21

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาของปญหาและปญหา

เมอสงเกตดสภาพของมนษย จะพบวาสวนใหญไมสนใจหลกค าสอนศาสนา ไมวา

จะเปนดานความเชอ บทบญญตหรอขอบงคบตาง ๆ ตลอดจนศลธรรมอนดงามทเปนแนวทางปฏบตของศาสนา แตสงทมนษยสวนใหญสนใจคอหลกประกนทจะไดรบปจจยยงชพอยางพอเพยง ความสขส าราญ และความสะดวกสบาย เหตผลดงกลาวผลกดนใหมนษยศกษาและคดคนทฤษฎตางๆ ทางวชาการเกยวกบระบบเศรษฐกจและสงคม จากความวรยะอตสาหะในดานทกลาวมานท าใหชวตความเปนอยของมนษยประสบกบความเจรญรงเรองในดานวตถ วชาการ ศลปะและวฒนธรรมอยางกวางขวาง แตมนษยกไมไดรบความสงบและความสบายใจจากความเจรญดงกลาวอยางเพยงพอ เหตการณกลบตรงกนขาม นนคอยงมความเจรญทางดานวตถกยงเพมความกงวล ความหวาดกลว ความปนปวนมากยงขน ฉะนนเพอใหมนษยชาตไดบรรลถงเปาหมายแหงชวตทรบรองความสงบสขตามความมงหวงปรารถนาจ าตองมการเปลยนแปลงระบอบการด าเนนชวตทไมถกตอง และไมมระบอบใดทจะเขามาเปลยนแปลงระบอบการด าเนนชวตทไมถกตองไดดยงไปกวาระบอบการด าเนนชวตตามครรลองศาสนา ศาสนาอยางเดยวทจะสามารถกอใหเกดการเปลยนแปลงทางจตสวนบคคล และการเปลยนแปลงสวนบคคลนจะน าไปสการเปลยนแปลงสวนสงคมคลองจองกบหลกเกณฑทมระบอยในคมภรอลกรอาน (al-Nadwi, 2525: 34-37) ดงท อลลอฮตรสวา

11

ความวา “แทจรงอลลอฮจะมทรงเปลยนสภาพของชนกลมใด จนกวาพวกเขาจะเปลยนแปลงสภาพของพวกเขาเอง1”

(อรเราะอด : 11)

1 อลลอฮจะมทรงใหความโปรดปรานของพระองคสญสนไปจากกลมชนใด เวนแตกลมชนนนจะทรยศตอความโปรดปรานของ

พระองค ดวยการเอาของแปลกปลอมของเลวเขามาแทนท

22

อฏเฏาะบะรย (al-Tabariy, 2000: 16/382) อธบายวา : “อลลอฮไดตรสวาแทจรงอลลอฮจะมทรงเปลยนสภาพของชนกลมใด จนกวาพวกเขาจะเปลยนแปลงสภาพของพวกเขาเอง หมายถงอลลอฮจะมทรงเปลยนแปลงจากความโปรดปรานโดยการท าลายและใหสญสนไปจากพวกเขาจนกระทงพวกเขาจะเปลยนสภาพของพวกเขาเองจากสงเหลานนดวยความอธรรมในระหวางพวกเขาและการเปนศรตรระหวางกน”

เมออลลอฮทรงแตงตงใหนบอาดมซงเปนมนษยคนแรกเปนศาสนทตพระองคกประทานบญญตศาสนามาใหปฏบต หลงจากนนอลลอฮกไดทรงแตงต งใหบรรดานบ มาประกาศเผยแผศาสนาของพระองคมาเปนล าดบตามยคตามสมยซงมความสอดคลองกนไมวาจะเปนบทบญญตศาสนาทไดประทานมายงนบนฮ นบฮด นบอบรอฮม นบลฏ นบดาวด นบสไลมาน นบมสา นบอสา นบมหมมด (ชมรมผบรหารมสยดเขตหนองจอก, 2554 : 1) ดงทอลลอฮตรสวา

1 3

ความวา “พระองคไดทรงก าหนดศาสนาแกพวกเจาเชนเดยวกบทพระองคไดทรงบญชาแกนห และทเราไดวะหฮแกเจากเชนเดยวกบทเราไดบญชาแกอบรอฮม และมสา และอสาวา พวกเจาจงด ารงศาสนาไวใหคงมน และอยาแตกแยกกนในเรองศาสนา” (อชชรอ : 13) อบนกะษร (Ibn Kathir, 1999 : 7/194) อธบายวา : “ในอายะฮนอลลอฮได

กลาวถงเราะสลคนแรกหลงจากนบอาดม คอทานนบนหและเราะสลทานสดทายคอทานศาสนฑตมหมมดหลงจากนนไดกลาวถงบรรดาเราะสลทอยระหวางทานทงสองทไดรบการยกยองคอทานนบอบรอฮม มสา และอสา บตรของมรยม”

เมอประมาณพนสรอยปกอนหนานไดมชายคนหนงชอมหมมดชาวอาหรบเผา กรอยชไดปลกตวเองไปนงใครครวญชวตในถ าหรออบนภเขานรบรเวณเมองมกกะฮในคาบสมทรอาระเบย ชายผนไดอทศตวเองเพอท าความเขาใจชวต แลววนหนงทานไดออกมาจากถ า แลวประกาศวา ทานไดรบการตดตอจากพระผทรงสรางซงไดทรงเปดเผยความลบแหงชวตใหแกทาน เนอหาตางๆ ทถกเปดเผยผานชายชาวอาหรบคนน ไดอธบายรปแบบชวตของมนษย อธบาย

23

ความสมพนธระหวางสรรพสง อธบายการมอยของตวมนษยและจกรวาลนอกจากนยงไดเสนอแบบแผนการด าเนนชวตใหแกมนษยในทกแงทกมมอกดวย ความหมายของชวตทชายทชอ มหมมดน าเสนอถกเรยกวา “อสลาม” ในวนนนมหมมดไดน า“อสลาม”ไปจดการแปรเปลยนชวตในทกๆดาน ทกแงมมหรอถาจะกลาวใหถกตองกคอการเขาไปพลกสงคมมนษยโดยสนเชงจากมหมมดคนเดยว กลายเปนชมนมของผศรทธาทมกกะฮ จนสามารถสถาปนารฐอสลามทนครมะดนะฮ จนกระทงไดน าคาบสมทรอาระเบยทงหมดสรมเงาอสลามได หลงจากทานเสยชวตไปอสลามกกาวตอไปอยางไมหยดย ง การประกาศอสลามไดกลายเปนจดส าคญทสดในประวตศาสตรมนษยชาต เนองจากไดมผยอมรบ “อสลาม” ในฐานะค าอธบายชวตตงแตวนนนจนถงวนน ดวยจ านวนมหาศาลอกท งสงผลกระทบตอประวตศาสตรมนษยชาตอยางกวางขวาง (Kudamah, 2547: 25-26)

อสลามคอศาสนาทอลลอฮประทานมาเปนแบบอยางแกมนษยชาตเพอเปนหลกประกนใหเกดความผาสกแกปจเจกชนและสวนรวม ทงทางสงขารและวญญาณ ทางวตถและจตใจ ตลอดจนท งโลกนและโลกหนา นบแตศาสนทตอาดมจวบจนศาสนทตทานสดทายคอ ศาสนทตมหมมดน ามาเผยแผ จงเปนขอตอสดทายจากศาสนาของอลลอฮทบรรดาศาสนทตของพระองคกอนหนานนเคยน ามา เมอเปนขอตอสดทายแลวศาสนาอสลามทศาสนฑตมหมมดน ามาเผยแผนนจงเปนศาสนาทไดท าใหสมบรณแลว เปนศาสนาทอลลอฮทรงโปรดปรานใหเปนครรลองชวตแกมนษยชาตตราบวนสนโลกในฐานะศาสนาทสมบรณ อสลามทเผยแผโดย ศาสนทตมหมมดจงเปนแบบอยางแกชวตทครอบคลมทงทางดานการยดมนคอวธการทมนษยจะศรทธามนตออลลอฮพระผเปนเจาผทรงเอกะทางดานการเคารพภกดคอวธการทมนษยจะมอบหมายตนเองตออลลอฮทางดานศลธรรมคอวธการทมนษยจะหาคณลกษณะชวตทดงามและหางจากลกษณะชวตทเลวรายและทางดานสงคม คอวธการทมนษยตองด าเนนชวตในสงคม ไมวาจะอยในแวดวงของครอบครว เพอนบานเรอนเคยง ภายในชาต ชวตทางเศรษฐกจหรอความรวมมอระหวางชาต เปนตน ทงหมดนนคอศาสนาทศาสนทตมหมมดน ามาสงสอนเปนศาสนาสากลทใหขอชแนะแกมนษยชาตในทกแงทกมมทเปนความตองการของชวต ความเปนอยและเปนหลกประกนถงการน ามาซงความผาสกในชวตแหงโลกนและโลกหนา ดงนนค าสอนอสลามทมอบแกมนษยชาตทงหลายนนเปนเมตตาธรรมแกสากลจกรวาล (Bashir, 2545: 17-18) ดงทอลลอฮตรสวา

107

24

ความวา “และเรามไดสงเจามาเพออนใดนอกจากเพอเปนความ เมตตาธรรมแกประชาชาตทงหลาย2” (อลอมบยาอ : 107) อบนกะษร (Ibn Kathir, 1999 : 5/385) อธบายวา : “อลลอฮแจงขาววาพระองค

ไดทรงแตงตงทานศาสนฑตมหมมดเพอเปนความเมตตาแกมนษยชาต คอหมายถงพระองคไดทรงสงทานศาสนฑตมหมมดมาเพอเปนความเมตตาแกประชาชาตทงมวล ผใดทตอบรบความเมตตาและขอบคณตอความโปรดปรานนเขากจะไดรบความผาสขทงในโลกนและโลกอาคเราะฮ สวนผใดทปฏเสธเขากจะไดรบความขาดทนทงในโลกนและโลกอาคเราะฮ ” เปนททราบดวาศาสนาอสลามนมใชศาสนาแหงปจเจกชนทใครคนใดปฏบตแลวเขาจะอยรอดปลอดภย แตนคอศาสนาแหงประชาชาตทบรรดาผศรทธาจ าตองรบผดชอบเรยกรองเชญชวนมนษยชาตมาสมน แนนอนการศกษายอมเปนขนตอนแรกของการบรรลถงหรอเขารบอสลาม การปฏบตเปนขนตอนทสอง สวนขนตอนทสามทส าคญอยางยงยวดคอการเผยแผศาสนาซงเปนงานททานศาสนฑตทมเทสดชวต ในเมอวนนไมมทานศาสนฑตอกแลว ภาระนจงตกอยทผศรทธาทกคน (มนศร อบดลลอฮ,2550: 63) อลลอฮไดทรงแจกแจงคณลกษณะของประชาชาตนวา เปนประชาชาตทดเลศ อลลอฮตรสวา

:110(

ความวา “พวกเจา3นนเปนประชาชาตทดยงซงถกใหอบตขนส าหรบมนษยชาต โดยทพวกเจาใชใหปฏบตสงทชอบ และหามมใหปฏบตสงทมชอบ และศรทธาตออลลอฮ”

(อาละอมรอน: 110) อบนกะษร (Ibn Kathir, 1999 : 2/93) อธบายวา : “อลลอฮไดแจงขาวเกยวกบ

ประชาชาตของทานศาสนฑตมหมมดวาพวกเขาเหลานนเปนประชาชาตทดเลศ คอพวกเขาเปน

2 ในหะดษ กลาววา แทจรงฉนคอความเมตตาทถกประทานลงมา ดงนนผใดรบเอาความเมตตานไวและขอบคณตอความโปรดปรานน เขาจะมความสขทงในดนยา และอาคเราะฮ 3 หมายถงบรรดาผทศรทธาตอทานนบมหมมด

25

ประชาชาตทดเลศกวาประชาชาตอนๆโดยเขาไดท าประโยชนแกเพอนมนษยดงทอลลอฮไดตรสวา พวกเจาใชใหปฏบตสงทชอบและหามมใหปฏบตสงทมชอบและศรทธาตออลลอฮ”

