บทท 4

ระบบการแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกสและระบบการช าระเงนในพาณชยอเลกทรอนกส

การสอสารยคปจจบนสามารถสอสารถงกนไดอยางรวดเรวไรขอบเขตจ ากด องคกรทมเทคโนโลยการ

สอสารททนสมยยอมไดเปรยบในเชงการแขงขนและประสบความส าเรจไดเรว การสบเปลยนขอมล

อเลกทรอนกส(Electronic Data Interchange : EDI) เปนกลยทธการสอสารอกประเภทหนงซงหลายองคกร

ไดน ามาใช ท าใหการสอสารสะดวกรวดเรว ประหยดงบประมาณในเรองการใชกระดาษและการขนสง ซง

น าไปสการลดตนทนทางธรกจ แถมประหยดขนตอนในด าเนนงานยงยากออกไป และระบบ EDI เปนรากฐาน

ในการพฒนาไปสการท าธรกจE-commerceการท าธรกรรมแบบ E-Commerce ในปจจบนครอบคลมในการ

ด าเนนธรกจแทบทกดาน ทงธรกจอตสาหกรรม และธรกจบรการเชน ประกนภย สขภาพ การทองเทยว รวม

ไปถงการซอขายสนคาผานระบบอเลคทรอนคส ความหมายของ E-Commerce นน ครอบคลมไปทง

การตลาด การแลกเปลยนสญญา การสนบสนนระบบการจดสง การจายเงนรวมไปถงการตดตอกบหนวยงาน

ของรฐเชน สรรพากรเปนตน ดงนนการใชระบบแลกเปลยนขอมลแบบเดมมาใชอาจไมมประสทธภาพตามท

ตองการไดอกตอไป เพราะ e-Commerce ในปจจบนจะตองรองรบการสอสารทกอยางตงแตผซอไปจนถง

ผขายไดอยางสะดวกรวดเรว และเนอหาในบทนจะน าเสนอขอมลเกยวกบEDI และ ระบบการช าระเงนใน

พาณชยอเลกทรอนกส

ความหมายและพฒนาการของการแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกส

EDI (Electronic Data Interchange) คอ ระบบการแลกเปลยนเอกสารทางธรกจระหวางบรษทคคาในรปแบบมาตรฐานสากลจากเครองคอมพวเตอรเครองหนงไปยงเครองคอมพวเตอรอกเครองหนง ซงชวยใหเกดการถายโอนแบบอเลกทรอนกสส าหรบงานเอกสารทใชเปนประจ า (Routine Document)ระหวางพนธมตรทางธรกจตางๆ ไดแก ใบสงซอสนคา บญชราคาสนคา ใบสงของ ใบยนยนการซอขายระหวางคคารายงานฯลฯ ภายใตมาตรฐานทก าหนดไว

การรบ/สงเอกสารขอมลดงกลาว จะถกกระท าภายใตมาตรฐานความปลอดภยระดบหนง เพอปองกนมใหคแขงทางการคาสามารถดงขอมลของตนเองไปใชได ซงหากมการใช EDIในกจกรรม ตาง ๆ อยางครบวงจรแลว จะชวยใหไมตองอาศยเอกสารตนฉบบทตองตรวจสอบ โดยพนกงานหรอปอนขอมลซ าอก ซงสามารถสนบสนนใหองคกรธรกจเปลยนแปลงจากการท าธรกจทตองใชเอกสารเปนพนฐานน าไปสการท าธรกจภายใตสอทางอเลกทรอนกส โดยไมจ าเปนตองใชกระดาษอกตอไป

การน าระบบ EDI มาใชจะท าใหเกดการตรวจสอบเอกสารระหวางตนทางและปลายทางเปนไปไดอยางรวดเรวลดปญหาการตรวจเชคโดยเจาหนาท ระบบ EDI เปนระบบสอสารขอมลดวยคอมพวเตอร

เชอมโยงเปนเครอขาย โดยผานระบบเครอขายสอสารหรอเครอขายอนเตอรเนต โดยมการจดท าฐานขอมลและก าหนดรปแบบของเอกสารทใชรวมกน เพอใหเปนมาตรฐาน และสามารถใชงานไดอยางกวางขวาง ทงภายในประเทศและตางประเทศ ซงการใช EDI มลกษณะส าคญดงน เปนระบบการใชเอกสารอเลกทรอนกสมาใชแทนเอกสารทเปนกระดาษ

- การใชรหส (CODE) มาใชแทนขอมลเพอใหเกดระบบสอสารทางการคาททวโลกสามารถอางองถงสงหนงไดโดยใชรหสเดยวกน การก าหนดหมายเลขประจ าตวสนคาตามมาตรฐานสากลของ EAN-13, ITF-14, UCP ฯลฯ - โครงสรางขอมลในการบสงระหวางคคา ทงผสงและผรบจะตองมโครงสรางของ EDI ทแนนอน - การแลกเปลยนระบบงานระหวางคอมพวเตอรโดยตรง โดยทแตละหนวยงานมระบบงานทสอดคลองกน โดยอาศย Translate Software ทแปลง Text เปน EDI ท าใหเกดความสะดวกตอธรกจในการทไมตองปรบเปลยนระบบงานฐานขอมลเดมของตนเอง โดยใชไดทงผาน EDI VAN และ EDI Internet ทใชขอมล “XML” ท าใหสะดวกและประหยด - มาตรฐานขอมลเดยวกนเพอสามารถตรวจสอบการใชไดอยางสมบรณถกตอง เอกสารจะตองสอดคลองกบมาตรฐาน ซงการก าหนดมาตรฐานของเอกสาร EDI จะมการก าหนดรปแบบของโครงสราง ซงสวนใหญจะใชมาตรฐาน UN/EDIFACT

เอกสารทางธรกจทใชอยในปจจบนน สามารถทดแทนดวยเอกสาร EDI ไดทงหมด เชนเอกสารทางดานการจดซอ ไดแก ใบสงซอ (Purchase Order) ใบแจงหน (Invoice) ใบเสนอราคา (Quotation) ใบแจงราคาสนคา (Price/Sales Catalogue) เปนตน

เอกสารทางดานการเงนไดแก ใบสงใหธนาคารจายเงน (Payment Order) ใบแจงการสงจาย (RemittanceAdvice) เปนตน

เอกสารทางดานการขนสง ไดแก ใบตราสง (Bill of Lading) ใบจองตสนคา (Booking) แผนผงการบรรทกสนคาภายในเรอ (Bayplan) ใบสงปลอยสนคา (Delivery Order) เปนตน

เอกสารทางดานการคาระหวางประเทศ ไดแก ใบขนสนคา (Customs Declaration) บญชตสนคา (Manifest) เปนตน

องคกรและหนวยงานทเกยวของกบ EDI

องคกรและหนวยงานทมสวนเกยวของกบ EDI คอ

1. End User ผทมหนาทในการรบสงเอกสารผานทางอเลกทรอนกส (ผประกอบการ)เอกสารธรกจทรบสง โดยผานทางระบบ EDI นน จะตองผนกดวยซองอเลกทรอนกส ซงเปนซองทไดรบมาตรฐานของการใช

รบสง และแลกเปลยนเอกสารธรกจผานทางอเลกทรอนกสซงมใชกนอยางแพรหลายทวโลก หรอทสากลใหการยอมรบในนามของ UN/EDIFACT

2. Value Added Networks ( VANS ) ผทมหนาทใหบรการทางดานการรบสงเอกสารทางอเลกทรอนกส ซงเปรยบเสมอนกบศนยไปรษณยอเลกทรอนกสประจ าเขตตาง ๆ ทยนดใหการบรการ

3. EDI Gateway เปนศนยกลางในการคดแยกเอกสาร ท าหนาทในการคดแยก และน าสงเอกสารผานไปยงจดหมายปลายทาง รวมทงเปนศนยกลางในการตอเชอมระบบไปยงหนวยงานตาง ๆ ทเกยวกบธรกจน าเขา และสงออกซงเปรยบเสมอนกรมไปรษณยกลางอเลกทรอนกส ตงประจ าการเพอเปนศนยกลางในการตอเชอมระบบของการรบ – สง และแลกเปลยนเอกสารธรกจกบหนวยงานหรอองคกรตาง ๆ ทมสวนเกยวของในวฏจกรการด าเนนงานธรกจทงภาครฐบาลและภาคเอกชนจากตนทาง (ผสง) ไปยงปลายทาง (ผรบ)

ขนตอนการท างานของระบบ EDI

การท างานตามขนตอนของระบบ EDIนจ าเปนอยางยงทระบบคอมพวเตอรขององคกรตาง ๆ จะตองมสวนการสอสารเปนระบบเปด คอเปนระบบซงใชฮารดแวร (Hardware)และซอฟแวร (Software)ทไมปดกนการตดตอจากโลกภายนอก โดยการใชมาตรฐานทเปนสากล เชน UN/EDIFACT , IEEE , ACM , ISOเปนตน ซงไดก าหนด และวางกฎเกณฑของการสงผาน หรอแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกสไวอยางชดเจน เพอใหคอมพวเตอรของทกฝาย ทเกยวของสามารถตดตอ และรบ/สงขอมลกนไดโดยไมจ ากดยหอของอปกรณ

รปท 4.1 แสดงการเชอมขอมลของผประกอบการในระบบ Supply Chain ผาน EDI

ทมา http://logisticsrmuttochan.blogspot.com/2011/08/edi.html

การแลกเปลยนเอกสารธรกจในระบบอดไอ มขนตอนการท างานระหวาง เครองคอมพวเตอรของผสง

กบเครองคอมพวเตอรของผรบ ดงน

1. ผสงเอกสารอดไอ (SendingSystem)

- เรมตนผสงตองมโปรแกรม (In House Application)ส าหรบบนทกขอมลของเอกสารตาง ๆ

เชน invoiceใบขนสนคา เปนตน โปรแกรมนผสงอาจจะพฒนาเองหรอซอทเขาพฒนาเสรจ

แลวกได

- ผสงบนทกรายละเอยดของเอกสารตาง ๆ เขาสเครองคอมพวเตอร

- ผสงตรวจสอบความถกตองครบถวน ของขอมลทบนทกเขาเครองคอมพวเตอร อกครงกอนท

จะสงไปใหเครองคอมพวเตอรของผรบ

- ผสงสงใหเครองคอมพวเตอรของตนสงขอมลไปใหเครองคอมพวเตอร ของผรบเมอไดรบ

ค าสง เครองคอมพวเตอรของผสงกจะท าการคดแยกขอมล ทตองการสง (Extracted Data)

จากฐานขอมล (DBfile)ใหอยในรปทพรอมจะถกแปลงเปนเอกสารอดไอ

- ซอฟแวรอดไอ (Translation Software)จะท าการแปลงขอมลทตองการสงใหอยในรปของ

เอกสารอดไอหรอทเรยกวา เอกสารอเลกทรอนกส เชน EDIFACTFormat

- จากนนกเปนหนาทของชดค าสงส าหรบการตดตอสอสารขอมล (Communication

Protocolเชน VAN Protocol หรออน ๆ) ทจะสงขอมลไปยงเครองคอมพวเตอรของผ

ใหบรการอดไอ

2. ผใหบรการอดไอ (VANS: Value added NetworkSystem)

เครองคอมพวเตอรของผใหบรการอดไอจะด าเนนการดงตอไปน

- ตรวจสอบสทธการใชบรการอดไอของผสง เชน ตรวจสอบรหสผาน เปนตน

- เมอไดรบขอมลจากผสงแลวท าการแปลงขอมลจากมาตรฐานหนง ไปเปนอกมาตรฐานหนงใน

กรณทผสง และผรบใชมาตรฐานอดไอแตกตาง (Optional)

- ตรวจสอบขอมลวาตรงตามมาตรฐานหรอไม (Optional)

- น าเอกสารอดไอทไดรบจากผสง ไปเกบไวใน Mailbox (ตไปรษณย) ของผรบ

3. ผรบเอกสารอดไอ (ReceivingSystem)

