18
ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน เป็นยอดปรารถนาของ วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ 64 ถนนวิภาวดีรังสิต แขวงดินแดง เขตดินแดง กรุงเทพฯ 10400 โทร. 0 2691 9341 - 5 http://www.thaindc.org ฉบับที่ 4 (เมษายน 2559)

ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

ความรอบร ความเขาใจ ความรวมมอ และการประสานงาน

เปนยอดปรารถนาของ วทยาลยปองกนราชอาณาจกร

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ 64 ถนนวภาวดรงสต แขวงดนแดง เขตดนแดง กรงเทพฯ 10400 โทร 0 2691 9341 - 5 httpwwwthaindcorg

ฉบบท 4 (เมษายน 2559)

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง (NDC Security Review)

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง หรอ NDC Security Review เปนเอกสารทางวชาการทวทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ จดท าขนเปนครงแรกตามนโยบาย

ของ พลโท ดร ไชยอนนต จนทคณานรกษ ผอ านวยการวทยาลยฯ โดยมวตถประสงคใหคณาจารยของวทยาลยฯ ไดมเวทในการน าเสนอขอมลและขอคดเหนทางวชาการทเกยวของกบความมนคงดานตาง ๆ ในรปแบบของบทความทเปนขอเสนอแนะเชงนโยบาย (Policy Brief)

ดวยเหตทวทยาลยปองกนราชอาณาจกรฯ เปนแหลงรวมขององคความร ดานความมนคงทหลากหลาย อนไดมาจากการบรรยายของผทรงคณวฒทกภาคสวนทงในระดบประเทศและนานาชาต ตลอดจนผลงานทางวชาการของนกศกษาซงลวนเปนผบรหารระดบสงจากหนวยงานภาครฐ เอกชน และการเมอง ไดแก เอกสารยทธศาสตรชาต เอกสารวจยสวนบคคล บทความทางวชาการทงแบบกลมและบคคล รายงานการศกษาตาง ๆ เปนตน รวมทงการรวบรวมเอกสารทางวชาการดานความมนคงอน ๆ จงเปนโอกาสอนดทวทยาลยฯ จะไดบรณาการองคความรดงกลาวและน าเสนอเปนงานบรการทางวชาการแกหนวยงานและบคคลภายนอกไดตามความเหมาะสม อกทงยงเปนการเพมพนทกษะและองคความรใหแกคณาจารยของวทยาลยฯ ดวยอกประการหนง

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง เปนเอกสารทจะจดท าขนเปนรายเดอน ก าหนดออกฉบบแรกในเดอน มกราคม 2559 โดยในขนตนจะแจกจายใหกบผบงคบบญชาระดบสงและสวนราชการตาง ๆ ในกองบญชาการกองทพไทย รวมทงเผยแพรในเวบไซตของวทยาลยฯ ส าหรบเนอหาของเอกสารจะเปนประเดนส าคญ ๆ ทอยในความสนใจของสงคม หรอเปนประเดนทพจารณาวา มความนาสนใจและจะมผลตอความมนคงแหงชาตในมตตาง ๆ ทงน ขอคดเหนและขอเสนอแนะในเอกสารถอวา เปนขอคดเหนสวนบคคลของผ เ ขยนทจะไมมผลผกมดใด ๆ กบ วทยาลยปองกนราชอาณาจกรฯ

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ

ฉบบท 4 (เมษายน 2559)

สงวนลขสทธตาม พรบ การพมพ พศ 2537 copy ลขสทธเปนของวทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ อยางถกตองตามกฎหมาย บรรณาธการ พลท ดร ไชยอนนต จนทคณานรกษ

ผชวยบรรณาธการ พลต นพดล มงคละทน พลต พหล แกวพรรณนา พอ ช านาญ ชางสาต พอ กตชาต นลข า

ทปรกษา พลท วฒนา ฤทธเรองเดช พลท กองเกยรต พลขนธ พลท ธรวฒ พมศฤงฆาร พลท ยทธนาสนธ ศรนรตนเดชา พลท ณฐกร ทพยสข พลอตหญง ดร ศรภร หตะศร พลต ชลต ชณหรชพนธ พลต ศรชย ศศวรรณพงศ พลต ดร กฤษฎา สทธานนทร พลอต สมชาย สงขมณ

ประจ ากองบรรณาธการ พอ เลอพงษ บญชนะภกด พอหญง รชเกลา กองแกว พอ สนธเดช มขศร พอ ศกดสทธ แสงชนนทร

พอ โสภณ ศรงาม พอ ประกาศต เทศวศาล พอ ชยตรา เสรมสข พอ สรศกด ใจอ พอ ประเทอง ปยกะโพธ

บรรณาธการฝายจดการ พอ โสภณ ศรงาม

ผเขยน พอ ช านาญ ชางสาต

จดท าโดย วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ 64 ถนนวภาวดรงสต แขวงเขต ดนแดง กรงเทพฯ 10400 โทรโทรสาร 0 2691 9365 เวบไซต httpwwwthaindcorgทร 0 2691 9

English

Dan Senor and Saul Singer 2011 Start-up Nation The Story of Israelrsquos Economic Miracle Twelve Hachette Book Group New York

Jared Diamond 1999 Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies W W NortonampCompany New York

David Landes 1999 The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor W W Norton amp Company New York

Daron Acemoglu James A Robinson 2012 Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty Profile Book LTD London

Central Intelligent Agency (Online) Retrived April 8 2016 fromhttpswwwc ia gov l ib ra ry publ i ca t ions the -world -factbookrankorder2147rankhtml

World Economic Forum (WEF) 2015 ldquoThe Global Competitiveness Report 2015-2016rdquo (Online) Retrived April 8 2016 from Reports weforumorgglobal-competitiveness-report-2015-2016

International Institute for Management Development IMD 2015 ldquoIMD World Competitiveness Yearbook 2015rdquo (Online) Retrived April 8 2016 from wwwimdorgwccnews-wcy-ranking

27

บรรณานกรม ภาษาไทย

พส เดชะรนทร ldquoจะเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไดอยางไรrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwww bangkokbiz new scomblogdetail604893

บลวชร อองสมหวง ldquoลมรฐประหาร หยดวงจรอบาทว การเมองไทยrdquo (ออนไลน) เขา ถงเม อ 8 เมษายน 2559 จาก httpcoupcircle blog spotcom 8 เมษายน 2559

สมตร สวรรณ นอ 2554 ldquoรฐกบแนวคดและทฤษฎการพฒนาrdquo คณะศกษาศาสตรและพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก http wwwnesdbgoth

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 เอกสารประกอบโครงการประชมเชงปฏบตการรวมกบหนวยงานภาครฐ เรอง ldquoขอมลภาครฐกบการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศrdquo

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ldquoมองสถตและตวชวดทางการศกษาrdquo ปท 2 ฉบบท 1 มถนายน 2558 (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwwwonecgothonec_webpagephpmod =Newseducationampfile =viewampitemId=1079

อาคม เตมพทยาไพสฐ 2552 เอกสารประกอบการบรรยาย หลกสตรนกบรหารระดบสง กระทรวงยตธรรม รนท 10 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

Thitikorn Poolpatarachewin ldquoโครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทยrdquo (ออนไลน) เ ข า ถงเม อ 8 เมษายน 2559 httpssitesgooglecomsitegaiusjustthinknida-mpapa601part2rup baebthangsangkhm

26

ค าน า ท าไมอสราเอล ซ งเปนประเทศทมขนาดเลกทงดนแดนและจ านวน

ประชากร กอตงมาไดไมนานประมาณ 70 ป ตงอยทามกลางประเทศทไมเปนมตร แทบจะไมมทรพยากรทางธรรมชาต จงไดเปนผน าของนวตกรรมทางเทคโนโลย มบรษททจดทะเบยนในตลาด NASDAQ เกนกวาครงเปนบรษททกอตงหรอรวมทนกบอสราเอล

ท าไมสงคโปร ประเทศทมขนาดใหญเปนอนดบท 192 ของโลก เลกทสดของอาเซยน เดมเปนเกาะเลก ๆ ไดรบเอกราชจากองกฤษในป พศ 2506 และ ถ ก ขบ ให แ ยกอ อกจ ากประ เท ศมา เล เ ซ ย ใ นป พ ศ 2508 ไ ม มทรพยากรธรรมชาตใด ๆ สามารถพฒนาเปนประเทศทมขดความสามารถในการแขงขนเปนอนดบ 3 ของโลกจากการจดอนดบของ IMD ในรายงาน World Com-petitiveness Yearbook 2014-2015

ท าไมเกาหลเหนอจงมความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ ตลอดจนชวตความเปนอยของประชาชน ทแตกตางจากเกาหลใตราวฟากบดน ทง ๆ ทสองประเทศนถกแบงออกจากกนดวยเสนสมมต (เสนขนานท 38) เพยงเสนเดยว

ขอสงสยวาความเจรญรงเรอง ความเสอมของรฐ เกดขนจากสาเหตอะไร สงใดคอปจจยส าคญเปนประเดนทศกษากนมานาน เมอกลาวถงประเทศไทย หากนบเฉพาะชวงรตนโกสนทร ถอวากอตงมาแลวกวา 230 ป มพฒนาการมาตามล าดบ ดวยองคประกอบทดหลายประการ ไมวาจะเปนลกษณะทางภมศาสตร ความอดมสมบรณและความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต ท าใหประเทศไทยเคยไดรบการคาดหมายวาจะเปนเสอตวท 5 ของเอเชย แตจนกระทงปจจบนประเทศไทยยงคงตดอยในกบดกประเทศทมรายไดปานกลาง จมอยกบความขดแยงทางการเมอง บทความนจะแสดงใหเหนถงการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลาทผานมา ผลลพธทไดในภาพรวม และอะไรทนาจะเปนสาเหตส าคญทท าใหการพฒนาประเทศไมไดรบผลดอยางทควรเปน ถง เวลาหรอยงทจะตองเดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) อยางจรงจง

พอ ช านาญ ชางสาต รอง ผอสวมวปอสปท

สารบญ

หนา

ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก) 1 การพฒนาของประเทศไทย 3 ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต) 10 เดนหนาประเทศไทย 22 บทสรป 26 บรรณานกรม 28

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตรชาต หรอแมแตรฐธรรมนญ แตค าตอบอยทประชาชนชาวไทยทกคน จะตองรวมแรงรวมใจกนสรางความเขมแขงใหกบวฒนธรรมและสถาบน จงเปนหนาทและความรบผดชอบของประชาชนชาวไทยทกคนทจะตองชวยกนเสรมสรางวฒนธรรม สงคมทถกตองดงาม มส านกของหนาทพลเมอง เลอกทางเดนใหม กาวให ขามวงจรอบาทวทางการเมอง ยงไมสายหากประชาชนชาวไทยจะรวมกนเดนหนาประเทศไทยตงแตวนน

ldquoInsanity is doing the same thing over and over again and expecting different resultsrdquo

Albert Einstein

25

การพฒนากระแสหลกของโลกภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย (ModernizationTheory) และด าเนนการอยางตอเนองจนถงแผนฯ ฉบบท 11 ในปจจบน อยางไรกตามสถาบนจดอนดบทไดรบการยอมรบจากนานาประเทศ 2 สถาบนค อ สถาบนการจ ดการนานาชา ต ( International Institute for Management Development IMD) และสภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ไดประกาศผลการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย ตลอดจนมองคประกอบหลาย ๆ อยางเชน ลกษณะทตง ลกษณะภมประเทศ หรอทรพยากรธรรมชาตดอยกวาประเทศไทย ผลการจดอนดบแสดงใหเหนหลายตวบงชทพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย

จากการทในปจจบนหลายประเทศไดพสจนใหเหนแลววาสามารถพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาไดภายใตขอจ ากดของลกษณะทางภมศาสตร ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวหนากวาทเปนอย แตในทางตรงกนขามดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวหนากวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว ซงเมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชประกอบการพจารณาพบวาปจจยส าคญทท าใหประเทศไทยไมพฒนากาวไกลอยางทควรเปนคอปจจยดานวฒนธรรม และสถาบน โดยเฉพาะอยางยงสถาบนทางการเมองซงสงผลกระทบตอสถาบนทางเศรษฐกจตลอดจนสถาบนอน ๆ เนองจากสถาบนทางการเมองเปรยบเสมอนกลไกในการขบเคลอนสถาบนอน ๆ เหลาน ประเทศไทยยงคงตดอยกบวงจรอบาทวทางการเมองตลอดเวลากวา 80 ปนบจากเปลยนแปลงการปกครอง จงกลาวไดวาหากการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 ถง 11 ไมมปญหาอปสรรคจากวฒนธรรมและสถาบน ปญหาอปสรรคจากวงจรอบาทวการเมองไทยซงมทมาจากสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจทไมมประสทธภาพ ประเทศไทยคงไดรบการพฒนาใหมความเจรญรงเรอง ประชาชนอยดกนด มากกวาทเปนอย เพราะฉะนนหากถามวาประเทศไทยจะเดนหนาตอไปอยางมนคงไดอยางไร ค าตอบนนชดเจนวามใชแคเพยง

24 1

เดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก)

การพฒนารฐของแตละรฐมววฒนาการมาตามล าดบจนกระทงภายหลงสงครามโลกครงท 2 ในราวป คศ 1950 เมอประเทศตาง ๆ ไดรบอสรภาพจากการเปนอาณานคมและการขยายตวของสงครามเยนระหวางประเทศมหาอ านาจ นกวชากลมหนงของประเทศสหรฐอเมรกาไดยนขอเสนอตอประธานาธบดเพอฟนฟประเทศในทวปยโรปเรยกวา ldquoMarshall Planrdquo โดยมเหตผลเพอความมนคงทางการเมองในระบอบประชาธปไตยและควบคมความผาสกทางเศรษฐกจระบบทนนยมของโลกโดยสวนรวมดวยการแทรกแซงทางการทหาร เศรษฐกจ ความสมพนธระหวางประเทศ การพฒนาตามแนวคดนเรยกวาทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) ซงตอมาไดถกใชเปนตนแบบของการพฒนาและแพรกระจายไปสรฐตาง ๆทวโลกโดยเฉพาะในรฐแบบทนนยมหรอประเทศโลกเสรซงถอวาเปนการพฒนากระแสหลกของโลก (สมตร สวรรณ 2554 38) แนวคดหลกของทฤษฎความทนสมยมองวาการพฒนาคอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยมตวชวดของการพฒนาทส าคญ ไดแก การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (economic growth) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) รายไดประชาชาต (NI) เปนตน ส าหรบกลยทธในการพฒนา คอ การสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมบทบาทของรฐในการวางแผน และการรวมมอกบตางประเทศ (ดรชนตา รกษพลเมอง อางใน สมตร สวรรณ 2554 38) นอกจากเกณฑการวดทางเศรษฐกจทกลาวมาขางตนในเรองการเพมผลผลตทงภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรมยงมเกณฑการวดทางสงคมไดแก จ านวนคนรหนงสอ จ านวนพลเมองทอาศยอยในเขตเมอง จ านวนเครองโทรศพท รถยนต เครองใชไฟฟาตอจ านวนประชากรทงประเทศ และเกณฑทางการเมอง ไดแก การปกครองระบอบประชาธปไตย (ด ารง ฐานด อางใน สมตร สวรรณ 2554 40)

วอทล รอสทาว (Walt W Rostow อางใน สมตร สวรรณ 2554 42) นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกน ไดเสนอแนวคดในการพฒนารฐในประเทศโลกท 3 หรอประเทศก าลงพฒนาวารฐทเกดขนใหมสามารถเจรญรอยตามรฐหรอประเทศทพฒนาแลว

ไดนนจะตองผานล าดบ 5 ขนโดยไมขามขนเรยกวาขนตอนของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (The Stage of Economic Growth) ดงน

ขนท 1 Traditional Society คอสงคมแบบดงเดมเปนสงคมทระบบเศรษฐกจยงไมมการขยายตวการผลตยงมขดจ ากดทงในเรองการปรบปรงพนธพชและระบบชลประทาน มการท าสงครามและการเกดภยพบตตาง ๆ ประชาชนยงไมมความคดทจะพฒนา มความเชอถอในโชคชะตา

ขนท 2 Precondition for Take-off คอขนเตรยมการพฒนา มการสะสมทนและความรทางวชาการ การเรมใชความรทางวทยาศาสตรสมยใหมโดยการปฏวตอตสาหกรรม การศกษาตองใหเหมาะสมสอดคลองกบระบบเศรษฐกจสมยใหม มธนาคารหรอสถาบนในการระดมเงนเพอการลงทนโดยเฉพาะการขนสงและการสอสารรวมทงการหาวตถดบในประเทศอน ๆ

ขนท 3 Take-off Stage คอขนกระบวนการพฒนา มการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวในทกดาน มการพฒนาเทคโนโลยสมยใหมในภาคเกษตรและอตสาหกรรม มการสรางโรงงานอตสาหกรรมใหม เพอตอบสนองความตองการหรอการขยายตวทางเศรษฐกจ ภาคเกษตรกรรมเปลยนเปนเกษตรอตสาหกรรมเชงพาณชย โดยมอตราการลงทนเงนฝากหรอรายไดประชาชาตเพมขน

ขนท 4 Stage of High Mass Consumption คอขนการบรโภคจ านวนมาก ผลกดนเศรษฐกจใหเตบโตเตมทจนประสบความส าเรจทกดาน ประชาชนมรายไดตอหวเพมขนทกภาคสวนทงในเขตเมองและชนบท มการจดสรรทรพยากรเพอสวสดการสงคมและการรกษาความปลอดภยโดยมเปาหมายการเปนรฐสวสดการ

ขนท 5 Beyond Consumption คอขนอดมสมบรณ ยงมการบรโภคจ านวนมาก ระบบเศรษฐกจมความมนคงมความอดมสมบรณทางการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรม ประชาชนมรายไดเหลอกนเหลอใช

การพฒนาของประเทศไทย

การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมไดเรมปรากฏใหเหนมาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร ไดใหผแทน

2

บรหารบานเมองอยางทวถงกน ลกษณะตาง ๆ เหลาน ท าใหตลอดเวลากวา 80 ปทประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองสระบบประชาธปไตย จงเกดสงทเรยกวา วงจรอบาทวการเมองไทย ตามแผนภาพท 4 ซงหากไมไดรบการแกไขประเทศไทยกคงกาวไมขามวงจรอบาทวน และไมมหวงในการพฒนาประเทศใหกาวหนาสมกบทควรเปน

แผนภาพท 4 วงจรอบาทวการเมองไทย

ทมา httpcoupcircleblogspotcom

บทสรป การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมทไดเรมปรากฏใหเหน

มาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร มการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขนตามแนวคด

23

เมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชพจารณากบสงคมไทย โดยน าผลการศกษาของนกวชาการ เชน John F Embree ซงสนใจท าการศกษาสงคมไทย เหนวาสงคมไทยมโครงสรางสงคมแบบหลวม เพราะมลกษณะ 4 ประการ คอ (โครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทย อางใน Thitikorn Poolpatarachewin)

1 เปนสงคมทมปจเจกชนนยมสง (Individualism) รกอสระ ท าอะไรตามใจตวเอง ซงนาจะเกดจากกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทางสงคม (socialization) ทไมมการบงคบ และศาสนาทเชอวาตนเปนทพงแหงตน ไมกาวกายกน ตางกบญปนทเปนโครงสรางกระชบ ปจเจกชนไมมอทธพลมากเทากบชมชน เชน การซอทดนในชนบทส าหรบญปน ไมใชผขายจะตดสนใจไดเลยตองใหกรรมการหมบานชวยกนตดสนใจวาจะรบคนใหมเขามาอยในชมชนหรอไม

2 ไมชอบถกผกมด ในระยะยาว (Long-term obligation) แตจะถนดแกปญหาเฉพาะหนา เรองเฉพาะกจ ไมชอบวางแผนระยะยาว ถาปญหายงไมเกดจะไมหาทางปองกน แตรอปญหาเกดแลวคอยหาทางแก

3 มความยดหยนสง (Flexibility) คนไทยปรบตวงาย ไมยดอะไรตายตว ตรงขามกบฝรงทมความเขมงวดกวดขนสง (Rigidity)

4 เขาใจกฎระเบยบและกตกาทางสงคม แตมการละเมดบอย และผทละเมดกฎกตกาทางสงคมไมคอยถกสงคมลงโทษ (Low social sanction)

จะเหนไดวาลกษณะสงคมไทยทง 4 ประการนน ไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Landes และเมอพจารณาปจจยดานสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจ พบวาสงทปรากฏชดในรอบหลาย 10 ปทผานมาลวนไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Acemoglu และ Robinson ยงกวา กลาวคอ โครงสรางสถาบนการเมองของประเทศไทยจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน มงการถกเถยง ววาทะ สรางวาทกรรม แตปฏบตไมได สถาบนการเมองไมม เสถยรภาพและความตอเนอง นกการเมองเปนเพยงกลมผลประโยชนทอางการเลอกตงเพอใหเขามามอ านาจทงทางตรงและทางออมในการน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางสรางประโยชนตอตนและพวกพอง ท าใหประเทศเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประชาชนขาดการมสวนรวมและรบผลประโยชนในการ

