คํําาน - Ministry of Public Health- แบบฟอร มรายงานบ กจนท านวนผล ณฑตภ คงเหล อในห องเย น

คานา

ตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา โดยกองควบคมอาหารไดจดทาคมอการตรวจสถานทผลตตามหลกเกณฑ GMP นมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส เมอพฤษภาคม 2550 เพอใหเจาหนาทผปฏบต ผตรวจสอบ และผเกยวของ สามารถนาไปใชไดอยางถกตองชดเจน และเปนทศทางเดยวกนทวประเทศไปแลวนน โดยคมอฉบบดงกลาวมรายละเอยด แนวทางการปฏบตทสอดคลองกบขอกาหนด GMP นมพรอมบรโภคฯ ภายใตประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส แตเนองจากการลงพนท ในสวนภมภาคตามโครงการจดทามาตรฐานการตรวจและจดทะเบยนผตรวจประเมนสวนภมภาค ซงไดมการนาคมอการตรวจฯและบนทกการตรวจฯ ตส.5(50) ไปปฏบตงานจรง พบวาผตรวจประเมนสวนภมภาค มแนวทางการใหคะแนนยงไมเปนไปในทศทางเดยว สวนหนงเนองมาจากขอพจารณาเพอใชในการตรวจสอบ สถานทผลตในคมอการตรวจฯในบางประเดนยงไมชดเจน ประกอบกบไดรบขอคดเหนและประเดนเพมเตมจากเจาหนาทผตรวจทงสวนกลางและสวนภมภาค กองควบคมอาหารจงเหนควรใหมการปรบปรงคมอ การตรวจสถานทผลตนมพรอมบรโภคฯใหดยงขน แตยงคงประเดนเดมไวสาหรบเจาหนาทผตรวจรายใหมดวย พรอมทงมการเพมขอมลบางประการเพอใหเกดความชดเจนในทางปฏบตมากยงขน ดงนน กองควบคมอาหาร หวงเปนอยางยงวาคมอฉบบปรบปรงใหม ซงเปนการปรบปรงครงท 1 น จะเปนประโยชนสาหรบเจาหนาทผตรวจทวประเทศ รวมทงผประกอบการและประชาชนทสนใจตอไป

กองควบคมอาหาร ตลาคม 2551

สารบญ

หนา ใหม

• ประเดนสาคญในการปรบปรงคมอการตรวจสถานทผลตตามเกณฑ GMP นมพรอมบรโภคฯ 1

• ความเปนมา 2

• ความหมาย 2

• กระบวนการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดพาสเจอรไรส 3

• เครองจกร เครองมอ และอปกรณทใชในการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนด นมพาสเจอรไรส

• การลางทาความสะอาด และฆาเชอเครองจกร เครองมอ และอปกรณ 9 ในการผลตนมพาสเจอรไรส

เพมเตม • เทคนคการตรวจประเมนสถานทผลตตามหลกเกณฑ GMP นมพาสเจอรไรส 14

• การควบคมกากบดแลทางกฎหมาย 42 - ประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ 42 - มาตรการทางกฎหมายและการดาเนนการสาหรบสถานทผลตผลตภณฑ 43 นมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

- หลกเกณฑการตดสนใจการใหคะแนนในบนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑ 43 นมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

- ขอบกพรองทรนแรง (Major Defect) 44 - การยอมรบผลการตรวจ (ผาน/ไมผาน) 44

• แนวทางพจารณาการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑ GMP ผลตภณฑนม 46 พรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

• Q&A คาถาม คาตอบ 74

• ภาคผนวก 80 - (สาเนา) คาสงสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ท 122/2550 81 เรอง การตรวจประเมนสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว ทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549

- บนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผาน 82 กรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส(ตส.5(50))

- หลกเกณฑการพจารณาผลการตรวจสอบสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภค 96 ชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส (ตส.6(50))

สารบญ (ตอ)

หนา

- (สาเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 100 เรอง วธการผลต เครองมอ เครองใชในการผลตและการเกบรกษาผลตภณฑ นมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

- (สาเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 295) พ.ศ.2548 111 เพมเตม เรอง กาหนดคณภาพหรอมาตรฐานของภาชนะบรรจททาจากพลาสตก

- (สาเนา) ประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา เรอง ใบรบรองสถานทผลต 113 ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส เพอการนาเขา

- (สาเนา) ประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา เรอง กาหนดคณสมบต 115 และความรของผควบคมการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว ทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

- (สาเนา) คาสงสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ท 508/2549 117 เรอง แตงตงคณะทางานจดทาเกณฑสขลกษณะทด (GMP) ในการผลตผลตภณฑ นมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

สารบญ (ตอ)

หนา

คามาตรฐานและคาความปลอดภย 119 - ตารางท 1 คณภาพมาตรฐานของนาบรโภคตามประกาศกระทรวงสาธารณสข 120

วาดวยเรอง นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท - ตารางท 2 จานวนหองนา-หองสวม อางลางมอ ตอคนงาน 121 - ตารางท3 ความเขมของแสงในการปฏบตงานแตละบรเวณในการผลต 122 - ตารางท 4 ระบบระบายอากาศในโรงงานผลตอาหาร 123 - ตารางท 5 มาตรฐานอากาศเสยจากโรงงานอตสาหกรรม 123

ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม - ตารางท 6 มาตรฐานนาทงจากโรงงานอตสาหกรรม 124

ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม - ตารางท 7 ความปลอดภยในการทางานเกยวกบสภาวะแวดลอม (สารเคม) 125 ตวอยาง แผนงานการปฏบตงาน/บนทก/รายงาน เพอประโยชนในการดาเนนการตามหลกเกณฑ GMP ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

- แผนการผลตนมพาสเจอรไรส 129 - แผนการตรวจสอบและบารงรกษาเครองจกรเครองมอและอปกรณ 131 - ตารางการรบและการใชนานมดบ 133 - แบบฟอรมการตรวจสอบระบบพาสเจอรไรสและอณหภมนมรอบรรจ 134 - แบบฟอรมรายงานบนทกจานวนผลตภณฑคงเหลอในหองเยน 135 - แบบฟอรมการลางทาความสะอาดเครองจกรเครองมอและอปกรณ 136 - แบบฟอรมบนทกการลางทาความสะอาดเครองมอเครองจกรและอปกรณดวยวธ COP 137 - แบบฟอรมการตรวจคณภาพนาใช 138 - แบบฟอรมการตรวจคณภาพนานมดบ 139 - แบบฟอรมการตรวจประสทธภาพการพาสเจอรไรส 140 - แบบฟอรมการตรวจคณภาพผลตภณฑ 141 - แบบฟอรมการตรวจสอบและบารงรกษาเครองจกรเครองมอและอปกรณ 142

เอกสาร และสออางอง 143

ประเดนสาคญในการปรบปรงคมอการตรวจสถานทผลต ตามหลกเกณฑ GMP นมพรอมบรโภคฯ

เนองจากการลงพนทในสวนภมภาคตามโครงการจดทามาตรฐานการตรวจและจดทะเบยนผตรวจประเมนสวนภมภาค โดยมการนาคมอการตรวจฯและบนทกการตรวจฯ ตส.5(50) ไปปฏบตงานจรง พบวาผตรวจประเมนสวนภมภาคมแนวทางการใหคะแนนยงไมเปนไปในทศทางเดยว สวนหนงเนองมาจากขอพจารณาในคมอการตรวจฯในบางประเดนยงไมชดเจน ประกอบกบไดรบขอคดเหนเพมเตมจากเจาหนาทผตรวจประเมน จงไดทาการปรบปรงประเดนตางๆ ในคมอดงน 1. ปรบขอมลทางวชาการใหเปนปจจบนและแกไขคาหรอประโยคทมอยเดมซงผดพลาดใหถกตอง 2. สรปประเดนสาคญและสงทเจาหนาทผตรวจควรตรวจประเมนในแตละขนตอนการผลตลงในหวขอ

เทคนคการตรวจประเมนสถานทผลตตามหลกเกณฑ GMP นมพาสเจอรไรส 3. ปรบแกไขและเพมรายละเอยดสงทตองตรวจสอบและขอพจารณาเพอใชในการตรวจสอบสถานทผลต

เพอใหมความชดเจนมากขน 4. เพมคาถาม คาตอบ เพอใหการพจารณาการใหคะแนนมความชดเจน โดยเฉพาะหวขอ 2.3.9 และ 6.2

ซงเปนขอบกพรองรนแรง 5. เพมเตมรายการในภาคผนวก ไดแก ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท295) พ.ศ. 2548

เรอง กาหนดคณภาพหรอมาตรฐานของภาชนะบรรจททาจากพลาสตก ในภาคผนวก

คมอการตรวจสถานทผลตตามหลกเกณฑ GMP นมพรอมบรโภคฯ (ฉบบปรบปรงครงท 1) 1


ความเปนมา นมและผลตภณฑนมพรอมบรโภคทงภายในและตางประเทศไดเจรญเตบโตขนอยางกวางขวาง

และรวดเรว ทงชนดประเภทของผลตภณฑ บรรจภณฑทใช และเทคโนโลยการผลตทกาวหนา ซงสงผลกระทบ ตอการควบคมดแลดานคณภาพมาตรฐานสาหรบการบรโภค ดงนนหนวยงานมาตรฐานสากล (Codex) จงไดมมาตรฐานกลางระหวางประเทศสาหรบนมและผลตภณฑนมขน (Code of Hygienic Practice for Milk and Milk Products : CAC/RCP 57-2004)

ในสวนของสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ถงแมวามประกาศกระทรวงสาธารณสข(ฉบบท265) พ.ศ.2545 เรอง นมโค ทเกยวของกบมาตรฐานผลตภณฑแตปญหาความปลอดภยทเกดจากการผลต ทไมถกตองยงคงพบอยางตอเนอง ในป 2540 จงมโครงการนารองโดยการสรางและพฒนาหลกเกณฑ GMP สาหรบใชกบนมพาสเจอรไรสในลกษณะของการวจยเพอทราบขอมลดานสขลกษณะสถานทผลตในภาพรวม ทงประเทศ และมโครงการพฒนาอยางตอเนองทกปเพอยกระดบมาตรฐานสถานทผลตอาหารดงกลาว ใหเขาสมาตรฐานสากล รวมทงมการพฒนาความรเฉพาะดานใหกบเจาหนาทผตรวจประเมนสถานทผลต ทงในสวนกลางและสวนภมภาคควบคกนไปในแนวทางเดยวกนดวย

ในป พ.ศ.2549 จงไดมประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษา ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส พรอมทงประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ลงวนท 28 กนยายน 2549 เรอง กาหนดคณสมบต และความรของผควบคมการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว ทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส และประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา เรอง ใบรบรองสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสเพอการนาเขา โดยทงหมดนเพอควบคมการผลตและนาเขาสนคานมพาสเจอรไรส ใหม ความปลอดภยมากยงขน สาหรบนมพรอมบรโภคประเภททฆาเชอดวยวธอนๆ ไดแก ย เอช ท สเตอรไลส นน เนองจากอปกรณ เครองมอในการผลตมความแตกตางจากระบบพาสเจอรไรสอยมาก สานกงานคณะกรรมการอาหารและยาจะไดมการพจารณาจดทาระเบยบขอบงคบพรอมคมอการตรวจประเมนในอนาคตตอไป

ความหมาย ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

หมายถง นมโค นมปรงแตง ผลตภณฑของนม นมเปรยว และใหหมายความรวมถงผลตภณฑดงกลาว ทผลตจากนมของสตวอน ทนามาบรโภคในลกษณะทเปนนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

พาสเจอรไรส หมายถง กรรมวธฆาเชอดวยความรอนเพอลดปรมาณจลนทรยใหอยในระดบทปลอดภยตอผบรโภค และยบยงการทางานของเอนไซมฟอสฟาเทส โดยใชอณหภมและเวลาอยางใดอยางหนง ดงตอไปน

1. อณหภมไมตากวา 63 องศาเซลเซยส และคงอยทอณหภมนไมนอยกวา 30 นาท แลวทาใหเยนลงทนททอณหภม 5 องศาเซลเซยส หรอตากวา หรอ

2. อณหภมไมตากวา 72 องศาเซลเซยส และคงอยทอณหภมนไมนอยกวา 15 วนาท แลวทาใหเยนลงทนททอณหภม 5 องศาเซลเซยส หรอตากวา หรอ


3. อณหภมและเวลาทใหผลในการฆาเชอไดเทยบเทากบขอ 1 และ 2 แลวทาใหเยนลงทนท ทอณหภม 5 องศาเซลเซยส หรอตากวา

กระบวนการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

การผลตผลตภณฑนมพาสเจอรไรสเปนการใหความรอนแกนานมเพอมงเนนทาลายจลนทรย ททาใหเกดโรค รวมทงเปนการลดปรมาณของจลนทรยทวไปใหอยในระดบทปลอดภยตอการบรโภค และยงทาใหอายการเกบรกษาผลตภณฑนานขนอกดวย ทงนอายผลตภณฑขนอยกบชนดและจานวน ของจลนทรยทยงคงเหลอยในนานม และขนกบอณหภมและวธการเกบรกษาผลตภณฑดวย โดย GMP สาหรบผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส หรอเรยกสนๆวา “GMP นมพาสเจอรไรส” ฉบบน ประกอบดวยขอกาหนดเฉพาะเพมเตมจาก GMP สขลกษณะทวไป ซงเปนพนฐานสาคญทผผลตตองปฏบตใหไดกอนทจะพฒนาเขาสระบบบรหารและควบคมความปลอดภยอาหารทสาคญซงเปนทรจกกนทวไปวา ระบบ Hazard Analysis and Critical Control Point (HACCP) ตอไป

“GMP นมพาสเจอรไรส” เปนแนวทางการปฏบตซงผผลตอาหารประเภทดงกลาวตองปฏบตตาม เพอใหอาหารเกดความปลอดภย หรออาจกลาวไดวาเปนการจดการใหเกดความปลอดภยในการผลตอาหารขนพนฐานบนหลกการสาคญในเรอง การปองกน ลด และขจดความเสยงใดๆ ทอาจทาใหอาหารเกดความ ไมปลอดภย โดยผผลตตองมการระบขนตอนทมผลตอความปลอดภยของอาหาร วธการควบคมอนตราย ทอาจเกดขน และกากบดแลวธการควบคมการผลตอยางสมาเสมอ เพอใหอาหารมความปลอดภย ซงหากปฏบต ตามขอกาหนดไดมากเทาใด อาหารกจะมความปลอดภยเพมขนเทานน ทงนตามบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 ประกอบดวยหลกเกณฑขอกาหนดรวม 7 หมวดดงน

หมวดท 1 สถานทตงและอาคารผลต หมวดท 2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต หมวดท 3 การควบคมกระบวนการผลต หมวดท 4 การทาความสะอาด การฆาเชอ และการบารงรกษา หมวดท 5 การสขาภบาล หมวดท 6 สขลกษณะของผปฎบตตงานและบคลากร หมวดท 7 บนทกและรายงานผล

ดงนนผตรวจประเมนจงตองทาความเขาใจกบหลกเกณฑและเหตผลในแตละหมวดเปนอยางดเสยกอน จงจะสามารถนาไปประยกตใชประโยชนไดอยางเหมาะสมสอดคลองกบการผลตในแตละแหง เนองจากกระบวนการผลต และเครองมอ เครองจกร อปกรณทใชในการผลตมหลากหลายรปแบบ ซงคมอฉบบน อาจไมสามารถครอบคลมไดทงหมด สาหรบเนอหารายละเอยดของคมอการตรวจสถานทผลตตามหลกเกณฑ “GMP นมพาสเจอรไรส” จะมงเนนในเรองเทคนคการตรวจประเมนสถานทผลตตามขอกาหนดเทานน เนองจากความรดานกระบวนการผลตนมพาสเจอรไรสไดมการจดทาเปนเอกสารสาหรบผผลตแยกออกตางหาก เมอ มถนายน 2550 ซงเจาหนาทผตรวจควรนามาศกษาและประกอบการพจารณาการตรวจดวย

กระบวนการผลตและอปกรณการผลตนมและผลตภณฑนมพาสเจอรไรส ไดรวบรวมเปนตวอยาง ดงน


ตวอยางแผนภมแสดงขนตอนการผลตนมโค นมปรงแตง ผลตภณฑของนม

หมายเหต หมายถงขนตอนทอยในกระบวนการฆาเชอดวยความรอน หมายถงขนตอนการผลตทไมบงคบ (ขนอยกบชนดของผลตภณฑทผลต)

การพาสเจอรไรส

เพมอณหภม

ฆาเชอท ≥ 72°C นาน 15 วนาท

ลดอณหภมเปน 50 - 60°C

ลดอณหภม (≤ 5°C)

เกบในถงรอบรรจ (≤ 8°C)

บรรจ (≤ 8°C) /ปดผนก

เกบรกษาและตรวจคณภาพเพอปลอยสนคา

โฮโมจไนส

นานมดบ

ลดอณหภมและเกบรกษา (≤ 8°C)

ปรงผสม

วตถดบอน ๆ

เกบรกษา

บรรจภณฑ


เกบรกษา (≤ 8°C)

Reprocess

ทาความสะอาด/ฆาเชอ

วตามน


ตรวจรบ ตรวจรบ

ขนสงผลตภณฑ (≤ 8°C)

ตรวจรบ


การฆาเชอ

ตวอยางแผนภมแสดงขนตอนการผลตนมเปรยว

หมายเหต หมายถงขนตอนทอยในกระบวนการฆาเชอดวยความรอน หมายถงขนตอนการผลตทไมบงคบ (ขนอยกบชนดของผลตภณฑทผลต)

เพมอณหภมเปน 50 - 60°C

ฆาเชอท ≥ 72°C นาน 15 วนาท

ลดอณหภม (37-45°C)

บม

ลดอณหภม (≤ 8°C)

เกบรกษาและตรวจคณภาพเพอปลอยสนคา

โฮโมจไนส

นานมดบ

ลดอณหภมและเกบรกษา (≤ 8°C)

ปรงผสม

วตถดบอน ๆ


ทาความสะอาด/ฆาเชอ



บรรจ (≤ 8°C)

จลนทรยทใชในการหมก


หวเชอเขมขน

เกบรกษา (≤ 8°C)

Reprocess

ตรวจรบ ตรวจรบ ตรวจรบ

ขนสงผลตภณฑ (≤ 8°C)


ตวอยางแผนภมแสดงขนตอนการควบคมกระบวนการผลต

คณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวง

สาธารณสขฉบบทเกยวของ

หมายเหต หมายถงแนวทางการควบคมกระบวนการผลตในแตละขนตอน หมายถงขนตอนการผลตทไมบงคบ (ขนอยกบชนดของผลตภณฑทผลต)

ขนสง

คณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสข

ฉบบทเกยวของ

จลนทรยทใชในการหมก บมหรอหมก


บรรจ

เกบรกษา (รอการบรรจ)

ประสทธภาพการพาสเจอรไรส

• Peroxidase test หรอ Phosphatase test

อณหภมผลตภณฑขณะบรรจ

ความสมบรณของรอยผนก

ฉลาก (วนหมดอาย รนการผลต)

ปรมาตร / นาหนกผลตภณฑ

วตถดบอน ๆ และการเกบรกษา

การคดเลอกและเกณฑการพจารณา

การเกบรกษา

การเตรยม stock solution (starter)

การ inoculation

ระบบการพาสเจอรไรสกอนการผลต 1. การทางานของ FDD 2. อณหภมนารอน 3. อณหภมนาเยน

4. รอยรวของเครองมอ 5.ความดนสวน Regenerating section

ระบบการพาสเจอรไรสระหวางการผลต

1. อณหภมและระยะเวลาในการฆาเชอ 2. อณหภมนานมเขา

3. อณหภมนานมออก 4. อณหภมนารอน

5. อณหภมนาเยน 6. ความดนสวน Regenerating section

สตรสวนประกอบ

คณภาพ / มาตรฐาน

อณหภม เวลา การปรงผสม


• กายภาพ : อณหภม กลน ส

• เคม : ยาปฏชวนะ, ความเปนกรด (pH) ตามประกาศกระทรวงเกษตร

และสหกรณ, % ไขมน, ความถวงจาเพาะ, % เนอนมทงหมด, %

เนอนมไมรวมมนเนย (SNF), % โปรตน

• จลนทรย: Alcohol test , Resazurin test, Methylene blue test

อณหภม เวลา การเกบรกษา การนาไปใชตามลาดบกอนหลง(FIFO)



อณหภม

การนาไปใชตามลาดบกอนหลง(FIFO)

ฆาเชอ (พาสเจอรไรส)

การปรงผสม

นานมดบ และการเกบรกษา

อณหภมและระยะเวลาในการหมก

คณภาพ / มาตรฐาน

% กรด

อณหภมและระยะเวลาการเกบรกษา




การทาความสะอาด / ฆาเชอกอนบรรจ

Reprocess

อณหภมและระยะเวลาการเกบรกษาผลตภณฑ Reprocess กอนนาไปผลต

การตรวจสอบ / เกณฑการพจารณาให

นากลบไป Reprocess

อณหภมหองเยน

การจดเกบผลตภณฑ

อายการเกบรกษา (shelf-life)

อณหภมและเวลา

สภาพการขนสง / ความสะอาด

การกระจายสนคา / การเรยกคน

• คณภาพมาตรฐานตามประกาศ กระทรวงสาธารณสขฉบบทเกยวของ

เพมเตม

เพมเตม


ตวอยางแผนภมแสดงอปกรณการผลตตามขนตอนกระบวนการผลต การรบนานมดบ การลดอณหภมนานมดบ เกบรกษา ปรงผสม

รบจากเกษตรกร

หรอ

Farm Cooling Tank

หรอ

Farm Cooling Tank

หรอ

กรวยผสม (Hopper)

หรอ

รบจากศนยรวบรวม นานมดบ

Plate cooler

ถงเกบนานมดบ

ถงปรงผสม


ตวอยางแผนภมแสดงอปกรณการผลตตามขนตอนกระบวนการผลต พาสเจอรไรส โฮโมจไนสและ

ถงรอบรรจ บรรจ เกบรกษาในหองเยน

และการขนสง แบบไมตอเนอง

(Batch Pasteurization)

หรอ

โฮโมจไนส แบบถง

หรอ

การเกบรกษาในหองเยน

แบบตอเนอง (Continuous flow Pasteurization)

ถงรอบรรจ แบบขวด

การขนสง


การทาความสะอาด และการฆาเชออปกรณ เครองมอ เครองใชในการผลต การทาความสะอาด และการฆาเชอ บรเวณผลต อปกรณ เครองมอ เครองใชในการผลต ตองม

การกาหนดวธการ สารเคมทใช ความถในการปฏบตงาน รวมทงผรบผดชอบในแตละพนทหรออปกรณ ทปฏบตงาน ทงนในทนจะอธบายเนนเฉพาะการทาความสะอาด และการฆาเชอ อปกรณเครองมอเครองใชในการผลตเทานน

นยาม การทาความสะอาด หมายถงการกาจด ดน ฝนผง เศษอาหาร ความสกปรกตางๆ คราบไขมน

หรอวตถทไมพงปรารถนาออกจากพนผว การฆาเชอ หมายถงการลดปรมาณหรอทาลายจลนทรยโดยการใชความรอน สารเคม หรอ

วธกลอนๆ เพอลดปรมาณจลนทรยลงจนอยในระดบทไมกอใหเกดอนตรายหรอตามระดบความปลอดภยดานอาหารทเหมาะสม

การออกแบบวธการลางทาความสะอาด และฆาเชออปกรณ เครองมอ เครองใชในการผลต พจารณาจากสภาพความสกปรกในกระบวนการผลต ลกษณะอปกรณการผลต และสารเคมทใชในการ ทาความสะอาด และการฆาเชอ ซงในเอกสารฉบบนจะกลาวเนนเฉพาะวธการลางทาความสะอาด และ ฆาเชอดวยระบบอตโนมต Cleaning In Place (CIP) ดงตอไปน

ขนตอนการรบนานมดบ เรมตงแตการรบนานมดบจนกระทงถงถงปรงผสม เปนขนตอนท

ไมมความรอนเขามาเกยวของ แตปรมาณจลนทรยทปนเปอนมากบนานมดบอยในระดบทไมปลอดภย ตอการบรโภค ความสกปรกสวนใหญจะเกดจากคราบไขมนและโปรตนซงเปนองคประกอบอยในนานมดบ

ขนตอนการพาสเจอรไรส เรมตงแตถงควบคมระดบ เครองโฮโมจไนส จนกระทงถงชดแผนแลกเปลยนความรอนสาหรบการฆาเชอแบบตอเนอง หรอหมอฆาเชอสาหรบอปกรณฆาเชอแบบไมตอเนอง เปนขนตอนทมความรอนเขามาเกยวของ ดงนนความสกปรกสวนใหญจงมทงคราบไขมน โปรตน รวมทง

คราบตะกรนทเกดจากองคประกอบของนานม (Milk Stone) ซงสวนนจดเปนสวนทลางทาความสะอาด

ไดยากทสด ขนตอนภายหลงการพาสเจอรไรส เรมตงแตอปกรณภายหลงการเครองฆาเชอทงหมด

จนกระทงถงการบรรจและปดผนก เปนขนตอนทไมมความรอนเขามาเกยวของและปรมาณจลนทรยทปนเปอน มนอยอยในระดบทปลอดภยตอการบรโภค ความสกปรกสวนใหญจะเกดจากคราบไขมนและโปรตน ซงเปนองคประกอบอยในนานม การลางทาความสะอาดและฆาเชอในขนตอนนทงหมดเนนทการปองกน

การปนเปอนกลบสผลตภณฑ ทงนการออกแบบขนตอนในการทาความสะอาดและฆาเชอตองคานงถงปจจยหลกทเกยวของ

4 ประการคอ 1. ชนดและความเขมขนของสารเคม ขนกบประเภทของความสกปรกทตองการกาจด เชน

ความสกปรกประเภทอนทรยสาร ไดแก ไขมน โปรตน นยมใชสารละลายดาง ประเภทโซเดยมไฮดรอกไซด ความเขมขน 1.0-3.0 เปอรเซนต


ความสกปรกประเภทอนนทรยสาร ไดแก ตะกรน (Milk Stone) ซงเกดจากองคประกอบ

ของนานม นยมใชสารละลายกรด ประเภทกรดไนตรก หรอฟอสฟอรค ความเขมขน 0.5-1.0 เปอรเซนต สาหรบการฆาเชอจลนทรยอาจใชสารเคมเชน กลม Peroxyacetic acid (ไมจาเปนตองลางออก

ดวยนาสะอาดภายหลงการฆาเชอ) กลมคลอรน (ตองลางออกดวยนาสะอาดภายหลงการฆาเชอ) หรอใช นารอนทอณหภมไมตากวา 80 องศาเซลเซยส เปนเวลาไมตากวา 15 นาท เปนตน

ตารางท 1 ตวอยางการเตรยมสารละลายกรดและดางทใชในการลางทาความสะอาด

ปรมาณนาทเตรยมใหม (ลตร) 100 200 300 400 500

-กรดไนตรกทตองชงได (จากการคานวณ) -กาหนดใหชงจรง

0.7-1.5 กก 1.0 กก

1.5-2.9 กก 2.0 กก

2.2-4.4 กก 3.0 กก

2.9-5.9 กก 4.0 กก

3.7-7.3 กก 5.0 กก

-ดางโซดาไฟทตองชงได (จากการคานวณ) -กาหนดใหชงจรง

2.0-3.0 กก 2.0 กก

4.0-6.0 กก 4.0 กก

6.0-9.0 กก 6.0 กก

8.0-12.0 กก 8.0 กก

10.0-15.0 กก 10.0 กก

ตวอยางการตรวจสอบความเขมขนของสารลายกรดและดางทใชในการลาง

ทาความสะอาด

การตรวจสอบความเขมขนของสารละลายดางทใชในการ CIP อปกรณ

- บวเรต - ขวดแกวรปชมพ (Flask) หรอแกว

สารเคมทใช - สารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) ความเขมขน 1.0 นอรมอล - ฟนอฟทาลน

วธทา 1. ปเปตสารละลายดาง (NaOH) ทตองการตรวจสอบความเขมขน จานวน 4 มล. ใสในขวด

รปชมพ 2. หยดฟนอฟทาลน 1-2 หยด ลงไป สารละลายจะเปลยนเปนสชมพ 3. ใชปเปตหรอหยดสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) 1.0 นอรมอล ลงไปทละหยดพรอมกบ

เขยาสารในขวดแกวรปชมพใหเขากน และคอยๆหยดตอไป จนสชมพจางหายไป 4. คานวนความเขมขนของดางโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) ดงน

- ถาปรมาณกรดไฮโดรคลอรกทใชเทากบ 0.5 มล. ความเขมขนของดางโซเดยมไฮดรอกไซด เทากบ 0.5%




สตรการคานวณ

ความเขมขนของ HCl = 1.0 นอรมอล นาหนกสตรของ NaOH = 40 (Na=23, O=16, H=1) ปรมาณของ NaOH ทใช = 4 มล. แทนคา %ดางโซเดยมไฮดรอกไซด = มล.ของ HCl ทใชในการไตเตรต x 1.0 นอรมอล x 40 x 100 1,000 x 4

การตรวจสอบความเขมขนของสารละลายกรดทใชในการ CIP อปกรณ

- บวเรต - ขวดแกวรปชมพ (Flask) หรอแกว

สารเคมทใช - สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) ความเขมขน 1.0 นอรมอล - ฟนอฟทาลน

วธทา 1. ปเปตสารละลายกรดไนตรก (HNO3) ทตองการตรวจสอบความเขมขน จานวน 6.3 มล.

ใสในขวดรปชมพ 2. หยดฟนอฟทาลน 1-2 หยด ลงไป 3. ใชปเปตหรอหยดสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) 1.0 นอรมอล ลงไปทละหยด

พรอมกบเขยาสารในขวดแกวรปชมพใหเขากน และคอยๆหยดตอไป จนสารละลายเปลยนเปนสชมพ 4. คานวนความเขมขนของกรดไนตรก (HNO3) ดงน

- ถาปรมาณดางโซเดยมไฮดรอกไซด ทใชเทากบ 0.5 มล. ความเขมขนของกรดไนตรกเทากบ 0.5%

%ดาง(โซเดยมไฮดรอกไซด) = มล.ของ HCl ทใชไตเตรต x ความเขมขนของ HCl ทใชไตเตรด x นาหนกสตรของ NaOH x 100 1,000 x ปรมาณ NaOH ทใช

ดงนน % ดาง (โซเดยมไฮดรอกไซด) = มล.ของ HCl ทใชในการไตเตรต


- ถาปรมาณดางโซเดยมไฮดรอกไซด ทใชเทากบ 1.0 มล. ความเขมขนของกรดไนตรก เทากบ 1.0%

- ถาปรมาณดางโซเดยมไฮดรอกไซด ทใชเทากบ 2.0 มล. ความเขมขนของกรดไนตรก เทากบ 2.0%

สตรการคานวณ

ความเขมขนของ NaOH = 1.0 นอรมอล นาหนกสตรของ HNO3 = 63 (H=1, N=14, O=16) ปรมาณของ HNO3 ทใช = 6.3 มล. แทนคา %กรดไนตรก = มล.ของ NaOH ทใชในการไตเตรต x 1.0 นอรมอล x 63 x 100 1,000 x 6.3

2. อณหภมของสารเคม ขนกบชนดสารเคมทเลอกใช เชนดางโดยทวไปอยท 70-80 องศาเซลเซยส กรดโดยทวไปอยท 65-70 องศาเซลเซยส

3. แรงขดหรออตราการไหลของสารเคมภายในระบบทอ โดยตองเลอกชนดของปม CIP ทใช ตลอดรวมทงออกแบบขนาดและความยาวของระบบทอในระบบ CIP เพอใหสารเคมในระบบทอมอตรา การไหล ไมตากวา 1.5 เมตรตอวนาท (Turbulent Flow) เพอใหเกดแรงขดลางทเพยงพอ

4. ระยะเวลา ตองกาหนดระยะเวลาในการทาความสะอาด ฆาเชอใหเพยงพอ โดยทวไปอยท 15-30 นาทในแตละขนตอนการลาง

ทงนการทาความสะอาดและฆาเชอดวยระบบอตโนมต (Cleaning In Place : CIP) มความจาเปนและสาคญมากสาหรบอปกรณการผลตในระบบทอ ทไมสามารถถอดลางไดทกครงทมการผลต เชน ระบบทอ ปม แผนแลกเปลยนความรอน เครองโฮโมจไนส ถงรอบรรจ เครองบรรจเปนตน ขนตอนการลางทาความสะอาด ฆาเชออปกรณ เครองมอ เครองจกรในการผลตและการทวนสอบประสทธภาพโดยทวไป มดงน

%กรดไนตรก = มล.ของ NaOH ทใชไตเตรต x ความเขมขนของ NaOH ทใชไตเตรด x นาหนกสตรของ HNO3 x 100 1,000 x ปรมาณ HNO3 ทใช

ดงนน % กรดไนตรก = มล.ของ NaOH ทใชในการไตเตรต


ตวอยางขนตอนการลางทาความสะอาด

หมายเหต : **ความถในการลางทาความสะอาดดวยกรด สาหรบอปกรณทไมไดรบความรอน เชน

ถงเกบนานมดบ เครองบรรจ ควรลางอยางนอยสปดาหละครง สาหรบอปกรณทไดรบ ความรอน เชน เครองพาสเจอรไรส ตองลางทกครงหลงการผลต

ไมเปลยนส

1. ลางคราบนานมดวยนาสะอาด

2. ลางดวยสารละลายดาง (ความเขมขน 1 - 1.5% ทอณหภม 70 – 80 ๐C

เวลา 15 - 20 นาท)

3. ลางคราบดางดวยนาสะอาด

4. ลางดวยสารละลายกรด **(สปดาหละครง/ลางทกครงหลงการผลต) (ความเขมขน 0.5 - 1% ทอณหภม 65 - 70๐C

เวลา 15 - 20 นาท)

5. ลางคราบกรดดวยนาสะอาด

ตรวจสอบสารละลายดางตกคางดวยกระดาษลตมสสแดง

ตรวจสอบสารละลายกรดตกคางดวยกระดาษลตมสสนาเงน

ปลอยนาคางทอ

ปลอยนาคางทอ

ไมเปลยนส


เทคนคการตรวจประเมนสถานทผลตตามหลกเกณฑ “GMP นมพาสเจอรไรส”

การผลตผลตภณฑนมพาสเจอรไรสโดยทวไปประกอบดวยขนตอนหลกๆทเกยวของ ไดแก การรบนานมดบ การลดอณหภมและการเกบรกษานานมดบ การปรงผสม การโฮโมจไนส การฆาเชอหรอพาสเจอรไรส การบมหรอหมก การเกบรกษาเพอรอบรรจ การบรรจ การเกบรกษาผลตภณฑสาเรจรป และการขนสง โดยมรายละเอยดดงตอไปน 1. การรบนานมดบ

การรบนานมดบของสถานทผลตแตละแหงจะแตกตางกนไปตามสภาพของขนาดกาลงการผลตหรอ เครองมอ เครองจกร อปกรณในการผลต ซงตองคานงถงความปลอดภยและความคมทนในการผลตเปนหลก สถานทผลตทมกาลงการผลตนอย เชน นอยกวา 3 ตนตอวน มกประกอบดวยอปกรณเฉพาะ เทาทจาเปน แตสาหรบสถานทผลตทมกาลงการผลตสงๆ เชน มากกวา 100 ตนตอวนขนไป มกมการ เพมอปกรณในบางรายการ เชน อปกรณวดปรมาณนานมอตโนมต (Flow meter) อปกรณกาจดอากาศในนานม (Deaerator) อปกรณปรบปรมาณไขมนในนานม เพอใหเกดความสะดวกและสอดคลองกบปรมาณกาลงการผลต รวมทงความสมาเสมอของคณภาพผลตภณฑ (Quality) ดานรสชาต ปรมาณเนอนม ในปจจบนการรบนานมดบ แบงเปน 2 แบบ คอ

1.1 การรบนานมดบจากเกษตรกร กรณทสถานทผลตมฟารมโคนม หรอตงอยใกลกบฟารมโคนมในรศมไมเกน 20 กโลเมตร

สามารถรบนานมดบจากเกษตรกรไดโดยตรงวนละ 2 ครง ชวงเชาและบาย การตรวจสอบคณภาพนานมดบอาจสมเกบตวอยางจากถงรวบรวมนานมดบ (Milk Can) ของเกษตรกร แตละรายหรอจากนานมดบของเกษตรกร รายเดยวกน ซงเทรวมกนลงในอางรบนานมดบ สาหรบการหาปรมาณนานมดบแตละรายมกนยมชงทงถง รวบรวมนานมดบโดยตรงหรอเทรวมกนลงในอางรบนานมดบ ซงประกอบดวยอปกรณดงรปท 1 และเนองจากนานมดบทรดจากแมโคจะมอณหภมอยระหวาง 35-37 องศาเซลเซยส ดงนนจงตองรบนาไปผลตหรอลดอณหภมใหเหลอนอยกวา 8 องศาเซลเซยสโดยเรวทสดเพอปองกนการเจรญของจลนทรย

ประเดนทควรตรวจประเมน การตรวจสอบคณภาพนานมดบ - เกณฑการตรวจสอบคณภาพเพอตดสนใจรบซอหรอ reject - ผลการตรวจสอบเปนไปตามเกณฑทกาหนด - การจดการกบนานมดบกรณผลการตรวจสอบไมเปนไปตามเกณฑ


รปท 1 อางรบนานมดบพรอมอปกรณทเกยวของ

อางรวบรวมนานมดบ

อางรบนานมดบ พรอมชดอปกรณชงปรมาณอตโนมต

Plate Cooler

ตะแกรงกรอง ถงรวบรวมนานมดบของเกษตรกร

(Milk Can)

ตะแกรงกรองในระบบทอ

อปกรณวดอณหภมดานหนา ถงเกบรกษานานมดบ


ถงรวบรวมนานมดบของเกษตรกร ตวถงและฝาถงทาดวยสแตนเลสหรออลมเนยม ภายในถงเรยบ สภาพสะอาด บรเวณกนถง

ซงขนรปเปนชนเดยวกนกบตวถงโคงมนไมหกมม โดยทวไปมขนาดความจตงแต 30-50 ลตร อางรบนานมดบ ทาดวยสแตนเลสขนรปเปนชนเดยวกนทงหมดและมกเชอมโยงการทางานกบเครองชงนาหนก

อตโนมต ภายในถงเรยบ สภาพสะอาด บรเวณกนถงซงขนรปเปนชนเดยวกนกบตวถงโคงมนไมหกมม พนถงลาดเอยงสชองระบายลงอางพกนานมดบ

ตะแกรงกรอง ทาดวยสแตนเลส โดยขนาดของรกรองมความถเพยงพอทจะกรองสงสกปรกเบองตนทอาจ

ตดมากบนานมดบเชน ขนสตว เศษหญา ออกไปได สภาพสะอาด ไมชารด ไมมสนม ทนยมใชม 2 แบบ คอตะแกรงกรองเบองตนซงมกวางพาดไวบนอางรบนานมดบ และตะแกรงกรองในระบบทอซงตดตงไวกบระบบทอตามลาดบขนตอนการผลตทจาเปน เชน กอนสงนานมดบเขาสอปกรณลดอณหภมชนดแผนแลกเปลยนความเยน (Plate Cooler) ภายหลงขนตอนการปรงผสม และ/หรอกอนสงนานมดบเขาสอปกรณลดอณหภมชนดแผนแลกเปลยนความรอน (Plate Heat Exchanger) เปนตน

เครองชงนาหนก สภาพสะอาด เทยงตรง และเหมาะสมกบปรมาณนานมดบทจะชงหรอวดปรมาตร ทงนนยม

ตดตงเครองชงอตโนมตใหมการทางานทเชอมโยงกบอางรบนานมดบกอนปลอยนานมดบผานชองระบาย ลงสอางพกนานมดบ

อางพกนานมดบ ทาดวยสแตนเลสขนรปเปนชนเดยวกนทงหมด ภายในถงเรยบ สภาพสะอาด บรเวณกนถง

ซงขนรปเปนชนเดยวกนกบตวถงโคงมนไมหกมม พนถงลาดเอยงสชองระบาย และตดตงสงจากพน ทาหนาท รกษาระดบนานมดบกอนไหลผานอปกรณกรองในระบบทอ ปม ไปยงอปกรณลดอณหภมนานมดบ

1.2 การรบนานมดบจากรถขนสง สาหรบสถานทผลตซงไมสามารถรบนานมดบจากเกษตรกรไดโดยตรง สามารถสงซอ

ผานศนยรวบรวมนานมดบโดยรถขนสงทสามารถรกษาอณหภมนานมดบไมใหสงกวา 8 องศาเซลเซยส การขนถายนานมดบจากรถขนสงสามารถทาไดโดยผานทางสายยางหรอทอ ปม อปกรณวดปรมาตรนานมดบ อตโนมต (Flow meter) กอนเขาสอปกรณลดอณหภมหรอถงเกบรกษานานมดบตอไป ดงรปท 2

