสมมากขน เชน การเพมแสง ความชมชนมากขน อาจผลตเมลดจานวนมาก หรอสบพนธแบบไมอาศยเพศ (การแตกหนอ ไหล ตนออน) ถาหากมการกระจายพนธในพนทอยกอนแลว ควรหาทางกาจดและควบคมไมใหเกดการระบาดจนยากทจะควบคม โดยเฉพาะพนธไมประดบหรอพชตางถนรกรานทมดอกสวยงามบางชนดมสถานภาพเปนพชตางถนรกรานซงผปลกยงไมทราบถงอนตราย ไดแก บานไมรโรยฝรง บษบารมทาง แพงพวย กระดมไพลน บวตอง ปนนกไส (พชเหลานมใบและดอกสวยงาม ปลกเลยงงาย มเมลดขนาดเลกจานวนมากกระจายไดไกล กาลงระบาดไปทวประเทศ) กระดมทองเลอย ถวบราซล (นยมปลกคลมดน ขยายพนธรวดเรวโดยไหล) ควาตายหงายเปน (ตนออนเกดทขอบใบจานวนมากและผลตเมลดกระจายไดด ทนแลงขนไดตามซอกหน เชน ตามเขาหนปน ซอกตก และเปลอกไม) พทธรกษา (เฉพาะพนธดงเดมทกลบดอกเลกทเมลดสามารถงอกไดดและลอยไปตามนา) สธาสโนบล กกรงกา แวนแกว อเมซอนใบกลม (พชนาทง 3 ชนดหลงน มการระบาดหนกในแหลงนาหลายแหงในประเทศไทย ซงถกปลอยปละละเลย และมการกอตวของประชากรเปนจานวนมากในบง คนา คลองชลประทาน เนองจากเหนวาเปนพชสวยงาม ซงเปนกรณเดยวกบเหตการณของผกตบชวา)

1.3 พชตางถนตามบญชรายชอในผลการศกษาครงนทไมรกราน (Ex & Exx) ซงเปนพชทเลยงดงาย มสสนสวยงาม ชวยปรบแตงภมทศนไดเปนอยางด สามารถนาเขามาปลกไดแตควรมการควบคมการ

62

กระจายพนธอยางเครงครด เชน การควบคมแสง การตดแตงควบคมการเจรญเตบโต หรอการปลกจากดพนทในกระถาง

1.4 การนาพชตางถนเขามาปลกในพนทปาอนรกษควรพจารณาพชทอยในกลมวงศเหลานเปนพเศษ ไดแก วงศถว (Leguminosae) วงศหญา (Gramineae) วงศดาวเรอง (Compositae) วงศบานไมรโรย (Amaranthaceae) วงศเปลา (Euphorbiaceae) วงศกระเพรา (Labitae) วงศผกากรอง (Verbenaceae) วงศผกเบย (Portulacaceae) วงศชบา (Malvaceae) วงศผกบง (Convovulaceae) เนองจากเปนพชทมกผลตเมลดแหงขนาดเลก จานวนมาก สามารถทนตอสภาพแวดลอมไดด กระจายพนธไดไกล และมอตราการงอกสง รวมถงบางชนดแมไมสามารถผลดเมลดได แตสามารถขยายพนธแบบไมอาศยเพศไดด

2. การควบคมพชตางถนรกราน ควรพจารณาควบคมปรมาณแสงแดดเปนอนดบแรก โดยพงระวงการเปดพนทโลง ทาเมอมความจาเปน เมอมการเปดพนทควรเรงปลกพชพนเมองหรอไมประดบตางถนทไมมพฤตกรรมรกรานใหปกคลมพนทกอนพชตางถนรกรานจะเขามาตงตวได สาหรบในพนททมการระบาดของพชตางถนรกรานแลวควรมการกาจดดวย เขตกรรมวธ กลวธ ชววธ หรอเคมวธ (ถาจาเปน) โดยเลอกกาจดในชวงเวลากอนตดผลแกเพอปองกนการกระจายของเมลด และควรกาจดสวนขยายพนธแบบไมอาศยเพศทงหมดดวย เชน เหงา หว หรอทอนพนธ

ปญหาและอปสรรค

ขอมลของพชตางถนมนอยและขอมลมความสบสน ทงในรปแบบเอกสารอางอง และตวอยางพรรณไมแหงในพพธภณฑมนอย เนองจากสาเหตตอไปน