เครองคอมพวเตอรของผรบจะด าเนนการดงตอไปน

- ผรบตดตอมายงเครองของผใหบรการอดไอผานเครอขายสอสาร เชน โทรศพท เพอรบ

เอกสารทอยใน Mailboxของตน

- อานเอกสารอดไอ (ในรป ของ EDIFACT Format)จาก Mailboxของตน และสงขอความ

ตอบรบแจงใหผสงทราบวาไดรบขอมลเรยบรอยแลว

- ซอฟแวรอดไอ (Translation Software)จะท าการแปลงเอกสารอดไอใหอยในรปแบบทผรบ

เอาไปใชงานภายในองคกรได

- เครองคอมพวเตอรของผรบจะน าขอมลทผานการแปลงเรยบรอยแลว (Deformated data)

มาท าการประมวลผล และจดเกบลงในฐานขอมล (DB file)

การแลกเปลยนเอกสารทางธรกจระหวางองคกรคคาในรปแบบอเลกทรอนกส ซงเอกสารตองม

รปแบบมาตรฐานเดยวกนนนท าใหสามารถเชอมตอเอกสารเขาสระบบขององคกรไดไมตองท าการปอนขอมล

เขาอก โดย EDI จะท าการแลกเปลยนเอกสาร ผานเครอขายคอมพวเตอร 2 แบบ คอ VAN (Value Added

Network) และ Internet ซงเครอขายทง 2 แบบมความแตกตางกนดงน

ตารางท 4.1 แสดงการเปรยบเทยบการแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกสผานเครอขายทง 2 แบบ (http://account.bu.ac.th/ejournal/ejournaldetail.php?id=27)

รายการ VAN Internet วธการสงขอมล สงผานผใหบรการ EDI VAN สงผาน ISP ใดกได ความปลอดภยของขอมล ความปลอดภยสง ความปลอดภยปานกลาง การตรวจสอบตดตามขอมล มระบบ Tracking ในการ

ตรวจสอบตดตามทกจด จงตรวจไดวามปญหาจดได จะแกไขอยางไร

ISP ไมมระบบ Tracking ในการตรวจสอบตดตามทกจด

ความเรวในการรบสงขอมล เวลาในการรบสงขอมลแนนอนและมความเรวมากกวาสงผาน internet

ความเรวในการรบสงขอมลไมแนนอน

คาใชจายในการลงทนครงแรก ตองลงทนเพมในสวน Translation Software

ไมตองลงทนเพมใชอปกรณเชอมตอ internet

คาใชจายในการสงแตละครง คาสมคร EDI VAN และคาสงแตละครง

คาสมาชก ISP

การสงขอมลคราวละมากๆ เหมาะส าหรบการสงขอมลคราวละมากๆ

ไมเหมาะส าหรบการสงขอมลคราวละมากๆเพราะขอมลอาจสญหายและใชเวลาในการสงนาน

บรการตอบปญหาในการใชงาน ผใหบรการ EDI VAN มบรการตอบปญหาและใหค าแนะน าการใชงานตลอด 24 ชวโมง

ISP ไมมบรการลกษณะน

ประโยชนโดยทวไปของระบบ EDI ปจจบนไดมการน าระบบ EDIมาใชกนอยางแพรหลาย เนองจากเปนระบบทสามารถใหประโยชนสงในการแขงขนทางธรกจ ประโยชนโดยทวไปของ EDIสามารถแบงไดเปน 3 ระดบ คอ

1. ประโยชนทางตรง ลดคาใชจายเกยวกบจดการเอกสาร EDIท าใหธรกจสามารถลดคาใชจายเกยวกบการจดการเอกสาร ซงเกดขนในระบบการคาแบบเดมท ท าการตดตอกนดวยเอกสารได คาใชจายสวนทลดได อาท - คาใชจายทเกยวกบการจดท าเอกสารโดยตรง เชน คาใชจายส าหรบเอกสาร และพนกงานในกระบวนการรบเอกสาร การจบคเอกสาร การตรวจสอบความถกตองของขอมลในเอกสาร การคดลอกเอกสาร

การประมวลผล การออกเอกสารตอเนอง การจดเกบเอกสาร และการสงเอกสารไปยงผทเกยวของทงภายในและภายนอกองคกร

- คาใชจายส าหรบความผดพาดทเกดขนในระบบเอกสาร เชน คาใชจายอนเนองมาจากการสญหายของเอกสารระหวางการเดนทาง และจากความผดพลาดในการบนทกขอมลจากเอกสารตนฉบบ

- คาใชจายส าหรบเวลาทใชในกระบวนการสงขอมลดวยเอกสาร เชน เวลาทตองรอในแตละขนของการท างาน ในขบวนการจดการเอกสาร และเวลาทใชในการสงเอกสารระหวางองคกร

2. ประโยชนทางออม เพมประสทธภาพในกระบวนการทางธรกจ อนเกดจากความถกตองของขอมลจากการใช EDIรวมทงวงจรธรกจทสนลง ส าหรบทกขบวนการทางธรกจตงแตการซอ การขาย จนกระทงถงการรบเงนและจายเงน จะท าใหเกดการเพมประสทธภาพในกระบวนการทางธรกจ ในสวนตาง ๆ เชน

ลดจ านวนสนคาคงคลง

กระชบความสมพนธระหวางคคาทางธรกจ และสนบสนนการใชระบบ JUST INTIME

พฒนาบรการลกคา

พฒนาการใชเงนทนหมนเวยน

พฒนาระบบขอมลเพอการบรหาร และเพมประโยชนจากการใชฐานขอมลเดยวกน

3. ประโยชนทางกลยทธ เปนเครองมอสนบสนนในการบรรลถงเปาหมายองคกร ประสทธภาพทเพมขนในกระบวนการทางธรกจ จากการใช EDIสามารถใชเปนเครองมอ ในการสนบสนนใหเกดผลตามเปาหมายขององคกร ทวางไวได เชน การสรางพนธมตรทางการคาใหม ๆ การเขาสตลาดใหม การออกผ ล ต ภ ณ ฑ / บ ร ก า ร ใ ห ม ก า ร เ ป น ผ น า ใ น ต ล า ด แ ล ะ ค ว า ม อ ย ร อ ด ข อ ง อ ง ค ก ร

กรณศกษาท 1CAT-EDI กบการบรการลกคา ทท าใหลกคาลดตนทน เปนขอมลบางสวน CAT-EDI เปนบรการทกสทจดใหมการแลกเปลยนขอมลเอกสารทางอเลคทรอนกสทมรปแบบเอกสาร

เปนมาตรฐาน ทแนนอนระหวางคอมพวเตอร ซงจะมความนาเชอถอ รวดเรว ประหยด และมความปลอดภยในการรบ-สง ขอมล ทงนในปจจบน กสท ไดน า CAT-EDI มาใหบรการส าหรบการรบ-สงเอกสารส าหรบพธการศลกากร โดยไดมการพฒนา ระบบการใหบรการ บนโปรโตคอล ebXML รองรบการรบ-สงเอกสารแบบ Paperless Customs ของกรมศลกากร โดยการใชงาน บนโปรโตคอล ebXMLของ กสท มจดเดน ประกอบดวยสรางมลคาเพมใหกบธรกจในยคของการพฒนาภาคธรกจของประเทศ ดวยระบบเทคโนโลยสารสนเทศ ท าใหหนวยงานตางๆ หนมาใหความสนใจกบการท าธรกรรมทางอเลกทรอนกส ซงนอกจากจะเพมความสะดวก รวดเรวในการสงขอมลระหวางกนแลว ยงเปนการลดตนทนโดยรวมของหนวยงานดวย ซงขณะนกรมศลกากรไดเปดใหบรการยนเอกสารตาม พธการศลกากรทางอเลกทรอนกสแบบไรเอกสาร (Paperless Customs) บนระบบ ebXMLซงระบบ ebXMLนมจดเดนส าคญทจะชวยสรางมลคาเพมใหกบธรกจ คอลดตนทนขององคกรการลดขนตอนของการเดนเอกสาร ซงเปนการลดคาใชจายโดยรวมของหนวยงาน ประกอบ

กบ กสท ไดจดโปรโมชน สดพเศษส าหรบการสงเอกสาร Paperless Customs ในราคาถกใหกบผประกอบการไดเขามาใชงาน โดยไดจด Package ใหเลอกใชตามความเหมาะสมกบปรมาณการใชงานของธรกจ (ทมา http://www.logisticafe.com/2009/07/erp-edi/) กรณศกษาท 2การใชระบบ EDI ในกรมศลกากร

หากเปรยบกบองคกรทเปนเหมอนตวเชอมเพอการสงออกและน าเขาอยางศลกากรแลวประโยชนทไดรบของการน าระบบ EDIมาใชในการปฏบตพธการศลกากร มดงน - ชวยลดระยะเวลาในการเดนพธการศลกากร เชน ไมตองผานขนตอนการออกเลขทใบขนสนคา หรอเลขทยกเวนอากร เพราะเครองคอมพวเตอรจะออกเลขทใบขนสนคา หรอเลขทยกเวนอากรให - ชวยลดความผดพลาดในการค านวณคาภาษอากร เพราะโปรแกรมคอมพวเตอรไดตรวจสอบการค านวณแลว

- กรณใบขนสนคาขาเขา เจาหนาทไมตองบนทกขอมลใบขนสนคาทงฉบบ จะบนทกขอมลบางไฟลเทานน เพราะใบขนสนคาไดถกสงมายงกรมศลกากรในระบบ EDIแลว

- กรณใบขนสนคาขาออก จะลดเจาหนาทตรวจสอบลง

- มระบบขอมลท Updateตลอดเวลา

- ลดตนทนในการบรหารระบบคงคลงสนคา

- กรมศลกากรสามารถใหบรการระบบ EDIไดตลอด 24 ชวโมง

- ระบบ EDIจะมบรการใหผสงออกสอบถามขอมลจากเครองคอมพวเตอร ของกรมศลกากรไดอตโนมต เพอตรวจเชคสนคาทน าเขา และสงออกวาไดรบอนมตหรอยง

ตารางท 4.2แสดงขอแตกตางระหวางพธการแบบ Manual (ดงเดม) กบ แบบ EDIของกรมศลกากร (ทมา http://logisticsrmuttochan.blogspot.com/2011/08/edi.html)

พธการแบบ Manual พธการแบบ EDI

ตวแทนออกของรบขอมล Invoice และเอกสารประกอบอน ๆ จากผน าเขา/สงออก เพอจดท าใบขนสนคา

ตวแทนออกของรบขอมล Invoice และเอกสารประกอบอน ๆ จากผน าเขา/สงออกเพอจดท าใบขนสนคา โดยปอนขอมลลงในคอมพวเตอรของตนเอง หรอใชบรการ Service Counter

ยนใบขนสนคาตอเจาหนาทพธการ ตรวจสอบบตรตวอยางลายมอชอเจาของหรอผจดการ หรอผรบมอบอ านาจ ออกเลขทใบขนสนคาตรวจสอบเอกสาร และลงนามรบรอง

สงขอมลผานสายโทรศพทไปยงเครองคอมพวเตอร ของกรมศลกากร โดยผานผใหบรการ EDI (VAN) คอมพวเตอรของกรมศลกากร จะตรวจสอบขอมลเบองตน เชน เลขประจ าตวผน าเขา/สงออก ชอเรอ เทยวเรอ โดยจะออกเลขทใบขนสนคาให

เจาหนาทประเมนอากร ตรวจสอบพกดอตราอากรประเมนอากร ค านวณ และสงการตรวจ

การตรวจสอบพกดอตรา และประเมนอากรกระท าโดยตวแทนออกของ กอนสงขอมลไปยงเครองคอมพวเตอรของกรมศลกากร

น าใบขนสนคาทผานพธการ และช าระอากรหรอเงนประกน ณ ทท าการศลกากร

น าใบขนสนคาทผานพธการแลว ไปช าระอากรหรอเงนประกน ณ ทท าการศลกากร หรอช าระเงนดวยระบบ EFT (Electronic Fund Transfer)

น าใบขนสนคาทผานพธการ และช าระอากรหรอเงนประกนแลวไปทคลงสนคา ใหเจาหนาทศลกากรก าหนดชอ เจาหนาทผตรวจปลอยสนคา

น าใบขนสนคาทผานพธการ และช าระอากรหรอเงนประกนแลวไปทคลงสนคา ใหเจาหนาทศลกากรก าหนด ชอเจาหนาทผตรวจสนคา ดวยเครองคอมพวเตอรโดยอตโนมต

