การพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง: กรณศกษา ชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย

ปรญญานพนธ ของ

กนตยา มานะกล

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการศกษาผใหญ

ธนวาคม 2550

การพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง: กรณศกษา ชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย

ปรญญานพนธ ของ

กนตยา มานะกล

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการศกษาผใหญ

ธนวาคม 2550 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง: กรณศกษา ชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย

บทคดยอ ของ

กนตยา มานะกล

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการศกษาผใหญ

ธนวาคม 2550

กนตยา มานะกล. (2550). การพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง: กรณศกษาชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย. ปรญญานพนธ กศ.ด. (การศกษาผใหญ). บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม: รองศาสตราจารย ดร.เสาวนย เลวลย, รองศาสตราจารย เพญแข ประจนปจจนก, ดร.ชลวทย เจยรจตต. งานวจยน มวตถประสงคเพอสรางโครงการการพฒนาคณภาพชวต ตามตวชวด ความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) 3 ตว คอ คนอาย 15 – 60 ป อานออกเขยนภาษาไทยได เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน ซงเปนตวชวดคณภาพชวตตามขอมลความจาเปนพนฐานทตากวาเกณฑมาตรฐานของคนในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ซงผวจยนามาเปนกรณศกษา โดยสอดแทรกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนในตวเอง กลมตวอยาง เปนคนในชมชนขางตน จานวน 20 คน ทผวจยเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ตามลกษณะของตวชวดทจะศกษา จากนน จงทาการทดสอบความรของกลมตวอยางเกยวกบตวชวดทง 3 ตว และแนวคดเรองเศรษฐกจพอเพยง เวนระยะ 1 เดอน แลวจงทาการทดสอบใหมดวยแบบทดสอบเดม เพอศกษาวา เวลาทผานไป 1 เดอน มการเปลยนแปลงความรเกยวกบตวชวดและแนวคดเรองเศรษฐกจพอเพยงบางหรอไม พบวา ไมมการเปลยนแปลงใดๆ ผวจย จงดาเนนการทดลองโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทผวจยสรางขนตามตารางในแผนการสอนทกาหนดไว โดยแบงออกเปน การจดกจกรรมการสอน การอานออกและเขยนภาษาไทยได 40 ชวโมง กจกรรมการกนอาหารถกตองครบถวน 60 ชวโมง และกจกรรมครอบครวมความอบอน 40 ชวโมง รวม 140 ชวโมง เครองมอทใชในการประเมนผลในแตละกจกรรม ไดแก แบบทดสอบ แบบสมภาษณ และแบบสงเกต ผลการวจย พบวา หลงเรยน กลมตวอยางทเขารวมโครงการ 1) มคะแนนรวมจากการทาแบบทดสอบ ดานการอานออกเขยนภาษาไทยได เพมขนรอยละ 81.0 2) มคะแนนรวมจากการทาแบบทดสอบ ดานการกนอาหารถกตองครบถวน เพมขนรอยละ 77.9 และ 3) มคะแนนรวมจากการทาแบบทดสอบ ดานครอบครวมความอบอน เพมขนรอยละ 79.4 นอกจากน จากการสงเกตและสมภาษณหลงเรยน พบวา กลมตวอยางมความเขาใจทถกตอง และตระหนกถงความสาคญของการกนอาหารใหถกตองครบถวน การสรางครอบครวใหมความอบอน ตลอดจนการนาเอาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจาวนไดดขน ซงแสดงใหเหนวา โครงการการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงน สามารถนาไปใชเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพชวตของชมชนบานจอมจนทรได

QUALITY OF LIFE DEVELOPMENT THROUGH SUFFICIENCY ECONOMY PHILOSOPHY: A CASE STUDY OF JOMCHAN VILLAGE, MOO 2, SUNSAI

COMMUNITY, MAECHAN DISTRICT, CHIANGRAI PROVINCE

AN ABSTRACT BY

KUNTAYA MANAKUL

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Doctor of Education Degree in Adult Education

at Srinakharinwirot University December 2007

Kuntaya Manakul. (2007). Quality of Life Development through Sufficiency Economy Philosophy: A Case Study of Jomchan Village, Moo 2, Sunsai, Community, Maechan District ,t Chiangrai Province. Dissertation, Ed.D. (Adult Education). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee: Assoc. Prof. Dr.Saowanee Lewan. Assoc. Prof. Dr.Penkhae Prachonpachanuk. Dr.Cholvit Jearajit. The main purpose of this study was to propose a quality of life development program based on the three Basic Minimum Need (BMN) Information, namely: 15 - 60 years old in a household can read and write Thai, 6 -15 years old in a household has quality and standard foods, and warm family; which are the quality of life indicators not reaching the criteria of villagers in Jomchan Village, Moo 2, Sunsai Community, Maechan District, Chiangrai Province. Sufficiency Economy philosophy comprising being moderate, being reasonable, and being immune, was adapted to enhance the program. A purposive sample of 20 villagers from Jomchan Village was used in the study. A test of the knowledge in three indicators and Sufficiency Economy philosophy was employed as a pretest and one month later as a posttest. No significant difference was found in the gain score. The proposed quality of life development program including 15 - 60 years old can read and write Thai (40 hours), 6 - 15 years old in a household has quality and standard foods (60 hours), and warm family (40 hours), totaling 140 hours, was experimented. The program was then evaluated using a test, interview and observation. The results revealed that (1) the gain score of 15 - 60 years old in a household can read and write Thai was 81.0%, (2) the gain score of 6 - 15 years old in a household has quality and standard foods was 77.9%, and (3) the gain score of warm family was 79.4%. In addition, observation and interview data suggested that the participants have understanding and be aware of the importance of quality and standard foods, and warm family. The program also enabled them to apply the Sufficiency Economy philosophy in their everyday life. The researcher thus suggests that the program be adapted for use in similar communities facing problems of other BMN indicators not reaching the criteria.

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธ ฉบบนสาเรจไดดวยความเมตตาอยางยงจาก รองศาสตราจารย ดร.เสาวนย เลวลย ประธานควบคมปรญญานพนธ รองศาสตราจารย ดร.เพญแข ประจนปจจนก และ ดร.ชลวทย เจยรจตต กรรมการควบคมปรญญานพนธ ทไดกรณาเสยสละเวลาเอาใจใส ใหคาปรกษา แนะนา ตรวจสอบ ชวยแกปญหาและขอบกพรองตางๆ เพอใหงานวจยชนน สมบรณแบบ ผวจยสานกในความกรณาททานทงสามมตอผวจยเปนอยางยง จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน ผวจยขอกราบของพระคณ รองศาสตราจารย ดร.สวฒน วฒนวงศ ทใหความกรณาเปนประธานกรรมการสอบปรญญานพนธ และ ดร.จนตนา กาญจนวสทธ ทไดกรณาเปนกรรมการสอบปรญญานพนธและเปนผเชยวชาญใหคาแนะนาทเปนประโยชนอยางยงตองานวจยในครงน ขอกราบขอบพระคณ คณหญง ดร.กษมา วรวรรณ ณ อยธยา พลตรพเชษฐ วสยจร อาจารยสรย ทองกร และอาจารยปราโมทย นพวงศ ทกรณาใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอและใหคาแนะนาทมคายงตองานวจยน ขอกราบขอบพระคณ คณาจารยภาควชาการศกษาผใหญทกทาน ผชวยศาสตราจารย ดร.นาชย เลวลย ผชวยศาสตราจารย ดร.สมศกด บญสาธร ทไดใหการอบรมสงสอน ประสทธประสาทความร ใหความเมตตา และใหกาลงใจแกผวจยเสมอมา ขอขอบพระคณกลมตวอยางทง 20 ทาน และประชาชนในชมชนบานจอมจนทร ทใหความอนเคราะหแกผวจยในการเกบรวบรวมขอมลเพอการวจยในครงน ขอขอบคณดวยความซาบซงใจยงแด ทานอธบดนรวฒน สวรรณ คชวตทให การสนบสนน ใหกาลงใจ และใหความชวยเหลอผวจยในทกๆ ดาน จนผวจยสามารถสาเรจการศกษาระดบดษฎบณฑตได ขอบคณบตรสาวทง 2 คน นางสาวพมพรตน และ นางสาวณฏฐระพ บณยะภกด ผเปนยงกวากาลงใจในการศกษาและการทาปรญญานพนธฉบบน ประโยชนและคณคาทไดเกดขน และจะมตอไปในอนาคตจากงานวจยน ผวจยขอมอบคณความดและกศลทงหมดแด คณแมพรทพย มานกล ผเปนแรงบนดาลใจ หลอหลอม และถายทอดจตวญญาณของการเปนผทไมยอมทอถอยตออปสรรคใดๆ จนผวจยกาวมาถงจดนได ในทสด กนตยา มานะกล

สารบญ

บทท หนา 1 บทนา ............................................................................................................. 1 ภมหลง ........................................................................................................ 1 ความมงหมายของการวจย ........................................................................... 5 ความสาคญของการวจย ............................................................................... 5 ขอบเขตของการวจย .................................................................................... 6 ประเดนในการศกษาวจย .............................................................................. 6 นยามศพทเฉพาะ ......................................................................................... 7 กรอบแนวคดในการวจย ............................................................................... 9 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ .................................................................... 11 การพฒนาคณภาพชวต ................................................................................ 11 ความหมายของคณภาพชวต .................................................................. 11 ความหมายของความจาเปนพนฐาน ........................................................ 13 ตวชวด จปฐ. ทไมผานเกณฑเปาหมาย ของชมชนบานจอมจนทร หมท 2

ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ................................

15 ตวชวดการพฒนาคณภาพชวต ............................................................... 16 ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ............................................................................. 38 ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง .......................................................... 39 ความเปนมาของเศรษฐกจพอเพยง ......................................................... 43 หลกพจารณาของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ............................................ 43 แนวทางในการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง ............................................ 44 การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในการดารงชวต ................................... 46 กรณศกษาชมชนเศรษฐกจพอเพยง ........................................................ 48 สภาพทวไปของชมชนบานจอมจนทร ............................................................ 55 ประวตความเปนมาของชมชนบานจอมจนทร .......................................... 55 ประชากรและเศรษฐกจ ........................................................................... 56 การศกษาและสาธารณสข ....................................................................... 56 การปกครอง ........................................................................................... 56 การสรางความสมพนธในชมชนและวฒนธรรมประเพณ ........................... 59

สารบญ(ตอ)

บทท หนา 2(ตอ) ผลการสารวจความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ป 2548 ................................... 59 งานวจยทเกยวของ ....................................................................................... 60 งานวจยทเกยวของกบคณภาพชวต ........................................................ 60 เอกสารงานวจยทเกยวของกบเศรษฐกจพอเพยง ..................................... 70 3 วธดาเนนการวจย .......................................................................................... 76 การกาหนดประชากรและกลมตวอยาง .......................................................... 76 การสรางเครองมอทใชในการวจย .................................................................. 76 การเกบรวบรวมขอมล .................................................................................. 83 การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล .................................................... 84 4 ผลการวเคราะหขอมล .................................................................................. 87 ตอนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ......................................................... 87 ตอนท 2 การทดลองใชแผนสอนกบกลมตวอยาง ........................................... 89 การวดความเปลยนแปลงของกลมตวอยางในระยะเวลา 1 เดอน โดยไมใช

แผนการสอน ..................................................................................

90 คะแนนกอนและหลงเรยนและดชนประสทธผลเปนรายบคคลของกลม

ตวอยาง โดยใชแผนการสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได ......

90 ตอนท 3 การนาหลกการในเรองเศรษฐกจพอเพยงไปใช ................................ 108 บนทกการสงเกตกอนเรยนในเรองการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใช ...... 111 บนทกการสงเกตหลงเรยนในเรองการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใช ...... 111 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ............................................................... 113 วตถประสงคของการวจย .............................................................................. 113 ความสาคญของการวจย ................................................................................ 113 ประชากรและกลมตวอยางของการวจย ........................................................... 114 คาถามในการวจย .......................................................................................... 114 วธดาเนนการวจย .......................................................................................... 114

สารบญ(ตอ)

บทท หนา 5(ตอ) สรปผลการวจย .............................................................................................. 115 การอภปรายผล ............................................................................................. 117 ขอเสนอแนะเพอการปฏบต ............................................................................ 121 ขอเสนอแนะเพอการวจย ............................................................................... 122 บรรณานกรม ...................................................................................................... 124 ภาคผนวก ............................................................................................................ 132 ภาคผนวก ก ................................................................................................. 133 ภาคผนวก ข ................................................................................................. 135 ภาคผนวก ค ................................................................................................. 153 ภาคผนวก ง .................................................................................................. 155 ภาคผนวก จ ................................................................................................. 160 ภาคผนวก ฉ ................................................................................................. 164 ภาคผนวก ช ................................................................................................. 175 ภาคผนวก ซ ................................................................................................. 186 ภาคผนวก ฌ ................................................................................................ 197 ภาคผนวก ญ ................................................................................................ 450 ประวตยอผวจย .................................................................................................. 468

บญชตาราง ตาราง หนา 1 ความถ และคารอยละของขอมลทวไปของกลมตวอยาง .................................. 88 2 คะแนนกอนเรยนและหลงเรยน ความตางของการอานออกและเขยนภาษาไทย

ได ..........................................................................................................

91 3 ผลการสอบกอนเรยน หลงเรยน คะแนนเพม ดชนประสทธผล และคารอยละ

ทเพมขนหลงเรยนจากกอนเรยน ในการหาประสทธผลของการสอน การอานออกและเขยนภาษาไทยไดเปนรายบคคล ....................................

92 4 คาความถ และคารอยละในการสมภาษณ กอนเรยน การกนอาหารอยาง

ถกตองครบถวน .....................................................................................

93 5 ประเดน และบนทกการสงเกต กอนเรยน การกนอาหารอยางถกตอง

ครบถวน ................................................................................................

95 6 คะแนน กอนเรยน และหลงเรยน ความตางของการกนอาหารอยางถกตอง

ครบถวนของกลมตวอยาง .......................................................................

96 7 ผลการสอบ กอนเรยนและหลงเรยน คะแนนเพม ดชนประสทธผล และคา

รอยละทเพมขนหลงเรยนจากกอนเรยน ในการหาประสทธผลของการกน อาหารอยางถกตองครบถวน เปนรายบคคล ............................................

97 8 คาความถ และคารอยละในการสมภาษณ หลงเรยน การกนอาหารอยาง

ถกตองครบถวน .....................................................................................

99 9 ประเดน และบนทกการสงเกต หลงเรยน การกนอาหารอยางถกตองครบถวน 100 10 คาความถ และคารอยละในการสมภาษณ กอนเรยน ครอบครวมความอบอน 101 11 ประเดนและบนทกการสงเกต กอนเรยน ครอบครวมความอบอน ................. 103 12 คะแนน กอนเรยนและหลงเรยน ความตาง อนดบทของความตางของ

ครอบครวมความอบอน ..........................................................................

104 13 ผลการสอบกอนเรยนและหลงเรยน คะแนนเพม ดชนประสทธผลและคารอยละ

ทเพมขนหลงเรยนจากกอนเรยน ในการหาประสทธผลของครอบครวม ความอบอนเปนรายบคคล ......................................................................

105 14 คาความถ และคารอยละในการสมภาษณ หลงเรยน ครอบครวมความอบอน . 106 15 ประเดนและบนทกการสงเกต หลงเรยน ครอบครวมความอบอน .................. 108 16 แบบสมภาษณ กอนเรยน และหลงเรยน การนาหลกการในเรองเศรษฐกจ

พอเพยงไปใช .........................................................................................

109

บญชตาราง (ตอ) ตาราง หนา 17 คะแนนแบบฝกหด ครงท 1 – 20 ของการอานออกและเขยนภาษาไทยได

ในแตละครง เปนรายบคคล .....................................................................

451 18 คะแนนแบบฝกหดครงท 1 – 20 การกนอาหารอยางถกตองครบถวนในแต

ละครงเปนรายบคคล ..............................................................................

456 19 คะแนนแบบฝกหดครงท 1 – 20 ครอบครวมความอบอนในแตละครงเปน

รายบคคล ..............................................................................................

461 20 คะแนนรวมเปนรายกลมในการสอนแตละครง ของการสอนการอานออกและ

เขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวม ความอบอน ............................................................................................

466

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา 1 แสดงกรอบแนวคดในการวจย ....................................................................... 10

บทท 1 บทนา

ภมหลง การพฒนาประเทศในปจจบน เนนการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน หรอคน ในสงคมใหเปนคนด คนเกง มคณธรรม จรยธรรม เพอใหคนมคณภาพชวตทดขน และมความสข สอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 – 2549) ทกลาวถงวสยทศนการพฒนาประเทศ ในสวนของการพฒนาสงคมคณภาพนน ใหยดหลกความสมดล ความพอด สามารถสรางคนทกคนใหเปนคนด คนเกง พรอมดวยคณธรรม จรยธรรม มวนย มความรบผดชอบ มจตสานกในสาธารณะ พงตนเองได คนมคณภาพชวตทด มความสข อยในสภาพแวดลอมทด มเมองและชมชน นาอย มระบบด มประสทธภาพ ระบบเศรษฐกจ มเสถยรภาพ มความเขมแขงและแขงขนได ไดรบการพฒนาอยางยงยน และสมดล กบธรรมชาตและสงแวดลอม ระบบการเมองการปกครองโปรงใส เปนประชาธปไตย ตรวจสอบได และมความเปนธรรมในสงคม (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2548: ออนไลน) สาหรบเปาหมายการพฒนาประเทศนน มงการพฒนาประเทศใหมรากฐาน ทเขมแขงมการกระจายผลประโยชนไดอยางทวถง สามารถแกปญหาความยากจน และเปนการกระจายรายได รวมทงเพมขดความสามารถและโอกาสในการพงตนเอง พรอมทงยกระดบรายได และคณภาพชวตของคนสวนใหญของประเทศ (มลนธชยพฒนา. 2548: ออนไลน) และการทจะรวาคนไทยสวนใหญมคณภาพชวตทดหรอไมนน จาเปนตองมการวดทเปนรปธรรม ซงขณะนประเทศไทยมเครองชวดคณภาพชวตทเรยกวา ความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) สาหรบขอมล จปฐ. ชวยใหทราบวา ควรดาเนนการพฒนาคณภาพชวตประชาชนชนบทแตละพนทในเรองใดบาง โดยใหชมชนมสวนรวมในการแกปญหา และภาครฐอาจเขาไปชวยเหลอหรอใหคาแนะนาวธการแกปญหาทมงเนนใหประชาชนชวยเหลอตนเองใหได ในระดบหนง และในสวนของขอมล จปฐ.นน สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มพระราชกระแสวา การดาเนนงานพฒนา แตกอนใชวดดวยสายตาบาง เฉลยไปตามความคดเหนทไมเปน เชงสถตบาง ทาไปเรอยๆ บาง แตตอนนมการสารวจขอมล จปฐ. เปนขอมลทคดวา ขณะนด ทสดแลว ดในการเปนฐานในการเรมตนแกไขปญหาเปนขอมล ทงาย ดงาย และเหนดวยทม การสารวจขอมล จปฐ. มการวดเพอใหพบปญหาแลวจะไดมแนวทางแกไข สาหรบการวดนนจะ ตรงหรอไมตรง แนนอน ตองมการผดพลาดบาง กไมนาเปนปญหาใหญ ขอใหมสง ทไดทราบ ปญหาของชาวบานบาง เมอเราทาจรง สารวจจรงแลว จะทาใหพบกบบคคลควรสงเคราะห หรอ ทาใหพบปญหาและจะแกไขอยางไรเปนสงซงตามมา โดยหลกของการพฒนาทควรจะคานงถงคอ ชวยเขาเพอใหเขาชวยตวเองได การใหคาแนะนาเพอใหชาวบานไดเรยนรวธการแกปญหาดวย ตวเอง จงเปนสงสาคญ (กระทรวงมหาดไทย. 2548: ไมปรากฏเลขหนา.)

2

ดงทไดกลาวแลววา สงสาคญประการหนง ในการวดคณภาพชวตของประชาชนชนบท กคอ เครองชวดทเรยกวา ความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) การวดคณภาพชวตโดยใชเครองชวดน ไดเรมดาเนนการในป พ.ศ. 2528 – 2530 ซงเปน“ปรณรงคคณภาพชวตของประชาชนในชาต (ปรช.)” โดยใชเครองชวดความจาเปนพนฐาน จานวน 8 หมวด 32 ตวชวด ตอมาในป พ.ศ. 2531 คณะกรรมการชนบทแหงชาต (กชช.) มมตใหสานกงานคณะกรรมการ พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต มอบโครงการปรณรงค ใหกระทรวงมหาดไทย โดยกรมการพฒนาชมชน เปนหนวยงานรบผดชอบดาเนนงานตอภายใตชองานวา “งานพฒนาคณภาพชวตของประชาชน (พชช.)” โดยมการจดเกบขอมล จปฐ.ทก ครวเรอนทวประเทศทกป และกรมการพฒนาชมชนทาการประมวลผลวเคราะหคณภาพชวตคนไทยในภาพรวมของประเทศ มการปรบปรง เครองชวดขอมล จปฐ. เพอใชจดเกบขอมลในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535 – 2539) จานวน 9 หมวด 37 ตวชวด ตอมาในป 2540 ไดมการปรบปรงเครองชวด เพอใชในการจดเกบขอมล ชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540 – 2544) จานวน 8 หมวด 39 ตวชวด และในป พ.ศ. 2544 กไดมการปรบปรงเครองชวด เพอใชในการจดเกบขอมลในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 – 2549) จานวน 6 หมวด 37 ตวชวด (กระทรวงมหาดไทย. 2548: 25 – 26) ประกอบดวย หมวดท 1 สขภาพด (11 ตวชวด) หมวดท 2 มบานอาศย (8 ตวชวด) หมวดท 3 ฝกใฝการศกษา (6 ตวชวด) หมวดท 4 รายไดกาวหนา (3 ตวชวด) หมวดท 5 ปลกฝงคานยมไทย (5 ตวชวด) หมวดท 6 รวมใจพฒนา (4 ตวชวด) ขอมลความจาเปนพนฐานเหลาน แสดงใหเหนลกษณะของสงคมไทยทพงประสงค ตามเกณฑมาตรฐาน ขนตาของเครองชวดวา อยางนอย คนไทย ควรจะมคณภาพชวตในเรองใดบาง และควรจะมระดบความเปนอยไมตากวาระดบไหน ในชวงระยะเวลาหนง ซงทาใหประชาชนสามารถทราบไดดวยตนเองวา ในขณะน คณภาพชวตของตนเอง ครอบครว รวมไปถงหมบาน อยในระดบใด มปญหาทจะตองแกไขเรองใดบาง เปนการสงเสรมใหประชาชนเขามามสวนรวมในการพฒนาตนเอง ครอบครว และสงคม อนเปนนโยบายสาคญในการพฒนาชนบทของประเทศ ขอมล จปฐ. นน มการจดเกบโดยประชาชน ดวยการสนบสนนของคณะทางานสนบสนนการปฏบตการพฒนาชนบทระดบตาบล (คปต.) และผแทนของ องคการบรหารสวนตาบล (อบต.) หรอสภาตาบล ขอมลนจะทาใหทราบวา แตละครวเรอนมปญหาอะไร หมบานมปญหาอะไร และเมอทราบแลวสวนใด สามารถแกปญหาเองได ครวเรอนแตละครวเรอน และคณะกรรมการหมบานกตองชวยกน ดาเนนการแกไข สวนใดทไมสามารถดาเนนการไดเอง กใหขอรบการสนบสนนบางสวนหรอทงหมด จากโครงการทองถน (อบต./สภาตาบล) หรอองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) และของสวนราชการตอไป (คณะกรรมการอานวยการงานพฒนาคณภาพชวตของประชาชน. 2545: ก) จากการจดเกบขอมล จปฐ. ป พ.ศ. 2548 ระดบประเทศ พบวา ประชาชนชาวไทย มคณภาพชวตบรรลเปาหมาย จปฐ. จานวน 13 ตวชวด และยงไมบรรลเปาหมาย จานวน 24 ตวชวด เมอพจารณาในระดบภาค พบวา ภาคเหนอไมบรรลเปาหมาย จานวน 26 ตวชวด ซงจดเปนลาดบท 2 จาก 4 ภาค (รองจากภาคใต ซงไมผานเกณฑ 27 ตวชวด) สวนในระดบ

3

จงหวดนน พบวา จงหวดเชยงรายตกเกณฑเปนอนดบท 3 จาก 5 ลาดบแรก โดยตกเกณฑ จปฐ. จานวน 27 ตวชวด สาหรบรายไดนน จงหวดเชยงราย มรายไดเฉลยตอคนตอปนอยทสด (28,371 บาทตอคนตอป) ในสวนของขอมลความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ป พ.ศ. 2548 เพอการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในระดบหมบาน พบวา ชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย มตวชวดความจาเปนพนฐาน ทยงไมบรรลเปาหมาย เรยงลาดบตวชวดทไมบรรลเปาหมายจากมากไปหานอย คอ ตวชวดท 21 เดกอาย 6 – 15 ป ไดรบการศกษาภาคบงคบ 9 ป ตวชวดท 12 ครวเรอน มความมนคงในทอยอาศยและบานมสภาพคงทนถาวร ตวชวดท 24 คนอาย 15 – 60 ปเตม อานออกและเขยนภาษาไทยได ตวชวดท 7 เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน ตวชวดท 19 ครอบครวมความอบอน ตวชวดท 29 คนในครวเรอนไมตดสรา ตวชวดท 10 คนในครวเรอนมความร ในการใชยาทถกตองเหมาะสม ตวชวดท 37 คนทมสทธไปใชสทธเลอกตง (กระทรวงมหาดไทย. 2548: ออนไลน) จากขอมลความจาเปนพนฐานทาใหทราบวา ประชาชนในชมชนบานจอมจนทร รถงสภาพการณทเปนจรงของครวเรอนและชมชน ซงขอมลน มสวนชวยในการวเคราะหถงปญหาทแทจรง เพอหาทางแกไข โดยสามารถกาหนดเปาหมายไดอยางเปนระบบและเปนรปธรรม ในขณะเดยวกน กจะกระตนใหเกดการเปลยนแปลง โดย ”ชมชน” เปนผรเรมดาเนนการพฒนาดวยตนเองในระดบหนงกอน นอกจากการพฒนาคณภาพชวต โดยใชขอมลความจาเปนพนฐานแลว ประเดนสาคญ อกประการหนง คอ วธการทจะทาใหคนในชมชนดารงชวตตามหลกการพนฐานเศรษฐกจพอเพยง ทงน เนองมาจากการเปลยนแปลงของสงคมโลกทเกดขนอยางรวดเรว ตามอทธพลของกระแสโลกาภวตน เพอไมใหเขามาทาลายเอกลกษณ และวฒนธรรมชมชน จนชมชนอาจตองลมสลาย ดงนน จงตองมการสรางใหชมชนเกดการปรบเปลยนกระบวนทศนในการดารงชวตทพอเพยง มเหตผล สามารถสรางภมคมกนในตนเอง ชมชน สงคมและเศรษฐกจ ทาใหชมชนมความเขมแขง สอดคลองกบนโยบาย และทศทางการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2544 – 2551 ซงรฐบาลมวสยทศนทเนนการคนความเขมแขงสทองถน คนความสมบรณของดนและนาสง และคนอานาจการตดสนปญหาสชมชน โดยใหความสาคญตอการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจ และสงคมใหมความสมดลมากยงขน สรางภมคมกนใหแกระบบเศรษฐกจ ปฏรปการศกษา เพอนาไปสสงคมเศรษฐกจบนฐานความร โดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดาร เพอนาประเทศ ไปสโครงสรางทมความสมดล มงคง มนคง และยงยน ดงปรากฏอยในแผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2548 – 2551 (คณะรฐมนตรอนมต เมอวนท 12 เมษายน พ.ศ. 2548. 2548: 4) การทรฐบาลมแนวคดใหนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใช เนองมาจากวกฤต ทางเศรษฐกจทเกดขนในป พ.ศ. 2540 ทาใหประชาชนชาวไทยทกภาคสวน ตระหนกถงความออนแอของพนฐานทางเศรษฐกจของประเทศ จงตองนาเรอง “เศรษฐกจพอเพยง” ซงเปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชดารสชแนะแนวทางการดารงชวตแก พสกนกรชาวไทยมาโดยตลอด นานกวา 25 ป ตงแตกอนเกดวกฤตเศรษฐกจ และภายหลง

4

ไดทรงเนนยา แนวทางการแกไข เพอใหรอดพน และสามารถดารงชวตอยไดอยางมนคง และยงยนภายใตกระแสโลกาภวตน และความเปลยนแปลงตางๆ ดงนน “เศรษฐกจพอเพยง” จงเปนปรชญาททาใหเหนแนวทางการดารงชวต และการปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงดานการพฒนา และบรหารประเทศใหดาเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะดานของการพฒนาเศรษฐกจ เพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ความพอเพยง ความมเหตผล รวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการไดรบผลกระทบใดๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงนจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการนาหลกวชาตางๆ มาใชในการวางแผนและดาเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกน จะตองเสรมสรางพนฐานทางจตใจของคน ในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎและนกธรกจทกระดบ ใหมสานกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และมความรอบรทเหมาะสม ดาเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ เพอใหเกดความสมดล และความพรอมตอการรองรบความเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรวและกวางขวาง ทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2547: 5 – 7) นอกจากนน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชดารสอกวา “เศรษฐกจพอเพยง เปนเสมอนรากฐานของชวต รากฐานความมนคงของแผนดน เปรยบเสมอนเสาเขมทถกตอกรองรบ บานเรอนตวอาคารไวนนเอง สงกอสรางจะมนคงไดกอยทเสาเขม แตคนสวนมากมองไมเหนเสาเขมและลมเสาเขมไปดวยซา” (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2548. ไมปรากฏเลขหนา) ดงนน สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต จงไดนอมเกลาอญเชญ “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” มาเปนแนวทางในการกาหนดนโยบาย วางแผน และทาแผนปฏบตการทกระดบ โดยยดทางสายกลางทอยบนพนฐานของความสมดล ความพอด ความมเหตผล เปนแนวทางในการพฒนาทกมตอยางเปนองครวม โดยม “คน” เปนศนยกลาง เพอใหเกด “การพฒนาอยางยงยนและความอยดมสขของคนไทย”และเปนการพฒนาอยางม “ดลยภาพ” ทงดานเศรษฐกจและสงคม การเมองและสงแวดลอม เพอใหคนในสงคมมความสข สามารถพงตนเองกาวทนโลกปจจบน (มลนธชยพฒนา. 2548) ผวจย ไดศกษาการพฒนาคณภาพชวต จากเอกสารงานวจยทเกยวของ พบวา ยงไมมการนาขอมลความจาเปนพนฐาน มาศกษารวมกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงงานวจยการพฒนาคณภาพชวต สวนใหญจะศกษาแยกสวนกน โดยศกษาเกยวกบความจาเปนพนฐานหรอ ศกษาเศรษฐกจพอเพยงอยางใดอยางหนงเทานน หรอบางเรองอาจศกษารวมกบตวแปรอนๆ ดงนน ผวจยจงมความประสงคทจะศกษาการพฒนาคณภาพชวตในภาคเหนอ ทจงหวดเชยงราย โดยเฉพาะชมชนบานจอมจนทร โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มาใชเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพชวต เพอทจะทาใหคนในชมชนบานจอมจนทร มคณภาพชวตทดขน และสามารถนาผลทไดรบ ไปใชในการพฒนาคณภาพชวตของชมชนอนทมสภาพใกลเคยงกนตอไป โดยกาหนดตวชวดความจาเปนพนฐานทยงไมบรรลเปาหมาย จปฐ. 3 ตว คอ ตวชวดท 24

5

คนอาย 15 – 60 ป อานออกเขยนภาษาไทยได ตวชวดท 7 เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน ตวชวดท 19 ครอบครวมความอบอน นามาสรางเปนกจกรรมเพอพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหแกคนในชมชนบานจอมจนทรได โดยบรณาการเขาดวยกน ซงการจดทาเปนโครงการพฒนาคณภาพชวต 1 โครงการ แทรกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงน ประกอบดวยความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนในตวเอง และนาไปทดลองใชกบหวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครวในชมชนบานจอมจนทร ผลการศกษาวจยครงน สามารถนาไปใชเปนแนวทางปฏบต หรอนาไปประยกตใชเปนแนวทาง ในการพฒนาคณภาพชวตของตวชวดอนๆ ทไมผานเกณฑความจาเปนพนฐาน และนาไปขยายผลกบชมชนอนๆ ตอไป ความมงหมายของการวจย 1. เพอพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตามตวชวดความจาเปนพนฐาน 3 ตว คอ คนอาย 15 – 60 ป อานออกและเขยนภาษาไทยได เดก อาย 6 – 15 ป ไดการกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน โดยสอดแทรก เศรษฐกจพอเพยง คอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนในตวเอง ในแตละตวชวด 2. เพอนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไปทดลองใชกบหวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ภายในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ความสาคญของการวจย การวจยครงน เปนการวจยเพอพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แลวนาไปทดลองใชกบหวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ภายในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ซงมความสาคญ ดงน 1. ผลการวจยครงน ทาใหไดโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2. ผลการวจยครงน สามารถนาไปใชเปนแนวทางในการพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตของตวชวดอนๆ ทยงไมผานเกณฑความจาเปนพนฐาน 3. ผนาชมชน สามารถนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษา: ชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ไปขยายผลกบชมชนอนๆ ทมสภาพใกลเคยงกบชมชนบานจอมจนทร ตอไปได

6

ขอบเขตของการวจย ผวจยกาหนดขอบเขตของการวจย การพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ดงตอไปน 1. ขอบเขตดานเนอหา การวจยครงน ผวจยมวตถประสงคทจะศกษาเพอพฒนาคณภาพชวตคนในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย โดยกาหนดการพฒนาคณภาพชวตจากตวชวดความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ทตากวามาตรฐาน 3 ตว ไดแก ตวชวดท 24 คนอาย 15 – 60 ป อานออกเขยนภาษาไทยได ตวชวดท 7 เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารถกตองครบถวน และตวชวดท 19 ครอบครวมความอบอน สรางเปนโครงการพฒนาคณภาพชวต โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มลกษณะเปนกจกรรม การเรยนการสอนตามแตละตวชวด โดยมกจกรรมเพอสงเสรมปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แทรกอยทกตวชวด 2. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย ประชากร คอ หวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ในชมชนบานจอมจนทร ทมครอบครวแลว เพศชายหรอหญง อาศยอยในชมชนบานจอมจนทร จานวน 189 คน กลมตวอยาง ไดมาจากประชากรขางตน โดยการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ตามลกษณะของตวชวดทจะศกษา คอ เปนผทไมเคยเรยนหนงสอหรอเคยเรยนหนงสอมาบางแลว แตไมไดอานหรอเขยนหนงสอเปนประจาทาใหลม เปนผทตองการเรยนรการประกอบอาหารตามหลกโภชนาการ และการปลกพชผกสวนครว เปนผทประสงคจะสรางครอบครวใหมความอบอนมากขน มความสนใจ เลงเหนประโยชนของการพฒนาคณภาพ ชวต สมครใจทจะเขารวมโครงการ และมเวลาเขารวมโครงการพฒนาคณภาพชวต จานวน 20 คน ประเดนในการศกษาวจย 1. สภาพชมชนบานจอมจนทร 2. ขอมลสวนตวของกลมตวอยาง 2.1 เพศ 2.2 อาย 2.3 สถานภาพการสมรส 2.4 ตาแหนงในครอบครว 2.5 จานวนสมาชกในครอบครว 2.6 รายไดตอเดอน 2.7 สภาพการอานออกและเขยนภาษาไทยได

7

2.8 สภาพการกนอาหารอยางถกตองครบถวน 2.9 สภาพครอบครวมความอบอน 3. ขอมลเศรษฐกจพอเพยง 3.1 ความพอประมาณ 3.2 ความมเหตผล 3.3 การมภมคมกนในตวเอง

นยามศพทเฉพาะ 1. การพฒนาคณภาพชวต หมายถง การทาใหคนในชมชนมความพงพอใจในชวตทเปนสข มความสมบรณ ทงรางกายและจตใจ อยในครอบครวทอบอน มความมนคงทางเศรษฐกจ มชวตอยในสงคมและสภาพแวดลอมทด มการพกผอนหยอนใจทเพยงพอ มความพรอม และสามารถทจะดารงสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม สามารถแกไขปญหาเฉพาะหนา และปญหาทสลบซบซอนได และสามารถดาเนนชวตดวยวธการทชอบธรรม เพอใหไดมาซงสงทตนประสงค ภายใตเครองมอและทรพยากรทมอย ในทน หมายถง ตวชวด 3 ตว ดงตอไปน 1.1 การอานออกและเขยนภาษาไทยได หมายถง หวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ทเขารวมกจกรรมในโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของ ชมชนบานจอมจนทร สามารถอานออกและเขยนภาษาไทยไดถกตอง และสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได 1.2 การกนอาหารอยางถกตองครบถวน หมายถง หวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ทเขารวมกจกรรมในโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของชมชนบานจอมจนทร สามารถเลอกและประกอบอาหารใหเดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองตามหลกโภชนาการ 1.3 ครอบครวมความอบอน หมายถง หวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ทเขารวมกจกรรมในโครงการพฒนาคณภาพชวต โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของชมชนบานจอมจนทร สามารถทาใหครอบครวมความสามคค เอออาทรเอาใจใสดแลซงกนและกน พดคยปรกษาหารอ และแกปญหารวมกน 2. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง หมายถง แนวทางการดารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนา และบรหารประเทศใหดาเนนไปในทางสายกลางโดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจ เพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ซงในงานวจยน หมายถง แนวทางการดารงอยและปฏบตตนของประชาชน ในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ใน 3 ประเดน คอ

8

2.1 ความพอประมาณ หมายถง หวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครวในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย มการปฏบตกจกรรมในโครงการทพอด โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน สามารถอานออกและเขยนภาษาไทยได ในเกณฑทเพยงพอตอการนาไปใชในชวตประจาวน การผลตและการบรโภคอาหารทถกตองครบถวนในระดบทพอประมาณกบฐานะตนเอง (ไมเปนหน) และสรางครอบครวใหอบอนไดในตามสมควร 2.2 ความมเหตผล หมายถง หวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครวในชมชน บานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย อานออกและเขยนภาษาไทยได ในเกณฑทจะไมใหผอนมาเอาเปรยบ หรอหลอกลวง มการออมทรพยจากผลผลตทจาหนายได มการอยรวมกนในครอบครวอยางอบอน โดยตระหนกถงระดบของความพอเพยงทเปนไปอยางมเหตผล และมการพจารณาจากเหตปจจย ทเกยวของตลอดจนคานงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระทานนๆ อยางรอบคอบ 2.3 การมภมคมกนในตวเอง หมายถง หวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย สามารถอานออกเขยนภาษาไทยไดถกตอง ปลกพชผกสวนครวและกนอาหารไดถกหลกโภชนาการ และสรางครอบครวใหมความอบอน เพอการเตรยมตวใหพรอม ทจะรบผลกระทบ และการเปลยนแปลงในดานตางๆ ทอาจเกดขนในครอบครวและชมชน โดยคานงถงความเปนไปไดของสถานการณตางๆ ทคาดวา จะเกดขนในอนาคตทงใกลและไกล 3. การประเมนผลโครงการ หมายถง กระบวนการในการกาหนดทศทาง เพอชวยใหไดรบขอมลตางๆ ทเปนประโยชนตอการเลอกตดสนใจไดอยางถกตอง และมเหตผลยงขน ซงในงานวจยน หมายถง การใหผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ตรวจสอบความถกตองของเนอหา และความเหมาะสมของโครงการพฒนาคณภาพชวต โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กอนทจะนามาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ จากนน จงนาไปทดลองใชกบหวหนาครอบครวหรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย 4. ชมชนบานจอมจนทร หมายถง ชมชนทตงอยในตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย มจานวนประชากรทงหมด 604 คน (189 ครวเรอน) มอาชพหลก คอ การทานา รบจาง และคาขาย 5. หวหนาครอบครว หมายถง ผทรบผดชอบดแลบคคลในครอบครว ทอาศยอย ในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย จานวน 189 คน (189 ครวเรอน) 6. ผเชยวชาญ หมายถง ผทมความร และประสบการณเกยวกบการจดกจกรรม หรอโครงการทเกยวของกบเศรษฐกจพอเพยง ซงเปนผตรวจดความเหมาะสมของโครงการ

9

ประกอบดวย นกจตวทยา นกโภชนาการ นกฝกอบรม ครการศกษานอกโรงเรยน และผนาชมชน กรอบแนวคดในการวจย ผวจยศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎ และงานวจย ทเกยวของกบการพฒนาคณชวต ซงจากพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เรองเศรษฐกจพอเพยงซงพระราชทานในวโรกาสตางๆ รวมทงพระราชดารสอนๆ ทเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอใชเปนแนวทางการปฏบต เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทชใหเหนแนวทางการดารงอย และการปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชนจนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศ ใหดาเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอยคโลกาภวตน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการมผลกระทบใดๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงน จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยง ในการนาหลกวชาการตางๆ มาใช ในการวางแผนและดาเนนการทกขนตอน ขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบใหมสานกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ดาเนนชวตดวยความอดทน มความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดล และพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอก (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2547: 5 – 7) และจากกระแสพระราชดารสของ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร เกยวกบการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนชนบท ทวา การดาเนน การพฒนา แตกอนใชวดสายตาบาง เฉลยไปตามความคดเหนทไมเปนเชงสถต บาง ทาไปเรอยๆ บาง แตตอนนมการสารวจขอมล จปฐ. เปนขอมลทขณะนดทสดแลว ดในการ เปนฐานใหการเรมตนแกไขปญหา เปนขอมลทงาย ดงาย และเหนดวยทมการสารวจขอมล จปฐ. มการวดเพอใหพบปญหาแลวจะไดมแนวทางแกไข สาหรบการวดนนจะตรงหรอไมตรง แนนอน ตองมการผดพลาดบาง กไมนาเปนปญหาใหญ ขอใหมสงทไดทราบปญหาของชาวบาน บาง เมอเราทาจรง สารวจจรง จะทาใหพบกบบคคลทควรสงเคราะห หรอทาใหพบปญหา และ จะแกไขอยางไรเปนสงซงตามมา โดยหลกการของการพฒนาทควรคานงถง คอ ชวยเขา เพอใหเขาชวยตวเองได การใหคาแนะนาเพอใหชาวบานไดเรยนรวธการแกปญหาดวยตนเอง จงเปนสงสาคญ (กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย. 2548: 1)

10

ผวจยจงไดนา จปฐ.มาใชเปนขอมลในการพฒนาคณภาพชวต ประกอบดวยตวชวด 3 ตว คอ ตวชวดท 24 คนอาย 15 – 60 ป อาน ออกและเขยนภาษาไทยได ตวชวดท 7 เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน และตวชวดท19 ครอบครวมความอบอน และนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงประกอบดวย ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนทดในตว มาสรางเปนโครงการพฒนาคณภาพชวต โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ตามกรอบแนวคดในการวจย ดงตอไปน

ภาพประกอบ 1 แสดงกรอบแนวคดในการวจย

ศกษาเอกสารขอมล - การพฒนาคณภาพชวต - เศรษฐกจพอเพยง - ชมชนบานจอมจนทร

พฒนาโครงการ : - อานออกเขยนได + ความพอประมาณ+ความมเหตผล + การมภมคมกนในตวเอง - กนอาหารครบถวน + ความพอประมาณ+ความมเหตผล + การมภมคมกนในตวเอง - ครอบครวมความอบอน + ความพอประมาณ+ความมเหตผล + การมภมคมกนในตวเอง

นาไปทดลองใชกบหวหนาครอบครวหรอสมาชกทเปน ผแทนหวหนาครอบครวในชมชนบานจอมจนทร

ตรวจสอบโครงการฯ โดยผเชยวชาญ

สรป

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาครงน ผวจยไดศกษาเอกสารตางๆ และผลงานวจยทเกยวของ ซงผวจยไดเรยบเรยง โดยแบงสาระสาคญ ตามลาดบ ดงน 1. การพฒนาคณภาพชวต 1.1 ความหมายของคณภาพชวต 1.2 ความหมายของความจาเปนพนฐาน 1.3 ตวชวด จปฐ. ทไมผานเกณฑเปาหมาย ของชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจนทร จงหวดเชยงราย 1.4 ตวชวดการพฒนาคณภาพชวต 2. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2.1 ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง 2.2 ความเปนมาของเศรษฐกจพอเพยง 2.3 หลกพจารณาของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2.4 แนวทางในการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง 2.5 การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในการดารงชวต 2.6 กรณศกษาชมชนเศรษฐกจพอเพยง 3. สภาพทวไปของชมชนบานจอมจนทร 4. งานวจยทเกยวของ 1. การพฒนาคณภาพชวต ในการศกษาการพฒนาคณภาพชวต จาเปนตองมการศกษาความหมายของคาวา คณภาพ และคณภาพชวต โดยนกวชาการ และบคลากรในหนวยงาน ไดกลาวไวเพอความเขาใจทถกตองและชดเจนมากขน 1.1 ความหมายของคณภาพชวต นกวชาการ ผเชยวชาญทงในและตางประเทศ ไดกาหนดความหมายของคณภาพชวตไวในมมมองทสอดคลองหรอแตกตางกนหลายมต ขนอยกบวฒนธรรม ศาสนา สถานท เวลา สงคม หรอชมชนของแตละประเทศ จงทาใหมการกาหนดคณลกษณะของคณภาพชวตทแตกตาง หรอสอดคลองกนไปตามความเหมาะสมของสงคม หรอชมชน ทงในระดบประเทศ และปจเจกบคคล ความหมายของคณภาพชวตนน มนกวชาการ ผเชยวชาญตางประเทศใหความหมายไว ดงน

12

วอลเลส (Wallace. 1974: 6) กลาววา คณภาพชวต หมายถง องคประกอบทงหลายททาใหเกดความพงพอใจ (Satisfied) แกบคคล ทงทางรางกาย (Physical) และจตใจ (Psychological) ในชวงระยะเวลาหนงๆ ปตอมา ชามา (Shama. 1975: 11) ใหความหมายของคณภาพชวต ไววา เปนความพงพอใจทเกดมาจากการไดรบการสนองตอบตอความตองการทางจตใจและสงคม ทงในระดบจลภาค และมหภาค และเกยวของกบความสามารถของสงคมในการตอบสนองตอความตองการพนฐานของสมาชกในสงคม ในปเดยวกน ลว (Liu. 1975: 12) อธบายวา คณภาพชวต เปนชอใหมทอยในความคดเดม (Old Notion) ทางดานจตพสย (Subjective) ใชคาวา อยด กนด มสข (Well-being) นนคอ การเปนอยทดของคนและตามสภาพแวดลอมทวๆ ไป สวนในดานบคคลนน คณภาพชวตจะแสดงออกมาในรปของความตองการ (Wants) เมอไดรบการตอบสนองแลวจะทาใหบคคลนนๆ มความสขหรอความพอใจ สาหรบในประเทศไทยนน มนกวชาการ ผเชยวชาญหลายสาขาวชา ใหความหมาย หรอคาจากดความของคาวา “คณภาพชวต” ไวอยางกวางขวาง ดงน อนชาต พวงสาล; และ อรทย อาจอา (2539: 61) สรปความหมายของคณภาพชวตไววา คณภาพชวต หมายถง ระดบของการมชวตทด ความสข ความพงพอใจในชวต เปนเรองทเกยวของกบสภาพความเปนอย การดาเนนชวตของปจเจกบคคลในสงคมไทย ปตอมา สวฒน มหตนรนดรกล; และคนอนๆ (2540: 24) ไดสรปความหมายของคณภาพชวตไววา คณภาพชวต หมายถง ระดบการมชวตทด มความสข และความ พงพอใจในชวต ทงในดานรางกาย จตใจ สงคม อารมณ และการดาเนนชวตของปจเจกบคคลในสงคม เปนการประสานการรบรของบคคล ในดานรางกาย จตใจ ความสมพนธ ทางสงคม สงแวดลอม ภายใตวฒนธรรม คานยม และเปาหมายในชวตของแตละคน ในปเดยวกน นศารตน ศลปเดช (2540: 65) ไดสรปไววา คณภาพชวต หมายถง สภาพการดารงชวตทบคคลเกดความสข ทงทางรางกายและจตใจ อนเนองมาจากการไดรบการตอบสนองความตองการในดานตางๆ อยางพอเพยงและเหมาะสม สาหรบดานความสขทางกาย ทกอใหเกดความพอใจคอ ลกษณะทบคคลมสงตางๆ สนองความตองการทางดานรางกายอยางเหมาะสมกบสภาพและฐานะของตน ซงไดแก อาหาร เสอผา ทอยอาศย ยารกษาโรค เครองมอเครองใช เครองอานวยความสะดวกตางๆ เปนตน สวนความสขทางจตใจทจะชวยใหบคคลพอใจนน คอ ลกษณะทบคคลมความรก ความอบอน และความมนคงในจตใจ ไดรบการยอมรบและยกยองจากผอน เกดความภาคภมใจและการนบถอตนเอง คดและทาในสงทเปนประโยชนตอตนเองและผอน เปนตน ในสวนของ ผาสก มทธเมธา (2540: 72 – 73) อธบายวา คณภาพชวต หมายถง สภาพการดารงชวต ทสามารถตอบสนองความตองการของตนเองไดอยางเหมาะสม

13

กบอตภาพ อยในกรอบและระเบยบแบบแผน วฒนธรรมทดงามตามมาตรฐานทยอมรบของสงคมโดยทวไป พรอมทจะพฒนาตนเองใหเหมาะสมกบการเปลยนแปลงของสงคม ปตอมา ไกรวฒ ชวยสถตย (2541: 17) กลาววา คณภาพชวต หมายถง ความพงพอใจในชวตทเปนสข มความสมบรณทงทางรางกายและจตใจ อยในครอบครวทอบอน มความมนคงทางเศรษฐกจ มชวตอยในสงคมและสภาพแวดลอมทด มการพกผอนหยอนใจทเพยงพอ มความพรอมและสามารถทจะดารงสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม สามารถแกไขปญหาเฉพาะหนา และปญหาทสลบซบซอนได และสามารถดาเนนชวตดวยวธการทชอบธรรม เพอใหไดมาในสงทตนพงประสงคภายใตเครองมอและทรพยากรทมอย นอกจากนน คาตน บญมณ (2545: 14) ไดสรปความหมายของคณภาพชวต ไววา คณภาพชวต หมายถง การทบคคลมสขภาพกาย และจตทด อนเนองมาจากการไดรบการตอบสนองในสงทเปนประโยชนตอรางกายและจตใจ โดยความตองการทางรางกายไดแก การมอาหารบรโภคในจานวนทเพยงพอทาใหรางกายดารงอยได มทอยอาศยทคงทนแขงแรง ถกสขลกษณะ มเครองนงหมตลอดป (โดยเฉพาะฤดกาล) มการศกษา สาหรบดานจตใจ ไดแก การมอาชพมนคง มรายไดพอเพยง มบรการดานสาธารณปโภค มโอกาสสรางสรรคพฒนาตนเอง มความปลอดภยในชวตและทรพยสน มการคมนาคมทสะดวก มอสระ (ในกรอบของกฎหมายและเปนธรรม) มนนทนาการและการใชเวลาวางใหเกดประโยชน ในปตอมา สวสด ภทอง (2546: 65) ไดสรปความหมายของคณภาพชวตไววา คณภาพชวต หมายถง สภาวะของการมระดบชวตความเปนอยทด มความสข มความ พงพอใจในชวตความเปนอยของตนเอง โดยสามารถปรบตวใหอยรวมกบสงคม และสงแวดลอมไดอยางมความสข ในการดาเนนชวตใหมคณภาพชวตทดจะมปจจยทเกยวของกบเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม รางกายและจตใจ ในสวนของ กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย ไดใหความหมายของ คาวา คณภาพชวต ไววา หมายถง การดารงชวตของมนษยในระดบทเหมาะสม ตามความจาเปนพนฐานในสงคมหนงๆ ในชวงเวลาหนงๆ คณภาพชวตของประชาชนจะด หมายถง ครอบครวหรอชมชนไดบรรลเกณฑความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ครบถวนทกประการ 1.2 ความหมายของความจาเปนพนฐาน ปจจบน มนกวชาการ ผเชยวชาญในองคกรหรอหนวยงานตางๆ ใหความหมายของคาวาความจาเปนพนฐานไว ดงน ไอ แอล โอ (ILO = International Labour Office) (กหลาบ รตนสจธรรม ; และคนอนๆ. 2535: 11 – 12; อางองจาก International Labour Office. 1976: ไมปรากฏเลขหนา) ไดใหความหมายของความจาเปนพนฐานวาประกอบดวย 1. ความจาเปนพนฐานขนตา ในการบรโภคของครอบครวหนงๆ ในเรองของการมอาหารเพยงพอ มทอยอาศย เครองนงหม เครองมอ เครองใชในบานและเฟอรนเจอร

14

2. การบรการทจาเปนทจดใหแกชมชนโดยรวมในเรองของการคมนาคมการศกษาและวฒนธรรม สาธารณสข นาสะอาดบรโภค เปนตน 3. ความจาเปนพนฐานทกาหนดขน ยงคงเกยวของกบเปาหมายของการเพมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ แตตองผสมผสานกบเรองการกระจายรายได และการกระจายบรการทงทางเศรษฐกจและสงคม ไปยงทองททยากจน และกลมคนทยากจนใหทวถง เพอใหเขาเหลานนสามารถบรรลถงมาตรฐานขนตาของการดารงชวต 4. นโยบายทใชความจาเปนพนฐานเปนหลกจะเกยวของกบการตดสนใจของประชาชน โดยผานองคกรของประชาชน โดยการเลอกของเขาเอง และเกยวของกบสทธมนษยชนขนพนฐานและการมงานทา 5. แนวความคดของความจาเปนขนพนฐาน มบทบาทในการวางแผนพฒนาชนบท และมเปาหมายทจะลดความวางงาน การเพมผลผลตตอเนอทและตอเกษตรกรทยากจนจนกวาจะมการผลตถงระดบของความจาเปนพนฐาน การจดหาบรการสาธารณปโภคใหเพยงพอตามมาตรฐาน 6. แนวความคดความจาเปนพนฐานน จะมการเปลยนแปลงระดบความจาเปน เมอเวลาและสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไป ดงนน ไมวาสงคมจะอยระดบใด กยงมความจาเปนพนฐาน แตจะจดลาดบความสาคญแกกลมคนทยากจนทสด ในขณะทกลมคนทอยเหนอระดบความยากจน กจะไดรบประโยชนทางออมดวย 7. พนฐานความคดในการใช ความจาเปนพนฐานในการวางแผนพฒนา คอ ใชในกรณทมทรพยากรจากด และตองการทจะมการใชทรพยากรในการพฒนาอยางบงเกดผล รวมทงการจดสรรทรพยากร เพอใหถงมอประชากรทวไปในชนบท 8. แกนนาของดชนทางสงคมทจะวดถงความจาเปนพนฐานนนอยางนอยตองเกยวของกบเรองตอไปน คอ สาธารณสขในเรองของ อายขยเฉลย โภชนาการ สขาภบาล อตราการตายของเดกทารก และอตราการตายทมสาเหตจากโรคภยไขเจบตางๆ เปนตน ทางดานการศกษา อยางนอยควรมดชนในเรองของจานวนผอานออกเขยนได การลงทะเบยนการศกษาภาคบงคบ นอกจากน อทย เสรมศร (2539: 10) ไดสรปความหมายของความจาเปนพนฐาน ไววา ความจาเปนพนฐานเปนระดบความตองการของแตละคนในสงคม ซงอาจมหลายลกษณะแตกตางกนออกไป เปนความตองการ ทงทางดานวตถและดานจตใจ ซงเมอไดรบแลวยอมจะโนมนาใหคณภาพชวตของคนดขน และมศกยภาพในการพงตนเองสงขน นอกจากนน ความจาเปนพนฐานยงหมายถงระดบความตองการอนพงปรารถนาของคนแตละคนในชมชน และสงคมทจะเปลยนแปลงตามระดบการพฒนาทเปลยนแปลงไป นฤมล จนทรแสง (2543: 4) ไดใหความหมายของความจาเปนพนฐาน ไววา ความจาเปนพนฐาน (Basic Minimum Needs) หมายถง ความจาเปนขนตาสดททกคน ในครอบครว หรอชมชนควรจะม หรอควรจะเปนในชวงเวลาหนง เพอใหมคณภาพชวตทด

15

หรอสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางปกตสมควร ซงในการชบอกสภาพความจาเปนพนฐานของคนในชมชนวา มอยมากนอยเพยงใดจาตองใชเครองชวดความจาเปนพนฐานทมศกยภาพในการชวดไดอยางถกตองเหมาะสม ในเอกสารรายงานคณภาพชวตของคนไทย จากความจาเปนพนฐาน ป พ.ศ. 2548 ทจดทาโดย กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย (2548: 19) ไดกาหนดความหมายของคาวา “ ความจาเปนพนฐาน” ไวดงน 1. ความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) หมายถง ความตองการพนฐานทจาเปนสาหรบการดารงชวตของมนษยแตละคนในสงคม 2. ความจาเปนพนฐาน หมายถง สงจาเปนแกการครองชพพนฐานของบคคลหรอเปนความตองการพนฐานขนตาของชมชน เพอทจะใหเปนเกณฑตรวจสอบไดวา ในชมชนหนงๆ นน ยงขาดแคลนในเรองใดบาง และขาดแคลนขนาดไหน 3. ความจาเปนพนฐาน หมายถง ความตองการขนตาทชาวบานทกคน หรอชมชน ควรจะมหรอจะเปน เพอใหมชวตอยอยางปกตสขพอสมควร (พออย พอกน) ในชวงเวลาหนงๆ 4. ความจาเปนพนฐาน หมายถง ความตองการตาสดทจะใหคณภาพชวตของมนษยดขนมาได และสามารถดารงชวตอยในสงคมอยางปกตสขพอสมควร 1.3 ตวชวด จปฐ. ทไมผานเกณฑเปาหมาย ของชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ตวชวด จปฐ. ทไมผานเกณฑเปาหมายของชมชนบานจอมจนทร ป 2548 มจานวน 8 ตวชวด เรยงลาดบตวชวดจากมากไปหานอย ดงน

ลาดบ ตวชวด

ตวชวดความจาเปนพนฐานทยงไมบรรลเปาหมาย ตากวาเปาหมาย

(รอยละ) 21 เดกอาย 6 – 15 ปไดรบการศกษาภาคบงคบ 9 ป -5.0 12 ครวเรอนมความมนคงในทอยอาศยและบานมสภาพคงทนถาวร -4.5 24 คนอาย 15 – 60 ป อานออกและเขยนภาษาไทยได -4.3 7 เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตอง ครบถวน -2.5 19 ครอบครวมความอบอน -2.3 29 คนในครวเรอนไมตดสรา -1.9 10 คนในครวเรอนมความรเรองการใชยาทถกตองเหมาะสม -1.1 37 คนมสทธไปใชสทธเลอกตง -0.5

ทมา: กระทรวงมหาดไทย. (2548). รายงานคณภาพชวตของคนไทย จากขอมลความจาเปน พนฐาน (จปฐ.). เอกสารอดสาเนา. ไมปรากฏเลขหนา.