- พชตางถนรกราน สวนใหญมการกระจายพนธไปอยางกวางขวาง บางชนดกระจายไปทวโลกนานแลว กอนทจะมการบนทกประวตการกระจายพนธ และจดทาบญชรายชอพชทองถนและพชตางถน จนนกพฤกษศาสตรหลายคนเขาใจวาเปนพชพนเมองของพนท (indigenous specices) โดยปรากฏในเอกสารอางองหลายเลม ทาใหเกดความเขาใจผดไดงาย

- เปนพรรณไมตางประเทศจาเปนตองตรวจเอกสารและถนกาเนดจากเอกสารพฤกษศาสตรในประเทศทเปนถนอาศยเดม หรอประเทศอนๆ ทมการศกษาแลว ซงเอกสารดงกลาวในประเทศไทยมจานวนจากด

- พรรณพชสวนใหญเปนพชลมลกและอยในวงศทยงไมมการจดทา flora of Thailand ประกอบกบพชลมลกเปนพชทมความผนแปรมาก ยากตอการระบชอชนด นอกจากนตวอยางพรรณไมแหงในพพธภณฑมนอย และหลายตวอยางมการระบชนดสบสนกนอย

- การอางองจากขอมลเผยแพรในเวปไซดจากทวโลกเปนทางหนงในการคนหาถนกาเนดและคาบรรยายสณฐานวทยาทนามาใชพจารณาระบชอพชทพบในพนทศกษา แตอยางไรกตาม จาเปนตองใชวจารณญานมากในการพจารณาขอมลทนาเชอถอสงสด

63

- ดวยการกระจายพนธทกวางขวางและการปรบตวทดของพชตางถนรกราน ทาใหพชเหลานมความผนแปรทางสณฐานวทยามาก หลายชนดมการจาแนกใหเปน taxa ใหม ในระดบ ชนด ชนดยอย และพนธ นอกจากน พชบางกลมมการศกษาทบทวนใหม ทาใหมการเปลยนแปลงสถานะ ทงหมดนทาใหพชตางถนรกรานหลายชนดมชอพองจานวนมาก และยากตอการสบคนขอมล

สรป

1. ผลการศกษาพชตางถนในกลมปาแกงกระจาน ในพนทอนรกษทง 4 แหง พบพชตางถน 294 ชนด โดยแบงเปนพชทไมมสถานภาพรกราน 184 ชนด และมสถานภาพรกราน 110 ชนด ในจานวนนสวนใหญมวสยเปนไมลมลกและหญา 68 ชนด ไมนา 9 ชนด ไมเลอย 6 ชนด ไมพมและไมพมทอดเลอย 19 ชนด และไมตน 8 ชนด

2. ระบบนเวศทมการรกรานของพชตางถนสงทสดคอ เขตบรการ รมถนน พนทปลกฟนฟปา และขอบอางเกบนา เนองจากสวนใหญเปนพนทเปดโลงและมการนาพชตางถนเขามาปลกหรอเขามาเองตามธรรมชาตจานวนมาก สาหรบในเขตปาธรรมชาตทสมบรณ ทงปาเบญจพรรณและปาดบแลง รวมถงรมลาธารทรมครมดวยตนไมหนาแนน จะพบพชตางถนรกรานนอยมากไมเกน 5 ชนด และมระดบของการรกรานตามาก

3. พชตางถนรกรานทสาคญในพนทของอทยานแหงชาตกยบรโดยรวม 10 อนดบแรกตามลาดบความสาคญ คอ สาบเสอ สาบแมว กระถน ผกแครด หญากน หญาขจรจบ ไมยราบ ผกากรอง โสนเขา กะทกรก นานมราชสห หญาแพรก สาบแรงสาบกา ลกใตใบ ขไกยาน หญายาง หญาดอกชมพ ตอยตง แมงลกคา และตนตกแก

4. รายชอพชตางถนรกรานในพนทกลมปาแกงกระจาน จดสถานภาพตามทะเบยนชนดพนธตางถนของ สผ. ปรากฏวาอยในรายการท 1 - 3 จานวน 30 ชนด สวนรายการท 4 ไมพบ และจากผลการศกษา คณะผวจยเหนวาควรปรบปรงสถานภาพและควรเพมเตมรายชอชนดพนธจากการศกษาครงนทงสน 109 ชนด แบงเปน รายการท 1 จานวน 43 ชนด รายการท 2 จานวน 52 ชนด และรายการท 3 จานวน 14 ชนด

