แนวทางการดาํเนินการบังคบัใชกฎหมาย

การสาธารณสุข

โดย นายศุมล ศรีสุขวัฒนาผูอํานวยการศูนยบริหารกฎหมายสาธารณสุข

กรมอนามัย

การสาธารณสุข/การอนามัยครอบครวั/รักษาพยาบาล

พัฒนาเด็ก/สตรี/เยาวชน สงเสริมกฬีา ปรับปรุงชมุชนแออัด สถานที่พักผอน จัดใหมีทางน้ํา/ทางบก

กําจัดสิ่งปฏิกูล /มลูฝอย ควบคุมการเลี้ยงสัตว/ฆาสัตว การอนามัยโรงมหรสพ /สาธารณสถานอื่น ๆ

ตลาด /ทาเทียบเรือ การผังเมือง การควบคุมอาคาร รักษาทางน้ํา/ทางบก

องคกรปกครองสวนทองถิ่น

มีอํานาจหนาที่ตาม พรบ.กระจายอํานาจฯ

จัดบรกิารสาธารณะ ออกกฎ / บงัคับใช

ประชาชน / เอกชน / ผูประกอบการ

บทบาทและอํานาจหนาที่ในการดูแลประชาชนในทองถิ่น

องคการปกครองสวนทองถิ่น

วิสัยทัศน + นโยบายสาธารณะ

กิจกรรมที่ตองใชกฎหมาย

ขอบัญญัติ /กติกา

ควบคมุ /บังคับใช

สภาวะแวดลอมที่ปลอดภัย / ที่เอื้อตอสุขภาพ

ประชาชนมีสุขภาวะ

จัดทําโครงสราง พื้นฐาน

บริการสงเสริมสุขภาพ

บริการทางสังคม

กิจกรรมบริการ

• อนามัยแมเด็ก• ทันตสาธารณ-

สุข• โภชนาการ• ออกกาํลังกาย

การอนามัย สิ่งแวดลอม

Illness people

Promotion

Protection

Healthypeople

• Hazardous substance• Pollutant• Pathogenic organism• Un-sanitary physical• etc. ………

จัดการอนามัยสิ่งแวดลอม• จัดสภาพแวดลอมที่เอื้อตอการมสีุขภาพดี (+)• การควบคุม/ขจัดปจจยัเสีย่งตอสขุภาพ (-)

หมายถึง การควบคุมกระบวนการ อิทธิพล และปจจัยตางๆ ดานกายภาพ เคมี และชีวภาพ ที่กระทําหรืออาจกระทําใหเกิดผลเสีย

ทั้งโดยทางตรงและทางออมตอสุขภาพทั้งทางรางกาย จิตใจ และการ ดํารงชีพอยูในสังคมอยางปกติสุข (WHO)

งานอนามัยสิ่งแวดลอมงานอนามัยสิ่งแวดลอม

กฎหมายที่เกี่ยวของ

การจัดใหมี

• พรบ.จัดตั้ง องคกรปกครอง

สวนทองถิ่น • พรบ.การสาธารณสุข

• พรบ.รักษาความสะอาดฯ

• พรบ. ควบคมุอาคาร

• พรบ.สงเสริมและรกัษา คุณภาพสิ่งแวดลอม

• พรบ.วตัถุอันตราย

• พรบ.โรงงาน

• พรบ.คุมครองแรงงาน

• พรบ.เฉพาะเรื่อง (โรงแรม /หอพัก/สถานบริการ/...)

สถาน สาธารณะ

ที่/ทาง สาธารณะ

สถานบริการ สาธารณะ

(เอกชน)

สถาน ประกอบการ

(เอกชน)

การควบคุมดแูล

สุขภาพ

ประชาชน

ใชพระราชบัญญัติการสาธารณสุข เพื่อ

ราชการสวนทองถิ่น

คุมครอง

มลพิษสิ่งแวดลอม

จุลินทรียที่กอโรค

ปองกัน

องคประกอบของการดํารงชีวิตที่ดี

ที่/ทางสาธารณะ

มนษุย

ถายสิ่งปฏิกูล

กินอาหาร

ถูกสุขลักษณะ

กอเหตุ รําคาญ

สิ่งเปนพิษ

เอื้อตอ สุขภาพ

สะอาด/

ปลอดภัย

อยูใน

อาคาร

ปลอดภัย

ชุมชน

ทิ้งมูลฝอย

สถานประกอบการ /โรงงาน

ทํางานใน สถานที่

สารบัญญัติตาม พรบ.การ สธ. 2535สารบัญญัติตามสารบัญญัติตาม พรบพรบ..การการ สธสธ.. 25352535

