Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
อตสาหกรรมปโตรเคม
1. สภาพทวไปของอตสาหกรรม
อตสาหกรรมปโตรเคมแบงออกไดเปน 2 กลมอตสาหกรรมใหญๆ ไดแก อตสาหกรรมสำารวจและผลตปโตรเลยม ซงเปนอตสาหกรรมขนตน (Upstream Industry), อตสาหกรรมกลนนำามนและแปรรปผลตภณฑปโตรเคม เปนอตสาหกรรมขนปลาย (Downstream Industry)
รปท 1 แผนภาพคลสเตอรของอตสาหกรรมปโตรเลยม
1) อตสาหกรรมสำารวจและผลตปโตรเลยม
สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ การขดเจาะนำามน และ oilfield services
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 1
กจกรรมหลก
กลมนโยบายและองคกรสนบสนนรฐบาล หนวยงานกำากบดแลของรฐ และ
บรษทขามชาต
อตสาหกรรมบรการการกระ
จายสนคาการเงนทปรกษา
เฉพาะดานและอนๆ
อตสาหกรรมตนนำ(าการสำารวจและขดเจาะ
ปโตรเลยมอตสาหกรรมปลายนำ(าการกลนนำามนและ
ผลตภณฑปโตรเลยม
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
(1) การขดเจาะนำ(ามน - เปนอตสาหกรรมทประกอบดวยบรษทททำาหนาทขดเจาะนำามนดบ การขดเจาะนำามนดบเปนกจกรรมทตองใชความเชยวชาญสง อกทงยงตองการอปกรณขดเจาะทมเทคโนโลยทนสมย กจการสวนใหญจงไมนยมลงทนในการจางบคลากรและการซออปกรณตางๆ เปนการถาวร โดยบรษทผผลตนำามนจะใชวธจางบรษทขดเจาะนำามน มาทำาการขดเจาะในชวงระยะเวลาหนงๆ แทน
(2) Oilfield Services – ใหบรการสนบสนนบรษทขดเจาะนำามนในการสรางบอพกนำามนและกาซ รวมถงผลต ซอม และบำารงรกษาเครองมอทใชในกจกรรมการขดเจาะ และขนสงนำามนดบ นอกจากน ยงหมายรวมถงกจกรรม Seismic Testing ซงเปนการสำารวจสภาวะทางธรณวทยาภายใตพนผวดนบรเวณแหลงนำามน และการควบคมการขดเจาะทตองการความเชยวชาญสง เชน การขดเจาะแบบทะแยงมม การขดเจาะแนวราบ เปนตน
2) อตสาหกรรมกลนนำ(ามน
อตสาหกรรมโรงกลนนำามน ประกอบดวยผกลนนำามนรายใหญจำานวนไมมากนก (อาจกลาวไดวาเปน oligopoly) โดยบรษทผกลนนำามนมกจะทำาธรกจดานนำามนครบวงจร กลาวคอ กจกรรมของบรษทจะเรมตงแตการควบคมปจจยการผลต การกลนนำามน และการทำาการตลาดสำาหรบผลตภณฑปโตรเคม
ผประกอบการในอตสาหกรรมกลนนำามน จำาเปนจะตองมเงนลงทนจำานวนมหาศาล ซงปรมาณเงนลงทนดงกลาวเปนสาเหตททำาใหมผประกอบการนอยรายทสามารถจะจดหาเงนลงทนมาทำาธรกจได
จากลกษณะพนฐานดงกลาว สงผลใหมผประกอบการรายใหญในอตสาหกรรมปโตรเคม ททำาการลงทนในลกษณะธรกจครบวงจร นบตงแตการสำารวจและขดเจาะนำามน และการกลนนำามน ผประกอบการ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 2
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
เหลานมกจะลงทนในภมภาคตางๆ ทวโลก โดยอาจลงทนในรปแบบบรษทเอกชน หรอรวมทนกบรฐบาลของประเทศตางๆ ทงน โครงสรางการแขงขนในธรกจปโตรเคม ขนอยกบศกยภาพการทางดานทรพยากรธรรมชาตในภมภาค สาธารณปโภค และนโยบายภาครฐในแตละประเทศ ในกรณทรฐบาลทองถนไมอนญาตใหบรษทตางชาตลงทนอยางอสระในอตสาหกรรมปโตรเคม อาจมการตงรฐวสาหกจขนมาประกอบการในอตสาหกรรมปโตรเคมโดยเฉพาะ อยางไรกตาม ผประกอบการรายใหญในตลาดโลก ซงมอทธพลตอตลาดปโตรเคมทวโลก มดงน
(1) Exxon Mobil - บรษทนำามนครบวงจรทใหญทสดในโลก Exxon Mobile ลงทนในกจการ เชน การสำารวจและขดเจาะนำามน การกลนนำามน การกระจายและขนสงนำามน และการทำาการตลาดผลตภณฑปโตรเคม
(2) BP - บรษทนำามนครบวงจรทใหญเปนอนดบ 2 ของโลก
(3) Royal Dutch/Shell - บรษทนำามนครบวงจรทใหญเปนอนดบ 3 ของโลก มสำานกงานใหญอยท ประเทศเนเธอรแลนด
(4) OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries) – องคกรทกอตงขนโดยรฐบาลของประเทศผสงออกนำามนรายใหญของโลก โดยมเปาหมายเพอรกษาความมนคงและรงเรองของตลาดปโตรเลยมโลก ปจจบน โอเปกมสมาชก 11 ประเทศ ประกอบดวย ซาอดอาระเบย อหราน เวเนซเอลา สหรฐอาหรบเอมเรตส ไนจเรย อรก คเวต ลเบย แอลจเรย อนโดนเซย และกาตาร สงออกนำามนรอยละ 40 ของการคานำามนในตลาดโลก อกทงโอเปกยงมนำามนดบทยงไมขดเจาะรอยละ 78 ของปรมาณนำามนดบทวโลกทไดสำารวจแลว
ปจจยทมความสำาคญตอศกยภาพของอตสาหกรรมปโตรเคม ประกอบดวยความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาต (นำามนดบ และ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 3
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
กาซธรรมชาต) ในประเทศนนๆ ซงจะสนบสนนการประกอบธรกจในอตสาหกรรมสำารวจและผลตปโตรเลยม ซงเปนอตสาหกรรมตนนำาของกลมอตสาหกรรมปโตรเคม
นอกจากน ปจจยทมความสำาคญตออตสาหกรรมการกลนนำามน ไดแก ความพรอมทางสาธารณปโภคทเกยวของกบการกลนนำามน เชน การลงทนในทอสงกาซ และทอสงนำามนในประเทศ การลงทนในนคมอตสาหกรรม และความพรอมดานการเงนเพอลงทนในการกอสรางโรงกลนนำามน ซงเปนการลงทนทมมลคามหาศาล ทงน ความตองการใชนำามนและผลตภณฑปโตรเคมในประเทศมผลอยางยงตอการตดสนใจลงทนกอสรางโรงกลนนำามนในประเทศ
จากขอมลของ Energy Information Administration ของสหรฐอเมรกา ประเทศในกลมอาเซยน มปรมาณสำารองนำามน 10,644 ลานบารเรล มการผลตนำามนปละ 1,081 ลานบารเรล และบรโภค 1,257 ลานบารเรลตอป ในจำานวน 10 ประเทศของกลมอาเซยน มเพยงอนโดนเซย มาเลเซย เวยดนาม และบรไน ทปจจบนมอตราการผลตปโตรเลยมมากเกนความตองการใชภายในประเทศ ทงน กลมประเทศอาเซยนมการนำาเขานำามนจากภมภาคอนปละ 176 ลานบารเรล
สำาหรบกลมประเทศ +3 นน ประเทศจนเปนประเทศทมศกยภาพดานปโตรเลยมสงทสด โดยมปรมาณสำารองนำามนสงถง 18,300 ลานบารเรล ในขณะทเกาหลใตไมมปรมาณสำารองนำามนอยเลย อยางไรกตาม ประเทศจนมความตองการใชปโตรเลยมสงกวาความสามารถในการผลต สงผลใหกลมประเทศ +3 มการนำาเขานำามนจากภมภาคอนเปนปรมาณมหาศาล
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 4
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ตารางท 1ศกยภาพปโตรเลยมในอาเซยนและประเทศ +3 ในป 2546
ประเทศ ปรมาณสำารอง (ลานบารเรล)
อตราการผลต (บารเรลตอ
วน)
อตราการบรโภค
(บารเรลตอวน)อนโดนเซย 5,000 1,490,00
01,022,00
0มาเลเซย 3,000 730,205 460,000บรไน 1,350 200,000 17,000เวยดนาม 600 357,000 153,000ไทย 516 175,027 715,000ฟลปปนส 178 8,460 356,000สงคโปร 0 0 722,000อาเซยน 10,644 2,960,69
23,445,00
0จน1 18,300 3,540,00
05,560,00
0ญปน 59 120,000 5,570,00
0เกาหลใต 0 0 2,100,00
0ทมา : Energy Information Administration, สหรฐอเมรกา
โรงกลนนำามนในภมภาคอาเซยน มกำาลงผลตรวมกน 3.917 ลานบารเรลตอวน โดยโรงกลนทมกำาลงผลตอนดบ 1 ไดแก สงคโปร รองลงมาคอ อนโดนเซย ไทย และมาเลเซย อยางไรกตาม คาดวาภมภาคอาเซยนจะมกำาลงผลตเพมขน 440,000 บารเรลตอวนในอนาคตอนใกล เนองจากอนโดนเซยมโครงการกอสรางโรงกลนนำามนขนาดกำาลงผลต 300,000 บารเรลตอวน เพอขายนำามนสำาเรจรปใหแกจนเปนหลก อกทงเวยดนามยงอยระหวางการกอสรางโรงกลนนำามน กำาลงผลต
1 ไมรวมฮองกง
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 5
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
140,000 บารเรลตอวน ในเมอง Dumg Quat และมการพจารณาโครงการกอสรางโรงกลนนำามนอกหนงแหงในเมองไซงอน
ในกลมประเทศ +3 ประเทศญปนมศกยภาพการผลตสงถง 4,700,000 ลานบารเรลตอวน จนมศกยภาพการผลต 4,500,000 ลานบารเรลตอวน เกาหลใตมศกยภาพการผลต 2,600,000 ลานบารเรลตอวน ทงน เนองจากมการลงทนในปโตรเลยมคอมเพลกซขนาดใหญในกลมประเทศดงกลาว อกทงกลมประเทศ +3 ยงใหความสำาคญกบการผลตสนคาอตสาหกรรม สงผลใหมความตองการใชผลตภณฑปโตรเลยมในประเทศจำานวนมาก
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 6
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ตารางท 2กำาลงผลตโรงกลนในภมภาคอาเซยนและประเทศ +3 ในป 2546
หนวย : บารเรลตอวนประเทศ กำาลงผลตสงคโปร 1,300,000อนโดนเซย 992,745ไทย 681,750มาเลเซย 514,400ฟลปปนส 419,500บรไน 8,600อาเซยน 3,917,095จน 4,500,000ญปน 4,700,000เกาหลใต 2,600,000
ทมา : Energy Information Administration, สหรฐอเมรกา
