Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ตวอยาง
ตวอยาง
อรยา ปรชาพานช
คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ
นนทบร : ไอดซฯ, 2558
328 หนา
1. การวเคราะหระบบ
I ชอเรอง
004.21
978-616-200-591-6
กรกฎาคม 2558
บรษท ไอดซ พรเมยร จ�ากด
200 หม 4 ชน 19 หอง 1901 อาคารจสมนอนเตอรเนชนแนลทาวเวอร
ถ.แจงวฒนะ อ.ปากเกรด จ.นนทบร 11120
โทรศพท 0-2962-1081 (อตโนมต 10 คสาย) โทรสาร 0-2962-1084
ราคา E-Book 225 บาท
เครองหมายการคาอนๆ ทอางถงเปนของบรษทนนๆ
สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 โดยบรษท ไอดซ พรเมยร จ�ากด หามลอกเลยน
ไมวาสวนใดสวนหนงของหนงสอเลมน ไมวาในรปแบบใดๆ นอกจากจะไดรบอนญาตเปนลายลกษณ
อกษรจากผจดพมพเทานน
บรษท ไอดซ พรเมยร จ�ากด จดตงขนเพอเผยแพรความรทมคณภาพสผอานชาวไทย เรายนดรบ
งานเขยนของนกวชาการและนกเขยนทกทาน ทานผสนใจกรณาตดตอผานทางอเมลท infopress@
idcpremier.com หรอทางโทรศพทหมายเลข 0-2962-1081 (อตโนมต 10 คสาย) โทรสาร 0-2962-1084
คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ
ส�ำหรบรำนคำและตวแทนจ�ำหนำย
โทรศพท 0-2962-1081-3 ตอ 112-114
โทรสาร 0-2962-1084
สมำชกสมพนธ
โทรศพท 0-2962-1081-3 ตอ 121
โทรสาร 0-2962-1084พมพครงท 1
จดพมพและจดจ�ำหนำยโดย
ผแตง อรยา ปรชาพานช [email protected]
บรรณำธกำร กตนนท พลสวสด [email protected]
ออกแบบปก วสนต พงพลผล
ออกแบบและจดรปเลม วฒพนธ สมพระเมฆ
พสจนอกษร สนทร บรรลอศกด, มนฤด ศรอทโยภาส
E-Book Production สรยรตน จอ, จราภรณ โสภา
ขอมลทำงบรรณำนกรม
ISBN E-Bookตวอยาง
ค�าน�า
การวเคราะหและออกแบบระบบเปนพนฐานส�าคญทจะน�าไปสการพฒนาระบบสารสนเทศ ทสามารถ
ตอบสนองความตองการใชงานทางธรกจของแตละองคกรไดอยางเหมาะสม หนงสอ “คมอเรยน การวเคราะห
และออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ” เลมน จงไดมงเนนทจะน�าเสนอเนอหา
เพอใหผอานสามารถเรยนรทงภาคทฤษฎ ซงประกอบดวยเนอหาในสวนพนฐานของระบบสารสนเทศและองคกร
บทบาทและความส�าคญของนกวเคราะหระบบ กระบวนการพฒนาระบบสารสนเทศ รายละเอยดของกจกรรม
ตางๆ ในวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ รวมไปถงการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ และเนอหาใน
สวนของแนวคดทจะน�าไปสการลงมอปฏบตอยางเปนล�าดบขนตอน โดยเฉพาะในสวนของการสรางแบบจ�าลอง
ตางๆ ซงเปนพนฐานส�าคญทจะน�าไปสในการพฒนาระบบทมประสทธภาพ ไดแก แบบจ�าลองกระบวนการ
แบบจ�าลองขอมล และแผนภาพ UML ซงทผานมาพบวาผเรยนในระดบปรญญาตรสวนใหญ และผทเพงเรมตน
ปฏบตงานในต�าแหนงวเคราะหระบบ มกจะประสบปญหาดานการคดวเคราะหถงองคประกอบตางๆ ทจะน�า
มาสรางเปนแบบจ�าลองเหลานน
ดงนน ในหนงสอเลมนจงไดใชกรณศกษาของการจดการรานสะดวกซอ ทไดรบความนยมจากผบรโภค
แทบทกสาขาอาชพในการเลอกซอสนคาประจ�าวน โดยยกตวอยางระบบดงกลาวตอเนองกนไปในแตละบท
เพอใหผอานสามารถท�าความเขาใจรายละเอยดทเกดขนในแตละขนตอน รวมทงการสรางความเขาใจในความ
สมพนธระหวางขนตอนตางๆ ของการวเคราะหและออกแบบระบบอกดวย
นอกจากนนแลวในตอนทายของหนงสอเลมน ยงไดยกตวอยางการวเคราะหและออกแบบระบบเพม
เตมอก 1 ระบบคอ ระบบลงทะเบยนเรยนของนกศกษา ซงคาดวาผอานนาจะคนเคยและสามารถท�าความเขาใจ
ถงรายละเอยดทเกยวของไดโดยงาย โดยมงหวงใหผอานไดศกษาแนวคดในการวเคราะหและออกแบบระบบ
เพมเตม จากทไดยกตวอยางเรองระบบจดการรานสะดวกซอไวแลวกอนหนาน โดยเรมตงแตการวเคราะหความ
ตองการของระบบ การสรางแบบจ�าลองกระบวนการพรอมทงค�าอธบายกระบวนการ การสรางแผนภาพ E-R
และแบบจ�าลองฐานขอมลเชงสมพนธ รวมไปถงการก�าหนดโครงสรางฐานขอมลทจ�าเปนตองใชในระบบดงกลาว
ผเขยนหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะชวยใหผอาน ทงทเปนนกศกษา ผทปฏบตงานในสาขา
อาชพทเกยวของกบการพฒนาระบบสารสนเทศ และผทสนใจทวไป สามารถน�าความรเหลานไปประยกตใช
ในการศกษาและการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ทายทสดนผเขยนขอขอบคณส�านกพมพทใหโอกาส
ในการจดท�าหนงสอเลมน และขอบคณบรรณาธการรวมไปถงทมงาน Infopress ทใหการสนบสนนจนกระทง
หนงสอเลมนส�าเรจลลวงไปไดดวยด
ดวยความเคารพ
อรยา ปรชาพานช
ตวอยาง
ค�านยมในยคของเศรษฐกจดจตอลนน ทกองคกรทงภาครฐและเอกชนจ�าเปนจะตองใชขอมลจ�านวนมาก ไมวาจะเปนขอมลของ
ประชาชนทมาขอใหบรการตามหนวยงานตางๆ ของภาครฐ หรอขอมลลกคา คคาทางธรกจ และผลตภณฑตางๆ ของภาคเอกชน ปรมาณขอมลเหลานมจ�านวนมหาศาล หากเราไมจดระบบการจดการใหด อาจจะพบเจอกบปญหามากมาย ทงการบนทกขอมล ไมครบถวน การประมวลผลขอมลผดพลาด และปญหาในการสบคนขอมลจากระบบ ซงปญหาตางๆ สามารถจดการไดโดยการวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศทมประสทธภาพ
หนงสอคมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ เลมน จงมงเนนให ผอานอานเขาใจไดงายและสามารถน�าไปประยกตใชในการปฏบตงานไดจรง โดยรวบรวมเนอหาทจ�าเปนในการวเคราะหและออกแบบระบบไวอยางครบถวน ทงพนฐานการพฒนาระบบสารสนเทศ การส�ารวจเบองตน การวเคราะหระบบ แบบจ�าลองกระบวนการ พจนานกรมขอมลและค�าอธบายกระบวนการ แบบจ�าลองขอมล การออกแบบระบบ การออกแบบฐานขอมล การพฒนาและบ�ารงรกษาระบบ การจดการโครงการ รวมถงการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ ซงเปนเนอหาทนกวเคราะหและออกแบบระบบทกคนตองร
อกทงหนงสอเลมนยงมงเนนใหผอานสามารถน�าความรทไดไปใชงานไดจรง โดยมกรณศกษาของการจดการรานสะดวกซอ และระบบลงทะเบยนเรยนของนกศกษา เปนตวอยางใหผอานไดศกษา พรอมค�าอธบายอยางละเอยดและเปนขนตอน ท�าใหงาย ตอการท�าความเขาใจ และสามารถน�าความรเหลานนไปประยกตใชในการปฏบตงานจรง
สดทายนดฉนหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะชวยใหผอานไดความร ความเขาใจเกยวกบการวเคราะหและออกแบบระบบ และสามารถน�าไปใชในการปฏบตงานในสาขาอาชพทเกยวของไดเปนอยางด
หมอมราชวงศนงคราญ ชมพนททปรกษาดาน ICT
อดตผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศระดบสง ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)
ในปจจบน เทคโนโลยคอมพวเตอรไดเขามามบทบาทส�าคญในองคกร โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาระบบสารสนเทศทชวยใหองคกรสามารถตดสนใจในดานตางๆ ได ดงนน ระบบสารสนเทศทดทตรงกบความตองการขององคกรจงตองมขนตอน รปแบบในการพฒนาระบบสารสนเทศ เพอรวบรวมความตองการ ออกแบบระบบและอกหลากหลายประเดน ใหไดมาซงระบบสารสนเทศทตรงกบความตองการขององคกรมากทสด
ในหนงสอ “คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ” เลมน ผแตง อาจารยอรยา ปรชาพานช ไดถายทอดเนอหาจากประสบการณในการสอนและการท�างานจรง ในการอธบายเนอหาของการวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศ โดยใชส�านวนทเขาใจงาย ปฏบตตามไดอยางเขาใจ เมอผอานอานเนอหาจนจบเลมกสามารถออกแบบระบบสารสนเทศใหมไดอยางเขาใจ ถกตองตามหลกการ
นอกจากนนผเขยนไดเพมเตมเนอหาเกยวกบการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถทก�าลงเปนทนยมในปจจบนใหศกษาคนควาเพมเตมอกดวย รวมทงมการยกตวอยางประกอบดวย “ระบบจดการรานสะดวกซอ” และมกรณศกษาทายบท “ระบบการ ลงทะเบยนของนกศกษา” ใหนกศกษาและผสนใจไดเขาใจสามารถมองเหนภาพจรงในการพฒนาระบบสารสนเทศได
สดทายนดฉนหวงวาหนงสอเลมนจะชวยใหผอานไดความร ความเขาใจ และความสนกในการศกษากระบวนการพนฐานของการวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศ ทจะท�าใหผอานเปลยนมมมองใหมในการพฒนาระบบสารสนเทศได และดฉนขอขอบคณทางส�านกพมพทใหเกยรตดฉนในการเขยนค�านยมของหนงสอเลมน
ศรพร แสนศรอาจารยประจ�าภาควชาวทยาการคอมพวเตอรและสารสนเทศ คณะวทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตร
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตเฉลมพระเกยรต จงหวดสกลนครผปฏบตหนาทผอ�านวยการกองบรหารวชาการและนสต