เจาหนาทศลกากรท าการตรวจปลอยสนคาตามปกต เจาหนาทศลกากรท าการตรวจปลอยสนคาตามปกต หรอสงมอบสนคา หรอสลกรายการรบบรรทก กรณผน าเขา/สงออก เปนระดบบตรทอง (Gold Card)

จากขอมลขางตน จะเหนไดวาการแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกส(EDI)สามารถประหยดงบประมาณ

และเวลาไดมาก เพราะเอกสารส าหรบการซอขายสามารถสงผานระบบสารสนเทศ จากทหนงไปยงอกทหนง

ไดอยางสะดวกรวดเรวตลอดจนสามารถสงผานถงการสอสารทางไกลผานเครอขายคอมพวเตอรไ ดดวย แม

เกยวกบงานพมพ ผใชสามารถปอนขอมลเขาทเครองคอมพวเตอรตนทาง โดยทไมตองเสยเวลาในการสง

เอกสาร ระบบของ EDI นเปนกลยทธทอ านวยประโยชนไดอยางสง ชวยใหเกดความเชอถอไดอยางแนนอน

โดยการเขารหส ( Lock in ) ของลกคาใหถกตอง และสามารถท าไดงาย ๆ ส าหรบลกคา หรอผจ าหนาย ใน

การทจะสงสนคาจากผจ าหนายสนคาในหวขอตอไปจะกลาวถงวธการช าระเงนของการท าธรกจพาณชย

อเลกทรอนกสในรปแบบตางๆ

ระบบการช าระเงนในพาณชยอเลกทรอนกส (e-Commerce Payment System)

การช าระเงนเปนหวใจและเปนตวก าหนดอนาคตของระบบการคาพาณชยอเลกทรอนกส ปจจยหลก

2 ปจจยดานการช าระเงนทเปนประเดนส าคญทท าใหระบบการพาณชยอเลกทรอนกสเดนหนาไดอยางไม

สะดด คอ 1. ความสะดวกรวดเรวและมประสทธภาพ 2. ความรสกปลอดภยและแนใจในเรองการเงนการ

ช าระเงนแบบเกาลกคาไมมความมนใจจงไดใชวธการแบบเดม เชน บรการโอนเงนหรอช าระผานทท าการ

ไปรษณยช าระเงนและคาบรการผานธนาคารในรปแบบตางๆช าระผานบตรเครดตระบบการช าระเงนแบบเกา

ไมเหมาะกบธรกจE-Commerce ทตองการความรวดเรวแตในขณะเดยวกนกตองการความรบประกนความ

ปลอดภยและเชอถอไดโดยเฉพาะธรกจในลกษณะ B2B เนองจากท าธรกจกนแบบไมเหนหนา ในขณะเดยวกน

ผประกอบการบางรายกไมรบการช าระเงนผานบตรเครดตหรอเชค เพอใหเขาใจในระบบการช าระเงนของ

พาณชยอเลกทรอนกส เราควรจะทราบเกยวกบรปแบบของการช าระเงนดวยวธเดมกอนแลวจงจะสามารถ

เขาใจสงทมความตองการตางกนของระบบการช าระเงนในพาณชยอเลกทรอนกส

ระบบการช าระเงนโดยทวๆ ไป

ประเภทของระบบการช าระเงน แบงออกเปน 5 ประเภทหลกๆ ดงน

1. Cash เงนสด

เงนสดเปนสงทถกกฎหมาย ซงก าหนดโดยผบรหารประเทศ และสามารถใชในการแทนมลคาได เงน

สดเปนแบบทใชกนทวไปมากทสด หากนบทจ านวนธรกรรม ดงภาพท 4.2

รปท 4.2 แสดงระบบการช าระเงนทใชกนมากตามจ านวนธรกรรม

Source: Statistical Abstract of the United States, 2001

ลกษณะทส าคญของเงนสด กคอ สามารถเปลยนเปนมลคาอนไดทนท โดยไมตองมคนกลางของ

องคกรอนใด แตไมลของสายการบนไมใชเงนสด เพราะมนไมสามารถเปลยนเปนมลคาอนไดทนท แตตองมคน

กลางเชนสายการบนในการเปลยนเปนมลคาอน (ตวเครองบน)

เหตทเงนสดยงเปนทนยมในปจจบน เนองจากเงนสดสามารถน าตดตวไปได โดยไมตองมการไดรบการ

อนมต และผทถอเงนสดอยกมอ านาจในการซอไดทนท การใชเงนสดไมตองมคา ธรรมเนยมใด ๆ การใชเงน

สดไมตองมฮารดแวรพเศษ ไมตองมบญช (Account) ใด ๆ และไมตองรวาผใชเปนใคร การใชเงนสดจะเปน

ความลบ และตดตามยาก หรอมความเปนสวนตวสงนนเอง

อยางไรกตามเงนสดจะมขอจ ากดคอ

- ท าธรกรรมไดดวยมลคานอย (ทานไมสามารถซอรถยนต หรอบานดวยเงนสดไดอยางงาย ๆ) - อาจถกขโมยไดงาย - การซอมกเปนการสนสด และคนยาก (เพราะยากแกการพสจน) นอกจากมการตกลงกบผขายไว

กอน

1. Checking Transfer การโอนโดยใชเชค

การโอนโดยใชเชคเปนการโอนเงนโดยตรง โดยการใชดราฟ หรอเชคทมการลงชอ จากบญชของ

ผบรโภคไปยงผคา หรอบคคลอน เปนแบบทนยมมากเปนอนดบสองของแบบของระบบการช าระเงนตาม

จ านวนธรกรรม (ดภาพท 4.2) และเปนอนดบหนง หากดตามจ านวนเงนทใชทงหมด ตามภาพท 4.3

รปท 4.3 แสดง ระบบการช าระเงนทใชกนมากตามจ านวนเงนทใช

Source: Statistical Abstract of the United States, 2001

เชคสามารถใชกบทงธรกรรมทมมลคานอยหรอมากกได แมวาเดมจะไมใชเชคส าหรบการช าระใน

ธรกรรมทมมลคานอย ๆ เชคจะมระยะเวลาในการเรยกเกบเงน (Clear) (เชคตางรฐอาจจะตองใชถง 10 วนใน

การเรยกเกบเงน) เชคจะไมเปนความลบและตองมสถาบนทเปนบคคลท 3 ในการใชมน เชคยงน าความ

เสยงมาสผคาดวย เพราะมนสามารถปลอมไดงายกวาเงนสด ดงนนจงตองมการอนมต นอกจากนผคายง

อาจมความเสยงอน เพมขนอก เชน เชคอาจจะถกยกเลกกอนทจะถกเรยกเกบเงน หรอ เชคอาจจะเดง

(Bounce) ถามเงนในบญชไมเพยงพอ

ตวแลกเงน (Money orders) แคชเชยรเชค (Cashiers checks) และเชคเดนทาง (Travelers

Check) เปนเชคทมการรบประกนซงออกใหโดยธนาคาร หรอบรษท ทมความ เชอถอได ไมเสยงเหมอนเชค

ธรรมดา ดงกลาวมาแลว เชน ตวแลกเงนจะใชไดเหมอนเงนสดแตกมความลบนอยกวา และผบรโภคจะตอง

เสยคาธรรมเนยมในการซอเชคทมการรบประกน เหลาน แตผบรโภคกจะไดเครองมอทจะใชในการช าระคา

สนคาหรอบรการไดเกอบทกแหง และบางกรณยงมการประกนการสญหายดวย

2. Credit Card บตรเครดต

บตรเครดตใชแทนบญชทมการขยายเครดตไปยงผบรโภค ท าใหผบรโภคสามารถซอสงของ ในขณะท

มการชะลอการช าระเงน และสามารถจายใหหลายรานคาไดในระยะเวลาเดยวกน บรษทบตรเครดต เชน

Visa และ Master Card เปนองคกรไมแสวงหาก าไรจากธนาคารทออกบตรเครดต เชน ธนาคาร City Bank

ซงเปนผออกบตรและประมวลผลการท า ธรกรรม ธนาคารทออกบตรเครดตท าหนาทเปนคนกลางทาง

การเงน

บตรเครดตจะใหเครดตแกผบรโภค และสามารถท าการซอทงสงทมมลคานอยหรอมากไดทนท เปน

ระบบการช าระเงนทเปนทยอมรบแพรหลาย ลดความเสยงจากการถกขโมยได ไมเหมอนการน าเงนสดตดตว

ไป และเพมความสะดวกของผบรโภค บตรเครดตกมระยะ เวลา การเรยกเกบเงน โดยปกตจะไดรบใบแจง

หนหลงจากทเราท าการซอไปแลว 30 วน ผคาไดผลประโยชนจากการทผบรโภคใชจายมากขน แตผคากตอง

จายคาธรรมเนยมท าธรกรรม 3-5% ของราคาทลกคาไดซอใหแกธนาคารดวยเชนกน

3. Stored Value มลคาทไดฝากไว

บญชทเปดโดยมการฝากเงน และเมอมการจายเงน หรอถอนเงนในภายหลง จะถอวาเปนระบบการ

ช าระเงนจากมลคาทไดฝากไว (Stored-value payments systems) ระบบนคลายกบระบบการใชเชค แต

ไมตองมการเขยนเชค ตวอยางของระบบการจายเงนจากมลคาทไดฝากไว เชน บตรเดบต (Debit card)

บตรก านล (Gift certificate) บตรทจายเงนลวงหนา หรอบตรเตมเงน (Prepaid cards) และบตรฉลาด

(Smart card)

4. Accumulating Balance สะสมยอดคาใชจาย

บญชทสะสมคาใชจาย และ ผบรโภคท าการจายเงนตามระยะเวลา เรยกวาระบบการช าระเงนแบบ

สะสมยอดคาใชจาย (Accumulating balance payment systems) ตวอยาง เชน การจายคาสาธารณปโภค

คาโทรศพท และบญช American express เปนตน ซงการสะสม ยอดคาใชจาย โดยปกตจะมระยะเวลาหรอ

รอบการจายเงนทก าหนดไว (มกเปน 1 เดอน) และแลวตองจายเตมจ านวนในตอนทายของรอบการจายเงน

ระบบการช าระเงนของ พาณชยอเลกทรอนกสในปจจบน

พาณชยอเลกทรอนกส ท าใหเกดความตองการทางการเงนใหม ซงมหลายกรณทไมสามารถท าไดใน

ระบบการช าระเงนแบบเดม ตวอยางเชน ความสมพนธในการซอแบบใหม เชน การประมลระหวางบคคล

แบบออนไลน ตองมวธการช าระเงนแบบบคคลตอบคคล (Peer-to-peer payment method) โดยใหบคคล

หนงสามารถช าระเงนใหอกบคคลหนงโดยผานทางอเมล เทคโนโลยพาณชยอเลกทรอนกสไดกอใหเกดระบบ

การช าระเงนแบบใหม ๆ ขนมาแทน หรอเสรมระบบการช าระเงนแบบเดมหลายอยาง

ในป 2000 มการช าระเงนแบบออนไลน โดยใชบตรเครดตประมาณ 95% และมมลคา ของธรกรรม

ประมาณ 47,000 ลานเหรยญ ดงแสดงในภาพท 4.4

รปท 4.4แสดงวธการช าระเงนแบบออนไลนทใชจรงและทอยากใช

Source: Jupiter Media Metrix, 2000

การจายโดยบตรเครดตเปนแบบทใชมากทสดในอเมรกา ซงในสวนอนของโลกไมเปนจรงตามน

เนองจากมเพยง 50% ของผบรโภคนอกสหรฐทใชบตรเครดตส าหรบการซอแบบออนไลน ผบรโภค ในยโรป

ใชเชคหรอเงนสดเพอช าระตอนทไดรบของ (Check or Cash on Delivery : COD) ผบรโภคในญปนใชการ