ในดานกาซธรรมชาต อาเซยนมปรมาณสำารองรวม 205 ลานลานลกบาศกฟต ผลตปละ 4.9 ลานลานลกบาศกฟต แตบรโภคเพยง 2.5 ลานลานลกบาศกฟตตอป จงเปนศนยกลางการสงออกกาซธรรมชาตเหลว (LNG) ทสำาคญแหงหนงของโลก โดยมไตหวน ญปน และเกาหลใต เปนตลาดรบซอ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 7
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ตารางท 3กาซธรรมชาตในภมภาคอาเซยน ในป 2546
ประเทศ ปรมาณสำารอง(ลานลาน
ลกบาศกฟต)
อตราผลต(พนลาน
ลกบาศกฟต/ป)
การบรโภค(พนลาน
ลกบาศกฟต/ป)อนโดนเซย
92.5 2,340.0 970
มาเลเซย 75.0 1,500.0 720บรไน 13.8 333.0 36ไทย 12.7 658.0 658เวยดนาม 6.8 35 35ฟลปปนส 3.7 0 0สงคโปร 0.0 0 53อาเซยน 204.5 4,866 2,472
ทมา : Energy Information Administration, สหรฐอเมรกา
มาเลเซย สงออกแอลเอนจ รอยละ 15 ของโลก มโรงงานผลตท Bintulu ในรฐซาราวก ในเดอนกมภาพนธ ป 2543 Petronas เซนสญญารวมกบกลม Kellogg Brown and Root ขยายอตราการผลตกาซธรรมชาต สงผลใหเปนหนวยผลตแอลเอนจทใหญทสดในโลก มกำาลงผลต 1.1 ลานลานลกบาศกฟตตอป
บรไนเปนผผลตแอลเอนจอนดบ 3 ของอาเซยน และอนดบ 4 ของโลก ผลตแอลเอนจสงออกไปยงประเทศญปนตงแตป 2515 ดำาเนนการโดย The Brunei LNG (BLNG)
3) อตสาหกรรมปโตรเคม
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 8
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
อตสาหกรรมปโตรเคมซงเปนอตสาหกรรมขนปลายทพจารณาในทนมลกษณะเฉพาะหลายประการคอ
- เปนอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยเขมขน อนหมายถง กญแจแหงความสำาเรจในการแขงขนมใชแรงงานทมคาจางแรงงานตำาดงเชนกรณของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน เชน อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม หรออตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ในทางตรงกนขาม ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมนขนอยกบเครองจกรและเทคโนโลยการผลตททนสมย
- เปนอตสาหกรรมทใชเงนลงทนและเงนหมนเวยนสง โดยมการประเมนวา หากคำานวณจากการผลตตงแตอตสาหกรรมตนนำาจนถงปลายนำาตองใชเงนลงทนสงถงกวา 800,000 ลานบาท นอกจากน บรษททประกอบกจการทางดานปโตรเคมตองใชเงนหมนเวยนสงเชนกน
- เปนอตสาหกรรมทตองแขงขนทงระดบประเทศและระดบนานาชาต
- เปนอตสาหกรรมทมความเชอมโยงกบอตสาหกรรมอนมาก
- เปนอตสาหกรรมทมมลคามหาศาล เนองจากปโตรเลยมเปนแหลงพลงงานทใชกนอยางแพรหลายทสดในโลก อกทงยงมปรมาณวตถดบจำากด นำามนดบทถกสกดจำาเปนจะตองผานกระบวนการกลนกอนทจะสามารถนำามาใชได ผลตภณฑทไดจากการกลนนำามนดบมหลายชนด โดยแบงเปนผลตภณฑประเภทนำามนเชอเพลง และผลตภณฑทมใชนำามนเชอเพลง ซงเปนวตถดบสำาหรบอตสาหกรรมเคมภณฑและพลาสตก โดยมรายละเอยดของผลตภณฑดงตอไปน
ลกษณะของผลตภณฑ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 9
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
1) ผลตภณฑปโตรเคม
1.1 โอเลฟนส
สารโอเลฟนสใชเปนวตถดบในการผลตเมดพลาสตกชนดตางๆ ประกอบดวย เอทธ-ลน โพรพลน และบวทาไดอน
1.2 อะโรเมตกส
อะโรเมตกส ประกอบดวย เบนซน (Benzene) โทลอน (Toluene) ไซลน (Xylene) หรอ BTX
1.3 เมดพลาสตก
กลมเมดพลาสตกชนด HDPE และ PP เรยกวา โพลโอเลฟนส (Polyolefins) และกลมเมดพลาสตกชนด ABS/SAN PS EPS เรยกวา สไตเรนค (Styrenics) เมดพลาสตกทผลตไดจะมคณสมบตทแตกตางกน ตามลกษณะของการนำาไปใชงาน เชน งานแผนฟลม งานเปาเขาแบบ งานฉดเขาแบบ งานผลตเสนเทปและเสนใย งานผลตทอ งานรดแผน ซงใชในกจกรรมหลากหลาย ทงในงานบรรจผลตภณฑ ผลตโฟม และเปนวตถดบในผลตภณฑพลาสตกตางๆ
1.4 โพลออล
ผลตภณฑโพลออลเปนวตถดบสำาหรบผลตโพลยรเทน ไดแก โพลอเทอรโพลออล โพลเอสเทอรโพลออล พรโพลเมอร โดยโพลยรเทนสามารถนำาไปผลตเปนผลตภณฑชนดตางๆ เชน โฟมทใชในการทำาเฟอรนเจอร ฟกโฟมทใชเปนฉนวนกนการถายเทความรอนในอตสาหกรรมกอสรางอาคาร และอปกรณทำาความเยนตางๆ และโฟมสงเคราะหซงใชทำาพนรองเทา
2) ผลตภณฑนำ(ามน
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 10
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ผลตภณฑนำามน แบงไดดงน
2.1 ผลตภณฑนำ(ามนเช(อเพลง ไดแก นำ(ามนเบนซน (Gasolines) คอ นำามนเชอเพลง
สำาหรบเครองยนตเบนซน แบงโดยคาออกเทน ซงเปนตวเลขทแสดงคณสมบตตานทานการนอกของเครองยนต
นำ(ามนดเซลหมนเรว (Diesel Oil) ใชเปนเชอเพลงสำาหรบเครองยนตดเซลหมนเรวทใชกบยานพาหนะ เชน รถยนต รถบรรทก เรอประมง เรอโดยสาร รถแทรกเตอร ฯลฯ
นำ(ามนกาด (Kerosene) ใชในการจดตะเกยงใหความสวางตามชนบททอยหางไกลและไมมไฟฟา นอกจากน ยงใชในงานอตสาหกรรมบางชนดทตองการการเผาไหมของเชอเพลงทสะอาด เชน อตสาหกรรมกระเบองเคลอบเซรามก เปนตน
นำ(ามนเตา (Fuel Oil) เปนผลตภณฑนำามนทไดจากสวนทมจดเดอดสงของนำามนดบ ใชประโยชนมากในงานอตสาหกรรม การคมนาคมขนสง และใชในการผลตกระแสไฟฟา
กาซหงตม (Liquified Petroleum Gas – LPG) คอ สารประกอบไฮโดรคารบอน พวกกาซโปรเพน และกาซบวเทน สวนมากนำาไปใชในงานหงตมในครวเรอน อกทงยงสามารถนำาไปใชในงานอตสาหกรรมตางๆ นอกจากนยงใชเปนเชอเพลงสำาหรบเครองยนตเบนซนได
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 11
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
2.2 ผลตภณฑนำ(ามนอนๆ นำ(ามนหลอลนพ(นฐาน (Lube Base Oil) คอ
ผลตภณฑนำามนทไดจากผลตภณฑสวนหนกจากหอกลน
ยางมะตอย (Asphalt) เปนสารประกอบไฮโดรคารบอนหลายชนด และสารอนทรยอนๆ ซงรวมเรยกวา บทเมน มลกษณะเปนของเหลวขนและหนด ยางมะตอยเปนผลตภณฑสวนทหนกทสดทไดจากกระบวนการกลนนำามนดบ ใชสำาหรบทำาถนน ลานจอดรถ วสดกนซม
ผลตภณฑนำ(ามนอนๆ ไดแก โซลเวนท (Solvent) แวกซ (Wax)
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 12
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
2. สรปภาพรวมอตสาหกรรมปโตรเคมในกลมอาเซยนและประเทศ+3
2.1 ความสมพนธระหวางประเทศในอาเซยนและประเทศ +3 ในอตสาหกรรมปโตรเคม
อตสาหกรรมปโตรเคมในภมภาคอาเซยน หรอแมแตในประเทศ +3 ถอไดวาเปนอตสาหกรรมทมมาตรการกดกนทางการคาระหวางกนในระดบทตำามาก อยางไรกตาม เนองจากธรรมชาตของอตสาหกรรมตองอาศยการลงทนทสงมาก ประกอบกบการทเทคโนโลยการผลตอยในมอของผประกอบการเพยงไมกราย ทำาใหอตสาหกรรมนมอปสรรคในการเขาประกอบการของผผลตรายใหม จงสงผลใหโครงสรางของอตสาหกรรมนในประเทศตางๆ ทดำาเนนการศกษา (และปรากฏอตสาหกรรมปโตรเคม) มลกษณะของผขายนอยราย กระนนผประกอบการกมการแขงขนดานราคาระหวางกนดวย ซงสงผลใหผประกอบการทแมจะมนอยราย แตกลบมอำานาจเหนอตลาดไมสงอยางทควรจะเปน
เมอพจารณาอตสาหกรรมนในรายประเทศททำาการศกษา พบวา ในสวนของอาเซยนนนแบงไดเปน 2 กลมใหญคอ ประเทศทยงคงอยในขนเรมตนของการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเลยม ซงเปนอตสาหกรรมตนนำาของอตสาหกรรมปโตรเคมเทานน ทำาใหยงไมมความสามารถในการผลตปโตรเคมแตอยางใด ประเทศเหลานมกมระดบการพฒนาประเทศและระดบการพฒนาอตสาหกรรมทไมซบซอน ซงสงผลใหรปแบบและปรมาณความตองการปโตรเคมยงไมซบซอน และมปรมาณความตองการไมมากนก และโดยสวนใหญถกตอบสนองดวยการนำาเขา ประเทศเหลานไดแก พมา ลาว กมพชาและเวยดนาม
ขณะทประเทศอาเซยน 5 คอ อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปรและไทย มการพฒนาอตสาหกรรมตนนำามาเปนระยะเวลานาน และกาวเขาสการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมแลว ขณะทในกรณของ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 13
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
บรไนนนถอเปนขอยกเวนไมจดเขากลมใด เพราะแมบรไนไมไดพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม แตกมไดเปนผลมาจากการไมพฒนาอตสาหกรรมตนนำา แตมสาเหตมาจากการมงเนนผลตและสงออกเฉพาะสนคาในอตสาหกรรมตนนำาคอ นำามนดบเปนหลก
สำาหรบประเทศในอาเซยนทมการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมขนแลวนน พบวา อนโดนเซยมจดออนทการขาดความเชอมโยงระหวางอตสาหกรรมตนนำาและอตสาหกรรมปโตรเคมซงเปนอตสาหกรรมปลายนำา เพราะผประกอบการมไดดำาเนนการผลตครบวงจรตงแตอตสาหกรรมตนนำาจนถงอตสาหกรรมปลายนำา สงผลใหเกดปญหาขาดแคลนวตถดบในการผลตปโตรเคม และสงผลตอการบรหารตนทนและความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ ขณะทในกรณของประเทศอน ผประกอบการในอตสาหกรรมจะผลตคอนขางครบวงจรตงแตตนนำากระทงถงปลายนำา นอกจากนลกษณะทสำาคญอกประการของอตสาหกรรมปโตรเคมในอาเซยนคอ สรางเครอขายเชอมโยงการสงวตถดบระหวางกน และการสรางความรวมมอระหวางกนโดยการลดภาษนำาเขาเพอใหเปนไปตามพนธะผกพนตามขอตกลงจดตงเขตการคาเสรอาเซยน
ในสวนของประเทศ+3 นน จนเปนประเทศทมแหลงนำามนและกาซธรรมชาตอยมากเมอเปรยบเทยบกบญปนและเกาหลใต กระนน เนองจากการขยายตวทางเศรษฐกจอยางตอเนองและกาวกระโดดของจน ทำาใหปรมาณวตถดบดงกลาวยงไมเพยงพอกบความตองการ ทำาใหการผลตปโตรเคมของทงสามประเทศ ยงคงตองพงพาการนำาเขาวตถดบจากตางประเทศ โดยผประกอบการในประเทศเหลานมกจะมการดำาเนนการผลตอยางครบวงจร แตเมอเปรยบเทยบแลว ญปนมความสามารถในการผลตผลตภณฑปโตรเคมทมคณภาพและมความหลากหลายมากกวาจนและเกาหลใต
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 14
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
2.2 สรปภาพรวมการวเคราะหอตสาหกรรมปโตรเคม
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
บรไนดารสซาลาม
มทรพยากรนำามนและกาซธรรมชาตซงเปนวตถดบสำาคญของอตสาหกรรมปโตรเคม
อยางไรกตาม บรไนสงออกนำามนสวนใหญในรปของนำามนดบ มากกวาจะนำาไปเขาสกระบวนการผลตเปนผลตภณฑปโตรเคม หรอกลาวอกนยหนงคอ อตสาหกรรมปโตรเคมของบรไนไมใครไดรบความสนใจ
ความตองการปโตรเคมในประเทศมไมมากนก ทงนเพราะระบบเศรษฐกจของบรไนพงพงภาคพลงงานคอนำามนและกาซธรรมชาตเปนหลก มากกวาจะมงพฒนาอตสาหกรรมซงเปนภาคการผลตทตองการผลตภณฑปโตรเคมมาก
อตสาหกรรมปโตรเคมมความสำาคญตอการคาระหวางประเทศของบรไนนอยมาก เนองจากภาครฐมงเนนการสงออกปโตรเลยมซงเปนอตสาหกรรมตนนำาเปนหลก
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 15
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ในการพฒนาอยางจรงจง โดยในสวนของอตสาหกรรม
ตนนำาคอ การขดเจาะและการกลนปโตรเลยมนน โครงสรางของอตสาหกรรมมลกษณะผขายนอยรายอนเนองมาจากการประกอบการตองการการลงทนทสง จงเปนอปสรรคโดยธรรมชาตของอตสาหกรรมทกดกนการเขามาของผประกอบการรายใหมๆ
อนโดนเซย บรรษทขามชาต มบทบาทหลกในการพฒนา
N.A กลมอตสาหกรรมปโตรเคมคดเปนสดสวน
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 16
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
อตสาหกรรมปโตรเคมของอนโดนเซย ขณะทภาครฐไมมนโยบายและบทบาททชดเจนในการพฒนาอตสาหกรรมน
การประกอบการในอตสาหกรรมปโตรเคมอนโดนเซยจะแตกตางจากกรณของไทยหรอจน คอ การผลตไมไดดำาเนนการอยางครบวงจร
อตสาหกรรมปโตรเคมของอนโดนเซยมจดแขงตรงการมทรพยากรธรรมชาตคอ นำามนและกาซธรรมชาต
รอยละ 8.44 ของมลคาการสงออกทงหมดของประเทศ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 17
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
อนโดนเซยมแหลงขดเจาะนำามนและกาซธรรมชาต แตปจจบนประสบปญหาความเสอมโทรมของแหลงทรพยากรนำามนทำาใหตองลดการผลตเพอยดอายการใชงานของแหลงขดเจาะ
มการสรางเครอขายทอสงกาซเชอมโยงระหวางเกาะตางๆ
ภาครฐยงไมมนโยบายทชดเจนในการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม
ขาดความเชอมโยงระหวาง
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 18
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
อตสาหกรรมตนนำาคออตสาหกรรมปโตรเลยม กบอตสาหกรรมปโตรเคมซงเปนอตสาหกรรมปลายนำา ทำาใหอตสาหกรรมตนนำาไมไดผลตสนคาทอตสาหกรรมปโตรเคมจะนำาไปใชประโยชนตอไปหรอมเชนนนกผลตไดไมเพยงพอกบความตองการของอตสาหกรรมขนปลาย
โครงสรางพนฐาน เชน เสนทางคมนาคมขนสงอยในสภาพทใมด เปนอปสรรคตอการขนสงสนคาใน
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 19
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
อตสาหกรรม อตสาหกรรมปโตรเคมขนตน
มผประกอบการนอยราย ทำาใหขาดแรงจงใจในการพฒนาคณภาพมาตรฐานการผลต และมาตรฐานผลตภณฑ
ภาษนำาเขาผลตภณฑปโตรเคมของอนโดนเซยลดลงอยางมากในชวงหลายปทผานมาอนเนองมาจากการปฏบตตามพนธะขอตกลงดานภาษภายใตความตกลงจดตงเขตการคาเสรอาเซยน
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 20
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
(AFTA) ซงกำาหนดใหลดภาษสนคาตางๆ ลงมาอยระหวางรอยละ 0-5 ภายในป 2546
มาเลเซย มโรงงานปโตรเคมครบวงจรทผลตสนคาประเภทแนพทา
ผลตภณฑทมาเลเซยมศกยภาพในการผลตคอเอทลน โดยมกำาลงการผลตประมาณ 1 ลานตนตอป
ภาครฐมนโยบายสนบสนนอตสาหกรรม ปโตรเคมอยางจรงจง
ผประกอบการมการรวมทนกบบรรษทขามชาตในการ
การกลนนำามนมปรมาณมากกวาความตองการภายในประเทศ จงมการสงออกนำามนสำาเรจรปบางสวนไปสประเทศในกลม+3
กลมอตสาหกรรมปโตรเคมคดเปนสดสวนรอยละ 7.65 ของมลคาการสงออกทงหมดของประเทศ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 21
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ผลตอตสาหกรรมปโตรเคม ทำาใหมความไดเปรยบดานเงนทน
อตสาหกรรมปโตรเคมของมาเลเซยในปจจบนประกอบดวยผประกอบการชาวตางชาตเปนสวนใหญ ซงไดแก BASF, BP, Dow, Shell, Exxon Mobil, Eastman Chemical, Idemitsu, Mitsui, Toray, Kaneka, Polyplastic, Dairen, Thirumalai และ West Lake โดยผประกอบการ
เหลานจะรวมดำาเนนธรกจกบPetronas
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 22
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ผลจากการลงทนของบรรษทขามชาต รวมถงการสนบสนนโดยภาครฐ ทำาใหอตสาหกรรมปโตรเคมของมาเลเซยสามารถผลตสนคาทมความหลากหลาย
มโครงสรางพนฐาน เชน เสนทางคมนาคมขนสงทด ซงเออประโยชนในดานตนทนการขนสง
ในดานของอตสาหกรรมสนบสนนนนมาเลเซยมแหลงขดเจาะนำามนและกาซธรรมชาตซงเปนแหลง
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 23
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
วตถดบสำาคญของอตสาหกรรมปโตรเคม ทำาใหมความไดเปรยบในดานของตนทนวตถดบ
พมา พมายงคงอยในชวงตนของการพฒนาอตสาหกรรมกลนปโตรเลยม และยงคงกาวไปไมถงการพฒนาอตสาหกรรมขนปลายอยางอตสาหกรรมปโตรเคม
มแหลงขดเจาะนำามนดบและกาซธรรมชาต
รฐบาลทหารพมา เปนผมสวนสำาคญในการควบคมและออก
การผลตไมเพยงพอตอความตองการภายในประเทศ
กลมอตสาหกรรมปโตรเคมคดเปนสดสวนรอยละ 0.98 ของมลคาการสงออกทงหมดของประเทศ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 24
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ใบอนญาตการขดเจาะและกลนนำามนในประเทศ
ฟลปปนส อตสาหกรรมปโตรเคมของฟลปปนสมการผลตไมครบวงจร โดยมงการผลตไปท Plastic Rasin ซงใชโมโนเมอรจากแนพทาเปนวตถดบสำาคญในการผลต และเปนสารทจำาเปนในกระบวนการผลตพลาสตก เคลอบผวและอตสาหกรรมสงทอ เปนหลก
ขาดแคลนสนคาปโตรเคมขนตนซงผลตสารตงตนทจำาเปนในการผลตปโตรเคมขนปลาย
แมวามการคนพบแหลงขดเจาะนำามนดบภายในประเทศ แตไมเพยงพอกบความตองการ จงตองนำาเขานำามนดบ
กลมอตสาหกรรมปโตรเคมคดเปนสดสวนรอยละ 1.63 ของมลคาการสงออกทงหมดของประเทศ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 25
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ดงนนจงตองพงพงการนำาเขาปโตรเคมขนตน
อตสาหกรรมปโตรเคมประกอบดวยผผลตรายใหญเพยง 2-3 ราย ขณะทผประกอบการทเหลอมไดผลตแตเปนผนำาเขา กระนนสวนแบงตลาดกกระจกตวอยกบผประกอบการรายใหญ
อตสาหกรรมการกลนนำามนมผประกอบการนอยราย
แมวาฟลปปนสจะมพนธะทตองลดภาษสนคาในอตสาหกรรมปโตรเคมลง
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 26
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