5. ปจจยจากดทสาคญในการแพรกระจายพนธและการรกรานของพชตางถนในพนทศกษาแบงเปนปจจยภายนอกคอ ความเขมแสง และความแหงแลงของพนท ปจจยภายในคอ ความสามารถในการสบพนธ

64

ความสามารถในการแพรกระจายพนธ ความสามารถในการเจรญเตบโต และความสามารถในการทนทานตอสภาพแวดลอม

6. พชตางถนรกรานททนทานตอสภาพรมเงาไดดเรยงตามลาดบจากมากไปนอย ดงน หญากน > ผกากรอง > หญาแพรก > ขไกยาน > กระถน > สาบเสอ > ตอยตง > ผกแครด > สาบแรงสาบกา > หญาขจรจบ > โสนเขา > ไมยราบ > กะทกรก > แมงลกคา > สาบแมว > ลกใตใบ > ตนตกแก > นานมราชสห > หญายาง > หญาดอกชมพ

65

เอกสารอางอง

กรมอตนยมวทยา. 2554. สภาพอากาศประเทศไทย, คาเฉลยรายจงหวด 30 ป. แหลงทมา : http://www.tmd.go.th/thailand.php, 12 กรกฎาคม 2554.

ชาญชย งามเจรญ. 2548. การจดการพชตางถนรกรานในพนทคมครอง. กองคมครองพนธสตวปาและพชปาตามอนสญญา กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช. กรงเทพฯ.

ไซมอน การดเนอร, พนดา สทธสนทร และวไลวรรณ อนสารสนทร. 2543. ตนไมเมองเหนอ คมอศกษาพรรณไมยนตนในปา ภาคเหนอประเทศไทย. พมพครงท 1 โครงการจดพมพคบไฟ. กรงเทพฯ.

เตม สมตนนทน. 2544. ชอพรรณไมแหงประเทศไทย (ฉบบแกไขเพมเตม). พมพครงท 2. บรษทประชาชนจากด. กรงเทพฯ.

นนทวน บณยะประภศร และอรนช โชฃชยเจรญพร. 2541. สมนไพรพนบานเลม 3. พมพครงท 1. บรษทประชาชน จากด. กรงเทพฯ.

ปทมา แซล. 2542. ไมใบคลมดน. สานกพมพบานและสวน, กรงเทพฯ.

ปยะ เฉลมกลน. 2544. พรรณไมวงศกระดงงา. สานกพมพบานและสวน, กรงเทพฯ.

____________. 2550. ไมดอกหอม. สานกพมพบานและสวน, กรงเทพฯ.

พระตาหนกสวนประทม กองงานในพระองคสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร. 2550. พรรณไมพระตาหนกสวนประทม. พมพครงท 1. บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จากด (มหาชน). กรงเทพฯ.

ราชบณฑตยสถาน. 2538. อนกรมวธานพช อกษร ก. เพอนพมพ. กรงเทพฯ.

วชรพงศ หวลบตตา. 2545. คมอคนรกตนไม ไมประดบมพษ (พมพครงท 2). อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, กรงเทพ.

วฒ วฒธรรมเวช. 2540. สารานกรมสมนไพรไทย รวมหลกเภสชกรรมไทย. สานกพมพโอเดยนสโตร, กรงเทพฯ.

66

เอกสารอางอง (ตอ)

สมสข มจฉาชพ. 2541. ไมดอกไมประดบ (พมพครงท 2). สานกพมพแพรพทยา, กรงเทพฯ.

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2549. ชนดพนธตางถนรกราน (Alien species). แหลงทมา : http://chm_tha.onep.go.th/webalien.mean.html และ http://chm_tha.onep.go.th/webalien/data.html, 10 ตลาคม 2549.

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2552. มาตรการปองกน ควบคม และกาจดชนดพนธตางถน. กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพฯ.

สคนธทพย ศรมงคล. 2549. การศกษาทางอนกรมวธานของหญา (วงศ Gramineae) ในพนททองผาภมตะวนตก อาเภอทองผาภม จงหวดกาญจนบร. วทยานพนธ ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สชาดา ศรเพญ. 2543. พรรณไมนาในประเทศไทย. บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จากด (มหาชน), กรงเทพฯ.

