คณธรรม จรยธรรม มาตรฐานวชาชพ และจรรยาบรรณของวชาชพ

ความหมายคร จากความหมายดงกลาว สรปไดวา คร มาจากค าวา “คร” แปลวา หนก ซงเปนภมปญญาทบรรพบรษก าหนดใหบคคลท ท าหนาทในการสบทอด และถายทอดองคความรจากภายนอกทมองเหน ความรจากภายใน อกทงท าความรใหกระจางและเปนผทมหนาทสรางบคคลใหมคณภาพทงวชาการ คณธรรม จรยธรรม สามารถด ารงชวตอยไดในสงคมอยางมความสข และเปนกลยาณมตร

วชาชพคร ไดรบการยกยองวาเปนวชาชพชนสง เนองดวยเปนอาชพทตองมใบประกอบวชาชพ และจะตองประกอบวชาชพเพอบรการสาธารณและ ยงมบทบาทส าคญตอสงคมและความเจรญกาวหนาของประเทศ ดงนน การท าใหบคคลทวไปทกระดบไดมความรสกทดตออาชพคร จงตองมกลยทธ กลวธหลายประการทตองท าใหเหนประจกษในเรองของคร

สมญานามทเนนใหเหนความส าคญของคร คร คอ นกปฏวตในสนามรบทางการศกษา คร คอ ผใชอาวธลบของชาต คร คอ ทหารเอกของชาต คร คอ แมพมพของชาต คร คอ กระจกเงาของเดก คร คอ ดวงประทปสองทาง คร คอ ผสรางโลก คร คอ ผกมความเปนตายของชาตไว คร คอ ปชนยบคคล คร คอ วศวกรทางสงคม

ลกษณะของวชาชพ วชาชพ (Profession) เปนอาชพใหบรการแกสาธารณชนทตองอาศยความร ความช านาญเปนการเฉพาะ ไมซ าซอนกบวชาชพอน และมมาตรฐานในการประกอบวชาชพ โดยกอนประกอบวชาชพตองฝกอบรมทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตอยางเพยงพอกอนทจะประกอบวชาชพ เชน แพทย พยาบาล สตวแพทย วศวกร สถาปนก ทนายความ และคร เปนตน ซงจะแตกตางกบอาชพ (career) ซงเปนกจกรรมทตองท าใหส าเรจ โดยมงหวงคาตอบแทนเพอการด ารงชพเทานน

วจตร ศรสอาน (2535) อธบายลกษณะของวชาชพชนสงไว 6 ลกษณะดงน

1. วชาชพชนสงจะตองมบรการทใหแกสงคมทมลกษณะเฉพาะเจาะจงและจ าเปน 2. สมาชกของวชาชพชนสงจะตองใชวธการแหงปญญาในการใหบรการ 3. สมาชกของวชาชพชนสงจะตองไดรบการศกษาอบรมใหมความรกวางขวางลกซงโดยใช

ระยะเวลานานพอสมควร 4. สมาชกของวชาชพชนสงจะตองมเสรภาพในการใชวชาชพนนๆตามมาตรฐานวชาชพ 5. วชาชพชนสงจะตองมจรรยาบรรณ 6. วชาชพชนสงจะตองมสถาบนวชาชพเปนแหลงกลางในการสรางสรรคจรรโลงมาตรฐาน

ของวชาชพ

กฎหมายทเกยวของกบมาตรฐานวชาชพ

- พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 (มาตรา 53) พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา

พ.ศ.2546

พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ.2546

มาตรา 7 ใหมสภาครและบคลากรทางการศกษา เรยกวา “ครสภา” มฐานะเปนนตบคคลในก ากบ ของกระทรวงศกษาธการ

มาตรา 9 ก าหนดใหครสภามอ านาจหนาท

1. ก าหนดมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ 2. ควบคมความประพฤตและการด าเนนงานของผประกอบ วชาชพ

ทางการศกษาใหเปนไปตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ

3. ออกใบอนญาตใหแกผขอประกอบวชาชพ 4. พกใชหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ

พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546

5. สนบสนน สงเสรม และพฒนาวชาชพตามมาตรฐานวชาชพ และจรรยาบรรณของวชาชพ

6. สงเสรม สนบสนน ยกยอง และผดงเกยรตผประกอบวชาชพทางการศกษา

7. รบรองปรญญา ประกาศนยบตร หรอวฒบตรของสถาบนตาง ๆ ตามมาตรฐานวชาชพ

8. รบรองความรและประสบการณทางวชาชพ รวมทง ความช านาญในการประกอบวชาชพ 9. สงเสรมการศกษาและการวจยเกยวกบการประกอบวชาชพ 10. เปนตวแทนผประกอบวชาชพทางการศกษาของประเทศไทย 11. ออกขอบงคบของครสภา ฯลฯ