หมวดหมวด 33 การกําจัดสิ่งปฏิกูลมูลฝอยการกําจัดสิ่งปฏิกูลมูลฝอย

หมวดหมวด 44 สุขลักษณะของอาคารสุขลักษณะของอาคาร

หมวดหมวด 55 เหตุรําคาญเหตุรําคาญ

หมวดหมวด 66 การควบคมุการเลี้ยงการควบคมุการเลี้ยง // ปลอยสัตวปลอยสัตว

หมวดหมวด 77 กิจการที่เปนอันตรายตอสุขภาพกิจการที่เปนอันตรายตอสุขภาพ

หมวดหมวด 88 ตลาดตลาด สถานที่จําหนายสถานที่จําหนาย // สะสมอาหารสะสมอาหาร

หมวดหมวด 99 การจําหนายสินคาในที่การจําหนายสินคาในที่ // ทางสาธารณะทางสาธารณะ

• กิจการตลาด• กิจการรานอาหาร• กิจการเก็บ ขน/กําจัดสิ่งปฏิกูล/มูลฝอย(ธุรกิจ)• กิจการที่เปนอันตรายตอสุขภาพ (133 ประเภท)• การขายสินคาในที่/ทางสาธารณะ

การคุมครองประชาชนของกฎหมายสาธารณสุข

กิจการที่ตองควบคุมตามกฎหมาย• บาน/ ครัวเรือน/ ชุมชน• โรงเรียน/ สถานศึกษา• วัด/ ศาสนสถาน• สถานีขนสง/ สถานีรถไฟ• สถานพยาบาล• สถานประกอบกิจการอื่น ๆ

ตองขออนุญาต /แจง

เจาพนักงานทองถิ่น ราชการสวนทองถิ่น

ตองปฏิบัติใหถูกสขุลักษณะ

กอนประกอบการ

ตองกําจัดสิ่งปฏิกูลมูลฝอย

อาคารตองถูกสขุลักษณะ

ตองไมกอเหตุรําคาญ

ขอกําหนดของทองถิ่น

ประกาศเพิ่ม

กิจการทั่วไป•สถานทีส่ะสมอาหาร• การเลี้ยงสัตวหรือปลอยสัตว

คณะ กก.สธ.อธิบดีกรมอนามัย

รมต.กฎ/ประกาศกระทรวง

สรุปโครงสรางอํานาจหนาที่ตาม พรบ.สธ.

คณะอนุกก. ราชการสวนทองถิ่นจพง.ทองถิ่น

• สนับสนุน• สอดสองดูแล

จพง. สธ.แจง

ผูไดรบัแตงตั้ง• ออกขอกําหนด• อนุญาต/ไมอนุญาต• ออกคําสั่ง

ผปก./เอกชน/ประชาชนออกคําสั่งตาม ม.8

คณะกรรมการเปรียบเทียบคดีจพง.ทองถิ่น/ผูไดรบัมอบหมาย

มีการฝาฝน พรบ.

เปรียบเทียบคดี(ปรับ)

ดําเนินคดีทางศาล

อุทธรณ

แตงตั้ง

สรุปสาระสําคญั

• แกไขนิยามคําวา มูลฝอย ราชการสวนทองถิ่น เจาพนักงานทองถิ่น

• เปลี่ยนแปลงเงื่อนไขการออกกฎกระทรวงตามมาตรา ๖

• เปลี่ยนแปลงองคประกอบของคณะกรรมการสาธารณสุข

• แกไขชื่อหมวด ๓

• เปลี่ยนแปลงอํานาจหนาที่องคกรปกครองสวนทองถิ่นในการจัดการ สิ่งปฏิกูลและมูลฝอย ตามมาตรา ๑๘

• แกไขเรื่องการกําหนดอัตราคาธรรมเนียมฯ ตามมาตรา ๒๐ (๔)

• เพิ่มโทษสําหรับผูฝาฝนกฎกระทรวงและขอกําหนดของทองถิ่น กรณีมูลฝอยติดเชื้อ หรือมูลฝอยที่เปนพิษหรืออันตราย

พระราชบัญญัตกิารสาธารณสุข (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๕๐

พรบ.การสาธารณสุข พ.ศ.