สรชย มจฉาชพ. 2538. วชพชในประเทศไทย. สานกพมพแพรพทยา. กรงเทพฯ.

องคการสวนพฤกษศาสตร สานกนายกรฐมนตร. 2545. พรรณไมนาบงบอระเพด. โอ.เอส พรนตง เฮาส. กรงเทพฯ.

อจรา ตระวฒนานนท, สราวธ สงขแกว และภานมาศ จนทรสวรรณ. 2548. การสารวจ ความหลากหลายของพรรณไมพนลาง บรเวณลมนาหวยผาก ในเขตอทยานธรรมชาตวทยา อนเนองมาจากพระราชดาร สมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร อ.สวนผง จ.ราชบร (ฉบบราง). อทยานธรรมชาตวทยาฯ. ราชบร. 219.

อาไพ ยงบญเกด, สกล สธสร และจาร สดากร. 2529. วชพชในสวนยางพารา. แอสเสทการพมพ. กรงเทพฯ.

Baker, J.G. 1879 (reprinted 1961). Leguminosae in Flora of British India. Vol. 2. Headley brothers Ltd. London, England.

67

เอกสารอางอง (ตอ)

Bao, B., S. E. Clemants & T. Borsch. 2003. Amaranthaceae in Flora of China. Vol. 5 : 415-429. Science Press. Beijing, China.

Brummitt, R.K. and C.E. Powell. 1992. Authors of Plant Names. Whitstable Litho Ltd., Kent.

Chang, M., L. Qiu & P. S. Green. 1996. Oleaceae in Flora of China. Vol. 15 : 272-319. Science Press. Beijing, China.

Chayamarit, K. 1991. Capparaceae in Flora of Thailand. Vol. 5 Part 3 : 241-271. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Chayamarit, K. 2005. Pontederiaceae in Flora of Thailand. Vol. 9 Part 1 : 51-57. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Chayamarit, K. 2008. Caricaceae in Flora of Thailand. Vol. 9 Part 2 : 95-97. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Chayamarit, K. and P. C. van welzen. 2005. Euphorbiaceae in Flora of Thailand. Vol. 8 Part 1 : 1-303. The forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Chen, J. & L. A. Craven. 2007. Myrtaceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing, China.

Chen, J. & N. J. Turland. 2007. Combretaceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing, China.

Chen, J., P. C. Hoch, P. H. Raven, D. E. Boufford & W. L. Wagner. 2007. Onagraceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing, China.

Chen, S. & M. G. Gilbert. 1994. Verbenaceae in Flora of China. Vol. 17 : 1 - 49. Science Press. Beijing, China.

68

เอกสารอางอง (ตอ)

Chen, T., H. Zhu, J. Chen, C. M. Taylor, F. Ehrendorfer, H. Lantz, A. M. Funston & C. Puff. 2011. Rubiaceae in Flora of China. Vol. 19. Science Press. Beijing, China.

Chen, X., Z. Liu, G. Zhu, K. Lang, Z. Ji, Y. Luo, X. Jin, P. J. Cribb, J. J. Wood, S. W. Gale, P. Ormerod, J. J. Vermeulen, H. P. Wood, D. Clayton & A. Bell. 2009. Myrtaceae in Flora of China. Vol. 25. Science Press. Beijing, China.

Chen, Z., H. Ren & W. Jun. 2007. Vitaceae in Flora of China. Vol. 12. Science Press. Beijing, China.

Cheng, Y., N. Xia & M. G. Gilbert. 1999. Piperaceae in Flora of China. Vol. 4 : 110 - 131. Science Press. Beijing, China.

Clarke, C.B. 1885 (reprint 1954). Acanthaceae in Flora of British India. Vol. 4: 387-558. William Clowes and Sons, Limited. London, England.

Cramer, L. H. 1998. Acanthaceae in Flora of Ceylon. Vol. 12: 1-140. A. A. Balkema. Rotterdam, Netherlands.

Dai, L., S. Liang, S. Zhang, Y. Tang, T. Koyama, G. C. Tucker, D. A. Simpson, H. J. Noltie, M. T. Strong, J. J. Bruhl, K. L. Wilson & A. M. Muasya. 2010. Cyperaceae in Flora of China. Vol. 23. Science Press. Beijing, China.

Dassanayake. M.D. 2000. Amaryllidaceae in Flora of Ceylon. Vol. 14: 15-23. A.A. Balkema, Rotterdam, Netherlands.