22

ธนาคารโลก (World Bank) เขามาส ารวจสภาวะเศรษฐกจของไทยและไดน าเสนอผลการวจย รวมทงขอเสนอในการพฒนา ซงจอมพลสฤษด ธนะรตน ไดใชอ านาจเบดเสรจเปลยนทศทางใหมในการพฒนาประเทศ ดงน (ด ารง ฐานด อางใน สมตรสวรรณ 2554 77)

1 ยกเลกการพฒนาตามแบบรฐนายทน 2 เรงเสรมสรางการพฒนาเศรษฐกจในระบบทนนยมทเนนการลงทนโดย

เอกชน 3 เปดการคาเสรกบทกประเทศหรอเปดประเทศใหเขากบระบบเศรษฐกจทน

นยมของโลก 4 สรางนโยบายการพฒนาควบคกบนโยบายความมนคงของชาต เพอตอตานกลมชาตนยม กลมคอมมวนสตและกลมทไมเหนดวยกบรฐบาล โดยเรยกกลมดงกลาววาคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกไดจดตงสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณและส านกงานสงเสรมการลงทนขน ตามค าแนะของผแทนธนาคารโลก รวมทงมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขน การเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจนเปนไปตามแนวคดการพฒนากระแสของโลกภายใตกรอบแนวคดหลกของ ทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) กลาวคอ (สมตร สวรรณ 2554 77)

1 สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาอตสาหกรรม 2 พฒนาสงคมเมองเปนตวแบบการสรางสงคมทนสมยเพอกระจายความ

เจรญสชนบท 3 ปฏรประบบราชการเปนแกนน าในการพฒนาสถาบนอนเชนเอกชนพรรค

การเมอง 4 หนวยงานของรฐมบทบาทส าคญในดานการวางแผนการพฒนาภารกจหลก

คอการสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและการพฒนาสงคมแบบทนนยม 5 การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศเปนแหลงเงนทนและการผลตดวย

เทคโนโลย 6 การรบความชวยเหลอจากตางประเทศทงดานทนเทคโนโลยวชาการทง

แบบใหเปลาและมเงอนไข

3

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 2: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง (NDC Security Review)

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง หรอ NDC Security Review เปนเอกสารทางวชาการทวทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ จดท าขนเปนครงแรกตามนโยบาย

ของ พลโท ดร ไชยอนนต จนทคณานรกษ ผอ านวยการวทยาลยฯ โดยมวตถประสงคใหคณาจารยของวทยาลยฯ ไดมเวทในการน าเสนอขอมลและขอคดเหนทางวชาการทเกยวของกบความมนคงดานตาง ๆ ในรปแบบของบทความทเปนขอเสนอแนะเชงนโยบาย (Policy Brief)

ดวยเหตทวทยาลยปองกนราชอาณาจกรฯ เปนแหลงรวมขององคความร ดานความมนคงทหลากหลาย อนไดมาจากการบรรยายของผทรงคณวฒทกภาคสวนทงในระดบประเทศและนานาชาต ตลอดจนผลงานทางวชาการของนกศกษาซงลวนเปนผบรหารระดบสงจากหนวยงานภาครฐ เอกชน และการเมอง ไดแก เอกสารยทธศาสตรชาต เอกสารวจยสวนบคคล บทความทางวชาการทงแบบกลมและบคคล รายงานการศกษาตาง ๆ เปนตน รวมทงการรวบรวมเอกสารทางวชาการดานความมนคงอน ๆ จงเปนโอกาสอนดทวทยาลยฯ จะไดบรณาการองคความรดงกลาวและน าเสนอเปนงานบรการทางวชาการแกหนวยงานและบคคลภายนอกไดตามความเหมาะสม อกทงยงเปนการเพมพนทกษะและองคความรใหแกคณาจารยของวทยาลยฯ ดวยอกประการหนง

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง เปนเอกสารทจะจดท าขนเปนรายเดอน ก าหนดออกฉบบแรกในเดอน มกราคม 2559 โดยในขนตนจะแจกจายใหกบผบงคบบญชาระดบสงและสวนราชการตาง ๆ ในกองบญชาการกองทพไทย รวมทงเผยแพรในเวบไซตของวทยาลยฯ ส าหรบเนอหาของเอกสารจะเปนประเดนส าคญ ๆ ทอยในความสนใจของสงคม หรอเปนประเดนทพจารณาวา มความนาสนใจและจะมผลตอความมนคงแหงชาตในมตตาง ๆ ทงน ขอคดเหนและขอเสนอแนะในเอกสารถอวา เปนขอคดเหนสวนบคคลของผ เ ขยนทจะไมมผลผกมดใด ๆ กบ วทยาลยปองกนราชอาณาจกรฯ

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ

ฉบบท 4 (เมษายน 2559)

สงวนลขสทธตาม พรบ การพมพ พศ 2537 copy ลขสทธเปนของวทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ อยางถกตองตามกฎหมาย บรรณาธการ พลท ดร ไชยอนนต จนทคณานรกษ

ผชวยบรรณาธการ พลต นพดล มงคละทน พลต พหล แกวพรรณนา พอ ช านาญ ชางสาต พอ กตชาต นลข า

ทปรกษา พลท วฒนา ฤทธเรองเดช พลท กองเกยรต พลขนธ พลท ธรวฒ พมศฤงฆาร พลท ยทธนาสนธ ศรนรตนเดชา พลท ณฐกร ทพยสข พลอตหญง ดร ศรภร หตะศร พลต ชลต ชณหรชพนธ พลต ศรชย ศศวรรณพงศ พลต ดร กฤษฎา สทธานนทร พลอต สมชาย สงขมณ

ประจ ากองบรรณาธการ พอ เลอพงษ บญชนะภกด พอหญง รชเกลา กองแกว พอ สนธเดช มขศร พอ ศกดสทธ แสงชนนทร

พอ โสภณ ศรงาม พอ ประกาศต เทศวศาล พอ ชยตรา เสรมสข พอ สรศกด ใจอ พอ ประเทอง ปยกะโพธ

บรรณาธการฝายจดการ พอ โสภณ ศรงาม

ผเขยน พอ ช านาญ ชางสาต

จดท าโดย วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ 64 ถนนวภาวดรงสต แขวงเขต ดนแดง กรงเทพฯ 10400 โทรโทรสาร 0 2691 9365 เวบไซต httpwwwthaindcorgทร 0 2691 9

English

Dan Senor and Saul Singer 2011 Start-up Nation The Story of Israelrsquos Economic Miracle Twelve Hachette Book Group New York

Jared Diamond 1999 Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies W W NortonampCompany New York

David Landes 1999 The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor W W Norton amp Company New York

Daron Acemoglu James A Robinson 2012 Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty Profile Book LTD London

Central Intelligent Agency (Online) Retrived April 8 2016 fromhttpswwwc ia gov l ib ra ry publ i ca t ions the -world -factbookrankorder2147rankhtml

World Economic Forum (WEF) 2015 ldquoThe Global Competitiveness Report 2015-2016rdquo (Online) Retrived April 8 2016 from Reports weforumorgglobal-competitiveness-report-2015-2016

International Institute for Management Development IMD 2015 ldquoIMD World Competitiveness Yearbook 2015rdquo (Online) Retrived April 8 2016 from wwwimdorgwccnews-wcy-ranking

27

บรรณานกรม ภาษาไทย

พส เดชะรนทร ldquoจะเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไดอยางไรrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwww bangkokbiz new scomblogdetail604893

บลวชร อองสมหวง ldquoลมรฐประหาร หยดวงจรอบาทว การเมองไทยrdquo (ออนไลน) เขา ถงเม อ 8 เมษายน 2559 จาก httpcoupcircle blog spotcom 8 เมษายน 2559

สมตร สวรรณ นอ 2554 ldquoรฐกบแนวคดและทฤษฎการพฒนาrdquo คณะศกษาศาสตรและพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก http wwwnesdbgoth

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 เอกสารประกอบโครงการประชมเชงปฏบตการรวมกบหนวยงานภาครฐ เรอง ldquoขอมลภาครฐกบการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศrdquo

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ldquoมองสถตและตวชวดทางการศกษาrdquo ปท 2 ฉบบท 1 มถนายน 2558 (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwwwonecgothonec_webpagephpmod =Newseducationampfile =viewampitemId=1079

อาคม เตมพทยาไพสฐ 2552 เอกสารประกอบการบรรยาย หลกสตรนกบรหารระดบสง กระทรวงยตธรรม รนท 10 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

Thitikorn Poolpatarachewin ldquoโครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทยrdquo (ออนไลน) เ ข า ถงเม อ 8 เมษายน 2559 httpssitesgooglecomsitegaiusjustthinknida-mpapa601part2rup baebthangsangkhm

26

ค าน า ท าไมอสราเอล ซ งเปนประเทศทมขนาดเลกทงดนแดนและจ านวน

ประชากร กอตงมาไดไมนานประมาณ 70 ป ตงอยทามกลางประเทศทไมเปนมตร แทบจะไมมทรพยากรทางธรรมชาต จงไดเปนผน าของนวตกรรมทางเทคโนโลย มบรษททจดทะเบยนในตลาด NASDAQ เกนกวาครงเปนบรษททกอตงหรอรวมทนกบอสราเอล

ท าไมสงคโปร ประเทศทมขนาดใหญเปนอนดบท 192 ของโลก เลกทสดของอาเซยน เดมเปนเกาะเลก ๆ ไดรบเอกราชจากองกฤษในป พศ 2506 และ ถ ก ขบ ให แ ยกอ อกจ ากประ เท ศมา เล เ ซ ย ใ นป พ ศ 2508 ไ ม มทรพยากรธรรมชาตใด ๆ สามารถพฒนาเปนประเทศทมขดความสามารถในการแขงขนเปนอนดบ 3 ของโลกจากการจดอนดบของ IMD ในรายงาน World Com-petitiveness Yearbook 2014-2015

ท าไมเกาหลเหนอจงมความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ ตลอดจนชวตความเปนอยของประชาชน ทแตกตางจากเกาหลใตราวฟากบดน ทง ๆ ทสองประเทศนถกแบงออกจากกนดวยเสนสมมต (เสนขนานท 38) เพยงเสนเดยว

ขอสงสยวาความเจรญรงเรอง ความเสอมของรฐ เกดขนจากสาเหตอะไร สงใดคอปจจยส าคญเปนประเดนทศกษากนมานาน เมอกลาวถงประเทศไทย หากนบเฉพาะชวงรตนโกสนทร ถอวากอตงมาแลวกวา 230 ป มพฒนาการมาตามล าดบ ดวยองคประกอบทดหลายประการ ไมวาจะเปนลกษณะทางภมศาสตร ความอดมสมบรณและความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต ท าใหประเทศไทยเคยไดรบการคาดหมายวาจะเปนเสอตวท 5 ของเอเชย แตจนกระทงปจจบนประเทศไทยยงคงตดอยในกบดกประเทศทมรายไดปานกลาง จมอยกบความขดแยงทางการเมอง บทความนจะแสดงใหเหนถงการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลาทผานมา ผลลพธทไดในภาพรวม และอะไรทนาจะเปนสาเหตส าคญทท าใหการพฒนาประเทศไมไดรบผลดอยางทควรเปน ถง เวลาหรอยงทจะตองเดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) อยางจรงจง

พอ ช านาญ ชางสาต รอง ผอสวมวปอสปท

สารบญ

หนา

ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก) 1 การพฒนาของประเทศไทย 3 ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต) 10 เดนหนาประเทศไทย 22 บทสรป 26 บรรณานกรม 28

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตรชาต หรอแมแตรฐธรรมนญ แตค าตอบอยทประชาชนชาวไทยทกคน จะตองรวมแรงรวมใจกนสรางความเขมแขงใหกบวฒนธรรมและสถาบน จงเปนหนาทและความรบผดชอบของประชาชนชาวไทยทกคนทจะตองชวยกนเสรมสรางวฒนธรรม สงคมทถกตองดงาม มส านกของหนาทพลเมอง เลอกทางเดนใหม กาวให ขามวงจรอบาทวทางการเมอง ยงไมสายหากประชาชนชาวไทยจะรวมกนเดนหนาประเทศไทยตงแตวนน

ldquoInsanity is doing the same thing over and over again and expecting different resultsrdquo

Albert Einstein

25

การพฒนากระแสหลกของโลกภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย (ModernizationTheory) และด าเนนการอยางตอเนองจนถงแผนฯ ฉบบท 11 ในปจจบน อยางไรกตามสถาบนจดอนดบทไดรบการยอมรบจากนานาประเทศ 2 สถาบนค อ สถาบนการจ ดการนานาชา ต ( International Institute for Management Development IMD) และสภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ไดประกาศผลการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย ตลอดจนมองคประกอบหลาย ๆ อยางเชน ลกษณะทตง ลกษณะภมประเทศ หรอทรพยากรธรรมชาตดอยกวาประเทศไทย ผลการจดอนดบแสดงใหเหนหลายตวบงชทพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย

จากการทในปจจบนหลายประเทศไดพสจนใหเหนแลววาสามารถพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาไดภายใตขอจ ากดของลกษณะทางภมศาสตร ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวหนากวาทเปนอย แตในทางตรงกนขามดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวหนากวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว ซงเมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชประกอบการพจารณาพบวาปจจยส าคญทท าใหประเทศไทยไมพฒนากาวไกลอยางทควรเปนคอปจจยดานวฒนธรรม และสถาบน โดยเฉพาะอยางยงสถาบนทางการเมองซงสงผลกระทบตอสถาบนทางเศรษฐกจตลอดจนสถาบนอน ๆ เนองจากสถาบนทางการเมองเปรยบเสมอนกลไกในการขบเคลอนสถาบนอน ๆ เหลาน ประเทศไทยยงคงตดอยกบวงจรอบาทวทางการเมองตลอดเวลากวา 80 ปนบจากเปลยนแปลงการปกครอง จงกลาวไดวาหากการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 ถง 11 ไมมปญหาอปสรรคจากวฒนธรรมและสถาบน ปญหาอปสรรคจากวงจรอบาทวการเมองไทยซงมทมาจากสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจทไมมประสทธภาพ ประเทศไทยคงไดรบการพฒนาใหมความเจรญรงเรอง ประชาชนอยดกนด มากกวาทเปนอย เพราะฉะนนหากถามวาประเทศไทยจะเดนหนาตอไปอยางมนคงไดอยางไร ค าตอบนนชดเจนวามใชแคเพยง

24 1

เดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก)

การพฒนารฐของแตละรฐมววฒนาการมาตามล าดบจนกระทงภายหลงสงครามโลกครงท 2 ในราวป คศ 1950 เมอประเทศตาง ๆ ไดรบอสรภาพจากการเปนอาณานคมและการขยายตวของสงครามเยนระหวางประเทศมหาอ านาจ นกวชากลมหนงของประเทศสหรฐอเมรกาไดยนขอเสนอตอประธานาธบดเพอฟนฟประเทศในทวปยโรปเรยกวา ldquoMarshall Planrdquo โดยมเหตผลเพอความมนคงทางการเมองในระบอบประชาธปไตยและควบคมความผาสกทางเศรษฐกจระบบทนนยมของโลกโดยสวนรวมดวยการแทรกแซงทางการทหาร เศรษฐกจ ความสมพนธระหวางประเทศ การพฒนาตามแนวคดนเรยกวาทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) ซงตอมาไดถกใชเปนตนแบบของการพฒนาและแพรกระจายไปสรฐตาง ๆทวโลกโดยเฉพาะในรฐแบบทนนยมหรอประเทศโลกเสรซงถอวาเปนการพฒนากระแสหลกของโลก (สมตร สวรรณ 2554 38) แนวคดหลกของทฤษฎความทนสมยมองวาการพฒนาคอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยมตวชวดของการพฒนาทส าคญ ไดแก การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (economic growth) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) รายไดประชาชาต (NI) เปนตน ส าหรบกลยทธในการพฒนา คอ การสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมบทบาทของรฐในการวางแผน และการรวมมอกบตางประเทศ (ดรชนตา รกษพลเมอง อางใน สมตร สวรรณ 2554 38) นอกจากเกณฑการวดทางเศรษฐกจทกลาวมาขางตนในเรองการเพมผลผลตทงภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรมยงมเกณฑการวดทางสงคมไดแก จ านวนคนรหนงสอ จ านวนพลเมองทอาศยอยในเขตเมอง จ านวนเครองโทรศพท รถยนต เครองใชไฟฟาตอจ านวนประชากรทงประเทศ และเกณฑทางการเมอง ไดแก การปกครองระบอบประชาธปไตย (ด ารง ฐานด อางใน สมตร สวรรณ 2554 40)

วอทล รอสทาว (Walt W Rostow อางใน สมตร สวรรณ 2554 42) นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกน ไดเสนอแนวคดในการพฒนารฐในประเทศโลกท 3 หรอประเทศก าลงพฒนาวารฐทเกดขนใหมสามารถเจรญรอยตามรฐหรอประเทศทพฒนาแลว

ไดนนจะตองผานล าดบ 5 ขนโดยไมขามขนเรยกวาขนตอนของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (The Stage of Economic Growth) ดงน

ขนท 1 Traditional Society คอสงคมแบบดงเดมเปนสงคมทระบบเศรษฐกจยงไมมการขยายตวการผลตยงมขดจ ากดทงในเรองการปรบปรงพนธพชและระบบชลประทาน มการท าสงครามและการเกดภยพบตตาง ๆ ประชาชนยงไมมความคดทจะพฒนา มความเชอถอในโชคชะตา

ขนท 2 Precondition for Take-off คอขนเตรยมการพฒนา มการสะสมทนและความรทางวชาการ การเรมใชความรทางวทยาศาสตรสมยใหมโดยการปฏวตอตสาหกรรม การศกษาตองใหเหมาะสมสอดคลองกบระบบเศรษฐกจสมยใหม มธนาคารหรอสถาบนในการระดมเงนเพอการลงทนโดยเฉพาะการขนสงและการสอสารรวมทงการหาวตถดบในประเทศอน ๆ

ขนท 3 Take-off Stage คอขนกระบวนการพฒนา มการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวในทกดาน มการพฒนาเทคโนโลยสมยใหมในภาคเกษตรและอตสาหกรรม มการสรางโรงงานอตสาหกรรมใหม เพอตอบสนองความตองการหรอการขยายตวทางเศรษฐกจ ภาคเกษตรกรรมเปลยนเปนเกษตรอตสาหกรรมเชงพาณชย โดยมอตราการลงทนเงนฝากหรอรายไดประชาชาตเพมขน

ขนท 4 Stage of High Mass Consumption คอขนการบรโภคจ านวนมาก ผลกดนเศรษฐกจใหเตบโตเตมทจนประสบความส าเรจทกดาน ประชาชนมรายไดตอหวเพมขนทกภาคสวนทงในเขตเมองและชนบท มการจดสรรทรพยากรเพอสวสดการสงคมและการรกษาความปลอดภยโดยมเปาหมายการเปนรฐสวสดการ

ขนท 5 Beyond Consumption คอขนอดมสมบรณ ยงมการบรโภคจ านวนมาก ระบบเศรษฐกจมความมนคงมความอดมสมบรณทางการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรม ประชาชนมรายไดเหลอกนเหลอใช

การพฒนาของประเทศไทย

การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมไดเรมปรากฏใหเหนมาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร ไดใหผแทน

2

บรหารบานเมองอยางทวถงกน ลกษณะตาง ๆ เหลาน ท าใหตลอดเวลากวา 80 ปทประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองสระบบประชาธปไตย จงเกดสงทเรยกวา วงจรอบาทวการเมองไทย ตามแผนภาพท 4 ซงหากไมไดรบการแกไขประเทศไทยกคงกาวไมขามวงจรอบาทวน และไมมหวงในการพฒนาประเทศใหกาวหนาสมกบทควรเปน

แผนภาพท 4 วงจรอบาทวการเมองไทย

ทมา httpcoupcircleblogspotcom

บทสรป การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมทไดเรมปรากฏใหเหน

มาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร มการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขนตามแนวคด

23

เมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชพจารณากบสงคมไทย โดยน าผลการศกษาของนกวชาการ เชน John F Embree ซงสนใจท าการศกษาสงคมไทย เหนวาสงคมไทยมโครงสรางสงคมแบบหลวม เพราะมลกษณะ 4 ประการ คอ (โครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทย อางใน Thitikorn Poolpatarachewin)

1 เปนสงคมทมปจเจกชนนยมสง (Individualism) รกอสระ ท าอะไรตามใจตวเอง ซงนาจะเกดจากกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทางสงคม (socialization) ทไมมการบงคบ และศาสนาทเชอวาตนเปนทพงแหงตน ไมกาวกายกน ตางกบญปนทเปนโครงสรางกระชบ ปจเจกชนไมมอทธพลมากเทากบชมชน เชน การซอทดนในชนบทส าหรบญปน ไมใชผขายจะตดสนใจไดเลยตองใหกรรมการหมบานชวยกนตดสนใจวาจะรบคนใหมเขามาอยในชมชนหรอไม