สายยาง

รถขนสงนานมดบ

ขอตอทายรถ


Flow meter

รปท 2 การรบนานมดบจากรถขนสงพรอมอปกรณทเกยวของ

รถขนสงนานมดบ ถงเกบนานมดบเปนถง 2 ชนโดยภายนอกเปนฉนวนหอหม สวนภายในทสมผสกบนานมดบ

ทาดวยสแตนเลส ผวเรยบ ขนรปเปนชนเดยวกนทงหมด พนถงลาดเอยงสทอสงนานมดบ สภาพทงภายในและภายนอกถงเกบนานมดบสะอาด สามารถรกษาอณหภมนานมดบไมใหสงกวา 8 องศาเซลเซยส ตลอดระยะเวลาการขนสง โดยทวไปรถขนสงมกมความจรวม 15 ตน และเพอความปลอดภยในการขนสงมกออกแบบใหภายในถงเกบนานมดบแบงเปน 3 ชอง แตละชองมความจ 5 ตน มอปกรณลางทาความสะอาด ภายในถงชนดอตโนมต มฝาปด และทอสงนานมดบแยกเปนอสระประจาแตละชองและมการตดตงวาลวหนาถงใหชดตวถงมากทสดเพอปองกนไมใหมนานมดบตกคางอยภายนอกถง เนองจากอณหภมสงกวา 8 องศาเซลเซยส เหมาะสมตอการเจรญเตบโตของจลนทรยในนานมดบ ดงนนการตรวจสอบคณภาพนานมดบ จงควรแยกสมเกบตวอยางจากแตละชองดวย

สายยางขนถายนานมดบ ทาดวยพลาสตกชนดทใชสาหรบอาหาร (Food Grade) ประกอบดวยขอตอสาหรบตอปลาย

ดานหนง เขากบทอสงนานมดบของรถขนสง และปลายอกดานหนงสาหรบตอเขากบปมขนถายนานมดบ ทงนขนาดความยาวของสายยางควรสนทสดเพอใหงายตอการทาความสะอาดและสะดวกในการเกบรกษา

กรณใชสายยางเปนอปกรณขนถายนานมดบ - ไมควรวางสายยางสมผสกบพนโดยตรง เนองจากอาจเกดการปนเปอนจากพนกรณสายยาง

มรรว (pin hole) อปกรณวดปรมาตรนานมอตโนมต (Flow meter) สภาพสะอาด เทยงตรง และเหมาะสมกบปรมาณนานมดบทจะวดปรมาตร ทงนนยมตดตงไว

ในระบบทอโดยสามารถอานคาปรมาตรนานมดบทไหลผานไดอยางอตโนมต

ปมนม


2. การลดอณหภมและเกบรกษานานมดบ

การรบนานมดบทรดจากแมโคโดยตรงมอณหภมสงกวา 8 องศาเซลเซยส ดงนนจงตอง รบนาไปผลตหรอลดอณหภมทนท หากจาเปนตองมการเกบรกษานานมดบกอนนาไปผลตโดยทวไปมกเกบไวทอณหภมไมเกน 6 องศาเซลเซยส เปนระยะเวลาไมเกน 48 ชวโมง เพอปองกนไมใหมปรมาณจลนทรยในนานมดบสงเกนไปกอนทจะนาไปฆาเชอโดยวธพาสเจอรไรส ทงนการลดอณหภมนานมดบทใชอย ในปจจบนม 2 วธ ดงน

2.1 อปกรณลดอณหภมและเกบรกษานานมดบชนด Farm Cooling Tank ใชสาหรบลดอณหภมและเกบรกษานานมดบไดในคราวเดยวกน โดยทวไปมขนาดความจ

ไมเกน 3 ตนตอถง และมลกษณะเปนถงสแตนเลส 2 ชน ชนนอกตดตงอปกรณพรอมสารทาความเยนหรอนาเยนหลอเลยงอย สวนภายในทสมผสกบนานมดบทาดวยสแตนเลส ผวเรยบ ขนรปเปนชนเดยวกนทงหมด พนถงลาดเอยงสทอระบายและมการตดตงวาลวหนาถงใหชดตวถงมากทสดเพอปองกนการเจรญเตบโตของจลนทรยในนานมดบทตกคางอยภายนอกตวถง ภายในถงตดตงอปกรณกวนอยางชาๆ (50-80 รอบตอนาท) เพอใหนานมดบมอณหภมสมาเสมอกนทงหมดตลอดระยะเวลาในการเกบรกษา ซงจะสามารถลดอณหภมนานมดบจาก 35-37 องศาเซลเซยส ใหเหลอไมสงกวา 8 องศาเซลเซยส ไดภายในระยะเวลาไมเกน 2 ชวโมง ดงรปท 3

ประเดนทควรตรวจประเมน การลดอณหภมนานมดบ - พจารณาประสทธภาพของเครองมอ การเกบรกษา และการนาไปใช - พจารณาอณหภมและระยะเวลาในการจดเกบ รวมทงบนทกผล - การนาไปใชตามลาดบกอนหลง (FIFO)

รปท 3 ถงเกบรกษานานมดบ (Farm Cooling Tank) พรอมอปกรณทเกยวของ

ฝาถงลาดเทสะอาด ปดมดชด

กนถงลาดเอยงสามารถระบายของเหลวออกไดทงหมดและตดตงวาลวใกลตวถง

มอเตอรกวน สะอาด มฝาครอบ

เครองวดอณหภม ใชงานไดเทยงตรง


2.2 แผนแลกเปลยนอณหภม (Plate Cooler) นยมใชในกรณทมปรมาณการผลตนานมดบมากกวา 5 ตนตอวนขนไป สามารถลดอณหภม

นานมดบจาก 35-37 องศาเซลเซยส ใหเหลอไมสงกวา 8 องศาเซลเซยส ไดทนท แผนแลกเปลยนอณหภม มลกษณะเปนแผนสแตนเลสบางๆเรยงซอนกน ระหวางแผนมชองวางเพอใหนานมดบไหลเขาไปแลกเปลยน อณหภมกบนาเยนทไหลอยอกดานหนงของแผน โดยมปะเกนกนอยเพอปองกนไมใหนานมดบและนาเยนไหลเขามาปนกน แผนแลกเปลยนอณหภมควรตดตงขอตอ (Union) หรอทางระบายของเหลวในจดทใกลกบตวแผนแลกเปลยนอณหภมใหมากทสดเพอสามารถระบายของเหลวภายในออกทงไดงายภายหลงการใชงาน และมการตดตงอปกรณวดอณหภมนานมดบทผานการลดอณหภมแลว ดงรปท 4 ทงนเมอผานการลดอณหภมแลว จะตองสงนานมดบไปเกบรกษาในถงเกบนานมดบตอไป

แผนแลกเปลยนอณหภม (Plate Cooler)

ทศทางการไหลของนานมดบและนาเยน

รปท 4 แผนแลกเปลยนอณหภม (Plate Cooler) พรอมอปกรณทเกยวของ

นาเขา นมออก

นาออก นมเขา

อปกรณวดอณหภม


2.3 ถงเกบนานมดบ ทาหนาทเกบรกษานานมดบทผานการลดอณหภมแลว มลกษณะเปนถงสแตนเลส 2 ชน

ชนนอกอาจเปนชนดถงฉนวนหรอชนดทมนาเยนหลอเลยงอย สวนภายในทสมผสกบนานมดบทาดวย สแตนเลสผวเรยบ ขนรปเปนชนเดยวกนทงหมด พนถงลาดเอยงสทอระบายและมการตดตงวาลวหนาถง ใหชดตวถงมากทสดเพอปองกนการเจรญเตบโตของจลนทรยในนานมดบทตกคางอยภายนอกตวถง ภายในถง ตดตงอปกรณกวนอยางชาๆ (50-80 รอบตอนาท) เพอใหนานมดบมอณหภมไมสงกวา 8 องศาเซลเซยสสมาเสมอกนทงหมดตลอดระยะเวลาในการเกบรกษา ดงรปท 5

รปท 5 ถงเกบนานมดบพรอมอปกรณทเกยวของ 3. การปรงผสม (ถาม)

ในการผลตนมพาสเจอรไรสชนด นมปรงแตง ผลตภณฑของนม หรอนมเปรยว วตถดบทใช ในการปรงผสมตองมการคดเลอก โดยเฉพาะวตถเจอปนอาหารชนดตางๆ ไดแก ส กลน สารใหความหวานแทนนาตาล วตามน สเตบไลเซอร เปนตน ตองมเลขสารบบอาหาร ยงไมหมดอาย และใชในปรมาณตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยากาหนด สาหรบอปกรณทใชในการปรงผสมปจจบนทพบม 2 แบบดงน

ถงเกบรกษานานมดบ

ใบพดกวน



3.1 การปรงผสมในถงผสม คอการปรงผสมวตถดบสวนประกอบตางๆตามสตร เชน นาตาลทราย โกโก นมผง

รวมกบนานมดบใหเขาเปนเนอเดยวกนไดในระยะเวลาอนรวดเรวในถงปรงผสม โดยทวไปหากเปนการกวนผสมวตถดบทมลกษณะเปนผงมกใชใบพดกวนชนดรอบเรว (1,300-1,500 รอบตอนาท) ซงมลกษณะเปนใบพดกวนขนาดเลก การปรงผสมในลกษณะนสามารถทาไดคราวละไมมากเนองจากขณะปรงผสม จะเกดฟองมากและอาจสงผลตอการแตกตวของเมดไขมนในนานมทาใหเกดการหนไดงายหากใชระยะเวลาในการผสมนาน กรณเปนการกวนผสมวตถดบทมลกษณะเปนของเหลวหรอผงทละลายไดงาย สามารถใชใบพดกวนชนดรอบชา (50-80 รอบตอนาท) ได ดงนนลกษณะถงผสมซงทาดวยสแตนเลสจงอาจเปนถง ชนเดยวหรอถง 2 ชนกได ขนอยกบวธการ ระยะเวลาทใชในการปรงผสม และเกบรกษารอการผลตในขนตอน ตอไป โดยหากใชเวลานานตองพจารณาถงการควบคมอณหภมในขนตอนดงกลาวดวย ดงรปท 6

รปท 6 การปรงผสมพรอมอปกรณทเกยวของ


วาลวหนาถง

ใบพดชนดรอบเรว ใบพดชนดรอบชา


3.2 การปรงผสมในระบบทอ คอการปรงผสมวตถดบสวนประกอบตางๆตามสตร เชน นาตาลทราย โกโก นมผง ผานทางถงรปกรวย (Hopper) เพอลาเลยงไปผสมกบนานมดบในระบบทอโดยอาศยแรงดน จากปมเปนตวกวนผสมใหเขากน ถงรปกรวยพรอมฝาปดทาดวยสแตนเลส ฝาถงออกแบบใหลาดเอยงและทาความสะอาดไดงายเพอปองกนการสะสมของความสกปรก ดงรปท 7

ประเดนทควรตรวจประเมน วตถดบ (ประเภทวตถเจอปนอาหาร) - ชนดและปรมาณการใชงาน การปรงผสม - มการควบคมอณหภมและเวลาในการปรงผสม รวมทงบนทกผล

รปท 7 การปรงผสมในระบบทอพรอมอปกรณทเกยวของ

4. การพาสเจอรไรส

การฆาเชอในระดบพาสเจอรไรสเปนกรรมวธฆาเชอจลนทรยดวยความรอน เพอลดปรมาณจลนทรยใหอยในระดบทปลอดภยตอการบรโภคและยบยงการทางานของเอนไซมฟอสฟาเทสในนานมดบ ซงภายหลงจากการผานการใหความรอนแลวตองทาใหนานมเยนลงทนทจนมอณหภมตากวาหรอเทากบ 5 องศาเซลเซยส นานมทไดจากกระบวนการพาสเจอรไรสนจะมคณคาทางอาหารเกอบเทานานมดบ ยกเวนวตามนบางชนดซงถกทาลายไดดวยความรอน ดงนนจลนทรยสาเหตโรค (Pathogenic Microorganism) จงถกทาลายไปไดแตอาจไมเพยงพอสาหรบการทาลายจลนทรยประเภทททนตอความรอนหรอสปอรของจลนทรย

ปมนม

กรวยผสม (Hopper)


สาหรบการผลตนมเปรยว การฆาเชอจลนทรยในนานมดวยความรอนกอนขนตอนการเตมจลนทรย ทใชในการหมกหรอบมนน นยมใชความรอนในระดบเดยวกบการพาสเจอรไรสหรอสงกวา แลว ลดอณหภมใหนานมเยนตวลงทอณหภมระดบ 37-45 องศาเซลเซยส ซงเหมาะสมสาหรบการเจรญเตบโตของจลนทรยทใชในขนตอนการหมกหรอบมตอไป โดยไมจาเปนตองลดใหนานมเยนลงทนทจนมอณหภมตากวาหรอเทากบ 5 องศาเซลเซยส เนองจากการเจรญเตบโตของจลนทรยทใชในขนตอนการผลตนมเปรยวจะสามารถควบคมและยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยทวไปทยงคงหลงเหลออยภายหลงการฆาเชอได ในปจจบนการฆาเชอในระดบพาสเจอรไรสทนยมใชม 2 แบบคอ

4.1 อณหภมตา ระยะเวลานาน (Low Temperature Long Time : LTLT) คอการใชอณหภม ไมตากวา 63 องศาเซลเซยส และคงอยทอณหภมนไมนอยกวา 30 นาท ใชสาหรบอปกรณฆาเชอชนดไมตอเนอง (Batch Pasteurization System) มลกษณะเปนถงสแตนเลส 2 ชน โดยชนนอกตดตงอปกรณสาหรบใหความรอน หรอนารอนหลอเลยงอย สวนภายในทสมผสกบนานมดบทาดวยสแตนเลส ผวเรยบ ขนรปเปนชนเดยวกนทงหมด พนถงลาดเอยงสทอระบายและมการตดตงวาลวหนาถงใหชดตวถงมากทสด ภายในตดตงอปกรณกวนอยางชาๆ เพอใหนานมดบมอณหภมสงสมาเสมอกนทงหมดตลอดระยะเวลาในการฆาเชอ โดยทวไป มขนาดความจไมเกน 0.5 ตนตอถง มการตดตงอปกรณวดอณหภมและเครองบนทกอณหภมแบบอตโนมต (Graph Recorder) เพอใชวดอณหภมนานมภายในถงตลอดระยะเวลาทฆาเชอ สาหรบขนตอนการทาใหนานมทผานการฆาเชอดวยความรอนแลวเยนตวลงสามารถทาได 2 วธคอภายหลงการฆาเชอดวยความรอนตามทกาหนดแลวจะมการปรบเปลยนนารอนทหลอเลยงอยในถง 2 ชนไปใชเปนระบบนาหลอเยนแทน หรออาจสงตอไปยงอปกรณลดความเยนแบบระบบแผนแลกเปลยนความเยน (Plate Cooler) ซงสามารถลดอณหภม ถงระดบทกาหนดไดอยางรวดเรวกวา ดงรปท 8

รปท 8 อปกรณฆาเชอชนดไมตอเนอง (Batch Pasteurization System)

อปกรณบนทกอณหภม (Graph Recorder)

อปกรณการกวน (Agitator)



ประเดนทควรตรวจประเมน 1. เครองพาสเจอรไรสมอปกรณครบถวน

- อปกรณกวน - อปกรณวดอณหภมเทยงตรงและแมนยา - เครองบนทกอณหภมอตโนมต

2. มการควบคมอณหภมและเวลาในการพาสเจอรไรส - อณหภมการพาสเจอรไรส - การจบเวลาการพาสเจอรไรส(เรมจบเวลาตงแตอณหภมมากกวาหรอเทากบ

63 องศาเซลเซยส) 3. การลดอณหภม

- ประสทธภาพการลดอณหภมอยางรวดเรว

4.2 อณหภมสง ระยะเวลาสน (Hight Temperature Short Time : HTST) คอการใชอณหภม ไมตากวา 72 องศาเซลเซยส และคงอยทอณหภมนไมนอยกวา 15 วนาท ใชสาหรบอปกรณฆาเชอชนดตอเนอง (Continuous flow Pasteurization) โดยทนยมใชกนอยในปจจบนคอระบบแผนแลกเปลยนความรอน (Plate Heat Exchanger System : PHE) ซงประกอบดวยอปกรณททางานเกยวเนองสมพนธกน ดงรปท 9

รปท 9 อปกรณฆาเชอชนดตอเนอง (Plate Heat Exchanger System)

ถงควบคมระดบ ปม และกรอง

แผนแลกเปลยนความรอน

เครองโฮโมจไนส

ทอคงอณหภม FDD

อปกรณวดอณหภม (Thermo Couple)

ตควบคมการทางาน

อปกรณบนทกอณหภม


1. เครองพาสเจอรไรสมอปกรณครบถวน - Flow Diversion Device ตดตงในตาแหนงจดสนสดของทอคงอณหภม (Holding Tube) - อปกรณวดอณหภมเทยงตรงแมนยา - อปกรณบนทกอณหภม - ระบบเตอนกรณอณหภมไมไดตามกาหนด - มาตรการปองกนการเปลยนแปลงอณหภมของ Flow Diversion Device

*ควรมการตรวจสอบความพรอมของเครองพาสเจอรไรสทกครงกอนใชงาน เชน ระบบนารอน ระบบนาเยน การทางานของ Flow Diversion Device (สามารถตดกลบไดตามอณหภมทกาหนด)

2. มการควบคมอณหภมและเวลาการพาสเจอรไรส การตรวจสอบระบบกรณอณหภมการ พาสเจอรไรสไมไดตามกาหนด

3. มการทวนสอบประสทธภาพการพาสเจอรไรสและบนทกผลอยางสมาเสมอ

ถงควบคมระดบ (Balance Tank) ทาหนาทรกษาระดบนานมดบกอนสงเขาสเครองพาสเจอรไรส ตวถงและฝาถงทาดวย สแตนเลส

โดยทวไปมกมขนาดความจ 50-100 ลตร เพอปองกนไมใหนานมดบทบรรจอยมอณหภมสงเกนกวาทกาหนด ภายในถงเรยบ ขนรปเปนชนเดยวกนทงหมด พนถงลาดเอยงสทอระบายและมการตดตงวาลวหนาถงใหชดตวถงมากทสด ภายในตดตงอปกรณควบคมระดบนานมซงสามารถแบงเปน 2 ประเภท ดงรปท 10

แบบลกลอย มลกษณะเปนอปกรณทรงกลม ทาดวยสแตนเลสภายในกลวง ไมรวซม สามารถถอดลางทาความสะอาดได ทาหนาทสมพนธกบคนบงคบการเปด-ปดชองนานมทไหลเขาสถงควบคมระดบ

แบบอเลคโทรนก มลกษณะเปนกานหรอแทงเพอสงสญญาณแบบอตโนมตไปยงอปกรณควบคมการเปด–ปดชองนานมทไหลเขาสถงควบคมระดบ

รปท 10 อปกรณควบคมระดบนานม

อปกรณควบคมระดบแบบลกลอย อปกรณควบคมระดบแบบอเลคโทรนก


แผนแลกเปลยนอณหภม (Plate Heat Exchanger System) ทาดวยสแตนเลส มลกษณะเปนแผนบางเรยงซอนกนเปนชดๆ ระหวางแผนยดตดกนดวยปะเกน

และมกรอบโลหะเปนแกนยดอยอกชนหนง ระหวางแผนมชองวางเพอใหนานมไหลผานเขาไปแลกเปลยนอณหภมกบตวกลาง ซงอาจเปนนารอน นาเยน หรอนานม ขนกบวธการจดเรยงแผน Plate ในแตละชด ใหสอดคลองตามวตถประสงคในการใชงาน โดยประเกนทตดตงอยระหวางแผนทาหนาทบงคบทศทาง การไหลของของเหลวและปองกนไมใหนานมและตวกลางทใชในการแลกเปลยนอณหภมสมผสกนไดโดยตรง ดงนน จงตองมการคดเลอกและดแลสภาพปะเกนทใชใหเหมาะสมใหอยในสภาพททางานได อยางเหมาะสม ไมชารด แผนแลกเปลยนอณหภมควรตดตงขอตอ (Union) หรอทางระบายของเหลวในจดทใกลกบตวแผนแลกเปลยนอณหภมใหมากทสดเพอสามารถระบายของเหลวภายในออกทงภายหลงการใชงาน และมการตดตงอปกรณวดอณหภมสาหรบตรวจสอบอณหภมของนานมดบ นานมทผานการฆาเชอและ ลดอณหภมใหเยนแลว นารอนและนาเยนทใชในการแลกเปลยนความรอน รวมทงอปกรณวดความดนของนานม (Pressure Gauge) ในชวง Regenerating Section ดงรปท 11

รปท 11 แผนแลกเปลยนอณหภม (Plate Heat Exchanger: PHE) และหลกการทางาน

ชดแลกเปลยนอณหภม

นมจากถงเกบนมดบ / ถงปรงผสม (8°C) นานม 50 - 60°C

นารอนออก 70 - 80 °C

นานมไปทอคงอณหภม

(Holding Tube) 72°C

นานมเยน ไมเกน 5°C

นาเยนออก 4 - 5°C

เครอง โฮโมจไนส

นาเยนเขา 0 - 2°C

นารอนเขา (90°C)

นานมจากทอคงอณหภม Holding Tube


สวนแลกเปลยนอณหภ มระหวางน านมดบกบน านมทผ านการฆา เชอ ท อณหภมสง (Regenerating Section) เปนการออกแบบเพอประหยดพลงงานความรอนโดยวธการนานานมทไหลกลบมาจากทอคงอณหภม (Holding Tube) ซงมอณหภมไมตากวา 72 องศาเซลเซยส ไปแลกเปลยนความรอน ใหนานมดบทไหลมาจากถงรกษาระดบมอณหภมสงขนในชวง 50-60 องศาเซลเซยส กอนสงตอไปยงเครองโฮโมจไนสหรอ Heating Section ในลาดบตอไป ในสวนนตองมการดแลสภาพแผน Plate และประเกน ใหอยในสภาพทดตลอดเวลา ดงนนในการปองกนการปนเปอนของเชอจลนทรยจากนานมดบไมใหปนเปอนสนานมทผานการฆาเชอแลวหากเกดการรวซม จงนยมออกแบบใหแรงดนในดานนานมทผาน การฆาเชอแลวสงกวาดานนานมดบอยางนอย 0.5-1 บาร

สวนแลกเปลยนอณหภมระหวางนานมดบกบนารอน (Heating Section) เปนการแลกเปลยนความรอนระหวางนานมดบทไหลผานมาจาก Regenerating Section กบนารอน เพอใหนานมดบมอณหภมสงขนไมตากวา 72 องศาเซลเซยส กอนสงตอไปยงทอคงอณหภม

สวนแลกเปลยนอณหภมระหวางนานมทผานการฆาเชอทอณหภมสงกบนาเยน (Cooling Section) เปนการแลกเปลยนความรอนระหวางนานมทผานการฆาเชอจาก Regenerating Section กบนาเยนเพอใหนานมทผานการฆาเชอแลวมอณหภมไมสงกวา 5 องศาเซลเซยส กอนสงตอไปยงถงรอบรรจตอไป และเนองจากกาลงความสามารถของอปกรณทาความเยนของแตละสถานทผลตแตกตางกน ดงนน การออกแบบ การจดเรยงชดแผนแลกเปลยนอณหภมในสวนนจงอาจแบงเปน 1 สวน โดยแลกเปลยนอณหภมกบนาเยนโดยตรง หรอ 2 สวน โดยแลกเปลยนอณหภมกบนาซงมอณหภมตามปกตเปนการลดอณหภมลงระดบหนงกอน แลวจงสงตอไปแลกเปลยนอณหภมกบนาเยนเพอใหไดอณหภมของนมเยนตามทกาหนด

ทอคงอณหภม (Holding Tube) มลกษณะเปนทอกลมทาดวยสแตนเลส ภายในทอเรยบ ทาหนาทคงอณหภมของนานมทไหล

มาจาก Heating Section ใหมอณหภมไมตากวา 72 องศาเซลเซยส ดงนนจงตองมการออกแบบเพอใหทอ มความยาวสมพนธกบอตราการไหลและระยะเวลาทตองการคงอณหภมไว ดงรปท 12

รปท 12 ทอคงอณหภม (Holding Tube) อปกรณตรวจวดอณหภมอตโนมต (Thermocouple) ทาหนาทสงสญญาณไปยงอปกรณบงคบทศทาง (Flow Diversion Device: FDD) โดยอาศยอณหภม

เปนตวกาหนด มกตดตงไวททอคงอณหภมในตาแหนงสดทายทครบระยะเวลาตามทกาหนดและอยกอนตาแหนงการตดตงอปกรณบงคบทศทางไมเกน 1 ฟต ปจจบนทนยมใชอยทวไปคอรน PT 100 ดงรปท 13


รปท 13 อปกรณตรวจวดอณหภมอตโนมตชนด PT 100

ตควบคมระบบการทางาน (Control Panel) ตดตงอปกรณควบคมการทางานและการแสดงผลของระบบฆาเชอ ไดแก อปกรณบนทกอณหภม

อตโนมต (Graph Recorder) อปกรณตงคาอณหภม FDD ในการฆาเชอ ระบบเตอนกรณอณหภมในการฆาเชอ ตากวาทกาหนด และอปกรณควบคมในระบบพาสเจอรไรสอนๆเชนนารอน-นาเยนทใชในการแลกเปลยนอณหภม รวมทงมาตรการปองกนการปรบเปลยนคาอณหภม FDD ในการฆาเชอ ดงรปท 14

รปท 14 ตควบคมระบบการทางาน (Control Panel)

อปกรณบนทกอณหภมอตโนมต (Graph Recorder)

ระบบเตอนกรณอณหภมในการฆาเชอตากวาทกาหนด หนาจอแสดงอณหภมของนานม และนาทใชในระบบการพาสเจอรไรส

หนาจอแสดงอณหภมของ FDD

ปายแสดงมาตรการปองกนการปรบเปลยนอณหภมของ FDD

ปมควบคมระบบตาง ๆ เชน นารอน นาเยน


อปกรณบนทกอณหภมอตโนมต (Graph Recorder) ทาหนาทบนทกอณหภมในระหวางการฆาเชอผลตภณฑ โดยอยางนอยทสดตองประกอบดวย

ขอมล อณหภมนานมขณะพาสเจอรไรส อณหภมนมเยน และอาจมขอมลเพมเตมในเรอง อณหภมนารอน–นาเยน ทใชเปนตวกลางในการแลกเปลยนอณหภมดวยกได ทนยมใชในปจจบนม 2 แบบคอ 1) แบบกระดาษกราฟ ซงอาจเปนกราฟชนดแผนยาวหรอกราฟวงกลม ดงรปท 15 และ 2) การบนทกลงแผนกระดาษดวยระบบการทางานทเชอมโยงกบคอมพวเตอร ทงนการบนทกขอมลตองสามารถอานคาอณหภมในชวงการใชงานไดละเอยดถง 1 องศาเซลเซยส และระยะเวลาขณะฆาเชอสอดคลองตามความเปนจรง รวมทง การระบรายละเอยดในเรอง วนทผลต ชนดผลตภณฑ หมายเลขรนการผลต และผควบคมการฆาเชอไวดวย เพอเปนประโยชนในการสบหาขอมลหรอแนวทางแกไขกรณการพาสเจอรไรสไมเหมาะสม

1) 2) รปท 15 อปกรณบนทกอณหภมอตโนมต (Graph Recorder)

5. การทาใหเปนเนอเดยวกนหรอการโฮโมจไนส (Homogenize) หลกการทางานของเครองโฮโมจไนส คอการใชความดนสงในระดบ 10 - 25 MPa (100-250 bar)

จากลกสบอดนานมดบทอณหภม 50 - 80 องศาเซลเซยส ใหไหลผานไปทางชองวางแคบๆ (Gap) ทตงระยะหางระหวาง Seat และ Forcer ตามระดบความดนทตองการ สงผลใหไขมนในนานมแตกตวเปนเมดเลกๆ กระจายแขวนลอยอยในนานม ทงนประสทธภาพในการทาใหเปนเนอเดยวกนขนกบชนดเครองโฮโมจไนสทใช โดยแบงเปน 2 แบบ คอ 1) แบบ 1 จงหวะ (One stage Homogenizer) เปนการอดนานมใหผานชองวางระหวาง Seat และ Forcer เพยงครงเดยว และ 2) แบบ 2 จงหวะ (Two stage Homogenizer) ซงเปนการอดนานม ใหผานชองวางระหวาง Seat และ Forcer ถง 2 ครง เพอเพมประสทธภาพในการทาใหเปนเนอเดยวกน ไขมนในนานมจงแตกตวเปนเมดเลกอยางสมาเสมอและกระจายแขวนลอยอยในนานมไดดขน


ขอดของการโฮโมจไนสคอทาใหนานมและไขมนในนานมเปนเนอเดยวกนไมเกดการแยกชนเมอตงทงไวเปนระยะเวลานานๆ นานมมสขาวขน และความหนดเพมมากขน สวนขอเสยคอผลตภณฑ จะไวตอแสงทาใหเกดกลนผดปกต ในลกษณะ Sunlight Flavor และไมเหมาะในกรณนาไปผลตชส เนองจากในขนตอนการตกตะกอน (Coagulation) นาทเปนสวนประกอบอยในนานมจะแยกตวออกไดยาก อยางไรกตามการฆาเชอในระดบพาสเจอรไรสนนตามกฎหมายไมไดบงคบวาตองผานกรรมวธทาใหเปนเนอเดยวกน เครองโฮโมจไนสประกอบดวยอปกรณการทางานหลก ๆ ดงรปท 16

รปท 16 เครองโฮโมจไนส (Homogenizer)

เครองโฮโมจไนส

Force

ชองระหวาง Seat และ Forcer

Seat

นมเขา

นมออก

นมออก

กอนโฮโมจไนส หลงโฮโมจไนส

ลกษณะเมดไขมนในนานมกอนและหลงการโฮโมจไนส

สวนประกอบของเครองโฮโมจไนส 1. มอเตอร 2. สายพาน 3. เกจวดความดน 4. Crankcase 5. ลกสบ (Piston) 6. ซลยาง (Piston seal cartridge) 7. Solid stainless steel pump block 8. วาลว 9. หวอดเครองโฮโมจไนส 10. อปกรณปรบความดน (Hydraulic pressure setting system)

ชองนมออก

ชองนมเขา


การตรวจสอบเครองโฮโมจไนส สามารถสงเกตจากสภาพการทางานเบองตนไดดงน มาตรวดความดน (Pressure Gauge) ตองทางานสอดคลองตามคาทกาหนด เชน นมโค นยมใช

ความดนในระดบ 1,800 Psi (12.411 MPa) นมปรงแตง 2,000 Psi (13.790 MPa) ทงนหากมาตรวดความดน เปนชนด Diaphragm Sealed Bourdon Tube Pressure Gauge สารทบรรจใน Bourdon Tube ตองเปนชนด Food Grade ดวย

นาหลอเยนบรเวณลกสบหรอทระบายทงจากเครอง มสภาพสะอาด ไมเปนสขาวขนจากการรวซม ของนานม

6. ถงรอบรรจ

นานมทผานการฆาเชอและลดอณหภมแลว แตยงไมสามารถนาไปบรรจได ตองเกบรกษาในถงรอบรรจทสามารถรกษาอณหภมผลตภณฑไมใหสงกวา 8 องศาเซลเซยส เพอปองกนการเจรญของจลนทรยมลกษณะเปนถงสแตนเลส 2 ชน ชนนอกเปนฉนวนสวนภายในทสมผสกบนานมดบทาดวยสแตนเลส ผวเรยบ ขนรปเปนชนเดยวกนทงหมด พนถงลาดเอยงสทอระบายและมการตดตงวาลวหนาถงใหชดตวถงมากทสดเพอปองกนการเจรญเตบโตของจลนทรยในนานมทตกคางอย ภายในตดตงอปกรณกวนอยางชาๆ เพอใหนานมดบมอณหภมไมสงกวา 8 องศาเซลเซยส สมาเสมอกนทงหมดตลอดระยะเวลาในการเกบรกษา ฝาถงออกแบบใหลาดเอยงและปดสนทเพอปองกนการสะสมของนาและความสกปรกตางๆ มอปกรณลาง ทาความสะอาดและฆาเชอในถงดวยระบบอตโนมต (Cleaning in Place) ชองกระจก (Sight Glass) และไฟสอง สาหรบดผลตภณฑภายในถง ชอง Man Hole สาหรบการลงไปซอมบารงในกรณทจาเปน อปกรณวดอณหภม ตดตงในตาแหนงทสามารถวดอณหภมนานมทเกบอยภายในถงไดแมปรมาณนานมจะมเหลออยนอย และมการสอบเทยบเพอสามารถใชงานไดอยางเทยงตรงเหมาะสมอยเสมอ ดงรปท 17

รปท 17 ถงรอบรรจ

ใบพดกวนภายในถง ทอนมเขา

ชองระบายอากาศ

ชอง Man Hole

Sight Glass

เพมเตม


อปกรณลางทาความสะอาดและฆาเชอในถงดวยระบบอตโนมต ทาหนาทลางทาความสะอาดและฆาเชอภายในถงโดยระบบอตโนมตไมตองใชคนลงไปลาง

ทาดวยสแตนเลส การตดตงตองอยในตาแหนงทสามารถลางทาความสะอาดภายในถงไดอยางทวถง ขนาดทใช ตองพจารณาใหสมพนธกบแรงดนของสารเคมทใชลางทาความสะอาดดวย ตวอปกรณสามารถถอดลาง ทาความสะอาดไดงาย ทนยมใชในปจจบนคอแบบ ทรงกลม (Spray Ball) และชนดใบพดหมนเหวยง (Turbine) ทสามารถลางไดรอบทศทางทง 360 องศา สาหรบบรเวณจดอบ เชน บรเวณปะเกนหรอ ซลยางรองฝาปดชอง Man Hole, Sight Glass รวมทงอปกรณชวยลางตองมการถอดลางทาความสะอาดตามความถ ทเหมาะสมเพอปองกนไมใหเปนแหลงสะสมของความสกปรกและการเจรญของจลนทรย ดงรปท 18

รปท 18 อปกรณทาความสะอาดชนดทรงกลม (Spray Ball) และใบพดหมนเหวยง (Turbine)

ประเดนทควรตรวจประเมน

1. ลกษณะของถงรอบรรจ ตองสามารถปองกนการปนเปอน สามารถควบคมอณหภม ไมใหเกน 8 องศาเซลเซยส และลางทาความสะอาดฆาเชอภายในดวยระบบปด(CIP)ได

2. มอปกรณวดอณหภมใชงานได เทยงตรง แมนยา 3. มการควบคมและบนทกอณหภมระหวางการเกบรกษา

สเปรยบอลชนด 360°

ใบพดหมนเหวยง


7. เครองบรรจ

ผลตภณฑนมทผานการฆาเชอแลวตองบรรจโดยใชเครองบรรจแบบอตโนมตและปดผนกทนทเพอปองกนการปนเปอนกลบสผลตภณฑ และนาผลตภณฑเกบในหองเยนเพอรกษาอณหภมของผลตภณฑไมใหสงกวา 8 องศาเซลเซยส อายการเกบรกษาผลตภณฑนมกาหนดไมเกน 10 วน และนมเปรยวกาหนด ไมเกน 30 วน นบตงแตวนทบรรจ (กรณทจะแสดงระยะเวลาการบรโภคเกนกวาทกาหนดตองมมาตรการ ในการควบคมคณภาพหรอมาตรฐานผลตภณฑตลอดระยะเวลาตงแตการบรรจ การจาหนาย จนถงมอผบรโภค ใหเปนไปตามหลกเกณฑทไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการอาหาร) ลกษณะเครองบรรจของผลตภณฑนมพาสเจอรไรสทนยมใชในปจจบนม 2 ประเภทใหญๆคอ

1. เครองบรรจถงอตโนมต เปนการบรรจผลตภณฑนมลงในถงพลาสตก โดยทวไปมขนาด บรรจอยทระหวาง 180 – 200 มลลลตร ทงนอปกรณทใชในการควบคมปรมาตรทนยมใชในปจจบนม 2 ลกษณะ ดงรปท 19

รปท 19 อปกรณทใชในการควบคมปรมาตรของเครองบรรจถง

ระบบอากาศอดหรอระบบลม ทางานโดยการใชอากาศทผลตขนจากเครองอดอากาศดนลกสบในกระบอกสบขน-ลง โดยเมอลกสบถกดนลงกจะกดแกนทอปลอยนมทาใหปลายทอปลอยนมเปดออก จากนนแกนซลนอนกจะดนเขาเพอตดแผนฟลมในแนวนอนในสวนทบรรจแลวใหขาดตกลงมายงภาชนะ ทรองรบอย ในขณะเดยวกนซลแนวตงกจะดนเขาเพอซลฟลมนมในแนวตงใหตดกนและตดใหขาดลงมาเปนถง

ระบบลกเบยว ทางานโดยการใชการหมนของลกเบยวเปนตวควบคมแกนเปด-ปดทอปลอยนานม โดยเมอลกเบยวหมนไปกดแกน แกนกดจะกดทอปลอยนมลงอกตอหนงทาใหปลายทอปลอยนมเปดออก และเมอลกเบยวหมนมาถงตาแหนงทเวาขนแกนกดจะไมถกกด สงผลใหทอปลอยนมไมถกกดลงดวยทอปลอยนมจงปดลง

อปกรณควบคมปรมาตรระบบลม อปกรณควบคมปรมาตรระบบลกเบยว


ทงนเครองบรรจทง 2 ระบบ ประกอบดวยสวนประกอบอนๆทคลายคลงกน ดงรปท 20 ดงน

รปท 20 เครองบรรจถง

ถงควบคมระดบ (Balance Tank) ตดตงอยสวนบนสดของเครองบรรจ ทาหนาทรกษาระดบนานม เพอใหไหลเขาสหวบรรจอยางสมาเสมอ ตวถงและฝาถงทาดวยสแตนเลส ภายในถงเรยบ ขนรปเปนชนเดยวกน ทงหมด พนถงลาดเอยงสทอระบาย ภายในตดตงอปกรณควบคมระดบนานมแบบลกลอย ลกลอย ทตดตงอยตองสามารถถอดลางทาความสะอาดไดอยางทวถงและไมรวซม

รปท 21 ถงควบคมระดบ (Balance Tank)

หลอดอลตราไวโอเลต (UV Light) ทาหนาทในการฆาเชอผวฟลมบรรจดานในทสมผสผลตภณฑนมโดยตรง โดยประสทธภาพในการฆาเชอของหลอดอลตราไวโอเลตจะขนอยกบอายการใชงาน ดงนนจงตองมการควบคมอายการใชงานของหลอดดวย

รปท 22 หลอดอลตราไวโอเลต

อปกรณควบคมปรมาณ หลอดยว ทอสามทาง

ปกผเสอ

ลกกลงยาง

แผงควบคมเครอง

ซลแนวตง อปกรณประทบวนหมดอาย

ขากางฟลม ซลแนวนอน

ถงควบคมระดบ

อปกรณควบคมระดบนานมแบบลกลอย


ประเดนทควรตรวจประเมน 1. มการควบคมอายการใชงานหลอดอลตราไวโอเลตและมการทาความสะอาดพนผวของ

หลอดอยางสมาเสมอ 2. มการทวนสอบประสทธภาพการฆาเชอของหลอดอลตราไวโอเลต ตามความถและวธการ

ทเหมาะสม

ทอสามทาง มลกษณะเปนรปตวท (T) เปนอปกรณขอตอชนด 3 ทาง ซงเชอมโยงการทางานระหวางอปกรณควบคมปรมาตรซงตดตงอยดานบน กบทอนานมจากถงควบคมระดบเพอบงคบใหไหลส ทอบรรจตามปรมาณทกาหนด ดงนนจงเปนจดอบทลางทาความสะอาดในระบบไดยากกวาปกต ตองมการกาหนดวธการลางทาความสะอาดทงภายในระบบและถอดลางอยางเหมาะสม

รปท 23 ทอสามทาง

ปกผเสอ ทาดวยสแตนเลส มหนาทยดและกางแผนฟลมดานบนใหคลออกอยางเตมท ไมยบยน เพอใหแผนฟลมเรยบตงทงผนสามารถขนรปเปนถงและซลแผนฟลมในแนวตงทเรยบสมบรณ

รปท 24 ปกผเสอ

ซลแนวตง ทาหนาทซลฟลมในแนวตง ทาดวยโลหะผวเรยบซงไดรบความรอนจากอปกรณ ใหความรอน (Heater) การทางานมกมการตดแถบกาวพลาสตกทนรอนอกชนหนงเพอปองกนไมใหความรอน จากแถบโลหะสมผสฟลมนมโดยตรง เนองจากอาจทาใหบรเวณทไดรบความรอนมากเกนไปเกดการละลายหรอการปดผนกไมสมบรณ

ประเดนทควรตรวจประเมน วธการลางทาความสะอาด

ทงภายในระบบและการถอดลาง


รปท 25 ซลแนวตง

อปกรณประทบตราวนหมดอาย ประกอบดวยอปกรณประทบตราซงทาดวยโลหะและเบาะรองทประทบตราซงทาดวยพลาสตกเพอปองกนไมใหกดลงบนแผนฟลมดานหลง ทาหนาทประทบตราวนหมดอาย ซงตองมความคมชด ผบรโภคสามารถมองเหนไดชดเจน รวมถงการระบสถานะภาพการผลตอนๆ เชน หมายเลขเครองบรรจ ลงบนถงนม

รปท 26 อปกรณประทบตราวนหมดอาย

ลกกลงยาง ทาหนาทดงฟลมนมใหเลอนลงมาทางหนาเครองเรอยๆ

รปท 27 ลกกลงยาง

อปกรณประทบตราซงทาดวยโลหะ เบาะรองทประทบตรา


ขากางฟลม ทาดวยสแตนเลส ทาหนาทยดแผนฟลมดานลางเพอใหแผนฟลมเรยบตงทงผนสามารถขนรปเปนถงและซลแผนฟลมในแนวนอนทเรยบสมบรณ

