บทท 2

แนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง การศกษาเพอพฒนาระบบสารสนเทศทางการบญชของธรกจ SMEs ในจงหวดมหาสารคาม ผวจยจงไดศกษาและรวบรวมเอกสารและงานวจยทเกยวของดงตอไปน

1. แนวคดเกยวกบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)2. แนวคดเกยวกบระบบสารสนเทศ3. แนวคดเกยวกบการพฒนาระบบสารสนเทศทางการบญช4. แนวคดเกยวกบประสทธภาพระบบสารสนเทศทางการบญช

5. งานวจยทเกยวของ6. กรอบแนวคดในการวจย

1. แนวคดเกยวกบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)

1.1 ความหมายของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)ไดมนกวชาการหลายทานใหความหมายของคำวา ธรกจขนาดกลางและขนาดเลก ไวดงนพระราชบญญตสงเสรมธรกจขนาดกลางและขนาดยอม พ.ศ.2543 ทประกาศใชเมอ

17 กมภาพนธ พ.ศ.2543 ไดกำหนดคานยามหรอความหมายของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) วามาตรา 3 ธรกจ หมายความวา กจการผลตสนคา กจการใหบรการ กจการคาสง กจการคาปลกหรอกจการอนตามรฐมนตรประกาศในราชกจจานเบกษา

Raymond Papp (2007) ไดใหความหมายของธรกจขนาดยอมจากคณะกรรมการพฒนาระบบเศรษฐกจของประเทศสหรฐอเมรกา (The Committee for Economic Development) ไดกำหนดเกณฑทใชในการพจารณาวากจการใดจะเรยกวาเปนธรกจขนาดยอม กจการนนควรมลกษณะอยางนอย 2 ประการขนไปจาก 4 ประการดงตอไปนจงถอวาเปนกจการธรกจขนาดยอม

1. การบรหารเปนไปอยางเปนอสระ และผจดการหรอผบรหารกจการกจะเปนเจาของกจการเอง

2. เงนลงทนทนำมาลงทนเปนเงนทนสวนตวหรอกลมผลงทนจำนวนไมกคน3. พนทการปฏบตงานหรอดำเนนงานอยในระดบทองถนทตงกจการอย และเปนท ๆ

เจาของกจการและพนกงานอาศยอย4. ขนาดยอมกจการจะมขนาดเลก เมอเปรยบเทยบกบกจการขนาดใหญในดานของยอด

ขาย จำนวนคนงานรงสมา มนในอารย (2547) ไดใหความหมายไววา SMEs หมายถง Small and Medium

Enterprises หรอ “วสาหกจขนาดยอมและขนาดกลาง” คำวา “วสาหกจ” หรอ “Enterprises” มความหมายครอบคลมกลมกจการ 3 กลมใหญ คอ กจกรรมการผลต (Product Sector) ทงภาค

เกษตรและอตสาหกรรมการคา (Trading Sector) รวมทงปลกและคาสง และการบรการ (Service Sector)

สำนกงานธนกจอตสาหกรรมขนาดยอม กระทรวงอตสาหกรรม (ชนนทร ชณหพนธรกษ ,2541) ไดใหความจำกดความของคำวา ธรกจขนาดยอมไววา คอ ธรกจทมเงนทนจดทะเบยนไวไมเกน 5 ลานบาท

จากความหมายของธรกจขนาดกลางและขนาดยอมขางตนทไดใหความหมายแตกตางกนออกไป ดงนน ผวจยจงขอสรปวา การทจะพจารณาวาธรกจใดเปนธรกจขนาดยอม เกณฑทจะตองใชพจารณาวาธรกจใดเปนธรกจขนาดยอมกคอ ธรกจนน จะตองมยอดขายไมสงมาก มจำนวนพนกงานนอย ใชเงนลงทนนอย และผเปนเจาของจะตองบรหารจดการธรกจดวยตนเอง

1.2 ลกษณะสำคญของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)1.2.1 หลกเกณฑการแบงกจการขนาดกลางและขนาดยอมกรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม (นวทย เอมเอก และจรยา ออน

ฤทธ ,2552) ไดกำหนดลกษณะของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ซงจะมเกณฑในการกำหนดอย 2 เกณฑดวยกน นนคอ กำหนดจากมลคาขนสงของสนทรพยถาวร และจำนวนการจางงาน สำหรบกจการแตละประเภทซงหลกเกณฑการแบงกจการขนาดกลางและขนาดยอมของกระทรวงอตสาหกรรมไวดงนตารางท 2.1 หลกเกณฑการแบงกจการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ของกระทรวง อตสาหกรรมสถานประกอบ

การมลคาของสนทรพยถาวร จำนวนการจางงาน

ธรกจขนาดกลาง ธรกจขนาดยอม ธรกจขนาดกลาง ธรกจขนาดยอมการผลต ไมเกน 200 ลานบาท ไมเกน 50 ลานบาท ไมเกน 200 คน ไมเกน 50 คนการคา - คาสง -คาปลก

ไมเกน 100 ลานบาทไมเกน 60 ลานบาท

ไมเกน 50 ลานบาทไมเกน 30 ลานบาท

ไมเกน 50 คนไมเกน 30 คน

ไมเกน 15 คนไมเกน 15 คน

การบรการ ไมเกน 200 ลานบาท ไมเกน 50 ลานบาท ไมเกน 200 คน ไมเกน 50 คนทมา : กรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม, 2560

3.2.2 ลกษณะเดนของธรกจนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)

การประกอบอาชพใด ๆกแลวแตจะมความแตกตางกนในสาระของกระบวนการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) กมลกษณะเดนทควรทราบ ดงน (รงสมา มนใจอารย ,2547)

1. การเขาสธรกจทำไดงาย เพราะใชเงนทนและสงอำนวยความสะดวกตาง ๆ ไมมากนก และเมอประกอบการเสรจแลวเกดมปญหาความสญเสยโอกาสทจะฟนตวเกดขนไดงายกวากจกรรมขนาดใหญ

2. มความคลองตวในการบรหารจดการ ผประกอบสามารถควบคมดแลกจการไดอยางทวถงและใกลชด

7

3. ดำเนนธรกจไมวาดานการผลตสนคา การจดจำหนายหรอการบรการจะมความยดหยนสง สอดคลองกบยคการผลตและการคาทตองการตอบสนองทรวดเรว ตลอดจนการผลตและการคาทมงความหลากหลายของรปแบบหรอบรการมากกวามงปรมาณ

4. สามารถสรางความชำนาญเฉพาะอยางเพอใหเกดประสทธภาพ1.3 ประเภทของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอย

วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม สามารถจำแนกไดหลายประเภทขนอยกบวตถประสงคของธรกจซงสวนใหญจะมการแบงประเภทของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมดงน (กตญญ หรญญสมบรณ. 2545 : 3-4)

1. ธรกจการผลต (Manufacturing Sector) ธรกจการผลตเปนธรกจทนำ วตถดบ ชนสวน อะไหลและปจจยนำเขาตาง ๆ มาผานกระบวนการแปรสภาพจนกลายเปนสนคาสำเรจรป เพอจำหนายตอไป ลกษณะการประกอบการของธรกจการผลตทเปนวสาหกจขนาดยอมจะเปนโรงงานขนาดเลก ซงไมมการใชเทคโนโลยทกาวหนาหรอไมมการผลตในประมาณทมากเหมอนธรกจขนาดใหญ แตสามารถดำรงกจการอยไดดวยการตอบสนองความตองการของลกคาประจำหรอเจาะตลาดในกลมลกคาเฉพาะ (Niche Market) และสามารถประหยดตนทนบางอยาง เชน การใชแรงงานตนเองและครอบครวในการดำเนนงาน เปนตน นอกจากนนธรกจการผลตขนาดยอยยงเปนแหลงวตถดบและสวนประกอบใหแกธรกจขนาดใหญ โดยธรกจขนาดใหญแตละแหงจะสงซอปจจยนำเขามาจากธรกจขนาดยอยหลายประเภทแตกตางกน

2. ธรกจการคา (Trading Sector) ธรกจการคาเปนธรกจททำหนาทของคนกลางทอยในชองทางการจำหนายทงทเปนการคาสงและการคาปลก เชน รานขายของชำ รานขายเครองครว รานขายเสอผา รานขายหนงสอ เปนตน วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอยจำนวนมากเปนธรกจจำหนายสนคา โดยเฉพาะในทองถนทอยหางไกลจากผผลตสนคามาก ๆ รานคาสงและรานคาปลกจะเปนผนำเอาสนคาจากผผลตสงใหถงผบรโภคไดอยางทวถงทกทองถนทวภมภาค โดยอาศยความชำนาญในพนทภมประเทศซงจะชวยใหธรกจใหญสามารถขยายตลาดไดกวางขวาง

3. ธรกจการบรการ (Service Sector) ธรกจการบรการเปนธรกจทตองใชพนกงานเสนอบรการ การตอบสนองความตองการของลกคา วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเปนธรกจทใหบรการมอยเปนจำนวนมาก เนองจากเปนธรกจทใชเงนทนไมมากนก แตตองอาศยแรงงานและฝมอของบคลากร เชน รานตดเสอผา รานซกรด รานซอมเครองใชไฟฟา เปนตน ซงธรกจการบรการจะเปนธรกจทตองอาศยความสามารถของบคคลทำใหขยายตวเปนไปไดยากและมผลผลตคอยขางตำ เมอระบบเศรษฐกจเตบโตขนทำใหความตองการดานการบรการเพมขนจงเกดการผลกดนใหเกดการกอตงธรกจรายใหม

1.4 ความสำคญของธรกจ SMEs ตอระบบเศรษฐกจของไทยธรกจ SMEs มบทบาทและความสำคญตอภาวะเศรษฐกจของประเทศในการพฒนา

และฟนฟเศรษฐกจรวมทงเสรมสรางความกาวหนาทางเศรษฐกจใหกบประเทศ ดงนนธรกจ SMEs จงมบทบาททสำคญตอระบบเศรษฐกจของไทย ซงสามารถจำแนกไดดงน (สถาบนพฒนาวสาหกจขนากลางและขนาดยอม. 2550 : เวบไซต)

8

1. เปนวสาหกจทกอใหเกดการจางงานและสรางรายไดจากการสงออกและการสรางมลคาผลผลตซงเปนประโยชนแกเศรษฐกจไทย

2. เปนวสาหกจทกอใหเกดผประกอบการรายใหมเนองจากวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเปนวสาหกจทใชเงนลงทนนอยและความเสยงตำกวาการลงทนในอตสาหกรรมขนาดใหญ

3. เปนแหลงสำคญในการสรางหรอพฒนาฝมอ ทกษะแรงงานในการฝกอาชพดานแรงงานประเภทตาง ๆ

4. เปนตวกลางในการเชอมโยงกบกจการขนาดใหญหรอธรกจอน ๆ ทเกยวของ เชน เปนแหลงรบซอวตถดบจากภาคเกษตรหรอปอนชนสวนแกโรงงานขนาดใหญ เปนตน

5. เปนวสาหกจทสรางมลคาใหกบวตถดบเพราะเปนอตสาหกรรมทใชทรพยากรในประเทศเปนหลก

6. เปนวสาหกจทสรางรายไดใหกบประเทศ เพราะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมครอบคลมทกประเภทธรกจทงธรกจการผลต ธรกจการคาและธรกจการบรการ

7. เปนวสาหกจทชวยใหเกดการแขงขนในการดำเนนธรกจและปองกนภารผกขาดในระบบเศรษฐกจซงจะทำใหเกดประสทธภาพตอระบบเศรษฐกจโดยรวม

ความสำคญของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมตอเศรษฐกจและสงคมไทยนนอยทการเปนกจการทสรางมลคาแกระบบเศรษฐกจอยางมหาศาล ทงในแงของการสรางงาน สรางมลคาเพมและสรางรายได ในบทบาททหลากหลายเปนไดทงผผลต ผกระจายสนคาและผใหบรการ นบเปนผประกอบการททำหนาททงในดานการสรางสรรคและอำนวยความสะดวกตอธรกรรมทางเศรษฐกจ