การเชญชวน (ดะอวะฮ) เปนหนาทของมสลม มสลมสวนใหญรวาอสลามเปนศาสนาสากลส าหรบมนษยชาต อลลอฮทรงเปนผอภบาลแหงสากลจกรวาลและมสลมไดรบมอบหมายใหท าหนาทน าค าสอนของพระองคมาสมวลมนษยชาต แตหนาเสยดายทมสลมสวนใหญในปจจบนไดเพกเฉยตอหนาทน ขณะทยอมรบวาอสลามเปนวถชวตทดทสดส าหรบตวเอง แตมสลมสวนใหญกลบไมใหเวลาเพยงพอในการเผยแผทจะแบงปนความรนใหแกผทไมเคยไดรบฟงค าสอนของศาสนาอสลาม การน าหลกค าสอนของอสลามเผยแผแกผทมใชมสลม การเนนใหเหนถงลกษณะทดของอสลามยงไมเพยงพอ คนทมใชมสลมสวนใหญไมมความเชอมนเกยวกบสจธรรมของอสลาม เพราะพวกเขามค าถามมากมายเกยวกบอสลามอยในใจซงยงไมไดรบค าตอบ พวกเขาอาจยอมรบขอโตแยงของคณเกยวกบลกษณะทดของอสลามแตในขณะเดยวกนพวกเขากอาจกลาววา “กใชส คณเปนมสลมทแตงงานมภรรยาไดมากกวาหนงคนน คณเปนพวกทกดขเอารดเอาเปรยบผหญงโดยการใหพวกผหญงอยหลงผาปดหนา พวกคณเปนพวกบาคลงหลกการ”และอนๆอกสารพด (Naik, 2555: 6-7)

การเรยกรองผทมใชมสลมมาสอสลามไมอาจประสบความส าเรจได โดยการพดคยเกยวกบอสลามอยางเดยว จ าเปนตองมแบบอยางการปฏบตทแสดงใหเหนจากผทเรยกรองผอนมาสอสลามดวย ในโลกปจจบนอสลามมไดตองการนกปาฐกถาทสามารถจบใจผ ชมดวยถอยค า อนกกกอง แตอสลามตองการผทปฏบตตามค าสอนอสลามอยางแทจรง และพยายามปฏบตอสลามอยางทสด พรอมกบเปนการชน าดวยแบบอยางทดของเขา ในการเรยกรองผทมใชมสลมมาสอสลาม (เยาวชนฆรอบาอ, 2555: 42)

มสลมสวนใหญรวาการเชญชวนมนษยชาตสสจธรรมของอสลามนนเปนหนาทของมสลมทกคน และเปนภารกจทประเสรฐยง แตจะมสกกคนทเขาใจถงรปแบบและวธการของการดะอวะฮตามแนวทางของอลกรอานและอสสนนะฮของทานศาสนฑตมหมมดอยางแทจรง ดงนนรปแบบหรอวธการดะอวะฮเปนสงส าคญทนกดะอวะฮทกคนจะตองเรยนรเพอใหเปาหมายของการดะอวะฮนนบรรลผลตามทคาดหวงเอาไว ปจจบนนผทใหความสนใจในศาสนาอสลามและตดสนใจยอมรบวถชวตแบบอสลามนนมจ านวนมากมาย ไมวาการเขารบอสลามนนจะดวยเหตผลใดกตาม เชนการแตงงาน หรอความศรทธา ทงหมดเปนสงทด แตประการส าคญเมอมผเขารบอสลาม องคกรหรอหนวยงานไหนของมสลมทมบทบาทหนาทรบผดชอบในดานการดะอวะฮใหมอลลฟไดรบวชาการศาสนา ทถกตองตามหลกการของอลกรอานและอสสนนะฮ หรอใหบคคลเหลานนศกษาวชาการศาสนา

26

ตามความสามรถของตนเองเทาทความสามารถของพวกเขาจะศกษาไดจนกระทงบคคลเหลานนน าเอามสลมทอวชามาเปนแบบอยางและใชชวตประจ าวนในแบบฉบบของอสลามทไมถกตอง จากสภาพและปญหาดงกลาวขางตนท าใหผวจยมความสนใจและคดวามความจ าเปนอยางยงทตองท าการศกษาวจยเรองวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนแกมอลลฟเพอทราบถงวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนใหมอลลฟตลอดจนน าผลการวจยทไดรบไปพฒนาวธการ ดะอวะฮใหแกมอลลฟในพนทอนๆ หรอหนวยงานทรบผดชอบมอลลฟตอไป

1.2 อลกรอาน อลหะดษ และเอกสารงานวจยทเกยวของ

1.2.1 อลกรอานทเกยวของ จากการศกษาอายะฮอลกรอานทเกยวกบการดะอวะฮในอสลามสามารถ

จ าแนกไดดงน 1.2.1.1 อายะฮอลกรอานทกลาวถงเปาหมายของการสงบรรดานบมายง

มนษยชาตเพอการดะอวะฮ ก. อลลอฮไดตรสไววา

36

ความวา “และโดยแนนอน เราไดสงเราะสลมาในทกประชาชาต (โดยบญชาวา) พวกทานจงเคารพภกดอลลอฮและจงหลกหนใหหางจากพวกเจวด ดงนนในหมพวกเขามผทอลลอฮทรงชแนะทางใหและในหมพวกเขามผทการหลงผดคควรแกเขา ฉะนน พวกเจาจงตระเวนไปในแผนดน แลวจงดวาบนปลายของผปฏเสธนนเปนเชนใด”

(อนนะหล : 36) ข. อลลอฮไดตรสไววา

107

27

ความวา “และเรามไดสงเจามาเพออนใดนอกจากเพอเปนความเมตตาธรรมแกประชาชาตทงหลาย4” (อลอมบยาอ : 107)

1.2.1.2 อายะฮอลกรอานทสงใชใหด าเนนการดะอวะฮ ก. อลลอฮไดตรสไววา

67

ความวา “เราะสลเอย ! จงประกาศสงทถกประทานลงมาแกเจาจากพระเจาของเจา5 และถาเจามไดปฏบต เจากมไดประกาศสารของพระองค6 และอลลอฮนนจะทรงคมกนเจาใหพนจากมนษย7 แทจรงอลลอฮจะไมทรงแนะน าพวกทปฏเสธศรทธา”

(อลมาอดะฮ : 67) ข. อลลอฮไดตรสไววา

87

ความวา “และอยาใหพวกเขาหนเหเจาจากโองการท งหลายของ อลลอฮหลงจากทมนไดถกประทานลงมาแกเจา และจงเชญชวนไปสพระเจาของเจาและอยาอยในหมผต งภาค”

(อลเกาะศอศ : 87) 1.2.1.3 อายะฮอลกรอานทกลาวถงภาคผลบญของผทท าการดะอวะฮ

4 ในหะดษ กลาววา แทจรงฉนคอความเมตตาทถกประทานลงมา ดงนนผใดรบเอาความเมตตานไวและขอบคณตอความโปรด

ปรานน เขาจะมความสขทงในโลกน และโลกหนา 5 คอ อลกรอาน

6 คอถาปกปดเพยงสวนใดสวนหนงจะถอวาทานมไดประกาศศาสนาเลย

7 คอใหพนจากการท ารายของมนษย

28

ก. การดะอวะฮเรยกรองมนษยชาตไปสสจธรรมอสลามเปนการท าความดอยางหนงซงผทท าความดนจะไดรบการตอบแทนจากอลลอฮทงในโลกนและโลกหนา อลลอฮไดตรสไววา

124

ความวา “และผใดกระท าในสวนทเปนสงดงามทงหลายไมวาจะเปนเพศชายหรอเพศหญงกตามในฐานะทเขาเปนผศรทธาแลวไซรชนเหลานจะไดเขาสวรรค และพวกเขาจะไมถกอธรรมแมเทารเลกๆ ทอยบนหลงเมลดอนทผาลม”

(อนนสาอ : 124) ข. ค าพดของผทเชญชวนมนษยชาตไปสอลลอฮนนเปนค าพดทด

เลศ อลลอฮไดตรสไววา

33

ความวา “และผ ใดเลาจะมค าพดดเลศยงไปกวาผ เชญชวนไปส อลลอฮและเขาปฏบตงานทด และกลาววา แทจรงฉนเปนคนหนงในบรรดาผนอบนอม”8

(ฟศศลต : 33)

1.2.1.4 อายะฮอลกรอานทกลาวถงลกษณะและวธการดะอวะฮ ก. ลกษณะและวธการดะอวะฮทดนนตองเรยกรองสแนวทางแหง

พระเจาโดยสขม และดวยการตกเตอนทด ดงทอลลอฮไดตรสวา

8 เปนผทเรยกรองเชญชวนไปสการศรทธาในความเปนเอกภาพของอลลอฮและการจงรกภคดตอพระองคดวยค าพด การ

กระท า และสภาพของเขา

29

125

ความวา “จงเรยกรองสแนวทางแหงพระเจาของสเจาโดยสขม และการตกเตอนทด และจงโตแยงพวกเขาดวยสงทดกวาแทจรงพระเจาของพระองคและพระองคทรงรดยงถงบรรดาผทอยในทางทถกตอง” (อนนะหล : 125)

ข. ลกษณะและวธการดะอวะฮทดนนตองเรยกรองสแนวทางแหงพระเจา ดวยมารยาททดงาม โดยการยดแบบฉบบการดะอวะฮของทานศาสนฑตมหมมดเปนแบบอยาง เพราะทานเปนแบบฉบบอนดงาม ดงทอลลอฮไดตรสวา

21

ความวา “โดยแนนอน ในเราะสลของอลลอฮมแบบฉบบอนดงามส าหรบพวกเจาแลว9ส าหรบผทหวงจะพบอลลอฮและวนปรโลกและร าลกถงอลลอฮอยางมาก”

(อลอะหซาบ : 21) 1.2.1.5 อายะฮอลกรอานทกลาวถงคณลกษณะของนกดาอย

ก. ผทเรยกรองไปสความดและยบย งจากความชวเปนประชาชาตทดเลศในทศนะของอลลอฮดงทพระองคไดตรสวา

9 คอแบบฉบบอนสงสงทจ าเปนตองปฏบตตามในทกค าพด การปฏบต และสถานะ เพราะทานมไดพดและปฏบตตามอารมณ

หากแตเปนการดลโองการจากพระเจา

30

:110(

ความวา “พวกเจา10นนเปนประชาชาตทดยงซงถกใหอบตขนส าหรบมนษยชาต โดยทพวกเจาใชใหปฏบตสงทชอบ และหามมใหปฏบตสงทมชอบ และศรทธาตออลลอฮ”

(อาละอมรอน: 110) ข. ผทเรยกรองไปสความดและยบย งจากความชวค าพดของเขานน

เปนค าพดทดเลศดงทอลลอฮไดตรสไววา

33

ความวา “และผ ใดเลาจะมค าพดดเลศยงไปกวาผ เชญชวนไปส อลลอฮและเขาปฏบตงานทด และกลาววา แทจรงฉนเปนคนหนงในบรรดาผนอบนอม11 (ฟศศลต : 33)

1.2.1.6 อายะฮอลกรอานทกลาวถงมดอ (ผถกเรยกรองเชญชวน) ก. เมอมผเรยกรองไปสสจธรรมอสลาม จ าเปนอยางยงทผถก

เรยกรองจะตองตอบรบการเรยกรองนนเพราะการตอบรบการเรยกรองไปสสจธรรมอสลามจะท าใหเขารอดพนจากการลงโทษอนแสนเจบปวดและไดรบการอภยโทษจากอลลอฮอกดวยดงทพระองคไดตรสไววา

31 ความวา “โอหมชนของเราเอย จงตอบรบตอผเรยกรองของอลลอฮเถด และจงศรทธาตอเขา พระองคจะทรงอภยโทษจากความผด

10 หมายถงบรรดาผทศรทธาตอทานศาสนฑตมหมมด 11

เปนผทเรยกรองเชญชวนไปสการศรทธาในเอกภาพของอลลอฮและการจงรกภคดตอพระองคดวยค าพด การกระท า และ