โอนเงนผานธนาคาร การใช COD โดยสงของมาไวทรานสะดวกซอทใกลผสงซอ และการสะสมยอดคาใชจาย

กบบรษทโทรศพท เปนตน

ในสหรฐอเมรกา ไดมแบบการช าระเงนทางอเลกทรอนกสแบบใหม ทเปนคแขงของการช าระโดยใช

บตรเครดต ระบบการช าระทมความแพรหลายมากทสดกคอ สวนทเปนอน ๆ (Other) ในภาพท 4.4

ผเชยวชาญพยากรณวา รปแบบอน ๆ ของการช าระเงนจะมประมาณ 1 ใน 4 ของการซอในป 2003

รปแบบของการช าระเงน มดงน

1. เงนสดดจตล หรอเงนสดอเลกทรอนกส (Digital cash : e-Cash) เปนระบบการช าระเงนแบบแรกทพฒนาขนส าหรบพาณชยอเลกทรอนกส เปน ระบบทสรางเงนตรา

แบบเอกชน โดยผบรโภคตองเปดบญชทธนาคาร และมการฝากเงน แลวมการสรางกระเปาเงนแบบดจตล

(Digital Wallet) ซงสามารถใชจายทเวบไซตพาณชยอเลกทรอนกสได ตวอยางของเงนสดดจตล ไดแก First

Virtual, DigiCash (e-Cash) Millicent, PayPal และ MoneyZapเปนตน

2. ระบบมลคาทไดฝากไวแบบออนไลน (Online stored value systems)

ระบบน ผบรโภคสามารถจายเงนแบบออนไลนแกผคา หรอบคคลอนไดทนท ตามมลคาของเงนทมอย

ในบญชแบบออนไลน เงนทจะมาอยในบญชออนไลนนมากจากการเตมเงน จากบตรเดบต บญชธนาคาร

หรอ บญชเชค โดยเงนทมอยในบญชนสามารถใชในการซอของแบบพาณชยอเลกทรอนกสได ตวอยางของ

Online stored value system ไดแก Ecount, Monetta Debit, eCharge, Millicent, Mondex,

American Express Blue เปนตน

3. ระบบการจายเงนแบบสะสมยอดคาใชจาย(Digital accumulating balance payment system)

เปนระบบทสะสมยอดคาใชจายทไมมากนก และสงใบแจงหนมายงผบรโภคเปนระยะ ๆ เชนตอน

ปลายเดอน เพอใหจายโดยบตรเครดต หรอ บญชธนาคารแบบอน ๆ Digital accumulating balance

payment system เหมาะแกการซอทรพยสนทางปญญาทเปนดจตล (Digital content) เชน เพลง หนงสอ

บทความ ตวอยางของ Digital accumulating balance system ไดแก qPass, iPIN และ Millicent

4. บญชเครดตแบบดจตล (Digital credit account)

เปนระบบทขยายความสามารถแบบออนไลนของระบบการช าระเงนดวยบตรเครดต โดยท าให

สามารถช าระเงนแบบออนไลนไดและปลอดภยและสะดวกทงผขายและผซอ และท าใหคาธรรมเนยมนอยลง

ตวอยางของ Digital credit account ไดแก eCharge Credit และ BillPoint Online Payments

5. ระบบการช าระเงนโดยเชคแบบดจตล (Digital checking payment systems) เปนระบบทขยายความสามารถของระบบเชคของธนาคาร โดยระบบสามารถสรางเชคแบบดจตล

ส าหรบช าระเงนแบบออนไลนใหแกพาณชยอเลกทรอนกส ได ตวอยางของ Digital checkingpayment

systems ไดแก eCheck, AchexIncและ BillPoint Electronic Checks

นอกจากน ในปจจบนนมระบบการช าระเงนแบบออนไลนอน ๆ เชน

6. PayPal เปนวธจายเงนทท าใหบคคล หรอ ธรกจทม e-mail addressสามารถสง หรอรบเงนไดแบบออนไลน

โดยมคณสมบต ดงน

6.1 จายออนไลนไดงายและปลอดภยกวา (The safer, easier way to pay online) 6.2 จายไดโดยไมตองมการแจงหมายเลขบตรเครดตใหรานคาทราบ(Pay without

exposing credit card numbers to the merchant) 6.3 ตรวจสอบราคาไดเรวในขณะซอของออนไลน (Speed through checkout while

shopping online) 6.4 มการปองกนการจายทไมไดรบอนญาตได 100% (100% protection from

unauthorized payments) 6.5 มการเฝาดตลอดเวลาเพอปองกนการโกง (24/7 monitoring to help prevent fraud) 6.6 ไมตองมการพมพรายละเอยดของบตรเครดตของทานในการซอแตละครง(No need to

retype your credit card information) 6.7 สามารถสงเงนใหเพอนหรอคนในครอบครวไดทวโลก (Send money to friends and

family around the world)

7. Google Checkout Google Checkout เปนระบบการจายเงนออนไลน ใหบรการโดย Google โดยมงทจะท าใหการ

จายเงนในการซอของแบบออนไลน ผใชจะเกบสารสนเทศเกยวกบบตรเครดตและการสงของไวท Google

Account จงสามารถซอของจากรานคาทรวมรายการโดยการคลกเพยงปมเดยว Google Account มการ

ปองกนการโกง และมหนาส าหรบการตดตามการซอและสถานะของเขาไดดวย

8. eBillme eBillmeเปนการจายเงนทท าใหทานสามารถซอของออนไลน และจายเงนโดยการจายผานธนาคาร

สหภาพเครดต หรอ บรษททใหบรการรบช าระเงนได

รปท 4.5 แสดงรปแบบการช าระเงน eBillmeผาน Western Union

ระบบการช าระเงนในพาณชยอเลกทรอนกส ม 2 รปแบบ คอ

1. ระบบช าระเงนแบบจายกอน (Pre-Paid Payment System) หมายถงผซอตองน าเงนจรงไป

เปลยนใหเปนเงนอเลกทรอนกสกอนเพอน ามาช าระเงนบนระบบเงนสดอเลกทรอนกส Electronic Cash เปน

การช าระเงนผานเครอขายทมการแปลงเงนจรงใหเปนรปแบบอเลกทรอนกส

2. ระบบช าระเงนแบบจายทหลง (Post-paid Payment System) หมายถงผซอจะช าระเงนดวย

ขอมลแทนเงน แลวจงช าระเงนจรงภายหลงเชคอเลกทรอนกส Electronic Check การช าระเงนดวยเงนสด

อเลกทรอนกส ผซอและผขายตองมบญชธนาคารเดยวกนและตองขอใชบรการกบทางธนาคาร และตองม

Software E-Wallet ทเครองคอมพวเตอรเมอมการซอสนคาผซอจะตองทราบราคาสนคาและท าการตกลงกบ

ผขายวาจะช าระเงนทางใด จากนนท าการตดตอซอ Coin (เงนในรปแบบอเลกทรอนกส)หลงจากทธนาคาร

ไดรบการสง Coin จะท าการตรวจสอบบญช หกบญชและสราง Coin ทมมลคาตามทตองการและสงกลบไปยง

ลกคา

รปแบบการช าระเงนไดมการพฒนาไปอยางตอเนอง แมปจจบนการช าระดวยเงนสดและเชคยงคงม

การใชกนอยางแพรหลายในภาคธรกจ แตในปจจบนรปแบบการช าระเงนก าลงถกทดแทนดวย “การช าระเงน

ทางอเลกทรอนกส” (Electronic payment) หรอ ทเรารจกกนในชอเรยกสน ๆวา “e-payment”

ระบบการช าระเงนแบบอเลกทรอนกส(e-Payment)

ในชวตประจ าวนของคนเรา มความเกยวของกบการช าระเงนอยทกวน ไมวาจะเปนการช าระเงนเพอ

ซอสนคา/บรการ การโอนเงน หรอการท าธรกรรมการเงนอนใด การขยายตวของเศรษฐกจและความกาวหนา

ทางเทคโนโลยเปนปจจยทสงผลใหการบรการดานการช าระเงนมการพฒนาอยางตอเนองโดยรปแบบการช าระ

เงนมความหลากหลายและซบซอนมากขน การใหบรการมความรวดเรวและคลองตวมากขนสอดคลองกบ

ความตองการของภาคธรกจและประชาชน และมผใหบรการรายใหมๆ เกดขน รวมทงมการน าเอา

กระบวนการช าระเงนเขาไปในระบบอเลกทรอนกส หรอเรยกกนวา ระบบการช าระเงนแบบอเลกทรอนกส (E-

Payment)

รปท 4.6 แสดงววฒนาการของสอการช าระเงน

ทมา http://www.bot.or.th

ระบบช าระเงนอเลกทรอนกส (Electronic Payment system) คอ กระบวนการสงมอบหรอโอนสอ

การช าระเงนเพอช าระราคา โดยผานสออเลกทรอนกส เชน อนเทอรเนต คอมพวเตอร ระบบสอสาร

โทรคมนาคม โทรสาร โทรศพทมอถอ เปนตน

วธการช าระเงนของพาณชยอเลกทรอนกส

การช าระเงนในธรกรรมพาณชยอเลกทรอนกส จะเลอกใชวธรบช าระเงนฝายบตรเครดตเปนสวนใหญ

เพราะเปนวธทสะดวกแกลกคาในการใชบรการรวมถงสะดวกตอผคาดวย แตมผซอจ านวนไมนอยทยงไมมนใจ

กบระบบความปลอดภยในการใชงานบตรเครดตผานทางระบบอนเทอรเนตเมอเทยบกบการช าระเงนดวย

รปแบบอนๆ ดงนนธรกจจงจ าเปนตองเปดชองทางในการช าระเงนใหแกลกคาไวหลายๆ ชองทาง เพอใหลกคา

เลอกชองทางทสะดวกทสด เอกสารประกอบการสอนในบทนจงเสนอชองทางการช าระเงน 4 ประเภทใหญๆ

ดงน (ภาวธ พงษวทยภาน, 2550)

1. ระบบโอนเงนผานทท าการไปรษณย

รปท 4.7 แสดงเวบไซตไปรษณยไทย

ระบบนสามารถใชบรการผานทท าการไปรษณยทวประเทศ รวมถงจากตวแทนผใหบรการในพนท

ตางๆ ซงบรการของไปรษณยแหงประเทศไทย(ทมา http://www.thailandpost.com) มหลายรปแบบ

ดวยกน ไดแก

1.1 บรการธนาณตออนไลน

บรการฝากสงเงนดวนพเศษถงผรบปลายทางภายในประเทศโดยผานเครอขายคอมพวเตอรททนสมย

สะดวก รวดเรว ผรบและผสงเงนไมตองมบญชเงนฝาก เพยงใชบตรประจ าตวประชาชนกสามารถสงและรบ

เงนได ณ ทท าการไปรษณยทวประเทศภายในเวลา 15 นาท และยงสามารถฝากสงขอความใหแกผรบเงนได

ดวยไมเกน 100 ตวอกษร (รวมเวนวรรค)โดยฝากสงสดไดไมเกน 50,000 บาท / ฉบบ และฝากสงถงผรบราย

เดยวกนไดไมเกน 100,000 บาท / วน

1.2 ธนาณตธรรมดา

บรการสงเงนถงผรบภายใน 1 – 5 วนท าการนบจากวนทฝากสง โดย ไปรษณยจะสงธนาณตใหผรบ

ทางไปรษณยรบรองฝากสงเงนไดไมเกนฉบบละ 50,000 บาท และฝากสงถงผรบรายเดยวกน ณ ทท าการ

ไปรษณยเดยวกนไดไมเกน 10,000 บาท โดยใชหลกฐานบตรประจ าตวประชาชนหรอบตรททางราชการออก

ใหประกอบการตดตอขอรบเงน

1.3 ธนาณตดวนพเศษ

บรการสงเงนถงผรบดวยความรวดเรวและแนนอนเปนพเศษภายใน 1 – 2 วนท าการนบจากวนทฝากสง ผใชบรการสามารถตรวจสอบสถานะการฝากสงดวยระบบ Trace & Trace ทางเวบไซต www.thailandpost.co.th เงอนไขฝากสงเงนไดไมเกนฉบบละ 50,000 บาท และฝากสงถงผรบรายเดยวกน ณ ทท าการไปรษณยเดยวกนไดไมเกน 10,000 บาท โดยใชหลกฐานบตรประจ าตวประชาชนหรอบตรททางราชการออกใหประกอบการตดตอขอรบเงน