2 ไมชอบถกผกมด ในระยะยาว (Long-term obligation) แตจะถนดแกปญหาเฉพาะหนา เรองเฉพาะกจ ไมชอบวางแผนระยะยาว ถาปญหายงไมเกดจะไมหาทางปองกน แตรอปญหาเกดแลวคอยหาทางแก

3 มความยดหยนสง (Flexibility) คนไทยปรบตวงาย ไมยดอะไรตายตว ตรงขามกบฝรงทมความเขมงวดกวดขนสง (Rigidity)

4 เขาใจกฎระเบยบและกตกาทางสงคม แตมการละเมดบอย และผทละเมดกฎกตกาทางสงคมไมคอยถกสงคมลงโทษ (Low social sanction)

จะเหนไดวาลกษณะสงคมไทยทง 4 ประการนน ไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Landes และเมอพจารณาปจจยดานสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจ พบวาสงทปรากฏชดในรอบหลาย 10 ปทผานมาลวนไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Acemoglu และ Robinson ยงกวา กลาวคอ โครงสรางสถาบนการเมองของประเทศไทยจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน มงการถกเถยง ววาทะ สรางวาทกรรม แตปฏบตไมได สถาบนการเมองไมม เสถยรภาพและความตอเนอง นกการเมองเปนเพยงกลมผลประโยชนทอางการเลอกตงเพอใหเขามามอ านาจทงทางตรงและทางออมในการน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางสรางประโยชนตอตนและพวกพอง ท าใหประเทศเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประชาชนขาดการมสวนรวมและรบผลประโยชนในการ

22

ธนาคารโลก (World Bank) เขามาส ารวจสภาวะเศรษฐกจของไทยและไดน าเสนอผลการวจย รวมทงขอเสนอในการพฒนา ซงจอมพลสฤษด ธนะรตน ไดใชอ านาจเบดเสรจเปลยนทศทางใหมในการพฒนาประเทศ ดงน (ด ารง ฐานด อางใน สมตรสวรรณ 2554 77)

1 ยกเลกการพฒนาตามแบบรฐนายทน 2 เรงเสรมสรางการพฒนาเศรษฐกจในระบบทนนยมทเนนการลงทนโดย

เอกชน 3 เปดการคาเสรกบทกประเทศหรอเปดประเทศใหเขากบระบบเศรษฐกจทน

นยมของโลก 4 สรางนโยบายการพฒนาควบคกบนโยบายความมนคงของชาต เพอตอตานกลมชาตนยม กลมคอมมวนสตและกลมทไมเหนดวยกบรฐบาล โดยเรยกกลมดงกลาววาคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกไดจดตงสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณและส านกงานสงเสรมการลงทนขน ตามค าแนะของผแทนธนาคารโลก รวมทงมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขน การเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจนเปนไปตามแนวคดการพฒนากระแสของโลกภายใตกรอบแนวคดหลกของ ทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) กลาวคอ (สมตร สวรรณ 2554 77)

1 สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาอตสาหกรรม 2 พฒนาสงคมเมองเปนตวแบบการสรางสงคมทนสมยเพอกระจายความ

เจรญสชนบท 3 ปฏรประบบราชการเปนแกนน าในการพฒนาสถาบนอนเชนเอกชนพรรค

การเมอง 4 หนวยงานของรฐมบทบาทส าคญในดานการวางแผนการพฒนาภารกจหลก

คอการสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและการพฒนาสงคมแบบทนนยม 5 การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศเปนแหลงเงนทนและการผลตดวย

เทคโนโลย 6 การรบความชวยเหลอจากตางประเทศทงดานทนเทคโนโลยวชาการทง

แบบใหเปลาและมเงอนไข

3

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 3: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

ฉบบท 4 (เมษายน 2559)

สงวนลขสทธตาม พรบ การพมพ พศ 2537 copy ลขสทธเปนของวทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ อยางถกตองตามกฎหมาย บรรณาธการ พลท ดร ไชยอนนต จนทคณานรกษ

ผชวยบรรณาธการ พลต นพดล มงคละทน พลต พหล แกวพรรณนา พอ ช านาญ ชางสาต พอ กตชาต นลข า

ทปรกษา พลท วฒนา ฤทธเรองเดช พลท กองเกยรต พลขนธ พลท ธรวฒ พมศฤงฆาร พลท ยทธนาสนธ ศรนรตนเดชา พลท ณฐกร ทพยสข พลอตหญง ดร ศรภร หตะศร พลต ชลต ชณหรชพนธ พลต ศรชย ศศวรรณพงศ พลต ดร กฤษฎา สทธานนทร พลอต สมชาย สงขมณ

ประจ ากองบรรณาธการ พอ เลอพงษ บญชนะภกด พอหญง รชเกลา กองแกว พอ สนธเดช มขศร พอ ศกดสทธ แสงชนนทร

พอ โสภณ ศรงาม พอ ประกาศต เทศวศาล พอ ชยตรา เสรมสข พอ สรศกด ใจอ พอ ประเทอง ปยกะโพธ

บรรณาธการฝายจดการ พอ โสภณ ศรงาม

ผเขยน พอ ช านาญ ชางสาต

จดท าโดย วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ 64 ถนนวภาวดรงสต แขวงเขต ดนแดง กรงเทพฯ 10400 โทรโทรสาร 0 2691 9365 เวบไซต httpwwwthaindcorgทร 0 2691 9

English

Dan Senor and Saul Singer 2011 Start-up Nation The Story of Israelrsquos Economic Miracle Twelve Hachette Book Group New York

Jared Diamond 1999 Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies W W NortonampCompany New York

David Landes 1999 The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor W W Norton amp Company New York

Daron Acemoglu James A Robinson 2012 Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty Profile Book LTD London

Central Intelligent Agency (Online) Retrived April 8 2016 fromhttpswwwc ia gov l ib ra ry publ i ca t ions the -world -factbookrankorder2147rankhtml

World Economic Forum (WEF) 2015 ldquoThe Global Competitiveness Report 2015-2016rdquo (Online) Retrived April 8 2016 from Reports weforumorgglobal-competitiveness-report-2015-2016

International Institute for Management Development IMD 2015 ldquoIMD World Competitiveness Yearbook 2015rdquo (Online) Retrived April 8 2016 from wwwimdorgwccnews-wcy-ranking

27

บรรณานกรม ภาษาไทย

พส เดชะรนทร ldquoจะเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไดอยางไรrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwww bangkokbiz new scomblogdetail604893

บลวชร อองสมหวง ldquoลมรฐประหาร หยดวงจรอบาทว การเมองไทยrdquo (ออนไลน) เขา ถงเม อ 8 เมษายน 2559 จาก httpcoupcircle blog spotcom 8 เมษายน 2559

สมตร สวรรณ นอ 2554 ldquoรฐกบแนวคดและทฤษฎการพฒนาrdquo คณะศกษาศาสตรและพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก http wwwnesdbgoth

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 เอกสารประกอบโครงการประชมเชงปฏบตการรวมกบหนวยงานภาครฐ เรอง ldquoขอมลภาครฐกบการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศrdquo

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ldquoมองสถตและตวชวดทางการศกษาrdquo ปท 2 ฉบบท 1 มถนายน 2558 (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwwwonecgothonec_webpagephpmod =Newseducationampfile =viewampitemId=1079

อาคม เตมพทยาไพสฐ 2552 เอกสารประกอบการบรรยาย หลกสตรนกบรหารระดบสง กระทรวงยตธรรม รนท 10 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

Thitikorn Poolpatarachewin ldquoโครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทยrdquo (ออนไลน) เ ข า ถงเม อ 8 เมษายน 2559 httpssitesgooglecomsitegaiusjustthinknida-mpapa601part2rup baebthangsangkhm

26

ค าน า ท าไมอสราเอล ซ งเปนประเทศทมขนาดเลกทงดนแดนและจ านวน

ประชากร กอตงมาไดไมนานประมาณ 70 ป ตงอยทามกลางประเทศทไมเปนมตร แทบจะไมมทรพยากรทางธรรมชาต จงไดเปนผน าของนวตกรรมทางเทคโนโลย มบรษททจดทะเบยนในตลาด NASDAQ เกนกวาครงเปนบรษททกอตงหรอรวมทนกบอสราเอล

ท าไมสงคโปร ประเทศทมขนาดใหญเปนอนดบท 192 ของโลก เลกทสดของอาเซยน เดมเปนเกาะเลก ๆ ไดรบเอกราชจากองกฤษในป พศ 2506 และ ถ ก ขบ ให แ ยกอ อกจ ากประ เท ศมา เล เ ซ ย ใ นป พ ศ 2508 ไ ม มทรพยากรธรรมชาตใด ๆ สามารถพฒนาเปนประเทศทมขดความสามารถในการแขงขนเปนอนดบ 3 ของโลกจากการจดอนดบของ IMD ในรายงาน World Com-petitiveness Yearbook 2014-2015

ท าไมเกาหลเหนอจงมความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ ตลอดจนชวตความเปนอยของประชาชน ทแตกตางจากเกาหลใตราวฟากบดน ทง ๆ ทสองประเทศนถกแบงออกจากกนดวยเสนสมมต (เสนขนานท 38) เพยงเสนเดยว

ขอสงสยวาความเจรญรงเรอง ความเสอมของรฐ เกดขนจากสาเหตอะไร สงใดคอปจจยส าคญเปนประเดนทศกษากนมานาน เมอกลาวถงประเทศไทย หากนบเฉพาะชวงรตนโกสนทร ถอวากอตงมาแลวกวา 230 ป มพฒนาการมาตามล าดบ ดวยองคประกอบทดหลายประการ ไมวาจะเปนลกษณะทางภมศาสตร ความอดมสมบรณและความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต ท าใหประเทศไทยเคยไดรบการคาดหมายวาจะเปนเสอตวท 5 ของเอเชย แตจนกระทงปจจบนประเทศไทยยงคงตดอยในกบดกประเทศทมรายไดปานกลาง จมอยกบความขดแยงทางการเมอง บทความนจะแสดงใหเหนถงการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลาทผานมา ผลลพธทไดในภาพรวม และอะไรทนาจะเปนสาเหตส าคญทท าใหการพฒนาประเทศไมไดรบผลดอยางทควรเปน ถง เวลาหรอยงทจะตองเดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) อยางจรงจง

พอ ช านาญ ชางสาต รอง ผอสวมวปอสปท

สารบญ

หนา

ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก) 1 การพฒนาของประเทศไทย 3 ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต) 10 เดนหนาประเทศไทย 22 บทสรป 26 บรรณานกรม 28

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตรชาต หรอแมแตรฐธรรมนญ แตค าตอบอยทประชาชนชาวไทยทกคน จะตองรวมแรงรวมใจกนสรางความเขมแขงใหกบวฒนธรรมและสถาบน จงเปนหนาทและความรบผดชอบของประชาชนชาวไทยทกคนทจะตองชวยกนเสรมสรางวฒนธรรม สงคมทถกตองดงาม มส านกของหนาทพลเมอง เลอกทางเดนใหม กาวให ขามวงจรอบาทวทางการเมอง ยงไมสายหากประชาชนชาวไทยจะรวมกนเดนหนาประเทศไทยตงแตวนน

ldquoInsanity is doing the same thing over and over again and expecting different resultsrdquo

Albert Einstein

25

การพฒนากระแสหลกของโลกภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย (ModernizationTheory) และด าเนนการอยางตอเนองจนถงแผนฯ ฉบบท 11 ในปจจบน อยางไรกตามสถาบนจดอนดบทไดรบการยอมรบจากนานาประเทศ 2 สถาบนค อ สถาบนการจ ดการนานาชา ต ( International Institute for Management Development IMD) และสภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ไดประกาศผลการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย ตลอดจนมองคประกอบหลาย ๆ อยางเชน ลกษณะทตง ลกษณะภมประเทศ หรอทรพยากรธรรมชาตดอยกวาประเทศไทย ผลการจดอนดบแสดงใหเหนหลายตวบงชทพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย

จากการทในปจจบนหลายประเทศไดพสจนใหเหนแลววาสามารถพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาไดภายใตขอจ ากดของลกษณะทางภมศาสตร ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวหนากวาทเปนอย แตในทางตรงกนขามดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวหนากวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว ซงเมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชประกอบการพจารณาพบวาปจจยส าคญทท าใหประเทศไทยไมพฒนากาวไกลอยางทควรเปนคอปจจยดานวฒนธรรม และสถาบน โดยเฉพาะอยางยงสถาบนทางการเมองซงสงผลกระทบตอสถาบนทางเศรษฐกจตลอดจนสถาบนอน ๆ เนองจากสถาบนทางการเมองเปรยบเสมอนกลไกในการขบเคลอนสถาบนอน ๆ เหลาน ประเทศไทยยงคงตดอยกบวงจรอบาทวทางการเมองตลอดเวลากวา 80 ปนบจากเปลยนแปลงการปกครอง จงกลาวไดวาหากการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 ถง 11 ไมมปญหาอปสรรคจากวฒนธรรมและสถาบน ปญหาอปสรรคจากวงจรอบาทวการเมองไทยซงมทมาจากสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจทไมมประสทธภาพ ประเทศไทยคงไดรบการพฒนาใหมความเจรญรงเรอง ประชาชนอยดกนด มากกวาทเปนอย เพราะฉะนนหากถามวาประเทศไทยจะเดนหนาตอไปอยางมนคงไดอยางไร ค าตอบนนชดเจนวามใชแคเพยง

24 1

เดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก)

การพฒนารฐของแตละรฐมววฒนาการมาตามล าดบจนกระทงภายหลงสงครามโลกครงท 2 ในราวป คศ 1950 เมอประเทศตาง ๆ ไดรบอสรภาพจากการเปนอาณานคมและการขยายตวของสงครามเยนระหวางประเทศมหาอ านาจ นกวชากลมหนงของประเทศสหรฐอเมรกาไดยนขอเสนอตอประธานาธบดเพอฟนฟประเทศในทวปยโรปเรยกวา ldquoMarshall Planrdquo โดยมเหตผลเพอความมนคงทางการเมองในระบอบประชาธปไตยและควบคมความผาสกทางเศรษฐกจระบบทนนยมของโลกโดยสวนรวมดวยการแทรกแซงทางการทหาร เศรษฐกจ ความสมพนธระหวางประเทศ การพฒนาตามแนวคดนเรยกวาทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) ซงตอมาไดถกใชเปนตนแบบของการพฒนาและแพรกระจายไปสรฐตาง ๆทวโลกโดยเฉพาะในรฐแบบทนนยมหรอประเทศโลกเสรซงถอวาเปนการพฒนากระแสหลกของโลก (สมตร สวรรณ 2554 38) แนวคดหลกของทฤษฎความทนสมยมองวาการพฒนาคอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยมตวชวดของการพฒนาทส าคญ ไดแก การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (economic growth) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) รายไดประชาชาต (NI) เปนตน ส าหรบกลยทธในการพฒนา คอ การสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมบทบาทของรฐในการวางแผน และการรวมมอกบตางประเทศ (ดรชนตา รกษพลเมอง อางใน สมตร สวรรณ 2554 38) นอกจากเกณฑการวดทางเศรษฐกจทกลาวมาขางตนในเรองการเพมผลผลตทงภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรมยงมเกณฑการวดทางสงคมไดแก จ านวนคนรหนงสอ จ านวนพลเมองทอาศยอยในเขตเมอง จ านวนเครองโทรศพท รถยนต เครองใชไฟฟาตอจ านวนประชากรทงประเทศ และเกณฑทางการเมอง ไดแก การปกครองระบอบประชาธปไตย (ด ารง ฐานด อางใน สมตร สวรรณ 2554 40)

วอทล รอสทาว (Walt W Rostow อางใน สมตร สวรรณ 2554 42) นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกน ไดเสนอแนวคดในการพฒนารฐในประเทศโลกท 3 หรอประเทศก าลงพฒนาวารฐทเกดขนใหมสามารถเจรญรอยตามรฐหรอประเทศทพฒนาแลว

ไดนนจะตองผานล าดบ 5 ขนโดยไมขามขนเรยกวาขนตอนของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (The Stage of Economic Growth) ดงน

ขนท 1 Traditional Society คอสงคมแบบดงเดมเปนสงคมทระบบเศรษฐกจยงไมมการขยายตวการผลตยงมขดจ ากดทงในเรองการปรบปรงพนธพชและระบบชลประทาน มการท าสงครามและการเกดภยพบตตาง ๆ ประชาชนยงไมมความคดทจะพฒนา มความเชอถอในโชคชะตา

ขนท 2 Precondition for Take-off คอขนเตรยมการพฒนา มการสะสมทนและความรทางวชาการ การเรมใชความรทางวทยาศาสตรสมยใหมโดยการปฏวตอตสาหกรรม การศกษาตองใหเหมาะสมสอดคลองกบระบบเศรษฐกจสมยใหม มธนาคารหรอสถาบนในการระดมเงนเพอการลงทนโดยเฉพาะการขนสงและการสอสารรวมทงการหาวตถดบในประเทศอน ๆ

ขนท 3 Take-off Stage คอขนกระบวนการพฒนา มการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวในทกดาน มการพฒนาเทคโนโลยสมยใหมในภาคเกษตรและอตสาหกรรม มการสรางโรงงานอตสาหกรรมใหม เพอตอบสนองความตองการหรอการขยายตวทางเศรษฐกจ ภาคเกษตรกรรมเปลยนเปนเกษตรอตสาหกรรมเชงพาณชย โดยมอตราการลงทนเงนฝากหรอรายไดประชาชาตเพมขน

ขนท 4 Stage of High Mass Consumption คอขนการบรโภคจ านวนมาก ผลกดนเศรษฐกจใหเตบโตเตมทจนประสบความส าเรจทกดาน ประชาชนมรายไดตอหวเพมขนทกภาคสวนทงในเขตเมองและชนบท มการจดสรรทรพยากรเพอสวสดการสงคมและการรกษาความปลอดภยโดยมเปาหมายการเปนรฐสวสดการ

ขนท 5 Beyond Consumption คอขนอดมสมบรณ ยงมการบรโภคจ านวนมาก ระบบเศรษฐกจมความมนคงมความอดมสมบรณทางการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรม ประชาชนมรายไดเหลอกนเหลอใช

การพฒนาของประเทศไทย

การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมไดเรมปรากฏใหเหนมาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร ไดใหผแทน

2

บรหารบานเมองอยางทวถงกน ลกษณะตาง ๆ เหลาน ท าใหตลอดเวลากวา 80 ปทประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองสระบบประชาธปไตย จงเกดสงทเรยกวา วงจรอบาทวการเมองไทย ตามแผนภาพท 4 ซงหากไมไดรบการแกไขประเทศไทยกคงกาวไมขามวงจรอบาทวน และไมมหวงในการพฒนาประเทศใหกาวหนาสมกบทควรเปน

แผนภาพท 4 วงจรอบาทวการเมองไทย

ทมา httpcoupcircleblogspotcom

บทสรป การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมทไดเรมปรากฏใหเหน

มาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร มการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขนตามแนวคด

23

เมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชพจารณากบสงคมไทย โดยน าผลการศกษาของนกวชาการ เชน John F Embree ซงสนใจท าการศกษาสงคมไทย เหนวาสงคมไทยมโครงสรางสงคมแบบหลวม เพราะมลกษณะ 4 ประการ คอ (โครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทย อางใน Thitikorn Poolpatarachewin)

1 เปนสงคมทมปจเจกชนนยมสง (Individualism) รกอสระ ท าอะไรตามใจตวเอง ซงนาจะเกดจากกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทางสงคม (socialization) ทไมมการบงคบ และศาสนาทเชอวาตนเปนทพงแหงตน ไมกาวกายกน ตางกบญปนทเปนโครงสรางกระชบ ปจเจกชนไมมอทธพลมากเทากบชมชน เชน การซอทดนในชนบทส าหรบญปน ไมใชผขายจะตดสนใจไดเลยตองใหกรรมการหมบานชวยกนตดสนใจวาจะรบคนใหมเขามาอยในชมชนหรอไม

2 ไมชอบถกผกมด ในระยะยาว (Long-term obligation) แตจะถนดแกปญหาเฉพาะหนา เรองเฉพาะกจ ไมชอบวางแผนระยะยาว ถาปญหายงไมเกดจะไมหาทางปองกน แตรอปญหาเกดแลวคอยหาทางแก

3 มความยดหยนสง (Flexibility) คนไทยปรบตวงาย ไมยดอะไรตายตว ตรงขามกบฝรงทมความเขมงวดกวดขนสง (Rigidity)

4 เขาใจกฎระเบยบและกตกาทางสงคม แตมการละเมดบอย และผทละเมดกฎกตกาทางสงคมไมคอยถกสงคมลงโทษ (Low social sanction)