สภาพของเขา

31

ของพวกทานใหแกพวกทาน และจะทรงใหพวกทานรอดพนจากการลงโทษอนเจบปวด” (อลอะฮกอฟ : 31)

ข. อลลอฮไดเรยกรองใหผทศรทธาตอบรบการเชญชวนทน าไปสสงทท าใหมชวตชวาขน ส าหรบสงทท าใหมชวตชวาหมายถงอลกรอานดงทอลลอฮไดตรสไววา

24

ความวา “บรรดาผศรทธาทงหลาย! จงตอบรบอลลอฮและ เราะสลเถดเมอเขาไดเชญชวนพวกเจาสสงทท าใหพวกเจามชวตชวาขน และพงรเถดวา แทจรงอลลอฮนนจะทรงกนระหวางบคคลกบหวใจของเขา และแทจรงยงพระองคนนพวกเจาจะถกน ากลบไปชมนม” (อลอมฟาล : 24)

1.2.1.7 อายะฮอลกรอานทกลาวถงมอลลฟ12 ก. ทอลลอฮไดตรสไววา

208

ความวา “บรรดาผศรทธาเอย จงเขาสอสลามโดยสมบรณ และจงอยาปฏบตตามรอยเทาของมารเพราะมนเปนศตรทเดนชดของสเจา”

(อลบะเกาะเราะฮ : 208)

ข. ทอลลอฮไดตรสไววา

12

มสลมใหม

32

85

ความวา “และผใดแสวงหาศาสนาหนงศาสนาใดอนจากอสลามแลว ศาสนานนกจะไมถกรบจากเขาเปนอนขาดและในปรโลกเขาจะอยในหมผขาดทน” (อาละอมรอน : 85)

จากการศกษาบรรดาอายะฮอลกรอานทกลาวมาขางตนพบวามการน าเสนอถงวธการและความส าคญของการดะอวะฮ ซงอลลอฮไดตรสไวในหลายๆ ดานเชนเปาหมายของการสงบรรดานบมายงมนษยชาตเพอการดะอวะฮ ค าสงใชใหด าเนนการดะอวะฮภาคผลบญของผ ทท าการดะอวะฮลกษณะและวธการดะอวะฮคณลกษณะของนกดะอวะฮและผรบการ ดะอวะฮ ทงหมดนเปนกรอบความรปฐมภมทนกดะอวะฮทกคนจะตองศกษาและท าความเขาใจอยางละเอยดและลกซงเพอใหการดะอวะฮนนเปนไปตามวธการทถกตองตลอดจนอยในกรอบของอลกรอานและอสสนนะฮของทานศาสนฑตมหมมด

1.3.2 หะดษทเกยวของ 1.3.2.1 นกดะอวะฮจะตองใหความส าคญตอการเผยแผในสงทเปนสจธรรม

ถงแมวาเพยงอายะฮเดยวกตามดงททานศาสนฑตไดกลาววา

2008 :3461

ความวา“ทานทงหลายจงเผยแผสงทไดจากฉนแมเพยงหนงอายะฮ และจงรายงานจากบนอสรออลโดยไมตองกงวลใดๆ ผใดโกหกตอฉนเขาจงเตรยม ทพ านกของเขาในไฟนรก”

(บนทกโดย al-Bukhāriy, 2008 : 3461) 1.3.2.2 การเรยกรองเชญชวนสความดและหามปรามจากความชวเปนภารกจ

หนงของนกดาอยดงททานศาสนฑตไดกลาววา

200194 ความวา “ผใดในหมทานเหนสงไมดไมถกตอง เขากจงเปลยนแปลงมนดวยมอของเขา หากเขาไมมความสามารถกใหเขาเปลยนมนดวย

33

ค าพดของเขา หากเขาไมมความสามารถกใหเขาเปลยนมนดวยใจของเขา และนนกถอเปนขนต าสดของระดบอมาน” (บนทกโดย Muslim, 2001: 49)

1.3.2.3 นกดะอวะฮจ าเปนอยางยงทจะตองใชค าพดทสภาพเรยบรอยดงเชนตวอยางททานศาสนฑตไดกระท าเปนแบบอยางไววา รายงานมาจากทานอบบาสไดกลาววา

2001282 ความวา “ในขณะทพวกเราอยในมสญดรวมอยกบทานเราะสล ในมสญดกมชายชาวชนบทคนหนงไดเขามาในมสญดและไดปสสาวะในมสญดบรรดาเศาะหาบะฮของทานเราะสลกพากนกลาว มะฮ มะฮ ทานเราะสลไดกลาววา “พวกทานอยาไดหามใหเขาหยดจากการปสสาวะ ปลอยใหเขาท าภาระกจของเขาตอไปใหเสรจ” บรรดาเศาะหาบะฮจงปลอยใหชายผนนท าภารกจตอไปจนเสรจหลงจากนนทานเราะสลจงไดเรยกชายผนน แลวจงกลาวแกชายผนนวา “ในมสญดเชนนเปนสถานทไมสมควรอยางยงส าหรบน าปสสาวะและอนใดทเปนสงสกปรก” หากแตวามสญดเปนสถานทส าหรบการกลาวร าลกถงอลลอฮการละหมาด การอาน อลกรอาน” หรอเชนดงกลาวนททานเราะสลไดกลาวขน ทาน อบบาสไดกลาว วาทานเราะสลไดสงชายผหนงในบรรดา เศาะหาบะฮ (ไปเอาน า) ชายผนนไดน าภาชนะทมน ามาแลวได เทช าระลางสถานท”

34

(บนทกโดย Muslim, 2001:285) 1.3.2.4 ผลตอบแทนแกผท าการดะอวะฮผใดทเชญชวนสทางน าเขากจะ

ไดรบผลบญเหมอนกบผลบญของบรรดาคนทยอมรบทางน าซงผลบญทวานนจะไมถกลดจากพวกเขาเลยแมแตนอยดงททานศาสนฑตไดกลาววา

((

20012769ความวา “ผใดทเชญชวนสทางน า เขากจะไดรบผลบญเหมอนกบผลบญของบรรดาคนทยอมรบทางน า ซงผลบญทวานนจะไมถกลดจากพวกเขาเลยแมแตนอย” (บนทกโดย Muslim, 2001:2674)

1.3.2.5 ผทเปนสาเหตใหผอนไดรบทางน านนเปนผทดยงดงททานศาสนฑตไดกลาววา

((

2001 :2406 ความวา “จงเดนทพไปอยางชาๆ จนกระทงเจาไดเขาไปถงพนทของพวกเขา แลวจงเชญชวนพวกเขาสอสลาม จงแจงพวกเขาถงสทธของอลลอฮทเปนภาระเหนอพวกเขาในศาสนาอสลาม เพราะวาขอสาบานดวยอลลอฮแทจรงแลว การทอลลอฮไดชทางคนหนงคนอนเนองเพราะเจาเปนสาเหตน นยอมดกวาส าหรบเจา มากกวาการทเจาไดรบอฐแดงเสยอก”

(บนทกโดย Muslim, 2001:2406) จากการศกษาหะดษตางๆ ขางตนทกลาวมาท าใหทราบถงความส าคญของการ

ดะอวะฮตลอดจนผทจะเปนนกดาอยนนจ าเปนอยางยงทจะตองเรยนรเตรยมพรอมตวเองและท าความเขาใจวธการและแบบอยางการดะอวะฮททานศาสนฑตไดแนะน าเอาไวอยางรดกมเพอใหภารกจการดะอวะฮนนไดบรรลผลและถกตองตามแบบอยางของทานศาสนฑต