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตเฉลมพระเกยรต จงหวดสกลนคร
ตวอยาง
สารบญ I
บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) ........1
ความหมายของระบบสารสนเทศ .................................................................................................................................2
ขอบเขตของระบบสารสนเทศและสงแวดลอม .......................................................................................................3
ลกษณะของสารสนเทศทด .............................................................................................................................................5
องคประกอบของระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอรเปนพนฐานการท�างาน ...........................................5
ประเภทของระบบสารสนเทศ ........................................................................................................................................6
ระบบประมวลสารสนเทศเชงรายการ (Transaction Processing System : TPS)...................6
ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (Management Information System : MIS) ..........................8
ระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System : DSS) ...................9
ระบบสารสนเทศส�าหรบผบรหาร (Executive Information System : EIS) ...............................10
ระบบส�านกงานอตโนมต (Office Automation System : OAS) ....................................................11
ระบบจดการความร (Knowledge Management System : KMS) .............................................12
ความหมายขององคกร .................................................................................................................................................. 13
องคประกอบขององคกร ............................................................................................................................................... 13
โครงสรางองคกรในมมมองของการจดการ .......................................................................................................... 18
รปแบบการตดสนใจของผบรหาร ............................................................................................................................. 19
ความตองการใชงานขอมลและสารสนเทศของผบรหารแตละระดบ ........................................................ 19
การจดการทรพยากรสารสนเทศในองคกร ........................................................................................................... 21
วธการไดมาซงระบบสารสนเทศ ............................................................................................................................... 22
การจดซอซอฟตแวรส�าเรจรป ...........................................................................................................................22
การวาจางองคกรภายนอกใหด�าเนนการ .......................................................................................................23
การพฒนาระบบโดยบคลากรในองคกร .........................................................................................................24
ประโยชนของระบบสารสนเทศในองคกร ............................................................................................................. 25
สรป ........................................................................................................................................................................................ 26
แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 28
บทท 2 นกวเคราะหระบบ (System Analyst) ....................................................29
ความหมายของการวเคราะหระบบ ......................................................................................................................... 29
หนาทและความรบผดชอบของนกวเคราะหระบบ ........................................................................................... 31
ลกษณะงานของนกวเคราะหระบบ ......................................................................................................................... 32
คณสมบตของนกวเคราะหระบบ .............................................................................................................................. 34
ทกษะทจ�าเปนของนกวเคราะหระบบ .................................................................................................................... 35
สารบญ
ตวอยาง
II คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ
ทกษะดานเทคนค ....................................................................................................................................................35
ทกษะดานการคด ....................................................................................................................................................36
ทกษะดานการจดการ ...........................................................................................................................................36
ทกษะดานมนษยสมพนธ .....................................................................................................................................37
ความสมพนธระหวางนกวเคราะหระบบและผใชระบบ ................................................................................. 38
สรป ........................................................................................................................................................................................ 39
แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 40
บทท 3 การพฒนาระบบสารสนเทศ (Information System Development) ............41
วงจรการพฒนาระบบ (System Development Life Cycle : SDLC) ................................................. 41
ขนตอนการส�ารวจเบองตน (Preliminary Investigation Phase) .....................................................42
ขนตอนการวเคราะหระบบ (System Analysis Phase) .......................................................................43
ขนตอนการออกแบบเชงตรรกะ (Logical Design Phase) .................................................................43
ขนตอนการออกแบบเชงกายภาพ (Physical Design Phase)...........................................................44
ขนตอนการพฒนาระบบ (System Implementation Phase) ...........................................................44
ขนตอนการบ�ารงรกษาระบบ (System Maintenance Phase) ........................................................45
แบบจ�าลองของวงจรการพฒนาระบบ (System Development Life Cycle Model :
SDLC Model) .................................................................................................................................................................. 47