1.5 ปญหาของธรกจขนาดกลางและขนาดยอมของไทยการดำเนนการธรกจทกประเภทยอมเกดปญหาและอปสรรค ทอาจขดขวางความกาวหนา

ของธรกจตลอดทงบนทอนกำลงใจของผประกอบการ ซงอาจเกดขนไดจากทกทาง ทงสภาพแวดลอมภายนอกทสงผลกระทบตอธรกจ และขอจำกดดานศกยภาพของธรกจเอง ผประกอบธรกจขนาดกลางและขนาดยอมในไทยกประสบปญหาหลายประการ โดยปญหาทเกดมกพบอยบอยครงสามารถสรปไดดงน (อดศกด ศรสม ,2543)

1. ปญหาดานการตลาด วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมสวนใหญมกตอบสนองความตองการในทองถนหรอตลาดในประเทศยงขาดความรความสามารถดานการตลาดในวงกวางโดยเฉพาะตลาดตางประเทศ ขณะเดยวกนความสะดวกรวดเรวในการคมนาคมขนสงตลอดจนการเปดเสรทางการคาทำใหวสาหกจขนาดใหญรวมทงกจการจากตางประเทศเขามาแขงขนกบสนคาในทองถนหรอในประเทศทผลตโดยกลมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมมากขน

2. ปญหาขาดแคลนเงนทน วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมมกประสบปญหาการขอกเงนจากสถาบนการเงนเพอมาลงทนหรอขยายการลงทน หรอเปนเงนทนหมนเวยน ทงนเนองจากไมมการทำบญชอยางเปนระบบ และขาดหลกทรพยคำประกนเงนก ทำใหตองเพงพาเงนกนอกระบบ และตองจายดอกเบยในอตราทสง

3. ปญหาดานแรงงาน แรงงานททำงานในวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมจะมปญหาการเขาออกสง กลาวคอ เมอมฝมอและความชำนาญงานมากขนจะยายออกไปทำงานในโรงงานขนาด

9

ใหญทมระบบและผลตอบแทนทดกวาจงทำใหคณภาพของแรงงานไมสมำเสมอและการพฒนาไมตอเนองสงผลกระทบตอประสทธภาพการผลตและคณภาพของสนคา

4. ปญหาขอจำกดดานเทคโนโลยการผลต โดยทวไปวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมมกใชเทคนคการผลตไมซำซอนเนองจากการลงทนตำ และผประกอบการ พนกงานขาดความร พนฐานทรองรบเทคนควชาททนสมยจงทำใหขาดการพฒนารปแบบผลตภณฑตลอดจนการพฒนาคณภาพมาตรฐานทด

5. ขอจำกดดานการจดการ วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมมกขาดความรในการจดการ หรอการบรหารทมระบบใชประสบการณจากการเรยนรโดยเรยนถกเรยนผดเปนหลกอาศยบคคลในครอบครวหรอญาตพนองมาชวยงาน การบรหารในลกษณะนแมมขอดในเรองของการดแลททวถงหากธรกจไมใหญนกแตเมอกจการเรมขยายตวหากไมปรบปรงการบรหารจดการใหมระบบกจะเกดปญหาขนได

6. ปญหาการเขาถงการสงเสรมของรฐ วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเปนจำนวนมากเปนการจดตงกจการทมรปแบบไมเปนทางการ เชน ผลตตามบาน ผลตในลกษณะโรงงานหองแถวไมมการจดทะเบยนโรงงาน ทะเบยนพาณชยหรอทะเบยนการคา ดงนนกจการหรอโรงงานเหลานจงคอนขางปดตวเองในการเขามาใชบรการของรฐหรอแมแตกจการหรอโรงงานทมการจดทะเบยนถกตองกมกไมคอยอยากเขามายงเกยวกบหนวยงานของรฐ เนองจากปฏบตไมคอยถกตองเกยวกบการเสยภาษ การรกษาสภาพแวดลอม หรอการรกษาความปลอดภยทกำหนดตามกฏหมาย นอกจากน ในเรองการสงเสรมการลงทนกเชนเดยวกน แมวารฐบาลจะไดลดเงอนไขขนาดเงนลงทน และการจางงาน หรอจงใจวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเสนอโครงการขอรบการสงเสรมการลงทนใหมากขน แตจากขอมลการศกษาวจยพบวาวสาหกจขนาดหลางและขนาดยอมเพยง 8.1 % เทานนทมโอกาสไดรบการสงเสรมการลงทนจากรฐบาล

7. ปญหาขอจำกดดานการใหบรการ สงเสรมพฒนาขององคการภาครฐและเอกชน การสงเสรมพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทผานมาไดดำเนนการโดยหนวยงานของรฐและเอกชนทเกยวของ เชน กรมสงเสรมอตสาหกรรม กรมพฒนาฝมอแรงงาน กรมสงเสรมการสงออก สำนกงานคณะกรรมการการสงเสรมการลงทน บรรษทเงนทนอดหนนอตสาหกรรมขนาดยอม บรรษทเงนทนอตสาหกรรมแหงประเทศไทย หอการคาไทย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ตลอดจนสมาคมกาคาและอตสาหกรรมตาง ๆ อยางไรกตามเนองจากอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอมมจำนวนมากและกระจายอยทวประเทศ ประกอบกบขอจำกดของหนวยงานดงกลาว เชน ในเรองของบคลากร งบประมาณ จำนวนสำนกงานสาขาในภมภาค การใหบรการสงเสรมสนบสนนดานตาง ๆ จงไมอาจตอบสนองไดทวถงและเพยงพอ

8. ปญหาขอจำกดในการรบรขาวสารขอมล เนองจากปญหาและขอจำกดตาง ๆ ขางตนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมโดยทวไปจงคอนขางมจดออนในการรบรขาวสารดานตาง ๆ เชน นโยบายและมาตรการของรฐบาล ขอมลขาวสารดานการตลาด เปนตน

2. แนวคดเกยวกบระบบสารสนเทศ

10

2.1 ความหมายของระบบสารสนเทศระบบสารสนเทศ ประกอบดวย คำทมความหมายเกยวของกนแตมความหมายแตก

ตางกนอยหลายคำ เชน คำวา “ขอมล” “สารสนเทศ” “ระบบสารสนเทศ” ซงมผใหความหมายและคำจำกดความของระบบสารสนเทศซงมผใหความหมายไวหลากหลาย ดงน

นำทพย วภาวน (2547, หนา 109) ใหความหมายไววา ระบบสารสนเทศ (Information system) หมายถง การนำองคประกอบหรอสวนตาง ๆ ทสำคญเกยวกบการจดการและการใหบรการสารสนเทศ ไดแก ทรพยากรสารสนเทศ บคลากร เครองจกรกลและอปกรณตาง ๆ กระบวนการจดการสารสนเทศ กระบวนการบรหารหนวยงานสารสนเทศและผใชมาทำงานรวมกนเพอรวบรวมจดเกบ ประมวลผล และเผยแพรสารสนเทศ โดยมการดำเนนงานทสมพนธกนภายใตมาตรฐานและกฎเกณฑทกำหนดไว ทงนเพอใหผใชสารสนเทศสามารถเขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางถกตองไดอยางถกตองภายในเวลาอนรวดเรว

พชย เหลองอรณ (2548, หนา 33) ไดใหความหมายของ ระบบสารสนเทศ (Information system) วาหมายถง ระบบทมการนำคอมพวเตอรมาชวยในการรวบรวมจดเกบหรอจดการกบขอมลขาวสาร เพอใหขอมลนนกลายเปนสารสนเทศทดสามารถใชในการประกอบการตด สนใจในเวลาอนรวดเรวและถกตอง

พกล เงนทอง (2550, หนา 19) ไดใหความหมายไววา ระบบสารสนเทศ (Information system) หมายถง กระบวนการเกบขอมลและจดกระทำขอมล โดยการวเคราะหและประมวลผลแลวจดเกบขอมลใหสะดวกตอการนำไปใชงาน โดยมการปรบปรงขอมลใหทนสมยอยเสมอ

ศรสมรก อนทจนทรยง (2550, หนา 6) ไดใหความหมายไววา ระบบสารสนเทศ(Information system หรอ IS) หมายถง ระบบททำหนาทในการรวบรวมขอมลเพอนำมาประมวลผลวเคราะหเพอสรางสารสนเทศสำหรบวตถประสงคเฉพาะดาน และนำเสนอสารสนเทศใหกบผทตองการซงตองเปนผทมสทธสารสนเทศรวมทงการจดเกบบนทกขอมลทนำเขามาสระบบไวเพอการใชงานในอนาคต

ฤทธชย เตชะมหทธนนท (2549, หนา 2) สรปวา เทคโนโลยสารสนเทศ (Information technology) เปนเทคโนโลยตาง ๆ ทนำมาประยกตใชและดำเนนงานเกยว กบสารสนเทศในการจดหา รวบรวม จดเกบ การสรางเรยงลำดบจดหมวดหม การคำนวณ การประมวลผล ตรวจสอบสรป จดทำสำเนา เขาถง เรยกใช สบคน สงผานแลกเปลยน ถายทอด สอสาร แพรกระจายหรอเผยแพรสารสนเทศดวยวธการทางอเลกทรอนกสในรปแบบทเปนตวเลข ตวอกษร ภาพ และเสยงโดยทำใหกลายเปนสารสนเทศทด มความถกตอง ตรงกบความตองการ เกดคณคาตอผใชรวมทงใชงานรวมกนอยางมประสทธภาพ

กลาวโดยสรป ระบบสารสนเทศ หมายถง ระบบทนำเขาขอมลแบบเปนขนตอนเพอการวเคราะหและประมวลผล เพอนำไปใชในการบรหารหนวยงานหรอองคการใหเกดประสทธภาพสงสด อยางถกตอง แมนยำรวดเรวและทนสมย

2.2 คณสมบตของการจดระบบสารสนเทศทมคณภาพ

11

สารสนเทศทมคณภาพจะชวยใหผบรหารสามารถใชสารสนเทศนน ๆ ใน การตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ คณลกษณะของสารสนเทศทดมลกษณะ ดงตอไปน (ศรไพร ศกดรงพงศากล, 2548,หนา 153-154)

1. ถกตองแมนยำ (Accurate) สารสนเทศทมความถกตองจะตองปราศจากขอผดพลาด (Error) ใด ๆ อยางไรกตามถาขอมลทปอนเขาสกระบวนการประมวลผลไมถกตองกอาจกอใหเกดสารสนเทศทไมถกตองไดซงมกเรยกทวไปวา GIGO (Garbage in, Garbage out)

2. สมบรณครบถวน (Complete) สารสนเทศทมความสมบรณจะตองประกอบดวยขอเทจจรง (Fact) ทสำคญอยางครบถวน

3. เขาใจงาย (Simple) สารสนเทศทมคณภาพจะตองเขาใจงาย ไมซำซอนตอการทำความเขาใจ กลาวคอ ตองไมแสดงรายละเอยดทลกมากเกนไป เพราะจะทำใหผทใชในการตดสนใจสบสน และไมสามารถตดสนไดวาขอมลหรอสารสนเทศใดมความจำเปนจรง ๆ

4. ทนตอเวลา (Timing) สารสนเทศทดนอกจากจะมความถกตองแลวขอมลตองทน สมยและรวดเรว ทนตอเวลาและความตองการของผทใชในการตดสนใจ

5. เชอถอได (Reliable) สารสนเทศทเชอถอไดขนอยกบความนาเชอถอของวธการรวบรวมขอมลทนำเขาสระบบ

6. คมราคา (Economical) สารสนเทศทผลตควรจะตองมความประหยด เหมาะสมคมคากบราคา ผบรหารมกจะพจารณาถงคณคาของสารสนเทศกบราคาทจะตองจายเพอการไดมาซงสารสนเทศนน ๆ

7. ตรวจสอบได (Verifiable) สารสนเทศจะตองตรวจสอบความถกตองได กลาวคอผใชสามารถตรวจสอบขอมลเพอความมนใจวามความถกตองตอการนำไปตดสนใจไดซงอาจมการตรวจสอบขอมลโดยการเปรยบเทยบกบขอมลลกษณะเดยวกนจากแหลงขอมลหลาย ๆ แหง