จะเหนไดวาลกษณะสงคมไทยทง 4 ประการนน ไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Landes และเมอพจารณาปจจยดานสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจ พบวาสงทปรากฏชดในรอบหลาย 10 ปทผานมาลวนไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Acemoglu และ Robinson ยงกวา กลาวคอ โครงสรางสถาบนการเมองของประเทศไทยจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน มงการถกเถยง ววาทะ สรางวาทกรรม แตปฏบตไมได สถาบนการเมองไมม เสถยรภาพและความตอเนอง นกการเมองเปนเพยงกลมผลประโยชนทอางการเลอกตงเพอใหเขามามอ านาจทงทางตรงและทางออมในการน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางสรางประโยชนตอตนและพวกพอง ท าใหประเทศเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประชาชนขาดการมสวนรวมและรบผลประโยชนในการ

22

ธนาคารโลก (World Bank) เขามาส ารวจสภาวะเศรษฐกจของไทยและไดน าเสนอผลการวจย รวมทงขอเสนอในการพฒนา ซงจอมพลสฤษด ธนะรตน ไดใชอ านาจเบดเสรจเปลยนทศทางใหมในการพฒนาประเทศ ดงน (ด ารง ฐานด อางใน สมตรสวรรณ 2554 77)

1 ยกเลกการพฒนาตามแบบรฐนายทน 2 เรงเสรมสรางการพฒนาเศรษฐกจในระบบทนนยมทเนนการลงทนโดย

เอกชน 3 เปดการคาเสรกบทกประเทศหรอเปดประเทศใหเขากบระบบเศรษฐกจทน

นยมของโลก 4 สรางนโยบายการพฒนาควบคกบนโยบายความมนคงของชาต เพอตอตานกลมชาตนยม กลมคอมมวนสตและกลมทไมเหนดวยกบรฐบาล โดยเรยกกลมดงกลาววาคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกไดจดตงสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณและส านกงานสงเสรมการลงทนขน ตามค าแนะของผแทนธนาคารโลก รวมทงมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขน การเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจนเปนไปตามแนวคดการพฒนากระแสของโลกภายใตกรอบแนวคดหลกของ ทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) กลาวคอ (สมตร สวรรณ 2554 77)

1 สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาอตสาหกรรม 2 พฒนาสงคมเมองเปนตวแบบการสรางสงคมทนสมยเพอกระจายความ

เจรญสชนบท 3 ปฏรประบบราชการเปนแกนน าในการพฒนาสถาบนอนเชนเอกชนพรรค

การเมอง 4 หนวยงานของรฐมบทบาทส าคญในดานการวางแผนการพฒนาภารกจหลก

คอการสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและการพฒนาสงคมแบบทนนยม 5 การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศเปนแหลงเงนทนและการผลตดวย

เทคโนโลย 6 การรบความชวยเหลอจากตางประเทศทงดานทนเทคโนโลยวชาการทง

แบบใหเปลาและมเงอนไข

3

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 4: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

สงวนลขสทธตาม พรบ การพมพ พศ 2537 copy ลขสทธเปนของวทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ อยางถกตองตามกฎหมาย บรรณาธการ พลท ดร ไชยอนนต จนทคณานรกษ

ผชวยบรรณาธการ พลต นพดล มงคละทน พลต พหล แกวพรรณนา พอ ช านาญ ชางสาต พอ กตชาต นลข า

ทปรกษา พลท วฒนา ฤทธเรองเดช พลท กองเกยรต พลขนธ พลท ธรวฒ พมศฤงฆาร พลท ยทธนาสนธ ศรนรตนเดชา พลท ณฐกร ทพยสข พลอตหญง ดร ศรภร หตะศร พลต ชลต ชณหรชพนธ พลต ศรชย ศศวรรณพงศ พลต ดร กฤษฎา สทธานนทร พลอต สมชาย สงขมณ

ประจ ากองบรรณาธการ พอ เลอพงษ บญชนะภกด พอหญง รชเกลา กองแกว พอ สนธเดช มขศร พอ ศกดสทธ แสงชนนทร

พอ โสภณ ศรงาม พอ ประกาศต เทศวศาล พอ ชยตรา เสรมสข พอ สรศกด ใจอ พอ ประเทอง ปยกะโพธ

บรรณาธการฝายจดการ พอ โสภณ ศรงาม

ผเขยน พอ ช านาญ ชางสาต

จดท าโดย วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ 64 ถนนวภาวดรงสต แขวงเขต ดนแดง กรงเทพฯ 10400 โทรโทรสาร 0 2691 9365 เวบไซต httpwwwthaindcorgทร 0 2691 9

English

Dan Senor and Saul Singer 2011 Start-up Nation The Story of Israelrsquos Economic Miracle Twelve Hachette Book Group New York

Jared Diamond 1999 Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies W W NortonampCompany New York

David Landes 1999 The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor W W Norton amp Company New York

Daron Acemoglu James A Robinson 2012 Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty Profile Book LTD London

Central Intelligent Agency (Online) Retrived April 8 2016 fromhttpswwwc ia gov l ib ra ry publ i ca t ions the -world -factbookrankorder2147rankhtml

World Economic Forum (WEF) 2015 ldquoThe Global Competitiveness Report 2015-2016rdquo (Online) Retrived April 8 2016 from Reports weforumorgglobal-competitiveness-report-2015-2016

International Institute for Management Development IMD 2015 ldquoIMD World Competitiveness Yearbook 2015rdquo (Online) Retrived April 8 2016 from wwwimdorgwccnews-wcy-ranking

27

บรรณานกรม ภาษาไทย

พส เดชะรนทร ldquoจะเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไดอยางไรrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwww bangkokbiz new scomblogdetail604893

บลวชร อองสมหวง ldquoลมรฐประหาร หยดวงจรอบาทว การเมองไทยrdquo (ออนไลน) เขา ถงเม อ 8 เมษายน 2559 จาก httpcoupcircle blog spotcom 8 เมษายน 2559

สมตร สวรรณ นอ 2554 ldquoรฐกบแนวคดและทฤษฎการพฒนาrdquo คณะศกษาศาสตรและพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก http wwwnesdbgoth

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 เอกสารประกอบโครงการประชมเชงปฏบตการรวมกบหนวยงานภาครฐ เรอง ldquoขอมลภาครฐกบการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศrdquo

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ldquoมองสถตและตวชวดทางการศกษาrdquo ปท 2 ฉบบท 1 มถนายน 2558 (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwwwonecgothonec_webpagephpmod =Newseducationampfile =viewampitemId=1079

อาคม เตมพทยาไพสฐ 2552 เอกสารประกอบการบรรยาย หลกสตรนกบรหารระดบสง กระทรวงยตธรรม รนท 10 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

Thitikorn Poolpatarachewin ldquoโครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทยrdquo (ออนไลน) เ ข า ถงเม อ 8 เมษายน 2559 httpssitesgooglecomsitegaiusjustthinknida-mpapa601part2rup baebthangsangkhm

26

ค าน า ท าไมอสราเอล ซ งเปนประเทศทมขนาดเลกทงดนแดนและจ านวน

ประชากร กอตงมาไดไมนานประมาณ 70 ป ตงอยทามกลางประเทศทไมเปนมตร แทบจะไมมทรพยากรทางธรรมชาต จงไดเปนผน าของนวตกรรมทางเทคโนโลย มบรษททจดทะเบยนในตลาด NASDAQ เกนกวาครงเปนบรษททกอตงหรอรวมทนกบอสราเอล

ท าไมสงคโปร ประเทศทมขนาดใหญเปนอนดบท 192 ของโลก เลกทสดของอาเซยน เดมเปนเกาะเลก ๆ ไดรบเอกราชจากองกฤษในป พศ 2506 และ ถ ก ขบ ให แ ยกอ อกจ ากประ เท ศมา เล เ ซ ย ใ นป พ ศ 2508 ไ ม มทรพยากรธรรมชาตใด ๆ สามารถพฒนาเปนประเทศทมขดความสามารถในการแขงขนเปนอนดบ 3 ของโลกจากการจดอนดบของ IMD ในรายงาน World Com-petitiveness Yearbook 2014-2015

ท าไมเกาหลเหนอจงมความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ ตลอดจนชวตความเปนอยของประชาชน ทแตกตางจากเกาหลใตราวฟากบดน ทง ๆ ทสองประเทศนถกแบงออกจากกนดวยเสนสมมต (เสนขนานท 38) เพยงเสนเดยว

ขอสงสยวาความเจรญรงเรอง ความเสอมของรฐ เกดขนจากสาเหตอะไร สงใดคอปจจยส าคญเปนประเดนทศกษากนมานาน เมอกลาวถงประเทศไทย หากนบเฉพาะชวงรตนโกสนทร ถอวากอตงมาแลวกวา 230 ป มพฒนาการมาตามล าดบ ดวยองคประกอบทดหลายประการ ไมวาจะเปนลกษณะทางภมศาสตร ความอดมสมบรณและความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต ท าใหประเทศไทยเคยไดรบการคาดหมายวาจะเปนเสอตวท 5 ของเอเชย แตจนกระทงปจจบนประเทศไทยยงคงตดอยในกบดกประเทศทมรายไดปานกลาง จมอยกบความขดแยงทางการเมอง บทความนจะแสดงใหเหนถงการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลาทผานมา ผลลพธทไดในภาพรวม และอะไรทนาจะเปนสาเหตส าคญทท าใหการพฒนาประเทศไมไดรบผลดอยางทควรเปน ถง เวลาหรอยงทจะตองเดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) อยางจรงจง

พอ ช านาญ ชางสาต รอง ผอสวมวปอสปท

สารบญ

หนา

ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก) 1 การพฒนาของประเทศไทย 3 ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต) 10 เดนหนาประเทศไทย 22 บทสรป 26 บรรณานกรม 28

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตรชาต หรอแมแตรฐธรรมนญ แตค าตอบอยทประชาชนชาวไทยทกคน จะตองรวมแรงรวมใจกนสรางความเขมแขงใหกบวฒนธรรมและสถาบน จงเปนหนาทและความรบผดชอบของประชาชนชาวไทยทกคนทจะตองชวยกนเสรมสรางวฒนธรรม สงคมทถกตองดงาม มส านกของหนาทพลเมอง เลอกทางเดนใหม กาวให ขามวงจรอบาทวทางการเมอง ยงไมสายหากประชาชนชาวไทยจะรวมกนเดนหนาประเทศไทยตงแตวนน

ldquoInsanity is doing the same thing over and over again and expecting different resultsrdquo

Albert Einstein

25

การพฒนากระแสหลกของโลกภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย (ModernizationTheory) และด าเนนการอยางตอเนองจนถงแผนฯ ฉบบท 11 ในปจจบน อยางไรกตามสถาบนจดอนดบทไดรบการยอมรบจากนานาประเทศ 2 สถาบนค อ สถาบนการจ ดการนานาชา ต ( International Institute for Management Development IMD) และสภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ไดประกาศผลการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย ตลอดจนมองคประกอบหลาย ๆ อยางเชน ลกษณะทตง ลกษณะภมประเทศ หรอทรพยากรธรรมชาตดอยกวาประเทศไทย ผลการจดอนดบแสดงใหเหนหลายตวบงชทพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย

จากการทในปจจบนหลายประเทศไดพสจนใหเหนแลววาสามารถพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาไดภายใตขอจ ากดของลกษณะทางภมศาสตร ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวหนากวาทเปนอย แตในทางตรงกนขามดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวหนากวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว ซงเมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชประกอบการพจารณาพบวาปจจยส าคญทท าใหประเทศไทยไมพฒนากาวไกลอยางทควรเปนคอปจจยดานวฒนธรรม และสถาบน โดยเฉพาะอยางยงสถาบนทางการเมองซงสงผลกระทบตอสถาบนทางเศรษฐกจตลอดจนสถาบนอน ๆ เนองจากสถาบนทางการเมองเปรยบเสมอนกลไกในการขบเคลอนสถาบนอน ๆ เหลาน ประเทศไทยยงคงตดอยกบวงจรอบาทวทางการเมองตลอดเวลากวา 80 ปนบจากเปลยนแปลงการปกครอง จงกลาวไดวาหากการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 ถง 11 ไมมปญหาอปสรรคจากวฒนธรรมและสถาบน ปญหาอปสรรคจากวงจรอบาทวการเมองไทยซงมทมาจากสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจทไมมประสทธภาพ ประเทศไทยคงไดรบการพฒนาใหมความเจรญรงเรอง ประชาชนอยดกนด มากกวาทเปนอย เพราะฉะนนหากถามวาประเทศไทยจะเดนหนาตอไปอยางมนคงไดอยางไร ค าตอบนนชดเจนวามใชแคเพยง

24 1

เดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก)

การพฒนารฐของแตละรฐมววฒนาการมาตามล าดบจนกระทงภายหลงสงครามโลกครงท 2 ในราวป คศ 1950 เมอประเทศตาง ๆ ไดรบอสรภาพจากการเปนอาณานคมและการขยายตวของสงครามเยนระหวางประเทศมหาอ านาจ นกวชากลมหนงของประเทศสหรฐอเมรกาไดยนขอเสนอตอประธานาธบดเพอฟนฟประเทศในทวปยโรปเรยกวา ldquoMarshall Planrdquo โดยมเหตผลเพอความมนคงทางการเมองในระบอบประชาธปไตยและควบคมความผาสกทางเศรษฐกจระบบทนนยมของโลกโดยสวนรวมดวยการแทรกแซงทางการทหาร เศรษฐกจ ความสมพนธระหวางประเทศ การพฒนาตามแนวคดนเรยกวาทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) ซงตอมาไดถกใชเปนตนแบบของการพฒนาและแพรกระจายไปสรฐตาง ๆทวโลกโดยเฉพาะในรฐแบบทนนยมหรอประเทศโลกเสรซงถอวาเปนการพฒนากระแสหลกของโลก (สมตร สวรรณ 2554 38) แนวคดหลกของทฤษฎความทนสมยมองวาการพฒนาคอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยมตวชวดของการพฒนาทส าคญ ไดแก การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (economic growth) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) รายไดประชาชาต (NI) เปนตน ส าหรบกลยทธในการพฒนา คอ การสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมบทบาทของรฐในการวางแผน และการรวมมอกบตางประเทศ (ดรชนตา รกษพลเมอง อางใน สมตร สวรรณ 2554 38) นอกจากเกณฑการวดทางเศรษฐกจทกลาวมาขางตนในเรองการเพมผลผลตทงภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรมยงมเกณฑการวดทางสงคมไดแก จ านวนคนรหนงสอ จ านวนพลเมองทอาศยอยในเขตเมอง จ านวนเครองโทรศพท รถยนต เครองใชไฟฟาตอจ านวนประชากรทงประเทศ และเกณฑทางการเมอง ไดแก การปกครองระบอบประชาธปไตย (ด ารง ฐานด อางใน สมตร สวรรณ 2554 40)

วอทล รอสทาว (Walt W Rostow อางใน สมตร สวรรณ 2554 42) นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกน ไดเสนอแนวคดในการพฒนารฐในประเทศโลกท 3 หรอประเทศก าลงพฒนาวารฐทเกดขนใหมสามารถเจรญรอยตามรฐหรอประเทศทพฒนาแลว

ไดนนจะตองผานล าดบ 5 ขนโดยไมขามขนเรยกวาขนตอนของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (The Stage of Economic Growth) ดงน

ขนท 1 Traditional Society คอสงคมแบบดงเดมเปนสงคมทระบบเศรษฐกจยงไมมการขยายตวการผลตยงมขดจ ากดทงในเรองการปรบปรงพนธพชและระบบชลประทาน มการท าสงครามและการเกดภยพบตตาง ๆ ประชาชนยงไมมความคดทจะพฒนา มความเชอถอในโชคชะตา

ขนท 2 Precondition for Take-off คอขนเตรยมการพฒนา มการสะสมทนและความรทางวชาการ การเรมใชความรทางวทยาศาสตรสมยใหมโดยการปฏวตอตสาหกรรม การศกษาตองใหเหมาะสมสอดคลองกบระบบเศรษฐกจสมยใหม มธนาคารหรอสถาบนในการระดมเงนเพอการลงทนโดยเฉพาะการขนสงและการสอสารรวมทงการหาวตถดบในประเทศอน ๆ

ขนท 3 Take-off Stage คอขนกระบวนการพฒนา มการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวในทกดาน มการพฒนาเทคโนโลยสมยใหมในภาคเกษตรและอตสาหกรรม มการสรางโรงงานอตสาหกรรมใหม เพอตอบสนองความตองการหรอการขยายตวทางเศรษฐกจ ภาคเกษตรกรรมเปลยนเปนเกษตรอตสาหกรรมเชงพาณชย โดยมอตราการลงทนเงนฝากหรอรายไดประชาชาตเพมขน

ขนท 4 Stage of High Mass Consumption คอขนการบรโภคจ านวนมาก ผลกดนเศรษฐกจใหเตบโตเตมทจนประสบความส าเรจทกดาน ประชาชนมรายไดตอหวเพมขนทกภาคสวนทงในเขตเมองและชนบท มการจดสรรทรพยากรเพอสวสดการสงคมและการรกษาความปลอดภยโดยมเปาหมายการเปนรฐสวสดการ

ขนท 5 Beyond Consumption คอขนอดมสมบรณ ยงมการบรโภคจ านวนมาก ระบบเศรษฐกจมความมนคงมความอดมสมบรณทางการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรม ประชาชนมรายไดเหลอกนเหลอใช

การพฒนาของประเทศไทย

การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมไดเรมปรากฏใหเหนมาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร ไดใหผแทน

2

บรหารบานเมองอยางทวถงกน ลกษณะตาง ๆ เหลาน ท าใหตลอดเวลากวา 80 ปทประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองสระบบประชาธปไตย จงเกดสงทเรยกวา วงจรอบาทวการเมองไทย ตามแผนภาพท 4 ซงหากไมไดรบการแกไขประเทศไทยกคงกาวไมขามวงจรอบาทวน และไมมหวงในการพฒนาประเทศใหกาวหนาสมกบทควรเปน

แผนภาพท 4 วงจรอบาทวการเมองไทย

ทมา httpcoupcircleblogspotcom

บทสรป การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมทไดเรมปรากฏใหเหน

มาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร มการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขนตามแนวคด

23

เมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชพจารณากบสงคมไทย โดยน าผลการศกษาของนกวชาการ เชน John F Embree ซงสนใจท าการศกษาสงคมไทย เหนวาสงคมไทยมโครงสรางสงคมแบบหลวม เพราะมลกษณะ 4 ประการ คอ (โครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทย อางใน Thitikorn Poolpatarachewin)

1 เปนสงคมทมปจเจกชนนยมสง (Individualism) รกอสระ ท าอะไรตามใจตวเอง ซงนาจะเกดจากกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทางสงคม (socialization) ทไมมการบงคบ และศาสนาทเชอวาตนเปนทพงแหงตน ไมกาวกายกน ตางกบญปนทเปนโครงสรางกระชบ ปจเจกชนไมมอทธพลมากเทากบชมชน เชน การซอทดนในชนบทส าหรบญปน ไมใชผขายจะตดสนใจไดเลยตองใหกรรมการหมบานชวยกนตดสนใจวาจะรบคนใหมเขามาอยในชมชนหรอไม

2 ไมชอบถกผกมด ในระยะยาว (Long-term obligation) แตจะถนดแกปญหาเฉพาะหนา เรองเฉพาะกจ ไมชอบวางแผนระยะยาว ถาปญหายงไมเกดจะไมหาทางปองกน แตรอปญหาเกดแลวคอยหาทางแก

3 มความยดหยนสง (Flexibility) คนไทยปรบตวงาย ไมยดอะไรตายตว ตรงขามกบฝรงทมความเขมงวดกวดขนสง (Rigidity)

4 เขาใจกฎระเบยบและกตกาทางสงคม แตมการละเมดบอย และผทละเมดกฎกตกาทางสงคมไมคอยถกสงคมลงโทษ (Low social sanction)

จะเหนไดวาลกษณะสงคมไทยทง 4 ประการนน ไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Landes และเมอพจารณาปจจยดานสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจ พบวาสงทปรากฏชดในรอบหลาย 10 ปทผานมาลวนไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Acemoglu และ Robinson ยงกวา กลาวคอ โครงสรางสถาบนการเมองของประเทศไทยจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน มงการถกเถยง ววาทะ สรางวาทกรรม แตปฏบตไมได สถาบนการเมองไมม เสถยรภาพและความตอเนอง นกการเมองเปนเพยงกลมผลประโยชนทอางการเลอกตงเพอใหเขามามอ านาจทงทางตรงและทางออมในการน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางสรางประโยชนตอตนและพวกพอง ท าใหประเทศเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประชาชนขาดการมสวนรวมและรบผลประโยชนในการ

22

ธนาคารโลก (World Bank) เขามาส ารวจสภาวะเศรษฐกจของไทยและไดน าเสนอผลการวจย รวมทงขอเสนอในการพฒนา ซงจอมพลสฤษด ธนะรตน ไดใชอ านาจเบดเสรจเปลยนทศทางใหมในการพฒนาประเทศ ดงน (ด ารง ฐานด อางใน สมตรสวรรณ 2554 77)