1.4 ธนาณตอเลกทรอนกสระหวางประเทศ

ธนาณตทสงจายจากประเทศไทยไปจายเงนใหแกผรบในตางประเทศหรอสงจากตางประเทศมา

จายเงนใหแกผรบในประเทศโดยผานเครอขายอเลกทรอนกส EUROGIROซงเปนผใหบรการชนน าดาน

เทคโนโลยการรบ-สงเงนระหวางประเทศ ปจจบน ปณท เปดใหบรการกบประเทศตางๆ รวม 14 ประเทศ

ไดแก ประเทศญปน สวตเซอรแลนด ฟลปปนส มองโกเลย โปแลนด เวยดนาม มาดากสการ ฝรงเศส อสราเอล

ศรลงกา เกาหลใต ตรก ฮงการ และสเปน ซงผรบสามารถรบเงนไดภายใน 3 วนท าการนบจากวนฝากสง

1.5 บรการโอนเงนดวนระหวางประเทศ (Western Unioun)

บรการโอนเงนดวนระหวางประเทศ เวสเทรนยเนยน ทงฝากสงและรบเงน ภายใตความรวมมอ

ระหวาง บรษท ไปรษณยไทย จ ากด กบ บรษท เวสเทรน ยเนยน ผใหบรการโอนเงนดวนทวโลก เชอมโยงผาน

ระบบเครอขายคอมพวเตอรอนทนสมยภายใน ไมกนาทกสามารถสงเงนและรบเงนได ณ ทท าการไปรษณยทว

ประเทศโดยวงเงนสงสดในการฝากสงตอฉบบไมเกน 2,000 เหรยญสหรฐฯ / คน / วน

1.6 ตวแลกเงนไปรษณย

บรการตราสารสงจายเงน เหมาะส าหรบซอเปนของขวญมอบใหญาตมตรในโอกาสตางๆ ซงก าหนด

ชนดราคาไวแลว เพอใหผซอสงไปใหผรบน าไปรบเงน ณ ทท าการไปรษณยปจจบนม 7 ชนดราคา ไดแก 5

บาท 10 บาท 20 บาท 50 บาท 100 บาท 200 บาท และ 500 บาท

1.7 บรการไปรษณยเกบเงน (C.O.D)

บรการฝากสงสงของทางไปรษณยเพอเรยกเกบเงนจากผรบมอบสงของนนตามจ านวนเงนทระบไวบน

หอซอง ณ ทท าการไปรษณยปลายทาง พรอมจดสงเงนจ านวนนนใหแกผฝากสง สามารถสงได 3 แบบ คอ

ไปรษณยภณฑเกบเงน คอ ฝากสงเปนจดหมายลงทะเบยนหรอจดหมายรบประกน พสดไปรษณยเกบเงน คอ

ฝากสงเปนพสดไปรษณย ไปรษณยดวนพเศษเกบเงน คอ ฝากสงเปนไปรษณยดวนพเศษ

1.8 เพยแอทโพสท (Pay@Post)

รบช าระเงนคาสนคาและบรการตาง ๆ ครอบคลมทกกลมธรกจ เชน สาธารณปโภค ธรกจเชาซอ บตร

เครดต เปนตน โดยมคคารวมใหบรการกวา 200 บรการจงใหความสะดวกแกผใชบรการในการช าระเงนได

อยางครบครนและสะดวกรวดเรว

1.9 บรการ Bank@Postฝาก/รบ/โอน ผานไปรษณย

ฝากเงนผานไปรษณยไทย โอนเงนระหวางบญช หรอโอนเงนกบธนาคารทรวมบรการ แลวมารบเงนท

ไปรษณย 1,400 แหงทวประเทศ สะดวกกบลกคาในการจดการกบบญชเงนฝากไดอยางงายดาย จดเดนบรการ

สามารถฝากเงนไดทก ปณ. ทวประเทศ ประโยชนทลกคาไดรบสะดวก รวดเรว ขอมลแบบเรยลไทม

เชนเดยวกบการท าธรกรรมผาน เคานเตอรธนาคาร

2. บรการโอนเงนผานทางธนาคาร

การโอนเงนผานธนาคารนนสามารถท าไดหลายรปแบบทงผานสาขา และชองทางอเลกทรอนกสซง

ธนาคารจดเตรยมเอาไว สามารถสรปเปนรปแบบตางๆ ไดดงน

2.1 โอนเงนผานบรการของเคานเตอรธนาคาร

เปนการช าระคาบรการโดยโอนเงนเขาบญชโดยผานหนาเคานเตอรธนาคาร โดยผช าระตองเดนทางไป

ทธนาคารและท าการโอนเงนดวยตนเอง สวนใหญสามารถท าไดเฉพาะวนท าการของธนาคาร แตปจจบน

ธนาคารหลายแหงไดเปลยนรปแบบการใหบรการเปนการเปดท าการลวงเวลามากขน โดยเฉพาะกบสาขายอย

ทเปดท าการในหางสรรถสนคา ขณะทบรการทางการเงนนนแบงแยกยอยไดอก หลายประเภท เชน

- การโอนเงนปกต

- การโอนเงนรายใหญ (Bank of Thailand Automated High-value Transfer

Network : BahtNet) เปนการโอนเงนทละมากๆไปยงปลายทางเปนเครอขาย

อเลกทรอนกสระหวางสถาบนการเงนทสรางขนโดย ธนาคารแหงประเทศไทย

สามารถสงผานขอมลระหวางสถาบนการเงนทเปนสมาชก โดยเนนธรกรรมขนาด

ใหญผานเครอขาย VPN ทเชอมอยกบ Terminal ทเคานเตอรของธนาคารพาณชย

โดยเปนวธช าระเงนแบบมผลทนท (Real Time Gross Settlement ; RTGS)

รปท 4.8 แสดงรปแบบการโอนเงนรายใหญ (BathNet)

- การโอนเงนรายยอย(Media Clearing) เปนเครอขายอเลกทรอนกสแบบ

BAHTNET แตมธรกรรมไมเกน 500,000 บาทตอวน และไมเปน RTGS ตองรอ

รวบรวมธรกรรมไวจนหมดสนวน จงสงขอมลเขาช าระบญชระหวางธนาคารท BOT

(Batching Process) วนละ 1 ครง ในรปของไฟลอเลกทรอนกส ผรบโอนเงนจะ

ไดรบเงนในวนรงขนสวนการระบบโอนเงนรายยอยแบบออนไลน(Online Retail

Fund Transfer : ORFT) พฒนาโดยสมาคมธนาคารไทย สามารถโอนเงนผาน

เครอง ATM ได ภายใตขอจ ากดการโอน คอ ครงละไมเกน 20,000 บาท และวนละ

ไมเกน 100,000 บาท ซงมความปลอดภยเพราะใชผใหบรการเครอขายสวนบคคล

รปท 4.9 แสดงรปแบบการโอนเงนรายยอย(Media Clearing)

- โอนเงนระหวางประเทศ แบงออกเปน

o ระบบโอนเงนระหวางประเทศ (SWIFT) โอนระหวางประเทศโดยใช

เครอขายธนาคารทมอยทวโลก

o ธนาณต เวสตเทรนยเนยน (Western Union) คอ บรการสงเงนดวนทาง

อเลกทรอนกส ผานตวแทนของเวสตเทรนยเนยน โดยใชเวลาเพยง 15

นาท โดยผรบโอนสามารถรบเงนไดทสาขาของเวสตเทรนยเนยนในทตางๆ

ทวโลก ถงแมจะไมมบญชธนาคารเปดอย ซงเปนวธทสะดวกมากในการโอน

เงนไปตางประเทศ ผฝากสงธนาณตเวสตเทรนยเนยนไมตองใชเอกสารใดๆ

ผรบธนาณตเวสตเทรนยเนยนเทานนทจ าเปนตองแสดงหลกฐานประจ าตว

เชน บตรประชาชนและหนงสอเดนทาง ประกอบการตดตอขอรบเงน

o ธนาณต มนนแกรม(MoneyGram) รปแบบคลายเวสตเทรนยเนยน แต

เปนผใหบรการอกรายหนง มรปแบบการโอนเงนคอ เปนบรการโอนเงน

ดวนระหวางประเทศทงขาเขาและขาออก สะดวก รวดเรว และปลอดภย

โดยรบเปนเงนสดและไมตองมบญชกบธนาคาร เงอนไขการใหบรการ เพยง

แสดงหมายเลขอางอง และหลกฐานแสดงตนกสามารถรบเงนทโอนเขามา

จากตางประเทศไดทนท จดเดน คอใชเวลาเพยง 10 นาทหลงการโอนเงน

กสามารถตดตอขอรบเงนไดทนททธนาคารทกสาขาหรอ Exchange

Booth ทมเครองหมาย MONEYGRAM

2.2 โอนเงนผานเครองฝากเงนอตโนมต (ATM)

วธนถอเปนวธทสะดวกทสด โดยเฉพาะกบผทมหมายเลขบญชธนาคารและมบตรเอทเอมส าหรบใช

งานบรการทางการเงนของธนาคารควบคกนไปดวย เนองจากวาตสาขาเอทเอมของธนาคารแตละแหงนน

กระจายอยในสถานทตางๆ มากมาย ท าใหเขาถงไดงาย การท าธรกรรมทางการเงนผานเอทเอมท าไดหลาย

แบบ ทงการช าระคาบรการสนคา โอนเงนใหกบปลายทางทอยในธนาคารเดยวกน และอยตางธนาคาร โดย

คาบรการนนคดตามสดสวนจ านวนเงนทสงไปยงปลายทางนนเอง

2.3 ช าระผานอนเทอรเนตแบงกกง (e-Banking)

บรการทลกคาธนาคารทมบญชฝากกบธนาคารนนๆ สามารถท าธรกรรมกบธนาคารไดฝายเครอขาย

อนเทอรเนต โดยผทตองการใชบรการสามารถสอบถามเคานเตอรธนาคาร และท าการกรอกแบบฟอรมตาม

เงอนไข กอนการใชงานบนอนเทอรเนตทท าไดงายๆ เพยงการ login เขาระบบใส password และเลอกใช

บรการตางๆ ทธนาคารจดไวให ส าหรบรานคาหรอผทตองการใหลกคาของตนสามารถช าระผานชองทางนได

จะตองตดตอกบทางธนาคาร เพอน าบญชของบรษทหรอรานคา เขาสระบบเพอใหผใชบรการสามารถเลอก

ช าระเงนเขาสบญชของทานไดทนท โดยรปแบบน ผสมครจะตองจดทะเบยนในรปแบบบรษทเทานน

- ธนาคารอนเตอรเนต(Internet Banking)เปนการเพมความสะดวกในการช าระเงน

แกลกคาผานเครอขายอนเตอรเนตและไมตองใชสมดคฝาก เชน การดยอดเงนใน

บญช การโอนระหวางบญชออมทรพยกบกระแสรายวน การช าระคา

สาธารณปโภคผานเครอขายอนเตอรเนตดวยระบบหกบญชดวยตนเอง

- ระบบหกบญชอตโนมต (Direct Debit/Direct Credit) แบงเปน 2 ระบบ คอ 1.