มาตรา 49 ใหมขอบงคบวาดวยมาตรฐานวชาชพ ประกอบดวย

(1) มาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ

(2) มาตรฐานการปฏบตงาน

(3) มาตรฐานการปฏบตตน

พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ.2546

มาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ

มาตรฐานการปฏบตงาน

มาตรฐานการปฏบตตน (จรรยาบรรณของวชาชพ)

ขอรบใบอนญาต ประกอบวชาชพ

เขาสวชาชพ

- ตอใบอนญาต - ประเมนความช านาญ ตามระดบคณภาพ - ประเมนความช านาญเฉพาะดาน

คณภาพ

เกยรตและศกดศร - จตวญญาณของความเปนคร - การยอมรบของสงคม

มาตรฐานวชาชพ : การประกอบวชาชพ

มาตรฐานความรวชาชพคร

1. มคณวฒไมต ากวาปรญญาตรทางการศกษา หรอ เทยบเทา หรอคณวฒอนทครสภารบรอง โดยมความร ดงตอไปน (1) ภาษาและเทคโนโลยส าหรบคร (2) การพฒนาหลกสตร (3) การจดการเรยนร (4) จตวทยาส าหรบคร

(5) การวดและประเมนผลการศกษา (6) การบรหารจดการในหองเรยน (7) การวจยทางการศกษา (8) นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา (9) ความเปนคร

มาตรฐานประสบการณวชาชพคร

ผานการปฏบตการสอนในสถานศกษาตามหลกสตรปรญญาทางการศกษา เปนเวลาไมนอยกวา 1 ป และผานเกณฑการประเมนปฏบตการสอนตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทคณะกรรมการครสภาก าหนด ดงตอไปน 1. การฝกปฏบตวชาชพระหวางเรยน 2. การปฏบตการสอนในสาขาวชาเฉพาะ

มาตรฐานการปฏบตงานของคร

ผประกอบวชาชพคร ตองปฏบตงานตามมาตรฐานการปฏบตงาน ดงน 1. ปฏบตกจกรรมทางวชาการเกยวกบการพฒนาวชาชพครอยเสมอ 2. ตดสนใจปฏบตกจกรรมตางๆ โดยค านงถงผลทจะแกผเรยน 3. มงมนพฒนาผเรยนใหเตมตามศกยภาพ 4. พฒนาแผนการสอนใหสามารถปฏบตไดเกดผลจรง 5. พฒนาสอการเรยนการสอนใหมประสทธภาพอยเสมอ 6. จดกจกรรมการเรยนการสอน โดยเนนผลถาวรทเกดแกผเรยน

7. รายงานผลการพฒนาคณภาพของผเรยนไดอยางมระบบ 8. ปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกผเรยน 9. รวมมอกบผอนในสถานศกษาอยางสรางสรรค 10. รวมมอกบผอนในชมชนอยางสรางสรรค

11. แสวงหาและใชขอมลขาวสารในการพฒนา 12. สรางโอกาสใหผเรยนไดเรยนรในทกสถานการณ

มาตรฐานการปฏบตตน

ประมวลความประพฤตของผประกอบวชาชพ ซงเปนการ ประพฤตปฏบตตนเกยวกบการประกอบวชาชพ อนเปนคณลกษณะของความเปนคร

คณธรรม จรยธรรมของวชาชพ

จรรยาบรรณของวชาชพ

มาตรา 50 มาตรฐานการปฏบตตน ใหก าหนดเปนขอบงคบวาดวยจรรยาบรรณของวชาชพ ประกอบดวย (1) จรรยาบรรณตอตนเอง (2) จรรยาบรรณตอวชาชพ (3) จรรยาบรรณตอผรบบรการ (4) จรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ (5) จรรยาบรรณตอสงคม การก าหนดแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ ตามวรรคหนง ใหเปนไปตามขอบงคบของครสภา

พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ.2546

ครตองมจรรยาบรรณคร 9 ขอดงน

มาตรฐานดานการปฏบตตน

1. ครตองรกและเมตตาศษย 2. ครตองอบรม สงสอน ฝกฝน สรางเสรมความร ทกษะและนสยทถกตองดงาม 3. ครตองประพฤต ปฏบตตนเปนแบบอยางทด แกศษย 4. ครตองไมกระท าตนเปนปฏปกษตอความเจรญทางกาย สตปญญา จตใจ อารมณและสงคมของศษย 5. ครตองไมแสวงหาประโยชนอนเปนอามสสนจางจากศษย 6. ครยอมพฒนาตนเองทงทางดานวชาชพ ดานบคลกภาพและวสยทศน 7. ครตองรกและศรทธาในวชาชพครและเปนสมาชกทดตอองคกรวชาชพคร 8. ครพงชวยเหลอเกอกลครและชมชนในทางสรางสรรค 9. ครพงประพฤตปฏบตตน เปนผน าในการอนรกษ และพฒนาภมปญญาและวฒนธรรมไทย

ขอบงคบครสภา วาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ

พ.ศ. 2550

จรรณยาบรรณตอตนเอง

มวนยในตนเอง พฒนาตนเองดานวชาชพ บคลกภาพ และวสยทศนใหทนตอการพฒนา

ทางวทยาการ เศรษฐกจสงคมและการเมองอยเสมอ

จรรณยาบรรณตอวชาชพ

รก ศรทธา ซอสตยสจรต รบผดชอบ ตอวชาชพ เปนสมาชกทดขององคกรวชาชพ

จรรณยาบรรณตอผรบบรการ

ประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทดทงทางกาย วาจา และจตใจ ไมกระท าตนเปนปฏปกษตอความเจรญทางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ

และสงคมของศษยและผรบบรการ

จรรณยาบรรณตอผรบบรการ

ใหบรการดวยความจรงใจ และเสมอภาคโดยไมเรยกรบหรอยอมรบ

ผลประโยชนจากการใชต าแหนงหนาทโดยมชอบ

จรรณยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ

พงชวยเหลอเกอกลซงกนและกนอยางสรางสรรคโดยยดมนในระบบคณธรรม สรางความสามคคในหมคณะ

จรรณยาบรรณตอสงคม

เปนผน าในการอนรกษและพฒนาเศรษฐกจ สงคม ศาสนา ศลปวฒนธรรม

ภมปญญา สงแวดลอม รกษาผลประโยชนของสวนรวมและ ยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

การประกอบวชาชพควบคม ผประกอบวชาชพควบคม ไดแก

1. คร 2. ผบรหารสถานศกษา 3. ผบรหารการศกษา 4. บคลากรทางการศกษาอน (ศกษานเทศก)

1. มอายไมต ากวา 20 ป บรบรณ 2. มวฒปรญญาทางการศกษา หรอเทยบเทา หรอ มคณวฒอนทครสภารบรอง 3. ผานการปฏบตการสอนในสถานศกษาตาม หลกสตร เปนเวลาไมนอยกวา 1 ป และ ผานเกณฑการประเมนตามทคณะกรรมการครสภาก าหนด

คณสมบตผขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร

1. มใบอนญาตประกอบวชาชพคร 2. มความรและประสบการณวชาชพตามทคณะกรรมการครสภาก าหนด

คณสมบตผขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพ

ผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษา บคลากรทางการศกษาอน (ศกษานเทศก)

ผไมตองมใบอนญาตประกอบวชาชพ 1. ผมาใหความรเปนครงคราว 2. ผไมไดประกอบวชาชพหลกดานการเรยนการสอนแตบางครงตองสอน 3. นกเรยน นกศกษา หรอผรบการอบรม หรอผไดรบใบอนญาตปฏบตกาสอน 4. ผจดการศกษาตามอธยาศย 5. ผท าหนาทสอนในศนยการเรยนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาตฯ 6. ผประกอบวชาชพในระดบอดมศกษา 7. ผบรหารการศกษาระดบเหนอเขตพนทการศกษา 8. บคคลอนตามทคณะกรรมการครสภาก าหนด เชน - พระภกษผท าหนาทสอน - ผสอนศาสนาอน - ผสอนตามโครงการแลกเปลยนระหวางประเทศ - ต ารวจตระเวนชายแดนทท าหนาทสอน ผประกอบวชาชพในสถานศกษาเฉพาะทาง

การควบคมการประกอบวชาชพ

การควบคมการประกอบวชาชพ โดย

มาตรา 43

ใหวชาชพคร ผบรหารสถานศกษาและผบรหารการศกษาเปนวชาชพควบคม การก าหนดวชาชพควบคมอนใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวง

หามมใหผใดประกอบวชาชพควบคมโดยไมไดรบใบอนญาต

มาตรา 78 ผฝาฝนมาตรา 43 คอ

“ประกอบวชาชพโดยไมไดรบอนญาตจากครสภา”