8. ยดหยน (Flexible) สารสนเทศทมคณภาพนนควรจะสามารถนำไปใชไดในวตถประสงคทแตกตางกนหลาย ๆ ดาน

9. สอดคลองกบความตองการ (Relevance) สารสนเทศทมคณภาพจะตองมความสอดคลองตามวตถประสงคและสนองตอความตองการของผใชเพอการตดสนใจ

10. สะดวกในการเขาถง (Accessible) สารสนเทศจะตองงายและสะดวกตอการเขาถงขอมลตามระดบสทธของผใชเพอจะไดขอมลหรอสารสนเทศทถกตองตามรปแบบและทนตอความตองการของผใช

11. ปลอดภย (Secure) สารสนเทศจะตองถกออกแบบและจดการใหมความปลอดภยจากผทไมมสทธในการเขาถงขอมลหรอสารสนเทศนน ๆ

2.3 แนวทางการพฒนาระบบสารสนเทศ

12

การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยตลอดการเปลยนแปลงของขนาดองคการจำเปนอยางยงตอการพฒนางานสารสนเทศเพอใหไดสารสนเทศทด ทนสมย และทำประโยชนไดอยางมประสทธภาพในการพฒนางานสารสนเทศมนกวชาการไดใหขอเสนอแนะและขนตอนกระบวนการไวดงตอไปน

ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย (2549, หนา 304-321) ไดสรปวาองคกรสวนมากมองเหนประโยชนจากการใชขนตอนทเรยกวา วธการพฒนาระบบ (System development methodology) สำหรบสรางระบบสารสนเทศขององคการซงกระบวนการพฒนาระบบมวงจร (Life cycle) เชนเดยวกบวงจรของการผลตสนคาสตลาด โดยเรมจากการสำรวจความตองสนคาของลกคาศกษาความเปนไปไดและผลประโยชนตอบแทนทจะไดรบวเคราะหและออกแบบผลตภณฑ ผลตสนคา ทดสอบสนคา และแนะนำสนคาสตลาด ยอดขายสนคาเรมเพมขน ผลจากการตอบรบจากลกคาจะเปนขอมลทสำคญทผผลตนำมาปรบปรงคณภาพของสนคาใหตรงกบความตองการของลกคา และเพอใหสามารถอยในตลาดไดนานทสด โดยวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ เปนแนวคดทมการกำหนดรปแบบในการพฒนาระบบอยางมแบบแผนมการแบงระยะในการพฒนาระบบซงแตละองคการอาจแบงระยะ และขนตอนในแตละระยะแตกตางกนขนอยกบความเหมาะสมลกษณะและขอกำหนดขององคการทำใหวงจรการพฒนาระบบมรปแบบตาง ๆ ซงวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศจะประกอบดวย 6 ขนตอน ดงน

1. การกำหนดและเลอกโครงการ (System identification and selection) เรมตนดวยการขอมระบบจากกลมบคคลตาง ๆ ภายในองคการ เชน ผใชงานทประสบปญหาและตองการแกไขปญหาทเกดขนในการทำงานปจจบนจงขอใหมการพฒนาระบบสารสนเทศเพอแกไขปญหา ผจดการอาจมความตองการระบบใหมเพอทดแทนหรอปรบขยายระบบปจจบนทไมสามารถใหสารสนเทศไดตามทตองการหรอเพอใหบรการใหม ๆ กบลกคา แตเนองจากขอจำกดดานเงนทนและทรพยากรตาง ๆ ทใชในการพฒนาทำใหองคการไมสามารถพฒนาระบบโครงการพรอมกน จงจำเปนตองมการคนหาโครงการทสมควรไดรบการพฒนาโดยมการตงกลมบคคลซงอาจอยในรปของคณะกรรมการเพอทำหนาทในการพจารณาโครงการจดกลม จดลำดบความสำคญ และเลอกโครงการทเหมาะสม

2. การเรมตนและวางแผนโครงการ (System initiation and planning) หลงจากโครงการไดผานการคดเลอกหรอไดรบอนมตใหดำเนนโครงการตอไปแลวจะเรมจดทำโครงการโดยจดตงทมงานพรอมทงกำหนดหนาทและความรบผดชอบใหกบสมาชกในทมอยางชดเจน รวบรวมขอ มลเพมเตมเพอคนหาสรางแนวทางเลอกและเลอกทางเลอกทดทสดในการนำระบบใหมมาใชงานโดยแนวทางเลอกนนจะตองคำนงถงความเปนไปได (Feasibility) ความพรอมในดานตาง ๆ ความสอดคลองและเหมาะสมกบสถานการณปจจบนขององคการดวยจากนนจงนำแนวทางทเลอกมาวางแผนในโครงการ

3. การวเคราะหระบบ (System analysis) มจดประสงคในการทำความเขาใจกบระบบงานปจจบนเพอเปนแนวทางในการออกแบบระบบใหมโดยนกวเคราะหระบบทำการศกษาระบบปจจบนอยางละเอยดและหาความตองการระบบใหมทจะพฒนาในขนตอนนจะเกยวของกบ กระบวนการเกบ รวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลทไดรวบรวมมา การวเคราะหกระบวนการตาง ๆ

13

ในระบบ การวเคราะหลกษณะของผลลพธและสงนำเขาเพอศกษาถงการทำงานของระบบปจจบน และวเคราะหวามงานใดบางทมปญหาเกดขน ควรจะปรบปรงหรอจะมแนวทางในการแกไขปญหาอยางไร

4. การออกแบบระบบ (System design) มวตถประสงคเพอออกแบบระบบใหเขากบความตองการของระบบใหมตามทไดมการวเคราะหไวโดยนกวเคราะหระบบจะตองออกแบบสวนนำขอมลสระบบ (Input) ผลลพธทไดจากระบบ (Output) ฐานขอมล (Database) โปรแกรม(Programs) ระบบปฏบตการกระบวนการทำงาน (Procedures) เครอขาย (Network) และออกแบบวธการทจะทำใหผใชมนใจไดวาระบบมความถกตองเชอถอไดและปลอดภย

5. การดำเนนการระบบ (System implementation) มวตถประสงคเพอสรางระบบและตดตงระบบซงดำเนนกจกรรมตงแตการจดซอหรอจดหาฮารดแวร (Hardware) และซอฟตแวร (Software) การเขยนโปรแกรมโดยโปรแกรมเมอร การทำการทดสอบ การจดทำเอกสารระบบการถายโอนระบบงานและการฝกอบรมผใชระบบ ผลลพธของขนตอนน คอ ระบบใหมทพรอมจะใชงาน รายงานประกอบระบบและคมอการใชระบบซงควรมการประเมนผลหลงการตดตงระบบดวย

6. การบำรงรกษาระบบ (System maintenance) เปนขนตอนการดแลระบบเพอใหระบบมประสทธภาพในการทำงาน โดยบคลากรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศมหนาทในสวนนการบำรงรกษาระบบอาจอยในรปของการแกไขขอผดพลาดของโปรแกรม การปรบปรงหรอแกไขโปรแกรมใหรองรบกบความตองการใหม ๆ ทเพมขนของผใชระบบหรอเพอเพมประสทธภาพใหกบระบบ

2.4 วงจรชวตการพฒนาระบบงานสารสนเทศ (System Development Life Cycle SDLC)

วงจรชวตการพฒนาระบบสารสนเทศเปนการวเคราะหระบบงานสารสนเทศเชงโครงสราง (Structured Analysis) ทไดรบความนยมคอนขางมาก เนองจากเปนวธการพฒนาระบบทถกพสจนมาเปนเวลานานแลววาเปนระบบทใชงานไดดและงายตอการเขาใจ การพฒนาระบบตามวธวงจรชวตการพฒนาระบบสารสนเทศประกอบไปดวยขนตอนตางๆ ดงตอไปน

ขนตอนท 1 การวางแผนระบบ (Systems planning) เปนขนตอนแรกของวงจรชวตการพฒนาระบบสารสนเทศ ผวเคราะหจะตองวเคราะหหาเหตผล (Businesscase) วาควรจะพฒนาระบบงานสารสนเทศหรอไม โดยพจารณาจากคณคาทองคกรจะไดรบจากระบบสารสนเทศนนและความสอดคลองกบแผนกลยทธขององคกรวาระบบนนชวยใหองคกรสามารถดาเนนงานไดตามแผน กลยทธทวางไวหรอไมแลวจงศกษาความเปนไปได (Feasibility Study) ในการพฒนาระบบทกทางเลอกเพอพจารณาเลอกทางเลอกในการพฒนาระบบงานสารสนเทศทมความคมคามากทสด กระบวนการดงกลาวรวมเรยกวา การตรวจสอบขนตน หรอ Preliminary investigation ซงประกอบไปดวยขนตอนดงตอไปน

1. เขาใจปญหาหรอโอกาส เนองจากในการขอใหพฒนาหรอแกไขระบบหลาย ๆ ครงไมไดแสดงถงปญหาหรอสาเหตทแทจรงแตเปนเพยงผลกระทบจากปญหานนเทานน เชน การขอให วเคราะหคารองของลกคาซงเมอตรวจสอบกจะพบวาเปนผลมาจากปญหาในการจดอบรม พนกงา

14

นขายไมเพยงพอมากกวาจะเปนปญหาจากสนคา เทคนคทไดรบความนยมใชในการทาความเขาใจสาเหตและผลกระทบดงกลาวขางตน คอ แผนภมกางปลา (Fishbone diagram) หรอ แผนภมอชคาวา (Ishikawa diagram)

2. กาหนดขอบเขตและขอจากดของโครงการ ผวเคราะหจะตองกาหนดใหมความ ชดเจนและเฉพาะเจาะจง (Specific) มากทสดเทาทจะเปนไปไดเนองจากถาหากไมกาหนดใหชดเจนและเฉพาะเจาะจงอาจทาใหงานทตองทามมากขนเรอย ๆ สงผลใหงานไมเสรจตามกาหนด และคาใช จายเพมขน

3. รวบรวมขอมล (Fact-finding) ทจาเปนตองใชเพอวเคราะหหาทางแกปญหาซงมวธหลายวธดวยกนดงน

3.1 การสมภาษณเปนวธการขนตนในการรวบรวมขอมล โดยกอนสมภาษณ ผสมภาษณจะตองระบบคคลทจะตองสมภาษณกอนโดยอาจจะพจารณาจากแผนผงองคกรประกอบกบการสงเกตความสมพนธทไมเปนทางการดวยวาใครมสถานะเปนอยางไร แลวจงกาหนดวตถ ประสงคของการสมภาษณเพอนามาใชในการจดเตรยมคาถาม หลงจากนนจงจดการสมภาษณซงจะ ตองบนทกการสมภาษณนนเกบไวดวย แลวจงประเมนการสมภาษณนนเปนขนตอนสดทาย

3.2 การสอบทานเอกสารทเกยวของ แมวาการสมภาษณจะเปนทวธทมความสาคญ คอนขางมากในการเกบขอมล แตกยงตองใชวธการสอนทานเอกสารเกยวกบระบบ เดมทใชงานอย

3.3 การสงเกตการณปฏบตงาน เปนวธทจะทาใหเขาใจและเหนภาพทชดเจนยง

ขนจากขอมลทเกบมาดวยวธการอน ๆ 3.4 การสารวจความคดเหนของผใชงานดวยแบบสอบถาม ขอดของวธนคอ

ใชเวลานอยเมอเปรยบเทยบกบปรมาณขอมลทเกบมาไดและเสยคาใชจายนอย แตวธนมขอเสย คอไมยดหยนเทากบการสมภาษณ

4. ประเมนความเปนไปไดทงนเพอศกษาวาการพฒนาระบบนนคมคาพอทจะทา และสามารถทาไดหรอไมโดยจะพจารณาความเปนไปไดใน 4 ดาน ดงน