2535

ออกขอกําหนดของทองถิ่น• สิ่งปฏิกูล/ มลูฝอย• กิจการที่เปนอันตรายตอสุขภาพ• กิจการตลาด• สถานที่จําหนาย/ สะสมอาหาร• การขายสินคาในที่/ ทางสาธารณะ• การควบคุมการเลี้ยง/ปลอยสัตว

ใหอํานาจ

องคกรปกครองสวนทองถิ่น

พิจารณา อนุญาต

กิจการตาง ๆ

กรณี• เหตุรําคาญ• ผิดสุขลักษณะอาคาร• ฝาฝนขอกําหนดฯ

ออกคําสั่งให• ปรับปรุง/ แกไข• พักใช/ หยุด• เพิกถอน

หลักกฎหมายมหาชน

1.1) ไดเมื่อ มีกฎหมาย ใหอํานาจ1.2) ตองใชอํานาจเทาที่ระบุไว /จะใชเกินกวาท

ี่

ระบุ มิได1.3) จะใชโดย ขัดเจตนารมณ ของกฎหมาย มิได1.4) จะใชโดยมีเจตนาทุจริต มิได1.5) จะใชอํานาจโดยลาชา /เสียหาย มิได

กฎ กติกาที่วาดวยความสัมพันธ

ระหวางเจาหนาที่รัฐกับประชาชน

เจาหนาที่รัฐ จะใชอํานาจ

ตาม อําเภอใจ

มิได

(1) จนท.ของรัฐจะใชอํานาจจํากัดสิทธิเสรีภาพ ประชาชน

สรุปหลักการ

(2) การกระทําทางปกครองของ จนท.รัฐ

ยอมถูกตรวจสอบโดยศาล (ปกครอง)ได

(3) จนท.

รัฐผูใช

อํานาจ

ตอง

• เปนบุคคลที่ดาํรงตําแหนงผูทรงอํานาจ• ตองดํารงตําแหนงนั้นขณะใชอํานาจ• ตองใชอํานาจตามรูปแบบและขั้นตอน

ที่ กม.กําหนด

กฎหมายมหาชน

สรุปหลักการ

ขั้นตอนการแกไขปญหาเหตุรําคาญ

จพถ. /จพส. ตองตรวจขอเทจ็จริงเสมอ [ม.44

(1)-(5)]

ไมเปนเหตุราํคาญเหตุราํคาญ

ธรรมดาฝาฝนขอกําหนด

ของทองถิ่นดวย

สั่งหยุดทันที

(ม.45

/ ม.46 ว.2)

แจงผูรอง

ดําเนินการตาม มาตรา 27,28

1

เรื่องยุติ ออกคําสั่งตาม มาตรา 45

2

เปนเหตุรําคาญ

กรณีรองเรียน กรณีตรวจตรา

อันตรายรายแรง ตองแกไขเรงดวน

การดําเนินการแกไขเหตุรําคาญตามมาตรา 27 มาตรา 28

ออกคําสั่ง ม.27 ม.28

1

จพถ.เขาจัดการโดยคิด คาใชจายจากเจาของ

(อันตราย)สั่งหามใชสถานที่

(อันตราย)เขาดําเนินการโดย

คิดคาใชจาย

ดําเนินคดีไมปฏิบัติ

ปฏิบัติตาม

เรื่องยุติ

ผูกอเหตุ(ที่สาธารณะ)

เจาของ/ผูครอบครอง(สถานที่เอกชน)

ไมปฏิบัติ

ไมปฏิบัติตาม• พรบ.• กฎกระทรวง/ประกาศฯ• ขอกําหนดของทองถิ่น• คําสั่ง จพถ.ที่กําหนด

เกี่ยวกับกิจการนั้น

การออกคําสั่งของเจาพนักงานทองถิ่น ตาม ม.๔๕

แกไข

เรื่องยุติ

ไมแกไข

(ไมมีเหตุอันควร)

ออกคําสั่งใหหยุด ผูดําเนนิกจิการ

ตาม พรบ.นี้

๑) ออกคําสั่งปรับปรุง/แกไข (ไมนอยกวา๗วัน)

กรณีอนัตรายรายแรง

ไมปฏิบัติตาม• พรบ.การสาธารณสุข• กฎกระทรวง/ประกาศฯ• ขอบญัญัติของทองถิ่น• เงื่อนไขในใบอนุญาต

การออกคําสั่งพักใชใบอนุญาตตามมาตรา 59

แกไข เรื่องยุติ

ไมแกไข

(ไมมีเหตุอันควร)