Duistermatt, H. 2005. Field Guide to the Grasses of Singapore. Karo Craft Pte Ltd. Singapore.

Fang, R. & G. Staples. 1995. Convolvulaceae in Flora of China. Vol. 16 : 271 - 325. Science Press. Beijing, China.

69

เอกสารอางอง (ตอ)

Fu, D. & J. H. Wiersema. 2001. Nymphaeaceae in Flora of China. Vol. 6: 115 - 118. Science Press. Beijing, China.

Fu, K. & H. Ohba. 2001. Crassulaceae in Flora of China. Vol. 8 : 202 - 268. Science Press. Beijing, China.

Fu, L., N. Li & R. R. Mill. 1999. Araucariaceae in Flora of China. Vol. 4 : 9 - 10. Science Press. Beijing, China.

Fu, L., Y. Yu & A. Farjon. 1999. Cupressaceae in Flora of China. Vol. 4 : 62-77. Science Press. Beijing, China.

Geesink, R. 1975. Portulacaceae in Flora of Thailand. Vol. 2 Part 3 : 268-273. The Tistr Press. Bangkok, Thailand.

Gilliland, H.D, R.R. Holtum and N.L. Bor. 1971. Grass of Malaya in Flora of Malaya. Vol. 3: 1-319. The Government Printing Office, Singapore.

Green, S.P. 2000. Oleaceae in Flora of Thailand. Vol. 7 Part 2 : 271 - 340. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Grierson, A. J. C. 1980. Compositae in Flora of Ceylon. Vol. 1: 111-278. Amerind Publishing Co. Pvt. Ltd. New Delhi, India.

Gu, C., P. Ching-I & N. J. Turland. 2007. Begoniaceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing, China.

Harada, J., Y. Paisooksantivatana and S. Zungsontiporn. 1987. Weeds in The Highlands of Northern Thailand. Botany and Weed Science Division, Department of Agriculture, Thailand.

70

เอกสารอางอง (ตอ)

Harada, J., H. Shibayama and H. Morita. 1996. Weeds in The Tropics. Association for International Cooperation of Agriculture & Forestry, Japan.

Haynes, R.R. 2011. Alismataceae in Flora of Thailand. Vol.7 Part 3 : 351 - 358. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Hedge, C.I. and J.M. Lamond. 1992. Umbelliferae in Flora of Thailand. Vol.5 Part 4 : 442 - 470. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Hong, D. &R. A. DeFilipps. 2000. Cannaceae in Flora of China. Vol. 24 : 19 - 39. Science Press. Beijing, China.

Hong, D., H. Yang, C. Jin & N. H. Holmgren. 1998. Scrophulariaceae in Flora of China. Vol.18 : 1 - 212. Science Press. Beijing, China.

Hu, J., Y. Deng, J. R. I. Wood & T. F. Daniel. 2011. Acanthaceae in Flora of China. Vol. 19 : Science Press. Beijing, China.

Huang, S., L. M. Kelly & M. G. Gilbert. 2003. Aristolochiaceae in Flora of China. Vol. 5 : 246 - 269. Science Press. Beijing, China.

Ji, Z. & A. W. Meerow. 2000. Amaryllidaceae in Flora of China. Vol. 24 : 264 - 273. Science Press. Beijing, China.

Kanis, A. 1970. Ochnaceae in Flora of Thailand. Vol. 2 Part 1 : 24 - 30. The Tistr Press. Bangkok, Thailand.

Larsen, K. 1991. Nyctaginaceae in Flora of Thailand. Vol. 5 Part 3 : 366 - 374. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

71

เอกสารอางอง (ตอ)

Larsen, K. 1992. Amaranthaceae in Flora of Thailand. Vol. 5 Part 4 : 375 - 409. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Larsen, K. 1992. Basellaceae in Flora of Thailand.Vol. 5 Part 4 :410 - 412. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Larsen, K. 1992. Caryophyllaceae in Flora of Thailand. Vol. 5 Part 4 : 413 - 423. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Larsen, K. 2008. Cannaceae in Flora of Thailand. Vol. 9 Part 2 : 91 - 94. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Larsen, K. 2008. Heliconiaceae in Flora of Thailand. Vol. 9 Part 2 : 111 - 113. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Larsen, K. 1991. Nyctaginaceae in Flora of Thailand. Vol. 5 Part 3: 366-374. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Larsen, K., S. Larsen and J. F. Vidal. 1984. Leguminosae-Caesalpinioideae in Flora of Thailand. Vol. 4 Part 1: 1-129. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Larsen, K., S. Larsen and J. F. Vidal. 1992. Amaranthaceae in Flora of Thailand. Vol. 5 Part 4: 375-409. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Larsen, K., S. Saksuwan., and J.E. Vidal. 1984. Leguminosae-Caesalpinioideae in Flora of Thailand. Vol. 4 Part 1 : 1 - 129. The forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Lee, S. & T. D. Pennington. 1996. Sapotaceae in Flora of China. Vol. 15 : 205 - 214. Science Press. Beijing, China.

