การเยยมบาน (Home visit)

การเยยมบาน (Home visit) การเยยมบาน หมายถง วธการทใชในการดแลสขภาพทบานซง

ควรจะมรปแบบและวธการ เพอใหเกดผลคมคามากทสด บคลากร

ในทมเยยมบาน ควรทจะตองมความร, ทกษะและเจตคตทดตอการ

เยยมบานดวย

การดแลสขภาพทบาน (Home health care)

การดแลสขภาพทบาน หมายถง แบบแผนการดแล,

ใหบรการทเปนทางการ, สมาเสมอโดยบคลากรทางดาน

สขภาพหลากหลายสาขาวชาตอผปวยโดยตรงในบานของ

ผปวย

วตถประสงคการเยยมบาน

1. เพอใหผปวยและญาตมความมนใจและสามารถพงตนเองในการดแลสขภาพทบานได

2. เพอใหญาตรวธในการอยรวมกบผปวยทบาน และรวมดแลรกษาผปวย

3. เพอประเมนทงโรค (Disease) และความเจบปวย (Illness) ทแทจรงของผปวยและญาตไดอยางถกตอง ครอบคลม

3. เพอทาความรจกและสานตอความสมพนธอนดกบผปวยและญาตในระยะยาว

4. เพอประเมนภาวะความเสยงตาง ๆ ตอสขภาพของครอบครวนน ๆ และหาแนวทางทจะลดความเสยงตาง ๆ เชน สามารถโนมนาวหรอแนะนาใหมการเปลยนพฤตกรรมทเสยงตอความเจบปวย เมอผปวยและญาตมความศรทธาตอแพทยและทมงานนน ๆ มานานพอ

ประเภทของการเยยมบาน

1. เยยมบานคนปวย แบงเปน 3 ประเภท คอ โรคฉกเฉน โรคเฉยบพลน หรอโรคเรอรง

2. เยยมบานคนใกลตาย เพอดแลความเจบปวยระยะสดทาย อยเปนเพอนขณะทตาย ดแลญาตจนถงการตาย

3. เยยมบานเพอประเมนสภาวะสขภาพ ในรายทตองใชยาหรอการรกษาทซบซอน ในรายทมาใชบรการการรกษาเกนจาเปน ในรายทมารบบรการลาบาก เชน พการ ถกสงคมรงเกยจ ถกทอดทง ตดยา ชวยเหลอตนเองไมได เปนตน

4. เยยมบานเพอตดตามผปวยหลงออกจากโรงพยาบาล เชน ในรายทเพมคลอดบตร ในรายทหลงการผาตด หรออบตเหต เปนตน

1. การเยยมบานกรณเจบปวย

การเจบปวยสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภทไดแก

• กรณฉกเฉน การเยยมบานประเภทนมกจะเปนการชวยเหลอเมอเกดเหตฉกเฉนกบผ ปวยในครอบครว เชน หมดสต, หอบมาก เปนตน เมอเกดเหตการณเหลานมกตองอาศยการชวยเหลอทบานหรอทเกดเหตทนท ตองมระบบการตดตอสาหรบเจาหนาททใหการชวยเหลอ ทมทชวยเหลอควรจะมความรและทกษะเปนอยางดในการชวยเหลอเบองตนในทเกดเหต ในประเทศไทยการชวยเหลอลกษณะนมกจะพบในอบตเหตตามทองถนน ผชวยเหลอควรจะมความรในการชวยเหลอเพอปองกนการเกดอนตรายมากขนกวาเดม และชวยเหลอเบองตนแกผ ปวยไดอยางด กอนทจะสงตอไปโรงพยาบาลเมอจาเปน

• โรคฉบพลน เชน โรคหวด, ทองรวง เปนตน การเยยมบานจะชวย

ประเมนและในการชวยเหลอเบองตน

• โรคเรอรง เชน โรคเบาหวาน, ความดนโลหตสง, อมพาต เปนตน การ

เยยมบานทาเพอประเมนและวางแผนในการชวยเหลอใหกบผ ปวย,

ญาต หรอหนวยงานใดในการชวยเหลอผ ปวย

2. การเยยมบานผปวยใกลเสยชวต

ผปวยทใกลเสยชวต เชน ผปวยโรคมะเรงระยะสดทาย, โรคไตวายเรอรง

ระยะสดทาย เปนตน จดประสงคในการเยยมบานผปวยประเภทน ไดแก

2.1 การดแลระยะสดทาย ผปวยประเภทนมกจะทรมานจากอาการปวด

มาก,บวม หรอหอบ การชวยเหลอผปวย เชนใหยาลดอาการปวด, ลด

อาการบวม ใหผปวย, เจาะดดนาในชองทอง, ใหออกซเจน เปนตน

2.2 ประกาศการเสยชวต เมอเกดการเสยชวตในบานการบอกสาเหตของ

การเสยชวตอาจจะผดพลาดไดเนองจากผประกาศการเสยชวตมกจะเปน

สมาชกในครอบครว การเยยมบานโดยทม รพสต. จะชวยบอกสาเหต

การตายได และทาใหอตราการตายทรวบรวมไวถกตองมากยงขน เพอทจะ

ใชบอกแนวโนมการเสยชวตและวางแผนในการปองกนโรคเหลานน

2.3 ประคบประคองภาวะโศกเศรา ทมเยยมบานสามารถใหการ

ประคบประคองทงรางกายและจตใจแกสมาชกในครอบครวตงแตระยะทร

วาผ ปวยอยในระยะสดทายของชวตจนถงผ ปวยเสยชวตลงไป และประเมน

ความผดปกตทเกดขนแกสมาชกในครอบครว เมอภาวะโศกเศราไมหายไป

ในระยะเวลาทสมควร

3. การเยยมบานเพอประเมน

ประเมนสงแวดลอมทมผลตอสขภาพของผ ปวย ผ ปวยทเปนผสงอาย

หรอผ ปวยทมปญหาทางสขภาพกายตองประเมนการใชยาของผ ปวยซง

มกจะมการใชยามาก ประเมนศกยภาพ และพฤตกรรมของครอบครวใน

การรวมดแล ประเมนความเสยงของสมาชกในบานทอาจจะถกทารายจาก

สมาชกในครอบครว ประเมนผ ปวยทจาเปนตองไปรบการรกษาท

โรงพยาบาล ประเมนรวมกบสมาชกในครอบครวเมอเกนความสามารถ

ของสมาชกในครอบครวจะดแลผ ปวยได

4. การเยยมบานหลงจากออกจากโรงพยาบาล

ประเภทของการเยยมบานหลงจากออกจากโรงพยาบาลจากการนอน

โรงพยาบาลหรอมาตรวจทแผนกผ ปวยนอก ไดแก

4.1 นอนโรงพยาบาลโดยโรคฉบพลน, อบตเหต หรอการ

ผาตด

ผ ปวยทมานอนโรงพยาบาลโดยโรคตางๆ หลงจากทออกจากโรงพยาบาล

สามารถทจะตดตามเยยมบานตอได เชน ในผ ปวยโรคฉบพลนเมอผ ปวยม

อาการดขนสามารถกลบบานได แพทยประจาครอบครวสามารถตดตามเยยม

บานเพอดอาการหรอปจจยบางอยางทมผลตอโรคผ ปวย ยกตวอยาง ผ ปวยโรค

ไขเลอดออกการตดตามการเยยมบานเพอประเมนอาการผ ปวย ประเมน

แหลงทจะเปนทวางไขของยง เปนตน กรณผ ปวยอบตเหตหรอผาตด การ

ตดตามการเยยมบานเพอประเมนบาดแผล, ทาแผลผ ปวย, ตดไหม หรอ

ประเมนสงแวดลอม เปนตน

4.2 ครอบครวและบตรทเกดใหม การเยยมบานครอบครวทม

บตรเกดใหม

เพอชวยเหลอพอ, แมทมบตรใหมทยงไมมประสบการณในการดแลลก

รวมถงการประเมนสงแวดลอมในครอบครว เพอใหเกดการดแลเกดใหม

4.3 ไมมาตามนด ผปวยทขาดนดหรอไมมาตามนด

การเยยมบานจะชวยประเมนอยางดสาเหตหรอเหตผลของผปวยทไมมาตาม

นด หรอมเหตการณทผปวยไมสามารถมาได เพอทาใหความตอเนองของ

การรกษาไดดยงขน

องคประกอบการประเมนขณะเยยมบาน

การประเมนสมาชกในครอบครวและสงแวดลอมใหรอบดาน ประกอบดวย

การประเมนดานตางๆ ดงตอไปน เพอชวยใหจาไดงาย ยอเปน

INHOMESSS หรอจาเปนระบบรางกาย จตใจ สงคมและจต

วญญาณ (bio psycho social spiritual) คอ

INHOMESSS

I : การเคลอนไหว (immobility) ไดแก การประเมนกจวตรประจาวน

(Activities of daily living) เชน การอาบนา, การเคลอนยาย, การแตงตว,

การเขาหองนา, การกนอาหารและการปสสาวะและอจจาระ ประเมนวาตองการความ

ชวยเหลอในกจกรรมเหลานหรอไม ถามการชวยเหลอเรยกวามภาวะพงพาในกจวตร

ประจาวน หรอประเมนการใชเครองมอในกจวตรประจาวน ไดแก การใชโทรศพท, การ

รบประทานยา,การไปตลาด, เตรยมอาหาร และทางานบาน

ทมเยยมบานสามารถสงเกตกจวตรประจาวนไดหรอขอรองใหผ ปวยทาใหด เมอ

พบวามปญหาในการพงพาสามารถทจะแกไขปญหาใหกบผ ปวยและสมาชกใน

ครอบครวได

N : อาหาร (nutrition) ไดแก การประเมนลกษณะอาหาร, ชนดของ

อาหาร ทผ ปวยและครอบครวรบประทานวาเหมาะสมกบโรคหรอภาวะท

เปนหรอไม ประเมนการเกบอาหาร เปนตน

H : สภาพบาน (housing) ไดแก การประเมนสภาพบานครอบครวท

ดแล เหมาะสมกบโรคทผ ปวยเปนหรอไม เชน ผ ปวยเปนวณโรคควรอยใน

หองทมหนาตาง อากาศถายเทไดสะดวก,ผ ปวยทเปนโรคขอเขาเสอมควรท

จะนอนอยชน 1 ของบานไมเดนขนบนได เปนตน

O : เพอนบาน (other people) ไดแก การประเมนดเพอนบานของ

ครอบครวทดแลความสมพนธกบเพอนบานเปนอยางไรบาน เมอครอบครว

ผ ปวยมปญหาเพอนบานสามารถใหการชวยเหลอไดหรอไม

M : การใชยา (medication) ไดแก ประเมนวธการใชยา ผ ปวยกนยา

สมาเสมอและถกตองหรอไม ภาชนะทบรรจยาเหมาะสมกบโรคทผ ปวยเปน

หรอไมหรอเหมาะสมกบยานนหรอไม เชน ผ ปวยเปนโรคขอการหยบยาจากซอง

ยาทาไดยากตองบรรจยาไวในขวดยา ยาบางอยางไมใหถกแสง เปนตน

E : การตรวจรางกาย (examination) ไดแก การประเมนจากการ

ตรวจรางกาย

S : แหลงใหบรการ (services) ไดแก การประเมนวามแหลงบรการ

อะไรบางทสามารถชวยเหลอผ ปวยภายในครอบครวหรอในชมชนได เชน

ศนยบรการสาธารณสข, บานประธานชมชน หมอพนบาน อสม. เปนตน

S: ความปลอดภย (safety) ไดแก การประเมนสภาพบานของผ ปวยตว

บาน,เฟอรนเจอร, อปกรณอานวยความสะดวก เปนตน วามความ

ปลอดภยเพยงพอสาหรบครอบครวในการอยอาศยเหลอไม เชน สายไฟท

เดนในบานใชมานานควรจะเปลยนหรอไม, พนหองนาลนเกนไปหรอไม,

บนไดบานชนหรอมราวใหจบหรอไม เปนตน

S : จตวญญาณ (spiritual) ไดแก การประเมนในเรองของการคนหา

ความหมาย,วตถประสงคและความจรงในชวต ความเชอและคณคาในสงท

แตละบคคลอาศยอย เรองของความรสก สงทอยในจตใจ รวมถงสงท

บคคลแสดงออกมาจากความเชอทางจตวญญาณของแตละบคคล สวน

ของจตวญญาณจะมผลตอสขภาพได เชน นกายในศาสนาบางนกายหาม

เตมเลอดจากผ อน เมอผ ปวยทานนนจาเปนตองผาตดอาจตองเตรยมการ

ใชเลอดของผ ปวยเองเมอจาเปน เปนตน

ขนตอนหลงการเยยมบาน

• หลงจากออกจากบานผ ปวย ทมเยยมบานควรมขนตอนตอไปโดยมา

สรปปญหาทพบ

• และการรกษาทให แลวเขยนบนทกขอมล

สรปปญหาครอบครว

• ทมงานเยยมบานกลบมาสรปปญหาครอบครวทพบทงทางดานรางกาย

จตใจ

• สงคม และจตวญญาณ ในการเยยมบานแตละครงไมจาเปนตอง

ประเมนใหครอบคลมทกดาน

• ควรประเมนตามความจาเปนและวตถประสงคทเยยมบานแตละครง

รวมถงสรปการรกษาและ

• ความชวยเหลอทใหแกครอบครว และวางแผนในการเยยมบานครง

ตอไป

บนทกขอมล

การบนทกขอมล ควรตองมสมดหรอแฟมประจาครอบครว เพอใชสาหรบ

บนทกขอมลการดแลครอบครว ในการเยยมแตละครงรปแบบทใชในการ

บนทกอาจใชรปแบบ SOAPอนประกอบดวย ประวต (subjective) ไดแก ประวตการเจบปวยสาคญ, ปจจบน,

อดต,ครอบครว รวมถงการทบทวนตามระบบการตรวจรางกายและผลทาง

หองปฏบตการ (objective) ไดแก การตรวจรางกายและผลทาง

หองปฏบตการทไดทา

การประเมน (assessment) ไดแก การประเมนการวนจฉยทงดาน บคคล

ครอบครว และสงแวดลอม ซงอาจจะวนจฉยไวเดมแลว หรอเปนปญหาใหม

สามารถบนทกการวนจฉยเปนปญหา เชน ปวดทอง (abdominal pain) การทะเลาะกนในครอบครว อาการซมเศรา การจดการตนเอง การเคลอนไหว

กรณทไมทราบการวนจฉยทแนชด ควรจะบอกสภาวะของปญหานนวา

active หรอ inactive ทงนขนกบลกษณะของผ ปวย หรอบคคลทไดรบ

การเยยม

การวางแผน (plan) ไดแก การวางแผนการวนจฉยโรค หรอการสงตรวจ

ทางหองปฏบตการ, สงไปฟนฟ หรอแผนการพดคยกบครอบครว การ

วางแผนการดแลโดยดจากสภาวะของปญหา ถาปญหา active ตองใหการดแล รกษาใหทนเวลา สวนปญหาท inactive อาจจะสงเกตดอาการ ความผ ปวยอาจจะกนยาเดม หรอรกษาแบบเดมตอไป หรอ

แผนการคนหาขอมลเพอทาความเขาใจเพมเตม