มีโทษปรับไมเกิน 10,000

บาทหรือจําคุกไมเกิน 6 เดือน

หรือทั้งจําทั้งปรับ และปรับอีก วันละไมเกิน 5,000 บาท ตลอดเวลาที่ฝาฝน

(1) ผูดําเนิน กิจการที่ม

ี

ใบอนุญาต

(2) เจาพนักงานทองถิ่นออกคําสั่งใหพักใชใบอนุญาต

(ตองไมเกินกวา 15 วัน)

การออกคําสั่งของ จพง. สาธารณสุข

๑.แจง จพง.ทองถิ่น

เพื่อออกคําสั่ง

เมื่อพบวามีการปฏิบตัทิี่ไมถูกตอง

• บทแหงพระราชบัญญัตินี้

• ขอบญัญัตขิองทองถิ่น

ภายใตเงื่อนไข • กรณีที่เปนอันตรายรายแรงตองแกไขโดยเรงดวน

• มีผลกระทบตอสภาวะความเปนอยูที่เหมาะสมกับ การดํารงชีพ

๒.ออกคําสั่งเอง

การออกคําสั่งของเจาพนักงานทองถิ่น

แกไข

เรื่องยุติ

ไมแกไข(ไมมีเหตุอันควร)

ออกคําสั่งพักใชครั้งที่ 2

เจาพนักงานทองถิ่น•ออกคําสั่งใหหยุด(ม.45)หรือ•สั่งใหพักใชใบอนุญาต (ม.59)

ไมหยุด หยุด /แกไข

ความผดิกระทงที่ (1)

ออกคําสั่งเพิกถอนใบอนุญาต (พักใช 2ครั้ง)

เมื่อเจาพนักงานทองถิ่น ออกคําสั่งใหปรับปรุงตาม ม.45

ความผดิ กระทงที่ (2)ยังคงผิด

กระทงที่ (1)ความผดิกระทงที่ (3)

ความผดิกระทงที่ (4)เงื่อนไข

(1) เปนอันตรายอยางรายแรง

(3) ตองคําพิพากษาถึงที่สุดวาผิด

ขั้นตอนการสั่งใหการแจงเปนอันสิ้นผลตามขั้นตอนการสั่งใหการแจงเปนอันสิ้นผลตาม มม..๔๘๔๘ วว..๕๕(1) ผูประกอบการตองแจงตอเจาพนักงานทองถิน่

ตามแบบที่ราชการสวนทองถิน่กําหนด

(3) จพถ. ตองออกหนังสือรับรองการ แจงภายใน 7 วันทําการนับแตวันท

ี่

ปฏิบัติถูกตอง/นับแตวันที่แจง

กรณีไมถูกตอง

กรณีไมแกไขใหถูกตองภายใน 7 วัน

จพถ.สั่งใหการแจง เปนอันสิ้นผล

กรณีถูกตอง

(2) จพถ.ตองออกใบรับแจงและตรวจสอบคําขอ

แจงผูประกอบการ ภายใน 7 วันทําการ

เพื่อทราบและแกไข

กรณีแกไขถูกตอง

เงื่อนไข1.

ไมไดแจง จพถ.ตาม ม.๔๘ และ

2.

เคยไดรับโทษตาม ม.๗๒ แลว3.

และยังคงมิไดแจง จพง.ทองถิ่น

ผูดําเนนิกจิการท

ี่

ตองแจงตาม พรบ.นี้

จพง.ทองถิ่น

ออกคําสั่งให

หยุดตาม ม.๕๒

ถาไมหยุด

ออกคําสั่งหาม ประกอบการ ๒ป

การออกคําสั่งตามมการออกคําสั่งตามม..๕๒๕๒

เวน แต

ม.65 กรณีเมื่อมีขอกําหนดของทองถิ่น

ผูแจง/ ผูไดรับอนุญาต

เสียคาธรรมเนียม

• ถาไมเสียคาธรรมเนียมภายในเวลาที่กําหนด

ตองเสียคาปรับ เพิ่มอีก 20%

ของที่คางชําระ

ไดบอกเลิกการ ดําเนินการกอนถึง กําหนดเสียครั้งตอไป

• กรณีคางชําระติดตอกันเกินกวา 2 ครั้ง

มีอํานาจสั่งใหหยุดกิจการได

จนกวาจะเสียคาธรรมเนียมท

ี่

คางและคาปรับ

อัตรา

ระยะเวลา

ตามขอกําหนดของทองถิ่น

จพถ.