35

1.2.3 เอกสารและงานวจยทเกยงของ

1.2.3.1 จากการศกษาต าราเอกสารทเกยวของกบการดะอวะฮในอสลาม ผวจย

ขอยกตวอยางบางทาน ดงน

อบดลกะรม ซยดาน („Abd al-Karīm Zaidān) ไดเขยนหนงสอชอ

(หลกการดะอวะฮ) พมพครงท 3 ในป ค .ศ .1993 ผเขยนไดแบงเนอหาออกเปน 4 บท

ใหญๆ ไดแก การเผยแผ (ดะอวะฮ) นกเผยแผ (ดาอย) ผรบการเผยแผ (มดอ) และสอในการเผยแผ

มเนอหาหลกๆ4 เรองไดแกสาระของการเผยแผ คออสลาม ซงผเขยนไดอธบายเกยวกบ

ความหมาย องคประกอบพนฐาน ลกษณะเฉพาะ ระบบอสลามและเปาหมายของอสลาม เปนตน

นอกจากนยงไดอธบายนกเผยแผและการเตรยมพรอม ผรบการเผยแผ ประเภทและวธการตางๆ ใน

การเผยแผ และสดทายคอสอในการเผยแผในมตดานค าพด การกระท า และเกยรตประวต

สะอด เบน อล เบน วะฮฟ (Sa„aīd bin „Alī bin Wahaf) ไดเขยน

หนงสอชอ (วทยปญญาในการเชญชวนไปสอลลอฮ) พมพครงท

3 ในป ค.ศ .1997 ผเขยนไดแบงเนอหาออกเปน 4 บทใหญๆ ไดแก บทท 1 คอ กลาวถงวทยปญญา

และนยามของวทยปญญาตลอดจนสวนส าคญและประเภทของวทยปญญา บทท 2 คอ กลาวถงทาท

และเหตการณตางๆ ทมวทยปญญา เชน เหตการณของทานศาสนทตและเหตการณของบรรดา

อครสาวกเปนตน บทท 3 กลาวถงค าพดแหงวทยปญญาตอผถกเชญชวน เชนวทยปญญาในการ

เรยกรองเชญชวนไปสอสลามตอผไรซงศาสนา และผทกราบไหวรปปน ตลอดจนตอบรรดามสลม

ดวยกน บทท 4 กลาวถงวทยปญญาแหงการกระท าตอผถกเชญชวน เชนวทยปญญาแหงการกระท า

ตอผถกเชญชวนทเปนผปฏเสธศรทธาและมสลมทท าบาปตออลลอฮ

ยาสน ฆอฎบาน (Yāsīn Qhadbān) ไดเขยนหนงสอชอ

(การดะอวะฮในวงศาคณาญาต) พมพครงท 1ในป ค .ศ .2005 ผเขยนไดแบง

เนอหาออกเปน 6 บท ใหญๆ ดวยกน ไดแก บทท 1 คอ กลาวถงการใหค าตกเตอนตอวงศาคณาญาต

ซงในบทนผเขยนจะอธบายเกยวกบล าดบความส าคญของการเชญชวน มารยาทและสงจ าเปนของ

ผเชญชวน ตลอดจนวธการเชญชวนแบบปกปดและเปดเผย บทท 2 คอ กลาวถงผลของการดะอวะฮ

ของทานศาสนฑตตอบรรดาเครอญาตของทาน เชน การเขารบอสลามของทาน หมซะฮ เบน

36

อบดลมฎฎอลบ บทท 3 คอ กลาวถงความสมพนธในการดะอวะฮตอบคคลภายในครอบครวทได

ระบในอลกรอาน เชน ความสมพนธของศาสนฑตนฮตอลกของทาน ความสมพนธของศาสนฑต

ยะกบตอบรรดาลกของทาน ตลอดจนความสมพนธของศาสนฑตอบรอฮมตอบดาของทานเปนตน

บทท 4 คอ กลาวถงความสมพนธของบรรดาศาสนฑตๆ ตอเผาพนธของทาน เชน พวกษามดกบ

ศาสนฑตศอลห และศาสนฑตอสากบพวกเผาชนหรอหมชนอสรออลเปนตน บทท 5 คอ กลาวถง

บทเรยนของบรรดาศาสนฑตตอการดะอวะฮระหวางวงษาคณาญาต บทท 6 คอ กลาวถงการ

ดะอวะฮตอวงษาคณาญาตและความแตกตางของสงคม

อบดลอะซซ เบน อบดลลอฮ เบน บาซ („Abd al-„Azīz bin „Abd

al-lah bin Bāz) ไดเขยนหนงสอชอ (การดะอวะฮสอลลอฮและ

จรยธรรมของนกดาอย) พมพครงท 4 ในป ค .ศ .2002 ซงประกอบดวย 4 บท ดงน บทท 1 คอ

กลาวถงกฎเกณฑและความประเสรฐของการดะอวะฮ บทท 2 คอ กลาวถงการด าเนนการและ

วธการดะอวะฮ บทท 3 คอ กลาวถงการชแจงสงทดะอวะฮแกมดอ และบทท 4 คอ กลาวถง

จรยธรรมและคณลกษณะทนกดาอยคนหนงพงประสงค

อบรอฮม อดดยบ (Ibrahīm al-Daybi)ไดเขยนหนงสอชอ

(หลกการและการดะอวะฮสวนบคคล) ไดพมพในป ค .ศ .2004 หนงสอ

เลมนนบไดวาเปนงานเขยนททรงคณคายงเพราะเนอหาในหนงสอเลมนไดบอกถงขนตอนและ

วธการเชญชวนมนษยสสจธรรมอสลามไดอยางมระบบโดยเฉพาะผทจะพฒนาตวเองใหเปนนกเผย

แผอสลามทดเยยมตรงตามหลกการของอลกรอานและอสสนนะฮ สามารถน าเนอหาและวธการเผย

แผอสลามทระบเอาไวอยางมระบบมาปฏบตไดเพอทจะใหเปาหมายของการเผยแผอสลามนน

บรรลผลส าเรจ ส าหรบขนตอนการเรยบเรยงหนงสอเลมนอยางสรปประกอบดวย 8 บท บทท 1 ได

กลาวถงประเภทของการฝกปฏบตทนกเผยแผตองน ามาใชตลอดจนขนตอนการปฏบตและการเผย

แผแบบเจาะจงรายบคคลและทวไป บทท 2 ไดกลาวถง การเผยแผอสลามทระบในอลกรอาน

ตลอดจนกฎเกณฑและคณสมบตของการเผยแผแบบรายบคคล บทท 3 ไดกลาวถงเปาหมายและ

รากฐานของการฝกปฏบตในอสลาม และบคลกภาพของผทมความศรทธาทสมบรณ และขนตอน

การไดมาของพฤตกรรมในแงลบ และอนๆ บทท 4 ไดกลาวถง ล าดบขนของการเผยแผพรอมดวย

สาเหตและเงอนไขตางๆ บทท 5 ไดกลาวถง การเตรยมความพรอมในการเผยแผและคณลกษณะ

37

ของนกเผยแผตลอดจนเครองมอในการเผยแผ และอนๆ บทท 6 ไดกลาวถง วธการและล าดบขน

ของการเผยแผอสลาม บทท 7 ไดกลาวถง วธการในการพฒนาใหเปนนกเผยแผทเชยวชาญในการ

เผยแผอสลาม บทท 8 ไดกลาวถง คมอในการฝกนกเผยแผ

มหมมด อะหมด อลอะดาวย (Muhammad Ahmad al-„Aadawiy)

ไดเขยนหนงสอชอ (การดะอวะฮของบรรดาศาสนทตสอลลอฮ)

ส าหรบหนงสอเลมนไดบอกถงวธการดะอวะฮของบรรดาศาสนฑตตางๆ ทไดระบเอาไวใน

อลกรอาน เชนการ ดะอวะฮของทานศาสนทตนห ฮด ซอลห อบรอหม ลด ยซฟ ชอบ มซา ดาวด

สไลมาน อสา และมหมมดและไดกลาวถงการดะอวะฮของทานศาสนทตมหมมดในขณะท

ทานอยทนครมกกะฮและหลงจากททานอพยพไปนครมาดนะฮ

มหมมด อะมน หสน (Muhammad Amīn Husin) ไดเขยนหนงสอ

ชอ (ลกษณะเฉพาะของการดะอวะฮ) ไดพมพในป ค .ศ .1983 ส าหรบ

หนงสอเลมนประกอบดวย 3 บทใหญ และในแตละบทนนประกอบดวยหวขอยอยอกหลายหวขอ

ดวยกน ซงกอนทผเขยนจะเขาสเนอหาของแตละบทนน ผเขยนไดอธบายถงค านยามของดะอวะฮ

ในดานภาษาศาสตรและในดานวชาการ ตลอดจนกฎเกณฑในการดะอวะฮ เอาไวในบทน า หลงจาก

นนจงเขาสเนอหาในแตละบท ส าหรบบทท 1 ไดกลาวถงแหลงทมาของการดะอวะฮในอสลาม

และบทท 2 ไดกลาวถงลกษณะสากลของการดะอวะฮ และบทท 3 ซงเปนบทสดทายไดกลาวถง

คณปการของการดะอวะฮตอมตตางๆ ของชวต ดงนนหนงสอเลมนจงเปนหนงสอททรงคณคาและ

เหมาะกบการศกษาเพอใหเขาใจการดะอวะฮสอสลาม

มฟด คอลด อด อะหมด อด (Mufīd Khālid „Aīd Ahmad „Aīd)

ไดเขยนหนงสอชอ (ความสมพนระหวางนตศาสตรอสลามกบการ

ดะอวะฮ) ส าหรบหนงสอเลมนประกอบดวย 4 บทใหญ ซงกอนทจะเขาสเนอหาของแตละบทนน

ผเขยนไดอธบายถงการดะอวะฮและกฎหมายอสลามในมตดานภาษาและวชาการ เอาไวในบทน า

หลงจากนนจงเขาสเนอหาของแตละบท และในแตละบทนนประกอบดวยขอยอยอกหลายบท

ดวยกน ส าหรบบทท 1 ไดกลาวถงอทธพลการดะอวะฮตอกฎหมายอสลามในดานตางๆ และบทท

2 ไดกลาวถงผลของการเขาใจศาสนบญญตตอการดะอวะฮ และบทท 3 ไดกลาวถงศกยภาพรวม

38

ของการดะอวะฮและกฎหมายอสลาม และบทสดทายคอบทท 4 ไดกลาวถงกฎหมายอสลามท

เกยวกบนกเผยแผ

Ziyaad ibn Muhammad as-Sa‟doon ไดเขยนหนงสอชอ Words

of Advice Regarding Da‟wah (โอวาทในเรองการดะอวะฮ) ไดตพมพในป ค .ศ .1998 ส าหรบ

เลมนเปนหนงสอทรวบรวมมาจากค าพดอนทรงคณคาทเกยวกบการดะอวะฮของทาน „Abd al-

„Azīz bin „Abd al-lah bin Bāz และหนงสอเลมนไดแปลมาเปนภาษาองกฤษโดยทาน Bint

Feroz Deen & Bint ‟ Abd al-Ghafür หนงสอเลมนเปนหนงสอทเหมาะสมกบผทตองการ

พฒนาตวเองใหเปนนกดะอวะฮทเชยวชาญและเขาใจถงวธการดะอวะฮอยางแทจรง และส าหรบ

หนงสอเลมนประกอบดวย 39 บท ซงสามารถสรปไดดงน คอ บทท 1 วาดวยความประเสรฐของ

การ ดะอวะฮ และนกดะอวะฮ บทท 2 วาดวยหลกการดะอวะฮทวไป บทท 3 วเคราะหกฎเกณฑ

การ ดะอวะฮในยคปจจบน บทท 4 กลาวถงเปาหมายของการดะอวะฮ บทท 5 วาดวยความจ าเปน

อยางเรงดวนของการดะอวะฮ เปนตน

นะษซ มหมมด มกตะบย (Nadhīz Muhammad maktabiy) ได

เขยนหนงสอชอ (ลกษณะพเศษของการดะอวะฮสอลลอฮ)ได

ตพมพในป ค .ศ .2001 ส าหรบหนงสอเลมนผวจยมความเหนวาเปนหนงสอททรงคณคาและ

เหมาะสมอยางยงส าหรบผทจะเรยนรวธการดะอวะฮเพอทจะพฒนาตวเองไปสการเปนนกดะวะทม

คณภาพตามแบบฉบบของทานศาสนทตมหมมดซงในหนงสอเลมนประกอบดวยเนอหาหลกๆ

ดงตอไปน บทท 1 ค าน า บทท 2 การเผยแผดวยวทยาปญญา การตกเตอนทด และการโตแยงดวย

วธการทดเลศ บทท การเชญชวนดวยค าพดและการกระท า บทท นกดะอวะฮตองหลกเลยงการ

ซกซอนสวนใดสวนหนงของสารธรรม บทท การเผยแผครรลองของพระเจาอยางไมบดเบอน

และเปลยนแปลง บทท 6 การเผยแผเปนพนธะกจทตอเนองตลอดชวตของนกดาอย บทท 7 การเผย

แผมลกษณะสากล บทท 8 การเผยแผเปนความรบผดชอบรวมของทกคน บทท 9 สรป ทงหมดคอ

เนอหาทระบอยในหนงสออนทรงคณคาเลมน

ชมรมผบรหารมสยดเขตหนองจอก ไดเขยนหนงสอชอ“คมอมอลลฟ มสลมใหม” ไดตพมพในป พ.ศ. 2554 หนงสอเลมนเปนหนงสอทอ านวยความสะดวกใหกบมสลมใหมทตองการจะเรยนรท าความเขาใจในอสลาม โดยเฉพาะผทมสญชาตไทยเพราะหนงสอเลมนได

39

จดท าขนเปนภาษาไทย ซงมเนอหารดกมและครอบคลมเหมาะสมส าหรบมสลมใหมอยางยง ส าหรบเนอหาในหนงสอเลมนผจดท าไดแบงออกเปน 4 บท ดงน บทท 1 วาดวยเรองหลกการศรทธา บทท 2 วาดวยเรองศาสนาบญญต บทท 3 วาดวยเรองอลกรอาน และบทท 4 วาดวยเรองจรยธรรม ดงนนผวจยมความเหนวาหนงสอเลมนมความเหมาะสมอยางยงส าหรบมสลมใหมในประเทศไทยทจะน ามาศกษาคนควาท าความเขาใจในขนพนฐานเพอน าไปสการเปนมสลมทเขาใจในอสลามอยางถองแท

มหมมด อะบ อลฟะตะห อลบะยานนย (Muhammad Abü al-

Fatah al-Bayānüniy)ไดเขยนหนงสอชอ (ความรพนฐานเกยวกบการเผย

แผ) ในหนงสอเลมนไดแบงออกเปน 5 บท และในแตละบทนนประกอบดวยบทยอยอกหลายๆ บท

ยอยดวยกน ส าหรบบทท 1 ไดกลาวถงเรองววฒนาการณของการดะอวะฮ เชน การดะอวะฮในยค

ตางๆ ตลอดจนการดะอวะฮในสมยของทานศาสนทตมหมมดและคละฟาอรรอชดนเปนตน บทท

2 ไดกลาวถงเรองรากฐานของการดะอวะฮ เชนหลกฐานและรากฐานของการดะอวะฮซงมาจากอล

กรอานและแบบอยางของทานศาสนฑตมหมมดและในบทนยงกลาวถงคณลกษณะของนกดาอย

และมดออกดวย บทท 3 ไดกลาวถงหลกสตรของการดะอวะฮ เชนค านยามของหลกสตรและ

ลกษณะพเศษหรอจดเดนทวไปของหลกสตร เชนคณลกษณะพเศษของหลกสตรของการ ดะอ

วะฮในดานจรรยามารยาทเปนตน บทท 4 กลาวถงส านวนหรอวธการดะอวะฮ เชนวทยปญญาใน

การดะอวะฮ และวธการตกเตอนทดๆ ตลอดจนวธการโตแยง เปนตน บทท 5 กลาวถง สอในการ

ดะอวะฮ ท งหมดนคอเนอหาทไดระบอยในหนงสออนทรงคณคาเลมนซงมประโยชนอยางยง

ส าหรบผทจะพฒนาตวเองใหเปนนกดาอยทมคณภาพ

เตาฟก ยสฟ อลวาอย (Tawfīq Yüsuf al-Wā„aiy) ไดเขยนหนงสอชอ – – (การเผยแผสครรลองของอลลอฮสารธรรม-วธการ-