72

เอกสารอางอง (ตอ)

Li, A., B. Bao, A. E. Grabovskaya-Borodina, S. Hong, J. McNeill, S. L. Mosyakin, H. Ohba & C. Park. 2003. Polygonaceae in Flora of China. Vol. 5 : 277 - 350. Science Press. Beijing, China.

Li, B., H. Qiu, J. Ma, H. Zhu, M. G. Gilbert, H. Esser, S. Dressler, P. Hoffmann, L. J. Gillespie, M. Vorontsova & G. D. McPherson. 2008. Euphorbiaceae in Flora of China. Vol. 11 . Science Press. Beijing, China.

Li, P., A. J. M. Leeuwenberg & D. J. Middleton. 1995. Apocynaceae in Flora of China. Vol.16 : 143 - 188. Science Press. Beijing, China.

Li, P., M. G. Gilbert & W. D. Stevens. 1995. Asclepiadaceae in Flora of China. Vol. 16 : 189 - 270. Science Press. Beijing, China.

Li, Z. & N. P. Taylor. 2007. Cactaceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing, China.

Liu, Q. & M. F. Watson. 2008. Oxalidaceae in Flora of China. Vol. 11. Science Press. Beijing, China.

Lu, A., L. Huang, S. Chen & C. Jeffrey. 2011. Cucurbitaceae in Flora of China. Vol. 19. Science Press. Beijing, China.

Lu, D. & M. G. Gilbert. 2003. Nyctaginaceae in Flora of China. Vol. 5 : 430 - 434. Science Press. Beijing, China.

Lu, D. & M. G. Gilbert. 2003. Portulacaceae in Flora of China. Vol. 5 : 442 - 444. Science Press. Beijing, China.

Lu, D., & M. G. Gilbert. 2003. Basellaceae in Flora of China. Vol. 5 : 445 - 446. Science Press. Beijing, China.

73

เอกสารอางอง (ตอ)

Lu, D., Z. Wu, L. Zhou, S. Chen, M. G. Gilbert, M. Liden, J. McNeill, J. K. Morton, B. Oxelman, R. K. Rabeler, M. Thulin, N. J. Turland & W. L. Wagner. 2001. Caryophyllaceae in Flora of China. Vol. 6 : 1 - 113. Science Press. Beijing, China.

Lu, L., G. Gu, C. Li, C. Alexander, B. Bartholomew, A. R. Brach, D. E. Boufford, H. Ikeda, H. Ohba, R. R. Robertson & A. A. Spongberg. 2003. Rosaceae in Flora of China. Vol. 9 : 46 - 434. Science Press. Beijing, China.

Ma, W. & B. Bartholomew. 2000. Bromeliaceae in Flora of China. Vol. 24 : 18 p. Science Press. Beijing, China.

Meddleton, J.D. 1999. Apocynaceae in Flora of Thailand. Vol. 7 Part 1 : 1 - 153. The forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Middleton, D. 1999. Apocynaceae in Flora of Thailand. Vol.7 Part 1:1-153. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Min, T. & A. Barfod. 2008. Anacardiaceae in Flora of China. Vol. 11. Science Press. Beijing, China.

Min, T. & A. Barfod. 2011. Annonaceae in Flora of China. Vol. 19. Science Press. Beijing, China.

Neilsen, I. C. 1985. Leguminosae-Mimosoideae in Flora of Thailand. Vol. 4 Part 2: 131-222. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Nielsen, C.I. 1985. Leguminosae-mimosoideae in Flora of Thailand. Vol. 4 Part 2 : 131 - 222. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

74

เอกสารอางอง (ตอ)

Noda, K., M. Teerawatsakul, Ch. Prakongvong and L. Chaiwirtnukul. 1984. Major Weeds in Thailand. Japan International Cooperation Agency and Department of Agriculture, Ministry of Agriculture and Cooperatives, Thailand.