แบบจ�าลองน�าตก (Waterfall Model) ...........................................................................................................47
แบบจ�าลองแบบเพมผลลพธ (Incremental Model) ..............................................................................48
แบบจ�าลองแบบเกลยว (Spiral Model) .......................................................................................................49
แบบจ�าลองทมการสรางโปรแกรมตนแบบในระยะเรมตน (Rapid-Prototyping Model) ......50
ระเบยบวธการพฒนาระบบ (System Development Methodology) ................................................ 50
องคประกอบของระเบยบวธการพฒนาระบบ .............................................................................................51
ระเบยบวธ Structured Analysis and Design (SAD) ........................................................................52
ระเบยบวธ Rapid Application Development (RAD) .......................................................................52
ระเบยบวธ Agile .....................................................................................................................................................54
ระเบยบวธ Rational Unified Process (RUP) ........................................................................................56
ระเบยบวธ Object-Oriented Analysis and Design (OOAD) .......................................................57
เครองมอสนบสนนกระบวนการพฒนาระบบ ..................................................................................................... 58
ระดบการท�างานของ CASE Tools ................................................................................................................59
ความสามารถของ CASE Tools ......................................................................................................................60
มมมองของการใช CASE Tools ......................................................................................................................61
สรป ........................................................................................................................................................................................ 62
แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 63
ตวอยาง
สารบญ III
บทท 4 การสำารวจเบองตน (Preliminary Investigation) ..................................65
การก�าหนดประเดนปญหา .......................................................................................................................................... 65
การศกษาสถานภาพของระบบปจจบน ................................................................................................................. 67
การศกษาความเปนไปได ............................................................................................................................................. 70
ความเปนไปไดดานการด�าเนนงาน ..................................................................................................................71
ความเปนไปไดดานเทคนค ..................................................................................................................................71
ความเปนไปไดดานเศรษฐศาสตร ...................................................................................................................72
ความเปนไปไดดานระยะเวลาการด�าเนนงาน .............................................................................................73
การจดท�าแผนการด�าเนนงานโครงการ .................................................................................................................. 73
สรป ........................................................................................................................................................................................ 76
แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 77
บทท 5 การวเคราะหระบบ (System Analysis) ..................................................79
การรวบรวมความตองการใชงานของผใช ............................................................................................................. 79
แหลงขอมลของความตองการใชงานระบบ ..................................................................................................80
วธการรวบรวมความตองการของผใช ..................................................................................................................... 82
การศกษาจากเอกสาร ............................................................................................................................................83
การคนควาขอมล .....................................................................................................................................................83
การสมภาษณ .............................................................................................................................................................84
การใชแบบสอบถาม ................................................................................................................................................89
การสงเกตการณ .......................................................................................................................................................91
การออกแบบแอพพลเคชนรวมกน ...................................................................................................................92
การสรางโปรแกรมตนแบบแบบวนซ�า .............................................................................................................92
การวเคราะหความตองการของระบบ..................................................................................................................... 93
ประเภทของความตองการใชงานระบบ .........................................................................................................93
ขอก�าหนดเกยวกบความตองการของระบบ .................................................................................................94
สรป ........................................................................................................................................................................................ 97
แบบฝกหด .......................................................................................................................................................................... 98
บทท 6 แบบจำาลองกระบวนการ (Process Modeling) ........................................99
แผนภาพกระแสขอมล (Data Flow Diagram : DFD) .............................................................................. 100
องคประกอบและสญลกษณทใชในแผนภาพกระแสขอมล ................................................................100