รปท 28 ขากางฟลม

ซลแนวนอน ทาหนาทซลฟลมในแนวนอน มลกษณะและหลกการทางานในทานองเดยวกบ

ซลแนวตง อปกรณควบคมระบบการทางาน (Control Panel) ตดตงอปกรณควบคมระบบการทางานตางๆ

ของเครองบรรจ

2. เครองบรรจขวดอตโนมต เปนการบรรจผลตภณฑนมลงในขวด โดยทวไปมขนาดบรรจอยทระหวาง 200 – 950 มลลลตร ประกอบดวยอปกรณหลกๆ คอ ถงเกบนานมเพอรกษาปรมาณใหสมาเสมอกอนสงเขาสหวบรรจ อปกรณควบคมปรมาณนานมอตโนมต และหวบรรจ สวนเครองปดผนกประกอบดวยอปกรณหลกๆ คอ ทใสมวนฟลม อปกรณซลทาดวยโลหะผวเรยบซงไดรบความรอนจากอปกรณใหความรอน (Heater) และอปกรณประทบวนหมดอายรวมถงการระบสถานะภาพการผลตอนๆ ดงรปท 29

รปท 29 เครองบรรจขวดอตโนมต


8. หองเยน ทาหนาทเกบรกษาผลตภณฑนมเพอใหมอณหภมไมสงเกน 8 องศาเซลเซยส ทนยมใชทวไป

ม 2 แบบ คอ สรางเปนหองเยน และตคอนเทนเนอร ซงตองอาศยระบบคอมเพรสเซอรในการลดอณหภมภายในหอง หองเยนตองมการออกแบบใหมชนวางผลตภณฑ หรอจดใหมยกพนเพอไมใหผลตภณฑสมผสกบพน อปกรณวดอณหภม อปกรณททาใหความเยนสามารถไหลเวยนไดอยางทวถง และอปกรณทชวยปองกน ไมใหอณหภมภายในหองสงขนไดงายขณะทมการเปด – ปดหองเยน เชน ตดตงมานพลาสตกบรเวณประตทางเขา-ออก เปนตน ดงรปท 30 ชนรองรบผลตภณฑภายในหองเยน

รปท 30 หองเยน

ประเดนทควรตรวจประเมน หองเยนตองสามารถรกษาอณหภมผลตภณฑไมใหเกน 8 องศาเซลเซยส มอปกรณวดอณหภม

และบนทกอณหภมอยางสมาเสมอ 9. รถขนสง

ทาหนาทเกบรกษาผลตภณฑนมเพอใหมอณหภมไมสงเกน 8 องศาเซลเซยส ตลอดระยะเวลาในการขนสง ทนยมใชทวไปคอ รถหองเยน ซงตองอาศยระบบคอมเพรสเซอรในการลดอณหภมภายในรถ มอปกรณวดอณหภม อปกรณททาใหความเยนสามารถไหลเวยนไดอยางทวถง และอปกรณทชวยปองกนไมใหอณหภมภายในรถหองเยนสงขนไดงายขณะทมการเปด – ปดประต เชน ตดตงมานพลาสตก รวมทง มการจดเรยงผลตภณฑตามลาดบกอนหลง โดยผลตภณฑทตองสงกอนใหจดไวชนบนสดหรอนอกสด ตามหลกการ First In Last Out กรณเปนการขนสงทมปรมาณไมมากหรอระยะทางใกลๆ อาจใชเปนถงฉนวน โดยใชนาแขงทสะอาดเปนตวกลางในการใหความเยนแทนได

ประเดนทควรตรวจประเมน มมาตรการควบคมอณหภมผลตภณฑใหเปนไปตามทกาหนดตลอดระยะเวลาในการขนสง

มานพลาสตก



ดงรปท 31

ภายในรถหองเยน การขนสงผลตภณฑโดยรถหองเยน รปท 31 รถหองเยน

10. อปกรณสนบสนน ปม (Pump) ปมทใชสาหรบผลตอาหารตองเปนชนดถกสขลกษณะ (Sanitary Type) โดยเฉพาะสวนท

สมผสอาหารโดยตรงสวนใหญทาจากสแตนเลส มการออกแบบใหงายตอการลางทาความสะอาด ในระบบทอ สามารถถอดลางทาความสะอาดไดงายและอยางทวถงในทกสวนทนานมไหลผาน ซลยางหรอปะเกนตางๆ ทใชภายในปมตองอยในสภาพดและเปนชนดทเหมาะสมกบผลตภณฑทผลต ดงรปท 32

รปท 32 ปม (Pump)

วาลว ขอตอ ของอตางๆ สวนทสมผสผลตภณฑนมโดยตรง และทใชในระบบ Cleaning In Place (CIP) ตองเปนชนด

ถกสขลกษณะ (Sanitary Type) สวนใหญทาจากสแตนเลส การใชงานใหพจารณารวมถงคณสมบตและสภาพของ ซลยางหรอประเกนทใชซงตองเปนชนดทเหมาะสมกบอาหารหรอชนดสารเคมทใชในการทา CIP ดวย ตวอยางวาลวทนยมใชในการผลตผลตภณฑนมไดแก วาลวชนด ปกผเสอ (Butterfly Valve) วาลวสามทาง (Pneumatic Piston Valve) และ Plug Valve เปนตน ทงนในการตดตงวาลวตางๆควรตดตงใหชดทอตางๆ ใหมากทสดเพอปองกนการสะสมของสงสกปรกและงายตอการลางทาความสะอาดในระบบทอ ดงรปท 33

ปมชนด Sanitary


รปท 33 ตวอยาง วาลวปกผเสอ (Butterfly Valve) และ Plug Valve

อปกรณลางทาความสะอาดและฆาเชอดวยระบบอตโนมต (Cleaning In Place : CIP) เปนอปกรณสนบสนนสาหรบการลางทาความสะอาดและฆาเชอภายในระบบทอและถงโดย

ระบบอตโนมต ประกอบดวย ถงสแตนเลส 2 ชน ถงชนในแบงเปนชองๆสาหรบใสสารเคมประเภทกรด ดาง สารฆาเชอ หรอนาสะอาด และมอปกรณวดอณหภมเพอใชในการควบคมอณหภมระหวางการ CIP สวนถงชนนอกเปนแหลงใหกาเนดหรอรกษาความรอนของสารเคมแตละชนดทเกบอยภายในถงตามวตถประสงคในการใชงาน และอปกรณ ปม ทอตางๆเพอนาสารเคมไปลางวนภายในระบบไดอยางทวถงและมประสทธภาพ ซงตองคานงถงกาลงของปมทใชในการสรางแรงขดลางภายในระบบทอ รวมทงคณสมบตและสภาพของ ซลยางหรอปะเกนทใชซงตองเปนชนดทเหมาะสมกบชนดสารเคมทใชในการทา CIP ดวย ดงรปท 34

รปท 34 อปกรณลางทาความสะอาดและฆาเชอดวยระบบอตโนมต (Cleaning In Place : CIP)

นานา กรดกรด ดาดางง

อปกรณ CIP อปกรณ CIP แบบเคลอนท

วาลวปกผเสอ (Butterfly Valve)

Plug Valve


อปกรณแหลงกาเนดความรอน ความเยน การผลตผลตภณฑนมพาสเจอรไรสใหไดคณภาพมาตรฐาน ขนอยกบการควบคมอณหภมทใช

ในแตละขนตอนการผลตเปนหวใจสาคญ ดงนนเครองมอทเกยวของในลกษณะทเปนแหลงใหกาเนดความรอน หรอความเยน จงตองมการออกแบบและเลอกใชใหสมพนธกบกาลงการผลตและระยะเวลาทตองการ ในชวงการเพมหรอลดอณหภมในขนตอนทเกยวของ เชน การลดอณหภมนานมดบ การพาสเจอรไรส การลางทาความสะอาดและฆาเชอ การเกบรกษาผลตภณฑในหองเยน เปนตน ดงตวอยางเครองมอประเภทตางๆ ในรปท 35

รปท 35 อปกรณแหลงกาเนดความรอน ความเยน

Boiler Heater

อปกรณกาเนดความรอน

อปกรณกาเนดความเยน

Ice Bank Ripple Plate Cooling Tower


การควบคมกากบดแลทางกฎหมาย

การควบคมกากบดแลทางกฎหมายของสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาจะดแลทงผลตภณฑ และสถานทผลตทเกยวของกบผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอ ดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรสดงน ประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ

1. ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 61 (พ.ศ.2524) เรอง นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท 2. ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 78 พ.ศ.2527 เรอง นาแขง 3. ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 135 (พ.ศ.2534) เรอง นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท

(ฉบบท 2) 4. ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 137 พ.ศ.2534 เรอง นาแขง (ฉบบท 2) 5. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 194) พ.ศ.2543 เรอง ฉลาก 6. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 254) พ.ศ.2545 เรอง นาแขง (ฉบบท 3) 7. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 256) พ.ศ.2545 เรอง นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท

(ฉบบท 4) 8. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 265) พ.ศ.2545 เรอง นมโค 9. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 266) พ.ศ.2545 เรอง นมปรงแตง 10. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 267) พ.ศ.2545 เรอง ผลตภณฑของนม 11. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 282) พ.ศ.2547 เรอง นมโค (ฉบบท 2) 12. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 289) พ.ศ.2548 เรอง นมเปรยว 13. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 295) พ.ศ.2548 เรอง กาหนดคณภาพหรอมาตรฐานของ

ภาชนะบรรจททาจากพลาสตก 14. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการ

ผลต และการเกบรกษา ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธ พาสเจอรไรส

15. ประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา เรอง กาหนดคณสมบต และความรของผควบคม การผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

16. ประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา เรอง ใบรบรองสถานทผลตผลตภณฑนม พรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสเพอการนาเขา

เพมเตม

เพมเตม


มาตรการทางกฎหมายและการดาเนนการสาหรบสถานทผลตผลตภณฑนม

พรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส หลกเกณฑวธการทดในการผลตสาหรบสถานทผลตสาหรบนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผาน

กรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสน มผลบงคบใช โดยท 1. สถานทผลตทยนขออนญาตใหม ตองปฏบตกฎหมาย GMP ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 298) พ.ศ.2549 คอ ตงแตวนท 14 กนยายน 2549 เปนตนไป 2. สถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน

โดยวธพาสเจอรไรสทเคยไดรบอนญาตไวแลว จะมระยะเวลาผอนผน 1 ป เพอใหมการพฒนาปรบปรง ใหถกตองตามหลกเกณฑ GMP คอ จะมผลบงคบใชตงแตวนท 14 กนยายน 2550 เปนตนไป

หลงจากใหระยะเวลาผอนผนตามขอ 2 แลว สถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว ทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสทกแหงตองปฏบตตามหลกเกณฑ GMP ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส หากไมปฏบตตาม จะเปนการฝาฝนประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 ซงออกตามความในมาตรา 6 (7) ของพระราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522 และ มโทษตามมาตรา 49 ตองระวางโทษปรบไมเกน 10,000 บาท

หลกเกณฑการตดสนใจการใหคะแนนในบนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนม

พรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส เมอประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 มผลบงคบใชนนจะตองมการดาเนนการ

ตรวจสถานทผลตตามหลกเกณฑในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 และบนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ซงหลกเกณฑการตดสนใจในการใหคะแนนในบนทกการตรวจ GMP ผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสนนมหลกเกณฑเชนเดยวกบ GMP สขลกษณะทวไป ดงน

ระดบ นยาม คะแนนประเมน

ด เปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549

2

พอใช เปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 แตยงพบขอบกพรองซงยอมรบได เนองจากมมาตรการปองกนการปนเปอนในอาหาร หรอขอบกพรองนนไมมผลตอความปลอดภยโดยตรงกบอาหารทผลต

1

ปรบปรง ไมเปนไปตามหลกเกณฑทกาหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549

0

ทงนคะแนนรวมทกหมวดจะตองไมตากวารอยละ 70 และคะแนนแตละหมวดตองไมตากวา รอยละ 70 ดวย และจะตองไมพบขอบกพรองรนแรงจงจะผานเกณฑตามกฎหมาย


ขอบกพรองทรนแรง (Major Defect) ขอบกพรองทรนแรง หมายถง ขอบกพรองทเปนความเสยงซงอาจทาใหอาหารเกดการปนเปอน

และความไมปลอดภยตอการบรโภค ไดแก 1. เครองฆาเชอแบบพาสเจอรไรสพรอมอปกรณวดอณหภม บนทกอณหภม และอปกรณกวน

กรณฆาเชอนานมดบโดยวธไมตอเนอง ตาม ขอ 2.3.8 2. อปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม อปกรณวดและบนทกอณหภม ระบบเตอนกรณ

อณหภมไมไดตามทกาหนด และมมาตรการปองกนการปรบเปลยนอณหภมในอปกรณเปลยนทศทางการไหล ของนานม กรณฆาเชอแบบตอเนอง ตาม ขอ 2.3.9

3. การควบคมและบนทกอณหภม เวลาทใชในการพาสเจอรไรส ตามขอ 3.2.2 (1) 4. นาทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลตมคณภาพหรอมาตรฐานตามประกาศกระทรวง

สาธารณสข วาดวยเรอง นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท ตามขอ 3.6.1 5. ผควบคมการผลตตองมความร ความสามารถ และคณสมบตตามทสานกงานคณะกรรมการ

อาหารและยากาหนด ตาม ขอ 6.2 6. ขอบกพรองอนๆ ทคณะเจาหนาทผตรวจไดประเมนแลววาเปนความเสยง ซงอาจทาใหอาหาร

เกดความไมปลอดภยตอการบรโภค หมายเหต : ขอบกพรองรนแรง (Major Defect) ยงคงใหมไวในประเดน “ขอบกพรองอนๆ ทคณะเจาหนาทผตรวจไดประเมนแลววาเปนความเสยง ซงอาจทาใหอาหารเกดความไมปลอดภยตอการบรโภค” เนองจาก มความแตกตางของสถานท สภาพแวดลอม รวมทงการจดการทาใหสถานทผลตอาหารแตละรายอาจมขอบกพรองบางประการทคอนขางรนแรง และสามารถทาใหเกดความไมปลอดภยตอการบรโภคอาหาร การยอมรบผลการตรวจ (ผาน/ไมผาน)

การยอมรบผลการตรวจวาผานการประเมนจะตองมคะแนนทไดรวมทกหมวด ไมตากวารอยละ 70 โดยคะแนนแตละหมวดตองไมตากวารอยละ 70 และตองไมพบขอบกพรองทรนแรง การคดคะแนน

1. นาคะแนนทไดคณกบนาหนกทกาหนดสาหรบขอดงกลาว แลวนาคะแนนทคณแลวทได ในแตละหวขอมารวมกน กจะเปนคะแนนรวมของหมวดนนๆ แลวคานวณเปนรอยละเทยบกบคะแนนเตมของแตละหมวด

วธการคานวณในแตละหมวด มสตรดงน

คะแนนทได = นาหนกในแตละขอ × คะแนนประเมนทได รอยละของคะแนนทไดในแตละหมวด = คะแนนทไดรวม × 100 คะแนนรวมในแตละหมวด


2. ขอทไมจาเปนตองปฏบตสาหรบสถานทผลตนมพรอมบรโภคฯบางราย หรอ การคดคะแนนกรณไมมการดาเนนการในบางขอ เชน ไมมการใช ไอนา วตถดบอนๆ หรอสวนผสม (ในกรณทมการผลตนมรสจดชนดเดยว) การบม (กรณไมไดผลตนมเปรยว) จงไมตองพจารณาใหคะแนนสาหรบขอนน ทาใหคะแนนรวมของหวขอนนลดลง ซงคานวณโดยนาคะแนนเตมของขอดงกลาวคณนาหนกของขอนน แลวนาผลคณทไดมาหกจากคะแนนรวมเดมของหวขอนนๆ ผลลพธทได คอ คะแนนรวมทใชในการคดคะแนน ของหวขอนน

3. ชองหมายเหตในบนทกการตรวจ (Checklist) มไวเพอใหผทาการตรวจประเมนสามารถลงขอมล และลกษณะของสงทสงเกตเหนตามนน โดยเฉพาะขอมลหรอสงทเหนวา “พอใช” และ “ปรบปรง” ใหหมายเหต วาทาไมถงไดระดบคะแนนตามนน และเมอตรวจครบทง 7 หวขอแลว ชองหมายเหตจะชวยเตอน และชวยในการใหระดบคะแนนไดอยางเปนธรรม รวมทงจะเปนขอมลในการตรวจตดตามครงตอไป นอกจากน ยงสามารถนาขอมลในชองหมายเหตมาใชในการใหคะแนนหรอขอเสนอแนะแกผประกอบการ หรอแสดงความชนชมแกสถานประกอบการ ซงจะสรางความรสกเปนเจาหนาทผใหคาแนะนา และปรกษามากกวา เปนเจาหนาทเขาตรวจสอบเพอดาเนนการตามกฎหมาย

ขอแนะนาในการใชคมอในสวนของแนวทาง และขอพจารณาการตรวจ

นาหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

แนวทาง และขอพจารณาการตรวจสถานทผลตอาหาร เปนสวนหนงทมการพจารณาปรบปรงเพมเตม ขอความเนอหามากทสด เนองจากไดรบขอคดเหนจากหนวยงานทเกยวของ ไดแก กรมปศสตว สถานทประกอบการนมพรอมบรโภคฯทวประเทศ และผปฏบตผตรวจสอบสถานทผลตทงสวนกลาง และสวนภมภาค วาแนวทางและขอความยงไมชดเจนและครอบคลม สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา จงไดแตงตงคณะทางานเพอพจารณาและปรบแกไขใหชดเจนเพอประโยชนในการดาเนนงานมากยงขน ดงน

1. ชอง “นาหนก” และ “สงทตองตรวจ” คอ เกณฑการตรวจสถานทผลตนมพรอมบรโภคฯ ตามหวขอในบนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอ ดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส (ตส 5(50))

2. ชอง “ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต” คอ คาอธบายในรายละเอยดเพอประกอบ การตดสนใจในการตรวจสถานทผลตนมพรอมบรโภคฯในบนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนม พรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส (ตส 5(50)) ซงเปน สวนทไดมการปรบแก/เพมเตมเพอใหชดเจนมากยงขน

3. “ขอแนะนา” ทเพมทาย “ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต” ในบางขอมประโยชนเพอใหเจาหนาทสามารถตรวจสอบไดครอบคลมมากขน และสามารถแนะนาเพมเตมใหกบผประกอบการ แตอาจไมจาเปนตองนามาประกอบการพจารณาใหคะแนน และขอแนะนาบางประเดนทมเนอหามากเกนไปไดถกนาไปไวใน Q&A แทน และมบางขอทมสญลกษณ แสดงวามการขยายนยามในขอพจารณานน ใหชดเจนยงขน

4. บางประเดนในขอพจารณาทไดแนะนาหรอระบไววาใหนามาตรฐานอางองมาใชซงผตรวจประเมน อาจจะตองหาขอมลเกยวกบมาตรฐานตางๆ มาประกอบการพจารณา ซงบางสวนไดแนบไวในภาคผนวกแลว


แนวทางและขอพจารณาการตรวจสถานทผลต

อาหารตามหลกเกณฑ GMP ผลตภณฑนมพรอม

บรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอ ดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

1. สถานทตงและอาคารผลต 1.1 สถานทตงตวอาคารและทใกลเคยงมลกษณะดงตอไปน

สถานทตงตวอาคารและบรเวณใกลเคยงอยในทซงจะไมทาใหเกดการปนเปอนตอผลตภณฑไดงาย มการปองกนหรอกาหนดมาตรการปองกนการปนเปอนจากภายนอกเขาสภายในอาคารผลต โดยสถานทตงตวอาคารและบรเวณโดยรอบ ควรมลกษณะ ดงตอไปน

กรณพบวาบรเวณภายในและภายนอกอาณาเขตสถานทผลตมปญหาการปนเปอนจากเหตการณ ในขอ 1.1(1)-1.1(8) ขอใดขอหนงหรอทงหมดอนอาจสงผลกระทบทาใหอาหารเกดความไมปลอดภยตอผบรโภค ใหผตรวจพจารณามาตรการปองกนการปนเปอนทสถานทผลตมอย วาสามารถปองกนการปนเปอนผลกระทบจากอนตรายนนไดหรอไม และนามารวมประกอบการพจารณาดวย และใหบนทกไวในชองหมายเหต

0.1 (1)ไมมการสะสมสงของทไมใชแลว

ไมมการสะสมของทไมใชแลวและสงของทอาจกอใหเกดการปนเปอน ถาจาเปนตองม ควรมการจดการหรอมาตรการปองกนไมใหเกดการปนเปอนจากฝนละออง สงสกปรก หรอสตวพาหะเขาไปในอาคารผลต เชน จดเปนบรเวณแยกเปนสดสวน ไมวางชดกาแพงอาคาร และมการดแลทาความสะอาดสมาเสมอ เปนตน

สงของทไมใชแลว เชน เครองจกรอปกรณและภาชนะบรรจทชารดหรอทไมใช วตถดบทรอสงคน เครองแตงกายและของใชสวนตว เปนตน

0.1 (2) ไมมการสะสมสงปฏกล ไมมการสะสมสงปฏกล จนกอใหเกดกลน และ/หรอเปนแหลงเพาะพนธสตวแมลงและเชอโรคตางๆได

สงปฏกล รวมถงขยะหรอของเสยทเนาเปอยได เชน เศษวตถดบหรออาหารทงจากการผลตและ /หรอกจกรรมอนเปนตน

0.1 (3) ไมมคอกปศสตวหรอสถานเลยงสตว

ไมมคอกปศสตวหรอสถานเลยงสตว หากอยภายในอาณาเขตแตมระยะหางและมมาตรการเพยงพอทไมกอใหเกดการปนเปอนเขาสอาคารผลตใหพจารณาตามความเหมาะสม และควรพจารณา ถงกลนจากคอกปศสตวหรอสตวเลยงดวย

หมวดท 1 : สถานทตงและอาคารผลต

หมายเหต : กกก ตวอกษรเอยงและหนา หมายถง ขอความหรอประเดนทสาคญ



0.1 (4) ไมมฝน ควนมากผดปกต ไมมฝนหรอควนมาก จนอาจกอใหเกดความไมสะดวกในการ ทางาน และปนเปอนตอกระบวนการผลต และผลตภณฑ ขอแนะนา : การพจารณาอาจใชมาตรฐานของกระทรวงอตสาหกรรมหรอกองอาชวอนามย กระทรวงสาธารณสข เปนแนวทาง

0.1 (5) ไมมวตถอนตราย ไมมวตถอนตราย และสารเคมอนอาจกอใหเกดการปนเปอนกระบวนการผลตและผลตภณฑหรอเปนอนตรายตอรางกาย และ ควรพจารณาถงกลนสารเคมทอาจปนเปอนไปในบรเวณผลตและผลตภณฑดวย

วตถอนตราย หมายถง วตถอนตรายตามพระราชบญญต วตถอนตราย

0.1 (6) ไมมนาขงแฉะและสกปรก ไมมนาขงแฉะและสกปรก จนอาจกอใหเกดการปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑได

0.1 (7) มทอหรอทางระบายนานอกอาคารเพอระบายนาทง

มทอหรอทางระบายนานอกอาคารทสามารถรองรบนาทงภายในอาคารและนาฝน และอยในลกษณะทด ไมแตกรว ทอหรอทางระบายนานอกอาคารไมจาเปนตองมตะแกรงปดครอบทางระบายนา แตควรมตะแกรงดกเศษอาหารทปลายทอ เพอปองกนการอดตน ขอแนะนา : บรเวณทตงอาคารผลตไมอยใกลกบบอบาบดนาเสยซงอาจทาใหเกดการปนเปอนลงสกระบวนการผลตและผลตภณฑหรอกอความไมสะดวกในการทางาน

0.3 (8) มบรเวณลางรถและอปกรณทใชขนสงนานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบ (สะอาด

พนคงทน เรยบ ไม มน าข ง

ม อปกรณการลาง ไม เกดการ

ปนเปอน)

มบรเวณลางรถและอปกรณทใชขนสงนานมดบ เชน ถงนม สายยาง เปนตน แยกเปนสดสวนจากอาคารผลต พนคงทน เรยบ ลาดเอยง สภาพสะอาด ไมชารด สามารถระบายนาทงไดหมดอยางรวดเรว มอปกรณในการทาความสะอาดเพยงพอ

1.2 อาคารผลต มลกษณะดงตอไปน

อาคารผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส อยางนอยตองมลกษณะดงตอไปน


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 0.2 1.2.1 ม ก า ร อ อ ก แบบ แ ล ะ

กอสรางอยางมนคงงายตอการทาความสะอาด และบารงรกษา (พน ผนง เพดาน มนคง ไมชารด ถกสขลกษณะ สามารถปองกนสตวแมลง)

อาคารผลตมการออกแบบและกอสรางอยางมนคง พน ผนง เพดาน บารงรกษาใหอยในสภาพใชงานไดด ไมชารด และถกสขลกษณะ สามารถปองกนสตวและแมลง ตลอดจนสงปนเปอน ตางๆ อนอาจกอใหเกดการปนเปอนตอผลตภณฑทผลต ขอแนะนา : 1. พนอาคารควรลาดเอยงจากบรเวณทสะอาดไปยงบรเวณสกปรก เพอปองกนการปนเปอนลงสกระบวนการผลตและผลตภณฑ (ความลาดเอยงของพนบรเวณทวไป 1 : 200 บรเวณทตองการระบายนาเปนพเศษ 1 :100) 2. หนาตาง/ประต กรณมกรอบยนออกมาควรออกแบบไมใหเกดการสะสมของสงสกปรกหรอสามารถทาความสะอาดไดงาย 3. หลกเลยงการใชกระจกในบรเวณทเสยงตอการปนเปอน เชน บรเวณอางรบนานมดบ กรณจาเปนตองใช ใหใชกระจกตดฟลมเพอปองกนการแตกกระจายของเศษกระจก 4. คาน กรณเปน T-shape ควรออกแบบไมใหเกดการสะสมของสงสกปรกหรอสามารถทาความสะอาดไดงาย หรอกรณเปนทอเหลกกลวงใหปดทบชองเปดบรเวณปลายทอ เพอปองกนการสะสมฝน และ สงสกปรก

ขอนใหพจารณาถง อปกรณสงทยดตดอยบนผนง เพดาน ไมกอใหเกดการปนเปอน เชน หลอดไฟในหองหรอบรเวณปรงผสม บรเวณบรรจ มฝาครอบ การกลนตวของไอนาบนเพดานหรอทอดานบนททาใหเกดหยดนาไหลลงในบรเวณผลตหรอผลตภณฑ เชน บรเวณบรรจ บรเวณพาสเจอรไรส เปนตน

0.1 1.2.2 มพนทเพยงพอในการปฏบตงาน

มพนทเพยงพอทจะตดตงเครองมอและอปกรณทใชในการผลตเพอสะดวกในการปฏบตงานและปองกนการปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑ ไมมการสะสม ณ จดใดจดหนงจนสงผลกระทบตอกระบวนการผลต

0.1 1.2.3 มการจดพนทใหเปนไปตามสายงานการผลต

มการจดพนทใหเปนไปตามสายงานการผลตเรมตงแตขนตอนการรบวตถดบ การแปรรป จนเปนผลตภณฑโดยไมกอใหเกดการปนเปอน เชน สายการผลตไมควรกอใหเกดโอกาสการปนเปอนของจลนทรยจากของดบไปสของทฆาเชอแลว เปนตน


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 0.1 1.2.4 มการแบงแยกพนทเปน

สดสวน แบงแยกพนทการผลตเปนสดสวน เพอปองกนการปนเปอนโดยเฉพาะแยกพนททมสงของทปนเปอนสงกบพนททมสงของทไดรบการฆาเชอแลวออกจากกน เชน บรเวณบรรจ หรอบรเวณเกบผลตภณฑทฆาเชอแลว ไมควรมการเกบหรอเตรยมวตถดบอยดวย เปนตน

0.1 1.2.5 มการแบงแยกพนทผลตอาหารออกเปนสดสวนจาก ทพกอาศยและผลตภณฑอนๆ

แยกพนทผลตอาหารออกเปนสดสวน ไมปะปนกบทอยอาศย เพอปองกนการปนเปอน และไมปะปนกบสถานทผลต ยา เครองสาอาง วตถอนตราย วตถเสพตด และการประกอบการอนๆ ทอาจกอใหเกดการปนเปอนระหวางอาหารและผลตภณฑอนทอาจกอใหเกดความไมปลอดภย

0.1 1.2.6 ไมม สงของทไมใชแลว หรอไมเกยวของกบการผลตอยในบรเวณผลต

ไม ม ส งของท ไม ใช แล วห รอไม เ ก ย วข อ งกบการผล ต อยในบรเวณผลต เชน บรเวณปรงผสม บรรจ เกบผลตภณฑ ทฆาเชอแลว เพอปองกนการเปนแหลงหลบซอน เพาะพนธสตวแมลงและเชอโรคตาง ๆ

0.1 1 .2 .7 มการระบายอากาศทเหมาะสม และเพยงพอ

มการระบายอากาศทเพยงพอ ไมอบชน เพอใหเกดความสะดวกในการทางาน และปองกนการปนเปอนจากจลนทรยโดยเฉพาะเชอราจากบรรยากาศตอกระบวนการผลตและผลตภณฑ

0.1 1 . 2 . 8 ม แสงสว า ง เพ ย งพอสาหรบการปฏบตงาน

มแสงสวางทเพยงพอ โดยเฉพาะในจดทมผลตอความผดพลาดในการปฏบตงานและมผลตอการควบคมอนตรายในอาหาร เชน บรเวณชงสารเคม บรเวณคดเลอกวตถดบ บรเวณลางบรรจภณฑ บรเวณบรรจ เปนตน

1.2.9 อาคารผลต ภายในอาคารผลตอยางนอยตองประกอบดวยหองหรอบรเวณตางๆ ดงตอไปน

0.2 (1) หองหรอบรเวณรบนานมดบและถงเกบรกษานานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบ (สะอาด พนไมมนาขง สามารถปองกนการปนเปอน)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด ไมมนาขง สามารถปองกนการปนเปอนขาม กรณมถงเกบรกษานานมดบอยภายนอกอาคาร ตองมมาตรการจดการอยางเหมาะสม เพอปองกนการปนเปอนสผลตภณฑ

0.2 (2) หองหรอบรเวณเกบวตถดบ ส ว น ผสมและบ ร ร จ ภ ณฑ (สะอาด พนแหง มชนหรอยกพ น แดด ไม ส อ ง ส าม า รถปองกนการปนเปอน)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด พนแหง มชนหรอยกพน แดดไมสอง สามารถปองกนการปนเปอน


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 0.2 (3 ) หองหรอบร เวณเตร ยม

วตถดบและปรงผสม(Mixing) ก ร ณ ก า ร ผ ล ต น ม ท ม ก า ร ปรงแตง (สะอาด พนไมมนาขง

สามารถปองกนการปนเปอน)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด ไมมนาขง สามารถปองกน การปนเปอน

0.2 (4 ) หองหรอบร เวณเตร ยม จลนทรยสาหรบผลตนมเปรยวกรณใชจ ลนทรยในการหมก (สะอาด พนไมมนาขง สามารถ

ปองกนการปนเปอน)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด ไมมนาขง สามารถปองกน การปนเปอน

0.2 (5) หองหรอบรเวณพาสเจอรไรส (สะอาด พนไมมนาขง สามารถ

ปองกนการปนเปอน การระบาย

อากาศเหมะสม)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด ไมมนาขง สามารถปองกนการ ปนเปอน การระบายอากาศเหมาะสม

0.2 (6) หองหรอบรเวณบรรจ (สะอาด พนไมมนาขง สามารถ

ปอง กนการปนเป อน มช น

ร อ ง ร บ ผ ล ตภ ณฑ ไ ม เ ป น

ทางเดนผาน)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด ไมมนาขง สามารถปองกนการปนเปอนจากภายนอกอยางมประสทธภาพ ไมเปนทางเดนผานไปยงบรเวณหรอหองอนๆ มภาชนะรองรบผลตภณฑทบรรจแลว โดยมระดบสงจากพนปฏบตงาน

0.5 (7) หองเยนหรอตเยนสาหรบเกบผลตภณฑสาเรจรป (สะอาด

ไม มน าข ง มชนหรอยกพน

อณหภมเกบรกษาไมเกน 8

องศาเซลเซยส)

สภาพหองเยนหรอตเยนสะอาด ไมมนาขง มชนหรอยกพนรองรบ และมการจดการใหความเยนไหลเวยนไดอยางทวถง เพอสามารถ เกบรกษาผลตภณฑใหมอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส ขอแนะนา : ควรมระบบหรออปกรณทชวยปองกนการเปลยนแปลงของอณหภมภายในหองเยน ไดแก มานพลาสตก มานอากาศ เปนตน

0.2 (8) หองหรอบรเวณลางและ ฆาเชอบรรจภณฑ แลวแตกรณ(สะอาด พนไมมนาขง ไมเกด

การปนเปอน)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด ไมมนาขง อยในตาแหนงทไมกอใหเกดการปนเปอนกลบสผลตภณฑ

กรณการบรรจชนดถง บรเวณฆาเชอบรรจภณฑ ไดแก บรเวณทตดตงหลอดยวสาหรบฆาเชอฟลมพลาสตกกอนขนรปเปนบรรจภณฑ


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 0.2 (9) หองหรอบรเวณลางและ

ฆาเชอภาชนะอปกรณการผลต (สะอาด พนไมมนาขง ไมเกด

การปนเปอน)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด ไมมนาขง ไมกอใหเกดการปนเปอนกลบสผลตภณฑ

0.2 (10) หองหรอบรเวณสาหรบอปกรณลางแบบระบบปด (CIP) (สะอาด พนไม มน าข ง การ

ระบายอากาศเหมาะสม มปาย

แสดงบรเวณ)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด ไมมนาขง การระบายอากาศเหมาะสม สามารถระบายไอสารเคมทเกดขนจากการ CIP ได อยในตาแหนงทไมกอใหเกดการปนเปอนกลบสผลตภณฑ อาจอยภายนอกอาคารผลตได แตตองมมาตรการปองกนการปนเปอน และมปายแสดงบรเวณ CIP

0.2 (11) หองหรอบรเวณเกบอปกรณการผลตทลางทาความสะอาดแลว (สะอาด พนแหงสามารถ

ปองกนการปนเปอน มชนหรอ

ยกพน)

สภาพหองหรอบรเวณสะอาด พนแหง สามารถปองกนการ ปนเปอน มชนหรอยกพน

0.2 (12) หองปฏบตการตรวจว เคราะห (สะอาด พ นแห ง

จดเกบอปกรณ สารเคม เปน

สดสวน ไมเกดการปนเปอน การ

ระบายอากาศเหมาะสม)

สภาพหองสะอาด พนแหง จดเกบเครองมอ อปกรณ และสารเคมตางๆ เหมาะสม มหองหรอบรเวณเฉพาะสาหรบทาการวเคราะหดานจลนทรยแยกจากการวเคราะหดานเคม มมาตรการปองกนการปนเปอนจากเชอจลนทรยและสารเคมภายหลงการตรวจวเคราะห กรณทมการใชสารเคมเขมขนสงควรมการระบายอากาศทเพยงพอและไมกลบเขาสกระบวนการผลต

0.2 (13) หองหรอบรเวณเกบสารเคมทไมใชในอาหาร (สะอาด พน

แหง ระบายอากาศเหมาะสม)

สภาพสะอาด พนแหง มการแบงแยกพนทการจดวางสารเคมเปนสดสวน กรณทอยภายนอกอาคารผลตควรมการเกบรกษาไมใหมการเสอมสภาพ เชน เกบรกษาไมใหโดนแสงแดด/ฝน เปนตน ขอแนะนา : ควรมอปกรณปองกนอนตรายเบองตนสาหรบพนกงานขณะผสมหรอใชสารเคม เชน แวนตา ถงมอ ผากนเปอน ผาปดปาก พรอมทงมอปกรณสาหรบลางสารเคมตดตงในตาแหนงเหมาะสม เพอใชชาระลางรางกายกรณเกดอบตเหตจากสารเคม

0.2 (14) หองหรอบรเวณเปลยนเสอผา และเกบของใชสวนตวของพนกงาน (สะอาด)

หองหรอบรเวณเฉพาะ สาหรบเปลยนเครองแตงกายพนกงานสภาพสะอาด



2. เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต 2.1 การออกแบบ เครองมอ เครองจกร อปกรณการผลต และ ระบบทอถก

สขลกษณะ งายตอการทาความสะอาดและการบารงรกษา รวมทงปลอดภยตอการปฏบตงาน

0.4 2.1.1 ทาดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร ทนตอการกดกรอน

เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตทสมผสหรอมโอกาสสมผสกบอาหาร ตองทาดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร และทนตอการกดกรอน

0.4 2.1.2 รอยตอเรยบไมเปนแหลงสะสมของสงสกปรก

รอยเชอมตอของภาชนะ และอปกรณในการผลต เรยบ และ ไมเปนแหลงสะสมของสงสกปรก ซงตรวจสอบโดยใชการสงเกต และมอสมผส ขอแนะนา : กรณทอปกรณ มรอยเชอมตออยภายใน ทาใหไมสามารถตรวจสอบได อาจใชผลการตรวจสอบคณภาพของผลตภณฑสดทายเปนเกณฑประกอบการพจารณา

0.4 2.1.3 ปม ขอตอ ซล ประเกน วาลวตาง ๆทสมผสนานม สามารถถอดลางทาความสะอาดและฆาเชอได

ปม ขอตอ ซล ปะเกน วาลวตาง ๆ ทสมผสนานมตองออกแบบใหงายตอการทาความสะอาดและฆาเชอ สามารถถอดลางทาความสะอาดงาย ขอแนะนา : ทอหรอชองทไมไดอยระหวางการใชงาน ควรมฝาหรอ ทปด เพอปองกนการปนเปอน

0.4 2.1.4 ทอสงนานม ไมมจดอบหรอซอกมมททาความสะอาดยาก

ภายในระบบทอตองไมมจดอบ (dead end) หรอซอกมม (pocket) ทกอใหเกดการสะสมของสงสกปรกและจลนทรย

0.4 2.1.5 ถงบรรจนานมมพนถงภายในลาดเอยง

ถงบรรจนานม มพนถงภายในลาดเอยงสชองหรอทอระบายนานม เพอใหสามารถระบายของเหลวภายในถงออกทงได ทงหมด

2.2 การตดตง ตดตงเครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตในตาแหนง ทเหมาะสมเปนไปตามสายงานการผลต งายตอการปฏบตงานทาความสะอาด และซอมบารง

0.25 2.2.1 ถกตองเหมาะสมและเปนไปตามสายงานการผลต

มการตดตงเครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตอยางถกตองเหมาะสม และเปนไปตามสายงานการผลต โดยคานงถงการปองกนการปนเปอนทอาจจะเกดขน

หมวดท 2 : เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 0.25 2.2.2 อยในตาแหนงททาความ

สะอาดและบารงรกษางาย ตดตงในตาแหนงทสามารถทาความสะอาดและบารงรกษาตวเครองมอ เครองจกร และบรเวณพนผนงทตดตงไดงายและทวถง

2.3 จานวนเพยงพอ มจานวนเพยงพอและเปนชนดทเหมาะสมกบการผลต ใชงานได มความเทยงตรง แมนยา ซงอยางนอยตองประกอบไปดวย

0.2 2.3.1 อปกรณรบนานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบในการผลต

สภาพสะอาด เหมาะสม เพยงพอ ไมชารด

0.2 2.3.2 อปกรณ ชง ตวง วด ปรมาณนานมดบ

จานวนเพยงพอ สภาพสะอาด เทยงตรง และเหมาะสมสาหรบการใชงาน

0.2 2.3.3 เครองหรออปกรณกรอง ขนาด เหมาะสม สภาพสะอาด ไม ช า ร ด ไม เป นสน ม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร ถอดลางทาความสะอาดงาย

0.2 2.3.4 เครองหรออปกรณลดอณหภมนานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบในการผลต

สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร สามารถลดอณหภมนานมดบลงไดถงอณหภมทกาหนดอยางรวดเรว ขอแนะนา : 1.ระบบ Farm Cooling Tank มอปกรณกวนเพอควบคมอณหภมของนานมใหสมาเสมอและไมสงกวาทกาหนดไว เหมาะสาหรบปรมาณการผลตรวมทงหมด 250 - 10,000 ลตร / วน สามารถลดอณหภมนานมดบใหคงเหลอไมเกน 8 องศาเซลเซยส ภายในเวลาไมเกน 2 ชวโมง 2. ระบบ Plate Heat Exchanger (PHE) มชองทางระบายของเหลว ในจด ทใกลกบเพลทมากทสด และมการลางทาความสะอาดดวยวธ CIP เหมาะสาหรบปรมาณการผลตรวมทงหมดมากกวา 10,000 ลตร / วน

0.2 2.3.5 ถงเกบรกษานานมดบทรกษาอณหภม ไดไมเกน 8 องศาเซลเซยส พรอมอปกรณวดอณหภม

สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร สามารถเกบรกษา นานมดบ ใหมอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส มการตดตงอปกรณวดอณหภมทใชงานไดและเทยงตรง ในตาแหนงทเหมาะสม