16

1.4 ตวชวดการพฒนาคณภาพชวต ตวชวดการพฒนาคณภาพชวตของชมชนบานจอมจนทรทไมผานเกณฑเปาหมาย จปฐ. ป พ.ศ. 2548 มจานวน 8 ตวชวด ผวจย ไดสารวจความตองการของคนในชมชนบานจอมจนทร วา มความตองการทจะพฒนาตวชวดตวใดมากทสด โดยสอบถามจากหวหนาครอบครวหรอสมาชกทเปนตวแทนหวหนาครอบครว จานวน 189 ครวเรอน เพอประเมนความตองการทแทจรงของคนในชมชนดงกลาว ผลสารวจครงน พบวา ตวชวดทคนในชมชน บานจอมจนทรตองการพฒนามากทสด คอ ตวชวดท 24 คนอาย 15 – 60 ป อานออก เขยนภาษาไทยได ตวชวดท 7 เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน และตวชวด ท 19 ครอบครวมความอบอน ซงผวจยไดนามาใชในการพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตของชมชนบานจอมจนทร ดงน 1.4.1 คนอาย 15 – 60 ป อานออกและเขยนภาษาไทยได มนษยมการตดตอสอสารกน ทงทางตรงและทางออม โดยการพด การฟง การอานและการเขยน ในเรองของการอานออกและเขยนไดนน องคการยเนสโกไดกาหนดอตราการอานหนงสอออก เขยนจดหมายได หรออตราการรหนงสอ (Literacy Rate) ของประชาชน ซงเปนสวนหนงทวดความเจรญของประเทศ ดงนน การรหนงสอจงเปนความจาเปนขนพนฐานของมนษย ในการพฒนาสาขาอนๆ และนาไปใชเปนเครองมอในการแสวงหาความรและทกษะตางๆ ทจาเปนแกการดารงชวต 1.4.1.1 การดาเนนงานเพอการรหนงสอของประชาชน อตราการรหนงสอของประชากรในประเทศ มความสมพนธกบความเจรญของประเทศ ประเทศจะพฒนาไปไดมากนอยเพยงใดยอมขนอยกบคณภาพของประชากร และการรหนงสอกเปนตวบงชคณภาพประชากรประการหนง ดงนน การดาเนนงานเพอการรหนงสอจงเปนสงสาคญเปนอยางยง ซงกรมการศกษานอกโรงเรยน (ปจจบนคอ สานกงานบรหารการศกษานอกโรงเรยน) กระทรวงศกษาธการ (2531: 21 – 24) ไดดาเนนโครงการรณรงคเพอการรหนงสอแหงชาตอยางตอเนอง ดงน 1.4.1.1.1 การสารวจผไมรหนงสอ โดยการรวบรวมขอมลจากทกๆหมบาน เพอจดทาบญชรายชอกลมเปาหมาย 1.4.1.1.2 การจดกระบวนการเรยนการสอน ใชวธการสอนทงายและสะดวกกบผเรยน ไมจากดเวลา และสถานท ชวยใหผเรยนสามารถเรยนทบานตามความสะดวกไดโดย ไมตองเขากลมหรอชนเรยน ในการสอนจะระดมพลงประชาชนทรหนงสอในชมชนเปนอาสาสมคร เปนผสอนในลกษณะตวตอตว ดงนน การเรยนการสอนจะตองเปนแบบชาวบานธรรมดา เรยนงาย ไมซบซอน ไมตายตว โดยใชสอการเรยนทไดพฒนาขนมาหรอเอกสารอนทมในทองถน

17

1.4.1.1.3 แบบเรยนทใชในโครงการ เปนแบบเรยนอะไรกได หรอจะ ไมใชแบบเรยน แตใชเอกสารอนมาเปนอปกรณในการเรยนกได เพยงแตเมอจบแลวผเรยนสามารถผานการทดสอบตามเกณฑทกาหนด กถอวา จบหลกสตรการรหนงสอจากโครงการรณรงคเพอการรหนงสอแลวสาหรบแบบเรยนทกรมการศกษานอกโรงเรยนใชสาหรบผไมรมอย 2 ชด คอ ชดท 1 เปนแบบเรยนทพฒนาขนมาโดยยดรปแบบของหนงสอเรยนการศกษาผใหญทมในอดต โดยเฉพาะหนงสอเรยนผใหญตามแนวคดของ ลอบด ทใชการสอนเปนคา และประโยค เพยงแตปรบเนอหาใหทนสมย และสอดคลองกบชวตของชาวบานในปจจบน นอกจากน กมการฝกทกษะการเขยน และทกษะการอานในแบบเรยนชดท 1 ซงมเนอเรองทงหมด 50 เรอง ชดท 2 เปนแบบเรยนทพฒนาขนมา โดยยดหลกของแบบเรยนการศกษาผใหญแบบเบดเสรจขนพนฐานเปนหลก มเนอหาเชนเดยวกบชดท 1 คอ เปนเรองเกยวกบสภาพชวตของชาวบาน ทางดานอาชพ อนามย สงคม วฒนธรรม มการฝกทกษะการอานและการเขยน ประกอบเนอหา 50 เรอง เชนเดยวกน แบบเรยนทง 2 ชด มความยากงายเหมอนกน คอ มคาศพททผไมรหนงสอตองเรยนร 500 คา การนาเสนอเนอหาคลายๆ กน กลาวคอ ในแตละบทจะมองคประกอบ ตอไปน - ชอเรอง - ภาพทเกยวกบเรอง - เนอหาของเรอง - คาทควรร - การฝกอาน - การฝกเขยน - คต และขอคดทายบท 1.4.1.2 แบบฝกอานหนงสอไทย การศกษานอกโรงเรยน แบบฝกอานหนงสอไทย การศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2545 มหวขอทใชในการสอน (2545: ไมปรากฏเลขหนา) แนะนา อกษรไทยและสระ การผสมอกษรกบสระการผนอกษรกลาง สง และตา ตวสะกด การอานคาทมเครองหมาย ตวเลข รางกายของเรา ครอบครวของฉน ครอบครวอบอน ของใชในบานเรา อาชพบานเรา อาหารของเรา สขภาพอนามย ปยธรรมชาต ยารกษาโรค กองทนเงนลาน สทธหนาทของเรา อยแบบไทย วถชวตหางไกลยาเสพตด รกษสงแวดลอม เครองหมายทควรร ปลอดภยไวกอน และจดหมายถงดวงดาว

18

1.4.1.3 เกณฑมาตรฐานการอานออกเขยนไดหรอการรหนงสอ กรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ ไดกาหนดเกณฑ การอานและการเขยนหนงสอ (2528: 43 – 44) ไว ดงน 1.4.1.3.1 เกณฑการอาน (กาหนดเกณฑผาน 50 %) 1.4.1.3.1.1 อานคาตามบญชคาพนฐาน ซงมมากกวา 500 คาได (บญชคา 500 คา ปรบมาจากบญชคา 2,000 คา ของกรมวชาการทจะสรางขนจากการสารวจ และรวบรวมคาพนฐาน โดยเลอกคาทสอดคลองกบสภาพของประชาชน และการศกษาผใหญแบบเบดเสรจขนพนฐาน) 1.4.1.3.1.2 การนาไปใช - อานขาวหนงสอพมพประจาวนบางกรอบ พอรเรอง - อานปายประกาศ คาขวญ คาเชญชวนเขาใจความหมาย เชน 5 ธนวามหาราช ไมมชอ ไมมบตร ไมมสทธ ผใดทาลายปา ผนนทาลายชาต วนย เรมทบาน สอนลกหลานใหมระเบยบ ยาเสพตด เปนภยตอชวต เปนพษตอสงคม เปนตน - อานปายคาเตอน ขอหาม คาแนะนา ตามสถานทตางๆ ใหเขาใจเชนอนตรายหามเขา หามเดนลดสนาม นาลก ทางโคง เปนตน - อานแบบฟอรมทางราชการ ทใชในชวตประจาวน เขาใจพรอมทจะกรอกได เชน อานแบบฟอรมโทรเลข แบบฟอรมธนาณต เปนตน - อาน เขาใจความหมายของเลขจานวนไมเกน 4 หลก - อานฉลากยาสามญประจาบานได เชน ยาเหลอง สรรพคณ สาหรบรกษาแผล วธใช ใชสาลสะอาดชบยาทาทแผล หรอใชผาพนแผลชบยาปด คาเตอน ยาใชภายนอก หามรบประทาน เขาใจวา เปนยาทาแผล หามกน เปนตน - อานฉลากปยยาฆาแมลง ฉลากอนๆ ดานการเกษตร ทเปนขอความสนๆ เขาใจ เชน ยาอนตราย หามรบประทาน ใชพน เปนตน - อานบตรประจาตวประชาชน เขาใจ เชน รชออะไร อยทไหน เปนตน 1.4.1.3.2 เกณฑการเขยน (เกณฑการผาน 50 %) 1.4.1.3.2.1 เขยนคาตามบญชคาพนฐานซงมมากกวา 500 คา ได 1.4.1.3.2.2 การนาไปใช - เขยนชอ นามสกล บานเลขท ตาบล อาเภอ จงหวด ของตวเองได - เขยน วน เดอน ป ปจจบนได (จะเขยนเปนเลขไทย อารบกหรอเปนตวหนงสอกได) - เขยนเลขจานวนไมเกน 4 หลกได

19

- จาหนาซองจดหมายสงทางไปรษณยได (ไมจาเปนตองใสรหสไปรษณย) - กรอกแบบฟอรมทางราชการทใชในชวตประจาวนได เชน โทรเลข ธนาณต เปนตน - จดบนทกรายรบรายจาย ตางๆ ได เชน ขายผกได 10 บาท ซอปลา 3 บาท เปนตน - เขยนจดหมายตดตออยางงายๆ ไดใจความ เชน ฉลอง ลกรก ปใหมแมอยากใหกลบบาน ทางบานสบายดทกคน จากพอ ตอมาในป พ.ศ. 2545 กรมการศกษานอกโรงเรยน ไดปรบการกาหนดแนวทางในการอานออกเขยนได ไวดงน 1. ใหผเรยนทกระดบรหนงสอ โดยมความสามารถ ดงน 1.1 อานและเขาใจคา ขอความ เรองราว ฉลากยา และหนงสอพมพ 1.2 เขยนเรองราวสนๆ และเขยนจดหมายได 1.3 เขยนลายมอสวย ตามแบบ (กศน.) 2. แนวทางการวดการรหนงสอ (การอานและการเขยน) จะตองวดการอานออก เขยนได ตามทกาหนดขางตน 3. ตวอยางแบบสอบวดการรหนงสอ (การอานและการเขยน) เปนเพยงแนวทางใหสถานศกษา หรอครผสอนปรบประยกตใชใหเหมาะกบเนอหาสาระทสอน ดงน 3.1 แบบสอบวดการอาน สามารถปรบเปลยนคาขอความภาพประกอบใหสอดคลองกบสงทสอนในพนท นาขอความจากหนงสอพมพมาใหอาน 3.2 แบบสอบวดการเขยน สามารถปรบเปลยนภาพทตองการ ใหเขยนได 4. แบบสอบวดการรหนงสอ สามารถนาไปใชวดความสามารถการรหนงสอของผเรยนกอนเรยน (Pre-Test) และหลงเรยน (Post-Test) เพอดความกาวหนาของการเรยนของผเรยน 5. เกณฑการใหคะแนนการอาน ใหเปนไปตามทกาหนดสาหรบการใหคะแนนการเขยน คณะครผสอนควรตกลงเกณฑรวมกนวา จะใหครอบคลมเรองใดบาง เชน เรองลายมอ ความถกตองของสงทเขยน ความครอบคลมของเนอหา และแบบฟอรมทกาหนด (การเขยนจดหมาย) รวมทงสอความหมายได เปนตน

20

1.4.2 เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน การปลกฝงใหเดกมนสยการกนทถกตองตงแตเลก คอ การทาเปนตวอยาง ใหเหน การทพอแมใหความสาคญกบอาหารทมคณภาพ กนอาหารทมคณคาทางโภชนาการเปนประจา รวมทงจดหาอาหารอรอยทมคณคาครบถวนใหเดกไดรบประทานอยางหลากหลาย โดยเฉพาะในชวงตนของชวต นบแตขวบปแรกไปจนถงอาย 20 ป เปนชวงทรางกายมพฒนาการสงสด กระดกและกลามเนอจะแขงแรงเตมท ตวอาจยดกวา 3 เทา นาหนกอาจขนถง 10 เทา สาหรบผหญงจะเตบโตเรวในชวงอาย 10 – 15 ป แตเดกผชายจะเตบโตชากวา คอ ชวงอาย 12 – 19 ป ความตองการพลงงานของเดกจะเปลยนแปลงไปตามวย ซงเดกอาย 1 ขวบ ตองการพลงงานประมาณวนละ 1,200 กโลแคลอร เดกอาย 5 ขวบ ตองการเพมเปนวนละ 1,700 กโลแคลอร และเมอถงอาย 16 ป เดกผหญงตองการประมาณวนละ 2,100 กโลแคลอร แตละวนของเดกวยตางๆ (รดเดอร ไดเจสท. 2542: 106) การใหเดกกนอาหารใหถกตองครบถวน จาเปนตองรเรองอาหารหลก 5 หม ดงน 1.4.2.1 อาหารหลก 5 หม อาหาร คอ สงทเรากนโดยปลอดภยและใหสารอาหารตางๆ ทเปนประโยชนตอรางกาย จงมการแบงอาหารออกเปน 5 หม (กรมอนามย. 2549: 1) ดงน หมท 1 เนอสตวตางๆ และสงแทนเนอ (ไข ถวเมลดแหง นม) หมท 2 ขาว แปง นาตาล หวเผอก มน (ขนมและอาหารตางๆ ททาจากขาวหรอแปง) หมท 3 ผกใบเขยว และพชผกอนๆ หมท 4 ผลไมตางๆ หมท 5 ไขมนจากสตว และพช 1.4.2.1.1 หมท 1 เนอสตวตางๆ และสงแทนเนอ (ไข ถวเมลดแหง นม) สงแทนเนอ หมายถง ผลตผลจากสตว ถวเมลดแหง และผลตผลจากถวเมลดแหง อาหารหมน ใหสารอาหารหลายชนด เชน โปรตนสมบรณ เกลอแร วตามนและไขมน จงเปนอาหารทชวยปองกนโรค เพราะทาใหรางกายแขงแรง และชวยการควบคมการทางานของอวยวะตางๆ ในรางกาย เนอสตวทนามาใชเปนอาหารมโปรตนอย ประมาณรอยละ 15 – 25 ถามมนมาก กมโปรตนนอยลง เนอหม วว ควาย นก ไก เปด ปลา หอย กง เปนตน เปนเนอสตวทมคณคาแกรางกายทดเทยมกนในแงของโปรตน ผลตผลจากสตวทใชเปนอาหารกนมาก ไดแก ไขไก และนม สวนเครองในสตว เชน ตบ หวใจ กระเพาะ ไต เปนตน มโปรตนประมาณรอยละ 12 – 20 นอกจากน เนอสตว และผลตผลจากสตว ยงอดมดวยเกลอแรและวตามนดวย เชน เนอหม มวตามนบหนงสง กงแหง กงฝอย กะป ปลาเลกปลานอยกน ทงกระดกใหแคลเซยมสงตบมเหลก วตามนเอบสอง และบอนๆ มาก เครองในสตวตางๆ ใหเหลก และวตามนอนๆ เชนเดยวกน สาหรบถวเหลองและผลตผลจากถวเหลอง เชน นมจาก ถวเหลอง

21

เตาเจยว เตาห ซอว นน ใหโปรตนคณภาพสงทดเทยมกบอาหารประเภทเนอสตว นอกจากถวเหลองแลว กมถวเขยว ถวดา ถวแดง ถวลสง เมอทานรวมๆ กน หรอรวมกบอาหารอน เชน ขาวจะชวยเสรมโปรตนในขาวใหดขน ไดผลทดเทยมกบเนอสตว และผลผลตจากสตว อาหารทคลายกบถวเมลดแหง คอ ผลไมเปลอกแขง เชน เกาลด มะมวงหมพานต มนฮอ แปะกวย กระจบ มปรมาณโปรตนสงพอกบถวเมลดแหง 1.4.2.1.2 หมทสอง ขาว แปง นาตาล เผอก มน ขนม และอาหารตางๆ ททาจากขาวหรอแปง อาหารหมน ใหคารโบไฮเดรตเปนสวนใหญ จงเปนอาหารใหพลงงานทราคาถกและหางาย เชน นาตาลใชเปนสารแตงรส ส และกลนอาหาร สวนเมลดขาว (ธญพช) และผลตภณฑของขาว เชน ขาวเจา ขาวเหนยว ขาวสาล ขาวโพด แปงททาจากขาวชนดตางๆ พวกนาตาล เชน นาออย นาตาลทราย นาตาลมะพราว นาตาลโตนด นาผง พวกหวหรอรากทมแปงมากๆ เชน มนสาปะหลง มนเทศ มนฝรง เผอก รวมทงอาหารตางๆ ททาจากอาหารขางตน เชน เสนกวยเตยว บะหม ขนมจน วนเสน มะกะโรน ขนมปง ขนมหวานตางๆ อาหารหมนบางอยางใหสารอาหารอยางอนดวย เชน ราขาวมเหลก บหนง และ บสอง มนเทศสแดงจดหรอเหลองจด มสารพวกวตามนเอสง ขาวเจามโปรตนประมาณรอยละ 7 (เปนโปรตนประเภทไมสมบรณ) 1.4.2.1.3 หมทสาม ผกใบเขยว และพชผกอนๆ อาหารหมนทาใหรางกาย แขงแรง และชวยใหอวยวะตางๆ ทางานตามปกต และมกากอาหารทชวยกระตน การทางานของอวยวะทางเดนอาหาร หรอชวยปองกนทองผก ในทางวชาการแบงผกออกเปน 3 จาพวกใหญๆ ดงน - ผกกนใบ ดอก ปล หรอผกทมแคลอรตามาก เชน ผกบง คะนา ผกกระเฉด ผกกาดหอม ชะอม ขเหลก กระถน ตาลง ดอกกะหลา ดอกโสน เหด ผกพวกน ถามสเขยว สเหลองจด หรอสสม จะมสารประกอบพวกวตามนเอสง และมกมแคลเซยม เหลก วตามนบสองและวตามนซ อยดวย ตวอยางเชน ผกใบเขยวชนดตางๆ ดอกโสน ดอกขจร มสารพวกวตามนเอสง ยอดแค มะรม สะเดา ผกกระเฉด ผกขม หรอใบยอ มแคลเซยมสง ยอดแค ผกขม ผกแวน กระถน ขเหลก เปนตน มเหลกสง ผกคะนา ผกขม ขเหลก ใบบวบก มวตามนบสองสง ผกสวนยอดมวตามนซมากกวาสวนอนๆ ของผก ผกสดมวตามนซ มากกวาผกเหยวหรอชา วธการหงตม อณหภมทใช และสารเคมทใสลงไป ทาใหคณคาทางอาหารของผกลดลง ผกทตมหรอเคยวเปนเวลานานจะสญเสยวตามนมากกวาผกทหงตมในเวลาสน การหนผก หรอสลกผกเปนชนเลกชนนอยทาใหเสยวตามนมากขน หรอการใสโซดาหรอสารทเปนดางอนๆ ทาใหวตามนบและซในผกสญเสยงาย - ผกกนผล กนฝก หรอพวกทมแคลอรปานกลาง เชน หวผกกาดแดง หวหอม ถวสด (ถวแขก ถวลนเตา) ฟกทอง บวบ มะระ พรก แตงกวา ผกหวาน ผกพวกน มคารโบไฮเดรตสงกวาพวกแรก ถามสเหลองจด สม หรอเขยว เชน ฟกทอง กมสารพวกวตามนเอสงดวย

22

- ผกจาพวกกนหว ราก ทมแคลอรสง เชน มนเทศ เผอก มนฝรง พวกน มคารโบไฮเดรตอยมาก ในทางโภชนาการไดจดไวในอาหารหมทสอง ดงไดอธบายไวแลว 1.4.2.1.4 หมทส ผลไมตางๆ อาหารหมน ใหเกลอแรและวตามน เชนเดยวกบผก จงเปนอาหารปองกนโรค นอกจากน ยงใหกากอาหาร ซงชวยในการระบายทอง ผลไมสดทวไป มวตามนซอยมาก เชน สม (สมเขยวหวาน สมเกลยง สมโอ เปนตน) มะนาว และผลไมอนๆ เปนตนวา มะขามปอม มะมวงสก มะละกอสก ฝรง ผลไมสเหลอง มกมสารพวกวตามนเอดวย เชน มะละกอ มะมวง (เวลาสกมวตามนเอมากกวาดบ ยกเวน ทเรยน และขนนทมวตามนเอ นอยมาก) ผลไมจาพวกกลวย มวตามนเอและบสองมาก โดยทวไปผลไมสดมแคลเซยม เหลก และวตามนบหนงและบสอง) ผลไมทมนามากจะมแคลอรตา เชน สม แตงโม พวกทมนานอยหรอมรสหวานจดจะมแคลอรสง เชน กลวย ทเรยน สวนผลไมกวน เชอม เปนตน มปรมาณวตามนตากวาผลไมสด สาหรบผลไมตากแหงใหแคลอรสงและใหธาตเหลกดวย 1.4.2.1.5 หมทหา ไขมนจากสตวและพช ไขมนจากสตว และพช เชน นามนหม เนยเหลว เนยเทยม นามนถว นามนรา นามนมะพราว รวมทงไขมน ทปนมาในอาหารอนๆ ดวย เชน ไข เนอสตวตดมน ไขมนเปนอาหารทใหพลงงานสง ชวยการดดซมของวตามนทละลายในไขมน (เอ ด อ เค) และใหกรดไขมนทจาเปนตอรางกาย (เสาวนย จกรพทกษ. 2544: 11 – 15) 1.4.2.2 ประโยชนของอาหารหลก 5 หม ในการจดแบงหมอาหารออกเปน 5 หม ขนดงกลาว กเพอประโยชนทางโภชนาการ คอ ใหคนไทยไดรบสารอาหารครบถวนเพยงพอกบความตองการของรางกาย รางกายจะไดแขงแรงและไมมปญหาทพโภชนาการ การแนะนาใหประชาชนกนสารอาหารชนดตางๆ และกาหนดใหกนครบทง 5 หมทกวน เพอจะไดสารอาหารครบทกชนดจากอาหารหมตางๆ อาหารหลก 5 หม มประโยชนตอรางกาย (กรมอนามย. 2549: 2 – 4) ดงน 1.4.2.2.1 อาหารหมท 1 เสรมสราง และซอมแซมรางกาย ไดแก เนอสตวตางๆ เชน หม วว เปด ไก ปลา กง เครองใน เชน ตบ ปอด หวใจ ไขตางๆ เชน ไขเปด ไขไก ถวเมลดแหงตางๆ เชน ถวเหลอง ถวเขยว ถวลสง และอาหารททาจากถว นม และผลตภณฑจากนม ประโยชนของอาหารหมท 1 คอ ชวยเสรมสราง และซอมแซมรางกาย อาหารทะเลชวยปองกนโรคคอพอก เครองใน เชน ตบ สรางและบารงโลหต นมชวยสรางกระดกและฟน เดกอยในวยเจรญเตบโต ตองการอาหารหมนมาก 1.4.2.2.2 อาหารหมท 2 ใหพลงงาน ไดแก ขาวตางๆ เชน ขาวเจา ขาวเหนยว แปงตางๆ เชน แปงขาวเจา แปงมนสาปะหลง และอาหารททาจากแปง เชน กวยเตยว บะหม ขนมจน ขนมปง หวเผอก มนตางๆ ประโยชนของอาหารหมท 2 คอ ใหกาลงงาน และความอบอนตอรางกาย ทาใหมแรงเคลอนไหวทางานได

23

1.4.2.2.3 อาหารหมท 3 ควบคมการทางานของรางกายใหปกต ไดแก ผกใบเขยว และผกเปนหวตางๆ เชน ผกบง ผกคะนา ฟกทอง กะหลาปล มะเขอตางๆ ประโยชนของอาหารหมท 3 คอ บารงรางกายทวไปใหแขงแรง บารงสขภาพของผวหนง นยนตา เหงอกและฟน สรางและบารงโลหตชวยใหรางกายใชประโยชนจากอาหารอนไดเตมท และมเสนใยเปนกากชวยใหการขบถายสะดวก 1.4.2.2.4 อาหารหมท 4 ควบคมการทางานของรางกายใหปกต ไดแก ผลไมสดตางๆ เชน มะละกอ กลวย สม มะมวง ฝรง สบปะรด ประโยชนของอาหารหมท 4 คอ ชวยบารงสขภาพและปองกนโรคตางๆ ชวยใหรางกายสดชน บารงสขภาพผวหนง นยนตา เหงอก และฟน 1.4.2.2.5 อาหารหมท 5 ใหพลงงาน ไดแก ไขมนจากสตว เชน มนหม มนไก ไขมนจากพช เชน นามนถว นามนรา นามนงา กะท ประโยชนของอาหารหมท 5 คอ ใหกาลงงานสง และใหความอบอนแกรางกาย ทาใหมการเคลอนไหวทางานได ตวอยางอาหารครบ 5 หม ไดแก ขาวสวย แกงจดตาลง ไขเจยว กลวย หมท 1 ไดจาก หมและไข หมท 2 ไดจากขาวสวย หมท 3 ไดจาก ตาลง หมท 4 ไดจาก กลวย หมท 5 ไดจาก นามนททอดไข เพอใหรางกายสมบรณแขงแรง เราตองกนอาหารตางๆ ใหครบ 5 หม ใหไดสดสวนเหมาะสมกบความตองการของรางกาย อาหารหมตางๆ น กนทดแทนกนไมได นอกจากจะกนอาหารหมเดยวกนทดแทนกนเทานน การกนอาหารเพยงพอสองอยาง หรอกนอาหารเฉพาะทตนเองชอบนานๆ จะทาใหรางกายขาดสารอาหารอนๆ ไปดวย ดงนนการรจกเลอกกนอาหารใหถกสวนครบ 5 หม ดงกลาวจงเรยกไดวา กนอาหารถกหลกโภชนาการ อาหารทมคณคาทางโภชนาการ ชวยใหสขภาพของเดกในวยเรยนด เดกวยนตองรและเลอกทานอาหารครบ 5 หม โดยเนนอาหารประเภท นม ผลไม ไข เนอสตว ผก และขาว ในจานวนปรมาณทพอเหมาะใน 1 วน ไดแก นมสด หรอนมถวเหลอง 2 – 3 แกว ไขไก ไขเปดทสกแลว 1 ฟอง เพราะยอยงาย เนอสตว 5 – 6 ชอนโตะ และควรกนอาหารทะเล และเครองในสตวอยางนอยสปดาหละ 1 – 2 ครง ขาวสวย 3 – 4 ถวย กนผกใบเขยวทกมอ 1 – 1½ ถวย ผลไมสดตามฤดกาลทลางใหสะอาดทกมอๆ ละ 1 ผล และควรกนไขมนพชมากกวาไขมนสตว นามนพช หรอกะท ประมาณ 3 ชอนชา อาหารประเภทดงกลาว จะเสรมสรางใหสมองเจรญเตบโต สตปญญาด เครองชวดทสาคญ คอ เดกมนาหนกและสวนสงตามเกณฑ สาหรบคณประโยชนของอาหารทมตอรางกาย คอ

24

1. ชวยใหพลงงานแกรางกายในการเดน - วง หรอ คด 2. ขณะอาหารเผาผลาญ รางกายไดรบความอบอนจากพลงงานนน 3. ทาใหรางกายเตบโตอยางแขงแรง 4. ชวยใหอวยวะตางๆ ทางานอยางมประสทธภาพ 5. ทาใหรางกายมภมตานทานโรค 6. ซอมแซมสวนทสกหรอ เสรมสรางความสมบรณแขงแรง วธสรางสขนสยการกนใหลก (รดเดอร ไดเจสท. 2542: 106) มดงน 1. พอแมควรเปนแบบอยางทดสาหรบลก เพอทลกจะไดจดจาและเลยนแบบสขนสยในการกน และควรใหลกกนอาหารทมประโยชนรวมสารบเดยวกบพอแม 2. หาของกนเลนทมคณคาทางโภชนาการตดบานไวเสมอ ผลไมสด เชน ฝรง มะละกอ สบปะรด หรอขนมไทยๆ เชน ขนมลกชบ ถวแปบ ฟกทองนงโรยงา ขนมกลวย ขนมตาล เปนตน ไมควรซออาหารขยะกรบกรอบใหลกกน 3. ใหลกกนเทาทเขาอยากกน ไมควรฝนความอยากอาหารตามธรรมชาตของลก 4. ฝกใหลกกนผกและผลไมหลากหลายชนดตงแตยงเลก และกนเปนประจาทกวน 5. ชวนลกเขาครว ใหลกเปนลกมอชวยทากบขาว ลกจะไดมประสบการณในการทาอาหาร เดกยคนไมคอยรวธทากบขาวกนแลว เพราะคนแตอาหารสาเรจรปทวางขายอยมากมาย ทาใหตองพงอาหารสาเรจรปเมอโตขน 6. อยาเตมนาตาลลงในอาหารและเครองดมมากเกนความจาเปน เพราะจะทาใหลกตดรสหวาน 7. ลกจะตดนสยกนเคมได ถากนอาหารทเตมเครองปรงรส เชน เกลอ นาปลา หรอซอว มากเกนไป 8. อยาใหลกทอายตากวา 5 ขวบ ดมนมพรองไขมน หรอนมขาดมนเนย เพราะเดกในวยนตองการพลงงานมากเปนพเศษ ควรใหลกดมนมธรรมดา ทมไขมนครบสวนจะเปนประโยชนตอรางกายมากกวา 9. อยาใหเดกอายตากวา 5 ขวบ กนถวทงเมลด เชน ถวลสง เพราะเดกอาจกลนลงไปทงเมลดและทาใหสาลกได 10. ไมควรยกกรณเดกทไมมขาวจะกน มาเปนตวอยางในการจงใจ หรอบงคบใหเดกตองกนอาหารเกนความตองการของตวเดกเอง

25

11. อยาทาใหเดกรสกผด เมอเดกกนหรอไมกนอาหารชนดใดชนดหนง 1.4.2.3 ปจจยทมผลกระทบตอการบรโภคอาหาร การไมมอาหารรบประทาน เปนปจจยสาคญททาใหเกดภาวะ ทพโภชนาการ แตอาจพบไดเชนกนวา ผทมอาหารรบประทาน กอาจเกดภาวะทพโภชนาการ ไดเหมอนกน ซงมกเกดกบผทมพฤตกรรมการบรโภคทไมถกหลกโภชนาการ เดกวยเรยนเปนกลมทมความสาคญ หากไมไดปลกฝงนสยพฤตกรรมการบรโภคใหดแลว กจะเปนกลมทเสยงตอการมภาวะทพโภชนาการ ซงมผลเสยเนองจากเดกวยนตองการอาหารทถกหลกโภชนาการ เพอการพฒนาการเจรญเตบโตและอนๆ เพอเปนบรโภคนสยทดตอไปในอนาคต จงควรรวา มปจจยใดบางทมอทธพลตอการบรโภคอาหารของเดกในวยเรยน ซงไดแก 1.4.2.3.1 สงแวดลอมในครอบครว ครอบครวมอทธพลตอการพฒนาบรโภคนสยของเดก โดยเฉพาะ ผทเปนพอแมหรอผทเลยงเดก เนองจากการกาหนดอาหารใหเดกเลกนน พอแมบางคนจะเตรยมอาหารใหลกรบประทานโดยยดความพอใจ หรอความชอบในอาหารนนๆ เปนหลก โดยไมคานงถงความถกตองตามหลกโภชนาการ สาหรบเดกวยเรยนการรบประทานอาหารทบานอาจม 1 – 2 มอ มอกลางวนมกจะรบประทานอาหารทโรงเรยน พฤตกรรมการบรโภคอาหารทไดเรยนรจากบาน จะสงผลถงการเลอกรบประทานอาหารทโรงเรยน ดงนน ผเปนพอแมและผทจดอาหารทบานควรจดอาหารทมคณคาและเหมาะสมสาหรบเดกโดยคานงถงคณภาพและปรมาณเพอไมให เกดภาวะทพโภชนาการ นอกจากน การสรางบรรยากาศทด ระหวางการรบประทานอาหาร เปนปจจยสาคญทมผลตอการบรโภคอาหารของเดก เนองจากเดกวยเรยน (อาย 6 – 12 ป) มกจะหวงเรองการเลน ทาใหละเลยการบรโภคอาหาร 1.4.2.3.3.2 ขาวสารตางๆ โลกของขอมลขาวสาร โดยเฉพาะการโฆษณาสนคาทางโทรทศน เชน การโฆษณาสนคาฟมเฟอย หรออาหารทไมมประโยชนในดานโภชนาการ จาพวกอาหารประเภทนาตาล ไขมน หรอพลงงานสง อาหารทมโซเดยมสง เปนตน ผลจากการโฆษณาทาใหขนมประเภทขบเคยวและลกอม กลายเปนขนมทมยอดจาหนายสง และเปนปจจยสาคญทสงผลกระทบตอภาวะโภชนาการเกนของเดกในวยตางๆ 1.4.2.3.3.3 สงคมเพอน คานยมในดานอาหารน เกดขนเมอเดกไดเขารวมกนอาหารกบเพอนๆ ในมอกลางวนทโรงเรยน ดงนน การสรางพฤตกรรมการกนอาหารทพงประสงค เชน ใหเดกลองบรโภคอาหารใหมๆ อาจเรมขนทโรงเรยนเชนเดยวกน ทงน เนองจากการตามอยางกน เดกบางคนจะปฏเสธไมรบประทานผก เพราะเพอนสนทไมรบประทานผก หรอ บางคนเหนเพอนดมนม กดมตาม

26

1.4.2.3.3.4 การจดบรการอาหารในโรงเรยน ปจจบนน สภาพของครอบครวสวนใหญ เปลยนไปจากเดมมาก ผหญงออกไปทางานนอกบานมากขน เดกจงเขาโรงเรยนกอนเกณฑประถมศกษาและรบประทาน อาหารนอกบานมากขน อยางนอย 1 หรอมากกวา 1 มอ ทสถานเลยงเดก ศนยเลยงเดก หรอทโรงเรยน ดงนน ผทมสวนรบผดชอบตอการเลยงดเดกในสถานประกอบการดงกลาว ควรคานงถง การจดอาหารในดานความสะอาดและคณภาพ เชน เลอกรายการอาหารทเดกสวนใหญสามารถรบประทานได มคณคาอาหารทเหมาะสม เลอกใชสารปรงแตงรสและวตถเจอปนอาหารทปลอดภย และคานงถงความสะดวกของเดกในการบรโภค 1.4.2.3.3.5 ความเจบปวย เดกทมความเจบปวยหรอลมปวยดวยโรคภย มกจะมความอยากอาหารลดนอยลง และมความจากดในเรองปรมาณอาหารทบรโภค ความเจบปวยฉบพลนทเกดขนจากเชอไวรส หรอแบคทเรย แมจะเปนชวงระยะเวลาสนๆ แตกเปนชวงทเดกมความตองการโปรตน และสารอาหารอนๆ เพมจากเดม โรคเรอรงตางๆ เชน หอบหด หวใจพการแตกาเนดเปนภาวะทยากตอการไดรบสารอาหารใหเพยงพอตอการเจรญเตบโตของรางกาย เดกทประสบปญหาความเจบปวยดวยโรคเหลาน มกจะมพฤตกรรมทเปนปญหา หรอแสดงอาการตอตานกบพอแมเมอใหรบประทานอาหาร เดกบางกลมตองการอาหารทจดขนเปนพเศษเนองจากความเจบปวย การจดอาหารสาหรบเดกกลมน ควรตองปรบหรอเลอกอาหารใหเหมาะสมและเกยวของกบประเภทของโรค พอแมควรใหคาแนะนาแกเดกสาหรบการเลอกบรโภค เมออยนอกบานหรอรจกใชจตวทยาสาหรบลก หากมปฏกรยาตอตานเกดขน 1.4.3 ครอบครวมความอบอน ครอบครวเปนสถาบนระดบยอยสดของสงคมทมความสาคญยง ทจะทาหนาทธารงรกษาสงคมใหยนยงคงอยตลอดไป ครอบครวจงมบทบาทสาคญในการอบรมเลยงดสมาชกของครอบครว ไดแก เดกและเยาวชนใหเปนผทมความร มความคด มคณลกษณะทพงประสงค เพอทจะใหสามารถดารงชวตในสงคมอยางมความสงบสข ดงนน คณภาพของครอบครวมผลตอการอบรมเลยงดเดกและเยาวชน ความพรอมของครอบครว ความรกความอบอนในครอบครว ความสงบสขในครอบครว มผลทาใหการอบรมเลยงดเดกเปนไปอยางมประสทธภาพ ผลผลตของครอบครวกมคณภาพ เปนการปองกนมใหกอปญหาแกสงคมไดเปนอยางด (มหาวทยาลยมหดล และสมาคมโภชนาการแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร. 2537: 79 – 82) 1.4.3.1 ความหมายและความสาคญของครอบครว นกวชาการหลายทาน ไดใหความหมายของคาวา ครอบครวอบอน ไววา ครอบครวอบอน หมายถง การทบคคลตงแต 2 คนขนไป ดาเนนชวตรวมกน โดยมความรก ผกพน ปรารถนาดตอกน รบผดชอบ เอาใจใสดแลซงกนและกน มสวนรวมทกขรวมสข ปรกษา

27

หารอ และแกปญหารวมกนในบรรยากาศทสงบสข (มหาวทยาลยมหดล. 2545: 5 – 2) นอกจากน สายใจ ชปวา (2545: 133) ไดใหความหมายครอบครวอบอน ไววา หมายถง ครอบครวทประกอบดวย พอ แม และลก ซงอยรวมกนดวยความรกความผกพนทางสายโลหต ทงพอและแมมหนาทเลยงดลกใหไดรบการศกษาทด มคณธรรมจรยธรรม สรางความเชอมนใหแกลก และปลกฝงใหลกมความตระหนกในคณคาของตนเอง ซงเปนองคประกอบทสาคญยงตอการประพฤตตน ใหสามารถดาเนนชวตไดอยางมนคง และสามารถเผชญกบสถานการณตางๆ ทเปลยนแปลงไดดวยตนเอง สมศร สกมลนนทน (2539: 13) ใหความหมายของครอบครวอบอนไววา ครอบครวอบอน หมายถง สมาชกเหนหนากนแลวไมรอน ซงปจจบนครอบครวทรอนฉาและครอบครวทเยนเฉยบ อาจเพมจานวนขน แตกยงมนอยกวาครอบครว ทอบอน ครอบครวมความสาคญยง ในการทาหนาทถายทอดทางสงคม การใหความรก ความอบอน มความเขาใจกนของสมาชกทกคนในครอบครว มสมพนธภาพทดในครอบครว สามารถอยรวมกนดวยความสข ซงสงผลใหครอบครวมความเขมแขง ครอบครว มหนาทใหการเลยงดบตร และถายทอดวฒนธรรมทางสงคมใหแกสมาชก และในการเลยงด เพอใหเกดความเจรญงอกงาม จาเปนตองมการพฒนาคณภาพชวตควบคไปดวย (สมาคมวางแผนครอบครว. 2530: 163 – 164) ดงน 1. การพฒนาคณภาพชวตดานรางกาย 1.1 การเลยงด นบตงแตทารกยงอยในครรภมารดา การใหอาหารและการจดโภชนาการทด 1.2 การดแลสขภาพอนามย จดบรรยากาศบานใหอบอน อากาศถายเทไดสะดวก ทอยอาศยสะอาด ปองกนโรคภยไขเจบทจะเปนสาเหตทาใหสขภาพสมาชกครอบครวเสอมโทรมตางๆ 2. การพฒนาคณภาพชวต ดานสงคมจตวทยา 2.1 การสรางบรรยากาศอบอน ผาสกภายในในครอบครวใหความรกเอาใจใสแกลกไมใหเกดความรสกวาทอดทง หรอแสดงความไมมนคงในชวต เสรมสรางกจนสยทด เชน ภารกจ การนอน สขอนามย การเลน การใชเวลาใหเกดประโยชน เปนตน ครอบครวทมสภาพแตกแยก มกเปนสาเหตนาไปสพฤตกรรมเบยงเบนทางสงคมแกเดก ทงในวยรน และวยผใหญในภายหลง 2.2 ปญหาเศรษฐกจและสงคม ทาใหเกดความขดแยงในครอบครว เนองจากไมสามารถตอบสนองความตองการของสมาชกได หากพอแมไมเขาใจในพฒนาการของเดกและความตองการดานอารมณและจตใจในวยตางๆ ทาใหลกเกดความขาดแคลน ความคบของใจ ซงเปนสาเหตใหเกดปญหาดานบคลกภาพ เชน การกาวราว การสรางปมเดน หรอลกษณะบคลกภาพถดถอยตางๆ เปนตน 2.3 ความสาคญของครอบครวตอสวสดภาพของสงคม

28

การทาหนาทครอบครวทสมบรณยอมสงผลมาสสวสดภาพทดทางสงคม ในขณะเดยวกน ถาครอบครวทาหนาทลมเหลวกจะมผลกอเกดปญหาตางๆ ทางสงคมไดเชนกน เนองจาก ปจจบนมการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจและสงคม และวฒนธรรม ทาใหครอบครวมปญหาในการทจะปฏบตหนาทของตนใหสมบรณไดทกดาน และพบวา เยาวชนกระทาความผดมกมปญหาจากครอบครวเปนมลฐานสาคญ ดงน 2.3.1 ปญหาทางเศรษฐกจ ครอบครวมรายไดตา ฐานะยากจน ทาใหพอแมตองทางานนอกบาน มเวลาเอาใจใสลกไมเพยงพอ หรอไมสามารถสนองความตองการทางเศรษฐกจแกลกได ทาใหลกมพฤตกรรมทางอาชญากรรม ลกขโมย 2.3.2 ปญหาการศกษา พอแมขาดการศกษา ไมมความรความเขาใจในการอบรมเลยงด จงไมเขาใจพฒนาการความตองการของเดกในวยตางๆ หรอ ขาดความรในการปองกนโรค รกษาสขภาพอนามยใหกบลก เปนบอเกดแหงโรคภยไขเจบ ตางๆ และโรคตดตออนๆ 2.2.3 ปญหาทางสงคม การเลยงดอบรม และถายทอดทางวฒนธรรมของครอบครวบางอยางทาใหสมาชกมพฤตกรรมสงคม เปนไปในทางทสงคมไมพงปรารถนา หรอทาใหสมาชกไมสามารถเขากบสงคมอนได การกระทาผดของเยาวชนผมความคดนอยอาจนาความไมสงบสขมาสสงคม มผลเสยไปถงความมนคงของชาตดวยเหลาน ในสวนของ คณะอนกรรมการพฒนาครอบครวและสตร ไดใหความ สาคญของครอบครว (คณะกรรมการสงเสรมและประสานงานสตรแหงชาต (กสส.). 2541: 6 – 7) ไวดงน 1. ครอบครว เปนสถาบนพนฐานแรกทสดของมนษย และสถาบนทเกาแกทสดในโลก ทาหนาทในการหลอหลอมความเปนมนษยของสมาชกเกดใหมในครอบครว ไดแก ทารก และเดก 2. การอบรมเลยงดจากครอบครว และการใหการศกษาในครอบครว มอทธพลตอระดบคณภาพของคนและบคลกภาพของคน ซงรวมทงคานยม เจตคต และพฤตกรรมของเดกและเยาวชน วถชวตของสมาชกในครอบครวมอทธพลตอกนและกน 3. ครอบครวเปนสถาบนสงคมพนฐาน ทประกอบดวยวถชวตของสมาชกของครอบครวทกคน วถชวตนรวมทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง การศกษา ศลปวฒนธรรม และจรยธรรม ซงมผลตอคณภาพสงคม 4. ครอบครวเปนหนวยเศรษฐกจทเลกทสด และเปนพนฐานของสงคมครอบครว บางครอบครวมบทบาทเปนหนวยการผลตทางเศรษฐกจโดยตรง 5. ครอบครว ชมชน สงคม และสงแวดลอมมผลกระทบตอกนและกน ตางมกระบวนการววฒนาการและการเปลยนแปลงโดยไมมการหยดนง ซงจะมผลตอพฤตกรรมของบคคล

29

6. ปญหาสงคมหลายประการ จะปองกนไดโดยสถาบนครอบครว สถาบนครอบครวทรวมตวกนไดจะเปนพลงกลม/ชมชน ทสามารถพฒนาปองกนและแกไขปญหาของตนได ในโอกาส “วนผสงอายแหงชาต” 13 เมษายน และวนครอบครว 14 เมษายน 2546 นายกรฐมนตร (สารจากนายกรฐมนตร. 2546: 26) ไดกลาววา รฐบาลมนโยบายสงเสรมการสรางครอบครวใหอบอนและเขมแขง เปนทรวมสายใยสมพนธของทกคน ไดกาหนดใหครอบครวเปนจดกลางของนโยบายทางสงคม เพราะเหนวา ครอบครวจะทาหนาทเปนเครอขายคมครองทางสงคมทดทสด เปนฐานทางสงคมทสรางคณภาพและบคลกภาพ ของสมาชกครอบครว รฐบาล จงเชญชวนทกคนมารวมกนสรางครอบครว ในมตทเปดใหสมาชก มสวนรวมในการตดสนใจ ใหความไวเนอเชอใจและสนบสนนซงกนและกน ใหคณคาแกความคดเหนของสมาชกในครอบครว สนบสนนใหสมาชกมทางเลอก และบรรลเปาหมายในชวต ของตนเอง มความซอสตย และรบผดชอบการกระทาของตนและตอสวนรวม ผใหญในครอบครวปฏบตเปนแบบอยางทด รจกแบงเวลาใหครอบครวอยางมคณคา พลงทยงใหญทสดในชวตของคนเรา คอ พลงของครอบครว ซงครอบครวทมพลงและศกยภาพในเชงสรางสรรค จะนามา ซงความมนคงและเขมแขงของสงคมโดยสวนรวมสบไป 1.4.3.2 ลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงค ในปจจบนสงคมไทย เปลยนไปจากครอบครวขยายไปสครอบครวเดยว เนองจาก การเตบโตทางเศรษฐกจและอตสาหกรรม ทาใหการดาเนนชวต และการประกอบอาชพของครอบครวเปลยนไปจากอดต ดงนน จงมนกวชาการ กลาวถง ลกษณะของครอบครวไทย ในอนาคตและครอบครวทพงประสงค ดงน ลกษณะของครอบครวไทยในอนาคต มแนวโนมวา ระบบครอบครว จะเปลยนแปลงไปในลกษณะ (เพญแข ประจนปจจนก. 2536: 40) ดงตอไปน 1. ครอบครวจะทาหนาทดานการใหความรก ความอบอนแกบคคลทอาศยอยในครอบครว มากกวาหนาทอน 2. รปแบบของครอบครว จะเปลยนไปโดยจะมการอยรวมกน(Togetherness) ของชายและหญง โดยไมตองทาการสมรสมากยงขน 3. บคคลจะชะลอการสมรสใหยาวขน จงทาใหอายเฉลยของการสมรสทงชายและหญงสงขน 4. จะมจานวนครอบครวทไมตองมบตร (Childlessness) สงขน 5. จะมครอบครวเดยว ทคสมรสมความเสมอภาคกนมากยงขน คสมรสจะมความเสมอภาคกนทงบทบาทหนาทของครอบครว เชน บทบาทหนาทในการอบรมเลยงดบตร ในการตดสนใจและการใชอานาจ และทงบทบาททางเศรษฐกจของครอบครว ซงหมายถง คสมรสทงสองฝายเปนผหารายไดมาสครอบครวทงค

30

ในสวนของ นภเนตร ธรรมบวร (2541: 50) ไดกลาววา ครอบครว ทพงประสงคนน พอจาเปนตองมบทบาทในการเลยงดลกมากขน และจาเปนตองตระหนกถงความเทาเทยมกนระหวางชายและหญงในครอบครว ทงพอและแมตองเปนแบบอยางทดของเดก มใจเปดกวาง รบฟงความคดเหนของเดก สงเสรมใหเดกมอสระเปนตวของตวเอง เหนคณคา และศกดศรของเดกมากขน ไมวาเดกคนนนจะเปนเดกหญงหรอเดกชาย ขณะเดยวกน กตองเรยนรความตองการ และลกษณะธรรมชาตของเดกแตละคน และเหนความสาคญของการตอบสนองความตองการทางจตใจเดกมากขน ปกปองรกษาสทธของเดก ตลอดจนการใหความรก และเอออาทรตอเดก สาหรบคณลกษณะครอบครวไทยทพงประสงค ม 8 ประการ (วชย เทยนถาวร ; และ ทศนาภรณ ขาปญญา. 2542: 56) ดงน 1. สมาชกในครอบครว มความรกใครกลมเกลยว สมานฉนท ชวยเหลอ เกอกล เอออาทร มการพดจาใหเกดความเขาใจซงกนและกน มการแกปญหารวมกนอยางสรางสรรค 2. สมาชกทกคนในครอบครวมการทากจกรรมรวมกน และรจกใชเวลาใหเปนประโยชน 3. พอ แม และสมาชกในครอบครวมความรบผดชอบ ประกอบอาชพสจรต รจกประหยด และมการออมเงน เสรมสรางฐานะครอบครวใหมนคง 4. พอ แม หวหนาครอบครว ทาตนเปนแบบอยางในการดารงชวตอยางมคณธรรม ไมเลอกปฏบต ไมทารายกนและกน อบรมเลยงดสมาชกในครอบครวใหเปนคนด และมประโยชนตอสงคม ปฏบตตนตามหลกคณธรรมของศาสนา 5. พอ แม หวหนาครอบครว หรอผใหญในครอบครว ถายทอด การเรยนร และภมปญญาแกสมาชก และสงเสรมใหไดรบการศกษา มความสนใจใฝร พฒนาตนเองอยางตอเนอง มความคดรเรมสรางสรรค และรจกใชเหตผล 6. สมาชกทกคนในครอบครว มสขภาพด รจกดแลสขภาพอนามยของตนเอง สถานทอยอาศยใหถกลกษณะ และเปนระเบยบเรยบรอย 7. สมาชกในครอบครวบาเพญประโยชนตอสงคม มสวนรวมในการทานบารงสงแวดลอม ศลปวฒนธรรมไทย 8. สมาชกปฏบตตามครรลองประชาธปไตย ในครอบครว เคารพกฎหมาย รจกใชสทธ และปฏบตตามหนาทพลเมอง มความเชอมน และปฏบตตนสงเสรม การปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข นอกจากน นโคลส (Nicholas. 1983: 27 – 28) ไดกลาวถง ลกษณะครอบครวททกคนตองการ โดยกาหนดคณสมบตของครอบครวทมคณภาพไว 6 ประการ ดงน

31

1. การชนชมในคณคาของคนในครอบครว ซงเปนสงสาคญมาก คนในครอบครวควรแสดงความรสก แสดงการกระทาวา มความพอใจในคนอนๆ ทอยรวมครอบครวเดยวกน ตระหนกในคณคาซงกนและกน คณสมบตประการน เปรยบเสมอนพนฐานของความอบอน และความมนคงในครอบครว และเปนการหลอหลอมสมาชกของสงคมใหมทศนคตมองสงคมสวนรวมในแงดดวย 2. มเวลาอยรวมกน การทสมาชกในครอบครวไดรวมทากจกรรมหลายอยางรวมกน และเปนกจกรรมททกคนพอใจทจะทารวมกน 3. การมพนธะตอความสข และสวสดภาพของครอบครวรวมกน คนในครอบครวรสกเปนพนธะทตองสงเสรมใหสมาชกคนอนในครอบครวไดรบความสข และสวสดภาพทด เปนการหวงใยกนและกนอยางแทจรง 4. การตดตอสอสารระหวางกนเปนอยางด ครอบครวทมคณภาพ จะมวธการตดตอสอสารทดมาก มเวลาทจะตดตอกนโดยตรง 5. การมศรทธาตอศาสนาอยางแรงกลา ในครอบครวทมคณภาพ ไมวา จะนบถอศาสนาใด คนในครอบครวทกคนมความศรทธาในศาสนานนระดบสง มกจะมกจกรรมทางศาสนารวมกน การทคนในครอบครวมความศรทธาในศาสนาน ทาใหมสต มความอดทนตอกน มการใหอภยตอผอนสง ระงบความโกรธไดเรว และรจกทจะชวยผอน ในสงคม ซงเปนพนฐานของความรบผดชอบตอสงคมโดยสวนรวม 6. การมสมรรถนะจดการกบวกฤตการณในครอบครวไดเปนอยางด เปนการสกดกนและปองกนปญหาสงคมไดอยางด มวธการทดในการแกปญหา หรอกสถานการณ ทวกฤตนนใหกลบคนสสภาพดไดดงเดมทาใหคนในครอบครวมความมนใจและไววางใจตอกนจะรวมกนตอสปญหา จะใหกาลงใจซงกนและกนคลคลายปญหาไดในทสด 1.4.3.3 การดาเนนชวตของครอบครวใหอบอน ในการเสรมสรางความรกความอบอนในครอบครวตองมองคประกอบ ทชวยใหสมาชกในครอบครวดาเนนชวตและอยรวมกนอยางมความสข ในการดาเนนชวตของครอบครว จงเปนเรองสาคญ มใชธรรมชาตทจะเกดขนเองได ในการดาเนนชวตครอบครวใหมความอบอน ควรมองคประกอบ ตามศพทภาษาองกฤษ คาวา ครอบครว (Family) (สทธรกษ หงสะมต. 2545: 15 – 17) ดงน F = Faith (ความซอสตย) ชวตครอบครว จะตองมความจรงใจตอกนเปนพนฐาน ตองไมประพฤตตนเปนคนหนาไหวหลงหลอก มความซอสตยตอกน ซอสตยตอหนาทของสาม เชน การยอมรบนบถอ ไมดหมน ไมประพฤตนอกใจ หนาทของภรรยา เชน การจดการงานบาน ขยนทางาน ชวยสามทางาน ไมประพฤตนอกใจ เปนตน นนคอ ความรบผดชอบ และการไววางใจตอกน ครอบครวตองเปนไปอยางเปดเผย มอะไรไมปดบงฝายใดฝายหนง ยดถอสจจะเปนพนฐานในการอยรวมกน หากไมซอสตยตอกน ระแวงกน ยอมกอใหเกด

32

ความไมสงบสข และสงผลกระทบถงสมาชกในครอบครว A = Acceptance (การยอมรบ) เปนเรองของความรสกจากจตใจ ทมใชการเสแสรงใดๆ ชวตครอบครวตองยอมรบวา คครองของเรา คอ คนทดทสด ดวยขอเทจจรง กคอ คนเรานนมทงขอด ขอเสย จดดอย จดแขงเปนธรรมดา คครองกเชนเดยวกน ยอมมทงขอด และขอเสย การทเราเลอกเขาแลวนน เพราะคดวา เขามจดเสยนอยทสดเขาจงดทสดสาหรบเรา แมพฤตกรรมบางอยาง อาจมความคดเหนไมตรงกนแตคณคาของครอบครวอยทการเคารพซงกนและกนในความคดเหนทแตกตางกน นนคอ การยอมรบ แมกระทงสมาชก ในครอบครว อยทการเคารพในความคดเหนซงกนและกนอาจหมายถง การไมใหเกยรตเคารพในสทธเพราะธรรมชาตทกคนยอมมศกดศรในความเปนมนษยเทาเทยมกน ดงนน การยอมรบซงกนและกน จะทาใหการอยรวมกนไดอยางสมานฉนท M = Magnanimity (ความไมเหนแกตว) ครอบครวตองมความเปนหนงใจเดยวกน หากตองการใหครอบครวมความสข ตองไมแสดงพฤตกรรมทเหนแกตวกบสมาชกในครอบครว ความสขความทกขทเกดขนในครอบครวตองตอบสนองตอความรสกรวมกน ถาอะไรทไมชอบตองเขาใจในความรสกของแตละคน ไมใชเหนแกตนพยงฝายเดยว ยอมทาใหฝายหนงเสยความรสกไดอยางน เรยกวา “เหนแกตว” อนจะนาไปสบอเกดของปญหาตามมา เนองจากความไมสมดลกน I = Interest (ความเอาใจใส) เมอเรารกรกครอบครว กตองชวยกน เอาใจใสกบทกคนในครอบครว การเอาใจใส หมายถง การดแลสารทกขสขดบ อาหารการกน การเลาเรยน การคบเพอน ความตองการ สาเหตของปญหาครอบครวในยคปจจบน คอ การขาดการเอาใจใสตอกน ขออางตามเหตผล กคอ การไมมเวลา เชน หลายคนทมงหวงเพยงความกาวหนาในตาแหนงหนาทการงานเทานน จนลมหรอไมมเวลาเอาใจใสครอบครว ทาใหครอบครวตองลมเหลว ลกตดยา ดงนน การดแลเอาใจใส คอ ความหวงใย เอออาทร ตอกน จะทาใหทกคนมความรสกอบอน L = Love (ความรก) พฤตกรรมความรกเปนเรองสาคญ ทจะทาใหครอบครวมความสข มนกจตวทยากลาววา “เรามกจะถกสอนให ถกรก โดยคนอน แตไมคอยสอนใหรกคนอน” เชน สอนลกวา ตองทาตวนารก ทาใหตองกลบคดใหมวา หากเราสอนลก ใหรกคนอนบาง จะไดหรอไม เราคดจะใหคนอนรกเราฝายเดยว โดยทเราไมแสดงความรกตอ คนอนเลย เพราะทกคนจองแตจะใหคนอนมารก เรยกรองแตความรกจากผอนฝายเดยว ยอมมปญหา พฤตกรรมการแสดงความรกตอกนตองเรยนร ฝกฝนโดยเคารพซงกนและกน ไววางใจกน มความปรารถนาดแกกน ยอมทาใหสงคมนาอยมากขน Y = Yearning (ความปรารถนา) การใหความปรารถนาแกกนและกน ควรเปนหนาทของสมาชกทกคนในครอบครว ความปรารถนาทด ตองเขาใจธรรมชาตวา เปนเรองของ “ความรสก” เพราะความคาดหวงของคนเรายอมมไมเหมอนกน บอยครงทพอแมมความ

33

ปรารถนาจะใหลกเปนอยางนนอยางน แตกลบเปนการฝนความรสกของลก นคอ ขอเทจจรงทอาจไมมใครอยากปฏเสธ แตควรเปนความคาดหวงทผรบตองการดวยเชนกน เพราะหากทาในสงทไมชอบ ยอมกอใหเกดความรสกทไมดตอจตใจ อาจตองทาใจวาสงทเขาคาดหวงยอมเปนสง ทดทสดสาหรบเขาแลวควรเคารพในศกดศรของทกคน 1.4.3.4 พฤตกรรมแสดงความรก ความอบอนในครอบครว พฤตกรรมทแสดงความรกความอบอนในครอบครวสมาชกทกคนควรสรางบรรยากาศทดในครอบครว พอ แมควรปฏบตตอเดกในทางโอนออนผอนปรนมากกวาควบคมหรอบงคบ พอแม เปนแบบอยางทด เสรมสรางครอบครวใหเปนปกแผน มความสามคคปรองดองระหวางสมาชกของครอบครว โดยใหทกคนมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ของครอบครว รวมทงพฤตกรรม ทพอแมมตอเดก ควรใหมความสมดลกน ระหวางการใหความสนใจแกเดก “มากเกนไป” กบ “นอยเกนไป” ซงชวยใหเกดความพอเหมาะพอควร อรค โฟรมม (Erich Formm. 2000) ไดใหขอคดวา พฤตกรรมทแสดงความรกนน ม 4 ประการ และนกจตวทยาทานอนๆ มความคดเหนเพมเตมอก 8 ประการ (สายสร จตกล. 2540: 60 – 75) คอ 1. ตองเอาใจใส และเอออาทรตอกน ในภาษาองกฤษใชคาวา “Care” คอ การเอาใจใสดแล การเอาใจใสดแลครอบคลมถงความเปนอยทกอยาง การเอาใจใสดแลสขภาพของกนและกน อาหารการกนในชวตประจาวน การเลาเรยนของลกหลาน ความสะอาด การใชจายเงนทอง การเดนทางไปทางาน ไปโรงเรยน หรอไปธระ การมเพอนเพศเดยวกน หรอเพอนตางเพศของลก ความสขหรอความทกขทตองการระบาย เปนตน 2. ตองรจกคนทเรารก ในภาษาองกฤษใชคาวา “Knowledge” ซงแปลวา “ความร” ภรรยาและสามตองรจกกนใหด และเขาใจกนใหด รถงความชอบความไมชอบ อะไร ตางกนหรอเหมอนกนตรงไหน ชอบไมชอบรบประทานอะไร รจกนสยใจคอ ยงครองรกกนนานเทาใด ยงตองรจกกนมากขน ไมใชรจกกนนอยลง และตองเขาใจกนมากขน ไมใชเขาใจกนนอยลง เราจงตองมความร เกยวกบคนทเรารก ตองคอยตดตามความเปลยนแปลงตลอดเวลาโดยเฉพาะอยางยงกบลกๆ ทเปลยนแปลงมากมายตงแตเกดจนโตเปนเดกเปนหนมเปนสาว และเปนผใหญ ทกคนควรปรบความรใหตามกน เพอชวยในการทจะมพฤตกรรมตอบสนองตอกนและกน 3. ตองเคารพซงกนและกน ในภาษาองกฤษ ใชคาวา “Respect” หมายความวา ใหความเคารพนบถอกนและกน ใหเกยรตกนและกน เคารพในการฟงกนและกน เคารพในความคดเหนทแตกตางกน หรอใหความสาคญ เรองความแตกตางระหวางบคคล คนเราไมเหมอนกน ยอมมมมมองทแตกตางกนได สมาชกในครอบครว กอาจมความคดเหน ทไมเหมอนกนได ถาอยากจะเปลยนใจผอน กคงตองใชวธการอธบายดวยเหตผล เพอโนมนาว ใหเขาใจเรองตรงกน พฤตกรรมการเคารพ อาจมอกลกษณะหนง คอ “เกรงใจ” การแสดงความ

34

เกรงใจลก จะสอนใหลกรจกเกรงใจเรา การเกรงใจไมใชเกรงกลว แตเปนการใหเกยรต และใหการยอมรบในความมศกดศรของการเปนมนษยของบคคลทเรารก 4. ตองมความรบผดชอบ (Responsibility) อรค โฟรมม ไดคานมาจาก 2 คา คอ “Response” และ “Ability” ซงหมายความวา มความสามารถในการตอบสนองหมายถง การมปฏกรยาตอความตองการไปในทางทใหความตองการนน หมดไปหรอคลายไป มความรบผดชอบ หมายรวมไปถง การยอมรบความผดหรอความชอบ สวนการไมรบผดชอบนน เปนการสอนลกโดยไมชแจงเรองความไมถกตองและความถกตอง หรออาจเรยกวา จรยธรรมในการครองตน การเปนตนแบบทไมด แสดงวา ไมรบผดชอบ การเมนเฉย ละเลย ไมทกทวงตอการกระทาทไมถกตอง กเปนการไมรบผดชอบ มลกแลวไมเลยง มผสงอายแลวไมเลยง มสมาชกเปนคนพการแลวตดสทธไมใหการศกษา หรอพฒนาศกยภาพใหเตมท เหลานเปนเรองท ไมรบผดชอบ 5. ตองมความไววางใจซงกนและกน (Trust) ความไววางใจ คอ ความเชอถอและไวใจ บคลกภาพของผเยาวทอยในสภาพของการขาดการไววางใจ จะเปนอกลกษณะหนงทอาจทาใหเปนคนกาวราว หรอเกบกด หรอมปมดอยกเปนได ครอบครวทสมาชกตางแขงขนกน แยงชงกนทะเลาะกนปรกษากนไมได ถานาเรองมาปรกษากจะเกดการไมยอมรบหรอกลายเปนทะเลาะกนกม ซงจะทาใหความสมพนธภายในครอบครวเปนลบ ดงนน ความไววางใจกน จงเปนเรองสาคญทจะเพมความรกความอบอนในครอบครว 6. ตองใหกาลงใจกนและกน กาลงใจ เปนการใหพลงตอกน เพอใหมชวตอยตอไปไดอยางมความสขและเพอตอสอปสรรคตางๆ ในการดารงชวต การใหกาลงใจอาจเปนคาพด รวมถงทาทางทพรอมจะสนบสนนอยเสมอ ชมเชยในสงทไดทาถกตองแลว เสรมทางบวก ขจดทางลบ 7. ตองใหอภยกนและกน ไมไดหมายความวา จะทาใหอกฝายหนงไดใจ เหลง และกระทาการไมสมควรไปเรอยๆ การใหอภยนนเกดขนหลงจากทาความเขาใจกนแลววา สงใดถก สงใดไมควร การใหอภยเกดขนหลงจากมการขอโทษกนแลว ซงการรจกขอโทษ เปนพฤตกรรมทสาคญ แตความรกนนสวนหนง คอ การใหอภยและตองไมจดจาความผดนน ครอบครวกจะอยดวยกนอยางมความสข 8. ตองรจกสอสารในครอบครว การสอสารมทงรปแบบทไมตองใชภาษา เชน ทาทาง อรยาบถตางๆ และทใชภาษา คอ การพด การเขยน การสอสารใหไดความถกตอง มจงหวะในการสอสาร และตองรจกสอสารใหเกดประโยชน การโกรธกนแลวไมพดกน เปนการยตการสอสาร ซงยงทาใหมปญหา เพราะจะตองมาคดตอวาใครจะงอใครกอน เปนการเสยศกดศรเพมขนไปอก การสอสารจงตองตงตนดวยการคดดตอกน แลวจงสอสาร โดยเลอกใช ทงสาร และทงสอทถกตอง และถกกาละเทศะ 9. ตองใชเวลาอยดวยกนอยางมคณคาและมคณภาพ ครอบครวควรเอาใจใสวา เวลาทอยดวยกนนอยนดน ควรใชใหเกดประโยชนสงสด ในดานความสมพนธใน

35

ครอบครว ในวนหยดงานวางๆ อาจมกจกรรมรวมกน เชน การทาอาหารรบประทาน การสอนอานเขยนหนงสอ การไปเยยมญาต เปนตน โดยตองใชเวลาอยดวยกนอยางมคณภาพ และมคณคา ไมใชอยรวมกนแตเพยงรางกาย แตจตใจและความคดคานงไปอยทอน กจกรรมททารวมกนจะเปนกจกรรมทสงเสรมใหสมพนธภาพภายในครอบครวใกลชด และอบอนมากขน ผลพลอยไดอกทางหนง คอ เกดการเรยนรในเรองขอมลขาวสาร รวมทงวธการในการดารงชวตครอบครวใหแกคนรนหลงดวย 10. ตองมการปรบตว ตามภาวะทเปลยนแปลงของบคคลในครอบครว สภาวะของครอบครวและสภาวะของสมาชกในครอบครวมไดอยนง (Static) แตเปนภาวะพลวตร (Dynamic) ทเปลยนแปลงตลอดเวลา ดงนน สมาชกในครอบครวจะตองตระหนกในเรองความเปลยนแปลง และปรบตวตามความเปลยนแปลงนนๆ ปรบตวในฐานะทเปนตวเอง ทเปลยนไป และปรบตวในฐานะทจะตองปฏสมพนธกบความเปลยนแปลงของคนอน การเปลยนแปลงไมใชเฉพาะการเปลยนแปลงเรองวยเทานน แตหมายความรวมถง การเปลยนแปลงคานยม เจตคต แนวคด ทกษะความสามารถ ความร ทเกดจากการมประสบการณเพมขนของแตละคนในครอบครวดวย ดงนน การปรบตวกบภาวะการเปลยนแปลง จงเปนวธหนงทจะชวยใหคนในครอบครว อยดวยกนไดอยางมความสข 11. ตองรจกภาระหนาทในครอบครว และชวยเหลอกนและกน การอยรวมกนในครอบครวตางคนตางกจะม “บทบาท” และ “หนาท” ตงแตบทบาทและหนาทตอตนเอง และตอสมาชกในครอบครว คนในครอบครวจงตองตกลงกนในเรองตางๆ ทจะ “บรหาร” ครอบครวใหเปนปกตสข โดยกาหนดวางานนนเปนเรองของใคร ในสวนใดตองรวมกนรบภาระ ตองมวธทจะอยรวมกนอยางไร ลกๆ เอง กมสวนทพอแมคาดหวงใหตองมบทบาทและหนาท ตงแตลกลกขนจากทนอน จนไปถงเรองงานบานทอาจตองชวยเหลอกน 12. ตองมความใกลชดทางสมผสดวยการกอดกนบาง โอบกนบาง เกยวแขน หรอหอมแกมกนในครอบครวเปนการแสดงความรกความอบอนตามธรรมชาตของคน จงนาสนบสนนความใกลชดทางสมผสน นอกจากน ป. มหาขนธ (2544: 135 – 157) ไดกลาวถงการสราง ความรก ความอบอนในครอบครว และกลวธในการทาใหครอบครวอบอน ไวดงน 1. การแสดงออกทางกาย เชน การจบมอ การกมมอ การโอบ การหอมแกม พฤตกรรมเหลาน เปนกลไกทจะสรางความรก ความซาบซง ความใกลชด สนทสนม ความอบอนใหเกดขนระหวางสาม ภรรยา และบตร 2. การเปนตนแบบทดใหแกบตร บดา มารดา เปนตน แบบทมอทธพลยงในการชกนาเดกใหเลยนแบบ ไมวาบดา มารดา จะทาอะไรกตาม บตรมกจะชนชมมความนยมชมชอบ มความเลอมใส มศรทธาในบดา มารดา ดวยเหตนไมวาบดามารดาจะทา สงใดกตามบตรจะเลยนแบบ และพยายามทาใหเหมอนบดามารดาทกอยาง จนกระทงมคา

36

กลาววา ลกไมหลนไมไกลตนไมวาจะเปนพนธกรรมทเดกไดรบการถายทอดมาจากบดามารดา หรอจะเปนดวยการฝกอบรมทเดกไดรบจากบดามารดา 3. การสรางชอเสยงทดใหแกครอบครว ชอเสยงของครอบครวเกดจากการกระทาของหวหนาครอบครว หรอสมาชกในครอบครวทกระทาคณงามความด ใหแกครอบครว และแกสงคม คณงามความดทหวหนาครอบครวกระทา เพอครอบครว เชน ความขยนขนแขงในการประกอบอาชพ ความตงใจในการอบรมเลยงดบตร การประพฤตตนเปนคนด มคณธรรม สวนคณงามความดทกระทาเพอสงคม เชน การอทศกาลงกายและกาลงทรพย เพอการพฒนาสงคม การมสวนรวมในกจกรรมของสงคม เปนตน นอกจากน ความมชอเสยงในสงคม มกไดจากการสรางชอเสยงใหแกตนเองของหวหนาครอบครวจนเปนทรจก และยอมรบของสงคม การสรางชอเสยงนทาใหครอบครวเปนทยอมรบของเพอนบานและสงคม เปนทนบหนาถอตาของสงคม ไดรบเกยรตจากสงคม ไดรบการยกยองชมเชยจากสงคม มความภาคภมใจ ความอมเอมใจ ความมเกยรตยศ อนเปนกาลงใจในการสรางความดของครอบครวตอไป สาหรบกลวธในการทาครอบครวใหอบอนนนม ดงน 1. การเอาใจซงกนและกน โดยการกลาวยกยองชมเชย การใหกาลงใจซงกนและกน การเอาใจซงกนและกน 2. การระงบความทกข เชน สามภรรยา เมอมความทกขความเดอดรอนเกดขนแกฝายใด อกฝายจะตองชวยระงบดบทกขใหหมดสนไป ไมควรทาตวใหอกฝายหนงทกขเพมขน อนเปนการสรางปญหาใหแกครอบครว 3. การทาเปนไมรทน เชน การแสรงทาเปนรไมทน การทาเปนโง การทาเปนไมรไมช การเอาหไปนาตาไปไร เปนกลวธอยางหนงของการทาใหครอบครวอบอน 4. การประนประนอม เชน เมอเกดปญหาการขดแยงขน แตละฝายไมควรเอาชนะกน ทงสองฝายควรใชอารมณสนทรยะ เปนเรองของศลปะ ทตองการความด ความงาม มใชเปนเรองของศาสตรทตองการความจรง 5. การมอารมณขนเปนการมองโลกในแงด การมองโลกในแงสนกสนานเพลดเพลน 6. การแสวงหาความสข ความสขของมนษย อยทการไดกระทาในสงทชอบ ไดกระทาในสงทพอใจ ตามคาสอนพทธศาสนาระบวา ความสขของมนษยอยทการมทรพยการใชจายทรพย การทไมตองเปนหน ครอบครวแสวงหาความสขงายๆ โดยไมตองใชจายเงนทองมาก กสามารถกระทาได เชน การเปลยนทรบประทานอาหาร อาจเตรยมอาหารไปรบประทานทระเบยง ในสนาม ในสวนสาธารณะ ใตรมไมชายทงนา รมแมนาลาคลอง ชายหาดรมทะเล บนภเขา เปนตน 7. การขออภย ใหอภย การกลาวคาขอโทษ เปนการแสดงความพายแพ แสดงการยอมรบผดของอกฝายหนง ซงจะทาใหอกฝายหนงลดความแขงกราว มความ