เหลอรอยละ 0-5 ตาม Common Effective Preferential Tariff (CEPT) ภายใตขอตกลงจดตงเขตการคาเสรอาเซยน แตประธานาธบด กลอเรย อาโรโย ไดลงนามในเอกสารขอเลอนตารางการลดภาษตามความตกลงดงกลาวเมอเดอนมกราคม 2546 ในสนคายางสงเคราะหและผลตภณฑพลาสตกบางชนด ขณะทในสวนของนำามนดบและผลตภณฑปโตรเลยมตางๆ ฟลปปนสกำาหนดอตรา
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 27
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ภาษไวทรอยละ 3สงคโปร แมวาสงคโปรเปนประเทศท
ไมมทรพยากรนำามนดบ แตจากการเปนศนยกลางการคานำามนแหงหนงของโลก ทำาใหสามารถพฒนาอตสาหกรรมการกลนนำามนขนได
การเตบโตอยางรวดเรวของอตสาหกรรมปโตรเคมเปนผลมาจากรากฐานทมนคงในอตสาหกรรมกลนนำามน
เกาะจรงถอเปนจดยทธศาสตรทสำาคญของการพฒนาอตสาหกรรม
N.A กลมอตสาหกรรมปโตรเคมคดเปนสดสวนรอยละ 10.47 ของมลคาการสงออกทงหมดของประเทศ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 28
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ปโตรเลยมและอตสาหกรรมปโครเคมของสงคโปร
จากแผนการขยายการผลตปโตรเคมของผประกอบการรายตางๆ เชน แผนจะสราง ปโตรเคมคอมเพลกซขนาด 12 ตารางไมลขนทเกาะจรงโดยจะเชอมโยงทอสงระหวางจรงและสงคโปรดวย แผนของบรษทนำามนสญชาตอเมรกนเทกซาโกทจะลงทนสรางโรงงานกาซขนทจรง และแผนของ Exxon Mobile ทจะขยายปโตรเคม
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 29
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
คอมเพลกซของตนเพอขยายการผลตเอทลน สงผลใหกำาลงการผลตของสงคโปรเพมขนจาก 75,000 ตนตอป เปน 900,000 ตนตอป
ไทย แมวาไทยจะพบแหลงขดเจาะนำามนดบ แตเนองจากมปรมาณไมเพยงพอกบความตองการ จงตองพงพงการนำาเขานำามนดบ
ภาครฐมนโยบายสงเสรมใหประเทศเปนศนยกลางการกลนและขนสงนำามนในภมภาค
อตสาหกรรมปโตรเคมของ
ความตองการสนคาปโตรเคมของไทยมความสมพนธกบอตราการขยายตวของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ
จากการคาดการณของสถาบนปโตรเลยมแหงประเทศไทย ความตองการโพลเอทลนความหนาแนน
กลมอตสาหกรรมปโตรเคมคดเปนสดสวนรอยละ 9.92 ของมลคาการสงออกทงหมดของประเทศ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 30
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ไทยมลกษณะเปนตลาดผแขงขนนอยราย (5 ราย) แตมการแขงขนในระดบหนง
มอปทานสวนเกนในผลตภณฑปโตรเคมตางๆ
เทคโลยในการผลตในอตสาหกรรมปโตรเคมไมแตกตางกบเทคโนโลยของประเทศอนมากนกเพราะเจาของเทคโนโลยเปนกลมเดยวกน
อยางไรกตาม เทคโนโลยการผลตในผลตภณฑทใชกาซธรรมชาตเปนวตถดบอาจสง
สง (High Density Polyethylene)ของไทยในป 2548 มทงสน 577,000 ตนและมแนวโนมขยายตวอยางตอเนองจนคาดวาจะมปรมาณความตองการถง 662,000 ตนในป 2550
ในสวนของความตองการโพลเอทลนความหนาแนนตำา(Low Density Polyethylene) ในชวงทศวรรษทผานมามความผนผวนขนลง อยางไร
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 31
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
กวาเทคโนโลยทวไป ในป 2546 มการกำาหนด
โครงสรางภาษปโตรเคมอยระหวางรอยละ 0-5 ขณะเดยวกน กระทรวงการคลงเองไดมนโยบายการใชอตราขาเขา 6 อตรา ตามหลก Value added escalation ดงน
- รอยละ 0 สำ าหรบสนคาทมนโยบายยกเวนอากร
- รอยละ 1 สำ าหรบวตถดบ
กตาม สถาบนปโตรเลยมแหงประเทศไทยคาดวาป 2548 ความตองการผลตภณฑในกลมนจะเทากบ 270,000 ตนตอป และขยายเปน 300,000 ตนภายในป 2550
ความตองการโพลโพรพลน (Polypropylene) ในป 2548 คาดวาจะเทากบ 245,000 ตนตอป และเพมเปน 277,000 ตนตอปภายในป 2550
ความตองการ โพลไวนล
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 32
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
- รอยละ 5 สำ าหรบผลตภณฑขนตนและสนคาทน
- รอยละ 10 สำ าหรบผลตภณฑขนกลาง
- รอยละ 20 สำ าหรบของสำ าเรจรป
- รอยละ 30 สำ าหรบสนคาทตองการการคมครองพเศษ
ซงหากเปนไปตามนโยบายดงกลาว ทสดแลว ผลตภณฑขนปลายของอตสาห
คลอไรด (Polyvinyl Chloride) ในป 2548 คาดวาจะเทากบ 523,000 ตนตอปและเพมขนเปน 598,000 ตนตอป ภายในป 2550
สำาหรบความตองการโพลสไตลน (Polystyrene) คาดวาจะเทากบ 245,000 ตนตอปในป 2548 และเพมขนเปน 277,000 ตนตอป
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 33
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
กรรมปโตรเคมจะตองเสยภาษศลกากร ณ ระดบรอยละ 10 ซงจะเปนภาษตามการผกพนตอองคการการคาโลก
สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม
เวยดนามยงคงอยในชวงตนของการพฒนาอตสาหกรรมกลนปโตรเลยม และยงคงกาวไปไมถงการพฒนาอตสาหกรรมขนปลายอยางอตสาหกรรมปโตรเคม
เวยดนามมการขดพบนำามนดบ และเปนผสงออกนำามนดบ
N.A N.A
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 34
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
อยางไรกตาม เวยดนามยงขาดศกยภาพดานการกลนนำามน โดยปจจบนโรงกลนนำามนแหงแรกของประเทศกำาลงอยระหวางดำาเนนการกอสราง
โครงสรางพนฐาน เชน ทอสงนำามนยงไมครอบคลมทวประเทศ
สาธารณรฐประชาชนจน
อตสาหกรรมปโตรเคมดำาเนนการในลกษณะรฐวสาหกจ ซงประกอบการอยางครบวงจรตงแตการขดเจาะ การกลนนำามน จนถงการผลต
แมวาจนจะมการขดพบนำามนดบ แตไมเพยงพอกบความตองการจงตองนำาเขาจากตางประเทศ
ความตองการผลตภณฑ
กลมอตสาหกรรมปโตรเคมคดเปนสดสวนรอยละ 13.59 ของมลคาการสงออกทงหมดของประเทศ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 35
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
สนคาปโตรเคม ผประกอบการใน
อตสาหกรรมปโตรเคมของจนมนอยรายและเปนผประกอบการทำาใหมศกยภาพดานการลงทนและการวจยและพฒนามาก
ผลตภณฑปโตรเคมทผลตไดในประเทศจนนนรอยละ 70 เปนผลตภณฑทมมลคาเพมตำา และมความหลากหลายของผลตภณฑนอย โดยเฉพาะเมอเปรยบเทยบกบประเทศญปน เชน ในกรณ
ปโตรเคมประเภทอนพนธเอทลนของจนในป 2546 เทากบ 15.4 ลานตน และคาดวาจะเพมขนเปน 26.3 ลานตนภายในป 2552
ความตองการอนพนธโพรพลนของจนในป 2546 เทากบ 9.3 ลานตน และคาดวาจะเพมขนเปน 15.3 ลานตนในป 2552
ความตองการอนพนธอะโรเมตกสเทากบ 6.6 ลานตนในป 2546 และเพมขนเปน 12.5 ลานตนในป 2552
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 36
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ของผลตภณฑยางสงเคราะห (Synthetic Rasin) จนสามารถผลตไดเพยง 128 ชนดขณะทญปนผลตไดถง 10,000 ชนด
เมอพจารณาถงกำาลงการผลตปโตรเคมของจน พบวาในป 2546 จนมกำาลงการผลตอนพนธเอเทลนทงสน 8.5 ลานตน ขณะทกำาลงการผลตอนพนธโพรพลนเทากบ 6.7 ลานตน กำาลงการผลตอนพนธอะโรเมตกสเทากบ 6.7 ลานตน และความ
ความตองการพาราไซลนและ พทเอเทากบ 9.8 ลานตนในป 2546 และเพมขนเปน 23.5 ลานตนในป 2552
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 37
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ตองการพาราไซลนและพทเอเทากบ 4.3 ลานตน
อยางไรกตาม จนยงคงประสบปญหาเรองความไมเพยงพอของโครงสรางพนฐาน เชน เสนทางคมนาคมขนสง และพลงงานไฟฟา ซงเปนปจจยทสำาคญประการหนงของอตสาหกรรมปโตรเคม
ญปน ญปนมแหลงนำามนดบเพยงเลกนอย ดงนนจงพงพงนำามนดบนำาเขาเพอตอบสนองความตองการใชภายใน
ญปนมความตองการแนพทาสงถง 750,000-800,000 ตนตอป
ในดานของความตองการ
กลมอตสาหกรรมปโตรเคมคดเปนสดสวนรอยละ 7.78 ของมลคาการสงออกทงหมดของ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 38
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ประเทศ นอกจากนยงเปนผนำาเขากาซ
ธรรมชาตสทธดวย อยางไรกตามในสวนของ
อตสาหกรรมปโตรเคม ญปนมการผลตทมากกวาความตองการภายในประเทศและมการสงออก
ญปนถอเปนผผลตเอทลนทสำาคญในภมภาค ดวยกำาลงการผลต 7 ลานตนตอป
ภายในอตสาหกรรมการผลตประกอบดวยผประกอบการทงสน 10 ราย และผ
ผลตภณฑ ปโตรเคม พบวา ความตองการอนพนธเอทลนในป 2546 เทากบ 5.6 ลานตน และคาดวาจะลดลงเปน 5.5 ลานตนในป 2552