0.2 2.3.6 เครองหรออปกรณการปรงผสม กรณผลตนมปรงแตง

สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร ขอแนะนา : กรณการปรงผสมมฝนฟงกระจายมาก ใหม อปกรณสาหรบดกฝนผง เชน ฝาปด ถงปรงผสมขณะปรงผสม หรอเครองดกฝนผง เปนตน

0.2 2.3.7 เครองโฮโมจไนส แลวแตกรณ

สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร

2.0(M)

2.3.8 เครองฆาเชอแบบพาสเจอรไรส พรอมอปกรณวดอณหภม บนทกอณหภม และอปกรณกวน เฉพาะกรณฆาเชอแบบไมตอเนอง

สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร มอปกรณกวนเพอใหความรอนกระจายไดทวถง มอปกรณวดอณหภมและบนทกอณหภมท ใชงานไดอยางเทยงตรง

2.0(M)

2.3.9 อปกรณเปลยนทศทาง การไหลของนานม อปกรณวดและบนทกอณหภม ระบบเตอนกรณอณหภมไมไดตามทกาหนด และมมาตรการปองกนการปรบเปลยนอณหภมในอปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม เฉพาะ กรณฆาเชอแบบตอเนอง

มอปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม (Flow Diversion Device, FDD) สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร พรอมทงอปกรณวดอณหภมและบนทกอณหภมทใชงานไดอยางเทยงตรง มระบบเตอนกรณอณหภมไมไดตามทกาหนด และมมาตรการปองกนการเปลยนแปลงอณหภมอปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม

0.2 2.3.10 ถงบมหรอถงหมก (fermented tank) พรอมอปกรณทเกยวของ กรณผลตนมเปรยว

สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร

อปกรณทเกยวของ เชน ภาชนะทใชบรรจ ขนถาย จลนทรยสาหรบผลตนมเปรยว

0.2 2.3.11 เครองหรออปกรณลางทาความสะอาดและฆาเชอบรรจภณฑ

จานวนเพยงพอครบถวนตามชนดและขนาดบรรจภณฑทผลต ขอแนะนา : 1. กรณใชเครองอตโนมตมการศกษาวธการใชทถกตองและคานงถงแรงดนนาทพอเพยงสามารถฉดลางไดอยางทวถงและมประสทธภาพ 2. บรรจภณฑชนดถงพลาสตกสามารถใชแสงยว (Ultraviolet) ในการฆาเชอจลนทรยแทนได โดยไมจาเปนตองมการลางทาความสะอาด


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 0.3 2.3.12 ถงรอบรรจ (ฝาถงลาด

เอยง สามารถลางทาความ

สะอาดดวยระบบ CIP อปกรณ

วดอณหภมเทยงตรง)

สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร ฝาถงลาดเอยง สามารถทาความสะอาดไดทวดวยระบบปด (CIP) สามารถเกบรกษา นานมทผานการฆาเชอดวยวธพาสเจอรไรส ใหมอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส มการตดตงอปกรณวดอณหภมทใชงานไดและเทยงตรง

0.3 2.3.13 เครองหรออปกรณการบรรจและปดผนกอตโนมต (สามารถลางทาความสะอาด

ดวยระบบ CIP)

เครองหรออปกรณการบรรจชนดอตโนมต สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม สวนการบรรจสงจากพน ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร สามารถลางทาความสะอาดและฆาเชอไดทวถงดวยระบบปด (CIP) จานวนเพยงพอครบถวน และ เหมาะสมกบชนดของบรรจภณฑทใช

0.2 2.3.14 เครองมอหรออปกรณประทบตราวนหมดอายของผลตภณฑ (เครองสามารถระบ

วนหมดอายทอานไดชดเจน)

สภาพสะอาด ใชงานไดอยางมประสทธภาพ และการปฏบตงานระบวนทสอดคลองกบการผลตจรง

0.5 2.3.15 เครองมอหรออปกรณทาความสะอาด ฆาเชอ ในระบบปด กรณใชระบบทอ

จานวนเพยงพอ สภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ใชงานไดอยางมประสทธภาพ

0.2 2.3.16 เครองมอหรออปกรณ ปรบคณภาพนา (เหมาะสม)

มการเลอกชนดของเครองมอหรออปกรณการปรบคณภาพนาอยางเหมาะสม โดยพจารณาจากสภาพของแหลงนาทใช ตามความจาเปน สาหรบการนาไปใชงาน

0.2 2.3.17 เครองมอวดอณหภมและนาฬกาจบเวลา แลวแตกรณ

มความเหมาะสม เพยงพอ ใชงานไดอยางเทยงตรง ขอแนะนา : อปกรณสาหรบวดอณหภม มชวงอณหภม ทครอบคลมอณหภมการใชงาน


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 3. การควบคมกระบวนการผลต 3.1 การรบวตถดบ สวนผสม

ในการผลต และบรรจภณฑ การควบคมสขลกษณะการผลตทด ตงแตการตรวจรบวตถดบ สวนผสมในการผลต และบรรจภณฑ รวมถงการเกบรกษาในสภาพทเหมาะสม

3.1.1 นานมดบ วตถดบ และสวนผสมอนๆ 3.1.1.1 นานมดบ (กรณใชนานมดบเปนวตถดบในการผลต)

0.2 (1) มการคดเลอกดานคณภาพและความปลอดภย เปนไปตามขอกาหนด (เกณฑขอกาหนด)

มการคดเลอกนานมดบทมคณภาพเหมาะสม และเปนไปตามขอก าหนดหรอ เกณฑการรบน านมดบของแตละสถานประกอบการผลตนมพาสเจอรไรส และสอดคลองกบประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ

0.4 (2) มการตรวจวเคราะหคณภาพดานเคม กายภาพ จลนทรย ทกครงกอนใชผลตและบนทกผล

มการตรวจสอบคณภาพใหเหมาะสม สอดคลองตามขอกาหนดหรอเกณฑการรบนานมดบของแตละสถานประกอบการผลตนมพาสเจอรไรส ขอแนะนา :

1. ดานกายภาพ เชน โดยวธประสาทสมผส ( Organoleptic Test) ไดแก ส กลน ความสะอาด เปนตน

2. ดานเคม เชน การตรวจหาปรมาณไขมน โปรตน ธาตนานมไมรวมมนเนย สารปฏชวนะตกคางในนานม

3. ดานจลนทรย เชน Resazurin test, Methylene blue test 0.1 (3) มการกรองเพอขจดสง

ปนเปอนทอาจตดมาอยางเหมาะสม

แยกสงสกปรกออกจากนานมกอนนาไปผลตโดยใชอปกรณ ในการกรอง เชน ตะแกรงกรอง เครอง Clarifier เปนตน

0.2 (4) มการเกบรกษาและการ นาไปใชอยางเหมาะสม และบนทกผล (อณหภม ระยะเวลา

ระบบ FIFO)

เกบรกษาใหอยภายใตสภาวะทปองกนการปนเปอนได และมการเสอมสลายนอยทสดในสภาวะควบคมอณหภมไมสงกวา 8 องศาเซลเซยส และมระบบการนาไปใชอยางมประสทธภาพเชน นานมดบทเขามากอนนาไปใชกอน (First in-First out, FIFO) ขอแนะนา : การเกบนานมดบทอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส ควรนาไปผลตภายใน 48 ชวโมง

หมวดท 3 : การควบคมกระบวนการผลต



3.1.1.2 วตถดบอนๆ และสวนผสมในการผลตอาหาร 0.2 (1) มการคดเลอกดานคณภาพ

และความปลอดภย เปนไปตามขอกาหนด (เกณฑขอกาหนด)

มการคดเลอกวตถดบอนๆทใชในการผลตใหคณภาพเหมาะสม และเปนไปตามขอกาหนดหรอเกณฑของแตละสถานประกอบการ ผลตนมพาสเจอรไรส ตามกฎหมาย หรอมาตรฐานทเกยวของ

0.2 (2) มการตรวจวเคราะหคณภาพ และบนทกผล

มการตรวจสอบคณภาพใหเหมาะสม สอดคลองตามขอกาหนดหรอเกณฑการรบเขาของแตละสถานประกอบการผลตนมพาสเจอรไรส และมการเกบตวอยางตรวจวเคราะหวตถดบอนๆ โดยหองปฏบตการทไดมาตรฐานอยางนอยปละ 1 ครง และทกครงทมการเปลยนแปลงแหลงซอกอนนาไปใชในการผลต เพอเปนขอมลในการตดสนใจสาหรบการนาไปใชผลต

0.1 (3) มการลางทาความสะอาดอยางเหมาะสมในบางประเภททจาเปน

มการลางหรอทาความสะอาดวตถดบ สวนผสม ตามความจาเปน เพอขจดสงสกปรกหรอสงปนเปอน

0.1 (4) มการเกบรกษาและการนาไปใชอยางเหมาะสม (ระบบ FIFO)

เกบรกษาวตถดบ สวนผสม ในสภาวะทปองกนการปนเปอนได และมการเสอมสลายนอยทสด และมระบบการนาไปใชอยางมประสทธภาพ เชน วตถดบทเขามากอนนาไปใชกอน

3.1.2 บรรจภณฑ 0.1 (1) มการคดเลอกดานคณภาพ

และความปลอดภย เปนไปตามขอกาหนด (เกณฑขอกาหนด)และทาจากวสดทมคณภาพหรอมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวย เรอง ภาชนะบรรจ

มการคดเลอกบรรจภณฑทมคณภาพเหมาะสม และเปนไปตามขอกาหนดหรอเกณฑการรบบรรจภณฑของแตละสถานประกอบการผลตนมพาสเจอรไรสและสอดคลองกบประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ ทงนบรรจภณฑทสมผสกบนานมตองทาจากวสดทอนญาตใหใชบรรจอาหารตามประกาศกระทรวงสาธารณสข

0.2 (2) มการทาความสะอาดหรอฆาเชอ กอนนาไปใชบรรจ และนาไปใชบรรจทนท

มการลางทาความสะอาดหรอฆาเชอบรรจภณฑ กอนนาไปใชบรรจผลตภณฑ ตามความจาเปน เพอขจดสงสกปรกหรอ สงปนเปอน หรอมาตรการอนทเทยบเทา

0.1 (3) มการตรวจสอบสภาพกอนนาไปใชบรรจ

ทาการตรวจสอบการปนเปอนของจลนทรยในบรรจภณฑ ททาความสะอาดแลวอยางสมาเสมอ เพอยนยนถงวธการลาง ทาความสะอาดและฆาเชอทมประสทธภาพ และบนทกผล ขอแนะนา : ผผลตอาจตรวจสอบประสทธภาพการลางไดดวยตนเองโดยใชชดทดสอบอยางงาย เชนชดทดสอบของกรมวทยาศาสตร การแพทย เปนตน


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 0.1 (4) เกบรกษาโดยไมกอใหเกด

การปนเปอน (การจดเกบ

ระบบ FIFO)

เกบรกษาภายใตสภาวะทปองกนการปนเปอน และมการเสอมสลายนอยทสด และมระบบการนาไปใชอยางมประสทธภาพเชน บรรจภณฑทเขามากอนนาไปใชกอน

3.2 การควบคมระหวางกระบวนการผลต

ผผลตมขนตอนและวธการในการควบคมกระบวนการผลตเปนไปตามขอกาหนดหรอความเหมาะสมของกระบวนการผลตนนๆ อยางเครงครด เชน การปรงผสม การพาสเจอรไรส การเกบรกษาผลตภณฑ เพอใหเกดความปลอดภยในอาหาร โดยพจารณาจาก 1. อปกรณทใชในการตรวจสอบ เชน เครองชง อปกรณวดอณหภม อปกรณวดความดน ปนตน 2. บนทกการควบคมกระบวนการผลต เชน บนทกอณหภม และเวลาในการฆาเชอ เปนตน 3. เอกสารขนตอนการปฏบตงาน

3.2.1 การปรงผสม การปรงแตง หรอการบม (แลวแตกรณ)

มการตรวจสอบคณภาพของสวนผสมใหตรงตามขอกาหนด

0.1 (1) การตรวจสอบอตราสวนการปรงผสม การปรงแตง หรอการบมและบนทกผล

มการตรวจสอบคณภาพของสวนผสมใหตรงตามขอกาหนด เชน ความหวาน ปรมาณไขมน ปรมาณเชอจลนทรย

0.1 (2) เกบรกษาอยาง เหมาะสมและบนทกผล(อณหภม เวลา

ระบบ FIFO)

เกบรกษาภายใตสภาวะอณหภมและเวลาทไมทาใหเกดการเจรญของเชอจลนทรยและมการเสอมสลายนอยทสด มระบบการนาไปใชอยางมประสทธภาพตามหลกการเขามากอนนาไปใชกอน และมบนทกผล

2.0(M)

3.2.2 การพาสเจอรไรส (1) มการควบคมและบนทกอณหภม เวลาทใชในการ พาสเจอรไรส (กอนผลต :

อณหภม และ FDD กรณระบบ

ตอเนอง ระหวางผลต :

อณหภมฆาเชอ/นานมเยน เวลา)

ความเหมาะสมและเพยงพอของการตรวจสอบความพรอมเครองพาสเจอรไรสกอนการผลต การลาง การฆาเชอ และบนทกผล เพอลดความผดพลาดทอาจเกดขน ในระหวางการพาสเจอรไรส เชน การทางานของ FDD ความดนนานมสวน Regenerating Section กรณฆาเชอดวยระบบตอเนอง ทงนกรณการผลตนมเปรยวเนนเฉพาะอณหภมสงทใชในการฆาเชอเทานน โดยไมจาเปนตองกาหนดอณหภมนานมเยนตองตากวาหรอเทากบ 5 องศาเซลเซยส


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต การพาสเจอรไรส หมายถง

1. อณหภมไมตากวา 63 องศาเซลเซยส และคงอยทอณหภมนไมนอยกวา 30 นาท แลวทาใหเยนลงทนททอณหภม 5 องศาเซลเซยสหรอตากวา 2. อณหภมไมตากวา 72 องศาเซลเซยส และคงอยทอณหภมนไมนอยกวา 15 วนาท แลวทาใหเยนลงทนททอณหภม 5 องศาเซลเซยสหรอตากวา 3. กรรมวธอยางอนทมมาตรฐานเทยบเทาโดยไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการอาหาร

0.6 (2) มการทวนสอบประสทธภาพการพาสเจอรไรส และบนทกผล

มการตรวจสอบความสมบรณของผลตภณฑภายหลงการฆาเชอ โดยวธพาสเจอรไรสตามความถทเหมาะสม ขอแนะนา :

1. กรณอณหภมทใชในการพาสเจอรไรสสงกวา 63 องศาเซลเซยส และคงอยทอณหภมนไมนอยกวา 30 นาท หรอ สงกวา 72 องศาเซลเซยส และคงอยทอณหภมนไมนอยกวา 15 วนาทใหใช Phosphatase Test

2. กรณอณหภมทใชในการพาสเจอรไรสสงกวา 80 องศาเซลเซยส และคงอยทอณหภมนไมนอยกวา 5 ว นาท สามารถใช Peroxidase Tes t แทนได

0.6 (3) ระบบแผนแลกเปลยนความรอน มการควบคมความดนของนานมทผาน การฆาเชอแลว ใหสงกวานานมดบ ในสวน Regenerating Section หรอ มมาตรการอนทเทยบเทา

มมาตรการททาใหมนใจวานานมดบจะไมปนเปอนไปสนานมทผานการฆาเชอแลว เชน การตดตงอปกรณททาใหความดนของนานมทผานการฆาเชอแลวเพมขน ขอแนะนา :

1. อปกรณเพมความดน เชน Back Pressure Valve, CPM Valve

2. มอปกรณวดความดนของนานมดบและนานมทผานการฆาเชอแลว โดยคาความดนในสวนนานมทผานการฆาเชอแลวตองสงกวาในสวนนานมดบ 1 psi

3.2.3 การบรรจ 0.1 (1) บรรจในหองหรอบรเวณ

บรรจในสภาพทสามารถปองกนการปนเปอน

บรรจในหองหรอบรเวณทแบงแยกพนทเปนสดสวนในลกษณะทไมกอใหเกดการปนเปอนลงสผลตภณฑ


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 0.2 (2) บรรจจากเครองหรออปกรณ

การบรรจโดยตรงและปดผนกทนท

ผลตภณฑนมพาสเจอรไรสทกขนาดบรรจจากหวบรรจโดยตรง และหลงจากทบรรจแลว ตองทาการปดผนกทนท เพอลดความเสยงในการปนเปอนจากเชอจลนทรย

0.1 (3) มอผปฏบตงานไมสมผสกบ บรรจภณฑขณะทาการบรรจ และปดผนก

มวธการและอปกรณการบรรจทเหมาะสม เพอสามารถปองกนมใหมอของผปฏบตงานสมผสกบบรรจภณฑในลกษณะทกอใหเกดการปนเปอนลงสผลตภณฑ

0.1 (4) การตรวจสอบสภาพหลงบรรจ (ความสมบรณของบรรจภณฑ

ฉลาก วนหมดอาย)

ตรวจสอบสภาพความเรยบรอยของบรรจภณฑหลงการบรรจและปดผนกเรยบรอยแลว รวมทงตรวจสอบความสมบรณ ของฉลาก

0.1 (5) อณหภมของนานมทผานการพาสเจอรไรสแลวและระหวางบรรจ จนกระทงนาเขาหองเยนตองไมเกน 8 องศาเซลเซยสและบนทกผล

นานมทผานการฆาเชอโดยวธพาสเจอรไรส หากยงไมสามารถบรรจไดทนท ใหเกบในถงรอบรรจ ตลอดรวมทงในระหวางบรรจและภายหลงบรรจใหเกบรกษาผลตภณฑ ทอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส และบนทกผล

3.3 ผลตภณฑสาเรจรป การควบคมคณภาพผลตภณฑสาเรจรป การเกบรกษา การขนสง ในสภาพทเหมาะสม สามารถปองกนการปนเปอน และการเสอมสลาย พรอมบนทกผล

0.5 3.3.1 การเกบรกษาในหองเยนหรอตเยน (อณหภมไมเกน

8 องศาเซลเซยส)

เกบรกษาโดยปองกนการปนเปอนและการเสอมสลาย และเกบรกษาทอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส ขอแนะนา : การจดเรยงผลตภณฑตองไมกดขวางการไหลเวยนของความเยน ทงนใหพจารณาถงอณหภมของผลตภณฑเปนหลก โดยอณหภมของผลตภณฑในระหวางการจดเกบตองไมเกน 8 องศาเซลเซยส

1 3.3.2 มการขนสงในลกษณะทปองกนการปนเปอนและการเสอมสลาย และบนทกผลอณหภมขนสง

สภาพรถขนสงสะอาด มการเคลอนยายและขนสงผลตภณฑในสภาวะทไมกอใหเกดการเพมจานวนจลนทรยหรอการเสอมสลายของอาหารและเสยหายตอบรรจภณฑ โดยมการควบคมอณหภมของผลตภณฑขณะขนสง ไมเกน 8 องศาเซลเซยส

กรณใชนาแขงเพอรกษาอณหภมผลตภณฑ นาแขงตองมคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง นาแขง ทงนตองมการกาหนดปรมาณนาแขงและปรมาณผลตภณฑในสดสวนทเหมาะสม


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต ขอแนะนา :

มก ารจ ด เ ร ย ง จ ดส งตามล าดบก อน -หลง ค อ จ ดว าง ผลตภณฑทตองสงกอนไวชนบนสดหรอไวในสวนนอกสด (ตามหลก First In-Last Out)

0.2 3.3.3 มการตรวจสอบวเคราะหคณภาพผลตภณฑ และบนทกผล (ทางดานกายภาพ เคมอยาง

นอยปละ 1 ครง ดานจลนทรย

อยางนอยทก 6 เดอน)

มการวเคราะหผลตภณฑโดยหองปฏบตการมาตรฐาน เพอตรวจสอบคณภาพตามประกาศกระทรวงสาธารณสขทางดานกายภาพ และดานเคมอยางนอย ปละ 1 ครง และทางดาน จลนทรยอยางนอยทก 6 เดอน และมการบนทกผลการตรวจวเคราะห

0.3 3.3.4 มการตรวจเฝาระวงตนเอง (in-house control) ตามความเหมาะสมและบนทกผล

มการตรวจวเคราะหคณภาพผลตภณฑอยางสมาเสมอตามความเหมาะสม

0.25 3.4 ในระหวางกระบวนการผลตมการขนยายวตถดบ สวนผสม ผลตภณฑสาเรจรปอยางเหมาะสม

มการดาเนนการขนยายวตถดบ สวนผสมในการผลต ผลตภณฑ ระหวางการผลต และบรรจภณฑอยางเหมาะสม โดยไมมการปนเปอน ขาม การพจารณาใหรวมถงกจกรรมทควรม เชนการตรวจสอบ คดเลอก วตถดบ สวนผสม บรรจภณฑ ในระหวางการผลต และพฤตกรรมการปฏบตของพนกงาน

0.25 3.5 มการบงชสถานภาพวตถดบ บรรจภณฑ และผลตภณฑ

มการระบสถานภาพวตถดบ บรรจภณฑ ผลตภณฑรอจาหนาย ผลตภณฑทตองฆาเชอ หรอผลตภณฑรอการทาลายชดเจน

3.6 นาทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต 0.4(M)

3.6.1 มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสข

นาทใชในกระบวนการผลตอาหาร ซงเปนนาทตองสมผสหรอเตมลงในอาหาร ตองเปนนาทมคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวย เรอง นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท โดยมการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการอยางนอยปละ 1 ครง และบนทกผล ทงนนาทใชสมผสอาหารในกระบวนการผลตใหรวมถง นาสดทายทใชในการลางทาความสะอาดหรอฆาเชอกอนเรมตนกระบวนการผลต และนาทใชไลนานมในระบบทอภายหลงเสรจสนกระบวนการผลต

0.1 3.6.2 มการขนยาย การเกบรกษา และการนาไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

มการขนยาย เกบรกษา และนาไปใช ในสภาพทถกสขลกษณะ ไมเกดการปนเปอน


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 3.7 ไอนาทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

0.25 3.7.1 มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามประกาศกระทรวง สาธารณสข

มคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวย เรอง นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท ขอแนะนา : สามารถใช ผลวเคราะหนาทใชในการผลตไอนาโดยตรงแทนผลการวเคราะหไอนาได

0.25 3.7.2 มการขนยาย การเกบรกษา และการนาไปใชในสภาพถกสขลกษณะ

มการขนยาย เกบรกษา และนาไปใช ในสภาพทถกสขลกษณะ ไมกอใหเกดการปนเปอน

3.8 มมาตรการจดการในกรณไฟฟาดบ

มาตรการจดการในกรณทไฟฟาดบ ไดแก ระบบไฟฟาสารอง วธการเกบรกษานานมดบ ผลตภณฑทอยระหวางกระบวนการผลต ผลตภณฑรอจาหนายในอณหภมท เหมาะสม รวมทงวธการจดการกบนานมทคางอยในอปกรณการผลตทไมสามารถรกษาอณหภมไวไดตามระยะเวลาทกาหนด

0.25 3.8.1 การจดการนานมดบและผลตภณฑทอยระหวางกระบวนการผลต (วธการ ความ

เหมาะสม)

มวธการจดการนานมดบ และผลตภณฑทอยระหวางกระบวนการ ผลตอยางเหมาะสม หากประสงคจะนามาใชผลตใหมการตรวจสอบคณภาพกอนเรมการผลตใหมตามความจาเปน

กรณใชนาแขงในการรกษาอณหภม นาแขงตองสะอาดมคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง นาแขง มการขนยายและเกบรกษาในสภาพทถกสขลกษณะและไมกอใหเกดการปนเปอน

0.25 3.8.2 การจดการผลตภณฑ สดทาย (วธการ ความเหมาะสม

อณหภม การเกบรกษา)

มวธการจดการผลตภณฑสดทาย และเกบรกษาอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส

กรณใชนาแขงในการรกษาอณหภม นาแขงตองสะอาดมคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวย เ รองน าแขง มการขนย ายและเกบรกษาในสภาพท ถกสขลกษณะและไมกอใหเกดการปนเปอน



4. การทาความสะอาด การฆาเชอ และการบารงรกษา

จดใหมการทาความสะอาด และมการดแลรกษาสภาพของ เครองมอ เครองจกร และอปกรณในการผลตอยางสมาเสมอ เพ อใหท างานไดด ปลอดภย และไมมการปนเป อนกบกระบวนการผลต และผลตภณฑ

4.1 การทาความสะอาด และการฆาเชอ 0.5 4.1.1ขนตอนวธการลางทา

ความสะอาดและฆาเชอ มแผนภมแสดงขนตอนการล างท าความสะอาด ฆา เช อเครองจกร เครองมอ และอปกรณในการผลต รวมทงบรรจภณฑ เพอใหพนกงานสามารถปฏบตงานไดเปนแนวทางเดยวกน

4.1.2 ชนดของสารเคมทใชในการทาความสะอาดและฆาเชอ 0.5 (1) ชนดของสารเคมทใช

ในการทาความสะอาดและ ฆาเชอเหมาะสม (ชอสารเคม/

สารออกฤทธ)

มการเลอกใชสารเคมทใชในการทาความสะอาดและฆาเชอเครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตและบรรจภณฑ รวมทงทมการจดเกบอยางถกตองและเหมาะสม ขอแนะนา : พจารณาวาผผลตมการเลอกใชสารทถกตองและตรงตามวตถประสงค เชน กรด ไดแก กรดไนตรก กรดฟอสฟอรก ดาง ไดแก โซดาไฟ สารฆาเชอ ไดแก คลอรน ไฮโดรเจนเปอรออกไซด

0.5 (2) มขอมลเกยวกบการใชสารทาความสะอาดและฆาเชอ ทถกตอง (ปรมาณสารทใช

ปรมาณนา วธใช)

มขอมลเกยวกบวธการใช เชน ความเขมขนของสาร ปรมาณนาทใช อณหภมทใชและระยะเวลาทสารนนสมผสกบพนผวทตองการทาความสะอาดและฆาเชอทถกตอง เพอใหสามารถใชสารดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ ขอแนะนา: พจารณารวมถงสารตวใหม ซงผผลตมขอมลเกยวกบสารตวนนอยางชดเจนใหผประเมนตรวจสอบได รวมทงพจารณาวนหมดอายทระบบนฉลากดวย

1 4.1.3 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตมการทาความสะอาดกอน ระหวาง และหลงปฏบตงาน ตามความเหมาะสม

เครองมอ เครองจกรและอปกรณอยในสภาพ สะอาด มการทาความสะอาดทงกอน ระหวาง และหลงการปฏบตงาน และบนทกผล

หมวดท 4 : การทาความสะอาด การฆาเชอ และการบารงรกษา



1 4.1.4 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตทสมผสกบอาหารมการฆาเชออยางเหมาะสมตามความจาเปน

เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต มการฆาเชอตามความเหมาะสมระหวางกระบวนการผลตโดยเฉพาะอปกรณทสมผสนานมภายหลงการฆาเชอแลว และพจารณาความถในการฆาเชอ

2 4.1.5 มการตรวจสอบการตกคางของสารเคมภายหลงการลางทาความสะอาดและฆาเชอ

มการตรวจสอบการตกคางของสารเคมทใชทาความสะอาดตามความเหมาะสม เชน ไตเตรท การเปลยนสของกระดาษลตมส เพอใหมนใจวาไมมสารทาความสะอาดตกคางอยในเครองจกร เครองมอ และอปกรณ และบนทกผล

2 4.1.6 มการตรวจสอบประสทธภาพการลางทาความสะอาดและ ฆาเชอ และบนทกผล

มการตรวจสอบประสทธภาพการลางทาความสะอาดและฆาเชอตามความเหมาะสม เชน ใชวธ Swab test หรอ Rinse test เปนตน และบนทกผล

0.5 4.1.7 มการเกบอปกรณททาความสะอาด หรอฆาเชอแลวใหเปนสดสวน และอยในสภาพทเหมาะสม

เกบอปกรณททาความสะอาดหรอฆาเชอแลวใหเปนสดสวน ในสถานทเหมาะสม ไมปนเปอนจากฝนละอองและอนๆ

0.5 4.1.8 การลาเลยงขนสงภาชนะและอปกรณททาความสะอาดแลว อยในลกษณะทปองกนการปนเปอนจากภายนอกได

การลาเลยงขนสงภาชนะและอปกรณททาความสะอาดแลวเพอนาไปใชงานมมาตรการปองกนการปนเปอนจากฝนละออง หรอสงสกปรกระหวางการขนสง

0.5 4.1.9 มการเกบสารเคมทาความสะอาดหรอสารเคมอน ๆ ทเกยวของกบการรกษาสขลกษณะ และมปายแสดงชอ แยกเปนสดสวน และปลอดภย

จดเกบสารเคมทาความสะอาดและฆาเชอและสารเคมทใชในการบารงรกษา แยกออกจากสารเคมทใชในการกาจดสตวแมลง โดยเฉพาะตองแยกจากสารเคมทใชในการผลตอาหาร เชน วตถเจอปนอาหาร เปนตน อยางเดดขาด และมปายแสดงชอสารเคมเปนภาษาไทยอยางชดเจน มมาตรการปองกนไมใหผทไมม สวนเกยวของนาสารเคมไปใชและมาตรการควบคมการนาไปใชอยางเหมาะสม

4 .2 มแผนงานการบารงรกษาเครองมอ เครองจกร และ อปกรณในการผลตอยางเหมาะสม

เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตมการบารงรกษาใหอยในสภาพด ใชงานไดอยางมประสทธภาพ กรณเครองบรรจใชหลอดยว ในการฆาเชอบรรจภณฑใหพจารณาครอบคลมถงอายการใชงานของหลอดยวดวย

0.5 4.3 มแผนการสอบเทยบเครองมอ เครองจกร และ อปกรณในการผลตอยางเหมาะสม

อปกรณ ณ จดวกฤตในกระบวนการผลต เชน อปกรณวดอณหภม ถงเกบนานมดบ ถงรอบรรจ หองเยน FDD นานมเยนทผานการฆาเชอแลว ตองมการสอบเทยบเพอใหอปกรณ มความเทยงตรง แมนยา สอบเทยบอยางนอยปละ 1 ครง



5. การสขาภบาล สถานทผลตควรจดใหมสงอานวยความสะดวกและมาตรการเพอใหดาเนนงานไดตามหลกสขาภบาลทด

1 5.1 นาทใชภายในสถานทผลตสาหรบวตถประสงคอนๆ (ปรมาณเพยงพอ มสญลกษณ

แยกประเภทนาชดเจน)

นาทใชภายในอาคารผลต หมายถง นาทไมสมผสกบอาหาร ไดแก นาใชลางมอ ภาชนะ เครองมอ เครองจกร และนาในการลางทาความสะอาดในระบบ CIP เปนนาสะอาด ทมการปรบคณภาพนาตามความจาเปน และการขนสง/ยายตองไมกอใหเกดการปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑ มปรมาณเพยงพอ และมสญลกษณแยกการนาไปใชอยางชดเจน ขอแนะนา : น าท ใชล างมอ และน าท ใชล า งภาชนะ เคร องมอ เครองจกรทสมผสอาหารควรมการฆาเชอเพอปองกนการปนเปอนจากจลนทรยททาใหเกดโรค

5.2 มการจดการขยะมลฝอย 0.25 (1) มภาชนะสาหรบใสขยะ

พรอมฝาปด จานวนเพยงพอ และ ตงอยในททเหมาะสม

มภาชนะสาหรบใสขยะพรอมฝาปดเพยงพอทงภายใน และภายนอกอาคารผลต และตงอยในทเหมาะสม โดยเฉพาะศนยรวมทงขยะรอการกาจดควรแยกบรเวณใหไกลจากอาหารผลต

0.25 (2) มวธการกาจดขยะมลฝอยทเหมาะสม

มว ธการกาจดขยะท งภายใน และภายนอกอาคารผลตทเหมาะสม และสมาเสมอ เพอไมใหมการสะสมจนเปนแหลงเพาะพนธสตวและแมลง รวมถงเชอโรคตางๆ และไมกอใหเกดกลนอนนารงเกยจ

วธกาจดขยะทเหมาะสม ไดแก มการรบไปกาจด (โดยหนวยงานทเกยวของ) สาหรบวธอน ตองมวธการปองกนการปนเปอนเขาสสถานทผลต และกระบวนการผลตอาหาร

0.5 5.3 มการจดการระบายนาทงและสงโสโครกออกจากอาคารผลตอยางเหมาะสม

มการจดการระบายนาทงและสงโสโครกออกจากบรเวณพนทการผลตอยางรวดเรวลงสทางระบายนาสาธารณะหรอมวธการจดการอนๆ ทเหมาะสม ขอแนะนา : หากผประกอบการยงไมมการบาบดนาเสยทเหมาะสมใหไปขอคาแนะนาจากหนวยงานท เกยวของ เชน กระทรวงอตสาหกรรม เปนตน

หมวดท 5 : การสขาภบาล



5.4 หองสวมและอางลางมอหนาหองสวม

0.25 (1) แยกจากบรเวณผลตหรอไมเปดสบรเวณผลตโดยตรง

มหองสวมทแยกออกจากบรเวณผลตหรอไมเปดสบรเวณการผลตโดยตรง

0.25 (2) อยในสภาพทใชงานไดและสะอาด

อยในสภาพใชงานได สะอาด และถกตองตามสขลกษณะ

0.25 (3) มจานวนเพยงพอกบผปฏบตงาน มจานวนเพยงพอกบผปฏบตงานตามเกณฑจานวนหองนา หองสวมตอคนงาน การพจารณารายละเอยดตามตารางท 2 ในภาคผนวก

0.25 (4) มอางลางมอพรอมสบเหลวหรอนายา ฆาเชอโรคและอปกรณทาใหมอแหง

มอางลางมอหนาหองสวม พรอมอปกรณในการลางมอ เชน สบเหลว นายาฆาเชอ และอปกรณทาใหมอแหง เปนตน

5.5 อางลางมอบรเวณผลต 0.25 (1) มสบเหลวหรอนายาฆาเชอ

โรค และอปกรณทาใหมอแหง มอปกรณทใชลางมอ เชน สบเหลว นายาฆาเชอ ขอแนะนา : การผลตอาหารประเภททม อตองแหงกอนเข าไปปฏบตงาน ควรตดตงอปกรณทาใหมอแหง เชน กระดาษเชดมอ ผาเชดมอทสะอาด เครองเปาลมทสะอาด เปนตน

0.25 (2) อยในสภาพทใชงานไดและสะอาด

อยในสภาพดสามารถใชงานได ขอแนะนา : อางลางมอควรเปนชนดทไมตองใชมอสมผสกบกอกนา เชน แบบใชเทาเหยยบ แบบใชเขาหรอขอศอกดน ระบบอตโนมต เปนตน

0.25 (3) มจานวนเพยงพอกบผปฏบตงาน

มจานวนเพยงพอกบผปฏบตงานตามเกณฑจานวนอางลางมอตอคนงาน การพจารณารายละเอยดตามตารางท 2 ในภาคผนวก

0.25 (4) อยในตาแหนงทเหมาะสม

มอางลางมอดานหนาหรอในบรเวณผลตและตดตงในตาแหนงทสะดวกตอการลางมอกอนปฏบตงานและไมปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑ ขอแนะนา : กรณมการตดตงอางลางมอในหองหรอบรเวณบรรจตองมระยะหางจากบรเวณปฏบตงานพอสมควร รวมทงมมาตรการปองกนการปนเปอนจากนาลางไปสผลตภณฑขณะบรรจหรอภายหลงบรรจ



1 5.6 มระบบควบคมกาจดสตว แมลงทมประสทธภาพ

มมาตรการในการควบคมและกาจดมใหสตวหรอแมลงเขามาในบรเวณผลต และไมกอใหเกดการปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑ อาท การฉดสารเคมฆาแมลงเฉพาะบรเวณรอบนอกอาคารผลตตามระยะเวลาทกาหนด เชน ทกสปดาห/ทกเดอน เปนตน การวางกบดกหนตามจดทพบบอยๆ ตลอดจนการตดตงอปกรณดกแมลง เชน ไฟดกแมลง เปนตน อาจตรวจสอบบนทกการปฏบตงานรวมดวย ทงนหากมการใชสารเคมกาจดสตวหรอแมลง จะตองมขอมลวธการใช และมการจดเกบเปนสดสวน


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 6. ผปฏบตงาน บคลากรและสขลกษณะ 6.1 ผปฏบตงานและบคลากรในบรเวณการผลต

0.4 6.1.1 ผปฏบตงานในบรเวณผลตอาหารไมมบาดแผลไมเปนโรคหรอพาหะของโรคตามทระบในกฎกระทรวง

ผปฏบตงานไมเปนโรคหรอเปนพาหะของโรค คอ โรคทางเดนหายใจหรอทางเดนอาหาร หรอมบาดแผลอนอาจกอใหเกดการปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑ หรอโรคตดตอ หรอโรคนารงเกยจตามทกาหนดไวในกฎกระทรวงสาธารณสข หรอการไอ จาม เปนหวด

0.4 6.1.2 มการตรวจสขภาพประจาป มการตรวจสขภาพประจาปตามความเหมาะสมและเพยงพอตามขอกาหนดการปฏบตงานดานสขลกษณะการผลตของผปฏบตงาน

0.4 6.1.3 แตงกายสะอาด เลบสน ไมทาเลบ ไมสวมใสเครองประดบ

ผปฏบตงานสวมเสอผาทสะอาดและเหมาะสมตอการปฏบตงาน เสอคลมตองสะอาด (ถาม) ไมสวมใสเครองประดบตางๆ เชน แหวน นาฬกา สรอยขอมอ ตางห เขมกลด เปนตน ตดเลบสน ไมทาเลบ

0.4 6.1.4 ลางมอใหสะอาดทกครง กอนเรมปฏบตงาน

ลางมอใหสะอาดกอนเรมปฏบตงาน และภายหลงกลบจากหองนาหรอหองสวม หรอหลงออกนอกบรเวณปฏบตงาน และภายหลงจากสมผสสงสกปรกหรอสงทกอใหเกดการปนเปอน

0.2 6.1.5 สวมถงมอทอยในสภาพสมบรณ และสะอาด หรอกรณไมสวมถงมอตองมมาตรการดแลความสะอาดและฆาเชอทมอกอนการปฏบตงาน

กรณสวมถงมอ ถงมออยในสภาพทสมบรณ สะอาด มการลาง ฆาเชอสมาเสมอ กรณไมสวมถงมอ มมาตรการดแลความสะอาด และฆาเชอมอกอนปฏบตงาน และ/หรอ ทกครงทมการปนเปอน

0.4 6.1.6 สวมหมวก ตาขายหรอผาคลมผม ผากนเปอน ผาปดปาก ขณะปฏบตงาน

มการสวมหมวก ตาขาย หรอผาคลมผม ซงสามารถคลมเสนผมตลอดใบห เพอปองกนการปนเปอนจากเสนผม รงแค และสงสกปรกอนๆ ในสวนของศรษะลงในกระบวนการผลตและ ผลตภณฑ ขอแนะนา : ผปฏบตงานในกระบวนการบรรจและการปรงผสมจะตองสวมผาปดปากขณะปฏบตงาน เพอปองกนการปนเปอน

0.4 6.1.7 มมาตรการจดการรองเทาทใชในบรเวณผลตอยางเหมาะสม

มมาตรการในการปองกนการปนเปอนจากรองเทาทใชในบรเวณผลต เชน การเปลยนรองเทา หรอการจมรองเทาในสารละลายคลอรน กอนเขาบรเวณผลตโดยคานงถงความถในการเปลยนสารละลายคลอรนดวย

หมวดท 6 : สขลกษณะของผปฏบตงาน และบคลากร



0.4 6.1.8 ไมบรโภคอาหาร สบบหร ในขณะปฏบต งานหรอมพฤตกรรมขณะปฏบตงานทนารงเกยจอนๆทอาจทาใหเกดการปนเปอนสอาหาร

ไมบรโภคอาหาร สบบหร หรอกระทาการทนารงเกยจอนๆ เชน ลวง แคะ แกะ เกา เปนตน นอกจากนมปายเตอน เพอแสดงใหไดเหนวาไมสมควรกระทาพฤตกรรมดงกลาวในขณะปฏบตงาน

0.4 6.1.9 มการฝกอบรมดานสขลกษณะทวไปและความรตามความเหมาะสม

มการฝกอบรมคนงานดานสขลกษณะและความรทวไปในการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวอยางนอยปละ 1 ครง และมการตดปายคาเตอน/คาแนะนาดานสขลกษณะตามจดปฏบตงานตางๆ เพอเปนการเตอนคนงานใหปฏบตถกตองตามหลกสขาภบาล

1.2(M) 6.2 ผควบคมการผลต ตองมความร ความสามารถ และคณสมบต ตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยากาหนด

ประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา เรอง กาหนดคณสมบต และความรของผควบคมการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธ พาสเจอรไรส ประกาศ ณ วนท 28 กนยายน พ.ศ.2549

0.4 6.3 มขอกาหนดหรอมาตรการสาหรบผไมเกยวของกบการผลต

ผไมเกยวของกบการผลต เชน ผเยยมชม เจาหนาทผตรวจของรฐ พนกงานบรษท เปนตน เมอเขามาอยในบรเวณผลตตองมขอกาหนดใหปฏบตตามขอ 6.1.1, 6.1.3-6.1.8