4.1 ความเปนไปไดในดานการดาเนนงาน (Operational Feasibility) เปนการ พจารณาวาผใชระบบจะใชงานระบบทพฒนาไดอยางมประสทธผลหรอไมซงในการพจารณาความ เปนไปไดในดานนจะขนอยกบประเดนทสาคญ ๆ หลายประเดนดวยกน เชน การสนบสนนจากผบรหารและผใช ผลกระทบตอการจางงานและภาพพจนของบรษทเมอนาระบบนนมาใช เปนตน

4.2 ความเปนไปไดในดานเทคนค (Technical Feasibility) เปนการพจารณาถงความพรอมในดานทรพยากรทางเทคนคทตองใชในการพฒนา, ซอ, ตดตง, หรอใชงาน ระบบ โดยทวไปเมอเมอตองประเมนความเปนไดในดานเทคนค นกวเคราะหมกจะคานงถง ประเดนดงตอไปน

- ดานเทคโนโลยสารสนเทศ บรษทมเทคโนโลยสารสนเทศทจาเปนตองใช เชน ฮารดแวร, ซอฟตแวร, เครอขาย และความจของ Platform เปนตน ทเพยงพอทงในปจจบน และอนาคตหรอไม ถาหากไมเพยงพอ บรษทสามารถทจะจดหามาไดหรอไม และเทคโนโลย สารสน

15

เทศเหลานนมความสามารถในการทางาน (Performance) เหมาะสมกบขนาดขององคกรทงในปจจบนและอนาคตหรอไม

- ดานทรพยากรบคคลบรษทมผเชยวชาญทตองจาเปนตองมหรอไม ถาไม มบรษทสามารถทจะจดหามาไดหรอไม

- ดานความสามารถในการทางานของระบบสารสนเทศนนวาสามารถรองรบรายการทเพมมากขนตามการเตบโตของบรษทไดหรอไม

4.3 ความเปนไปไดในดานความคมคาทางเศรษฐกจ (Economic Feasibility) เปน การประเมนวาตนทนทตองเสยไปทงหมดซงรวมถงตนทนในการดแลรกษาระบบดวยหรอทเรยกวา ตนทนรวมของเจาของ (Total cost of ownership: TCO) เปรยบเทยบกบประโยชนทงทเปนตวเงน (Tangible benefit) และไมเปนตวเงน (Intangible benefit) ทจะไดรบจากระบบสารสนเทศนน

- ตนทนรวมของเจาของ (Totalcost of ownership: TCO) ในการประมาณตน ทนจะตองเสยไปผวเคราะหควรจะคานงถงตนทนในดานตาง ๆ ดงน คนซงรวมถงทงพนกงานดาน เทคโนโลยสารสนเทศและผใช, ฮารดแวรและเครองมอทเกยวของ, ซอฟตแวร, การฝกอบรม ทงท เปนทางการและไมเปนทางการ, คาใบอนญาตและคาธรรมเนยม, คาทปรกษา, คาสงอานวย ความสะดวกและตนทนโดยประมาณหากตองเลอนโครงการออกไป

- ประโยชนทไดรบซงสามารถแบงออกเปนประโยชนทเปนตวเงน และประโยชนทไมเปนตวเงน ประโยชนทเปนตวเงน (Tangible benefit) คอประโยชนทสามารถวดเปนตวเงนไดซงโดยสวนใหญจะเปนการลดลงของคาใชจายและการเพมขนของรายไดหลงจากทนาระบบนนมาใชแลว ประโยชนทไมเปนตวเงน (Intangible benefit) คอประโยชนทวดเปนตวเงนไดคอนขางยากแตเปนสงทสาคญสาหรบบรษท เชน ผใชสามารถใชงานระบบสารสนเทศทพฒนาไดสะดวกและงายขนกวาระบบเดมทาใหพนกงานเกดความพอใจในงานเพมขน, สารสนเทศทไดจากระบบชวยใหผใชงานตดสนใจไดถกตองมากยงขน, ภาพลกษณของเวบไซต ชวยเสรมสรางภาพลกษณของบรษท

4.4 ความเปนไปไดในดานเวลา (Schedule Feasibility) ระบบสามารถ พฒนาเสรจภายในระยะเวลาทกำหนดไวไดหรอไม

5. ประมาณระยะเวลาและตนทนทตองใชในการพฒนาโครงการเพอเปนกรอบการทางานใหขนตอนการพฒนาระบบโดยถาหากยงไมสามารถกาหนดตวเลขทแนนอนไดอาจจะกาหนดเปนชวงเวลาโดยประมาณกได

6. นาเสนอผลของการตรวจสอบขนตนและขอเสนอแนะใหกบผบรหารโดยจดทา เปนรายงานซงผลสรปทไดอาจไมตองทาอะไรเลยหรออาจสรปไดวามกลยทธบางอยางทจาเปน เชน การฝกอบรมเพมเตม

ขนตอนท 2 การวเคราะหระบบ (Systemsanalysis) ในขนตอนนสงทตองทากคอสราง แบบจาลองความตองการ (Requirement Modeling), แบบจาลองกระบวนการเปลยนขอมลใหเปน สารสนเทศ (Enterprise Modeling) และกลยทธการพฒนาระบบการสรางแบบจาลองความตองการ (Requirement Modeling) คอ การรวบรวมขอมลเกยวกบระบบเดมทใชอยและความตองการสาหรบระบบใหมทจะพฒนาโดยจะตองใหผใชมสวนรวมในขนตอนนใหมากทสด เพอใหไดแบบจาลองท

16

ตรงตอความตองการของผใชซงสามารถนาเสนอโดยใชแผนภม Functional Decomposition diagrams, Unified modeling language, Usecase diagrams และ Sequence diagrams

1. การสรางแบบจาลองกระบวนการเปลยนขอมลใหเปนสารสนเทศ (Enterprise Modeling) เปนการสรางแบบจาลองเชงตรรกะ (Logical model) ซงจะแสดงใหเหนถงสงทระบบ จะตองทาโดยไมสนใจวาระบบจะถกนาไปใชอยางไรในเชงกายภาพ หนงในเทคนคทนกวเคราะห ระบบนยมใชนาเสนอแบบจาลองดงกลาวคอ Entity-Relationship Diagrams (ERD) ซงจะตอง ประกอบไปดวย Entity และ Relationship แตละตวมรายละเอยดดงน

Entity แสดงโดยใชสญลกษณสเหลยมผนผา คอ บคคล, สถานท, สงของหรอเหตการณทระบบตองเกบและดแลรกษาขอมลของสงเหลานน เชน ลกคา, เขตการขาย, สนคา และคาสงซอเปนตน โดยระบบสารสนเทศจะตองเขาใจถงความสมพนธ (Relationship) ระหวาง Entity ทเกยวของ

ความสมพนธ (Relationship) ซงแสดงโดยใชสญลกษณสเหลยมขนมเปยกปนม 3 ประเภท คอ ความสมพนธแบบ 1:1 (One-to-One relationship), ความสมพนธแบบ 1:M (One-to-Many relationship) และความสมพนธแบบ M:N (Many-to-Many relationship)

2. การสรางกลยทธในการพฒนาระบบ (Development Strategies) ทผานมาบรษทโดยทวไปจะมทางเลอกในการพฒนาระบบดงน พฒนาเอง, ซอซอฟตแวรสาเรจภาพ, หรอจางทปรกษาหรอองคกรภายนอกในการพฒนาแตในทกวนนบรษทมทางเลอกในการพฒนามากขน เชน Application service providers (บรษททขาย Software Application โดยคดราคาจากการใชหรอคาสมาชก) Web-hosted software options, และบรษททขายซอฟตแวรทมความหลากหลาย การเลอกทางเลอกในการพฒนาทดทสดตองอาศยการตดสนใจทคานงถง ประเดนสาคญ 3 เรองดวยกนคอ แนวโนมของ Web-based software, Software outsourcing options, และทางเลอกในการพฒนาซอฟตแวรภายในบรษทเอง

ขนตอนท 3 การออกแบบระบบ (Systems design) หลงจากทเราไดแบบจาลองเชงตรรกะ (Logical Model) ของระบบมาจาการทางานในขนตอนท 2 แลวในขนตอนท 3 กจะเปน การออกแบบในเชงกายภาพคอออกแบบขอมล (Data Design), การออกแบบสวนเชอมตอระหวางระบบกบผใชงาน (User Interface), สงนาเขาระบบ (Input) และสงทออกจากระบบ (Output), และสถาปตยกรรมระบบ (System Architecture)

1. การออกแบบขอมล ขอมลเปนปจจยสาคญของระบบสารสนเทศ ดงนนการออกแบบขอมลทดกจะชวยใหการทางานของระบบสารสนเทศดยงขนดวย โดยกอนอนจะตองทาความ เขาใจโครงสรางของขอมลกอน โครงสรางขอมล คอ กรอบการทางานในการจดและเกบขอมล โดยจะประกอบไปดวยจานวนแฟมขอมลและตารางซงแฟมขอมลหรอตารางดงกลาวกจะเกบขอมลเกยวกบคน, สถานท, สงของหรอเหตการณทตอบโตกบระบบ เชน ขอมลเกยวกบลกคา, สนคาและคาสงซอ

17

เปนตน โครงสรางขอมลสามารถแบงไดเปน 2 ประเภทดวยกน คอ File-oriented system และ Database management โดยจะใชระบบแบบไหนนนขนอยกบความตองการระบบสารสนเทศ 1.1 File-oriented system เปนระบบทจดเกบและจดการขอมลในแฟมขอมลทแยกออกจากกนโดยใชวธการทเรยกวา การประมวลผลแฟมขอมล (File processing) ซงไมเปนท นยมมากนกในปจจบนเนองจากการทางานไมมประสทธภาพเทากบระบบ Databasesystem แตในบางสถานการณระบบแบบนกสามารถทางานไดมประสทธภาพและตนทนตำกวาระบบแบบ Databasesystem

1.2 Database system เปนระบบทเชอมตารางขอมลทเกยวของทงหมดเขาดวยกนเสมอนวามโครงสรางเดยวกนซงจะทาใหการทางานของระบบมความยดหยนและประสทธภาพมาก กวาระบบแบบ File-oriented system เนองจากการเชอมโยงดงกลาวจะทาใหการเขาถงขอมลทเกบไวในแตละตารางเสมอนเปนการเขาถงขอมลในตารางเพยงตารางเดยว ดงนนจงไมจาเปนตองเกบ ขอมลของทก ๆ ตารางไวในทกตารางทใชหลงจากเลอกลกษณะโครงสรางไดแลวจงออกแบบขอมลโดยการสราง EntityRelationship Diagrams

2. การออกแบบสวนเชอมตอระหวางระบบกบผใชงาน (User Interface), สงนาเขา ระบบ (Input) และสงทออกจากระบบ (Output)

2.1 การออกแบบสวนเชอมตอระหวางระบบกบผใชงาน (User Interface) 2.2 การออกแบบสงนาเขาระบบ (Input) 2.3 การออกแบบสงทออกจากระบบ (Output)

3. สถาปตยกรรมระบบ (System Architecture) เปนการเปลยนการออกแบบ ระบบเชงตรรกะ (Logical design) ใหเปนโครงสรางทางกายภายซงรวมไปถงฮารดแวร, ซอฟตแวร, ภาพแบบของเครอขายทรองรบการทางานของระบบ, และวธการประมวลผลวาเปนแบบ Online หรอ Batch

ขนตอนท 4 การนาระบบมาใช (Systems implementation) หลงจากไดออกแบบระบบทงในเชงตรรกะและกายภาพเรยบรอยแลว ขนตอนนกจะเปนการนาแบบจาลองทไดจากการออกแบบดงกลาวมาพฒนาโปรแกรมระบบงาน

1. การพฒนาโปรแกรมระบบงาน (Application development) คอ กระบวนการสรางโปรแกรมและโมดล โดยจะตองเรมจากการทบทวนขอมล และแบบจาลองตาง ๆ ทไดทามาใน ขนตอนกอนหนาวาครบถวนหรอไมจะตองเกบขอมลในสวนใด เพมอกหรอไม ถาหากครบถวนและเพยงพอแลวจงเรมพฒนาโปรแกรมระบบงานตามแบบจาลองตาง ๆ ทไดจดทาไว

