ISSN

1686

-862

5

วารสารรายไตรมาส

ปท 7 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2554เผยแพรขอมลขาวสารและความเคลอนไหวดานสงแวดลอมในพนทภาคใตตอนลางฝงตะวนออก

Contact

รายไตรมาสปท 7 ฉบบท 2 เดอนเมษายน-มถนายน 2554วตถประสงค : เพอเผยแผรความรและขาวสารดานสงแวดลอมทเปนประโยชนตอการนำไปเปนแนวทางการปฏบต และประชาสมพนธขาวสาร หรอกจกรรมดานสงแวดลอม

ทปรกษาโชต ตราชสรพล ปตตาน

บรรณาธการบรหารจงจตร นรนาทเมธกล

หวหนากองบรรณาธการวกรม เดชหน

กองบรรณาธการจรงค มะสนรชฎา แกวมณ

บรรณาธการฝายศลป และสรางสรรคทว ลอชาสตย

ประสานงานการเผยแพรจรานช สพนรชฎา แกวมณ

จำนวนพมพ 1,000 เลมออกแบบ-จดพมพบรษท มาสเตอรพซ แอนด โครเชท จำกดโทร. 074-221122 โทรสาร. 074-221125www.masterpiece.co.th

สำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 ถนนกาญจนวนช ตำบลเขารปชาง อำเภอเมอง จงหวดสงขลา 90000

โทร. 0-7431-1882, 0-7431-3419

Website : www.reo16.mnre.go.th

E-mail : reo16.org@mnre.mail.go.th

คยกนกอน From Editor

สนใจสมครเปนสมาชกหรอสงความคดเหนประชาสมพนธ สามารถแจงความจำนงไดท บรรณาธการวารสาร “เมดทราย“

วารสาร เมดทราย

5 มถนายน วนสงแวดลอมโลก เมอวนท 5-16 มถนายน พ.ศ. 2515 สหประชาชาตรวมกบ

รฐบาลสวเดน ไดจดการประชมทเรยกวา “การประชมสหประชาชาต

เรองสงแวดลอมของมนษย” (UN Conference on The Human

Environment) ทกรงสตอกโฮลม ประเทศสวเดน โดยใชเวลา

ในการเตรยมการประชมครงนถง 3 ป เพอจดทำรางขอเสนอตางๆ

รวมทงแผนดำเนนการและปฏญญาวาดวยสงแวดลอมของมนษย

มผเขารวมประชม 1,200 คน จาก 113 ประเทศ ผสงเกตการณ

มากกวา 1,500 คน จากหนวยงานรฐ องคกรเอกชนและสอมวลชน

แขนงตางๆ รวมทงตวแทนเยาวชนและกลมนกศกษาจากทวโลก

ผลการประชมนบวาสำเรจอยางงดงาม เพราะเปนครงแรกทประเทศ

ทวโลกไดหนหนาเขาหากน เพอรวมขจดภยนตรายดานสงแวดลอม

ทกำลงคกคามโลกของเรา

เพอเปนการระลกถงจดเรมตนของการรวมมอระหวางชาต

ทวโลก จงไดมการกำหนดใหวนแรกของการประชม คอ วนท 5 มถนายน

เปนวนสงแวดลอมโลก (World Environment Day)

วนสงแวดลอมโลกของทกป ถอเปนวาระทประชาชนใน

ประเทศตางๆทวโลก ไดรวมกนแสดงพลงและแสดงออกถง

เจตนารมณทจะชวยปกปองรกษาความอดมสมบรณของทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอมใหคงอย โดยในแตละปจะกำหนดวาระ

ทท วโลกเหนพองร วมกนว า เปนเร องสำคญท จะตองส อสาร

ใหประชากรโลกรบทราบ ในป 2554 ไดกำหนดประเดนในการรณรงค

คอ Forests : Nature At Your Service หรอ ปาไมมคณ เกอหนน

สรรพชวต(โปรด)คดถนอมรกษา

Contentsคยกนกอน From Editor

ในเลมนมอะไร

5 มถนายน

วนสงแวดลอมโลก

ยอนดตายาย..ใชชวตทำบญชายเล : ประเพณทหายไป

บนทกทะเลสาบจอกหหนยกษ...มหนตภยเงยบในพนทลมนำทะเลสาบสงขลา

เกรดเลก...เกรดนอย

เลาะเลยบ ชายฝงการศกษาดงาน แลกเปลยนประสบการณการจดการขยะมลฝอยโดยการมสวนรวมของประชาชน โครงการลด แยกของเหลอใชเพอนำกลบมาใชประโยชนในพนทลมนำทะเลสาบสงขลา

เกบธรรมชาต มาวาดการตน

เลาเรอง...ดวยภาพ

เลาเรอง...สงแวดลอม5 มถนายน วนสงแวดลอมโลก (อกท)

ธรรมชาต และสงแวดลอมเรองของแมลงปอ

ทน...มรางวล

4

1016

6

14

18

10..

14..

16..

18..

7..

6..

4..

19..

13..

ผ เขยนจำไดวาสมยเปนเดกเลกๆบรเวณคาบสมทรสทงพระโดยเฉพาะแถวอำเภอสทงพระ มประเพณอยางหนง

ทชาวบานพาลกพาหลานไปประกอบพธกนบรเวณชายทะเล มการนำอาหารคาวหวานไปถวายพระสงฆ การเลนนำทะเลกน

อยางสนกสนาน แตกนกชอประเพณดงกลาวไมออกวามชอเรยกวาอยางไร กเลยลองสบคนขอมลด “ทำบญชายเล” รสกคนๆ

วาเคยไดยนลองอานขอมลด ใชจรงๆดวย ประเพณทำบญชายเลของชาวอำเภอสทงพระนนเอง

ทำบญชายเล

ประเพณทหายไป

4

“ทำบญชายเล” เปนประเพณของชาวบาน ซงอาศย

อยบร เวณชายทะเล แถวอำเภอสทงพระและอำเภอเมอง

(รวมอำเภอสงหนคร ซงเมอกอนเปนสวนหนงของอำเภอเมอง)