นาหนก สงทตองตรวจสอบ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต 7. บนทกและรายงานผล ผผลตมการจดบนทก รายงาน และควบคมการจดเกบบนทก

อยางมประสทธภาพและเกบไว ณ สถานทผลตอยางนอย 6 เดอน

7.1 บนทกผลการตรวจวเคราะห 0.2 (1) นานมดบ บนทกผลการตรวจวเคราะหทางกายภาพ เคมและจลนทรย ทก

ครงกอนการผลต 0.1 (2) วตถดบอนๆ และสวนผสม รายงานผลการตรวจวเคราะหทางกายภาพ เคมโดยหองปฏบตการ

ทไดมาตรฐานอยางนอยปละ 1 ครง และทกคร งทมการเปลยนแปลงแหลงวตถซอ กอนนาไปใชในการผลต

0.1 (3) บรรจภณฑ รายงานผลการวเคราะหคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ และบนทกผลการทวนสอบสภาพกอนนาบรรจภณฑไปใชบรรจ

0.2 (4) ผลตภณฑสาเรจรป (กายภาพ

เคมอยางนอยปละ 1 ครง จลนทรย

อยางนอย 6 เดอนครง)

รายงานผลการตรวจวเคราะหทางกายภาพ เคมอยางนอยปละ 1 ครงและจลนทรยอยางนอย 6 เดอนครง และบนทกผลจากการตรวจเฝาระวงตนเอง

0.2 7.2 บนทกผลการตรวจวเคราะหนาทสมผสอาหารในกระบวนการผลต

รายงานผลการตรวจวเคราะหทางกายภาพ เคมและจลนทรย ของนาใชและนาทนาไปใชในกระบวนการผลตอยางนอยปละ 1 ครง หรอกรณทมการเปลยนแปลงนาใช

0.1 7.3 บนทกการตรวจสอบการชง ตวง และวดในการปรงผสม การปรงแตง การบม (แลวแตกรณ)

บนทกผลการชงตวงและวดทกครงทมการปรงผสม การปรงแตง การบม

0.2 7.4 บนทกอณหภมและเวลาในการเกบรกษานานมดบ การปรงผสม การปรงแตง การบม แลวแตกรณการเกบเพอรอบรรจ การเกบรกษาผลตภณฑ การขนสง

บนทกผลอณหภมตามชวงเวลาความถทเหมาะสม

0.2 7.5 บนทกอณหภมและเวลาใน การพาสเจอรไรส

บนทกผลอณหภมตามชวงเวลาความถทเหมาะสม รวมทงกราฟจากเครองบนทก และการบนทกผลอณหภมโดยพนกงาน

0.2 7.6 บนทกผลการทวนสอบ ประสทธภาพการพาสเจอรไรส

บนทกผลการทวนสอบประสทธภาพการพาสเจอรไรส

หมวดท 7 : บนทกและรายงานผล



0.2 7.7 บนทก ชนดและปรมาณการผลตประจาวนของผลตภณฑสาเรจรป

บนทกเก ยวกบชนด และปรมาณการผลตของผลตภณฑตลอดจนหลกฐานการจาหนายเพอทสามารถตรวจสอบกลบไดเมอผลตภณฑเกดปญหา

0.5 7.8 มวธการเรยกคนสนคา ขนตอนวธการเรยกคนสนคาในกรณทเกดปญหาการปนเปอนหรอพบเชอจลนทรยในผลตภณฑทกอใหเกดความไมปลอดภยตอผบรโภค โดยรายละเอยดมการกาหนดผรบผดชอบ วธการตดตอกรณฉกเฉน และแนวทางดาเนนการกบสนคา

0.5 7.9 บนทกชนดและ ความเขมขนของสารเคม อณหภม และเวลาทใชในการทาความสะอาดและฆาเชอ เครองมอ เครองจกรและอปกรณการผลต รวมท งการตรวจสอบการตกคางของสารเคมภายหลงการลางทาความสะอาดและฆาเชอ

บนทกผลเกยวกบการลางทาความสะอาด และฆาเชอ เครองมอ เครองจกร และอปกรณในการผลต เชน ความเขมขนของสาร/ปรมาณนาใช อณหภมทใช และระยะเวลาทสารนนสมผสกบพนผวทตองการทาความสะอาดและฆาเชอ รวมทงบนทกผลการตรวจสอบการตกคางของสารเคมภายหลงจากการทาความสะอาดและฆาเชอ เชน ผลการตรวจสอบการเปลยนสของกระดาษลตมส ผลการตรวจสอบโดยการไตเตรต

0.5 7.10 บนทกการตรวจสอบประสทธภาพของการลางทาความสะอาด และฆาเชอเครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต

บนทกผลการตรวจสอบประสทธภาพ ของการลางทาความสะอาด และ ฆาเชอ เชน ผลการ swab test ของเครองมอ เปนตน

0.5 7.11 บนทกการตรวจสอบสภาพความพรอม การทางานของอปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม (กรณใชอปกรณ พาสเจอรไรสแบบตอเนอง) ทกครงกอนการผลต

บนทกผลการตรวจสอบสภาพของเครองมอ เครองจกรและอปกรณในการผลตกอนการผลตในแตละวน เชน การตรวจความพรอมของเครองพาสเจอรไรส และเครองบรรจ เปนตน

0.1 7.12 บนทกการตรวจสอบสภาพของเครองจกรและอปกรณตางๆ ตามแผนงานบารงรกษาทกาหนด

บนทกผลการตรวจสอบสภาพของเครองจกร เครองมอและอปกรณการผลตทจะตองมการตรวจ ซอมบารงตามแผนการบารงรกษา

0.5 7.13 บนทกการสอบเทยบอปกรณทใชวดอณหภม นาฬกา เครองชง ตวง วด ทใชในการผลต

รายงานหรอผลการสอบเทยบเครองมอ และอปกรณ ทเกยวของกบการวดอณหภมและเวลา ทงททางสถานทผลตสอบเทยบเองและจากหนวยงานทไดรบรองจากหนวยงานทเชอถอได ขอแนะนา : ใหพจารณาจากหนงสอรบรองการสอบเทยบโดยดวนททาการสอบเทยบ วนทครบกาหนดการสอบเทยบ คาความคลาดเคลอน



0.1 7.14 ผลการตรวจสขภาพประจาปผปฏบตงาน

รายงานผลการตรวจสขภาพประจาป ของผปฏบตงาน

0.6 7.15 ประวตหรอรายงานการฝกอบรมของผปฏบตงาน

รายงานหรอหลกฐานการเขารบการฝกอบรมทงภายในและภายนอก เชน วธการผลต เครองมเครงใชในการผลตและการเกบรกษาผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส ทด เปนตน ขอแนะนา : ผปฏบตงานควรไดเขารบการอบรมอยางนอยปละ 1 ครง


Q&A คาถาม คาตอบ


Q&A คาถาม คาตอบ ประกอบการพจารณาการตรวจ GMP ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานการฆาเชอ

ดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

หมวดท 1 สถานทตงและอาคารผลต ขอท 1.1.1(8) มบรเวณลางรถและอปกรณทใชขนสงนานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบ

1. Q : ถาสถานประกอบการไมมรถสาหรบขนสงนานมดบเปนของตวเอง จาเปนหรอไมทตองมบรเวณ ลางทาความสะอาดรถและอปกรณขนสงนานมดบ

A : ตองมบรเวณลางรถ และอปกรณทใชขนสงนานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบในการผลต

2. Q : บรเวณลางรถจาเปนตองจดเตรยมระบบ CIP หรอไม หากจดเตรยมเฉพาะระบบนาสะอาดอยางเดยว จะมแนวทางการพจารณาใหคะแนนอยางไร

A : บรเวณลางรถและอปกรณทใชขนสงนานมดบมวตถประสงค เพอเปนการลดความสกปรก และ จลนทรยจากการสะสมคราบนานมดบทตดอยภายในถงขนสง ทอ สายยาง ดงนนหากมการจดเตรยม บรเวณทาความสะอาด และอปกรณการลางทเหมาะสม พรอมทงนาสะอาดเพยงพอ สามารถใหคะแนน “ด” ได โดยไมจาเปนตองมการ CIP ขอท 1.2.1 มการออกแบบ และกอสรางอยางมนคงงายตอการทาความสะอาด และบารงรกษา

3. Q : ความลาดเอยงของพนทมอตราสวน 1:200 หรอ 1:100 หมายความวาอยางไร A : อตราสวนความยาว 200 หนวย จะตองมความลาดเอยงลง 1 หนวย และอตราสวน 1:100 นน

มความหมายเชนเดยวกนคออตราสวนความยาว 100 หนวย จะตองมความลาดเอยงลง 1 หนวย

ขอท 1.2.9 (11) หองหรอบรเวณเกบอปกรณการผลตทลางทาความสะอาดแลว 4. Q : กรณอปกรณทใชขนถายนานมดบจากรถขนสง เชน สายยาง ปมสาหรบขนสางนานมดบเกบ

อยภายนอกอาคารผลต แนวทางการพจารณาใหคะแนนควรเปนอยางไร A : สายยางพรอมอปกรณขนสงนานมดบ ปมสาหรบขนสงนานมดบ หากเกบภายนอกอาคารผลต แตม

มาตรการปองกนการปนเปอน เชน สายยางเกบสงจากพน มฝาปดปลายทอทง 2 ดาน ปมมฝาปดชองทาง เขาออก และมการทาความสะอาด และฆาเชออปกรณกอนและหลงการใชงานอยางเหมาะสม สามารถ พจารณาใหคะแนน “ด” ได

1 หนวย 1 หนวย ระดบพน

200 หนวย 100 หนวย

อตราความลาดเอยง 1:200 อตราความลาดเอยง 1:100


หมวดท 2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต ขอท 2.1.5 ถงบรรจนานมมพนถงภายในลาดเอยง

5. Q : ถาในขณะทไปตรวจสถานทผลตอาหาร ไมสามารถตรวจดกนถงบรรจนานมไดวาลาดเอยงหรอไม อาจเนองจากถงมนานมบรรจอยเตม จะใหคะแนนอยางไร

A : ในกรณนใหคะแนน “พอใช” และใหเขยนเหตผลลงในชองหมายเหต ขอท 2.3.7 เครองโฮโมจไนส แลวแตกรณ

6. Q : ถาเครองโฮโมจไนสรวจะสงเกตดไดอยางไร A : ภายในเครองโฮโมจไนสจะมนาหลอเยนบรเวณคนชกลกสบ ซงหากลกสบมการรว สามารถสงเกตได

จากนาหลอเยนทระบายออกมาจะมสขาวของนมหรอคราบสกปรกปนออกมา ขอท 2.3.9 อปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม อปกรณวดและบนทกอณหภม ระบบเตอนกรณอณหภมไมไดตามทกาหนด และมมาตรการปองกนการปรบเปลยนอณหภมในอปกรณเปลยนทศทาง การไหลของนานม กรณฆาเชอแบบตอเนอง 7. Q : การตงคาอณหภม FDD ควรตงคาอยางไรและเทาไร A : การตงคาอณหภม FDD ควรตงใหสงกวา Critical Limit ทกาหนด (เชน ตามประกาศกระทรวง

สาธารณสข (ฉบบท 265) พ.ศ.2545 เรองนมโค กาหนดอณหภมไมตากวา 72 องศาเซลเซยส) เพอเปน Safety Level

8. Q : มมาตรการปองกนการปรบเปลยนอณหภมในอปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม กรณฆาเชอ แบบตอเนอง พจารณาอยางไร

A : ตองจดหามาตรการทเหมาะสมเพอปองกนไมใหผทไมเกยวของหรอผทไมไดรบมอบหมายปรบเปลยน การตงคาอณหภม FDD เชน จดใหมปายคาเตอน สามารถใหคะแนน “พอใช” หรอ จดหาอปกรณ Lock FDD สามารถใหคะแนน “ด” ขอท 2.3.13 เครองหรออปกรณการบรรจและปดผนกอตโนมต

9. Q : เนองจากในปจจบนยงไมมเครองหรออปกรณบรรจชนดอตโนมตสาหรบขนาดตงแต 5 ลตรขนไป แนวทางการพจารณาใหคะแนนควรเปนอยางไร

A : สามารถพจารณาใหคะแนน “พอใช” กรณใชเครองหรออปกรณบรรจแบบกงอตโนมต โดยทมอ ผปฏบตงานไมสมผสกบปากขวดขณะทาการบรรจและมการปดผนกทนทสาหรบบรรจภณฑทม ขนาดตงแต 5 ลตรขนไป

หมวดท 3 การควบคมกระบวนการผลต

ขอท 3.2.2 การพาสเจอรไรส 10. Q : กรณท Plate Heat Exchanger : PHE รวมวธการในการสงเกตอยางไร A : หากประเกนระหวางแผนของ PHE รวสามารถสงเกตจากรองรอยการรวซม หรอคราบสงสกปรก

ทตดอยภายนอก แตในกรณทแผน PHE รวจะตองใชวธการทดสอบพเศษ เชน การฉดส รวมทง พจารณาความผดปกตจากผลการตรวจวเคราะหประสทธภาพการพาสเจอรไรส (Phosphatase Test) ประกอบดวย ดงนน จงควรมมาตรการในเชงปองกน คอควบคมความดนของนานมทผานการฆาเชอ แลว ใหสงกวานานมดบในสวน Regenerating Section และมแผนการซอมบารง

เพมเตม


ขอท 3.2.2(1) มการควบคมและบนทกอณหภม เวลาทใชในการพาสเจอรไรส 11. Q : การบนทกอณหภมการพาสเจอรไรสในขอ 3.2.2(1) เหมอนกบบนทกในหมวดท 7 ขอท 7.5 และ

7.11 อยางไร A : การบนทกอณหภมในขอ 3.2.2(1) เปนกจกรรมทเกดขนหนางานโดยจะตองมการบนทกทนทในเวลา

ทปฏบตงาน สวนในหมวดท 7 เปนบนทกทจาเปนตองเกบเปนหลกฐาน เพอใชในการทวนสอบการ ปฏบตงาน เชน กราฟจากเครองบนทกอตโนมต

ขอท 3.2.2(3) ระบบแผนแลกเปลยนความรอน มการควบคมความดนของนานมทผาน การฆาเชอแลว ใหสงกวานานมดบ ในสวน Regenerating Section หรอ มมาตรการอนทเทยบเทา 12. Q : หากสถานทผลตไมมการตดตงอปกรณเพมความดน เชน Back pressure Valve, CPM valve หรอ

อปกรณวดความดนของนานมดบและนานมทผานการฆาเชอแลว จะพจารณาใหคะแนนอยางไร A : พบวาเมอนานมผานเครองโฮโมจไนสแลวจะทาใหความดนของนานมในสวน Regenerating Section

สงขนกวานานมดบซงยงไมผานเครองโฮโมจไนส ถงแมกฎหมายไมไดบงคบวาสถานทผลตนม พรอมบรโภคฯพาสเจอรไรสตองตดตงเครองโฮโมจไนส แตจากการสารวจสถานทผลตนม พรอมบรโภคฯพาสเจอรไรส ทวประเทศนนสวนใหญมการตดตงเครองโฮโมจไนส ซงสามารถ พจารณาให”พอใช” ไดเลย

หมวดท 4 การทาความสะอาด การฆาเชอและการบารงรกษา

ขอท 4.1.1 ขนตอนวธการลางทาความสะอาดและฆาเชอ 13. Q : ความถในการลางทาความสะอาด PHE ควรเปนเทาไร A : การลางทาความสะอาด PHE ประจาวนนนเปนการลางในระบบ CIP ตองทาทกครงหลงการผลตทนท

และไมเกนทก 8 ชวโมง ของชวงระยะเวลาการผลต รวมทงกอนผลตทกครง สาหรบการถอดลาง โดยวธ Cleaning Out Place : COP นนขนอยกบชนดของผลตภณฑ กาลงการผลต และวธการ ทาความสะอาดในระบบ CIP ของสถานทผลตนน ๆ

หมวดท 6 สขลกษณะผปฏบตงานและบคลากร ขอ 6.2 ผควบคมการผลตตองมคณสมบตและความรเกยวกบการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภค

ชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสตามความเหมาะสม ตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาประกาศกาหนด 14. Q : แนวทางการปฏบตเกยวกบการกาหนดคณสมบตและความรของผควบคมการผลตผลตภณฑ

นมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส A : กาหนดใหผควบคมการผลตคนใดคนหนงหรอหลายคนตองมคณสมบตและความร ดงน

1. จบการศกษาขนตาระดบอนปรญญาหรอเทยบเทา ดานวทยาศาสตร วทยาศาสตรการอาหาร อตสาหกรรมเกษตร หรอในสาขาทเกยวของ

เพมเตม


2. ตองผานการฝกอบรมและการทดสอบความร ความชานาญทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตจาก หนวยงานของรฐ (เชน สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา สถาบนคนควาและพฒนา ผลตภณฑอาหาร เปนตน) หรอสถาบนการศกษา (เชน มหาวทยาลยของรฐหรอเอกชน วทยาลย ของรฐหรอเอกชน เปนตน) หรอหนวยงานเอกชน (เชน สถาบนอาหาร) ยกเวนการอบรม In house training โดยมเนอหาของหลกสตรอยางนอย ดงตอไปน (1) หลกเกณฑวธการทดในการผลตนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวย

ความรอนโดยวธพาสเจอไรส (2) ระบบการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส (3) การทาความสะอาดและฆาเชออปกรณ เครองมอเครองใชในการผลต โดยใชอปกรณการลาง

แบบระบบปด (Cleaning In Place: CIP) (4) การบารงรกษาเครองมอ เครองจกร และอปกรณในการผลต (5) สขาภบาลอาหาร

3. ตองมหลกฐานผานการฝกอบรมจากหนวยงานของรฐ หรอสถาบนการศกษา หรอหนวยงาน เอกชนดวย

4. มประสบการณในการปฏบตงานดานการผลตผลตภณฑนมพรอมดมชนดเหลวทผานกรรมวธ ฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสมาแลวอยางตอเนอง ไมตากวา 1 ป

5. ผควบคมการผลตตามวรรค 1 จะตองอยปฏบตงานประจา ณ สถานทผลต ตลอดเวลาทมการผลต 15. Q : แนวทางการพจารณาใหคะแนนในขอ 6.2 ควรมความชดเจนมากกวานวาตองปฏบตสอดคลองกบ

ขอกาหนดกขอจงจะพจารณาให “ด” หรอ “พอใช” เนองจากเปน Major Defect A : แนวทางการพจารณาให “ด” หรอ “พอใช” เปนดงตอไปน

ด พอใช 1. จบการศกษาตงแตระดบ

• อนปรญญาในสาขาทเกยวของ

• มหลกฐานการฝกอบรม (ภาคทฤษฎ และ ภาคปฏบตการ) และ สอบผาน ดาน - GMP นมพาส ฯ

- การฆาเชอแบบระบบพาส ฯ -CIP -การซอมบารง -สขาภบาลอาหาร

2. ประสบการณทางานดานการผลตนมพาสฯอยางนอย 1 ป 3. ปฏบตงานประจา ณ สถานทผลตนนๆ

1. จบการศกษาตงแตระดบ

• อนปรญญาในสาขาทเกยวของ

• มหลกฐานการฝกอบรม (ภาคทฤษฎ และ ภาคปฏบตการ) และ สอบผาน ดาน - GMP นมพาส ฯ

- การฆาเชอแบบระบบพาส ฯ -CIP

2. ประสบการณทางานดานการผลตนมพาสฯอยางนอย 1 ป 3. ปฏบตงานประจา ณ สถานทผลตนนๆ

เพมเตม


16. Q : ผควบคมการผลตสามารถแสดงหลกฐานการผานการประเมนจากหนวยงานทออกใบรบรองมากกวา 1 หนวยงาน ไดหรอไม (กรณทหนวยงานทออกใบรบรองไมสามารถอบรมและทดสอบความร ไดครบตามหลกสตรทสารกงานคณะกรรมการอาหารและยากาหนด)

A : ได ผควบคมการผลตสามารถแสดงหลกฐานผานการประเมนจากหนวยงานทออกใบรบรองมากกวา 1 หนวยงานได ในกรณทหนวยงานเพยงหนงหนวยงานไมสามารถอบรมและทดสอบความรไดครบ ตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยากาหนด

17. Q : กรณทผควบคมการผลตผานการอบรมและทดสอบความรแลว แตหนวยงานทอบรมไมไดออกใบรบรอง ให สามารถนาหลกฐานจากการสมครลงทะเบยนและการสมครเขารวมอบรมและทดสอบความร ไดหรอไม

A : ไมได เนองจากผควบคมการผลตตองแสดงหลกฐานการผานการประเมนทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต จากหนวยงานของรฐ หรอสถาบนการศกษา หรอหนวยงานเอกชน ใหเปนไปตามประกาศสานกงาน คณะกรรมการอาหารและยา เรอง การกาหนดคณสมบตและความรของผควบคมการผลตผลตภณฑ นมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ลงวนท 28 กนยายน พ.ศ. 2549


ภาคผนวก


(สาเนา)

คาสงสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

ท 122/2550

เรอง การตรวจประเมนสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว

ทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549

------------------------------------------------

เพอใหการตรวจประเมนสถานทผลตมหลกเกณฑการพจารณาและการประเมนสถานทผลต

ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยาจงไดออกคาสงไว ดงตอไปน

การตรวจสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวย

ความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 เรอง วธการผลต

เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการ

ฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ลงวนท 18 สงหาคม พ.ศ.2549 ใหใชบนทกและหลกเกณฑ

ดงตอไปน

1. บนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอ

ดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ตามแบบ ตส.5(50)

2. หลกเกณฑการพจารณาผลการตรวจสอบสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว

ทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ตามแบบ ตส.6(50)

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป

สง ณ วนท 13 มนาคม พ.ศ. 2550

(ลงชอ) ศรวฒน ทพยธราดล

(นายศรวฒน ทพยธราดล)

เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา

รบรองสาเนาถกตอง

(นางปารฉตร ฐตวฒนกล) นกวชาการอาหารและยา 7 ว.


ตส.5(50)

บนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว

ทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

---------------------------------------------------

วนท...............................……. เวลา.................... นาย, นาง, นางสาว.................................

...........................................................................................................................................................

พนกงานเจาหนาทตามความในมาตรา 43 แหงราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522 ไดพรอมกนมาตรวจสถานท

ผลตอาหาร ชอ............................ .....................................................................……….......................

ซงมผดาเนนกจการ/ผรบอนญาต คอ..........................................................................……....................

สถานทผลตตงอย ณ.............................................................................................................................

…………………………………………………………………………………………………………………

ใบอนญาตผลตอาหาร/เลขสถานทผลตอาหารเลขท................................................................................

ประเภทอาหารทขออนญาต/ไดรบอนญาต (นอกเหนอจากผลตภณฑนมพรอมบรโภค ฯ)....................……

…………………………………………………………………………………………………………………

วตถประสงคในการตรวจ : ตรวจประกอบการอนญาต แรงมา...................HP คนงาน..............คน

(แลวแตกรณ) ตรวจเฝาระวง อนๆ........................................................…..

ครงทตรวจ : ........................ นา หนก

สงทตองตรวจสอบ ด 2

พอใช 1

ปรบปรง 0

คะแนน ทได

หมายเหต

1. สถานทตงและอาคารผลต

1.1 สถานทตง ตวอาคาร และทใกลเคยง

มลกษณะดงตอไปน

0.1 (1) ไมมการสะสมสงของทไมใชแลว

0.1 (2) ไมมการสะสมสงปฏกล

0.1 (3) ไมมคอกปศสตวหรอสถานเลยงสตว

0.1 (4) ไมมฝนควนมากผดปกต

0.1 (5) ไมมวตถอนตราย

0.1 (6) ไมมนาขงแฉะและสกปรก

0.1 (7) มทอหรอทางระบายนานอกอาคาร

เพอระบายนาทง

0.3 (8) มบรเวณลางรถและอปกรณทใชขนสง

นานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบ (สะอาด พนคงทน

เรยบ ไมมนาขง มอปกรณการลาง ไมเกดการปนเปอน)


นา หนก


พอใช 1




1.2 อาคารผลตมลกษณะดงตอไปน 0.2 1.2.1 มการออกแบบและกอสรางอยางมนคง

งายตอการทาความสะอาดและบารงรกษา (พน ผนง เพดาน มนคง ไมชารด ถกสขลกษณะ สามารถปองกนสตวแมลง)

0.1 1.2.2 มพนทเพยงพอในการปฏบตงาน 0.1 1.2.3 มการจดพนทใหเปนไปตามสายงาน

การผลต

0.1 1.2.4 มการแบงแยกพนทเปนสดสวน 0.1 1.2.5 มการแบงแยกพนทผลตอาหารออกเปน

สดสวนจากทพกอาศยและผลตภณฑอนๆ

0.1 1.2.6 ไมมสงของทไมใชแลวหรอไมเกยวของกบการผลตอยในบรเวณผลต

0.1 1.2.7 มการระบายอากาศทเหมาะสมและเพยงพอ

0.1 1.2.8 มแสงสวางเพยงพอสาหรบการปฏบตงาน

1.2.9 อาคารผลต 0.2 (1) หองหรอบรเวณรบนานมดบและ

ถงเกบรกษานานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบ (สะอาด พนไมมนาขง สามารถปองกนการปนเปอน)

0.2 (2) หองหรอบรเวณเกบวตถดบ สวนผสมและบรรจภณฑ (สะอาด พนแหง มชนหรอยกพน แดดไมสอง)

0.2 (3) หองหรอบรเวณเตรยมวตถดบ และปรงผสม (Mixing) กรณการผลตนมทมการปรงแตง (สะอาด พนไมมนาขง สามารถปองกนการปนเปอน)

0.2 (4) หองหรอบรเวณเตรยมจลนทรยสาหรบผลตนมเปรยว กรณใชจลนทรยในการหมก (สะอาด พนไมมนาขง สามารถปองกนการปนเปอน)

0.2 (5) หองหรอบรเวณพาสเจอรไรส (สะอาด พนไมมนาขง การระบายอากาศเหมะสม)

0.2 (6) หองหรอบรเวณบรรจ (สะอาด พนไมมนาขง มชนรองรบผลตภณฑ ไมเปนทางเดนผาน)

0.5 (7) หองเยนหรอตเยนสาหรบเกบ ผลตภณฑสาเรจรป (สะอาด ไมมนาขง มชนหรอยกพน อณหภมเกบรกษาไมเกน 8 องศาเซลเซยส)


นา หนก


พอใช 1




0.2 (8) หองหรอบรเวณลางและฆาเชอ

บรรจภณฑ แลวแตกรณ (สะอาด พนไมมนาขง

ไมเกดการปนเปอน)

0.2 (9) หองหรอบรเวณลางและฆาเชอ

ภาชนะอปกรณการผลต (สะอาด พนไมมนาขง

ไมเกดการปนเปอน)

0.2 (10) หองหรอบรเวณสาหรบอปกรณ

ลางแบบระบบปด (CIP) (สะอาด พนไมมนาขง

การระบายอากาศเหมาะสม มปายแสดงบรเวณ)

0.2 (11) หองหรอบรเวณเกบอปกรณ

การผลตทลางทาความสะอาดแลว (สะอาด พนแหง

มชนหรอยกพน)

0.2 (12) หองปฏบตการตรวจวเคราะห

(สะอาด พนแหง จดเกบอปกรณ สารเคม เปนสดสวน

ไมเกดการปนเปอน การระบายอากาศเหมาะสม)

0.2 (13) หองหรอบรเวณเกบสารเคม

ทไมใชในอาหาร (สะอาด พนแหง การระบายอากาศ

เหมาะสม)

0.2 (14) หองหรอบรเวณเปลยนเสอผา

และเกบของใชสวนตวของพนกงาน (สะอาด)

หวขอท 1 คะแนนรวม = 10 คะแนน

คะแนนทไดรวม = คะแนน (…..........%) นา หนก


พอใช 1




2. เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต 2.1 การออกแบบ

0.4 2.1.1 ทาดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมกอ ใหเกดการปนเปอนตออาหาร ทนตอการกดกรอน

0.4 2.1.2 รอยตอเรยบ ไมเปนแหลงสะสม ของสงสกปรก

0.4 2.1.3 ปม ขอตอ ซล ประเกน วาลวตางๆ ทสมผสนานม สามารถถอดลางทาความสะอาด และฆาเชอได

0.4 2.1.4 ทอสงนานม ไมมจดอบหรอซอกมม ททาความสะอาดยาก

0.4 2.1.5 ถงบรรจนานมมพนถงภายในลาดเอยง


นา หนก


พอใช 1




2.2 การตดตง

0.25 2.2.1 ถกตองเหมาะสมและเปนไปตามสายงาน

การผลต

0.25 2.2.2 อยในตาแหนงททาความสะอาดและ

บารงรกษางาย

2.3 มจานวนเพยงพอและเปนชนดทเหมาะสม

กบการผลต ใชงานได มความเทยงตรง แมนยา

0.2 2.3.1 อปกรณรบนานมดบ กรณใชนานมดบ

เปนวตถดบในการผลต

0.2 2.3.2 อปกรณชง ตวง วด ปรมาณนานมดบ

0.2 2.3.3 เครองหรออปกรณกรอง

0.2 2.3.4 เครองหรออปกรณลดอณหภมนานมดบ

กรณใชนานมดบเปนวตถดบในการผลต

0.2 2.3.5 ถงเกบรกษานานมดบทรกษาอณหภม

ไดไมเกน 8 องศาเซลเซยส พรอมอปกรณวดอณหภม

0.2 2.3.6 เครองหรออปกรณการปรงผสม

กรณผลตนมปรงแตง

0.2 2.3.7 เครองโฮโมจไนสเซอร แลวแตกรณ

2.0

(M)

2.3.8 เครองฆาเชอแบบพาสเจอรไรส

พรอมอปกรณวดอณหภม บนทกอณหภม และอปกรณกวน

กรณฆาเชอนานมดบโดยวธไมตอเนอง

2

(M)

2.3.9 อปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม

อปกรณวดและบนทกอณหภม ระบบเตอนกรณ

อณหภมไมไดตามทกาหนด และมมาตรการปองกน

การปรบเปลยนอณหภมในอปกรณเปลยนทศทาง

การไหลของนานม กรณฆาเชอแบบตอเนอง

0.2 2.3.10 ถงบมหรอถงหมก ( fermented tank )

พรอมอปกรณทเกยวของ กรณผลตนมเปรยว

0.2 2.3.11 เครองหรออปกรณลางทาความสะอาด

และฆาเชอบรรจภณฑ

0.3 2.3.12 ถงรอบรรจ (ฝาถงลาดเอยง สามารถ

ลางทาความสะอาดดวยระบบ CIP อปกรณวดอณหภม

เทยงตรง)

0.3 2.3.13 เครองหรออปกรณการบรรจและปดผนก

อตโนมต (สามารถลางทาความสะอาดดวยระบบ CIP)


นา หนก


พอใช 1




0.2 2.3.14 เครองมอหรออปกรณประทบตรา วนหมดอายของผลตภณฑ (เครองสามารถระบ วนหมดอายทอานไดชดเจน)

0.5 2.3.15 เครองมอหรออปกรณทาความสะอาด ฆาเชอในระบบปด กรณใชระบบทอ

0.2 2.3.16 เครองมอหรออปกรณปรบคณภาพนา (เหมาะสม)


หวขอท 2 คะแนนรวม = 20 คะแนน คะแนนทไดรวม = คะแนน (…..........%) นา หนก


พอใช 1




3. การควบคมกระบวนการผลต 3.1 การรบวตถดบ สวนผสมในการผลต และ


3.1.1 นานมดบ วตถดบ และสวนผสมอนๆ 3.1.1.1 นานมดบ (กรณใชนานมดบ

เปนวตถดบในการผลต)

0.2 (1) มการคดเลอกดาน คณภาพและความปลอดภยเปนไปตามขอกาหนด (เกณฑขอกาหนด)

0.4 (2) มการตรวจวเคราะห คณภาพดานเคม กายภาพ จลนทรย ทกครงกอนใชผลต และบนทกผล

0.1 (3) มการกรองเพอขจด สงปนเปอนทอาจตดมาอยางเหมาะสม

0.2 (4) มการเกบรกษาและ การนาไปใชอยางเหมาะสม (อณหภม ระยะเวลา ระบบ FIFO)

3.1.1.2 วตถดบอนๆ และสวนผสม ในการผลตอาหาร

0.2 (1) มการคดเลอกดาน คณภาพและความปลอดภยเปนไปตามขอกาหนด (เกณฑขอกาหนด)

0.2 (2) มการตรวจวเคราะห คณภาพและบนทกผล


นา หนก


พอใช 1




0.1 (3) มการลางทาความสะอาด

อยางเหมาะสมในบางประเภททจาเปน

0.1 (4) มการเกบรกษาและ

การนาไปใชอยางเหมาะสม (ระบบ FIFO)

3.1.2 บรรจภณฑ

0.1 (1) ทาจากวสดทมคณภาพหรอ

มาตรฐาน ตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวย

เรอง ภาชนะบรรจ

0.2 (2) มการทาความสะอาดหรอฆาเชอ

กอนนาไปใชบรรจ และนาไปใชบรรจทนท

0.1 (3) มการตรวจสอบสภาพกอนนาไปใช

บรรจ

0.1 (4) เกบรกษาโดยไมกอใหเกดการ

ปนเปอน (การจดเกบระบบ FIFO)

3.2 การควบคมระหวางกระบวนการผลต

3.2.1 การปรงผสม การปรงแตง หรอการบม

(แลวแตกรณ)

0.1 (1) การตรวจสอบอตราสวนการปรงผสม

การปรงแตงหรอการบม และบนทกผล

0.1 (2) เกบรกษาอยางเหมาะสม (อณหภม

เวลา ระบบ FIFO)

3.2.2 การพาสเจอรไรส

2.0

(M)

(1) มการควบคมและบนทกอณหภม

เวลาทใชในการพาสเจอรไรส (กอนผลต: อณหภมและ

FDD กรณระบบตอเนอง, ระหวางผลต: อณหภมฆาเชอ/

นานมเยน เวลา)

0.6 (2) มการทวนสอบประสทธภาพ

การพาสเจอรไรส และบนทกผล

0.6 (3) ระบบแผนแลกเปลยนความรอน

มการควบคมความดนของนานมทผานการฆาเชอแลว

ใหสงกวานานมดบในสวน Regenerative Section

หรอมมาตรการอนทเทยบเทา

3.2.3 การบรรจ

0.1 (1) บรรจในหองหรอบรเวณบรรจ

ในสภาพทสามารถปองกนการปนเปอน


นา หนก


พอใช 1




0.2 (2) บรรจจากเครองหรออปกรณ

การบรรจโดยตรง และปดผนกทนท

0.1 (3) มอผปฏบตงานไมสมผสกบ

บรรจภณฑ ขณะทาการบรรจและปดผนก

0.1 (4) ตรวจสอบสภาพหลงบรรจ

(ความสมบรณของบรรจภณฑ ฉลาก วนหมดอาย)

0.1 (5) อณหภมของนานมทผานการ

พาสเจอรไรสแลวและระหวางบรรจ จนกระทงนาเขา

หองเยนตองไมเกน 8 องศาเซลเซยส

3.3 ผลตภณฑสาเรจรป

0.5 3.3.1 การเกบรกษาในหองเยนหรอตเยน

(อณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส)

1

3.3.2 มการขนสงในลกษณะทปองกนการ

ปนเปอนและการเสอมสลาย และบนทกผลอณหภมขนสง

0.2 3.3.3 มการตรวจสอบวเคราะหคณภาพ

ผลตภณฑ และบนทกผล (ทางดานกายภาพ เคม

อยางนอยปละ 1 ครง ดานจลนทรยอยางนอยทก 6 เดอน)

0.3 3.3.4 มการตรวจเฝาระวงตนเอง (in-house

control) ตามความเหมาะสม และบนทกผล

0.25 3.4 ในระหวางกระบวนการผลตมการขนยายวตถดบ

สวนผสม ผลตภณฑสาเรจรป อยางเหมาะสม

0.25 3.5 มการบงชสถานภาพวตถดบ บรรจภณฑ และ

ผลตภณฑ

3.6 นาทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

0.4

(M)

3.6.1 มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไป

ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข

0.1 3.6.2 มการขนยาย การเกบรกษา และ

การนาไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

3.7 ไอนาทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

0.25 3.7.1 มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไป

ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข

0.25 3.7.2 มการขนยาย การเกบรกษา และ

การนาไปใชในสภาพถกสขลกษณะ


นา หนก


พอใช 1




3.8 มมาตรการจดการในกรณไฟฟาดบ

0.25 3.8.1 การจดการนานมดบและผลตภณฑทอย

ระหวางกระบวนการผลต (วธการ ความเหมาะสม)

0.25 3.8.2 การจดการผลตภณฑสดทาย (วธการ

ความเหมาะสม อณหภม การเกบรกษา)


คะแนนทไดรวม = คะแนน (…..........%)

นา หนก


พอใช 1




4. การทาความสะอาด การฆาเชอ และการบารงรกษา

4.1 การทาความสะอาดและการฆาเชอ 0.5 4.1.1 ขนตอนวธการลางทาความสะอาดและ

ฆาเชอ

4.1.2 ชนดของสารเคมทใชในการทา ความสะอาดและฆาเชอ

0.5 (1) ชนดของสารเคมทใชในการทาความสะอาดและฆาเชอเหมาะสม (ชอสารเคม/ สารออกฤทธ)

0.5 (2) มขอมลเกยวกบการใชสารทา ความสะอาดและฆาเชอทถกตอง (ปรมาณสารทใช ปรมาณนา วธใช)

1 4.1.3 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต มการทาความสะอาดกอน ระหวาง และหลงปฏบตงาน ตามความเหมาะสม

1 4.1.4 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตทสมผสกบอาหาร มการฆาเชออยางเหมาะสม ตามความจาเปน

2 4.1.5 มการตรวจสอบการตกคางของสารเคมภายหลงการลางทาความสะอาดและฆาเชอ

2 4.1.6 มการตรวจสอบประสทธภาพการลาง ทาความสะอาดและฆาเชอ และบนทกผล

0.5 4.1.7 มการเกบอปกรณททาความสะอาดหรอฆาเชอแลวใหเปนสดสวน และอยในสภาพทเหมาะสม

0.5 4.1.8 การลาเลยงขนสงภาชนะและอปกรณ ททาความสะอาดแลว อยในลกษณะทปองกนการปนเปอนจากภายนอกได


นา หนก


พอใช 1




0.5 4.1.9 มการเกบสารเคมทาความสะอาดหรอสารเคมอนๆทเกยวของกบการรกษาสขลกษณะ และ มปายแสดงชอแยกเปนสดสวนและปลอดภย

0.5 4.2 มแผนงานการบารงรกษาเครองมอ เครองจกร และอปกรณในการผลตอยางเหมาะสม

0.5 4.3 มแผนการสอบเทยบเครองมอ เครองจกร และ อปกรณในการผลตอยางเหมาะสม



พอใช 1




5. การสขาภบาล 1 5.1 นาทใชภายในสถานทผลตสาหรบวตถประสงค

อนๆ (ปรมาณเพยงพอ มสญลกษณแยกประเภทนา ชดเจน)

5.2 มการจดการขยะมลฝอย 0.25 (1) มภาชนะสาหรบใสขยะ พรอมฝาปด

จานวนเพยงพอ และตงอยในททเหมาะสม

0.25 (2) มวธการกาจดขยะมลฝอยตามสภาพ ทเหมาะสม

0.5 5.3 มการจดการระบายนาทงและสงโสโครก ออกจากอาคารผลตอยางเหมาะสม

5.4 หองสวมและอางลางมอหนาหองสวม 0.25 (1) แยกจากบรเวณผลตหรอไมเปดสบรเวณ

ผลตโดยตรง

0.25 (2) อยในสภาพทใชงานไดและสะอาด 0.25 (3) มจานวนเพยงพอกบผปฏบตงาน 0.25 (4) มอางลางมอพรอมสบเหลวหรอนายา

ฆาเชอโรค และอปกรณทาใหมอแหง

5.5 อางลางมอบรเวณผลต 0.25 (1) มสบเหลวหรอนายาฆาเชอโรค และอปกรณ

ทาใหมอแหง

0.25 (2) อยในสภาพทใชงานไดและสะอาด 0.25 (3) มจานวนเพยงพอกบผปฏบตงาน 0.25 (4) อยในตาแหนงทเหมาะสม

1 5.6 มระบบควบคมกาจดสตว แมลง ทมประสทธภาพ หวขอท 5 คะแนนรวม = 10 คะแนน คะแนนทไดรวม = คะแนน (…..........%)


นา หนก


พอใช 1




6. สขลกษณะของผปฏบตงานและบคลากร 6.1 ผปฏบตงานและบคลากรในบรเวณการผลต

0.4 6.1.1 ผปฏบตงานในบรเวณผลตอาหารไมมบาดแผล ไมเปนโรคหรอพาหะของโรค ตามทระบ ในกฎกระทรวง

0.4 6.1.2 มการตรวจสขภาพประจาป 0.4 6.1.3 แตงกายสะอาด เลบสน ไมทาเลบ

ไมสวมใสเครองประดบ

0.4 6.1.4 ลางมอใหสะอาดทกครงกอนเรมปฏบตงาน 0.2 6.1.5 สวมถงมอทอยในสภาพสมบรณและ

สะอาด หรอกรณไมสวมถงมอตองมมาตรการดแลความสะอาดและฆาเชอทมอกอนการปฏบตงาน

0.4 6.1.6 สวมหมวก ตาขายหรอผาคลมผม ผากนเปอน ผาปดปาก ขณะปฏบตงาน

0.4 6.1.7 มมาตรการจดการรองเทาทใชในบรเวณผลตอยางเหมาะสม

0.4 6.1.8 ไมบรโภคอาหาร สบบหร ในขณะปฏบตงาน หรอมพฤตกรรมขณะปฏบตงานทนารงเกยจอนๆ ทอาจทาใหเกดการปนเปอนสอาหาร

0.4 6.1.9 มการฝกอบรมดานสขลกษณะทวไปและความรตามความเหมาะสม

1.2 (M)

6.2 ผควบคมการผลต ตองมความร ความสามารถ และคณสมบต ตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยากาหนด

0.4 6.3 มขอกาหนดหรอมาตรการสาหรบผไมเกยวของกบการผลต



พอใช 1




7. บนทกและรายงานผล 7.1 บนทกผลการตรวจวเคราะห

0.2 (1) นานมดบ 0.1 (2) วตถดบอนๆ และสวนผสม 0.1 (3) บรรจภณฑ 0.2 (4) ผลตภณฑสาเรจรป (กายภาพ เคม

อยางนอยปละ 1 ครง, จลนทรยอยางนอย 6 เดอนครง)


นา หนก


พอใช 1




0.2 7.2 บนทกผลการตรวจวเคราะหนาทสมผสอาหาร

ในกระบวนการผลต

0.1 7.3 บนทกการตรวจสอบการชง ตวง และวด ในการ

ปรงผสม การปรงแตง การบม (แลวแตกรณ)

0.2 7.4 บนทกอณหภมและเวลาในการเกบรกษานานมดบ

การปรงผสม การปรงแตง การบม แลวแตกรณ การเกบ

เพอรอบรรจ การเกบรกษาผลตภณฑ การขนสง

0.2 7.5 บนทกอณหภมและเวลาในการพาสเจอรไรส

0.2 7.6 บนทกผลการทวนสอบประสทธภาพการ

พาสเจอรไรส

0.2 7.7 บนทกชนดและปรมาณการผลตประจาวนของ

ผลตภณฑสาเรจรป

0.5 7.8 มวธการเรยกคนสนคา

0.5 7.9 บนทกชนดและความเขมขนของสารเคม

อณหภม และเวลาทใชในการทาความสะอาดและ

ฆาเชอ เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต

รวมทงการตรวจสอบการตกคางของสารเคม ภายหลง

การลางทาความสะอาดและฆาเชอ

0.5 7.10 บนทกการตรวจสอบประสทธภาพของการลาง

ทาความสะอาด และฆาเชอ เครองมอ เครองจกร และ

อปกรณการผลต

0.5 7.11 บนทกการตรวจสอบสภาพความพรอม

การทางานของอปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม

(กรณใชอปกรณพาสเจอรไรสแบบตอเนอง) ทกครง

กอนการผลต

0.1 7.12 บนทกการตรวจสอบสภาพของเครองจกร

และอปกรณตางๆ ตามแผนงานบารงรกษาทกาหนด

0.5 7.13 บนทกการสอบเทยบอปกรณทใชวดอณหภม

นาฬกา เครองชง ตวง วด ทใชในการผลต

0.1 7.14 ผลการตรวจสขภาพประจาปผปฏบตงาน

0.6 7.15 ประวตหรอรายงานการฝกอบรมของผปฏบตงาน


คะแนนทไดรวม = คะแนน (…..........%)


สรปผลการตรวจ 1. คะแนนรวม (ทกหวขอ) = 100 คะแนน

คะแนนทไดรวม (ทกหวขอ) = .................... คะแนน (....................%)

2. ผานเกณฑ

ไมผานเกณฑในหวขอตอไปน

หวขอท 1 หวขอท 2 หวขอท 3 หวขอท 4

หวขอท 5 หวขอท 6 หวขอท 7

พบขอบกพรองรนแรงเรองเครองฆาเชอแบบพาสเจอรไรส พรอมอปกรณวดอณหภม

บนทกอณหภม และอปกรณกวน กรณฆาเชอนานมดบโดยวธไมตอเนอง (ขอ 2.3.8)

พบขอบกพรองรนแรงเรองอปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม อปกรณวด

และบนทกอณหภม ระบบเตอน กรณอณหภมไมไดตามทกาหนด และมมาตรการปองกนการปรบเปลยน

อณหภม ในอปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม กรณฆาเชอแบบตอเนอง (ขอ 2.3.9)

พบขอบกพรองรนแรงเรองการควบคมและบนทกอณหภม เวลาทใชในการ

พาสเจอรไรส (ขอ 3.2.2 (1))

พบขอบกพรองรนแรงเรองนาทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต มคณภาพ

มาตรฐานไมเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ขอ 3.6.1)

พบขอบกพรองรนแรงเรองผควบคมการผลตตองมความร ความสามารถ และ

คณสมบต ตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยากาหนด (ขอ 6.2)

พบขอบกพรองอนๆ ไดแก................................................................................