2. การทดสอบระบบโปรแกรมเมอรจะตองทดสอบการทางานของแตละโปรแกรมกอน (Unit Testing) ในกรณทมหลายโปรแกรมประกอบกนอยกอนเพอใหแนใจวาทางานไดอยางถกตองแลวจงทดสอบการทางานของกลมโปรแกรม (Integration Testing) หลงจากนนจงทดสอบการทางานของทงระบบ (System Testing) กระบวนการในการทดสอบระบบจะเรมจาก

18

2.1 การตรวจสอบไวยากรณของภาษาทใชเขยน (Syntax) 2.2 การตรวจสอบตรรกะ (Logic) ของโปรแกรม (Desk checking) เปนการ

ตรวจสอบวาโปรแกรมทเขยนมตรรกะทถกตองหรอไมซงถาหากไมถกตองกจะทาใหผลทไดจาก โปรแกรมไมถกตองดวยเชนกน โดยใชวธ Structured walkthrough หรอ Codereview

2.3 การทดสอบระบบ โดยเรมจากการทดสอบการทางานของแตละโปรแกรม (Unit testing), การทดสอบการทางานของกลมโปรแกรม (Integration testing), และการทดสอบ การทางานของทงระบบ (System testing) เปนสวนสดทาย

3. การจดทาเอกสาร (Documentation) การจดทาเอกสารเปนสงจาเปนสาหรบการนาระบบไปใชและการดแลรกษาตอไปเพราะจะชวยให

- การปรบปรงหรอเปลยนแปลงระบบในอนาคตสามารถทาไดงายขน, รวดเรวขนและเสยคาใชจายนอยลง - ผใชงานในแตละหนวยงานสามารถปฏบตงานไดถกตองเปนมาตรฐานเดยวกน

- ชวยในการฝกอบรมพนกงาน เนองจาก เปนเครองมอทบอกถงขนตอนการทางานทงหมด

- ผตรวจสอบภายใน (Internal Auditor) และผสอบบญชภายนอก (External Auditor) ทงในดานเทคโนโลยสารสนเทศและในดานบญชสามารถใชเอกสารทจดทาขน ดงกลาว เปนเครองมอในการประเมนประสทธภาพการควบคมภายในเอกสารทตองจดทาจะประกอบไปดวย

- เอกสารทเกยวกบโปรแกรม (Program Documentation) คอ เอกสารทอธบายเกยวกบสงทนาเขาระบบ (Input) สงทออกจากระบบ (Output) และตรรกะทใชในการประมวลผลทกโมดล

เอกสารทตองจดทำจะประกอบไปดวย เอกสารทเกยวกบโปรแกรม (Program Documentation) คอ เอกสารทอธบายเกยวกบสงทนำเขาระบบ (Input) สงทออกจากระบบ (Output) และตรรกะทใชในการประมวลผลทกโมดล

- เอกสารทเกยวกบระบบ (System Documentation) คอ เอกสารทอธบายถงการทำงานของระบบและวธการนำระบบมาใชซงประกอบไปดวยขอมลดงตอไปนแผนภมการไหลของขอมล (Data Flow Diagram) โมดล ภาพแบบหนาจอ Source documents และคำรองของใหพฒนาระบบน

- เอกสารทเกยวกบการทำงาน (Operation Documentation) คอ เอกสารทประกอบไปดวยขอมลทงหมดทตองใชในการประมวลผลและการกระจายผลลพธทพมพออกมาแลว ซงโดยทวไปจะเปนขอมลทเกยวกบโปรแกรม นกวเคราะหระบบ โปรแกรมเมอร รายละเอยดของระบบ (System Identification) กำหนดเวลาในการประมวลผลสารสนเทศ แฟมขอมลทใชในการนำเขาระบบ (Input Files) การกระจายรายงาน รายละเอยดในการจดการกบความผดพลาดและขอความทแสดง คำสงพเศษ เชน ขอกำหนดดานความปลอดภย การจดทำเอกสารทเกยวกบการทำงานจะตองมความชดเจน กระชบ และใหทกคนทตองใชสามารถเขาถงได

19

- เอกสารทเกยวกบผใชงาน (User Documentation) คอ คมอในการใชงานระบบซงประกอบไปดวยขนตอนการทำงานและขอมลสำหรบผใชงานระบบ, หนาจอเมนสำหรบใหขอมลในการชวยเหลอการทำงาน และการสอนการใชงานระบบ 4. จดฝกอบรมสำหรบผใชงาน, ผจดการและพนกงานเทคโนโลยสารสนเทศ 5. นำขอมลเขาสระบบใหม (Data conversion) เปนกระบวนการทสำคญในสวนของขนตอนการนำระบบมาใชโดยนำขอมลออกจากระบบเกา (Export) ใหอยในภาพแบบทระบบใหมสามารถเขาใจไดแตถาหากระบบเกาไมสามารถนำขอมลออกจากระบบใหอยในภาพแบบทระบบใหมสามารถเขาใจไดผพฒนาจะตองหาวธแปลงขอมลดงกลาวใหอยในภาพแบบทระบบใหมสามารถเขาใจไดแตถาหากระบบเกาเปนระบบทประมวลผลดวยมอ การทำขอมลเขาระบบใหมกจะตองใชการบนทกขอมลเขาระบบใหมดวยมอเชนกน ในการนำขอมลเขาสระบบใหมไมวาจะดวยวธใดกตามจะตองมการควบคมเพอปองกนการเขาถงขอมลโดยไมไดรบอนญาตและปองกนไมใหเกดความผดพลาดของขอมลนอกจากนนหลงจากนำขอมลเขาระบบเรยบรอยแลวยงจำเปนตองใหผใชงานตรวจสอบความถกตองของขอมลอกดวยซงอาจจะตองใชเวลาคอนขางและคาใชจายคอนขางมาก แตกเปนสงทจำเปนเพอใหระบบใหมมความถกตองและไมมความผดพลาดเกดขน 6. นำระบบมาใชจรงแทนระบบเกา (System Changeover) วธการนำระบบมาใชมหลายวธดวยกน ดงน 6.1 Direct Cutover เปนวธการนำระบบทพฒนาใหมมาใชโดยเลกระบบเกาแลวทนททระบบใหมพรอมใชงาน 6.2 Parallel Operation เปนวธการนำระบบทพฒนาใหมมาใชโดยใชระบบเกาควบคไปกบระบบใหม ดงภาพท 2.7 จนกวาจะแนใจวาระบบใหมสามารถทำงานไดตามทตองการและไมมปญหาเกดขนซงทำใหความเสยงในการนำระบบมาใชตำแตมคาใชจายทสงกวาวธแรกเนองจากพนกงานตองทำงานชนดเดยวซำสองครง ดงนนอาจตองทำงานเกนเวลาหรออาจตองเสยคาใชจายจางพนกงานชวคราวเพมเพอชวยในการทำงาน 6.3 Pilot Operation เปนวธการนำระบบทพฒนาใหมมาใชโดยนำระบบใหมมาใชโดยเลอกเพยงบางแผนก หรอ บางสาขา 6.4 Phased Operation เปนวธการนำระบบทพฒนาใหมมาใชโดยทละขนตอนหรอทละโมดล (Module)

7 ประเมนคณภาพโดยรวมของระบบสารสนเทศหลงการตดตง โดยทวไปการประเมนดงกลาวจะครอบคลมในดานตางๆ ดงน - ความถกตองครบถวนของผลลพธทไดจากระบบสารสนเทศและทนตอการใชงานหรอไม - ความพอใจของผใชงาน - ความเชอถอไดของระบบและความสามารถในการดแลรกษาระบบ - ความเพยงพอของการควบคมและรกษาความปลอดภยของระบบ

- ประสทธภาพการทำงานของฮารดแวรและ platform

20

- ประสทธผลของการนำฐานขอมลมาใช - การทำงานของฝายเทคโนโลยสารเทศ - ความครบถวนและคณภาพของกรจดทำเอกสาร - คณภาพและประสทธผลการฝกอบรม - ความถกตองของตนทนและประโยชนทคาดไวและเวลาในการพฒนา ในการประเมนในดานตาง ๆ ดงกลาวขางตนเราสามารถนำเทคนคในการรวบรวมขอมล (Fact-finding technique) ดงทไดกลาวไวในขนตอนการวางแผนมาใชได โดยควรจะใชวธการสมภาษณกบผบรหารและผใชงานทสำคญใชวธการสงเกตการณการทำงานของผใชงานและพนกงานดานคอมพวเตอรกบระบบสารเสนเทศใหมนนใชวธสอบทานเอกสารทเกยวกบฝกอบรมรายงานและหนาจอแสดงผลลพธใชแบบสอบถามกบผใชงานหลาย ๆ คนและใชวธการวเคราะหประวตการทำงานของสวนททำหนาทใหความชวยเหลอ (Help Desk) และดแลรกษาระบบสารสนเทศ 8. เสนอรายงานใหผบรหาร โดยในรายงานควรจะประกอบไปดวยเอกสารทเกยวกบระบบทงหมดแผนการปรบปรงเปลยนแปลงและทำระบบใหดขน สรปตนทนและระยะเวลาทใชในการพฒนาระบบ เปรยบเทยบตนทนและเวลาทคาดไวกบทเกดขนจรง และผลการประเมนหลงการตดตงระบบ ขนตอนท 5 การนำระบบมาใชจรงและการดแลรกษาระบบ (Systems operation and support) ขนตอนจะเรมเมอนำระบบมาใชจรงแลวและดำเนนไปเรอย ๆ จนกระทงระบบนนหมดอายการใชงานงานในขนตอนนจะประกอบไปดวยการฝกอบรมพนกงาน การใหความชวยเหลอในการทำงานกบระบบใหมทนำมาใช,และการดแลรกษาซงจะรวมไปถงการแกไขรายละเอยดบางอยางของระบบเพอใหสอดคลองกบขอกำหนดทเปลยนแปลงไปและใหสอดคลองเหมาะสมกบการขยายการดำเนนธรกจของบรษท และกระบวนการทางธรกจทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและตลอดเวลาการพฒนาระบบโดยใชวงจรชวตการพฒนาระบบสารสนเทศมอยดวยกน 2 ภาพแบบดวยกนคอ 1. วงจรชวตการพฒนาระบบสารสนเทศแบบนำตก (Waterfall model) ภาพแบบการทำงานตามแบบจำลองนจะมลกษณะเหมอนกบนำตกทไหลจากทสงลงสทตำ

2. แบบจำลองทางเลอกวงจรชวตการพฒนาระบบสารสนเทศ (Alternative model) ตามภาพแบบการทำงานตามแบบจำลองนการวางแผน การวเคราะหและการออกแบบจะมปฏสมพนธกนอยางตอเนองแลวตามดวยขนตอนการนำระบบมาใช (Systems implementation) และขนตอนการนำระบบมาใชจรงและการดแลรกษาระบบ (Systems operation and support)

1.5 ปจจยทมผลตอการพฒนาระบบสารสนเทศใหประสบความสำเรจศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย (2549, หนา 333-334)

ไดกลาวถง ปจจยทมผลตอการพฒนาระบบสารสนเทศใหประสบความสำเรจจำเปนตองอาศยปจจยสนบสนนหลายดาน ไดแก

1. การสนบสนนจากฝายบรหารในการพฒนาระบบสารสนเทศใด ๆ กตามยอมตองการทรพยากรทงดานงบประมาณ บคลากรและเวลาหากผบรหารไมสนบสนนหรอไมใหความสนใจในการพฒนาระบบ เชน ไมอนมตงบประมาณจดซอฮารดแวรและซอฟตแวรใหกยากทจะ พฒนาระบบใหสำเรจนอกจากการสนบสนนจากผบรหารแลวผพฒนายงตองการความมนใจ

21

(Commitment) จากผบรหารวาจะดำเนนการตามทตกลงไว เชน เปลยนแปลงขนตอนการทำงานใหมหรออาจเปลยนแปลงหนาทของบคลากรตามทกำหนดไวซงหากผบรหารไมดำเนนการตามทตกลงไวอยางจรงจงและเปนสาเหตใหการพฒนาระบบไมประสบความสำเรจดวย