จงหวดสงขลา ประเพณทำบญชายเลจะทำเปนประจำทกป

แลวแตหมบานใดจะนดกนทำบญวนไหน แตสวนมากจะทำกน

หลงจากวนเขาพรรษาแลว เพราะชาวบานจะมาพบปะกนทวด

ในวนเขาพรรษาและนดแนะกนวาจะกำหนดวนไหน

กอนทจะทำบญชายเลจะมการทำบญทศาลาประจำ

หมบานกอน เพอใหเปนศรมงคลแกหมบาน หลงจากนน ๑ - ๒

อาทตย จะมการไปทำบญชายเล โดยชาวบานจะพาลกพาหลาน

ไปพรอมหนากนและเตรยมตวทจะไปเลนนำทะเล พาเสอไปปนง

ตามรมไม และนมนตพระไปฉนอาหารเพล พระจะนงบนศาลาซง

หางจากทะเลไมมากนก ชาวบานทำอาหารคาวหวานและตม

(หรอทำอะไรกไดเมอสกแลวจะอยในลกษณะคลายตม) ผกเปน

พวง ๑ พวง และตมทยงดบ ๑ พวง พวงหนงๆ ประมาณ ๕ ลก

แลวเอาหอม กระเทยม ขมน กะป เกลอ พรกขหน หอกบใบกะพอ

ใหเหมอนกบหอตมแลวผกเปนพวงเชนกน พธพระจะเรมเวลา

๑๐.๐๐ น. ชาวบานเมอไปถงกหาทนงตามรมไมและจะนำอาหาร

คาวหวานไปแบงตกใสภาชนะทเตรยมไวบนศาลา การตกอาหาร

ใสภาชนะรวมกนตองแยกประเภทชนดเดยวกนตกรวมไว

ดวยกน เชน แกงเผดเนอกตกใสภาชนะแกงเผดเนอ ไมคำนง

วาแกงเนอชนดนนจะใสผกอะไร อาหารประเภทจดกเชนกน

ทเตรยมไวไปตกบาตรยกทนหวอธษฐาน เสรจแลวกเอาไปตก

ใสบาตรทเตรยมไวบนศาลา เมอพระสวดเสรจกถวายอาหารเพล

และชาวบานกจะเอาอาหารคาวหวาน เครองครวทเตรยมไวเวยน

บนหวลกหลานและคนในครอบครว โดยเชอวาเปนการเอา

เคราะหรายออกจากตว แลวนำไปแขวนบนราวไม เมอพระฉน

อาหารเพลเสรจแลวพระจะเทศนา ๑ กณฑ จบแลวชาวบานจะ

ชวยกนยกราวไมทแขวนอาหารไปทชายทะเล พระกไปทำพธสวด

บงกล ชาวบานกกรวดนำแผสวนบญสวนกศลใหแกเจากรรม

นายเวรและผมพระคณทลวงลบไปแลว เมอพระสวดเสรจ

ชาวบานจะชวยหาบ(ราวไมทแขวนอาหาร)อาหารทงลงทะเล

ชาวบานเรยกพธตอนนวา “สงหาบสงคอน” กเปนอนเสรจพธ

จะเหลอแตเดกๆและชาวบานเลนนำกนอยางสนกสนาน

ประเพณทำบญชายเล นยหนงของประเพณคงตองการให

ชาวบานทอาศยอยบรเวณชายทะเล ไดระลกถงบญคณของทะเล

ทเปนแหลงทรพยากรธรรมชาต แหลงทำมาหากนของพวกเขา

รวมไปถงตองการใหลกหลานไดสมผสคนเคยกบทะเล สราง

จตสำนกใหเหนคณคาของทรพยากรธรรมชาต และสบตอ

ประเพณอนดงาม ซงในปจจบนประเพณดงกลาวไมไดรบ

การสบทอด เลยหาดไมไดอกแลว

5สำ

นกงา

นสงแ

วดลอ

มภาค

ท 16

สำน

กงาน

ปลดก

ระทร

วงทร

พยกร

ธรรม

ชาตแ

ละสง

แวดล

อม

บนทก...ทะเลสาบ

จอกหหนยกษ...มหนตภยเงยบในพนทลมนำทะเลสาบสงขลา

จอกหหนยกษพชนำทกำลงไดรบความสนใจจากหลายภาคสวน ไมใชเพราะจอกหหนยกษเปนพชสวยงาม

เปนไมประดบ หรอเปนไมเศรษฐกจแตอยางใด แตเพราะดวยจอกหหนยกษเปนวชพชท เปนภยรายแรงทสดชนดหนงของโลก ซงขณะนพบวามหนตภยดงกลาวกำลงคกคามสแหลงนำจดในพนทลมนำทะเลสาบสงขลา โดยกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณไดสำรวจพบจอกกหหนยกษในพนทจงหวดสงขลา หลงการเกดนำทวมเมอตนเดอน พฤศจกายน ๒๕๕๓ ซงทำใหจอกหหนยกษบางสวนถกพดพาลงสคลองอตะเภา และทะเลสาบสงขลาบรเวณหาดบานแหลมโพธ ตำบลคเตา อำเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ซงสภาพนำในบรเวณดงกลาวเปนนำจด และอาจจะมแหลงนำจดอนๆ ในพนทลมนำทะเลสาบสงขลาท เปนแหลงหลบซอนตวของเจามหนตภยทชอวา จอกหหนยกษ ดงนนกระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดขอความรวมมอจากกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในการเฝาระวงการแพรระบาดของจอกหหนยกษในพนทลมนำทะเลสาบสงขลา ซ งสำนกงานส งแวดลอมภาคท ๑๖ ไดรบมอบหมายใหดำเนนการสำรวจการแพรกระจายของจอกหหนยกษ โดยไดออกสำรวจในพนทอำเภอหาดใหญ อำเภอบางกลำ อำเภอสะเดา อำเภอคลองหอยโขง จงหวดสงขลา และ ตำบลทะเลนอย อำเภอควนขนน จงหวดพทลง รวม ๑๓ จด พบการแพรระบาดของจอกหหนยกษในพนทตางๆ จำนวน ๕ จด ดงน ๑.สะพานคลองลด(คลองสาขาคลองอตะเภา) หมท ๑ บานหนบ ตำบลสำนกแตว อำเภอสะเดา จงหวดสงขลา

๒.คลองสาธารณะ ดานหลงสำนกงานเทศบาลเมองสะเดา ตำบลสะเดา อำเภอสะเดา จงหวดสงขลา ๓.สะพานคลองหาดสน (คลองสาขาคลองอตะเภา) หมท ๗ ตำบลปรก อำเภอสะเดา จงหวดสงขลา ๔.คลองสงนำชลประทาน หมท ๑ บานสองพนอง ตำบลทาโพธ อำเภอสะเดา จงหวดสงขลา ๕.คลองสงนำชลประทาน หมท ๘ บานโคกมวง ตำบลโคกมวง อำเภอคลองหอยโขง จงหวดสงขลา ซงทง ๕ จดเปนพนท ในจงหวดสงขลา สวนจดสำรวจในจงหวดพทลง ไมพบการแพรระบาดของจอกหหนยกษ