กระบวนการท�างาน (Process) ....................................................................................................................101
เอนทตภายนอก (External Entity) ..............................................................................................................105
กระแสขอมล (Data Flow) ..............................................................................................................................105
ตวอยาง
IV คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ
แหลงจดเกบขอมล (Data Store) ................................................................................................................106
กฎในการสรางแผนภาพกระแสขอมล ................................................................................................................ 106
วธการสรางแผนภาพกระแสขอมล ....................................................................................................................... 112
แผนภาพบรบท (Context Diagram) .........................................................................................................113
แผนภาพระดบท 0 ..............................................................................................................................................113
แผนภาพระดบลาง ..............................................................................................................................................114
ความสมพนธของแผนภาพกระแสขอมลแตละระดบ .................................................................................. 115
ความสมพนธของแผนภาพบรบทและแผนภาพระดบท 0 ................................................................115
ความสมพนธของแผนภาพระดบท 0 และแผนภาพระดบท 1 .......................................................116
การสรางความสมพนธระหวางกระบวนการท�างาน ..................................................................................... 118
ตวอยางของการสรางแผนภาพกระแสขอมล ................................................................................................... 118
การรวบรวมความตองการใชงานของผใช .................................................................................................119
การวเคราะหความตองการของระบบ .........................................................................................................119
การวเคราะหองคประกอบของแผนภาพกระแสขอมล ........................................................................120
การสรางแผนภาพบรบท ..................................................................................................................................124
การสรางแผนภาพระดบท 0 ...........................................................................................................................124
การสรางแผนภาพระดบท 1 ...........................................................................................................................126
การตรวจสอบความสมดลของแผนภาพกระแสขอมล ................................................................................. 128
สรป ..................................................................................................................................................................................... 129
แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 130
บทท 7 พจนานกรมขอมลและคำาอธบายกระบวนการ
(Data Dictionary and Process Description) ..................................131
พจนานกรมขอมล (Data Dictionary) ............................................................................................................... 131
พจนานกรมขอมลของกระแสขอมล ............................................................................................................132
พจนานกรมขอมลของแหลงจดเกบขอมล .................................................................................................137
ค�าอธบายกระบวนการ (Process Description) .......................................................................................... 139
การเขยนเชงบรรยายดวยภาษาธรรมชาต (Natural Language Description) .......................139
การใชภาษาองกฤษเชงโครงสราง (Structured English) .................................................................142
การใชตารางการตดสนใจ (Decision Table) .........................................................................................145
การใชตนไมการตดสนใจ (Decision Tree)............................................................................................. 149
สรป ..................................................................................................................................................................................... 150
แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 152
ตวอยาง
สารบญ V
บทท 8 แบบจำาลองขอมล (Data Modeling) .................................................153
แผนภาพ E-R (Entity Relationship Diagram : E-R Diagram) ....................................................... 154
เอนทต (Entity) ....................................................................................................................................................154
แอตทรบวต (Attribute) ....................................................................................................................................155
ความสมพนธระหวางเอนทต .........................................................................................................................158
ตวอยางของการสรางแผนภาพ E-R .................................................................................................................... 164
การวเคราะหขอมลเพอก�าหนดเอนทตของระบบ ..................................................................................164
การก�าหนดแอตทรบวตและคยหลกของแตละเอนทต .........................................................................165
การวเคราะหความสมพนธระหวางเอนทต ..............................................................................................166
การสรางแผนภาพ E-R .....................................................................................................................................168
ความสมพนธระหวางแบบจ�าลองกระบวนการและแบบจ�าลองขอมล ................................................. 168
สรป ..................................................................................................................................................................................... 169
แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 170
บทท 9 การออกแบบระบบ (System Design) .................................................171