2. การกำหนดขอบเขตและวตถประสงคของทมพฒนาระบบ ทมงานพฒนาระบบจะตองรวมกนกำหนดวตถประสงคขอบเขตและหนาทของการพฒนาระบบใหชดเจน เพอใหเกดความเขาใจตรงกนในทมงาน และสามารถพฒนาระบบไดตรงตามความตองการขององคการ

3. ความร ความสามารถและประสบการณของทมพฒนาระบบ สมาชกของทมงานควรไดรบการคดเลอกจากผทมความรและประสบการณในการพฒนาระบบ มมนษยสมพนธทดมความรบผดชอบในการทำงาน และมความสามารถในการสอสารใหเขาใจซงกนและกน ทมงานจะตองสามารถรวบรวมปญหาและความตองการไดอยางถกตอง รความตองการใชงานระบบเปนอยางดจงจะสามารถพฒนาระบบเพอแกปญหาหรอเพมโอกาส และศกยภาพในการแขงขนใหกบองคการไดตามวตถประสงค

4. การเลอกใชเทคโนโลยสารสนเทศทเหมาะสม เทคโนโลยสารสนเทศมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว มเครองมอซอฟตแวรจำนวนมากทผพฒนาระบบสามารถนำมาใชสนบสนนการพฒนาระบบงาน ควรพจารณาเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบลกษณะและการใชงานของระบบความคนเคยหรอความสามารถของทมงานพฒนาระบบในการใชซอฟแวรนน ๆ รวมถงการทำงานรวมกนไดของซอฟตแวร ฮารดแวร โครงสรางระบบและฐานขอมล โดยตองคำนงถงคาใชจายและความงายตอการใชงานประกอบดวย ดงนนจงไมควรมงเนนไปทเทคโนโลยราคาแพงหรอมควาทนสมยมาก ๆ แตควรพจารณาดานความเหมาะสมและความคมคาทไดรบ

3. การบรหารโครงการพฒนาระบบสารสนเทศอยางมประสทธภาพ การพฒนาบคลากรทมความรและประสบการณเกยวกบระบบหลากหลายแตกตางกน อาท นกวเคราะหระบบโปรแกรมเมอรผใช ผสนบสนนและผเชยวชาญจงตองอาศยการบรหารจดการทดเพอชวยใหบคลากรทำงานประสานรวมกนและแกไขปญหาอปสรรคตาง ๆ ทอาจเกดขนในชวงของการทำงานการบรหารโครงการพฒนาระบบจะตองมการวางแผน การกำหนดขอบเขตวตถประสงคการจดสรรและควบคมการใชทรพยากร การดำเนนตามแผน การตรวจสอบและประเมนผลซงบางองคการจะกำหนดกลมบคคลจากหนวยงานตาง ๆ ในองคการซงอาจอยในรปคณะกรรมการคณะทำงาน ฯลฯ เพอทำหนาทและมความรบผดชอบในการบรหารโครงการพฒนาระบบซงปจจยทงหมดทมผลตอการพฒนาระบบสารสนเทศใหประสบความสำเรจ

3. แนวคดเกยวกบระบบสารสนเทศทางการบญช

3.1 ความหมายของระบบสารสนเทศทางการบญชระบบสารสนเทศทางการบญชเปนสวนหนงของระบบสารสนเทศทางการจดการขององคการ

มหนาทในการบนทกรายการคานำเสนอขอมลเฉพาะสวนทเกยวของกบเงนตรา เพอผบรหารสามารถนำไปใชในการวางแผนและควบคม แตปจจบนระบบสารสนเทศทางการบญชขยายครอบคลมไปถงการจดเกบขอมลอน ๆ ทไมเกยวของกบเงนตราซงอาจชวยเพมคาใหแกธรกจไดในภายหนา คำจำกด

22

ความของคำวา ระบบสารสนเทศทางการบญชจงไมไดจำกดขอบเขตอยแคการบญชการเงนแตรวมถงการบญชบรหาร จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของมผใหความหมายไวดงน

Romney and Steinbart (2006 : 6-7) ไดใหความหมายไววา ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ระบบเกบรวบรวมขอมลทเกดจากหนวยงานตาง ๆ ไดแก ขอมลจากฝายขาย ฝายตลาด ฝายผลต ฝายการเงน และฝายบคคล เปนตน แลวบนทกเขาสระบบเพอทำการประมวลผลและจดทำสารสนเทศใหกบผบรหารเพอทำการตดสนใจ

พลพธ ปยวรรณ และสภาพร เชงเอยม (2547: 27) ไดใหความหมายไววา ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง เปนสวนหนงของระบบสารสนเทศขององคการทเกบรวบรวมประมวลผลขอมลทงขอมลทเกยวของกบเงนตรา และขอมลทไมเกยวของกบเงนตราจากระบบงานยอยตาง ๆ ขององคการ และสอสารขอมลหรอสารสนเทศทรวบรวมไดไปยงผใชทกคนในองคการ

รชนพร เศรษฐสกโก (2548:2) ไดใหความหมายไววา ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ระบบสารสนเทศทางการบญชเปนระบบทพฒนาขนมาในองคการโดยใชทรพยากรบคคลคอมพวเตอร และอปกรณรอบขาง เชน จอภาพ และเครองพมพเพอทำหนาทหลกในการบนทกขอมลประมวลผลและจดทำสารสนเทศทางการบญชใหแกผใชภายนอกขององคการในระบบสารสนเทศทางการบญชอาจใชคนจดเกบบนทกขอมล ประมวลผล และจดทำสารสนเทศทางการบญชโดยไมใชคอมพวเตอรและอปกรณรอบขางเปนเครองมอชวยอำนวยความสะดวกหรออาจนำคอมพวเตอรและอปกรณรอบขางรวมทงเทคโนโลยสารสนเทศอนบนทกขอมล

รสวรรณ จรสกล (2546 : 10) ไดใหความหมายไววา ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ขนตอนในการหาขอมลและกระบวนการในการจดหาสารสนเทศทผใชตองวางแผน ควบคมการดำเนนงานในธรกจของตน ระบบสารสนเทศทางการบญชอาจมาจากการประมวลผลดวยมอ การประมวลผลดวยคอมพวเตอร และการใชวธการประมวลผลทงมอและคอมพวเตอรรวมกน ระบบสารสนเทศทางการบญชเกยวเนองเฉพาะขอมลทางการเงนและกระบวนการทางการบญช

อทยวรรณ จรงวภ และสชาดา สถาวรวงศ (2560 : 6) ไดใหความหมายไววา ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ระบบทถกออกแบบขนมาเพอแปลงหรอประมวลผลขอมลทางการเงน (Financial Data) ใหเปนสารสนเทศทมประโยชนในการตดสนใจตอผใช สำหรบผใชประโยชนจากสารสนเทศทางการบญชอาจแบงไดเปน 2 กลมใหญ ๆ คอบคคลภายในองคการ ไดแก ผบรหาระดบตาง ๆ และบคลภายนอกองคการ เชน ผถอหน นกลงทน เจาหน หนวยงานรฐบาล และคแขงขน เปนตน ทงนกระบวนการแปลงขอมลหรอประมวลผลขอมลในระบบสารสนเทศทางการบญชนนอาจกระทำดวยมอหรอใชเครองคอมพวเตอรเขามาชวยกได ตวอยางของสารสนเทศทางการบญชททประโยชนตอการตดสนใจของผใช เชน งบกำไร งบดล งบกระแสเงนสด เปนตน ซงสารสนเทศเหลานไดมาจากการประมวลผลรายการคาตาง ๆของกจการ ดงนนรายการคาแตละรายการ เชน รายการขายสนคา ซอสนคา ฯลฯ จงถอไดวาเปนตวอยางของขอมล(Data) ระบบสารสนเทศทางการบญช

จากความหมายของระบบสารสนเทศทางการบญชทไดมนกวชาการไดใหความหมายไว ผวจยไดใหความหมายของระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ระบบททำหนาทรวบรวม บนทก

23

เกบรกษาและประมวลผลรายการคาและขอมลอนทเกยวของเพอใหไดสารสนเทศทเปนประโยชนกบผใชสำหรบการวางแผน ควบคม ตดสนใจ ในการดำเนนธรกจ

3.2 วตถประสงคและหนาทของระบบสารสนเทศทางการบญชระบบสารสนเทศทางการบญชทใชในปจจบนนนมวตถประสงคเพอเปนขอมล

ประกอบการตดสนใจแกผใชในระดบทแตกตางกนออกไปซงวตถประสงคและหนาทของระบบสารสนเทศทางการบญชสามารถจำแนกไดดงน (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2544 : 9)

ระบบสารสนเทศทางการบญชมวตถประสงคหลก คอ การจดหาสารสนเทศทางการบญชใหแกผใชตาง ๆ ทงผทเปนบคคลภายในองคกร โดยสามารถแบงวตถประสงคของระบบสารสนเทศทางการบญชออกเปนวตถประสงคยอย ๆ ไดเปน 3 ประการดงน

1. เพอสนบสนนการปฏบตงานประจำวน การจดหาระบบสารสนเทศทางการบญชมวตถประสงคเพอใหการปฏบตงานประจำวนของพนกงานเปนไปอยางถกตอง รวดเรวและมประสทธผลมากยงขนซงการประมวลผลทเกยวของกบรายการคาเหลาน (Transaction Data) จะเรยกวาระบบประมวลผลรายการ (Transaction Processing System หรอ TPS) ซงถอวาเปนระบบยอย (Subsystems) ของระบบสารสนเทศทางการบญช

2. เพอสนบสนนการตดสนใจของผบรหาร การจดหาสารสนเทศสำหรบใชในการตดสนใจถอวาเปนวตถประสงคทสำคญของระบบสารสนเทศทางการบญชซงระบบสารสนเทศทางการบญชกสามารถขวยผบรหารในการจดหาสารสนเทศทจำเปนบางสวนได เชน สารสนเทศเกยวกบยอดขายของกจการในปทผาน ๆ มาและปปจจบน ซงจะชวยใหผบรหารสามารถคาดการณแนวโนมยอดขายในอนาคตได อยางไรกตาม นอกจากขอมลเชงปรมาณแลวในการตดสนใจผบรหารยงอาจตองการขอมลในเชงคณภาพ (Qualitative Data) อกดวย

3. เพอสนบสนนการปฏบตตามภาระหนาททางกฏหมาย การจดหาสารสนเทศทางการบญชเปนสงสำคญในการประกอบธรกจ เนองจากธรกจจะตองมภาระหนาททจะตองปฏบตตามทกฏหมายกำหนด เชน ตองเสนองบการเงนตอผถอหน ตองจดทำรายงานและเอกสารเพอการเสยภาษเงนได ตองจดทำรายงานเสนอตอตลาดหลกทรพย เปนตน ระบบสารสนเทศทางการบญชจะชวยใหการปฏบตงานดงกลาวมประสทธภาพมากขน

3.3 สวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญชระบบสารสนเทศไมวาจะเปนระบบสารสนเทศทางการบญชหรอสารสนเทศใดกตามจะม

สวนประกอบ ดงน ( อทยวรรณ จรงวภ และสชาดา สถาวรวงศ ,2560 : 6-7)1. เปาหมายและวตถประสงค (Goals and Objective) กอนทจะออกแบบระบบ

สารสนเทศจะตองทราบเปาหมายหรอวตถประสงคของผใชวาตองการอะไรทงนเพอจะไดออกแบบระบบสารสนเทศใหบรรลวตถประสงคทผใชตองการ

2. ขอมลเขา (Inputs) ขอมลเขาของระบบสารสนเทศกคอขอมล (Data) หรอขอมลดบซงเปนขอเทจจรงตาง ๆ ทเกบรวบรวมไว โดยอาจเปนขอมลจากภายในองคการหรอภายนอกองคการกได สำหรบขอมลเขาทสำคญของระบบสารสนเทศทางการบญช ไดแก ขอมลรายการคา (Transaction Data) และรายการบนทกขอมลในสมดรายวน (Journal Entries) อยางไรกตามเนองจากปจจบนนระบบสารสนเทศทางการบญชไดมบทบาทกวางขวางยงขนโดยนำเสนอขอมล