ความตองการอนพนธโพรพลนเทากบ 4.8 ลานตน และคาดวาจะเพมขนเปน 5.5 ลานตนในป 2552
ความตองการอนพนธอะโรเมตกสเทากบ 10.9 ลานตนในป 2546 และเพมขนเปน 11.8 ลานตนในป 2552
ประเทศ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 39
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ประกอบการ 4 รายใหญคอ Mitsubishi, Mitsui (through Ukishima and Keiyo Ethylene) และ Idemetsu and Showa Denko ของอตสาหกรรมครองสวนแบงกำาลงการผลตเกอบรอยละ 70
ผประกอบการญปนพงพงแนพทานำาเขาในการผลตเอทลนถงรอยละ 65 ขณะทสวนทเหลอ ไดจากการกลนนำามนในประเทศ
เมอพจารณาถงกำาลงการ
ความตองการพาราไซลนและพทเอระหวางป 2546-2552 จะคงททระดบ 2.2 ลานตนตอป
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 40
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ผลตปโตรเคมของญปนพบวา ในป 2546 ญปนมกำาลงการผลตอนพนธเอทลนทงสน 8 ลานตน ขณะทกำาลงการผลตอนพนธโพรพลนเทากบ 5.5 ลานตน กำาลงการผลตอนพนธอะโรเมตกสเทากบ 13.0 ลานตนและความตองการพาราไซลนและ พทเอเทากบ 4.5 ลานตน
สาธารณรฐเกาหล
สาธารณรฐเกาหลพงพงการนำาเขานำามนดบ
ผลตภณฑปโตรเคมของเกาหลมคณภาพอยในระดบ
ความตองการผลตภณฑปโตรเคม พบวา ความตองการอนพนธเอทลนในป 2546 เทากบ 3.8 ลาน
กลมอตสาหกรรมปโตรเคมคดเปนสดสวนรอยละ 11.09 ของมลคาการสงออกทงหมดของ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 41
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ปานกลาง สนคาทเกาหลใตมความ
สามารถในการแขงขนสง คอ เอทลน ซงเกาหลใตเปนผผลตอนดบ 4 ของโลก
การผลตปโตรเคมของเกาหลใตเปนการผลตเพอใชในประเทศ
อยางไรกตาม เกาหลใตมการมการสงออกสนคาทสำาคญคอเมดพลาสตกโพลโอเลฟน และ Styrenic resin มจนและเอเชยเปนตลาดสงออกหลกอตสาหกรรมปโตรเคม
ตน และคาดวาจะเพมขนเปน 4.6 ลานตนในป 2552
ความตองการอนพนธโพรพลนเทากบ 1.8 ลานตน และคาดวาจะเพมขนเปน 2.2 ลานตนในป 2552
ความตองการอนพนธอะโรเมตกสเทากบ 6.4 ลานตนในป 2546 และเพมขนเปน 9.0 ลานตนในป 2552
ความตองการพาราไซลนและพทเอเทากบ 5.9 ลานตนในป 2546 และเพมขน
ประเทศ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 42
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศทมศกยภาพใน
อตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขน ปจจยดานอปสงค
ความสำาคญตอมลคาการคาของประเทศ
ของเกาหลใต โดยมสดสวนถงรอยละ 75 ของการสงออกทงหมด
เมอพจารณาถงกำาลงการผลตปโตรเคมของเกาหลใตพบวา ในป 2546 เกาหลใตมกำาลงการผลตอนพนธเอทลนทงสน 5.6 ลานตน ขณะทกำาลงการผลตอนพนธโพรพลนเทากบ 3.9 ลานตน กำาลงการผลตอนพนธอะโรเมตกสเทากบ 7.7 ลานตนและความตองการพาราไซลนและพทเอเทากบ 6.6 ลานตน
เปน 7.5 ลานตนในป 2552
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 43
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 44
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
3. การวเคราะหเปรยบเทยบความสามารถในการแขงขนในอตสาหกรรมปโตรเคม
3.1 การวเคราะหเชงเปรยบเทยบระหวางประเทศทเปนผมบทบาทสำาคญในอตสาหกรรมปโตรเคม โดยแบบจำาลอง Diamond Modelสำาหรบในสวนนของรายงานนน คณะทปรกษาจะไดกลาวถงบท
สรปตามกรอบของแบบจำาลอง Diamond Model โดยสะทอนใหเหนถงผลสรปจากการศกษาในแตละมตของแบบจำาลอง เพอเปนขอมลพนฐานในการประเมนความสามารถในการแขงขนของประเทศตางๆ ในกลมอาเซยนและประเทศ +3 ตลอดจนใชเปนขอมลพนฐานในการกำาหนดทาทในการเจรจาตอรองทางการคาตามกรอบขอตกลงเขตการคาเสรตอไป
3.1.1 ปจจยดานวตถดบ:อตสาหกรรมปโตรเคมมลกษณะเฉพาะคอ เทคโนโลยอยใน
มอของบรษทตางชาตบางกลม ซงประเทศตางๆ ทอยในภมภาคอาเซยนและประเทศ +3 เปนเพยงผซอเทคโนโลยเหลานมาใชในการผลตของตน ในรปของการจบมอเปนพนธมตรกบบรษทเหลาน หรอซอสทธบตรของเทคโนโลยเหลานจากกลมบรษทดงกลาว ลกษณะเชนนสงผลใหไมมความแตกตางทางเทคโนโลยการผลตปโตรเคมในกลมประเทศอาเซยนและประเทศ +3 มากนก โดยเฉพาะในสวนของผลตภณฑปโตรเคมทใชนำามนเปนวตถดบขนพนฐาน อยางไรกตาม ในสวนของเทคโนโลยการผลตปโตรเคมทใชกาซธรรมชาตเปนวตถดบขนพนฐานอาจมความแตกตางกนบาง และในสวนนนน จากการสมภาษณผประกอบการและจากการศกษาเพอจดทำาแผนแมบทในการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมโดยสำานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ระบวา ไทยมศกยภาพทางเทคโนโลยในสวนนดกวาประเทศอนในภมภาคอาเซยน
3.1.2 ปจจยดานอปสงค
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 45
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ในกลมประเทศทดำาเนนการศกษาทงหมดนน พบวาจนเปนประเทศทมอปสงคตอผลตภณฑปโตรเคมในระดบสงทสดในเกอบทกกลมผลตภณฑและมแนวโนมขยายตวอยางตอเนอง ซงสวนหนงเปนผลมาจากการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศ อยางไรกตาม เนองจากศกยภาพทจำากดของการผลตในอตสาหกรรมปโตรเคม ซงไมสามารถผลตผลตภณฑทหลากหลายพอจะตอบสนองตอความตองการ ทำาใหจนตองพงพงการนำาเขาคดเปนมลคาทสงในแตละป นอกจากนเมอพจารณาเปนรายกลมสนคาพบวา อนพนธเอทลนเปนผลตภณฑทอาเซยนและจนมความตองการสงกวาผลตภณฑประเภทอน ซงจะแตกตางจากกรณของญปนและเกาหลใตทอนพนธอะโรเมตกสเปนสวนทมความตองการสงสด
ตารางท 4ความตองการปโตรเคมของอาเซยนและประเทศ+3
หนวย: ลานตนอาเซยน จน ญปน เกาหลใต
อนพนธเอทลน 4.6 15.4 5.6 3.8อนพนธโพรพลน
3.0 9.3 4.8 1.8
อนพนธอะโรเมตกส
3.4 6.6 10.9 6.4
พาราไซลนและ พทเอ
4.3 9.8 2.0 5.9
ทมา: Ministry of Economy, Trade and Industry, Japan
3.1.3 กลยทธธรกจ โครงสราง และการแขงขนภายในอตสาหกรรม
โครงสรางของอตสาหกรรมปโตรเคมในประเทศตางๆ มกเปนตลาดผขายนอยราย ทงนเนองจากลกษณะเฉพาะของอตสาหกรรม
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 46
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ทตองอาศยการลงทนสงและระยะเวลาคมทนยาวนาน นอกจากน เทคโนโลยการผลตยงกระจกตวอยในกลมผประกอบการบางกลม จงเปนอปสรรคตอการเขาสอตสาหกรรมนของผประกอบการรายใหมๆ ซงผประกอบการแตละรายในอตสาหกรรมนในประเทศสวนใหญทไดทำาการศกษาจะมการผลตทครบวงจร ตงแตผลตภณฑปโตรเคมขนตน ขนกลางจนถงขนปลาย ยกเวนกรณของอนโดนเซยทผประกอบการทผลตผลตภณฑปโตรเคมขนตน ขนกลางและขนปลายเปนคนละรายกน ซงสงผลใหอตสาหกรรมนของอนโดนเซยมความเสยเปรยบดานตนทนโดยเปรยบเทยบ นอกจากกลยทธขยายการผลตตามแนวดงแลว กลยทธอนทผประกอบการนำามาใชซงสวนหนงเปนผลมาจากนโยบายหรอการอำานวยความสะดวกของภาครฐดวยคอ การรวมกลมกนตงโรงงานผลตในบรเวณเดยวกนในลกษณะของคลสเตอร เชน ในกรณของสงคโปรทรฐชวยจดเตรยมโครงสรางและสาธารณปโภคขนพนฐานไวเพออำานวยความสะดวกแกโรงงานตางๆ
ผลตภณฑปโตรเคมทประเทศตางๆ มการผลตนน แบงไดเปน 4 ประเภทคอ อนพนธ เอทลน อนพนธโพรพลน อนพนธอะโรเมตกส และพาราไซลนและพทเอ โดยประเทศอาเซยนสวนใหญเชน มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส และไทย จะผลตอนพนธเอทลนมาก และหากพจารณาเปนภาพรวมของทงอาเซยน พบวา อนพนธเอทลน พาราไซลน และพทเอเปนผลตภณฑปโตรเคมทอาเซยนมกำาลงการผลตมากกลาปโตรเคมอน อยางไรกตาม เมอเปรยบเทยบกำาลงการผลตกบประเทศ+3 แลว ถอวายงดอยกวา
ตารางท 5กำาลงการผลตปโตรเคมของอาเซยนและประเทศ+3
หนวย: ลานตน
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 47
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
อาเซยน จน ญปน เกาหลใตอนพนธเอทลน 5.5 6.8 7.1 5.6อนพนธโพรพลน
3.7 5.7 5.6 3.9
อนพนธอะโรเมตกส
2.5 6.7 13.0 7.7
พาราไซลนและ พทเอ
5.0 4.3 4.5 6.6
ทมา: Ministry of Economy, Trade and Industry, Japan
3.1.4 อตสาหกรรมทเกยวเนองและสนบสนนอาเซยนเปนกลมประเทศทมศกยภาพดานปโตรเลยมอย