การออกแบบผลลพธของระบบ ............................................................................................................................. 172
ปจจยหลกทเกยวของกบการออกแบบผลลพธของระบบ ..................................................................172
การแบงพนทในการแสดงผลลพธ ................................................................................................................174
หลกการออกแบบผลลพธของระบบ ...........................................................................................................175
ประเภทของผลลพธ ............................................................................................................................................177
ตวอยางของสอและเทคโนโลยส�าหรบการแสดงผลลพธ ....................................................................179
การออกแบบสวนน�าเขาขอมล................................................................................................................................ 180
ปจจยหลกทเกยวของกบการออกแบบสวนน�าเขาขอมล ....................................................................180
หลกการออกแบบฟอรม ...................................................................................................................................182
หลกการออกแบบหนาจอน�าเขาขอมล .......................................................................................................184
การออกแบบสวนควบคมขอมลทน�าเขา ....................................................................................................186
ตวอยางอปกรณน�าเขาขอมล ..........................................................................................................................186
การออกแบบสวนตอประสานกบผใช ................................................................................................................ 189
รปแบบของสวนตอประสานกบผใช .............................................................................................................189
การสอสารระหวางระบบกบผใช ...................................................................................................................192
การก�าหนดคณลกษณะเฉพาะของฮารดแวรและซอฟตแวรทใชในระบบ .......................................... 195
การออกแบบดานความปลอดภย .......................................................................................................................... 195
ความปลอดภยทางดานกายภาพ ..................................................................................................................195
ความปลอดภยของขอมล .................................................................................................................................196
การปองกนมลแวร ...............................................................................................................................................197
ความปลอดภยของระบบเครอขาย ...............................................................................................................197
ตวอยาง
VI คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ
สรป ................................................................................................................................................................................... 198
แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 199
บทท 10 การออกแบบฐานขอมล (Database Design) .....................................201
แบบจ�าลองฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database Model) .................................................... 202
ค�าศพทพนฐานของแบบจ�าลองฐานขอมลเชงสมพนธ ........................................................................202
คยนอก (Foreign Key : FK)......................................................................................................................... 205
กฎความคงสภาพของขอมล (Data Integrity Rule) ................................................................................... 206
กฎความคงสภาพของเอนทต (Entity Integrity Rule) .......................................................................206
กฎความคงสภาพของการอางอง (Referential Integrity Rule) ....................................................207
การแปลงแผนภาพ E-R เปนรเลชน ..................................................................................................................... 208
การแปลงเอนทตปกตเปนรเลชน .................................................................................................................208
การแปลงเอนทตแบบออนเปนรเลชน .........................................................................................................209
การแปลงความสมพนธระหวางเอนทตเปนรเลชน .............................................................................. 210
ความสมพนธระหวางแอตทรบวตทขนตอกนแบบฟงกชน ...................................................................... 216
ความสมพนธทขนตอกนแบบฟงกชนอยางสมบรณ (Fully Functional Dependency) .....217
ความสมพนธทขนตอกนเพยงบางสวน (Partial Dependency) ...................................................217
ความสมพนธทขนตอกนแบบทรานซทฟ (Transitive Dependency) ........................................218
การปรบบรรทดฐานของรเลชน (Normalization) .......................................................................................... 218
รปแบบบรรทดฐานระดบท 1 (First Normal Form : 1NF) ...........................................................219
รปแบบบรรทดฐานระดบท 2 (Second Normal Form : 2NF) ..................................................220
รปแบบบรรทดฐานระดบท 3 (Third Normal Form : 3NF) .........................................................221
รปแบบบรรทดฐานบอยสคอดด (BoyceCodd Normal Form : BCNF) ................................222
หลกการออกแบบฐานขอมลเชงกายภาพ .......................................................................................................... 222
การออกแบบโครงสรางของฐานขอมล ........................................................................................................223
สรป ..................................................................................................................................................................................... 226
แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 227
บทท 11 การพฒนาและบำารงรกษาระบบ (Implementing and maintaining
the system) ............................................................................. 229
การเขยนโปรแกรม ....................................................................................................................................................... 229