6

แผนทแสดงการแพรระบาดจอกหหนยกษ พนทลมนำทะเลสาบสงขลา

7สำ

นกงา

นสงแ

วดลอ

มภาค

ท 16

สำน

กงาน

ปลดก

ระทร

วงทร

พยกร

ธรรม

ชาตแ

ละสง

แวดล

อม

ใบดานบนปกกคลมดวยขนแขงสขาว แตละเสนแยกออกเปนแขนงยอย 4 เสน ทปลายเชอมกนเหมอนซกรงขนาดเลก ขนเหลานอาจเสยหายหรอเหนไมชดเจนเมอใบแก แตใบออนท ไมมวนจะเหนชดเจน ขนทมโครงสรางพเศษนปองกนไมใหใบเปยกนำ ทำใหไมจมนำขณะทยงสดอย การเจรญเตบโตของจอกหหนยกษสวนทเหนไดชดเจนคอ ใบซงมขนาดเลกถงขนาดใหญ ยาวประมาณ 4 ซม. ใบออนทเกดในชวงทยงไมมการเบยดเสยดกนจะมลกษณะกลม แบน ลอยอยปรมนำ เมอมจำนวนมากขนหรอกลมมขนาดใหญขน ขอบใบจะมวนขน เปนการตอบสนองตอการแขงขนกนเอง ดงนน เมอโตเตมท ใบกจะอยในตำแหนงแนวตง อดแนนกนเปนเสมอนเสอผนใหญ จอกหหนยกษมการขยายพนธทมประสทธภาพคอ การแตกยอดจากใกลซอกใบของตนเดมและสามารถแตกออกไปไดเรอยๆ ลำตนหกงาย สวนทหลดไปกสามารถเจรญเตบโตเปนตนใหมได เจรญเตบโตไดดในสภาพนำนงหรอกระแสนำไมแรงนก ในสภาพทเหมาะสมจอกหหนยกษสามารถเพมปรมาณเปน 2 เทาใน 2-4 วน จากหนงตนสามารถเจรญเตบโตปกคลมพนท 64,750 ไร ในเวลา 3 เดอน นำหนกสดถง 64 ตนตอไร ซงใกลเคยงกบผกตบชวา จอกหหนยกษมลกษณะคลายกบจอกหหน ซงเปนพชอายฤดเดยวทพบเหนทวไปในหนองนำ ลกษณะใบเมอแกแตกตางกน ขนบนใบเปนเสนเดยว และสปอรโรคารปเปนพวงสนกระจกแนน ความเสยหายจากจอกหหนยกษทขนอยางหนาแนน ทำใหแสงแดดสองไปยงพนนำเบองลางไมได พชนำทอาศยอยดานลางขาดแสงสำหรบกระบวนการสงเคราะหแสง ซงเปนการลดการเตมออกซเจนลงในแหลงนำ ในขณะทการยอยสลายซากพชทตายและจมลงสเบองลาง ซงตองอาศยออกซเจนทละลายนำอยางมาก ทำใหปลาและสตวนำสงมชวตอนขาดออกซเจน และอาจรนแรงมากจนทำใหปลาและสตวนำอนตายได การทบถมของซากจอกหหนยกษลงสแหลงนำ ทำใหแหลงนำตนและเขน ขณะเดยวกนการขนอยางหนาแนนทำใหเปนทยดเกาะของเมลดวชพชทปลวมาจากทอน สามารถงอกและเตบโตอยบนผวจอกนได หรอพชอนอาจจะเลอยจากฝงลงไปยงแหลงนำทมจอกหหนยกษขนอยได ในทสดแหลงนำนนกจะตนเขน พชไมนำเดมหายไป สตวนำไมมทอยอาศย ในทสดแหลงนำนนกจะเปลยนไปและพชพรรณทขนอยกจะหายไปดวย นอกจากน จอกหหนยกษทขนอยหนาแนนเปนแผนใตผวนำ ยงจะขวางการคมนาคมทางนำ ทำใหกระแสนำไหลไดชา อดทางไหลของนำ ทำใหไมสามารถใชนำทางการเกษตรและการผลตไฟฟาได จอกหหนยกษ หากปลอยไวจะเกดผลกระทบทางสงแวดลอมทรายแรงกวาผกตบชวา จงควรทำการกำจดอยางเรงดวน อยาปลอยลงสแหลงนำอยางเดดขาด หากพบในแหลงนำตองชอนออกจากแหลงนำ นำไปตากแหง และเผาทง

สาเหตของการแพรระบาดของจอกหหนยกษหวหนาดานตรวจพชสะเดา ไดใหขอมลสาเหตของการแพรระบาดของจอกหหนยกษในพนทอำเภอสะเดา ดงน ๑.เนองจากการทำประมงพนบานในแหลงนำทมการแพรระบาดของจอกหหนยกษ ทำใหจอกหหนยกษและสปอรตดไปกบเครองมอประมง และเมอนำเครองมอประมงดงกลาว ไปทำการประมงในแหลงนำจดอนๆ ทำใหจอกหหนยกษสามารถขยายพนธและแพรระบาดในแหลงนำได ๒.เนองจากจอกหหนยกษ มผวใบดานบนปกคลมดวยขนแขงสขาว ทำใหจอกหหนยกษมสขาวนวล และเมอสะทอนกบแสงไฟทำใหดสวยงาม ชาวบานจงนยมนำมาประดบต และอางเลยงปลา โดยไมทราบวาจอกหหนยกษมการเจรญเตบโตเพมปรมาณไดอยางรวดเรว จงนำมาทงในลำนำ ทำใหเกดการแพรระบาดของจอกหหนยกษและเปนเหตใหลำนำเกดการตนเขนและเนาเสย จอกหหนยกษเปนทรจกแพรหลายทวโลกมานานแลว เนองจากกอปญหาตางๆ มากมายในทกทวปทวโลก ประเทศไทยมการไหวตว ประกาศใหจอกหหนยกษเปนสงตองหาม มใหมการนำเขามาในราชอาณาจกร ตามประกาศของกระทรวงเกษตรฯ ฉบบท 14 ซงประกาศตงแตวนท 15 ธนวาคม 2521 จอกหหนยกษเปนเฟรนนำ มชอวทยาศาสตรวา Salvinia molesta D.S.Mitchel อยในวงศ Salvinaiaceae มชอสามญเรยกตางกนในแตละทองถน เชน Aerican payal, giant salvinia, Kariba weed, salvinia, water fern salvinia เปนพชประเภทลอยนำ ไมยดเกาะกบดน ไมมรากทแทจรง ลำตนทอดยาวอยใตผวนำเลกนอย แตละขอมใบ 1 คอยเหนอผวนำ สเขยวรปไข ยาวเลกนอย และใบทสามเปลยนรปเปนเสนเลกๆ สนำตาลจำนวนมากอยใตนำ ทำใหเขาใจวาเปนราก ใบสวนนยาวมากแกวงไปมาในนำ เปนการชวยพยงใหลอยนำอยไดอยางมนคง และเปนทสรางสปอรดวย

8

ไขดาวกระเพรา สวสดครบ ! ทงแฟนเกาและแฟนใหมทเขามาอานในกรอบนทก ๆ ทาน เปนไงบางครบ เจอทงพาย ฝนตก นำทวม นำปา แผนดนไหว ภเขาถลม ตลอดระยะเวลาแค 6 เดอนกวา ๆ มาน บานเราโดนหมดเลย นบวาเปนชวงหนงของอายทเราตองรบรฟนฝาจากความแปรปรวนของธรรมชาตของโลก เพราะอะไร สาเหตอะไร บอกไดคำเดยววา เราไดทำลายโลก ทำลายธรรมชาตมากเกนไป เมอเราไมปรบตวเขาหามน มนกปรบตวเขามาหาเรานนเองครบ ! แตขอโทษมนรนแรงเหลอเกน ฮอ ! เหนอย ขอโทษนะครบ รำพง รำพนเพอเจอไปหนอย มาเขาเรองของเราดกวา กเรองปากเรองทอง คอ กนใหพอด พอเพยง งาย ๆ สบาย ประหยด ถกหลกอนามย มาคดดแลวกไมพน เมนไข ถงราคาตงไปหนอย กพอกนได ไมถงกบชงกโล มอนคดเสยวาเปนมอเชากอนไปทำงานหรอโรงเรยนกแลวกน เรยกวา ไขดาวกระเพรา