มาก โดยบรไนและอนโดนเซยมศกยภาพดานนำามนดบสง ในขณะทอนโดนเซย มาเลเซย มความโดดเดนดานศกยภาพทางกาซธรรมชาต และเปนผสงออกแอลเอนจรายใหญของโลก นอกจากน ยงมการพบนำามนดบและกาซธรรมชาตในประเทศอนๆ เชน ไทย พมา เวยดนาม ฟลปปนส โดยมเพยงลาวและสงคโปรทไมมศกยภาพดานปโตรเคมอยเลย สำาหรบประเทศจนนน มศกยภาพดานนำามนดบและกาซธรรมชาตเทยบเทากบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยรวม
อยางไรกตาม การลงทนดานการสำารวจและขดเจาะนำามน การกอสรางโรงกลนนำามนและโรงกลนกาซธรรมชาต เปนกจการทตองการเงนลงทนสง อกทงเนองจากอตสาหกรรมปโตรเคมเปนอตสาหกรรมหลกทสงผลกระทบตอความมนคงของประเทศ รฐบาลของประเทศตางๆ จงเขามามบทบาทในการกำากบดแลอตสาหกรรม โดยมการคมครองผผลตภายในประเทศ หรออาจเปนเจาของกจการดานปโตรเคมเอง อยางไรกตาม ดวยขอจำากดทางเทคโนโลยและการเงน ผประกอบการตางๆ ในอาเซยนและประเทศ +3 จงมความจำาเปนทจะตอง
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 48
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ทำาการรวมทนหรอเปนพนธมตรกบผประกอบการจากตางประเทศ เชน BP, Exxon Mobil, Caltex และ Shell
เกาหลใต ญปน และสงคโปร เปนประเทศทไมมศกยภาพทางทรพยากรปโตรเคมเลย อยางไรกตาม ประเทศตางๆ เหลานมการลงทนในอตสาหกรรมปลายนำา โดยทำาการกอสราง Petrochemical Complex ขนาดใหญในประเทศ และผลตผลตภณฑปโตรเคม ทงเพอการบรโภคในประเทศ และเพอการสงออก โดยสงคโปร เปนศนยกลางการคานำามนดบ และเปนศนยกลางกลนนำามนดบทสำาคญของโลก
ในดานกาซธรรมชาตนน แตเดมประเทศอาเซยนและกลมประเทศ +3 ใชกาซธรรมชาตในกจกรรมการเกษตร ในโรงกลนนำามน และ ในโรงงานอตสาหกรรม แตเนองจากศกยภาพทางกาซธรรมชาตทมอยเปนอนมาก รวมถงความผนผวนของตลาดนำามนโลก สงผลใหรฐบาลของประเทศตางๆ หนมาสงเสรมการใชแอลเอนจมากขนในโรงงานไฟฟา
3.1.5 นโยบายและมาตรการของรฐ ภาครฐของไทย มาเลเซย สงคโปร และจน ถอไดวามบทบาท
อยางสำาคญตอการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมของตน โดยภาครฐของไทย มาเลเซยและจน รวมถงบรษททถอหนโดยภาครฐจะมบทบาทในการพฒนาทงอตสาหกรรมตนนำาคอการกลนปโตรเลยมและอตสาหกรรมขนปลายคอปโตรเคม ขณะทในสวนของสงคโปร รฐแสดงบทบาทอยางสำาคญในฐานะผอำานวยความสะดวกดานสาธารณปโภคและโครงสรางพนฐานทจำาเปนสำาหรบการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเลยมและอตสาหกรรมปโตรเคม เชน ไฟฟา และนำาประปา หรอแมแตทอสงกาซและนำามน เปนตน
ขณะทในกรณของประเทศอนๆ ภาครฐไมคอยมบทบาททชดเจนในการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม สวนหนงอาจเปนเพราะ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 49
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประเทศตนยงอยในขนเรมตนของการพฒนาอตสาหกรรมขนตนเทานนและยงไมกาวไปถงอตสาหกรรมขนปลายเชนอตสาหกรรมปโตรเคม เชน ประเทศในกลมอนโดจน อกสวนหนงคอ แมประเทศจะมอตสาหกรรมปโตรเคมอยแลว แตภาครฐมไดมนโยบายอยางจรงจงในการสงเสรมหรอพฒนาเชนกรณของอนโดนเซย ซงการเลอกบทบาทของภาครฐในลกษณะดงกลาวสามารถสงผลตอความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมได
ในสวนของมาตรการดานภาษนน ประเทศในกลมอาเซยนจะมอตราภาษทตำาอยแลว อนเนองจากการตองปฏบตตามความตกลงจดตงเขตการคาเสรอาเซยน ขณะทในสวนของประเทศอนๆ กมไดมมาตรการกดกนทมนยสำาคญในการเปนอปสรรคทางการคาในอตสาหกรรมปโตรเคม
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 50
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
3.2 การวเคราะหเชงเปรยบเทยบระหวางประเทศทเปนผมบทบาทสำาคญในอตสาหกรรมปโตรเคม โดยแบบจำาลอง GTAP Model
ผลการวเคราะหเชงปรมาณโดยอาศยแบบจำาลอง GTAP Model แสดงใหเหนวา หากมการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน+3 แลว การยกเลกมาตรการกดกนในอตสาหกรรมปโตรเลยม จะสงผลใหอตราการขยายตวทางเศรษฐกจโดยรวมของทง 13 ประเทศมการเปลยนแปลงเพมขนโดยเฉลยรอยละ 0.01 โดยประเทศทจะไดรบประโยชนมาก (พจารณาจากการเปลยนแปลงอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ)คอประเทศทมทรพยากรปโตรเลยมของตนเองและปโตรเลยมเปนสนคาทมบทบาทตอเศรษฐกจของประเทศ เชน อนโดนเซย มาเลเซย และอาเซยนอนๆ ซงในทนหมายรวมถงบรไนดวย เนองจากเมอมการยกเลกมาตรการกดกน ประเทศเหลานจะมการเพมการใชกำาลงการผลต เหนไดจากการทผลผลตอตสาหกรรมของประเทศเหลานมการเปลยนแปลงเปนบวก ขณะทประเทศในกลม+3 ไมไดประโยชนจากการยกเลกมาตรการกดกนในสวนน
นอกจากน การยกเลกมาตรการกดกนในอตสาหกรรมปโตรเลยม จะสงผลใหมลคาการนำาเขาโดยเฉลยของทง 13 ประเทศมการเปลยนแปลงเพมขนรอยละ 0.72 ขณะทการสงออกมมลคาเพมขนรอยละ 1.68 แตกระนนกลบสงผลใหดลการคาโดยรวมของภมภาคลดลงถงเกอบ 6 พนลานเหรยญสหรฐฯ ซงสวนหนงอาจเพราะการนำาเขาปโตรเลยมของภมภาคมมลคาทสงและมความแตกตางระหวางมลคาการนำาเขาและการสงออกมากอยแลว ทำาใหแมการสงออกจะขยายตวมากกวากยงไมสมดลกบมลคาการนำาเขา โดยประเทศทไมมแหลงปโตรเลยมเปนของตนเองหรอมแตไมเพยงพอกบความตองการดงเชนทปรากฏในการวเคราะหเชงคณภาพ อนไดแก ไทย ฟลปปนส สงคโปร จน ญปน และเกาหลใตจะมดลการคาทลดลงหากมการยกเลกมาตรการ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 51
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
กดกนในอตสาหกรรมปโตรเลยม ขณะทประเทศทมแหลงปโตรเลยมของตนเอง เชน อนโดนเซย มาเลเซย ดลการคาจะปรบตวดขน
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 52
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ตารางท 6การวเคราะหผลการลดมาตรการกดกนเชงปรมาณเปรยบเทยบในภาพรวม
รวม ประเทศ+3 อาเซยนปโตรเลยม
การกลน
พลาสตก
ปโตรเคม
ปโตรเลยม
การกลน
พลาสตก
ปโตรเคม
ปโตรเลยม
การกลน
พลาสตก
ปโตรเคม
การเปลยนแปลงของ GDP (%) 0.01 0.01 0.35 0.50 0.00 0.02 0.29 0.49 0.02 0.00 0.42 0.51
การเปลยนแปลงของ
ระดบราคา (%)0.00 0.01 0.21 0.29 0.00 0.01 0.21 0.35 0.01 0.00 0.20 0.23
การเปลยนแปลงมลคาการนำาเขา (
%)0.72 0.32 3.28 2.69 0.07 0.26 2.90 2.32 1.36 0.38 3.66 3.05
การเปลยนแปลงมลคาการสงออก
(%)1.68 10.8
425.2
8 1.68 2.81 12.90 16.11 2.81 0.54 8.79 34.4
6 0.54
การเปลยนแปลงดลการคา (ลานเหรยญสหรฐฯ)
-5,964.28
980.94
17,518.3
0
14,761.4
3
-6,088.21
472.08
11,861.57
7,810.02
123.93
508.87
5,656.73
6,951.41
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 53
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
รวม ประเทศ+3 อาเซยนปโตรเลยม
การกลน
พลาสตก
ปโตรเคม
ปโตรเลยม
การกลน
พลาสตก
ปโตรเคม
ปโตรเลยม
การกลน
พลาสตก
ปโตรเคม
การเปลยนแปลงผลผลต
อตสาหกรรม (%)
0.05 1.43 8.35 7.50 0.01 1.44 4.44 5.56 0.09 1.42 12.26 9.44
การเปลยนแปลงราคาตลาดของ
สนคา (%)0.10 0.00 0.20 0.56 0.01 0.00 0.18 0.33 0.18 0.00 0.22 0.79
การเปลยนแปลงรายไดครวเรอน
(%)0.01 0.01 0.38 0.53 0.00 0.02 0.30 0.51 0.02 0.00 0.45 0.56
การเปลยนแปลงการบรภาคภาค
เอกชน (%)0.01 0.00 0.16 0.25 0.00 0.01 0.09 0.16 0.01 0.00 0.23 0.33
ทมา : จากการคำานวณโดยอาศยแบบจำาลอง GTAP Model
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 54
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ตารางท 7ผลการวเคราะหเชงปรมาณกรณยกเลกมาตรการกดกนใน
อตสาหกรรมปโตรเลยมจำาแนกตามรายประเทศ
อนโดนเซย
มาเลเซย
ฟลปปนส
สงคโปร
ไทยเวยดนาม
อาเซยนอนๆ
จน ญปนเกาหลใต
การเปลยนแปลง
ของ GDP (%)0.04 0.02 0.00 0.00 0.0
0 0.01 0.05 0.00 0.00 0.00
การเปลยนแปลง
ของระดบราคา (%)
0.01 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.03 0.0
0 0.00 0.00
การเปลยนแปลง
มลคาการนำาเขา (%)
3.59 1.86 0.00 0.00 0.00 0.76 3.33 0.2
1 0.00 0.00
การเปลยนแปลงมลคาการสง
ออก (%)
1.77 0.88 0.00 0.04 0.29 0.14 0.70 2.6
7 5.77 0.00
การเปลยนแปลง
ดลการคา (ลานเหรยญ
สหรฐฯ)
582.27
351.51
-209.