การทดสอบระบบ ......................................................................................................................................................... 230
บทบาทหนาทของผทดสอบระบบ ................................................................................................................231
การจดท�าแผนการทดสอบระบบ .................................................................................................................232
เทคนคการทดสอบระบบ ..................................................................................................................................233
ขนตอนการทดสอบระบบ ................................................................................................................................234
ตวอยาง
สารบญ VII
การตดตงระบบ .............................................................................................................................................................. 236
การปรบเปลยนแบบทนททนใด .....................................................................................................................236
การปรบเปลยนแบบคขนาน ............................................................................................................................237
การปรบเปลยนแบบเปนระยะ ........................................................................................................................238
การปรบเปลยนแบบน�ารอง .............................................................................................................................238
การถายโอนขอมล ........................................................................................................................................................ 239
การจดท�าเอกสาร .......................................................................................................................................................... 240
การฝกอบรม ................................................................................................................................................................... 240
การประเมนผลระบบ .................................................................................................................................................. 241
การบ�ารงรกษาระบบ ................................................................................................................................................... 242
การบ�ารงรกษาแบบแกไขใหถกตอง .............................................................................................................243
การบ�ารงรกษาแบบปรบเปลยนใหเหมาะสม ...........................................................................................243
การบ�ารงรกษาแบบสรางความสมบรณ .....................................................................................................243
การบ�ารงรกษาแบบปองกน .............................................................................................................................244
สรป ..................................................................................................................................................................................... 244
แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 246
บทท 12 การจดการโครงการ (Project Management) ...................................247
โครงการ ............................................................................................................................................................................ 247
การจดการโครงการ ...................................................................................................................................................... 248
ขนตอนการเรมตนโครงการ .............................................................................................................................248
ขนตอนของการวางแผนโครงการ .................................................................................................................249
ขนตอนของการด�าเนนงานโครงการ ............................................................................................................250
ขนตอนของการปดโครงการ ............................................................................................................................252
เทคนคการจดการโครงการ....................................................................................................................................... 253
โครงสรางของการแบงงาน (Work Breakdown Structure : WBS) .........................................253
แผนภมแกนต (Gantt Chart) ........................................................................................................................254
เทคนคเพรต (Program Evaluation and Review Techniques : PERT) .............................254
ขอเสนอแนะในการจดการโครงการ ..................................................................................................................... 262
สรป ..................................................................................................................................................................................... 263
แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 265
ตวอยาง
VIII คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ
บทท 13 การวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ (Object- Oriented Analysis and
Design : OOAD) ......................................................................267
ความรเบองตนเกยวกบการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ.......................................................... 268
วตถ (Object) .......................................................................................................................................................268
คลาส (Class) .......................................................................................................................................................269
ความสมพนธระหวางคลาส ............................................................................................................................270
การวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถดวย UML ..................................................................................... 273
Use Case Diagram .........................................................................................................................................274