Parnell, J. and P. Chantaranothai. 2002. Myrtaceae in Flora of Thailand. Vol. 7 Part 4 : 778 - 914. The forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Pei, S., S. Chen, L. Guo & A. Henderson. 2010. Araceae in Flora of China. Vol. 23. Science Press. Beijing, China.

Peng, H., D. J. Mabberley, C. M. Pannell, J. Edmonds & B. Bartholomew. 2008. Euphorbiaceae in Flora of China. Vol. 11. Science Press. Beijing, China.

Phengklai, C. 1972. Cupressaceae in Flora of Thailand. Vol. 2 Part 2 : 196 p. The Tistr Press. Bangkok, Thailand.

Phengklai, C. 1981. Casuarinaceae in Flora of Thailand. Vol. 2 Part 4 : 400 - 401. The Tistr Press. Bangkok, Thailand.

Phengklai, C. 1993. Tiliaceae in Flora of Thailand. Vol. 6 Part 1 : 10 - 80. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Phengklai, Ch. 1983. Tiliaceae in Flora of Thailand. Vol. 6 Part 1: 10-80. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Phuphathanaphong, L. 1987. Aristolochiaceae. in Flora of Thailand. Vol. 5 Part 1 : 1 - 31. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Qin, H., S. Graham & M. G. Gilbert. 2007. Lythraceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing, China.

75

เอกสารอางอง (ตอ)

Read, R. W. 2000. Cannaceae in Flora of Ceylon. Vol. 14 : 109-111. A.A. Balkema. Rotterdam, Netherlands.

Ridley, N.H. 1922 (reprint 1967). Rutaceae in The Flora of The Malay Peninsula Vol. 1 : 340 - 359. Great British, Holland.

__________. 1925 (reprint 1967). Graminae in The Flora of The Malay Peninsula Vol. 5 : 186 - 272. Great British, Holland.

Mabberley, D. J. 1987 (reprint 2008). Mabberley’s Plant Book. The United Kingdom at the University Press, Cambridge, USA.

Rudd, E. V. 1991. Fabaceae (Subfamily Caesalpinioideae) in Flora of Ceylon Volume 7: 34-107. Amerind Publishing co. Pvt. Ltd. New Delhi, India.

Santisuk, T. 1987. Bignoniaceae in Flora of Thailand. Vol.5 Part 1. 32-66. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Simpson, A.D. 2008. Typhaceae in Flora of Thailand. Vol. 9 Part 2 : 176 - 178. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Simpson, A.D. and T. Koyama. 1998. Cyperaceae in Flora of Thailand. Vol. 6 Part 4 : 247 - 485. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Sirirugsa, P. 1991. Malpighiaceae in Flora of Thailand. Vol. 4 Part 2 : 131 - 222. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Soepadmo, E. and K.M. Wong. 1995. Tree Flora of Sabah and Sarawak. Vol. 1. Ampang Press Sdn. Bhd. Kuala Lumpur, Malaysia.

Staples G.W. and D.R. Herbst. 2005. A Tropical Garden Flora. Bishop Museum, Hawaii.

76

เอกสารอางอง (ตอ)

Suksathan, P. and F. Borchsenius. 2008. Marantaceae in Flora of Thailand. Vol. 9 Part 2 : 123 -

142. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Sun, K. & D. A. Simpson. 2010. Typhaceae in Flora of China. Vol. 23. Science Press. Beijing,

China.

Sun, K. & R. A. DeFilips. 2010. Cyperaceae in Flora of China. Vol. 23. Science Press. Beijing,

China.

Tang, Y., M. G. Gilbert & L. J. Dorr. 2007. Malvaceae in Flora of China. Vol. 12. Science Press.

Beijing, China.

Tang, Y., M. G. Gilbert & L. J. Dorr. 2007. Tiliaceae in Flora of China. Vol. 12. Science Press.

Beijing, China.

Townsend C.C. 1980. Amaranthaceae in Flora of Ceylon. Vol. 1 : 1-58. Amerind Publishing Co.

Pvt. Ltd. New Delhi, India.