1 ยกเลกการพฒนาตามแบบรฐนายทน 2 เรงเสรมสรางการพฒนาเศรษฐกจในระบบทนนยมทเนนการลงทนโดย

เอกชน 3 เปดการคาเสรกบทกประเทศหรอเปดประเทศใหเขากบระบบเศรษฐกจทน

นยมของโลก 4 สรางนโยบายการพฒนาควบคกบนโยบายความมนคงของชาต เพอตอตานกลมชาตนยม กลมคอมมวนสตและกลมทไมเหนดวยกบรฐบาล โดยเรยกกลมดงกลาววาคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกไดจดตงสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณและส านกงานสงเสรมการลงทนขน ตามค าแนะของผแทนธนาคารโลก รวมทงมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขน การเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจนเปนไปตามแนวคดการพฒนากระแสของโลกภายใตกรอบแนวคดหลกของ ทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) กลาวคอ (สมตร สวรรณ 2554 77)

1 สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาอตสาหกรรม 2 พฒนาสงคมเมองเปนตวแบบการสรางสงคมทนสมยเพอกระจายความ

เจรญสชนบท 3 ปฏรประบบราชการเปนแกนน าในการพฒนาสถาบนอนเชนเอกชนพรรค

การเมอง 4 หนวยงานของรฐมบทบาทส าคญในดานการวางแผนการพฒนาภารกจหลก

คอการสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและการพฒนาสงคมแบบทนนยม 5 การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศเปนแหลงเงนทนและการผลตดวย

เทคโนโลย 6 การรบความชวยเหลอจากตางประเทศทงดานทนเทคโนโลยวชาการทง

แบบใหเปลาและมเงอนไข

3

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 5: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

บรรณานกรม ภาษาไทย

พส เดชะรนทร ldquoจะเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไดอยางไรrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwww bangkokbiz new scomblogdetail604893

บลวชร อองสมหวง ldquoลมรฐประหาร หยดวงจรอบาทว การเมองไทยrdquo (ออนไลน) เขา ถงเม อ 8 เมษายน 2559 จาก httpcoupcircle blog spotcom 8 เมษายน 2559

สมตร สวรรณ นอ 2554 ldquoรฐกบแนวคดและทฤษฎการพฒนาrdquo คณะศกษาศาสตรและพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก http wwwnesdbgoth

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 เอกสารประกอบโครงการประชมเชงปฏบตการรวมกบหนวยงานภาครฐ เรอง ldquoขอมลภาครฐกบการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศrdquo

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ldquoมองสถตและตวชวดทางการศกษาrdquo ปท 2 ฉบบท 1 มถนายน 2558 (ออนไลน) เขาถงเมอ 8 เมษายน 2559 จาก httpwwwonecgothonec_webpagephpmod =Newseducationampfile =viewampitemId=1079

อาคม เตมพทยาไพสฐ 2552 เอกสารประกอบการบรรยาย หลกสตรนกบรหารระดบสง กระทรวงยตธรรม รนท 10 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

Thitikorn Poolpatarachewin ldquoโครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทยrdquo (ออนไลน) เ ข า ถงเม อ 8 เมษายน 2559 httpssitesgooglecomsitegaiusjustthinknida-mpapa601part2rup baebthangsangkhm

26

ค าน า ท าไมอสราเอล ซ งเปนประเทศทมขนาดเลกทงดนแดนและจ านวน

ประชากร กอตงมาไดไมนานประมาณ 70 ป ตงอยทามกลางประเทศทไมเปนมตร แทบจะไมมทรพยากรทางธรรมชาต จงไดเปนผน าของนวตกรรมทางเทคโนโลย มบรษททจดทะเบยนในตลาด NASDAQ เกนกวาครงเปนบรษททกอตงหรอรวมทนกบอสราเอล

ท าไมสงคโปร ประเทศทมขนาดใหญเปนอนดบท 192 ของโลก เลกทสดของอาเซยน เดมเปนเกาะเลก ๆ ไดรบเอกราชจากองกฤษในป พศ 2506 และ ถ ก ขบ ให แ ยกอ อกจ ากประ เท ศมา เล เ ซ ย ใ นป พ ศ 2508 ไ ม มทรพยากรธรรมชาตใด ๆ สามารถพฒนาเปนประเทศทมขดความสามารถในการแขงขนเปนอนดบ 3 ของโลกจากการจดอนดบของ IMD ในรายงาน World Com-petitiveness Yearbook 2014-2015

ท าไมเกาหลเหนอจงมความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ ตลอดจนชวตความเปนอยของประชาชน ทแตกตางจากเกาหลใตราวฟากบดน ทง ๆ ทสองประเทศนถกแบงออกจากกนดวยเสนสมมต (เสนขนานท 38) เพยงเสนเดยว

ขอสงสยวาความเจรญรงเรอง ความเสอมของรฐ เกดขนจากสาเหตอะไร สงใดคอปจจยส าคญเปนประเดนทศกษากนมานาน เมอกลาวถงประเทศไทย หากนบเฉพาะชวงรตนโกสนทร ถอวากอตงมาแลวกวา 230 ป มพฒนาการมาตามล าดบ ดวยองคประกอบทดหลายประการ ไมวาจะเปนลกษณะทางภมศาสตร ความอดมสมบรณและความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต ท าใหประเทศไทยเคยไดรบการคาดหมายวาจะเปนเสอตวท 5 ของเอเชย แตจนกระทงปจจบนประเทศไทยยงคงตดอยในกบดกประเทศทมรายไดปานกลาง จมอยกบความขดแยงทางการเมอง บทความนจะแสดงใหเหนถงการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลาทผานมา ผลลพธทไดในภาพรวม และอะไรทนาจะเปนสาเหตส าคญทท าใหการพฒนาประเทศไมไดรบผลดอยางทควรเปน ถง เวลาหรอยงทจะตองเดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) อยางจรงจง

พอ ช านาญ ชางสาต รอง ผอสวมวปอสปท

สารบญ

หนา

ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก) 1 การพฒนาของประเทศไทย 3 ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต) 10 เดนหนาประเทศไทย 22 บทสรป 26 บรรณานกรม 28

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตรชาต หรอแมแตรฐธรรมนญ แตค าตอบอยทประชาชนชาวไทยทกคน จะตองรวมแรงรวมใจกนสรางความเขมแขงใหกบวฒนธรรมและสถาบน จงเปนหนาทและความรบผดชอบของประชาชนชาวไทยทกคนทจะตองชวยกนเสรมสรางวฒนธรรม สงคมทถกตองดงาม มส านกของหนาทพลเมอง เลอกทางเดนใหม กาวให ขามวงจรอบาทวทางการเมอง ยงไมสายหากประชาชนชาวไทยจะรวมกนเดนหนาประเทศไทยตงแตวนน

ldquoInsanity is doing the same thing over and over again and expecting different resultsrdquo

Albert Einstein

25

การพฒนากระแสหลกของโลกภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย (ModernizationTheory) และด าเนนการอยางตอเนองจนถงแผนฯ ฉบบท 11 ในปจจบน อยางไรกตามสถาบนจดอนดบทไดรบการยอมรบจากนานาประเทศ 2 สถาบนค อ สถาบนการจ ดการนานาชา ต ( International Institute for Management Development IMD) และสภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ไดประกาศผลการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย ตลอดจนมองคประกอบหลาย ๆ อยางเชน ลกษณะทตง ลกษณะภมประเทศ หรอทรพยากรธรรมชาตดอยกวาประเทศไทย ผลการจดอนดบแสดงใหเหนหลายตวบงชทพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย

จากการทในปจจบนหลายประเทศไดพสจนใหเหนแลววาสามารถพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาไดภายใตขอจ ากดของลกษณะทางภมศาสตร ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวหนากวาทเปนอย แตในทางตรงกนขามดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวหนากวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว ซงเมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชประกอบการพจารณาพบวาปจจยส าคญทท าใหประเทศไทยไมพฒนากาวไกลอยางทควรเปนคอปจจยดานวฒนธรรม และสถาบน โดยเฉพาะอยางยงสถาบนทางการเมองซงสงผลกระทบตอสถาบนทางเศรษฐกจตลอดจนสถาบนอน ๆ เนองจากสถาบนทางการเมองเปรยบเสมอนกลไกในการขบเคลอนสถาบนอน ๆ เหลาน ประเทศไทยยงคงตดอยกบวงจรอบาทวทางการเมองตลอดเวลากวา 80 ปนบจากเปลยนแปลงการปกครอง จงกลาวไดวาหากการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 ถง 11 ไมมปญหาอปสรรคจากวฒนธรรมและสถาบน ปญหาอปสรรคจากวงจรอบาทวการเมองไทยซงมทมาจากสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจทไมมประสทธภาพ ประเทศไทยคงไดรบการพฒนาใหมความเจรญรงเรอง ประชาชนอยดกนด มากกวาทเปนอย เพราะฉะนนหากถามวาประเทศไทยจะเดนหนาตอไปอยางมนคงไดอยางไร ค าตอบนนชดเจนวามใชแคเพยง

24 1

เดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก)

การพฒนารฐของแตละรฐมววฒนาการมาตามล าดบจนกระทงภายหลงสงครามโลกครงท 2 ในราวป คศ 1950 เมอประเทศตาง ๆ ไดรบอสรภาพจากการเปนอาณานคมและการขยายตวของสงครามเยนระหวางประเทศมหาอ านาจ นกวชากลมหนงของประเทศสหรฐอเมรกาไดยนขอเสนอตอประธานาธบดเพอฟนฟประเทศในทวปยโรปเรยกวา ldquoMarshall Planrdquo โดยมเหตผลเพอความมนคงทางการเมองในระบอบประชาธปไตยและควบคมความผาสกทางเศรษฐกจระบบทนนยมของโลกโดยสวนรวมดวยการแทรกแซงทางการทหาร เศรษฐกจ ความสมพนธระหวางประเทศ การพฒนาตามแนวคดนเรยกวาทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) ซงตอมาไดถกใชเปนตนแบบของการพฒนาและแพรกระจายไปสรฐตาง ๆทวโลกโดยเฉพาะในรฐแบบทนนยมหรอประเทศโลกเสรซงถอวาเปนการพฒนากระแสหลกของโลก (สมตร สวรรณ 2554 38) แนวคดหลกของทฤษฎความทนสมยมองวาการพฒนาคอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยมตวชวดของการพฒนาทส าคญ ไดแก การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (economic growth) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) รายไดประชาชาต (NI) เปนตน ส าหรบกลยทธในการพฒนา คอ การสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมบทบาทของรฐในการวางแผน และการรวมมอกบตางประเทศ (ดรชนตา รกษพลเมอง อางใน สมตร สวรรณ 2554 38) นอกจากเกณฑการวดทางเศรษฐกจทกลาวมาขางตนในเรองการเพมผลผลตทงภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรมยงมเกณฑการวดทางสงคมไดแก จ านวนคนรหนงสอ จ านวนพลเมองทอาศยอยในเขตเมอง จ านวนเครองโทรศพท รถยนต เครองใชไฟฟาตอจ านวนประชากรทงประเทศ และเกณฑทางการเมอง ไดแก การปกครองระบอบประชาธปไตย (ด ารง ฐานด อางใน สมตร สวรรณ 2554 40)

วอทล รอสทาว (Walt W Rostow อางใน สมตร สวรรณ 2554 42) นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกน ไดเสนอแนวคดในการพฒนารฐในประเทศโลกท 3 หรอประเทศก าลงพฒนาวารฐทเกดขนใหมสามารถเจรญรอยตามรฐหรอประเทศทพฒนาแลว

ไดนนจะตองผานล าดบ 5 ขนโดยไมขามขนเรยกวาขนตอนของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (The Stage of Economic Growth) ดงน

ขนท 1 Traditional Society คอสงคมแบบดงเดมเปนสงคมทระบบเศรษฐกจยงไมมการขยายตวการผลตยงมขดจ ากดทงในเรองการปรบปรงพนธพชและระบบชลประทาน มการท าสงครามและการเกดภยพบตตาง ๆ ประชาชนยงไมมความคดทจะพฒนา มความเชอถอในโชคชะตา

ขนท 2 Precondition for Take-off คอขนเตรยมการพฒนา มการสะสมทนและความรทางวชาการ การเรมใชความรทางวทยาศาสตรสมยใหมโดยการปฏวตอตสาหกรรม การศกษาตองใหเหมาะสมสอดคลองกบระบบเศรษฐกจสมยใหม มธนาคารหรอสถาบนในการระดมเงนเพอการลงทนโดยเฉพาะการขนสงและการสอสารรวมทงการหาวตถดบในประเทศอน ๆ

ขนท 3 Take-off Stage คอขนกระบวนการพฒนา มการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวในทกดาน มการพฒนาเทคโนโลยสมยใหมในภาคเกษตรและอตสาหกรรม มการสรางโรงงานอตสาหกรรมใหม เพอตอบสนองความตองการหรอการขยายตวทางเศรษฐกจ ภาคเกษตรกรรมเปลยนเปนเกษตรอตสาหกรรมเชงพาณชย โดยมอตราการลงทนเงนฝากหรอรายไดประชาชาตเพมขน

ขนท 4 Stage of High Mass Consumption คอขนการบรโภคจ านวนมาก ผลกดนเศรษฐกจใหเตบโตเตมทจนประสบความส าเรจทกดาน ประชาชนมรายไดตอหวเพมขนทกภาคสวนทงในเขตเมองและชนบท มการจดสรรทรพยากรเพอสวสดการสงคมและการรกษาความปลอดภยโดยมเปาหมายการเปนรฐสวสดการ

ขนท 5 Beyond Consumption คอขนอดมสมบรณ ยงมการบรโภคจ านวนมาก ระบบเศรษฐกจมความมนคงมความอดมสมบรณทางการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรม ประชาชนมรายไดเหลอกนเหลอใช

การพฒนาของประเทศไทย

การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมไดเรมปรากฏใหเหนมาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร ไดใหผแทน

2

บรหารบานเมองอยางทวถงกน ลกษณะตาง ๆ เหลาน ท าใหตลอดเวลากวา 80 ปทประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองสระบบประชาธปไตย จงเกดสงทเรยกวา วงจรอบาทวการเมองไทย ตามแผนภาพท 4 ซงหากไมไดรบการแกไขประเทศไทยกคงกาวไมขามวงจรอบาทวน และไมมหวงในการพฒนาประเทศใหกาวหนาสมกบทควรเปน

แผนภาพท 4 วงจรอบาทวการเมองไทย

ทมา httpcoupcircleblogspotcom

บทสรป การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมทไดเรมปรากฏใหเหน

มาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร มการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขนตามแนวคด

23

เมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชพจารณากบสงคมไทย โดยน าผลการศกษาของนกวชาการ เชน John F Embree ซงสนใจท าการศกษาสงคมไทย เหนวาสงคมไทยมโครงสรางสงคมแบบหลวม เพราะมลกษณะ 4 ประการ คอ (โครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทย อางใน Thitikorn Poolpatarachewin)

1 เปนสงคมทมปจเจกชนนยมสง (Individualism) รกอสระ ท าอะไรตามใจตวเอง ซงนาจะเกดจากกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทางสงคม (socialization) ทไมมการบงคบ และศาสนาทเชอวาตนเปนทพงแหงตน ไมกาวกายกน ตางกบญปนทเปนโครงสรางกระชบ ปจเจกชนไมมอทธพลมากเทากบชมชน เชน การซอทดนในชนบทส าหรบญปน ไมใชผขายจะตดสนใจไดเลยตองใหกรรมการหมบานชวยกนตดสนใจวาจะรบคนใหมเขามาอยในชมชนหรอไม

2 ไมชอบถกผกมด ในระยะยาว (Long-term obligation) แตจะถนดแกปญหาเฉพาะหนา เรองเฉพาะกจ ไมชอบวางแผนระยะยาว ถาปญหายงไมเกดจะไมหาทางปองกน แตรอปญหาเกดแลวคอยหาทางแก

3 มความยดหยนสง (Flexibility) คนไทยปรบตวงาย ไมยดอะไรตายตว ตรงขามกบฝรงทมความเขมงวดกวดขนสง (Rigidity)

4 เขาใจกฎระเบยบและกตกาทางสงคม แตมการละเมดบอย และผทละเมดกฎกตกาทางสงคมไมคอยถกสงคมลงโทษ (Low social sanction)

จะเหนไดวาลกษณะสงคมไทยทง 4 ประการนน ไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Landes และเมอพจารณาปจจยดานสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจ พบวาสงทปรากฏชดในรอบหลาย 10 ปทผานมาลวนไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Acemoglu และ Robinson ยงกวา กลาวคอ โครงสรางสถาบนการเมองของประเทศไทยจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน มงการถกเถยง ววาทะ สรางวาทกรรม แตปฏบตไมได สถาบนการเมองไมม เสถยรภาพและความตอเนอง นกการเมองเปนเพยงกลมผลประโยชนทอางการเลอกตงเพอใหเขามามอ านาจทงทางตรงและทางออมในการน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางสรางประโยชนตอตนและพวกพอง ท าใหประเทศเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประชาชนขาดการมสวนรวมและรบผลประโยชนในการ

22

ธนาคารโลก (World Bank) เขามาส ารวจสภาวะเศรษฐกจของไทยและไดน าเสนอผลการวจย รวมทงขอเสนอในการพฒนา ซงจอมพลสฤษด ธนะรตน ไดใชอ านาจเบดเสรจเปลยนทศทางใหมในการพฒนาประเทศ ดงน (ด ารง ฐานด อางใน สมตรสวรรณ 2554 77)

1 ยกเลกการพฒนาตามแบบรฐนายทน 2 เรงเสรมสรางการพฒนาเศรษฐกจในระบบทนนยมทเนนการลงทนโดย

เอกชน 3 เปดการคาเสรกบทกประเทศหรอเปดประเทศใหเขากบระบบเศรษฐกจทน

นยมของโลก 4 สรางนโยบายการพฒนาควบคกบนโยบายความมนคงของชาต เพอตอตานกลมชาตนยม กลมคอมมวนสตและกลมทไมเหนดวยกบรฐบาล โดยเรยกกลมดงกลาววาคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกไดจดตงสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณและส านกงานสงเสรมการลงทนขน ตามค าแนะของผแทนธนาคารโลก รวมทงมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขน การเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจนเปนไปตามแนวคดการพฒนากระแสของโลกภายใตกรอบแนวคดหลกของ ทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) กลาวคอ (สมตร สวรรณ 2554 77)

1 สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาอตสาหกรรม 2 พฒนาสงคมเมองเปนตวแบบการสรางสงคมทนสมยเพอกระจายความ

เจรญสชนบท 3 ปฏรประบบราชการเปนแกนน าในการพฒนาสถาบนอนเชนเอกชนพรรค

การเมอง 4 หนวยงานของรฐมบทบาทส าคญในดานการวางแผนการพฒนาภารกจหลก

คอการสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและการพฒนาสงคมแบบทนนยม 5 การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศเปนแหลงเงนทนและการผลตดวย

เทคโนโลย 6 การรบความชวยเหลอจากตางประเทศทงดานทนเทคโนโลยวชาการทง

แบบใหเปลาและมเงอนไข

3

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 6: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

สารบญ

หนา

ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก) 1 การพฒนาของประเทศไทย 3 ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต) 10 เดนหนาประเทศไทย 22 บทสรป 26 บรรณานกรม 28

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตรชาต หรอแมแตรฐธรรมนญ แตค าตอบอยทประชาชนชาวไทยทกคน จะตองรวมแรงรวมใจกนสรางความเขมแขงใหกบวฒนธรรมและสถาบน จงเปนหนาทและความรบผดชอบของประชาชนชาวไทยทกคนทจะตองชวยกนเสรมสรางวฒนธรรม สงคมทถกตองดงาม มส านกของหนาทพลเมอง เลอกทางเดนใหม กาวให ขามวงจรอบาทวทางการเมอง ยงไมสายหากประชาชนชาวไทยจะรวมกนเดนหนาประเทศไทยตงแตวนน

ldquoInsanity is doing the same thing over and over again and expecting different resultsrdquo

Albert Einstein

25

การพฒนากระแสหลกของโลกภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย (ModernizationTheory) และด าเนนการอยางตอเนองจนถงแผนฯ ฉบบท 11 ในปจจบน อยางไรกตามสถาบนจดอนดบทไดรบการยอมรบจากนานาประเทศ 2 สถาบนค อ สถาบนการจ ดการนานาชา ต ( International Institute for Management Development IMD) และสภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ไดประกาศผลการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย ตลอดจนมองคประกอบหลาย ๆ อยางเชน ลกษณะทตง ลกษณะภมประเทศ หรอทรพยากรธรรมชาตดอยกวาประเทศไทย ผลการจดอนดบแสดงใหเหนหลายตวบงชทพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย

จากการทในปจจบนหลายประเทศไดพสจนใหเหนแลววาสามารถพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาไดภายใตขอจ ากดของลกษณะทางภมศาสตร ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวหนากวาทเปนอย แตในทางตรงกนขามดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวหนากวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว ซงเมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชประกอบการพจารณาพบวาปจจยส าคญทท าใหประเทศไทยไมพฒนากาวไกลอยางทควรเปนคอปจจยดานวฒนธรรม และสถาบน โดยเฉพาะอยางยงสถาบนทางการเมองซงสงผลกระทบตอสถาบนทางเศรษฐกจตลอดจนสถาบนอน ๆ เนองจากสถาบนทางการเมองเปรยบเสมอนกลไกในการขบเคลอนสถาบนอน ๆ เหลาน ประเทศไทยยงคงตดอยกบวงจรอบาทวทางการเมองตลอดเวลากวา 80 ปนบจากเปลยนแปลงการปกครอง จงกลาวไดวาหากการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 ถง 11 ไมมปญหาอปสรรคจากวฒนธรรมและสถาบน ปญหาอปสรรคจากวงจรอบาทวการเมองไทยซงมทมาจากสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจทไมมประสทธภาพ ประเทศไทยคงไดรบการพฒนาใหมความเจรญรงเรอง ประชาชนอยดกนด มากกวาทเปนอย เพราะฉะนนหากถามวาประเทศไทยจะเดนหนาตอไปอยางมนคงไดอยางไร ค าตอบนนชดเจนวามใชแคเพยง

24 1

เดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก)

การพฒนารฐของแตละรฐมววฒนาการมาตามล าดบจนกระทงภายหลงสงครามโลกครงท 2 ในราวป คศ 1950 เมอประเทศตาง ๆ ไดรบอสรภาพจากการเปนอาณานคมและการขยายตวของสงครามเยนระหวางประเทศมหาอ านาจ นกวชากลมหนงของประเทศสหรฐอเมรกาไดยนขอเสนอตอประธานาธบดเพอฟนฟประเทศในทวปยโรปเรยกวา ldquoMarshall Planrdquo โดยมเหตผลเพอความมนคงทางการเมองในระบอบประชาธปไตยและควบคมความผาสกทางเศรษฐกจระบบทนนยมของโลกโดยสวนรวมดวยการแทรกแซงทางการทหาร เศรษฐกจ ความสมพนธระหวางประเทศ การพฒนาตามแนวคดนเรยกวาทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) ซงตอมาไดถกใชเปนตนแบบของการพฒนาและแพรกระจายไปสรฐตาง ๆทวโลกโดยเฉพาะในรฐแบบทนนยมหรอประเทศโลกเสรซงถอวาเปนการพฒนากระแสหลกของโลก (สมตร สวรรณ 2554 38) แนวคดหลกของทฤษฎความทนสมยมองวาการพฒนาคอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยมตวชวดของการพฒนาทส าคญ ไดแก การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (economic growth) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) รายไดประชาชาต (NI) เปนตน ส าหรบกลยทธในการพฒนา คอ การสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมบทบาทของรฐในการวางแผน และการรวมมอกบตางประเทศ (ดรชนตา รกษพลเมอง อางใน สมตร สวรรณ 2554 38) นอกจากเกณฑการวดทางเศรษฐกจทกลาวมาขางตนในเรองการเพมผลผลตทงภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรมยงมเกณฑการวดทางสงคมไดแก จ านวนคนรหนงสอ จ านวนพลเมองทอาศยอยในเขตเมอง จ านวนเครองโทรศพท รถยนต เครองใชไฟฟาตอจ านวนประชากรทงประเทศ และเกณฑทางการเมอง ไดแก การปกครองระบอบประชาธปไตย (ด ารง ฐานด อางใน สมตร สวรรณ 2554 40)

วอทล รอสทาว (Walt W Rostow อางใน สมตร สวรรณ 2554 42) นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกน ไดเสนอแนวคดในการพฒนารฐในประเทศโลกท 3 หรอประเทศก าลงพฒนาวารฐทเกดขนใหมสามารถเจรญรอยตามรฐหรอประเทศทพฒนาแลว

ไดนนจะตองผานล าดบ 5 ขนโดยไมขามขนเรยกวาขนตอนของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (The Stage of Economic Growth) ดงน

ขนท 1 Traditional Society คอสงคมแบบดงเดมเปนสงคมทระบบเศรษฐกจยงไมมการขยายตวการผลตยงมขดจ ากดทงในเรองการปรบปรงพนธพชและระบบชลประทาน มการท าสงครามและการเกดภยพบตตาง ๆ ประชาชนยงไมมความคดทจะพฒนา มความเชอถอในโชคชะตา

ขนท 2 Precondition for Take-off คอขนเตรยมการพฒนา มการสะสมทนและความรทางวชาการ การเรมใชความรทางวทยาศาสตรสมยใหมโดยการปฏวตอตสาหกรรม การศกษาตองใหเหมาะสมสอดคลองกบระบบเศรษฐกจสมยใหม มธนาคารหรอสถาบนในการระดมเงนเพอการลงทนโดยเฉพาะการขนสงและการสอสารรวมทงการหาวตถดบในประเทศอน ๆ

ขนท 3 Take-off Stage คอขนกระบวนการพฒนา มการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวในทกดาน มการพฒนาเทคโนโลยสมยใหมในภาคเกษตรและอตสาหกรรม มการสรางโรงงานอตสาหกรรมใหม เพอตอบสนองความตองการหรอการขยายตวทางเศรษฐกจ ภาคเกษตรกรรมเปลยนเปนเกษตรอตสาหกรรมเชงพาณชย โดยมอตราการลงทนเงนฝากหรอรายไดประชาชาตเพมขน

ขนท 4 Stage of High Mass Consumption คอขนการบรโภคจ านวนมาก ผลกดนเศรษฐกจใหเตบโตเตมทจนประสบความส าเรจทกดาน ประชาชนมรายไดตอหวเพมขนทกภาคสวนทงในเขตเมองและชนบท มการจดสรรทรพยากรเพอสวสดการสงคมและการรกษาความปลอดภยโดยมเปาหมายการเปนรฐสวสดการ

ขนท 5 Beyond Consumption คอขนอดมสมบรณ ยงมการบรโภคจ านวนมาก ระบบเศรษฐกจมความมนคงมความอดมสมบรณทางการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรม ประชาชนมรายไดเหลอกนเหลอใช

การพฒนาของประเทศไทย

การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมไดเรมปรากฏใหเหนมาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร ไดใหผแทน

2

บรหารบานเมองอยางทวถงกน ลกษณะตาง ๆ เหลาน ท าใหตลอดเวลากวา 80 ปทประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองสระบบประชาธปไตย จงเกดสงทเรยกวา วงจรอบาทวการเมองไทย ตามแผนภาพท 4 ซงหากไมไดรบการแกไขประเทศไทยกคงกาวไมขามวงจรอบาทวน และไมมหวงในการพฒนาประเทศใหกาวหนาสมกบทควรเปน

แผนภาพท 4 วงจรอบาทวการเมองไทย

ทมา httpcoupcircleblogspotcom

บทสรป การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมทไดเรมปรากฏใหเหน

มาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร มการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขนตามแนวคด

23

เมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชพจารณากบสงคมไทย โดยน าผลการศกษาของนกวชาการ เชน John F Embree ซงสนใจท าการศกษาสงคมไทย เหนวาสงคมไทยมโครงสรางสงคมแบบหลวม เพราะมลกษณะ 4 ประการ คอ (โครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทย อางใน Thitikorn Poolpatarachewin)

1 เปนสงคมทมปจเจกชนนยมสง (Individualism) รกอสระ ท าอะไรตามใจตวเอง ซงนาจะเกดจากกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทางสงคม (socialization) ทไมมการบงคบ และศาสนาทเชอวาตนเปนทพงแหงตน ไมกาวกายกน ตางกบญปนทเปนโครงสรางกระชบ ปจเจกชนไมมอทธพลมากเทากบชมชน เชน การซอทดนในชนบทส าหรบญปน ไมใชผขายจะตดสนใจไดเลยตองใหกรรมการหมบานชวยกนตดสนใจวาจะรบคนใหมเขามาอยในชมชนหรอไม

2 ไมชอบถกผกมด ในระยะยาว (Long-term obligation) แตจะถนดแกปญหาเฉพาะหนา เรองเฉพาะกจ ไมชอบวางแผนระยะยาว ถาปญหายงไมเกดจะไมหาทางปองกน แตรอปญหาเกดแลวคอยหาทางแก

3 มความยดหยนสง (Flexibility) คนไทยปรบตวงาย ไมยดอะไรตายตว ตรงขามกบฝรงทมความเขมงวดกวดขนสง (Rigidity)

4 เขาใจกฎระเบยบและกตกาทางสงคม แตมการละเมดบอย และผทละเมดกฎกตกาทางสงคมไมคอยถกสงคมลงโทษ (Low social sanction)

จะเหนไดวาลกษณะสงคมไทยทง 4 ประการนน ไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Landes และเมอพจารณาปจจยดานสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจ พบวาสงทปรากฏชดในรอบหลาย 10 ปทผานมาลวนไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Acemoglu และ Robinson ยงกวา กลาวคอ โครงสรางสถาบนการเมองของประเทศไทยจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน มงการถกเถยง ววาทะ สรางวาทกรรม แตปฏบตไมได สถาบนการเมองไมม เสถยรภาพและความตอเนอง นกการเมองเปนเพยงกลมผลประโยชนทอางการเลอกตงเพอใหเขามามอ านาจทงทางตรงและทางออมในการน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางสรางประโยชนตอตนและพวกพอง ท าใหประเทศเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประชาชนขาดการมสวนรวมและรบผลประโยชนในการ

22

ธนาคารโลก (World Bank) เขามาส ารวจสภาวะเศรษฐกจของไทยและไดน าเสนอผลการวจย รวมทงขอเสนอในการพฒนา ซงจอมพลสฤษด ธนะรตน ไดใชอ านาจเบดเสรจเปลยนทศทางใหมในการพฒนาประเทศ ดงน (ด ารง ฐานด อางใน สมตรสวรรณ 2554 77)

1 ยกเลกการพฒนาตามแบบรฐนายทน 2 เรงเสรมสรางการพฒนาเศรษฐกจในระบบทนนยมทเนนการลงทนโดย

เอกชน 3 เปดการคาเสรกบทกประเทศหรอเปดประเทศใหเขากบระบบเศรษฐกจทน

นยมของโลก 4 สรางนโยบายการพฒนาควบคกบนโยบายความมนคงของชาต เพอตอตานกลมชาตนยม กลมคอมมวนสตและกลมทไมเหนดวยกบรฐบาล โดยเรยกกลมดงกลาววาคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกไดจดตงสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณและส านกงานสงเสรมการลงทนขน ตามค าแนะของผแทนธนาคารโลก รวมทงมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขน การเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจนเปนไปตามแนวคดการพฒนากระแสของโลกภายใตกรอบแนวคดหลกของ ทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) กลาวคอ (สมตร สวรรณ 2554 77)

1 สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาอตสาหกรรม 2 พฒนาสงคมเมองเปนตวแบบการสรางสงคมทนสมยเพอกระจายความ

เจรญสชนบท 3 ปฏรประบบราชการเปนแกนน าในการพฒนาสถาบนอนเชนเอกชนพรรค

การเมอง 4 หนวยงานของรฐมบทบาทส าคญในดานการวางแผนการพฒนาภารกจหลก

คอการสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและการพฒนาสงคมแบบทนนยม 5 การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศเปนแหลงเงนทนและการผลตดวย

เทคโนโลย 6 การรบความชวยเหลอจากตางประเทศทงดานทนเทคโนโลยวชาการทง

แบบใหเปลาและมเงอนไข

3

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 7: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

การพฒนากระแสหลกของโลกภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย (ModernizationTheory) และด าเนนการอยางตอเนองจนถงแผนฯ ฉบบท 11 ในปจจบน อยางไรกตามสถาบนจดอนดบทไดรบการยอมรบจากนานาประเทศ 2 สถาบนค อ สถาบนการจ ดการนานาชา ต ( International Institute for Management Development IMD) และสภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ไดประกาศผลการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย ตลอดจนมองคประกอบหลาย ๆ อยางเชน ลกษณะทตง ลกษณะภมประเทศ หรอทรพยากรธรรมชาตดอยกวาประเทศไทย ผลการจดอนดบแสดงใหเหนหลายตวบงชทพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย

จากการทในปจจบนหลายประเทศไดพสจนใหเหนแลววาสามารถพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาไดภายใตขอจ ากดของลกษณะทางภมศาสตร ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวหนากวาทเปนอย แตในทางตรงกนขามดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวหนากวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว ซงเมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชประกอบการพจารณาพบวาปจจยส าคญทท าใหประเทศไทยไมพฒนากาวไกลอยางทควรเปนคอปจจยดานวฒนธรรม และสถาบน โดยเฉพาะอยางยงสถาบนทางการเมองซงสงผลกระทบตอสถาบนทางเศรษฐกจตลอดจนสถาบนอน ๆ เนองจากสถาบนทางการเมองเปรยบเสมอนกลไกในการขบเคลอนสถาบนอน ๆ เหลาน ประเทศไทยยงคงตดอยกบวงจรอบาทวทางการเมองตลอดเวลากวา 80 ปนบจากเปลยนแปลงการปกครอง จงกลาวไดวาหากการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 ถง 11 ไมมปญหาอปสรรคจากวฒนธรรมและสถาบน ปญหาอปสรรคจากวงจรอบาทวการเมองไทยซงมทมาจากสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจทไมมประสทธภาพ ประเทศไทยคงไดรบการพฒนาใหมความเจรญรงเรอง ประชาชนอยดกนด มากกวาทเปนอย เพราะฉะนนหากถามวาประเทศไทยจะเดนหนาตอไปอยางมนคงไดอยางไร ค าตอบนนชดเจนวามใชแคเพยง

24 1

เดนหนาประเทศไทย (Startup Thailand) ทฤษฎการพฒนา (การพฒนากระแสหลก)

การพฒนารฐของแตละรฐมววฒนาการมาตามล าดบจนกระทงภายหลงสงครามโลกครงท 2 ในราวป คศ 1950 เมอประเทศตาง ๆ ไดรบอสรภาพจากการเปนอาณานคมและการขยายตวของสงครามเยนระหวางประเทศมหาอ านาจ นกวชากลมหนงของประเทศสหรฐอเมรกาไดยนขอเสนอตอประธานาธบดเพอฟนฟประเทศในทวปยโรปเรยกวา ldquoMarshall Planrdquo โดยมเหตผลเพอความมนคงทางการเมองในระบอบประชาธปไตยและควบคมความผาสกทางเศรษฐกจระบบทนนยมของโลกโดยสวนรวมดวยการแทรกแซงทางการทหาร เศรษฐกจ ความสมพนธระหวางประเทศ การพฒนาตามแนวคดนเรยกวาทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) ซงตอมาไดถกใชเปนตนแบบของการพฒนาและแพรกระจายไปสรฐตาง ๆทวโลกโดยเฉพาะในรฐแบบทนนยมหรอประเทศโลกเสรซงถอวาเปนการพฒนากระแสหลกของโลก (สมตร สวรรณ 2554 38) แนวคดหลกของทฤษฎความทนสมยมองวาการพฒนาคอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยมตวชวดของการพฒนาทส าคญ ไดแก การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (economic growth) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) รายไดประชาชาต (NI) เปนตน ส าหรบกลยทธในการพฒนา คอ การสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมบทบาทของรฐในการวางแผน และการรวมมอกบตางประเทศ (ดรชนตา รกษพลเมอง อางใน สมตร สวรรณ 2554 38) นอกจากเกณฑการวดทางเศรษฐกจทกลาวมาขางตนในเรองการเพมผลผลตทงภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรมยงมเกณฑการวดทางสงคมไดแก จ านวนคนรหนงสอ จ านวนพลเมองทอาศยอยในเขตเมอง จ านวนเครองโทรศพท รถยนต เครองใชไฟฟาตอจ านวนประชากรทงประเทศ และเกณฑทางการเมอง ไดแก การปกครองระบอบประชาธปไตย (ด ารง ฐานด อางใน สมตร สวรรณ 2554 40)

วอทล รอสทาว (Walt W Rostow อางใน สมตร สวรรณ 2554 42) นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกน ไดเสนอแนวคดในการพฒนารฐในประเทศโลกท 3 หรอประเทศก าลงพฒนาวารฐทเกดขนใหมสามารถเจรญรอยตามรฐหรอประเทศทพฒนาแลว

ไดนนจะตองผานล าดบ 5 ขนโดยไมขามขนเรยกวาขนตอนของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (The Stage of Economic Growth) ดงน

ขนท 1 Traditional Society คอสงคมแบบดงเดมเปนสงคมทระบบเศรษฐกจยงไมมการขยายตวการผลตยงมขดจ ากดทงในเรองการปรบปรงพนธพชและระบบชลประทาน มการท าสงครามและการเกดภยพบตตาง ๆ ประชาชนยงไมมความคดทจะพฒนา มความเชอถอในโชคชะตา

ขนท 2 Precondition for Take-off คอขนเตรยมการพฒนา มการสะสมทนและความรทางวชาการ การเรมใชความรทางวทยาศาสตรสมยใหมโดยการปฏวตอตสาหกรรม การศกษาตองใหเหมาะสมสอดคลองกบระบบเศรษฐกจสมยใหม มธนาคารหรอสถาบนในการระดมเงนเพอการลงทนโดยเฉพาะการขนสงและการสอสารรวมทงการหาวตถดบในประเทศอน ๆ

ขนท 3 Take-off Stage คอขนกระบวนการพฒนา มการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวในทกดาน มการพฒนาเทคโนโลยสมยใหมในภาคเกษตรและอตสาหกรรม มการสรางโรงงานอตสาหกรรมใหม เพอตอบสนองความตองการหรอการขยายตวทางเศรษฐกจ ภาคเกษตรกรรมเปลยนเปนเกษตรอตสาหกรรมเชงพาณชย โดยมอตราการลงทนเงนฝากหรอรายไดประชาชาตเพมขน

ขนท 4 Stage of High Mass Consumption คอขนการบรโภคจ านวนมาก ผลกดนเศรษฐกจใหเตบโตเตมทจนประสบความส าเรจทกดาน ประชาชนมรายไดตอหวเพมขนทกภาคสวนทงในเขตเมองและชนบท มการจดสรรทรพยากรเพอสวสดการสงคมและการรกษาความปลอดภยโดยมเปาหมายการเปนรฐสวสดการ

ขนท 5 Beyond Consumption คอขนอดมสมบรณ ยงมการบรโภคจ านวนมาก ระบบเศรษฐกจมความมนคงมความอดมสมบรณทางการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรม ประชาชนมรายไดเหลอกนเหลอใช

การพฒนาของประเทศไทย

การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมไดเรมปรากฏใหเหนมาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร ไดใหผแทน

2

บรหารบานเมองอยางทวถงกน ลกษณะตาง ๆ เหลาน ท าใหตลอดเวลากวา 80 ปทประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองสระบบประชาธปไตย จงเกดสงทเรยกวา วงจรอบาทวการเมองไทย ตามแผนภาพท 4 ซงหากไมไดรบการแกไขประเทศไทยกคงกาวไมขามวงจรอบาทวน และไมมหวงในการพฒนาประเทศใหกาวหนาสมกบทควรเปน

แผนภาพท 4 วงจรอบาทวการเมองไทย

ทมา httpcoupcircleblogspotcom

บทสรป การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมทไดเรมปรากฏใหเหน

มาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร มการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขนตามแนวคด

23

เมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชพจารณากบสงคมไทย โดยน าผลการศกษาของนกวชาการ เชน John F Embree ซงสนใจท าการศกษาสงคมไทย เหนวาสงคมไทยมโครงสรางสงคมแบบหลวม เพราะมลกษณะ 4 ประการ คอ (โครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทย อางใน Thitikorn Poolpatarachewin)

1 เปนสงคมทมปจเจกชนนยมสง (Individualism) รกอสระ ท าอะไรตามใจตวเอง ซงนาจะเกดจากกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทางสงคม (socialization) ทไมมการบงคบ และศาสนาทเชอวาตนเปนทพงแหงตน ไมกาวกายกน ตางกบญปนทเปนโครงสรางกระชบ ปจเจกชนไมมอทธพลมากเทากบชมชน เชน การซอทดนในชนบทส าหรบญปน ไมใชผขายจะตดสนใจไดเลยตองใหกรรมการหมบานชวยกนตดสนใจวาจะรบคนใหมเขามาอยในชมชนหรอไม

2 ไมชอบถกผกมด ในระยะยาว (Long-term obligation) แตจะถนดแกปญหาเฉพาะหนา เรองเฉพาะกจ ไมชอบวางแผนระยะยาว ถาปญหายงไมเกดจะไมหาทางปองกน แตรอปญหาเกดแลวคอยหาทางแก

3 มความยดหยนสง (Flexibility) คนไทยปรบตวงาย ไมยดอะไรตายตว ตรงขามกบฝรงทมความเขมงวดกวดขนสง (Rigidity)

4 เขาใจกฎระเบยบและกตกาทางสงคม แตมการละเมดบอย และผทละเมดกฎกตกาทางสงคมไมคอยถกสงคมลงโทษ (Low social sanction)