เปาหมาย)ไดตพมพในป ค .ศ . 1995 หนงสอเลมนไดแบงออกเปนหาบท และในแตละบทนน

ประกอบดวยบทยอยอกหลายๆบทยอยดวยกน บทท 1 กลาวถงนยามของดะอวะฮและความหมาย

อสลามและศาสนาและหลกการยดมนตลอดจนประเภทของการดะอวะฮ บทท 2 กลาวถงความ

จ าเปนของการดะอวะฮและหวขอของการดะอวะฮตลอดจนทมาและเปาหมายของการดะอวะฮ

บทท 3 กลาวถงส านวนและวธการของการดะอวะฮ บทท 4 ไดกลาวถงการดะอวะฮดวยค าพด

40

บทท 5 กลาวถงการดะอวะฮดวยการกระท า ทงหมดคอเนอหาทระบอยในหนงสออนทรงคณคาเลม

นซงมประโยชนอยางยงส าหรบผทจะพฒนาตวเองใหเปนนกดาอยทมคณภาพ

1.2.3.2 จากการศกษาวทยานพนธและงานวจยทเกยวของกบการดะอวะฮ

ในอสลาม ผวจยขอยกตวอยางบางทาน ดงน

Noh Roset Cambudian (2007 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยถงจดยนของทานศาสนฑตและบรรดาผศรทธาทงหลายในการเผชญหนากบการตอตานการเผยแผอสลามในรปแบบตางๆ ผวจยไดศกษาวจยภายใตหวขอ “จดยนในการเผยแผอสลามของทาน ศาสนทตในชวงสมยมกกยะฮ” ผลจากการศกษาวจยท าใหผวจย ไดรบทราบถงขอเทจจรงเกยวกบเรองดงกลาวทมความส าคญอยางมาก สรปไดดงน คอ 1. การเผยแผและเรยกรองสอลลอฮนนคอการเรยกรองสการยอมรบเอกภาพของอลลอฮผเดยวและไมตงภาคกบพระองค 2. เปนการดลใจจากอลลอฮแกทานศาสนทตมหมมดเพอใหทานนนท าการเผยแผศาสนาแบบลบๆ ภายในระยะเวลาสามป และหลงจากนนพระองคกไดทรงอนญาตทานศาสนทตท าการเผยแผศาสนาแบบเปดเผย และการเผยแผศาสนาในลกษณะนกคอวธการเผยแผศาสนาทใชปฏบตในทกสถานทและเวลา 3. การเผยแผของทานศาสนทตกบบคคลทใกลชดนนจะอยในลกษณะพเศษ และกบชาวอาหรบกเรซจะอยในลกษณะทวไป

ซลมา ต าบน (2004 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “หลกการและวธการดะอวะฮเยาวชนมสลมสอสลาม:กรณศกษาตอบสนองการดะอวะฮเยาวชนวยรนในเขตพนทอ าเภอควนกาหลง จงหวดสตล” ศกษาเกยวกบหลกการและวธการดะอวะฮ ดานประวตการเขามาของอสลาม ศกษาในดานการพฒนาการดะอวะฮ การตอบสนองของสงคม ปญหาและอปสรรคในการดะอวะฮสอสลามในอ าเภอควนกาหลง จงหวดสตล ซงผลของศกษาวจยสรปไดดงน 1. ดานการเปนอยท วไปของมสลมในอ าเภอควนกาหลง ประชาชนสวนมากมฐานะปานกลาง ประกอบอาชพท าสวน มชวตแบบเรยบงาย ประชาชนสวนใหญจะใหความส าคญกบการเรยนทางดานสามญมากกวาศาสนา การเปนอยของมสลมสวนใหญมมตรไมตรเละมมนษยสมพนธทดตอกน 2.มสยด องคกร หรอสถาบนทใหความรทางดานศาสนามมาตงแตอสลามเรมเขาสอ าเภอควนกาหลง ในอดตจะมนอยมาก แตในปจจบน องคกรหรอสถาบนทใหความรทางดานศาสนามมากขนและมบทบาทมากในสงคมปจจบน 3.มสลมในเขตพนทอ าเภอควนกาหลงจะมความสนใจ

41

ทางดานศาสนามากขน เมอมการดะอวะฮเพมมากขนการสอนระบบกตาบ13 กไดเปลยนไปสระบบโรงเรยน มการสงลกหลานไปเรยนตางประเทศมากขน จะเหนไดวาในสงคมอ าเภอควนกาหลงมการสงเสรมใหท าความดละเวนความชว 4.การตอบสนองของสงคมตอการดะอวะฮ สวนใหญจะยอมรบการเผยแผศาสนาอสลามจะไมมการตอตานจากคนตางศาสนก ทกคนตางกอยรวมกนในสงคมอยางมความสข 5.ปญหาอปสรรคในการดะอวะฮสวนใหญ ประชาชนไมเขาใจอสลามอยางถกตอง เรยนรศาสนาแตขาดการปฏบต องคกรอสลามขาดการประสานงานทดในการดะอวะฮซงเปนอปสรรคหนงทสมควรตอการแกไขอยางยง

เฟาซาน เตะมะหมด (2553 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “บทบาทดานการดะอวะฮของทานมศฮบ เบน อมยร ศกษาบคลกภาพ หลกการและวธการ ดะอวะฮ” การศกษาวจยเกยวกบบทบาทดานการดะอวะฮของทานมศฮบ เบน อมยร ตลอดจนศกษาบคลกภาพ หลกการและวธการดะอวะฮของทานเพอทจะไดรและเขาใจเกยวกบการดะอวะฮอสลาม วธการ หลกการดะอวะฮและชวประวตของทานมศฮบ เบน อมยร ซงผลการศกษาวจยสามารถสรปไดดงน 1.การดะอวะฮอสลามหมายถงกฎระเบยบทวไปของการด าเนนชวตทอลลอฮทรงประทานใหกบทานศาสนฑตและใหทานมาเผยแผแกมนษยชาต แทจรงการเรยกรองในอสลามเปนการเรยกรองไปสสงทดดะอวะฮอสลาม คอการเรยกรองไปสศาสนาของอลลอฮโดยวางพนฐานอยบนหลกศรทธาตออลลอฮตอคมภรของพระองค ตอบรรดามลาอกะฮ ตอบรรดา ศาสนฑต ตอวนอะคเราะฮ และศรทธาตอการก าหนดความดความชวมาจากอลลอฮ 2. ทาน มศฮบ เบน อมยรเปนอครสาวกทานแรกททานศาสนฑตสงไปยงเมองมาดนะฮเพอเผยแผศาสนาอสลาม โดยใชวธการดะอวะฮของทานดวยความอดทน ความพยายาม สขมเยอกเยนในการ เชญชวนศาสนาอสลาม

ภตตมา รองเดช (2005 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “บทบาทของเทคโนโลยการสอสารในการดะอวะฮอสลาม” มวตถประสงคเพอศกษาเทคโนโลยการสอสารปจจบน บทบาทและหนาทของสอสารสนเทศในการดะอวะฮอสลามการเผยแผอสลามโดยใชสอสารสนเทศในสมยของทานศาสนฑตมหมมดและปจจบน ตลอดจนศกษาถงปญหาอปสรรคและแนวทางการแกปญหาของการสอสารสารสนเทศในสงคมมสลม จากการวจยครงน ผวจยพบวา

13

การสอนระบบกตาบคอ การสอนหนงสอศาสนาอสลามโดยมอาจารยเพยงทานเดยวทสามารถสอนครอบคลมทกสาขาวชา ซงอาจารยทานนมนามวา โตะคร ส าหรบระบบกตาบไมมก าหนดวนเวลาสนสดของการศกษาและไมมประกาศนยบตรมอบใหเมอหยดการศกษาตลอดจนคาตอบแทนใดๆ ใหแกผสอน ลกษณะของสถานทส าหรบสอนในระบบนจะมรปแบบเปนกะทอมเลกๆ เปนทอยอาศยของนกเรยนและมอาคารหลงใหญเปนอาคารเรยนรวมซงสวนมากอาคารเรยนรวมจะปลกสรางไวตรงกลางโดยมกะทอมซงเปนทพกของนกเรยนปลกสรางอยรอบๆ

42

การสอสารในสงคมมสลมนนถอเปนตวหลกในการเผยแผอสลามทถกตอง และเปนบอเกดในการพฒนาทางดานความคด สงคมและสอตาง ๆ ในสงคม ดงนน การดะอวะฮดวยการเรยกรองและดวยสอตางๆ นนคอ แกนแทของการอบรมอสลามใหกบกลมชนรนแลวรนเลาในทกๆ สงคม (มสลม) และเชนนการสอสารกบการดะอวะฮจงไมสามารถแยกออกจากกนได ไมวาอยในสงคมมสลมสงคมใดกตาม แตทวาการดะอวะฮนนเปนทมาของการตดตอสอสาร และสงทเหนไดชดคอมสยดตางๆของสงคมมสลมจะมศนยกลางการศกษาและสอสารอสลาม และมสยดตางๆ เหลานกไดน าสอตางๆ ใชศตวรรษแลวศตวรรษเลา จนกระทงสอเหลานน ไดมการพฒนาและปรากฏเกดขนมามากมายดงเชนปจจบน และการสอสารในสงคมมสลมนนยงคงด าเนนตอไป ทามกลางความขดแยงระหวางกลมทน าเอาเอกลกษณของอสลามมาเผยแผและกลมทปฏเสธคณคาสงคมมสลม บางกลมกไมสนใจและนคอสงทจะมาบงชถงความออนแอของบคลากรทจะมาสรางสรรคการสอสารใหเกดขนในสงคมมสลมและเชนกนสงเหลานเปนปญหาและอปสรรคขนพนฐานในการทจะพฒนาระบบการสอสารในสงคมมสลมตอไป

มานะ หมดโนต (2005 :บทคดยอ)ผ วจ ยได ศกษาวจย เ รอง “บทบญญตวาดวยสทธและหนาของมอลลฟ กรณศกษามลนธสนตชน”โดยกลาวถงเรองบทบญญตตางๆทงดานหลกการศรทธาและการปฏบต ตลอดจนเรองของมารยาทในการใชชวตประจ าวนตางๆ และยงศกษาถงรปแบบการด าเนนงานของมลนธสนตชน ทงนเพอเปนแนวทางในการปฏบตของพนองมสลมในประเทศไทยไดอยางถกตองสบไป จากการศกษาพบวา สทธของมอลลฟนนมสทธในการไดรบซะกาตทนทเมอเขาเขารบนบถอศาสนาอสลาม โดยไมค านงวามอลลฟจะเปนบคคลทนร ารวยหรอไม ทงนเพอเปนการแสดงความยนดและเปนก าลงใจแกมอลลฟ สวนทางดานหนาทของมอลลฟนนมหนาททงทางดานหลกศรทธาและหลกการปฏบตเชนเดยวกบวาเขานนเปนมสลมผศรทธา ดานเรองของการใหความเขาใจแกมอลลฟของมลนธสนตชนนนค านงถงการใหผสนใจไดศกษากอนเมอเกดความศรทธาจงขอแสดงความจ านงในการเขารบอสลามโดยททางมลนธจะเปนผด าเนนการทงหมด

ยามละห เทษา (2551 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “การเผยแผศาสนาของทานศาสนฑตมหมมดแบบลบๆ และเปดเผยกอนการอพยพ” จากการศกษาพบวา การดะอวะฮ คอการเผยแผศาสนา หรอการสงสอนแกประชาชนทงหลายใหเขาใจศาสนา ซงอยในทกยคทกสมยทงกอนและหลงจากทานศาสนฑตมหมมดแตการดะอวะฮของทานศาสนทตและศาสนทตกอนๆนนถกจ ากดเพยงแคกลมชนของตวเองเทานนซงแตกตางกบทานศาสนทต มหมมดของเราซงเปนศาสนฑตทานสดทายทถกสงลงมาแกมวลมนษยชาตทงหมด การดะอวะฮในอสลามนนมวธการและแนวทางมากมาย แตแนวทางทดเลศทสดนน คอแนวทางทถกปฏบตโดยทานศา

43

สนทตมหมมดเพราะเปนแนวทางทไดรบการชน ามาจากพระองคอลลอฮโดยตรงใหมาเผยแผศาสนาของพระองคและมวลมนษยชาต

ยซฟ อบนซอและห (2007 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “การเผยแผศาสนา (ดะอวะฮ) ตามแนวทางของบรรพชนยคกอน ศกษาดานผลทไดรบและปญหาทพบเจอ ณ จงหวดกมบต สาธารณรฐกมพชา” ผลลพธทไดจากงานวจยเลมนมดงตอไปน 1.ทราบวา อลลอฮสงใชใหบรรดามสลมทกคนยดมนตอคมภรอลกรอาน และอยาไดเปนหนงจากบรรดาผ ตงภาคตอพระองค พวกเขาไดแยกตวออกจากศาสนาอสลามกนเปนกลมๆ และทานเราะสลไดแจงขาววา ชาวยวและครสเตยนนนจะแบงแยกกนเปนกลมๆอยางมากมาย ทวามสลมนนจะแตกออกเปนกลมกอนมากกวาพวกเขาเสยอก ซงกลมตางๆ เหลานตองเขาสไฟนรก อนเนองจากการหนเหออกจากแนวทางทถกตองซงมาจากอลกรอานและอสสนนะฮของทานนบ แตจะมกลมเดยวเทานนทไดเขาสวนสวรรค นนคอกลมทยดมนและปฏบตตามคมภรของอลลอฮและแบบฉบบแหงนบของพระองค 2. จ าตองกลบไปยงอลกรอานและอสสนนะฮทถกตองตามความเขาใจของ บรรพชนยคกอน 3. การใหค านยามของผศรทธาวาศาสนาของพวกเขานนคอสจธรรม การเรยกรองสการปฏบตดวยการเรยนการสอนและหกมตางๆ แหงปฏบตรวมถงการประดบประดาดวยมารยาทอนงดงามของพวกเขาซงอลลอฮไดรบรองความพงพอใจตอพวกเขาตลอดจนความสขและความสงสงตางๆ 4. การขส าทบบรรดามสลมใหระวงการตงภาคตออลลอฮทมมากมายหลายชนดตองระวงการอตรกรรมในศาสนา และแนวความคดอนตรายทแทรกซมเขามา รวมถงบรรดาหะดษทถกกขนถกแตงขน สรางความเสยหายตอภาพลกษณของอลกรอาน และฉดรงความกาวหนาของบรรดามสลม 5. การฟนฟแนวความคดอสลามทเปนอสระภายใตขอบเขตของหลกเกณฑแหงอลอสลาม 6. ขจดการหยดนงทางความคดซงกอใหเกดเปนสนมมาเกาะกนมนสมองของผศรทธา และท าใหพวกเขาหางไกลจากอสลามอนบรสทธ 7. การพยายามไปสการใชชวตในรปแบบอสลาม และสรางสงคมมสลมดวยการน าเอาค าบญชาของอลลอฮมาปฏบตบนหนาแผนดน 8. รจกการใชส านวนวธการในการเผยแผศาสนาของบรรพชนยคกอนโดยเฉพาะการน ามาใชในสงคมจงหวดกมบต 9. ปญหาตางๆ ทเกดขนในจงหวดกมบต เมอไดใชวธการเผยแผศาสนาตามแนวทางของบรรพชนยคกอน 10. รถงผลลพธแหงการเผยแผศาสนาตามแนวทางของบรรพชนยคกอนในจงหวดกมบต 11. รถงสภาพของสงคมมสลมในจงหวดกมบต 12. รถงวธการแกปญหาสงคมจงหวดกมบต

รอซดะ บอราเฮง (2551 : บทคดยอ) ผ วจ ยไดศกษาวจย เ รอง “แนวทางของสลฟ (บรรพชนมสลมในยคแรกของอสลาม)ในการเผยแผอลอสลามของแตละบคคล”โดยมเนอหาครอบคลมการศกษาในแนวคดของสลฟ เบองหลงและรากฐานในการเผยแผอสลามตลอดจนวธการอนๆทเกยวของ การวจยนไดเนนเนอหาเกยวกบแนวทางของสลฟในการเผย

44

แผ อลอสลามของแตละบคคลทประสบความส าเรจซงเปนแนวทางของบรรดาเศาะหาบะฮ และบรรดาผศรทธาในสมยเรมแรกของอสลามผซงปฏบตตามหลกฐานและยดมนบนแนวทางทถกตอง ซงเปนแนวทางของอลกรอานและอสสนนนะฮของทานศาสนฑตดงนนจากการศกษาวจยจงสรปไดวา กลมของสลฟมวธการในการเผยแผศาสนาทยนหยดอยบนพนฐานของความกระจางชด ความถกตองตามวธการปฏบตทเปนวชาการ มการปลกฝงจตส านกขนพนฐานของอสลามทถกตอง ตลอดจนมขนตอนและรปแบบวธการทหลากหลายตามสภาพของสงคมในแตละยคสมย

อบดลเลาะห บาราเฮง (2009 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “การเผยแผอสลามในสมยอาล เบน อาบ ฏอลบ” จดประสงคของการวจย เพอทจะไดรและเขาใจการเผยแผอสลามและศกษาชวประวตของอามรอลมมนน อาล เบน อาบ ฏอลบ และการเผยแผอสลามในสมยของทานวาเปนอยางไร

อาแว เจะโมง (2554 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “การเผยแผศาสนาอสลามของนกเรยนทจบการศกษาจากโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม : กรณศกษาโรงเรยนบ ารงอสลาม ต าบลปยด อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน” ผลการศกษาสรปไดวา บทบาทของนกเรยนดงกลาวในการทจะเผยแผศาสนาอสลามนนมคอนขางสง อนเนองมาจากความฝกฝนของสถาบนการศกษาโรงเรยนบ ารงอสลาม สวนใหญไดท าการเผยแผศาสนาอสลามดวยความสมครใจ เตมใจทจะใหการบรการทางวชาการความรใหกบชมชน ทองถน สงคม เปนตน สวนปญหาและอปสรรคในการท าการเผยแผนนคอนขางนอยเพราะการน าเสนอของบคคลดงกลาวมกจะใชสอททนสมยกบเหตการณปจจบน ดงกลาวนอยางนอยตองอาศยหลกสองประการดวยกนคอ หนงตองท างานเปนทมหรอจดชมรม สมาคมในชมชนในการเผยแผศาสนาอสลาม และสองควรจดกจกรรมหรอโครงการเพอใหเกดแรงจงใจในการทจะใหเกดความเขาใจในเรองของอสลาม

อาหมน ดาราพงษ (2545 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “บทบาทหนาทของส านกงานคณะกรรมอสลามประจ าจงหวดนครศรธรรมราชในดานการเผยแผศาสนาอสลาม” ในฐานะทส านกงานคณะกรรมอสลามประจ าจงหวดนครศรธรรมราชเปนองคกรทมความส าคญตอสงคมมสลมในจงหวดนครศรธรรมราช เพอทจะใหสงคมมสลมในจงหวดนครศรธรรมราชไดสนใจและอยในแนวทางของอสลามตามเจตนารมณแหงพระผเปนเจาใหมากทสดเทาทจะเปนไปได โดยประเดนส าคญจะกลาวถงความเปนมาและความส าคญของปญหา ความหมายของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดและการเผยแผ นโยบายบรหารกจการศาสนาอสลาม หนาทความรบผดชอบในการด าเนนงาน กจกรรมตางๆทไดด าเนนการ สภาพปญหาและการแกไข บทสรป ขอเสนอแนะและรายละเอยดอนๆทเกยวกบของกบบทบาทหนาทของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดนครศรธรรมราช และสดทายจากขอเสนอแนะจะกลาวถงการ

45

ท าหนาทเผยแผศาสนาอสลามหรอการเรยกรอง เชญชวนใหผคนหนมาสนใจ ศกษาและท าความเขาใจในศาสนาอสลามนน ไมใชเปนหนาทของคณะกรรมอสลามประจ าจงหวดนครศรธรรมราชเพยงองคกรเดยว แตเปนหนาทของทกๆคนทจะตองตระหนกและใหความรวมมอกน เพราะหนาทในการเผยแผศาสนาและการสถาปนาชะรอะฮอสลามบนหนาแผนดนนนเปนภารกจรวมกนของมสลมทกคน

บารอกะห สแต (2008 : บทคดยอ) การเขยนสารนพนธเลมนมวตถประสงค เพอศกษาชวประวตของทานหญงฟาฏมะฮและบทบาทในดานตางๆของเธอ ในประวตศาสตรอสลาม การวจยในครงนผวจยไดรวบรวมขอมลจากเอกสาร โดยการศกษาคนควาจากคมภรอลกรอานและอลหะดษ ต าราวชาการ ทางประวตศาสตรอสลามทเกยวของ และขอมลจากอนเตอรเนต สวนแรกของสารนพนธเลมนศกษาถงความหมายของการดะอวะฮ ความส าคญ วธการ และความประเสรฐเปนตน และกลาวถงความส าคญของสตรในการดะอวะฮตามหลกการอสลาม สวนทสอง ศกษาถงชวประวตของทานหญงฟาฏมะฮโดยเรมศกษาถง การก าเนด การอบรมสงสอน การแตงงาน และวาระสดทาย รวมไปถงแบบอยางอนดงามในดานตางๆ ของเธอ สวนทสาม ศกษาถงบทบาทตางๆ ของทานหญง เชน บทบาทตอบดามารดา บทบาทตอเครอญาต บทบาทตอสาม บทบาทในการดะอวะฮในอสลาม และบทบาทในดานสงคราม จากการศกษาพบวาวตถประสงคส าคญของสารนพนธเลมน เพอใหมความสอดคลองกบวจนะของทานศาสดาททรงสงใชใหบรรดามสลมตางใหความส าคญตอหนาทของตนเองโดยเฉพาะสตรทตองมบทบาทในการดะอวะฮอยางจรงจง โดยน าแบบอยางของทานหญงฟาฏมะฮมาเปนบรรทดฐานในการปฏบต

อบดลการม มะซา (2551 : บทคดยอ) การวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษา แนวทางการดะอวะฮของนบอบรอฮมกรณศกษาสเราะฮอลอมบยาอ โดยศกษาจากหนงสอตฟซร ทงตฟซรมะซรและไมมะซรหนงสออลหะดษ หนงสออลสนน หนงสออลมะซานด และบทความจากเวบไซตทเกยวของกบเรองน ผลการวจยตามจดประสงคทก าหนดไวพบวา 1. นโยบายและแผนการดะอวะฮของทานนบอบรอฮมซงใชวธการพนฐานคอการสอสารดวยค าพดสนทนา เสวนาโตตอบเพอความเขาใจอยางมมารยาทโดยยกหลกฐานทชดแจง หลงจากนนใชวธการเปลยนสภาพแวดลอมทเตมไปดวยรปปน 2. แนวทางทนกดะอวะฮและบรรดามสลมทงหลายตองยดถอและปฏบตในการเผยแผศาสนา 3. แนวทางและวธการดะอวะฮของบรรดานบและเราะสลโดยเฉพาะแนวทางของทานนบอบรอฮม 4. ปญหาของการดะอวะฮในสมยนพบวาแนวทางไมชดเจน ใชวธการไมเหมาะกบการเวลา และสอการดะอวะฮไมเพยงพอหรอใชสอไมถกตองซงตองแกไขโดยการศกษาประวตการเผยแผของทานนบอบรอฮม 5. ประกาศใหประชาชาตรวาการดะอวะฮทไดผลกคอการดะอวะฮกคอการดะอวะฮทบรรดานบและเราะสลได

46

ปฏบตไวเปนแบบอยางสวนหนงของแบบอยางนนกคอทานนบอบรอฮม 6. สราง กรยามารยาททดงามในชวตบรรดานกดะอวะฮและมสลมทงหลายโดยยดแบบอยางทานนบ อบรอฮม 7. ใหบรรดานกดะอวะฮและมสลมทงหลายหางไกลจากการเขาใจผดตอการดะอวะฮทแทจรงโดยศกษาจากประวตการดะอวะฮของทานนบอบรอฮม

มะสาการ อาแด (2543 : 5) การวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษาประวตและการววฒนาการของแนวคดศฟและแนวคดเชงศฟของกลมดะอวะฮตบลฆในจงหวดชายแดนภาคใต การวจยในครงน ผวจยไดยดเอกสารและการบรรยายเปนส าคญ นอกจากนนผวจยยงใชวธการสงเกตอกดวย ผลจากการวจยพบวา ค าวา “ศฟ” เปนค าทก าเนดขนในศตวรรษท 2 ของฮจเราะฮศกราชอนเปนยควกฤตในสงคมมสลม สภาพดงกลาวท าใหนกศฟมแนวคดของตนเองเปนหลก จากนนแนวคดศฟกไดววฒนาการขนตามล าดบจนนกศฟไดแพรหลายไปทวโลกมสลมในนามของ ตอรเกาะฮทหลากหลาย เชน กอดรยะฮ (Qadiriyah) รฟาอยยะฮ (Rifa„iyah) สฮรวรดยะฮ (Suharwardiyah) ฮาตมยะฮ (Hatimiyah) ชชตยะฮ (Jishtiyah) ซบอนยะฮ (Sab„iniyyah) เมาลาวยะฮ (Maulawiyah) นกชบนดยะฮ (Naqshabandiyah) ซตตะรยะฮ (Sattariyah) มญดดดยะฮ (Mujaddidiyah) ตญานยะฮ (Tijaniyah) ดรกอวยยะฮ (Dargawiyyah) ซะนซยะฮ (Sanusiyah) อะฮมะดยะฮ (Ahmadiyah) ฯลฯ การววฒนาการและการแพรกระจายของนกศฟท าใหเกดแนวคดและทฤษฎทแตกตางกน แตนกศฟยงมแนวคดและทฤษฎหลกทส าคญ เชนเตาฮดและมะอรฟะฮ มจาฮะดะฮ อสสยาฮะฮวดดะอวะฮ ซกรลลอฮ ซฮด ตะวกกล ฯลฯ ค าวา “ดะอวะฮตบลฆ” เปนค าทเรมใชโดยทานเมาลานาอลยาสผกอตงกลมดะอวะฮ ตบลฆ อนหมายถงกลมทท างานเชญชวนมวลมนษยสพระองคอลลอฮและเผยแผสารของพระองคอกดวย กลมดะอวะฮตบลฆเกดขนครงแรกในเขตเมวาต ประเทศอนเดย เมอป พ.ศ.2477/ค.ศ. 1934โดยอาศยความรและประสบการณจากนกวชาการมสลมดวบานทไดรบแนวคดศฟจากตอรเกาะฮกอดรยะฮ ชชตยะฮและนกชบนดยะฮ ผานทานซาฮวลยยลลอฮอลดะฮลาวและโรงเรยนดารลอลม ณ.เมองดวบาน จากนนกลมดะอวะฮตบลฆกไดแพรหลายสประเทศตางๆมากมาย ในป พ.ศ. 2508/ค.ศ.1965 กลมดะอวะฮตบลฆกไดเขามาด าเนนงานดะอวะฮในประเทศไทย จงหวดตาก ในป พ.ศ. 2518/ค.ศ.1975 โดยประมาณกลมดะอวะฮตบลฆกเรมเขาสจงหวดนราธวาสและในป พ.ศ. 2536/ค.ศ.1993 กลมดะอวะฮตบลฆกไดสรางมสยดอลนร ศนยมรกสกลมดะอวะฮตบลฆในจงหวดชายแดนภาคใต ณ จงหวดยะลา

สะสอร วาล (2550 : บทคดยอ) วตถประสงคของรายงานการวจยเรองน 1. เพอศกษาความหมายและความส าคญของดะอวะฮ 2. เพอศกษาความหมายและความส าคญของการเศาะลาฮญะมาอะฮในอสลาม 3. เพอศกษาการดะอวะฮของคณะกรรมการ

47

อสลามประจ ามสยดในการดะอวะฮเศาะลาฮญะมาอะฮ โดยเครองมอหลกในการด าเนนการวจย คอ แบบสอบถามจากกลมตวอยางประกอบดวยคณะกรรมการอสลามประจ ามสยด จ านวน 18 คน และสปปรษมสยด จ านวน 371 คน ผลการศกษา พบวาคณะกรรมการอสลามประจ ามสยดมความเขาใจเกยวกบความหมาย และความส าคญของการดะอวะฮอสลามระดบสงมากแตสปปรษมสยดมความเขาใจเกยวกบความหมายและความส าคญของการดะอวะฮอสลามในระดบสงคณะกรรมการอสลามประจ ามสยด สปปรษมสยดมความเขาใจเกยวกบความหมายและความส าคญของการเศาะลาฮ ญะมาอะฮระดบสงมาก คณะกรรมการอสลามประจ ามสยดและสปปรษมสยดมความเหนวาการดะอวะฮของ คณะกรรมการอสลามประจ ามสยดในอ าเภอยงอในการสงเสรมการเศาะลาฮ ญะมาอะฮในอ าเภอยงอ จงหวดนราธวาสระดบสงโดยรวมการดะอวะฮเพอเศาะลาฮญะมาอะฮของคณะกรรมการอสลามประจ ามสยดอยในระดบสงแลว ยกเวนบางประเดนทควรท าความเขาใจเกยวกบบทบาท หนาทหกม และแบบอยางของทานศาสนฑตคณะกรรมการอสลามประจ ามสยดและผน าทกระดบควรเปนแบบอยางทด มการด าเนนกจกรรมเกยวกบเศาะลาฮญะมาอะฮทหลากหลายและตอเนองโดยการจดพมพวารสารและจดโครงการเพอสงเสรมเศาะลาฮญะมาอะฮ

Osman Abdullah Chuah Hock Leng (1991 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “Non-Muslim Response towards Islam in Malaysia : A Case Study in

Kuala Lumpur ” ผทไมใชมสลมมการตอบรบตอศาสนาอสลามในประเทศมาเลเซย และมความสนใจ ทจะศกษาวชาของศาสนาอสลาม ชาวมสลมมความกระตอรอรนทจะแพรกระจายศาสนาอสลามใหกบคนทไมใชมสลม การตอบรบของผทไมใชมสลม จะมความส าคญใหกบพวกเขาเหลานน บทแรกจากวทยานพนธเลมนเกยวของกบวธการเรยน มนจะพดถงเกยวกบปญหาของการเรยน การทบทวนวรรณกรรม และ ปญหาในหลกสตรการเรยนบททสองจะพดถงเกยวกบเบองหลงในการศกษาของเชอชาตของชาวมาเลเซย บททสามจะเปนการวเคราะหใหกบผทไมใชมสลมทจะตอบสนองตอศาสนาอสลามโดยการอธบาย บททส อยางไรกตาม จะมการเสนอเกยวกบปญหาของผทไมใชมสลมในการเขารบศาสนาและแนวความคดของศาสนาอสลามสวนในบททหานมการเสนอแนะบางอยาง ส าหรบการทจะพฒนาวธการเรยนและการดะอวะฮใหแกผทไมใชมสลมในประเทศมาเลเซย

Fazilawati Bt Mohd (2004 : บทคดยอ) ผวจยไดศกษาวจยเรอง “Da„awah in Cambodian Community : Case Study in Kg Belukar and Kg Bunga mas

in Kelantan” การวจยในเรองนมวตถประสงคเพอการศกษาเกยวกบความเปนมาของชาวมสลมกมพชาทอยในรฐกอลนตน 1. เพอศกษาบทบาทและแนวทาง กจกรรมการดะอวะฮของพวกเขาเหลานน 2. เพอการเรยนรและวธใชการดะอวะฮอยางใกลชด 3. แหลงทมาของการศกษาดะอวะฮ

48

ทมาจากบทความหนงสอ และ จากทางการสมภาษณ ผลทออกมา ผวจยสามารถเผยแพรเกยวกบความเปนมาและประวตของประชากรกมพชาสรฐกอลนตน การทประชากรกมพชาไดมาอยทรฐนกเพราะชาวกมพชาจะหลกเลยงตวเองใหพนจากการปราบปรามสงคราม และ พวกเขากใชโอกาสนเพอทจะหาความรและเผยแพรการดะอวะฮใหแกประชาชนในชมชนเหลานน การวจยนจะด าเนนเพอทจะใหความรวาการดะอวะฮทถกเผยแพรไดรบความชนชมและการยดหลกในศาสนาอสลามมากนอยแคไหนแกกลมประชากรของชาวกมพชา โดยในทนจะไดรบความสนใจและแนวความคดของชาวกมพชาจากสองหมบาน โดยทจะท าการเปรยบเทยบโดยเฉพาะรปแบบกจกรรมของการดะอวะฮทก าลงด าเนน และสนทนาเกยวกบกจกรรมทไดรบการตอนรบและความส าเรจจากประชากรในหมบาน จากนการวจยของผเขยนจะทงทายดวยแนวทางวธทจะท าใหมเสถยรภาพเพมขนจากกจกรรมดะอวะฮทถกด าเนนจากหมบานทงสองดงกลาว

งานวจยเรองวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนแกมอลลฟมความแตกตางกบหนงสอและงานวจยทไดกลาวขางตนหลายประการทส าคญไดแกกลมเปาหมาย เนอหาทเนน วธการ และขอมลเปนปจจบน

1.3 วตถประสงคของการวจย

1.3.1 เพอศกษาประวตความเปนมาของมลนธสนตชน 1.3.2 เพอศกษาการดะอวะฮแกมอลลฟในอสลาม 1.3.3 เพอศกษาวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนแกมอลลฟ

1.4 ความส าคญ และประโยชนของการวจย

1.4.1 ทราบถงประวตความเปนมาของมลนธสนตชน 1.4.2 ทราบถงการดะอวะฮแกมอลลฟในอสลาม 1.4.3 ทราบถงวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนแกมอลลฟ

1.5 ขอบเขตของการศกษาวจย

49

การวจยเรอง “วธการดะอวะฮของมลนธสนตชนแกมอลลฟ” นผวจยไดวางขอบเขต

การศกษาไว 2 ดานดงน

1.5.1 ขอบเขตดานเนอหา มดงน 1.5.1.1 ศกษาถงประวตความเปนมาของมลนธสนตชน 1.5.1.2 ศกษาถงการดะอวะฮแกมอลลฟในอสลาม 1.5.1.3 ศกษาถงวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนแกมอลลฟ

1.5.2 ขอบเขตภาคสนาม มดงน

ประชากรในการศกษาวจยไดแกคณะกรรมการโครงการอบรมผสนใจ

อสลาม และผทเขารบการอบรม จ านวน 25 คน ประกอบดวยประธานโครงการอบรมผสนใจ

อสลามจ านวน 1 คน รองประธานโครงการอบรมผสนใจอสลามจ านวน 1 คน ครโครงการอบรม

ผสนใจอสลามจ านวน 5 คน มอลลฟชาย 6 คน และมอลลฟหญง 12 คน

1.6 ขอตกลงเบองตน

ในงานวจยน ผวจยไดก าหนดขอตกลงเบองตนไวดงน

1.6.1 การปรวรรตอกษรอาหรบเปนอกษรอาหรบ-ไทยและไทย-องกฤษ ผวจยใช

รปแบบของวทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

1.6.2 การแปลความหมายอายะฮอลกรอาน ผวจยจะยดพระมหาคมภรอลกรอาน

พรอมค าแปลเปนภาษาไทยของสมาคมนกเรยนเกาอาหรบประเทศไทย ซงพมพเผยแผโดยศนย

กษตรยฟะฮด เพอการพมพอลกรอานเปนหลกในการแปล

1.6.3 การอางองอลกรอาน ผวจยจะใชการอางองโดยระบชอสเราะฮและล าดบ

อายะฮ เชน (อลฟาตหะฮ : 2) หมายถง สเราะฮอลฟาตหะฮ อายะฮท 2

1.6.4 การกลาวถงโองการในอลกรอาน ผวจยจะใชค าวาอายะฮเพอทบศพทเดมไว

50

1.6.5 การอางองหะดษ ผวจยจะอางผบนทกหะดษและหมายเลขหะดษโดยเขยนไวหลงตวบทและความหมาย เชน (8: 2001 หมายถง หะดษ(บนทกโดย Muslim : 2001 : 8)

1.6.6 การอางองขอความอนทนอกเหนอจากอลกรอานและหะดษ หากเปนการคดลอกขอความมาทงหมดผวจยจะอางองแบบนาม-ป (Author- Date) โดยระบชอผแตง ปทพมพและเลขหนาในวงเลบ (…)

1.6.7 การแปลต าราหนงสอและเอกสารตางๆ จากภาษาตางประเทศมาเปนภาษาไทย

ผวจยจะแปลความหมายโดยภาพรวม แตจะยงรกษาความหมายเดมของขอความอยางสมบรณทสด

1.6.7 การอธบายอลกรอานผวจยไดใชหลกการอลมลกรอาน

1.6.8 การอธบายอลหะดษผวจยไดใชหลกการมสเฎาะละหหะดษ

1.6.9 เครองหมาย ﴾ …﴿ วงเลบดอกไม ใชส าหรบอายะฮอลกรอาน

1.6.10 เครองหมาย “......” เปนเครองหมายทใชส าหรบการแปลความหมายของ อลกรอานและอลหะดษ ตลอดจนค าพดของนกวชาการทน ามาอางอง 1.6.11 ((…)) วงเลบปกค ใชส าหรบตวบทอลหะดษ 1.6.12 (…) วงเลบเดยว ใชส าหรบการเขยนอางองและการอธบายศพททส าคญ 1.6.13 สญลกษณเปนภาษาอาหรบทมาจากค าวา “ญลละ ญะลาลฮ” ซงมความหมายวา “พระองคอลลอฮทรงเกรยงไกรทรงสงสง” เปนค าทมสลมใชกลาวยกยองและสรรเสรญพระองคอลลอฮหลงจากทไดพาดพงถงนามพระองค

1.6.14 สญลกษณเปนภาษาอาหรบทมาจากค าวา “ศอลลลลอฮ อะลยฮ วะสลลม” ซงมความหมายวา “ขออลลอฮทรงประทานความโปรดปรานและความสนตแดทาน” เปนค าทมสลมใชหลงจากไดมการพาดพงถงศาสนฑตมหมมด

1.6.15 สญลกษณเปนค าขอพรภาษาอาหรบมาจากค าวา “อะลยฮสลาม” หมายถง ขออลลอฮทรงประทานความสนตแดทาน เปนค าทใชหลงจากไดมการกลาวถงทาน ศาสนฑตหรอเราะสลทานอนยกเวนศาสนฑตมหมมดหลงจากทมการกลาวถง

1.6.16 สญลกษณเปนค าขอพรภาษาอาหรบ มาจากค าวา “เราะฏยลลอฮอนฮ” หมายถง “ขออลลอฮทรงโปรดปรานแกเขา” ใชหลงจากพาดพงถงนามของอครสาวกผชายหนงคน

51

1.7 นยามศพทเฉพาะ

1.7.1 วธการ หมายถง วธการดะอวะฮของมลนธสนตชนซงไดปฏบตตอผทสนใจ อสลามเปนขนตอนอยางมระบบดงน วธการดะอวะฮของมลนธสนตชนตอผทสนใจอสลามดวยค าพด วธการดะอวะฮของมลนธสนตชนตอผทสนใจอสลามดวยการกระท าและวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนตอผทสนใจอสลามดวยสอตางๆ

1.7.2 ดะอวะฮ หมายถง การเผยแผหรอการเรยกรองมวลมนษยสอสลามดวยวธการและสอทเหมาะสม

1.7.3 นกดะอวะฮ หมายถง นกเผยแผหรอการเรยกรองมวลมนษยสอสลามดวยวธการและสอทเหมาะสม

1.7.4 มลนธสนตชน หมายถง มลนธทสอนศาสนาอสลาม ทอย 439 หม 4 ซอย 112 ลาดพราว แขวงวงทองหลาง เขตวงทองหลาง กทม 10310

1.7.5 มอลลฟ หมายถง ผทเขารบอสลาม

1.8 วธด าเนนการวจย

การศกษาคนควาวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนแกมอลลฟครงน ผวจยไดด าเนนการศกษาคนควาตามล าดบขนตอนดงตอไปน

1.8.1 ประชากรและกลมตวอยาง 1.8.1.1 ประชากร

ประชากรในทนหมายถงมอลลฟทเขารบอสลามตงแตเปดมลนธสนตชนตงแตเรมตนจนถงปจจบนมจ านวนโดยประมาณ 1,000 คน เฉลยปละ 100 คน (สมภาษณ ดร.สไลมาน บญชม รองประธานโครงการอบรมผสนใจอสลาม 27 มนาคม พ.ศ. 2557) มอลลฟจ านวนดงกลาวไปใชชวตตามสภาพของแตละคนกระจดกระจายตามภมล าเนาของตวเองไมไดอาศยอยทมลนธสนตชนอยางถาวร

1.8.1.2 กลมตวอยาง จ านวนกลมตวอยางทใชในการเกบขอมลมจ านวน 25 คน

ประกอบดวย ประธานโครงการอบรมผสนใจอสลามของมลนธสนตชน รองประธานโครงการอบรมผสนใจอสลามของมลนธสนตชน อาจารยผสอนจ านวน 5 คน และมอลลฟ 18 คน แบง

52

ออกเปนมอลลฟชาย 6 คน มอลลฟหญง 12 คน จ านวนมอลลฟ 25 คน เปนมอลลฟทอย ณ มลนธสนตชนในเวลานน (เวลาทผวจยสมภาษณ)

ผใหขอมลส าคญทใชในการเกบขอมลไดแก คณะกรรมการโครงการอบรมผสนใจอสลาม และผทเขารบการอบรม จ านวน 25 คน แสดงตามตารางท 6 ดงน

ล าดบท ชอ/ต าแหนง กลมตวอยาง จ านวน

1 ประธานโครงการอบรมผสนใจอสลาม 1 2 รองประธารโครงการอบรมผสนใจอสลามคนท 1 1

3 อาจารยผสอนผเขารวมโครงการอบรมผสนใจอสลาม 5 4 มอลลฟผเขารวมโครงการอบรมผสนใจอสลาม (ชาย) 6 5 มอลลฟผเขารวมโครงการอบรมผสนใจอสลาม (หญง) 12

รวมทงหมด 25 ตารางท 6 แสดงจ านวนผใหขอมลส าคญในการวจย

1.8.2 รปแบบการวจย การวจยเพอศกษาวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนแกมอลลฟเปนการ

ศกษาวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) รวบรวมขอมลจากเอกสาร การสงเกตแบบมสวนรวมและการสมภาษณแบบเจาะลก อาศยวธการพรรณนาเชงวเคราะห (Desription Method)

1.8.3 เครองมอในการวจย 1.8.3.1 ลกษณะของเครองมอ

เครองมอทใชในการวจยครงน แบบสงเกต และแบบสมภาษณ เกยวกบวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนแกมอลลฟ

แบบสงเกต คอ สงเกตวธการประกอบศาสนกจประจ าวน การเรยนการสอน และการจดกจกรรมตางๆ ของโครงการอบรมผสนใจอสลามของมลนธสนตชน

แบบสมภาษณ ซงแบงออกเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนขอค าถามขอมลสวนตวของผถกสมภาษณ ตอนท 2 เปนขอค าถามอยางเจาะลกทเกยวกบวธการดะอวะฮของ

มลนธสนตชนแกมอลลฟ 1.8.3.2 การสรางเครองมอ

ก. ศกษาวธการสรางเครองมอแบบการสมภาษณ

53

ข. จดท าแบบสมภาษณ โดยก าหนดขอบเขตค าถามใหเกยวกบการศกษาวธการดะอวะฮของมลนธสนตชนใหแกมอลลฟ จากนนผวจยสรางเครองมอตามขอบเขต

ค. น าแบบสมภาษณทสรางขนน าเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองและเหมาะสม รบฟงขอเสนอแนะเพอการปรบปรงแกไขใหสมบรณยงขน

ง. น าแบบสมภาษณทปรบปรงตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ ขอความเหนชอบจากอาจารยทปรกษาวทยานพนธ จากนนน าไปทดลองใชกบประชากรทไมใชกลมตวอยาง 1 คน เพอหาความเชอมนของแบบสมภาษณ

1.8.4 การเกบรวบรวมขอมล มดงน วธการไดมาของขอมลทน ามาใชในการวจยครงนไดมาจากแหลงขอมล 2

สวนดงน 1.8.4.1 การเกบขอมลทเปนต ารา เอกสาร และงานวจย

ก. เกบรวบรวมขอมลจากต ารา เอกสาร และงานวจยทเกยวของกบการดะอวะฮจากแหลงเอกสารตางๆ

ข. ทบทวนต าราอรรถาธบายอลกรอานในบททเกยวของกบการ ดะอวะฮ ซงไดถกบนทกเอาไวโดยนกอรรถาธบายอลกรอานเชนตฟสรอบนกะษรตฟสรอลกรฎบย เปนตน

ค. ทบทวนต าราหะดษในบททเกยวของกบการดะอวะฮ ซงไดถกรวบรวมเอาไวโดยนกบนทกหะดษ เชน เศาะหหมสลม และสนนอะบ ดาวด รวมถงต าราทอรรถาธบายหะดษดงกลาว

ง. รวบรวมเอกสารทเปนแหลงขอมลหลกและแหลงขอมลรองจากหอส ม ด ต า ง ๆ ท ง ใ นป ระ เ ท ศ แล ะ ต า ง ป ร ะ เ ท ศ เ ช น หอส ม ด จอน ห เ อฟ เ ค น เน ด มหาวทย าลยส งขล านค รนท ร ( วท ย า เขต ปตตา น )ห อ งส มดวทย าลย อสล าม ศกษามหาวทยาลยสงขลานครนทร (วทยาเขตปตตาน) หองสมดมหาลยฟาฏอน หอสมดมหาวทยาลยอสลามนานาชาตประเทศมาเลเซย และขอมลจากหองสมดอเลกทรอนกสทปรากฏในเวบไซตตางๆ ทเกยวของ

1.8.4.2 เกบรวบรวมขอมลภาคสนาม ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยท าเรองขอหนงสอรบรอง

และหนงสอแนะน าตวจากภาควชาอสลามศกษาถงมลนธสนตชนทเปนกลมตวอยางเพอขอความ

54

รวมมอในการเกบรวบรวมขอมลผวจยเกบรวบรวมจากการสมภาษณทงหมดเพอน ามาด าเนนการศกษาวเคราะหและสงเคราะห

1.8.4.3 การจดกระท าของขอมล ก. น าขอมลทรวบรวมไดจากแหลงเอกสารตางๆมาศกษาและสรป

สาระส าคญตามขอบเขตทก าหนดไว ข. น าขอมลทไดจากการสมภาษณทจดบนทกและเทปบนทกเสยงไว

ถอดขอความดวยวธสรปสาระส าคญตามขอบเขตดานเนอหาทก าหนดไว ค. น าขอมลตามขอ ก. และขอ ข. มาตรวจสอบความสมบรณ และ

เกบขอมลเพมเตมในสวนทยงไมสมบรณ ง. น าขอมลตามขอ ก. ขอ ข. และขอ ค. มาศกษาวเคราะหตาม

ขอบเขตดานเนอหา 1.8.4.4 การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลม 2 รปแบบ 1. การวเคราะหขอมลเอกสารและต าราผวจยจะใชหลกการดงน

วทยาการอลกรอาน เชนอลมฟฮม อลมนฏก อลอามและอลคอศ วทยาการอลหะดษ เชน อศเศาะหห อลหะสน และอฏเฏาะอฟ หลกทวไป เชนไวยากรณภาษาอาหรบ (อนนะห และอศศอรฟ)

2. การวเคราะหขอมลภาคสนามโดยใชวธการพรรณนาเชงวเคราะห (Desription Method)