ระบบ Direct Debit คอระบบทเจาของบญชจะอนญาตใหธนาคารหกเงนออกจาก

บญชเพอช าระคาบรการตามทระบไวลวงหนาได เชนการช าระคาสาธารณปโภค

จากหลายๆ บญช (Many to One) 2. ระบบ Direct Credit คอระบบทเจาของ

บญชอนญาตใหธนาคารหกเงนออกจากบญชของตนเขาสหลายๆบญชได เชน การ

โอนเงนเขาบญชเงนเดอนพนกงาน (One to Many)

รปท 4.10 แสดงบรการ iBankingของธนาคารกรงเทพจ ากด

https://ibanking.bangkokbank.com

3. บรการช าระคาใชจายฝายบตรเครดต

วธนทไดรบความนยมสงสด เพราะสะดวกและรวดเรวแมระบบการช าระเงนแบบนจะไดรบการ

วจารณในเรองความปลอดภย(Security) และความเปนสวนตว (Privacy) อยบาง โดยเฉพาะกบการสงซอ

สนคาผานเครอขายอนเทอรเนต ผซอทตองการช าระเงนผานบตรเครดต จะตองกรอกขอมลตวเลขประจ าบตร

เขาไปในระบบ ทงชอเจาของบตร หมายเลขบตร และวนหมดอายของบตร และในบางครงอาจจะตองท าการ

กรอกขอมลทส าคญๆ บางอยาง เพอระบตวตนของผเขาใชงานไปดวย ท าใหหลายคนกงวลวาอาจมมจฉาชพ

ท าการดกจบขอมลเหลานนได และยงม Software จ าพวก Packet Sniffer ส าหรบดกจบขอมลในเครอขาย

Internet ไดอกดวย ดงนนรานคาในระบบ E-Commerce จงจ าเปนตองมการเขารหสขอมลเพอปองกนการ

ลกลอบอานขอมลกลางทาง โดยระบบทนยมในปจจบนคอ SSL (Secure Socket Layer) และมการใชระบบ

รกษาความปลอดภยทเรยกวา SET (Secure Electronic Transaction) ซงท าใหรานตรวจสอบไดวาผสงค าสง

ซอเปนลกคาจรงหรอไมกอนการจดสงสนคาจรง แตระบบนยงมขอยงยากอยบางโดยเฉพาะในฝงของลกคาซง

ตองมการตดตงโปรแกรมพเศษและเสยคาธรรมเนยมในการใชบรการน จงยงไมเปนทนยมมากนก

การสมครใชบรการส าหรบผประกอบการ ผทสนใจสมครเปดใชบรการบตรเดรดตออนไลนกบทาง

ธนาคาร อาจจะมขอจ ากดอยบาง เนองจากวาบรการแบบนเปนบรการส าหรบผทจดทะเบยนตวเองใหอยใน

ลกษณะรปแบบของบรษท หรอนตบคคลเทานน ยงไมเปดใหบรการกบบคคลธรรมดา โดยคณสมบตโดยทวไป

ของบรษททตองการจะสมครเปนผใชบรการตองมคณสมบตดงตอไปน

- ผประกอบธรกจตองจดทะเบยนในรปแบบบรษทมาแลวไมต ากวา 1 ป และตองมทนจด

ทะเบยนไมนอยกวา 1 ลานบาท และตองวางเงนค าประกนตงแต 50,000 ถง 200,000 บาท

- ผบรหารหลกตองไมมประวตเสยทางดานการเงนมากอน

- ตองจดทะเบยนเปนผช าระเงนภาษมลคาเพม (VAT)

- ไมขายสนคาและบรการผดกฎหมาย และอนๆตามทกฎหมายและธนาคารก าหนด

วธเรมตนใชบรการช าระเงนผานบตรเครดตกบธนาคาร รานคาตองเปดบญชกบธนาคารทไปสมครขอ

ใชบรการ และท าการพฒนาระบบของเวบไซตเพอเชอมตอกบธนาคาร และอาจจะตองมการทดสอบระบบ

กอนเปดใหบรการจรงๆ อกครงเพอความมนใจวามความปลอดภยและใชการไดโดยไมหยดกลางคน ระหวางท

ผใชบรการก าลงท าการจายเงนผานเครดตของตนบนเวบไซต

ขนตอนการช าระเงนผานบตรเครดตออนไลน

1. ลกคาเลอกซอสนคาจากหนาเวบและคลกเพอช าระเงน

2. เวบไซตของรานคาท าการลงคไปยงเวบไซตของธนาคารเพอกรอกขอมลบตรเครดต ไดแก เลขทบตร

เครดต, วนหมดอาย, เลข CVC (Card Verification Code) ตวเลขบนหลงบตรเครดต ส าหรบบาง

แหงอาจกรอกขอมลอนเพมเตม เชน บตรวซา และมระบบ VBV (Verify by VISA) จากนนกดยนยน

เพอช าระเงน

3. ขอมลบตรเครดตของลกคา จะวงผานเครอขายของธนาคารไปตรวจสอบขอมลและระบตวตนกบ

ธนาคารผออกบตร (Issues Bank) วาบตรเครดตใบนนเปนบตรทเลขถกตองหรอไม มวงเงนพอ

หรอไม

4. หากวงเงนพอ ธนาคารของลกคาจะตดเงนออกจากวงเงนของลกคาคนนน และแจงกลบมายงธนาคาร

ของรานคาวาอนมต และรายการท าส าเรจแลว

5. ธนาคารของรานคาจะสงขอมลแจงกลบไปยงทหนาจอของลกคา วาเงนไดถกช าระและไดตดเงนไปแล

แตหากเกดความผดพลาด วงเงนไมพอ หรอบตรผดธนาคารจะขนหนาจอแสดงวาไมสามารถตดเงนได

ซงลกคาอาจจะตองเปลยนบตรเครดตใบใหมเพอช าระเงน

6. หลงจากตดเงนจากบตรเครดตของลกคามาแลว ธนาคารจะโอนเขาบญชรานคาทนท

7. เมอถงตอนสนเดอน ลกคาจะไดรบใบเรยกเกบเงนของบตรเครดตทไดไปใชช าระเงนไวบนเวบไซต

รานคา

8. ลกคาช าระเงนคาสนคาตามใบเรยกเกบเงนของบตรเครดต กลบมายงธนาคารเจาของบตรเครดต

รปท 4.11 แสดงการกรอกขอมลการช าระเงนผานบตรเครดต

สาระนารVerified by VISA คอ บรการของ VISA ทเปดใหบรการใหมในการตรวจสอบ

การใชบตรเครดต VISA ทางอนเทอรเนตเพอปองกนการลกลอบใชบตรเครดต โดยผถอ

บตรตองลงทะเบยนกบธนาคารทออกบตรเพอก าหนดรหสผาน (password) รหสผานน จะ

น าไปใชควบคกบการช าระคาสนคาหรอบรการ

รปท 4.12 แสดงกระบวนการช าระเงนดวยบตรเครดตบน Internet (ภาวธพงษวทยภาน, 2550 : หนา 71)

เวบไซตของรานคาสามารถมวธการปองกนการใชบตรเครดตในการช าระเงนผานทางระบบ

อนเทอรเนต ซงมหลายวธทเราสามารถตรวจสอบและปองกน เพอสรางความมนใจในการซอสนคาผานทาง

ชองทางน เชน

- ขอมลของผสงซอตองครบถวนและตรวจสอบได และตองใหขอมลทสามารถตดตอกลบได เพอน

ตดตอและยนยนการสงซอ

- ระวงผสงซอทสงซอสนคาโดยใชบรการ e-Mail ฟร เพราะไมสามารถตรวจสอบความมตวตนได

- โทรศพทตรวจสอบกลบไปยงทอยของผถอบตรเพอยนยนการสงซอ หากพบวา เจาของบตรไมได

ท าการสงซอสนคาจรง รานคาควรรบแจงธนาคารทออกบตร เพอระงบหรอเปลยนเลขบตรใหกบ

เจาของบตรใหม

- ท าการเชคจาก IP ของผทไดเขามาท าการซอของในบางกรณทสงสย และเชคแหลงทมาของบตร

เครดต

- ท าการรองขอส าเนาบตรเครดต เพอเปนหลกฐานในการยนยนกบทางธนาคารหากเกดการปฏเสธ

การจายเงนจากลกคา

4. การช าระเงนผานผใหบรการอนๆ

การบรการแบบนเปนกรณทผประกอบการทเปนบคคลธรรมดาทไมสามารถใชบรการรบช าระผาน

บตรเครดตผานธนาคารได สามารถใชบรการผาน Payment Operator ซงจะเปนคนกลางในการรบช าระเงน

ระหวางผซอและผขายเพออ านวยความสะดวกในการจาย แลวน าเงนสงใหธนาคารตอไป บรการรปแบบน

ตวอยางเชน

1. PayPal

รปท 4.13 ภาพโลโกของ PayPal (www.PayPal.com)

PayPal เปนบรษทออนไลนทใหบรการระบบโอนและช าระเงนผานอเมล ระหวางผบรโภคกบผบรโภค

(C2C Payment) หรอระหวางบคคลตอบคคล (P2P Payment) ทใหญทสดในโลก เปนผใหบรการดานการ

ช าระเงนผานอนเทอรเนตเจาแรก บรการทวๆ ไปทลกคานยมใชบรการผาน PayPal ไดแก การโอนเงน

ระหวางบคคลกบบคคล การช าระเงนคาสนคาในตลาด การประมลตางๆ โดยเฉพาะตลาดประมลระหวาง

บคคลกบบคคลของ eBay ซงตอนน PayPal ไดถก eBay ซอกจการเขารวมเปนบรษทเดยวกบ eBay แลว

การท าธรกรรมทเปนลกษณะเดยวกบการสงจายเชคระหวางบคคลกบบคคลและการช าระเงนคาสนคาใหแก

รานคาออนไลน เปนตน ซงการช าระเงนผาน PayPal มขอด ดงน

- รองรบการท าธรกรรมระหวางผบรโภคกบผบรโภคดวยกนได

- มตนทนในการท าธรกรรมทต าและสามารถสงจายเงนทมมลคานอยได

- มความรวดเรวเสมอนกบการรบและสงเชคทางออนไลน และท าไดตลอด 24 ชวโมง

รปแบบการใหบรการของ PayPal PayPal จะรวมเอา 2 เทคโนโลยเขาดวยกน คอ e-Mail และ

ระบบทางการเงนผานบตรเครดตและบญชธนาคาร ผทตองการใชบรการตองสมครเปนสมาชกของ PayPal ซง

ไมตองเสยคาบรการใดๆ ทงสน ลกคาจะเปนคนก าหนดชอบญช(Login) และรหสผาน(Password) ไดดวย

ตนเอง โดยลกคาสามารถเลอกเปดบญชสวนบคคลหรอบญชแบบ Premier ซงวงเงนในการรบช าระดวยบตร

เครดตและคดคาบรการแตกตางกน

วธการรบสงเงนผาน PayPal

1. สมครเปนสมาชกของ PayPal

2. ลอกอนเขาสระบบของ PayPal ในขนตอนการโอนเงน เลอกหวขอ “Send Money” หลงจากนนให

ระบอเมลของผรบเงน จ านวนเงน และประเภทของการช าระเงน เพอแจงใหผรบเงนทราบ

3. ระบขอมลบตรเดบตหรอบตรเครดตของลกคาทตองการช าระ

4. ยนยนการโอนเงน แลวบรษทจะสงอเมลแจงหมายเลขยนยนการโอนเงน เพอใหผโอนเงนใชอางอง

สวนผรบจะไดอเมลแจงวามการโอนเงนใหผานบรการของ PayPal โดยผรบจะสามารถรบเงนจ านวน

นน

5. เมอผรบไดรบอเมลแจงการโอนเงนแลว ผรบตองลงทะเบยนเปนสมาชกของ PayPal เชนเดยวกบผ

โอนเงน จากนนผรบจะไดรบเงนและเกบในบญชทเปดไวกบ PayPal โดยสามารถโอนเงนจายใหแก

ผอน หรอถอนเงนนออกมาเขาบญชธนาคารของตนหรอสงเปนเชคมากได

6. เมอผรบไดรบเงนเรยบรอยแลว บรษทจะสงอเมลยนยนการรบเงนใหแกผโอน อยางไรกตาม บรษท

อนญาตใหผโอนสามารถยกเลกการโอนเงนไดกอนผรบจะรบเงน

คาธรรมเนยม PayPal หากเปนการโอนเงนระหวางผรบและผสงทเปนสมาชกของ PayPal จะไมเสย

คาธรรมเนยม แตหากไมใชอตราคาธรรมเนยมจะคดประมาณ 2.6% ของจ านวนเงนทโอน และบวกเพมอก 30

เซนต แตถาเปนการโอนเงนไปในบญชของธนาคารในประเทศสหรฐอเมรกา จะไมเสยคาธรรมเนยมใดๆ แตถา

ไมใชจะเสยคาธรรมเนยมประมาณ 1.50 เหรยญสหรฐ

จดเดนของ PayPal คอ เปนชองทางในการโอนเงนระหวางบคคลทสะดวกสด คาธรรมเนยมในการ

ใหบรการถก และตนทนของธนาคารในการท าธรกรรมต า รองรบการท าธรกรรมดวยเงนหลายสกล มความ

ปลอดภย รานคาสวนใหญในอเมรกาและยโรป ยอมรบมากขน และไดรบการยอมรบจากนตยสารและ

ผเชยวชาญในวงการอนเทอรเนตอยางกวางขวาง

2. Paysbuy

รปท 4.14 ภาพโลโกของ Paysbuy (www.Paysbuy.com)