24

ทมประโยชนในการตดสนใจแกผบรหารในการตดสนใจในดานตาง ๆ มากขน เชน ดานการตลาด ดานการผลต เปนตน ดงนนขอมลเขาของระบบสารสนเทศทางการบญชจงอาจเปนขอมลตาง ๆ ทเกยวของ เชน ยอดขายสนคา ราคาขยของกจการ ราคาขายของคแขงขน ยอดขายของคแขงขน เปนตน

3. ตวประมวลผล (Processor) เปนอปกรณทใชในการแปลงสภาพ แปลงคาหรอวเคราะหขอมลใหอยในรปของสารสนเทศทมความหมายมากขนสำหรบผใชงาน เชน การคำนวณ การเรยงลำดบ การคดอตรารอยละ การจดหมวดหม การทำกราฟ เปนตน หรอกลาวอกนยหนงกคเปนเครองมอทใชในการแปลงสภาพจากขอมลใหเปนสารสนเทศนนเอง โดยทวไปองคการธรกจตาง ๆ มกใชคอมพวเตอรในการประมวลผลขอมล

4. ขอมลออกหรอผลลพธ (Output) ขอมลออกของระบบสารสนเทศกคอสารสนเทศทมประโยชนตอผใชโดยอาจจะนำไปใชในการตดสนใจ วางแผน ควบคม หรอใชในการวเคราะหปญหาตาง ๆทเกดขน สารสนเทศทไดจะอยในรปของเอกสาร หรอรายงานในรปแบบตาง ๆตามทผใชตองการ เชน กราฟ ตาราง ขอความ รปภาพ เปนตน ขอมลออกสวนใหญของระบบสารสนเทศทางการบญชมกจะไดแก งบการเงนตาง ๆ และรายงานเพอการจดการ เชน รายงานผลการปฏบตงานของศนยความรบผดชอบ รายงานงบแยกอายหน เปนตน

5. การปอนกลบ (Feedback) ระบบสารสนเทศตองมการปอนกลบผลลพธหรอสารสนเทศทไดจากการประมวลผลไปยงผใชงานเพอใหผใชประเมนวาสารสนเทศหรอรายงานทไดรบตรงกบความตองการหรอไม หรอตองการแกไข ปรบปรง หรอเพมเตมอะไรหรอไมนอกจากเวลาเปลยนแปลงไปในอนาคต ความตองการของผใชอาจจะเปลยนแปลงไป ดงนนจงตองมการปอนกลบจากผใชเพอใหสารสนเทศทไดรบทนเหตการณและทนสมยสามารถนำมาใชงานอยางมประสทธภาพ

6. การเกบรกษาขอมล (Data Storage) จะตองมการเกบรกษาขอมลไวในระบบสารสนเทศเพอสำหรบนำไปใชไดอกในอนาคต โดยขอมลทเกบรกษาควรจะตองมการปรบปรงใหมยอดเปนปจจบน (Update ) อยเสมอ

7. คำสงและขนตอนการปฏบตงาน (Instruction and Procedures) ระบบสารสนเทศจะไมสามารถประมวลผลขอมลใหเปนสารสนเทศทมประโยชนในการตดสนใจไดหากปราศจากคำสงตาง ๆ และขนตอนการปฏบตงานทใชในการประมวลผล

8. ผใช (Users) หมายถง บคคลทเกยวของกบระบบสารสนเทศ โดยอาจจะเปนผใชสารสนเทศทไดจากระบบหรอผทดแลรบผลชอบจดระบบหรอควบคม

9. การควบคมและรกษาความปลอดภยของยอมล (Control and Security Measures) สารสนเทศทไดจากระบบจะตองมความถกตองเชอถอได และผทไมมอำนาจหนาทจะตองไมสามารถเขาถงขอมลดงกลาวได ดงนน ระบบสารสนเทศทดจงควรตองมระบบควบคมและรกษาความปลอดภยของขอมลเพอใหแนใจวาไดสารสนเทศทถกตองเชอถอไดและผไมมอำนาจหนาทไมสามารถเขาถงขอมลสารสนเทศดงกลาวได

3.4 ประโยชนของระบบสารสนเทศทางการบญชตอองคการระบบสารสนเทศทางการบญชมประโยชนตอองคการดงน

25

1. ระบบสารสนเทศทางการบญช สามารถปรบปรงผลตภณฑหรอการบรการโดยการเพมคณภาพ การลดตนทน หรอการเพมรปแบบทตองการ เชน ระบบสารสนเทศทางการบญชสามารถวดการทำงานของเครองจกร ดงนน ถาเกดเหตการณทผดปกตฝายปฏบตการสามารถสงเกตไดทนท

2. ระบบสารสนเทศทางการบญชชวยเพมประสทธภาพ ยกตวอยางเชน บรษทแหงหนงในกระบวนการผลต แนวการประกอบชนสวน (Assembly Line) ของเครองในโรงงานลาชาเนองจากฝายผลตมวตถดบไมเพยงพอ ทง ๆ ทในโกดงมพนทเหลอมากในการจดเกบ ระบบสารสนเทศทางการบญชสามารถชวยในการจดเกบเกยวกบวตถดบ ไมวาจะเปนการจดการเกยวกบปรมาณวตถดบในมอ และการสงวตถดบโดยอตโนมต เมอวตถดบเหลอในปรมาณทตองการสงซอ 3. ระบบสารสนเทศทางการบญชชวยในการจดหาสารสนเทศไดทนเวลา และเชอถอไดเพอใชในการตดสนใจ เชน บรษทแหงหนงมผลตภณฑกวา 100 ชนด ในแตละวนจะทำการรวบรวมและวเคราะหขอมลเกยวกบยอดขายของสนคาแตละชนด สนคาใดมยอดขายตำ ผบรหารจะทำการวเคราะหถงสาเหตซงอาจทำการผลตตอโดยทำการปรบปรงคณภาพหรอหยดทำการผลต

4. ระบบสารสนเทศทางการบญชชวยทำใหบรษทสรางความไดเปรยบในการแขงขนเชน ถาบรษทหนงทำการพฒนาระบบทชวยเหลออำนวยประโยชนในการแบงขอมลเกยวกบลกคา ระบบจะเกบขอมลพนฐานตาง ๆ ของลกคาโดยแบ งเปนประเภทตาง ๆ ซงจะชวยใหการทำงานในครงตอไปไดรวดเรวและมประสทธภาพมากขน เพราะในขอมลพนฐานนนจะรวบรวมปญหาตาง ๆ จากกรณศกษาทผานมาและแนวทางแกไข

5. ระบบสารสนเทศทางการบญชชวยปรบปรงการตดตามสอสาร เชน เมอมการเปลยนแปลงกฏหมายภาษอากรทางบรษทตรวจสอบจะแจงขอมลใหลกคาทราบ โดยระบบเครอขายทนท

6. ระบบสารสนเทศทางการบญชชวยในการพฒนาองคความร ตวอยาง เชน การเกบขอมลทางภาษอากรเมอเกดขอสงสยเกยวกบภาษอากรสามารถเขาไปคนหาขอมลเพอหาแนวทางแกไขปญหานได (วชนพร ทมมานนท,2547 : 34)

3.5 บคลทเกยวของกบระบบสารสนเทศทางการบญช ผทเกยวของแบงออกเปน 3 กลมใหญ ๆ คอ กลมของผจดทำ กลมของผ

ตรวจสอบและประเมนผล และกลมของผพฒนาระบบ ชอของตำแหนงหนาทงานดงกลาวอาจแตกตางกนในกจการแตละแหงแตความรบผดชอบในหนาทงานนนนไมแตกตางกน สำหรบหนาทงานของผเกยวของกบการจดทำสารสนเทศทางการบญชทง 3 กลมอธบายไดดงน (วชนพร เศรษฐสกโก, 2548 : 10-11)

1. กลมของผจดทำ ประกอบดวยกลมของนกบญชการเงน นกบญชการจดการทปรกษาดานภาษอากร และผบรการงานดานบญช โดยทนกบรงานการเงนมหนาทในการจดทำรายงานการเงนตามมาตรฐานการบญชเสนอตอผใชภายนอก นกบญชการจดการมหนาทจดทำ

26

รายงานเพอการบรหารเสนอตอผใชภายในเพอการปฏบตงานประจำวน วางแผน ควบคม และตดสนใจทงระยะสน และระยะยาว รายงานเพอการบรหารนไมจำเปนตองจดทำตามมาตรฐานการบญชทปรกษาดานภาษอากรมหนาทในการใหคำปรกษาในแงของการวางแผนภาษอากรแกผใชภายในสวนผบรหารงานทางดานภาษนนเปนผทนำสานสรเทศจากนกบญชการเงน นกบญชการจดการ และทปรกษาดานภาษอากรมาวเคราะห และประเมนผลงานเพอกำหนดแนวทางปฏบตงานทถกตองตอไป

2. กลมผตรวจสอบและประเมนผล ประกอบดวย ผตรวจสอบภายใน และผสอบบญชโดยทผตรวจสอบภายในมหนาทตรวจสอบและประเมนผลประสทธภาพการควบคมภายในทงการควบคมทวไปและการควบคมเฉพาะบางระบบงานเพอใหเกดความมนใจวาระบบสารสนเทศทางการบญชไดจดทำสารสนเทศทมคณภาพเชอถอได ครบถวน ถกตองใหแกผใช สวนผสอบบญชเปนบคคลภายนอกมหนาทตรวจสอบความถกตองตามทควร และความนาเชอถอไดของรายงานการเงนกอนทกจการจะนำเสนอตอผใชภายนอก รวมทงมหนาทใหความเหนตอประสทธภาพการควบคมภายในของกจการ

3. กลมของผพฒนาระบบ ประกอบดวยผออกแบบระบบ ผเชยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศ และนกบญชเขามารวมกนวเคราะหและพฒนาระบบสารสนเทศทางการบญชเพอใหเหมาะสมกบการใชงานของธรกจทงในปจจบนและอนาคต การพฒนาระบบแบงงอกเปน 2 ประเภท คอ การพฒนาระบบของธรกจทเพงเปดดำเนนการนนจะเรมตนกระบวนการปฏบตงานจากการสำรวจความตองการของผใชเพอนำมาออกแบบใหเหมาะสมกบธรกจ หลงจากนนจะเปนการนำระบบทออกแบบเรยบรอยแลวไปใชงานซงในขนตอนนกลมของผพฒนาระบบจะทำหนาทฝกอบรมใหคำปรกษาและแนะนำวธการใชงานจนผปฏบตงานคนเคยและสามารถใชงานไดตามทตองการอยางมประสทธภาพ สวนการพฒนาระบบของธรกจทเปดดำเนนการมานานแลว กระบวนการปฏบตงานจะเรมตนจากกการสำรวจความตองการของผใช พรอมกบการวเคราะหระบบทใชงานในปจจบน หลงจากนนจะนำขอมลทไดรบไปพฒนาใหเหมาะสมกบธรกจ สำหรบงานขนสดทายจะเปนการนำระบบทพฒนาเรยบรอยแลวไปใชงาน โดยเฉพาะในยคทมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอในการปฏบตงานและเทคโนโลยสารสนเทศมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

4. แนวคดเกยวกบประสทธภาพระบบสารสนเทศทางการบญช

ความหมายของประสทธภาพและประสทธผลในลกษณะทว ๆ ไปมผใหความหมายไวดงน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2551,หนา 511) กลาวถง ประสทธภาพและประสทธผลดงน ประสทธภาพ หมายถง ความสามารถททำใหเกดผลในการทำงาน และประสทธผล หมายถง ผลสำเรจหรอผลทเกดขน

มชย ฤชพนธ (2545,หนา 7) ใหความหมายของประสทธภาพวาเปนการทำงานใหเกดผลอยางคมคา ตนทนตำ มความรวดเรว สวนประสทธผล คอ การทำงานใหเกดผลลพธทตงเปนเปาหมายไว

27

สมคด อสระวฒน (2546) กลาวถงประสทธภาพวา การประเมนในแงความประหยดเงน คน วสดอปกรณ และกลาวถงประสทธผลวา การประเมนวางานนนบรรลเปาหมายตามวตถประสงคทวางไวหรอไม