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

3. สรปผลการประเมน

สรปภาพรวมผลการประเมน.........................................................................................

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

.………………………………………………………………………………………………………………...


การเปลยนแปลงภายในองคกร……..........................................................................….

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

.………………………………………………………………………………………………………………...

การปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไขในการรบรอง รวมถงการแสดง/อางองถงใบรบรอง การรบรอง เครองหมายรบรอง และเครองหมายรบรองระบบงาน (ถาม) …………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

.………………………………………………………………………………………………………………...

การดาเนนการกบขอบกพรองทเกดจากการตรวจประเมนครงกอน (ถาม) …………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

.………………………………………………………………………………………………………………...

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

จดแขง........................................................................................................................ …………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

.………………………………………………………………………………………………………………...

ขอสงเกตและโอกาสในการปรบปรง............................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

.………………………………………………………………………………………………………………...


ความเหนคณะผตรวจประเมน เหนควรเสนอใหการรบรอง (อนญาต)/คงไว/ตออายการรบรอง (ใบอนญาต)

อนๆ (ระบ)........................................................................……………………….. …………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

.………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………

4. ในการทพนกงานเจาหนาทมาตรวจสถานทในครงน มไดทาใหทรพยสนของผขออนญาต/ รบอนญาตสญหายหรอเสยหายแตประการใด อานใหฟงและรบรองวาถกตองจงลงนามรบรองไวตอหนา

เจาหนาททายบนทก

หมายเหต คาดวาจะสงขอแกไขใหกบเจาหนาทไดภายในวนท.................................………..

(ลงชอ).....……........................................... ผอนญาต/ผรบอนญาต/ผแทน (......................................…...........)

(ลงชอ) .......................................พนกงานเจาหนาท (ลงชอ)......................................พนกงานเจาหนาท

(ลงชอ) .......................................พนกงานเจาหนาท (ลงชอ)......................................พนกงานเจาหนาท


ตส.6(50) หลกเกณฑการพจารณาผลการตรวจสอบสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว

ทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส -------------------------------------------------

1. ระดบการตดสนใจในการใหคะแนน ม 3 ระดบ ดงน

ระดบ นยาม คะแนนประเมน

ด เปนไปตามหลกเกณฑทกาหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 298) พ.ศ.2549

2

พอใช เปนไปตามหลกเกณฑทกาหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 298) พ.ศ.2549 แตยงพบขอบกพรองซงยอมรบได เนองจากมมาตรการ

ปองกนการปนเปอนในอาหาร หรอขอบกพรองนนไมมผลตอความปลอดภย

โดยตรงกบอาหารทผลต

1

ปรบปรง ไมเปนไปตามหลกเกณฑทกาหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวง

สาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549

0

2. การคานวณคะแนน

2.1 วธการคานวณคะแนนในแตละหวขอมสตรดงน

คะแนนทได = นาหนกคะแนนในแตละขอxคะแนนทประเมนได

รอยละของคะแนนทไดในแตละหวขอ =

2.2 ขอทไมจาเปนตองปฏบตตาม สาหรบสถานทผลตนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผาน

กรรมวธการฆาเชอดวยความรอน หรอการคดคะแนนกรณไมมการดาเนนการในบางขอ เชน ไมมการใชไอนา

หรอวตถดบอนๆ สวนผสม (ในกรณทมการผลตนมรสจดชนดเดยว) การบม (กรณไมไดผลตนมเปรยว)

จงไมตองพจารณาใหคะแนนสาหรบขอนน แลวนาผลคณทไดหกจากคะแนนรวมเดมของหวขอนนๆ ผลลพธ

ทไดคอคะแนนรวมทใชในการคดคะแนนของหวขอนน

2.3 ชองหมายเหตในบนทกการตรวจ (Checklist) มไวเพอใหผทาการตรวจประเมน

สามารถลงขอมลและลกษณะของสงทสงเกตเหนตามนน โดยเฉพาะขอมลหรอสงทเหนวา “พอใช” และ

“ปรบปรง” ใหหมายเหตวาทาไมถงไดระดบคะแนนตามนน และเมอตรวจครบทง 7 หวขอแลว ชองหมายเหต

จะชวยเตอนและชวยในการใหระดบคะแนนไดอยางเปนธรรม รวมทงจะเปนขอมลในการตรวจตดตามครงตอไป

นอกจากนยงสามารถนาขอมลในชองหมายเหตมาใชในการใหคะแนน หรอขอเสนอแนะแกผประกอบการ

หรอแสดงความชนชมแกสถานประกอบการ ซงจะสรางความรสกเปนเจาหนาทผใหคาแนะนาและปรกษา

มากกวาเปนเจาหนาทเขาตรวจสอบ เพอดาเนนการตามกฎหมาย

คะแนนทไดรวมx100 คะแนนรวมในแตละหวขอ


ตวอยางการคานวณ นา

หนก สงทตองตรวจสอบ

ด

2

พอใช

1

ปรบปรง

0

คะแนน

ทได หมายเหต

2. เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต 2.1 การออกแบบ

0.4 2.1.1 ทาดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร ทนตอการกดกรอน

/ (2 x 0.4) = 0.8

0.4 2.1.2 รอยตอเรยบ ไมเปนแหลงสะสมของ สงสกปรก

/ (2 x 0.4) = 0.8

0.4 2.1.3 ปม ขอตอ ซล ประเกน วาลวตางๆ ทสมผสนานม สามารถถอดลางทาความสะอาด และฆาเชอได

/ (2 x 0.4) = 0.8

0.4 2.1.4 ทอสงนานม ไมมจดอบหรอซอกมมท ทาความสะอาดยาก

/ (2 x 0.4) = 0.8

0.4 2.1.5 ถงบรรจนานมมพนถงภายในลาดเอยง / (1 x 0.4) = 0.4

2.2 การตดตง

0.25 2.2.1 ถกตองเหมาะสมและเปนไปตามสายงาน

การผลต

/ (2x0.25)

= 0.5

0.25 2.2.2 อยในตาแหนงททาความสะอาดและ

บารงรกษางาย

/ (2x0.25)

= 0.5

2.3 มจานวนเพยงพอและเปนชนดทเหมาะสมกบ

การผลต ใชงานได มความเทยงตรง แมนยา

0.2 2.3.1 อปกรณรบนานมดบ กรณใชนานมดบ

เปนวตถดบในการผลต

/ (2 x 0.2)

= 0.4

0.2 2.3.2 อปกรณชง ตวง วด ปรมาณนานมดบ / (2 x 0.2)

= 0.4

0.2 2.3.3 เครองหรออปกรณกรอง / (2 x 0.2)

= 0.4

0.2 2.3.4 เครองหรออปกรณลดอณหภมนานมดบ

กรณใชนานมดบเปนวตถดบในการผลต

/ (2 x 0.2)

= 0.4

0.2 2.3.5 ถงเกบรกษานานมดบทรกษาอณหภม

ไดไมเกน 8 องศาเซลเซยส พรอมอปกรณวดอณหภม

/ (1 x 0.2)

= 0.2

0.2 2.3.6 เครองหรออปกรณการปรงผสม

กรณผลตนมปรงแตง

- - - - ไมมการปรงผสม


นา

หนก

สงทตองตรวจสอบ ด

2

พอใช

1

ปรบปรง

0

คะแนน

ทได


0.2 2.3.7 เครองโฮโมจไนสเซอร แลวแตกรณ / (2 x 0.2)

= 0.4

2.0

(M)

2.3.8 เครองฆาเชอแบบพาสเจอรไรส

พรอมอปกรณวดอณหภม บนทกอณหภม และอปกรณ

กวน กรณฆาเชอนานมดบโดยวธไมตอเนอง

- - - - การฆาเชอ

แบบตอเนอง

2

(M)

2.3.9 อปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม

อปกรณวดและบนทกอณหภม ระบบเตอนกรณ

อณหภมไมไดตามทกาหนด และมมาตรการปองกน

การปรบเปลยนอณหภมในอปกรณเปลยนทศทาง

การไหลของนานม กรณฆาเชอแบบตอเนอง

/ (2 x 2)

= 4

0.2 2.3.10 ถงบมหรอถงหมก ( fermented tank )

พรอมอปกรณทเกยวของ กรณผลตนมเปรยว

- - - - ไมมการผลตนม

เปรยว

0.2 2.3.11 เครองหรออปกรณลางทาความสะอาด

และฆาเชอบรรจภณฑ

/ (2 x 0.2)

= 0.4

0.3 2.3.12 ถงรอบรรจ (ฝาถงลาดเอยง สามารถ

ลางทาความสะอาดดวยระบบ CIP อปกรณวดอณหภม

เทยงตรง)

/ (2 x 0.3)

= 0.6

0.3 2.3.13 เครองหรออปกรณการบรรจและปดผนก

อตโนมต (สามารถลางทาความสะอาดดวยระบบ CIP)

/ (2 x 0.3)

= 0.6

0.2 2.3.14 เครองมอหรออปกรณประทบตรา วนหมดอายของผลตภณฑ (เครองสามารถระบ วนหมดอายทอานไดชดเจน)

/ (1 x 0.2) = 0.2

0.5 2.3.15 เครองมอหรออปกรณทาความสะอาด ฆาเชอในระบบปด กรณใชระบบทอ

/ (2 x 0.5) = 1

0.2 2.3.16 เครองมอหรออปกรณปรบคณภาพนา (เหมาะสม)

/ (2 x 0.2) = 0.4


/ (1 x 0.2) = 0.2

หวขอท 2 คะแนนรวม = 20-0.4-4-0.4 = 15.2

คะแนน

คะแนนทไดรวม = 14.2 คะแนน (..93.42..%)

** รอยละคะแนนทไดในแตละหวขอ = (14.2 x 100)/15.2 = 93.42 %


3. ขอบกพรองทรนแรง (Major defect) หมายถง ขอบกพรองทเปนความเสยง ซงอาจทาใหเกด

การปนเปอน ไมปลอดภยตอการบรโภค ไดแก

3.1 เครองฆาเชอแบบพาสเจอรไรส พรอมอปกรณวดอณหภม บนทกอณหภม และ

อปกรณกวน กรณฆาเชอนานมดบโดยวธไมตอเนอง ตามขอ 2.3.8

3.2 อปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม อปกรณวดและบนทกอณหภม ระบบเตอน

กรณอณหภมไมไดตามทกาหนด และมมาตรการปองกนการปรบเปลยนอณหภมในอปกรณเปลยนทศ

ทางการไหลของนานม กรณฆาเชอแบบตอเนอง ตามขอ 2.3.9

3.3 การควบคมและบนทกอณหภม เวลาทใชในการพาสเจอรไรส ตามขอ 3.2.2(1)

3.4 นาทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลตมคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ตามขอ 3.6.1

3.5 ผควบคมการผลต ตองมความร ความสามารถ และคณสมบต ตามทสานกงาน

คณะกรรมการอาหารและยากาหนด ตามขอ 6.2

3.6 ขอบกพรองอนๆทคณะเจาหนาทผตรวจประเมนแลววาเปนความเสยง ซงอาจทาให

อาหารเกดความไมปลอดภยตอการบรโภค

4. การยอมรบผลการตรวจวาผานการประเมน ตองมคะแนนทไดรวมแตละหวขอไมนอยกวา

รอยละ 70 และตองไมพบขอบกพรองทรนแรง จงผานเกณฑตามกฎหมาย


(สาเนา)

ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ. 2549

เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษา ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

--------------------------------------------

โดยทเปนการสมควรปรบปรงและยกระดบมาตรฐานการผลตผลตภณฑนม พรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส เพอใหเหมาะสมและมความมนใจในการประกนคณภาพหรอมาตรฐาน เพอความปลอดภยของผบรโภคเพมมากขน

อาศยอานาจตามความในมาตรา 5 และมาตรา 6(1)(2)(6) และ (7) แหงพระราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522 อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 39 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระทาไดโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส เปนอาหารทกาหนดวธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหารเปนการเฉพาะ

ขอ 2 ใหผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธ พาสเจอรไรส ไดแก นมโค นมปรงเแตง ผลตภณฑของนม นมเปรยว และใหหมายความรวมถงผลตภณฑดงกลาวทผลตจากนมของสตวอนทนามาบรโภคในลกษณะทเปนนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

ขอ 3 ผผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธ พาสเจอรไรสเพอจาหนาย ตองปฏบตตามวธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร ไมตากวาเกณฑทกาหนดไวในบญชแนบทายประกาศน

ขอ 4 ผนาเขาผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสเพอจาหนาย จะตองนาเขาผลตภณฑดงกลาวจากสถานทผลตทผานการตรวจประเมนจากสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา หรอองคกรหรอหนวยงานทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาประกาศกาหนดวาเปนสถานทผลตทมมาตรฐานการผลตเปนไปตามวธการผลต เครองมอเครองใช และการเกบรกษาอาหาร ไมตากวาเกณฑทกาหนดไวในบญชแนบทายประกาศน หรอจดใหมใบรบรองสถานทผลตสาหรบนาเขาผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาประกาศกาหนด


ในกรณทมเหตผลหรอความจาเปนในการทวนสอบระบบความปลอดภยของอาหาร เพอคมครองความปลอดภยของผบรโภค สานกงานคณะกรรมการอาหารและยาอาจกาหนดใหสถานทผลตตามวรรคหนง ตองผานการตรวจประเมนจากสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา หรอองคกรหรอหนวยงานทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาประกาศกาหนด

ขอ 5 ใหผรบใบอนญาตผลต นาเขา หรอใบสาคญการใชฉลากผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสกอนวนทประกาศนใชบงคบตองปฏบตใหเปนไปตามขอ 3 หรอขอ 4 แลวแตกรณ ภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 6 ประกาศน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 18 สงหาคม พ.ศ. 2549

(ลงชอ) อนทน ชาญวรกล (นายอนทน ชาญวรกล) รฐมนตรชวยวาการฯ ปฏบตราชการแทน รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(คดจากราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 123 ตอนพเศษ 96 ง ลงวนท 13 กนยายน พ.ศ. 2549)

รบรองสาเนาถกตอง (นางปารฉตร ฐตวฒนกล) นกวชาการอาหารและยา 7 ว

บญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ. 2549

เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

การผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส จะตองมการกาหนดวธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ซงการดาเนนการดงกลาวนนจะตองคานงถงสงตางๆ ดงตอไปน

หมวดท หวขอ เนอหา 1 สถานทตงและอาคารผลต 1.1 สถานทตงตวอาคารและทใกลเคยงตองอยในททเหมาะสม ไมทาใหเกดการปนเปอนกบผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธ

ฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสทผลต หากไมสามารถหลกเลยงไดตองมมาตรการปองกนการปนเปอนดงกลาว โดยตองม ลกษณะดงตอไปน 1.1.1 สถานทตงตวอาคารและบรเวณโดยรอบสะอาด ไมปลอยใหมการสะสมสงทไมใชแลวหรอสงปฏกล อนอาจเปนแหลงเพาะพนธสตวและ

แมลง รวมทงเชอโรคตางๆขนได 1.1.2 อยหางจากบรเวณหรอสถานททมฝนมากผดปกต 1.1.3 ไมอยใกลเคยงกบสถานทนารงเกยจ 1.1.4 บรเวณพนทตงตวอาคารไมมนาขง แฉะ และสกปรก มทอหรอทางระบายนาเพอใหไหลลงสระบบบาบดนาทงกอนลงสทางระบาย

นาสาธารณะ 1.1.5 กรณทใชนานมดบเปนวตถดบ ตองมบรเวณลางรถและอปกรณขนสงนานมดบ ทมพนคงทน เรยบ ลาดเอยง ไมมนาขง

1.2 อาคารผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส อยางนอยตองมลกษณะ ดงตอไปน 1.2.1 มการออกแบบและกอสรางมนคง พน ผนง และเพดาน ของอาคารสถานทผลตกอสรางดวยวสดทคงทน เรยบ ไมดดซบนา ลาดเอยง

ไมมนาขง 1.2.2 มขนาดและพนทเพยงพอในการปฏบตงาน 1.2.3 เปนอาคารสาหรบผลตอาหารเทานน และมการแยกการปฏบตงานสาหรบสายงานการผลตผลตภณฑอาหารประเภทตางๆใหเปนสดสวน


หวขอ เนอหา 1.2.4 มการจดพนทใหเปนไปตามสายงานการผลต เพอปองกนการปนเปอนขาม

1.2.5 แยกทพกอาศย หองนา หองสวม ออกเปนสดสวนไมปะปนกบบรเวณผลต 1.2.6 สะดวกในการปฏบตงานและบารงรกษาใหอยในสภาพใชงานไดด ไมชารด และถกสขลกษณะ 1.2.7 สามารถปองกนสตว แมลง ไมใหเขาในบรเวณผลต 1.2.8 ไมมสงของทไมใชแลวหรอไมเกยวของกบการผลตอยในบรเวณผลต 1.2.9 มทางระบายนาทงทออกแบบเพอรองรบปรมาณนาทงทเกดจากการผลตในบรเวณนนๆไดเพยงพอ 1.2.10 มการถายเทอากาศทดและเพยงพอ 1.2.11 มระบบแสงสวางทเพยงพอและมฝาครอบหลอดไฟในบรเวณผลตทเปนจดเสยงตอการปนเปอนผลตภณฑ 1.2.12 ภายในอาคารผลต อยางนอยตองประกอบดวย

1.2.12.1 หองหรอบรเวณรบและเกบรกษานานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบ ทงนถงเกบนานมดบอาจตงอยนอกอาคาร 1.2.12.2 หองหรอบรเวณเกบวตถดบ สวนผสมทใชในการผลต รวมทงบรรจภณฑ พนตองแหง มชนหรอยกพนรองรบ 1.2.12.3 หองหรอบรเวณเตรยมวตถดบและปรงผสม (กรณการผลตนมทมการปรงแตง) 1.2.12.4 หองหรอบรเวณเตรยมเชอ (กรณผลตนมเปรยว) 1.2.12.5 หองหรอบรเวณพาสเจอรไรส 1.2.12.6 หองหรอบรเวณบรรจ มมาตรการปองกนการปนเปอนจากภายนอกอยางมประสทธภาพ ไมเปนทางเดนผานไปยงบรเวณหรอ

หองอนๆ มภาชนะรองรบผลตภณฑทบรรจแลว โดยมระดบสงจากพนปฏบตงาน 1.2.12.7 หองเยนหรอตเยนสาหรบเกบผลตภณฑสาเรจรป มชนหรอยกพนรองรบ เพอใหความเยนไหลเวยนไดอยางทวถง 1.2.12.8 หองหรอบรเวณลางทาความสะอาดและฆาเชอบรรจภณฑ แลวแตกรณ 1.2.12.9 หองหรอบรเวณลางและฆาเชอภาชนะ อปกรณการผลต 1.2.12.10 หองหรอบรเวณสาหรบอปกรณลางแบบระบบปด (Clean In Place, CIP) 1.2.12.11 หองหรอบรเวณเกบอปกรณการผลตทลางทาความสะอาดแลว 1.2.12.12 หองปฏบตการตรวจวเคราะหคณภาพนานม ทมมาตรการปองกนการปนเปอนสบรเวณผลต 1.2.12.13 หองหรอบรเวณเกบสารเคมทไมใชในอาหาร ใหจดแยกเปนสดสวน ไมปะปนกบสารเคมทใชในอาหาร 1.2.12.14 หองหรอบรเวณเปลยนเสอผาและเกบของใชสวนตวของพนกงาน


หมวดท หวขอ เนอหา

2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต

2.1 มการออกแบบ อยางนอยตองมลกษณะดงน 2.1.1 ผวหนาของเครองมอหรออปกรณทสมผสโดยตรงกบนานม ตองมผวเรยบ ทาจากวสดทไมกอใหเกดการปนเปอนตออาหาร

สามารถทาความสะอาดและฆาเชอไดงาย 2.1.2 ปม ขอตอ วาลว ซล ประเกนตางๆ ทสมผสนานม ตองออกแบบใหงายตอการทาความสะอาดและฆาเชอ 2.1.3 ทอสงนานมตองไมกอใหเกดการปนเปอนกบกระบวนการผลตผลตภณฑ ภายในทอไมมจดอบหรอซอกมม ซงจะทาใหสงสกปรกสะสม

ยากตอการทาความสะอาดและฆาเชอ 2.1.4 ถงบรรจนานมตองออกแบบใหมพนถงลาดเอยง สามารถระบายของเหลวออกไดทงหมดและปองกนการปนเปอน

2.2 มการตดตงเครองมอเครองจกรและอปกรณในตาแหนงทเหมาะสม เปนไปตามสายงานการผลตแตละประเภท เปนสดสวน ไมกอใหเกดการ ปนเปอน งายตอการปฏบตงาน การตรวจสอบ ทาความสะอาด และซอมบารง

2.3 มจานวนเพยงพอและเปนชนดทเหมาะสมกบการผลต ใชงานได มความเทยงตรง แมนยา ซงอยางนอยตองประกอบดวย 2.3.1 อปกรณการรบนานมดบ (กรณใชนานมดบเปนวตถดบในการผลต) 2.3.2 เครองหรออปกรณตวง หรอเครองชง 2.3.3 เครองหรออปกรณกรอง 2.3.4 เครองหรออปกรณลดอณหภมนานมดบ (กรณใชนานมดบเปนวตถดบในการผลต) 2.3.5 ถงเกบรกษานานมดบทสามารถรกษาอณหภมไดไมเกน 8oC ตลอดระยะเวลาการเกบรกษา พรอมอปกรณวดอณหภม 2.3.6 เครองหรออปกรณการปรงผสมหรอเครองโฮโมจไนสเซอร แลวแตกรณ 2.3.7 เครองฆาเชอแบบพาสเจอรไรส พรอมอปกรณวดอณหภม บนทกอณหภม และอปกรณกวน กรณฆาเชอนานมดบโดยวธไมตอเนอง 2.3.8 อปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม (Flow Diversion Device, FDD) พรอมอปกรณวดอณหภม บนทกอณหภม กรณฆาเชอ

นานมดบโดยวธตอเนอง พรอมระบบเตอนกรณอณหภมไมไดตามกาหนด และมมาตรการปองกนการเปลยนแปลงอณหภมในอปกรณ เปลยนทศทางการไหลของนานม

2.3.9 ถงบมหรอถงหมก (Fermented Tank) (กรณผลตนมเปรยว)



2.3.10 เครองหรออปกรณลางทาความสะอาดหรอฆาเชอบรรจภณฑ 2.3.11 ถงรอบรรจตองมฝาปด ฝาถงลาดเอยง สามารถลางทาความสะอาดและฆาเชอภายในแบบระบบปด

พรอมอปกรณวดอณหภม และสามารถรกษาอณหภมของนานมหรอผลตภณฑไวไดไมเกนขอกาหนด 2.3.12 เครองบรรจและปดผนกอตโนมต 2.3.13 เครองหรออปกรณประทบตราวนหมดอายของผลตภณฑ 2.3.14 เครองหรออปกรณทาความสะอาดและฆาเชอแบบระบบปด (CIP) 2.3.15 เครองหรออปกรณสาหรบปรบคณภาพนา 2.3.16 เครองมอวดอณหภมและนาฬกาจบเวลา แลวแตกรณ

3 การควบคมกระบวนการผลต การดาเนนการทกขนตอนจะตองมการควบคมตามสขลกษณะการผลตทด ตงแตการตรวจรบ การเกบรกษาวตถดบ สวนผสมในการผลต และบรรจภณฑ การปรงผสม การฆาเชอ การเกบรกษาผลตภณฑทรอการบรรจ การบรรจ การเกบรกษาผลตภณฑสาเรจรป การขนยายระหวาง การผลต และการขนสงผลตภณฑสาเรจรป ดงน 3.1 การรบวตถดบ สวนผสมในการผลต และบรรจภณฑ

3.1.1 วตถดบและสวนผสมในการผลต 3.1.1.1 มการคดเลอกดานคณภาพและความปลอดภย เพอใหเหมาะสมในการผลตอาหารสาหรบการบรโภค ตามขอกาหนดทระบไว 3.1.1.2 เกบตวอยางนานมดบตรวจวเคราะหคณภาพ ดานเคม กายภาพ จลนทรย ทกครงกอนใชผลต 3.1.1.3 เกบตวอยางตรวจวเคราะหวตถดบอนๆ โดยหองปฏบตการทไดมาตรฐานอยางนอยปละ 1 ครง และทกครงทมการ

เปลยนแปลงแหลงซอกอนนาไปใชในการผลต เพอเปนขอมลในการตดสนใจสาหรบการนาไปใชผลต 3.1.1.4 เกบไวภายใตสภาวะทปองกนการปนเปอนได โดยมการเสอมสลายนอยทสด มการหมนเวยนไปใชอยางมประสทธภาพ

ตามหลกเกบกอนใชกอน 3.1.1.5 มชนหรอยกพนรองรบ



3.1.2 บรรจภณฑ 3.1.2.1 ตองทาจากวสดทมคณภาพหรอมาตรฐานตามขอกาหนดของบรรจภณฑสาหรบอาหาร ในประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวย

เรอง ภาชนะบรรจ 3.1.2.2 มการตรวจสภาพเบองตน ไมมตาหน อยในหบหอทสะอาด ปองกนการปนเปอนจากฝนละออง กอนนาไปใชจะตองทา

ความสะอาดหรอฆาเชอ และนาไปใชบรรจทนท มการตรวจสอบการปนเปอนเชอจลนทรยของบรรจภณฑอยางสมาเสมอ เพอยนยนประสทธภาพการทาความสะอาดหรอการฆาเชอ

3.1.2.3 มชนหรอยกพนรองรบ 3.2 การควบคมระหวางกระบวนการผลต

3.2.1 การปรงผสม (กรณทมการปรงผสม) 3.2.1.1 มการตรวจสอบการปรงผสมวาเปนไปตามสตร สวนผสมทกาหนดไว โดยเกบรกษาภายใตสภาวะทสามารถปองกนการปนเปอน

และการเจรญของเชอจลนทรย 3.2.2 การพาสเจอรไรส

3.2.2.1 มการควบคมกระบวนการพาสเจอรไรส โดยใชอณหภมและเวลาตามประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ หรอใหเปนไปตามหลกวชาการทยอมรบและมความปลอดภยตอผบรโภค พรอมบนทกผล

3.2.2.2 มการทวนสอบประสทธภาพการพาสเจอรไรสทกครงภายหลงการฆาเชอผลตภณฑ และบนทกผล 3.2.2.3 กรณใชอปกรณฆาเชอระบบแผนแลกเปลยนความรอน ตองควบคมความดนของนานมทผานการฆาเชอแลว ใหสงกวานานมดบ

ในสวน Regenerative Section หรอมมาตรการอนทเทยบเทา 3.2.3 การบรรจ

3.2.3.1 บรรจและปดผนกทนทดวยเครองบรรจอตโนมต 3.2.3.2 ตรวจพนจสภาพความเรยบรอยของบรรจภณฑภายหลงการบรรจ รวมทงความถกตองของฉลาก 3.2.3.3 อณหภมของนานมทผานการฆาเชอแลวระหวางบรรจ จนกระทงนาเขาเกบรกษาในหองเยน ไมสงกวาอณหภมตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสขทเกยวของหรอใหเปนไปตามหลกวชาการทยอมรบและมความปลอดภยตอผบรโภค พรอมบนทกผล



3.3 ผลตภณฑสาเรจรป 3.3.1 การเกบรกษาผลตภณฑสาเรจรป สามารถปองกนการปนเปอนและปองกนการเสอมสลายของผลตภณฑ โดยอณหภมของผลตภณฑ

ระหวางเกบรกษาตองไมสงกวาอณหภมตามประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของหรอใหเปนไปตามหลกวชาการทยอมรบ และมความปลอดภยตอผบรโภค พรอมบนทกผล

3.3.2 การขนสง พาหนะทใชขนสงผลตภณฑนมพาสเจอรไรสตองไมกอใหเกดการปนเปอน และสามารถควบคมอณหภมผลตภณฑใหเปนไป ตามประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ หรอใหเปนไปตามหลกวชาการทยอมรบและมความปลอดภยตอผบรโภค พรอมบนทกผล กรณใชนาแขงจะตองเปนนาแขงทสะอาด มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง นาแขง

3.3.3 การควบคมคณภาพตองเกบตวอยางสงตรวจวเคราะห ดานเคม ดานกายภาพ อยางนอยปละ 1 ครง และดานจลนทรย อยางนอยทก 6 เดอน โดยหองปฏบตการทไดมาตรฐาน พรอมทงมการตรวจเฝาระวงตนเอง (in-house control) ตามความเหมาะสม เพอตรวจสอบวาผลตภณฑมคณภาพตามประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ

3.4 ภาชนะ อปกรณ เครองมอทใชในการขนถายวตถดบ สวนผสมในการผลตในระหวางกระบวนการผลต รวมทงผลตภณฑสาเรจรป ตองอยในสภาพทเหมาะสม และไมทาใหเกดการปนเปอน

3.5 มการเกบและบงชชนดของวตถดบ บรรจภณฑ และผลตภณฑสาเรจรป ผลตภณฑทตองผานกระบวนการผลตซา (reprocess) หรอ ผลตภณฑทรอทาลายอยางชดเจน

3.6 นาทสมผสอาหารในกระบวนการผลตตองเปนนาสะอาด มคณภาพหรอมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง นาบรโภค ในภาชนะบรรจทปดสนท และการนาไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

3.7 ไอนาทสมผสกบอาหารตองทาจากนาสะอาด มคณภาพหรอมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง นาบรโภคในภาชนะ บรรจทปดสนท และการนาไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

3.8 ตองมมาตรการจดการนานมดบ ผลตภณฑทอยระหวางกระบวนการผลต และผลตภณฑสดทายอยางเหมาะสม ในกรณทไฟฟาดบ ทงนหากมการใชนาแขงรกษาความเยน ตองไมใหสมผสอาหารโดยตรง และนาแขงทใชตองมคณภาพหรอมาตรฐานตามประกาศกระทรวง สาธารณสขวาดวยเรอง นาแขง



4 การทาความสะอาด การฆาเชอ และการบารงรกษา

สารทใชในการทาความสะอาดและฆาเชอเครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต โดยเฉพาะภาชนะบรรจ ตองมขอมลเกยวกบวธการใช ความเขมขน อณหภมทใช ระยะเวลาทสารนนสมผสกบพนผวทตองการทาความสะอาดและฆาเชอ รวมทงตองมการทดสอบวาขอมลดงกลาว มประสทธภาพในการทาความสะอาดและฆาเชอ ดงตอไปน 4.1 การทาความสะอาดและการฆาเชอ

4.1.1 มเอกสารแสดงขนตอนการลางทาความสะอาดและฆาเชอของเครองมอ เครองจกร และอปกรณตางๆทใชในการผลต รวมทงบรรจภณฑ

4.1.2 สารเคมทใชในการทาความสะอาด ฆาเชอเครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต ตองมขอมลเกยวกบชนดของสารเคม วธใช ความเขมขน อณหภมทใช ระยะเวลาในการลางทาความสะอาดและฆาเชอ

4.1.3 มการฆาเชอ เครองมอ เครองจกร อปกรณ อยางเหมาะสมและมประสทธภาพ 4.1.4 มการตรวจสอบประสทธภาพการลางทาความสะอาด การฆาเชอ และการตกคางของสารเคมทใชลางทาความสะอาดและฆาเชอ

4.1.5 มการเกบอปกรณททาความสะอาดหรอฆาเชอแลวใหเปนสดสวนและหางจากททอาจกอใหเกดการปนเปอนซา

4.1.6 การลาเลยง ขนสงภาชนะ และอปกรณททาความสะอาดแลว ตองสามารถปองกนการปนเปอนจากภายนอกได

4.1.7 การใชสารเคม ตลอดจนสารเคมทใชเกยวกบกระบวนการผลตตองอยภายใตเงอนไขทปลอดภย มฉลากภาษาไทยกากบ สารเคมทใชใน

อาหาร ตองมมาตรการควบคมสาหรบนาไปใชอยางปลอดภย

4.2 มแผนงานบารงรกษา เครองมอ เครองจกร อปกรณ และการสอบเทยบอปกรณทจาเปนในการผลตอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ 5 การสขาภบาล ผผลตตองดาเนนการเกยวกบสขาภบาล ดงตอไปน

5.1 นาทใชภายในสถานทผลตสาหรบวตถประสงคอนๆ ตองสะอาด มการปรบคณภาพนาตามความจาเปน มปรมาณเพยงพอ และมสญลกษณ แยกประเภทนาใชสมผสอาหารหรอนาใชในสถานทผลตอยางชดเจน

5.2 มภาชนะรองรบขยะมลฝอยทมฝาปดในจานวนทเพยงพอ และมวธการกาจดทเหมาะสม 5.3 จดใหมทางระบายนาทงและสงโสโครกอยางมประสทธภาพ เหมาะสม และไมกอใหเกดการปนเปอนกลบเขาสกระบวนการผลตอาหาร 5.4 หองสวมและอางลางมอหนาหองสวม มจานวนเพยงพอสาหรบผปฏบตงานและถกสขลกษณะ มอปกรณในการลางมอครบถวน ถกสขลกษณะ

และใชงานไดอยางมประสทธภาพ 5.5 อางลางมอบรเวณผลตมจานวนเพยงพอและตดตงในบรเวณทเหมาะสมตอการใชงาน มอปกรณในการลางมอครบถวน และมอปกรณทาให

มอแหงและใชงานไดอยางมประสทธภาพ 5.6 ไมมสตวเลยงในอาคารผลตและมระบบควบคมปองกนสตว แมลง ทมประสทธภาพ



6

สขลกษณะของผปฏบตงานและบคลากร

6.1 ผปฏบตงานและบคลากรในบรเวณผลตตอง 6.1.1 ไมเปนโรคตดตอหรอโรคนารงเกยจตามทกาหนดไวในกฎกระทรวง ฉบบท 1 (พ.ศ.2522) หรอมบาดแผลทกอใหเกดการปนเปอนส

อาหาร และมขอกาหนดสาหรบผปฏบตทมอาการของโรค 6.1.2 มการตรวจสขภาพประจาป อยางนอยปละ 1 ครง 6.1.3 แตงกายสะอาด ตดเลบสน ไมทาเลบ ไมใสเครองประดบ 6.1.4 ลางมอใหสะอาดทกครงกอนเรมปฏบตงาน ภายหลงจากสมผสสงทกอใหเกดการปนเปอน และภายหลงจากใชหองนาและหองสวม

โดยเฉพาะผปฏบตงานรบนานมดบ ปรงผสม เตมเชอนมเปรยว และบรรจ 6.1.5 สวมถงมอทอยในสภาพสมบรณและสะอาดถกสขลกษณะ สาหรบการปฏบตบางขนตอนทไมตองสวมถงมอ ตองลางมอ เลบ แขน

ใหสะอาดกอนการผลตทกครง 6.1.6 สวมหมวก ตาขายหรอผาคลมผม ผากนเปอน ผาปดปาก ขณะปฏบตงาน 6.1.7 มมาตรการจดการรองเทาบางจดการทางานทเหมาะสม เชน เปลยนใชรองเทาเฉพาะบรเวณ หรอจมรองเทาในนายาฆาเชอโรคกอนเขาส

บรเวณผลต เพอปองกนการปนเปอนสผลตภณฑ 6.1.8 ไมบรโภคอาหาร สบบหร ในขณะปฏบตงาน หรอมพฤตกรรมขณะปฏบตงานทนารงเกยจอนๆ ทอาจทาใหเกดการปนเปอนสอาหาร 6.1.9 มการฝกอบรมผปฏบตงานเกยวกบสขลกษณะทวไป และความรทวไปในการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวตามความเหมาะสม

6.2 ผควบคมการผลต ตองมคณสมบตและความรเกยวกบการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรสตามความเหมาะสม ตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาประกาศกาหนด

6.3 มขอกาหนดดานสขลกษณะหรอมาตรการสาหรบผเยยมชมและผไมเกยวของกบการผลต อยางนอยตองปฏบตตามขอกาหนด 6.1.1-6.1.8



7. บนทกและรายงานผล

ผผลตตองมบนทก รายงานตางๆทเกยวของกบการผลต อยางนอยดงตอไปน โดยเกบรกษาไว ณ สถานทผลต เปนระยะเวลาไมนอยกวา 6 เดอน 7.1 ผลการตรวจวเคราะหนานมดบ วตถดบและสวนผสมในการผลต บรรจภณฑ และผลตภณฑสาเรจรป 7.2 ผลการตรวจวเคราะหนาทสมผสอาหารและทใชเปนสวนผสมในกระบวนการผลต 7.3 การชง ตวง วด วตถดบและสวนผสมในการผลต 7.4 อณหภมและเวลาในการเกบรกษานานมดบ การปรงผสม การบม แลวแตกรณ การพาสเจอรไรส การเกบเพอรอบรรจ การเกบรกษาผลตภณฑ

สาเรจรป และการขนสง 7.5 ผลการทวนสอบประสทธภาพการพาสเจอรไรส 7.6 ชนดและปรมาณการผลตประจาวนของผลตภณฑสาเรจรปและวธการเรยกคนสนคา 7.7 ชนดและความเขมขนของสารเคม อณหภมและเวลาทใชในการทาความสะอาดและฆาเชออปกรณ เครองมอเครองจกรในการผลต และผลการ

ตรวจสอบการตกคางของสารเคม 7.8 ผลการตรวจสอบประสทธภาพการลางทาความสะอาดหรอฆาเชอเครองมอ เครองจกร และอปกรณในการผลต 7.9 ผลการตรวจสภาพความพรอม การทางานของเครองจกร อปกรณ โดยเฉพาะอปกรณเปลยนทศทางการไหลของนานม (กรณใชอปกรณ

พาสเจอรไรสแบบตอเนอง) ทกครงกอนการผลต 7.10 ผลการตรวจสอบสภาพของเครองจกรและอปกรณตางๆ ตามแผนงานบารงรกษาทกาหนด 7.11 การสอบเทยบเครองมอวดอณหภม นาฬกา เครองชง ตวง วด ทใชในกระบวนการผลต 7.12 ผลการตรวจสขภาพประจาปผปฏบตงาน และประวตหรอรายงานการฝกอบรมของผปฏบตงาน



(สาเนา)

ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 295) พ.ศ.2548 เรอง กาหนดคณภาพหรอมาตรฐานของภาชนะบรรจททาจากพลาสตก

---------------------

โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง กาหนดคณภาพหรอมาตรฐานของภาชนะบรรจททาจากพลาสตก อาศยอานาจตามความในมาตรา 5 มาตรา 6(6) และ (9) แหง พระราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522 อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบดวยมาตรา 35 มาตรา 39 มาตรา48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระทาได โดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขออกประกาศไวดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 111 (พ.ศ.2531) เรอง กาหนดคณภาพหรอมาตรฐานของภาชนะบรรจพลาสตก การใชภาชนะบรรจพลาสตก และการหามใชวตถใดเปนภาชนะบรรจอาหาร ลงวนท 22 มกราคม พ.ศ.2531

ขอ 2 ในประกาศน ภาชนะบรรจ หมายความวา วตถทใชบรรจอาหาร ไมวาดวยการใส หรอหอ หรอดวยวธใดๆ และใหหมายความรวมถงฝาหรอจกดวย

ขอ 3 ภาชนะบรรจททาจากพลาสตกตองมคณภาพหรอมาตรฐานดงน (1) สะอาด (2) ไมมสารอนออกมาปนเปอนกบอาหาร ในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (3) ไมมจลนทรยททาใหเกดโรค (4) ไมมสออกมาปนเปอนกบอาหาร

ขอ 4 ภาชนะบรรจททาจากพลาสตก นอกจากตองมคณภาพหรอมาตรฐานตามขอ 3 แลวตองมคณภาพหรอมาตรฐานตามบญชหมายเลข 1 ทายประกาศนดวย

ขอ 5 การตรวจวเคราะหคณภาพหรอมาตรฐานการแพรกระจายของภาชนะบรรจททาจากพลาสตก ใหวเคราะหโดยวธตามทกาหนดโดยสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

ขอ 6 ภาชนะบรรจททาจากพลาสตกซงใชบรรจนมหรอผลตภณฑนม ตองเปนพลาสตก ชนดพอลเอทลน, เอทลน 1-แอลคนโคพอลเมอรไรซดเรซน, พอลพรอพลน, พอลสไตรน หรอพอลเอทลนเทเรฟทาลเลต

ผลตภณฑนมตามวรรคหนง ไดแก นมเปรยว นมดดแปลงสาหรบทารก นมปรงแตงและครม แตไมรวมถงนมและผลตภณฑนมดงกลาวทอยในลกษณะผงหรอแหง


ขอ 7 หามมใหใชภาชนะบรรจททาจากพลาสตกทมสบรรจอาหาร u3618 .ก เวนในกรณ

ดงตอไปน (1) พลาสตกชนดลามเนต (Laminate) เฉพาะชนทไมสมผสโดยตรงกบอาหาร (2) พลาสตกทใชบรรจผลไมชนดทไมรบประทานเปลอก (3) กรณอนตามทไดรบความเหนชอบจากสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

ขอ 8 หามมใหใชภาชนะบรรจททาขนจากพลาสตกทใชแลวบรรจอาหาร เวนแตใชเพอบรรจผลไมชนดทไมรบประทานเปลอก

ขอ 9 หามมใหใชภาชนะบรรจททาจากพลาสตกทเคยใชบรรจหรอหมหอปย วตถมพษ หรอวตถทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ เปนภาชนะบรรจอาหาร

ขอ 10 หามมใหใชภาชนะบรรจททาจากพลาสตกททาขนเพอใชบรรจสงของอยางอนทมใชอาหาร หรอมรป รอยประดษฐหรอขอความใดททาใหเกดความเขาใจผดในสาระสาคญของอาหารทบรรจ อยในภาชนะนน เปนภาชนะบรรจอาหาร

ประกาศน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 30 ธนวาคม พ.ศ.2548

(ลงชอ) อนทน ชาญวรกล (นายอนทน ชาญวรกล)

รฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข ปฏบตราชการแทนรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(คดจากราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 123 ตอนพเศษ 1 ง ลงวนท 6 มกราคม พ.ศ.2549) รบรองสาเนาถกตอง (นางสาววารณ เสนสภา) นกวชาการอาหารและยา 8 ว.


(สาเนา)

ประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

เรอง ใบรบรองสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส เพอการนาเขา

---------------------------------------------------------

อาศยอานาจตามความในขอ 4 แหงประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษา ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ลงวนท 18 สงหาคม พ.ศ.2549 ซงออกโดยอาศยอานาจตามความในมาตรา 5 และมาตรา 6(1)(2)(6) และ (7) แหงพระราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522 สานกงานคณะกรรมการอาหารและยาออกประกาศไวดงตอไปน

ขอ 1 ใบรบรองสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวย ความรอนโดยวธพาสเจอรไรสเพอการนาเขา ตองระบวาเปนไปตามเกณฑหรอมรายละเอยดเทยบเทาเกณฑในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 อยางใดอยางหนงดงตอไปน

(1) หลกเกณฑการผลตทดของนม (Code of Hygienic Practice for Milk and Milk Products: CAC/RCP 57-2004) ทกาหนดโดยโครงการมาตรฐานอาหารระหวางประเทศ เอฟ เอ โอ/ดบบลว เอช โอ, โคเดกซ

(2) ระบบการวเคราะหอนตรายและควบคมจดวกฤต (Hazard Analysis and Critical Control Point System)

(3) ระบบบรหารคณภาพ (Quality Management System) ของ ไอ เอส โอ (ISO) 22000: 2005

ขอ 2 ใหองคกรหรอหนวยงานดงตอไปน มหนาทตรวจประเมนสถานทผลต และสามารถออกใบรบรองสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธ พาสเจอรไรส ตามขอ 1

(1) องคกรหรอหนวยงานของรฐ (Authority) ซงมหนาทรบผดชอบของประเทศผผลต (2) องคกรหรอหนวยงานเอกชนทหนวยงานราชการซงมหนาทรบผดชอบของประเทศ

ผผลต รบรองใหสามารถตรวจประเมนสถานทผลต (3) องคกรหรอหนวยงานทไดรบการรบรองโดยหนวยงานรบรองสากล ซงเปนท

นาเชอถอในระดบสากล


ขอ 3 การแสดงใบรบรองทออกโดยองคกรหรอหนวยงานตามขอ 2 ตองเปนตนฉบบ กรณท

ไมสามารถนาตนฉบบมาแสดงได ใหใชสาเนาตนฉบบทรบรองโดยองคกรหรอหนวยงานทออกใบรบรองนนๆ หรอสถานทตของผผลตในประเทศไทย หรอหนวยงานของรฐ หรอบคคลทรฐรบรอง เชน Notary Public เปนตน

กรณใบรบรองทใชภาษาอน ใหแนบคาแปลทเปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษทผานการรบรองคาแปลจากสถานทตไทยในประเทศผผลต หรอสถานทตของผผลตในประเทศไทย หรอหนวยงานของรฐหรอเอกชนทดาเนนธรกจการแปลเอกสารทเปนมาตรฐานสากลพรอมใบรบรองดวย

ใบรบรองตองระบวนสนอาย ในกรณทใบรบรองไมไดระบวนสนอาย ใหถอวาใบรบรองนนใชไดไมเกน 1 ป นบแตวนทออกใบรบรอง เวนแตจะมหลกฐานจากองคกรหรอหนวยงานทออกใบรบรองวาใบรบรองนนยงคงมสถานะใชไดอย


ประกาศ ณ วนท 28 กนยายน พ.ศ.2549

ลงชอ มานตย อรณากร

(นายมานตย อรณากร) รองเลขาธการ รกษาราชการแทน


(คดจากราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 123 ตอนพเศษ 11 ง ลงวนท 18 ตลาคม พ.ศ.2549) รบรองสาเนาถกตอง (นางปารฉตร ฐตวฒนกล) นกวชาการอาหารและยา 7 ว.


(สาเนา)

ประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

เรอง กาหนดคณสมบตและความรของผควบคมการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว ทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

--------------------------------------------------

อาศยอานาจตามความในขอ 6.2 ในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) พ.ศ.2549 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษา ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ลงวนท 18 สงหาคม พ.ศ.2549 ซงออกโดยอาศยอานาจตามความในมาตรา 5 และมาตรา 6(1) (2) (6) และ (7) แหงพระราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522 สานกงานคณะกรรมการอาหารและยาออกประกาศไวดงตอไปน

ขอ 1 ในประกาศน “ผควบคมการผลต” หมายถง ผทมหนาทควบคมการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ทผานการฝกอบรมและทดสอบความรจากหนวยงานของรฐ หรอสถาบนการศกษา หรอหนวยงานเอกชนทสามารถออกใบรบรองคณวฒ ใหเปนไปตามประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาฉบบน

ขอ 2 ผผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธ พาสเจอรไรสเพอจาหนาย ตองจดใหมผควบคมการผลตคนใดคนหนงหรอหลายคน ทมคณสมบตและความร ดงน

2.1 จบการศกษาขนตาระดบอนปรญญาหรอเทยบเทา ดานวทยาศาสตร วทยาศาสตรการอาหาร อตสาหกรรมเกษตร หรอในสาขาทเกยวของ และตองผานการฝกอบรมและการทดสอบความร ความชานาญทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต โดยมเนอหาของหลกสตรอยางนอย ดงตอไปน

(1) หลกเกณฑวธการทดในการผลตนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอไรส

(2) ระบบการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส (3) การทาความสะอาดและฆาเชออปกรณ เครองมอเครองใชในการผลต โดยใช

อปกรณการลางแบบระบบปด (Cleaning In Place: CIP) (4) การบารงรกษาเครองมอ เครองจกร และอปกรณในการผลต (5) สขาภบาลอาหาร ทงน ผควบคมการผลตตองผานการอบรมตามหลกสตรขางตน โดยมหลกฐานผาน

การฝกอบรมจากหนวยงานของรฐ หรอสถาบนการศกษา หรอหนวยงานเอกชนดวย


2.2 มประสบการณในการปฏบตงานดานการผลตผลตภณฑนมพรอมดมชนดเหลวท

ผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรสมาแลวอยางตอเนอง ไมตากวา 1 ป ผควบคมการผลตตามวรรค 1 จะตองอยปฏบตงานประจา ณ สถานทผลต ตลอดเวลาทม

การผลต


ประกาศ ณ วนท 28 กนยายน พ.ศ.2549

ลงชอ มานตย อรณากร

(นายมานตย อรณากร) รองเลขาธการ รกษาราชการแทน


(คดจากราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 123 ตอนพเศษ 11 ง ลงวนท 18 ตลาคม พ.ศ.2549) รบรองสาเนาถกตอง (นางปารฉตร ฐตวฒนกล) นกวชาการอาหารและยา 7 ว.


(สาเนา)

คาสงสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

ท 508/2549 เรอง แตงตงคณะทางานจดทาเกณฑสขลกษณะทด (GMP) ในการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภค

ชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส ………………………………………………………………

ตามทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาไดจดทาประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท

298) พ.ศ. 2549 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษา ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส ซงมผลบงคบใชในวนท 14 กนยายน 2549 เปนตนไปนน สถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส ไดแก นมโค นมปรงแตง ผลตภณฑนม นมเปรยว และนมของสตวอนทวประเทศจะตองไดรบการตรวจประเมนสถานทผลตใหเปนไปตามกฎหมาย

สานกงานคณะกรรมการอาหารและยาพจารณาแลวจงเหนควรใหมการจดทาบนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส เพอการตรวจประเมนของเจาหนาททวประเทศเปนมาตรฐานในแนวทางเดยวกน ดงนนเพอใหการดาเนนการดงกลาวบรรลตามวตถประสงคทกาหนดไว สานกงานคณะกรรมการอาหารและยาจงมคาสงดงน

องคประกอบคณะทางาน 1. นางสาวดารณ หมขจรพนธ นกวชาการอาหารและยา 9 ชช. ประธาน

ดานความปลอดภยของอาหารและการบรโภคอาหาร สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

2. นางสาวทพยวรรณ ปรญญาศร ผอานวยการกองควบคมอาหาร ผทางาน สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

3. นายไพโรจน แกวมณ สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผทางาน 4. นายมานตย วาสเทพรงสรรค กรมปศสตว ผทางาน 5. นายประวณ วชลดา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ผทางาน 6. นางอรอวล เรองจนทร วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยบรรมย ผทางาน 7. นายสวรจน หงสยนตรชย องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย ผทางาน สาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 8. นายชยยนต โลหพนธวงศ บรษท ซพ-เมจ จากด ผทางาน 9. นายมนตร บรรเรงเสนาะ บรษท ไทยแอดวานซฟด (1991) จากด ผทางาน 10.นายเลศเกยรต พนผล บรษท โฟรโมสตอาหารนม (กรงเทพฯ) จากด ผทางาน


11.นายวรญ ปนประไพ บรษท ดชมลล จากด ผทางาน 12.ผแทนสมาคมอตสาหกรรมผลตภณฑอาหารนมไทย ผทางาน 13.นางสาวกลยาณ ดประเสรฐวงศ สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผทางาน 14.นางสาวนฤมล ฉตรสงา สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผทางาน 15.นางสาวศศวณ นรากร สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผทางาน 16.นางสาวณฐา พฒนากล สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผทางาน 17.นางปารฉตร ฐตวฒนกล สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผทางานและเลขานการ 18.นางสาวสลวรรณ นนทโชต สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผทางานและผชวยเลขานการ 19.นางสาวประวณาภรณ อรณรตน สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผทางานและผชวยเลขานการ

อานาจหนาท 1. พจารณาจดทาคาสงสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาเรอง การตรวจประเมนสถานท

ผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส 2. พจารณาจดทาบนทกการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผาน

กรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส 3. พจารณาจดทาคมอการตรวจสถานทผลตตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตผลตภณฑนม

พรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส 4. เรองอนๆ ตามทไดรบมอบหมาย

ทงนตงแตบดนเปนตนไป

สง ณ วนท 18 ตลาคม 2549 ลงชอ มานตย อรณากร (นายมานตย อรณากร) รองเลขาธการ รกษาราชการแทน



คามาตรฐานและคาความปลอดภย


ตารางท 1 : คณภาพนานมดบ

คณภาพนานมดบ

คณสมบต มาตรฐาน

1. องคประกอบนานม ไดแก 1.1 ไขมน (FAT) 1.2 โปรตน (PROTIEN) 1.3 เนอนมไมรวมมนเนย (SOLID NOT FAT) 1.4 เนอนมทงหมด (TOTAL SOLIDS) 2. ความสะอาดของนานมและสารปนเปอนในนานม 2.1 จดเยอกแขง หรอ คาความถวงจาเพาะ 2.1.1 จดเยอกแขง 2.1.2 คาความถวงจาเพาะท 20 องศาเซลเซยส 2.2 ชวโมงการเปลยนสของเมทธนบล หรอรซาซรน 2.3 จลนทรยทงหมด 2.4 โคลฟอรม 2.5 แบคทเรยชนดทนรอน 2.6 เซลลโซมาตก 2.7 ยาปฏชวนะ

ไมนอยกวารอยละ 3.2 ไมนอยกวารอยละ 3.2 ไมนอยกวารอยละ 8.25 ไมนอยกวารอยละ 12.3

ไมสงกวา -0.525 องศาเซลเซยส ไมตากวา 1.028 มากกวา 4 ชวโมง

ไมนอยกวา 4.5 จด อานผลท 1 ชวโมง ไมเกน 600,000โคโลน/มลลลตร ไมเกน 10,000 โคโลน/มลลลตร ไมเกน 1,000 โคโลน/มลลลตร ไมเกน 500,000 เซลล/มลลลตร

ใหผลลบเมอทดสอบดวย Delvo test หรอ AM test หรอชดทดสอบของกรมวทยาศาสตรการแพทย

ทมา : “นานมดบ” มาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มกอช. 6003-2548) สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต กระทรวงเกษตรและสหกรณ


ตารางท 2 : คณภาพมาตรฐานของนาบรโภคตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง นาบรโภค ในภาชนะบรรจทปดสนท

คณภาพมาตรฐานนาบรโภคทบงคบใชตามกฎหมาย

คณสมบต คาทกาหนด

คณสมบตทางฟสกส ส กลน ความขน ความเปนกรด-ดาง คณสมบตทางเคม ปรมาณสารทงหมด (Total Solid) ความกระดางทงหมด (คานวณเปนแคลเซยมคารบอเนต) สารหน แบเรยม แคดเมยม คลอไรด (คานวณเปนคลอรน) โครเมยม ทองแดง เหลก ตะกว แมงกานส ปรอท ไนเตรต (คานวณเปนไนโตเจน) ฟนอล ซลเนยม เงน ซลเฟต สงกะส ฟลออไรด (คานวณเปนฟลออรน) อะลมเนยม เอ.บ.เอส.(Alkylbenzene Sulfonate) ไซยาไนด

ไมเกน 20 ฮาเซนยนต

ไมมกลน ไมเกน 5.0 ซลกาสเกล

6.5-8.5 มลลกรม / ลตร (สวนในลานสวน)

ไมเกน 500 ไมเกน 100 ไมเกน 0.05 ไมเกน 1.0 ไมเกน 0.005 ไมเกน 250 ไมเกน 0.05 ไมเกน 1.0 ไมเกน 0.3 ไมเกน 0.05 ไมเกน 0.05 ไมเกน 0.002 ไมเกน 4.0 ไมเกน 0.001 ไมเกน 0.01 ไมเกน 0.05 ไมเกน 250 ไมเกน 5.0 ไมเกน 1.5 ไมเกน 0.2 ไมเกน 0.2 ไมเกน 0.1


คณภาพมาตรฐานนาบรโภคทบงคบใชตามกฎหมาย

คณสมบต คาทกาหนด

คณสมบตทางจลนทรย บกเตรชนดโคลฟอรม บกเตรชนด อ.โคไล จลนทรยททาใหเกดโรค

2.2 / นา 100 มล. (โดยวธเอมพเอน)

ตองไมพบ ตองไมพบ

ทมา : ประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบท 61 (พ.ศ.2524) เรอง นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท และประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบท 135 (พ.ศ.2534) เรอง นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท (ฉบบท 2)

ตารางท 3 : จานวนหองนา-หองสวม อางลางมอ ตอคนงาน

จานวนคนงาน สวม ปสสาวะชาย อางลางมอ ไมเกน 15 1 1 1 ไมเกน 40 2 2 2 ไมเกน 80 3 3 3

คนงานตงแต 80 คนขนไป จะตองเพมสวม ทปสสาวะชาย และอางลางมออกอยางละ 1 ทตอคนงานทเพมขนทกๆ 50 คน นอกจากน ตองมอางลางมอ และสบภายในบรเวณททาการผลตใหเพยงพอกบจานวนคนงานดงน

จานวนคนงาน อางลางมอ ไมเกน 15 1 ไมเกน 40 2 ไมเกน 80 3

คนงานตงแต 80 คนขนไป จะตองเพมอางลางมออก 1 ท ตอคนงานทเพมขนทกๆ 50 คน


ตารางท 4 : ความเขมของแสงในการปฏบตงานแตละบรเวณในอาคารผลต

ระบบแสงสวาง ความเขมของการสองแสง (ลกซ) โรงงานผลตอาหารตองจดใหมแสงสวางในการทางาน ณ ทปฏบตงาน หรอจดทปฏบตงานตามหลกเกณฑดงตอไปน 1. ลาน ถนน และเดนภายนอกอาคารโรงงาน 2. บรเวณทการปฏบตงานไมตองการความละเอยด เชน การขน

ยายวสด การเลอกวสดอยางหยาบๆ ระเบยง บนได หองเกบของโดยทวไป และบรเวณทางเดนภายในอาคารโรงงาน

3. บรเวณทการปฏบตงานตองการความละเอยดเลกนอย เชน การประกอบชนงานอยางหยาบๆ บรเวณหองเครอง หองหมอนา หองบรรจหบหอ หองเกบวสดหรอผลตภณฑสาเรจรปเลกๆ หองผลดเครองแตงกาย หองนา หองสวม

4. บรเวณทการปฏบตตองการความละเอยดปานกลาง เชน ประกอบชนงานทมความละเอยดปานกลาง การตรวจพนจอยางหยาบๆ การบรรจอาหารกระปอง

5. บรเวณทการปฏบตงานตองการความละเอยดมาก เชน การตรวจพนจหรอทอสอบทตองการความละเอยดปานกลาง

6. บรเวณทการปฏบตงานตองการความละเอยดมาก และชนงานมขนาดเลก ละเอยด หรอแตงชนงานทตองการความละเอยดมาก

7. บรเวณทการปฏบตงานตองการความละเอยดเปนพเศษ หรอเมอมการปฏบตงานตดตอกน เปนระยะเวลานาน ทชนงานมขนาดเลก ละเอยด

ไมนอยกวา 20 ไมนอยกวา 50 ไมนอยกวา 100

ไมนอยกวา 200



ไมนอยกวา 1,000

ตารางท 5: ระบบการระบายอากาศในโรงงานผลตอาหาร

ระบบการะบายอากาศ โรงงานผลตอาหารตองจดใหมการระบายอากาศทเหมาะสมโดยมพนทของประตหนาตาง และชองลมรวมกน (ไมนบทตดตอระหวางหอง) ไมนอยกวา 1 ใน 5 สวนของพนทหอง ยกเวนในกรณทมพดลมระบายอากาศหรอมปจจยอนรวมอยดวย อาจอนญาตใหมการระบายอากาศนอยกวา 1 ใน 5 ได ซงอยในดลยพนจของสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา หรอมการระบายอากาศไมนอยกวา 0.5 ลกบาศกเมตร ตอนาท ตอคนงาน 1 คน


ตารางท 6 : มาตรฐานอากาศเสยจากโรงงานอตสาหกรรม ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม

ชนดของสารเจอปน คาปรมาณสารชนดปนอากาศ 1. ฝนละอองจากหมอนา - ใชนามนเตา - ใชเชอเพลงอน 2. ฝนจากการถลงหลอหลอม รดดง และหรอผลต

เหลกกลา อลมเนยม 3. ฝนจากการผลตทวไป 4. พลวง 5. สารหน 6. ทองแดงจากการหลอมหรอการถลง 7. ตะกว 8. คลอรน 9. ไฮโดรเจนคลอไรด 10. ปรอท 11. คารบอนมอนนอกไซด 12. กรดกามะถน 13. ไฮโดรเจนซลไฟด 14. ซลเฟอรไดออกไซดจากการผลตกรดซลฟรค 15. ออกไซดของไนโตรเจนจากหมอนา

- ใชถานหน - เชอเพลงอน

16. ไซลน 17. คลซอล 18. ซลเฟอรไดออกไซดจากการเผาไหมทใชนามนเตาเปนเชอเพลง สาหรบโรงงานในเขตกรงเทพมหานคร สมทรปราการ นนทบร ปทมธาน ชลบร ระยอง เพชรบร ประจวบครขนธ สงขลา กระบ ภเกต

300 มก./ลบ.ม. 400 มก./ลบ.ม. 300 มก./ลบ.ม.

400 มก./ลบ.ม. 20 มก./ลบ.ม. 20 มก./ลบ.ม. 30 มก./ลบ.ม. 30 มก./ลบ.ม. 30 มก./ลบ.ม. 200 มก./ลบ.ม. 3 มก./ลบ.ม.

1,000 มก./ลบ.ม. หรอ 870 สวนในลานสวน 100 มก./ลบ.ม. หรอ 25 สวนในลานสวน

140 มก./ลบ.ม. หรอ 100 สวนในลานสวน 1,300 มก./ลบ.ม. หรอ 500 สวนในลานสวน

940 มก./ลบ.ม. หรอ 500 สวนในลานสวน 470 มก./ลบ.ม. หรอ 250 สวนในลานสวน 870 มก./ลบ.ม. หรอ 200 สวนในลานสวน 22 มก./ลบ.ม. หรอ 5 สวนในลานสวน

1,250 สวนในลานสวน


ตารางท 7 : มาตรฐานนาทงจากโรงงานอตสาหกรรม ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม

คณสมบต มาตรฐาน 1. ความเปนกรดและดาง (pH) 2. Total Dissolved Solids (TDS) 3. สารแขวนลอย (SS) 4. ปรอท 5. เซเลเนยม 6. แคดเมยม 7. ตะกว 8. อาเซนค 9. Hexavalent Chromium 10. Trivalent Chromium 11. บาเรยม 12. นเกล 13. ทองแดง 14. สงกะส 15. แมงกานส 16. ซลไฟด (คดเทยบเปน H2S) 17. ไซยาไนด (คดเปน HCN) 18. ฟอรมลดไฮน 19. สารปรกอบฟนอล 20. คลอรนอสระ 21. เพสตไซด (Pesticide) 22. อณหภม 23. ส กลน 24. นามนและไขมน 25. BOD 26. TKN 27. COD

5.5-9.0 3,000 มก./ลตร

50 มก./ลตร 0.005 มก./ลตร 0.02 มก./ลตร 0.03 มก./ลตร 0.20 มก./ลตร 0.25 มก./ลตร 0.25 มก./ลตร 0.75 มก./ลตร

1 มก./ลตร 1 มก./ลตร 2 มก./ลตร 5 มก./ลตร 5 มก./ลตร 1 มก./ลตร

0.20 มก./ลตร 1 มก./ลตร 1 มก./ลตร 1 มก./ลตร ตองไมม

40 องศาเซลเซยส มก./ลตร ไมเปนทพงรงเกยจ

5 มก./ลตร 20 มก./ลตร

100 มก./ลตร 120 มก./ลตร


ตารางท 8 : ความปลอดภยในการทางานเกยวกบสภาวะแวดลอม (สารเคม) ปรมาณฝนแร เฉลยตลอดระยะเวลาการทางานปกต ลาดบ

ท ชอสารเคม

ลานอนภาคตอปรมาณของอากาศ 1 ลกบาศกฟต (Mppcf)

มลลกรมตออากาศ 1 ลกบาศกเมตร (mg/M)

1.

2.

3.

ซลกา (Silica) ครสตลลน ( Crystalline ) - ควอรซ (Quartz) ฝนขนาดทสามารถเขาถง และสะสมในถงลมของปอดได ( Respirable dust ) - ควอรซ (Quartz) ฝนทกขนาด (total dust ) - ครสโตบาไลท (cristobalite) เอมอรฟส รวมทงแรธรรมชาต ( Amorphus) ซลเคต (ทมผสมซลกาตากวา 1 % ) (Silicates) - แอสเบสตอส (Asbestos) - ทรโมไลท (Tremolite) - ทอลค (Talc) พวกทเปนเสนใย

(Asbestos form) - ทอลค ( Talc) พวกทไมเปนเสน

ใย (non-Asbestos form)

- ไมกา (Mica) - โซปสโตน (Soapstone) - ปอรตแลนดเมนดซเมนต ( Portland cement)

250 % SiO2 + 5 - 1 250 2 % SiO2 + 5 20

5** 5** 5**

20

20 20 50

10 mg/M3 % SiO2 + 2 30 mg/M3 % SiO2 + 2 1 10 mg/M3 2 % SiO2 + 2 80 mg/M3 % SiO2 + 2

- - - - - - -


ปรมาณฝนแร เฉลยตลอดระยะเวลาการทางานปกต ลาดบ

ท ชอสารเคม

ลานอนภาคตอปรมาณของอากาศ 1 ลกบาศกฟต (Mppcf)

มลลกรมตออากาศ 1 ลกบาศกเมตร (mg/M)

4.

- แกรไฟท (Graphite) - ฝนถานหน (Coal dust) ทม SiO2

นอยกวา 5 % - ฝนถานหน (Coal dust) ทม SiO2 มากกวา 5 % ฝนทกอใหเกดความราคาญ ( Insert or Nuisance dust) - ฝนขนาดทสามารถเขาถง และ

สะสมในถงลมของปอด (Respirable dust)

- ฝนทกขนาด (Total dust)

15 - -

15

50

- 24 mg/M3

10 mg/M3

% SiO2 + 2

5 mg/M3

15 mg/M3

ทมา : ขอมลตามประกาศกระทรวงมหาดไทย


ตวอยาง แผนงานการปฏบตงาน / บนทก / รายงาน

เพอประโยชนในการดาเนนการ ตามหลกเกณฑ GMP ผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวท

ผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส


ตวอยางแผนการควบคมการผลตนมพาสเจอรไรส

กจกรรม การตรวจสอบ เกณฑ ความถ วธการปฏบตงาน รายงาน ผปฏบตงาน ผตรวจสอบ 1. การรบวตถดบอนๆ (นอกเหนอจากนานมดบ) 1.1 วตถดบอนๆ (เชน นาตาล ผงโกโก)

- ลกษณะทวไป : ความสะอาด ฉลาก เลขทะเบยนอาหาร

วนหมดอาย

สะอาด ไมจบตวเปนกอน ถกตอง ตรงกบใบสงสนคา

ทกครงทมวตถดบอนๆ มาสง WI – P - Sto F-P-01 F-P-03 F-P-04

พนกงานสโตร หวหนาฝายพสด

- Certificated of Analysis (COA) : ผลการตรวจวเคราะหดานเคม จลนทรย

คณภาพทางเคม จลนทรยเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสข

ทกครงทมวตถดบอนๆ มาสง WI – P - Sto F-P-03


- การเบกวตถดบอนๆ ภาชนะบรรจ ความสะอาด

สะอาด ไมรว ไมฉกขาด สะอาด ไมจบตวเปนกอน

ทกครงทเบกวตถดบอนๆ WI – P - Sto F-P-02 F-P-03

พนกงาน พาสเจอรไรซ

หวหนาฝายพสด

1.2 การรบวตถเจอปนอาหาร (เชน ส กลน วตถใหความหวานแทนนาตาล)

- ลกษณะทวไป : ความสะอาด ฉลาก เลขทะเบยนอาหาร

วนหมดอาย

สะอาด ไมจบตวเปนกอน ถกตอง ตรงกบใบสงสนคา

ทกครงทมวตถเจอปนอาหารมาสง

WI – P - Sto F-P-01 F-P-03 F-P-04


- Certificated of Analysis (COA) : ผลการตรวจวเคราะหดานเคม จลนทรย

คณภาพทางเคมและจลนทรยเปนไปตามประกาศฯ วตถเจอปนอาหาร

ทกครงทมวตถเจอปนอาหารมาสง

WI – P - Sto F-P-03


- การเบกวตถเจอปนอาหาร ภาชนะบรรจ ความสะอาด

สะอาด ไมรว ไมฉกขาด สะอาด ไมจบตวเปนกอน

ทกครงทเบกวตถเจอปนอาหาร

WI – P - Sto F-P-02 F-P-03

พนกงาน พาสเจอรไรซ

หวหนาฝายพสด

1.3 บรรจภณฑ ลกษณะทวไป : ภาชนะบรรจ ฉลาก บารโคด ส เลขทะเบยนอาหาร

ขอความทพมพ

สะอาด ไมฉกขาด ถกตองตรงกบใบสงสนคา

ทกครงทมบรรจภณฑมาสง WI – P - Sto F-P-01 F-P-03 F-P-04


- Certificated of Analysis (COA) : ความกวาง ความหนา ผลการวเคราะหดานเคม

จลนทรย

ถกตองตรงกบใบสงสนคา คณภาพทางเคมและจลนทรยเปนไป

ตามประกาศฯ ภาชนะบรรจ

ทกครงทมบรรจภณฑมาสง WI – P - Sto F-P-03


- การเบกบรรจภณฑ ภาชนะบรรจ บรรจภณฑภายใน

สะอาด ไมรว ไมฉกขาด สะอาด ไมฉกขาด พมพถกตอง

ทกครงทเบกบรรจภณฑ

WI – P – Sto F-P-02 F-P-03

พนกงานบรรจ หวหนาฝายพสด


ตวอยางแผนการควบคมการผลตนมพาสเจอรไรซ (ตอ)

กจกรรม การตรวจสอบ เกณฑ ความถ วธการปฏบตงาน รายงาน ผปฏบตงาน ผตรวจสอบ 2. การรบสารเคม - ลกษณะทวไป : ภาชนะบรรจ

ฉลาก,เลขทะเบยน อย., วนหมดอาย, รนผลต

สะอาด ไมฉกขาด ถกตอง ตรงกบใบสงสนคา

ทกครงทมสารเคมมาสง WI – P – Sto F-P-01 F-P-03 F-P-04


- Certificated of Analysis (COA) : ชอสารออกฤทธ

ถกตอง ตรงกบใบสงสนคา ทกครงทมสารเคมมาสง WI – P - Sto F-P-03


- การเบกสารเคม ภาชนะบรรจ สะอาด ไมรว ไมฉกขาด ทกครงทเบกสารเคม WI – P - Sto F-P-02 F-P-03

พนกงานพาสเจอรไรซ หวหนาฝายพสด

3. การรบนานมดบ ความสะอาด สและกลน

75% แอลกอฮอล, COB resazurin test

Antibiotic อณหภม

สะอาด ไมมสงสกปรก ตามปกตของนมดบ

ไมตกตะกอน ไมนอยกวาเกรด 4

ไมพบ ไมเกน 8 ๐C

ทกครงทม นมดบมาสง

WI-QC –P - RM F-QC-02 พนกงานควบคมคณภาพ หวหนาฝาย ควบคมคณภาพ

4. การเกบรกษานานมดบ อณหภมถงเกบนมดบ เวลาในการเกบนมดบ

≤ 6 oC ไมเกน 48 ชวโมง

ทกวนทม นมดบมาสง

WI – P – RM F-P-05 พนกงานรบนานมดบ ผจดการโรงงาน

5. การพาสเจอรไรส อณหภมในการฆาเชอ เวลาในการฆาเชอ

75 - 80 oC เวลา 16 วนาท

ทกวนทมการผลต WI – P – Pas F-P-06 พนกงานพาสเจอรไรซ ผจดการโรงงาน

6. การเกบรกษาถงรอบรรจ อณหภมถงรอบรรจ เวลาในการเกบ

≤ 6 oC

ทกวนทมการผลต WI – P – Pas F-P-06 พนกงานพาสเจอรไรซ ผจดการโรงงาน

7. การบรรจนมถงและการเกบรกษานมพาสเจอรไรส

อณหภมในการบรรจ ≤ 6 oC ทกครงทมการผลต WI – P – PS F-P-07 พนกงานบรรจ ผจดการโรงงาน

อณหภมหองเยน ≤ 6 oC ทกวนท มการผลต WI – P – PS F-P-08 พนกงานหองเยน หวหนาฝายผลต

8. การขนสงผลตภณฑ อณหภมนมถงสดทาย ≤ 7 oC ทกครงทมลกคาสง WI – P – Tr F-P-09 พนกงานจายนม ผจดการโรงงาน


ตวอยางแผนการตรวจสอบและบารงรกษาเครองจกร เครองมอและอปกรณ

เครองมอ/เครองจกร/อปกรณ

รหส สงทตรวจ ความถ การบารงรกษา วธการตรวจ เอกสาร ผรบผดชอบ ผตรวจสอบ

1. ถงเกบนมดบ,ถงรอบรรจ CT1,CT2,CT3CT4 เทอรโมมเตอร,มอเตอรใบกวน,ใบกวน,วาลว,สเปรยบอล,

การทางาน,ภายนอก(ถง) ทก 1 เดอน เปลยนซลยางทก 1 ป WI-Mt-Eq F-Mt-01

พนกงาน ฝายซอมบารง

หวหนา ฝายซอมบารง

2. ปม Pu1,Pu2,Pu3,Pu4,

Pu5,Pu6 มอเตอร,ตควบคม,ภายนอกปม,ภายในปม,การทางาน ทก 1 เดอน เปลยนซลยางทก 1 ป WI-Mt-Eq F-Mt-01



3. เครองโฮโมจไนส HOMO มอเตอรลกสบ, เกจวดคาความดน,ลกสบ,สายพาน, ระดบนามนเครอง,ตควบคมภายนอกเครอง,วาลว,

การทางาน, นาหลอเยน ทก 1 เดอน

เตมนามนเครองทกเดอนเปลยนสายพานทก 1 ป

WI-Mt-Eq F-Mt-01 พนกงาน

ฝายซอมบารง หวหนา

ฝายซอมบารง

4. เครองพาสเจอรไรส Pas ตควบคม,Flow diversion valve,ภายนอกเครอง,ถงปรบ

ระดบนามนเทอรโมมเตอร,การทางาน,กรอง,เครองบนทกอณหภม,วาลว,Regenerative section,ปะเกน

ทก 1 เดอน

เปลยนซลทก 1 ป เปลยนกระดาษและหมกทเครองบนทกอณหภมทนททหมดเปลยนปะเกนทกป




5. เครองทาความเยน IB เทอรโมมเตอร,ตควบคม,ภายนอกเครองเซนเซอร,

การทางาน ทก 1 เดอน

เตมนายาคอมเพรสเซอร เตมนา / เปลยนนา




6. เครองบรรจถงอตโนมต F1,F2 วาลว,ตควบคม,ระดบนามนเครอง(ถง),การทางาน, ตวปรบปรมาตร,ภายนอกเครอง,ยางรอง,หลอด UV,สารหลอ

ลนFood garde ทก 1 เดอน

เปลยนยางกนกระแทก ทก 1 ป เปลยนนามนเครอง

ทกป WI-Mt-Eq F-Mt-01



7. เครองทานารอน BL เทอรโมมเตอร,ตควบคม,ภายนอกเครอง,

การทางาน,วาลว ทก 1 เดอน เปลยนนาทก 6 เดอน WI-Mt-Eq F-Mt-01



8. ทอนม - ภายนอกทอ ฉนวนหมทอ

ทก 1 เดอน - W-Mt-Eq F-Mt-01 พนกงาน




ตวอยางแผนการตรวจสอบและบารงรกษาเครองจกร เครองมอและอปกรณ (ตอ)

เครองมอ/เครองจกร/อปกรณ

รหส สงทตรวจ ความถ การบารงรกษา วธการตรวจ เอกสาร ผรบผดชอบ ผตรวจสอบ

9. ปมลม -

มอเตอรสายพาน,สายพาน,ตควบคม,ไสกรอง,ภายนอกเครอง,การทางาน,เกจวดความดน

ทก 1 เดอน เปลยนไสกรองทก 6 เดอน WI-Mt-Eq F-Mt-01 พนกงาน


ฝายซอมบารง 10. ยางโอรง,ซลยาง

- บรเวณรอน บรเวณเยน

ทก 6 เดอน ทก 1 ป

เปลยนทก 6 เดอน เปลยนทก 1 ป



ฝายซอมบารง 11. ตควบคมไฟฟา

- ตควบคม,ภายนอกต,การทางาน ทก 1 เดอน - WI-Mt-Eq F-Mt-01 พนกงาน


ฝายซอมบารง 12. ถงเกบนา

- วาลว,ภายนอกเครอง,การทางาน ทก 1 เดอน - WI-Mt-Eq F-Mt-01 พนกงาน




ตวอยางแผนการรบและการใชนานมดบในการผลต

แหลงนานมดบ (ตน)

การเกบนานมดบลงถง (ตน)

วน สหกรณ อ.ส.ค

.