เครองปรง 1.ไขเทาจำนวนคน เอาไปเลยคนละหนงฟอง (มโปรตน เกลอแร วตามน) 2.กระเทยม (แกความดน ละลายไขมนในเสนเลอด) หนกหนอยใหถงเขาไว 3.พรกขหน ลมไมได จำนวนแลวแตชอบเผด (เจรญอาหาร ขยายหลอดเลอด) 4.กระเพรา เดดแลวสกสองกำมอ (บำรงธาต ขบลม) 5.ซอสปรงรส นำปลา นำตาล (ชวยใหรสชาตถกปาก ถกลน) 6.นำมนพช (ถาใหดใชยหอทไมมไขมนอมตว) พอเหมาะสม

วธทำ 1.ดาวไขใหคอนไปทางสกหนอย พกใสจานเอาไว กนกคนกดาวใหครบจำนวน 2.ทบกระเทยม พรกขหน หรอใชโขลก พอแตกกได 3.เอานำมนใสกระทะ สกประมาณ 4 ชอนโตะ ตงไฟกลาง พรอมใหเอาพรกขหน กระเทยมลงไปผด พอสกใหเตมซอสปรงรส นำปลา นำตาล ชมดใหถกปาก ชอบลน เตมนำใหพอขลกขลกพอได กใสใบกระเพราลงไปผด สองถงสามท ยกลงราดลงบนไขดาวทเตรยมเอาไวกนกบขาวสวยคนละชาม คนละฟอง โอย ! อรอยนก จะบอกให หวานประแหลม ๆ ของไขดาว เผดรอนของกระเทยมพรกขหน หอมขนจมกโลงโปรงสบายของใบกระเพรา แคนกพอมแรงออกไปผจญกบภารกจประจำวนของแตละคนตอไป ส ๆ ขอใหโชคดนะครบ พบกนในฉบบหนา ตอนมาสวสด ตอนไปสวดด กแลวกนนะครบ........

ลงอทยผนารก

9สำ

นกงา

นสงแ

วดลอ

มภาค

ท 16

สำน

กงาน

ปลดก

ระทร

วงทร

พยกร

ธรรม

ชาตแ

ละสง

แวดล

อม

เลาะเลยบ...ชายฝง

ปงบประมาณ 2553 กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กรมควบคมมลพษ รวมกบสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 สำนกงาน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดสงขลา พทลง และนครศรธรรมราช ไดดำเนนการโครงการลด แยกของเหลอใชเพอนำกลบมาใชประโยชนในพนทลมนำทะเลสาบสงขลา โดยมองคกรปกครองสวนทองถนในพนทเขารวมโครงการฯ จำนวน 10 แหง จากการดำเนนงานไดมการนำขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชน ปรมาณ 91,347 กโลกรม คดเปนรอยละ 31.67 ของการนำขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชนใหม ผลจากการตดตามและประเมนผลการดำเนนงานโครงการฯ ในป 2553 พบวา ชมชนทเขารวมโครงการมความสนใจทจะศกษาดงานการจดการขยะมลฝอยจากพนทอนๆ ทประสบความสำเรจ เพอนำมาปรบปรงการดำเนนงานของชมชนใหมความเขมแขงมากยงขน ในปงบประมาณ 2554 กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม และสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 ไดคดเลอกองคกรปกครองสวนทองถนทดำเนนการอยางเขมแขง จำนวน 5 แหงเขารวมการศกษาดงานและแลกเปลยนประสบการณการดำเนนงานดานการจดการขยะมลฝอยของพนท ทประสบความสำเรจ เพอนำมาประยกตใชในพนทของตนเอง วนอาทตยท 8 พฤษภาคม 2554 เวลาประมาณ 15.30 น. คณะผเขารวมศกษาแลกเปลยนประสบการณการจดการขยะมลฝอย ไดเรมเดนทางจากสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 คนนนคณะศกษาดงานตองพกคางคนกนบนรถบส การศกษาดงานเรมขนเชาวนจนทรท 9 พฤษภาคม 2554 ณ เทศบาลนครนนทบร โดยทางคณะศกษาดงานไดรบเกยรตจากทานนายกเทศมนตร มากลาวตอนรบ พรอมทงบรรยายสรปผลการดำเนนงาน กจกรรมเดนของเทศบาล คอ

การจดการขยะมลฝอย การจดการสงปฏกลและการทำปยหมก ซงเทศบาลมพนทสวนใหญเปนทพกอาศย ขยะทเกดขนจงเปนขยะทเกดจากบานเรอนสวนใหญ ทางเทศบาลไดแบงขยะทตองเกบขนออกเปน 3 ประเภท คอ ขยะสด ขยะทวไป และขยะอนตราย สวนขยะรไซเคลชมชนมการคดแยก และนำขยะไปขายใหกบธนาคารขยะ การจดการขยะของเทศบาล ขยะสดทเกบไดจะสงไปยงโรงปยเพอทำปยหมกตอไป ขยะอนตรายกจะถกเกบขนไปกำจด สวนขยะทวไปกจะมการรณรงคการคดแยกโฟมไวขาย หลงจากนนคณะไดเดนทางไปเยยมชมโครงการศนยสาธตทำปยหมกกำจดสงปฏกลตามแนวพระราชดำร ซงทำใหเทศบาลนครนนทบรมสถานทกำจดส งปฏกลอยางถกหลก และสามารถผลตป ยคณภาพดมาใช ศนยสาธตฯ ของเทศบาลนครนนทบร สามารถรองรบสงปฏกลได 40 ลกบาศกเมตรตอวน มบอหมกถง 31 บอ ซงเมอสงปฏกล