ในงานวจยฉบบนใชคำวา ประสทธภาพ เพราะวาสนเทศทจดทำโดยนกบญชเปนผลลพธของระบบสนเทศทางการบญช ซงใชตามความหมายของพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2551 ,หนา 511) ประสทธภาพระบบสารสนเทศทางการบญช ประกอบดวย (แนงนอย ใจออนนอม,2543 : หนา 347)

1. ความถกตองเชอถอได (Accuracy) ความถกตองของสารสนเทศนมได หมายถง ความถกตองรอยเปอรเซนต แตหมายถง อตราเปอรเซนตของความผดพลาดทอาจจะเกดขนได ทงนเนองจากในบางครงการหาสารสนเทศทถกตองรอยเปอรเซนตอาจจะไมคมกบเงนหรอเวลาทเสยไปในการน เชน ในการทำวจยตลาดเพอจะวเคราะหตลาดถงความเปนไปไดในการผลตสนคาใหมออกสตลาดนน บรษทททำการวจยกจะออกแบบสอบถามความคดเหนจากกลมตวอยางลกคาทเปนกลมเปาหมายของสนคาทจะออกใหมนน และเมอประมวลขอคดเหนดงกลาวไดแลวสามารถนำเอาไปประยกตใชโดยถอวาเปนความเหนของกลมเปาหมายดงกลาวไดภายใตความเชอมนกเปอรเซนต ซงในกรณดงกลาวนถาจะสอบถามความคดเหนจากลกคาทเปนกลมเปาหมายทงหมดกจะเสยคาใชจายและเสยเวลาจนอาจทำใหเกดความลาชาในการดำเนนงานและอาจทำใหเกดผลเสยหายตอแผนงานทวางไวได

2. สอบทานความถกตองได (Verifiability) การสอบทานความถกตองไดเปนสงทยนยนถงคณสมบตประการหนง คอความถกตองเชอถอไดเพอใหผใชมความมนใจในความถกตอง ตวอยางทเหนไดอยางชดเจนในเรองการสอบทานความถกตองไดของสารสนเทศทางการบญช ไดแก งบการเงน สงทจะสอบทานความถกตองและเชอถอไดของงบการเงน คอการสอบบญชของผสอบบญชรบอนญาต เพอใหผสอบบญชรบรองความถกตองของงบการเงนวาไดจดทำอยางถกตองตามหลกการบญชทรบรองทวไป

3. ความสมบรณของสารสนเทศ (Completeness of Information) สารสนเทศอาจจะมความถกตอง และสามารถสอบทานความถกตองไดแตขาดความครบลถวนในเนอหาทจะนำไปใชประกอบการตดสนใจ ความสมบรณครบถวนของสารสนเทศนจะพจารณาในอตราเปอรเซนตเชนเดยวกบความถกตองสมบรณครบถวนของสารสนเทศนไมไดขนอยกบปรมาณของสารสนเทศแตเปนลกษณะความครบถวนของสารสนเทศทจะนำไปใชประกอบการตดสนใจในเรองนน โดยทบางครงเราอาจจะมสารสนเทศมากมายแตไมคอยจะไดรบประโยชนในการตดสนใจในขณะนน

4. ความทนเวลา (Timeliness) สารสนเทศทมประโยชนควรจะเปนสารสนเทศทไดรบมาทนกบเวลาทจะใชในการตดสนใจ หรออกความหมายหนงควรจะเปนสารสนเทศทไดมการปรบใหทนตอเหตการณอยเสมอ ขอมลทางดานการตลาดจะเปนขอมลทเปนปจจบนเพอผบรหารจะไดนำมาใชในการบรหารงานทางดานการตลาดของตนเมอเปรยบเทยบคณคาในการใชประโยชนแลวขอมลในปจจบนจะมคณคามากกวาเดอนทแลว หรอปทแลว เปนตน คณสมบตในเรองเวลานทำใหมการนำคอมพวเตอรเขามาใชในระบบสารสนเทศอยางมาก

28

5. ความเกยวของกบเรองทจะตดสนใจ (Relevance) คณสมบตของสารสนเทศในเรองความเกยวของกบเรองทจะตดสนใจน หมายถง ความเหมาะสมของสารสนเทศในงของขอมลนำเขาของกระบวนการตดสนใจในบางครงการมสารสนเทศมากเกนไปกอาจจะมผลเสยตอผใชทจะตองเสยเวลาในการแยกแยะเอามาเฉพาะสารสนเทศทจำเปนตอการตดสนใจ เชน ในการตดสนใจซอไมโครคอมพวเตอรขอมล หรอสารสนเทศทจะนำมาพจารณาประกอบการตดสนใจควรจะเปนขอมลเกยวกบไมโครคอมพวเตอรไมควรนำเอาขอมลเกยวกบมนคอมพวเตอรเขามาพจารณาดวย เปนตน

5. งานวจยทเกยวของ

ธญญารตน สรกจโกศล (2546) ไดศกษาระบบสารสนเทศทางการบญชการเงนสำหรบธรกจตวแทนจดกจกรรมการตลาด พบวา ระบบสารสนเทศทางการบญชประกอบดวย 8 ระบบ คอ ระบบบรการโครงการ ระบบรายได ระบบลกหน ระบบรบเงน ระบบการจดซอ ระบบการขาย ระบบการจายเงน แยกประเภท เมอผานรายการจากการบนทกมาทำการคำนวณ แยกหมวดหม จดเรยงขอมล และบนทกไวในฐานเดยวกนเพออกงบการเงน ไดแก งบแสดงฐานะทางการเงน งบกำไรขาดทนเบดเสรจ งบกระแสเงนสด และงบประมาณอน ๆ เพอนำเสนอตอผถอหนและหนวยงานราชการ โดยทำการสรปคาจดพมพรายการตาง ๆ ทเกยวของ ลกษณะของการนำเอาระบบสารสนเทศมาใชในงานบญชทำใหขอมลทางบญชเปนขอมลเพอการบรหาร โดยระยะเหลานจะบนทกรวบรวมและประมวลผลขอมลดานการบญชการเงนใหมความถกตอง ครบถวน ทนสมย ไมซำซอน และสามารถตอบสนองความตองการของผบรการไดทนทภายใตฐานขอมลทมประสทธภาพทสามารถเกบขอมลไดอยางเปนระบบ

มจรนทร แกวหยอง (2548) ไดศกษาความรความสามารถทางการบญช ระบบสารสนเทศทางการบญช คณภาพขอมลทางการบญช และสถาพแวดลอมทางธรกจของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย พบวา นกบญชบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยใหความคดเหนเกยวกบการมความรความสามารถทางการบญช ระบบสารสนเทศทางการบญช และคณภาพขอมลทางการบญชในระดบมาก และใหความสำคญเกยวกบสภาพแวดลอมทางธรกจอยในระดบมาก และผบรหารควรตระหนกใหความสำคญเกยวกบความรความสามารถทางการบญชของนกบญชทกดาน และรบสารสนเทศทางการบญชทนำมาเพอใหนกบญชสามารถจดทำรายงานทางการเงนทมคณภาพ และสามารถนำรายงานทางการเงนไปใชใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด ไพศาล กาญจนวงศ และคณะ (2557) ไดศกษาการพฒนาระบบสารสนเทศเพอการเพมขดความสามารถทางการแขงขนของโฮมสเตย พบวา การพฒนาระบบสารสนเทศการจองบานพกโฮม สเตยเปนเครองมอหนงในการเพมขดความสามารถในการแขงขนโฮมสเตย วงจรการพฒนาถกนำมาใชเพอการพฒนาระบบทำใหไดระบบสารสนเทศททำงานแบบฐานขอมลบนเวบซงประกอบดวยขอมลสำคญ 7 กลม ไดแก ขอมลโฮมสเตย บานพก หองพก กจกรรมในชมชน การไดรบรางวล คณะกรรมการ และแหลงทองเทยวใกลเคยง โดยใชโปรแกรมจดการฐานขอมลไมโครซอฟเอสควแอลเซฟเวอร และใชรหสโปรแกรมภาษาเอสพดอทเนตแลวนำระบบงานใหมไปทดลองใชจรงในโฮมสเตย 12 แหง มผเขารวมกจกรรมจำนวน 63 คน ไดแก เจาของบานพก กรรมการชมชน และเยาวชน โดยพบ

29

วาผลการประเมนความพงพอใจตอระบบสารสนเทศจองบานพกโฮมสเตยดานความเปนไปไดในการนำไปใชจรงมความพงพอใจมากทสด รองลงมาดานประสทธภาพ และดานการใชประโยชน ปารฉตร นามเมอง (2550) ไดศกษาปจจยแหงความสำเรจของการนำระบบสารสนเทศไปใชในองคการในมมนมองของผบรหารสารสนเทศ พบวา ปจจยแหงความสำเรจทมความเกยวของกบการนำระบบสารสนเทศไปใช คอ การสนบสนนจากผบรหาร การมสวนรวมของผใช และความพรอมของเทคโนโลยของผใช แปรผนกนกบความสำเรจ โดยวดความสำเรจดานปรมาณการใชงาน ประสทธภาพ และประสทธผล มนสนนท พงษประเสรฐชย (2550) ศกษาเรอง การศกษาความสามารถในการแขงขนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมของไทย ตามแนวคดฐานทรพยากร : กรณศกษากลมผผลตสนคาประเภทอาหารเพอการสงออก พบวา การมทรพยากรของวสาหกจ ไดแก ทรพยากรมนษย คอความร และประสบการณของบคลากรทงระดบบรหาร และระดบปฏบตการ ทรพยากรดานเงน คอ การมเงนทนทเพยงพอตอการดำเนนธรกจ และมสภาพคลองทด ทรพยากรดานทรพยสนทางปญญาคอการมขอมลทเปนขอมลทางการคาหรอเปนความลบทางการคามผลกระทบในเชงบวกตอความสามารถในการแขงขน สวนความสามารถขององคการทเปนระบบการวางแผน และระบบควบคมคณภาพดานการผลตมผลกระทบในเชงบวกตอความสามารถในการแขงขนเชนกนอกทงผลการดำเนนงาน และความสามารถในการแขงขนมผลในเชงบวกตอกน จรพร เหลาธนากจ (2549) การพฒนาระบบสารสนเทศทางการบญชสาหรบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม กรณศกษา : ธรกจตวแทนจดงานการเดนทาง พบวาจากการศกษาและพฒนาระบบทาใหไดระบบสารสนเทศทางการบญชทพฒนาโดยใชระบบบรหารจดการฐานขอมล Microsoft Access ระบบสารสนเทศดงกลาวมการทางานทไมซบซอนทาใหผใชระบบสามารถเขาใจไดงายและมคาใชจายในการนาระบบมาใชคอนขางนอย เนองจากเงนลงทนในสวนทสาคญคอเครองคอมพวเตอรและโปรแกรม Microsoft Access เปนสงทบรษทมอยแลวแตอยางไรกตามเนองจากขอจากดของ Microsoft Access ไมสามารถรองรบกรณทบรษทมการขยายงานในอนาคตจนไมใชวสาหกจขนาดกลางหรอขนาดยอมไดดงนนหากมการขยายงานดงกลาวผบรหารควรใชระบบสารสนเทศทางการบญชอนทสามารถรองรบได

30

6. กรอบแนวคดในการวจย

ภาพท 2.1 กรอบแนวคดการศกษาเพอพฒนาระบบสารสนเทศทางการบญชของธรกจ SMEs ในจงหวดมหาสารคาม

การพฒนาระบบสารสนเทศทางการบญช - เอกสารแบบฟอรมทางบญช - ระบบการจดเกบรวบรวมขอมล - การควบคมภายในทด - การรายงานทางการเงนทเปนหลกฐานทางบญช - วธปฏบตงานและความสามารถของผปฏบตงานดานบญช

ประสทธภาพระบบสารสนเทศทางการบญช - ความถกตอง - ความสมบรณครบถวน - ความทนตอเวลา - ความเขาใจได

31