63
-571.
41
-509.13
218.05
262.26
-683.79
-3591
.13
-1813.28
การเปลยนแปลง
ผลผลตอตสาหกรรม (
%)
0.24 0.13 0.00 0.00 0.00 0.04 0.20 0.0
20.00
070.00
00
การเปลยนแปลง
ราคาตลาดของ
0.50 0.26 0.00 0.00 0.00
0.09 0.43 0.03
0.0013
0.0000
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 55
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
อนโดนเซย
มาเลเซย
ฟลปปนส
สงคโปร
ไทยเวยดนาม
อาเซยนอนๆ
จน ญปนเกาหลใต
สนคา (%)การ
เปลยนแปลงรายไดครวเรอน
(%)
0.04 0.02 0.00 0.00 0.00 0.01 0.05 0.0
0 0.00 0.00
การเปลยนแปลงกา
รบรภาคภาคเอกชน (%)
0.03 0.02 0.00 0.00 0.00 0.01 0.02 0.0
0 0.00 0.00
ทมา : จากการคำานวณโดยอาศยแบบจำาลอง GTAP Model
การยกเลกมาตรการกดกนในสวนของการกลนปโตรเลยมจะมผลทำาใหอตราการขยายตวทางเศรษฐกจและระดบราคาโดยรวมทง 13 ประเทศ เพมขนเพยงรอยละ 0.01 และจะสงผลใหมลคาการสงออกโดยเฉลยของทง 13 ประเทศเพมขนรอยละ 10.84 ขณะทมลคาการนำาเขาเพมขนรอยละ 0.32 สงผลใหดลการคาปรบตวดขนกวา 980 ลานเหรยญสหรฐฯ นอกจากน เมอพจารณาเปนรายประเทศ พบวา หากมการยกเลกมาตรการกดกนในสวนของการกลนปโตรเลยม ทกประเทศจะมการเพมผลผลตอตสาหกรรม ยกเวนเวยดนามทไมมการเปลยนแปลง โดยประเทศทมอตราการเพมขนของผลผลตอตสาหกรรมมากทสดไดแก สงคโปร เกาหลใตและไทย ขณะทประเทศทจะมดลการคาเพมขนไดแก เกาหลใต จน สงคโปร มาเลเซยและไทย ซงเปนประเทศทมความสามารถในการแขงขนในอตสาหกรรมการกลนปโตรเลยม ขณะทประเทศทดลการคามแนวโนมลดลงจะเปนประเทศทอาจมแหลงปโตรเลยมของตนเอง แตมไดมงพฒนาอตสาหกรรมตอเนองอยางจรงจงเชนกรณของอนโดนเซยและฟลปปนส ซงกสอดรบกบผลการวเคราะหเชงคณภาพทปรากฏ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 56
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 57
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ตารางท 8ผลการวเคราะหเชงปรมาณกรณยกเลกมาตรการกดกนใน
อตสาหกรรมการกลนปโตรเลยมจำาแนกตามรายประเทศ
อนโดนเซย
มาเลเซย
ฟลปปนส
สงคโปร
ไทยเวยดน
าม
อาเซยนอนๆ
จน ญปนเกาหล
ใต
การเปลยนแปลง
ของ GDP (%)0.02 0.01 0.01 -
0.070.0
4 0.00 0.00 0.02 0.00 0.03
การเปลยนแปลง
ของระดบราคา (%)
0.01 0.00 0.00 0.00 0.01 0.00 0.00 0.0
1 0.00 0.01
การเปลยนแปลง
มลคาการนำาเขา (%)
0.14 0.12 0.09 2.12 0.07 0.00 0.11 0.2
3 0.04 0.51
การเปลยนแปลงมลคาการสง
ออก (%)
8.32 6.86 10.74 8.63 10.
45 5.41 11.09
14.41 9.28 15.0
0
การเปลยนแปลง
ดลการคา (ลานเหรยญ
สหรฐฯ)
-35.37 45.24
-17.4
2494.
29197.30
-163.
85
-11.3
1337.63
-626.
49760.
94
การเปลยนแปลง
ผลผลตอตสาหกรรม (
%)
0.78 1.28 0.63 5.52 1.31 0.00 0.40 0.9
0 0.17 3.26
การเปลยนแปลง
ราคาตลาดของสนคา (%)
0.01 0.01 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.0
1 0.00 0.00
การ 0.02 0.01 0.01 -0.08
0.04
0.00 0.00 0.02
0.00 0.04
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 58
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
อนโดนเซย
มาเลเซย
ฟลปปนส
สงคโปร
ไทยเวยดน
าม
อาเซยนอนๆ
จน ญปนเกาหล
ใต
เปลยนแปลงรายไดครวเรอน
(%)การ
เปลยนแปลงการบรภาคภาคเอกชน (%)
0.00 0.01 0.00 -0.08
0.04 0.00 0.00 0.0
1 0.00 0.02
ทมา : จากการคำานวณโดยอาศยแบบจำาลอง GTAP Model
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 59
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
การยกเลกมาตรการกดกนในอตสาหกรรมพลาสตกจะสงผลใหอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ (GDP) เพมขนรอยละ 3.5 ในภาพรวมซงถอวามากทสดเมอเปรยบเทยบในกลมอตสาหกรรมปโตรเคม ทงนอาจเปนผลมาจากการทในปจจบน อตสาหกรรมพลาสตกเปนอตสาหกรรมทมมาตรการกดกนทางการคาสงกวาเมอเปรยบเทยบกบอตสาหกรรมปโตรเลยมหรอการกลนปโตรเลยม ดงนนเมอมการยกเลกมาตรการกดกน ประโยชนทไดรบจงสงกวา โดยอาเซยนจะเปนกลมทอตราการขยายตวเพมมากกวากลมประเทศ+3
นอกจากน เมอมการยกเลกมาตรการกดกนในอตสาหกรรมน สงผลใหผลผลตอตสาหกรรมของทกประเทศมการขยายตวเพมขน โดยประเทศทมการขยายตวของผลผลตอตสาหกรรมมากทสดไดแก เวยดนาม ไทย และสงคโปรตามลำาดบ และเมอพจารณาดานการคาระหวางประเทศ มลคาการสงออกโดยรวมของภมภาคอาเซยนและประเทศ+3 จะมการขยายตวมากถงรอยละ 25.28 ขณะทการนำาเขาขยายตวรอยละ 3.28 และจะสงผลใหดลการคาของภมภาคเพมขนกวา 17,000 ลานเหรยญสหรฐฯ โดยดลการคาทเพมขนนนกวา 1 หมนลานเหรยญสหรฐฯ จะเปนของประเทศ+3 ขณะทประเทศอาเซยนจะมดลการคาเพมขน 5,600 ลานเหรยญสหรฐฯ ซงการพจารณาผลเปนรายประเทศ แสดงใหเหนวา ประเทศทดลการคามการเปลยนแปลงเพมขนมากหากมการยกเลกมาตรการกดกนในอตสาหกรรมพลาสตก คอ ญปน เกาหลใต ไทย สงคโปร และมาเลเซยตามลำาดบ ขณะทประเทศจน ฟลปปนส มแนวโนมทจะนำาเขาพลาสตกเพมมากขนจนสงผลใหดลการคาลดลง
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 60
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ตารางท 9ผลการวเคราะหเชงปรมาณกรณยกเลกมาตรการกดกนใน
อตสาหกรรมพลาสตกจำาแนกตามรายประเทศ
อนโดนเซย
มาเลเซย
ฟลปปนส
สงคโปร
ไทยเวยดนาม
อาเซยนอนๆ
จน ญปนเกาหลใต
การเปลยนแปลงของ GDP
(%)
0.27 0.30 0.18 0.86 0.81 0.41 0.09 0.05 0.24 0.58
การเปลยนแปลง
ของระดบราคา (%)
0.19 0.11 0.12 0.41 0.49 0.00 0.08 0.04 0.20 0.40
การเปลยนแปลงมลคาการนำา
เขา (%)
4.70 3.78 1.40 5.82 6.13 3.32 0.47 0.32 1.97 6.41
การเปลยนแปลงมลคาการสง
ออก (%)
22.77 18.60
25.17
20.25
33.69
69.14
51.58 4.10 16.6
027.6
4
การเปลยนแปลง
ดลการคา (ลานเหรยญ
สหรฐฯ)
777.06
1,244.30
-172.