Activity Diagram ................................................................................................................................................278
Class Diagram ...................................................................................................................................................279
Sequence Diagram .........................................................................................................................................284
ขอดและขอดอยของการวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ ................................................................ 286
สรป ..................................................................................................................................................................................... 286
แบบฝกหด ....................................................................................................................................................................... 288
ภาคผนวก ก ระบบลงทะเบยนเรยนของนกศกษา ...............................................289
การรวบรวมความตองการใชงานของผใช .......................................................................................................... 290
การวเคราะหความตองการของระบบ.................................................................................................................. 291
การสรางแผนภาพกระแสขอมล ............................................................................................................................. 292
การวเคราะหองคประกอบของแผนภาพกระแสขอมล ........................................................................292
การสรางแผนภาพบรบท ..................................................................................................................................297
การสรางแผนภาพระดบท 0 ...........................................................................................................................298
การสรางแผนภาพระดบท 1 ...........................................................................................................................298
ค�าอธบายกระบวนการ ............................................................................................................................................... 299
การสรางแผนภาพ E-R ............................................................................................................................................ 304
การวเคราะหขอมลเพอก�าหนดเอนทตของระบบ ..................................................................................304
การวเคราะหความสมพนธระหวางเอนทต ..............................................................................................305
ตวแบบฐานขอมลเชงสมพนธ ................................................................................................................................. 308
ตวอยางของขอมลทจดเกบในฐานขอมล ........................................................................................................... 309
โครงสรางฐานขอมล .................................................................................................................................................... 311
บรรณานกรม ........................................................................................ 313
ดชน .................................................................................................... 314
ตวอยาง
บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) 1
ปจจบนระบบสารสนเทศไดเขามามบทบาทตอมนษยเปนอยางมาก ทงในการด�าเนนชวตประจ�าวนหรอ
การประกอบอาชพ ดงนน การพฒนาและการใชงานระบบสารสนเทศใหเหมาะสมกบตนเองและองคกรจงเปนสง
จ�าเปน เพอเพมศกยภาพในการแขงขนส�าหรบโลกในยคโลกาภวฒน
เนองจากปจจบนธรกจไมไดจ�ากดเปาหมายอยทการตอบสนองความตองการของกลมเปาหมายในภมภาค
หรอกลมเปาหมายเดมเทานน แตไดขยายครอบคลมไปทวโลก ผบรหารของแตละองคกรจงจ�าเปนตองใหความส�าคญ
แกระบบสารสนเทศทมคณภาพ เพอใหการด�าเนนงานขององคกรเปนไปอยางราบรน รวมไปถงการตดสนใจของผ
บรหารหรอการก�าหนดกลยทธตางๆ ขององคกรใหอยบนพนฐานของขอมลและสารสนเทศใหครบถวนสมบรณทสด
จากทไดกลาวมาแลวขางตน เนอหาในบทนจงไดแบงออกเปน 3 สวนหลกคอ เนอหาในสวนของระบบ
สารสนเทศ เนอหาในสวนขององคกร และเนอหาในสวนของความสมพนธระหวางระบบสารสนเทศและองคกร ซง
จะเปนพนฐานส�าคญส�าหรบการพฒนาระบบสารสนเทศใหสามารถตอบสนองตอความตองการใชงานของแตละ
องคกรไดอยางมประสทธภาพ
01Chapter
ระบบสารสนเทศและองคกร (Information
System and Organization)
ตวอยาง
คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ2
ความหมายของระบบสารสนเทศระบบสารสนเทศ (Information System) ประกอบดวยค�า 2 ค�าคอ
1. ระบบ (System) หมายถง กลมขององคประกอบหลายๆ องคประกอบทท�างานรวมกนเพอตอบสนอง
วตถประสงคอยางเดยวกน
2. สารสนเทศ (Information) หมายถง ขอมลทผานการประมวลผลเพอน�าไปใชประโยชนในดานการ
จดการอยางใดอยางหนง โดยกระบวนการสรางสารสนเทศสามารถแสดงไดดงรปท 1.1
จากรปจะเหนไดวาม 4 สวนทสมพนธกนคอ
1. ขอมล (Data) เปนขอเทจจรงเกยวกบเหตการณทเกดขน ซงเปนขอมลดบ (Raw Data) ทยงไมผาน
การประมวลผล จงยงไมมความหมายในการน�าไปใชงาน เชน สนคาทลกคาสงซอ คะแนนสอบแตละ
รายวชา และเงนเดอนของพนกงานในองคกร เปนตน
2. การประมวลผล (Processing) เปนวธการเปลยนแปลงขอมลทมอยแลวใหเปนสารสนเทศตาม
ทผใชตองการ เชน วธการค�านวณรายไดจากการขายสนคา วธการประมวลผลการเรยนของนกศกษา
ในแตละรายวชา และวธการค�านวณเงนไดสทธของพนกงานในแตละเดอน เปนตน
3. สารสนเทศ (Information) เปนผลลพธจากการประมวลผลขอมลตามวตถประสงคของการใชงาน
เชน รายไดจากการขายสนคา ผลการเรยนของนกศกษาในแตละรายวชา และเงนไดสทธของพนกงาน
ในแตละเดอน เปนตน
4. ผลยอนกลบ (Feedback) เปนผลทเกดจากการใชงานสารสนเทศนนๆ เชน รปแบบการน�าเสนอ
รายงานทไมครอบคลมกบสถานการณปจจบน ขอมลทไมทนสมย หรอความผดพลาดในการ
ประมวลผลขอมล เปนตน ซงจะเปนประโยชนในการน�ามาปรบปรงขอมล สารสนเทศ หรอการ
ประมวลผลใหมประสทธภาพมากยงขน
จากทไดกลาวไวแลวขางตน ระบบสารสนเทศ จงหมายถงกลมขององคประกอบทางดานสารสนเทศท
มความสมพนธกนและสามารถท�างานรวมกนเพอตอบสนองความตองการใชงานในแตละองคกร
รปท 1.1
กระบวนการสราง
สารสนเทศ
ขอมล ประมวลผล สารสนเทศ
ผลยอนกลบ
ตวอยาง
บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) 3
ภายในระบบสารสนเทศหนงๆ ยงสามารถแบงไดเปนระบบยอย (Subsystem) อกหลายระบบทม
ความสมพนธกน โดยแตละระบบยอยจะมวตถประสงคในการใชงานทแตกตางกนและสามารถท�างานไดสมบรณ
ในตวเอง ยกตวอยางเชน
ระบบบรหารทรพยากรมนษย ประกอบดวยระบบยอยดงตอไปนคอ ระบบสรรหาบคลากร ระบบบรรจ/
แตงตง/โยกยาย ระบบการลงเวลาปฏบตงาน ระบบเงนเดอน และระบบสวสดการ เปนตน ซงแตละระบบยอยจะ
มหนาทเฉพาะอยางภายใตขอบเขตงานนนๆ นนคอ สามารถน�าเขาขอมลและประมวลผลเพอสรางสารสนเทศใน
สวนงานทเกยวของได และยงสามารถเชอมโยงไปยงระบบยอยอนๆ เพอประมวลผลในภาพรวมของระบบบรหาร
ทรพยากรมนษยไดอกดวย
ขอบเขตของระบบสารสนเทศและสงแวดลอมระบบสารสนเทศของแตละองคกรแมจะมชอเรยกทเหมอนกน แตอาจจะมฟงกชนการท�างานทแตกตาง
กนได ทงนขนอยกบขอบเขตของระบบ (System Boundary) ซงเปนสงส�าคญในการระบถงความสามารถในภาพ