ตองดวยสุขลกัษณะ ไมตองดวยสุขลักษณะ

คําสั่งไมออกใบอนุญาตคําสั่งไมออกใบอนุญาต//ไมตออายุใบอนุญาตไมตออายุใบอนุญาต(1) ผูประกอบการยื่นคําขอพรอมหลักฐานตามที่

ราชการสวนทองถิ่นกําหนด ตอ จพถ.

(3) จพถ. อาจมอบให จพส.ตรวจสถานที่ดานสุขลกัษณะ

กรณีไมถูกตอง

เมื่อแกไขถูกตอง ตองปรากฏอยูในตองปรากฏอยูใน

ขอบัญญัติทองถิ่นขอบัญญัติทองถิ่น ที่ออกตามที่ออกตาม มม..๒๐๒๐ มม..๓๒๓๒ มม..๓๕๓๕ มม..๔๐๔๐

มม..๔๓๔๓

กรณีถกูตอง

ภายใน 30 วัน(ขยายเวลาได 2 ครั้ง ครั้งละไมเกิน 15 วัน)

(2) จพถ. พิจารณาคําขอ

(4) จพถ.ออกใบอนุญาต (4) จพถ. มีคําสั่งไมอนุญาต

แจงผูประกอบการภายใน 15 วัน เพื่อทราบและแกไข

(ตราครุฑ)

ที่ ......./........

สํานักงาน(เทศบาล,อบต.)

.................

วนัที.่...เดือน........... พ.ศ.........

เรื่อง คําสั่งของเจาพนักงานทองถิ่นใหแกไข/ระงับเหตุรําคาญ

เรียน ......................................................

ตามที่เทศบาลไดรับแจงวาทานซึ่งประกอบกิจการ ..................................... ณ บานเลขที.่........ถนน...............ตาํบล...............อําเภอ

.................จังหวัด.............. ไดกอใหเกิดเหตุเดือดรอนรําคาญแกผูอยูอาศัย ขางเคียง เทศบาลจึงไดสง นาย/นาง/น.ส.

..........................ตําแหนง ...................

เจาพนักงานสาธารณสุข ไปตรวจสอบ เมื่อวนัที.่.............. พบวา.......(สภาพ ขอเท็จจริง)

.......................................................................................

.....................................................................................

ตัวอยางตัวอยาง

คําสั่งเปนหนังสือคําสั่งเปนหนังสือ

จึงพิจารณาเห็นวาเปนเหตุราํคาญตามบทบัญญัติมาตรา 25

(...)

แหงพรบ. การสาธารณสุข พ.ศ.2535 และโดยที่เจาพนักงานสาธารณสุขไดตรวจแนะนํา

ตามอํานาจหนาทีต่ามมาตรา 44(3) แลว ปรากฏวา ทานมไิดปรับปรุงแกไข ตามคําแนะนําของเจาพนักงานสาธารณสุข ภายในระยะเวลาที่กําหนดไวใน คําแนะนํา

(เปนขอสนับสนนุใหใชดุลพินิจออกคาํสั่งซึ่งอาจมีเหตุผลอื่นๆ กไ็ด)

อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 28 แหง พรบ. การสาธารณสุข พ.ศ.2535 จึงออกคําสั่งใหทานปรับปรุงแกไข/ระงับเหตุรําคาญ ดังนี้

(1)

........................................................................................(2)

.........................................................................................

(3)

.........................................................................................

ทั้งนี้ ใหดําเนินการใหแลวเสร็จภายในกําหนด....วนั (ตามความเหมาะสม) นบั แตวนัทีไ่ดรับคําสั่งนี้

2

หากไมปฏิบัติตามคําสั่งภายในระยะเวลาดังกลาว ตองระวางโทษจําคุกไมเกนิ 1 เดือนหรือปรับไมเกนิ 2,000 บาทหรือทั้งจาํทั้งปรับ ตามมาตรา 74

(แลวแตกรณ

ี

ความผดิ)

อนึ่ง หากทานไมพอใจคําสั่งหรือเห็นวาไมไดรับความเปนธรรม ทานมี สิทธิอทุธรณคําสั่งนี้ตอรัฐมนตรีชวยวาการกระทรวงสาธารณสุขหรือผูวา

ราชการจังหวัด.........................ได ภายใน 30 วนันบัแตวันที่ไดรับทราบคําสั่งนี้

จึงเรียนมาเพื่อโปรดดําเนินการตามคําสั่งขางตนดวย

ขอแสดงความนับถือ

(..................................)

ตําแหนง ...................................

เจาพนักงานทองถิ่น

3

คาํถาม /คาํตอบ