รวม (ตน)

CT1 CT2 CT3 CT4 รถนม

ลาดบการนาไปใชกอน-หลง นมดบ(ตน)

เฉลย (ตน)

อาทตย 10 - 10 4 1 1 1 3 CT4 (1)

CT3 (1)

CT2 (1)

รถนม (3)

- 6

จนทร 3 - 3 - - - - 3 CT4 (4)

รถนม (2)

- - - 6

องคาร 10 - 10 5 1 1 1 3 CT4 (1)

CT3 (1)

CT2 (1)

รถนม (1)

- 6

พธ - 7 7 5+4 - - - 3 CT1 (5)

รถนม - - - 6

พฤหสบด - - - - - - 5 CT1 (5)

CT3 (1)

CT2 (1)

CT1 (1)

รถนม (1)

6

ศกร - - - - - - - - - - - - - -


ตวอยางแบบฟอรมการตรวจสอบระบบพาสเจอรไรสและอณหภมนมรอบรรจ

วนท ………..เดอน…………………พ.ศ…………

1. การตรวจสอบความพรอมระบบพาสเจอรไรสกอนการผลต Flow Diversion Valve ไมรวซม……. อณหภม พาสเจอรไรซ 75-80 C ……

Flow Diversion Valve ตดท T=75 C รอยรว Homogenizer ………. อณหภม นารอน 80-90 C อณหภม นมเยน < 5 C………. อณหภม นาเยน < 4 C รอยรว plate pasteurize ……. เวลาตรวจสอบ…………….

2. การตรวจสอบระบบพาสเจอรไรสขณะทาการผลต บนทกเพมเตม……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ผตรวจสอบ…………………… (ตาแหนง.................................)

วนท ……./…………../……

เวลาทก 20 นาท อณหภม

นารอน (oC) อณหภมนาเยน

(oC) อณหภม นมพาส

ฯ (oC) อณหภมนมเยน

(oC) อณหภมรอบรรจ (oC) รหส

ถง ดจตอล แทงแกว ดจตอล แ ทงแกว ดจตอล แทงแกว ดจตอล แทงแกว ดจตอล แทงแกว ST1 ST2

ความดน โฮโม (Psi)

ผบนทก (พนกงานพาสเจอรไรซ)


ตวอยางแบบฟอรมรายงานบนทกจานวนผลตภณฑคงเหลอในหองเยน

ประจาเดอน……………………..พ.ศ. ………………

จานวนรบ (ถง)

จานวนเบก (ถง)

คงเหลอ (ถง) วน/เดอน/ป

ทรบ-จาย วนท ผลต

วนท หมดอาย

CR1 CR2 CR1 CR2 CR1 CR2

ผบนทก (พนกงานเบก-จาย)

หมายเหต: เกบผลตภณฑนานไมเกน 7 วน นบจากวนผลต บนทกเพมเตม……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ผตรวจสอบ……………………… (ตาแหนง.....................................)

วนท …………………………….


ตวอยางแบบฟอรมการลางทาความสะอาดเครองจกร เครองมอและอปกรณ วน…………………เดอน………………………………พ.ศ…………………

การทาความสะอาดดวยดาง การลางทาความสะอาดดวยกรด

การลางดวยดาง การลางดางดวยนาเปลา การลางดวยกรด การลางกรดดวยนาเปลา

เวลา เวลา

อณหภม (OC) / เวลา (นาท)

อณหภม (OC) / เวลา (นาท)

เครองจกรและอปกรณ การลางคราบนมดวย

นาเปลา

ปรมาณดาง (ลตร)

ปรมาณนา (ลตร)

เรม เสรจ

เวลารวม

(นาท) เรม เสรจ

รวมเวลา

(นาท)

กระดาษลตมสสแดง

ปรมาณกรด

(ลตร)

ปรมาณนา (ลตร)


เวลารวม (นาท)


รวมเวลา

(นาท)

กระดาษลตมสสนาเงน

ผรบผดชอบ หมายเหต

1. ชดพาสเจอรไรซ (Pas)

- ทอรอบรรจ

- ทอนมดบ

2. ถงรอบรรจ (St1)

3. เครองบรรจ (F1,F2)

หมายเหต : * ความเขมขนของดาง 1-3 % อณหภม 70-80 oC วนนาน 20 นาท * ความเขมขนของกรด 0.5-1 % อณหภม 60-65 oC วนนาน 20 นาท ผตรวจสอบ………………………….. * เมอลางทาความสะอาดแลวตองไมพบสงสกปรก (ตาแหนง.............................................)

บนทก………………………………………………………………………………………………………………………. วนท ……/…………/……….….. ………………………………………………………………………………………………………………………………


ตวอยางแบบฟอรมบนทกการลางทาความสะอาดเครองมอ เครองจกรและอปกรณดวยวธ COP ประจาป……………………………………..

เดอน

บรเวณ/เครองมอ/อปกรณ รหส มกราคม กมภาพนธ มนาคม เมษายน พฤษภาคม มถนายน กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม หมายเหต

1. สวนการรบนมดบ CT

- ภายในปมรบนมดบ Pu1

2. สวนการพาสเจอรไรซ - ภายในปมเครองพาสเจอรไรซ

Pu2,Pu4

- เพลทเครองแลกเปลยนความรอน PHE

- ภายในเครองโฮโมจไนซ HOMO

- เครองทานารอนเครองพาสเจอรไรซ BL1

- เครองทานาเยนสวนพาสเจอรไรซ IB

3. สวนการบรรจ - ภายในปมถงพกรอบรรจ

Pu5

- วาลวรอบรรจ -

- เครองทานารอน CIP BL2

4. สวนการเกบรกษา - รถเขน / ตะกรา

-

5. สวนการขนสง - รถสงผลตภณฑ

-

ผรบผดชอบ

เกณฑการตรวจสอบ ไมพบคราบนม,นามน,ฝนละออง,คราบนายาทาความสะอาด และนาแขง

ผตรวจสอบ


ตวอยางแบบฟอรมการตรวจคณภาพนาใช

ประจาป………………. สงทตองตรวจสอบ เกณฑ ชนดของนาทใช

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. หมายเหต

1. กลน ไมมกลน นาใชทวไป

2. ส ใส ไมมส นาใชทวไป

3. ความกระดาง นาใชทวไป ≤ 100 ppm. นาใชทวไป

4. pH 6.5-8.5 นาใชทวไป

5. คลอรน 0.2-0.5 ppm. นาใชทวไป

6. TPC/SPC ≤ 200 cfu/ml. นาใชทวไป

7. Coliforms ≤ 10 cfu/ml. นาใชทวไป

8.E. coli ไมพบ/ 1 ml. นาใชทวไป

วนทวเคราะห

ผวเคราะห (พนกงานควบคมคณภาพ)

หมายถง ผาน หมายถง ไมผาน

- หมายถง ไมไดวเคราะห บนทกเพมเตม

…………………………………………………………………………………………………………

….


ตวอยางแบบฟอรมการตรวจคณภาพนานมดบ

วนท……….เดอน…………………..พ.ศ…………… แหลงทมานานมดบ………………….…….

สงทตรวจสอบ มาตรฐาน ชอง 1 ชอง 2 ชอง 3

ผตรวจสอบ

เวลาเกบตวอยาง - ปรมาณนมดบ (L.) -

วเคราะหทางกายภาพ อณหภม (๐C) ≤ 6 ๐C

pH 6.4 – 6.7 ส สปกตของนมดบ

กลน ไมมกลนเหมน หรอกลนเปรยว ลกษณะเนอนม ไมเปนเมดหรอกอน

วเคราะหทางเคม 75 % Alcohol test นมดบไมตกตะกอน

Clot on boiling นมดบไมตกตะกอน % Fat มากกวาหรอเทากบ ≥ 3.5

Specific gravity 1.027 – 1.035 (g/cm3) Total solids 11.5 – 13.5

Solid non fat (SNF) มากกวาหรอเทากบ ≥ 8.25

Freezing point (-0.52) – (-0.55) Antibiotic ไมพบ

วเคราะหทางจลนทรย Resazurin test ไมนอยกวา เกรด 4 TPC (cfu/ml) < 400,000 cfu/ml.

รบซอ อณหภม, Alcohol 75%, COB, Antibiotic, Resazurin ผาน

หมายเหต : - หมายถง ไมไดวเคราะห + ตกตะกอน ++ ตกตะกอนมาก * หมายถง ไมไดเกบตวอยางนม -Ne คอ Negative

ลงชอ…………………………หวหนาฝายควบคมคณภาพ


ตวอยางแบบฟอรมการตรวจประสทธภาพการพาสเจอรไรส

อณหภมขณะพาสฯ (75-80๐C)

ว/ด/ป วเคราะห

อณหภมนมหลงพาสฯ

เวลาเกบตย. ดจตอล แทงแกว

Phosphatase (P/N)

ผบนทก (พนง.ควบคมคณภาพ)

ผตรวจสอบ (หน.ฝายควบคมคณภาพ)

หมายเหต : - หมายถง ไมไดตรวจสอบ P หมายถง positive/ (สเขยว) ไมผาน N หมายถง negative / (สขาว) ผาน บนทกเพมเตม......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ...............................................................................................................................................................................


ตวอยางแบบฟอรมการตรวจคณภาพผลตภณฑ

ลกษณะทางกายภาพ ลกษณะทางเคม จานวนจลนทรย ว/ด/ป ทตรวจสอบ

เวลาทเกบ

ตวอยาง

เครองบ

รรจ

อณหภ

ม ว/ด/ป ทผลต

ว/ด/ป ทหมดอาย ฉล

าก

รอยผ

นก

นาหนก ปรมาตร ส กลน รส คา

ถ.พ. % Fat %SNF

TPC (<100

cfu/ml)

Coliforms (<10

cfu/ml)

E. coli

(ไมพบ)

ผบนทก (พนง. ควบคมคณภาพ)

ผตรวจสอบ (หน. ฝายควบคมคณภาพ)

F1

F2

F1

F2

F1

F2

หมายเหต : หมายถง ผาน หมายถง ไมผาน - หมายถง ไมไดตรวจสอบ เกณฑการตรวจคณภาพ : นาหนก (ก.) ปรมาตร (มล.) คาความถวงจาเพาะ % Fat % SNF

นมรสจด 205 – 215 200-210 ≥ 1.028 g/cm3 ≥ 3.2 ≥ 8.25


ตวอยางแบบฟอรมการตรวจสอบและบารงรกษาเครองจกรเครองมอและอปกรณ

วนท ………………………….. เดอน ……………………………….

เครองจกร เครองมอและอปกรณ

รหส

เทอรโมมเตอ

ร

หลอด

ไฟ

ใบพด

/กวน

เกจวด

ความดน

ลกสบ

FDV

สายพ

าน

นามน

เครอง

ฮตเตอร

วาลว

เกจวด

ลม

ตควบ

คม

ปะเกน

ยางโอรง/ซ

ลยาง

เซนเซอ

ร

ไสกรอง

ลกษณ

ะภายนอ

ก

การท

างาน


CT1

CT2

CT3 1. ถงเกบนานมดบ

CT4

2.ถงรอบรรจ ST

3.เครองพาสเจอรไรส Pas

4.โฮโมจไนส HOMO

F1 5.เครองบรรจถงอตโนมต F2

6.เครองทานาเยน IB

7.เครองทานารอน BL

Pu1

Pu2

Pu3

Pu4

Pu5

8.ปม

Pu6

9.เครองมอและอปกรณในการควบคมคณภาพ

-

เกณฑ : เครองจกร เครองมอและอปกรณ ตองอยในสภาพพรอมใชงานและไมชารด หมายถง สภาพสมบรณ หมายถง สภาพไมสมบรณ บนทกเพมเตม …………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….. ผปฏบต ………………………………………… ผตรวจสอบ … … … … … … … … … … … … … . . (พนกงานซอมบารง) (หวหนาฝายซอมบารง) วนท …………………………………………… วนท …………………………………………..


เอกสาร และสออางอง

1. พระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522 พรอมกฎกระทรวง และประกาศกระทรวงสาธารณสข (มนาคม 2545) 2. คมอเผยแพรทางวชาการ เรอง การปรบเปลยนระบบงานคมครองผบรโภคดานอาหาร (พฤศจกายน 2543) 3. คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑ GMP สขลกษณะทวไป ฉบบปรบปรง (มกราคม 2546) 4. คมอการตรวจสถานทผลตตามหลกเกณฑ GMP นาบรโภคในภาชนะบรรจทปดสนท ฉบบปรบปรง

(มกราคม 2546 ) 5. วดทศน เรอง แนวทางการผลตนมพาสเจอรไรส (2546 ) 6. Code of Hygienic Practice for Milk and Milk Products, CAC/RCP 57-2004. 56 p

(www.codexalimentaries.net) 7. มาตรฐานสนคาเกษตรแหงชาต, สานกงาน. 2548. การปฏบตทางสขลกษณะทดสาหรบศนยรวบรวม

นานมดบ. มาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต มกอช. กระทรวงเกษตรและสหกรณ 8. มาตรฐานสนคาเกษตรแหงชาต, สานกงาน. 2542. นานมดบ. มาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

มกอช. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 9. คณะกรรมการอาหารและยา, สานกงาน. 2549. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 298) เรอง วธการ

เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส กระทรวงสาธารณสข นนทบร

10. คณะกรรมการอาหารและยา, สานกงาน. ประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา เรอง ใบรบรองสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธ พาสเจอรไรส เพอการนาเขา กระทรวงสาธารณสข นนทบร

11. คณะกรรมการอาหารและยา, สานกงาน. ประกาศสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา เรอง กาหนดคณสมบตและความรของผควบคมการผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส กระทรวงสาธารณสข นนทบร

12. Grade “A” Pasteurized Milk Ordinance Rev. ,2005 U.S. Department of Health and Human Services Food and Drug Administration. 357 p.

13. คมอการตรวจสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส(พฤษภาคม 2550)

เพมเตม

http://www.codexalimentaries.net/


คณะผจดทา ทปรกษา

นายแพทยพพฒน ยงเสร เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา นายแพทยนรงสนต พรกจ รองเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา นางสาวดารณ หมขจรพนธ นกวชาการอาหารและยา 9 ชช. ดานความปลอดภยของอาหารและการบรโภคอาหาร นางสาวทพยวรรณ ปรญญาศร ผอานวยการกองควบคมอาหาร นางสาวกลยาณ ดประเสรฐวงศ หวหนากลมควบคม สนบสนน และพฒนา สถานทผลตอาหาร

ขอขอบคณ • ผแทนกลมงานคมครองผบรโภคระดบประเทศ/ภาค/เขต

• หนวยตรวจสอบเคลอนทเพอความปลอดภยดานอาหาร

ผจดทา นางสาววนรตน ศยามล เภสชกร 5 กลมควบคม สนบสนน และพฒนาสถานทผลตอาหาร กองควบคมอาหาร สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

เอกสารเพมเตม

จากการประชมผตรวจประเมนสถานทผลตผลตภณฑนมพรอมบรโภคชนดเหลว ทผานกรรมวธการฆาเชอดวยความรอนโดยวธพาสเจอรไรส

ภายใตโครงการจดทามาตรฐานการตรวจ และจดทะเบยนผตรวจประเมนสวนภมภาค

ณ โรงแรมมราเคล แกรนด คอนเวนชน จงหวดกรงเทพฯ ระหวางวนท 23-24 กนยายน 2552

สงทสงมาดวย 2 ประเดนแกไขคมอการตรวจสถานทผลต

ตามหลกเกณฑ GMP นมพรอมบรโภคชนดเหลวทผานกรรมวธฆาเชอดวยความรอน โดยวธพาสเจอรไรส

1. หนา 31 อธบายประเดน Regenerative ใหชดเจน ดงน

นมจากถงเกบนมดบ / ถงปรงผสม (8°C) นานม 50 - 60°C

นารอนออก 70 - 80 °C

นานมไปทอคงอณหภม

(Holding Tube) 72°C

นานมเยน ไมเกน 5°C

นาเยนออก 4 - 5°C

เครอง โฮโมจไนส

นาเยนเขา 0 - 2°C

นารอนเขา (90°C)

นานมจากทอคงอณหภม Holding Tube

ตาแหนงการตดตง Pressure Gauge อปกรณทเกยวของกบการสรางความแตกตางความดน (Pressure Differential) เนองจากการผลตนมพาสเจอรไรส โดยใช Plate Heat Exchanger จาเปนตองมแรงดนเขา

มาเกยวของเพอควบคมใหระบบการพาสเจอรไรสเปนไปอยางสมบรณ โดยเฉพาะการควบคมแรงดนในสวน

ของนานมทผานการฆาเชอแลว ดงนนการตดตงอปกรณชวยเรองการควบคมความดนภายในระบบจง

มความสาคญตอระบบการผลตในกรณทเครองมอเครองจกรเกดความเสยหาย โดยอปกรณทเกยวของกบ

ระบบความดนทพบโดยทวไป ไดแก

1) Back Pressure Regulator เปนอปกรณทชวยใหความดนของไหลภายในทอกอนจด

ตดตงอปกรณ สงกวาความดนของไหลดานหลงอปกรณ ซงจะทาใหความดนของทอทผานการฆาเชอแรงสง

กวานมดบและตด Pressure Gauge เพอตรวจสอบความดนดงกลาว โดย Back Pressure Regulator ม

การใชงานหลากหลายรปแบบโดยใชในอตสาหกรรมตางๆอยางแพรหลาย เชน ใชในอตสาหกรรมท

เกยวของกบความดนอากาศ ควบคมแรงดนในระบบไฮโดรลค และอตสาหกรรมทเกยวของกบของไหลตางๆ

สงทสงมาดวย 2 รวมไปถงอตสาหกรรมอาหารดวย ดงนนในการเลอกใช Back Pressure Regulator จาเปนตองมการศกษา

รปแบบของการใชงาน และเลอกทเปนชนดทเหมาะสมกบอตสาหกรรมอาหาร (Sanitary Design)

2) CPM Valve (Control Pressure Valve) เปนอปกรณททาหนาทเชนเดยวกบ Back

Pressure Regulator

3) Booster Pump ตดตงเพอเพมความดนใหกบนานมทผานการฆาเชอแลว

ขอควรระวง : ตาแหนงการตดตงอปกรณเพอสรางความแตกตางของความดนทเหมาะสมอาจแตกตางกน

สาหรบแตละสถานทผลต ดงนนจงตองไดรบคาแนะนาทถกตองจากชางผชานาญการโดยคานงถงปจจยตางๆ

ทเกยวของกอนการตดตง

2. หนา 55 แกไขนยามการใหคะแนนระดบปรบปรง เปน “ไมเปนไปตามหลกเกณฑทกาหนดใน

บญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข(ฉบบท 298) พ.ศ. 2549”

หมวดท 1 สถานทตงและอาคารผลต

3.หนา 60 ขอ 1.1(1) -ขอพจารณา แกไข ” วตถดบทรอสงคอ”เปน ” วตถดบทรอสงคน”

4. หนา 66 ขอ 1.2.9 (10) -ขอพจารณาใหเปลยน ”และมปายแสดงบรเวณ CIP” เปน ”แตตองม

มาตรการปองกนการปนเปอนและมปายแสดงบรเวณ CIP หรอมปายแสดงประเภท

ของสารเคมทใชในการ CIP ในบรเวณดงกลาว ”

5. หนา 67 ขอ 1.2.9 (14) -ขอพจารณาให เพมเตม “และตองอยในตาแหนงทเหมาะสม สามารถ

ปองกนการปนเปอนจากสงแวดลอม และบคคลภายนอกได”

หมวด 2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณ

6. หนา 69 ขอ 2.3.1 -ขอพจารณาให เพมเตม “สายยางหรอทอสงนมดบตองมฝาปด สามารถ

ปดไดสนทเมอไมมการใชงาน และลางทาความสะอาดไดงาย “

7. หนา 69 ขอ 2.3.2 - ขอพจารณาให เปลยนเปน กรณไมทราบขอมลปรมาณนานมดบท

รบมาตองมอปกรณชง ตวง วด ปรมาณนานมดบจานวนเพยงพอ สภาพสะอาด

เทยงตรง และเหมาะสมสาหรบการใชงาน

8. หนา 69 ขอ 2.3.4 - ขอพจารณาให เปลยนเปน “กรณใชนานมดบทยงไมผานการลด

อณหภมใหตากวา 8 องศาเซลเซยสเปนวตถดบในการผลต ตองมเครองหรอ

สงทสงมาดวย 2 อปกรณลดอณหภมนานมดบทสภาพสะอาด ไมชารด ไมเปนสนม ไมกอใหเกด

การปนเปอนตออาหาร สามารถลดอณหภมนานมดบลงไดถงอณหภมทกาหนด

อยางรวดเรว”

หมวด 3 การควบคมกระบวนการผลต

9. หนา 73 ขอ 3.1.1.1(2) -ขอพจารณาให เพมเตม “กรณเกบรกษาเปนเวลามากกวา 24 ชวโมง

ตองมการตรวจวเคราะหซาทางดานกายภาพ และจลนทรย “

10. หนา 74 ขอ 3.1.1.1 (4) -ขอพจารณาให ตด ขอแนะนา “การเกบนานมดบทอณหภมไมเกน

8 องศาเซลเซยส ควรนาไปผลตภายใน 48 ชวโมง” เพราะเวลาในการเกบรกษา

นมดบทเหมาะสมขนอยกบคณภาพนมดบดวย

11. หนา 76 ขอ 3.2.2 - การพาสเจอรไรส ให ตด ขอพจารณาออก

12. หนา 77 ขอ 3.2.2(2) -ขอพจารณา สวนขอแนะนาท 2 ให เปลยน ”สามารถใช Peroxidase

Test แทนได” เปน ”ใหใช Peroxidase Test” 13. หนา 77 ขอ 3.2.2(3) -ขอพจารณา ใหเปลยน ”มมาตรการททาใหมนใจวานานมดบจะไม

ปนเปอนไปสนานมทผานการฆาเชอแลว โดยตดตงอปกรณวดความดนของนานมดบและนานมทผานการฆา

เชอแลว โดยคาความดนในสวนนานมดบทผานการฆาเชอแลวตองสงกวาในสวนนานมดบ 0.5-1 bar”

-ขอแนะนาขอท 2 ให เปลยน ”1 psi” เปน ”0.5-1 bar”

14. หนา 78 ขอ 3.2.3(4) - ขอพจารณา เพมเตม ”และตองมการดาเนนการแกไขกรณทพบวาไม

สมบรณดวย”

15. หนา 79 ขอ 3.3.1 -ขอแนะนา ตด โดยอณหภมของผลตภณฑในระหวางการจดเกบตองไมเกน

8 องศาเซลเซยสและมระบบเกบผลตภณฑเพอรอจาหนายแบบผลตกอนนาไป

จาหนายกอน(FIRST IN FIRST OUT)

16. หนา 79 - เปลยนขอ 2.3.4 เปน 3.3.4

สงทสงมาดวย 2 17. หนา 80 ขอ 3.6.1 -ขอพจารณา เพมเตม ”ใหรวมถงนาทใชในการลางถงนมขณะตรวจสอบ

การแตกรวดวย”

หมวด 4 การทาความสะอาด การฆาเชอ และการบารงรกษา

18. หนา 82 ขอ 4.1.2(1) -ขอพจารณา แกไข “กรดไนตร” เปน “กรดไนตรก”

19. หนา 82 ขอ 4.2 และ ขอ 4.3 -เพมนาหนกคะแนนในชองนาหนก เปน 0.5

หมวด 7 บนทกและรายงาน

20. หนา 90 ขอ 7.4 -ขอพจารณาใหเปลยน “บนทกผลอณหภมตามชวงเวลาความถท

เหมาะสม” เปน “บนทกผลอณหภมและเวลาตามความถทเหมาะสม”

21. หนา 91 ขอ 7.5 - ขอพจารณาใหตด “ขอแนะนา”ออกเนองจากพมพซากบ“ขอพจารณา”

กรณระบบไมตอเนอง มบนทกอณหภมการพาสเจอรไรสจากกราฟบนทกอตโนมต

และบนทกเวลาจากพนกงาน

22. หนา 92 ขอ 7.11 -ขอพจารณา ตดคา“เครองบรรจ”

23. หนา 96 Q&Aหมวดท 3 ขอ 3.2.2(3) -แกไขคาตอบของคาถามขอท 3.2.2 เปน ”ปรบปรง เนองจาก

มาตรการททาใหแนใจวาความดนของนานมทผานการฆาเชอแลวสงกวานานมดบในสวน Regenerative

Section คอ การตดตง Pressure Gauge วดความดนของนานมกอนการฆาเชอ และหลงการฆาเชอแลว โดย

หากพบวาความดนของนานมกอนการฆาเชอสงกวาความดนของนานมหลงการฆาเชอ ตองมการตดตง

อปกรณเพมความดนของนมหลงการฆาเชอ”

กรณศกษา

กรณศกษาท 1 กรณมผบรโภครองเรยนวา นมพรอมดมพาสเจอรไรสบรรจขวดทซอมาเมอเปดออกพบวามกอนนมและ

มรสขม พรอมสงมอบนมพรอมบรโภคพาสเจอรไรสขวดดงกลาวใหสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

เกบไวเปนหลกฐาน ซงจากการตรวจสอบเบองตน พบวานมขวดดงกลาวไดถกเปดฝาแลวและพบวามกอน

นมรวมทงมรสขมอยจรง ซงทางสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาไดมการมอบหมายใหทาน

ดาเนนการสบคนปญหา ในฐานะเปนผตรวจประเมนสถานทผลตนมฯทจดทะเบยนไวกบสานกงาน

คณะกรรมการอาหารและยาทานจะดาเนนการอยางไรตอกรณน หรอตองคนหาหลกฐานใดบาง เพอการ

พสจนความจรง คาตอบ ขอ 1 1. ลกษณะทพบ นมจบตวเปนกอน มรสขม เชอจลนทรย

ตรวจสอบหลกฐานเบองตน ตองเกบขอมลเกยวกบผลตภณฑของกลาง ไดแก รนการผลต วน

เดอนปทผลต /หมดอาย ลกษณะบรรจภณฑ สภาพ tampering ลกษณะผลตภณฑ และสง

ผดปกตทเหน

สอบถามผบรโภควาซอผลตภณฑมาจากทใด ขณะนนผลตภณฑจดเกบไวอยางไร เปดทาน

เลยหรอไม หรอเกบไว อยางไร

สงตวอยางตรวจวาเปนเชออะไร (ถาตวอยางนพอสงไดใหสง และใหเกบในทองตลาด lot

เดยวกนสงตรวจดวย ) 2. สนนษฐานเบองตนเกยวกบสาเหตการปนเปอนทางจลนทรย

นมขม Psychrophilic organisms ไมทนอณหภมพาสฯ และ Lipolytic organisms ใหสงเกต

เพมวามกลนหนหรอไม

นมเปนกอน Proteolytic organisms ปนเปอนมาจากสงแวดลอม 3. สนนษฐานสาเหตการปนเปอน

Initial Load มากเกนไป

ฆาเชอไมสมบรณ ปนเปอนหลงการฆาเชอ

4. วธการสบหลกฐาน พยาน จากขอมลขอ 1-3 เชอมโยงไปถง บนทกตางๆ ทเกบไว ณ สถานทผลต ไดแก

จดตรวจสอบ หลกฐาน

1 ขอมลการจดสงผลตภณฑ - อณหภม

2 การเกบรกษาผลตภณฑ - อณหภม

3 การพาสเจอรไรส - การฆาเชอถกตองตามแผน

- นารอน นาเยน เพยงพอ

- เครองพาสเจอรไรส ทางานปกต

- FDD ไมขดของ มบนทกการทดสอบการทางาน

4 การทวนสอบประสทธภาพการ

พาสเจอรไรส

ประสทธภาพการพาสเจอรไรส

5 การรบนมดบ - คณภาพนมดบ การเกบรกษา

6 การลางทาความสะอาด ฆาเชอ - ขนตอนถกตอง

- ประสทธภาพการลาง การฆาเชอ

- ความสะอาดของบรรจภณฑ

7 การซอมบารง -ไฟฟาดบหรอขดของหรอไม

- เครองจกรพรอมใชงาน

- อปกรณสอบเทยบ เทยงตรงแมนยา

8 พนกงานทปฏบตงาน -ผลสวอปยอนหลง

-ผลตรวจสขภาพ

กรณศกษาท 2 ในการตรวจประเมนสถานทผลตนมพรอมบรโภคฯแหงหนงพบ “ผลตภณฑนมพาสเจอรไรส รสหวานทผลต

ในวนท 1 พฤษภาคม 2552 พบการปนเปอนเชอ Bacillus cereus เกนมาตรฐาน“ทานจงวเคราะหหา

สาเหตของปญหาการปนเปอนเชอจลนทรยดงกลาว และอธบายถงวธการสบสวนหาหลกฐาน คาตอบ ขอ 2 1. ลกษณะของเชอ B. cereus

เปนแบคทเรยสรางสปอร Facultative anaerobe

เซลลเจรญไดทอณหภม 8-55 องศาเซลเซยส (Optimum 28-35 องศาเซลเซยส)

สปอรทนตอความรอนในระดบพาสเจอรไรส (Thermoduric organisms)

ในนมหรอครมทเกบรกษาดวยความเยนทตาไมพอ B. cereus จะเจรญจนเปนสาเหตใหนมหรอ

ครมตกตะกอนได เรยกวา sweet curding หรอ bitter cream

สรางเอนเทอโรทอกซนและเอนไซมหลายชนด ไดแก lecithinase Protease

กอใหเกดโรค 2 แบบจากเอนเทอโรทอกซนทสรางขนคอ

1) อาการทองรวง => เกดจากการบรโภคอาหารทมสารพษ 8-16 ชวโมง

2) อาการอาเจยน => เกดภายใน 1-5 ชวโมง 2. สาเหตการปนเปอน B. cereus

ปนเปอนมากบนมดบ (Methylene blue Resazurin ตรวจไมไดผล)

สขาภบาลสถานทผลตไมด

การทาความสะอาดเครองมอไมเพยงพอ 3. วธการสบสวนหาหลกฐาน พยาน

1. ตรวจสอบการการกระจายผลตภณฑ 2. กกสนคากรณทยงจาหนายไมหมด หรอเรยกคนสนคา

3. วเคราะหหาสาเหตของปญหา และบนทกรายงานทตองตรวจสอบ

a. ตองทราบปจจยการเจรญของเชอจลนทรย เชน และแหลงทอยของจลนทรยนน

b. เชอมโยงแหลงทอยอาศยของจลนทรยชนดนนกบสาเหตการปนเปอน

สาเหต บนทก

ปนเปอนจากนานมดบ - บนทกอณหภมการเกบรกษานานมดบ (ตองไมเกน 4 องศาเซลเซยส)

- บนทกแสดงการนานานมดบไปใช (นมดบทรบเขาในวนนน ใชผลตก Lot)

สขาภบาลสถานทผลต

ไมด

ดการจดการสขลกษณะของสถานทผลต ความสะอาดของสงแวดลอม

ในการผลต โดยเฉพาะบรเวณทไมเปนระบบปด

การทาความสะอาด

เครองมอไมเพยงพอ

- บนทกการลางทาความสะอาด และการฆาเชอเครองมอ อปกรณ (ดการ

ควบคมปจจยทมผลตอประสทธภาพ)

กรณศกษาท 3 กรณททานไดรบแจงจากเจาหนาทสาธารณสขอาเภอวา “ผลตภณฑนมพาสเจอรไรส รสชอกโกแลต

ทผลตจากบรษทหนงพบการปนเปอนเชอ Escherichia coli เกนมาตรฐาน” ซงไดเกบตวอยางดงกลาว

ทรานสะดวกซอแหงหนง และเจาหนาทสาธารณสขอาเภอไดแจงวารานสะดวกซอแหงนนมมาตรการ

ควบคมอณหภมการจาหนายผลตภณฑไมเกน 6 องศาเซลเซยสตลอดระยะเวลาการจาหนาย

จากเหตการณดงกลาว

1. ทานจะดาเนนการอยางไร 2. จงวเคราะหหาสาเหตของปญหาการปนเปอนเชอจลนทรยดงกลาว และอธบายถงวธการ

สบสวนหาหลกฐาน คาตอบ ขอ 3 1. ลกษณะของเชอ E.coli

เปนแบคทเรยแกรมลบ ไมสรางสปอร

พบในลาไสเลกและลาไสใหญของสตวเลอดอน มกปนเปอนกบอจจาระ แพรไปกบดนและนา

ตวเชอถกทาลายท 66 องศาเซลเซยส นาน 12 นาท (ไมทนอณหภมการพาสเจอรไรส) 2. สาเหตการปนเปอน

1. นานมดบมเชอจลนทรยมากเกนไป

2. การพาสเจอรไรสไมสมบรณ

3. การปนเปอนภายหลงการพาสเจอรไรส 3. วธการสบสวนหลกฐาน พยาน

1. ตรวจสอบ Lot NO. ทผลต และแหลงการกระจายสนคา/ จาหนายสนคาใน Lot นน

2. กกสนคากรณทยงจาหนายไมหมด หรอเรยกคนสนคา

3. ตรวจสอบผลวเคราะหของ QC ของบรษทใน Lot NO.เดยวกนกบทสสจ.เกบตวอยาง

4. วเคราะหหาสาเหตของปญหา และบนทกรายงานทตองตรวจสอบ

4.1 ตองทราบปจจยการเจรญของเชอจลนทรย เชน และแหลงทอยของจลนทรยนน

4.2 เชอมโยงแหลงทอยอาศยของจลนทรยชนดนนกบสาเหตการปนเปอน

สาเหต บนทก

1. นานมดบมเชอจลนทรยมากเกนไป - ผลการตรวจวเคราะหคณภาพนานมดบ

- บนทกอณหภมการเกบรกษานานมดบ

- บนทกแสดงการนานานมดบไปใช (นมดบทรบเขาในวนนน ใช

ผลตก Lot)

2. การพาสเจอรไรสไมสมบรณ

- อณหภมการฆาเชอไมเปนไปตาม

ขอกาหนด

- บนทกควบคมอณหภมการฆาเชอ

- ผลการตรวจสอบประสทธภาพการฆาเชอ (เอนไซมในนานม)

- เครองมอ อปกรณไมสมบรณ - บนทกการตรวจสอบสภาพเครองพาสเจอรไรสกอนการใชงาน

(FDD, ระบบนารอน นาเยน)

- บนทกการสอบเทยบเครองวดอณหภมของการพาสเจอรไรส

3. การปนเปอนภายหลงการพาสเจอรไรส

- เครองมออปกรณไมสะอาด - บนทกการลางทาความสะอาดเครองมอ (การควบคมปจจยทม

ผลตอประสทธภาพการลาง)

- นาใชสมผสอาหารไมสะอาด บนทกผลการตรวจสอบคณภาพนาใชทสมผสอาหาร (นาปรง

ผสม และนาทใชไลทอนมกอนการผลต)

- สขลกษณะพนกงาน - ผลการตรวจสขภาพ

- ผลการตรวจสขลกษณะสวนบคคล (Swab มอพนกงาน)

- ผลการฝกอบรม

- ภาชนะบรรจมการปนเปอน - วธการจดเกบผลตภณฑ (ปกปด มดชดหรอไม)

- วธการลางทาความสะอาดและการฆาเชอภาชนะบรรจกอนการ

ใชงาน

- บนทกผลการตรวจสอบประสทธภาพของการลางและฆาเชอ

ภาชนะบรรจ

เพมเตมใน Q&A Q: กรณทไดรบอนญาตผลตนมเปรยว แตขณะตรวจไมพบการผลต และไดรบการแจงจาก

ผประกอบการวา ปจจบนยงไมมการผลต ในกรณนจะใหคะแนนอยางไร

A: ใหตรวจประเมนตามขอพจารณาใหครบถวนทกขอทเกยวของกบการผลตนมเปรยว ไดแก

ขอ 1.2.9(4) หองหรอบรเวณเตรยมจลนทรยสาหรบผลตนมเปรยว กรณใชจลนทรยในการหมก

ขอ 2.3.10 ถงบมหรอถงหมก พรอมอปกรณทเกยวของ ขอ 3.2.1 การปรงผสม การปรงแตงหรอการบม

(แลวแตกรณ) ขอ 7.3 บนทกการตรวจสอบการชวตวง และวดในการปรงผสม การปรงแตง การบม

(แลวแตกรณ)

หมวดท 1 สถานทตงและอาคารผลต

ขอ 1.1 (8) มบรเวณลางรถและอปกรณทใชขนสงนานมดบ กรณใชนานมดบเปนวตถดบ Q: สถานทผลตจาเปนตองมระบบ CIP หรอไม จงจะไดคะแนนระดบด

A: ไมจาเปนตองมระบบ CIP กได แตตองมบรเวณทสะอาด พนคงทน เรยบ ลาดเอยง ไมมนาขง ไม

ชารด มอปกรณในการทาความสะอาดเพยงพอและระบบนาสาหรบฉดลางอปกรณการขนสงนานมดบ

ทไมเกดการปนเปอน

หมวด 2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณ

ขอ 2.3.16 เครองมอ อปกรณปรบคณภาพนา Q: มการเลอกชนดของเครองมอหรออปกรณการปรบคณภาพนาอยางเหมาะสมพจารณาอยางไร

ตองมหลกฐานแสดงคณภาพนาหรอไม และกรณทซอนาทมคณภาพเทยบเทานาบรโภคเปนนาทสมผส

อาหาร จะพจารณาใหคะแนนอยางไร

A: ความเหมาะสมใหพจารณาจากสภาพของแหลงนาดบทใชและผลวเคราะหนาดบสมพนธกบการ

เลอกชนดของอปกรณการปรบคณภาพนาและกาลงการผลต เพอใหนามคณภาพเหมาะสมกบ

วตถประสงคของการนาไปใช โดยกรณทซอนาทมคณภาพเทยบเทากบนาบรโภคใหถอวานานเปนนา

ดบเชนกน โดยพจารณาความเหมาะสมของอปกรณการปรบคณภาพนา เนองจากอาจเกดการ

ปนเปอนระหวางการขนยาย หรอขนสงกอนเขาสกระบวนการผลต

หมวด 3 การควบคมกระบวนการผลต

ขอ 3.1.2(1) มการคดเลอกดานคณภาพและความปลอดภย เปนไปตามขอกาหนด เกณฑขอกาหนด และทาจากวสดทมคณภาพหรอมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ Q: ทาจากวสดทมคณภาพหรอมาตรฐานตามประกาศฯ พจารณาอยางไร ควรระบใหชดเจน

A: สถานทผลตตองมเกณฑขอกาหนดดานคณภาพและความปลอดภย และเลอกรบบรรจภณฑทม

COA (Certificate of Analysis) เปนไปตามเกณฑขอกาหนดของแตละสถานทผลตทสอดคลองตาม

ประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ ใหคะแนนระดบพอใช และถามผลวเคราะห

ตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ จากหองปฏบตการมาตรฐาน เพอเปน

หลกฐานวาบรรจภณฑทสมผสกบนานมทาจากวสดทอนญาตใหใชบรรจอาหารและมคณภาพ

มาตรฐานเปนไปตามประกาศกระทรวงจงจะพจารณาใหคะแนนระดบด ขอ 3.3.1 การเกบรกษาในหองเยนหรอตเยน(อณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส) Q: หากไมมการวดอณหภมการเกบรกษาผลตภณฑในหองเยนหรอตเยน พจารณาใหคะแนนอยางไร

A: สถานทผลตจะตองตรวจวดอณหภมผลตภณฑเพอใหมนใจวาผลตภณฑมอณหภมไมเกน 8 องศา

เซลเซยสตลอดระยะเวลาการเกบรกษาในหองเยนหรอตเยน หากไมม พจารณาให “ปรบปรง”

หมวด 4 การทาความสะอาด การฆาเชอ และการบารงรกษา

ขอ 4.2 มแผนงานการบารงรกษาเครองมอ เครองจกรและอปกรณในการผลตอยางเหมาะสม Q: สถานทผลตทมการตดตงหลอด UV เพอฆาเชอมวนฟลมทเครองบรรจ แตไมมการควบคมอายการ

ใชงาน จะเปลยนหลอดใหมเมอไฟดบแลวเทานน จะใหคะแนนระดบใด ในขอกาหนดขอทเทาใด

A: การควบคมอายการใชงานของหลอดยวทใชฆาเชอมวนฟลมทเครองบรรจ พจารณาใหคะแนน ใน

ขอ 4.2 ซงจะใหคะแนนระดบใดนน ตองพจารณาแผนการบารงรกษาเครองมอ เครองจกรและอปกรณ

ในการผลตอนรวมดวย

ขอพจาณา “มแผน และ ทาตามแผน = ด

มแผน แต ไมทาตามแผน = พอใช

ไมมแผน = ปรบปรง”

หมวด 7 บนทกและรายงาน

ขอ 7.14 ผลการตรวจสขภาพประจาปผปฏบตงาน Q: ขอ 7.14 ผลการตรวจสขภาพประจาปผปฏบตงาน พจารณาแตกตางกบขอ 6.1.2 มการตรวจ

สขภาพประจาปอยางไร

A: ขอ 7.14 ผผลตตองมการเกบรายงานผลการตรวจสขภาพประจาปพนกงานไวเปนหลกฐาน แตขอ

6.1.2 ใหพจารณาวาผผลตจดใหมการตรวจสขภาพประจาปครอบคลมถงโรคหรอพาหะของโรคตางๆ

ครบถวนตามขอกาหนดหรอไม ทงนระหวางรอรายงานผลการตรวจสขภาพประจาป จะใหคะแนนใน

ขอ 6.1.2 ในระดบด ถามหลกฐานครบถวน สาหรบขอ 7.14 ใหพจารณาจากรายงานผลการตรวจ

สขภาพประจาปทผานมา

Documents

คํําาน - Ministry of Public Health- แบบฟอร มรายงานบ กจนท านวนผล ณฑตภ คงเหล อในห องเย น