รวมของทงระบบ
ในกรณทเปนระยะเรมตนของการพฒนาระบบ กจกรรมส�าคญส�าหรบนกวเคราะหระบบคอ การก�าหนด
ถงขอบเขตของระบบใหครบถวนและชดเจนทสด เพอใหเกดความเขาใจรวมกนระหวางทมนกพฒนาระบบและผท
เกยวของกบระบบ นนหมายความวา ความสามารถใดทไมไดระบไวในขอบเขตของระบบกยงไมจ�าเปนตองพฒนา
ในสวนนน
อกประเดนเนองจากทกสรรพสงในโลกจะมปฏสมพนธกบสงแวดลอมเสมอไมวาจะเปนสงแวดลอม
ภายในและสงแวดลอมภายนอกกตาม ส�าหรบระบบสารสนเทศกเชนเดยวกน การจ�าแนกวาสงแวดลอมใดเปน
สงแวดลอมภายในหรอสงแวดลอมภายนอกจะอาศยขอบเขตของระบบเปนตวก�าหนด ดงรปท 1.2
รปท 1.2
ความสมพนธระหวาง
ขอบเขตของระบบ
สารสนเทศและ
สงแวดลอม
ขอบเขตของระบบ
ระบบสารสนเทศ
สงแวดลอมภายในระบบ
สงแวดลอมภายนอกระบบ
ตวอยาง
คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ4
สงแวดลอมในทนหมายถงปจจยทมผลตอการท�างานและการคงอยของระบบสารสนเทศ โดยแบงออก
เปน 2 กลมหลก ดงรปท 1.3
1. สงแวดลอมภายในระบบ (Internal Environment) หมายถง ปจจยใดๆ ทอยภายในระบบทสงผล
ตอการท�างานและการคงอยของระบบ เชน โครงสรางองคกร บคลากรในองคกร อปกรณ/เครองมอ
วฒนธรรมขององคกร ขนตอนการท�างาน และความขดแยงระหวางหนวยงานยอยในองคกร เปนตน
2. สงแวดลอมภายนอกระบบ (External Environment) หมายถง ปจจยใดๆ ทอยภายนอกระบบ
ซงสงผลตอการท�างานและการคงอยของระบบ เชน ลกคา คแขง ผผลตวตถดบ องคกรทมความรวมมอกน
สภาพเศรษฐกจ กฎหมายและระเบยบขอบงคบตางๆ และเทคโนโลยสารสนเทศทเปลยนแปลงไป
เปนตน
ระบบสารสนเทศกเหมอนกบระบบอนๆ ทเราไดพบเหนอยทวไป ยกตวอยางเชน ระบบในรางกายของ
มนษย หนวยทเลกทสดคอ เซลล ดงนน ถามองวาเซลลหนงเซลลเปนหนงระบบกได เพราะเซลลมองคประกอบ
และหนาททชดเจน หรอมองวากลมของเซลลทมารวมกนเปนอวยวะใดอวยวะหนงเปนหนงระบบกได และในท�านอง
เดยวกนมองวารางกายของมนษยทประกอบดวยอวยวะทงหมดทท�างานสมพนธกนเปนหนงระบบกได
ดงนน สงส�าคญเปนอนดบแรกของการพฒนาระบบสารสนเทศคอ การนยามขอบเขตและสงแวดลอมท
เกยวของกบระบบสารสนเทศใหชดเจนและครบถวนสมบรณทสด
รปท 1.3
ตวอยางสงแวดลอม
ของระบบ
ความขดแยงระหวาง
หนวยงานยอยในองคกร
ขนตอนการทำางาน
สงแวดลอม
วฒนธรรมขององคกร
อปกรณ/เครองมอ
บคลากรในองคกร
โครงสรางองคกร
สงแวดลอมภายในระบบสงแวดลอมภายนอกระบบ
ลกคา
คแขง
กฎหมาย
และระเบยบขอบงคบตางๆ
สภาพเศรษฐกจ
เทคโนโลยสารสนเทศ
ผผลตวตถดบ
องคกรทมความรวมมอกน
ตวอยาง
บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) 5
ลกษณะของสารสนเทศทดผใชงานแตละคนอาจตองการรายละเอยดของสารสนเทศทแตกตางกน แตสงหนงททกคนตองการ
เหมอนกนคอ ความมคณภาพของสารสนเทศนนๆ ซงโดยทวไปประกอบดวยคณลกษณะดงตอไปน
1. ความถกตองและเทยงตรง (Accuracy) สารสนเทศทดจะตองมความเทยงตรงและมความ คลาดเคลอนนอยทสด เพอใหการตดสนใจในองคกรถกตอง และสามารถวางแผนการปฏบตงาน ไดอยางมประสทธภาพ
2. ความสมบรณ (Completeness) สารสนเทศทดไมไดหมายความวาเปนสารสนเทศทมปรมาณมากเทานน เพราะถามมากเกนไป แตรายละเอยดไมครบถวนและไมครอบคลมทกดานกไมสามารถใชประกอบการตดสนใจได
3. ความทนเวลาในการใชงาน (Timelines) สารสนเทศทดจะตองสามารถเรยกใชงานไดทนททตองการ นนกหมายความวาสารสนเทศจะตองถกเตรยมพรอมส�าหรบการใชงานในองคกรตลอดเวลา
4. ตรงกบความตองการใชงานของผใช (Relevance) สารสนเทศทดจะตองตอบสนองตอความตองการใชงานของทกแผนกในองคกร ดงนน การวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศใดๆ ในองคกรจะตองมการรวบรวมความตองการใชงานจากผทเกยวของทกระดบ
5. ความทนสมย (Up-to-date) สารสนเทศทดจะตองถกปรบปรง/เปลยนแปลงใหทนสมยอยตลอดเวลา เพอใหทนตอสภาวการณของทงภายในและภายนอกองคกร
6. ตรวจสอบได (Verifiability) สารสนเทศทดจะตองตรวจสอบแหลงทมาของขอมล/สารสนเทศได ทงนเพอใหเกดความมนใจวาสามารถน�ามาประกอบการท�างานและการตดสนใจได หรอวาควรจะหาขอมล/สารสนเทศจากแหลงทมาอนทนาเชอถอมากกวาน
องคประกอบของระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอร
เปนพนฐานการท�างานการพฒนาระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอรเปนพนฐานการท�างาน จ�าเปนตองตระหนกถงองคประกอบ
หลกทอยภายใตขอบเขตความตองการใชงาน และสอดคลองกบสงแวดลอมของระบบสารสนเทศนนๆ ดงรปท 1.4
เอกสาร/คมอ
ระบบสารสนเทศ
ฮารดแวร
ซอฟตแวร
เครอขาย/การสอสารผใชงาน
ขอมล
กฎระเบยบ
รปท 1.4
องคประกอบของ
ระบบสารสนเทศทใช
คอมพวเตอรเปน
พนฐานการท�างาน
ตวอยาง
คมอเรยน การวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) ฉบบสมบรณ6
1. ฮารดแวร (Hardware) เชน เครองคอมพวเตอรแมขาย เครองคอมพวเตอรลกขาย เครองพมพ
เครองอานบารโคด และอปกรณตอพวงอนๆ เปนตน
2. ซอฟตแวร (Software) เชน โปรแกรมทใชพฒนาระบบสารสนเทศ โปรแกรมในการจดการฐานขอมล
โปรแกรมส�าหรบอปกรณตอพวง และโปรแกรมพนฐานทจ�าเปนตองใชประกอบการท�างาน เปนตน
3. เครอขาย/การสอสาร (Network/Communication) เชน การเชอมโยงอปกรณตางๆ เพอประหยด
ทรพยากรและการจดการแลกเปลยนขอมลรวมกน ระหวางระบบสารสนเทศทงภายในและภายนอก
องคกร เปนตน
4. ผใชงาน (User) เชน ผใชงานทกระดบภายในองคกรและภายนอกองคกรทมหนาทความรบผดชอบ/
เกยวของกบการใชงานระบบสารสนเทศนนๆ
5. ขอมล (Data) เชน ขอมลตางๆ ทจ�าเปนตองใชเพอประมวลผลใหไดสารสนเทศตามทผใชงานตองการ
6. กฎระเบยบ (Regulation) เชน กฎ ระเบยบ ขอบงคบตางๆ ทงจากภายในองคกรและภายนอก
องคกรทเกยวของกบการพฒนาระบบสารสนเทศนนๆ ซงจะเปนหลกเกณฑทใชในการพฒนาระบบ
สารสนเทศ และท�าใหนกพฒนาระบบรวาจ�าเปนตองตรวจสอบความถกตองของขอมลทจะน�าเขาส
ระบบสารสนเทศอยางไรบางเพอลดความผดพลาดของขอมล และควรมเงอนไขในการประมวลผล
ขอมลเปนอยางไร
7. เอกสาร/คมอ (Document/Manual) เชน เอกสารทเกยวของกบการพฒนาระบบสารสนเทศ โดย
อาจเปนเอกสารขนตอนการท�างานแบบเดม เอกสารเชงเทคนคทเกดขนในระหวางการพฒนาระบบ
สารสนเทศ รวมไปถงคมอการใชงาน/การตดตงระบบสารสนเทศและอปกรณตอพวงตางๆ เปนตน
ประเภทของระบบสารสนเทศระบบสารสนเทศสามารถแบงไดเปน 6 ประเภทหลก ตามวตถประสงคและคณลกษณะของระบบ
ประกอบดวย
ระบบประมวลสารสนเทศเชงรายการ (Transaction Processing System : TPS)
ระบบประมวลสารสนเทศเชงรายการ เปนระบบสารสนเทศขนพนฐานของทกองคกรทใชในการจดเกบ
ขอมลทเกดขนจากการด�าเนนงานประจ�าวนขององคกรเขาสระบบสารสนเทศ เพอน�าไปใชในการประมวลผลเปน
สารสนเทศตอไป ดงรปท 1.5
ตวอยาง
บทท 1 ระบบสารสนเทศและองคกร (Information System and Organization) 7
ยกตวอยางเชน
� การขายสนคาทรานสะดวกซอโดยใชเครองอานบารโคดในการบนทกรายการคา
� การยม-คนหนงสอของหองสมด
� การบนทกประวตผปวยและผลการรกษาโรคในโรงพยาบาล
� การลงทะเบยนเรยนของนสตผานเครอขายอนเทอรเนต
คณลกษณะส�าคญของ TPS ประกอบดวย
1. การจดเกบ (Storage) เปนการจดเกบขอมลและสารสนเทศจากการด�าเนนงานประจ�าวนขององคกร
เพอน�าไปใชงานตอไป โดยผใชสามารถเพม/แกไข/ลบขอมลใหถกตองและทนสมยตลอดเวลา
2. การจดหมวดหม (Classification) เปนการจดกลมขอมลตามประเภททตองการใชงาน เชน การจด
หมวดหมสนคาตามประเภทสนคา การจดหมวดหมขอมลนกศกษาแยกตามคณะและสาขาวชา และ
การจดรายวชาแยกตามภาคการศกษา เปนตน
3. การค�านวณ (Calculation) เปนการค�านวณผลจากขอมลทน�าเขาสระบบ เชน การค�านวณรายได
สทธในแตละวน การค�านวณเกรดเฉลยของนกศกษาแตละคน การค�านวณคาลงทะเบยนเรยนของ
นกศกษาในแตละภาคการศกษา เปนตน
4. การเรยงล�าดบ (Sorting) เปนการจดเรยงล�าดบขอมลและสารสนเทศเพอใหเกดความสะดวกใน
การใชงาน เชน การแสดงขอมลใบสงซอสนคาตามล�าดบวนทสงสนคา การเรยงล�าดบชอนกศกษา
ตามรหสนกศกษา เปนตน
5. การสรปผล (Summarization) เปนการสรปผลขอมลในระบบ เชน การจดพมพใบสงของเรยงตาม
ล�าดบวนทสงของ และการแสดงผลการเรยนของนกศกษาแตละคนเรยงตามล�าดบภาคการศกษา
เปนตน
รปท 1.5
ระบบประมวลสารสนเทศ
เชงรายการรานสะดวกซอ
ธนาคาร
โรงพยาบาล
ระบบประมวลสารสนเทศ
เชงรายการ (TPS)
สารสนเทศเอกสาร/รายงาน
ตวอยาง