Van welzen, C. P. and K. Chayamarit. 2007. Euphorbiaceae in Flora of Thailand. Vol. 8 Part 2 :

305 - 592. The Forest Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Van welzen, C.P. 1999. Sapindaceae in Flora of Thailand. Vol.7 Part 1 : 169 - 250. The Forest

Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Veldkamp, J.F. 1970. Oxalidaceae in Flora of Thailand. Vol. 2 Part 1 : 16 - 23. The Tistr Press.

Bangkok, Thailand.

Vidal, E.J. 1970. Rosaceae in Flora of Thailand. Vol. 2 Part 1 : 31 - 74. The Tistr Press.

Bangkok, Thailand.

77

เอกสารอางอง (ตอ)

Wang, Q., R. R. Haynes & C. B. Hellquist. 2010. Alismataceae in Flora of China. Vol. 23. Science

Press. Beijing, China.

Wang, Y. & N. J. Turland. 2007. Caricaceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing,

China.

Wang, Y., S. E. Krosnick, P. M. Jorgensen & D. Hearn. 2007. Passifloraceae in Flora of China.

Vol.13. Science Press. Beijing, China.

Welzen Van P.C. and K. Chayamarit. 2007. Euphorbiaceae in Flora of Thailand. Vol. 8 Part 1:

305-592. The Forest Herbarium, National Park, Wildlife and Plant Conservation

Department. Bangkok, Thailand.

Wu, D. & H. Kennedy. 2000. Marantaceae in Flora of China. Vol.24 : 379 - 382. Science Press.

Beijing, China.

Wu, D. & K. Larsen. 2000. Zingiberaceae in Flora of China. Vol.24 : 322 - 377. Science Press.

Beijing, China.

Wu, D. & W. J. Kress. 2000. Cannaceae in Flora of China. Vol. 24 : 378 p. Science Press. Beijing,

China.

Wu, D. & W. J. Kress. 2000. Musaceae in Flora of China. Vol. 24 : 297 - 313. Science Press.

Beijing, China.

Wu, G. & C. N. Horn. 2000. Pontederiaceae in Flora of China. Vol. 24 : 40 - 42. Science Press.

Beijing, China.

Xia, N. & P. A. Gadek. 2007. Sapindaceae in Flora of China. Vol. 12. Science Press. Beijing,

China.

78

เอกสารอางอง (ตอ)

Xia, N., L. A. S. Johnson & K. L. Wilson. 1999. Casuarinaceae in Flora of China. Vol. 4 : 106 -

107. Science Press. Beijing, China.

Xiang, Q. & P. P. Lowry II. 2007. Araliaceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing,

China.

Xiwen, L. & I.C. Hedge. 1994. Lamiaceae in Flora of China Volume 17 : 50 – 299. Science

Press. Beijing, China.

Yamazaki, T. 1990. Scrophulariaceae in Flora of Thailand. Vol. 5 Part 2 : 139 - 238. The Forest

Herbarium, Royal Forest Department. Bangkok, Thailand.

Yang, Q. & M. G. Gilbert. 2007. Bixaceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing,

China.

Yang, Q. & M. G. Gilbert. 2007. Bixaceae in Flora of China. Vol. 13. Science Press. Beijing,

China.

Zang, Z. & T. Santisuk. 1998. Bignoniaceae in Flora of China. Vol. 18 : 213 - 225. Science Press.

Beijing, China.

Zhang, D., T. G. Hartley & D. J. Mabberley. 2008. Rutaceae in Flora of China. Vol. 11. Science

Press. Beijing, China.

Zhang, M. & G. C. Tucker. 2008. Cactaceae in Flora of China. Vol. 7. Science Press. Beijing,

China.

Zhang, Z. & H. E. K. Hartmann. 1998. Pedaliaceae in Flora of China. Vol. 18 : 226 - 227.

Science Press. Beijing, China.

79

เอกสารอางอง (ตอ)

Zhang, Z. & M. E. Amaral. 2007. Ochnaceae in Flora of China. Vol. 12. Science Press. Beijing,

China.

Zhang, Z., A. Lu & W. G. D'Arcy. 1994. Solanaceae in Flora of China. Vol. 17 : 300 - 332.

Science Press. Beijing, China.

Zhou, Z. & M. G. Gilbert. 2003. Moraceae in Flora of China. Vol. 5 : 21 - 73. Science Press.

Beijing, China.

Zhu, G., H. Riedl & R. Kamelin. 1995. Boraginaceae in Flora of China. Vol. 16: 329 - 427.

Science Press. Beijing, China.