การศกษาดงาน แลกเปลยนประสบการณ การจดการขยะมลฝอย

โดยการมสวนรวมของประชาชน

โครงการลด แยกของเหลอใชเพอนำกลบมาใชประโยชน

ในพนทลมนำทะเลสาบสงขลา

10

ผานกระบวนการตางๆ ในการหมกแลวกสามารถนำมาผลตปยได สามารถผลตได 5 ตนตอเดอน ทางเทศบาลไดจำหนายใหประชาชนทวไปกโลกรมละ 2 บาท ขณะนผลตไมเพยงพอตอความตองการของเกษตรกรและประชาชนทวไป เพราะราคาถกกวาปยเคมมาก และไดผลดไมตางกน หลงจากการดงานทเทศบาลนครนนทบรเรยบรอยแลว คณะศกษาดงานเดนทางเขาสจงหวดนครราชสมาเพอเขาทพก วนองคารท 10 พฤษภาคม 2554 เรมออกเดนทางจากทพกประมาณ 7 โมงเชา เพอไปสถานทศกษาดงานลำดบตอไป แตกอนไปถงสถานทดงานกขอแวะไหวพระทวดสรพงษกอนละกน เมอขอศลขอพรเรยบรอยกไดเวลาออกเดนทางไปยงชมชนบะขาม เทศบาลนครขอนแกน เพอเยยมชมกจกรรมธนาคารขยะร ไซเคล และแลกเปลยนประสบการณ ทนเราไดแลกเปลยนประสบการณในเรอง ธนาคารขยะรไซเคล การทำโครงการเทศบาลเลกในเทศบาลใหญโดยการกระจายอำนาจจากเทศบาลลงสชมชน โดยใชแนวคด “ขยะเกดทไหน กำจดทนน” ซงชมชนไดรบการสนบสนนรถเกบขยะ 1 คน จากเทศบาล เพอใชในการเกบขนขยะกนเอง ดแลรกษาและบรหารจดการคาใชจายโดยชมชนเอง ดวยวธเกบคาธรรมเนยมจากครวเรอนและบางสวนกใชเงนจากธนาคารขยะของชมชน การดงานทชมชนบะขาม คณะศกษาดงานไดรบประทานอาหารเทยง ซงไดรบการตอนรบอยางอบอนจากชาวชมชน เมอแลกเปลยนประสบการณกบชาวชมชนบะขามเรยบรอยกออกเดนทางสอำเภอพงโคน จงหวดสกลนคร (ซงเปนทททกคนอยากไปดมาก)

วนพธท 11 พฤษภาคม 2554 คณะศกษาดงานไดเดนทางเขาสเทศบาลตำบลพงโคน เพอรบฟงการบรรยายเกยวกบการจดการขยะของชมชนกอนทจะเดนทางไปดสถานทจรง และแลกเปลยนประสบการณกบชมชน หลงจากฟงการบรรยายเรยบรอย คณะศกษาดงานไดเดนทางไปยงบานคนกนแดด ซงอยหลงเทศบาล บานคนกนแดด กคอ บานทใชไฟฟาท ไดจากพลงงานแสงอาทตย (แผงโซลาเซลล) หลงจากนนจงเดนทางไปยงชมชนบานใหม ซงเปนชมชนปลอดขยะชนะเลศระดบประเทศเมอป 2553 ซงกจกรรมเดนของชมชนคอ ถนนปลอดถงขยะ โครงการประกวดบานนาอย โครงการเกบขยะสะสมเงนทองคมครองอนาคต (กจกรรมธนาคารขยะชมชน) กลยทธแหงความสำเรจของกจกรรมกคอ การสรางแรงจงใจแกสมาชก ดวยการจดใหมฌาปนกจสงเคราะห รายละ 5,000 บาท แกสมาชก โดยมหลกเกณฑจะตองเปนสมาชกธนาคารขยะ และมการฝากอยางตอเนองตดตอกนเปนเวลา 6 เดอน ซงการสมครสมาชกเปนการสมครแบบครอบครว ในการดำเนนงานเทศบาลไดดำเนนการนำรอง จำนวน 1 ชมชน เมอชมชนอนเหนความเปนระเบยบเรยบรอยจงสมครเขารวมโครงการฯ กบเทศบาล และขยายการจดการขยะไปสชมชนอนขางเคยง เมอแลกเปลยนประสบการณกบชาวชมชนบานใหมเรยบรอยแลว กเดนทางไปศกษาดงานยงมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตสกลนคร เพอดการผลตไวนหมากเมา ซงเปนตนไมประจำถนและมจำนวนมาก ทางมหาวทยาลยไดวจยและแปรรปเปนผลตภณฑ เพอสรางคณคาเพม เชน เครองดมจากผลหมากเมา ไวน ชาเพอสขภาพ หลงจากนนจงเดนทางไปเยยมชมตลาดสดเทศบาล

11

สำนก

งานส

งแวด

ลอมภ

าคท

16 ส

ำนกง

านปล

ดกระ

ทรวง

ทรพย

กรธร

รมชา

ตและ

สงแว

ดลอม

ซงไดรบรางวลตลาดสดระดบ 5 ดาว จากกระทรวงสาธารณสข ซงเปนตลาดทไดรบการกลาวขานวาเปนตลาดทสะอาดสามารถนอนได บรเวณตลาดสดไมมขยะและสะอาดมาก เนองจากเมอพอคาและแมค าขายของเสรจ ทกคนกจะรวมมอกนทำความสะอาดแผงของตวเอง และบรเวณขางเคยง เมอเยยมชมตลาดระดบ 5 ดาวเรยบรอยจากนนทกคนจงกลบไปยงทพกเพอเกบขาวของและขนรถ (อกแลว) เพอเดนทางตอไปยงจงหวดสมทรปราการ วนพฤหสบดท 12 พฤษภาคม 2554 เปนการศกษาดงานวนสดทาย คณะศกษาดงานไดเขาเยยมชมโรงงานของบรษท

ไฟเบอรพฒน จำกด ซงเปนบรษททดำเนนงานรไซเคลบรรจภณฑชนดกลองเครองดม คณะศกษาดงานไดแลกเปลยนประสบการณเกยวกบการรไซเคลกลองเครองดม ตงแตกระบวนการแยกเยอกระดาษออกจากกลองเครองดม ซงการแยกเยอกระดาษสามารถแยกออกมาเปนสองสวนดวยกน คอ สวนของกระดาษ และสวนทพลาสตกและฟอยล ซงทงสองสวนสามารถนำมาใชประโยชนได สวนของกระดาษทแยกออกมากจะนำมารไซเคลเปนเยอกระดาษ สวนพลาสตกและฟอยลทแยกมาไดกจะนำไปสกระบวนการทำเปนกระเบองลอนค ซงทางบรษทไดมจดรวบรวมกลองเครองดมทบกซทกสาขาทวประเทศ เพอนำกลองเครองดมมารไซเคลใหมากทสด หลงจากแลกเปลยนประสบการณในการศกษาดงานแตละแหงเรยบรอย คณะศกษาดงานเดนทางตอไปยงจงหวดประจวบครขนธ เพอเขาทพก วนศกรท 13 พฤษภาคม 2554 คณะศกษาดงาน ไดออกเดนทางแตเชาเพราะหลายคนคดถงบาน แวะสงคณะฯ ตามจดตางๆ แตละพนท โดยจดสดทายคอสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 ทกคนเดนทางกลบโดยปลอดภย การศกษาดงานครงนอาจจะใชเวลาในการเดนทางมากกวาการศกษาดงานและแลกเปลยนประสบการณของแตละสถานท ในการศกษาดงาน แตทกคนกไดรบความร แนวคด และประสบการณจากการศกษาดงาน และสามารถนำไปประยกตใชกบกจกรรมในพนทของตนเอง เพอใหประสบความสำเรจตอไป