จะเหนไดวาลกษณะสงคมไทยทง 4 ประการนน ไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Landes และเมอพจารณาปจจยดานสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจ พบวาสงทปรากฏชดในรอบหลาย 10 ปทผานมาลวนไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Acemoglu และ Robinson ยงกวา กลาวคอ โครงสรางสถาบนการเมองของประเทศไทยจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน มงการถกเถยง ววาทะ สรางวาทกรรม แตปฏบตไมได สถาบนการเมองไมม เสถยรภาพและความตอเนอง นกการเมองเปนเพยงกลมผลประโยชนทอางการเลอกตงเพอใหเขามามอ านาจทงทางตรงและทางออมในการน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางสรางประโยชนตอตนและพวกพอง ท าใหประเทศเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประชาชนขาดการมสวนรวมและรบผลประโยชนในการ

22

ธนาคารโลก (World Bank) เขามาส ารวจสภาวะเศรษฐกจของไทยและไดน าเสนอผลการวจย รวมทงขอเสนอในการพฒนา ซงจอมพลสฤษด ธนะรตน ไดใชอ านาจเบดเสรจเปลยนทศทางใหมในการพฒนาประเทศ ดงน (ด ารง ฐานด อางใน สมตรสวรรณ 2554 77)

1 ยกเลกการพฒนาตามแบบรฐนายทน 2 เรงเสรมสรางการพฒนาเศรษฐกจในระบบทนนยมทเนนการลงทนโดย

เอกชน 3 เปดการคาเสรกบทกประเทศหรอเปดประเทศใหเขากบระบบเศรษฐกจทน

นยมของโลก 4 สรางนโยบายการพฒนาควบคกบนโยบายความมนคงของชาต เพอตอตานกลมชาตนยม กลมคอมมวนสตและกลมทไมเหนดวยกบรฐบาล โดยเรยกกลมดงกลาววาคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกไดจดตงสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณและส านกงานสงเสรมการลงทนขน ตามค าแนะของผแทนธนาคารโลก รวมทงมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขน การเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจนเปนไปตามแนวคดการพฒนากระแสของโลกภายใตกรอบแนวคดหลกของ ทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) กลาวคอ (สมตร สวรรณ 2554 77)

1 สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาอตสาหกรรม 2 พฒนาสงคมเมองเปนตวแบบการสรางสงคมทนสมยเพอกระจายความ

เจรญสชนบท 3 ปฏรประบบราชการเปนแกนน าในการพฒนาสถาบนอนเชนเอกชนพรรค

การเมอง 4 หนวยงานของรฐมบทบาทส าคญในดานการวางแผนการพฒนาภารกจหลก

คอการสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและการพฒนาสงคมแบบทนนยม 5 การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศเปนแหลงเงนทนและการผลตดวย

เทคโนโลย 6 การรบความชวยเหลอจากตางประเทศทงดานทนเทคโนโลยวชาการทง

แบบใหเปลาและมเงอนไข

3

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 8: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

ไดนนจะตองผานล าดบ 5 ขนโดยไมขามขนเรยกวาขนตอนของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (The Stage of Economic Growth) ดงน

ขนท 1 Traditional Society คอสงคมแบบดงเดมเปนสงคมทระบบเศรษฐกจยงไมมการขยายตวการผลตยงมขดจ ากดทงในเรองการปรบปรงพนธพชและระบบชลประทาน มการท าสงครามและการเกดภยพบตตาง ๆ ประชาชนยงไมมความคดทจะพฒนา มความเชอถอในโชคชะตา

ขนท 2 Precondition for Take-off คอขนเตรยมการพฒนา มการสะสมทนและความรทางวชาการ การเรมใชความรทางวทยาศาสตรสมยใหมโดยการปฏวตอตสาหกรรม การศกษาตองใหเหมาะสมสอดคลองกบระบบเศรษฐกจสมยใหม มธนาคารหรอสถาบนในการระดมเงนเพอการลงทนโดยเฉพาะการขนสงและการสอสารรวมทงการหาวตถดบในประเทศอน ๆ

ขนท 3 Take-off Stage คอขนกระบวนการพฒนา มการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวในทกดาน มการพฒนาเทคโนโลยสมยใหมในภาคเกษตรและอตสาหกรรม มการสรางโรงงานอตสาหกรรมใหม เพอตอบสนองความตองการหรอการขยายตวทางเศรษฐกจ ภาคเกษตรกรรมเปลยนเปนเกษตรอตสาหกรรมเชงพาณชย โดยมอตราการลงทนเงนฝากหรอรายไดประชาชาตเพมขน

ขนท 4 Stage of High Mass Consumption คอขนการบรโภคจ านวนมาก ผลกดนเศรษฐกจใหเตบโตเตมทจนประสบความส าเรจทกดาน ประชาชนมรายไดตอหวเพมขนทกภาคสวนทงในเขตเมองและชนบท มการจดสรรทรพยากรเพอสวสดการสงคมและการรกษาความปลอดภยโดยมเปาหมายการเปนรฐสวสดการ

ขนท 5 Beyond Consumption คอขนอดมสมบรณ ยงมการบรโภคจ านวนมาก ระบบเศรษฐกจมความมนคงมความอดมสมบรณทางการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรม ประชาชนมรายไดเหลอกนเหลอใช

การพฒนาของประเทศไทย

การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมไดเรมปรากฏใหเหนมาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร ไดใหผแทน

2

บรหารบานเมองอยางทวถงกน ลกษณะตาง ๆ เหลาน ท าใหตลอดเวลากวา 80 ปทประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองสระบบประชาธปไตย จงเกดสงทเรยกวา วงจรอบาทวการเมองไทย ตามแผนภาพท 4 ซงหากไมไดรบการแกไขประเทศไทยกคงกาวไมขามวงจรอบาทวน และไมมหวงในการพฒนาประเทศใหกาวหนาสมกบทควรเปน

แผนภาพท 4 วงจรอบาทวการเมองไทย

ทมา httpcoupcircleblogspotcom

บทสรป การพฒนารฐไทยใหมความทนสมยหรอเปนรฐสมยใหมทไดเรมปรากฏใหเหน

มาตงแตในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จนกระทงในชวงป พศ 2500 ndash 2501 รฐบาลไทยซงมจอมพลสฤษด ธนะรตน เปนนายกรฐมนตร มการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขนตามแนวคด

23

เมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชพจารณากบสงคมไทย โดยน าผลการศกษาของนกวชาการ เชน John F Embree ซงสนใจท าการศกษาสงคมไทย เหนวาสงคมไทยมโครงสรางสงคมแบบหลวม เพราะมลกษณะ 4 ประการ คอ (โครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทย อางใน Thitikorn Poolpatarachewin)

1 เปนสงคมทมปจเจกชนนยมสง (Individualism) รกอสระ ท าอะไรตามใจตวเอง ซงนาจะเกดจากกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทางสงคม (socialization) ทไมมการบงคบ และศาสนาทเชอวาตนเปนทพงแหงตน ไมกาวกายกน ตางกบญปนทเปนโครงสรางกระชบ ปจเจกชนไมมอทธพลมากเทากบชมชน เชน การซอทดนในชนบทส าหรบญปน ไมใชผขายจะตดสนใจไดเลยตองใหกรรมการหมบานชวยกนตดสนใจวาจะรบคนใหมเขามาอยในชมชนหรอไม

2 ไมชอบถกผกมด ในระยะยาว (Long-term obligation) แตจะถนดแกปญหาเฉพาะหนา เรองเฉพาะกจ ไมชอบวางแผนระยะยาว ถาปญหายงไมเกดจะไมหาทางปองกน แตรอปญหาเกดแลวคอยหาทางแก

3 มความยดหยนสง (Flexibility) คนไทยปรบตวงาย ไมยดอะไรตายตว ตรงขามกบฝรงทมความเขมงวดกวดขนสง (Rigidity)

4 เขาใจกฎระเบยบและกตกาทางสงคม แตมการละเมดบอย และผทละเมดกฎกตกาทางสงคมไมคอยถกสงคมลงโทษ (Low social sanction)

จะเหนไดวาลกษณะสงคมไทยทง 4 ประการนน ไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Landes และเมอพจารณาปจจยดานสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจ พบวาสงทปรากฏชดในรอบหลาย 10 ปทผานมาลวนไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Acemoglu และ Robinson ยงกวา กลาวคอ โครงสรางสถาบนการเมองของประเทศไทยจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน มงการถกเถยง ววาทะ สรางวาทกรรม แตปฏบตไมได สถาบนการเมองไมม เสถยรภาพและความตอเนอง นกการเมองเปนเพยงกลมผลประโยชนทอางการเลอกตงเพอใหเขามามอ านาจทงทางตรงและทางออมในการน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางสรางประโยชนตอตนและพวกพอง ท าใหประเทศเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประชาชนขาดการมสวนรวมและรบผลประโยชนในการ

22

ธนาคารโลก (World Bank) เขามาส ารวจสภาวะเศรษฐกจของไทยและไดน าเสนอผลการวจย รวมทงขอเสนอในการพฒนา ซงจอมพลสฤษด ธนะรตน ไดใชอ านาจเบดเสรจเปลยนทศทางใหมในการพฒนาประเทศ ดงน (ด ารง ฐานด อางใน สมตรสวรรณ 2554 77)

1 ยกเลกการพฒนาตามแบบรฐนายทน 2 เรงเสรมสรางการพฒนาเศรษฐกจในระบบทนนยมทเนนการลงทนโดย

เอกชน 3 เปดการคาเสรกบทกประเทศหรอเปดประเทศใหเขากบระบบเศรษฐกจทน

นยมของโลก 4 สรางนโยบายการพฒนาควบคกบนโยบายความมนคงของชาต เพอตอตานกลมชาตนยม กลมคอมมวนสตและกลมทไมเหนดวยกบรฐบาล โดยเรยกกลมดงกลาววาคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกไดจดตงสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณและส านกงานสงเสรมการลงทนขน ตามค าแนะของผแทนธนาคารโลก รวมทงมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขน การเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจนเปนไปตามแนวคดการพฒนากระแสของโลกภายใตกรอบแนวคดหลกของ ทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) กลาวคอ (สมตร สวรรณ 2554 77)

1 สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาอตสาหกรรม 2 พฒนาสงคมเมองเปนตวแบบการสรางสงคมทนสมยเพอกระจายความ

เจรญสชนบท 3 ปฏรประบบราชการเปนแกนน าในการพฒนาสถาบนอนเชนเอกชนพรรค

การเมอง 4 หนวยงานของรฐมบทบาทส าคญในดานการวางแผนการพฒนาภารกจหลก

คอการสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและการพฒนาสงคมแบบทนนยม 5 การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศเปนแหลงเงนทนและการผลตดวย

เทคโนโลย 6 การรบความชวยเหลอจากตางประเทศทงดานทนเทคโนโลยวชาการทง

แบบใหเปลาและมเงอนไข

3

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 9: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

เมอน าแนวคดของ Landes Acemoglu และ Robinson มาใชพจารณากบสงคมไทย โดยน าผลการศกษาของนกวชาการ เชน John F Embree ซงสนใจท าการศกษาสงคมไทย เหนวาสงคมไทยมโครงสรางสงคมแบบหลวม เพราะมลกษณะ 4 ประการ คอ (โครงสรางหลวม (Loose Structure) รปแบบทางสงคมของไทย อางใน Thitikorn Poolpatarachewin)

1 เปนสงคมทมปจเจกชนนยมสง (Individualism) รกอสระ ท าอะไรตามใจตวเอง ซงนาจะเกดจากกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทางสงคม (socialization) ทไมมการบงคบ และศาสนาทเชอวาตนเปนทพงแหงตน ไมกาวกายกน ตางกบญปนทเปนโครงสรางกระชบ ปจเจกชนไมมอทธพลมากเทากบชมชน เชน การซอทดนในชนบทส าหรบญปน ไมใชผขายจะตดสนใจไดเลยตองใหกรรมการหมบานชวยกนตดสนใจวาจะรบคนใหมเขามาอยในชมชนหรอไม

2 ไมชอบถกผกมด ในระยะยาว (Long-term obligation) แตจะถนดแกปญหาเฉพาะหนา เรองเฉพาะกจ ไมชอบวางแผนระยะยาว ถาปญหายงไมเกดจะไมหาทางปองกน แตรอปญหาเกดแลวคอยหาทางแก

3 มความยดหยนสง (Flexibility) คนไทยปรบตวงาย ไมยดอะไรตายตว ตรงขามกบฝรงทมความเขมงวดกวดขนสง (Rigidity)

4 เขาใจกฎระเบยบและกตกาทางสงคม แตมการละเมดบอย และผทละเมดกฎกตกาทางสงคมไมคอยถกสงคมลงโทษ (Low social sanction)

จะเหนไดวาลกษณะสงคมไทยทง 4 ประการนน ไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Landes และเมอพจารณาปจจยดานสถาบนทางการเมองและทางเศรษฐกจ พบวาสงทปรากฏชดในรอบหลาย 10 ปทผานมาลวนไมเอออ านวยตอการพฒนาประเทศตามแนวคดของ Acemoglu และ Robinson ยงกวา กลาวคอ โครงสรางสถาบนการเมองของประเทศไทยจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน มงการถกเถยง ววาทะ สรางวาทกรรม แตปฏบตไมได สถาบนการเมองไมม เสถยรภาพและความตอเนอง นกการเมองเปนเพยงกลมผลประโยชนทอางการเลอกตงเพอใหเขามามอ านาจทงทางตรงและทางออมในการน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางสรางประโยชนตอตนและพวกพอง ท าใหประเทศเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประชาชนขาดการมสวนรวมและรบผลประโยชนในการ

22

ธนาคารโลก (World Bank) เขามาส ารวจสภาวะเศรษฐกจของไทยและไดน าเสนอผลการวจย รวมทงขอเสนอในการพฒนา ซงจอมพลสฤษด ธนะรตน ไดใชอ านาจเบดเสรจเปลยนทศทางใหมในการพฒนาประเทศ ดงน (ด ารง ฐานด อางใน สมตรสวรรณ 2554 77)

1 ยกเลกการพฒนาตามแบบรฐนายทน 2 เรงเสรมสรางการพฒนาเศรษฐกจในระบบทนนยมทเนนการลงทนโดย

เอกชน 3 เปดการคาเสรกบทกประเทศหรอเปดประเทศใหเขากบระบบเศรษฐกจทน

นยมของโลก 4 สรางนโยบายการพฒนาควบคกบนโยบายความมนคงของชาต เพอตอตานกลมชาตนยม กลมคอมมวนสตและกลมทไมเหนดวยกบรฐบาล โดยเรยกกลมดงกลาววาคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกไดจดตงสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณและส านกงานสงเสรมการลงทนขน ตามค าแนะของผแทนธนาคารโลก รวมทงมการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 พศ 2504 ndash 2509 ขน การเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจนเปนไปตามแนวคดการพฒนากระแสของโลกภายใตกรอบแนวคดหลกของ ทฤษฎความทนสมย (Modernization Theory) กลาวคอ (สมตร สวรรณ 2554 77)

1 สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาอตสาหกรรม 2 พฒนาสงคมเมองเปนตวแบบการสรางสงคมทนสมยเพอกระจายความ

เจรญสชนบท 3 ปฏรประบบราชการเปนแกนน าในการพฒนาสถาบนอนเชนเอกชนพรรค

การเมอง 4 หนวยงานของรฐมบทบาทส าคญในดานการวางแผนการพฒนาภารกจหลก

คอการสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและการพฒนาสงคมแบบทนนยม 5 การสงเสรมการลงทนจากตางประเทศเปนแหลงเงนทนและการผลตดวย

เทคโนโลย 6 การรบความชวยเหลอจากตางประเทศทงดานทนเทคโนโลยวชาการทง

แบบใหเปลาและมเงอนไข

3

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 10: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

ซงการพฒนาประเทศทผานมาเปนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดเปนนโยบายของรฐทก าหนดเปาหมายและแนวทางของชาตกวาง ๆ ในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมนบถงปจจบนมทงสน 11 แผนและก าลงจะประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พศ 2560 ndash 2564 ทงนแผนพฒนาฉบบแรกชอวา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตrdquo มระยะเวลา 6 ปสวนแผนพฒนาฉบบตอ ๆ มาไดเ พมเ รองการพฒนาดานสงคมไวในแผน ใ ช ชอ วา ldquoแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต rdquo มระยะเวลา 5 ป ม ldquoส า นกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตrdquo เปนผรบผดชอบด าเนนการ ซงการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจฯ ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 ถง 11 สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2559) แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มงการพฒนาดานเศรษฐกจภายใตกรอบแนวคดของทฤษฎความทนสมย เนนการเพมรายไดประชาชาต การผลตสนคาและบรการ ตลอดจนโครงสรางพนฐานทส าคญของรฐเชน การสรางเขอนภมพลเพอผลตกระแสไฟฟาและท าเกษตรกรรม การสรางถนนเพอการคมนาคมขนสง เปนตน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 มงการเพมรายไดและการยกระดบมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยการระดมก าลงทรพยากรของประเทศมาใชใหเปนประโยชนสงสดเพอขยายก าลงการผลตและเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ กจกรรมเศรษฐกจทมความส าคญเพมขนไดแก อตสาหกรรม การกอสราง การคมนาคมและขนสง การธนาคาร และประกนภย นอกจากนแผนฯ ฉบบนไดใหความส าคญกบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาในระบบโรงเรยนภายใตแนวคดทฤษฎความทนสมยทวาการศกษามหนาทผลตก าลงคน เพอ ตอบสนองความตองการการผลตของประเทศ จงมการเรยกคนวา ldquoทรพยากรมนษยrdquo ถอเปนหนงในปจจยการผลตนอกจากท ดน ทน และการประกอบการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 มงการปรบปรงโครงสรางเศรษฐกจเพอยกระดบการผลตและรายไดของประชาชนใหสงขน การรกษาเสถยรภาพทางการเงน สงเสรมความเจรญในภมภาคและ

4

การพฒนาตองเปนสงคมทมความเปนชาต ใชความสามารถเปนเกณฑมากกวาความสมพนธบคคล สงเสรมการแขงขน ความคดสรางสรรค ประชาชนมสทธเสรภาพ มความเทาเทยม เสมอภาค รฐบาลมเสถยรภาพ ประสทธภาพ ปราศจากการทจรตคอรปชน

นอกจาก Landes ซ งใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน Daron Acemoglu และ James Robinson ไดกลาวไวในหนงสอ Why Nations Fail The Origins of Power Prosperity and Poverty ว า ส ถ า บ น ( Institution) ค อองคประกอบส าคญในการท าใหเกดการพฒนาจนเปนมหาอ านาจหรอท าใหยากจน สถาบนตามความหมายของหนงสอเลมนครอบคลมทงสถาบนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจ โดยสถาบนการเมองและเศรษฐกจท าหนาทก าหนดแรงจงใจของธรกจ ปจเจกบคคล และนกการเมอง สงคมแตละสงคมท างานตามกฎทางการเมองและเศรษฐกจทรฐและพลเมองรวมกนสรางและบงคบใช สถาบนเศรษฐกจสรางแรงจงใจใหศกษาเลาเรยน แรงจงใจใหเกบออมเงนและลงทน แรงจงใจใหพฒนาและใชเทคโนโลยใหม ๆ ซงตวก าหนดวาสงคมจะมสถาบนทางเศรษฐกจแบบไหนคอการเมอง และสถาบนการเมองกเปนตวก าหนดอกทวากระบวนการนท างานอยางไร ทงนโครงสรางสถาบนการเมองครอบคลมไมจ ากดแคเพยงรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรเทานน แตยงรวมถงอ านาจและความสามารถของรฐในการบรหารจดการ การปกครองสงคม การกระจายอ านาจ การรกษาไวซงผลประโยชนของสงคมสวนรวม สถาบนการเมองตองมเสถยรภาพและความตอเนอง จะไมมกลมผลประโยชนใดในสงคมสามารถน าพารฐบาล น าพาประเทศไปในทางทเสยหายทางเศรษฐกจได เพราะอ านาจทางการเมองทงถกจ ากดและกระจายเพยงพอใหเกดสถาบนทางเศรษฐกจทกอใหเกดแรงจงใจจนเกดความมงคงขนได สถาบนทางดานการเมองตองมสวนประกอบสองอยางคอ ประชาชนมสวนรวมและรบผลประโยชนในการบรหารบานเมองอยางทวถงกน และรฐบาลกลางตองมอ านาจเพยงพอทจะรกษากฎเกณฑของสงคมไดทวประเทศ สวนสถาบนดานเศรษฐกจจะตองเปดโอกาสและสรางแรงจงใจใหทกคนใชปญญาและความสามารถเพอหาเลยงชพไดอยางอสระ มกฎหมายและการรกษากฎหมายทเออใหทกคนมโอกาสเทาเทยมกน มการคมครองสทธในทรพยสนเปนอยางด และมบรการในดานปจจยพนฐานอยางเพยงพอ

21

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 11: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