ตองระวางโทษจ าคกไมเกน 1 ป หรอ ปรบไมเกน 20,000 บาท

หรอทงจ าทงปรบ

การควบคมการประกอบวชาชพ โดย

มาตรา 79 ผใดฝาฝนมาตรา 46 หรอมาตรา 56 คอ “แสดงใหผอนเขาใจวาตนมสทธหรอพรอมทจะประกอบวชาชพ โดยไมไดรบอนญาตจากครสภา และสถานศกษารบผไมไดรบใบอนญาตเขาประกอบวชาชพ เวนแตจะไดรบอนญาตจากครสภา” หรอ

“ประกอบวชาชพควบคม หรอ แสดงใหผอนเขาใจวาตนมสทธ หรอพรอมทจะประกอบวชาชพระหวางถกสงพกใชใบอนญาต”

ตองระวางโทษจ าคกไมเกน 3 ป หรอปรบไมเกน 60,000 บาท

หรอทงจ าทงปรบ

การควบคมการประกอบวชาชพ โดย

วนจฉยชขาดผถกกลาวหาวากระท าผดจรรยาบรรณ (1) ยกขอกลาวหา (2) ตกเตอน (3) ภาคทณฑ (4) พกใชใบอนญาต ไดไมเกน 5 ป (5) เพกถอนใบอนญาต

มาตรา 57 วรรคสอง ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาผใดถกพกใชใบอนญาตประกอบวชาชพตามกฎหมายวาดวยสภาครและบคลากรทางการศกษาผนน อาจถกเปลยนต าแหนงหรอยายตามท ก.ค.ศ. ก าหนด เวนแตถกสงพกราชการ หรอ ถกสงใหออกจากราชการไวกอน

ความสมพนธระหวางจรรยาบรรณกบวนยขาราชการ

มาตรา 84

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ตองปฏบตหนาทราชการดวยความซอสตยสจรต เสมอภาคและเทยงธรรม

มความวรยะอตสาหะ ขยนมนเพยร ดแลเอาใจใส รกษาประโยชนของทางราชการ และตองปฏบตตามมาตรฐานและจรรยาบรรณวชาชพอยางเครงครด

ความสมพนธระหวางจรรยาบรรณกบวนยขาราชการ

มาตรา 107 (6)

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาออกจากราชการเมอ ถกเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ เวนแต ไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงอน ทไมตองมใบอนญาตประกอบวชาชพ ตามมาตรา 109

ความสมพนธระหวางจรรยาบรรณกบวนยขาราชการ

มาตรา 109

เมอขาราชการครและบคลากรทางการศกษาผใดถกสงเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ และไมมกรณเปนผถกสงใหออกจากราชการตามมาตราอน ตองใหไปด ารงต าแหนงอนทไมตองมใบอนญาตประกอบวชาชพ ภายใน 30 วน

ภายในระยะเวลา 30 วน ถาหนวยงานการศกษาใดไมมต าแหนงวาง หรอต าแหนงทสามารถยายไปแตงตงใหด ารงต าแหนงได ผนนจะตองถกสงใหออกจากราชการโดยพลน

ความสมพนธระหวางจรรยาบรรณกบวนยขาราชการ

ของฝาก

ครมาสาย “สอนนอยหนอย สายมากหนอย อรอยก าลงเหมาะ”

ครคาขาย “ครทมความเพยรตองท าโรงเรยนใหเปนตลาด ครทมความสามารถ ตองท าตลาดใหเปนโรงเรยน”

ครคณนาย “อยอยางคณนายสบายทกอยาง หนทางสะดวกพรรคพวกมากม

ครสราบาล “ศกรเมา เสารนอน อาทตยถอน จนทรเกยจคราน องคารพธลา พฤหสกมหนาไมสคน”

ครเกยจคราน “สอนมง ไมสอนมง สตางคเทาเดม”

ของฝาก

ครหวโบราณ “คดเปน กคดไป แกปญหาเปนกแกปญหาไป แตฉนจะสอนอยางไร ใครอยามายง”

ครปากมา “นนทาวนละมาก ๆ ปากผองใส”

ครหนาใหญ “ใหญทโรงเรยน ไปเปนเสมยนทอ าเภอ เหอเจานายไดสองขน”

ครดอยพฒนา โดดเดยว

ดอยา

ชาลนถวย

ปวยไมรกษา

หาประโยชนสวนตน

มองคนแงราย