12

ใชจกรยานไปทำงาน

โลกรอน! เราชวยได ฮา ฮา ฮา......ประหยดไฟ

ประหยดนำ กนเทาทจำเปน

ปลกตนไม ทางเดยวกน ไปดวยกน

ลกตวดำ ?กอยากปดไฟเองน

พอสระผมเหรอเขาตดนำมา 3 วน แลวนะ

ถวงอกนนะ

ขอๆๆ

13

สำนก

งานส

งแวด

ลอมภ

าคท

16 ส

ำนกง

านปล

ดกระ

ทรวง

ทรพย

กรธร

รมชา

ตและ

สงแว

ดลอม

เจาหนาทสำนกงานส งแวดลอมภาคท 16 นำนกศกษาฝกงานจากมหาวทยาลยสงขลานครนทร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย วทยาเขตตรง และวทยาลยอสลามศกษา ทศนศกษาดงานบรษท ทรานส ไทย-มาเลเซย (ประเทศไทย) จำกด อำเภอจะนะ จงหวดสงขลา เมอวนท 12 พฤษภาคม 2554

เมอวนท 23-28 พ.ค.2554 สำนกงานส งแวดลอมภาคท 16 ไดดำเนนการตดตามตรวจสอบคณภาพนำในโครงการต ด ต า ม ต ร ว จ ส อ บ ค ณ ภ า พแหลงนำผวดนพนทลมนำ คลองสำโรง คลองอตะเภา ทะเลสาบสงขลา คลองเทพ และคลองพะวง

สำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 รวมกบสำนกจดการกากของเสยและสารอนตราย กรมควบคมมลพษ จดประชมโครงการเผยแพรแนวทางการจดการมลฝอยตดเชอแบบศนยรวม กลมพนทจงหวดสงขลาและสตล ณ โรงแรม เจ บ อำเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

เจาหนาทสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 เปนวทยากรใหความรการลด คดแยก และนำขยะกลบมาใชประโยชน แกตวแทนชมชนในพนทเทศบาลเมองสะเดาในโครงการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายชมชน ภายใตโครงการเสรมสรางสมรรถนะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอย ณ หองประชมเทศบาลเมองสะเดา เมอวนท 25 มนาคม 2554

เมอวนท 18 มนาคม 2554 กลมงานสงเสรมและเผยแพร จดกจกรรมชมชนนกปฏบต เพอแลกเปลยนเรยนร ในหวขอเรอง “การพงพาตนเอง เพอรบภาวะโลกรอน”

เจาหนาทสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 รวมกจกรรมทอดผาปาขยะรไซเคลของเทศบาลเมองคอหงส เมอวนท 19 มนาคม 2554

สำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 รวมจดนทรรศการในงานตลาดนดพลงงาน ณ ตลาดนำคลองแห อำเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เมอวนท 29 เมษายน 2554

14

เมอวนท 23-25 พฤษภาคม 2554 กลมงานแผนสงแวดลอมรวมกบเจาหนาทจากสำนกจดการกากของเสยและสารอนตราย กรมควบคมมลพษ ลงพนท เกบตวอยางนำใตดนระบบกำจดขยะมลฝอย เทศบาลนครสงขลา เทศบาลนครยะลา เทศบาลเมองสะเดา

เจาหนาทสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 รวมลอกคลองบรเวณสำนกงานฯ ในโครงการวมนำใจ คนนำใสใหลำคลอง เมอวนท 29 เมษายน 2554

เมอวนท 6 พฤษภาคม 2554 กลมงานแผนสงแวดลอม เกบตวอยางนำคลองระโนด เพอประกอบการวเคราะหโครงการบำบดนำเสยเทศบาลตำบลระโนด

เมอวนท 3 พฤษภาคม 2554 เจาหนาทสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 ลงพนท เกบตวอยางจากระบบบำบดนำเสยเทศบาลนครยะลา

กล ม ง านแผนส ง แ วดล อมมอบว สด - อ ปกรณสำหรบกจกรรมการลด คดแยก และนำขยะมาใชประโยชน ในโครงการเสรมสรางสมรรถนะแกองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอย แกอปท.ทเขารวมกจกรรม ไดแก เทศบาลนครสงขลา เทศบาลนครหาดใหญ เทศบาลเมองสงหนคร เทศบาลเมองสะเดา และเทศบาลเมองคอหงส จงหวดสงขลา เทศบาลนครยะลา จงหวดยะลา เทศบาลเมองพทลง จงหวดพทลง เทศบาลเมองปตตาน จงหวดปตตาน และเทศบาลเมองนราธวาส จงหวดนราธวาส ระหวางวนท 21 มนาคม - 7 เมษายน 2554

เมอวนท 5 มถนายน 2554 เจาหนาทสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 รวมเดนรณรงคในกจกรรมโครงการรกษปา รกษนำ เนองในวนสงแวดลอมโลก

เมอวนท 11-12 และ 22 เมษายน 2554 เจาหนาทสำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 ออกสำรวจจอกหหนยกษในแหลงนำ เพอเฝาระวงการแพรกระจายพนธ และแนะนำวธการกำจดแกชาวบานในพนทอำเภอสะเดา จงหวดสงขลาและพนททะเลนอย จงหวดพทลง

15

สำนก

งานส

งแวด

ลอมภ

าคท

16 ส

ำนกง

านปล

ดกระ

ทรวง

ทรพย

กรธร

รมชา

ตและ

สงแว

ดลอม

เลาเรอง...สงแวดลอม

5 มถนายน...วนสงแวดลอมโลก(อกท)วนสงแวดลอมโลก หรอ World Environment Day นน

จดตงขนเพอใหเกดความตนตวในดานวกฤตการณสงแวดลอมขนทวโลก จงมมตใหจดประชมใหญทกรงสตอกโฮลม ระหวางวนท 5-16 มถนายน พ.ศ. 2515 ทมรฐบาลของสวเดนเปนเจาภาพ โดยเรยกการประชมนวา “การประชมสหประชาชาตเรองสงแวดลอมของมนษย” หรอ “UN Conference on the Human Environment ” ทงน เพอรวมกนหาหนทางแกไขปญหาสงแวดลอมทประเทศตางๆ กำลงเผชญอย ซงผลจากการประชมครงนนไดมขอตกลงรวมกนหลายอยาง เชน การจดตงโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต (UNEP: United Nations Environment Programme) ขอตกลงจากการประชมคราวนนทำใหประเทศตางๆไปจดตงหนวยงานดานสงแวดลอมขนในประเทศของตน เพอเปนการระลกถงจดเรมตนของการรวมมอจากหลากหลายชาตในดานสงแวดลอม องคการสหประชาชาตจงไดประกาศใหวนท 5 มถนายน ของทกปเปนวนสงแวดลอมโลก ซ งโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาตมหนาทตดตามและประเมนผลการเปลยนแปลงทสำคญทางดานสงแวดลอม รวมทงกระตนใหมการเปลยนแปลงไปสทศทางทด และเพอให เปาหมายบรรลผลจงไดกำหนดวธการไวด งน

16

สรางความตนตวในการเรยนรเรองสงแวดลอม และใหการศกษากบประชาชนและนกศกษาทวไป ใหการสนบสนนทางวชาการ และเผยแพรเรองราวเกยวกบสงแวดลอม เพอกระตนใหมการเปลยนแปลงไปในทางทด เสรมสรางใหสถาบนและคนในสถาบนตระหนกถงปญหาสงแวดลอมและจากขอตกลงจากการประชมใหมาดำเนนการจดตงหนวยงานดานสงแวดลอมขนในประเทศของตนนนเอง ทำใหประเทศไทยกไดตราพระราชบญญตสงเสรมและรกษาสภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2518 และไดกอตงสำนกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตขนเมอวนท 12 กมภาพนธ พ.ศ. 2518 อนเปนจดเรมตนทสำคญของการดำเนนงานดานสงแวดลอมในประเทศไทย โดยตอมาในป พ.ศ. 2535 กไดมการปรบเปลยนโครงสรางของสำนกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตเปน 3 หนวยงาน คอ 1.กรมควบคมมลพษ 2 กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม 3.สำนกนโยบายและแผนสงแวดลอม กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม และในสวนของสถาบนการศกษาก ไดมการจดสอนหลกสตรดานสงแวดลอมขนในหลายๆ มหาวทยาลย ซงนบไดวาเปนกาวสำคญของการตนตวดานสงแวดลอม อกทงสอมวลชนก ไดสงเสรมใหเกดการตนตวในปญหาสงแวดลอมมากขน ซงวนสงแวดลอมโลกในแตละปกจะมหวขอทตางกนออกไป สวนคำขวญวนสงแวดลอมโลกป 2554 น กำหนดขนวา Forests: Nature at Your Service-ปาไมมคณ เกอหนนสรรพชวต คดถนอมรกษา เพอสนบสนนกจกรรมทสอดคลองกบประกาศขององคการสหประชาชาตทกำหนดป 2011 เปน International Year of Forests ปสากลแหงการอนรกษปาไม และป 2011-2020 เปน “ทศวรรษแหงความหลากหลายทางชวภาพ” (Decade of Biodiversity) ตอเนองจากป 2010 เปนป The International Year of Biodiversity ปสากลแหงความหลากหลายทางชวภาพ

วธดบกลนเหมนในถงขยะไมวาจะเปนหนาบานหรอในบานใหหมดกลนได ทำไดโดยใสเปลอกมะนาว

หรอเปลอกสม เขยวหวาน สมโอกได ใสลงไปในถงขยะ กลนสมจะไปลดกลนลงทำใหม

กลนนอยลง

นำประปาทมกลนคลอรนแรงมากมวธกำจดกลนให

หมดไปโดยฝานมะนาวบางๆ ลงไปในนำ มะนาวจะชวยดดกลน

คลอรนใหหมดไป และทำใหนำดมไดอกดวย

ขอบยางประตตเยนมราขน มวธลบราออกได

โดยใชผาชบ นำสมสายชแลวนำ ไปถตรงขอบยางประตตเยน

ทเปนรา รากออกไปไดโดยงายดาย

การใชเตาแกสแบบประหยดทำไดโดยปรบเปลวไฟใหเปนสนำเงน

เสมอและไมควรเปดไฟแกสใหสงกวากนหมอดวย

จะทำใหหมอรอนชา ควรปรบระดบใหพอดกบกนหมอ

17

สำนก

งานส

งแวด

ลอมภ

าคท

16 ส

ำนกง

านปล

ดกระ

ทรวง

ทรพย

กรธร

รมชา

ตและ

สงแว

ดลอม

แมลงเปนสงมชวตจำนวนมากทสดของบรรดาสงมชวตทงหลายซงอยบนโลก นกกฏวทยาได

ศกษาและตงชอใหแมลงแลวเกอบลานชนด แตยงมแมลงเหลออกมากกวา 2 ใน 3 ทมนษยยงไมไดเรมศกษา ในจำนวนแมลงทงหลายแมลงปอนบวาเปนแมลงทมขนาดใหญและสสนสวยงามชนดหนง เปนแมลงทมนษยคนเคยและอย ใกลตว แตเรากลบรจกชวตจรงของมนนอยมาก แมแตอายทแทจรงของมนกยงไมสามารถรได ในบรรดาแมลงดวยกนแมลงปอเปนสตวทดราย และมธรรมชาตของการเปนตวหำตลอดชวต กนอาหารงายไมเลอกเหยอ มนกนแมลงแทบทกชนดและทกตวทออนแอกวา ลวนตกเปนเหยอไดทงสน แมลงปอบนไดถง 100 ก.ม : ชวโมง เมอเทยบกบขนาดของลำตวทมความยาวไมกเซนตเมตร และการขยบปกขน - ลง อยางรวดเรว เฉลยประมาณ 500 กวาครง : วนาท การเขาจโจมเหยอทเปนอาหารเปนไปอยางรวดเรวและเงยบเชยบ มนจงไดรบฉายาวา “ เพชรฆาตปกสรง นกลาแหงเวหา “ แมลงปอเปนสตวดกดำบรรพทเกดขนมาบนโลกกอนหนาไดโนเสารและกอนยคของผเสอ ฟอสซลของแมลงปอทเกาแกทขดพบนน แสดงวามนเคยอาศยอย ในยค Carboniferous หรอประมาณ 300 ลานปมาแลว บรรพบรษของแมลงปอมประวตศาสตรอนยาวนานควบคมากบบรรพบรษของแมลงสาบ แสดงวาแมลงทงสองชนดนมความสามารถในการปรบตวใหเขากบสงแวดลอม และมววฒนาการจนสามารถดำรงเผาพนธสบตอมาจนถงทกวนน จากซากของฟอสซลทขดพบทำให

สนนษฐานวาแมลงปอเคยอยในทะเลมากอน แลวจงมววฒนาการขนมาอาศยอยบนบกและในนำจด แมลงปอในอดตมขนาดใหญโตมาก ขนาดความยาวของปกทงสองขางรวมกน ยาวประมาณ 29 นว เปนแมลงทใหญทสดในบรรดาแมลงของยคนนทงหมดทมนษยรจก หลงจากนนแมลงปอไดมววฒนาการของขนาดและรปราง จนกระทงตวเลกลงมาเรอยๆ ปจจบนพนธทใหญทสดมขนาดความยาวจากปลายปกทงสองขางเหลอเพยง 7.5 นว เทานน ปกของแมลงปอมการพฒนาเรอยมาเปนเวลานบลานๆป เพอใชสำหรบกระโดดและบนไปในอากาศ มความบางเบาและยดหยนมากขน จนกระทงกลายเปนปกบางใสทมเสนปกสานกนอยเปนโครงเชนในปจจบน นกกฏวทยาไดทำการศกษาและคนพบวาบนโลกนมแมลงปออยมากกวา 5,000 ชนด (species) จดอยประมาณ 500 สกล ( genus ) ศาสตราจารย G. H. Carpenter แหงมหาวทยาลยแมนเชสเตอร ประเทศองกฤษ ไดแบงแมลงปอเปน 2 กลมใหญๆ (suborder) เกณฑทใชแบงดจากลกษณะของเสนปก (vein) รปรางของปก และลกษณะการวางของปกขณะทมนเกาะนงอยกบท ลกษณะโดยทวไปของแมลงปอทง 2 กลม 1 กลมแมลงปอบาน (dragonfly, suborder Anisoptera) มลกษณะตวใหญ สวนมากมสเขม หวโต ตากวางแตไมโปน ปกคหลงใหญกวาปกคหนา เวลาเกาะนงอยกบทปกทง 4 จะกางออกในแนวราบ แมลงปอกลมนแขงแรงมาก บนไดเรว พบเหนทวๆไปแมแตในถนทหางไกลจากแหลงกำเนดของมน 2 กลมแมลงปอเขม ( damselfly , suborder Zygoptera ) แมลงปอกลมนม

เรองของแมลงปอ

ธรรมชาต...และสงแวดลอม

18

เปนยงไงกนบาง สำหรบทน..มรางวลฉบบทแลว คงหาคำตอบกนไดไมยากนะคะ ฉบบนกเชนกน กองบรรณาธการกมคำถามมาใหตอบกนอกแลว และคงตอบกนมาอกนะคะ “คำถามฉบบนคอ คำขวญวนสงแวดลอมโลก ประจำป 2554 มวาอยางไร” รบๆ ตอบเขามากอนวนท 30 กรกฎาคม 2554

โดยสามารถตอบคำถามแลวสงกลบมายงสำนกงานฯได 2 ชองทาง คอ 1. เขยนชอ ทอย และคำตอบลงไปรษณยบตรหรอจดหมาย แลวสงไปยง กองบรรณาธการ “วารสารเมดทราย” สำนกงานสงแวดลอมภาคท 16 ถนนกาญจนวนช ตำบลเขารปชาง อำเภอเมอง จงหวดสงขลา 90000 2. เขยนชอ ทอย และคำตอบ สงทาง Email : reo16.org@mnre.mail.go.th

เฉลยคำตอบ ปท 7 ฉบบท 1 (มกราคม-มนาคม 2554) คำถาม : โลมาอรวดถกพบครงแรกทใด คำตอบ : โลมาอรวดถกพบครงแรกทแมนำอรวด ในประเทศพมา

รายชอผโชคดจากการตอบคำถาม

ชอ-นามสกล จงหวด1. คณอานนท ขำแกว พทลง

2. คณธปญาฎา ทองงาม สงขลา

3. คณแวมารยา นสน ปตตาน

4. คณหสยา อยแสนสข ชลบร

5. คณกมลลกษณ มากทอง พทลง

ขนาดเลกกวากลมแรก ตาโปน ปกคหลงกบคหนามขนาดเทาๆกน เวลาเกาะนงอยกบทปกจะหบขนานกบลำตว ออนแอและบนชา สวนใหญจะบนอย ใกลๆกบผวนำ และบนตำๆอยเหนอพนดน หรอเกาะอยตามพมไมใบหญา ลกษณะโดยทวไปของแมลงปอทงสองกลม คอ มลำตวยาวเรยว (slender-shape) ปกสองขางบางใสมเสนปกทสานกนถละเอยดเปนโครงคลายรางแห หวใหญ มตารวม (compound eyes) ทำใหสามารถมองเหนไดรอบตว หนวดสนเลกเหมอนเสนขน ยาวประมาณ 5 - 8 ปลอง โคยหนวดปลองแรกจะใหญหนาและคอยๆเรยวไปจนถงปลองสดทาย ปากเปนแบบกดกน (chewing type) ขากรรไกรแขงแรง สวนอกม 3 ปลอง แมลงปอเปนสตวทลาสตวอนกนเปนอาหารธรรมชาตจงสรางใหมนมคณสมบตของการเปนนกลา มตาท ไวและคม พลงปกทแขงแกรง ทำใหมนบนจบเหยอไดอยางวองไว ลกษณะการบนของแมลงปอมผเปรยบวาเหมอนกบการบนของเครองบนรวมกบ เฮลคอปเตอร มนสามารถบนไดเรวถง 100 กโลเมตร : ชวโมง หรอเทากบ 20,000 - 30,000 ชวงตว ในเวลาเพยง 1 นาท เนองจากมนมกลามเนอชวยในการบนทแขงแรงมาก ทเรยกวา “ antagonist muscles “ แมลงปอไดรบการขนานนามวา “mosquito hawk“ เนองจากองคประกอบทสำคญคอมตารวม ความแขงแกรงของกลามเนอปก ความรวดเรวในการบน และขาทงหกทสามารถ จบเหยอไดอยางแนนหนา และมประสทธภาพ มนชอบไลจบเหยอทมชวตมากกวาเหยอทตายแลว อาหารของแมลงปอ คอ ยง รน แมลงวน ผเสอ ผง รวมทงแมลงปอดวยกน จากกฎของธรรมชาตทจะตองเปนทงผลาและผถกลาในเวลาเดยวกน เมอมนเปนแมลงตวออนศตรของแมลงปอคอ ปลา ดวงดง แมลงเหนยงและมวนตางๆ เชน แมลงปองนำ แมลงดาสวนทดราย เพราะมนคอยไลจบตวออนของแมลงปอมาดดนำเลยงจนตาย แมลงปอทโตเตมวยอาจกลายเปนอาหารของนก หรอสตวเลอยคลานและสตวสะเทนนำสะเทนบก เชน จงหรด จงเหลน ตกแก องอาง คางคก หรอ แมลงมม แมลงปอเปนสตวทไมเปนอนตรายตอมนษย แตกลบมคณประโยชนสำหรบการควบคมทางชวภาพ และมนสามารถเปนตวบงชถง สภาพแวดลอมทางธรรมชาตไดเปนอยางด เพราะแมลงปอจะหายไปถานำเรมเนาและสกปรก ปจจบนในประเทศไทยมการคนพบแมลงปอมากกวา 295 ชนด และมการคนพบพนธใหมเพมขนอยเสมอ Dr. Matti (นกวทยาศาสตรและนกกฏวทยาชาวฟนแลนด) และ บราเดอรอำนวย ปนรตน นกกฏวทยาผเชยวชาญไดคนพบแมลงปอเสอชนดใหม (New species) ของโลกเปนครงแรกในเมองไทย บรเวณเหนอกระแสนำเบองลางของนำตกสรภม จงหวดเชยงใหม เมอวนท 11-12 มถนายน 2535 และไดตงชอแมลงปอพนธนวา Anisogomphus pinratani แตเนองจากสถานการณปาไมและแหลงนำในเมองไทยถกทำลายจนเหลอนอยลง ทำใหการศกษาและคนพบแมลงปอชนดใหมเปนไปดวยความลำบากมากยงขน เพราะวาปาไมเปนทอยเพยงแหงเดยวทเหมาะสมกบแมลงปอมากทสด ถงแมวาเราจะสามารถปลกปาทดแทนไดแตสภาพแวดลอมกไมสมบรณเทากบในธรรมชาต.

สำนกงานสงแวดลอมภาคท 16

ถนนกาญจนวนช ตำบลเขารปชาง อำเภอเมอง จงหวดสงขลา 90000 โทร.0-7431-1882,0-7431-3419

website : www.reo16.mnre.go.th E-mail: Reo16.org@mnre.mail.go.th