691,818.53
1,990.40
18.97
-19.8
4
-342.
807,698.82
4,505.55
การเปลยนแปลง
ผลผลตอตสาหกรรม
(%)
8.19 10.91 4.05 17.3
820.8
722.8
9 1.56 0.58 2.81 9.94
การเปลยนแปลงราคาตลาดของสนคา (
0.16 0.17 0.09 0.42 0.48 0.15 0.08 0.03 0.18 0.33
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 61
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
อนโดนเซย
มาเลเซย
ฟลปปนส
สงคโปร
ไทยเวยดนาม
อาเซยนอนๆ
จน ญปนเกาหลใต
%)การ
เปลยนแปลงรายไดครวเรอน (%)
0.28 0.33 0.19 0.94 0.88 0.44 0.09 0.05 0.24 0.61
การเปลยนแปลงการบรภาค
ภาคเอกชน (%)
0.10 0.24 0.07 0.53 0.41 0.24 0.01 0.02 0.05 0.21
ทมา : จากการคำานวณโดยอาศยแบบจำาลอง GTAP Model
หากพจารณาตงแตอตสาหกรรมตนนำาคอปโตรเลยม การกลนปโตรเลยม และพลาสตก และดำาเนนการยกเลกมาตรการกดกนทงกลมอตสาหกรรม จะสงผลใหอตราการขยายตวทางเศรษฐกจเพมขนรอยละ 0.50 โดยทงอาเซยนและกลมประเทศ+3 จะมอตราการเพมขนทใกลเคยงกน ขณะทมลคาการนำาเขาโดยรวมเพมขนรอยละ 2.96 โดยภมภาคอาเซยนจะมอตราการขยายตวของมลคานำาเขาสงกวาประเทศ+3 ขณะทในดานการสงออก มลคาการสงออกโดยรวมจะขยายตวรอยละ 1.68 สงผลใหดลการคามการเปลยนแปลงดขนกวา 14,000 ลานเหรยญสหรฐฯ โดยในจำานวนน กวา 11,000 ลานเหรยญสหรฐฯ ทเพมขนเปนของประเทศ +3
จากมมมองของไทย การยกเลกมาตรการกดกนในกลมอตสาหกรรมปโตรเคมสงผลใหผลผลตอตสาหกรรมของผประกอบการมการขยายตวกวารอยละ 20 ซงถอวามากเปนอนดบ 2 รองจากสงคโปร ขณะทระดบราคากปรบตวสงขน หรอกลาวไดวา ผประกอบการจะไดรบ
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 62
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ประโยชนจากการยกเลกมาตรการกดกนทงหมดในกลมอตสาหกรรมปโตรเคม
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 63
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ตารางท 10ผลการวเคราะหเชงปรมาณกรณยกเลกมาตรการกดกนในกลม
อตสาหกรรมปโตรเคมจำาแนกตามรายประเทศ
อนโดนเซย
มาเลเซย
ฟลปปนส
สงคโปร
ไทยเวยดนาม
อาเซยนอนๆ
จน ญปนเกาหลใต
การเปลยนแปลงของ GDP (%)
0.38 0.40 0.17 1.02 0.86 0.53 0.23 0.37 0.35 0.76
การเปลยนแปลงของระดบราคา (
%)0.26 0.12 0.07 0.33 0.46 0.20 0.19 0.27 0.29 0.50
การเปลยนแปลงมลคาการนำาเขา
(%)3.59 3.47 1.27 4.29 4.79 2.48 1.50 0.77 1.89 4.31
การเปลยนแปลงมลคาการสง
ออก (%)10.67 11.5
0 35.59 28.21
42.10
11.37 3.90 -
2.0423.5
838.6
1
การเปลยนแปลงดลการคา
(ลานเหรยญสหรฐฯ)
1,379.61
1,507.30
-330.0
11,968.16
1,939.72
216.69
269.93
-2,760.01
6,372.26
4,197.77
การเปลยนแปลงผลผลต
อตสาหกรรม (%)
3.32 4.85 5.64 24.23
21.12 5.65 1.29 -
0.61 3.84 13.45
การเปลยนแปลงราคาตลาดของ
สนคา (%)0.95 0.97 0.07 0.49 1.22 1.46 0.40 0.25 0.27 0.47
การเปลยนแปลงรายไดครวเรอน
(%)0.40 0.45 0.18 1.13 0.95 0.57 0.23 0.38 0.36 0.80
การเปลยนแปลงการบรภาคภาค
เอกชน (%)0.16 0.37 0.11 0.79 0.51 0.37 0.04 0.12 0.07 0.31
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 64
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
ทมา : จากการคำานวณโดยอาศยแบบจำาลอง GTAP Model
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 65
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
3.3 การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของอตสาหกรรมปโตรเคมของไทย
ในกรณของอตสาหกรรมปโตรเคมนน การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค (SWOT Analysis) โดยพจารณาจากประเทศไทยเปนศนยกลาง ปรากฏผลดงน
3.3.1 จดแขง1. มระดบเทคโนโลยการผลตททดเทยมกบประเทศอนๆ และอาจมระดบ
เทคโนโลยทสงกวาในสวนของผลตสนคาทใชกาซธรรมชาตเปนวตถดบ
2. มการเปดใหมการแขงขนในอตสาหกรรมตงแตป 2537 ทำาใหผประกอบการมความคนเคยกบการแขงขนในระดบหนง
3. มแหลงกาซธรรมชาตเปนของตนเอง
4. อตสาหกรรมปโตรเคมของไทยมการผลตทครบวงจรตงแต ปโตรเคมขนตน ขนกลางและขนปลายอนจะกอใหเกดขอไดเปรยบเชงตนทนได ปจจยนถอวาเปนขอไดเปรยบเมอเทยบกบอนโดนเซยและฟลปปนส
3.3.2 จดออน1. ภาครฐไมไดใหการสนบสนนอตสาหกรรมปโตรเคมอยางจรงจงดง
เชนในกรณของประเทศอน เชน มาเลเซย และจน
2. ไมมแหลงวตถดบคอนำามนดบเปนของตนเอง จงตองพงพงการนำาเขา
3. การผลตปโตรเคมบางชนดยงไมมากพอทจะทำาใหเกดการประหยดโดยขนาด (Economies of Scale) ทำาใหผลตภณฑปโตรเคมของไทยมความเสยเปรยบดานตนทนการผลต
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 66
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
3.3.3 โอกาส1. ความตองการสนคาปโตรเคมทเพมขนและมแนวโนมเพมขนอยางตอ
เนองของจน ประกอบกบการผลตในประเทศจนเองไมเพยงพอทจะตอบสนองความตองการบรโภคของตน ทำาใหจนอาจเปนตลาดสงออกทสำาคญของผประกอบการไทย
2. บางประเทศ เชน จน และอนโดนเซย ประสบปญหาดานความครอบคลมของโครงสรางพนฐานซงเปนอปสรรคตอการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม
3.3.4 อปสรรค1. อตสาหกรรมปโตรเคมของจนมการผลตแบบครบวงจรเชนเดยวกบ
ไทย แตจนยงมขอไดเปรยบจากตลาดขนาดใหญซงทำาใหไดประโยชนจากการประหยดโดยขนาด ซงสงผลใหตนทนการผลตตำา
2. อตสาหกรรมปโตรเคมของจนประกอบดวยผประกอบการรายใหญอนเปนผลมาจากการปรบโครงสรางภายในอตสาหกรรม สงผลใหศกยภาพทงดานการลงทน และการวจยและพฒนาของผประกอบการในจนนาจะเพมสงขนในอนาคตอนใกล ซงจะมผลตอขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมปโตรเคมของจนโดยเปรยบเทยบ
3. ผประกอบการในอตสาหกรรมปโตรเคมของจนมแนวโนมขยายกำาลงการผลต โดยเฉพาะเอทลนอยางตอเนอง โดยมการคาดการณวา ระหวางป 2548-2551 กำาลงการผลตเอทลนของจนจะสงถง 3.88 ลานตน ซงจะยงทำาใหเกดการประหยดโดยขนาดและตนทนการผลตทตำาลงอกในอนาคต
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อตสาหกรรมปโตรเคม - 67
โครงการศกษาผลกระทบและการกำาหนดทาทไทยตอการจดตงเขตการคาเสรเอเชยตะวนออก
4. ผประกอบการในสงคโปรเองกมการขยายกำาลงการผลตอยางตอเนองเชนเดยวกบผประกอบการในจน ประกอบกบการทสงคโปรเปนศนยกลางการคานำามนดบซงเปนวตถดบสำาคญ ปจจยเหลานถอเปนจดแขงทสำาคญของอตสาหกรรมปโตรเคมของสงคโปร ทำาใหความสามารถในการแขงขนของสงคโปรเพมมากขนโดยเปรยบเทยบกบไทย
5. มาเลเซยและสงคโปรมความรวมมอในการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม
6. ประเทศอนๆ ในภมภาคอาเซยน เชน มาเลเซย อนโดนเซย มทรพยากรนำามนดบเปนของตนเอง จงมความไดเปรยบดานตนทนวตถดบ
7. ภาครฐของหลายประเทศในกลม เชน จน มาเลเซย ใหการสนบสนนอตสาหกรรมปโตรเคมอยางจรงจง
ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยอตสาหกรรมปโตรเคม - 68