การจดการเรยนรในปจจบนและในอนาคตคณครคงตองมการปรบตวพอสมควร เนองดวยมการเปลยนแปลงและการปรบตวทางดานการศกษาซงเปนเรองทจ�าเปนและจะตองมความสอดคลองกบความตองการของสงคม หรอกลาวอกนยหนงไดวาการเปลยนแปลงทางดานสงคมสงผลตอการเปลยนแปลงทางดานการศกษา

สะเตมศกษา (STEM Education) เปนแนวทางการจดการศกษาหนงทชวยสงเสรมใหผเรยนมทกษะและสมรรถนะทสอดคลองกบความตองการทเปลยนแปลงไปตามสงคมปจจบนและความกาวหนาในศตวรรษท 21 แตการจดการเรยนรตามสะเตมศกษาเปนอยางไรนน ในขณะนเชอวาผอานหลาย ๆ ทาน โดยเฉพาะอยางยงครผสอนคงจะมประเดนสนทนากนเกยวกบเรองการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาในโรงเรยนกนอยางกวางขวาง คณครสวนใหญคงจะมความวตก

กงวล ไมแนใจเกยวกบแนวทางการจดการเรยนร ดงนนจงมกมค�าถามหลายประการเกยวกบสะเตมศกษา ซงแนนอนวาครในหลาย ๆ ประเทศกมขอสงสยในลกษณะเดยวกนกบครไทยในชวงระยะเรมตนทมการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา ดงนนจะขอสรปประเดนขอสงสยตาง ๆ ในลกษณะของค�าถามและค�าตอบสน ๆ เพองายตอการท�าความเขาใจ ซงขอมลในการตอบค�าถามนนไดมาจากการศกษาและรวบรวมจากประสบการณของผทเคยน�าการจดการเรยนรตามแนวทางของสะเตมศกษาไปใช โดยเฉพาะอยางยงในประเทศสหรฐอเมรกา และอกนยหนงจากแนวทางของคณะท�างานของ สสวท. ทสงเสรมสนบสนนใหมการน�าสะเตมศกษามาปรบใชเพอรองรบความเปลยนแปลงทางการศกษา สงคมและงานอาชพในศตวรรษท 21 ดงนนขอมลเหลานคงมประโยชนส�าหรบคณครไดพอสมควร

สะเตมศกษำกบกำรจดกำรเรยนรในศตวรรษท 21

ดร.สพรรณ ชาญประเสรฐ ผอ�านวยการสาขาเคม สสวท. / e-mail : supunnee@ipst.ac.th

(ทมำ : http://stem-club.org/)

ปท 42 ฉบบท 186 มกราคม - กมภาพนธ 2557

3

IPST-186-2.indd 3 4/24/2557 22:53

1. สะเตมศกษา คออะไรสะเตมศกษา เปนแนวทางการจดการเรยนรทมการ

บรณาการ วทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร โดยทการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาจะตองมการบรณาการพฤตกรรมทตองการหรอคาดหวงใหเกดขนกบผเรยนเขากบการเรยนรเนอหาดวย พฤตกรรมเหลาน รวมถงการกระตนใหเกดความสนใจในการสบเสาะหาความร การส�ารวจตรวจสอบ การคดอยางมเหตมผลในเชงตรรกะ รวมถงทกษะของการเรยนรหรอการท�างานแบบรวมมอ ดงนนจะพบวาสะเตมศกษาไมใชเรองใหม เพยงแตเปนการจดการเรยนรทสงเสรมใหเกดการบรณาการการเรยนรวทยาศาสตร คณตศาสตร เทคโนโลย และกระบวนการทางวศวกรรมศาสตร ทงนเพอมงเนนใหสามารถน�าความร ทกษะ และประสบการณจากการเรยนรไปใชแกปญหาในชวตจรง เปนประโยชนตอการด�าเนนชวตและการประกอบอาชพในอนาคต

2. นกเรยนกลมใดทควรไดรบการพฒนาตามแนวทางของสะเตมศกษา

นกเรยนทกคนสามารถไดรบการพฒนาตามแนวทางของสะเตมศกษา เพราะสะเตมศกษาออกแบบมาเพอเพมความเชยวชาญส�าหรบนกเรยนทกคนในทางวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร ซงเทากบเปนการเพมจ�านวนนกเรยนทไดรบการเตรยมความพรอมอยางเหมาะสมส�าหรบการศกษาและงานอาชพทางวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม หรอคณตศาสตร ทงนเนองดวยการศกษาตามแนวทางสะเตมศกษามเปาหมายเพอเตรยมความพรอมแกผเรยนทงเพอการศกษาตอในระดบทสงขนและเพอการอาชพในศตวรรษท 21

3. โรงเรยนจะน�าสะเตมศกษาสการปฏบตไดอยางไร และสามารถน�าไปจดเรยนรในเวลาเรยนปกตไดหรอไม

โรงเรยนสามารถจดกจกรรมการเรยนรใหสอดคลองตามแนวทางของสะเตมศกษาไดหลายรปแบบ ซงอาจเปนกจกรรมทเกดขนในชนเรยนในกรณทกจกรรมนนใชระยะเวลาไมมาก หรอถากจกรรมนนใชระยะเวลามากอาจมอบหมายใหท�านอกชนเรยนรวมดวยกไดซงอาจอยในรปของการมอบหมายให

ออกแบบชนงานกลม หรอในรปของโครงงานกได โดยมการก�าหนดประเดนปญหาหรอหวขอทสามารถเชอมโยงสการบรณาการความรของเนอหาทมความสอดคลองกบเนอหาบทเรยนตามความเหมาะสม เนองจากความรพนฐานของการศกษาตามแนวทางสะเตมศกษา คอเนอหาสาระตามหลกสตรแกนกลางนนเอง ซงครควรจะยดเนอหาสาระหลกนนเปนฐานในการออกแบบการจดการเรยนรทน�าไปสการแกปญหาในสงแวดลอม สถานการณ เหตการณ หรอปรากฏการณทเกดขนในชวตจรง

ดงนนการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาสามารถจดใหมความเชอมโยงกบเนอหาทมการจดการเรยนรในชวโมงเรยนปกตได และการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาไมไดเขาไปแทนทหรอเพมเตมจนเปนสวนเกนของหลกสตร กลาวคอการจดการเรยนรจะกลมกลนและมความเหมาะสมกบการจดการเรยนรในเนอหาวชา เนองจากสะเตมศกษาเปนการสงเสรมใหมการเรยนรผานกจกรรมหรอโครงงานทมงแกไขปญหาทพบเหนในชวตจรง เพอฝกประสบการณ กอใหเกดความคดสรางสรรค และอาจน�าไปสการสรางนวตกรรม

4. มการก�าหนดมาตรฐานในการวดผลการเรยนรตามแนวทางของสะเตมศกษาหรอไม

ในขณะทยงไมมแนวทางการวดผลตามแนวทางสะเตมศกษาอยางเปนรปธรรม ดงนนกรอบทถกน�ามาใชในการวดและประเมนผลยงคงเปนแนวความคดหลกของวทยาศาสตร คณตศาสตรและเทคโนโลย หลายทานอาจเกดความสงสยวาเพราะเหตใดโรงเรยนจงตองน�าแนวทางการจดการเรยนรสะเตมศกษาไปใชในเมอยงไมมค�าอธบายทชดเจนในเรองน แตอยางไรกตามเชอวาหากกระทรวงมนโยบายใหโรงเรยนมการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาอยางชดเจนแลวคงตองมแนวทางหรอตวอยางในการประเมนผลทชดเจนขนอยางแนนอน แตในเบองตนถาโรงเรยนใดมการฝกปฏบตตามแนวทางของสะเตมศกษาอยางแทจรงแลวท�าใหนกเรยนมคณลกษณะทงทางทกษะและแนวความคดหลกตาง ๆ ทสามารถวดและประเมนผลได กสามารถก�าหนดเปนแนวทางของการวดและประเมนผลเพมเตมได

นตยสาร สสวท.

4

IPST-186-2.indd 4 4/24/2557 22:53

5. สะเตมศกษาชวยพฒนาหรอเพมขดความสามารถของนกเรยนอยางไร

มคนจ�านวนมากอาจของใจวาการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาจะชวยยกระดบหรอเพมศกยภาพของผเรยนไดหรอไม อยางไร

ตามทไดกลาวแลววาการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา นอกจากการบรณาการดานเนอหาวชาแลวยงไดน�าหลกการและทกษะ กระบวนการคด การออกแบบ การแกปญหา การใหเหตผลตาง ๆ ทางวศวกรรม มาบรณาการรวมดวยทงในระดบชนประถมศกษาจนถงระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนจะไดเรยนรและกอใหเกดทกษะตาง ๆ ทสามารถน�าไปประยกตใชในสถานการณทหลากหลาย และการบรณาการกระบวนการทางวศวกรรมและการแกปญหาไปในรายวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรเปนการเชอมโยงหลกสตรไปสโลกแหงความเปนจรง ซงน�าไปสเปาประสงคทแทจรงของการเรยนรและการแกปญหา นกเรยนทมความร ความเชยวชาญทางสะเตมจะสามารถตอบค�าถาม หรอแกปญหาทซบซอนไดดขน สามารถส�ารวจตรวจสอบในประเดนขอสงสยตาง ๆ และพฒนาไปสการแกปญหาททาทายและปญหาในโลกทเปนจรง ในขณะเดยวกนกสามารถประยกตใชความรทางวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรมและคณตศาสตรในดาน อน ๆ ไดอยางเหมาะสม นอกจากนนกเรยนทมความช�านาญหรอเชยวชาญทางสะเตมยงมคณสมบตของการเปนนกคดอยางเปนเหตเปนผล เปนนกสอสารทมประสทธภาพ และขณะเดยวกนกเปนผทมความรอบรทางเทคโนโลย ทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร

ดงนนครควรพยายามน�ายทธศาสตรตาง ๆ ของการจดการเรยนรมาใชในการออกแบบการจดการเรยนรเพออ�านวยความสะดวกในการเรยนรทมการบรณาการทงแนวความคดหลกทางวทยาศาสตร คณตศาสตร และกระบวนการทางวศวกรรม โดยน�าเทคโนโลยมาเออประโยชนตอการเรยนร รวมทงการจดบรรยากาศใหเปนชนเรยนส�าหรบนวตกรรมและการออกแบบของผเรยนภายใตบรรยากาศการเรยนรทเปนเชงบรณาการ (Rockland และคณะ, 2010)

ในหลาย ๆ ประเทศ จงใหความส�าคญกบการจดกจกรรมทมการเตรยมความพรอมใหกบครใหสามารถจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ อยางไรกตามสะเตมศกษานคอแนวโนมหรอกระแสความตองการทก�าลงเกดขน แมในประเทศสหรฐอเมรกาเองกมนกการศกษาบางสวนทวพากษถงการจดการเรยนรตามแนวทางของสะเตมศกษาวาเปนกระแสนยมและจะสงผลกระทบนอยมากในระบบถาหากวาไมมมาตรฐานทจะน�ามาใชในการวดและประเมนผล ซงจะท�าใหครและนกเรยนสวนใหญไมเกดความตระหนกและไมเหนความส�าคญของการจดกจกรรมตามแนวทางสะเตมศกษาสชนเรยน ดงนนประเทศไทยเรากควรตระหนกในประเดนนดวยเชนกน และควรสงเสรมใหมโครงการทพฒนาครใหเกดความตระหนกและเหนถงความส�าคญของการพฒนาทกษะการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาและควรมแนวทางในการสงเสรมใหคร น�าวธการและทกษะเหลานนสชนเรยนอยางมประสทธภาพ

บรรณานกรมMaryland STEM: Innovation Today to Meet Tomorrow’s Global Challenges. STEM Education Frequently Asked Questions. Retrieved January 10, 2014, from http:// mdk12.org/instruction/curriculum/STEM/pdf/STEM_Fre quently_Asked_Questions.pdfMeyrick, Kristy M. (2011). How STEM Education Improve & Student Learning. Meridian K-12 School Computer Technologies Journal, 14(1).Rockland, R., Bloom, D. S., Carpinelli, J., Burr-Alexander, L., Hirsch, L. S., & Kimmel, H. (2010). Advancing the “E” in K-12 STEM Education. Journal of Technology Studies, 36(1), 53-64.

ปท 42 ฉบบท 186 มกราคม - กมภาพนธ 2557

5

IPST-186-2.indd 5 4/24/2557 22:53