เดนหนาประเทศไทย เมอพจารณาจากผลการจดอนดบของทงสองสถาบน เหนไดชดวาผลของการพฒนาประเทศของไทย (ซงไดด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตแผนฯ ฉบบท 1 จนถงปจจบน) เมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศทเรมพฒนาประเทศชากวาประเทศไทย หลายตวบงชพบวาประเทศเหลานนมผลลพธของการพฒนาทดกวาประเทศไทย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ ประเทศสงคโปร เกาหลใต หรอแมกระทงมาเลเซย Jared Diamond ผแตงหนงสอชอ Guns Germs and Steel The Fate of Human Societies ใหความส าคญกบลกษณะและทตงทางภมศาสตรวาเปนตวก าหนดชะตาของสงคมมนษย ซงในมมมองของลกษณะและทตงทางภมศาสตร พบวาประเทศไทยไมดอยกวาประเทศทงสามทกลาวมาแลวหรอแมกระทงประเทศใดในโลกทงสน เนองจากดนฟาอากาศเหมาะแกการท า เกษตรกรรม มความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต และทส าคญคอทตงของประเทศไทยนนเปนจดศนยกลางของการคมนาคมในยานเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนนลกษณะและทตงทางภมศาสตรจงไมใชสาเหตส าคญทท าใหประเทศไทยไมกาวไกลกวาทเปนอย แตในทางตรงกนขาม ดวยลกษณะและทตงทางภมศาสตร ประเทศไทยควรไดรบการพฒนาทกาวไกลกวาประเทศอน ๆ หากไมมปจจยอนมาฉดรงไว

ในหนงสอชอ The Wealth and Poverty of Nations Why Some Are So Rich and Some Are So Poor David Landes กลาววา วฒนธรรมท าใหเกดความร ารวยและความยากจน ไมใชบทบาทของธรรมชาตทท าใหเกดความแตกตางของลกษณะทางภมศาสตร เชน ความรอนกบความหนาว ความชมชนกบความแหงแลง จรงอยทปจจยเหลานมผลส าคญ แตมนไมเกยวกบนโยบายและพฤตกรรมหรอการกระท าของมนษย การพฒนาทเกดจากปจจยเหลานจงมเพยงสน ๆ และจะสญหายไปหากไมไดรบการสงเสรมในแนวทางทถกตอง ซงสงนเปนเหตผลหนงทท าใหจน (ซงในชวงกอนยคการสรางเครองจกรกลอนน าไปสการปฏวตอตสาหกรรม จนมความกาวหนากวายโรป) ไมกาวหนาตอไปจนสามารถคนพบเทคโนโลยใหมซงเปนหวจกรของการปฏวตอตสาหกรรม Landes ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสถาบน มแนวคดวาสงคมอดมการณส าหรบ

20

การลดความแตกตางของรายไดรวมทงความเปนอยของประชากรในชนบท การสงเสรมความเปนธรรมของสงคมโดยมเปาหมายทส าคญไดแกการเพมและกระจายบรการสงคมของรฐเพอลดความแตกตางในสภาพความเปนอยของประชาชนระหวางภมภาคกบเขตเมองใหนอยลง การพฒนาก าลงคนและเพมการมงานท า และสงเสรมบทบาทเอกชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากยงขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

มงฟนฟเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายก าลงผลตการลงทนและเสรมสรางการมงานท า ลดชองวางในฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในหมประชาชนใหลดนอยลงโดยเรงใหมการกระจายรายได ยกฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของชาวนาชาวไร ผใชแรงงานในชนบท และกลมเปาหมายตาง ๆ ใหมนคง มความเปนอยดขน เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกตลอดจนสงแวดลอมของชาต โดยเฉพาะการพฒนา บรณะ และการจดสรรทดนปาไม แหลงน า และแหลงแรใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และปองกนมใหเกดความเสอมโทรมจนเปนอนตรายตอสงแวดลอมและการพฒนาประเทศในอนาคต และสนบสนนขดความสามารถในการปองกนประเทศและแกปญหาในบางพนทเพอความมนคงของชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5

มงการฟนฟฐานะเศรษฐกจและการเงนของประเทศ ปรบโครงสรางและเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจใหเขากบการเปลยนแปลงของสถานการณเศรษฐกจของโลกตามแนวทางการในการพงตนเองใหมากขนพรอม ๆ ไปกบการเพมรายไดและมงานท าแกประชากรสวนใหญในชนบท และกระจายความเจรญออกไปสสวนภมภาค การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจทมตอภาวะสงคมโดยสวนรวม การพฒนาคณภาพประชากร เสรมสรางสงคมใหมระเบยบวนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรมอนดงาม ตลอดจนการจดบรการสงคมตาง ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข และความยตธรรม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชนและกระจายไปสชนบทเพอลดความเหลอมล า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 มงการยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปควบคไปกบการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเสรมสรางความเปนธรรมและพฒนาคณภาพชวตของ

5

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 12: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

ประชาชนชาวไทยใหทวถง โดยดานเศรษฐกจจะตองรกษาระดบการขยายตวใหไดไมต ากวารอยละ 5 เพอรองรบแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงาน ดานสงคมจะมงพฒนาคณภาพคนเพอใหสามารถพฒนาสงคมใหกาวหนามความสงบสขเกดความเปนธรรมสอดคลองและสนบสนนการพฒนาประเทศสวนรวมพรอม ๆ กบการธ ารงไวซงเอกลกษณของชาต วฒนธรรม และคานยมอนด และยกระดบมาตรฐานคณภาพชวตของคนในชนบทและในเมองใหไดตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7

มงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสมเพอใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ การกระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาคและชนบทใหกวางขวางยงขน เรงรดการพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8

จากการพฒนาในชวง 3 ทศวรรษตามแผนฯ 1-7 พบวา ldquoเศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยนrdquo แผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 8 (พศ 2540 - 2544) จงไดก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนาโดยมวตถประสงคและเปาหมายหลกคอเสรมสรางศกยภาพของคนทกคนทงในดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ใหมสขภาพแขงแรง มความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ และสามารถปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการปกครอง พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคง ใชประโยชนและดแลรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหมความสมบรณสามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจสงคมและคณภาพชวตไดอยางยงยน ปรบระบบบรหารจดการเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนภาคเอกชนชมชนและประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

ด ารงแนวคดทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มการก าหนดวสยทศนการพฒนาประเทศไทยในอนาคต 20 ป เนนการแกปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศเพอใหเกดการพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคนไทย ก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดานคอ สงคมคณภาพทยดหลกความสมดลความพอด สงคมแหงภมปญญา

6

ตารางท 5 อนดบขดความสามารถในการแขงขนจ าแนกตาม 4 กลมหลก

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางในมองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

ตารางท 4 และ 5 แสดงผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย IMD ในป 2558 อยในอนดบท 30 ลดลง 1 อนดบ จากอนดบท 29 ในป 2557 แมวามคะแนนรวมสงขนจาก 6498 คะแนนเปน 6979 กตาม แสดงใหเหนวาไดมการด าเนนการดานตาง ๆ เพอพฒนาขดความสามารถของประเทศแลว แตยงไมมากและไมรวดเรวพอเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ โดยในภาพรวมประเทศไทยมความทาทายหลายดานในการสงเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการปฏรปการเมอง และระบบบรหารภาครฐ ใหเกดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย การกระตนเศรษฐกจโดยการเรงรดการใชจายงบประมาณภาครฐ การพฒนาประสทธภาพการผลตทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม โดยควรเนนสงเสรมอตสาหกรรมทขบเคลอนดวยนวตกรรมและมมลคาเพมเพอการเตบโตอยางยงยน และการพฒนาทรพยากรมนษยซงเนนการใหการศกษาแกประชาชนในทกระดบ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 7)

19

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 13: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

ตารางท 4 อนดบขดความสามารถในการแขงขนบางประเทศ หวง 2011-2015

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 อางใน มองสถตและตวชวดทางการศกษา 2558

18

และการเรยนรทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนทด ารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

ก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรการพฒนา การขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต และการตดตามประเมนผล มงพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพเสถยรภาพและเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตทยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

ใชแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 โดยยดหลก ldquoปรชญาเศรษฐกจพอเพยงrdquo ทให ldquoคนเปนศนยกลางของการพฒนาrdquo และ ldquoสรางสมดลการพฒนาrdquo ในทกมต วสยทศนคอ ldquoสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงrdquo ก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 6 ประการ คอยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน จากทกลาวมาแลวขางตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปถงการวางแผนพฒนาประเทศตามแผน 1 -10 ดงน แผนฯ 1-3 มงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน แผนฯ 2-4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม แผนฯ 4-7 เนนเสถยรภาพเศรษฐกจ มง

7

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 14: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

พฒนาภมภาคชนบท และตงแตแผนฯ 8 เปนตนไปคอยคเปลยนผานสกระบวนทศนใหม ยดคนเปนศนยกลาง เนนการมสวนรวม ใชเศรษฐกจเปนเครองมอพฒนาคน ยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน รายละเอยดดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 สรปการวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

ทมา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2552

ทงนหากพจารณาในภาพรวมอยางกวาง ๆ จะพบวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 1 ถงฉบบท 11 ลวนมกรอบแนวคด วสยทศน พนธกจ วตถประสงค เปาหมายของการพฒนาทใกลเคยงกน ซงการน าแผนไปสการปฏบต

8

การวางแผนพฒนาประเทศ แผนฯ 1-10

แผนภาพท 3 ตวชวดขดความสามารถในการแขงขน 4 กลม

ทมา IMD World Competitiveness Yearbook 2015 หนา 485

17

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 15: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

จากผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขน หากพจารณาในประเดนท

ประเทศไทยมคะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศทไดอนดบสงกวาเรานน มอยมากกวา 20 รายการ แตในเกอบทกรายการนนเปนรายการทเกยวของกบภาคธรกจหรอเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสถาบนการเงน การใหบรการทางดานการเงน ความมนคงของธนาคาร การเขาถงแหลงเงนก การเขาสตลาดทนฯลฯ ซงในประเดนตาง ๆ เหลานทงหมดเรยกไดวาประเทศไทยมความเขมแขงกวาคาเฉลยของประเทศอน ๆ ทอยในอนดบทดกวาเรา

แตถาพจารณาในประเดนทประเทศไทยมคะแนนต ากวาคาเฉลยของประเทศทไดรบการจดอนดบสงกวาเรา แบบมาก ๆ ประกอบดวย คณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานราง ความไวใจตอนกการเมอง การปกปองทรพยสนทางปญญา ความเชอถอตอบรการของต ารวจ ความพยายามในการตอสกบคอรรปชนและการตดสนบน การใชเงนสาธารณะในทางทผด ความผดปกตในการจายเงนเพอการสงออกและน าเขา และ ความผดปกตในการจายเงนเพอโครงการภาครฐ ซงประเดนเหลานจะเปนประเดน ทเกยวของหรอเปนผลมาจากการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (พส เดชะรนทร 2558)

IMD World Competitiveness Yearbook 2015

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ IMD ประกอบดวยตวชวดใน 4 กลมหลก คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) โดยแตละกลมหลกจะม 5 กลมยอย (Sub factors) และแตละกลมยอย จะมจ านวนตวชวด (Criteria) ทแตกตางกนไป ดงแผนภาพท 3

16

จะกระท าไดตรงตามวตถประสงคทก าหนดหรอไมอยางไร นอกจากการตดตามประเมนผลโดยหนวยงานหรอกลไกของรฐแลว ยงสามารถใชผลการประเมน (บางเรองทสามารถเทยบเคยงได) ของสถาบนหรอหนวยงานภายนอกทไดรบการยอมรบ เพอเปรยบเทยบผลการพฒนาประเทศของไทยกบประเทศอน ๆ ซงจะท าใหสามารถมองเหนขอเทจจรงเกยวกบผลการพฒนาประเทศของไทยไดชดเจนมากยงขน ผลการพฒนาประเทศไทย (จากการประเมนของสถาบน ระดบนานาชาต)

จากขอมลของส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligent Agency CIA) สหรฐอเมรกา พบวาประเทศไทยมขนาด 513120 ตรกม ใหญเปนล าดบท 51 ของโลก และเปนล าดบท 3 ของอาเซยน รายละเอยดตามตารางท 1 และจากแหลงขอมลเดยวกนประเทศไทยมจ านวนประชากร 67976405 คน GDP 16100 เหรยญสหรฐ มลคาการสงออก 214800000000 เหรยญสหรฐ และทนส ารองเงนตราระหวางประเทศ 148600000000 เหรยญสหรฐ ซงเมอน าไปเปรยบเทยบกบประเทศทมขนาดเลกกวา จ านวนประชากรนอยกวา เรมกอตงหรอพฒนาประเทศชากวา เชน สงคโปร เกาหลใต อสราเอล ฯลฯ พบขอแตกตางทไทยดอยกวาอยางไมควรเปน รายละเอยดตามตารางท 2

9

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 16: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

10

ตารางท 1 ขนาดของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbookrankorder2147rankhtml

ล าดบโลก ประเทศ ขนาด (ตรกม) หมายเหต

15 Indonesia 1904569 อนดบ 1 ของอาเซยน

40 Burma 676578 อนดบ 2 ของอาเซยน

51 Thailand 513120 อนดบ 3 ของอาเซยน

52 Spain 505370

56 Sweden 450295

62 Japan 377915

65 Finland 338145

66 Vietnam 331210 อนดบ 4 ของอาเซยน

67 Malaysia 329847 อนดบ 5 ของอาเซยน

72 Italy 301340

73 Philippines 300000 อนดบ 6 ของอาเซยน

84 Laos 236800 อนดบ 7 ของอาเซยน

90 Cambodia 181035 อนดบ 8 ของอาเซยน

109 Korea South 99720

134 Denmark 43094

135 Netherlands 41543

136 Switzerland 41277

154 Israel 20770

173 Brunei 5765 อนดบ 9 ของอาเซยน

192 Singapore 697 อนดบ 10 ของอาเซยน

15

แผนภาพท 2 ขอมลการจดกลมประเทศ 3 ระดบ

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 344

ตารางท 3 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขน 2015-2016

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 8

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 17: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

คะแนนรวมลดลงจาก 50 คะแนน เปน 49 คะแนน (แมวาในภาพรวมจะปรบตวดขน แตยงมตวชวดทตองเรงปรบปรง จงสงผลตออนดบโดยรวมของกลมปจจยน) เชน ปญหาคอรรปชน ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ความไมแนนอนทางนโยบายและคณภาพของโครงสรางพนฐานทางดานการคมนาคม 2 ปจจยเสรมประสทธภาพการด าเนนงาน อนดบท 38 เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2557 โดยมคะแนนรวมเพมขนจาก 45 คะแนน เปน 46 คะแนน แมวาจะมการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทควรเรงปรบปรง ไดแก จ านวนวนในการด าเนนการเพอเรมตนทางธรกจยงสง และกระบวนการทางศลกากรทตองใชเวลา เปนตน 3 นวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ อนดบท 48 เพมขนจากอนดบท 54 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมเพมขนจาก 38 คะแนน เปน 39 คะแนน มการปรบตวดขน แตมหลายปจจยทตองเรงพฒนา เชน ศกยภาพดานนวตกรรมของไทยยงต า และภาครฐยงใหความส าคญกบการจดซอจดจางพสดและวสดทใชเทคโนโลยสงนอยมาก ซงปจจยดงกลาวจะชวยกระตนใหเกดการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ได นอกจากน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ไดแบงกลมประเทศเปน 3 ระดบ โดยใชผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากร (GDP Per Capita) ดงน ระดบท 1 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยปจจยพนฐาน (Stage1 Factor-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรต ากวา 2000 เหรยญสหรฐ ระดบท 2 กลมประเทศทขบเคลอนเศรษฐกจโดยประสทธภาพ (Stage 2 Efficiency-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรระหวาง 3000-8900 เหรยญสหรฐ

ระดบท 3 กลมประเทศท ขบเคลอนเศรษฐกจโดยนวตกรรม (Stage 3 Innovation-Driver) ไดแก ประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอประชากรสงกวา 17000 เหรยญสหรฐ

14 11

ตารางท 2 จ านวนประชากร GDP การสงออก ทนส ารองระหวาง ประเทศและทองค า ของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน

ทมา httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-factbook

ล าดบ (ตามพนท)

ประเทศ จ านวน

ประชากร(คน) GDP (ppp) เหรยญสหรฐ

การสงออก (เหรยญสหรฐ)

ทนส ารองระหวางประเทศและทองค า

1 Indonesia 255993674 11300 152500000000 103400000000

2 Burma 56320206 5200 9752000000 9417000000

3 Thailand 67976405 16100 214800000000 148600000000

4 Spain 48146134 35200 277300000000 50350000000

5 Sweden 9801616 48000 151100000000 62500000000

6 Japan 126919659 38200 624000000000 3115000000

7 Finland 5476922 41200 66900000000 11100000000

8 Vietnam 94348835 6100 158700000000 39600000000

9 Malaysia 30513848 26600 203800000000 89860000000

10 Italy 61855120 35800 454600000000 142200000000

11 Philippines 100998376 7500 43940000000 80740000000

12 Laos 6911544 5400 3115000000 976300000

13 Cambodia 15708756 3500 7867000000 7091000000

14 Korea South 49115196 36700 535500000000 368500000000

15 Denmark 5581503 45800 94100000000 102500000000

16 Netherlands 16947904 49300 488300000000 42920000000

17 Switzerland 8121830 59300 270600000000 545500000000

18 Israel 8049314 34300 56400000000 91610000000

19 Brunei 429646 79700 7080000000 ไมมขอมล

20 Singapore 5674472 85700 384600000000 262000000000

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล

Page 18: ความรอบรู้ ความเข้าใจ ความร่วมมือ และการประสานงาน ... 4_59.pdf · ความรอบร

12

นอกจากน หากตองการขอมลหรอมมมองจากภายนอกทท าการส ารวจและประเมนประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอน ามาประกอบการพจารณาใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาประเทศ ซงปจจบนการก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศทวโลกล วนให ความส าคญกบค วามสามารถในการแ ขง ขนของประ เทศ ( National Competitiveness) โดยมหลายสถาบนด าเนนการในเรองดงกลาว ทไดรบการยอมรบและสนใจจากนานาประเทศ ไดแกสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development IMD สภาเศรษฐกจโลกหรอเวลดอโคโนมกฟอรม (World Economic Forum WEF) ซงผลการศกษาของสถาบนเหลาน สามารถน ามาประกอบการบง ชให เหนถงผลลพธของการพฒนาประเทศของไทยในหวงเวลา ทผานมา

The Global Competitiveness Report 2015-2016

การจดอนดบความสามารถในการแขงขน The Global Competitiveness Report 2015-2016 ของ World Economic Forum ( WEF) โดยใชดชนความสามารถในการแ ข ง ข น ร ะ ด บ โ ล ก ( Global Competitiveness Index ห ร อ GCI) เ ป น ต ว ช ว ดเปรยบเทยบในดานตาง ๆทเทยบไดกบเสาหลก (pillar) ทงหมด 12 ดานทรวมเขาเปนดชนองครวมดงกลาวไดแก กลมปจจยพนฐาน (Basic Requirements) ซงเปนสวนส าคญสการผลกดนการเตบโตทางเศรษฐกจประเทศประกอบดวย 4 ดานคอ ดานสถาบน (Institutions) ดานโครงสรางพนฐาน ( Infrastructure) ด านสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic Environment) ดานสขภาพและการศกษาขนพนฐาน (Health and Primary Education) กลมทสองคอกลมเสรมประสทธภาพ (Efficiency Enhancers) ซงจะน าสความมประสทธภาพของประเทศประกอบดวย 6 ดานคอ ดานการศกษาขนสงและการฝกอบรม (Higher Education and Training) ดานประสทธภาพของตลาดสนคา (Goods Market Efficiency) ดานประสทธภาพของตลาดแรงงาน (Labor Market Efficiency) ดานพฒนาการของตลาดการเงน (Financial Market Development) ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) และกลมสดทายคอกลมนวตกรรมและระดบการพฒนา (Innovation and Sophistication) ซงม งเนนการการผลกดนระดบนวตกรรมของประเทศประกอบดวย 2 ดานคอระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) ตามแผนภาพท 1

13

แผนภาพท 1 ดชนความสามารถในการแขงขนระดบโลก

ทมา The Global Competitiveness Report 2015-2016 หนา 6

ผลการจดอนดบในป 2558 ประเทศไทยอยอนดบท 32 ลดลงจากอนดบท 31 ในป 2557 โดยมผลคะแนนรวมลดลงจาก 47 คะแนน เปน 46 คะแนน แตกมหลายปจจยปรบตวดขน โดยกลมซงมเกณฑชวด (Pillar) คะแนนเพมขนไดแก ดานความพรอมทางเทคโนโลย (Technological Readiness) ขนาดของตลาด (Market Size) ดานระดบการพฒนาของธรกจ (Business Sophistication) และดานนวตกรรม (Innovation) อยางไรกตามยงคงมประเดนทาทายทควรใหความส าคญและเฝาระวง ดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2558 15)

1 ปจจยพนฐาน (อนดบท 42 ลดลงจากอนดบท 40 ในป 2557 โดยมผล