Paysbuy ใหบรการช าระเงนออนไลนดวยระบบ e-Wallet หรอกระเปาเงนอเลกทรอนกส

(คลายบตรซออาหารของหางโลตสหรอบตรเตมเงนโทรศพท) ซงผใหบรการสามารถช าระคาสนคา

ดวยการเตมเงนจากบญชธนาคารหรอจากบตรเครดตเขาไปยงบญช Paysbuy ทไดสมครสมาชกไว

ซงการสมครไมมคาใชจายใดๆ ทงสน เหมาะกบธรกจ e-Commerce ทตองการเปดรบช าระเงน

ออนไลน แตไมตองการตดตอกบธนาคารเพอนขอท าธรกรรม โดยเปนบรการทมความปลอดภยสง

โดยใชเทคโนโลย SSL 128 bits และเทคโนโลยททนสมยอนๆ ในการปองกนขอมลของผใชบรการ

และเพมความมนใจในการใชบตรเครดตดวยการใชบรการ Verified by VISA และ MasterCard

SecureCode

รปท 4.15 แสดงการท างานของ Paysbuy

ขนตอนการสมคร Paysbuy

1. เขาเวบไซต https://www.paysbuy.com

2. คลกทปม “สมครสมาชก”

รปท 4.16 แสดงการสมครสมาชกใน Paysbuy

3. จะขนหนาจอใหม ใหคลก “สมครสมาชก” ในชองของ “บญชประเภทบคคล”

รปท 4.17 แสดงการสมครสมาชกในบญชประเภทบคคลของ Paysbuy

4. กรอกขอมลสวนตวใหครบถวน

รปท 4.17 แสดงการกรอกขอมลสมาชกใน Paysbuy

5. คลกทปม “ตกลง”

6. ในกลองจดหมายอเลกทรอนกส (อเมล) ของลกคาทลงทะเบยนไวกบ PAYSBUY ลกคาจะไดรบอเมล

จาก PAYSBUY ใหลกคาคลกทลงคในอเมล เพอเปนการยนยนกลบไปยง PAYSBUY รบทราบวา

อเมลทลกคาไดลงทะเบยนไวเปนอเมลทถกตอง

7. จบขนตอนการสมครเปดบญชเพยสบาย ลกคาสามารถใช e-mail, password ทลงทะเบยนไว

น าไปใชงานท www.paysbuy.com

จดเดนของ Paysbuy คอ สมครเปดบญชของ Paysbuy ฟร ใชงานงายทงฝงสงเงน (ผซอ) และผรบ

เงน (ผขาย) ผานหนาเวบไซต www.paysbuy.com โดยใชเวลาเพยง 2-3 นาทเทานน และสามารถใชบญช

Paysbuy รบช าระเงนไดทนท และสามารถถอนเงนออกจากบญช Paysbuy เขาบญชธนาคารของตนเอง

เมอไหรกได คาธรรมเนยมการช าระเงน 3.5% ไมรวม VAT สามารถอ านวยความสะดวกใหผซอเพยงคลกสง

จายเงนทางหนาเวบไซตไดทนท โดยไมตองตดตอผขาย ผขายกสามารถรบเงนคาสนคาไดทนทและสงมอบ

สนคาไดทนทเชนกน บรการ Paysbuy อ านวยความสะดวกแกผไมมบตรเครดต รองรบการซอขายสนคาท

ราคาไมสง และเหมาะกบการซอขายสนคาออนไลน เนองจากผซอไมจ าเปนตองละจากหนาจอขณะท าการ

ช าระเงน

5. ระบบการช าระเงนผานโทรศพท (Mobile Payment)

เทคโนโลยในปจจบนน ไดน ามาใชรวมกบอนเทอรเนตเพอใชเปนระบบการช าระเงนทสะดวกและ

รวดเรวยงขน ซงโทรศพทมอถอมขอไดเปรยบตรงทสามารถพกพาตดตวไปไดทกทและยงสามารถเชอมตอ

อนเทอรเนตได หรอแมแตสงขอมลหรอขอความไดทกททกเวลา ดงนนบรการช าระเงนผานโทรศพทมอถอจง

เปนทนยม และมหลายรปแบบดวยกน ดงตอไปน

5.1 Micro Payment

คอ รปแบบการช าระเงนทจ ากดวงเงนส าหรบใชช าระคาบรการหรอสนคาทมจ านวนเงนไมสงมากนก

เชน การโหลดโลโกเพอลงโทรศพทมอถอ คาบรการจะน าไปรวมกบคาบรการโทรศพทนนๆ ซงจะสามารถ

ช าระพรอมๆกนได

5.2 ระบบออดโอเทกซ 1900

คอ ระบบโตตอบอตโนมต เมอมการสนทนากจะบนทกเวลาแลวแลวเรยกเกบเงนจากผใหบรการ

โทรศพทมอถอซงจะมาเกบเงนจากเราอกครงหนง เชน เทพธดาพยากรณ เปนตน

5.3 การช าระเงนดวย SMS

การใช SMS เปนเครองมอในการท าธรกจ โดยเฉพาะการใช SMS เปนชองทางในการช าระคาใช

บรการตางๆ ทเกดขนบนเวบไซต เชน การโหลดโลโก, เสยงเพลงเรยกเขา, การสง SMS รวมการโหวตรายการ

ทางทวตางๆ เปนตน

ปจจยแหงความส าเรจของ e-Payment ม 4 ประเดน คอ

1. การบรการลกคา เทคโนโลยตองเขาถงไดงายและเปนมตรกบประชาชน ลดขนตอนทางราชการท

ยงยากซบซอน ใหสารสนเทศททนสมยและตรงกบความตองการ

2. การออกแบบและประเมนผล บรการตองมการบรหารจดการทดและรกษาระบบใหมเสถยรภาพแมใน

ภาวะวกฤต ก าหนดนโยบายและกระบวนการรบขอรองเรยนทชดเจน ตดตามผลและปรบปรงระบบ

ชวยสรางการมสวนรวมอยางตอเนอง

3. ความมนคงและปลอดภย บรการตองอ านวยความสะดวกในการท าธรกรรมออนไลน และให

ความส าคญสงสดตอความปลอดภยในขอมลสวนบคคล

4. การเหนคณคาและความส าคญ บรการทดตองถกใหความส าคญในล าดบสงสดจากทกภาคสวน ผน า

ประเทศ นกการเมองทองถน เจาหนาทระดบสง และพนกงานของรฐ ตองใหการสนบสนน

กระบวนการเรยนรและตอบขอสงสยแกประชาชนผานการสอสารสองทางอยางประสทธภาพ

5. การรกษาความปลอดภยความตองการการรกษาความปลอดภย (security requirements) ม

องคประกอบ ดงน

- ความสามารถในการระบตวตนได (Authentication)

- ความเปนหนงเดยวของขอมล (Integrity)

- ความไมสามารถปฏเสธได (Non-repudiation)

- สทธสวนบคคล (Privacy)

ส าหรบวธการรกษาความปลอดภยนน กระท าไดหลายวธ เชน การใชรหส (Encryption) ใบรบรอง

ทางอเลกทรอนกส (Electronic certificate) และการใชโปรโตคอล (Protocols) เปนตน

ประโยชนการช าระเงนอเลกทรอนกส (e-Payment) ในองคกร

1. การสงช าระเงน และการรบช าระเงนมความสะดวกมากยงขน

ดวยระบบ e-Payment ทานไมจ าเปนตองเดนทางไปช าระเงนดวยวธการเดมๆ อกตอไป ทานสามารถ

ประหยดเวลาและคาใชจายตางๆ เชน คาใชจายดานบคคลากร และเวลาทเสยไปจากการเดนทางรวมถงความ

เสยงจากการถอเงนสด เปนตน

2. เพมประสทธภาพดานการบรหารการเงน

เนองจากการบรการ E - Pay เปนการช าระเงนแบบ Online และ Real Time จงเพมความสะดวกใน

กรณททานตองการสงช าระเงนเปนกรณเรงดวนโดยไมจ าเปนตองเดนทางเพอไปช าระเงนเหมอนระบบเดม

โดยผรบเงนสามารถรบเงนและน าเงนไปบรหารตอไดภายในระยะเวลาไมเกน 3 นาท โดยไมตองรอการเคลยร

รงของธนาคาร ถอเปนการเพมประสทธภาพในการบรหารเงนสดของบรษทอกทางหนง

3. ลดความผดพลาดในการกรอกขอมลการท ารายการ

ระบบ E - Pay จะดงขอมลจากฐานขอมลมาใช เชน เลขทบญชผมอ านาจในการสงจาย, วงเงนในการ

สงจาย เปนตน ท าใหทานสามารถท างานไดรวดเรวและลดขอผดพลาดทอาจเกดขนจากการจดพมพเอกสาร

ไดท าใหการด าเนนงานทางดานบญชและการเงนของบรษทจงมความสะดวก รวดเรว และถกตองมากยงขน

4. การยนยนการตดบญชและการน าเงนเขาบญช

ไมวาจะเปนผสงช าระเงน หรอรบช าระเงนกจะไดรบขอความยนยนการตดบญช (Debit Advice)และ

ขอความยนยนการน าเงนเขาบญช (Credit Advice) จากธนาคารผานระบบ E - Payเมอรายการช าระเงนเสรจ

สมบรณโดยทานไมตองสอบถามผลของการท ารายการไปทธนาคารโดยตรง

5. เสรมสรางความคลองตวในการท างาน

สามารถเลอกใชบรการกบธนาคารตางๆ ทเขารวมใหบรการ หรอเปลยนแปลงไปใชธนาคารอนใน

ภายหลงกท าไดอยางสะดวกโดยไมตองเปลยนโปรแกรมหรอขนตอนการท างานแตอยางใด

จากรายงานผลการส ารวจสถานภาพการพาณชยอเลกทรอนกสของประเทศไทย พ.ศ. 2554 จากส านกงานสถตแหงชาต ธรกจ e-Commerce กวาครงหนง (รอยละ 50.3) มบรการการช าระคาสนคา/บรการของลกคาในรปแบบออฟไลนอยางเดยว สวนทมแบบออนไลนอยางเดยว มประมาณรอยละ 16.2 และสวนทเปดช าระไดทงแบบออนไลนและออฟไลน มประมาณรอยละ 33.5

รปท 4.18 แสดงรอยละของธรกจพาณชยอเลกทรอนกส จ าแนกตามรปแบบการช าระคาสนคา/บรการของลกคา

ส าหรบบรการการช าระเงนแบบออนไลนทธรกจสวนใหญเปดใหบรการมากทสด คอ การช าระเงน

ผานระบบ e-Banking/ATM (รอยละ 77.4) รองลงมาเปนการช าระเงนผานบตรเครดต (รอยละ 48.6) การช าระเงนผานผใหบรการกลาง (รอยละ 27.1) ในขณะทการช าระแบบออฟไลนทธรกจ สวนใหญใชกนมากทสด

คอ การโอนเงนผานบญชธนาคาร (รอยละ 79.7) รองลงมาเปนการช าระกบพนกงานโดยตรง (รอยละ 50.4) โอนเงนทางไปรษณย (รอยละ 16.3)

รปท 4.19 รอยละของธรกจพาณชยอเลกทรอนกส จ าแนกตามรปแบบและวธการช าระคาสนคา/บรการของลกคา

ระบบการช าระเงนอเลกทรอนกส (e-Payment) ในประเทศไทย

ระบบการช าระเงนอเลกทรอนกสในประเทศไทยม 14 ระบบ ดงน

1) ระบบโอนเงนรายใหญ (BAHTNET) เปนเครอขายอเลกทรอนกสระหวางสถาบนการเงนทสรางขนโดย ธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.)

สามารถสงผานขอมลระหวางสถาบนการเงนทเปนสมาชก โดยเนนธรกรรมขนาดใหญผานเครอขาย VPN ท

เชอมอยกบ Terminal ทเคานเตอรของธนาคารพาณชย โดยเปนวธช าระเงนแบบมผลทนท (Real Time

Gross Settlement ; RTGS)

2) ระบบโอนเงนรายยอย (Media Clearing)

เปนเครอขายอเลกทรอนกสแบบ BAHTNET แตมธรกรรมไมเกน 500,000 บาทตอวน และไมเปน

RTGS ตองรอรวบรวมธรกรรมไวจนหมดสนวน จงสงขอมลเขาช าระบญชระหวางธนาคารท BOT (Batching

Process) วนละ 1 ครง ในรปของไฟลอเลกทรอนกส ผรบโอนเงนจะไดรบเงนในวนรงขน

3) ระบบบตรเครดต (Credit Card System) บตรเครดตคอบตรทผใชบตรไดรบอนมตวงเงนจากธนาคารเจาของบตรใหสามารถใชเงนเพอซอหา

สนคาจากรานคาตางๆ ทเปนสมาชกกบธนาคาร แลวจะท าการเรยกเกบเงนงวดละ 1 เดอน ในปจจบนม 2

ประเภท คอ บตรเครดตของธนาคารในประเทศไทย, บตรเครดตบรษทตางประเทศ เชน VISA ,

MasterCard , JCB , AMEX บตรเครดตจงเปนชองทางในการรบช าระเงนจากการซอขายผาน e-

Commerce ไดอกชองทางหนง ดวยขอดทปลอดภยดงน

- ธนาคารผออกบตรเครดตจะออกเงนลวงหนาแกผซอ ดงนน ถาผซอไมไดรบสนคา สามารถ

ปฏเสธการจายเงนไดเมอถงรอบบญชเรยกเกบ

- รานคาสามารถโตแยงขอพพาทตอรายการคาทมปญหาได 6 เดอน และสามารถตดตามตรวจสอบ

รายการซอขายวาเกดขนจรงหรอไม

4) ระบบแสดงใบเรยกเกบเงนและช าระเงน (eBPP) เปนระบบการแสดงใบเรยกเกบเงนหรอใบแจงหนอเลกทรอนกสขององคกรทมฐานลกคาจ านวนมาก

ซงลกคาสามารถเลอกช าระเงนดวยบตรเครดตหรอตดผานบญชธนาคารกได เชน การใหบรการแจงหนคา

โทรศพท คาน าประปา คาไฟฟา ปจจบนมผใหบรการอยรายเดยว เนองจากยงไมเปนทนยมแพรหลายเพราะ

ความไมสะดวกในการท าสญญาระหวางลกคาผใชบรการกบเจาของบรษทและการยกเลกสญญา

5) ระบบเชค (Electronic Cheque Clearing System ; ECS) การช าระเงนดวยเชคจะด าเนนงานภายใตการดแลของ Electronic Clearing House ของธนาคาร

แหงประเทศไทย ซงไดรบความนยมสงมากในการช าระเงนคาสนคาในปจจบน สวนใหญอยในรปแบบธรกจ

B2B มากกวา B2C เพราะการเคลยรงมตนทน

6) ระบบช าระเงนพาณชยอเลกทรอนกส (e-Commerce Payment) ปญหาทพบ

- ลกคาช าระเงนไปแลวแตไมไดสนคา

- รานคากมความเสยงในการท าธรกรรมเพราะไมมลายมอชอของผซอยนยน

แนวทางการแกไขปญหาในปจจบน

- รานคาตางๆ ควรแสดงนโยบายในการช าระเงนและนโยบายความปลอดภยใหชดเจนบนเวบไซต

- e-Commerce Service Provider คอผใหบรการดานการพาณชยอเลกทรอนกส ควรมการพฒนา

ระบบความปลอดภยในการช าระเงนบนอนเทอรเนตขน (Internet Security) และพฒนาเทคนคการ

ปองกนความเสยงจากการใชบตรเครดต Secure Socket Layer : SSL มการพฒนาใบรบรอง

อเลกทรอนกส (Digital Certification) การพฒนาลายมอชออเลกทรอนกส (Digital Signature)

- เปดใหบรการใชบญชของตนเพอเรยกเกบเงนผานบตรเครดตได โดยคดคาธรรมเนยม 3-10% เชน

PayPal.com , Escrow.com

7) ธนาคารอนเทอรเน ต (Internet Banking) เปนการเพมความสะดวกในการช าระเงนแกลกคาผานเครอขายอนเตอรเนตและไมตองใชสมดคฝาก

เชน การดยอดเงนในบญช การโอนระหวางบญชออมทรพยกบกระแสรายวน การช าระคาสาธารณปโภคผาน

เครอขายอนเทอรเนตดวยระบบหกบญชดวยตนเอง

8) ระบบหกบญชอตโนมต (Direct Debit / Credit)

ระบบ Direct Debit คอระบบทเจาของบญชจะอนญาตใหธนาคารหกเงนออกจากบญชเพอช าระ

คาบรการตามทระบไวลวงหนาได เชนการช าระคาสาธารณปโภค จากหลายๆ บญช (Many to One)

ระบบ Direct Credit คอระบบทเจาของบญชอนญาตใหธนาคารหกเงนออกจากบญชของตนเขาส

หลายๆบญชได เชน การโอนเงนเขาบญชเงนเดอนพนกงาน (One to Many)

9) ระบบโอนเงน EDI (Financial Electronic Data Interchange : FEDI) เปนมาตรฐานรปแบบขอมลทางการคาทไดรบความนยมมาก เชน การสงใบเสนอราคา ค าสงซอหรอ

ใบสงของ เอกสารน าเขาสนคา สงออกสนคา ซงมกท ากนในองคกรขนาดใหญ เชน กรมศลกากร แตตองมการ

พฒนาองคกรกลางในการเชอมตอเครอขายทเรยกวา VAN (Value Added Network) ซงภายใตขอตกลงของ

กลมประเทศ APEC จะตองพฒนา EDI ใหเสรจสนภายใน 2548 – 2553

การช าระเงน EDI เปนระบบปด เปนเครอขายเฉพาะองคกร (VPN) โดยผใหบรการ (Service

Provider) บรการเชอมตอระบบช าระเงน (Payment Gateway) จงมความปลอดภยสงกวาอนเทอรเนต

เพราะใชระบบ PKI (Public Key Infrastructure) ซงเปนเทคนคทาง Cryptographic ทงนผโอนเงนและผรบ

โอนจะตองม CA รบรองทงคกอน ผใหบรการจงจะสามารถสรางรหสกญแจลบใหได จากนนจงจะด าเนนการ

สงขอความขาวสารในการโอนเงนผานเครอขายสวนบคคลดวยระบบ e-Mail ธรรมดา (Simple Mail

Transfer Protocol ; SMTP)

10) ระบบโอนเงนรายยอย (Online Retail Fund Transfer : ORFT) ORFT พฒนาโดยสมาคมธนาคารไทย สามารถโอนเงนผานเครอง ATM ได ภายใตขอจ ากดการโอน

คอ ครงละไมเกน 20,000 บาท และวนละไมเกน 100,000 บาท ซงมความปลอดภยเพราะใชผใหบรการ

เครอขายสวนบคคล คอ บ. PCC โดยมธนาคารกรงเทพฯ เปนธนาคารกลางในการรบช าระเงนสวนตางระหวาง

11) ระบบบตรเดบต (Debit Card : Visa electron) เปนสวนผสมระหวางบตร ATM กบบตรเครดต ตางกนทบตรเดบตตองมเงนสดในธนาคารกอนจงจะ

ใชช าระคาสนคาได ปจจบนวงการพาณชยอเลกทรอนกสยอมรบการใชบตรเดบตมากขน เพราะปลอดภย แต

รานคาตองมระบบการรบช าระเงนจากทกๆธนาคารดวย จงท าใหมตนทนการด าเนนงานคอนขางสง

12) ระบบโอนเงนผานทท าการไปรษณย ทท าการไปรษณยมอยมากกวา 1200 แหงทวประเทศ บวกกบทท าการไปรษณยรบอนญาตอกกวา

900 แหง จงสามารถใหบรการรบช าระเงนไดอยางกวางขวาง

วธการธนาณต เปนวธทไดรบความนยมเพราะขนเงนไดทกสาขาไปรษณย ซงมความนาเชอถอ

เทยบเทากบเชค ผทถกระบชอในธนาณตเทานนจงจะขนเงนได และใมสามารถเปลยนมอไดจงเสมอนหนงเปน

เชคขดครอมเขาบญช

การสงโทรเลขดวยเครอขายไปรษณย (Message-switching Center) เปนโทรเลขรปแบบไฟล

อเลกทรอนกสทสามารถใชขนเงนแทนธนาณต

Pay at Post อกมตหนงของการช าระเงนคาสาธารณปโภคตางๆ ทสามารถรบช าระเงนผานทท าการ

ไปรษณยได ภายใตชอบรการ “Pay@Post” โดยรบช าระเงนใหกบลกคาของไปรษณยซงจะตองเปดบญชกบ

ธ.กรงไทย

13) ระบบโอนเงนระหวางประเทศดวยเครอขาย SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication ; SWIFT)

เปนค าสงโอนเงนผานเครอขายสากลทเรยกวา SWIFT ซงเกดจากการรวมตวกนของกลมสถาบน

การเงนเพอสรางเครอขายการรบสงขอมลทางการเงน โดยปกตธนาคารพาณชยไทย มกเปดบญชกบธนาคาร

ในตางประเทศอยแลว เรยกวา VOSTRO สวนใหญ VOSTRO คอ ธนาคารซตแบงกใน NewYork เพราะ

กวางขวาง ครอบคลมทวโลก

14) ระบบโอนเงนระหวางประเทศโดย Western Union เปนระบบโอนเงนระหวางประเทศอกระบบแตด าเนนงานโดยบรษท Western Union Financial

Services ในสหรฐอเมรกา โดยปจจบนมสาขาของ Western Union ไมต ากวา 117,00 แหงทวโล

วธการ คอ ผทประสงคจะช าระเงนคาสนคาหรอโอนเงนจากตางประเทศเขาประเทศไทยหรอซอสนคา

จากตางประเทศ เพยงน าเงนสดพรอมคาธรรมเนยมโอนเงน ไปทสาขาของ Western Union กรอก

แบบฟอรมและระบผรบเงนปลายทาง Western Union ในประเทศปลายทางจะท าการตดตอผรบเงน

ให โดยไมจ าเปนตองเปดบญชธนาคาร

สรป

การแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกส หมายถง การแลกเปลยนเอกสารการซอขายทางธรกจระหวาง

องคกรมาตรฐาน 2 องคกรขนไป ผานระบบคอมพวเตอร ซงมหลายประเภท เชน การโอนเงน

อเลกทรอนกส หรอกรณทกรมศลกากรไทย น าเอาระบบ EDI มาใชในการจดเกบภาษการตรวจปลอยสนคา

การสงเสรมการสงออก และการปองกนปราบปรามการลกลอบหลกเลยงภาษศลกากร เปนตน การสบเปลยน

ขอมลอเลกทรอนกสนจดเปนสวนหนงของพาณชยอเลกทรอนกส สวนลกษณะการด าเนนงานของ EDI มสวน

ส าคญคอ 1.ม EDI Gateway 2. ม VANS 3. มเอกสารธรกจทรบ – สง โดยผานระบบ EDI สวนขอดของ

EDI มมากมาย คอ ชวยลดขอผดพลาด ชวยลดงบประมาณ ชวยเพมประสทธภาพในการปฏบตงาน

การช าระเงนในระบบพาณชยอเลกทรอนกส แบงชองทางการช าระเงนออกเปน 4 ประเภทใหญๆ คอ

ระบบโอนเงนผานทท าการไปรษณย บรการโอนเงนผานธนาคาร บรการช าระคาใชจายฝายบตรเครดต การ

ช าระเงนผานผใหบรการอนๆ เชน PayPal , Paysbuy และระบบการช าระเงนผานโทรศพท (Mobile

Payment) ซงหากผประกอบการหรอรานคา ยงมชองทางการช าระเงนหลายหลายมากเทาไหร จะยงเพม

ความสะดวกใหกบลกคา และท าใหลกคาพงพอใจการใชบรการกบรานคาออนไลนไดมากยงขน