37

ออนโยน และมการใหอภย เมอมการขออภย และการใหอภยการขดแยงอนนาไปสการทะเลาะววาท กยอมจะยตลงเปนธรรมดา 8. การใหเกยรตซงกนและกน เปนพนฐานของการอยรวมกนอยางสงบสขในครอบครว การใหเกยรตซงกนและกนเปนการแสดงความเคารพซงกนและกน 9. การยดหลกทางศาสนา ไดแก ขอปฏบตทสามพงปฏบตตอภรรยา ขอปฏบตทภรรยาพงปฏบตตอสาม ขอปฏบตทบดา มารดา พงปฏบตตอบตร 1.4.3.5 เครองชวดความผาสกในครอบครว ความผาสกในครอบครว เปนสงทมนษยทกคนปรารถนาใหเกดขนภายในครอบครว ความผาสก หรอความสขในครอบครว จะเปนการปองกนปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคม และสงผลใหสงคมโดยรวมมความอบอน โดยเฉพาะเมอครอบครวมความอบอนมากขน กจะมความมนคง และมสนตสข ดงนน ตวชวดความผาสกจงเปนปจจยสาคญทชวยสรางใหครอบครวใหมความอบอน สพฒน สระดนย (2544) ไดวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของกบเครองชวด ความผาสกของครอบครว โดยจาแนกออกเปน 2 กลม ดงน 1. เครองชวดทเปนองคประกอบดานภาวะวสย ประกอบดวย 1.1 การไดรบปจจยพนฐาน มเครองชวด ไดแก การไดรบอาหารทเพยงพอ สมาชกในครอบครวมสขภาพด มทอยอาศยเปนของตนเอง และมกรรมสทธ ในทดน 1.2 การมสภาวะความเปนอยทด มเครองชวด ไดแก มเครองใชและเครองอานวยความสะดวกในครอบครว การมทอยอาศยทสะอาดและถกสขลกษณะ และดารงชวตอยในสงแวดลอมทด 1.3 พฒนาการของครอบครว มเครองชวด ไดแก การพบปะสงสรรคของสมาชกในครอบครว การอยรวมกนอยางแนนแฟน การมเวลาและมกจกรรมรวมกนในครอบครว เชน ทาอาหาร ทางานบาน ออกกาลงกายรวมกน การรบประทานอาหารรวมกนโดยพรอมเพรยงกนปราศจากความขดแยงภายในครอบครว การตดตอสอสารระหวางสมาชก บรรยากาศในบานมความสามคค และพอแมจะตองรบฟงลกในทกๆ เรอง 1.4 ครอบครวมโครงสรางและองคประกอบสมบรณ มเครองชวด ไดแก สามภรรยาไมมการหยาราง ไมมเดกกาพราหรอเดกถกทอดทงในครอบครว สมาชกในครอบครวอยกนพรอมหนา การไมมสมาชกทเจบปวยเรอรง ไมมผอพยพไปทางานตางถน 1.5 การปฏบตหนาทของครอบครว มเครองชวด ไดแก มการอบรมขดเกลาใหกบสมาชกในครอบครว การดแลเลยงดเดกใหเจรญเตบโตตามวย การจดหาปจจยพนฐาน เพอการครองชพ การแสวงหารายได การใหความรกความอบอนแกสมาชก ในครอบครว การถายทอดวฒนธรรมในการดารงชวต การขดเกลาสมาชกของครอบครวใหม

38

ศลธรรมตามบรรทดฐานของสงคม 1.6 ความสามารถในการพงพาตนเอง มเครองชวด ไดแก มการผลตเพอยงชพ การแกปญหาครอบครวดวยตนเอง รจกใชสทธขนพนฐาน ปลกสมนไพรและรกษาโรคดวยสมนไพร ใชปจจยการผลตตามธรรมชาตอยางมคา ใชวฒนธรรมทองถนในการพฒนาชวต การรจกใชปญญา เพอชวยเหลอตนเองและแกไขปญหาทเกดขน สมาชกในครอบครว อานออกเขยนได เปนสมาชกของกลม/ชมรมในชมชน และอยในชมชนทเขมแขง 1.7 การสงเสรมใหสมาชกของครอบครวไดรบการศกษามเครอง ชวด ไดแก การประสบความสาเรจของบตรในครอบครว ระดบการศกษาของบตร ความประพฤตของบตร การประกอบอาชพทดและสจรตของบตรในครอบครว 2. เครองชวดทเปนองคประกอบดานจตวสย ไดแก 2.1 การไดรบความสขทางจตใจ มเครองชวด ไดแก การชนชมในคณคาของกนและกนในครอบครว สมาชกในครอบครวรกใครปรองดองกน สมาชกมสขภาพจต แจมใสกนทกคน การมความรกใครกลมเกลยวกนผกพน มความเอออาทรตอกนอยางเหนยวแนนบรรยากาศในบานมความสนทสนมเปนกนเอง อบอน ปลอดภย มความมนคงทางจตใจ มเมตตาและโอบออมอาร 2.2 สมพนธภาพในครอบครวมเครองชวด ไดแก สมาชกในครอบครวมความเขาใจกน ชวยเหลอเกอกลซงกนและกน ปรบตวเขาหากนโดยอาศยเหตผล การรบฟงความคดเหนของสมาชก และการเหนความสาคญของสมาชกทกคนในครอบครว การมพนธะตอความสข และความทกขรวมกนของสมาชกในครอบครว 2.3 การมชวตทสงบ มคณธรรม มเครองชวด ไดแก การศรทธาตอศาสนา การเขาวดฟงธรรมรวมกน การไปทาบญทวด ตามเทศกาลวนสาคญตางๆ ความ พงพอใจตอการดารงชวตดวยความสงบสข 2.4 การยดมนในขนบธรรมเนยมประเพณ มเครองชวด ไดแก การปฏบตตามครรลองคลองธรรมหรอตามหลกศาสนา การเปนแบบอยางทดแกลก มความซอสตยระหวางสมาชกในครอบครว มความเมตตากรณาตอกน สามภรรยาพยายามไมใหเกดความขดแยง 2.5 คานยมของคนในสงคมมเครองชวด ไดแก การแสดงความรกแกกนและกนในวนสาคญตางๆ การไปพกผอนหรอทองเทยว นนทนาการในบางโอกาสเปนครงคราว 2. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง “ เศรษฐกจพอเพยง ” เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชดารสชแนะแนวทางการดาเนนชวตแกพสกนกรชาวไทยมานานกวา 25 ป ตงแตกอนเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจ และไดทรงเนนยาแนวทางการแกไข เพอใหรอดพนและสามารถ

39

ดารงอยไดอยางมนคงและยงยนภายใตกระแสโลกาภวตน และความเปลยนแปลงตางๆ (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2547: 5) เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวทางการดารงอย และปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชนจนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหดาเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจ เพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ความพอเพยง ความมเหตผล รวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอผลกระทบใดๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงน จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการนาหลกวชาตางๆ มาใชในการวางแผนและดาเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานทางจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกวชาการและนกธรกจในทกระดบ ใหมสานกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ดาเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ เพอใหเกดความสมดลและความพรอมตอการรองรบความเปลยนแปลงทรวดเรวและกวางขวาง ทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2547: 6 – 7) 2.1 ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง นกวชาการ ผเชยวชาญ ในองคกรหรอหนวยงานตางๆ ไดใหความหมายของคาวาเศรษฐกจพอเพยง ไวดงน ณรงค โชควฒนา (2542: 16 – 17) กลาววา เศรษฐกจพอเพยง หมายถง การพฒนาอยางบรณาการ โดยไมมองเฉพาะเศรษฐกจอยางเดยว ตองมองสงคม และสงแวดลอมพรอมๆ ไปกบการพฒนา โดยการพฒนา ตองมองรอบดาน เรยกวา บรณาการและพงตนเอง พงเงนออม สตปญญา และการตลาด โดยอาศยปจจยในการพฒนา คอ คน และเปาหมายของคน กคอ อยด กนด มสขทงรางกาย จตใจ สตปญญา คณธรรม เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทด ในปเดยวกน ประเวศ วะส (2542: 4 – 6) ไดใหความหมายของเศรษฐกจพอเพยงไววา เศรษฐกจพอเพยง หมายถง การมความพอเพยงอยางนอย 7 ประการ ดงน 1. พอเพยงสาหรบทกคน ทกครอบครว ไมใชเศรษฐกจแบบทอดทงกน 2. จตใจพอเพยง ทาใหรกและเอออาทรคนอนได คนทไมพอจะรกคนอนไมเปน 3. สงแวดลอมพอเพยง การอนรกษและเพมพนสงแวดลอม จะทาให ยงชพและทามาหากนได เชน การทาเกษตรแบบผสมผสาน ซงไดทงอาหาร ไดทงสงแวดลอม และไดทงเงน

40

4. ชมชนเขมแขงพอเพยง การรวมตวกนเปนชมชนทเขมแขง ทาใหสามารถแกปญหาตางๆ ได เชน ปญหาสงคม ปญหาความยากจน หรอปญหาสงแวดลอม 5. ปญญาพอเพยง มการเรยนรรวมกนในการปฏบต และปรบตวไดอยางตอเนอง 6. อยบนพนฐานวฒนธรรมพอเพยง วฒนธรรม หมายถง วถชวตของกลมชนทสมพนธอยกบสงแวดลอมทหลากหลาย ดงนน เศรษฐกจจงควรสมพนธและเตบโตขนจากรากฐานทางวฒนธรรม จงจะมนคง 7. มความมนคงพอเพยง ไมใชวบวาบ เดยวจน เดยวรวยแบบกะทนหน ปรบตวไมทน แตเศรษฐกจพอเพยงทมนคงจะทาใหสขภาพจตด เมอทกอยางพอเพยงกเกดความสมดล ความสมดล คอ ความปกต และยงยน คาวา เศรษฐกจ เปนคาทมความหมายทด หมายถง ความเจรญทเชอมโยงกายใจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอมเขาดวยกน แตไดมการนาเอาเศรษฐกจไปใชในลกษณะแบบแยกสวน ซงหมายถง การแสวงหาเงนเทานน เมอแยกสวน กทาลายสวนอนๆ จนเสยความสมดล และเกดเปนวกฤต ปตอมา บญเสรม บญเจรญผล (2543: 4) ไดอธบายความหมายของเศรษฐกจพอเพยงไววา เศรษฐกจพอเพยงเปนการดาเนนการเลยงชวตแบบรจกพอ ดวยความพยายามผลตสนคาขนมาเอง ใหพอเพยงสาหรบคนในครอบครวกนและใช หากผลตไดเหลอกนเหลอใชจงขาย หากผลตไดไมพอกตองซอบาง มไดมงผลตเพอขายเพยงอยางเดยว โดยไมนามาบรโภคดวย นอกจากนน การผลตและการบรโภคตองอยในหลกของความพอด รจกพอในการผลตและบรโภค ในสวนของ สานกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนอง มาจากพระราชดาร (2548: 1) ไดใหความหมายของเศรษฐกจพอเพยงไววา เศรษฐกจพอเพยง หมายถง เศรษฐกจทสามารถอมชตวเองได ใหมความพอเพยงกบตวเอง (Self Sufficiency) อยไดโดยไมตองเดอดรอน โดยตองสรางพนฐานทางเศรษฐกจของตนเองใหดเสยกอน คอ ตงตว ใหมความพอกนพอใช ไมใชมงหวงแตจะทมเทสรางความเจรญ ยกเศรษฐกจใหรวดเรว แตเพยงอยางเดยว เพราะผทมอาชพและฐานะเพยงพอทจะพงตนเอง ยอมสามารถสรางความเจรญ กาวหนา และฐานะทางเศรษฐกจขนทสงขนไปตามลาดบกอน นอกจากน สานกงานการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดจดสมมนา ในระหวางวนท 28 – 30 มถนายน 2545 ณ โรงแรมเลกาซ รเวอรแคว จงหวดกาญจนบร และไดใหผนาชมชนจากทกภาคของประเทศไทย รวมกนคนหาความหมาย และใหนยามเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในมมมองของชมชน จากประสบการณของแตละคน ซงอาจมมมมองทแตกตางกน โดยสามารถสรปและแบงแยก พรอมทงอธบายความหมายของหลกปรชญาดงกลาวไดเปน 3 ระดบ ดงน

41

1. ระดบจตสานก เกดขนจากการทสมาชกในชมชนแตละคน ตระหนกถงความสขและความพอใจในการใชชวตอยางพอด (ความสนโดษ) และรสกถงความพอเพยง คอ ดาเนนชวต “อยางสมถะ” ประกอบสมมาอาชพหาเลยงตนเองไดอยางถกตอง ไมใหอดอยาก หรอโลภแลวตกตวง หรอเบยดเบยนผอนจนเกนความจาเปน แตคดเผอแผแบงปนไปยงสมาชกคนอนๆ ในชมชนดวย อยางไรกตามแมวา ระดบความพอเพยงของแตละคนจะไมเทาเทยมกน แตสมาชกทกคนทดาเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง เหนสอดคลองกนในการยดมนหลก 3 ประการ คอ 1.1 การใชชวตบนพนฐานของการรจกตนเอง รจกพฒนาตนเองดวยความพยายามทาจตใจใหผองใส รวมทงมความเจรญ และมความเยนในจตใจอยเปนประจาอยางตอเนอง 1.2 การคดพงพาตนเอง และพงพาซงกนและกนในการดาเนนกจกรรมตางๆ คอ เมอมปญหาจากการดาเนนชวต กใหใชสตปญญาไตรตรองหาสาเหตของปญหา และแกไขไปตามเหตและปจจย ดวยความสามารถและศกยภาพทตนเองมอย กอนทจะคดพงผอน และมการปรกษาหารอ ถอยทถอยอาศยชวยเหลอซงกนและกนในชมชน เปนตน 1.3 การใชชวตอยางพอเพยง รจกลดละกเลสและลดความตองการของตนเองลง เพอใหเหลอแรงและเวลาในการพฒนาคณภาพชวต ตลอดจนทาประโยชนใหแกสวนรวมไดมากขน 2. ระดบปฏบต ชมชนไดระดมความคดเหนเกยวกบความหมาย และสรปเปนแนวทางปฏบตไดเปน 4 ขน ดงน ขนท 1 พงตนเองได คอ ตองพยายามพงตนเองใหไดในระดบครวเรอนกอน ใหแตละครอบครวมการบรหารจดการอยางพอด ประหยด ไมฟมเฟอย โดยสมาชกแตละคนตองรจกตนเอง เชน รขอมลรายรบ-รายจายในครอบครวของตนเองและสามารถรกษาระดบการใชจายของตนเองไมใหเปนหน และสมาชกตองรจกดงศกยภาพทมอยในตนเองออกมาใชใหไดเกดประโยชนสงสด โดยเฉพาะควรจะสามารถพงตนเองในเรองของปจจยส ใหไดในระดบหนง ขนท 2 หลงจากทสมาชกพงตนเองในดานปจจยสดงกลาวขางตนแลว สมาชกทกคน ควรพฒนาตนเองใหสามารถ “อยไดอยางพอเพยง” คอ ดาเนนชวตโดยยดหลกทางสายกลางมชฌมาปฏปทา ใหตนเองอยไดอยางสมดล คอ มความสขทแทจรง โดยไมใหรสกขาดแคลนจนตองเบยดเบยนตนเอง หรอดาเนนชวตอยางเกนพอดจนตองเบยดเบยนผอน หรอเบยดเบยนสงแวดลอมแตใหดาเนนชวตดงทสมาชกในภาคเหนอเรยกวา ดาเนนชวตดวยการทาเกษตรแบบ “แกงโฮะ” คอ ใหมงทาเกษตรแบบพออยพอกน ปลกไวกนเองกอน หากเหลอจงขาย และขยายพนธ รวมทงสนบสนนใหมการลงแขก เพอเสรมสรางความสมพนธระหวางสมาชกแทนการใชเครองจกรเพอทนแรง

42

ขนท 3 สมาชกในชมชนควร ”อยรวมกนอยางเอออาทร” คอ มความคดทจะแจกจายแบงปนไปใหผอน ซงจะทาใหไดเพอนและเกดเปนวฒนธรรมทด ทจะชวยลดความเหนแกตว และสรางความพอเพยงใหเกดขนในจตใจ เชน ในการจดทรพยากรปานน สมาชกทอาศยอยบรเวณปาจะมงเกบผลผลตจากปา เพอมาใชในการยงชพใหพออยพอกน เมอเหลอจงคอยแจกจายออกไปดวยวธให ไมใชวธขาย ซงเมอทาไดดงน กจะทาใหสมาชกมทรพยากรใชหมนเวยนไดตลอดทงปอยางพอเพยง เพราะเกบไปเพอกน ไมไดเกบไปขาย เพอเรงหาเงน ซงการมจตใจทแบงปนกนนจะเปนพนฐานทาใหเกดการรวมกลมทางสงคม สรางเปนเครอขายเชอมโยงระหวางสมาชกตอไป ขนท 4 สมาชกควร “อยดยงขนดวยการเรยนร” คอ ตองรจกพฒนาตนเอง โดยการเรยนรจากธรรมชาต และประสบการณในโลกกวางดวยตนเอง หรอจากการแลกเปลยนรวมกบผอนใหเกดเปนชมชนแหงการเรยนร ททกคนชวยกนพฒนาชวตของตนเองและผอนรวมกน มการสบทอดและเรยนรเพอพฒนาภมปญญาทองถน และพฒนาใหเปนสงคมทมนคง และยงยนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง โดยใชคณธรรมและวฒนธรรมเปนตวนา ไมไดใชเงนเปนตวตง 3. ระดบปฏเวธ (ผลทเกดจากการปฏบต) ความหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จากประสบการณทแลกเปลยนกนนน ครอบคลมไปถง ผลการวด จากการปฏบตตามหลกการขางตนดวย กลาวคอ สมาชกในแตละชมชนไดพฒนาชวตตนเองใหดขน โดยเรมจากการพฒนาจตใจ ใหเกดความพอเพยงในทกระดบของการดาเนนชวต ทงในระดบครอบครว ชมชน และขยายไปถงในระดบสงคมดงน 3.1 ความพอเพยงในระดบครอบครว คอ การทสมาชกในครอบครวมความเปนอยในลกษณะทพงพาตนเองไดอยางมความสข ทงทางกายและทางใจ สามารถดาเนนชวตไดโดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน รวมทงไมเปนหนสนของตนเองและครอบครว แตสามารถหาปจจย 4 มาเลยงตนเองได โดยทยงมเหลอเปนสวนออมของครอบครวไดอกดวย 3.2 ความพอเพยงในระดบชมชน เกดขนจากการทสมาชกจากแตละครอบครวในชมชนมความพอเพยงในระดบครอบครว กอนทจะรจกรวมกลมกนทาประโยชนเพอสวนรวม เชน บรหารจดการปจจยตางๆ เชน ทรพยากรธรรมชาต ภมปญญาทองถน หรอศกยภาพของสมาชกในทองถน ทมอยใหสามารถนาไปใชในการดาเนนชวตไดอยางถกตองและสมดล เพอใหเกดความเปนอยทพอเพยงของชมชนโดยรวมในทสด 3.3 ความพอเพยงในระดบสงคม เกดขนจากการรวมกลมของชมชนหลายๆ แหงทมความพอเพยง มารวมกนแลกเปลยนความร สบทอดภมปญญา และรวมกนพฒนาตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง เพอสรางเปนเครอขายเชอมโยงระหวางชมชนใหเกดเปนสงคมแหงความพอเพยงในทสด

43

2.2 ความเปนมาของเศรษฐกจพอเพยง สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต (2548: 5 – 6) ไดกลาวถง ความเปนมาของเศรษฐกจพอเพยง ไวดงน ตลอดเวลากวาครงศตวรรษ นบตงแตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวขนเถลงราชสมบตบรมราชาภเษกภายใตนพปฎลมหาเศวตฉตร ซงไดพระราชทานพระปฐมราชโองการ “เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม” พระองคไดทรงทมเทพระวรกาย และพระสตปญญา รวมทกขรวมสขกบพสกนกรของพระองค และบาเพญ พระราชกรณยกจ ในดานตางๆ ทงดานเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรและสงแวดลอม โดยคานงถงประโยชนสขของพสกนกรเปนทตง โดยใชหลกคณธรรมและความรความเขาใจทางหลกวชา ความชานาญและประสบการณเกยวกบวฒนธรรม ภมปญญา และเทคโนโลยทเหมาะสมกบ ภมสงคมของแตละพนท เปนแนวปฏบตในการพฒนา จากพระบรมราโชวาทและพระราชดารสของพระองค นบตงแตป 2517 เปนตนมาจะพบวา พระองคทานไดทรงเนนยาแนวทางการพฒนาบนหลกแนวคดพงตนเอง เพอใหเกดความพอมพอกนพอมพอใช ของคนสวนใหญโดยใชหลกความพอประมาณ การคานงถงความมเหตผล การสรางภมคมกนทดในตวและทรงเตอนสตชาวประชาชนคนไทยไมใหประมาทตระหนกถงการพฒนาอยางเปนขนเปนตอนทถกตองตามหลกวชา และการมคณธรรมเปนกรอบในการปฏบต และการดารงชวต ซงทงหมดนเปนทรจกกนดภายใตชอวา เศรษฐกจพอเพยง 2.3 หลกพจารณาของเศรษฐกจพอเพยง การพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง คอ การพฒนาทตงอยบนพนฐานของทางสายกลางและความไมประมาท โดยคานงถงความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนทดในตว ตลอดจนใชความรความรอบคอบ และคณธรรมประกอบการวางแผน การตดสนใจ และการกระทา โดยมหลกการพจารณาอย 5 สวน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2547: 14 – 17) ดงน 1. กรอบแนวคด เปนปรชญาทชแนวทางการดารงอยและปฏบตตนในทางทควรจะเปน โดยมพนฐานมาจากวถชวตดงเดมของสงคมไทย ซงสามารถนามาประยกตใชไดตลอดเวลา และเปนการมองโลกเชงระบบทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลามงเนนการรอดพนจากภย และวกฤต เพอความมนคงและความยงยนของการพฒนา 2. คณลกษณะเศรษฐกจพอเพยงสามารถนามาประยกตใชกบการปฏบตตนไดในทกระดบ โดยเนนการปฏบตตนบนทางสายกลาง และการพฒนาอยางเปนขนตอน 3. คานยาม ความพอเพยง จะตองประกอบดวย 3 คณลกษณะพรอมๆ กน ดงน 3.1 ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไป และ ไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและบรโภคทอยในระดบ

44

พอประมาณ 3.2 ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบของความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของตลอดจนคานงถงผลทคาดวา จะเกดขนจากการกระทานนๆ อยางรอบคอบ 3.3 การมภมคมกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตางๆ ทจะเกดขน โดยคานงถงความเปนไปไดของสถานการณตางๆ ทคาดวา จะเกดขนในอนาคตทงใกลและไกล 4. เงอนไข การตดสนใจและการดาเนนกจกรรมตางๆ ใหอยในระดบพอเพยงนน ตองอาศยทงความรและคณธรรมเปนพนฐาน กลาวคอ 4.1 เงอนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตางๆ ทเกยวของอยางรอบคอบ ทจะนาความรเหลานน มาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผนและความระมดระวงในขนปฏบต 4.2 เงอนไขคณธรรมทจะตองเสรมสราง ประกอบดวย มความตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรต และมความอดทน มความเพยร ใชสตปญญา ในการดาเนนชวต 5. แนวทางปฏบต และผลทคาดวา จะไดรบจากการนาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช คอ การพฒนาทสมดลและยงยน พรอมรบตอการเปลยนแปลงในทกดาน ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ความรและเทคโนโลย 2.4 แนวทางในการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง การขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง มเปาหมายทการมงสรางกระแสสงคม ใหมการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชเปนกรอบความคด หรอสวนหนงของวถชวตของคนไทยทกคน ผานการสรางความร ความเขาใจทถกตองเกยวกบหลกเศรษฐกจพอเพยง ใหประชาชนทกคนสามารถนาหลกการของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในชวตประจาวนไดอยางเหมาะสม นอกจากนนสภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2548: 15 – 18) ไดกาหนดแนวทางหรอยทธวธในการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไวเปนขนตอนและชดเจน ดงน 1. เชอมโยง กลมหรอบคคล ทมการดาเนนกจกรรมทเกยวของกบเศรษฐกจพอเพยงทมอยในปจจบน เพอสรางแกนเครอขายขบเคลอน ในการสานตอองคความร และรวมพลงเครอขายในการดาเนนกจกรรมใหเปนไปในทศทางเดยวกน โดยการเชอมโยงเครอขายน จะนาไปสการสรางกระแสเศรษฐกจพอเพยงในกลมยอยๆ ทมความหลากหลาย ซงจะกอใหเกดการสรางพนฐานการขบเคลอนตอไป 2. รวมมอระหวางแกนเครอขาย โดยใชวธวจยเชงปฏบตการ อยางมสวนรวม เพอเปนพนฐานสาหรบการสรางบทเรยน จากกจกรรมตวอยางทเปนรปธรรม (Show Cases หรอ Best Practices) ในสาขาตางๆ ไดแก การเกษตร อตสาหกรรม บรการตงแตระดบ

45

บคคล ครอบครว ชมชน ธรกจขนาดจว เลก กลาง ใหญ ทงทประสบความสาเรจ และลมเหลว โดยชใหเหนถงปจจยททาใหเกดความพอเพยงหรอไมพอเพยง ทงน ตวอยางทเปนรปธรรมและหลากหลาย จะเปนเครองมอทมพลงในการสอความหมายของเศรษฐกจพอเพยงในสงคม 3. พฒนาแนวคดใหชดเจน โดยการสรางองคความร เกยวกบการพฒนาทมหลกเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญานาทาง เพอนาไปสการสรางความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงมากยงขน และนาเสนอเปนทางเลอกหนงของแนวทางการพฒนา 4. สรางกระบวนการเรยนรรวมกน เกยวกบเศรษฐกจพอเพยง โดยสรางและเปดโอกาสใหประชาชนทกภาคสวน ไดมประสบการณทจะผานกระบวนการไตรตรอง และเรยนรจากการปฏบต เพอตระหนกถงประโยชนทจะไดรบจากการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชเปนกรอบแนวคดและพนฐานในการดาเนนชวตควบคไปกบการเรยนรรวมกน ซงจะนา ไปสพลงศรทธา และฉนทามตเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงในสงคม 5. สรางสอเพอการเปลยนแปลง (Communication for Change) ทมพลงจากการประมวลความรและบทเรยนตางๆ เพอประชาสมพนธและเผยแพรใหประชาชนทวไป มความรและความเขาใจทถกตอง และเกดความสนใจเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง โดยเนนการสรางการเปลยนแปลงใหเกดขนในกลมเปาหมาย 6. ขยายผลในภาคสวนตางๆ ในหลายมต ใหเกดพลงเครอขายทมแรงมากเพยงพอ (Momentum) ทจะทาใหกระแสเศรษฐกจพอเพยงขยายไปเรอยๆ ในวงกวางอยางเปนธรรมชาต จนเกดชมชนแหงการเรยนรเศรษฐกจพอเพยงในแตละพนท เพอใหประชาชนทวไปไดเรยนรถงแนวทาง วธการ และเงอนไข ในการนาแนวคดเศรษฐกจพอเพยงไปปฏบตใหเกดประโยชนสขแกตนและสงคม 7. เกดผลลพธจากการขบเคลอน คอ ประชาชนในแตละพนทและภาคสวน ปรบเปลยนกระบวนทศนในการดาเนนชวต โดยนอมเอาเศรษฐกจพอเพยง มาใชเปนปรชญาในการดาเนนชวต และทาใหเกดชมชนแหงการเรยนรเศรษฐกจพอเพยง ในกลมสาขาอาชพและพนทตางๆ ทวประเทศ จนสามารถนาไปสการปรบเปลยนระบบและโครงสรางของสงคม และยดหลกการพฒนาทตงอยบนพนฐานของเศรษฐกจพอเพยงในทสด สาหรบวธการขบเคลอนนน จาเปนตองสรางขบวนการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง โดยมงประสานพลงในลกษณะพนธมตรแหงความรวมมอและเนนการเสรมพลงทางบวก โดยการถกทอเครอขายใหมประสทธภาพ มพลงในการขบเคลอน โดยเรมจากการมองภาพการดาเนนการอยางเปนองครวมกอนแลว จงกาหนดแนวทางและการดาเนนงานในแตละดาน เพอใหเกดความเชอมโยงและเสรมพลงในการขบเคลอน ใหประชาชนทกระดบตงแตระดบรากหญาถงระดบมหภาค ไดนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชอยางจรงจง

46

2.5 การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในการดารงชวต การทจะนาเศรษฐกจพอเพยงไปใชใหไดผลในการดาเนนชวต จาเปนตองเรมจากความรความเขาใจทถกตองวาเศรษฐกจพอเพยง หมายถง อะไรและมหลกการสาคญอะไรบางทจะนาไปใชเปนแนวทางในการปฏบต ตลอดจน เหนถงประโยชนจากการทจะนาเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใช จงจะเกดความสนใจ ทจะทดลองนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปใช ในการดาเนนชวต ซงสามารถทดลองนามาประยกตใชกบตนเอง ทงในชวตประจาวน และการดาเนนชวตตางๆ รวมกบผอนโดยคานงถงการพงพาตนเองเปนเบองตน การทาอะไรทไมสดโตงไปขางใดขางหนง การใชเหตผลเปนพนฐานในการตดสนใจ และการกระทาตางๆ การสรางภมคมกนทดในดานตางๆ เพอรองรบการเปลยนแปลง และไมทาอะไรทเสยงจนเกนไป จนทาใหตนเอง หรอคนรอบขางเดอดรอนในภายหลง การใฝรอยางตอเนองและใชความร ดวยความรอบคอบ ระมดระวง ซอสตย ความไมโลภ ความรจกพอ ความขยนหมนเพยร การไมเบยดเบยน การรจกแบงปน และชวยเหลอซงกนและกน ในการทจะสรางภาวะความร ความเขาใจทถกตอง อยางลกซงเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง เพอใหสามารถนาไปประยกตใชนน จาเปนทจะตองผาน กระบวนการเรยนรดวยตนเองและกบผอน โดยการเรยนรทผานกระบวนการไตรตรอง และเรยนรจากการปฏบต การแลกเปลยนขอคดเหนและประสบการณระหวางผทมความสนใจรวมกน จะ ทาใหสามารถตระหนกถงประโยชนและความสขทจะไดรบจากการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใช แลวเกดการปรบเปลยนกระบวนทศน และนาไปใชในการดาเนนชวต โดยมจตสานกทตระหนกถงความสขทเกดจากความพอใจในการใชชวตอยางพอด และรจกระดบความพอเพยง จนนาไปสการประกอบสมมาชพเลยงตนเองอยางถกตอง ไมใหอดอยากจนเบยดเบยนตนเอง หรอไมโลภจนเบยดเบยนผอน แตมความพอเพยงทจะคดเผอแผแบงปนไปยงคนอนๆ ในชมชนหรอองคกรและสงคมได อยางไรกตาม ระดบความพอเพยงของแตละคนอาจไมเทากน หรอความพอเพยงของคนๆ เดยวกนแตตางเวลา กอาจเปลยนแปลงไปได แลวแตเงอนไขภายในและภายนอก ตลอดจน สภาวะแวดลอมทมผลตอคาวา ความพอเพยง 2.5.1 การดาเนนชวตในระบบเศรษฐกจพอเพยง การดาเนนชวตในระบบเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดารนน แบงออก เปน 2 ระดบ คอ เศรษฐกจพอเพยงระดบบคคลทวไป และระดบเกษตรกร (มหาวทยาลยแมโจ. 2548: ออนไลน) อธบายได ดงน 2.5.1.1 เศรษฐกจพอเพยงระดบบคคลทวไป หมายความถง ความสามารถ ในการดารงชวตอยางไมเดอดรอน มความเปนอยอยางพอประมาณตามฐานะ ตามอตภาพ และทสาคญไมหลงใหลไปตามกระแสวตถนยม มอสรภาพในการประกอบอาชพ เดนทางสายกลาง ทากจกรรมทเหมาะสมกบตนเอง และสามารถพงตนเองได 2.5.1.2 เศรษฐกจพอเพยงระดบเกษตรกร หมายถง เศรษฐกจเพอการเกษตรทเนนการพงพาตนเอง เกษตรกรจะใชความรความสามารถในการบรหารจดการทดน

47

โดยเฉพาะแหลงนา และกจกรรมการเกษตรไดอยางเหมาะสม สอดคลองกบสภาพพนท และความตองการของเกษตรกรเอง ดวยการนาเรองทฤษฎใหมขนทหนง คอ ฐานการผลตความพอเพยงมาใชในไรนาของตนเอง โดยเรมจากการผลต จะตองทาในลกษณะพงพาอาศยทรพยากรในไรนา และทรพยากรธรรมชาตเปนสวนใหญ ใหมความหลากหลายของกจกรรมทางเกษตรในไรนา มกจกรรมเกอกลกน กจกรรมเสรมรายได ใชแรงงานในครอบครวทางานเตมท ลดตนทนการผลต ตลอดจนการผสมผสานกจกรรมการปลกพชเลยงสตวและการทาประมงใน ไรนาใหเกดประโยชนสงสด ความหลากหลายของกจกรรมการเกษตรในไรนา ไดแก การทากจกรรมหลายชนดในพนทเดยวกน มตวอยาง ดงน - ขาว : พชอาหารหลกของคนไทย สาหรบบรโภคในครอบครว - สระนา : แหลงนาในไรนาและเลยงสตวนา - พชผก : ใชบรโภคในครวเรอน ชวยลดรายจายประจาวน - พชสมนไพร : เปนอาหารและยาพนบาน - ไมยนตนและไมใชสอย : ใชเปนไมพน ทาโรงเรอนและเครองจกสาน - เลยงสตว : แหลงอาหารโปรตนและเสรมรายได - ไมดอกไมประดบ : เพอความสวยงาม พกผอนจตใจและเสรมรายได - ปยหมก : บารงดน รกษาสมดลธรรมชาตและสงแวดลอม สาหรบกจกรรมเกอกลซงกนและกน มตวอยาง ดงน - การเลยงปลาในนาขาว - ผลผลตจากขาวเปนอาหารปลา - ปลากนแมลงเปนศตรขาว - การปลกผกกบการเลยงไก - ไกกนเศษพชผก - มลไกเปนปยสาหรบพชผก - การใชทรพยากรในไรนา - มลสตวเปนปยคอก - เศษหญาใบไมทาปยหมก - เศษพชผกเปนอาหารปลา - ฟางขาวใชเพาะเหด ทาปยหมก คลมดน อาหารสตว - เกษตรผสมผสาน สวนการใชแรงงานในครอบครวทากจกรรม ลดรายจาย และเสรมรายได ยกตวอยาง เชน - แปรรปและถนอมอาหาร เชน พรกแหง มะนาวดอง กลวยตาก ไขเคม กระเทยมดอง ผกกาด นาพรกเครองแกง

48

- จกสานหตถกรรม สงประดษฐเครองใช เชน ดอกไมใบยาง เครองใชและเครองจกสานจากผกตบชวา ไมไผ กลวย ในการประกอบอาชพแบบเศรษฐกจพอเพยง สามารถทาได ดงน 1. ทาไรนาสวนผสมและเกษตรแบบผสมผสาน เพอเปนจดเรมตนเศรษฐกจพอเพยง 2. ปลกผกสวนครวลดรายจายดานอาหารในครอบครว 3. ใชปยคอก และทาปยหมกใชรวมกบปยเคม เพอชวยลดรายจาย และปรบปรงบารงดน 4. เพาะเหดฟางจากฟางขาวและเศษวสดเหลอใชในไรนา 5. ปลกไมผลสวนหลงบานและไมใชสอย 6. ปลกพชสมนไพร ชวยสงเสรมสขภาพอนามย 7. เลยงปลาในรองสวน ในนาขาวและสระนา เพอเปนอาหารโปรตนและรายไดเสรม 8. เลยงไกพนเมองและไกไข ประมาณ 10 – 15 ตว เพอเปนอาหารครอบครว โดยใชขาวเปลอก รา ปลายขาวจากการทานา ขาวโพดเลยงสตวจากพชไร เศษพชผกจากการปลกผก 9. ทากาซชวภาพจากมลสกร หรอวว เพอใชเปนพลงงาน ในครวเรอน 10. ทาสารสกดชวภาพ จากเศษพช ผก ผลไม และพชสมนไพรใชในไรนา 2.6 กรณศกษาชมชนเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษาชมชนเศรษฐกจพอเพยง 5 ชมชน ทจะกลาวถงน ประกอบดวย 1) ชมชนบานรองกาศใต จงหวดแพร 2) ชมชนบานมวงหวาน-โคกเจรญ จงหวดบรรมย 3) ชมชนบานหนองกลางดง จงหวดประจวบครขนธ 4) ชมชนบานวงลม จงหวดระนอง และ 5) ชมชนแผนดนทองคอยรตตกวา กรงเทพฯ ทสานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2548: 112 – 118) ไดจดทาและสรปแนวทางการดาเนนชวตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มดงน 2.6.1 ชมชนบานรองกาศใต จงหวดแพร บานรองกาศใต ตงอยทตาบลรองกาศ อาเภอสงเมน จงหวดแพร เปนตวอยางหนงของหมบาน ทมงแกปญหาชมชนดวยการสรางกระบวนการเรยนร บนพนฐานของพระพทธศาสนา (หลกพทธธรรม) กอเกดคน (แกนนา) งาน (กจกรรม) และการพฒนาจตใจ (ศลธรรม) ตามมา อนเปนกระบวนการพฒนาบนพนฐานพทธธรรม และสบทอดประเพณวฒนธรรมทเปนรากฐานของวถชวตชมชนไปยงคนรนหลง ซงเปนแนวคดการพฒนาชมชน ทสอดคลองกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดงน

49

2.6.1.1 ความพอประมาณ กจกรรมททาม 3 เรอง คอ 2.6.1.1.1 ปลกพชเสรมรายได หลงเกบเกยวขาว ชาวนาสวนใหญจะปลกถวเหลอง กอนถงฤดทานากจะปลกพชผกสวนครว 2.6.1.1.2 กลมขาวกลองรองกาศใต ทาหนาทฟนฟพธกรรมทสาคญ เพอเชอมโยงจตใจของคนในชมชนใหกลมเกลยวเหนยวแนนรบซอขาวจากสมาชกทปลกขาวปลอดสารพษ และใชปยชวภาพ กอนนาขาวเปลอกมาสขายใหผทรกสขภาพ กาไรทไดนาไปใชจดสวสดการใหกบสมาชกทเดอดรอน 2.6.1.1.3 กลมปยชวภาพ เพอลดการพงพาสารเคมและยาฆาแมลง เรมจากกจกรรมการทาปยหมกชวภาพ ชาวบานทรวมทาไดใชฟรใครไมมเวลามารวม กจาหนายใหในราคาถก และเวลานกาลงมการสนบสนนดานพนธขาวพนบาน 2.6.1.2 ความมเหตผล ไดจดทากลมแปรรปอาหาร โดยนาขาวกลองมาทาเปนแปงเพอทาขนมตางๆ เชน ขาวเกรยบ ขนมดอกจอก ชวยใหชาวบานมกระบวนการรวมคด รวมตดสนใจ จนเกดกจกรรมตางๆ ตามมา 2.6.1.3 ความมภมคมกนทดในตว ไดจดกจกรรม 2 เรอง คอ 2.6.1.3.1 กลมกาดคนเมองออมทรพยเพอพฒนาคณภาพชวตชวยใหชาวบานมเงนออมไวใชยามจาเปน ดอกเบยทได นามาจดเปนสวสดการและทสาคญไมแพกน คอ ชาวบานไดรจกการจดการตนเอง 2.6.1.3.2 รานคาชมชน ในป พ.ศ. 2546 กรมการศกษานอกโรงเรยน ไดรวมกบชมชน สารวจรายจายของชมชน พบวา มรายจายรวมกนถงปละ 22 ลานบาท รานคาชมชนจงเกดขนมา เพอลดรายจาย และปองกนเงนไหลออกนอกชมชน 2.6.1.4 เงอนไขความร ไดจดทากจกรรม 2 เรอง ดงน 2.6.1.4.1 ศนยเรยนรวดรองกาศใต ศนยกลางสาคญในการพฒนากจกรรม และสรางการเรยนรสบทอดภมปญญาทดงามใหกบสมาชกในชมชน 2.6.1.4.2 กลมเยาวชนชมชนรองกาศใต สบทอดวฒนธรรมประเพณจากคนรนเกาไปยงคนรนใหม โดยเฉพาะเยาวชน 2.6.1.5 เงอนไขคณธรรม บานรองกาศใตพฒนาชมชนบนฐานพทธธรรม ดวยกระบวนการสรางคน สรางงาน และสรางศลธรรม โดยมเจาอาวาสจากวดในชมชนเปนแกนนาสาคญ มงใหเกดการพฒนาอยางสมดลในทกดาน ทงกาย ใจ ศลธรรม วฒนธรรม สขภาพ และสงแวดลอม เปนตน 2.6.2 ชมชนบานมวงหวาน-โคกเจรญ จงหวดบรรมย บานมวงหวาน-โคกเจรญ ตงอยหมท 14 และ 15 ตาบลจนดม อาเภอพลบพลาชย จงหวดบรรมย เปนตวอยางหนงของการมวฒนธรรมของชาวไทยสวย เปนทนทางสงคมทสาคญ และยงเปนเสมอนกลไกในการกาหนดทศทางการพฒนาทสอดคลองกบวถ

50

การดาเนนชวต และความตองการของคนในชมชนอยางแทจรง ไดนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มาใชในการจดทากจกรรม ดงน 2.6.2.1 ความพอประมาณ ชมชนไดจดทากจกรรม 5 เรอง ดงน 2.6.2.1.1 ปลกขาวเพอกน เหลอจงขาย สมาชกทงหมดในชมชนปลกขาวเพอเกบไวใหพอบรโภคในครอบครวกอน เมอเหลอกนจงขาย แตละบานจงตองมยงฉางสาหรบเกบขาว ซงถอวาเปนสงสาคญมาก 2.6.2.1.2 กลมแมบาน กจกรรมสวนใหญ คอ การผลตสนคาเพอสรางรายไดเสรม เชน แชมพสระผม ขนมพนบาน เปนการลดการซอสนคาทจาเปน และขนม กรบกรอบจากภายนอก 2.6.2.1.3 กลมปยอนทรย มการนามลววควาย แกลบ ดนผสม และ นาหมกททาเองภายในชมชนเพอผลตปยอนทรยไวใชเองในชมชน โดยเฉพาะกลมปลกขาวอนทรย 2.6.2.1.4 เลยงไหม บางบานมการเลยงไหมเพอทอผาเปนอาชพเสรม 2.6.2.1.5 หามดมเหลาในงานศพ ปกตทบานมวงหวาน-โคกเจรญ สมาชกสวนใหญไมนยมดมเหลาหรอเลนการพนน ยงตอมาเมอมกฎหามดมเหลาในงานศพ อบายมขตางๆ กลดลงไปกวาเดมมาก 2.6.2.2 ความมเหตผล เมอมการจดงานพธตางๆ ชาวบานทนจะมการชวยเหลอกนผานระบบ “เจาของบญช” ซงหมายถงผทเจาภาพขอใหมาชวยระหวางการจดงานใหผานพนไปอยางราบรนและรดกม โดยทาทงบญชรบ-จาย และดแลการจดงานในทกดาน เชน การรบรองแขกเหรอ การคมปรมาณอาหารใหเหมาะสมกบจานวนแขก เปนตน 2.6.2.3 ความมภมคมกนทด ชมชนจดกจกรรม 6 เรอง ดงน 2.6.2.3.1 ปลกพชเสรม หลงเกบเกยวขาว ชาวบานทนจะไมอยวาง แตจะปลกพชชนดอนในทนา เชน มนเทศ สวนทวางขางบานหรอขางแปลงนากจะปลกพชผกชนดตางๆ และหากบานไหนขยนมาก กจะไปปลกผกเพมบนทดนสาธารณะขางสระเกบนา 2.6.2.3.2 เลยงสตว นอกจากการเพาะปลกพชแลว แตละบานยงเลยงสตวตางๆ เชน หม ไก ปลา เปนตน ซงสวนใหญเลยงไวเปนอาหาร จะมกแตควายทชมชนพรอมใจกนเลยงตามโครงการอนรกษควายไทย เพอการรกษาพนธควายไทยไว โดยมผลพลอยไดเปนปย จากมลควายสาหรบใชในการเพาะปลก และเมอขายควายไปกจะสรางรายไดกอนใหญใหกบครอบครว 2.6.2.3.3 กลมออมทรพย กอตงมานานหลายป มยอดเงนฝากประมาณ 7.5 ลานบาท ปลอยกใหสมาชกไปประมาณ 6 ลานบาท สวนใหญกไปประกอบอาชพและใชหนเดมทมดอกเบยแพง

51

2.6.2.3.4 รานคาชมชน บานมวงหวาน-โคกเจรญ ประสบความสาเรจ จงเปดเพมเปน 2 แหง จดประสงคหลกนอกจากเปนการอานวยความสะดวกในการซอสนคาใหกบคนในชมชนแลว ยงเปนการปองกนเงนใหยงคงอยในชมชน ขณะเดยวกนกสามารถใชเปนเสมอนศนยสาธตการตลาด สาหรบจาหนายสนคาทผลตเองในชมชนอกดวย 2.6.2.3.5 ฉางขาว เปนทเกบขาวไวยามจาเปน ใหสมาชกในชมชนกไปทาพนธ หรอกไปกนแลวใชคน โดยก 4 ถง คดดอกเบย 1 ถง 2.6.2.3.6 กองทนสวสดการชมชน ผลกาไรจากกลมกจกรรมตางๆ จะแบงมาใหกบกองทนทกปๆ ละ 40,000 บาท โดยเงนกองทนฯ จะเปดใหสมาชกก ดอกเบย ทไดจะนามาชวยเหลอคนในชมชนทยากจน เดอดรอน เชน เจบปวย ประสบภยธรรมชาต เปนตน 2.6.2.4 เงอนไขความร ในชมชนมแกนนาผลดเปลยนกนไปศกษา ดงาน ซงแกนนามอยหลายคนในชมชนไดผลดเปลยนหมนเวยนไปอบรม ศกษาดงานตามคาเชญ ของหนวยงานตางๆ อยเสมอ และเมอกลบมา ตองรายงานใหทประชมแกนนาไดรบทราบสาระของการดงาน 2.6.2.5 เงอนไขคณธรรม ชมชนยดมนในประเพณอนดงามทสบทอดกนมาตงแตบรรพบรษ ไมวาจะเปน บวชนาค แตงงาน เกยวขาว ทงหมดใหความสาคญกบความสมพนธกนในชมชน และคอยชวยเหลอเกอกลซงกนและกน 2.6.3 ชมชนบานหนองกลางดง จงหวดประจวบครขนธ บานหนองกลางดง ตงอยท ตาบลศลาลอย กงอาเภอสามรอยยอด จงหวดประจวบครขนธ ซงชมชนน จากทเคยตางคนตางอย และเตมไปดวยปญหายาเสพยตด มาสการรวมแรงรวมใจกนสรางสรรคชมชนจนกลายเปนหมบานตวอยาง โดยอาศยหลกเหตผลตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง โดยการคนหาตวเอง ดวยเครองมอทเรยกวา “แผนแมบทชมชน” จนไดขอมลทแทจรง ทาใหสมาชกไดรบรสถานการณ ทพวกเขากาลงเผชญอยอยางรอบดาน และมการจดกจกรรมทสอดคลองกบเศรษฐกจพอเพยง ดงน 2.6.3.1 ความพอประมาณ ชมชนมการทากจกรรมหลากหลาย ดงน 2.6.3.1.1 ทกกลมกจกรรม เชน รานคา ปมนามนชมชน โรงกวนสบปะรด เปนตน ไดมการตกลงกนวา ตองไมมงแสวงหากาไรสงสด แตทาโดยยดหลกพอเพยง และยกระดบความเปนอยของคนทงชมชนไปพรอมๆ กน 2.6.3.1.2 กลมเกษตรกรรมธรรมชาตหนองกลางดง มอาสาสมคร 10 ครอบครว ทาเกษตรธรรมชาตเพอนารองกอน โดยไดไปศกษาดงาน และกลบมาทาเปนตวอยางกอนทจะขยายผลในชมชนใหแพรหลายมากขน โดยเกษตรธรรมชาตเรมดวยการปรบเปลยนวธการเพาะปลก เพอลดตนทน ปลกพชหลากหลายครอบคลมทง 3 ระดบ ระยะสน ระยะกลาง และระยะยาว

52

2.6.3.2 ความมเหตผล ชมชนมการจดทากจกรรม 2 เรอง คอ 2.6.3.2.1 จดตงกลมออมทรพยขนมาตามหลกเหตผล ทมาจากความตองการของคนในชมชนอยางแทจรง เพอแกไขปญหาหนสน ในขณะเดยวกนกลมออมทรพย ยงเปนเสมอนระบบภมคมกนสารองเงนไว ยามจาเปนหรอฉกเฉน ปจจบนมเงนออมรวมกนกวา 1.3 ลานบาท มสมาชกเกอบ 400 คน 2.6.3.2.2 โรงกวนสบปะรด และการแปรรปผลผลตทางการเกษตร เนองจากสบปะรดทปลกขายโรงงาน จะเหลอลกเลกทถกคดทงเปนจานวนมาก โรงกวนสบปะรดจงเกดขนมาเพอรองรบผลผลตเหลานน โดยใชเครองมอเครองจกรทเหมาะสม อกทงเปนการสรางรายได สรางกระบวนการเรยนรดานการบรหารจดการ และการตลาด 2.6.3.3 ความมภมคมกนทดในตว ม 2 กจกรรม ดงน 2.6.3.3.1 รานคาชมชน ปมนามนชมชน เกดขนมาจากการทาแผนชมชน ซงทาใหเหนวา ปหนงๆ ชมชนใชเงนซอสนคาอปโภค บรโภค รวมทงนามนเชอเพลงปหนงหลายลานบาท รานคาชมชนจงกอตงขนมา เพอปองกนเงนไหลออกและสรางกระบวนการเรยนรในการจดการธรกจการคาในชมชน 2.6.3.3.2 กองทนรวมบานหนองกลางดง เปนเสมอนคลงของหมบาน โดย 20 % ของผลกาไรจากทกกลมกจกรรมกอนปนผล จะถกหกเขากองทนรวม ทาใหมเงนเขามาปละแสนกวาบาท เงนจานวนนจะสารองไวใชยามฉกเฉนและนามาจดสวสดการใหแกเดก คนชรา เปนตน 2.6.3.4 เงอนไขความร ชมชนใชแผนชมชนเปนเครองมอในการทาความรจกชมชนของตนเอง กาหนดอนาคตและสรางการมสวนรวมของสมาชกในชมชน 2.6.3.5 เงอนไขคณธรรม มสภาผนาเปนกลไกสาคญในการกลนกรองและตดสนใจเรองสาคญๆ ของชมชน ประกอบดวยคนทมสถานภาพ และบทบาทหลากหลายในชมชน โดยเฉพาะพระและผสงอาย ซงนบวนจะถกลดบทบาทลงในสงคมทวไปแตทหนองกลางดง ถอวาเปนกลมคนทมความสาคญ 2.6.4 ชมชนบานวงลม จงหวดระนอง บานวงลม ตงอยท ตาบลละอนเหนอ อาเภอละอน จงหวดระนอง ชมชนนเคยประสบกบวกฤตทรนแรง คอ เหตการณดนถลมทบบานเรอน และพนททากนเสยหายไปเปนจานวนมาก แตชาวบานวงลมกกลบพลกฟนชมชนขนใหมไดอยางรวดเรว ดวยความรวมมอรวมใจกน ดวยทนเดมทมอยรวมถงทรพยากรธรรมชาตทยงไมถกทาลาย ภมปญญาของคนในชมชนและทสาคญ คอ ความมนใจในแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ตามพระราชดาร ดงน 2.6.4.1 ความพอประมาณ ชมชนดาเนนกจกรรม 2 เรอง ดงน 2.6.4.1.1 ชาวบานทาเกษตรตามกาลงของตน ไมมการกหน

53

ยมสนมาลงทน สวนใหญปลกขาวไวกนเองเปนหลก เมอเหลอจงแบงขายทาใหแตละครอบครวไมมภาระหนสน 2.6.4.1.2 ชาวบานมคานยมในการใชจายพอประมาณไมเกนตว แมจะมกลมออมทรพยใหกยมเงน แตชาวบานสวนใหญไมนยมกหากไมจาเปนจรงๆ โดยเฉพาะ การกยมเงน เพอนาไปใชจายอยางฟมเฟอย เชน ซอมอเตอรไซด หรอโทรศพทมอถอ แทบ ไมมใหเหนเลย 2.6.4.2 ความมเหตผล ชมชนดาเนนกจกรรม ดงน 2.6.4.2.1 ชาวบานเลอกทจะทาระบบประปาภเขา โดยใชเขอนดนแทน ทจะใชเขอนคอนกรตตามคาแนะนาของทางราชการ เนองจากพจารณาแลวเหนวา เขอนคอนกรตใชเวลากอสรางนาน และมราคาแพง ขณะทเขอนดนราคาถกกวา กอสรางรวดเรว อกทงสามารถใชแรงงานและทรพยากรทมอยในชมชน รวมทง เขอนดนกเคยไดรบการพสจนมาแลววา มความแขงแรงทนทาน 2.6.4.2.2 ชมชนมกฎ “หามจบปลา” ในวงปลาอยางถาวร และ หามจบปลาตลอดลานาในชวงหนาฝน ซงเปนชวงทปลาวางไข เนองจากไมอยากใหเปนเหมอนชมชนอนทมจานวนปลาลดลง และปลาบางชนดถงกบสญพนธไป ซงชาวบานในชมชนกให ความรวมมออยางด เพราะยอมรบในเหตผลดงกลาว 2.6.4.2.3 ชาวบานคดทจะจดการกบ “การทองเทยวชมชน” ดวยเหตผลทวา ในชมชนมนาตกหวยตาเลก ซงมธรรมชาตทสวยงามมาก และเรมมนกทองเทยวเขาไป นาตกดงกลาว เปนแหลงนาสาหรบทาระบบประปาภเขาของชมชน หากไมมการควบคม ดแล ในจดนตงแตเรมตน อนาคตการทองเทยวอาจสรางปญหาใหกบแหลงนากนนาใชในชมชนได 2.6.4.3 ความมภมคมกนทดในตว ชมชนทากจกรรม ดงน 2.6.4.3.1 ทาเกษตรกรรมหลากหลาย โดยการปลกพชหลายๆ อยางผสมผสานกน เพอชวยลดความเสยงในเรองโรคระบาด 2.6.4.3.2 ชมชนมระบบสวสดการ ทงกองทนสวสดการระดบตาบล ใชดอกผลจากเงนกองทนหมบาน รวมกบเงนสนบสนนจาก อบต. สาหรบใหความชวยเหลอเดกและผสงอายทยากจน ภายในชมชนจดใหมกองทนฌาปนกจ สาหรบเปนคาจดการศพใหกบครอบครวของผเสยชวต ถอเปนการแบงเบาความเดอดรอนของชาวบานในยามจาเปน 2.6.4.3.3 ชาวบานรวมกนสราง “ระบบตลาดกลางของหมบาน” ขนมา เพอใหแตละบานนาผลผลตมาขายรวมกนทน และใหพอคาเขามาซอเพยงจดเดยว เปนการปองกนปญหาการใหราคาผลผลตไมเปนธรรม 2.6.4.3.4 ชาวบานรวมกน “ปลกปาชมชน” ขน เพอใชประโยชนแทนปาธรรมชาต ซงอยในความควบคมดแลของกรมปาไม โดยใชเปนแหลงตดไม ใชสอยตามความจาเปน และเปนแหลงอาหาร ตลอดจนเปนแหลงรายไดของชาวบาน ซงไดมการตงคณะกรรมการ

54

ขนมาดแลการใชประโยชน 2.6.4.4 เงอนไขความร กจกรรมหลายอยางของชมชน เกดขนเนองจากการทาแผนแมบทชมชน ซงทาใหคนพบวาชมชนมปญหาอะไรบางและตองการการจดการอยางไรเพอแกปญหาหรอลดความรนแรงของปญหาดงกลาว เชน โครงการปยชวภาพ โดยใชเปลอกกาแฟ เปนวตถดบ เกดขนจากการคนพบวา คนในชมชนใชจายเงนไปกบการซอปยเคมมากทสด 2.6.4.5 เงอนไขคณธรรม การเปนชมชนเลก เพยง 23 ครวเรอน ชาวบานจงม “ความสามคค” กน ในการทากจกรรมตางๆ ของชมชน รวมทงการแบงปนใหความชวยเหลอซงกนและกน เมอเกดวกฤตขนในชมชน จงสามารถแกไขใหผานพนไปไดดวยด 2.6.5 ชมชนแผนดนทองคอยรตตกวา กรงเทพฯ ชมชนแผนดนทองคอยรตตกวา ตงอยท หมท 5 แขวงโคกแฝก เขตหนองจอก กรงเทพฯ คนในชมชนจงมวถชวตตามหลกศาสนาอสลามทสอนใหคนมความเอออาทร และแบงปนตอกนนน ทาใหสอดคลองตองกนกบวถชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงทวา เมอมความพอเพยงในครอบครวแลว กแบงปนไปสครอบครวขางเคยง แตถาเหลอมากกวานนกขาย ดงนนเศรษฐกจพอเพยง กคอ ปรชญาชวตของชาวชมชนมสลม ซงมดงน 2.6.5.1 ความพอประมาณ ชาวชมชนนดาเนนชวตตามหลกศาสนาอสลาม ทสอนใหคนมความเอออาทรและแบงปนซงกนและกน ซงเปนหลกพนฐานของการอยอยางพอด ไมเกนตว โดยถาหากมเหลอกจะแบงปนใหผอน 2.6.5.2 ความมเหตผล ชมชนดาเนนการในกจกรรม ดงน 2.6.5.2.1 ชมชนพยายามรกษาวฒนธรรม และวถชวตดงเดมไว เพอคงสภาพความเปนอยของคนในชมชนแหงน ใหเปนไปอยางพอเพยงและสงบสข ทามกลางความเปลยนแปลงทรกเขามารอบดาน โดยใชทนทางสงคมทมอย เชน ประวตศาสตร ชมชนทเกาแก และหลกศาสนา เปนตน 2.6.5.2.2 ชมชนสวนใหญ มคนในครอบครวออกไปประกอบ อาชพอยนอกชมชน เพอหารายไดอยางเปนกอบเปนกาเขามา ในขณะเดยวกน ทบานกจะมพนทสวนหนงทาการเกษตรเพอใชบรโภค เปนการลดคาใชจายดานอาหารการกนลงไดมาก 2.6.5.2.3 สหกรณรานคาชมชนกอตงขนเพอสกดกนไมใหเงนไหลออกนอกชมชนเนองจากคนในชมชนยงจาเปนตองซอสนคาอปโภคบรโภคอย หากซอจากสหกรณ นอกจากเงนจะหมนเวยนในชมชนแลว ยงมกาไรเพอนามาใชจดสวสดการในชมชนอกดวย 2.6.5.2.4 การกเงนจากกองทนชมชน ไมมการกาหนดอตราดอกเบย เพราะขดกบหลกศาสนาอสลามแตใชระบบการบรจาคตามความศรทธาเขาสมทบกบกองทน ซงในการกยมมการกาหนดวงเงนคนละไมเกน 20,000 บาท และตองใช เพอตอยอดการประกอบอาชพเทานน

55

2.6.5.3 ความมภมคมกนทดในตว มการจดกจกรรม ดงน 2.6.5.3.1 ชาวชมชนมศาสนาอสลามเปนหลกในการดาเนนชวต โดยเปนทงเครองมอกลนกรองและเลอกรบสงทเหมาะสม และเปนตวกากบพฤตกรรม รวมทงความเปนอยของชมชนใหสอดคลองกบหลกศาสนาและวฒนธรรม 2.6.5.3.2 ชมชนมระบบกลมแมบาน เปนกลไกสาคญในการดแลทกขสขและใหความชวยเหลอซงกนและกน โดยแบงบานเรอนทอยใกลเคยงกนออกเปน 12 กลม มตวแทนเขารวมประชม และตดสนใจเรองตางๆ รวมกบ คณะกรรมการชมชน 2.6.5.3.3 ชมชนมระบบสวสดการหลายรปแบบ เชน ศนยสขภาพชมชน กองทนชมชน กองทนฌาปนกจสงเคราะห กองทนชะกาต เปนตน ทงหมด ลวนมจดมงหมาย เพอเปนหลกประกนในการดารงชวตใหกบชาวบาน 2.6.5.4 เงอนไขความร ชาวบานในชมชนถกปลกฝง ใหเหนความสาคญ ของการศกษามาตงแตสมยบรรพบรษ ทาใหคนในชมชนจานวนมาก มความรความสามารถ และไดมารวมกนพฒนาชมชนในเวลาตอมา 2.6.5.5 เงอนไขคณธรรม ชมชนมความพยายามจะปลกฝงหลกศาสนาอสลาม ใหกบสมาชกในชมชนตงแตยงเลก ดวยการใหเดกๆ ตองเรยนศาสนาควบคไปกบ การเรยนในระบบปกต 3. สภาพทวไปของชมชนบานจอมจนทร ชมชนบานจอมจนทร ตงอยท หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ซงตาบลสนทรายน ตงอยตามถนนสายเชยงแสน – เชยงราย หางจากทวาการอาเภอแมจน ประมาณ 3 กโลเมตร เดมเปนตาบลทมอาณาเขตกวางขวางมาก แบงการปกครองเปน 18 หมบาน ตอมาในป พ.ศ. 2530 ไดแบงการปกครองออกเปน 2 ตาบล คอ ตาบลสนทราย และตาบลจอมสวรรค ปจจบนตาบลสนทราย แบงการปกครองออกเปน 9 หมบาน ไดแก หมท 1 บานสนทราย หมท 2 บานจอมจนทร หมท 3 บานดอยตอ หมท 4 บานเดน หมท 5 บาน ดงสวรรณ หมท 6 บานแหลว หมท 7 บานดง หมท 8 บานโพธนาราม และ หมท 9 บานนาลอม 3.1 ประวตความเปนมาของชมชนบานจอมจนทร หมบานจอมจนทร เดมชอ สนทรายบานหมอ มพระยาสมน เปนผกอตงหมบาน โดยม 2 พนอง คอ นายสม พทธสาร และ นายตา พทธสาร ทงสองคนเปนชาวจงหวดลาพน อาศยอยกบพระยาสมน ชวยกนถางหญา ตดตนไม และตงชอหมบานวา “สนทรายบานหมอ” เนองจากชาวบานในสมยนนมอาชพปนหมอและหาบไปขายใหชาวบานตางตาบล และตางอาเภอ ตอมาในป พ.ศ. 2510 นายใจ อรนตะทราย ซงเปนผใหญบาน ไดเปลยนชอหมบานเปน “บานทรายทอง 2 หรอ สนทราย 2” หลงจากนน มการสารวจไฟฟาชนบท และในป 2520 นายแสน อนตะชย ซงเปนผใหญบาน ไดรวมกบนายอาเภอประพนธ เปลยนชอเปน “หมบาน

56

จอมจนทร” โดยใชชอตามพระธาตจอมจนทร ซงเปน 1 ใน 9 จอม ทเปนแหลงทองเทยวทสาคญ ของจงหวดเชยงราย โดยหมบานนมเขตตดตอกน ดงน ทศเหนอ ตดตอกบบานแมสรวยและบานบอกาง ตาบลจอมสวรรค อาเภอแมจน ทศใต ตดตอกบบานนาลอม หมท 9 ตาบลสนทราย ทศตะวนออก ตดตอกบบานดอยตอ หมท 3 ตาบลสนทราย ทศตะวนตก ตดตอกบบานสนทราย ตาบลสนทราย 3.2 ประชากรและเศรษฐกจ บานจอมจนทร มจานวนประชากรทงหมด 604 คน อยในเขตเทศบาล จานวน 339 คน เปนเพศชาย 162 คน เพศหญง 177 คน สวนทอยในเขตองคการบรหารสวนตาบล (อบต.) จานวน 265 คน เปนเพศชาย 131 คน เพศหญง 134 คน โดยมครวเรอน จานวน 189 ครวเรอน แบงออกเปนเขตเทศบาล 103 ครวเรอน เขต อบต. 86 ครวเรอน มรายไดเฉลยตอป ตอครวเรอน 60,000 บาท รายไดเฉลยตอคนๆ ละ 20,000 บาทตอป มพนทในหมบานรวมทงหมด เปนจานวน 3,106 ไร แบงออกเปนทดนในการทานา จานวน 1,048 ไร ทาไร/ทาสวน จานวน 500 ไร โดยมทดนในการครอบครอง จานวน 1,439 ไร มทสาธารณะของหมบาน 1 แหง จานวน 104 ไร พนทสาหรบทาอางเกบนาหนองบวใต 1 แหง จานวน 15 ไร คนในหมบานประกอบอาชพ ทานา รบจาง คาขาย และอนๆ อกทงคนในหมบานยงมการปลกพชเศรษฐกจ ไดแก ปลกขาวนาป/นาปรง ปลกถวเหลอง และเลยงสตวเศรษฐกจ จาพวก โค กระบอ สกร มแหลงนาไหลผานหมบาน 2 ลานา คอ ลานาจนและลานาแหลว นอกจากนน ยงมปาไมอก 1 แหง อยบรเวณทตงพระธาตจอมจนทร 3.3 การศกษาและสาธารณสข สาหรบโรงเรยนในหมบานนนมอย 1 แหง คอ โรงเรยนสนทรายพรหมมณวทยา ซงอยหางจากหมบาน ประมาณ 2 กโลเมตร และมศนยพฒนาเดกเลกบานจอมจนทรอก 1 แหง รบเดกอาย ตงแต 2 ขวบครง ถง 4 ขวบ โดยมผดแลเดกเลก จานวน 2 คน ไดรบงบประมาณอาหารและนม จาก อบต. นอกจากน ยงมสถานอนามยสนทราย ซงอยหางจากหมบานประมาณ 1 กโลเมตร 3.4 การปกครอง บานจอมจนทร มททาการองคการบรหารสวนตาบล โดยสมาชก อบต./เทศบาล มหนาท ดงน 1. กอสราง ซอมแซมถนน 2. ดแล รกษาแมนา ลาคลอง 3. จดหานากน นาใช และนาเพอการเกษตร 4. รกษาความสะอาดถนน และเกบขยะมลฝอย 5. ปองกนโรคตดตอ

57

6. จดใหมไฟฟาและแสงสวาง 7. ชวยเหลอ ดแล ผไดรบความเดอดรอนจาก นาทวม ฝนแลง 8. สงเสรมการศกษา ศาสนา วฒนธรรม การพฒนาสตร เดก คนชรา คนพการ 9. สงเสรมการกฬา สถานทพกผอนหยอนใจ 10. คมครองดแล รกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สาหรบบทบาท หนาทของผนาชมชนนน คอ พยายามทาใหคนในเขตพนทปกครองของตนเอง มความสามคค รวมแรงรวมใจพฒนาหมบาน ไมใหมความแตกแยกกน คอยชวยเหลอลกบานของตนทไดรบความเดอดรอน ไกลเกลย ประนประนอมขอพพาทของลกบาน โดยมคตวา “เปนผนายคใหม มวสยทศนกวางไกล เตมใจบรการ ประสานแกปญหา สรางศรทธาประชาชน” และใหพนทเขตของตนอยอยางสงบเรยบรอย โดยผนาชมชนทาหนาทและดาเนนการ ดงน 1. การดแล ตรวจสอบแนวเขตการปกครอง 2. การดแลทสาธารณประโยชน 3. การจดทาทะเบยนขอมล และสามะโนครว 4. การปองกน ดแล ทกขภยแกราษฎร 5. การรายงานเหตการณตอทางราชการ 6. การนาขอราชการไปแจงแกราษฎร 7. การประนประนอมขอพพาท และอานวยความยตธรรม 8. การดแลเกยวกบความอาญา 9. การรกษาความสงบเรยบรอยในตาบล/หมบาน 10. การประสานงานรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน 11. ประสานงานกบสวนราชการอนๆ นอกจากน ชมชนบานจอมจนทร ไดกาหนดกฎประชาคมหมบานขนมา เพอใหเกดความสงบเรยบรอย ความปลอดภยในชวตและทรพยสน ตลอดจนการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดในหมบานอยางมประสทธภาพ กรรมการหมบาน กรรมการประชาคมหมบาน และราษฎร รวมกนกาหนดกฎประชาคมหมบานขน เพอใหราษฎรถอปฏบต ดงน 1. ยาเสพตด 1.1 บคคลใดบคคลหนงเปนผผลต ผจาหนายยาเสพตดในหมบาน ไมวา ถกจบกมในหมบานหรอนอกเขตหมบาน ทางหมบานจะตดออกจากกลมทกกลมในหมบาน งดการชวยเหลอตางๆ หากพนโทษกลบมาตองเขามาเปนสมาชกใหม และถอกฎระเบยบของหมบาน ดวยการรบสมครสมาชก (เฉพาะผผลตและจาหนาย) 1.2 บคคลใดบคคลหนงเปนผเสพ หากพบเหนหรอรวาเสพ จะนาผนนไปรกษา

58

- ครงท 2 หากยงมการกระทาเชนเดมอก ทางคณะกรรมการหมบานจะกลาวตกเตอนอกครง - ครงท 3 ถาหากยงกระทาขนอก ทางหมบานจะดาเนนคดตามกฎหมายตอไป และจะตดออกจากกลมทกกลมในหมบาน ตดการชวยเหลอตางๆ เชน การขอรบสทธการชวยเหลอจาก ทางราชการ 1.3 หากบคคลใดบคคลหนงไดกระทาผดไปแลว และกลบตวกลบใจ รวาตนเองทาผด หรอหลงผด และทางหมบานไดตดจากกลมสมาชกทกอยาง ถาภายใน 3 เดอน ผนนไมกระทาผดทงขายหรอเสพ โดยประพฤตตวด เลกยงเกยวกบยาเสพตดใหโทษ ทางคณะกรรมการหมบานและชาวบานทกๆ คน จะยกโทษและใหอภยทกอยาง และขอใหเปนคนดและเปนแบบอยางทดตอไป 2. การพนน ผใดลกลอบเลนการพนนทกชนดในหมบาน หาก คณะกรรมการ หมบานทราบและจบกมได จะปรบผเลนการพนน คนละ 500 บาท เพอนาเงนเขากองทนหมบาน และวากลาวตกเตอน ถายงไมถอปฏบต จะตามจบกมและสงใหเจาหนาทตารวจ ดาเนนคดตามกฎหมายตอไป 3. การชอตปลา ผใดลกลอบชอตปลา โดยใชกระแสไฟฟา เชน หมอแบตเตอร เปนตน ในลานาสาธารณะ หรอบอปลาสวนบคคลในหมบาน ใหคณะกรรมการหมบานจบกม และเปรยบเทยบปรบเปนเงน คนละ 500 บาท เพอนาเงนเขากองทนหมบาน และวากลาวตกเตอน พรอมทงยดอปกรณในการกระทาผดทกชนด หากยงทาผดอกจะถกสงตวดาเนนคดตามกฎหมาย ในกรณใชยาฆาหอยทกประเภท ทาใหสตวอนๆ ตาย ตองแจงใหคณะกรรมการหมบานทราบกอน ถากระทาผดปรบคนละ 500 บาท ผกระทาผดทเปนคณะกรรมการฯ หรอผไดรบมอบหมาย ใหรบโทษเปน 2 เทา ของบคคลทวไป 4. การลกเลกขโมยนอยในเขตหมบาน ไมวาจะเปนราษฎรในหมบาน หรอจากหมบานอน หากถกจบกมได ใหคณะกรรมการหมบานทาการปรบเปนเงน 500 บาท เขากองทนฯ หากกระทาผดซาสอง ใหสงตวดาเนนคดตามกฎหมาย 5. การทะเลาะววาทในหมบานหากเกดขน ใหคณะกรรมการหมบานทาการจบกม ไกลเกลยขอพพาทและประนประนอมกอน หากไมสามารถยอมความกนได ใหสงตวดาเนนคดตามกฎหมาย 6. การเลยงสตว และการควบคมสตวเลยง หากสตวเลยงทาความเสยหายแกพชผลทางการเกษตร ใหเจาของพชผลทางการเกษตร ควบคมสตวเลยงนนไว แลวแจงตอคณะกรรมการหมบาน เพอเรยกเจาของสตวเลยงททาใหเกดความเสยหายมาตกลงชดใชคาเสยหาย ในกรณสตวเลยงถายปฏกลลงบนถนน เจาของสตวเลยง ตองทาความสะอาดถนน หากฝาฝนปรบ 500 บาท

59

7. การขนดน หากรถลากดนของบคคลใดบคคลหนงผานถนนในหมบาน ถามฝนละอองตองรดนาปองกนกอน ถากรรมการหมบานวากลาวตกเตอน และไมปฏบตตามกฎ ปรบ 1,000 บาท เพอเขากองทนหมบาน 7.1 ใหเรมทาการลากดน (ขนดน) เวลา 08.00 – 16.00 น. 7.2 หลงจากรบเหมางานแลว ตองทาความสะอาดถนนในหมบาน ถา ไมปฏบตตามกฎประชาคม ปรบ 1,000 บาท และงดใหรถลากดน (ขนดน) ของผรบเหมารายนน ผานถนนในหมบาน 8. การทงขยะในทสาธารณะของหมบาน ใหคณะกรรมการหมบานปรบเปนเงน 1,000 บาท เพอเขากองทนหมบาน พรอมทงขนยายขยะดงกลาว ไปทงในบรเวณทคณะกรรมการ หมบานกาหนดไว สาหรบการสบสวมทนามาทงในเขตหมบาน ใหคณะกรรมการหมบานทาการจบกมและปรบเงนคนละ 3,000 บาท เขากองทนหมบาน และใหทาความสะอาดบรเวณดงกลาวดวย 9. การตดไมทาลายปาทสาธารณะประโยชนของหมบาน เชน ภายในบรเวณพระธาตจอมจนทร ปรบ 1,000 บาท เขากองทนหมบาน 10. การกระทาผดใดๆ หากไมสามารถเปรยบเทยบปรบคกรณ หรอผกระทาผดกฎประชาคมหมบาน ใหคณะกรรมการหมบานสงตวผกระทาผดไปดาเนนคดตามกฎหมาย หากมการเพมเตมขอกาหนดของประชาคมหมบาน ใหคณะกรรมการจดทารางกฎประชาคม และแจงตอราษฎร และใหมการพจารณากอนทจะบงคบใช 3.5 การสรางความสมพนธในชมชนและวฒนธรรมประเพณ ชมชนมการสรางความสมพนธภายในเขต และภายนอกเขตหมบาน ดงน 1. การรวมกลมฌาปนกจสงเคราะห ชวยเหลอรวมกน เชน ชวยกนออกเงนชวยเหลอซงกนและกน เมอมคนในครอบครวผอนเสยชวต 2. รวมกนตงกลมภายในหมบาน เชน กลมออมทรพย กลมสจจออมทรพย โดยเกบเงนครอบครวละ 20 บาท ตอเดอน 3. ทากจกรรมรวมกน เชน การจดแขงขนกฬาประจาปในหมบาน สาหรบวฒนธรรมประเพณททากนมาเปนประจาหรอสบทอดกนมาในหมบาน มดงน 1. ทกวนท 15 เมษายน ของทกป มการจดประเพณรดนาดาหวผสงอายในหมบาน ในระหวางเวลา 13.00 – 16.00 น. 2. ในวนเพญ ขน 15 คา เดอน 6 เปนวนวสาขบชา จดใหมประเพณสรงนาพระธาตจอมจนทร ทกป ซงประชาชนจะมกจกรรมรวมกนทงตาบล 3.6 ผลการสารวจความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ป 2548 จากผลการสารวจคณภาพชวตของคนในชมชนบานจอมจนทร ในขอมล จปฐ.

60

ป 2548 พบวา มตวชวดความจาเปนพนฐานทยงไมบรรลเปาหมาย 8 ตวชวด เรยงลาดบตวชวดทไมบรรลเปาหมายจากมากไปหานอย คอ ตวชวดท 21 เดกอาย 6 – 15 ปไดรบการศกษาภาคบงคบ 9 ป ตวชวดท 12 ครวเรอน มความมนคงในทอยอาศยและบานมสภาพคงทนถาวร ตวชวดท 24 คนอาย 15 – 60 ปเตม อานออกและเขยนภาษาไทยได ตวชวดท 7 เดกอาย 6 – 15 ปไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน ตวชวดท 19 ครอบครวมความอบอน ตวชวดท 29 คน ในครวเรอนไมตดสรา ตวชวดท 10 คน ในครวเรอน มความรในการใชยา ทถกตองเหมาะสม ตวชวดท 37 คน ทมสทธไปใชสทธเลอกตง 4. งานวจยทเกยวของ 4.1 งานวจยทเกยวของกบคณภาพชวต กหลาบ รตนสจจธรรม และคนอนๆ (2535: 163 – 166) ไดศกษาเรอง “การพฒนารปแบบทเหมาะสม ในวธการดาเนนงานวางแผนพฒนาคณภาพชวต ตามเกณฑความจาเปนพนฐานในระดบ หมบาน” ผลการศกษาพบวา กอนทดลองรปแบบ ประชาชน ในกลมทดลองและกลมควบคม มความรเกยวกบการดาเนนงานวางแผนพฒนาคณภาพชวต ตามเกณฑความจาเปนพนฐาน ไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต โดยพบวา มประชาชนทมความรนอยกวารอยละ 10 ในทกเรอง และพบวา มความรนอยกวารอยละ 5 ถง 12 เรอง จากหวเรองทงหมด 18 เรอง สาหรบหลงการทดลองรปแบบ ประชาชนในกลมทดลองและในกลมควบคม มความรเกยวกบการดาเนนงานวางแผนพฒนาคณภาพชวต ตามเกณฑความจาเปนพนฐานไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต แตพบวา ประชาชนมความรเพมขนกวากอนการทดลองรปแบบ และทง 2 กลมมความรเพมขนอยางมนยสาคญทางสถต การใหชาวบานสารวจ จปฐ. เอง ชวยใหชาวบานรหวขอคณภาพชวตทชาวบานยงขาดอย การสารวจ จปฐ. จงเปนประโยชนตอหมบานโดยตรง สาหรบ โกศล สนทรพฤกษ (2538: 156 – 157) ไดศกษาเรอง “ปจจยทสงผล ตอการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนงานพฒนาคณภาพชวต” ผลการศกษาพบวา ประชาชนสวนใหญไดเขามามสวนรวมในการตดสนใจ เลอกวธการแนวทางแกไขปญหาในการดาเนนงานพฒนาคณภาพชวต การรบผลประโยชนและการประเมนผลอยในระดบตา ในสวนของ นตพงษ สงศรโรจน (2540: 37) ไดศกษาเรอง “องคกรธรกจเอกชน กบการพฒนารายไดและคณภาพชวตของชาวชนบท” ศกษากรณ โครงการเกษตรผสมผสานตามแนวพระราชดารฯ ของกลมบรษทในเครอเจรญโภคภณฑ ณ อาเภอลาปลายมาศ จงหวดบรรมย ผลการศกษาพบวา ผเขารวมโครงการใหความสาคญกบดชนทใชวดคณภาพชวต ดงน คอ สขภาพ การออม การศกษา ทอยอาศย หนสน สงอานวยความสะดวก อาหาร และยานพาหนะ โดยสวนใหญแลว รายไดของผเขารวมโครงการเพมขน และผเขารวมโครงการจะใชเงนสวนใหญไปเพอสขภาพ การออม และการศกษา

61

ตอมา นฤมล จนทรแสง (2543: 107 – 115) ไดศกษาแนวทางการวเคราะหขอมลความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) สาหรบองคการบรหารสวนตาบล (อบต.) เพอการวางแผนพฒนาคณภาพชวตประชาชน โดยจดเกบขอมลความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ป 2542 ทตาบลไทรโยค อาเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร และนาขอมลในตวชวดทไมบรรลเปาหมายของทง 8 หมบาน มาใหคณะกรรมการบรหารองคการบรหารสวนตาบล วเคราะหหาปญหาสาเหต และกาหนดแนวทางแกไข ดงน 1. เดกจบการศกษาภาคบงคบและไมไดศกษาตอ ไดรบการฝกอบรมดานอาชพตางๆ 2. ครวเรอนมรายไดเฉลยไมตากวาคนละ 20,000 บาทตอป 3. คนในครวเรอนไปใชสทธเลอกตงตามระบอบประชาธปไตย 4. เดกทจบการศกษาภาคบงคบไดเขาศกษาตอในระดบมธยมตอนตน 5. คนในครวเรอนมนาสะอาดบรโภคเพยงพอตลอดป 5 ลตรตอคนตอวน 6. ครวเรอนเปนสมาชกกลมทตงขนในหมบาน ตาบล 7. เดกทมอายครบเกณฑการศกษาภาคบงคบ ไดเขาเรยนการศกษาภาคบงคบ 8. ครวเรอนไมถกรบกวนจากเสยง ความสนสะเทอน ฝนละออง กลนเหมน หรอมลพษทางอากาศ นาเสย ขยะ และสารพษ 9. คนในครวเรอนไมตดบหร 10. ครวเรอนมทอยอาศยทมสภาพคงทนถาวรอยางนอย 5 ป 11. คนในครวเรอนอาย 15 – 60 ป อานและเขยนภาษาไทยได 12. ครวเรอนมความปลอดภยจากอบตภยและมการปองกนอยางถกวธ 13. ครวเรอนรวมกจกรรมบารงสาธารณสมบต 14. ครวเรอนปลอดภยในชวตและทรพยสน 15. เดกอาย 6 – 12 ป ไมไดรบวคซนปองกนโรควณโรคคอตบ บาดทะยก โปลโอ และวคซนรวม ครบตามตารางเสรมภมคมกนโรค 16. ครวเรอนปฏบตกจกรรมทางศาสนาอยางนอยสปดาหละครง ในสวนของ ภาธดา สมง (2545: 88) ไดศกษาดชนจาแนกตวชวดคณภาพชวตของประชาชนในชนบท ตามเกณฑความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) โดยเกบขอมลดวยแบบบนทกประกอบการสงเกตและสมภาษณหวหนาครวเรอน/ผแทนครวเรอน ซงเปนกลมตวอยาง จานวน 296 ครวเรอน ใน 6 อาเภอ ของจงหวดกาญจนบร ผลการศกษาพบวา ตวแปรทมอทธพลในการจาแนกคณภาพชวตของประชาชนในชนบทของหมบานกาวหนาและหมบานลาหลง มทงหมด 7 ตว เรยงลาดบความสาคญ จากมากไปหานอย คอ ครวเรอนมการใชสวมถกหลกสขาภบาล ครวเรอนมความรเกยวกบโรคเอดส ครวเรอนมความรในการใชยาทถกตอง ครวเรอนไมกนอาหารประเภทเนอสตวททาไมสกดวยความรอน ครวเรอนปฏบตกจทางศาสนา สปดาหละ

62

ครง คนในครวเรอนไมตดบหร และคนในครวเรอนรวมกจกรรมตามประเพณศลปวฒนธรรม โดยมคาสมประสทธ สหสมพนธคาโนนคอล เทากบ 0.680 ปตอมา ธงชย เจรญชยชนะ (2546: 92) ไดศกษา การวเคราะหปจจยทมผลตอ คณภาพชวตขนพนฐานของประชากรไทยในชนบท เปนการศกษาจากขอมลทตยภมโดยศกษาในขอบขายของการจดเกบขอมล จปฐ. ทกจงหวด ภายในอาณาเขตประเทศไทย ยกเวนกรงเทพมหานคร วเคราะหขอมลในลกษณะภาคตดขวาง (Cross-sectional data) โดยแบงออกเปน การวเคราะหขอมลของป พ.ศ. 2539 และ ป พ.ศ. 2543 ซงนามาใชเปนตวแทนของขอมลในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7 และ ฉบบท 8 ตามลาดบ โดยนาขอมล จปฐ. ของแตละจงหวด เพอมาสรางดชนชวดคณภาพชวตขนพนฐานของประชากรไทย ในชนบท และในการวเคราะหเปรยบเทยบลกษณะของคณลกษณะของประชากรททาการศกษา ไดทาการแบงระดบคณภาพชวตขนพนฐานออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบสง ระดบปานกลาง และระดบตา ตามชวงของคาดชนทคานวณได ผลการศกษาพบวา ภาคเหนอเปนภาคทมระดบคณภาพชวตขนพนฐานในระดบทตากวาภาคอนๆ เมอเทยบกบทงประเทศ โดยจงหวดสวนใหญ ในเขตภาคเหนอ มคณภาพชวตขนพนฐานในระดบปานกลาง ในขณะทจงหวดในเขตภาคอน มคณภาพชวตขนพนฐานในระดบสง เมอพจารณาผลการวเคราะหปจจยทกาหนดคณภาพชวต ขนพนฐานของประชากรไทยในภาคเหนอ ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7 (2546: 98) พบวา มปจจยกาหนดอย 2 ปจจย ไดแก ปจจยทางดานการใชทดน และปจจยทางดานการศกษา สวนผลการวเคราะหปจจยทกาหนดคณภาพชวตขนพนฐานของประชากรไทยในภาคเหนอ ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 พบวา มปจจยทกาหนด 4 ปจจย คอ ปจจยดานการกระจายรายได ปจจยดานการศกษา ปจจยดานทรพยากร ปาไม และปจจยดานทรพยากรนา ตอจากนน วระศกด มโนวรรณ (2547: 66) ไดศกษาเรอง “คณภาพชวต ของประชาชนตอนกลางลมแมนาองดานความมนคงในการดาเนนชวตครอบครวและชมชน กรณศกษา: อาเภอขนตาล จงหวดเชยงราย” ผลการศกษาพบวา คณภาพชวตดานการดาเนนชวตในครอบครวอยในระดบด แตตวชวดอาชพและฐานะทางเศรษฐกจ ผลการศกษาพบวา ตวอยางททาการศกษาสวนใหญมอาชพเกษตรกรรม รายไดสวนใหญอยระหวาง 5,000 – 10,000 บาทตอเดอน สถานะทางการเงนของครอบครวมรายรบพอๆ กบรายจาย สวนคณภาพชวต ดานการดาเนนชวตภายในชมชนโดยรวมอยในระดบสง แตการศกษาตวชวดแสดงความสมพนธภายในชมชน ในสวนของการเขารวมแกไขปญหา และการพฒนาของชมชน เชน รวมคด รวมทา รวมวางแผน และการชวยเหลอเพอนบาน และชมชนอยในระดบตา ในปตอมา วรนทร วนทมาตย (2548: 48 – 49) ไดศกษาเรอง “การใชประโยชนจากขอมล จปฐ. ขององคการบรหารสวนตาบล บวสล ตาบลบวสล อาเภอแมลาว จงหวดเชยงราย” โดยผวจยไดสมภาษณผบรหารองคการบรหารสวนตาบล (อบต.) บวสล และปลดองคการบรหารสวนตาบลบวสล จากการสมภาษณ พบวา ผบรหาร อบต. และปลด อบต. บวสล

63

ใหขอเสนอแนะเกยวกบขอคาถามในแบบสอบถาม จปฐ. วา มจานวนขอคาถามมากเกนไป ซงในบางขอ อบต.ไมสามารถนาไปประกอบเปนขอมลในการวางแผนพฒนาหมบาน หรอตาบลได เชน ขอท 29 คนในครวเรอนไมตดสรา ขอท 30 คน ในครวเรอนไมสบบหร ขอท 31 คนอาย 6 ปขนไปทกคนไปปฏบตกจกรรมทางศาสนา ซงขอคาถามท 29 และ 30 นน เปนขอคาถามทในหมบานบางหมบาน ไมบรรลเปาหมาย เพราะสวนใหญเปนพฤตกรรมระยะยาวของคน แกไขปญหาไดยาก ถงแมจะมการรณรงคในรปแบบตางๆ มการออกกฎหมายควบคมการบรโภคสราและบหร กไมทาใหผทมพฤตกรรมการตดสราและบหรเลกพฤตกรรมนได เพราะเปนสงทซองาย และไมผดกฎหมาย สวนขอคาถามทนาจะปรบปรงคาถามในครงตอไป คอ ขอ 31 เพราะการปฏบตศาสนกจนนเปนสงทพงปฏบตของทกศาสนาอยแลว ควรจะเปลยนขอคาถามทนาจะเกยวของกบการนาไปใชประโยชนของ อบต. หรอหนวยงานทเกยวของได สวนขอคาถามท 27 เรองคนในครวเรอนมรายไดเฉลยไมตากวาคนละ 20,000 บาทตอป ในขอคาถามน ควรจะมการถามเรองรายจาย ถาครวเรอนใดมรายไดผานเกณฑ กตองดวา มคาใชจาย หรอมหนสนอะไรบาง เพอทจะไดมขอมลในการวางแผนพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนไดอก เพราะจากการสงเกตของผบรหาร อบต. บางครวเรอนมรายไดไมผานเกณฑ แตไมมหนสน รายจายนอย และมสภาพความเปนอย สขภาพจตด มความสขกวาผทมรายไดผานเกณฑ สานกบรหารงานกรมการศกษานอกโรงเรยน (กระทรวงศกษาธการ. 2528: 16 – 17) ไดประเมนผลโครงการบณฑตอาสาในโครงการรณรงค เพอการรหนงสอแหงชาต โดยศกษาจากกลมตวอยางจานวน 14 คน ใน 10 จงหวด ผลการประเมนผล พบวา แรงจงใจททาใหผไมรหนงสอเขามาเรยนอนดบแรก คอ ตองการอานออกเขยนได และเหนวาสาคญและไดประโยชน สาหรบปญหาและอปสรรคททาใหผเรยนไมสามารถเขาเรยนได คอ ไมวางจากงานอาชพมากทสด เหนอยจากภารกจในครอบครว อายมาก สายตาไมด และอปสรรคททาใหหยดเรยนกลางคนกอนทจะอานออกเขยนไดมากทสด คอ การเรยนทไมไดผลทนใจ เกดความทอถอย อาสาสมครเบอหนายทจะสอนวธการทจะชวยจงใจใหชาวบานรวมเรยนอยจนสามารถอานออกเขยนไดมากทสดคอควรมการกระตนใหเกดแรงจงใจ และมการเยยมเยยน สวนวธสอนทคดวาเหมาะสมทสด คอ ในระยะแรกควรสอนแบบตวตอตวกอนแลวจงใชหลายๆ วธปนกน แลวแตความตองการของผเรยนหรอความสะดวกในดานตางๆ ศนยการศกษานอกโรงเรยน จงหวดพทลง ไดทาการวจยเพอประเมนผลโครงการนารองการรณรงคเพอการรหนงสอแหงชาต จานวน 10 หมบาน ในตาบลตานาน อาเภอเมองพทลง เพอหารปแบบและวธการทเหมาะสมในการรณรงค เพอการรหนงสอ และทราบปญหาอปสรรคในการดาเนนงาน โดยกลมเปาหมาย คอ ผไมรหนงสอ จานวน 45 คน ซงมผสอบผานเปนผรหนงสอ 9 คน ในชวงเวลา 61 วน โดยการสอนแบบลกสอนแม สอบผาน มากทสด ผเรยนในวย 36 – 50 ป เขาสอบนอยทสด แตสอบผานมากทสด หลงจากเรมเรยน ความรสกของผเรยนเปลยนไปในทางดขน และผเรยนอยากไดอาสาสมครทเปนครโรงเรยน มากทสด รองลงมา คอ ลกของตนเอง (กรมการศกษานอกโรงเรยน. 2528: 81 – 82)

64

สมาล สงขศร (2543: 119 – 122) ไดศกษาเกยวกบสภาพ และปญหาการ อานออกเขยนได และแนวทางการสอนอานเขยนแกสตร โดยวธการศกษาทางไกล โดยศกษากบสตรอาย 15 – 45 ป ในอาชพตางๆ กน ระดบการศกษาตางๆ กน จาก 4 จงหวด ใน 4 ภาคของประเทศไทย รวม 360 คน เกบขอมลโดยการใชแบบสอบถาม สวนสตรทอานเขยน ไมคลอง ใชการสมภาษณแทนการใหตอบแบบสอบถามเอง ผลการศกษาพบวา 1. สภาพการอาน – เขยนภาษาไทยของสตรไทย สตรทอายระหวาง 15 – 45 ป มความสามารถในการอานหนงสอ หรอเอกสารตางๆ ทระบในขอความไดในระดบด โดยเรยงลาดบจากมากไปหานอย คอ หนงสอหดอานเบองตน โปสเตอร นวนยาย และวารสาร นตยสาร ตามลาดบ สาหรบปญหาในการอานนน พบวา มปญหาในระดบปานกลาง โดยเรยงลาดบปญหาไดดงน ปญหาการอานคาศพทใหมๆ การอานประโยคยาวๆ การอาน เนอเรองไมเขาใจ และการอานจบประเดนไมได ตามลาดบ สาหรบการเขยนภาษาไทย พบวา สตรสามารถเขยนสงเหลานไดด โดยเรยงลาดบ ดงน เขยนเปนคาๆ (เชน วด โรงเรยน หมบาน) เขยนพยญชนะ เขยนเลาเรองบนทกขอความสนๆ และเขยนจดหมายตดตอราชการ ปญหาในการเขยนอยในระดบปานกลาง โดยเรยงลาดบจากมากไปหานอย ดงน เขยนตวสะกดการนตไมถก เขยนยอหรอสรปความไมได เขยนชอประโยคไมถก และเขยนเพอสอความหมายไมได 2. โอกาสในการฝกทกษะการอานและเขยน พบวา สอสงพมพทสตรมโอกาสไดอานมากกวาชนดอนๆ คอ หนงสอพมพ สาหรบหนงสอประเภทอนๆ ทมโอกาสไดอานปานกลาง ไดแก วารสารหรอนตยสาร แผนพบ ใบปลว โปสเตอร นยาย สารคด เรยงตามลาดบ สาหรบโอกาสในการเขยนนน ไดเขยนสงตอไปนในระดบปานกลาง คอ เขยน จดหมายถงเพอนหรอญาต เขยนบนทกสวนตว เขยนสงทเกยวกบงานททาในปจจบน และสงทสตรมโอกาสไดเขยนนอย คอ เขยนจดหมายตดตอหนวยงานตางๆ 3. ปญหาอปสรรคททาใหสตรไมมโอกาสฝกอาน เรยงลาดบจากมากไปหานอย ดงน ไมมเวลาอาน ไมทราบวาจะอานอะไร ไมมโอกาสไดใกลชดกบหนงสอ ไมชอบอาน อานไมคลอง การดาเนนชวตประจาวนไมเกยวของกบหนงสอ อาชพททาไมจาเปนตองอานหนงสอ และไมมหนงสออาน สาหรบปญหาอปสรรคททาใหสตรไมมโอกาสเขยน เรยงลาดบจากมากไปหานอย คอ ไมมธระทจะเขยนอะไร ไมมเวลา ไมรวาจะเขยนอะไร การประกอบอาชพไมจาเปนตองเขยน 4. ขอเสนอแนะเกยวกบการอานและการเขยน สตรไดใหขอเสนอแนะตอประเภทของกจกรรม ทหนวยงานทเกยวของควรจด คอ จดหาหนงสอมาไวในหมบาน ใหโรงเรยนในหมบานเปดสอนการอานใหแกผใหญ และจดใหมการสอนอานในหมบาน ตามลาดบ สาหรบการเขยนนน ใหเพอนบานชกชวนกนเขยนบอยๆ ใหโรงเรยนในหมบานสอนเขยน แกผใหญดวย และจดใหมการสอนการเขยนในหมบาน 5. ความตองการและแนวทางของการอานเขยนภาษาไทยเพมเตม สตร สวนใหญระบวา เพอใหสามารถอานและนาเอาความรไปใชในชวตประจาวน เพอศกษาตอ

65

และเพอนาความรไปปรบปรงอาชพและอานเขยนในชวตประจาวนได และตองการอานเขยนในระดบสง ตองการเรยนดวยตนเองจากสอประเภทตางๆ โดยเฉพาะสอสงพมพตองการมากทสด ในสวนของเนอหานนตองการเนอหาทเกยวกบชวตประจาวนมากทสด และตองการครอาจารยในโรงเรยนในทองถน เปนผสอนอานเขยนแกพวกเขามากทสด สะดวกทจะเรยนตอนกลางวนเฉพาะวนเสารหรออาทตยมากทสด รองลงมา คอ หลงเลกงานตอนเยน หรอคาในวนธรรมดา ทกวน และตอนเยนหรอคาของวนธรรมดาบางวน และตองการเรยน ในโรงเรยนประถมศกษา ในทองถนมากทสด รองลงมา คอ ทอานหนงสอประจาหมบาน และทบานชาวบานตามลาดบ ในสวนของ พรทพย เจรญรตน (2538: บทคดยอ) ไดศกษาความสมพนธระหวางวธการใหคะแนนอาหารบรโภคกบวธการคานวณอยางละเอยด ผลการศกษาพบวา คณคาทางโภชนาการของอาหาร ทบรโภคในหนงวนของนกเรยนหญง อาย 10 – 12 ป ซงเปนกลมครอบครวทมฐานะปานกลางคอนขางตา เกบขอมลโดยการบนทกและสมภาษณอาหาร บรโภคยอนหลง 24 ชวโมง พบวา นกเรยนไดรบพลงงานคดเปนรอยละ 73.70 ไดรบโปรตนรอยละ 95.47 ของปรมาณทควรไดรบ และไดรบแคลเซยม ฟอสฟอรส เหลก วตามนเอ ไทอะมน ไรโบฟลาวน ไนอาซน < รอยละ 67 ของปรมาณทควรไดรบ โดยเฉพาะแคลเซยมนกเรยนไดรบปรมาณนอยทสดเพยงรอยละ 20.4 ของปรมาณทควรไดรบ การศกษาครงนแสดงใหเหนวา นกเรยนไดรบเฉพาะพลงงานและโปรตนเพยงพอทระดบ > รอยละ 67 ของปรมาณทควรไดรบ ตอมา จนทรเพญ แซนา (2540: 119 – 121) ไดศกษาแบบแผน และคณคาทางโภชนาการของอาหารบรโภค ของนกเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ในป พ.ศ. 2528 และ 2538 โดยศกษากบกลมตวอยางทเปนนกเรยน อาย 10 – 12 ป ชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2538 จานวน 5 โรงเรยน สมเลอกนกเรยนชาย หญง แตละโรงเรยนแบบ Proportional to Size จากกลมตวอยางทมลกษณะตามทกาหนด มจานวนนกเรยนทใหความรวมมอ โดยการจดบนทกอาหารทบรโภค 3 วน และใชขอมลนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2528 จานวน 119 คน จากการศกษาภาวะโภชนาการและนสยการบรโภคอาหารเชาของนกเรยน ชาย – หญง ชนประถมศกษา ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ของ ภารด เตมเจรญ และคณะ เปนกลมเปรยบเทยบในการศกษาความเปลยนแปลงแบบแผนและคณคาทางโภชนาการ ของอาหารบรโภคของนกเรยน ปการศกษา 2528 และ 2538 ทาการศกษาโดยสอบถามขอมลทวไป แบบสอบถามขอมลทางเศรษฐกจและสงคมของครอบครวจากผปกครอง การศกษาอาหารบรโภค 3 วน ดวยวธการจดบนทกอาหารทบรโภครวมกบวธชงนาหนก และการสมภาษณอาหารทบรโภค เพอตรวจสอบความถกตองของชนดและปรมาณอาหารทบรโภค จากผลการศกษา พบวา 1. แบบแผนอาหารบรโภคของนกเรยน ป 2538 มแนวโนมการเปลยนแปลงจาก ป 2528 คอ รปแบบอาหารบรโภคมอหลกของนกเรยน ป 2538 มการบรโภค เครองดม นม ขนมและผลไม รวมกบขาวและกบขาว 1 อยาง ขาวและกบขาว ≥ 2 อยาง อาหารปรง

66

สาเรจจานเดยว มความบอยครงมากกวาป 2528 สวนประเภทของอาหารในอาหารมอหลกของนกเรยนป 2538 ทบรโภคมความบอยครงมากขน คอ อาหารประเภทผด อาหารปรงสาเรจ จานเดยว เครองดม นมและผลตภณฑจากนม ผลไม อาหารวางบรรจถงสาเรจรป และลกกวาด สวนอาหารวาง คอ ประเภทเครองดม และอาหารวางบรรจสาเรจรป 2. อาหารเชาของนกเรยนทง 2 ปการศกษา มคณคาทางโภชนาการแตกตางกน คอ ป 2538 นกเรยนไดรบโปรตนจากสตว ไขมน แคลเซยม วตามนเอ ไรโบฟลาวนและวตามนซ ในปรมาณมากกวา แตไดรบพลงงาน โปรตนจากพช คารโบไฮเดรต ฟอสฟอรส เหลก และไนอาซน ในปรมาณนอยกวาอยางมนยสาคญทางสถต สวนโปรตนรวม และไทอะมน นกเรยนทง 2 กลม ไดรบในปรมาณใกลเคยงกน 3. อาหารกลางวนของนกเรยนป 2538 มคณคาสารอาหารโดยสวนใหญ ในปรมาณมากกวา ป 2528 ไดแก โปรตนรวม โปรตนจากสตว ไขมน แคลเซยม เหลก วตามนเอ วตามนซ และไรโบฟลาวน แตมโปรตนจากพช และคารโบไฮเดรต ในปรมาณนอยกวาอยางมนยสาคญทางสถต สาหรบไทอะมน และไนอะซน นกเรยนทง 2 กลมไดรบในปรมาณใกลเคยงกน 4. อาหารวางของนกเรยนทง 2 ปการศกษา มคณคาทางโภชนาการของสารอาหารสวนใหญ ในปรมาณคอนขางนอย และนกเรยน 2 กลมไดรบสารอาหารในปรมาณทแตกตางกน คอ ป 2538 ไดรบโปรตนจากสตวในปรมาณมากกวา แตไดรบโปรตนจากพช เหลก และไนอาซน ในปรมาณนอยกวาอยางมนยสาคญทางสถต สวนอาหารทนกเรยนทง 2 กลม ไดรบในปรมาณใกลเคยงกน คอ โปรตนรวม ไขมน วตามนเอ ไทอะมน และไรโบฟลาวน 5. อาหารบรโภคในหนงวน ของนกเรยน ในป 2538 มคณคาสารอาหารโดยสวนใหญในปรมาณทมากกวา ป 2528 ซงไดแก โปรตนจากสตว ไขมน แคลเซยม วตามนเอ และไรโบฟลาวน แตมโปรตนจากพช คารโบไฮเดรต และไนอาซน ในปรมาณนอยกวา อยางมนยสาคญทางสถต นอกจากน นกเรยนทง 2 กลม ไดรบโปรตนรวม เหลก และไทอะมน ในปรมาณใกลเคยงกน 6. สดสวนการกระจายพลงงานของสารอาหารของนกเรยนทง 2 ปการศกษา แตกตางกน คอ นกเรยนป 2538 ไดรบพลงงานจากคารโบไฮเดรตเปนสดสวนลดลง แตไดรบพลงงานจากโปรตน และไขมนเปนสดสวนเพมขนอยางมนยสาคญทางสถต 7. ปรมาณอาหารชนดตางๆ ทนกเรยนทง 2 ปการศกษาบรโภค มความแตกตางกน คอ นกเรยน ป 2538 บรโภคเนอสตว ผลตภณฑเนอสตว ไข นมสด นามน และนาตาล ในปรมาณมากกวา แตบรโภคขาวสาร และถวเมลดแหง ในปรมาณนอยกวาอยางมนยสาคญทางสถต สาหรบงานวจยจากตางประเทศนน จอหนสน แอนด เจนเซน (Johnson; & Jensen. 1984: 919 – 912) ศกษาคณคาทางโภชนาการของอาหารบรโภค ของนกเรยนประถมศกษาเกรด 5 อายเฉลย 10.4 ป จานวน 32 คน ใชขอมลจากการสมภาษณอาหารบรโภคยอนหลง 24 ชวโมง และบนทกอาหารบรโภค 7 วน ผลการศกษาพบวา นกเรยนไดรบพลงงาน

67

ในหนงวน เทากบ 1,857 กโลแคลอร ซงนอยกวาปรมาณทควรไดรบเชนกน สวนสารอาหารอนๆ ทนกเรยนไดรบเพยงพอตามปรมาณทควรไดรบ คอ โปรตน แคลเซยม เหลก วตามนเอ ไรโบฟลาวน และวตามนซ หลงจากนน เดวนซ (Devancy. 1995: 2055 – 2125) ไดศกษาอาหารบรโภคของนกเรยนอาย 6 – 18 ป จานวน 3,350 คน ในสหรฐอเมรกา โดยแบงเปน 3 กลม คอ กลมอาย 6 – 10 ป 11 – 14 ป และ 15 – 18 ป จดเกบขอมลดวยวธการสมภาษณอาหารบรโภค ยอนหลง 24 ชวโมง เมอพจารณาเฉพาะกลมอาย 11 – 14 ป พบวา อาหารของนกเรยนชายและหญง ทบรโภคในหนงวน จะใหพลงงานและโปรตน ในปรมาณทมากกวารอยละ 100 ของปรมาณทควรไดรบโดยเฉพาะโปรตนคดเปน 2.5 เทา ของปรมาณทควรไดรบ สวนวตามนและเกลอแรอนๆ ไดแก วตามนเอ วตามนซ ไทอะมน ไรโบฟลาวน ไนอาซน วตามนบ 6 โฟเลท วตามนบ 12 แคลเซยม เหลก ฟอสฟอรส และสงกะส พบวา นกเรยนชายและนกเรยนหญง ไดรบมากกวารอยละ100 ของปรมาณทควรไดรบ ยกเวน แคลเซยม เหลก แมกนเซยม นกเรยนไดรบเพยง รอยละ 87, 98, 97, และ 96 ของปรมาณทควรไดรบตามลาดบ และจากการกระจายพลงงาน พบวา นกเรยนไดรบพลงงานจากสดสวนของไขมน คดเปนรอยละ 34 จากสดสวน คารโบไฮเดรตรอยละ 52 – 54 จากผลการศกษานแสดงใหเหนวา นกเรยนไดรบพลงงานและสารอาหารอนๆ สวนใหญมากกวารอยละ 100 ของปรมาณทควรไดรบ และมสดสวนพลงงานจากไขมนคอนขางสง แตไมเกนรอยละ 35 ในสวนของครอบครวมความอบอน กระบ ชลวทย (2543: 97 – 100) ไดศกษา เรอง ครอบครวทมคณภาพ ในทศนะของพนกงานธนาคารทหารไทย ในเขตกรงเทพมหานคร โดยเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามกบพนกงานธนาคารทหารไทย ในเขตกรงเทพมหานคร จานวน 20 สาขา จานวน 241 ราย ผลการศกษาพบวา ในภาพรวม สมาชกทกคนในครอบครว มความรกใครกลมเกลยวกน สมานฉนท ชวยเหลอเกอกล เอออาทร แกไขปญหารวมกน อยในระดบสง โดยเฉพาะการพดจาใหเกดความเขาใจซงกนและกน การแกไขปญหาใหสาเรจลลวง เมอครอบครวประสบปญหามการใหกาลงใจ และเมอผใดในครอบครวมความขดแยง ตองใหอภยกนและกน อยในระดบมากทสด สวนทศนะของสมาชกในครอบครวทากจกรรมรวมกน ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง โดยเหนดวยกบการรบประทานอาหารพรอมเพรยงกนทกวน ครอบครวมความสนกสนานรวมกนในประเพณตางๆ สมาชกในครอบครวทางานบานรวมกนอยางสมาเสมอ มกจกรรมสนทนาการรวมกน ทกครงทมเวลาวาง สมาชกในครอบครวพกผอนหยอนใจทกวน และสมาชกในครอบครวทางานอดเรกรวมกน อยางสมาเสมอ อยในระดบปานกลาง สาหรบทศนะเหนดวยกบพอแม และสมาชกในครอบครว มความรบผดชอบ ประหยดอดออม เสรมสรางฐานะใหมนคงในภาพรวมอยในระดบสงสาหรบในภาพรวมของทศนะเหนดวยกบพอแมหรอหวหนาครอบครว ตองการทาตนเปนแบบอยางในการดาเนนชวตอยางมคณธรรมอยในระดบสง สวนในภาพรวมของการมพนธะตอความสข และสวสดภาพของ

68

ครอบครวรวมกนอยในระดบสง และทศนะเหนดวยกบการมศรทธาตอศาสนาในภาพรวมอยในระดบมากทสด สพฒน สระดนย (2544: 145 – 156) ไดศกษาเครองชวดความผาสกของครอบครวชนบทในจงหวดขอนแกน เกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณกลมและสมภาษณเปนรายบคคล กบผนาหมบานและหวหนาครอบครว ในเขตอาเภอชนบททอยใกล และไกลจากเขตเมอง เพอศกษาบรบทของหมบาน และเครองชวดความผาสกของครอบครวจากทศนะ ของชาวบาน วเคราะหขอมลเชงเปรยบเทยบ และบรณาการเครองชวด จากหวหนาครอบครวของ 2 หมบาน แลวนาเครองชวดนนมาพฒนาเปนแบบสมภาษณ เพอศกษาเชงปรมาณกบครอบครวทอยนอกเขตเทศบาล ในจงหวดขอนแกน จานวน 385 ครอบครว ผลการศกษาพบวา เครองชวดความผาสกของครอบครวจากภาครฐ จานวน 20 ตวชวด เปนตวชวดทชาวบานม 8 ตวชวด เทานน อก 22 ตวชวด เปนตวชวดทแตกตางซงภาครฐไมม และมจานวน 8 ตวชวด ทชาวบานมเหมอนภาครฐ ไดแก 1) การมขาวกนตลอดป 2) การมเงนใชจายในครอบครวโดยไมเดอดรอน 3) การมบานอยอาศย 4) การมครอบครวทอบอน 5) ภาวะสขภาพอนามย การไมเจบไขไดปวย 6) บตรไมกอปญหาใหกบครอบครว เชน ตดสารเสพตด เทยวเตร เลนการพนน หรอทะเลาะเบาะแวง เปนตน 7) ครอบครวทอยพรอมหนาพอแมลก 8) ไมมสมาชกทเจบปวยเรอรง หรอพการจนชวยเหลอตนเองไมได ในสวนของ มหาวทยาลยมหดล (2545: 5 – 1 – 5 – 3) โดยสถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครวไดศกษาเกยวกบ โครงการศกษาเพอพฒนาตวชวด “ครอบครว อยดมสข” โดยเรมจากการรวบรวมขอมลเบองตน จดทาเปนตวชวดทมอย และมความเปนไปได แลวนาเสนอตอทประชมเชงปฏบตการเพอพจารณาตวชวด “ครอบครวอยดมสข” ครงท 1 โดยมผเชยวชาญ นกวชาการ นกปฏบต และผทเกยวของกบเดกและครอบครวจานวน 53 คน จาก 21 หนวยงาน เพอกาหนดกรอบแนวคดและรางตวชวดรวมกน หลงจากนน ไดนารางตวชวดไปทดลองเกบขอมลในพนทนารองจงหวดนครปฐม วเคราะหและนาผลมาสงเคราะห คดสรรตวชวด และจดทาเกณฑการประเมนโดยถวงนาหนกตามความสาคญจาเปน “รางตวชวดครอบครวอยดมสข” นาเสนอตอผทรงคณวฒ บคลากรจากหนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของตวแทนกลมครอบครวตลอดจนสอมวลชน จานวน 126 คน จาก 39 หนวยงาน ในการประชมเชงปฏบตการครงท 2 เพอรวมกนระดมความคดเหนพจารณาความเหมาะสมของตวชวด เกณฑการประเมน รปแบบระบบเครอขายการจดกลมฐานขอมล ทจะเปนประโยชนตอการพฒนาและการใชตวชวดอยางกวางขวาง จากนนคณะทางานไดนาผลจากการประชมเชงปฏบตการรางตวชวด “ครอบครวอยดมสข” ในครงน มาปรบปรงแกไข กรอบความคดและพจารณาคดสรรตวชวด โดยคานงถงความครอบคลม ละเวนความซาซอนกบกลมตวชวดดานเศรษฐกจ และสงคมอก 6 กลม เรยบเรยงใหเปนระบบ

69

จากการศกษา ประเทศไทยไดกรอบแนวคด “ครอบครวอยดมสข” หมายถง สภาพครอบครวทพงประสงค อนเกดจากการรวมตวในรปแบบทหลากหลายของบคคลทมาดาเนนชวตรวมกนอยางมจดหมาย สามารถทาบทบาทหนาทไดอยางเหมาะสม และรกษา สมพนธภาพทดตอกน พงพาตนเองไดอยางตอเนองสามารถปรบตวไดอยางสรางสรรคทน ตอการเปลยนแปลงของสงคม และเปนสวนหนงทเกอกลสงคมอยางมคณธรรม สาหรบนยามองคประกอบทง 5 องคประกอบ และรายการตวชวด “ครอบครวอยดมสข” 22 ตวชวด มดงน 1. รปแบบครอบครว หมายถง ลกษณะโครงสรางทมความหลากหลายของการรวมตวของสมาชก ทมจดมงหมายในการสรางครอบครวรวมกน ม 2 ตวชวด คอ 1) ครอบครวมสมาชกครบสมบรณตามวงจรชวตครอบครว 2) ครอบครวทสมาชกมความตงใจ ทจะสราง และพฒนาครอบครวรวมกน 2. บทบาทหนาทของครอบครว หมายถง การทาหนาทของครอบครว ทจะดแลความตองการ และพฒนาคณภาพของสมาชกอยางเปนองครวม ไดแก ดานเศรษฐกจ ดานความเปนอย ทงรางกายและจตใจ ดานการพฒนาปลกฝงความเปนมนษยทด เปนแหลงทเออตอการเรยนรและถายทอดวฒนธรรม ม 6 ตวชวด คอ 1) ครอบครวมจานวนสมาชกทกาหนดหนาทหารายได/ผลผลตมาเลยงดทเหมาะสมกบขนาดของครอบครว 2) มผทามาหาเลยงครวเรอนทอยในวยแรงงาน 3) ครอบครวทสมาชกมการเอาใจใสดแล ชวยเหลอ และสนบสนนซงกนและกน 4) ครอบครวทอบรมสงสอนใหเปนคนด 5) ครอบครวทเออตอการเรยนรและพฒนาทกษะในการดารงชวต 6) ครอบครวทปลกฝงและถายทอดคณคาทางศลปวฒนธรรมและประเพณทสรางสรรค 3. สมพนธภาพในครอบครว หมายถง การเกยวของปฏสมพนธของสมาชกในครอบครวทเพมความผกพนเคารพรก และเอออาทรตอกน ซงประเมนไดจากพฤตกรรม การสอความหมาย มสวนรวมปรกษาหารอ ตดสนใจและทากจกรรมในบรรยากาศทสงบสข ม 4 ตวชวด คอ 1) ครอบครวทสมาชกมการแสดงออกถง ความรก เคารพนบถอซงกนและกน และเอออาทรตอกน 2) ครอบครวทสมาชกทกคน มโอกาสอยพรอมหนากน และทากจกรรมทสรางสรรครวมกนเปนประจา 3) ครอบครวทสมาชกมสวนรวมในการปรกษาหารอ และตดสนใจในเรองสาคญตางๆ ของครอบครวรวมกน 4) ครอบครวทอยรวมกนอยางสงบสข 4. การพงพาตนเองของครอบครว หมายถง ความสามารถของครอบครว ทจะอยรอด ทาหนาทและรกษาสมพนธภาพทด โดยสมาชกทงหญงและชาย ชวยกนปรบตว ในกระแสสงคมทเปลยนแปลง ซงประเมนไดจากการดแลตนเองไดทางดานเศรษฐกจ ดานการจดการชวตความเปนอย สขภาพ การเขาถงขอมลขาวสารและบรการทางสงคม ม 8 ตวชวด คอ 1) ครอบครวทพงพาตนเองไดในเชงเศรษฐกจ 2) ครอบครวทมความมนคงในทอยอาศย 3) ครอบครวทมสมาชกรวมกนแบงเบาภาระการทางานบาน ดแลความเปนอย 4) สมาชกในครอบครวชวยกนดแลสขภาพ 5) ครอบครวทสมาชกรบผดชอบปองกนอบตเหต 6) ครอบครว

70

ทสมาชกไมตดสราบหรและสารเสพตด 7) สามารถเขาถง รบรและตดตามขาวสาร 8) สมาชกเขาถงการบรการทางสงคม 5. การเกอกลสงคมของครอบครว หมายถง การมสวนรวมของครอบครว ในกจกรรมทสรางสรรค และ/หรอ ชวยเหลอสงคม โดยไมเปนผกอใหเกดความเดอดรอนหรอสรางปญหาสงคม ม 2 ตวชวด คอ 1) ครอบครวทสมาชกเขารวมกจกรรมเพอสวนรวม/สาธารณประโยชนในรอบปทผานมา 2) ครอบครวทสมาชกไมมพฤตกรรมตอตานสงคม หรอทาความเดอดรอน การจดระดบของตวชวดครอบครวอยดมสข เปนตวชวดผลกระทบสดทาย จานวน 3 ตวชวด เรยงลาดบความสาคญของตวชวดจากมากไปหานอย 3 ลาดบ คอ ครอบครวพงพาตนเองไดในเชงเศรษฐกจ ครอบครวอยรวมกนอยางมสงบสข และครอบครว ทสมาชกเขารวมกจกรรมเพอสวนรวม/สาธารณประโยชนในรอบปทผานมา สวนตวชวดกระบวนการเปลยนแปลงม จานวน 19 ตวชวดทเหลอทงหมด 4.2 เอกสารงานวจยทเกยวของกบเศรษฐกจพอเพยง ทรงชย ตยานนท (2541: 78 – 85) ไดศกษาเรอง “การศกษาทศนะของเกษตรกร ในการสรางความมนคงทางรายไดตามแนวเศรษฐกจพอเพยง” ผลการศกษา พบวา ดานอาชพของเกษตรกร สวนใหญ ประกอบอาชพกสกรรมเปนหลกรอยละ 92.0 และมอาชพเสรม คอ การเลยงสตว เกษตรกรสวนใหญ ไมเคยไดรบการอบรมเกยวกบการประกอบอาชพ รอยละ 74.5 และพบวา เกษตรกรตองซออาหารมาบรโภค เนองจากสามารถผลตเองไดนอย รอยละ 79.8 เกษตรกรสวนใหญไมไดรบการอบรมใหรจกบรโภคอาหารทปราศจากสารเคม และการงดใชสารเคม ซงจะชวยการลดตนทนการผลตได ในภาพรวม เกษตรกรสวนใหญ มทศนะทเหนดวยอยางมาก ในการประกอบอาชพทางการเกษตร ตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง เพอสรางความมนคงทางรายไดใหแกครอบครว หลงจากนน อนพงษ วาวงศมล (2542: 69 – 102) ไดศกษาเรอง “การพฒนาคณภาพชวตของชาวชนบท ในภาวะวกฤตเศรษฐกจตามแนวพระราชดารใหม : ศกษาเฉพาะกรณสานกงานเรงรดพฒนาชนบท” ผลการศกษาพบวา โครงการสงเสรมการใชนาตามทฤษฎใหม สามารถสนองแนวพระราชดารทฤษฎใหมได ทงในขนมอย – มกน และเพมรายได ลดรายจาย ทาใหคณภาพชวตชาวชนบทเปลยนแปลงในทางทดขนทงดานเศรษฐกจและสงคม ในดานเศรษฐกจ พบวา ครวเรอนของสมาชกในจงหวดเชยงรายและแพร มรายไดอนเปนผลมาจาก การดาเนนกจกรรมแบบผสมผสานสงกวา 99,732 บาทตอป ซงเปนรายไดเฉลยของครวเรอนเกษตรกรในชนบท และในดานการลดรายจายในครวเรอน พบวา สมาชกไดบรโภคผลผลตทเกดจากการดาเนนกจกรรมตางๆ ภายในชมชม คดเปนมลคาปละประมาณ 26,958.89 บาท และ 36,107.39 บาท ตามลาดบ ในดานสงคมพบวา ไดสรางความเขมแขงใหเกดขนแกองคกรชมชนทจดตงขนทงสองจงหวด คอ เชยงราย และแพร

71

นอกจากนน อรสดา เจรญรถ (2543: 116 – 118) ไดศกษา เรอง “การเกดขน การดารงอยและการปรบตวของเศรษฐกจพอเพยง ภายใตการเปลยนแปลงของสงคมไทย” โดยมวตถประสงค เพอทาความเขาใจปรากฏการณ การเกดขน การดารงอยและการปรบตวของเศรษฐกจพอเพยงวา ภายใตบรบททางสงคมทเปลยนผานจากสงคมประเพณมาสสงคมทนสมยนน เศรษฐกจพอเพยงสามารถดารงอยและปรบตวไดโดยมเงอนไข ปจจย กระบวนการอยางไร โดยไดกาหนดนยามและขอบเขตของเศรษฐกจพอเพยงวา ประกอบดวยกจกรรมทางเศรษฐกจ 4 ประการ คอ การผลต การบรโภค การแลกเปลยน และการจดสรรผลผลต โดยผวจยใชวธวทยาการศกษาเชงคณภาพ และการสรางขอสรปจากทฤษฎฐานรากมาใชในการอธบาย และทาความเขาใจปรากฏการณดงกลาว มการเกบรวบรวมขอมลเพอตอบปญหาการวจย ผวจยใชวธการเลอกสนามศกษาแบบเจาะจง กลาวคอ เลอกพนททมลกษณะตามนยามและขอบเขต ของเศรษฐกจพอเพยงโดยพจารณาจากลกษณะกจกรรมทางเศรษฐกจหลก 4 ประการ ตามทไดกาหนดไว ผลการศกษา พบวา 1. การเกดขนและการดารงอยของแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ภายใตโครงสรางของสงคมประเพณ ซงมโนทศนทไดจากการศกษาพบวา เศรษฐกจพอเพยงเกดขนและดารงอยภายใตโครงสรางสงคมประเพณ ดวยเงอนไขรวมกน 2 ประการ เงอนไขประการแรก คอ การมวถการผลตแบบยงชพทมความเชอมโยงสมดล ระหวางการผลต และการบรโภค และเงอนไขประการทสอง คอ ศกยภาพชมชนทยงคงรกษาอานาจ ในการทจะจดการดแลจดการทรพยากรตางๆ ของตนเองไวได อยในเกณฑทด นอกจากนน ผลทไดมาจากการศกษายงพบวา การดารงอยของเศรษฐกจพอเพยงในชมชน ยงมเงอนไขสนบสนนอก 4 ประการ คอ การปลอดจากการแทรกแซงของอทธพลภายนอก และระบบการคาแบบเงนตรา สภาพความอดมสมบรณของปา การมเทคโนโลยทเหมาะสม และการมจานวนประชากรทมขนาดพอเหมาะพอด ซงเงอนไขตางๆ เหลาน เปนปจจยสนบสนนใหเศรษฐกจพอเพยง สามารถดารงอยในชมชนไดอยางยงยน สวนลกษณะความสมพนธทางสงคมทสอดคลอง และสมดลกบธรรมชาต รวมทงอยบนฐานของการพงพาอาศยและชวยเหลอ แบงปนกนในชมชน ไดเออใหเศรษฐกจพอเพยงสามารถดารงอยในชมชนนไดอยางตอเนองตลอดมา ไมวาจะเปนความพอเพยงในดานการผลต ซงเกยวเนองกบการจดการทดน แรงงาน และทน ความพอเพยงในการบรโภค ทเกยวเนองกบเงอนไขของความสมพนธทางสงคม ทควบคมพฤตกรรมการบรโภคตางๆ ใหอยในขอบเขตทเหมาะสมและมความสมดล ความพอเพยงในการแลกเปลยนทอยบนพนฐานของการอาศย และแบงปนกนอยางยตธรรม และความพอเพยงในการจดสรรผลผลต ซงเปนการเขาถงทรพยากร และใหผลตอบแทนแกเจาของปจจยการผลตตางๆ อยางเทาเทยมกน นอกจากนน การทชมชนยงคงมอานาจในการจดการเกยวกบการขดเกลาทางสงคมของตนเอง จงทาใหระบบการจดการในรปภมปญญาตางๆ ของชมชนทสบทอดและพฒนาอยางตอเนองมาตงแตครงบรรพบรษ สามารถผลตซา และถายทอดใหแกสมาชกใหมอยางตอเนอง อนเปนกระบวนการสาคญททาใหเศรษฐกจพอเพยงยงคงดารงอยตลอดมา

72

2. จากการศกษาพบวา การดารงอยและการปรบตวของเศรษฐกจพอเพยง ทเปนไปภายใตการเปลยนแปลงบรบทจากสงคมประเพณมาสสงคมทนสมย มเงอนไขทเปนสาเหตของการเปลยนแปลงโครงสรางจากสงคมประเพณ มาสสงคมทนสมย กคอ การมอทธพลภายนอกในรปแบบตางๆ เขามาแทรกแซงไมวา จะเปนการมถนน สมปทานปาไม การคาขายแบบทนนยม และการศกษาสมยใหม ไฟฟารวมทงสอตางๆ ปจจยดงกลาวน ทาใหการจดระเบยบทางสงคม ตงแตโลกทศน ระบบคณคาและบรรทดฐานของชมชน ทปรากฏอยในรปจารตประเพณ ความเชอตางๆ แตกตางไปจากเดม ทาใหกจกรรมทางเศรษฐกจตางๆ ทงการผลต การบรโภค การแลกเปลยนและการจดสรรผลผลตตองเปลยนแปลงไปดวย ในดานการผลตนน พบวา การจดการปจจยการผลต ไดแก ทดน แรงงาน ทนและการจดการในการผลตตองเปลยนแปลงไป โดยบรรทดฐานของชมชนทเคยควบคมใหสมาชก จดการปจจยการผลตเหลานบนพนฐานของความสมดลกบธรรมชาตและการเออเฟอแบงปนกนในชมชนตองเปลยนเปนบรรทดฐานของเงนตราและปจเจกชนทเขามาแทนท ดานการบรโภคนน พบวา มอทธพลจากภายนอกทเขามาทาใหทศนคตและพฤตกรรมในการบรโภค เรมเปลยนแปลงไปในลกษณะการเลยนแบบ และการพงพาผลผลตตางๆ จากภายนอกมากขน มผลทาใหการบรโภคและการผลตไมไดดารงอยในอานาจและการควบคมของครอบครวและชมชนอกตอไป แตตองสมพนธกบตลาดภายนอกทตนเสยเปรยบ เนองจากการมอานาจการตอรอง ทนอยกวา จงทาใหเกดความไมพอเพยงในการบรโภคขน สาหรบการแลกเปลยนและการจดสรรผลผลตนน ไดเขาสความสมพนธแบบเงนตราทมความไมเทาเทยมกน แทนทความสมพนธแบบเดม ทตงอยบนฐานของการพงพาและแบงปนกนอยางเสมอภาค การเปลยนแปลงตางๆ เหลาน มผลทาใหเกดความไมสมดล ระหวางการผลตและการบรโภคเกดขน ซงชมชนมความจาเปนตองปรบตวภายใตบรบททเปลยนแปลงไปเหลาน ใหสอดคลองและเหมาะสม เพอใหสามารถรกษาความพอเพยงของตนไวได จากการศกษาพบวา กระบวนการปรบตวของชมชนดงกลาวน ตงอยบนเงอนไขทสาคญ 2 ประการ คอ การปรบตวโดยพยายามรกษาความสมดลระหวางการผลต และการบรโภคไว และการปรบตวดวยการพยายาม ทจะสรางกระบวนการตอรองและจดการรปแบบตางๆ ภายใตการจดระเบยบทางสงคมใหม ทพยายามรกษาอานาจ ตลอดจนความสมพนธทสมดลกบธรรมชาต และการพงพาอาศยกนในชมชนไวดวยวธการตางๆ กระบวนการปรบตวดานการผลตทปรบตวเขาสการมสองวถการผลตรวมกน ทงวถการผลตแบบยงชพและการคา ซงไดนาไปสการปรบตวของปจจยการผลตตางๆ ทงทดน แรงงาน ทน และระบบการจดการอนๆ ซงทาใหบรรทดฐานเดมทเคยควบคมความ สมพนธทางสงคมทเกยวของกบการผลต เปลยนแปลงในรปแบบใหมๆ เชน มการรวมกลมกนทาการเพาะปลกในลกษณะเกษตรเชงอนรกษ การตงกลมทอผา กลมออมทรพยและธนาคารขาว เพอธารงรกษาการจดระเบยบความสมพนธทางสงคมทอยบนพนฐานของความสมดลกบธรรมชาต และการพงพาอาศยแบงปนกนในชมชนไว ภายใตรปแบบการรวมกลมทากจกรรม

73

การเพาะปลกเชงอนรกษแทน นอกจากนน กระบวนการปรบตวดานการบรโภค ทพยายามดารงวถการผลตเพอการบรโภค การยดมนในจารตประเพณเดมทเกยวกบการบรโภค ในขณะเดยวกน กสรางระบบความสมพนธแบบใหม เชน การวสาสะกนในกลมสมาชก บทบาทการเขามาควบคมสอ ของครอบครวตางกเปนกระบวนการปรบตวทเขามาควบคมใหการบรโภคเปนไปอยางเหมาะสมภายใตเงอนไขของความสมดลกบการผลตทงสน การปรบตวดานการแลกเปลยนและการจดสรรผลผลตทพยายามสรางอานาจตอรอง และความสมพนธทเทาเทยมกนผานการรวมตวเปนกลมตางๆ เชน กลมแมบาน กลมสหกรณ ฯลฯ แสดงใหเหนถงความพยายามปรบตวเขาสความสมดลระหวางการผลตและการบรโภค ในสวนของ สกล พรหมสน (2546: 98 – 99) ไดศกษาเรอง ความสมพนธระหวาง การดาเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงกบคณภาพชวตของประชาชน ในตาบลหงษเจรญ อาเภอทาแซะ จงหวดชมพร ผลการศกษาพบวา ประชาชนมการดาเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง ทง 4 ดาน โดยภาพรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณาในแตละดาน ปรากฏวา ดานครอบครวเขมแขงมากเปนอนดบแรก รองลงมา ไดแก ดานปจจยสพอเพยง ดานการศกษาถวนทว สวนรายไดพอเพยงอยในระดบตาสด สวนระดบการดาเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง พบวา กลมตวอยางสวนใหญมการดาเนนชวตอยในระดบสง คดเปนรอยละ 50.8 รองลงมา คอ การดาเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 48.7 และการดาเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงในระดบตา คดเปนรอยละ 0.50 สรป จากการศกษาคนควาขอมลในเอกสารงานวจยตางๆ ทเกยวของ ผวจยพบวา การพฒนาคณภาพชวตของชมชนเปนเรองทมความจาเปนและควรจะเปนการพฒนาแบบบรณาการ โดยไมมองเฉพาะเศรษฐกจอยางเดยว ตองมองสงคมและสงแวดลอมไปพรอมๆ กนดวย รวมทงตองมความเหมาะสม ตามบรบทของสงคมไทย ซงยดถอหลกการของพระพทธศาสนาเปนแนวทางในการปฏบต ดงนน ในการพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ซงเปนพนททใชเปนกรณศกษาครงน ผวจยจงไดนาเอาปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มาเปนตวหลกสาคญในการพฒนาโครงการดงกลาว โดยคานง ถงการพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ซงไดแก การพฒนาทตงอยบนพนฐานของทางสายกลางและความไมประมาท ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนทดในตว ตลอดจนใชความร ความรอบคอบ และคณธรรมประกอบการวางแผน การตดสนใจและการกระทา ตรงตามความหมาย ทไดประมวลและกลนกรอง จากพระราชกระแสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เรองเศรษฐกจพอเพยง ซงพระราชทานในวโรกาสตางๆ รวมทงพระราชดารสอนๆ ทเกยวของ ททาใหตระหนกวา เศรษฐกจพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล ความมภมคมกนในตวเอง โดยอยในเงอนไขความร และเงอนไขคณธรรม ตามแนวทางของพระพทธศาสนา

74

นอกจากนแลว ผวจยยงไดศกษากรณตวอยางการพฒนาคณภาพชวต จาก 5 ชมชน ในพนทตางๆ ของประเทศ ซงเปนการพฒนาชมชนอยางยงยน มาเปนแนวทางในการพฒนาโครงการในการวจยครงน พบวา แตละกรณตวอยางดาเนนงาน อยางมความสอดคลองกบแนวทางการพฒนาภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยเนนกระบวนการพฒนาทไมไดมงเนนการเพมพนทางดานวตถ หรอมงคงเพยงอยางเดยว แตใหความสาคญกบการพฒนาอยางสมดลในทกๆ ดาน ไมวาจะเปนเรองของกาย ใจ ศลธรรม วฒนธรรม สขภาพ สงแวดลอม เปนตน ใหเตบโตไปพรอมๆ กน และสรางกระบวนการเรยนรใหคนในชมชน มความพรอมทจะรบการเปลยนแปลงไดอยางมสตและรอบคอบ ประเทศไทยไดใหความสาคญแกการพฒนาคน ซงในเบองแรกตองมการพฒนาคณภาพชวตคนใหสามารถดารงชวตอยได ในระดบทมคณภาพพอสมควร จากการรณรงค ของรฐบาลหลายยคหลายสมยในเรองการพฒนาคณภาพชวตของคนไทย เพอใหคนไทยมการดารงชวตอยางเหมาะสม ไมตากวาเกณฑความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) พบวา ในพนทสวนใหญของประเทศ ประชาชนยงไมสามารถดารงชวตอยในเกณฑระดบทดได จงมความจาเปนอยางยง ทจะตองหาแนวทางทจะพฒนาคณภาพชวตใหดขน แนวทางหนงของการพฒนา ไดแก การจดสรางโครงการพฒนาคณภาพชวตทมคณภาพและมความเหมาะสมกบลกษณะของสงคมไทย เปนโครงการทมความมนคงถาวร สามารถนาไปใชในชมชนตางๆ ของสงคมไทยได ชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย เปนชมชนขนาดเลก ประชากรสวนใหญประกอบอาชพทานา มการปลกพชและเลยงสตวเศรษฐกจ เปนอาชพหลก ประชากรมฐานะยากจน มรายไดตา การศกษาตา มปญหาพนฐานในชมชนหลายอยาง เปนชมชนทจาเปนตองไดรบการพฒนาโดยดวน จากผลการศกษา ในป พ.ศ. 2548 พบวา ตวชวดตามเกณฑมาตรฐาน (จปฐ.) ทชมชนบานจอมจนทรไมผานเปาหมาย มจานวน 8 ตวชวด หลงจากทผวจยไดทาการประเมนความตองการจาเปนของชมชนแลว พบวาตวชวดทชมชนบานจอมจนตองการ 3 ตวชวด ลาดบแรก ไดแก ตวชวดท 24 คนอาย 15 – 60 ป อานออกเขยนภาษาไทยได เพราะการพฒนาประชาชนใหรหนงสอ เปนเครองมอสาคญทจะนาไปสการพฒนาในดานอนๆ ซงจะเปนกลไกหลกในการพฒนาประเทศ ทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และวฒนธรรม ตวชวดท 7 เดกอาย 6 - 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน เพราะรางกายของเดกในวยนตองการอาหารทครบ 5 หม ดงนน พอแม ผปกครองควรใหความสนใจเปนพเศษตอการบรโภคอาหารของเดกในวยน โดยตองคานงถงหลกโภชนาการ และปรมาณทเหมาะสมของอาหารทไดมาจากแตละหมวดหม ตวชวดคณภาพชวตของชมชนบานจอมจนทร ทไมผานเกณฑเปาหมาย จปฐ. ป พ.ศ. 2548 ตวสดทาย ทผวจยไดนามาใชเพอพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตของชมชนบานจอมจนทร ไดแก ตวชวดท 19 ครอบครวมความอบอน จากการศกษาเอกสาร และขอมลทเกยวของกบเรองน ผวจยพบวา ครอบครวเปนสถาบนแรก ทมความสาคญในการปพนฐานการสรางมนษยทมคณคาตอสงคมโดยรวม ดงนน ภายในครอบครวจงจาเปนอยางยงทจะตองสรางสมพนธภาพทดตอกน มความผกพน มการ

75

ปฏสมพนธ มความเคารพรก และเอออาทรตอกน มสวนรวมปรกษาหารอ การตดสนใจ และการทากจกรรมในบรรยากาศทสงบสข เพอกอใหเกดความอบอนในครอบครว จากการทผวจยนาแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และนาตวชวดทตากวาเกณฑ จปฐ. ทง 3 ตวชวด มาพฒนาเปนโครงการพฒนาคณภาพชวตของชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย นน ผวจยในฐานะนกวชาการททางานกบชมชน มความสนใจในเรองของการพฒนาคณภาพชวตของประชากรในหมบานจอมจนทร ดงกลาวขางตน โดยเลอกเอาตวชวด 3 ตว ซงมความสาคญ มาจดทาเปนโครงการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนบานจอมจนทร โดยแทรกปรชญาและแนวทางของเศรษฐกจพอเพยงเขาไปในโครงการ ซงผวจยเชอวา จะเปนประโยชนในการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนบาน จอมจนทร ใหดขนอยางยงยน มนคง

บทท 3 วธดาเนนการวจย

การวจยครงน มวตถประสงคเพอพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตามตวชวดความจาเปนพนฐาน 3 ตว คอ คนอาย 15 - 60 ป อานออกและเขยนภาษาไทยได เดกอาย 6 - 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน โดยสอดแทรกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนในตวเอง ในแตละตวชวด และนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไปทดลองใชกบหวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ภายในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ซงในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนตอไปน 1. การกาหนดประชากรและกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล การกาหนดประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรของการวจยครงน ไดแก หวหนาครอบครวหรอสมาชกของครอบครวในชมชนบานจอมจนทร เพศชาย หรอหญง อาศยอยในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย จานวน 189 คน กลมตวอยาง ไดมาจากกลมประชากรขางตน โดยการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ตามลกษณะตวชวด ดงตอไปน 1. เปนผทไมเคยเรยนหนงสอหรอเคยเรยนหนงสอมาบางแลว แตไมไดอานหรอเขยนหนงสอเปนประจา ทาใหลม 2. เปนผทชอบการเรยนร ตองการประกอบอาหารใหถกหลกโภชนาการ 3. มความประสงคทจะสรางครอบครวใหมความอบอนยงขน 4. มความสนใจ และเหนประโยชนของการมคณภาพชวตทด สมครใจเขารวมโครงการ และมเวลาเขารวมโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การสรางเครองมอทใชในการวจย ผวจยสรางเครองมอทใชในการวจยโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยผวจยไดแบงการสรางเครองมอเปน 6 ขนตอน ดงตอไปน

77

ขนตอนท 1 ศกษาขอมลรายละเอยด เกยวกบการพฒนาคณภาพชวตตามความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ทไมผานเกณฑเปาหมาย ในป พ.ศ. 2548 ของชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย 8 ตว มาเปนขอมลเบองตน เพอพจารณากาหนดตวชวดทนาจะมความสาคญและความจาเปนตอชมชนเปนอนดบแรก และศกษาขอมลเกยวกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง งานวจยตางๆ ทเกยวของ เพอนามาสรางเปนแผนการสอนในโครงการพฒนาคณภาพชวต โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จากนน สารวจความตองการจาเปนของคนในชมชนรวมกบผนาและผแทนชมชน เกยวกบตวชวดทตองการ ใหพฒนา ผลการสารวจความตองการจาเปน (Need Assessment : N/A) (ดภาคผนวก ค) พบวา คนในชมชนตองการพฒนาคณภาพชวตตาม จปฐ. 3 ลาดบแรก คอ คนอาย 15 – 60 ป อานออกและเขยนภาษาไทยได เดกอาย 6 - 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน ดงนน ผวจยจงนาตวชวดทง 3 ตวชวด มาสรางแผนการสอน ดงน 1. แผนการสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได ผวจยสรางกจกรรมการเรยนการสอน โดยนาเนอหาของกจกรรมดานการอานออกเขยนภาษาไทยได ซงปรบมาจากแบบฝกอานหนงสอไทย ของสานกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน (กศน.) มาใชในการวจย โดยแบงเปนการอานออกเขยนภาษาไทยได เรยงลาดบตงแตงายไปหายาก ซงตรงและเหมาะสมกบจดประสงคของแตละหนวยยอยนน ๆ และจดทาเปนแผนการสอนจานวน 20 ครง ใชเวลาในการสอนครงละ 2 ชวโมง รวม 40 ชวโมง โดยแผนการสอนประกอบดวย จดประสงค เชงพฤตกรรม เนอหากจกรรม สอการสอน การประเมนผล เกณฑการใหคะแนนในแบบฝกหด แผนการสอนแตละครงมชอเรองดงน แผนการสอนครงท 1 เรอง อกษรไทยและสระภาษาไทย แผนการสอนครงท 2 เรอง การผสมอกษรกบสระ - ะ - า - - - - - - แผนการสอนครงท 3 เรอง การผสมอกษรกบสระ เ- ะ เ- แ – ะ แ- โ- ะ โ - เ-าะ -อ แผนการสอนครงท 4 เรอง การผสมอกษรกบสระ เ - อะ เ - อ เ - ย ะ เ - ย เ – อะ เ – อ - วะ - ว แผนการสอนครงท 5 เรอง การผสมอกษรกบสระ -ำ ใ - ไ - เ - า แผนการสอนครงท 6 เรอง การผนอกษรกลาง แผนการสอนครงท 7 เรอง การผนอกษรสง แผนการสอนครงท 8 เรอง การผนอกษรตา แผนการสอนครงท 9 เรอง ตวสะกด กง กน กม เกย เกอว แผนการสอนครงท 10 เรอง ตวสะกด กก กด กบ แผนการสอนครงท 11 เรอง การอานคาทมเครองหมาย - - ๆ

78

แผนการสอนครงท 12 เรอง ตวเลข แผนการสอนครงท 13 เรอง รางกายของเรา กบการดแลรางกายอยางพอเพยง แผนการสอนครงท 14 เรอง ครอบครวของฉน อยอยางพอเพยง แผนการสอนครงท 15 เรอง ครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง แผนการสอนครงท 16 เรอง อาหารของเรา และการกนอยอยางพอเพยง แผนการสอนครงท 17 เรอง อาชพบานเรา แผนการสอนครงท 18 เรอง ปยธรรมชาต แผนการสอนครงท 19 เรอง วถชวต และความพอเพยง แผนการสอนครงท 20 เรอง รกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยง

2. แผนการสอนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน กจกรรมการสอนในสวนนเกยวของกบเนอหาดานการปลกพชผกสวนครว อาหาร 5 หม การเลอกวตถดบ การประกอบอาหารในแตละมอ การถนอมอาหาร การจาหนายพชผกสวนครวและหลกเศรษฐกจพอเพยง เปนตน โดยจดใหสมาชกไดรถงอาหารหลก 5 หม การประกอบอาหารและนามาจดทาเปนแผนการสอน โดยใชเวลาในการสอน 20 ครงๆ ละ 3 ชวโมง รวม 60 ชวโมง แผนการสอนประกอบดวย จดประสงคเชงพฤตกรรม เนอหากจกรรม สอการสอน การประเมนผล เกณฑ การใหคะแนนในแบบฝกหด แผนการสอนแตละครง มชอเรอง ดงน แผนการสอนครงท 1 เรอง อาหารหลก 5 หม และการเตรยมแปลงดนปลกผก แผนการสอนครงท 2 เรอง การเลอก การเตรยมเมลดพนธ การปลกผก และการดแลหลงปลกผก แผนการสอนครงท 3 เรอง การเตรยมทาปยหมก และปยคอกจากวสดทหาได ในชมชน แผนการสอนครงท 4 เรอง ปฏบตการทาปยหมก และปยคอก จากวสดทหาได งายในชมชน แผนการสอนครงท 5 เรอง ประเภท ตวอยาง และการยกตวอยางการปลกผก อนๆ ทปลอดสารพษ แผนการสอนครงท 6 เรอง ปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของเดก สขนสย การกนอาหารของเดก และประโยชนของอาหาร 5 หม แผนการสอนครงท 7 เรอง สขอนามยในการประกอบอาหาร แผนการสอนครงท 8 เรอง การเลอกวตถดบทมคณภาพในการประกอบอาหาร แผนการสอนครงท 9 เรอง การจดทารายการอาหารมอเชา กลางวน และเยน ทถกตองตามหลกโภชนาการ แผนการสอนครงท 10 เรอง การจดเตรยมอาหารเชาอยางงายๆ และมคณคา ทางอาหารครบ 5 หม

79

แผนการสอนครงท 11 เรอง การจดเตรยมอาหารกลางวนอยางงายๆ และ มคณคาทางอาหารครบ 5 หม แผนการสอนครงท 12 เรอง การจดเตรยมอาหารเยนอยางงายๆ และมคณคา ทางอาหารครบ 5 หม แผนการสอนครงท 13 เรอง คณคาทางโภชนาการของการดมนมววและ นมถวเหลอง สาหรบเดกวย 6 – 15 ป แผนการสอนครงท 14 เรอง ประเภทและการสาธตการถนอมอาหาร แผนการสอนครงท 15 เรอง ตวอยางและปฏบตการถนอมอาหาร แผนการสอนครงท 16 เรอง การทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ แผนการสอนครงท 17 เรอง สาธตวธนาพชผกสวนครวทปลกไดเอง มาจด ทาอาหารสาหรบบรโภค แผนการสอนครงท 18 เรอง การจดจาหนายพช ผกสวนครว นาผกไป ประกอบอาหารสาหรบศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน แผนการสอนครงท 19 เรอง ภาพรวมของกจกรรมตางๆ ทศกษาควบคไป กบใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แผนการสอนครงท 20 เรอง สรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษา 3. แผนการสอนครอบครวมความอบอน เปนกจกรรมเกยวกบความสาคญและลกษณะของครอบครวไทย เศรษฐกจพอเพยง ทบทวนการอานออกและเขยนภาษาไทย การดแลผสงอาย การจดกจกรรมแขงขนทาอาหาร แขงขนกฬา การจดกจกรรมหนาบานนามองและการปลกปาเพอการอนรกษสงแวดลอม โดยจดทาเปนกจกรรมหลากหลายรปแบบ เพอใหสมาชกมความเขาใจและสามารถนาไปปฏบตเพอสรางครอบครวอบอน และจดทาเปนแผน การสอน ใชเวลาในการสอน 20 ครงๆ ละ 2 ชวโมง รวม 40 ชวโมง โดยแผนการสอนดงกลาว ประกอบดวย จดประสงคเชงพฤตกรรม เนอหากจกรรม สอการสอน การประเมนผล เกณฑการใหคะแนนในแบบฝกหด แผนการสอนแตละครง มชอเรองดงน แผนการสอนครงท 1 เรอง ความสาคญของครอบครวทมตอการพฒนาคณภาพชวตของคนเรา แผนการสอนครงท 2 เรอง ลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงคและปญหา ครอบครวไทยในปจจบน แผนการสอนครงท 3 เรอง การวางแผนการ และนาเสนอการทากจกรรมรวมกนในครอบครว แผนการสอนครงท 4 เรอง การชมวดทศนชด “ชวตทพอเพยง” แผนการสอนครงท 5 เรอง การวเคราะหความจาเปนตองม ตองใช ตามแนวคดจากเศรษฐกจพอเพยง

80

แผนการสอนครงท 6 เรอง ทบทวนการเรยนเพอการอานออก เขยนภาษาไทย “เขยนจดหมายถงแม” แผนการสอนครงท 7 เรอง การนาเสนอวธการและผลทไดรบจากการปฏบต กจกรรมรวมกนของสมาชกในครอบครว “เลาสกนฟง” แผนการสอนครงท 8 เรอง การจดกจกรรม “วนพบผสงอาย” การสรางความ เขาใจ และการดแลผสงอาย แผนการสอนครงท 9 เรอง การอภปราย – จดตงชมรมผสงอาย เพอชวยกนดแลผสงอายทถกทอดทง แผนการสอนครงท 10 เรอง การจดกจกรรม นาศกยภาพผสงอาย มาใชใหเปน ประโยชน แผนการสอนครงท 11 เรอง การจดกจกรรมสงเสรมความสมพนธระหวาง พอ-แม-ลก เกยวกบการตอภาพ (Jigsaw) แผนการสอนครงท 12 เรอง การจดกจกรรมลดรายจาย เพมรายได แผนการสอนครงท 13 เรอง ผเขารวมโครงการ แสดงความคดเหนในการ ลดรายจายเพมรายได แผนการสอนครงท 14 เรอง การจดกจกรรม หนาบานนามอง เพอใหสมาชก ในครอบครวทากจกรรมรวมกน แผนการสอนครงท 15 เรอง การรายงานผลการจดกจกรรม หนาบานนามอง มสวนสรางครอบครวใหอบอนไดอยางไร แผนการสอนครงท 16 เรอง การจดกจกรรม “จากครอบครว สชมชน” รวมมอกนปลกอนรกษสงแวดลอม แผนการสอนครงท 17 เรอง การจดกจกรรมการปลกปาชมชน ทดแทนปาไม ทถกทาลาย แผนการสอนครงท 18 เรอง การแขงขนการทาอาหารทมคณคาครบ 5 หมตามหลกโภชนาการ แผนการสอนครงท 19 เรอง การจดกจกรรม “กฬาครอบครว” แผนการสอนครงท 20 เรอง สรปความรและประโยชนทไดรบจากการจดกจกรรม เพอสรางครอบครวอบอน 4. กจกรรมทจดในแตละเนอหาของแผนการสอนในโครงการพฒนาคณภาพชวต โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ผวจยไดกาหนดใหมกจกรรมหลายรปแบบ เพอสงเสรมความรความเขาใจ พฒนาแนวคดและการปฏบตตามหลกการของเศรษฐกจพอเพยง โดยเฉพาะอยางยงดานความพอประมาณ ความมเหตผลและการมภมคมกนในตวเอง ซงผวจยไดแทรกไวในแผนการสอน ทง 3 แผน

81

ขนตอนท 2 ศกษาและสรางเครองมอในการวจย แบงเปน 5 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม เปนแบบเลอกตอบ ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา สถานภาพการสมรส สถานภาพในครอบครว จานวนสมาชกในครอบครว อาชพหลก และรายไดเฉลยตอเดอน ตอนท 2 เปนแบบทดสอบกอนและหลงเรยน แบงเปน 3 เรอง ดงน 2.1 แบบทดสอบการอานออกเขยนภาษาไทยได ประกอบดวยแบบทดสอบการอาน จานวน 5 เรองๆ ละ 3 – 4 บรรทด โดยใหผเรยนอานคาทขดเสนใต ครงละ 1 เรอง และอานจนครบ 5 เรองๆ ละ 10 คา (คะแนนเตม 50 คะแนน) สวนแบบทดสอบการเขยน ใหผเรยนเขยนตามคาบอก จานวน 35 คา (คะแนนเตม 35 คะแนน) กาหนดเกณฑการใหคะแนน คอ อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน ในกรณทกลมตวอยาง ไมสามารถอาน เขยนภาษาไทยได หรอไมสะดวกทจะอาน ผวจยไดอานใหฟงแลวใหผตอบแบบสอบถามเปนผตอบ โดยผวจยเปนผจดบนทกคะแนนไว 2.2 แบบทดสอบการกนอาหารไดอยางถกตองครบถวน จานวน 20 ขอ เปนแบบเลอกตอบ 2 ตวเลอก โดยใหตอบวา ใช หรอ ไมใช กาหนดเกณฑการใหคะแนน คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดให 0 คะแนน ในกรณทผตอบแบบสอบถาม ไมสามารถอานเขยนภาษาไทยไดหรอไมสะดวกทจะอาน ผวจยจะอานใหฟงแลวใหผตอบแบบสอบถามเปนผตอบ โดยผวจยเปนผจดบนทกคะแนนไว 2.3 แบบทดสอบครอบครวมความอบอน จานวน 20 ขอ เปนแบบเลอกตอบ 2 ตวเลอก โดยใหตอบวา ใช หรอ ไมใช กาหนดเกณฑการใหคะแนน คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดให 0 คะแนน ในกรณทผตอบแบบสอบถาม ไมสามารถอานเขยนภาษาไทยได หรอไมสะดวกทจะอาน ผวจยจะอานใหฟง แลวใหผตอบแบบสอบถามเปนผตอบ โดยผวจยเปนผจดบนทกคะแนน ตอนท 3 เปนแบบสมภาษณและแบบสงเกตกอนและหลงเรยน การกนอาหารอยางถกตองครบถวน เปนแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview) จานวน 5 ขอ ใหกลมตวอยางตอบไดอยางเปนอสระ สวนการสงเกตนนใชวธการสงเกตทางตรง (Direct Observation) โดยมกรอบการสงเกต จานวน 2 ขอ และใชแบบบนทกการสงเกต ตอนท 4 เปนแบบสมภาษณและแบบสงเกตกอนและหลงทดลอง ครอบครวมความอบอน เปนแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview) จานวน 5 ขอ ใหกลมตวอยางตอบไดอยางเปนอสระ สวนการสงเกตนนใชวธการสงเกตทางตรง (Direct Observation) โดยมกรอบการสงเกต จานวน 3 ขอ และใชแบบบนทกการสงเกต ตอนท 5 เปนแบบสมภาษณและแบบสงเกตกอนและหลง การนาหลกการ ในเศรษฐกจพอเพยงไปใช เปนแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview) จานวน

82

5 ขอ และใหกลมตวอยางตอบวา ไดมการปฏบตในระดบมาก ปานกลาง และนอย พรอมทงใหเหตผลประกอบ สวนการสงเกตนนใชวธการสงเกตทางตรง (Direct Observation) โดยสงเกตความจรงใจในการตอบ และจากการทกลมตวอยางเลาเรองเกยวกบการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปปฏบต และผวจยบนทกขอมลลงในแบบบนทกการสงเกต การแปลความหมายของคะแนนการสมภาษณ 1 หมายถง มการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใชในระดบนอย 2 หมายถง มการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใชในระดบปานกลาง 3 หมายถง มการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใชในระดบมาก

ขนตอนท 3 ผวจยนาแผนการสอน แบบทดสอบกอนและหลงเรยน การอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน แบบสงเกต และแบบสมภาษณการกนอาหารอยางถกตองครบถวน ครอบครวมความอบอน และแบบสมภาษณการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใช ซงอยในโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เสนอตอประธาน และคณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองเหมาะสมของเครองมอ และใหขอเสนอแนะในการปรบปรงแกไข จากนน ผวจยไดนาแผนการสอน แบบทดสอบ แบบสมภาษณ และแบบสงเกตทงหมดในโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไปใหผเชยวชาญ 5 คน ตรวจสอบความ ถกตองของเนอหาและความเหมาะสมอกครงหนง และผวจยไดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ ขนตอนท 4 ผวจยนาเครองมอไปทดลองใชกบคนในชมชนบานจอมจนทร ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 5 คน แลวนาขอมลทไดจากคะแนนกอนและหลงเรยน การอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน นาขอมล ทไดในแตละชดของทงสองคา ของแตละคน มาหาความตางและนาขอมลทไดจากการทาแบบ ฝกหดระหวางเรยนทอยในแผนการสอนไปหาประสทธภาพของแบบฝกหด คอ E1 E2 (บญชม ศรสะอาด. 2546: 154) โดยกาหนดประสทธภาพของแบบฝกไวท 80/80 การหาประสทธภาพของแบบฝก E1 หมายถง ประสทธภาพของกระบวนการ E2 หมายถง ประสทธภาพของผลโดยรวม ผลการหาประสทธภาพเปนรายบคคล จานวน 5 คน ทไมใชกลมตวอยาง มดงน 1. ประสทธภาพของแบบฝกเปนรายบคคล คะแนนแบบฝกการอานออกและเขยนภาษาไทยได เทากบ 81.4/82.8 แสดงวา แบบฝกนนมประสทธภาพสงกวาเกณฑ ทกาหนดไว และอธบายไดวา กลมตวอยางมคาเฉลยจากแบบฝกการอานออกเขยนภาษาไทยได คดเปนรอยละ 81.4 และมคาเฉลยของแบบทดสอบหลงเรยน การอานออกเขยนภาษาไทยได คดเปนรอยละ 82.8

83

2. ผลการหาประสทธภาพของแบบฝกเปนรายบคคล คะแนนรวมแบบฝกการกนอาหารถกตองครบถวน เทากบ 86.4/85.2 แสดงวา แบบฝกนนมประสทธภาพสงกวาเกณฑทกาหนดไว และอธบายไดวา กลมตวอยางมคาเฉลยจากแบบฝกการกนอาหารอยางถกตองครบถวน รวมจานวน 20 ครง คดเปนรอยละ 86.4 และมคาเฉลยของแบบทดสอบหลงเรยน การกนอาหารอยางถกตองครบถวน คดเปนรอยละ 85.2 3. ผลการหาประสทธภาพของแบบฝกเปนรายบคคล คะแนนแบบฝกครอบครวมความอบอน เทากบ 82.7/82.7 แบบฝกนนมประสทธภาพสงกวาเกณฑทกาหนดไว และอธบายไดวา กลมตวอยางมคาเฉลยจากแบบฝกครอบครวมความอบอน รวมจานวน 20 ครง คดเปนรอยละ 82.7 และมคาเฉลยของแบบทดสอบหลงเรยน ครอบครวมความอบอน คดเปนรอยละ 82.7 ขนตอนท 5 ผวจยนาแผนการสอนทไดผานการทดลอง เพอหาประสทธภาพของแบบฝกตามขนตอนท 4 ไปทดลองใชกบกลมตวอยาง จานวน 20 คน แลวนาขอมลทไดจากคะแนนกอนและหลงเรยน การอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน ไปเปรยบเทยบเพอหาคาความตางจากคะแนนกอนและหลงเรยน ขนตอนท 6 ผวจยไดโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยใชแผนการสอนการอานออกเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน เพอนาไปเปนตวแบบทใชไดจรงในการพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนน และชมชนอนๆ ตอไป การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยดาเนนการ ดงตอไปน 1. ตดตอขอความรวมมอจากบคคลและหนวยงานทเกยวของ ในชมชนบาน จอมจนทร ไดแก พอหลวง (ผใหญบาน) สมาชกองคการบรหารสวนตาบล (อบต.) ผดแล ศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน เจาอาวาสวดจอมจนทร หวหนากลมแมบาน ฯลฯ เพอขอความอนเคราะหดาเนนการวจยในพนท ขอความรวมมอดานขอมลตางๆ จากนน จงกาหนดวนเวลาทดลองโครงการ 2. ผวจยดาเนนการทดลองโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกบกลมตวอยาง ทง 20 คน ดวยตนเอง ในระหวางวนท 1 - 30 สงหาคม 2550 โดยมผชวยวจย จานวน 2 คน ซงเปนบคคลในพนท เปนผชวยในการดาเนนการดงกลาว นอกจากนแลว มผเชยวชาญในสาขาวชาตางๆ ทงภายนอกและภายในชมชนมาชวยสอนๆ และจดกจกรรมตามทกาหนดไวในโครงการ โดยผวจยเปนผควบคมดแลการทดลองตงแตเรมตนโครงการจนสนสดโครงการ ซงในการทดลอง มขนตอนการดาเนนงาน ดงตอไปน

84

2.1 ผวจยลงพนทเพอจดเตรยมสถานท เลอกกลมตวอยาง จดเตรยมบคลากรผสอน และเครองมออปกรณตางๆ ทเกยวของ 2.2 ผวจยนดประชมกบผทเกยวของกบกจกรรมในโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทกคน ในวนท 11 มถนายน 2550 เพอทาความเขาใจเกยวกบงานททา และซกซอมความเขาใจทงหมด และทาการทดสอบกอนเรยน การอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอนกบกลมตวอยางทเขารวมโครงการ ทง 20 คน 2.3 เวนระยะเวลา 1 เดอน คอ ในวนท 10 กรกฎาคม 2550 ผวจยทาการทดสอบกอนกบกลมตวอยางกลมเดมอกครง โดยใชแบบทดสอบฉบบเดม เพอศกษาวา เวลา ทผานไป 1 เดอน กลมตวอยางมการเปลยนแปลงเกยวกบการพฒนาคณภาพชวตทดขนหรอไม พรอมทงถอวาเปนการทดสอบกอนเรยน ดวยการใชแผนการสอนในโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2.4 ดาเนนการทดลองโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในระหวางวนท 1 - 30 สงหาคม 2550 ใชแผนการสอน ซงแบงออกเปนกจกรรม การสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได จานวน 20 ครงๆ ละ 2 ชวโมง รวม 40 ชวโมง กจกรรมการกนอาหารถกตองครบถวน 60 ชวโมง และกจกรรมครอบครวมความอบอน 40 ชวโมง ซงหวขอของเนอหาในแตละแผนการสอน ปรากฏอยในเรองการสรางเครองมอ ทใชในการวจย (ภาคผนวก ข) การดาเนนการครงนใชสถานทในไรเคยงดาว ทอยในชมชน บานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย 2.5 เมอสนสดโครงการทดลองแลว ผวจยไดทดสอบหลงเรยนโดยใชแบบทดสอบฉบบเดม เกยวกบการอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน กบกลมตวอยางทเขารวมโครงการ ทง 20 คน ในวนท 17 กนยายน 2550 สวนการสมภาษณการกนอาหารอยางถกตองครบถวน การสรางครอบครวอบอน และการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใช เรมดาเนนการระหวางวนท 1 - 15 กนยายน 2550 มการสงเกตพฤตกรรมการกนอาหาร และการสรางครอบครวอบอนของกลมตวอยาง โดยใชแบบบนทกการสงเกตในระหวางทสมภาษณกลมตวอยางควบคกน รวมเวลาทใชในการเกบรวบรวมขอมล ตงแตวนท 11 มถนายน 2550 ถงวนท 17 กนยายน 2550 เปนเวลา 99 วน การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล ผวจยดาเนนการวเคราะหขอมลตามเครองมอวจย ดงน 1. ขอมลทไดจากแบบสอบถาม หาคาความถ และคารอยละ 2. แบบทดสอบการอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารไดอยางถกตอง ครบถวน และครอบครวมความอบอน กาหนดเกณฑการใหคะแนน ดงน

85

2.1 แบบทดสอบ การอานออกและเขยนภาษาไทยได อานถก 1 คา ให 1 คะแนน โดยมคะแนนหลงเรยนทเพมขนจากกอนเรยน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน กาหนดเกณฑวด ดงน

ไมผาน หมายถง ไดคะแนนตากวารอยละ 50 ผานขนตา หมายถง ไดคะแนนรอยละ 50 – 59 ผานระดบปานกลาง หมายถง ไดคะแนนรอยละ 60 - 69 ผานระดบด หมายถง ไดคะแนนรอยละ 70 ขนไป

2.2 แบบทดสอบการกนอาหารอยางถกตองครบถวน กาหนดเกณฑการใหคะแนน คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดให 0 คะแนน กาหนดเกณฑการวด โดยมคะแนนหลงเรยนทเพมขนจากกอนเรยน ดงน

ไมผาน หมายถง ไดคะแนนตากวารอยละ 50 ผานขนตา หมายถง ไดคะแนนรอยละ 50 – 59 ผานระดบปานกลาง หมายถง ไดคะแนนรอยละ 60 – 69 ผานระดบด หมายถง ไดคะแนนรอยละ 70 ขนไป

2.3 แบบทดสอบครอบครวมความอบอน กาหนดเกณฑการใหคะแนน คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดให 0 คะแนน กาหนดเกณฑการวด โดยมคะแนนหลงเรยน ทเพมขนจากกอนเรยน ดงน

ไมผาน หมายถง ไดคะแนนตากวารอยละ 50 ผานขนตา หมายถง ไดคะแนนรอยละ 50 – 59 ผานระดบปานกลาง หมายถง ไดคะแนนรอยละ 60 – 69 ผานระดบด หมายถง ไดคะแนนรอยละ 70 ขนไป

3. นาขอมลทไดไปหาคาวดของคะแนนหลงเรยนทเพมขนจากกอนเรยนของกลมตวอยาง ในการอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน 4. แบบสมภาษณ การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอนใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) โดยแยกประเดนเนอหา และหาความถของ ขอคาตอบแตละประเดน คดคะแนนเปนคารอยละ สวนแบบสงเกตใชการเขยนแบบความเรยง

86

5. แบบสมภาษณการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใช ผวจยกาหนดเกณฑของการใหคะแนนเปนคารอยละ ดงน

คะแนนตากวารอยละ 59 มการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใชในระดบนอย คะแนนรอยละ 60 – 69 มการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใชในระดบปานกลาง คะแนนรอยละ 70 ขนไป มการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใชในระดบมาก

6. แบบสงเกตการกนอาหารไดอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน และการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใช ผวจยบนทกผลแลวเขยนเปนความเรยงตามประเดนทสงเกต 7. การหาดชนประสทธผล (Effectiveness Index) ของแบบฝกตามแนวคดของ ฮอฟแลนด (บญชม ศรสะอาด. 2546: 158) การหาดชนประสทธผลเปนรายบคคล มวธการ ดงน

คะแนนหลงทดลอง – คะแนนกอนทดลอง คะแนนเตม – คะแนนกอนทดลอง

ผลการหาประสทธผลของแผนการสอนการอานออกเขยนภาษาไทยได เปนรายบคคล (ดตาราง 3) ผลการหาประสทธผลของแผนการสอนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน เปนรายบคคล (ดตาราง 7) ผลการหาประสทธผลของแผนการสอนครอบครวมความอบอน เปนรายบคคล (ดตาราง 13) การหาดชนประสทธผลเปนรายกลม มวธการ ดงน

ผลรวมของคะแนนหลงทดลองของทกคน – ผลรวมของคะแนนกอนทดลองของทกคน (จานวนผเรยน X คะแนนเตม) – ผลรวมของคะแนนกอนทดลองของทกคน

ผลการหาประสทธผลของแผนการสอนการอานออกเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน (ดภาคผนวก ฌ)

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การวจยครงน มวตถประสงค เพอพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตามตวชวดความจาเปนพนฐาน 3 ตว คอ การอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวนและครอบครวมความอบอน โดยสอดแทรกเศรษฐกจพอเพยง คอ ความพอประมาณ ความมเหตผลและการมภมคมกนในตวเอง ในแตละตวชวด และนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไปทดลองใชกบหวหนาครอบครวหรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ภายในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ในการวเคราะหขอมลและนาเสนอขอมลแบงเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ตอนท 2 การทดลองใชแผนการสอนกบกลมตวอยาง 2.1 การวดความเปลยนแปลงของกลมตวอยางในระยะเวลา 1 เดอน โดยไมใชแผนการสอน 2.2 คะแนนกอนและหลงเรยน ดชนประสทธผลเปนรายบคคลของกลมตวอยาง โดยใชแผนการสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได 2.3 การสมภาษณกอนเรยน การสงเกตกอนเรยน การสมภาษณกอนเรยน การสมภาษณหลงเรยน ความตางของคะแนนกอนและหลงเรยน ดชนประสทธผลเปนรายบคคลของกลมตวอยาง โดยใชแผนการสอนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน 2.4 การสมภาษณกอนเรยน การสงเกตกอนเรยน การสมภาษณกอนเรยน การสมภาษณหลงเรยน ความตางของคะแนนกอนและหลงเรยน ดชนประสทธผลเปนรายบคคลของกลมตวอยาง โดยใชแผนการสอนครอบครวมความอบอน ตอนท 3 การนาหลกการในเรองเศรษฐกจพอเพยงไปใช ตอนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ผวจยไดทาการคดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ตามลกษณะตวชวดทจะศกษา คอ เปนผทไมเคยเรยนหนงสอเลย หรอเคยเรยนหนงสอมาบางแลว แตไมไดอานหรอเขยนหนงสอเปนประจาทาใหลม เปนผทตองการเรยนรการประกอบอาหารตามหลกโภชนาการ มความประสงคจะสรางครอบครวใหมความอบอนยงขน มความสนใจและเลงเหนประโยชนของการพฒนาคณภาพชวต สมครใจเขารวมโครงการ และมเวลาเขารวมโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จานวน 20 คน โดยมรายละเอยดปรากฏอยในตาราง 1 ดงน

88

ตาราง 1 ความถ และคารอยละของขอมลทวไปของกลมตวอยาง

ขอมลทวไป ความถ รอยละ

1. เพศ 1.1 ชาย 7 35 1.2 หญง 13 65

รวม 20 100

2. อาย 2.1 นอยกวา 40 ป 7 35 2.2 ตงแต 40 – 50 ป 7 35 2.3 มากกวา 50 ป ขนไป 6 30

รวม 20 100

4. สถานภาพสมรส 4.1 โสด 2 10 4.2 สมรส 15 75 4.3 หยาราง 3 15

รวม 20 100

5. สถานภาพในครอบครว 5.1 หวหนาครอบครว 13 65 5.2 สมาชกในครอบครว 7 35

รวม 20 100

89

ตาราง 1 (ตอ)

ขอมลทวไป ความถ รอยละ

6. จานวนสมาชกในครอบครว 6.1 ตงแต 3 คนลงมา 5 25 6.2 ตงแต 4 – 6 คน 14 70 6.3 มากกวา 6 คน 1 5

รวม 20 100

7. อาชพหลก 7.1 ทานา 9 45 7.2 คาขาย 1 0 7.3 รบจางทวไป 10 0

รวม 20 100

8. รายไดเฉลยตอเดอน 8.1 ตากวา 3,000 บาท 2 10 8.2 ตงแต 3,000 – 5,000 บาท 16 80 8.3 สงกวา 5,000 บาทขนไป 2 10

รวม 20 100

ตอนท 2 การทดลองใชแผนการสอนกบกลมตวอยาง ในตอนท 2 เรอง การทดลองใชแผนการสอนกบกลมตวอยาง ผวจยไดแบงออกเปน 4 ตอน คอ 2.1 การวดความเปลยนแปลงของกลมตวอยางในระยะเวลา 1 เดอน โดยไมใชแผนการสอน 2.2 คะแนนกอนและหลงเรยน ดชนประสทธผลเปนรายบคคลของกลมตวอยาง โดยใชแผนการสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได (ตาราง 2 – 3)

90

2.3 การสมภาษณกอนเรยน การสงเกตกอนเรยน การสมภาษณกอนเรยน การสมภาษณหลงเรยน (ตาราง 4 – 9) ความตางของคะแนนกอนและหลงเรยน ดชนประสทธผลเปนรายบคคลของกลมตวอยาง โดยใชแผนการสอนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน 2.4 การสมภาษณกอนเรยน การสงเกตกอนเรยน การสมภาษณกอนเรยน การสมภาษณหลงเรยน (ตาราง 10 – 15) ความตางของคะแนนกอนและหลงเรยน ดชนประสทธผลเปนรายบคคลของกลมตวอยาง โดยใชแผนการสอนครอบครวมความอบอน การวดความเปลยนแปลงของกลมตวอยางในระยะเวลา 1 เดอน โดยไมใชแผนการสอน ในขนตอนของการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดนดประชมกบผทเกยวของกบกจกรรมในโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทกคน เพอทาความเขาใจเกยวกบงานททา เพอซกซอมความเขาใจทงหมด และทาการทดสอบตวชวดทง 3 ตว ไดแก คนอาย 15 - 60 ป อานออกเขยนภาษาไทยได เดกอาย 6 - 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน กบกลมตวอยางทเขารวมโครงการทง 20 คน เวนระยะเวลา 1 เดอน แลวจงทาการทดสอบใหมกบกลมตวอยางกลมเดม โดยใชแบบทดสอบฉบบเดม เพอศกษาวา เวลาทผานไป 1 เดอน มการเปลยนแปลงทดขนหรอไม พรอมทงถอวา เปนการทดสอบกอนการใชแผนการสอนในโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดวย ผลการทดสอบเพอวดความเปลยนแปลงหลงจากทดสอบผานไปแลว 1 เดอน แลวทดสอบใหม พบวา กลมตวอยางไดคะแนนเทาเดม ทง 3 ตวชวด ผวจยจงไดดาเนนการทดลองโครงการตามแผนการสอนทกาหนดไว โดยแบงออกเปน การจดกจกรรมการอานออกเขยนภาษาไทยได จานวน 20 ครงๆ ละ 2 ชวโมง รวม 40 ชวโมง กจกรรมการกนอาหารอยางถกตองครบถวน 20 ครงๆ ละ 3 ชวโมง รวม 60 ชวโมง กจกรรมครอบครวมความอบอน จานวน 20 ครงๆ ละ 2 ชวโมง รวม 40 ชวโมง โดย ผวจยไดแทรกแนวคดเกยวกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเขาไปในทกกจกรรม (ดภาคผนวก ฌ) เพอใหกลมตวอยางเขาใจ และสามารถนาความรทไดรบไปปรบใชเพอพฒนาคณภาพชวตของตนเอง ครอบครว ตลอดจนคนในชมชนบานจอมจนทรและใกลเคยงได คะแนน กอนและหลงเรยนและดชนประสทธผลเปนรายบคคลของกลมตวอยาง โดยใชแผนการสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได ผวจยไดดาเนนการทดลองโครงการตามแผนการสอนทกาหนดไว ดานการอานออกเขยนภาษาไทยไดกบกลมตวอยาง ทง 20 คน เปนเวลา 40 ชวโมง จากนน จงไดทาการทดสอบเพอเปรยบเทยบคะแนนกอนและหลงเรยนของกลมตวอยาง มผลสรปตามตาราง 2 - 3 ดงตอไปน

91

ตาราง 2 คะแนนกอนเรยนและหลงเรยน ความตางของการอานออกและเขยนภาษาไทยได

กลมตวอยาง คะแนนกอนเรยน (คะแนนเตม 85)

คะแนนหลงเรยน (คะแนนเตม 85)

ความตาง

คนท 1 14 78 64 คนท 2 6 69 63 คนท 3 4 66 62 คนท 4 4 61 57 คนท 5 17 76 59 คนท 6 12 80 68 คนท 7 10 75 65 คนท 8 5 72 67 คนท 9 7 67 60 คนท 10 4 75 71 คนท 11 6 79 73 คนท 12 3 68 65 คนท 13 5 68 63 คนท 14 4 67 63 คนท 15 18 80 62 คนท 16 6 62 56 คนท 17 4 60 56 คนท 18 7 69 62 คนท 19 16 72 56 คนท 20 11 65 54

จากตาราง 2 แสดงใหเหนวา หลงเรยนกลมตวอยางทง 20 คน มผลการพฒนาการอานออกและเขยนภาษาไทยได เพมขนทกคน โดยมคะแนนเพมขนไมเกน 60 คะแนน จานวน 6 คน ไมเกน 70 คะแนน จานวน 12 คน และสงกวา 70 คะแนน จานวน 2 คน

92

ตาราง 3 ผลการสอบกอนเรยน หลงเรยน คะแนนเพม ดชนประสทธผล และคารอยละทเพมขน หลงเรยนจากกอนเรยน ในการหาประสทธผลของการสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได เปนรายบคคล

ผลการสอบ (คะแนนเตม 85) กลมตวอยาง

กอนเรยน หลงเรยน คะแนนเพม ดชนประสทธผล

รอยละทเพม หลงเรยนจาก กอนเรยน

คนท 1 14 78 64 .901 90.1 คนท 2 6 69 63 .797 79.7 คนท 3 4 66 62 .765 76.5 คนท 4 4 61 57 .765 76.5 คนท 5 17 76 59 .867 86.7 คนท 6 12 80 68 .931 93.1 คนท 7 10 75 65 .866 86.6 คนท 8 5 72 67 .837 83.7 คนท 9 7 67 60 .769 76.9 คนท 10 4 75 71 .876 87.6 คนท 11 6 79 73 .924 92.4 คนท 12 3 68 65 .792 79.2 คนท 13 5 68 63 .787 78.7 คนท 14 4 67 63 .777 77.7 คนท 15 18 80 62 .925 92.5 คนท 16 6 62 56 .708 70.8 คนท 17 4 60 56 .691 69.1 คนท 18 7 69 62 .794 79.4 คนท 19 16 72 56 .811 81.1 คนท 20 11 65 54 .729 72.9

รวม 163 1,409 1,246 .810 81.0

จากตาราง 3 แสดงใหเหนวา หลงเรยนการอานออกและเขยนภาษาไทยได กลมตวอยาง คนท 6,11 และ 15 มดชนประสทธผลเทากบ .9 ขนไป แสดงวา หลงเรยนมคะแนนเพมขนรอยละ 90 ขนไป จานวน 3 คน กลมตวอยาง คนท 5,7,8,10 และ 19 มดชนประสทธผล

93

เทากบ .8 ขนไป แสดงวา หลงเรยนมคะแนนเพมขนรอยละ 80 ขนไป จานวน 5 คน และกลมตวอยาง คนท 9,12,13,14,16,18 และ 20 มดชนประสทธผลเทากบ .7 ขนไป แสดงวา หลงเรยนมคะแนนเพมขนรอยละ 70 ขนไป จานวน 7 คน เมอพจารณาคะแนนหลงเรยน การอานออกเขยนภาษาไทยได พบวา กลมตวอยางมคะแนนสงกวารอยละ 70 จานวน 19 คน ซงผานเกณฑในระดบด และมคะแนนรอยละ 69 จานวน 1 คน ซงผานเกณฑในระดบ ปานกลาง การสมภาษณกอนเรยน การสงเกตกอนเรยน การสมภาษณกอนเรยน การสมภาษณหลงเรยน ความตางของคะแนนกอนและหลงเรยน ดชนประสทธผลเปนรายบคคลของกลมตวอยาง โดยใชแผนการสอนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน ดงปรากฏอยในตาราง 4 – 9 ดงน ตาราง 4 คาความถ และคารอยละในการสมภาษณ กอนเรยน การกนอาหารอยางถกตอง ครบถวน

ประเดน ความถ รอยละ

1. อาหารหลก 5 หม ทคนเราควรกน มอะไรบาง ตอบไมได/ตอบผด ตอบถก 1 – 2 รายการ 16 80 2. อาหารหลก 5 หม มความจาเปนตอรางกายคนเรา หรอไม? 4 20 ตอบ 2.1 มความจาเปน 10 50 2.2 ไมร 8 40 2.3 ไมจาเปน 2 10 3. ทานคดวา อาหารททานกนอยทกวนน ครบ 5 หม หรอไม? ตอบ 3.1 คดวา ครบ 8 40 3.2 ไมแนใจ 12 60 4. ทานคดวา ในแตละวนเดกควรจะกนอาหารประเภทใดบางทจะชวยใหรางกายเจรญเตบโต

ตอบ ดมนมและกลวยนาวา เมอยงเลก ตอนโต กใหกนอาหารเหมอนผใหญ 20 100

94

ตาราง 4 (ตอ)

ประเดน ความถ รอยละ

5. ทานคดวา อาหารประเภทใดทจาเปนสาหรบผใหญ และผสงอาย ตอบ 5.1 สาหรบผใหญ คอ กนอาหารประเภทเดยวกนกบคนวยอนๆ ไมแยกประเภท

20

100

5.2 อาหารสาหรบผสงอาย 5.2.1 แยกประเภท (กนของนม ไมกนขาวเหนยว) 5 25 5.2.2 ตามใจผสงอาย 8 40 5.2.3 กนอาหารเหมอนๆ กนกบคนอนๆ 5 25 5.2.4 ไมมผสงอายในบาน 2 10

จากตาราง 4 พบวา กลมตวอยางตอบคาถามเกยวกบอาหารหลก 5 หม ทคนเรา ควรกน โดยตอบไมได/ตอบผด จานวน 16 คน คดเปนรอยละ 80 ตอบถก 1 – 2 รายการ จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 20 สวนอาหารหลก 5 หม มความจาเปนตอรางกายคนเรา ตอบวา มความจาเปน จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 50 ไมร จานวน 8 คน คดเปน รอยละ 40 ไมจาเปน ชวยใหรางกายแขงแรง จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 40 ไมรวาชวยใหแขงแรงหรอไม จานวน 12 คน คดเปนรอยละ 60 สาหรบอาหารทกนอยทกวนนครบ 5 หม ตอบ คดวาครบจานวน 8 คน คดเปนรอยละ 40 ไมแนใจ จานวน 12 คน คดเปนรอยละ 60 ในสวนของวยเดกควรกนอาหารประเภทใดบางทชวยใหรางกายเจรญเตบโต ตอบ ดมนม และกลวยนาวา เมอยงเลก ตอนโตกใหกนอาหารเหมอนผใหญ จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100

95

ตาราง 5 ประเดน และบนทกการสงเกต กอนเรยน การกนอาหารอยางถกตองครบถวน

ประเดนการสงเกต บนทกการสงเกต

1. การกนอาหาร ในแตละมอของกลมตวอยาง และสมาชก ในครอบครว (วตถดบทใช ในการประกอบอาหาร การปรงอาหาร เปนตน)

1. วตถดบ ทใชในการประกอบอาหารของกลมตวอยาง สวนใหญเปนผก เชน ผกกาดขาว ถวฝกยาว ฟก กะหลาปล ตาลง ผกหวาน หนอไม ปลา หม และไก มไขไกเกบไว แตไมไดใชประกอบอาหารทกวน ครอบครวสวนใหญกนนาพรกเปนหลก เชน นาพรกป (ใชปนาทา) นาพรกปลา ฯลฯ นามนทใช สวนใหญเปนนามนพช แตนามาใชซาๆ มากกวา 2 ครงขนไปหลายครอบครวยงนยมกนของสกๆ ดบๆ เชน ลาบเลอด ของแปลกๆ เชน ตวแมลงตางๆ รงตอ เนอง ฯลฯ

2. ความคดเหนของผสงเกต เกยวกบพฤตกรรมการกนอาหารของกลมตวอยางและสมาชกในครอบครวของกลมตวอยาง

2. พฤตกรรมการกนอาหาร ของกลมตวอยาง และ ครอบครว เปนไปตามวถชวตของชมชน ไมฟมเฟอย กลมตวอยางไมเขาใจเรองความสาคญของการกนอาหาร ใหครบทง 5 หมวา จะมประโยชนตอรางกายเชนไร กวาครงหนงของสมาชกในครอบครวกลมตวอยางยงนยม ดมเหลาทผลตกนเองในชมชน (เหลาขาว หรอเหลาเถอน)

จากตาราง 5 แสดงใหเหนวา กอนเรยนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน กลมตวอยางสวนใหญใชวตถดบในการปรงอาหารเปนผกและเนอสตว โดยใชนามนในการประกอบอาหารซาๆ กน รวมทงกนของสกๆ ดบๆ สวนพฤตกรรมการกนอาหารสวนใหญไมเขาใจเกยวกบอาหารหลก 5 หม

96

ตาราง 6 คะแนน กอนเรยน และหลงเรยน ความตางของการกนอาหารอยางถกตองครบถวน ของกลมตวอยาง

กลมตวอยาง คะแนนกอนเรยน (คะแนนเตม 20 คะแนน)

คะแนนหลงเรยน (คะแนนเตม 20 คะแนน)

ความตาง

คนท 1 3 16 13 คนท 2 2 15 13 คนท 3 3 17 14 คนท 4 4 18 14 คนท 5 3 15 12 คนท 6 3 16 13 คนท 7 3 15 12 คนท 8 2 15 13 คนท 9 3 17 14 คนท 10 4 17 13 คนท 11 3 15 12 คนท 12 2 14 12 คนท 13 3 16 13 คนท 14 3 18 15 คนท 15 2 16 14 คนท 16 3 17 14 คนท 17 2 16 14 คนท 18 2 16 14 คนท 19 3 18 15 คนท 20 3 17 14

จากตาราง 6 แสดงใหเหนวา หลงเรยนกลมตวอยางทง 20 คน มผลการพฒนาการกนอาหารอยางถกตองครบถวนเพมขนทกคน โดยมคะแนนเพมขนมากกวา 10 คะแนนขนไป ทกคน

97

ตาราง 7 ผลการสอบ กอนเรยนและหลงเรยน คะแนนเพม ดชนประสทธผล และคารอยละ ทเพมขนหลงเรยนจากกอนเรยน ในการหาประสทธผลของการกนอาหารอยางถกตอง ครบถวน เปนรายบคคล

ผลการสอบ (คะแนนเตม 20 คะแนน) กลมตวอยาง กอนเรยน หลงเรยน

คะแนนเพม

ดชน ประสทธผล

รอยละทเพม หลงเรยนจาก กอนเรยน

คนท 1 3 16 13 .764 76.5 คนท 2 2 15 13 .722 72.2 คนท 3 3 17 14 .823 82.3 คนท 4 4 18 14 .875 87.5 คนท 5 3 15 12 .705 70.5 คนท 6 3 16 13 .764 76.4 คนท 7 3 15 12 .705 70.5 คนท 8 2 15 13 .722 72.2 คนท 9 3 17 14 .823 82.3 คนท 10 4 17 13 .812 81.2 คนท 11 3 15 12 .705 70.5 คนท 12 2 14 12 .666 66.6 คนท 13 16 3 13 .764 76.4 คนท 14 18 3 15 .882 88.2 คนท 15 2 16 14 .777 77.7 คนท 16 3 17 14 .823 82.3 คนท 17 16 2 14 .777 77.7 คนท 18 2 16 14 .777 77.7 คนท 19 3 18 15 .882 88.2 คนท 20 3 17 14 .823 82.3

รวม 56 324 268 .779 77.9

98

จากตาราง 7 แสดงใหเหนวา หลงเรยนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน กลมตวอยางคนท 3,4,9,10,14,16,19 และ 20 มดชนประสทธผลเทากบ .8 ขนไป แสดงวาหลงเรยน มคะแนนเพมขนรอยละ 80 ขนไป จานวน 8 คน กลมตวอยางคนท 1, 2, 5, 6, 7, 8, 11, 13, 15, 17 และ 18 มดชนประสทธผลเทากบ .7 ขนไป แสดงวา หลงเรยนมคะแนนเพมขนรอยละ 70 ขนไป จานวน 11 คน และกลมตวอยางคนท 12 มดชนประสทธผลเทากบ .6 ขนไป แสดงวา หลงเรยนมคะแนนเพมขนรอยละ 60 ขนไป จานวน 1 คน เมอพจารณาคะแนนหลงเรยนพบวา กลมตวอยางมคะแนนสงกวารอยละ 70 ทกคน แสดงวา มคะแนนผานเกณฑในระดบดทกคน

99

ตาราง 8 คาความถ และคารอยละในการสมภาษณ หลงเรยน การกนอาหารอยางถกตอง ครบถวน

ประเดน ความถ รอยละ

1. อาหารหลก 5 หม ทคนเราควรกน มอะไรบาง ตอบไมได/ตอบผด 0 - ตอบถก 4 – 5 รายการ 20 100

2. อาหารหลก 5 หม มความจาเปนตอรางกายคนเรา หรอไม? อยางไร?

ตอบ 2.1 มความจาเปน 20 100 2.2 ชวยใหรางกายแขงแรง 20 100 3. ทานคดวา อาหารททานกนอยทกวนน ครบ 5 หม หรอไม? ตอบ 3.1 คดวา ครบ 18 90 3.2 ไมแนใจ 2 10 4. ทานคดวาในแตละวน เดกควรจะกนอาหาร ประเภทใดบางทจะชวยใหรางกายเจรญเตบโต

ตอบ กนอาหารครบ 5 หม 20 100 5. ทานคดวา อาหารประเภทใดทจาเปนสาหรบผใหญ และผสงอาย

ตอบ 5.1 สาหรบผใหญ คอ กนอาหาร ทมประโยชนตอรางกาย และครบ 5 หม

20

100

5.2 อาหารสาหรบผสงอาย คอ อาหาร ประเภทยอยงาย มประโยชนตอรางกาย

20

100

จากตาราง 8 พบวา กลมตวอยางตอบคาถามเกยวกบอาหารหลก 5 หม ทคนเราควรกน ตอบถก 4 – 5 รายการ จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 สวนอาหารหลก 5 หม มความจาเปนตอรางกายคนเรา ตอบวา มความจาเปน จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 ชวยรางกายแขงแรง จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 สาหรบอาหารททานกนอยทกวนน

100

ครบ 5 หม ตอบ คดวาครบจานวน 18 คน คดเปนรอยละ 90 ไมแนใจ จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 10 ในสวนของ ในและวนเดกควรกนอาหารประเภทใดบางทชวยใหรางกายเจรญเตบโต ตอบ กนอาหารใหครบ 5 หม จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 สาหรบอาหารประเภทใด ทจาเปนสาหรบผใหญ และผสงอาย ตอบ สาหรบผใหญ คอ กนอาหาร มประโยชนตอรางกาย และครบ 5 หม จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 อาหารสาหรบผสงอาย คอ อาหารประเภทยอยงาย มประโยชนตอรางกาย จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 เมอพจารณาคะแนนการผานเกณฑพบวา กลมตวอยางทง 20 คน มคะแนน การสมภาษณการกนอาหารอยางถกตองครบถวนมากกวารอยละ 70 ซงผานเกณฑอยในระดบด ตาราง 9 ประเดน และบนทกการสงเกต หลงเรยน การกนอาหารอยางถกตองครบถวน

ประเดนการสงเกต บนทกการสงเกต

1. การกนอาหาร ในแตละมอของ กลมตวอยาง และสมาชกในครอบครว (วตถดบทใชในการ ประกอบอาหาร การปรงอาหาร เปนตน)

1. วตถดบทใชในการประกอบอาหารหลงเรยน กลมตวอยางเขาใจถงประโยชนทจะไดรบจากการกนอาหารไดถกตองครบถวนมากขน หลกเลยงการกนอาหารสกๆ ดบ ลางผกผลไมใหสะอาดกอนนามากน ปลกผกไวกนเอง ไมฉดสารเคมในผกผลไมทจะนามากน หองครวมการดแลรกษาความสะอาดดขน รจกการเกบและถนอมอาหารอยางถกวธ กลมตวอยางทกคนไดรบความรและตระหนกถงความสาคญของการเตรยมอาหารสาหรบเดก และผสงอาย เหนความจาเปนของการใหเดกๆ ดมนมกอนไปโรงเรยน ลดการใหของกนทไมเปนประโยชนแกเดก เชน นาอดลม ขนมกรบกรอบ และ บางครอบครวเลกใสผงชรสในอาหารซงแตเดม คนเหลานนยมใสผงชรสในอาหารเพราะเชอวา จะทาใหอาหารมรสชาตอรอยขน

2. ความคดเหนของ ผสงเกต เกยวกบพฤตกรรมการกนอาหารของกลมตวอยาง และสมาชกในครอบครว ของกลมตวอยาง

2. พฤตกรรมการกนอาหารของกลมตวอยาง และ ครอบครว หลงเรยน เปลยนแปลงไปในทางทดขน แมจะยงไมมากนก เพราะความเคยชนกบสงเดมๆ ทเคยประพฤตปฏบตมานาน แตกลมตวอยาง มความรความเขาใจเรองการกนอาหารทถกตองมากขน เชน การลางผกใหสะอาดกอนนามาประกอบอาหาร ไมกนของสกๆ ดบๆ ไมใสผงชรสในอาหาร เปนตน อยางไรกตาม ผวจยจะตดตามผลอยางใกลชดและตอเนอง

จากตาราง 9 แสดงใหเหนวา หลงเรยนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน กลมตวอยางเขาใจการใชวตถดบในการประกอยอาหารมากขน เหนความจาเปนและประโยชนของอาหารหลก 5 หม เพมขน

101

การสมภาษณกอนเรยน การสงเกตกอนเรยน การสมภาษณกอนเรยน การสมภาษณ หลงเรยน ความตางของคะแนนกอนและหลงเรยน ดชนประสทธผล เปนรายบคคลของกลมตวอยาง โดยใชแผนการสอนครอบครวมความอบอน ดงปรากฏในตาราง 10 – 15 ตาราง 10 คาความถ และคารอยละในการสมภาษณ กอนเรยน ครอบครวมความอบอน

ประเดน ความถ รอยละ

1. ทานเขาใจ ความหมาย ของคาวา ครอบครวอบอน มความสาคญเชนไร

ตอบ 1.1 ความเขาใจกน ไมทะเลาะกน อยดวยกน มเงนใชจาย 10 50 1.2 สามไมมเมยนอย ไมตบตภรรยา 2 10 1.3 ปยา ตายาย พอ แม ลก อยกนพรอมหนา 3 15 1.4 ไมเขาใจ 5 25 2. มการ ปฏบต ตอบคคลในครอบครวอยางไร ตอบ 2.1 ดแลทกๆ คน เหมอนๆ กน 12 60 2.2 ไมไดดแลเพราะไมมเวลา (ตองไปทางาน) 6 30 2.3 ไมมคาตอบ 2 10 3. ทากจกรรมรวมกบครอบครว บอย ไหม ตอบ 3.1 เปนประจา 9 45 3.2 เฉพาะเวลามงานของชมชน 5 25 3.3 นอยมาก 6 30

102

ตาราง 10 (ตอ)

ประเดน ความถ รอยละ

4. การดแลครอบครวใหมความอบอน จาเปน หรอไม และทาโดยวธใด ตอบ 4.1 จาเปน 2 10 4.2 เฉยๆ 18 90 ทาโดยวธใด 4.3 ไมทะเลาะกน 11 55 4.4 ชวยกนทางาน 6 30 4.5 ไมรวธ 3 15 5. ปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคม มาจากครอบครวไมอบอน ใชหรอไม ตอบ 5.1 คดวาใช 8 40 5.2 แคมสวน 3 15 5.3 ไมใช 4 20 5.4 ไมร 5 25

จากตาราง 10 พบวา กลมตวอยางตอบคาถามเกยวการใชชวตกบครอบครว ในสวนของความหมายของคาวา ครอบครวอบอนมความสาคญเชนไร คาตอบ คอ มความเขาใจกน ไมทะเลาะกน อยดวยกน มเงนใชจาย จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 50 สามไมมเมยนอย ไมตบตภรรยา จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 10 ปยา ตายาย พอ แม ลก อยกนพรอมหนา จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 15 ไมเขาใจ จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 25 สาหรบการปฏบต ตอบคคลในครอบครว ตอบ ดแลทกๆ คน เหมอนๆ กน จานวน 12 คน คดเปนรอยละ 60 ไมไดดแลเพราะไมมเวลา (ตองไปทางาน) จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 30 ไมมคาตอบ จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 10 สวนการทากจกรรมรวมกบครอบครว ทากจกรรมรวมกบครอบครว ตอบเปนประจา จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 45 เฉพาะเวลามงานของชมชน จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 25 นอยมากจานวน 6 คน คดเปนรอยละ 30 นอกจากนในการดแลครอบครวใหมความอบอน มความจาเปนหรอไม ทาโดยวธใด ตอบ จาเปน จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 10 เฉยๆ จานวน 18 คน คดเปนรอยละ 90 ทาโดยวธ ไมทะเลาะกน จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 55 ชวยกนทางาน จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 30 ไมรวธ จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 15 และปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคม มาจากครอบครวไมอบอน

103

ใชหรอไม ตอบ คดวาใช จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 40 แคมสวนจานวน 3 คน คดเปน รอยละ 15 ไมใช จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 20 ไมร จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 25 ตาราง 11 ประเดนและบนทกการสงเกต กอนเรยน ครอบครวมความอบอน

ประเดนการสงเกต บนทกการสงเกต

1. การปฏบตตวของกลมตวอยางตอบคคล ในครอบครว ทงขณะ อยทบาน และนอกบาน (การปฏสมพนธกบครอบครวและคนอนๆ)

1. การปฏบตตวในบานและนอกบาน กลมตวอยางสวนใหญไมไดตระหนกถงพษภยของการดมสรา จะเลกดมในชวงเขาพรรษาเทานน เมอ ออกพรรษาแลวกกลบมาดมใหม กลมตวอยาง ไมเคยทาบญชครวเรอน ใชจายเงนโดยไมไดมการวางแผนลวงหนา มเพยงครอบครวสวนนอยทหารายไดเพมขน โดยการนาผก-ปลา ไปขายทตลาดในชมชน) กลมตวอยางสวนใหญออกไปทางานแตเชาทาใหไมมเวลากนอาหารเชาพรอมลก (กอนลกไปโรงเรยน ไมไดดแลเรองการแตงกายหรอการบานของลกๆ ปลอยใหขนรถสองแถวไปโรงเรยนเอง

2. การใชเวลากบครอบครว

2. การใชเวลากบครอบครว กลมตวอยางสวนใหญ ชอบดมเหลา เมอเมาแลวกเขานอน จงไมมเวลา พดคย กนขาว หรอดโทรทศนพรอมกบสมาชกในครอบครว

3. กจกรรมภายในครอบครว และกจกรรม ทครอบครวทารวมกบ ชมชน

3. กจกรรมภายในครอบครว ไดแก สวนใหญ แมบานจะเปน ผเตรยมอาหารไวใหพอบานและลกๆ สมาชกในบานไมไดมาชวยทาอาหาร ใครกลบเขาบานกอนกกนอาหารกอน ลกๆ ดโทรทศนตามลาพง ทาการบานเอง สวนกจกรรมทครอบครวทารวมกบชมชน ไดแก การชวยพฒนาวดปละครง เพอตอนรบคณะกฐนจากตางจงหวด หรอเขาไปชวย เมอมงานบญตางๆ ในบางโอกาส ไมเคยมสวนชวยหามปรามผทบกรกทาลายปาเพราะถอวา ไมใชเรองของตวเอง ไมสนใจเรองการปลกตนไมทดแทนปาไมใน ชมชนทถกโคนทาลายลงทกป

จากตาราง 11 แสดงใหเหนวา กอนเรยนครอบครวมความอบอน กลมตวอยาง ใชเวลาและทากจกรรมรวมกบครอบครวและชมชน คอนขางนอย

104

ตาราง 12 คะแนน กอนเรยนและหลงเรยน ความตาง อนดบทของความตางของครอบครว มความอบอน

กลมตวอยาง คะแนนกอนเรยน (คะแนนเตม 20 คะแนน)

คะแนนหลงเรยน (คะแนนเตม 20 คะแนน)

ความตาง

คนท 1 4 18 14 คนท 2 3 17 14 คนท 3 3 16 13 คนท 4 4 17 13 คนท 5 4 16 12 คนท 6 3 17 14 คนท 7 4 18 14 คนท 8 3 15 12 คนท 9 3 17 14 คนท 10 2 16 14 คนท 11 3 17 14 คนท 12 4 15 11 คนท 13 4 16 12 คนท 14 3 16 13 คนท 15 2 18 16 คนท 16 4 16 12 คนท 17 3 15 12 คนท 18 2 16 14 คนท 19 3 18 15 คนท 20 3 17 14

จากตาราง 12 แสดงใหเหนวา หลงเรยนกลมตวอยางทง 20 คน มผลการพฒนาครอบครวใหมความอบอน เพมขนทกคน โดยมคะแนนเพมขนมากกวา 10 คะแนนขนไปทกคน

105

ตาราง 13 ผลการสอบกอนเรยนและหลงเรยน คะแนนเพม ดชนประสทธผลและคารอยละ ทเพมขนหลงเรยนจากกอนเรยน ในการหาประสทธผลของครอบครวมความอบอน เปนรายบคคล

ผลการสอบ (คะแนนเตม 20 คะแนน) กลมตวอยาง กอนเรยน หลงเรยน

คะแนนเพม ดชน

ประสทธผล

รอยละทเพม หลงเรยนจาก กอนเรยน

คนท 1 4 18 14 .875 87.5 คนท 2 3 17 14 .823 82.3 คนท 3 3 16 13 .764 76.4 คนท 4 4 17 13 .812 81.2 คนท 5 4 16 12 .75 75.0 คนท 6 3 17 14 .823 82.3 คนท 7 4 18 14 .875 87.5 คนท 8 3 15 12 .705 70.5 คนท 9 3 17 14 .835 83.5 คนท 10 2 16 14 .777 77.7 คนท 11 3 17 14 .823 82.3 คนท 12 4 15 11 .687 68.7 คนท 13 4 16 12 .75 75.0 คนท 14 3 16 13 .764 76.4 คนท 15 2 18 16 .888 88.8 คนท 16 4 16 12 .75 75.0 คนท 17 3 15 12 .705 70.5 คนท 18 2 16 14 .777 77.7 คนท 19 3 18 15 .882 88.2 คนท 20 3 17 14 .823 82.3

รวม 64 331 267 1.258 125.8

จากตาราง 13 แสดงใหเหนวา หลงเรยนครอบครวมความอบอนกลมตวอยางคนท 1, 2, 4, 6, 7, 9, 11, 15, 19 และ 20 มดชนประสทธผลเทากบ .8 ขนไป แสดงวา หลงเรยนมคะแนนเพมขนรอยละ 80 ขนไป จานวน 10 คน กลมตวอยาง คนท 3, 5, 8, 10, 13, 14, 16,

106

17 และ 18 มดชนประสทธผลเทากบ .7 ขนไป แสดงวา หลงเรยนมคะแนนเพมขนรอยละ 70 ขนไป จานวน 9 คน และกลมตวอยางคนท 12 มดชนประสทธผลเทากบ .6 ขนไป แสดงวา หลงเรยน มคะแนนเพมขนรอยละ 60 ขนไป จานวน 1 คน เมอพจารณาคะแนนหลงเรยน พบวา กลมตวอยางมคะแนน 68.7 จานวน 1 คน ซงผานเกณฑในระดบปานกลาง และมคะแนนสงกวารอยละ 70 จานวน 19 คน ซงผานเกณฑ ในระดบด

ตาราง 14 คาความถ และคารอยละในการสมภาษณ หลงเรยน ครอบครวมความอบอน

ประเดน ความถ รอยละ

1. ทานเขาใจ ความหมาย ของคาวา ครอบครวอบอน มความสาคญเชนไร ?

20 100

ตอบ มความเขาใจถกตอง และตระหนกถงความสาคญของการดแลครอบครวใหมความอบอน หลงเรยน กลมตวอยางไดนาสงทไดเรยนร จากการเขารวมโครงการ ไปปฏบตกบคนในครอบครวอยางสมาเสมอ

2. มการ ปฏบต ตอบคคลในครอบครวอยางไร ตอบ 2.1 อบรมสงสอนลกหลานเปนประจาทกวน 20 100 2.2 ดแลและเอาใจใสผสงอาย ทงทอยในครอบครวและในชมชน 20 100 2.3 ทาอาหารใหคนในครอบครวกนทกวน 20 100 3. ทากจกรรมรวมกบครอบครว บอย ไหม ตอบ 3.1 เปนประจา 16 80 3.2 เพมมากขนหลงเรยน 4 20 4. การดแลครอบครวใหมความอบอน จาเปน หรอไม และทาโดยวธใด ตอบ - จาเปน 20 100 ทาอยางไร - ไมทะเลาะกน 20 100 - ชวยกนทางาน 20 100 - ดแลเอาใจใสกนและกน 20 100

107

ตาราง 14 (ตอ)

ประเดน ความถ รอยละ

5. ปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคม มาจากครอบครวไมอบอน ใชหรอไม - ใช 20 100

จากตาราง 14 พบวา กลมตวอยางตอบคาถามเกยวการใชชวตกบครอบครวในสวนของความหมายของคาวา ครอบครวอบอน มความสาคญเชนไร ตอบมความเขาใจและตระหนกถงความสาคญของการดแลครอบครวใหมความอบอน หลงเรยนไดนาสงทเรยนรจากโครงการไปปฏบตกบคนในครอบครวอยางสมาเสมอ จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 อบรมสงสอนลกหลานเปนประจาทกวน จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 ดแลและเอาใจใสผสงอายทงทอยในครอบครว และในชมชน จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 ทาอาหารใหคนในครอบครวกนทกวน จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 ทากจกรรมรวมกบครอบครวเปนประจา จานวน 16 คน คดเปนรอยละ 80 เพมมากขนหลงเรยน จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 20 นอกจากน ในการดแลครอบครวใหมความอบอน มความจาเปนหรอไม ทาโดยวธใด ตอบ จาเปน จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 ทาไดโดยวธ ไมทะเลาะกน จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 ชวยกนทางาน จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 ดแลเอาใจใสกนและกน จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 และปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคมมาจากครอบครวไมอบอน ใชหรอไม ตอบคดวาใช จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 เมอพจารณาคะแนนผานเกณฑ พบวา กลมตวอยางทง 20 คน มคะแนนการสมภาษณครอบครวมความอบอน มากกวารอยละ 70 ซงผานเกณฑในระดบด

108

ตาราง 15 ประเดนและบนทกการสงเกต หลงเรยน ครอบครวมความอบอน

ประเดนการสงเกต บนทกการสงเกต

1. การปฏบตตวของ กลมตวอยางตอบคคล ในครอบครว ทงขณะ อยทบานและนอกบาน (การปฏสมพนธกบครอบครว และคนอนๆ)

1. การปฏบตตวในบานและนอกบาน กลมตวอยางสวนใหญตระหนกถงพษภยของการดมสรา และเลกดมในชวงเขาพรรษา แตยงไมแนใจวา ออกพรรษาแลวจะกลบมาดมอกหรอไม 80% ของกลมตวอยาง เรมทาบญชครวเรอน และหาทางประหยดรายจาย (ปลกผก เลยงปลา ไวกนเอง) ตลอดจนหารายไดเพมขน (นาผก-ปลา ไปขายทตลาดในชมชน) หลายคน เรมกนอาหารเชาพรอมลก (กอนลกไปโรงเรยน) เพอพดคยกบลก ตรวจดวา ลกๆ ทาการบานเรยบรอยไหม แตงตวสะอาด ถกระเบยบของโรงเรยนหรอไม

2. การใชเวลากบครอบครว

2. การใชเวลากบครอบครว กลมตวอยางสวนใหญ เลกดมเหลาหรอดมนอยลง จงมเวลาพดคย กนอาหาร ดโทรทศน พรอมกบสมาชก ในครอบครว มากขน

3. กจกรรมภายในครอบครว และกจกรรม ทครอบครวทารวมกบชมชน

3. กจกรรมภายในครอบครว ไดแก การกนอาหารรวมกน ดโทรทศน สอนลกทาการบาน บางครอบครวทพอ-แม ไมไดเรยนหนงสอ ลกกจะชวยสอนทาการบานทโครงการมอบหมายใหทา สวนกจกรรมทครอบครวทารวมกบชมชน ไดแก การปลกตนไมทดแทนปาทถกทาลาย อาสาสมคร ปองกนหมบาน ทาความสะอาดวดและถนนในหมบาน ชวยทานาของวดในชมชน

จากตาราง 15 แสดงใหเหนวา หลงเรยนครอบครวมความอบอน กลมตวอยางปฏบตตวทงในและนอกบานดขน ใชเวลากบครอบครวมากขนและทากจกรรมรวมกนในครอบครวและชมชนมากขน ตอนท 3 ดานการนาหลกการในเรองเศรษฐกจพอเพยงไปใช ในตอนท 3 เปนการสมภาษณและสงเกตกอนเรยน และหลงเรยน เกยวกบการนาหลกการในเรองเศรษฐกจพอเพยงไปใช โดยการสมภาษณกอนเรยนและหลงเรยน ปรากฏ อยในตาราง 16

109

ตาราง 16 แบบสมภาษณ กอนเรยน และหลงเรยน การนาหลกการในเรองเศรษฐกจพอเพยง ไปใช

กอนเรยน หลงเรยน ขอความ

นอย ปานกลาง มาก นอย

ปานกลาง มาก

ดานความพอเพยง ปรกษาหารอ พดคยหรอรวมกลมกบคนในชมชนเพอหาทางประหยดคาใชจายของการกนอยในครวเรอนและหาทางหารายไดมาทาประโยชนใหแกชมชนมากทสด

14 (70%)

6

(30%)

-

-

-

20 (100%)

ดานความมเหตผล 1. พยายามอานเขยนภาษาไทย ทกวนเพอใหมความรความสามารถ นาไปใชไดทงเรองสวนตวและสามารถพงตวเองได

17 (85%)

3

(15%)

-

-

3

(15%)

17 (85%)

2. รวมมอกบคนอนๆ ในชมชนทากจกรรมเพออนรกษสงแวดลอม เชน การปลกปาชมชน การดแล ทานบารงสภาพแวดลอมไมให เสอมโทรม เปนตน

14 (70%)

6

(30%)

-

-

3

(15%)

14 (85%)

ดานการมภมคมกนในตวเอง 1. เอาใจใสหาทางปองกนแกปญหาในชมชน เชน ปญหาความยากจน ปญหายาเสพตด ปญหาโรคเอดส ใหลดนอยลง

16 (80%)

4

(20%)

-

-

2

(10%)

18 (90%)

2. ดแลคนในครอบครวอยางใกลชด ใหความรก ความอบอน อยางสมาเสมอ เพอปองกนไมใหเกดปญหาตางๆ ในครอบครว

15 (75%)

5

(85%)

-

-

-

20 (100%)

110

จากตาราง 16 พบวา ดานความพอเพยง กอนเรยน กลมตวอยางมการปฏบตในเรองของการปรกษาหารอ พดคยหรอรวมกลมกบคนในชมชนเพอหาทางประหยดคาใชจายในครวเรอน และหารายไดมาทาประโยชนใหแกชมชนมากทสด อยในระดบนอย จานวน 17 คน คดเปนรอยละ 85 ระดบปานกลาง จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 15 หลงเรยน กลมตวอยางมการปฏบตในเรองของการปรกษาหารอ พดคยหรอรวมกลมกบคนในชมชนเพอหาทางประหยดคาใชจายในครวเรอน และหารายไดมาทาประโยชนใหแกชมชนมากทสด มการปฏบตอยในระดบปานกลาง จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 15 อยในระดบมาก จานวน 17 คน คดเปน รอยละ 85 ดานความมเหตผล กอนเรยน พบวา กลมตวอยาง พยายามอานเขยนภาษาไทย ทกวน เพอใหมความรสามารถนาไปใชประโยชนไดทงเรองสวนตว และสามารถพงตวเองไดมากขน อยในระดบนอย จานวน 14 คน คดเปนรอยละ 70 ระดบปานกลาง จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 30 หลงเรยน พบวา กลมตวอยาง พยายามอานเขยนภาษาไทยทกวน เพอใหมความรสามารถนาไปใชประโยชนไดทงเรองสวนตว และสามารถพงตวเองไดมากขน อยในระดบปานกลาง จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 15 ระดบมาก จานวน 17 คน คดเปนรอยละ 85 ในสวนของการรวมมอกบคนอนๆ ในชมชน ทากจกรรมเพออนรกษสงแวดลอม เชน การปลกปาชมชน การดแลทานบารงสภาพแวดลอมไมใหเสอมโทรม เปนตน มการปฏบตอยในระดบนอย จานวน 14 คน คดเปนรอยละ 70 ระดบปานกลาง จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 30 หลงเรยน พบวา กลมตวอยาง ใหความรวมมอกบคนอนๆ ในชมชนทากจกรรมเพออนรกษสงแวดลอม เชน การปลกปาชมชน การดแลทานบารงสภาพแวดลอมไมใหเสอมโทรม เปนตน มการปฏบตอยในระดบปานกลาง จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 15 ระดบมาก จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 85 ดานการมภมคมกนในตวเอ พบวา กอนเรยน กลมตวอยาง เอาใจใสหาทางปองกนแกไขปญหาในชมชน เชน ปญหาความยากจน ปญหายาเสพตด ปญหาโรคเอดส ใหลดนอยลง อยในระดบนอย จานวน 16 คน คดเปนรอยละ 80 ระดบปานกลาง จานวน 4 คน คดเปน รอยละ 20 หลงเรยน พบวา กลมตวอยาง เอาใจใสหาทางปองกนแกไขปญหาในชมชน เชน ปญหาความยากจน ปญหายาเสพตด ปญหาโรคเอดส ใหลดนอยลง อยในระดบมาก จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100 นอกจากน ยงพบวา กลมตวอยาง ดแลคนในครอบครวอยางใกลชด ใหความรก ความอบอนอยางสมาเสมอ เพอปองกนไมใหเกดปญหาตางๆ ในครอบครว อยในระดบนอย จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 75 ระดบปานกลาง จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 25 หลงเรยน พบวา กลมตวอยาง มการปฏบตในเรองของการดแลคนในครอบครวอยางใกลชด ใหความรก ความอบอนอยางสมาเสมอ เพอปองกนไมใหเกดปญหาตางๆ ในครอบครว อยในระดบมาก จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 100

111

บนทกการสงเกตกอนเรยนในเรองการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใช ผวจยสงเกตกอนเรยนไดประเดนจากการสงเกต ดงน ดานความพอเพยง 1. กลมตวอยางใชเวลาวางเมอกลบจากการทางานดวยการตงวงดมสรา ไมเคยพดคยถงเรองการหารายไดเพม หรอลดรายจายตางๆ ของครอบครว 2. กลมตวอยางไมไดคดถงการรวมตวกนในชมชนเพอหารายไดเพมใหแกชมชน และ 3. กลมตวอยางอางวา ตองทามาหากนจงไมมเวลาคดทจะทาสงใดทเปนประโยชนแกชมชน ดานความมเหตผล 1. กลมตวอยางไมไดใหความสนใจกบการหาความรเพมเตม และไมไดมความตองการทจะอานหรอเขยนหนงสอได 2. กลมตวอยางไมคดวา การอนรกษสงแวดลอมเปนเรองจาเปนทคน ในชมชนจะตองรวมมอกน ดานการมภมคมกนในตวเอง 1. กลมตวอยางสวนใหญชอบสบบหร และดมสรา และเหนวา บหรและเหลาไมใชยาเสพตด แตการดมสราทาใหเขาสงคมงาย ปญหาเรองยาเสพตดและโรคเอดสเปนเรองเฉพาะครอบครวใคร ครอบครวนนกตองหาทางแกไขเอง หรอปลอยใหเปนหนาทของเจาหนาทบานเมองทจะตองหาทางแกไข 2. จากการทกลมตวอยางชอบดมสรา ทาใหขาดสตและไมมเวลาดแลครอบครวเทาทควร อกทงยงเปนแบบอยางทไมดแกลกหลานและเยาวชนในชมชน บนทกการสงเกตหลงเรยนในเรองการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใช หลงเรยน ผวจยพบวา เมอถามเกยวกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กลมตวอยางทกคน มความเขาใจมากขน ตอบคาถามไดถกตองมากขนและสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได ผวจยไดสรปการสงเกตผลทเกดขนกบกลมตวอยางทง 20 คน หลงเรยนไดดงน ดานความพอเพยง 1. กลมตวอยางตระหนกวา การใชชวตอยางพอเพยงจะทาใหไมมหน จงไมตองทกขใจเพราะไมมเงนใชหนดงเชนทเปนอยในปจจบน กลมตวอยางหลายคนนาเงนทไดมาจากการขายขาวไปใชหนและใหสญญาวา จะไมสรางหนอก นอกจากน ยงพยายามหาทางลอดรายจาย และเพมรายได เชน การปลกพชผกสวนครวไวกนเองและทเหลอนาออกจาหนายในตลาดชมชนและใกลเคยง 2. กลมตวอยางชวนคนในชมชนกอตงเปนชมรมตางๆ เพอหารายไดเขา ชมชน เชน ชมรมจกสานของผสงอาย กลมแมบานผลตนาสมนไพร และกลมสตรทาขนมหวาน

112

ออกจาหนายตามงานตางๆ 3. กลมตวอยางเรมเกบเงนทหาได ครงละ 10% ตามทไดเรยนรจากวทยากรเรอง การทาบญชครวเรอน และบอกเพอนๆ ใหเกบออมเงนดวยวธน ดานความมเหตผล 1. กลมตวอยางทกคนเหนความสาคญของการอานและเขยนภาษาไทยได และฝกอานเขยนทบานเปนประจาทกวน เพอใหสามารถพงตนเองได 2. กลมตวอยางทกคนเรมเขาใจและตระหนกถงความจาเปนทตองรวมมอกนอนรกษปาไม ตนนาลาธาร เพอใหคนในชมชนสามารถดารงชวตอยไดตามวถธรรมชาตดงเดม และรกษาสมบตจากธรรมชาตไวใหเปนมรดกตกทอดสลกหลาน ดานการมภมคมกนในตวเอง 1. กลมตวอยางทกคนเรมเขาใจวา ปญหาตางๆ ในชมชน เชน ปญหาความยากจน ยาเสพตด โรคเอดส เปนปญหาททกคนในชมชนตองรวมมอกนปองกนและแกไขตลอดจน กลมตวอยางหลายคนเลกดมสราเพราะเหนพษภยของการดมสรา หลายคนสามารถเลกสบบหรได และสวนหนงดมสราและสบบหรนอยลง 2. กลมตวอยางเขาใจความหมายของคาวา ครอบครวอบอน และตระหนกถงความสาคญของการสรางครอบครวใหมความอบอน ดวยการใหความรกและเอาใจใสสมาชกในครอบครวมากขน บนทกการสงเกตกอนเรยนในเรองการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใช ผวจยสงเกตกอนเรยนไดประเดนจากการสงเกต ดงน 1. กลมตวอยางใหความรวมมอในการตอบคาถามด 2. เปนคาตอบซอๆ ไมปรงแตง 3. บางครง กลมตวอยางไมเขาใจคาถาม ผวจยตองอธบายชาๆ พรอมยกตวอยางงายๆ ประกอบคาถามนนๆ 4. กลมตวอยางสวนใหญรวมถงคนในชมชน มกใชเวลาวางสงสรรค และดมสรากบเพอนๆ แมเมออยบาน กชอบดมสรา ใครไปหาทบาน กรนเหลาใหดม ดเหมอนจะเปนประเพณทยดถอปฏบตกนมานาน เมอเลกงานแลวกลบบานกจรง แตมกจะตงวงดมเหลามากกวาจะใชเวลาอยกบครอบครว คนในชมชนน ชอบดมเหลาทงผหญงและผชาย โดยใหเหตผลวา ตองดมเหลาจงจะเขาสงคมได 5. คนในชมชนน นยมกนของแปลกๆ เชน แมลงมปกตางๆ ตวตอ รงผง ง เนอสนข ฯลฯ กนของสกๆ ดบๆ กนผกสด ผกตม เนอปลา เนอหม เนอไก ไมแยกประเภทอาหารสาหรบเดก และผสงอาย นยมกนขาวเหนยวนงมากกวาขาวสวย มนาพรกประเภทตางๆ เชน นาพรกหนม นาพรกปลา นาพรกปนา นาพรกออง เปนอาหารหลกในเกอบทกมออาหาร

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเกยวกบการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงน ใชวธ การศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research) และการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) โดยศกษาจากเอกสาร การตอบแบบสอบถาม การสมภาษณควบคกบการสงเกต และการทดลองโดยใชโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง วตถประสงคของการวจย การศกษาคนควาครงน มวตถประสงคเพอพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตามตวชวดความจาเปนพนฐาน 3 ตว คอ คนอาย 15 – 60 ป อานออกและเขยนภาษาไทยได เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน โดยสอดแทรกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คอ ความพอประมาณ ความ มเหตผล และการมภมคมกนในตวเอง ในแตละตวชวด และนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไปทดลองใชกบหวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ภายในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ความสาคญของการวจย การวจยครงน เปนการวจยเพอพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แลวนาไปทดลองใชกบหวหนาครอบครว หรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครว ภายในชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ซงมความสาคญ ดงน 1. ผลการวจยครงน ทาใหไดโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2. ผลการวจยครงน สามารถนาไปใชเปนแนวทางในการพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตของตวชวดอนๆ ทยงไมผานเกณฑความจาเปนพนฐาน 3. ผนาชมชนสามารถนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษาชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ไปขยายผลกบชมชนอนๆ ทมสภาพใกลเคยงกบชมชนบานจอมจนทร ตอไปได

114

ประชากรและกลมตวอยางของการวจย ประชากร คอ หวหนาครอบครวหรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครวในชมชนบานจอมจนทร ทมครอบครวแลว เพศชายหรอหญง อาศยอยในชมชนบานจอมจนทร กลมตวอยาง ไดมาจากประชากรขางตน โดยการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจงตามลกษณะของตวชวดทจะศกษา คอ เปนผทไมเคยเรยนหนงสอหรอเคยเรยนหนงสอมาบางแลว แตไมไดอานหรอเขยนหนงสอเปนประจา ทาใหลม เปนผทตองการเรยนรการประกอบอาหารตามหลกโภชนาการ เปนผทประสงคจะสรางครอบครวใหมความอบอนมากขน มความสนใจ เลงเหนประโยชนของการพฒนาคณภาพชวต สมครใจทจะเขารวมโครงการ และมเวลาเขารวมโครงการพฒนาคณภาพชวต จานวน 20 คน คาถามในการวจย 1. การพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จะชวยเพมคณภาพชวตดานการอานออกเขยนภาษาไทยได การกนอาหารถกตองครบถวน ครอบครวมความอบอน และการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใช แกคนในชมชนบานจอมจนทร ไดหรอไม 2. การพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ควรมรปแบบและวธการสอนอยางไร

วธดาเนนการวจย ผวจยดาเนนการวจยในโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดงน 1. ศกษาเอกสารตางๆ ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของ 2. สารวจความตองการของคนในชมชนรวมกบผนาและผแทนชมชน เกยวกบตวชวดทตองการใหพฒนา ผลการสารวจความตองการจาเปน (Need Assessment) พบวา คนในชมชนตองการพฒนาคณภาพชวตตาม จปฐ. 3 ลาดบแรก คอ การอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน ดงนน ผวจยจงนาตวชวดทง 3 ตวชวด มาสรางโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงประกอบดวย แผนการสอนของทง 3 ตวชวด และแตละแผนการสอนมจดประสงคเชงพฤตกรรม เนอหากจกรรมพรอมดวยเนอหาเศรษฐกจพอเพยง สอการสอน การประเมนผล และเกณฑการใหคะแนนในแบบฝกหด ดงน 3. ผวจยสรางแผนการสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได โดยนาเนอหาของกจกรรมดานการอานออกเขยนภาษาไทยได ซงปรบมาจากแบบฝกอานหนงสอไทยของกรมการศกษานอกโรงเรยน (กศน.) มาใชในการวจย กจกรรมการสอนในสวนน แบงเปน การอานออกเขยนภาษาไทยได เรยงลาดบตงแตงายไปหายาก ซงตรงและเหมาะสมกบ

115

จดประสงคของแตละหนวยยอยนนๆ และจดทาเปนแผนการสอน จานวน 20 ครง ใชเวลา ในการสอนครงละ 2 ชวโมง รวม 40 ชวโมง 4. ผวจยสรางแผนการสอนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน กจกรรมการสอน ในสวนน เกยวของกบเนอหาดานการปลกพชผกสวนครว อาหาร 5 หม การเลอกวตถดบ การประกอบอาหารในแตละมอ การถนอมอาหาร การจาหนายพชผกสวนครว และหลกเศรษฐกจพอเพยง โดยสอนใหสมาชกไดรถงอาหารหลก 5 หม และการประกอบอาหารใหถกตองตามหลกโภชนาการ จากนน จงจดทาเปนแผนการสอน โดยใชเวลาในการสอน จานวน 20 ครง ใชเวลาในการสอนครงละ 3 ชวโมง รวม 60 ชวโมง 5. ผวจยสรางแผนการสอนครอบครว มความอบอนเปนกจกรรมเกยวกบความสาคญและลกษณะของครอบครวไทย เศรษฐกจพอเพยง ทบทวนการอานออก และเขยนภาษาไทย การดแลผสงอาย การจดกจกรรมการแขงขนทาอาหาร แขงขนกฬา การจดกจกรรมหนาบานนามอง และการปลกปาเพอการอนรกษสงแวดลอม โดยจดทาเปนกจกรรมหลากหลายรปแบบเพอใหสมาชกมความเขาใจและนาไปปฏบตรวมกน เพอสรางครอบครวใหมความอบอน และจดทาเปนแผนการสอน จานวน 20 ครง ใชเวลาในการสอนครงละ 2 ชวโมง รวม 40 ชวโมง 6. นาโครงการพฒนาคณภาพชวตพรอมประเมนผล ไปใหประธานและกรรมการควบคมปรญญานพนธตรวจสอบ จากนน จงนาโครงการพฒนาคณภาพชวต ไปใหผเชยวชาญ 5 คน ตรวจสอบความถกตองของเนอหา และความเหมาะสม และปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ 7. หาประสทธภาพของแผนการสอน โดยการนาโครงการพฒนาคณภาพชวตไปทดลองใชกบคนในชมชนเดยวกนกบกลมตวอยาง เพอปรบปรงแกไข กอนนาไปใชจรง ในแตละเนอหาของโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงผวจยไดกาหนดใหมกจกรรมหลายรปแบบ เพอสงเสรมความรความเขาใจ พฒนาแนวคด และการปฏบตตามหลกการของเศรษฐกจพอเพยง โดยแทรกเนอหาและกจกรรมทเกยวของกบ ความพอประมาณ ความมเหตผลและการมภมคมกนในตวเองทกแผนการสอน

สรปผลการวจย 1. ผลการศกษาขอมลทวไปของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยาง สวนใหญเปนเพศหญง มจานวน 13 คน คดเปนรอยละ 65 อายตากวา 30 ป และ 30 – 40 ป มากทสด คดเปนรอยละ 35 และอาย 40 ป ขนไป รอยละ 30 มระดบการศกษาประถมศกษาปท 4 – 6 มากทสด จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 65 รองลงมา คอ ไมไดรบการศกษา จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 35 สมรสแลวมมากทสด จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 75 มสมาชกทหยารางจานวน 3 คน คดเปนรอยละ 15 สถานภาพในครอบครวสวนใหญเปนหวหนาครอบครว มจานวน 13 คน คดเปนรอยละ 65 สวนทเหลอ คอ สมาชกในครอบครว จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 35 สาหรบจานวนสมาชกในครอบครว มจานวน 4 – 6 คน มากทสด จานวน 14 คน คดเปนรอยละ 70 รองลงมา คอ 3 คน ลงมา มจานวน 5 คน คดเปนรอยละ 25 ในสวนของ

116

อาชพหลก กลมตวอยางมอาชพรบจางทวไป มจานวน10 คน คดเปนรอยละ 50 ใกลเคยงกบอาชพทานา ซงมจานวน 9 คน คดเปนรอยละ 45 มรายไดเฉลย 3,000 - 5,000 บาท มากทสด จานวน 16 คน คดเปนรอยละ 80 ตากวา 3,000 บาท และสงกวา 5,000 บาทขนไป มจานวนเทากน คอ 2 คน คดเปนรอยละ 10 2. ผลการทดลองใชโครงการฯ กบกลมตวอยาง 2.1 ดานคนอาย 15 – 60 ป อานออกและเขยนภาษาไทยได พบวา คะแนนกอนและหลงเรยน และดชนประสทธผลรายบคคลของกลมตวอยางโดยใชแผนการสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได พบวา หลงเรยน กลมตวอยาง มผลการพฒนาการอานและเขยนภาษาไทยไดเพมขนทง 20 คน โดยมคะแนนเพมขนไมเกน 60 คะแนน จานวน 6 คน ไมเกน 70 คะแนน จานวน 12 คน และสงกวา 70 คะแนน จานวน 2 คน สวนคะแนนดชนประสทธผลเปนรายบคคล กลมตวอยางมคะแนนสงกวารอยละ 70 ซงผานเกณฑในระดบด จานวน 19 คน และมคะแนนรอยละ 69 ซงผานเกณฑในระดบปานกลาง จานวน 1 คน 2.2 ดานเดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน พบวา จากการสมภาษณและสงเกตกอนเรยน กลมตวอยาง ไมมความรความเขาใจเกยวกบอาหารหลก 5 หม และมพฤตกรรมการกนอาหารสกๆ ดบๆ หลงเรยน กลมตวอยาง มผลการพฒนาเพมขนทง 20 คน โดยมคะแนนมากกวารอยละ 70 ซงถอวาผานเกณฑในระดบด สวนคะแนนดชนประสทธผลเปนรายบคคล พบวา กลมตวอยาง มคะแนนสงกวารอยละ 70 ผานเกณฑในระดบด ทง 20 คน 2.3 ดานครอบครวมความอบอน พบวา จากการสมภาษณ และการสงเกตกอนเรยน กลมตวอยาง ไมเขาใจความหมายของคาวา ครอบครวอบอน หลงเรยน กลมตวอยาง มผลการพฒนาเพมขนทง 20 คน โดยมคะแนนมากกวารอยละ 70 ซงผานเกณฑในระดบด สวนคะแนนดชนประสทธผลรายบคคล พบวา กลมตวอยาง มคะแนนตากวารอยละ 70 (69.1) ซงผานเกณฑในระดบปานกลาง จานวน 1 คน และมคะแนนสงกวารอยละ 70 ซงผานเกณฑในระดบด จานวน 19 คน 3. ดานการนาหลกการในเรองเศรษฐกจพอเพยงไปใช สรปได ดงน 3.1 การสมภาษณกอนเรยน พบวา กลมตวอยาง ไมมความรเกยวกบการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใช โดยมคารอยละอยระหวาง 70 – 85 หลงเรยน กลมตวอยาง มการนาหลกการในเรองเศรษฐกจพอเพยงไปใชอยในระดบมาก โดยมคารอยละอยระหวาง 85 - 100 3.2 การสงเกตกอนเรยน พบวา กลมตวอยาง สวนใหญมกใชเวลาหมดไปกบการดมสรา ทงชายและหญง ทาใหไมมเวลาอยกบครอบครว หลงเรยน พบวา กลมตวอยาง มความเขาใจในเรองการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชมากขน โดยเรมจากการไมเปนหน มการอนรกษปาไม มการปลกพชผกสวนครวไวกนและทเหลอขาย มการทาบญชครวเรอน และมความรกในแผนดนไทยและเทดทนพระมหากษตรยมากขน

117

การอภปรายผล จากการศกษาขอมลตางๆ เกยวกบสภาพความเปนอย และความตองการของคน ในชมชน ผวจยไดขอสรปวา คนในชมชนตองการพฒนา 3 ตวชวด จากขอมล จปฐ. ไดแก คนอาย 15 – 60 ป อานออกเขยนภาษาไทยได เดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน ผวจยจงสรางโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจทสอดคลองกบความตองการของคนในชมชนขนมาและนามาทดลองใชกบกลมตวอยาง ซงเปนคนในชมชนดงกลาว จานวน 20 คน พบวา กลมตวอยาง สวนใหญเปนเพศหญง มการศกษาระดบประถมศกษา 4 – 6 มอาชพทานา มรายไดเฉลยตอเดอน 3,000 – 5,000 บาท 1. ผลจากการนาโครงการพฒนาคณภาพชวต ซงประกอบดวยแผนการสอนการ อานออกเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวอบอน ไปใชกบกลมตวอยาง มดงน 1.1 ดานคนอาย 15 – 60 ป อานออกเขยนภาษาไทยได พบวา หลงเรยน กลมตวอยาง มผลการพฒนาการอานออกเขยนภาษาไทยได เพมขนทง 20 คน โดยมคะแนนเพมขนไมเกน 60 คะแนน จานวน 6 คน ไมเกน 70 คะแนน จานวน 12 คน และสงกวา 70 คะแนน จานวน 2 คน และมคะแนนดชนประสทธผลเปนรายบคคล สงกวารอยละ 70 ซงผานเกณฑในระดบด จานวน 19 คน และมคะแนนรอยละ 69 ซงผานเกณฑในระดบปานกลาง จานวน 1 คน ทงน อาจเปนเพราะวาแผนการสอนทผวจยสรางขนคานงถงความตองการของผเรยน ซงสวนใหญระบวาตองการเรยนเพอใหสามารถอานและนาความรไปใชในชวตประจาวนได นอกจากน แบบฝกทใชกบกลมตวอยางในโครงการพฒนาคณภาพชวตทผวจยสรางขน เปนแบบฝกทพฒนาขนมาโดยยดหลกของแบบฝกอานหนงสอไทยของการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ (2545) ประกอบดวย การแนะนาอกษรไทย และสระภาษาไทย การผสมอกษรกบสระตางๆ การผนอกษรสง กลาง ตา ตวสะกด การอานคาทมเครองหมายตางๆ ตวเลข และเรองเกยวสภาพชวตของคนในชมชน อาชพ อนามย สงคม วฒนธรรม มการฝกทกษะการอานและการเขยน โดยเรมจากงายไปหายาก เหนไดจากคะแนนในภาพรวมเมอพจารณาจาก 3 ตวชวด พบวา คะแนนแบบฝกหดการอานออกเขยนภาษาไทยมคะแนนสงสด คดเปนรอยละ 84.5 ดงนน กลมตวอยาง สวนใหญซงเคยไดรบการศกษามาบางแลว แตไมไดมโอกาสใชเปนประจาในชวตประจาวน จงทาใหลมเลอนไปบาง เมอไดรบการทบทวนหรอสอนอกครงหนง ก สามารถฟนความทรงจาไดเรว และทาคะแนนการทดสอบไดในเกณฑทนาพอใจ นอกจากน ผวจยไดสรางบรรยากาศการเรยนใหนาสนใจ โดยใชวธการเรยนทยดหยน และคานงถงความเหมาะสมในเรองเวลาเรยน เพอลดปญหาและอปสรรคใหแกผทตองการเรยน เพราะตระหนกวา มนษยมความจาเปนทจะตองตดตอสอสารทงทางตรงและทางออม โดยการพด การฟง การอานและการเขยน การรหนงสอจงเปนความจาเปนขนพนฐานของมนษยทจะสามารถนาไปใชเปนเครองมอในการแสวงหาความรและทกษะตางๆ ทจาเปนแกการดารงชวต ผลการวจยครงน

118

สอดคลองกบงานวจยของ สมาล สงขศร (2543) ทศกษาเกยวกบความตองการและแนวทางของการอานเขยนภาษาไทยเพมเตม พบวา ผเรยนตองการเรยนภาษาไทยเพอใหสามารถอานและนาไปใชในชวตประจาวนได นอกจากนนยงตองการเรยนเพอนาความรทไดรบไปใชในการศกษาตอ และเพอนาความรไปปรบปรงอาชพและอานเขยนในชวตประจาวนได สอดคลองกบแนวคดของ โรเจอร (Roger. 1986) ทกลาวไววา ผเรยนจะเรยนรในสงทตนเองอยากเรยน หรอเรยนเพราะเหนความสาคญและเปนสงทเปนประโยชนตอตนเอง โดยผสอนและผเรยนตองรวมมอกนสรางบรรยากาศทเออตอการเรยนรและแนวคดของโนลส (Knowles. 1976) ทกลาววา การสอนผใหญตองคานงถงความพรอม ความตองการ ความสนใจในการเรยนและความแตกตางระหวางบคคล นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของ บญศร อนนตเศรษฐ (2544) และ สรพร ทพยคง (2545) ทกลาวไววา บทบาทหลกของผสอนในยคปฏรปการศกษาจะตองเปลยนแปลงไปทกๆ ดาน จากผถายทอดความร เปนผใหการชวยเหลอและใหความสะดวก ในการเรยนร สงเสรมใหผเรยนคดเปน ทาเปน มความคดสรางสรรค ชวยใหผเรยนไดรจกความสนใจของตนเอง วธการเรยนของตนเอง จดออนและจดแขงของตนเอง โดยผสอนตองชวยสรางบรรยากาศการเรยนรใหนาสนใจ นอกจากน กลมตวอยางแตละคนมพนฐานการศกษาทตางกน และยงมความสนใจทจะเรยนรตางกนอกดวย บางคนมแรงจงใจทอยากอานและเขยนภาษาไทยได เพราะเคยเสยรนายทนเมอทาสญญาเงนก ทาใหตองสญเสยทดนไป บางรายตองการอานหนงสอพมพ เพอทราบขอมลขาวสารตางๆ หลายรายตองการอานฉลากกากบยา ปยและสารเคม ตางๆ ได บางรายกตองการสอนทาการบาน มลเหตจงใจเหลาน ลวนเปนแรงเสรมททาใหกลมตวอยางแตละคนมความตงใจเรยนมากนอยไมเทากน จงเปนความรบผดชอบของผสอน ทจะตองชวยสรางบรรยากาศการเรยนรใหนาสนใจ เขาใจความตองการของผเรยน และเปน ผทใหการชวยเหลอ ตลอดจนอานวยความสะดวกในการเรยน สอดคลองกบแนวคดของ บญศร อนตเศรษฐ (2544) และ สรพร ทพยคง (2545) ทกลาวไววา บทบาทหลกของผสอน ในยคปฏรปการศกษาจะตองเปลยนแปลงไปทกๆ ดาน จากผถายทอดความร เปนผใหการชวยเหลอและใหความสะดวกในการเรยนร สงเสรมใหผเรยนคดเปน ทาเปน มความคดสรางสรรค ชวยใหผเรยนไดรจกความสนใจของตนเอง วธการเรยนของตนเอง จดออนและ จดแขงของตนเอง โดยผสอนตองชวยสรางบรรยากาศการเรยนรใหนาสนใจ และสอดคลองกบความคดเหนของ สมคด อสระวฒน (2543) ทกลาววา ปจจยซงเปนอปสรรคขดขวาง การเรยนรของผใหญ คอ ประสบการณเดมในอดต ดงนนเปนหนาทของผสอนทจะตองชวยสราง สภาพแวดลอมทสงเสรมการเรยนร ผใหญจะเรยนรไดด ถาสภาพแวดลอมในการจดกจกรรม การเรยนรทเหมาะสม ในสงแวดลอมทเปนอสระ ไดเรยนในสงทตรงกบความตองการ ความ สนใจ เกดความรสกสบายใจ ผสอนตองเปลยนบทบาทไปเปนผอานวยความสะดวกใหคาแนะนา แกผเรยน จดสภาพหองเรยน กจกรรมและสอทจะชวยใหผเรยนรสกผอนคลายเปนตวของตวเองไมกงวลกบสถานการณการเรยน ดงนน ผวจย จงจดกจกรรมการเรยนการสอนทหลากหลาย ในบรรยากาศสบายๆ เชน การเรยนภาษาไทยจากเพลง และรปภาพ เปนตน

119

1.2 ดานเดกอาย 6 – 15 ป ไดกนอาหารอยางถกตองครบถวน ผวจย พบวา หลงเรยน กลมตวอยาง มผลการพฒนาเพมขนทกคน ทงนอาจเนองมาจากกลมตวอยางเรมตระหนกถงความสาคญของการปลกฝงใหเดกมนสยการกนทถกตองเหมาะสมกบวยทจะทาใหเดกมรางกายสมบรณแขงแรง เพราะในวยนตองการอาหารครบ 5 หม โดยเนนอาหารประเภท นม ผลไม ไข เนอสตว ผก และขาว นอกจากน กลมตวอยางไดเรยนรถงประโยชนของอาหารหลก 5 หมวา เมอบรโภคเปนประจาจะชวยใหรางกายแขงแรง ไมมปญหาดานทพโภชนาการ สอดคลองกบขอมลทกรมอนามย (2549: 2) ทไดแนะนาไวในหนงสออาหารหลก 5 หมวา อาหารหลก 5 หม มประโยชนทางโภชนาการ หากคนไทยไดรบสารอาหารครบถวนเพยงพอกบความตองการของรางกาย กจะทาใหรางกายแขงแรง ไมมปญหาทพโภชนาการ และกาหนดใหทกคนกนอาหารใหครบ 5 หม เพอทจะไดรบสารอาหารครบทกชนด ซงเปนประโยชนตอรางกาย สาหรบ ดชนประสทธผลรายบคคล พบวา กลมตวอยางทกคนมคะแนนมากกวา รอยละ 70 ซงผานเกณฑในระดบด อาจเนองมาจากกลมตวอยางมความรความเขาใจเกยวกบการกนอาหารอยางถกตองครบถวน และมการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการประกอบอาหาร โดยเฉพาะกลมตวอยาง ซงเรมจากการซอเมลดพนธจากตลาด ซงผลตและจดจาหนายอยในรปแบบของการบรรจในกระปองขนาดตางๆ หรอซอบกระดาษ มคาอธบายวธการปลกและคณสมบตตางๆ ไวบนฉลากขางกระปองหรอบนซอง ทสาคญคอ วดหมดอายของเมลดพนธทบรรจอยในกระปองหรอซอง ซงกลมตวอยางสามารถอานได เพราะเรยนเรองการอานออกเขยนภาษาไทยมาแลว มาปลกในชมชนของตน โดยใชสารเคมนอยทสดหรอไมใชเลย อนเปนการปรบเปลยนแนวคดของคนเหลาน ทเคยชนกบการใชสารเคมในการปลกพชผกสวนครวตางๆ มาเปนเวลานาน นอกจากน กลมตวอยางยงไดรบความรเรองอาหารหลก 5 หม จากวทยากรทถายทอดดวยภาษาทองถน และใชสอการสอนททาใหกลมตวอยางเขาใจงาย มการลงมอทาอาหารดวยตนเอง เรมจากการเลอกวตถดบทใชประกอบอาหาร ซงผวจยเนนวตถดบทสามารถหาไดงายในชมชน เชน ผกตาลง ฟกเขยว ผกบง ผกขหด ไขไก เนอหม เปนตน นอกจากน แผนการสอนในโครงการพฒนาคณภาพชวต ยงใหความรเกยวกบวธปรงอาหารใหคงคณคาทางโภชนาการไวใหไดมากทสด กลมตวอยางอาจพบวา การประกอบอาหารใหคงไวซงคณคาทางโภชนาการไมใชเรองยาก ทกคนสามารถทาไดและไมทาใหเสยเวลามากกวาการประกอบอาหารตามททากนอย มการสาธตการประกอบอาหารพนบาน ทกลมตวอยางทากนประจาอยแลว เชน ลาบเนอหม ลาบเนอวว โดยแนะนาใหทาใหสกกอนนามากน และบอกถงโทษของการกนของสกๆ ดบๆ พยาธทมาจากการกนของทไมไดนามาทาใหสก มภาพประกอบททาใหผเรยนจาและเขาใจงายยงขน เชน วดทศน ทแยกหมวดหมของอาหารหลกใหเหนภาพชดเจน โดยอางองจากบทความเรอง หลกโภชนาการในปจจบนของ เสาวนย จกรพทกษ (2544) 1.3 ดานครอบครวมความอบอน พบวา หลงเรยน กลมตวอยาง มผลการพฒนาเพมขนทง 20 คน โดยมคะแนนมากกวารอยละ 70 ซงผานเกณฑในระดบด อาจเปนเพราะวา กลมตวอยางตระหนกวา ครอบครวเปนสถาบนทมความสาคญลาดบแรก ในการอบรมเลยงด

120

สมาชกในครอบครวใหเปนผมความร ความคด มคณลกษณะทพงประสงค เพอทจะสามารถดารงชวตในสงคมไดอยางสงบสข ดงนน คณภาพทดของครอบครวมผลทาใหการอบรมเลยงดบตรเปนไปอยางมประสทธภาพ ผวจย พบวา ความพรอมในการสรางครอบครว คณภาพตองเรมมาจากวฒภาวะของคน 2 คน ทตดสนใจใชชวตรวมกน เพราะนนเปนจดเรมตนของคาวาครอบครว การแตงงานจงตองคานงถงความพรอมในหลายดาน ไดแก ความพรอมดานวฒภาวะฐานะการเงน หนาทการงาน การแตงงานเมออายยงนอย กอใหเกดปญหาตามมามากมาย ตวอยางทเหนไดชดในชมชนบานจอมจนทรทพบวา การหยารางของคสมรสเพราะไมสามารถ ใชชวตอยรวมกนไดนน สาเหตหลกมาจากปญหาดานเศรษฐกจ และขาดความสามารถในการพงพาตนเอง นอกจากน ยงพบวา ภาระทเกดจากการมบตรในขณะทยงไมพรอม ทาใหสถาบน ครอบครวในชมชนนขาดความมนคง ขาดความรบผดชอบ ขาดความเคารพซงกนและกน และ ไมเขมแขงเทาทควร ซงแนนอนยอมสงผลกระทบตอชวตความเปนอย อนาคตทางการศกษา อกทงเปนตนแบบทไมถกตองสาหรบเยาวชนทจะจดจาและใชเปนแนวทางในการสรางครอบครวของตนเองในอนาคต ผวจย พบวา การทเกณฑชวด จปฐ. ของชมชนบานจอมจนทร ในดานน ตากวามาตรฐาน เปนปญหาเรงดวนทสมควรไดรบการแกไข และวธการทนาจะไดผลทสดกคอ การใหความรความเขาใจทถกตองเกยวกบความหมายของคาวา ครอบครวมความอบอน โดยเรมทดลองโครงการพฒนาคณภาพชวตกบกลมตวอยางทง 20 คน เพราะเมอเขาเหลานมความเขาใจและเหนความสาคญของการสรางครอบครวใหมความอบอน กจะนาไปเผยแพรใหครอบครวอนๆ ในชมชนไดตระหนกและเหนความสาคญของเรองน ดงนน ผวจย จงไดสอดแทรกกจกรรมตางๆ ทสมาชกในครอบครวสามารถทารวมกนไดในชวตประจาวน เชน การชวยกนปลกพชผกสวนครว การทาอาหารรวมกน การสอนหนงสอ (พอแมสอนลก ลกสอนพอแม) เปนตน อกปญหาหนงทจาเปนจะตองไดรบการแกไขโดยดวนในขณะน ไมใชปญหาเรองเศรษฐกจ ยาเสพตด หรอ โรคเอดส เทานน แมวาเรองเหลานจะเปนปญหาระดบชาตทรฐบาลทกรฐบาลพยายามแกไข แตหากจะศกษาเจาะลกลงไปจะพบวา ปญหาตางๆ เหลาน อาจลดนอยหรอแกไขไดดวย การสรางความเขมแขงใหกบครอบครว เพอนาไปสชมชนทเขมแขงตอไป จากการปฏบตงานภาคสนาม ผวจย พบวา ปจจยหลกทชวยใหครอบครวมความอบอน ไดแก การทาใหคนในชมชน ลด ละ เลก การดมสรา ไมใชอดเหลาเฉพาะตอนเขาพรรษาเทานน ดงนน การนาหลกการเรองเศรษฐกจพอเพยงมาใชในสวนน จงเปนเรองทเหมาะสมอยางยง สอดคลองกบผลทไดมาจากการสมมนาทางวชาการ ของสานกงานการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เมอวนท 28 – 30 มถนายน 2548 ทสรปไวตอนหนงวา ความหมายและคานยามเกยวกบ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สามารถสรปและแบงไดเปน 3 ระดบ ไดแก ระดบจตสานก ระดบปฏบต และระดบปฏเวธ การบงคบใจตนเองใหเลกดมสรา จดอยในระดบจตสานก คอ การใชชวตอยางพอเพยง รจกลดละกเลสและลดความตองการของตนเองลงเพอใหเหลอแรงและเวลาในการพฒนาคณภาพ ชวต ตลอดจนทาประโยชนแกสวนรวมไดมากขน ดงจะเหนไดจากคะแนนดชนประสทธผล รายบคคลหลงเรยน กลมตวอยางมการปฏบตตวในและนอกบานดขน ใชเวลากบครอบครวมาก

121

ขนและทากจกรรมรวมกนภายในครอบครวและชมชนมากขน เชน กลมตวอยางจดกจกรรมการปลกปาชมชนทดแทนปาไมทถกทาลาย โดยหลงเรยนกลมตวอยางมการปรบเปลยนทศนคตและพฤตกรรมและเหนความสาคญของการปลกปามากขน นอกจากน ยงพบวา กลมตวอยางมความเขาใจ และการปฏบตทถกตองในการสรางครอบครวใหมความอบอนมากขน เชน มการอบรมสงสอนลกหลานเปนประจาทกวน ดแลและเอาใจใสผสงอายทงทอยในครอบครว เอาใจใสคนในครอบครวมากขน ซงจะนาไปสการสรางความอบอนในครอบครวไดดขน สอดคลองกบขอคดเหนของ อรค โฟรม (Erich Formm. 2000) ทกลาววา พฤตกรรมทแสดงออกซงความรกนน ม 4 ประการ ไดแก ตองเอาใจใสซงกนและกน (Care) ตองรจกคนทเรารก (Knowledge) ตองเคารพซงกนและกน (Respect) และตองมความรบผดชอบ (Responsibility) 2. ดานการนาหลกการในเรองเศรษฐกจพอเพยงไปใช ผวจย พบวา หลงเรยน กลมตวอยาง นาหลกการเรองเศรษฐกจพอเพยงไปใชอยในระดบมาก โดยมคารอยละอยระหวาง 85 – 100 ทงน อาจเปนเพราะวา หลงจากทไดเขารวมโครงการพฒนาคณภาพชวต กลมตวอยางทกคนมความเขาใจในหลกการเรองเศรษฐกจพอเพยง และสามารถนาไปใชในชวตประจาวนไดมากขน ทงในเรองของการอนรกษปาไม การรกษาตนนาลาธาร การเรยนรทจะปลกในสงทกนและกนในสงทปลก การทาเกษตรแบบพอเพยง เนนหาขาวหาปลากอนหาเงนหาทอง คอ ทามาหากนกอนทามาคาขาย เพอชวยประหยดรายจาย เกบออมเงนไวใชในยามจาเปน นอกจากน กลมตวอยางยงตระหนกและเขาใจถงความจาเปนในการนาหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใช เรมจากการไมเปนหน มการอนรกษปาไม มการปลกพชผกสวนครวไวกนและทเหลอขาย มการทาบญชครวเรอน มความรกในแผนดนไทยและเทดทนพระมหากษตรย ขอเสนอแนะเพอการปฏบต 1. จากผลการศกษาวจย พบวา โครงการพฒนาคณภาพชวตน สามารถยกระดบคณภาพชวตของคนในชมชนบานจอมจนทรไดในระดบหนง ดงนน หนวยงานทมหนาทรบผดชอบโครงการดงกลาว จงควรดาเนนการตอไปโดยถอเปนเรองเรงดวน ดวยการจดสรรงบประมาณ เพอชวยใหโครงการดาเนนตอไปได ซงจะทาใหคนในชมชนมคณภาพชวตทดตอไป 2. จากผลการศกษาวจย พบวา โครงการพฒนาคณภาพชวตน ทาใหกลมตวอยางมความเขาใจและสามารถนาไปปฏบต เพอพฒนาตวชวดทง 3 ตวชวด คอ ดานการอานออกเขยนภาษาไทยได ดานการกนอาหารถกตองครบถวน และดานครอบครวมความอบอนตลอดจนการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใชไดอยางมประสทธภาพ จงควรนาโครงการน ไปประยกตใชในชมชนอนทมสภาพแวดลอมใกลเคยงกน 3. จากผลการศกษาวจย พบวา การพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชน จะสาเรจเปนรปธรรมได กตอเมอหนวยงานราชการทมสวนเกยวของกบงานดานการพฒนาดานคณภาพ

122

ชวต และหนวยงานททางาน ดานการสงเสรมความรความเขาใจเกยวกบการนาหลกการเศรษฐกจพอเพยงไปใช ใหความสนใจและสนบสนนสงเสรมชมชนแตละชมชนอยางเปนรปธรรมและตอเนอง ครบวงจร คอ มการสารวจความตองการทแทจรงชมชน วางแผนการทางาน ลงมอปฏบตงาน แกไขขอบกพรอง และตดตามผลอยางตอเนอง นอกจากน ผทมสวนเกยวของกบการทางานรวมกบชมชน จะตองศกษาใหเขาใจถงวฒนธรรมประเพณทองถน เพอนามาปรบแผนการทางานใหกลมกลนและสอดคลองกบสภาพความเปนอยของชมชนนนๆ เพอใหการดาเนนงานบรรลเปาหมายไดโดยไมยาก 4. จากผลการศกษาวจย พบวา การพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชน ซงสวนใหญมพนฐานการศกษาคอนขางนอย จาเปนอยางยงทจะตองทาใหคนเหลานนมความเขาใจ เกดความมงมน มทศนคตทด และรคณคา ตลอดจนมองเหนประโยชนทจะไดรบจากการพฒนาคณภาพชวต โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทงน เพอใหไดรบความรวมมอจากคนในชมชนอยางเตมท 5. นาโครงการพฒนาคณภาพชวตน เปนตวแบบขยายผลไปยงชมชนอนๆ โดยการนาเสนอหนวยงานระดบสง เชน ผวาราชการจงหวด กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย เพอนาไปปฏบตเปนโครงการพฒนาคณภาพชวต ในแตละจงหวด 6. เนองจากการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชน เปนวธการทมหลกการเฉพาะ ตองอาศยปรชญาและวธการสอนทเหมาะสม โดยเฉพาะอยางยง ตองนาเอาปรชญาจตวทยาการสอนผใหญ มาใชในการพฒนาดงกลาวดวย ขอเสนอแนะเพอการวจย 1. ในการวจยครงตอไป ควรมการศกษาวจยอยางตอเนองเกยวกบการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยขยายกลมเปาหมายการทดลองใหกวางขวาง เชน ขยายกลมตวอยางใหมมากขน เพมตวชวดเพอการพฒนาตามความจาเปนของชมชม เพอใหไดผลกวางขวางและชดเจนยงขน 2. ในการวจยครงตอไป ควรมการศกษาวจยเจาะลกไปถงวธการโนมนาวใหเกดคานยม และทศนคตทดตอการเขารวมโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอสรางแนวความคดใหตระหนกถงประโยชนทจะไดรบจากการเขารวมโครงการดงกลาว 3. ในการวจยครงตอไป ควรมการศกษาวจยการพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในดานอนๆ เชน ดานเศรษฐกจ ดานสาธารณสข ดานการมสวนรวมในเรองการเมอง เพอเปนการขยายผลตอยอดในเชงวจยองคความรใหมๆ ตอไป

123

4. งานพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนงานทตองใชเวลาและความสนใจอยางจรงจง จงควรจดใหมการศกษาวจยตอเนอง โดยวเคราะหปจจยและตวแปรตางๆ ทมสวนเกยวของ ปจจยททาใหเกดแรงจงใจทจะพฒนาคณภาพชวต ในดานตางๆ เชน อาย เพศ การศกษา การประกอบอาชพ สภาพครอบครว เปนตน 5. ควรมการวจยในครงตอไปโดยจดโครงการวจยเจาะลกแบบครบวงจรเกยวกบ การพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยเลอกศกษาจาก ชมชนทมคณภาพชวตตากวาเกณฑความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) และดาเนนการวจยในระยะยาวเพอใหเกดผลทสมบรณ สามารถนามาเปนตวแบบทมประสทธภาพในระดบสงได 6. ควรมการนาเสนองานวจยเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงใหเปนวาระแหงชาต และไดรบการสนบสนนเรองทนวจยจากสานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตในโอกาสตอไป

บรรณานกรม

125

บรรณานกรม กรมการศกษานอกโรงเรยน. (2528). พรอมใจกนอาสาเพอพฒนาประชารหนงสอประมวล ประสบการณการรณรงคเพอการรหนงสอ ป พ.ศ. 2526 - 2527. กรงเทพฯ: กรมการ ศกษานอกโรงเรยน. กรมอนามย. (2549). อาหารหลก 5 หม. สบคนเมอวนท 1 มนาคม 2549, จาก www.dt.ago.go.th/informations. กระทรวงมหาดไทย. (2548). ขอมลความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ป 2548. สบคนเมอวนท 4 พฤศจกายน 2548, จาก www.cdd.go.th. ------------ . (2548). ยทธศาสตรการสงเสรมเศรษฐกจพอเพยง เพอแกไขปญหาความยากจน ป 2548 - 2551. กรงเทพฯ: กรมการพฒนาชมชน. ------------. (2548). รายงานคณภาพชวตคนไทย จากขอมลความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ป 2548. กรงเทพฯ: ศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน. กระทรวงศกษาธการ. (2531). การวเคราะหการตดตามผลและประเมนผล โครงการรณรงค เพอการรหนงสอแหงชาต. กรงเทพฯ: กองแผนงานและวจย กรมการศกษานอก โรงเรยน. ------------. (2545). แบบฝกอานหนงสอไทย กศน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: กองพฒนา การศกษานอกโรงเรยน. กระบ ชลวทย. (2543). ครอบครวทมคณภาพในทศนะของพนกงานธนาคารทหารไทย ในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ สงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต (การบรหารและนโยบายสวสดสงคม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร. กลา ทองขาว. (2534). การวเคราะหปจจยทสงผลตอความสาเรจของการนานโยบาย สาธารณะไปฏบต: กรณศกษานโยบายรณรงคเพอการรหนงสอแหงชาต. วทยานพนธ พฒนบรหารศาสตรดษฎบณฑต (การบรหารการพฒนา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย คณะรฐประศาสนศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร. กหลาบ รตนสจจธรรม; และคนอนๆ. (2535). การพฒนารปแบบทเหมาะสมในวธดาเนนงาน วางแผนพฒนาคณภาพชวตตามเกณฑความจาเปนพนฐานระดบหมบาน. กรงเทพฯ: สวนโครงการมหาวทยาลย สนบสนนงานพฒนาตามโครงการนาพระทยจากในหลวง เพอพฒนาภาคตะวน ออกเฉยงเหนอ ตามแนวพระราชดาร.

126

โกศล สนทรพฤกษ. (2538). ปจจยทสงผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการ ดาเนนงานพฒนาคณภาพชวต. วทยานพนธมหาบณฑต กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง. ถายเอกสาร. ไกรวฒ ชวยสถตย. (2541). คณภาพชวตดานครอบครวและชมชนชาวไทยมสลมในชมชน เมอง: ศกษากรณชมชนบานหวสะพานสะเตงและชมชนกาปงบาโงย. ภาคนพนธ พฒนบรหารศาสตรมหาบณฑต (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย สถาบน บณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร. คณะกรรมการอานวยการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน(พชช.). (2545). แบบสอบถาม ขอมลจปฐ. 1 ขอมลความจาเปนพนฐานของครวเรอน ป 2545 - 2549. กรงเทพฯ: กรมการศาสนา สานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต. คมศร วงษรกษา. (2540). การเปรยบเทยบคณภาพและความสอดคลองของเทคนคการจด เรยงลาดบความสาคญทองโมเดลความแตกตางในการประเมนความตองการจาเปน. วทยานพนธ ครศาสตรดษฎบณฑต (การวดผลและประเมนผลการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย ภาควชาวจยการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. คาตน บญมณ. (2545). คณภาพชวตของประชาชนในกาแพงนครเวยงจนทน สาธารณรฐ ประชาธปไตยประชาชนลาว. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร. จนทรเพญ แซนา. (2540). แบบแผนและคณคาทางโภชนาการของอาหารบรโภคของ นกเรยนในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ในป 2528 และ 2538. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต (โภชนวทยา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย สาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร. จนตนา กาญจนวสทธ. (2547). ความสมพนธเชงโครงสรางของปจจยบงชคณภาพของ วทยาลยเทคนค. วทยานพนธ ครศาสตรอตสาหกรรมดษฎบณฑต (การบรหาร อาชวศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณ ทหารลาดกระบง. ถายเอกสาร. ณรงค โชควฒนา. (2542). เศรษฐกจชมชนทางเลอกเพอทางรอดของสงคมไทย. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนดพบลชชง จากด. ทรงชย ตยานนท. (2541). การศกษาทศนะของเกษตรกรในการสรางความมนคงทางรายได ตามแนวเศรษฐกจพอเพยง. วทยานพนธ สงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต (การบรหารและนโยบายสวสดการสงคม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร.

127

ธงชย เจรญชยชนะ. (2546). การวเคราะหปจจยทมผลตอคณภาพชวตขนพนฐานของ ประชาชนไทยในชนบท. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต (เศรษฐศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร. นภเนตร ธรรมบวร. (2541). บทบาทของครอบครวกบการศกษา. รายงานการวจยประกอบราง พระราชบญญตการศกษาแหงชาต. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการการศกษา แหงชาต. นฤมล จนทรแสง. (2543). แนวทางการวเคราะหขอมลความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) สาหรบ องคการบรหารสวนตาบล (อบต.) เพอการวางแผนพฒนาคณภาพชวตประชาชน. กรงเทพฯ: กรมการพฒนาชมชน. นตพงษ สงศรโรจน. (2540). องคกรธรกจเอกชนกบการพฒนารายไดและคณภาพชวตของ ชาวชนบท ศกษากรณโครงการเกษตรผสมผสานตามแนวพระราชดารของกลมบรษท เครอเจรญโภคภณฑ ณ อาเภอลาปลายมาศ จงหวดบรรมย. ภาคนพนธ เศรษฐศาสตรมหาบณฑต (เศรษฐศาสตรธรกจ). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร. นศารตน ศลปเดช. (2540). ประชากรกบการพฒนาคณภาพชวต. กรงเทพฯ: สถาบนราชภฎ ธนบร. บญเสรม บญเจรญผล. (2543, มกราคม – มถนายน). แนวคดเศรษฐกจพอเพยง. วารสารวชาการเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกรก. (1): 4. ป. มหาขนธ. (2544). ทาครอบครวใหอบอน. กรงเทพฯ: โอ เอส พรนตง เฮาส. ประเวศ วะส. (2542). เศรษฐกจพอเพยงและประชาสงคม แนวทางพลกฟนเศรษฐกจสงคม. กรงเทพฯ: หมอชาวบาน. ปยะบตร หลอไกรเลศ. (2547). เศรษฐกจพอเพยง. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: แมค. ผาสก ยทธเมธา. (2540). คตชาวบานกบการพฒนาคณภาพชวต. กรงเทพฯ: คอมแพคท พรน จากด. พรทพย เจรญรตน. (2538). ความสมพนธระหวางการใหคะแนนอาหารบรโภคกบวธการ คานวณอยางละเอยด. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต (โภชนวทยา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย สาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร. ภาธดา สมง. (2545). ดชนจาแนกตวชวดคณภาพชวตของประชาชนในชนบทตามเกณฑ ความจาเปนพนฐาน (จปฐ.). วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต (การศกษาผใหญและการศกษาตอเนอง). นครปฐม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศลปากร. ถายเอกสาร. มหาวทยาลยมหดล. (2545). โครงการศกษาเพอพฒนาตวชวด “ครอบครวอยดมสข”. กรงเทพฯ: สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครว.

128

มหาวทยาลยมหดล และสมาคมโภชนาการแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ สมเดจ พระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร. (2537). โภชนาการสรางชาต เดกฉลาด ชาตเจรญ. กรงเทพฯ: ม.ป.พ. มหาวทยาลยแมโจ. (2548). ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง. เชยงใหม: สาขาวชาการพฒนา ภมสงคมอยางยงยน. สบคนเมอ 6 ตลาคม 2548, จาก

http://www.geosocial.mju.ac.th/modules.php. มลนธชยพฒนา. (2548). เศรษฐกจพอเพยง: ทศทางแผนพฒนา ฯ ฉบบท 9 ตามรอยพระ ยคลบาท. กรงเทพฯ: ม.ป.พ. ยทธนา ปญญางาม; และ วลยทพย สาชลวจารณ. (2534). ภาวะโภชนาการของเดกนกเรยน จากครอบครวทมพนฐานเศรษฐกจและสงคมคอนขางตาในเขตกรงเทพมหานคร. วารสารสาธารณสขศาสตร. 21(3): 32 – 39. รดเดอรส ไดเจสท. (2542). รคณรโทษโภชนาการ. กรงเทพฯ: รดเดอรส ไดเจสท. เรองวทย เกษสวรรณ. (2545). การจดการคณภาพ : จาก TQC ถง TQM, ISO 9000 และการ ประกนคณภาพ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: บพธการพมพ. วรภทร ภเจรญ. (2542). แนวทางการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา. กรงเทพฯ: พมพด. วารสารมลนธชยพฒนา. สบคนเมอวนท 30 กนยายน 2548, จาก http://www.chaipat.or.th/ journal/decoo/thai/t-economy.html. วชย เทยนถาวร; และ ทศนาภรณ ขาปญญา. (2542). การพฒนาครอบครว. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. วรศกด มโนวรรณ. (2547). คณภาพชวตของประชาชนตอนกลางลมแมนาองดานความมนคง ในการดาเนนชวตในครอบครวและชมชน: กรณศกษา อาเภอขนตาล จงหวด เชยงราย. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร. วรสทธ สทธไตรย; และ โยธน แสวงด. (2531). การสนทนากลม: เทคนคการวจยเชงคณภาพ จากการวจยเกยวกบผสงอายและการเปลยนแปลงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. กรงเทพฯ: ชมรมวจยเชงคณภาพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วรนทร วนทมาตย. (2548). การใชประโยชนจากขอมล จปฐ. ขององคการบรหารสวนตาบล บวสล ตาบลบวสล อาเภอแมลาว จงหวดเชยงราย. เชยงราย: สานกงานพฒนา ชมชน อาเภอแมลาว จงหวดเชยงราย. ศรพร หาขน. (2536). แบบแผนการบรโภคอาหารวางของเดกอวนและเดกปกตอาย 7 - 9 ป โรงเรยนเอกชน กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต (โภชนวทยา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย สาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

129

สกล พรหมสน. (2546). ความสมพนธระหวางการดาเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงกบ คณภาพชวตของประชาชน ตาบลหงษเจรญ อาเภอทาแซะ จงหวดชมพร. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร. สมศร สกมลนนทน. (2539). ครบเครองเรองครอบครว. กรงเทพฯ: แมคาผาง. สมาคมวางแผนครอบครว. (2530). คมอการสอนเรองครอบครวศกษา. กรงเทพฯ: หจก. สไตล. สวสด ภทอง. (2546). การพฒนารปแบบการเรยนรจากประสบการณเพอสงเสรมคณภาพ ชวตสาหรบผใหญในชมชนชนบทภาคเหนอ. วทยานพนธ ครศาสตรดษฎบณฑต (การศกษานอกระบบโรงเรยน). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ถายเอกสาร. สายสร จตกล. (2540). ความรกความอบอนในครอบครว. วารสารสงคมพฒนา. 25(2 – 4): 60 – 75. สารจากนายกรฐมนตร. (2546, 10 เมษายน). มตชน. หนา 26. สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2547ก). การประยกตใช ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพฯ: คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจ พอเพยง. ------------. (2547ข). เศรษฐกจพอเพยงคออะไร. กรงเทพฯ: คณะอนกรรมการขบเคลอน เศรษฐกจพอเพยง. ------------. (2548ก). กรณศกษาชมชนเศรษฐกจพอเพยง. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง. -------------. (2548ข). การสรางขบวนการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง. -------------. (2548ค). นานาคาถามเกยวกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง. -------------. (2548ง). สรปสาระสาคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9. สบคน เมอวนท 20 กนยายน 2548, จาก http://www.thaicai.com/articles/plan9.html. สานกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร. (2548). เศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการพเศษ เพอประสานงาน โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร. สานกงานคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานสตรแหงชาต. (2540). การพฒนาครอบครว. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานสตรแหงชาต.

130

สานกงานคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานสตรแหงชาต. (2541). นโยบายและแผนงาน ในการพฒนาสถาบนครอบครว ในคณลกษณะของครอบครวทพงประสงค. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานสตรแหงชาต. สานกนายกรฐมนตร. (2548). แผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2548 - 2551 (คณะรฐมนตรอนมตเมอวนท 12 เมษายน 2548). กรงเทพฯ: ม.ป.พ. สทธรกษ หงสะมต. (2545, กมภาพนธ). อยากมครอบครวอบอนหรอไม. วารสารพฒนาชมชน. 41(2): 15 – 17. สพรรณ ไชยอาพร; และ สนท สมครการ. (2543). คณภาพชวตของคนไทย ศกษา เปรยบเทยบระหวางชาวเมองและชาวชนบท. รายงานวจย. กรงเทพฯ: สถาบน บณฑตพฒนบรหารศาสตร. สพฒน สระดนย. (2544). เครองชวดความผาสกของครอบครวชนบทในจงหวดขอนแกน. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต. ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร. สมาล สงขศร. (2543, กนยายน-ธนวาคม). สภาพและปญหาการอานออกเขยนไดและ แนวทางการสอนอาน-เขยนแกสตร โดยวธการศกษาทางไกล. วารสารมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช. 3(3): 120. สวฒน มหตนรนดรกล; และ คนอนๆ. (2540). เปรยบเทยบแบบวดคณภาพชวตขององคการ อนามยโลกชด 100 ตวชวด และ 26 ตวชวด. รายงานวจย. เชยงใหม: โรงพยาบาล สวนปรง. สวมล วองวานช. (2548). การวจยประเมนความตองการจาเปน. กรงเทพฯ: ธรรมดาเพรส จากด. เสาวนย จกรพทกษ. (2544). หลกโภชนาการปจจบน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช จากด. อนชาต พวงสาล; และ อรทย อาจอา. (2539). การพฒนาเครองชวดคณภาพชวตและ สงคมไทย. กรงเทพฯ: สานกงานสนบสนนกองทนวจย. อนพงษ วาวงศมล. (2542). การพฒนาคณภาพชวตของชาวชนบทในภาวะวกฤตเศรษฐกจ ตามแนวพระราชดารใหม: ศกษาเฉพาะกรณสานกงานเรงรดพฒนาชนบท. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร. อรสดา เจรญรถ. (2543). การเกดขน การดารงอย และการปรบตวของเศรษฐกจพอเพยง ภายใตการเปลยนแปลงของสงคมไทย. ปรญญานพนธ การศกษาดษฎบณฑต (พฒนศกษาศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

131

อทย เสรมศร. (2539). ปจจยทมผลตอการดาเนนงานของคณะกรรมการหมบานในการพฒนา คณภาพชวตดวยความจาเปนพนฐาน: ศกษากรณ อาเภอสาโรง จงหวดอบลราชธาน. ภาคนพนธ พฒนบรหารศาสตรมหาบณฑต (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร. Bennett, N. (1975). Population Growth, Individual Demographic Decision, and Quality of Life. Bangkok: Population Education Project, Mahidol University. p. 688. Crosby, P.B. (1979). Quality is Free : The Art of Marketing Quality Certain. New York: New American Library. Devancy, BL.; & Gordon, AR.: & Burghardt, JA. (1995). Dietary Intakes of Students. 61(supp1): 2055 – 2125. Feigenbaum, A.V. (1951). Quality Control : Principle, Practice, and Administration. New York: McGraw-Hill. Gilmore, H.L. (1974, May). Quality Program. Product Conformance Cost. 7(5):17. Johnson, WA.; &Jensen, Jr. (1984). Influence of Noon Meal on Nutrient Intakes and Meal Patterns of Selected Fifh-Grade Children. J AM Diet Association. Juran, J.M.; & Gryna, F.M. Jr. (1988). Juran’s Quality Control Handbook. New York. Liu, Ben Chick. (1975, January). Quality of Life : Concept, Measure and Result. The American Journal of Economics and Sociology. 34(1): 12 Nicholas, Stinnete. (1983). Strong Families: A Potrait Pervention in Family Services. Edited by David, R. Mac. Sage: Bevery Hills. Peter, T.J.; & Waterman, R.H. (1982). In Search of Excellence. New York: Harper & Row Schostak. Sergiovanni, Thomas J. (1991). The Principalship : A Reflective Practice Perspective. 2nd ed. Boston, Mass: Allyn and Bacon. Shama, R.C. (1975). Population and Socio-Economic Development. Population Trends Resource and Environment: Handbook on Population Education. New York: McGraw-Hill, Inc. Surayi-Unger; & Threodore, Jr. (1981). Consumer Behavior and Consumer Well- Being : An Economist’s Digest. Journal of Consumer Research. 8: 136. Wallace, S.A. (1974). Identifying Quality of Life Indicators for Use in Family Planning Programs in Developing Countries. M.A. Thesis University of Pensylvania.

ภาคผนวก

133

ภาคผนวก ก

รายนามผเชยวชาญ

134

รายนามผเชยวชาญ

คณหญง ดร.กษมา วรวรรณ ณ อยธยา เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ พลตรพเชษฐ วสยจร รองแมทพภาคท 2 คายสรนาร อาเภอเมอง จงหวดนครราชสมา ดร.จนตนา กาญจนวสทธ อาจารยประจาภาควชาอาชวศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร นางสรย ทองกร อาจารยประจาภาควชาคหกรรมศาสตร วทยาลยอาชวศกษาเชยงราย นายปราโมทย นพวงศ ผอานวยการ โรงเรยนเจาพอหลวงอปถมภ จงหวดเชยงราย

135

ภาคผนวก ข

เครองมอการวจยโครงการการพฒนาคณภาพชวต โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

136

ชอผเกบขอมล วนเดอนปทเกบขอมล

เครองมอการวจย โครงการการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

กรณศกษา: ชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย

เครองมอการวจย โครงการการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษา : ชมชนบานจอมจนทร หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย แบงออกเปน 5 ตอน ดงตอไปน ตอนท 1: แบบสอบถามดานขอมลสวนตวของกลมตวอยาง ตอนท 2: แบบทดสอบการอานออกเขยนภาษาไทยได ตอนท 3: แบบสมภาษณและแบบสงเกต การกนอาหารอยางถกตองครบถวน ตอนท 4: แบบสมภาษณและแบบสงเกต ครอบครวมความอบอน ตอนท 5: แบบสมภาษณและแบบสงเกต การนาเอาหลกการและแนวคดในเรอง เศรษฐกจพอเพยงไปใช

137

ตอนท 1 : ดานขอมลสวนตวของกลมตวอยาง โปรดใหขอมลเกยวกบตวทานตามความเปนจรง โดยใสเครองหมาย (×) ลงในชอง

ทตรงกบขอมลความเปนจรงเกยวกบตวทาน คาตอบของทานจะไมมผลกระทบใดๆ ทงสน ตอตวทาน จงขอความรวมมอใหทานตอบคาถามทกขออยางเปนจรงทสด 1. ชอ (นาย/นาง/น.ส.) ............................................นามสกล ............................................... 2. บานเลขท ............. หมท 2 บานจอมจนทร ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย 3. เพศ ชาย หญง 4. อายของทานในปจจบน .......... ป .......... เดอน 5. ระดบการศกษา ไมไดรบการศกษา ตากวาประถมปท 4 ประถมปท 4 – 6 อนๆ (ระบ) ................................ 6. สถานภาพสมรส โสด สมรส หยาราง อนๆ (ระบ) ................................. 7. สถานภาพในครอบครว หวหนาครอบครว สมาชกในครอบครว (ระบ) .......... 8. จานวนสมาชกในครอบครวของทาน ........ คน ชาย ...... คน หญง ...... คน อาย ไมเกน 5 ป จานวน ...... คน 6 – 10 ป จานวน ...... คน 11 – 15 ป จานวน ...... คน 16 – 20 ป จานวน ...... คน 21 – 40 ป จานวน ...... คน 41 – 60 ป จานวน ...... คน 60 ป ขนไป จานวน ...... คน

138

9. อาชพหลกของทาน ทานา ทาสวน-ไร คาขาย รบจางทวไป อนๆ (ระบ) ...................................................................................................... รายไดเฉลยตอเดอน ............................ บาท อาชพเสรม ไมม ม (ระบ) ................................... รายไดเฉลยตอเดอน ............................. บาท 10. รายไดรวมตอเดอนของครอบครวทาน ....................... บาท (รวมของทกคน) 11. สถานภาพทางสงคมของทานในชมชน เชน เปนสมาชกกลมตางๆ ในชมชน เปนอาสาสมครชวยเหลอกจกรรมของวด เปนอาสาสมครของทางราชการ เปนตน ไมไดเปน เปน (ระบ) ....................................................................................................... 12. ทานทากจกรรมใดบางนอกเหนอจากการทางานในอาชพของทาน และใชเวลามากนอย เพยงใด ? 12.1 การพกผอน เชน ดโทรทศน ฟงวทย อานหนงสอ เปนตน .......................................................................................................................... 12.2 การทากจกรรมรวมกบสมาชกคนอนๆในครอบครว เชน ทานอาหารรวมกน ทากจกรรมตางๆ รวมกน เปนตน ใชเวลาประมาณ ............................. ชวโมง/วน 12.3 การทากจกรรมในชมชนรวมกบคนอนๆ ในชมชน เชน ทาบญทวด ชวยจด งานฉลองในชมชน เปนตน ใชเวลาประมาณ ...................................... ชวโมง/วน

139

ตอนท 2 : แบบทดสอบการอานออกเขยนภาษาไทยได 2.1 การทดสอบความสามารถในการอาน โปรด อาน ขอความตอไปนตงแตตนจนจบ และใหอานคาทขดเสนใตไววา อานวาอะไร เรองท 1

ฉนเปน ผหญง อาย หาสบ ป ม ลก สามคน ลกของฉน ไป โรงเรยน ทกวน ฉนอยบาน ทานา ปลกผก ผลไม เพอเอาไปขาย ทตลาดใกลบาน ทตลาด มแมคา มาขายของ หลายอยาง เชน เนอหม ปลา ไขไก นามน กระเทยม และ หวหอม ฉนรก บาน ของฉนมาก

คาทหนง ผหญง อานวา ............................................................................. คาทสอง ลก อานวา ............................................................................. คาทสาม โรงเรยน อานวา ............................................................................. คาทส เนอหม อานวา ............................................................................. คาทหา ปลา อานวา ............................................................................. คาทหก ไขไก อานวา ............................................................................. คาทเจด นามน อานวา .............................................................................

คาทแปด กระเทยม อานวา ............................................................................. คาทเกา หวหอม อานวา ............................................................................. คาทสบ บาน อานวา ............................................................................. บนทกของผทดสอบ อานถก ................. ตว อานผด ................. ตว คะแนนเตม 10 คะแนน คะแนนทไดรบ ............. คะแนน

140

เรองท 2

ครอบครว ของนายจน ทานา ปลกขาว และ เลยงปลา ในบานของนายจน ม วทย โทรทศน แตไมม โทรศพท หนาหนาว ทกคนนอนหลบสบาย เพราะม ทนอน และ ม ผาหม ทใหความอบอนแกรางกาย ในเวลาทอากาศหนาวเยน

คาทหนง ครอบครว อานวา ......................................................................... คาทสอง ทานา อานวา ......................................................................... คาทสาม ปลกขาว อานวา ......................................................................... คาทส เลยงปลา อานวา ......................................................................... คาทหา วทย อานวา ......................................................................... คาทหก โทรทศน อานวา ......................................................................... คาทเจด โทรศพท อานวา ......................................................................... คาทแปด หนาหนาว อานวา ......................................................................... คาทเกา ทนอน อานวา ......................................................................... คาทสบ ผาหม อานวา ......................................................................... บนทกของผทดสอบ อานถก ................. ตว อานผด ................. ตว คะแนนเตม 10 คะแนน คะแนนทได ............. คะแนน

141

เรองท 3

หมบาน จอมจนทร เปนหมบานเลกๆ ม พอหลวง เปนคนดแล ทหมบานม วด สถานอนามย ตลาด และ บอนาใหญ คนในชมชนสวนใหญเปนเกษตรกร ทานา ปลกขาว กนเอง ทา ปยหมก ไวใช ทกคนรจก ใชจาย เงนอยาง ประหยด เพอไมใหม หน

คาทหนง หมบาน อานวา ......................................................................... คาทสอง พอหลวง อานวา ......................................................................... คาทสาม วด อานวา ......................................................................... คาทส สถานอนามย อานวา ......................................................................... คาทหา ตลาด อานวา ......................................................................... คาทหก บอนาใหญ อานวา ......................................................................... คาทเจด ปยหมก อานวา ......................................................................... คาทแปด ใชจาย อานวา ......................................................................... คาทเกา ประหยด อานวา ......................................................................... คาทสบ หน อานวา ......................................................................... บนทกของผทดสอบ

อานถก ................. ตว อานผด ................. ตว คะแนนเตม 10 คะแนน คะแนนทได ............ คะแนน

142

เรองท 4

คนใน จงหวดเชยงราย สวนใหญ มอาชพเปนเกษตรกร ทางาน อยในนา ตงแตเชาถงเยน ปลกขาว ถวเหลอง และ งาดา เวลาทไมไดทานา จะเขาไป รบจาง ทางานทวไป ทงในตวเมอง และทอนๆ เพอ เกบเงน ไวใชจายในครอบครว เงนทเหลอจะฝากไวใน ธนาคาร ไวใชในยามจาเปน เชน เจบปวย หรอ เปน คาเลาเรยน ของ บตรหลาน

คาทหนง จงหวดเชยงราย อานวา ............................................................ คาทสอง ทางาน อานวา ............................................................ คาทสาม ถวเหลอง อานวา ............................................................ คาทส งาดา อานวา ............................................................ คาทหา รบจาง อานวา ............................................................ คาทหก เกบเงน อานวา ............................................................ คาทเจด ธนาคาร อานวา ............................................................ คาทแปด เจบปวย อานวา ............................................................ คาทเกา คาเลาเรยนประหยด อานวา ............................................................ คาทสบ บตรหลาน อานวา ............................................................. บนทกของผทดสอบ อานถก ................. ตว อานผด ................. ตว คะแนนเตม 10 คะแนน คะแนนทได ............ คะแนน

143

เรองท 5

ในชมชนม ปญหา เกดขนมากมาย เชน ปญหา ยาเสพตด โรคเอดส ความยากจน เปนตน ซงสาเหตสวนใหญ เกดจากการทคนในชมชน ไม ดแล ชมชนของตนเอง ครอบครวขาดความ อบอน คน ไมรหนงสอ ไม รบฟง ขาวสาร ตางๆ ขาดความรวมมอ รวมใจ และ ไมเขาใจ ถงการใชชวต แบบ พอเพยง

คาทหนง ปญหา อานวา ......................................................................... คาทสอง ยาเสพตด อานวา ......................................................................... คาทสาม โรคเอดส อานวา ......................................................................... คาทส ความยากจน อานวา ......................................................................... คาทหา ดแล อานวา ......................................................................... คาทหก อบอน อานวา ......................................................................... คาทเจด ไมรหนงสอ อานวา ......................................................................... คาทแปด ขาวสาร อานวา ......................................................................... คาทเกา ไมเขาใจ อานวา ......................................................................... คาทสบ พอเพยง อานวา ......................................................................... บนทกของผทดสอบ อานถก ................. ตว อานผด ................. ตว คะแนนเตม 10 คะแนน คะแนนทได ............ คะแนน

144

2.2 การทดสอบความสามารถในการเขยน จง เขยน ตามคาบอกตอไปน

ครอบครว ของ นายจน ทานา ปลกขาว และ เลยงปลา ใน บาน ของ นายจน ม วทย โทรทศน แต ไม ม โทรศพท หนาหนาว ทกคน นอนหลบ สบาย เพราะ ม ทนอน และ ผาหม ท ให ความอบอน แก รางกาย เวลา ท อากาศ หนาวเยน

บนทกของผทดสอบ เขยนถก ............... ตว เขยนผด ………….. ตว คะแนนเตม 35 คะแนน

คะแนนทได .............. คะแนน

145

ตอนท 3 : แบบสมภาษณและแบบสงเกตการกนอาหารถกตองครบถวน โปรดตอบคาถามตอไปนใหตรงตามความคดเหนของทานมากทสด 1. อาหารหลก 5 หม ทคนเราควรกน มอะไรบาง ? .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 2. อาหารหลก 5 หม มความจาเปนตอรางกายคนเราอยางไร ? .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 3. ทานคดวา อาหารททานกนอยทกวนน ครบ 5 หม หรอ ไม อยางไร ? .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 4. ทานคดวา ในแตละวน เดกควรจะกนอาหารประเภทใดบาง ทจะชวยใหรางกาย เจรญเตบโต และสมบรณแขงแรง .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 5. ทานคดวา อาหารประเภทใดทจาเปนสาหรบผใหญ และผสงอาย ? .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

146

แบบสงเกตประกอบการสมภาษณ กรอบการสงเกต (จากการไปสงเกตทบานของกลมตวอยาง)

1. การกนอาหารในแตละมอของกลมตวอยาง และสมาชกในครอบครว (วตถดบทใชในการประกอบอาหาร การปรงอาหาร เปนตน) .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 2. ความคดเหนของผสงเกตเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของกลมตวอยาง และ สมาชกในครอบครวของกลมตวอยาง .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. บนทกของผสงเกต : .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

147

ตอนท 4 : แบบสมภาษณและแบบสงเกตครอบครวมความอบอน โปรดตอบคาถามตอไปน ตามความคดเหนของทานมากทสด 1. ทานเขาใจความหมายของคาวา ครอบครวมความอบอน อยางไร ? ครอบครวอบอนมความสาคญอยางไร ? .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 2. ทานมการปฏบตตอบคคลในครอบครวของทาน (พอ แม ลก ผสงอาย) อยางไรบาง ? (การดแล อบรมสงสอน ทาอาหารใหกน เปนตน) .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 3. ทานทากจกรรมตางๆ รวมกบครอบครวบอยหรอไม? (การชวยกนทาอาหาร การไปทาบญดวยกน เปนตน) .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 4. ทานคดวา การดแลครอบครวใหมความอบอนเปนสงจาเปนหรอไม และจะทาไดดวยวธ ใดบาง? .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 5. ทานคดวา ปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคมปจจบนน มาจากปญหาของครอบครวทขาดความอบอน หรอไม? อยางไร? .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

148

แบบสงเกต : การสงเกตการใชชวตกบครอบครวของกกลมตวอยาง กรอบการสงเกต (การสงเกตกลมตวอยางเมอยทบานและทอนๆ) 1. การปฏบตตวของกลมตวอยางตอบคคลในครอบครว ทงขณะอยทบานและนอกบาน (การปฏสมพนธกบครอบครวและคนอนๆ) 1.1 ......................................................................................................................... 1.2 ......................................................................................................................... 1.3 ......................................................................................................................... 1.4 ......................................................................................................................... 1.5 ......................................................................................................................... 2. การใชเวลากบครอบครว 2.1 ......................................................................................................................... 2.2 ......................................................................................................................... 2.3 ......................................................................................................................... 2.4 ......................................................................................................................... 2.5 ......................................................................................................................... 3. กจกรรมภายในครอบครว และกจกรรมทครอบครวทารวมกบชมชน 3.1 ......................................................................................................................... 3.2 ......................................................................................................................... 3.3 ......................................................................................................................... 3.4 ......................................................................................................................... 3.5 ......................................................................................................................... บนทกของผสงเกต .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

149

ตอนท 5 : แบบสมภาษณและแบบสงเกตการนาเอาหลกการในเรองเศรษฐกจ พอเพยง ขอความตอไปนเปนขอความเกยวกบการปฏบต เพอการนาเอาหลกการและแนวคด ในเรองเศรษฐกจพอเพยง ไปใชคาตอบของทานจะไมมผลกระทบใดๆ ตอตวทาน จงขอใหทาน ตอบขอคาถามตอไปนใหตรงกบความจรงในการปฏบตของทานมากทสด ลาดบ ขอความ นอย ปานกลาง มาก

1 พยายามอานเขยนภาษาไทยทกวน เพอใหมความรสามารถนาไปใชประโยชนได ทงเรองสวนตวและสามารถพงตวเองไดมากขน

2 ปรกษาหารอ พดคยหรอรวมกลมกบคนในชมชน เพอหาทางประหยดคาใชจายของการกนอยในครวเรอนและหาทางหารายไดมาทาประโยชนใหแกชมชนมากทสด

3 เอาใจใสหาทางปองกนแกไขปญหาในชมชน เชน ปญหาความยากจน ปญหายาเสพตด ปญหาโรคเอดสใหนอยลง

4 ดแลคนในครอบครวอยางใกลชด ใหความรก ความอบอนอยางสมาเสมอ เพอปองกนไมใหเกดปญหาตางๆ ในครอบครว

5 รวมมอกบคนอนๆ ในชมชน ทากจกรรมเพออนรกษสงแวดลอม เชน การปลกปาชมชน การดแล ทานบารงสภาพแวดลอมไมใหเสอมโทรม เปนตน

เหตผลขอ 1 .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

150

เหตผลขอ 2 .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. เหตผลขอ 3 .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. เหตผลขอ 4 .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. เหตผลขอ 5 .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

151

บนทกการสงเกตของผสงเกต : (เชน ความจรงใจในการตอบ และตวอยางตางๆ ทผถกสงเกตนามาเลาใหฟง เพอใหเหนวา ไดทาเรองทถามนนจรงๆ) 1. ......................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. 2. ......................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. 3. ......................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. 4. ......................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. 5. ......................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. บนทกความคดเหนของผสงเกต ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………..

152

การทดสอบความสามารถในการเขยน จงเขยนตามคาบอกตอไปน ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. (ลงชอ) ......................................................... ( ……………………………………. )

153

ภาคผนวก ค

ผลสารวจความตองการจาเปน (Need Assessment)

154

ผลสารวจความตองการจาเปน (Need Assessment)

อนดบ1

อนดบ2

อนดบ3

อนดบ4

อนดบ5

อนดบ6

อนดบ 7

อนดบ 8 ลาดบ

ตวชวด ตวชวด

จานวน คน

จานวน คน

จานวน คน

จานวน คน

จานวน คน

จานวน คน

จานวน คน

จานวน คน

รวม

21 เดกอาย 6 – 15 ป ไดรบการศกษาภาคบงคบ 9 ป

15

10

10

7

14

15

31

87

189 12 ครวเรอนมความ

มนคงในทอยอาศยและบาน

17

30

14

21

20

24

50

13

189 24 คนอาย 15 – 60 ป

อานออกและเขยนภาษาไทยได

63

11

15

13

18

16

30

23

189 7 เดกอาย 6 – 15 ป ได

กนอาหารอยางถกตองครบถวน

37

41

28

31

18

14

12

8

189 19 ครอบครวมความ

อบอน

21

33

38

17

45

18

13 4

189

29 คนในครวเรอนไมตดสรา

6

26

30

27

36

50

7

7

189

10 คนในครวเรอนมความรเรองการใชยาทถกตองเหมาะสม

10

14

27

28

23

20

36

31

189 37 คนมสทธไปใชสทธ

เลอกตง

20

24

27

45

15

32

10

16

189 รวม 189 189 189 189 189 189 189 189 1512

155

ภาคผนวก ง

แบบทดสอบกอนทดลอง (Pretest) และหลงทดลอง (Posttest)

156

แบบทดสอบกอน / หลงทดลอง การกนอาหารอยางถกตองครบถวน (คะแนนเตม 20 คะแนน)

คาชแจง ใหผเรยนอานคาถาม และตอบคาถามโดยใสเครองหมาย (ลงในชองวางทกาหนดไว

คาถาม ใช ไมใช

1. การปลกพชผกไวขายหรอทาอาหารควรมการดแลเรองดน เพยงอยางเดยว 2. การปลกพชผกควรใสปยหมก และปยคอก 3. ผกเกษตรอนทรย เปนผกทมสารพษ 4. ควรมการลางผกใหถกวธโดยการแชผกในนาเกลอประมาณ 10 นาท 5. ผทกนผกมาก ๆทาใหขบถายไดสะดวก 6. พอแมควรเปนแบบอยางทดใหแกลกในการกนอาหารอยางถกตองและ ครบ 5 หม

7. เนอไกเปนอาหารหมท 2 8. เนอหมทดควรมสแดงสด และมนสเหลอง 9. อาหารมอเยนของคนในครอบครวควรเปนขาวตม 10. ขาวสวย นาพรกหนม หมทอด ผกสดตาง ๆ ควรทาเปนอาหารมอเชา 11. กวยเตยวราดหนาเหมาะทจะทาเปนอาหารมอกลางวน 12. ควรรบประทานผลไมหลงอาหารทกมอ 13. นมพรองมนเนยเปนนมทไมควรใชเลยงทารก 14. การนาเนอสตวไปใสเกลอแลวนาไปผงแดด เปนการถนอมอาหาร 15. ขงออนนยมนามาดองใหมรสเปรยว เคม หวาน 16. ตมยาปลาใสเหดนางฟา สามารถใชพชผกสวนครวมาปรงอาหารได 17. พชผกสวนครวทปลกไว ควรเกบไปขายครงละมาก ๆ 18. การปลกพชผกสวนครวไวกนเอง เมอมเหลอกนาไปแจกเพอนบาน หรอนาไปขายเปนหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

19. การนาเงนไปใชจายอยางฟมเฟอยโดยไมจาเปน คอหลกเศรษฐกจพอเพยง 20. การทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ เปนการชวยประหยดคาใชจายในครอบครว

157

เฉลยแบบทดสอบกอนและหลงทดลอง การกนอาหารอยางถกตองครบถวน

(คะแนนเตม 20 คะแนน)

คาชแจง ใหผเรยนอานคาถาม และตอบคาถามโดยใสเครองหมาย ลงในชองวางทกาหนดไว

คาถาม ใช ไมใช

1. การปลกพชผกไวขายหรอทาอาหารควรมการดแลเรองดน เพยงอยางเดยว 2. การปลกพชผกควรใสปยหมก และปยคอกจะดกวาใชปยเคม 3. ผกเกษตรอนทรย เปนผกทมสารพษ 4. ควรมการลางผกใหถกวธโดยการแชผกในนาเกลอประมาณ 10 นาท 5. ผทกนผกมาก ๆทาใหขบถายไดสะดวก 6. พอแมควรเปนแบบอยางทดใหแกลกในการกนอาหารอยางถกตองและ ครบ 5 หม

7. เนอไกเปนอาหารหมท 2 8. เนอหมทดควรมสแดงสด และมนสเหลอง 9. อาหารมอเยนของคนในครอบครวควรเปนขาวตม 10. ขาวสวย นาพรกหนม หมทอด ผกสดตาง ๆ ควรทาเปนอาหารมอเชา 11. กวยเตยวราดหนาเหมาะทจะทาเปนอาหารมอกลางวน 12. ควรรบประทานผลไมหลงอาหารทกมอ 13. นมพรองมนเนยเปนนมทไมควรใชเลยงทารก 14. การนาเนอสตวไปใสเกลอแลวนาไปผงแดด เปนการถนอมอาหาร 15. ขงออนนยมนามาดองใหมรสเปรยว เคม หวาน 16. ตมยาปลาใสเหดนางฟา สามารถใชพชผกสวนครวมาปรงอาหารได 17. พชผกสวนครวทปลกไว ควรเกบไปขายครงละมาก ๆ 18. การปลกพชผกสวนครวไวกนเอง เมอมเหลอกนาไปแจกเพอนบาน หรอนาไปขาย เปนหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

19. การนาเงนไปใชจายอยางฟมเฟอยโดยไมจาเปน คอหลกเศรษฐกจพอเพยง 20. การทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ เปนการชวยประหยดคาใชจายในครอบครว

158

แบบทดสอบกอน / หลงทดลอง ครอบครวมความอบอน (คะแนนเตม 20 คะแนน)

คาชแจง ใหผเรยนอานคาถาม และตอบคาถามโดยใสเครองหมาย (ลงในชองวางทกาหนดไว

คาถาม ใช ไมใช

1. ปญหาในครอบครวเกดจากปญหาการเงน การศกษา และการเลยงดบตร 2. การอยรวมกนในครอบครวตองสรางความรก ความเขาใจ และสรางความสมพนธ ความอบอนรวมกน

3. คนในครอบครวทาอาหารรวมกนไมไดเปนการสรางความอบอนในครอบครว 4. การตอภาพ (Jigsaw) รวมกน เปนกจกรรมทสงเสรมความสมพนธกบคนในครอบครว 5. การทากจกรรมตาง ๆรวมกนในครอบครว ทาใหเกดความรกความเขาใจกนมากขน 6. การเขยนจดหมายตดตอกนระหวางพอ แม ลก เปนการสรางความผกพนและความอบอนในครอบครว

7. การจดกจกรรมหนาบานามอง เปนการสรางความรมมอกบคนในครอบครว 8. การตกแตงไมดอก ไมประดบ ตลอดทางเดน เปนการจดกจกรรมหนาบานนามอง 9. การทาบานเรอนใหสะอาด สวยงาม ทาใหคนมสขภาพกายและสขภาพจตดขน 10. ไมควรมการปลกผกสวนครว รวกนไดไวตามบานเรอนหรอในชมชน 11. การแขงขนกนทาอาหารใหครบ 5 หม ของคนในชมชน เปนสงทกอใหเกดความสมพนธกนในครอบครวและชมชน

12. การเลนกฬารวมกนของคนในชมชน ทาใหคนในชมชนมความสมพนธกนมากขน 13. ผสงอายทอยในชมชนตองดแลตนเองใหได ไมควรใหลกหลานดแล 14. ควรมการจดกจกรรมใหผสงอายในชมชนอยางนอยเดอนละ 1 ครง 15. การทาทอยอาศยใหสะอาด และหาเพอนบานใกลเคยงดแลผสงอาย ในกรณทลกหลานออกไปทาไร ไถนา หรออน ๆ จดเปนกจกรมทด

16. การปลกปาทดแทนเปนการอนรกษสงแวดลอม 17. การตดตนไมมาสรางบานหรอเฟอรนเจอรจานวนมาก ๆ เปนการอนรกษสงแวดลอม ไดเชนกน

18. การทาปยหมกชวภาพไวใชในครวเรอน เปนการลดรายจาย 19. การซอโทรทศนขนาด 32 นว จดวามความพอเพยงในครอบครว 20. การใชชวตทพอเพยง คอการใชจายอยางพอประมาณ มเหตผล และสรางภมคมกน ในตวเอง

159

เฉลยแบบทดสอบกอนและหลงทดลองครอบครวมความอบอน (คะแนนเตม 20 คะแนน)

คาชแจง ใหผเรยนอานคาถาม และตอบคาถามโดยใสเครองหมาย ลงในชองวางทกาหนดไว

คาถาม ใช ไมใช

1. ปญหาในครอบครวเกดจากปญหาการเงน การศกษา และการเลยงดบตร 2. การอยรวมกนในครอบครวตองสรางความรก ความเขาใจ และสรางความสมพนธ ความอบอนรวมกน

3. คนในครอบครวทาอาหารรวมกนไมไดเปนการสรางความอบอนในครอบครว 4. การตอภาพ (Jigsaw) รวมกน เปนกจกรรมทสงเสรมความสมพนธกบคนในครอบครว 5. การทากจกรรมตาง ๆรวมกนในครอบครว ทาใหเกดความรกความเขาใจกนมากขน 6. การเขยนจดหมายตดตอกนระหวางพอ แม ลก เปนการสรางความผกพนและความอบอนในครอบครว

7. การจดกจกรรมหนาบานนามอง เปนการสรางความรมมอกบคนในครอบครว 8. การตกแตงไมดอก ไมประดบ ตลอดทางเดน เปนการจดกจกรรมหนาบานนามอง 9. การทาบานเรอนใหสะอาด สวยงาม ทาใหคนมสขภาพกายและสขภาพจตดขน 10. ไมควรมการปลกผกสวนครว รวกนไดไวตามบานเรอนหรอในชมชน 11. การแขงขนกนทาอาหารใหครบ 5 หม ของคนในชมชน เปนสงทกอใหเกดความสมพนธกนในครอบครวและชมชน

12. การเลนกฬารวมกนของคนในชมชน ทาใหคนในชมชนมความสมพนธกนมากขน 13. ผสงอายทอยในชมชนตองดแลตนเองใหได ไมควรใหลกหลานดแล 14. ควรมการจดกจกรรมใหผสงอายในชมชนอยางนอยเดอนละ 1 ครง 15. การทาทอยอาศยใหสะอาด และหาเพอนบานใกลเคยงดแลผสงอาย ในกรณทลกหลานออกไปทาไร ไถนา หรออน ๆ จดเปนกจกรมทด

16. การปลกปาทดแทนเปนการอนรกษสงแวดลอม 17. การตดตนไมมาสรางบานหรอเฟอรนเจอรจานวนมาก ๆ เปนการอนรกษสงแวดลอม ไดเชนกน

18. การทาปยหมกชวภาพไวใชในครวเรอน เปนการลดรายจาย 19. การซอโทรทศนขนาด 32 นว จดวามความพอเพยงในครอบครว 20. การใชชวตทพอเพยง คอการใชจายอยางพอประมาณ มเหตผล และสรางภมคมกน ในตวเอง

160

ภาคผนวก จ

แบบสมภาษณเชงลก (Indepth Interview)

161

แบบสมภาษณเชงลก (Indepth Interview) ชอผใหสมภาษณ ..................................................................................... อาย ............... ป อยบานเลขท .............................................................. อาชพ ................................................. ระยะเวลาทอาศยอยในชมชนน ......... ป สาเรจการศกษาระดบ ............................................ ตาแหนงปจจบนในชมชน ........................................................................................................ สมภาษณโดย ..................................... วน/เดอน/ป ทสมภาษณ ........................................... วตถประสงคในการสมภาษณ 1. เพอทราบสภาพทวไปของชมชน ดานประวตความเปนมาของชมชน สภาพทางภมศาสตร เศรษฐกจ สงคม และการเมองการปกครอง 2. เพอทราบสภาพปจจบนของการดารงชวตและคณภาพชวตของคนในชมชน แนวคาถามเกยวกบสภาพทวไปและประวตความเปนมาของชมชน 1. ประวตความเปนมาของชมชน 1.1 ชมชนแหงนกอตงมาตงแต ป พ.ศ. ใด 1.2 ใครเปนกลมแรกทเขามาอาศยในชมชนน 1.3 ทมาและความหมายของชอชมชน 2. สภาพทางภมศาสตร 2.1 ขนาดและทตงของพนท 2.2 สภาพพนทภายในชมชน 2.3 สภาพปาไมทมอย มการปลกปาทดแทนบางหรอไม ถาม ปลกตนอะไร 2.4 แหลงนาทชาวบานใชอยอยทไหน ใชทาอะไร ใชกน หรอใชในการทาการเกษตร พอเพยงในการใชหรอไม 2.5 ถนนทใชในการคมนาคมสะดวกหรอไม ในอดต ชาวบานเดนทางกนอยางไร 2.6 ไฟฟา ประปา โทรศพท และเทคโนโลยใหมๆ ทาใหชวตความเปนอยของคนในชมชน เปลยนแปลงไปบางหรอไม อยางไร 3. สภาพทางเศรษฐกจ 3.1 อาชพหลกของคนในชมชน มอาชพเสรมหรอไม 3.2 คนในชมชนมวธการและขนตอนในการดาเนนงานอยางไร 3.3 ทนในการดาเนนงานไดมาจากไหน ใชทนสงหรอไม อยางไร 3.4 ผลผลตทคนในชมชนผลตได นามาใชเอง หรอนาไปขาย

162

3.5 ถานาไปขาย ขายทไหน ราคาเทาไหร คมทนหรอไม 3.6 การประกอบอาชพของคนในชมชน เมอประมาณ 20 ปกอน เมอเปรยบเทยบกบปจจบน เปลยนแปลงไปหรอไม อยางไร 4. สภาพทางสงคมและการเมองการปกครอง 4.1 คนในชมชนมฐานะแตกตางกนหรอไม สงเกตจากอะไร 4.2 คนในชมชนมการนบญาตกนอยางไร อะไรททาใหคนนบถอกนเปนญาต เชน โดยการแตงงาน การอยใกลชดกน การพงพาอาศยกน ฯลฯ 4.3 ในชมชนมการชวยเหลอกนหรอไมเวลาทมงาน ทงสวนตวและสวนรวม เชน งานบญตางๆ งานศพ ฯลฯ 4.4 คนในชมชนมการรวมกลมกนทากจกรรมตางๆ หรอไม เชน กลมแมบาน กลมจกสาน กลมทอผา ฯลฯ 4.5 การรวมกลมดงกลาวเกดขนไดอยางไร ใครเปนคนชกชวนใหมการรวมกลมกน และในชมชนมกลมตางๆ กกลม 4.6 ผลการรวมกลมเปนอยางไรบาง และมกลมใดทดเขมแขง ดจากอะไร 4.7 คนในชมชนมการทากจกรรมตางๆ รวมกบชมชนอนหรอไม ถาม ทาอะไรบาง เชน การทาบญ การแขงกฬา การคาขาย ฯลฯ 4.8 ในชมชนมสงยดเหนยวจตใจอะไรบาง เชน วด โบราณสถาน ฯลฯ 4.9 คนในชมชนไปทาบญทวดมากไหม ในโอกาสใดบาง 4.10 นอกจากการไปทาบญทวดแลว คนในชมชนใชวดเปนสถานททากจกรรมใดบาง เชน ประชม ปรกษาหารอเพอพฒนาทองถน อบรมเยาวชน ฯลฯ 4.11 คนในชมชนนบถอพระสงฆทวดมากนอยเพยงใด เพราะเหตใด 4.12 เวลาททางวดขอความชวยเหลอจากคนในชมชน วดไดรบความรวมมอมาก นอยเพยงใด 4.13 ภายในชมชนแหงน มโรงเรยน หรอ ศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน หรอไม ถาม กอตงขนตงแตเมอไหร คนในชมชนมสวนรวมในการกอตงโรงเรยน หรอศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน หรอไม อยางไร 4.14 มขอมลสภาพการดาเนนงานของโรงเรยนหรอศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน วา เปนรปแบบใด เชน จานวนคร พเลยงเดก นกเรยนระดบตางๆ และเดกกอนวยเรยน ฯลฯ 4.15 ชมชนนมคนไปศกษานอกชมชนระดบตางๆ จานวนเทาใด เชน อนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา อดมศกษา ฯลฯ 4.16 มจานวนผอานหนงสอไมออกในชมชนกคน มทสาหรบอานหนงสอ หรอแหลงเรยนรสาหรบชมชนหรอไม อยางไร 4.17 มคนในชมชนเรยนตอกบการศกษานอกโรงเรยน (กศน.) จานวนมากนอย

163

เพยงใด และใชสถานทใดเปนทเรยน 4.18 เวลาเจบปวยไปรกษากนทไหน 4.19 มจานวนสถานอนามย และการสาธารณสข เพยงพอหรอไม อยางไร ขอบเขตการใหบรการเปนเชนไร 4.20 งานประเพณของชมชนททากนเปนประจาทกปมอะไรบาง เวลาใด ม การประกอบกจกรรมกนอยางไร เกดจากความเชอเชนไร 4.21 ความเชอหรอศรทธาสงศกดสทธในหมบานทสบทอดกนมาเปนอยางไร 4.22 ลกษณะทางการเมอง การปกครองของชมชน เชน จานวนครวเรอน จานวนประชากรในชวงอายตางๆ ฯลฯ 4.23 คนในชมชนมสภาพความเปนอยอยางไร 4.24 หนวยงานของรฐเขามาชวยเหลอคนในชมชมมากนอยเพยงใด 4.25 สภาพการบรหารจดการชมชนเปนอยางไร ทานพอใจหรอไม อยางไร 4.26 มใครเปนผนาชมชนบาง 4.27 มกจกรรมใดของชมชนทเคยไดรบรางวล หรอเปนผลงานดเดนทไดรบประกาศเกยรตคณ

164

ภาคผนวก ฉ

แบบบนทกการใหคะแนนการอานออกเขยนภาษาไทยได

165

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 1 เรอง อกษรไทยและสระภาษาไทย

ลาดบท ชอ – สกล 1 (44)

2 (16)

3 (32)

รวม (92)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 2 เรอง การผสมอกษรกบสระ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (8)

2 (29)

3 (20)

รวม (57)

หมายเหต

166

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 3 เรอง การผสมอกษรกบสระ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (8)

2 (32)

3 (32)

รวม (72)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 4 เรอง การผสมอกษรกบสระ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (8)

2 (10)

3 (39)

4 (32)

5 (20)

รวม (109)

หมายเหต

167

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 5 เรอง การผสมอกษรกบสระ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (4)

2 (2)

3 (16)

4 (16)

รวม (38)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 6 เรอง การผนอกษรกลาง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (5)

3 (9)

4 (9)

รวม (28)

หมายเหต

168

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 7 เรอง การผนอกษรสง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (7)

2 (6)

3 (8)

4 (8)

รวม (29)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 8 เรอง การผนอกษรตา

ลาดบท ชอ – สกล 1 (10)

2 (5)

3 (10)

4 (10)

รวม (35)

หมายเหต

169

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 9 เรอง ตวสะกด กง กน กม เกย เกอว

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

3 (32)

4 (32)

รวม (70)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 10 เรอง ตวสะกด กก กด กบ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (5)

3 (32)

4 (32)

รวม (74)

หมายเหต

170

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 11 เรอง การอานเครองหมายทมคา - - -ๆ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (5)

3 (7)

4 (12)

5 (12)

รวม (39)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 12 เรอง ตวเลข

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (6)

3 (5)

4 (50)

5 (10)

รวม (74)

หมายเหต

171

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 13 เรอง รางกายของเรากบการดแลรางกายอยางพอเพยง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (76)

2 (82)

3 (42)

4 (96)

5 (21)

รวม (317)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 14 เรอง ครอบครวของฉน อยอยางพอเพยง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (12)

3 (24)

4 (72)

5 (48)

รวม (161)

หมายเหต

172

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 15 เรอง ครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (16)

3 (18)

4 (6)

5 (5)

รวม (48)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 16 เรอง อาหารของเรา และการกนอยอยางพอเพยง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (6)

3 (16)

4 (15)

5 (10)

รวม (52)

หมายเหต

173

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 17 เรอง อาชพบานเรา

ลาดบท ชอ – สกล 1 (7)

2 (7)

3 (8)

4 (10)

5 (10)

รวม (42)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 18 เรอง ปยธรรมชาต

ลาดบท ชอ – สกล 1 (4)

2 (10)

3 (8)

4 (36)

5 (45)

รวม (103)

หมายเหต

174

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 19 เรอง วถชวต และความพอเพยง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (10)

3 (3)

4 (35)

5 (35)

รวม (88)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 20 เรอง วถชวต และความพอเพยง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (6)

2 (4)

3 (3)

4 (8)

รวม (21)

หมายเหต

175

ภาคผนวก ช

แบบบนทกการใหคะแนนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน

176

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 1 เรอง อาหารหลก 5 หม และการเตรยมแปลงดนปลกผก

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (5)

3 (3)

4 (3)

รวม (16)

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 2 เรอง การเลอก การเตรยมเมลดพนธ การปลกผกและการดแลรกษาหลงปลกผก

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (5)

3 (6)

4 (5)

รวม (21)

177

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 3 เรอง การเตรยมทาปยหมก และปยคอก จากวสดทหาไดงายในชมชน

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (5)

3 (6)

รวม (16)

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 4 เรอง การปฏบตการทาปยหมก และปยคอก จากวสดทหาไดงายในชมชน

ลาดบท ชอ – สกล 1 (10)

2 (9)

รวม (19)

178

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 5 เรอง ประเภท ตวอยาง และการยกตวอยางการปลกผกอนๆ ทปลอดสารพษ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

3 (3)

รวม (9)

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 6 เรอง ปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของเดกสขนสยการกนอาหารของเดก และ

ประโยชนของอาหาร 5 หม

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (5)

3 (3)

รวม (11)

179

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 7 เรอง สขอนามยในการประกอบอาหาร

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (5)

3 (5)

รวม (15)

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 8 เรอง การเลอกซอวตถดบทมคณภาพในการประกอบอาหาร

ลาดบท ชอ-สกล 1 (5)

2 (5)

3 (5)

รวม (15)

180

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 9 เรอง การจดทารายการอาหารมอเชา กลางวน และเยนทถกตองตามหลกโภชนาการ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (15)

2 (3)

3 (3)

4 (3)

รวม (24)

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 10 เรอง การจดเตรยมอาหารเชาอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

3 (5)

รวม (11)

181

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 11 เรอง การจดเตรยมอาหารกลางวนอยางงายๆและมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

3 (5)

รวม (11)

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 12 เรอง การเตรยมอาหารเยนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

3 (5)

รวม (11)

182

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 13 เรอง คณคาทางโภชนาการของการดมนมววและนมถวเหลอง สาหรบเดกวย 6 -15 ป

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

รวม (6)

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 14 เรอง ประเภทและการสาธตการถนอมอาหาร

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

3 (3)

รวม (9)

183

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 15 เรอง ตวอยางและปฏบตการถนอมอาหาร

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

รวม (6)

แบบบนทกการใหคะแนน

ครงท 16 เรอง การทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (3)

3 (3)

4 (3)

รวม (14)

184

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 17 เรอง สาธตวธนาพชผกสวนครวทปลกไดเองมาจดทาอาหารสาหรบบรโภค

ลาดบท ชอ-สกล 1 (1)

2 (5)

รวม (6)

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 18 เรอง การจดจาหนายพชผกสวนครว/นาผกไปประกอบอาหารสาหรบศนยพฒนาเดก

กอนวยเรยน

ลาดบท ชอ – สกล 1 (5)

2 (5)

3 (3)

4 (3)

รวม (16)

185

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 19 เรอง ภาพรวมของกจกรมตางๆ ทศกษาควบคไปกบการใชหลกปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (6)

2 (6)

3 (6)

รวม (18)

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 20 เรอง สรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษา

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

รวม (6)

186

ภาคผนวก ซ

แบบบนทกการใหคะแนนครอบครวมความอบอน

187

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 1 เรอง ความสาคญของครอบครวทมตอการพฒนาคณภาพชวตของคนเรา

ลาดบท ชอ – สกล ด พอใช ตองปรบปรง หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 2 เรอง ลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงค และปญหาครอบครวไทยในปจจบน

ลาดบท ชอ – สกล ด พอใช ตองปรบปรง หมายเหต

188

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 3 เรอง การวางแผนและการนาเสนอการทากจกรรมรวมกนในครอบครว

ลาดบท ชอ – สกล ความเหมาะสม ความเปนไปได หมายเหต

หมายเหต X = ยกมอ O = ไมยกมอ

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 4 เรอง การชมวดทศนชด “ชวตทพอเพยง”

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

3 (3)

รวม (9)

4 หมายเหต

189

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 5 เรอง การวเคราะหความจาเปนตองม ตองใช ตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง

ลาดบท ชอ – สกล 1 (3)

2 (3)

3 (3)

4 (3)

รวม (12)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 6 เรอง ทบทวนการเรยนเพอการอานออกเขยนไดเขยนภาษาไทย “เขยนจดหมายถงแม”

ลาดบท ชอ – สกล เขยน (110)

อาน (110)

รวม (220)

หมายเหต

หมายเหต เขยนถก 1 คา ได 1 คะแนน ผด 0 คะแนน อาน ถก 1 คา ได 1 คะแนน ผด 0 คะแนน

190

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 7 เรอง การนาเสนอและผลทไดรบจากการปฏบตกจกรรมรวมกนของสมาชก

ในครอบครว “เลาสกนฟง”

ลาดบท ชอ – สกล นาเสนอวธการ

(1)

นาเสนอผลการปฏบต

(1)

รวม คะแนน

(2) หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 8 เรอง การจดกจกรรม “วนพบผสงอาย” การสรางความเขาใจและการดแลผสงอาย

ลาดบท ชอ – สกล ความเขาใจ (6)

การดแล (6)

รวมคะแนน (12)

หมายเหต

191

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 9 เรอง การอภปราย-จดตงชมรมผสงอายเพอชวยกนดแลผสงอายทถกทอดทง

ลาดบท ชอ – สกล การดแล (6)

การจดตงชมรม (6)

รวมคะแนน (12)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 10 เรอง การจดกจกรรมนาศกยภาพผสงอายมาใชใหเปนประโยชน

ลาดบท ชอ – สกล แนวคด (6)

การนามาใช (6)

รวมคะแนน (12)

หมายเหต

192

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 11 เรอง การจดกจกรรมสงเสรมความสมพนธระหวาง พอ-แม-ลกเกยวกบการตอภาพ

(Jigsaw)

ลาดบท ชอ – สกล การใชเวลาตอภาพ (3)

การรายงานผล (3)

รวมคะแนน (6)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 12 เรอง การจดกจกรรมลดรายจาย-เพมรายได

ลาดบท ชอ – สกล แนวคด (3)

กจกรรม (3)

รวม (6)

หมายเหต

193

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 13 เรอง ผเขารวมโครงการแสดงความคดเหน ในการลดรายจาย-เพมรายได

ลาดบท ชอ – สกล ความรวมมอ (3)

ความคดเหน (3)

รวม (6)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน

ครงท 14 เรอง การจดกจกรรม หนาบาน-นามอง เพอใหสมาชกในครอบครวไดทากจกรรมรวมกน

ลาดบท ชอ – สกล แนวความคด (3)

ความเปนไปได (3)

ความเหมาะสม (3)

รวม (9)

หมายเหต

194

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 15 เรอง รายงานการจดกจกรรม หนาบาน-นามอง มสวนสรางครอบครวใหอบอนไดอยางไร

ลาดบท ชอ – สกล ความวมมอ (3)

การจดกจกรรม (3)

ความสาเรจ (3)

รวม (9)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 16 เรอง การจดกจกรรม “จากครอบครว สชมชน” รวมมอกนปลกปา อนรกษสงแวดลอม

ลาดบท ชอ – สกล ความรวมมอ (3)

ความเหมาะสม (3)

วธปลกปา (3)

รวม (9)

หมายเหต

195

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 17 เรอง การจดกจกรรม การปลกปาชมชน ทดแทนปาไมทถกทาลาย

ลาดบท ชอ – สกล ความรวมมอ (3)

ผลสาเรจ (3)

รวม (6)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 18 เรอง การแขงขนการทาอาหารทมคณคาครบ 5 หม ตามหลกโภชนาการ

ลาดบท ชอ – สกล คณคาครบ 5 หม (3)

รสชาต (3)

ความสนกสนาน (3)

รวม (9)

หมายเหต

196

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 19 เรอง การจดกจกรรม “กฬาครอบครว”

ลาดบท ชอ – สกล ความรวมมอ (3)

ความสนกสนาน (3)

ความอบอน (3)

รวม (9)

หมายเหต

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 20 เรอง สรปความร และประโยชนทไดรบจากการจดกจกรรมเพอสรางครอบครวอบอน

ลาดบท ชอ – สกล ความรวมมอกลม (3)

ความสามารถในการสรป (3)

รวม (6)

หมายเหต

ภาคผนวก ฌ

แผนการสอน

198

คานา แผนการสอนโครงการการพฒนาคณภาพชวตโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จดทาขนเพอเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนบานจอมจนทร เนองจากกรมการ พฒนาชมชนไดสารวจ จปฐ. ในป พ.ศ. 2548 พบวา ชมชนนมตวชวดทไมผานเกณฑจานวน 8 ตวชวด ดงนน ผวจยจงกาหนดตวชวดทไมบรรลเปาหมาย จปฐ. จากการสอบถามความตองการจาเปนกบชมชนไดตวชวดเรยงลาดบความจาเปนจากมากมาหานอย จานวน 3 ตวชวด ไดแก ตวชวดท 24 คนอาย 15 – 60 ป อานออกเขยนภาษาไทยได ตวชวดท 7 เดกอาย 6 – 15 ป กนอาหารอยางถกตองครบถวน ตวชวดท 19 ครอบครวมความอบอน ซงตวชวดเหลานเปนปญหาทจะตองไดรบการแกไข เพอใหเกดคณภาพชวตทดในชมชน โดยแผนการสอนทจดทาขนมความครอบคลมตวชวดทง 3 ตวชวด ดงน 1. แผนการสอนการอานออกเขยนได จานวน 20 ครงๆ ละ 2 ชวโมง รวม 40 ชวโมง 2. แผนการสอนการกนอาหารไดอยางถกตองครบถวน จานวน 20 ครงๆ ละ 3 ชวโมง รวม 60 ชวโมง 3. แผนการสอนครอบครวอบอน จานวน 20 ครงๆ ละ 2 ชงโมง รวม 40 ชวโมง ในสวนขององคประกอบของแผนการสอนในการสอนแตละครงนน ประกอบดวย 3.1 จดประสงคเชงพฤตกรรม 3.2 เนอหา 3.3 กจกรรมประกอบดวยขนนาและขนสอน 3.4 สอการสอน 3.5 การประเมนผล 3.6 เกณฑการใหคะแนน แผนการสอนทผวจยจดทาขนน ไดนาไปทดลองใชกบผทไมใชกลมตวอยาง จานวน 5 คน และหาประสทธภาพของแผนการสอนทผานเกณฑเรยบรอยแลว จงไดนาไปทดลองใช กบหวหนาครอบครวหรอสมาชกทเปนผแทนหวหนาครอบครวในชมชนบานจอมจนทร จานวน 20 คน โดยใชเวลาในการทดลองใชแผนการสอน 3 แผนน จานวน 140 ชวโมง หลงจากทดลองใชแลว ผวจยไดนาขอมลไปวเคราะห สรปผล ประเมนผลและรายงานผล ซงแผนการสอน ฉบบนสามารถนาไปใชประโยชน โดยนาไปเปนตวอยาง หรอแนวทางในการพฒนาโครงการพฒนาคณภาพชวตของตวชวดอนๆ ทยงไมผานเกณฑความจาเปนพนฐาน นอกจากน ยงสามารถนาแผนนไปใชในการขยายผลกบชมชนอนๆทมสภาพใกลเคยงกบชมชนบานจอมจนทรตอไป

199

แผนการสอนครงท 1 เรอง อกษรไทย และสระภาษาไทย

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………….

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ : 1. อานอกษรไทยบนแผนภาพไดอยางถกตอง 2. บอกและเขยนอกษรไทยทมลกษณะคลายคลงกนไดอยางถกตอง 3. อานสระภาษาไทยไดอยางถกตอง เนอหา 1. อกษรไทยจานวน 44 ตว ก ข ฃ ค ฅ ฆ ง จ ฉ ช ซ ฌ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ด ต ถ ท ธ น บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ อ ฮ 2. อกษรไทยทมลกษณะคลายคลงกนจานวน 17 ค 1. ก ถ 2. ข บ 3. ค ด 4. จ ล 5. ฉ น 6. ช ซ 7. ด ต 8. ท ห 9. บ ป 10. ผ พ 11. ฝ ฟ 12. ถ ภ 13. ม น 14. ล ส 15. ว อ 16. ท ห 17. ธ ร

200

3. สระภาษาไทยจานวน 32 ตว

- ะ -า - - - - - -

เ-ะ เ- แ-ะ แ- โ-ะ โ- เ-าะ -อ

เ-อะ เ-อ เ – ยะ เ - ย เ- อะ เ- อ - วะ - ว

-ำ ใ- ไ- เ-า ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ

กจกรรม ขนนา ผสอนใหผเรยนดแผนภาพอกษรไทย และซกถามผเรยนเกยวกบอกษรไทยบนแผนภาพนนวา คออะไร นาไปใชประโยชนอะไร และถาจะทาใหเปนคาอานไดควรใชอะไรเขามาผสมกบตวอกษรนน เพอใหเกดความหมาย เชน กา กน เปนตน ขนสอน 1. ผสอนซกถามผเรยนวา มใครอานอกษรไทยบนแผนภาพไดบาง (ถามใหผเรยนลองออกมาอานใหเพอนๆ ฟง ถาไมมผสอนกอานใหผเรยนฟงแลวใหผเรยนอานตาม) 2. ผสอนอานอกษรไทยจานวน 44 ตว ใหผเรยนฟง แลวใหผเรยนทกคนอานตามพรอมกนจนคลอง จากนน ผสอนจงเขยนอกษรไทยบางตวบนแผนพลก (Flip Chart) แลวใหผเรยนตอบวา เปนอกษรอะไร และผสอนใหผเรยนอานอกษรไทยทง 44 ตว เปนรายบคคล โดยผสอนบนทกคะแนนไว 3. ผสอนใหผเรยนฝกเขยนอกษรไทย 44 ตว ตามแบบรางตวอกษร 4. ผสอนแบงกลมผเรยนเปน 4 แถวทนง แถวละ 5 คน แลวใหผเรยนแตละแถวแขงขนกน โดยผสอนใหทกคนสงเกตอกษรไทยบนแผนภาพวา อกษรไทยตวใดทมลกษณะคลายคลงกน จากนน ใหผเรยนบอกและออกไปเขยนอกษรไทยทมลกษณะคลายคลงกนบนแผนพลก เปนรายบคคลในแตละกลม เมอผเรยนทกคนในแตละแถวเขยนเสรจแลว ผสอนใหคะแนนพรอมทงเฉลยคาตอบบนแผนพลก และใหผเรยนฝกเขยนอกษรไทยทมลกษณะคลายคลงกนทง 16 ค 5. ผสอนใหผเรยนดเครองหมายบนแผนภาพ และบอกวา เครองหมายเหลานเรยกวา สระภาษาไทย จากนน ผสอนจงช และอานสระภาษาไทยใหผเรยนฟงทละตวและใหผเรยนออกเสยงสระภาษาไทยพรอมกนทกคน เมอผเรยนอานสระภาษาไทยจนคลองแลว ผสอนเขยนรปสระตางๆ ทละตวบนแผนพลก เชน - ะ - ใ ไ แ แลวถามผเรยนทกคนวา สระตวนเรยกวาอะไร จากนน จงใหผเรยนอานสระภาษาไทยจานวน 32 ตว โดยใหอาน

201

เปนรายบคคล และผสอนบนทกคะแนน 6. ผสอนใหผเรยนทกคนฝกเขยนสระภาษาไทย 32 ตว ตามแบบรางสระ 7. ผสอนอธบายเพมเตมใหผเรยนเขาใจวา เมอนาสระภาษาไทยมาผสมกบ อกษรไทย แลวจะเปนคาอานตางๆ สาหรบใชในการพดหรอเขยนไดมากมาย ตวอยาง เชน การนาอกษรไทย ม มาผสมกบสระอ อานวา ม การนาอกษรไทย จ มาผสมกบสระอะ อานวา จะ การนาอกษรไทย ป มาผสมกบสระไอ อานวา ไป การนาอกษรไทย ด มาผสมกบสระอา อานวา ดา การนาอกษรไทย น มาผสมกบสระอา อานวา นา ซงการผสมสระภาษาไทยกบอกษรไทยนน ผสอนจะสอนในครงตอไป สอการสอน 1. แผนภาพอกษรไทยจานวน 44 ตว 2. แผนภาพอกษรไทยทมลกษณะคลายคลงกน จานวน 16 ค 3. แผนภาพสระภาษาไทยจานวน 32 ตว การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานอกษรไทย จานวน 44 ตว เปนรายบคคล 44 คะแนน 2. จากคะแนนการเขยนอกษรไทยทมลกษณะคลายคลงกน 16 ค 32 คะแนน 3. จากคะแนนการอานสระภาษาไทย จานวน 32 ตว เปนรายบคคล 32 คะแนน รวมคะแนน 108 คะแนน

202

เกณฑการใหคะแนนการอานอกษรไทยจานวน 44 ตว (44 คะแนน)

คะแนนการอาน ขอความ

ถก = 1 ผด = 0 หมายเหต

ก อานวา กอ-ไก ข อานวา ขอ-ไข ฃ อานวา ขอ-ขวด ค อานวา คอ-ควาย ฅ อานวา คอ-คน ฆ อานวา คอ-ระ-คง ง อานวา งอ-ง จ อานวา จอ-จาน ฉ อานวา ฉอ-ฉง ช อานวา ชอ-ชาง ซ อานวา ซอ-โซ ฌ อานวา ชอ-กะ-เชอ ญ อานวา ยอ-หยง ฎ อานวา ดอ-ชะ-ดา ฏ อานวา ตอ-ปะ-ตก ฐ อานวา ถอ-ถาน ฑ อานวา ทอ-มน-โท ฒ อานวา ทอ-ผ-เถา ณ อานวา นอ-เนน ด อานวา ดอ-เดก ต อานวา ตอ-เตา ถ อานวา ถอ-ถง ท อานวา ทอ-ทะ-หาน ธ อานวา ทอ-ทง น อานวา นอ-หน บ อานวา บอ-ใบ-ไม ป อานวา ปอ-ปลา ผ อานวา ผอ-ผง

อานถก ให 1 คะแนน อานผด ให 0 คะแนน

203

คะแนนการอาน ขอความ

ถก = 1 ผด = 0 หมายเหต

ฝ อานวา ฝอ-ฝา พ อานวา พอ-พาน ฟ อานวา ฟอ-ฟน ภ อานวา พอ-สา-เพา ย อานวา ยอ-ยก ร อานวา รอ-เรอ ล อานวา ลอ-ลง ว อานวา วอ-แหวน ศ อานวา สอ-สา-ลา ษ อานวา สอ-ลอ-ส ส อานวา สอ-เสอ ห อานวา หอ-หบ ฬ อานวา รอ-จ-ลา อ อานวา ออ-อาง ฮ อานวา ฮอ-นก-ฮก

อานถก ให 1 คะแนน อานผด ให 0 คะแนน

204

เกณฑการใหคะแนนการเขยนอกษรไทยทมลกษณะคลายกนจานวน 16 ค (32 คะแนน)

เขยนถก เขยนผด ลาดบท

ตวอกษรทมลกษณะ คลายกน

ขอความทเขยน 1 ตว = 1 2 ตว = 2

1 ตว = 0 2 ตว = 0

หมายเหต

1 ก ถ 2 ข บ 3 ค ด 4 จ ล 5 ฉ น 6 ช ซ 7 ด ต 8 ท ห 9 บ ป 10 ผ พ 11 ฝ ฟ 12 ถ ภ 13 ม น 14 ล ส 15 ว อ 16 ธ ร

205

เกณฑการใหคะแนนการอานสระภาษาไทยจานวน 32 ตว (32 คะแนน)

คะแนนการอาน ขอความ ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

- ะ อานวา สะ-หระ-อะ -า อานวา สะ-หระ-อา - อานวา สะ-หระ-อ - อานวา สะ-หระ-อ - อานวา สะ-หระ-อ - อานวา สะ-หระ-ออ - อานวา สะ-หระ-อ - อานวา สะ-หระ-อ เ-ะ อานวา สะ-หระ-เอะ เ- อานวา สะ-หระ-เอ แ-ะ อานวา สะ-หระ-แอะ แ- อานวา สะ-หระ-แอ โ-ะ อานวา สะ-หระ-โอะ โ- อานวา สะ-หระ-โอ เ-าะ อานวา สะ-หระ-เอาะ -อ อานวา สะ-หระ-ออ เ-อะ อานวา สะ-หระ-เอะ เ-อ อานวา สะ-หระ-เอ เ- ยะ อานวา สะ-หระ-เอยะ เ- อานวา สะ-หระ-เอย เ- อะ อานวา สะ-หระ-เออะ เ- อ อานวา สะ-หระ-เออ

- วะ อานวา สะ-หระ-อวะ - ว อานวา สะ-หระ-อว -ำ อานวา สะ-หระ-อา ใ- อานวา สะ-หระ-ใอ ไ- อานวา สะ-หระ-ไอ เ-า อานวา สะ-หระ-เอา ฤ อานวา ร ฤๅ อานวา รอ ฦ อานวา ล ฦๅ อานวา ลอ

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

206

แผนการสอนครงท 2

เรอง การผสมอกษรกบสระ - ะ - า - - - - - -

เวลา 2 ชวโมง

……………………………………………………………………………………...........................

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานคาทผสมกนระหวางอกษร 7 ตวกบสระ 8 ตว และจากบตรคาไดอยางถกตอง 2. อานคาทนามาผสมกนหลายคา และรองเพลงสระอา ไดอยางถกตอง 3. เขยนคาอานตามรปภาพแตละภาพทกาหนดไวไดอยางถกตอง เนอหา 1. การผสมอกษรไทยจานวน 1 ตว กบสระจานวน 8 ตว อกษร 1 ตว คอ ก

สระ 8 ตว คอ - ะ - า - - - - - -

ก รวมกบ - ะ อานวา กะ

ก รวมกบ - า อานวา กา

ก รวมกบ - อานวา ก

ก รวมกบ - อานวา ก

ก รวมกบ - อานวา ก

ก รวมกบ - อานวา ก

ก รวมกบ - อานวา ก

ก รวมกบ - อานวา ก

207

2. การผสมอกษรไทยจานวน 7 ตว กบสระจานวน 8 ตว

สระ

อกษร

- ะ - า - - - - - -

ก กะ กา ก ก ก ก ก ก จ จะ จา จ จ จ จ จ จ ด ดะ ดา ด ด ด ด ด ด ต ตะ ตา ต ต ต ต ต ต บ บะ บา บ บ บ บ บ บ ป ปะ ปา ป ป ป ป ป ป อ อะ อา อ อ อ อ อ อ

3. คาทนามาผสมกนหลายคา ดงน

3.1 น - า นา ด - ด รวมกนเปน นา ด

ม - ม ร - รา ค - า คา รวมกน เปน ม รา คา

นา ด ม รา คา

3.2 ป - ป ม - ม ข - า ขา รวมกนเปน ป ม ขา

ร - ร

ร ป นา

นา ม ร ป

ด - ด

ด - ด

ง ด ป

208

3.3 อ - อ ก - า กา ห - า หา ง - ง อ กา หา ง 3.4 ต - ต ต ตะ ป ถ - ถอ มอ ถอ กะ ลา 3.5 ท - า ทา ยา ทา มอ มา ด มา ด ด ป นา ด ง ด ด ตะ ป ด ท ว ก ฬา ด ล เก เฮ ฮา ด นา ฬ กา ด ป ถอ ยา มา 4. รองเพลงสระ –า (อา) ต - า ตา ต - า ตา เราตองอานวา ตา ม - า มา เราตองอานวา มา ตา มา หา นา อา 5. เขยนคาอานตามรปภาพ ดงน กา ขา ตา นา ฝา ยา มอ กะลา ตะป อกา นาฬกา กฬา มะละกอ ศาลา มะระ มะล ชะน ทว

209

กจกรรม ขนนา ผสอนทบทวน โดยใหผเรยนดแผนภาพสระภาษาไทย และซกถามผเรยนวา ใครรจกสญลกษณเหลานบาง เขาเรยกวาอะไร และสญลกษณนเขาไวใชทาอะไร ขนสอน 1. ผสอนเขยนอกษร 1 ตว คอ ก และสระ 8 ตว คอ - ะ - า - - - -

- - (ในเนอหาขอท 1) และอธบายการผสมอกษรกบสระ พรอมทงอานใหผเรยนฟง แลวใหผเรยนอานตามจนคลอง

2. ผสอนชแผนภาพวธผสมอกษร 7 ตว กบสระ 8 ตว (ในเนอหาขอท 2) พรอมทงอธบายวา ถาจะใหรสระใหอานจากซายไปขวา ถาจะใหรอกษร ใหอานจากขางบนลงมาขางลาง หรอจากขางลางขนไปขางบนเปนแถว ๆ และผสอนอานพรอมทงชไปทอกษรและสระทผสมกน แลวใหผเรยนอานตามจนคลอง จงใหผเรยนอานเปนรายบคคล คนละ 1 แถว โดยผสอนชไปทแถวไหน ผเรยนตองอานไปตามแถวนน และผสอนบนทกคะแนน

3. ผสอนใหผเรยนฝกอานคาตางๆ ในเนอหาขอท 3.1 – 3.5 โดยผสอนอานใหฟงและผเรยนอานตามจนคลอง จงใหผเรยนอานเปนรายบคคลใน ขอท 3.5 และผสอนบนทกคะแนน

4. ผสอน สอนใหผเรยนรองเพลงสระ –า จนคลอง หลงจากนนผสอนใหผเรยนออกไปรองเพลงเปนรายบคคล โดยผสอนบนทกคะแนน

5. ผสอนใหผเรยนดรปภาพ และใหทกคนเขยนคาอานตามรปภาพแตละภาพโดยผสอนบนทกคะแนน

สอการสอน 1. แผนภาพอกษร 1 ตว และสระ 8 ตว 2. แผนภาพอกษร 7 ตว และสระ 8 ตว 3. แผนภาพการผสมอกษรกบสระใหเปนคาตามเนอหาขอท 3 4. แผนภาพเนอเพลงสระ –า 5. รปภาพจานวน 20 ภาพ

การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานผสมอกษร 7 ตว กบสระ 8 ตว 8 คะแนน 2. จากคะแนนการอานคาทมาผสมกนหลายคา ในเนอหาขอท 3 13 คะแนน 3. จากคะแนนการเขยนคาอานตามรปภาพ จานวน 19 รป 19 คะแนน รวมคะแนน 40 คะแนน

210

แบบบนทกการใหคะแนน

ครงท 2 เรอง การผสมอกษรกบสระ - ะ - า - - - - - -

ลาดบท ชอ-สกล 1

(8)

2

(29)

3

(20)

รวม

(57) หมายเหต

หมายเหต 1 หมายถง การอานผสมอกษร 7 ตวกบสระ 8 ตว คะแนนเตม 8 คะแนน 2 หมายถง การอานคาตาง ๆ ในเนอหาท 4.7 คะแนนเตม 29 คะแนน 3 หมายถง การเขยนคาอานตามรปภาพ คะแนนเตม 20 คะแนน รวมคะแนน 57 คะแนน

211

เกณฑการใหคะแนนการอานผสมอกษรไทยจานวน 1 ตว กบสระจานวน 8 ตว (8 คะแนน)

สระ อกษร

-ะ -า - - - - - - หมายเหต

ก กะ กา ก ก ก ก ก ก จ จะ จา จ จ จ จ จ จ ด ดะ ดา ด ด ด ด ด ด ต ตะ ตา ต ต ต ต ต ต บ บะ บา บ บ บ บ บ บ ป ปะ ปา ป ป ป ป ป ป อ อะ อา อ อ อ อ อ อ

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนเลอกอกษรไทยตวใดตวหนง จานวน 1 ตว แลวใหผเรยนอานผสมกบสระ ทง 8 ตว เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนแถวของอกษรกบผเรยนคนตอๆ ไป

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทนามาผสมกนหลายคา (13 คะแนน)

คะแนนการอาน ขอความ

ถก1 / ผด 0 ถก1 / ผด 0 ถก1 / ผด 0 ถก1 / ผด 0 หมายเหต

ต - ต ตอ อ ต - ต ตะ ป ต ตะ ป - ถ - ถอ ถอ ออ ถอ -

มอ ถอ กะ ลา มอ กะ ลา

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

212

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาตามรปภาพจานวน 19 รป (19 คะแนน)

การเขยนคาตามรปภาพ รปภาพ

ถก = 1 คะแนน / ผด = 0 คะแนน หมายเหต

กา ขา ตา นา ฝา ยา มอ ป กะลา ตะป อกา นาฬกา กฬา มะละกอ ศาลา มะระ มะล ชะน ทว

เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน

213

แผนการสอนครงท 3 เรอง การผสมอกษรกบสระ เ- ะ เ- แ – ะ แ- โ- ะ โ- เ-าะ -อ

เวลา 2 ชวโมง ............................................................................................................................................... จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานคาทผสมกนระหวางอกษรหลายตว กบสระ 8 ตว ไดอยางถกตอง 2. อานคาทนามาผสมกนหลายคา และรองเหลงสระโอไดอยางถกตอง 3. เขยนคาทผสมกนระหวางอกษรกบสระทกาหนดไวไดอยางถกตอง เนอหา 1. การผสมอกษรไทยจานวน 6 ตว กบสระจานวน 8 ตว

สระ อกษร

เ - ะ

เ -

แ - ะ แ - โ - ะ โ - เ - าะ - อ

ก เกะ เก แกะ แก โกะ โก เกาะ กอ ข ต ง ช ค เขะ เข แตะ แง โชะ โค เคาะ ขอ ต ป จ ง ค เตะ เต แปะ แจ โปะ โต เงาะ คอ ป ร พ อ ต ง เปะ เร แพะ แพ โอะ โป เตาะ งอ ฟ ห ว บ ล จ เฟะ เห แวะ แบ โละ โล เบาะ จอ อ ฮ ล พ ต เอะ เฮ แอะ แล โฮะ โล เพาะ ตอ 2. คาทนาอกษรและสระมาผสมกน 2 คา ดงน เกาะแกะ เกเร จอแจ งอแง แลแก แพะแกะ แวะแพ แกะเงาะ เตาะแตะ แบเบาะ เฮโล โปเก เกะกะ เอะอะ โปโล แตะคอ 3. คาทนาอกษรและสระมาผสมกนตงแต 4 คาขนไป ดงน ดโคขาเก ตมอเปาะแปะ ตามดโกโรโกโส ปดปมะแม ปเถาะ

214

4. เพลงสระ โ- (โอ) โอ สมโอ สงโต แตงโม ปนโต โอ คาเหลานลวนมสระ โ- เจา โ- ชอบอยหนาใคร ใคร พยญชนะชอบใจ วงไลตามหลงเจาสระ โ- (สามารถเปลยนเปนเพลงสระอนๆ ได เชน เ- แ- ไ- ใ-) 5. เขยนและอานคาทมสระ ดงน สระ เ-ะ ……………… …………… …………… ……………. สระ เ- ……………… …………… …………… ……………. สระ แ-ะ ……………… …………… …………… ……………. สระ แ- ……………… …………… …………… ……………. สระ โ-ะ ……………… …………… …………… ……………. สระ โ- ……………… …………… …………… ……………. สระ เ-าะ ……………… …………… …………… ……………. สระ -อ ……………… …………… …………… ……………. กจกรรม ขนนา ผสอนใหผเรยนดแผนภาพสระ และซกถามผเรยนวา สญลกษณตวนเรยกวาอะไร ขนสอน 1. ผสอนชแผนภาพวธผสมอกษรหลายตว กบสระ 8 ตว (ในเนอหาขอท 1) พรอมทงทบทวนโดยซกถามผเรยนวา ถาจะใหรสระใหอานจากไหนไปไหน ถาจะใหรอกษรใหอานจากไหนไปไหนไดบาง และผสอนอานพรอมทงชไปทอกษรและสระทผสมกน แลวใหผเรยนอานตามจนคลอง จงใหผเรยนอานเปนรายบคคล คนละ 1 แถว โดยผสอนชไปทแถวไหน ผเรยนตองอานไปตามแถวนน และผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนนาแผนภาพทนาอกษรและสระมาผสมกนหลายคา (ในเนอหาขอท 2) มาใหผเรยนฝกอาน โดยผสอนใหผเรยนทกคนลองอานคาเหลานนกอน จากนนผสอนสรปคาทผเรยนอานถกและผดแลวผสอนอานใหฟงแลวใหผเรยนอานตาม 3. ผสอนใหผเรยนแบงกลมเปน 4 กลมๆ ละ 5 คน แลวผสอนใหผเรยนดแผนขอความ (ในเนอหาขอท 3) จากนนผสอนชไปทกลมใด กลมนนตองอานขอความตามทผสอน ชใหอาน ทาเชนนกบทกกลม สลบกนไปมา จนครบ 4 ครง 4. ผสอนใหผเรยนดเนอเพลงสระ โ- (โอ) (ในเนอหาขอท 4) บนแผนพลก แลว ขออาสาสมครออกมารองเพลง 1 คน ในกรณทไมมใครรองเพลงได ผสอนจะสอนเพลงสระ โ- (โอ)

215

ใหผเรยนฟงแลวใหผเรยนรองตามจนคลอง จากนนผสอนจงใหผเรยนรองเพลงเปนรายบคคล (ผเรยนสามารถดเนอเพลงได) 5. ผสอนใหผเรยนดสระ (ในเนอหาขอท 5) ทผสอนกาหนดให และใหทกคนเขยนผสมอกษรและสระเขาดวยกนใหเปนคาอานทมความหมาย จานวน 32 คา และใหผเรยนอานคาตามทผเรยนเขยนมาสงผสอน และผสอนบนทกคะแนนเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนภาพอกษรหลายตว และสระ 8 ตว 2. แผนภาพอกษรและสระมาผสมกน 2 คา 3. แผนภาพการผสมอกษรกบสระตงแต 4 คาขนไป 4. แผนภาพเนอเพลงสระ โ – (โอ) 5. ใบงานการเขยนคาทมสระตามทกาหนดให การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานผสมอกษรหลายตว กบสระ 8 ตว 8 คะแนน 2. จากคะแนนการเขยนคาทผสมสระ จานวน 32 คา 32 คะแนน 3. จากคะแนนการอานคาทผเรยนเขยน จานวน 32 คา 32 คะแนน รวมคะแนน 72 คะแนน

216

แบบบนทกการใหคะแนน ครงท 3 เรอง การผสมอกษรกบสระ เ- ะ เ- แ – ะ แ- โ- ะ โ- เ-าะ

ลาดบท ชอ – สกล 1 (8)

2 (32)

3 (32)

รวม (72)

หมายเหต

หมายเหต 1 หมายถง การอานผสมอกษรหลายตว กบสระ 8 ตว คะแนนเตม 8 คะแนน 2 หมายถง การเขยนคาทผสมสระ จานวน 32 คา คะแนนเตม 32 คะแนน 3 หมายถง การอานคาทผเรยนเขยน จานวน 32 คา คะแนนเตม 32 คะแนน รวมคะแนน 72 คะแนน

217

เกณฑการใหคะแนนการผสมอกษรไทยหลายตว กบสระจานวน 8 ตว (8 คะแนน)

สระ อกษร

เ-ะ เ- แ-ะ แ- โ-ะ โ- เ-าะ -อ หมายเหต

ก เกะ เก แกะ แก โกะ โก เกาะ กอ ข ต ง ช ค เขะ เข แตะ แง โชะ โค เคาะ ขอ ต ป จ ง ค เตะ เต แปะ แจ โปะ โต เงาะ คอ ป ร พ อ ต ง เปะ เร แพะ แพ โอะ โป เตาะ งอ ฟ ห ว บ ล จ เฟะ เห แวะ แบ โละ โล เบาะ จอ อ ฮ ล พ ต เอะ เฮ แอะ แล โฮะ โล เพาะ ตอ

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนเลอกอกษรในแถวใดแถวหนง แลวใหผเรยนอานผสมกบสระทง 8 ตว เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนแถวของอกษรกบผเรยนคนตอๆ ไป

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาทมสระจานวน 32 คา (32 คะแนน)

คะแนนการเขยนคาท 1

คะแนนการเขยนคาท 2

คะแนนการเขยนคาท 3

คะแนนการเขยนคาท 4

หมายเหต สระ ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

เ-ะ เ- แ-ะ แ- โ-ะ โ- เ-าะ -อ

เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ผสอนกาหนดสระทง 8 ตว แลวผเรยนกาหนดอกษรในการเขยนเอง

218

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทมสระจานวน 32 คา ตามทผเรยนเขยน (32 คะแนน)

คะแนนการอานคาท 1

คะแนนการอานคาท 2

คะแนนการอานคาท 3

คะแนนการอานคาท 4 หมายเหต

สระ

ถก=1 ผด=0 ถก=1 ผด=0 ถก=1 ผด=0 ถก=1 ผด=0 เ-ะ เ- แ-ะ แ- โ-ะ โ- เ-าะ -อ

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

219

แผนการสอนครงท 4 เรอง การผสมอกษรกบสระ เ - อะ เ - อ เ - ย ะ เ - ย เ – อะ เ – อ - วะ – ว

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………..

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานคาทผสมกนระหวางอกษรหลายตว กบสระ 8 ตว ไดอยางถกตอง 2. อานคาทนามาผสมกนหลายคา และรองเพลงสระ – ว ไดอยางถกตอง 3. เขยนและอานคาทผสมกนระหวางอกษรกบสระทกาหนดไวไดอยางถกตอง เนอหา 1. การผสมอกษรไทยหลายตว กบสระจานวน 8 ตว

สระ อกษร

เ -อ ะ

เ –อ

เ - ย ะ

เ - ย

เ – อะ

เ – อ

- วะ

- ว

ค จ ก ต เคอะ เจอ เกยะ เกย เกอะ เกอ กวะ ตว ง ฌ ช ข ฉ ม เงอะ เฌอ เชยะ เชย เชอะ เขอ ฉวะ มว จ ธ ผ ม จ บ เจอะ เธอ เผยะ เมย - เจอ ผวะ บว ท ด ส ย บ อ เทอะ เดอ เสยะ เยย - เบอ อวะ ผว ย ร ฟ ส ร ว เยอะ เรอ เฟยะ เสย - เรอ - วว ล อ ป ฮ ส ห เลอะ เออ เปยะ เฮย - เสอ - หว 2. คาทนาอกษรและสระมาผสมกน 2 คา ดงน เจอะเจอ เลอะเทอะ หวเรอ เรอเยอะ เจอเสอ ผวเมย เธอเรอ เรอเสย เจอเมย เสยตว ตวเมย เจอเธอ หววว ผวะเผยะ บงเยอะ

220

3. คาทนาอกษรและสระมาผสมกนตงแต 2 คาขนไป ดงน ปดปมะเมย ปมะแม ปเถาะ เจอเธอดเทอะทะ กระเฌอมเยอะแยะ ววตวเมย อาเฮยแกหวเสย ตาเจอตววเผยะเผยะ 4. เพลงสระ – ว (อว) บออว เราอานวา บว ดใบบว ในนาตาเรา ตออว เราอานวา ตว ตวอะไร เกาะในใบบว มาซ ด ตวอะไร เกาะใบบว ดตวโต โต 5. เขยนและอานคาทมสระ ดงน สระ – ว ……………… …………… …………… ……………. สระ เ – ย ……………… …………… …………… ……………. สระ เ-อ ……………… …………… …………… ……………. สระ เ - อะ ……………… …………… …………… ……………. สระ เ – อ ……………… …………… …………… ……………. สระ - วะ ……………… …………… …………… ……………. สระ เ - ย ะ ……………… …………… …………… ……………. สระ เ – อะ ……………… …………… …………… ……………. กจกรรม ขนนา ผสอนใหผเรยนดแผนภาพสระ และชไปทสระตวใดตวหนง แลวถามผเรยนวาสญลกษณตวนเรยกวา อะไร ขนสอน 1. ผสอนชแผนภาพวธผสมอกษรหลายตว กบสระ 8 ตว (ในเนอหาขอท 1) พรอมทงทบทวนโดยซกถามผเรยนวา ถาจะใหรสระใหอานจากไหนไปไหน ถาจะใหรอกษรใหอานจากไหนไปไหนไดบาง และผสอนอานพรอมทงชไปทอกษรและสระทผสมกน แลวใหผเรยนอานตามจนคลอง จากนนผสอนชไปทคาไหนแลวใหผเรยนตอบเปนรายบคคลๆ ละ 3 คา และผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนนาแผนภาพทนาอกษรและสระมาผสมกน 2 คา (ในเนอหาขอท 2) มา

221

ใหผเรยนฝกอาน โดยผสอนใหผเรยนทกคนลองอานคาบนแผนภาพกอน แลวผสอนสรปคาทผเรยนอานถกและผด และผสอนอานใหผเรยนฟง ผเรยนอานตามจนคลอง จากนนผสอนแจกใบงาน แลวผสอนอานคาในเนอหา 10 คา โดยออกเสยงอยางชาและชดเจน คาละประมาณ 2 ครง เมออานจบใหผเรยนขดเสนใตเฉพาะคาทผสอนอาน และผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนใหผเรยนแบงกลมเปน 5 กลม ๆละ 4 คน แลวผสอนใหผเรยนดแผนขอความ (ในเนอหาขอท 3) จากนนผสอนใหแขงขนกน โดยใหแตละกลมออกมาอานขอความบนแผนภาพ แลวผสอนบนทกคะแนนการแขงขนของแตละกลม จากนนผสอนอานแลวใหผเรยนอานตามจนคลอง แลวผสอนใหทกกลมแขงขนกนใหม ผสอนบนทกคะแนนแลวเปรยบเทยบคะแนนการพฒนาของแตละกลม หากกลมใดมผลการพฒนามากทสด กใหมารบรางวลจากผสอน 4. ผสอนใหผเรยนดเนอเพลงสระ – ว (ในเนอหาขอท 4) บนแผนพลก แลวใหผเรยนจบคกน 1 ค แลวใหออกมารองเพลงรวมกน ถาผเรยนรองคาไหนไมไดผสอนจะรองเพลงใหฟงในสวนทผเรยนรองไมได เมอทงครองเพลงจบแลว ผสอนจงรองเพลงแลวใหผเรยนรองตามจนคลอง จากนนผสอนจงใหผเรยนรองเพลงเปนคอกครง โดยทผเรยนสามารถดเนอเพลงได และผสอนบนทกคะแนน 5. ผสอนใหผเรยนดสระ (ในเนอหาขอท 5) ทผสอนกาหนดให และทกคนเขยนผสมอกษรและสระเขาดวยกนใหเปนคาอานทมความหมาย จานวน 32 คา และใหผเรยนอานคาตามทผเรยนเขยนมาสงผสอนคนละ 20 คา และผสอนบนทกคะแนนเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนภาพอกษรหลายตว และสระ 8 ตว 2. แผนภาพอกษรและสระมาผสมกน 2 คา 3. แผนภาพการผสมอกษรกบสระตงแต 2 คาขนไป 4. แผนภาพเนอเพลงสระ – ว 5. ใบงานการเขยนคาทใชสระตามทกาหนดให การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานผสมอกษรหลายตว กบสระ 8 ตว 8 คะแนน 2. จากคะแนนการอานคาทนาอกษรและสระมาผสมกน 6 คา 6 คะแนน 3. จากคะแนนการรองเพลงสระ – ว จานวน 39 คา 39 คะแนน 4. จากคะแนนการเขยนคาทผสมสระ จานวน 32 คา 32 คะแนน 5. จากคะแนนการอานคาทผเรยนเขยน จานวน 20 คา 20 คะแนน รวมคะแนน 105 คะแนน

222

เกณฑการใหคะแนนการอานอกษรไทยหลายตวกบสระจานวน 8 ตว (8 คะแนน)

สระ อกษร

เ-อะ เ-อ เ- ยะ เ- เ- อะ เ- อ - วะ - ว หมายเหต

ค จ ก ต เคอะ เจอ เกยะ เกย เกอะ เกอ กวะ ตว ง ฌ ช ข ฉ ม เงอะ เฌอ เชยะ เชย เชอะ เขอ ฉวะ มว จ ผ ม จ บ เจอะ เธอ เผยะ เมย - เจอ ผวะ บว ท ด ส ย อ บ เทอะ เดอ เสยะ เยย - เบอ อวะ ผว ย ร ฟ ส ร ว เยอะ เรอ เฟยะ เสย - เรอ - วว ล อ ฮ ส ห เลอะ เออ เปยะ เฮย - เสอ - หว

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนเลอกอกษรในแถวใดแถวหนง แลวใหผเรยนอานผสมกบสระทง 8 ตว เปนรายบคคลโดยผสอนควรเปลยนแถวของอกษรกบผเรยนคนตอๆ ไป

เกณฑการใหคะแนนการอานอกษรและสระมาผสมกนเปนคา 2 คา (6 คะแนน)

คะแนนการอาน หมายเหต ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

อานถกคาละ = 1

เจอะ เจอ เลอะ เทอะ หว เรอ อานผดคาละ = 0 เรอ เยอะ เจอ เสอ ผว เมย ถ. หมายถงถก เธอ เรอ เรอ เสย เจอ เมย ผ. หมายถงผด เสย ตว ตว เมย เจอ เธอ 1 หมายถง คะแนน หว วว ผวะ เผยะ บง เยอะ 0 หมายถง คะแนน

หมายเหต ใหผสอนเลอกคาในแถวใดแถวหนง แลวใหผเรยนอานคาในแถวนนเปน รายบคคล โดยผสอนควรเปลยนแถวของคากบผเรยนคนตอๆ ไป

223

เกณฑการใหคะแนนการรองเพลงสระ - ว (อว) (39 คะแนน)

คะแนนการรองเพลง ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

บอ อว เรา อาน วา บว - ถกคาละ = 1 ด ใบ บว ใน นา ตา เรา ผดคาละ = 0 ตอ อว เรา อาน วา ตว - ตว อะ ไร เกาะ ใน ใบ บว มา ซ ด ตว อะ ไร - 1 = 1 คะแนน เกาะ ใบ บว ด ตว โต โต 0 = 0 คะแนน

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาทมสระจานวน 32 คา (32 คะแนน)

คะแนนการเขยนคาท 1

คะแนนการเขยนคาท 2

คะแนนการเขยนคาท 3

คะแนนการเขยนคาท 4 หมายเหต

สระ ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

- ว เ- ย เ-อ เ-ะ เ- อ - วะ เ- ยะ เ- อะ

เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ผสอนกาหนดสระทง 8 ตว แลวผเรยนกาหนดอกษรในการเขยนเอง

224

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทมสระจานวน 20 คา (20 คะแนน)

คะแนนการอานคาท 1

คะแนนการอานคาท 2

คะแนนการอานคาท 3

คะแนนการอานคาท 4 หมายเหต

สระ

ถก=1 ผด=0 ถก=1 ผด=0 ถก=1 ผด=0 ถก=1 ผด=0 - ว เ- ย เ-อ เ-ะ เ- อ - วะ เ- ยะ เ- อะ

ถก 1 คา =1 ผด 1 คา =0

หมายเหต ผสอนสมเลอกคาทผเรยนเขยนมาสง จานวน 20 คา แลวใหผเรยนอานตามคา ทผสอน ชใหอานจานวน 20 คา

225

แผนการสอนครงท 5 เรอง การผสมอกษรกบสระ - ำ ใ- ไ- เ-า และการอานออกเสยง ฤ ฤา ฦ ฦา

เวลา 2 ชวโมง………………………………………………………………………………………………

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานคาทผสมกนระหวางอกษรหลายตว กบสระ 4 ตว ไดอยางถกตอง 2. อานคาทนามาผสมกนหลายคา และรองเพลงสระ - ำ ไดอยางถกตอง 3. ทองคาศพททใช ใ - (ไมมวน) ไดอยางถกตอง 4. เขยนและอานคาทผสมกนระหวางอกษรกบสระทกาหนดไวไดอยางถกตอง เนอหา 1. การผสมอกษรไทยหลายตว กบสระ จานวน 8 ตว

สระ อกษร - ำ ใ- ไ- เ-า

ก จ กา ใจ ไก เกา ค ด ข ช คา ใด ไข เขา จ น ช ง จา ใน ไช เงา ด บ ท ฉ ดา ใบ ไท เฉา ต ส ป ต ตา ใส ไป เตา น ย ฟ ผ นา ใย ไฟ เผา ย อ ยา - ไอ เอา 2. คาทนาอกษรและสระมาผสมกน 2 คา ดงน กายา คานา จาคา จานา ใจดา เอาใจ ใบเฉา เอาไป เผาไฟ เตาเผา เตาไฟ ในใจ

226

3. เพลงสระ -ำ (อา) ท – อา – ทา ท – อา – ทา ความด เราทา เราจงทาแตความด ชาวนาทานา จงมขาวปลาเลยงชพชว ชาวนาทาด ชาวนานนมบญคณแกเรา หมายเหต อาจรองเพลง ไ - หรอ ใ- หรอ เ-า (เอา) 4. คาศพททใชไมมวน 20 คา ผใหญหาผาใหม ใหสะใภใชคลองคอ ใฝใจเอาใสหอ มหลงใหลใครขอด จะใครลงเรอใบ ดนาใสและปลาป สงใดอยในต มใชอยใตตงเตยง บาใบถอใยบว หตามวมาใกลเคยง ทองจาอยาหลกเลยง ยสบมวนจาจงด 5. เสยงสระ ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ ฤ อานออกเสยงได 3 เสยง คอ ร ร เรอ อานออกเสยง ร เชน ฤทธ (อานวา รด) อานออกเสยง ร เชน ฤด (อานวา รด) ฤด (อานวา รด) อานออกเสยง เรอ เชน ฤกษ (อานวา เรก) ฤๅ อานออกเสยง รอ เชน ฤๅษ (อานวา รอ - ส) ฦ อานออกเสยง ล เชน รฦก (อานวา ระ - ลก) ฦๅ อานออกเสยง ลอ เชน ฦๅชา (อานวา ลอ – ชา)

6. เขยนและอานคาทมสระ ดงน สระ –ำ ……………. ...……………. . .…………….. ……..………. สระ ใ - ……………. ...……………. . .…………….. ……..………. สระ ไ - ……………. ...……………. . .…………….. ……..………. สระ เ – า ……………. ...……………. . .…………….. ……..……….

227

กจกรรม ขนนา ผสอนทบทวนเรองการอานและเขยนอกษรและสระ โดยสมใหผเรยนออกมาเขยนอกษรบนแผนพลกตามทผสอนบอก ครงละ 1 คน คนละ 2 ตว จานวน 3 คน แลวผสอนจงชใหผเรยนทกคนอานตวอกษร และสระทผเรยนทง 3 คน ออกมาเขยนพรอมๆ กนอกครงหนง ขนสอน 1. ผสอนชแผนภาพวธผสมอกษรหลายตว กบสระ 4 ตว (ในเนอหาขอท 1) พรอมทงทบทวนโดยซกถามผเรยนวา ถาจะใหรสระใหอานจากไหนไปไหน ถาจะใหรอกษรใหอานจากไหนไปไหนไดบาง และผสอนอานพรอมทงชไปทอกษรและสระทผสมกน จนกระทงผเรยนอานจนคลอง จากนนผสอนนาบตรคาฝกอานสระในเนอหาขอท 1 มาใหผเรยนอานเปนรายบคคล ๆ คนละ 2 คา และผสอนบนทกคะแนน 2. อกษรและสระมาผสมกน 2 คา (ในเนอหาขอท 2) มาใหผเรยนฝกอาน โดยผสอนสมเรยกผเรยนทละคนจานวน 5 คน โดยใหผเรยนลองอานคาบนแผนภาพกอน จากนนผสอนสรปคาทผเรยนอานถก2. ผสอนนาแผนภาพทนาและผด แลวผสอนจงอานใหผเรยนฟง ผเรยนอานตามจนคลอง จากนนในคาท 1 ผสอนปดตวอกษร เปดสระ และคาอาน โดยถามผเรยนวาตวอกษรทผสอนปดไวนนคอตวอกษรอะไร และคาท 2 ผสอนปดทสระ เปดตวอกษร และคาอาน สาหรบคาท 3 ผสอนปดทคาอาน เปดทตวอกษรและสระ ทาเชนนสลบกนไปมาคนละ 3 คา และผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนใหผเรยนดเนอเพลงสระ -ำ (อา) (ในเนอหาขอท 3) บนแผนพลก แลวแบงผเรยนเปน 2 กลม ๆละ 10 คน แลวใหแตละกลมออกมารองเพลง ถาผเรยนรองคาไหนไมไดผสอนจะรองเพลงใหฟงในสวนทผเรยนรองไมได เมอรองเพลงจบแลว ผสอนรองเพลง แลวใหผเรยนรองตามจนคลอง จากนนผสอนจงใหผเรยนทกคนรองเพลงพรอมกน โดยทผเรยนสามารถดเนอเพลงได จากนนผสอนใหผเรยนออกมารองเพลงเปนกลมๆ ละ 4 คน แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอนทองคาศพททใชไมมวน (ในเนอหา ขอท 4) แลวใหผเรยนทองตามจนคลอง แลวผสอนสมเรยกผเรยนออกมาทองศพทโดยดขอความไดจานวน 3 คน โดยผสอนสงเกตการทองศพทวามทองศพทถก ผด กคา จากนนผสอนใหผเรยนทกคนไปทองคาศพทดงกลาวเปนการบาน 5. ผสอนใหผเรยนดภาพพลก แลวสอนคาอานสระ (ในเนอหาขอท 5) โดยใหผเรยนฝกอานจนคลอง แลวผสอนใหผเรยนดบตรคาและอานคาใชสระเหลานนพรอมกนทกคน โดยผสอนสงเกตวามใครไมอานออกเสยงบาง ถามคนไมอานออกเสยง ผสอนใหผเรยนคนนนออกมาอานทละคน

228

6. ผสอนใหผเรยนดสระ (ในเนอหาขอท 6) ทผสอนกาหนดให และใหทกคนเขยนผสมอกษรและสระเขาดวยกนใหเปนคาอานทมความหมาย จานวน 16 คา และใหผเรยนอานคาตามทผเรยนเขยนมาสงผสอน และผสอนบนทกคะแนนเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนภาพอกษรหลายตว และสระ 4 ตว 2. แผนภาพอกษรและสระมาผสมกน 2 คา 3. แผนภาพเนอเพลงสระ -ำ (อา) 4. แผนภาพคาศพททใชไมมวน 20 คา 5. แผนภาพสระ ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ 6. ใบงานการเขยนคาทใชสระตามทกาหนดให การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานผสมอกษรหลายตว กบสระ 4 ตว 4 คะแนน 2. จากคะแนนการอานคาทนาอกษรและสระมาผสมกน 2 คา 4 คะแนน 3. จากคะแนนการเขยนคาทผเรยนเขยน จานวน 16 คา 16 คะแนน 4. จากคะแนนการอานคาทผเรยนเขยน จานวน 16 คา 16 คะแนน รวมคะแนน 40 คะแนน

229

เกณฑการใหคะแนนการอานผสมอกษรไทยหลายตวกบสระ 4 ตว (4 คะแนน)

สระ อกษร

-ำ ใ- ไ- เ-า หมายเหต

ก จ กา ใจ ไก เกา ค ด ข ช คา ใด ไข เกา จ น ช ง จา ใน ไช เงา ด บ ท ฉ ดา ใบ ไท เฉา ต ส ป ต ตา ใส ไป เตา น ย ฟ ผ นา ใย ไฟ เผา ย อ ยา - ไอ เอา

อานถกคาละ = 1 อานผดคาละ = 0

หมายเหต ใหผสอนเลอกอกษรในแถวใดแถวหนง แลวใหผเรยนอานผสมกบสระทง 4 ตว เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนแถวของอกษรกบผเรยนคนตอๆ ไป เกณฑการใหคะแนนการอานคาทนาอกษรและสระมาผสมกน 2 คา (4 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ขอความ ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

กายา คานา กา ยา คา นา จาคา จานา จา คา จา นา ใจดา เอาใจ ใจ ดา เอา ใจ ใบเฉา อาไป ใบ เฉา เอา ไป เผาไฟ เตาเผา เผา ไฟ เตา เผา เตาไฟ ในใจ เตา ไฟ ใน ใจ

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนเลอกคาอานจานวน 1 แถว แลวใหผเรยนอานคา จานวน 1 แถว นน เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนคาอานครงละ 1 แถวกบ ผเรยนคนตอๆ ไป

230

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาทนาอกษรและสระมาผสมกน 2 คา (16 คะแนน)

คะแนนการเขยนคาท 1

คะแนนการเขยนคาท 2

คะแนนการเขยนคาท 3

คะแนนการเขยนคาท 4 หมายเหต

สระ ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

-ำ ใ- ไ- เ-า

ถก 1 คา = 1 ผด 1 คา = 0

หมายเหต ผสอนกาหนดสระทง 4 ตว แลวผเรยนกาหนดอกษรในการเขยนเอง

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทนาอกษรและสระมาผสมกน 2 คา (16 คะแนน)

คะแนนการอานคาท 1

คะแนนการอานคาท 2

คะแนนการอานคาท 3

คะแนนการอานคาท 4

หมายเหต สระ

ถก=1 ผด=0 ถก=1 ผด=0 ถก=1 ผด=0 ถก=1 ผด=0 -ำ ใ- ไ- เ-า

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

231

แผนการสอนครงท 6 เรอง การผนอกษรกลาง

เวลา 2 ชวโมง………………………………………………………………………………………………………

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถผนอกษรกลางโดยใชวรรณยกตไดอยางถกตอง 1. อานคาทผนจากอกษรกลางตงแต 2 คาขนไปไดอยางถกตอง 2. อานคาทผนจากอกษรกลางเปนประโยคไดอยางถกตอง 3. เขยนและอานคาทผนจากอกษรกลางไวไดอยางถกตอง เนอหา อกษรกลาง ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ ผนดวยวรรณยกต - (ไมเอก) - (ไมโท) – (ไมตร) - (ไมจตวา) 1. การผนอกษรกลางพรอมสระ และออกเสยงวรรณยกต 1.1 อกษรกลางพรอมสระ – า (อา) เรยกวา เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา) กา กา กา กา กา จา จา จา จา จา ดา ดา ดา ดา ดา ตา ตา ตา ตา ตา บา บา บา บา บา ปา ปา ปา ปา ปา อา อา อา อา อา

232

2. อกษรกลางพรอมสระ – (อ) เรยกวาเสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา) เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา)

ก ก ก ก ก จ จ จ จ จ ด ด ด ด ด ต ต ต ต ต บ บ บ บ บ อ อ อ อ อ

3. อกษรกลางพรอมสระ – (อ) เรยกวา เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) – (ไมจตวา)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา) ก ก ก ก ก จ จ จ จ จ ด ด ด ด ด ต ต ต ต ต บ บ บ บ บ ป ป ป ป ป อ อ อ อ อ

4. อกษรกลางพรอมสระเ- (เอ) เรยกวาเสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา) เก เก เก เก เก เจ เจ เจ เจ เจ เด เด เด เด เด เต เต เต เต เต เบ เบ เบ เบ เบ เอ เอ เอ เอ เอ

233

5. อกษรกลางพรอมสระ โ- (โอ) เรยกวาเสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา) โก โก โก โก โก โจ โจ โจ โจ โจ โด โด โด โด โด โต โต โต โต โต

6. อกษรกลางพรอมสระ เ-า (เอา) เรยกวาเสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา) เบา เบา เบา เบา เบา เปา เปา เปา เปา เปา เอา เอา เอา เอา เอา

7. คาทผนจากอกษรกลางตงแต 2 คาขนไป จจ จจ ดด ดด บบ ออ อาจา ดดา ปเป เปไป ปออ ตบบ 8. คาทผนจากอกษรกลางเปนประโยค อาดดตาอาถอเปเดนเปไปเปมา อากดจจพดออจาจจาไช ปเปดดจจกบอาจา

234

9. เขยนและอานคาผนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา) ดงตวอยาง ด ด ... ด ... ด … ด ... ด ... ป ............ . ............. ........... ............ ………. จา ............ . ............. ........... ............ ………. แอ ............ . ............. ........... ............ ………. ปา ............ . ............. ........... ............ ………. ก ............ . ............. ........... ............ ………. โต ............ . ............. ........... ............ ………. ออ ............ . ............. ........... ............ ………. ใบ ............ . ............. ........... ............ ………. เกา ............ . ............. ........... ............ ………. กจกรรม ขนนา ผสอนทบทวนเรองการอาน การเขยนอกษร และสระ โดยเลอกอกษรและสระ เฉพาะทผเรยนสวนใหญ ไดคะแนนจากประเมนตาทสด ทงอกษรและสระจากการอาน และ การเขยน โดยใหผเรยนจานวน 3 คน ออกมาเขยนบนแผนพลก หลงจากนน ผสอนหยบแผนภาพวรรณยกต แลวซกถามผเรยนวา สญลกษณนเรยกวาอะไร ใครตอบไดบาง ขนสอน 1. ผสอนชแผนภาพวรรณยกต อานและไลเสยงวรรณยกต (ตามเนอหา ขอท 1.1 – 1.6) โดยสอนใหอานทละขอ เรมจาก 1.1 แลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลองแลว จงอานเนอหาขอท 1.2 เรอยไปจนกระทงถงขอท 1.6 และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนน คนละ 5 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนนาแผนภาพคาทใสเสยงวรรณยกตแลวใหผเรยนด (ตามเนอหาขอท 2) ผสอนถามวาใครอานคาเหลานไดบาง ถาผเรยนอานคนไหนคดวาอานไดใหออกมาอานใหเพอนฟง เมอมผเรยนมาอานใหฟง หากมคาไหน ทอานผดกใหผเรยนคนอน ๆบอกไดทนท หากอานผดและผเรยนคนอนไมร ผสอนจะบอกผเรยนเอง (แตถาไมมผเรยนคนใดออกมาอานใหฟง ผสอนกจะอานใหผเรยนฟงเอง) หลงจากนนผสอนอานและใหผเรยนอานตามจนคลอง แลวผสอนใหผเรยนหยบบตรคาขนมาครงละ 5 คา โดยใหผเรยนอานเปนรายบคคล ทาเชนน จนครบทกคน และผสอนบนทกคะแนน

235

3. ผสอนอานประโยค (ในเนอหาขอท 3) และใหผเรยนอานจนคลอง จากนนผสอนใหผเรยนแบงกลมออกเปน 3 กลมๆ ละเทาๆ กน เมอผสอนชไปทประโยคใด และผเรยนกลมใด กใหผเรยนอานประโยคนน ทาเชนนสลบกนไปในแตละกลม แตละประโยค 4. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนและอานคาผน โดยมคาทเปนเสยงสามญให 1 คา และใหผเรยนเขยนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา) ซงมตวอยางใหด จากนน ใหผเรยนอานออกเสยงตามคาเขยนของตนเองและผสอนบนทกคะแนนการเขยนและอานเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนภาพการผนอกษรกลาง และเสยงวรรณยกต (ในเนอหาขอ 1.1 – 1.6) 2. แผนภาพคาทผนจากอกษรกลางตงแต 2 คาขนไป 3. แผนภาพคาทผนจากอกษรกลางเปนประโยค 4. ใบงานการเขยนคาจากอกษรกลาง ซงผนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) และ - (ไมจตวา) ตามทกาหนดให การประเมนผล 1. จากคะแนนการผนอกษรกลาง และเสยงวรรณยกตจานวน 5 คา 5 คะแนน 2. จากคะแนนการอานคาทผนจากอกษรกลางตงแต 2 คาขนไป จานวน 8 คา 8 คะแนน 3. จากคะแนน การเขยนคาจากอกษรกลาง ซงผนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) และ - (ไมจตวา) ตามทกาหนดใหจานวน 9 คา 36 คะแนน 4. จากคะแนน การอานคาจากอกษรกลาง ซงผนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) และ - (ไมจตวา) ตามทกาหนดให จานวน 9 คา 8 คะแนน รวมคะแนน 57 คะแนน

236

เกณฑการใหคะแนนการผนอกษรกลางและเสยงวรรณยกต จานวน 5 คา (5 คะแนน)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) - (ไมตร) - (ไมจตวา) ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

กา กา กา กา กา จา จา จา จา จา ดา ดา ดา ดา ดา ตา ตา ตา ตา ตา บา บา บา บา บา ปา ปา ปา ปา ปา อา อา อา อา อา

หมายเหต 1. ใหผสอน สมสระทใชในการผนอกษร ซงมทง สระอา สระอ สระอ สระเอ สระโอ สระเอา ในเนอหาท 1.1 ถง 1.6 ในแตละครงทจะใหผเรยนแตละคน อาน คาผนนน 2. ใหผสอนเลอกคาผนจานวน 1 แถว จากตวอยางขางบนน หรอจากเนอหาท 1.1 ถง 1.6 แลวใหผเรยนอานคาผนจานวน 1 แถวนน เปนรายบคคล เปลยนการอานคาผน ครงละ 1 แถว กบผเรยนคนตอๆ ไป 3. อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คน

237

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนจากอกษรกลาง ตงแต 2 คาขนไป (8 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก =1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

จ จ จ จ ด ด ด ด บ บ อ อ อา จา ด ดา ป เป เป ไป ป อ อ ต

หมายเหต ใหผสอนเลอกคาอานจานวน 8 คาจากคาทมทงหมด แลวใหผเรยนอานคา จานวน 8 คา เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนคาอานกบผเรยนคนตอๆ ไป อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาผนดวย ไมเอก ไมโท ไมตร ไมจตวา (36 คะแนน)

ไมเอก ไมโท ไมตร ไมจตวา สามญ ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ป จา แอ ปา ก โต ออ ใบ เกา

เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ผสอนกาหนดคาสามญไวจานวน 9 คา แลวใหผเรยนเขยนคาผนดวย ไมเอก ไมโทไมตร ไมจตวา คาละ 4 คาผน รวมทงหมดจานวน 36 คา

238

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนดวย ไมเอก ไมโท ไมตร ไมจตวา (8 คะแนน)

ไมเอก ไมโท ไมตร ไมจตวา สามญ ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด =- 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ป ป ป ป ป จา จา จา จา จา แอ แอ แอ แอ แอ ปา ปา ปา ปา ปา ก ก ก ก ก โต โต โต โต โต ออ ออ ออ ออ ออ ใบ ใบ ใบ ใบ ใบ เกา เกา เกา เกา เกา

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนสมคาผน จานวน 2 แถว ใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนคาอานครงละ 2 แถวกบผเรยนคนตอๆ ไป

239

แผนการสอนครงท 7 เรอง การผนอกษรสง

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………..

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. ผนอกษรสงโดยใชวรรณยกตไดอยางถกตอง 2. อานคาทผนจากอกษรสงตงแต 2 คาไดอยางถกตอง 3. อานคาทผนจากอกษรสงเปนประโยคไดอยางถกตอง 4. เขยนและอานคาทผนจากอกษรสงไวไดอยางถกตอง เนอหา อกษรสง ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห ผนดวยวรรณยกต - (ไมเอก) - (ไมโท) 1. การผนอกษรสงพรอมสระ และออกเสยงวรรณยกต 1.1 อกษรสงพรอมสระ – า (อา) เรยกวา เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) ขา ขา ขา ถา ถา ถา ผา ผา ผา ฝา ฝา ฝา หา หา หา 1.2 อกษรสงพรอมสระ – (อ) เรยกวาเสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) ข ข ข ถ ถ ถ ผ ผ ผ ส ส ส ห ห ห

240

1.3 อกษรสงพรอม สระไ- (ไอ) เรยกวา เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) -

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) ไข ไข ไข ไถ ไถ ไถ ไผ ไผ ไผ ไส ไส ไส ไห ไห ไห 1.4 อกษรสงพรอมสระ เ-า (เอา) เรยกวา เสยงสามญ - (ไมโท) - (ไมเอก)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) เขา เขา เขา เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) เฉา เฉา เฉา เถา เถา เถา เผา เผา เผา เสา เสา เสา 2. คาทผนจากอกษรสง 2 คา (ชดท 1) ขาเขา เขาเฝา เฝาไข หาขา สเขา เสาไห หาเหา ฝาไฝ เผาปา 3. คาทผนจากอกษรสง 2 คา (ชดท 2) ไขไก แกหอ เตาห ใจฝอ ใฝใจ หอผา สขอ ฉฉ กอไผ กอขา เขาถา เฝาด 4. คาทผนจากอกษรสงเปนประโยค (ชดท 1) อาใหผาแกตาส ตาดไปปาไผ ขอไขไกแจสหาใบ

241

5. คาทผนจากอกษรสงเปนประโยค (ชดท 2) เราไมเผาปา เขาไปเฝาไขทเสาไห อาสดาผาไผไปทาฝา เราไมหาเหาใสหว 6. เขยนและอานคาผนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) ดงตวอยาง ตวอยาง ขอ ... ขอ … ขอ ... เขา ............ ............ ………. โฉ ............ ............ ………. ถา ............ ............ ………. เผา ............ ............ ………. ส ............ ............ ………. แห ............ ............ ………. ถ ............ ............ ………. กจกรรม ขนนา ผสอนทบทวนเรองการอานออกเสยงและเขยนอกษรกลางกบวรรณยกต โดยใหผเรยนจานวน 2 คน ออกมาเขยนบนแผนพลก หลงจากนนผสอนหยบแผนภาพอกษรสงแลว ซกถามผเรยนวา เราเรยนเรองอกษรกลางมาแลว ผเรยนคดวาอกษรเหลานควรเปนอกษรสงหรอตาใครตอบไดบาง จากนนผสอนเฉลยคาตอบ ขนสอน 1. ผสอนชแผนภาพวรรณยกต อานและไลเสยงวรรณยกต (ตามเนอหา ขอท 1.1 – 1.4) โดยสอนใหอานทละขอเรมจาก 1.1 แลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลองแลว จงอานเนอหาขอท 1.2 เรอยไปจนกระทงถงขอท 1.4 และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 7 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนนาแผนภาพคาทใสเสยงวรรณยกตแลวใหผเรยนด (ตามเนอหาขอท 2 และ 3) ผสอนถามวาใครอานคาเหลานไดบาง ถาผเรยนอานคนไหนคดวาอานไดใหออกมาอานใหเพอนฟง เมอมผเรยนมาอานใหฟง หากมคาไหนทอานผดกใหผเรยนคนอนๆ บอกไดทนท หากอานผดและผเรยนคนอนไมร ผสอนจะบอกผเรยนเอง (แตถาไมมผเรยนคนใดออกมาอานใหฟง ผสอนกจะอานใหผเรยนฟงเอง) หลงจากนนผสอนอานและใหผเรยนอานตามจนคลอง

242

แลวผสอนใหผเรยนในหองออกมาชคาอานใหผเรยนคนอนๆ อาน ครงละ 3 คา โดยใหผเรยนอานเปนรายบคคล ทาเชนนจนครบทกคน และผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนอานประโยค (ในเนอหาขอท 4 และ 5) และใหผเรยนอานจนคลอง จากนนผสอนใหผเรยนแบงกลมออกเปน 4 กลมๆ ละ 5 คน แลวใหผเรยนเปนคนชไปทประโยคใด และผเรยนกลมใด กใหผเรยนกลมนนอานประโยคทชไว ทาเชนนสลบกนไปในแตละกลม แตละประโยค จนครบทกกลม 4. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนและอานคาผน โดยมคาทเปนเสยงสามญให 1 คา และใหผเรยนเขยนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) ซงมตวอยางใหด จากนนใหผเรยนอานออกเสยงตามคาเขยนของตนเอง และผสอนบนทกคะแนนการเขยนและอานเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนภาพการผนอกษรสง และเสยงวรรณยกต (ในเนอหาขอ 1.1 – 1.4) 2. แผนภาพคาทผนจากอกษรสง 2 คา ชดท 1 และ ชดท 2 3. แผนภาพคาทผนจากอกษรสงเปนประโยค ชดท 1 และ 2 4. ใบงานการเขยนคาจากอกษรสง ซงผนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) ตามทกาหนดให การประเมนผล 1. จากคะแนนการผนอกษรสง และเสยงวรรณยกต 6 คะแนน 2. จากคะแนน การเขยนคาผนอกษรสง 2 คา 6 คะแนน 3. จากคะแนน การเขยนคาผนอกษรสง ดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) 16 คะแนน 4. จากคะแนนการอานคาผนอกษรสงดวย ไมเอก ไมโท 8 คะแนน รวมคะแนน 36 คะแนน

243

เกณฑการใหคะแนนการผนอกษรสงและเสยงวรรณยกต (6 คะแนน)

เสยงสามญ ไมเอก ไมโท ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ขา ขา ขา ถา ถา ถา ผา ผา ผา ฝา ฝา ฝา หา หา หา

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต 1. ใหผสอนสมสระทใชในการผนอกษร ซงมทงสระอา สระอ สระไอ สระเอา ในเนอหาท 1.1 ถง1.4 ในแตละครง ทจะใหผเรยนแตละคนอานคาผนนน 2. ใหผสอนเลอกคาผนจานวน 2 แถว จากตวอยางขางบนน หรอจากเนอหาท 1.1 ถง 1.4 แลวใหผเรยนอานคาผนจานวน 2 แถวนน เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนการอานคาผน ครงละ 2 แถวกบผเรยนคนตอๆ ไป

244

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนจากอกษรสง 2 คา (6 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ขา เขา เขา เฝา เฝา ไข ถก1คา = 1 หา ขา ส เขา เสา ไห ผด1 คา = 0 หา เหา ฝา ไผ เผา ปา

หมายเหต ใหผสอนสมเลอกคาอานจากชดท 1 หรอชดท 2 จานวน 1 แถว แลวใหผเรยนอานคา จานวน 1 แถวนน เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนคาอานครงละ 1 แถว กบ ผเรยน คนตอๆ ไป

245

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาผนอกษรสงดวยไมเอก และไมโท (16 คะแนน)

ไมเอก ไมโท สามญ

ถก = 1 / ผด = 0 ถก = 1 / ผด = 0 หมายเหต

เขา โฉ ถา เผา ส แห ถ ฝอ

เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ผสอนกาหนดคาสามญไวจานวน 8 คา แลวใหผเรยนเขยนคาผนดวย ไมเอก ไมโท คาละ 2 คาผน รวมทงหมดจานวน 16 คา

246

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนอกษรสงดวยไมเอก และไมโท (8 คะแนน)

ไมเอก ไมโท สามญ

ถก = 1 / ผด = 0 ถก = 1 / ผด = 0 หมายเหต

เขา เขา เขา โฉ โฉ โฉ ถา ถา ถา เผา เผา เผา ส ส ส แห แห แห ถ ถ ถ ฝอ ฝอ ฝอ

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนสมคาผน จานวน 4 แถว แลวใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอน ควรเปลยนคาอานครงละ 4 แถวกบผเรยนคนตอๆ ไป

247

แผนการสอนครงท 8 เรอง การผนอกษรตา

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. ผนอกษรตาโดยใชวรรณยกตไดอยางถกตอง 2. อานคาทผนจากอกษรตาตงแต 2 คาไดอยางถกตอง 3. อานคาทผนจากอกษรตาเปนประโยคไดอยางถกตอง 4. เขยนและอานคาทผนจากอกษรตาไวไดอยางถกตอง เนอหา อกษรตา ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ผนดวยวรรณยกต - (ไมเอก) - (ไมโท) 1. การผนอกษรตาพรอมสระ และออกเสยงวรรณยกต 1.1 อกษรสงพรอมสระ – า (อา) เรยกวา เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) คา คา คา งา งา งา ชา ชา ชา ทา ทา ทา นา นา นา 1.2 อกษรสงพรอมสระ – (อ) เรยกวาเสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) ค ค ค น น น ม ม ม ย ย ย ล ล ล

248

1.3 อกษรตาพรอมสระ - (อ) เรยกวาเสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) -

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) ค ค ค ช ช ช ท ท ท พ พ พ ย ย ย ร ร ร 1.4 อกษรตาพรอมสระ เ-า (เอา) – ำ (อา) - แ (แอ) โ- (โอ) เ-า และ –า เรยกวาเสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท)

เสยงสามญ - (ไมเอก) - (ไมโท) เลา เลา เลา ทา ทา ทา แพ แพ แพ โม โม โม เมา เมา เมา ฮา ฮา ฮา 2. คาทผนจากอกษรตา 2 คา ทายา คายา ลาชา ชงา ยย คค มนาคม มคา นาร 3. คาทผนจากอกษรตาเปนประโยค ปาซอใบชา ชาชาซอยา ยาชมทนา เสอผาดยย งาคนมคาดด

249

4. เขยนและอานคาผนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) ดงตวอยาง ตวอยาง โล โล… โล... มอ ........... ………… ............... ยา ........... ………… ............... ทอ ........... ………… ............... ใช ........... ………… ............... งา ........... ………… ............... โม ........... ………… ............... ฟ ........... ………… ............... ทา ........... ………… ............... ไร ........... ………… ............... ฮา ........... ………… ............... กจกรรม ขนนา ผสอนทบทวนเรองการอานออกเสยงและเขยนอกษรสงกบวรรณยกต โดยใหผเรยนจานวน 3 คน ออกมาเขยนบนแผนพลก หลงจากนนผสอนหยบแผนภาพอกษรตา แลวซกถามผเรยนวา เราเรยนเรองอกษรกลาง และอกษรสงมา 2 ประเภทแลว ผเรยนคดวาอกษรเหลานควรเปนอกษรประเภทใด ใครตอบไดบาง จากนนผสอนเฉลยคาตอบ ขนสอน 1. ผสอนชแผนภาพวรรณยกต อานและไลเสยงวรรณยกต (ตามเนอหา ขอท 1.1 – 1.4) โดยสอนใหอานทละขอเรมจาก 1.1 แลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลองแลว จงอานเนอหาขอท 1.2 เรอยไปจนกระทงถงขอท 1.4 และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 10 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนนาแผนภาพคาทใสเสยงวรรณยกตแลวใหผเรยนด (ตามเนอหาขอท 2) ผสอนสมเรยกผเรยนออกมา 5 คน แลวถามผเรยนวาใครสามารถอานคาบนแผนภาพไดบาง ใหอานใหเพอนฟง เมอมผเรยนจาก 1 ใน 5 คน มาอานใหฟง หากมคาไหนทอานผดกใหผเรยน 4 คน หรอผเรยนคนอน ๆในหองบอกไดทนท หากอานผดและผเรยนคนอนไมร ผสอนจะบอกผเรยนเอง (แตถาไมมผเรยนคนใดออกมาอานใหฟง ผสอนกจะอานใหผเรยนฟงเอง) หลงจากนนผสอนอานและใหผเรยนอานตามจนคลอง แลวผสอนสมเรยกผเรยนในหองใหออกมาชคาอานใหผเรยนคนอนๆ อาน ครงละ 5 คา โดยใหผเรยนอานเปนรายบคคล ทาเชนนจนครบ ทกคน และผสอนบนทกคะแนน

250

3. ผสอนอานประโยค (ในเนอหาขอท 3) และใหผเรยนอานจนคลอง จากนน ผสอนใหผเรยนแบงกลมออกเปน 5 กลม ๆละ 4 คน แลวใหแตละกลมเปนคนชไปทประโยคใด และผเรยนกลมใด กใหผเรยนกลมนนอานประโยคทชไว ทาเชนนสลบกนไปในแตละกลม แตละประโยค จนครบทกกลม 4. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนและอานคาผน โดยมคาทเปนเสยงสามญให 1 คา และใหผเรยนเขยนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) ซงมตวอยางใหด จากนนใหผเรยนอานออกเสยงตามคาเขยนของตนเอง และผสอนบนทกคะแนนการเขยนและอานเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนภาพการผนอกษรตา และเสยงวรรณยกต (ในเนอหาขอ 1.1 – 1.4) 2. แผนภาพคาทผนจากอกษรตา 2 คา 3. แผนภาพคาทผนจากอกษรตาเปนประโยค 4. ใบงานการเขยนคาจากอกษรตา ซงผนดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) ตามทกาหนดให การประเมนผล 1. จากคะแนนการผนอกษรตา และเสยงวรรณยกต จานวน 9 คา 9 คะแนน 2. จากคะแนน การอานคาผนอกษรตา 2 คา 6 คะแนน 3. จากคะแนน การเขยนคาผนอกษรตา ดวย - (ไมเอก) - (ไมโท) 20 คะแนน 4. จากคะแนนการอานคาผนอกษรตาดวยไมเอกและไมโท 9 คะแนน รวมคะแนน 44 คะแนน

251

เกณฑการใหคะแนนการผนอกษรตาและเสยงวรรณยกต (9 คะแนน)

เสยงสามญ ไมเอก ไมโท ถก = 1 / ผด = 0 ถก = 1 / ผด = 0 ถก = 1 / ผด = 0

หมายเหต

คา คา คา งา งา งา ชา ชา ชา ทา ทา ทา นา นา นา

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต 1. ใหผสอนสมสระทใชในการผนอกษร ซงมทงสระอา สระอ สระอ สระเอา ในเนอหาท 1.1 ถง 1.4 ในแตละครงทจะใหผเรยนแตละคนอานคาผน นน 2. ใหผสอนเลอกคาผนจานวน 3 แถว จากตวอยางขางบนน หรอจากเนอหา ท 1.1 ถง 1.4 แลวใหผเรยนอานคาผนจานวน 3 แถวนนเปนรายบคคลโดยผสอนควรเปลยน การอานคาผนครงละ 3 แถวกบผเรยนคนตอๆ ไป

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนจากอกษรตา 2 คา (6 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ทา ยา คา ยา ลา ชา - ถก1คา = 1 ช งา ย ย ค ค - ผด1คา = 0 ม นา คม ม คา นา ร

หมายเหต ใหผสอนสมเลอกคาอาน จานวน 1 แถว แลวใหผเรยน อานคาจานวน 1 แถวนน เปน รายบคคล โดยผสอนควรเปลยนคาอานครงละ 1 แถวกบแถวนนผเรยนคนตอๆ ไป

252

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาผนอกษรตาดวยไมเอก และไมโท (20 คะแนน)

ไมเอก ไมโท สามญ

ถก = 1 / ผด = 0 ถก = 1 / ผด = 0 หมายเหต

มอ ยา ทอ ใช งา โม ฟ ทา ไร ฮา

เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ผสอนกาหนดคาสามญไวจานวน10 คา แลวใหผเรยนเขยนคาผนดวย ไมเอก ไมโท คาละ 2 คาผน รวมทงหมดจานวน 20 คา

253

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนอกษรตาดวยไมเอก และไมโท (9 คะแนน)

ไมเอก ไมโท สามญ

ถก = 1 / ผด = 0 ถก = 1 / ผด = 0 หมายเหต

มอ มอ มอ ยา ยา ยา ทอ ทอ ทอ ใช ใช ใช งา งา งา โม โม โม ฟ ฟ ฟ ทา ทา ทา ไร ไร ไร ฮา ฮา ฮา

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนสมคาผน จานวน 3 แถว แลวใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอน ควรเปลยนคาอานครงละ 3 แถวกบผเรยนคนตอๆ ไป

254

แผนการสอนครงท 9 เรอง ตวสะกด กง กน กม เกย เกอว

เวลา 2 ชวโมง………………………………………………………………………………………………………

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานตวสะกดทผสมกบสระไดอยางถกตอง 2. อานคาทมตวสะกด 2 คาไดอยางถกตอง 3. เขยนและอานคาทมตวสะกดไดอยางถกตอง เนอหา ตวสะกด กง กน กม เกย เกอว ซงมตวสะกดดงน ง น ม ย ว 1. ตวสะกด ง น ม ย ว 1.1 ตวสะกด ง น ม ย ว ใชกบสระ - ะ - า - - - - - -

สระ ตวสะกด

- ะ - า - - - - -

ง ขง กาง อง - ตง - ถง สง น วน นาน ดน ปน มน ปน ฉน ปน ม ฮม ตาม ชม คม งม ลม มม ตม ย วย ยาย - - - - ถง - ว - สาว หว - - - - -

255

1.2 ตวสะกด ง น ม ย ว ใชกบสระ เ- ะ เ- แ – ะ แ- โ- ะ โ- -อ

สระ ตวสะกด

เ- ะ เ- แ – ะ แ- โ- ะ โ- -อ

ง เลง เรง แขง แดง จง โกง กอง น เหน เลน - แบน คน โอน สอน ม เคม เกม - แถม ลม โฉม ตอม ย - - - - - โพย คอย ว เรว - - แวว - - -

1.3 ตวสะกด ง น ม ย ว ใชกบสระ - ว เ- ย เ- อ เ-อ

สระ ตวสะกด

- ว เ- ย เ- อ เ-อ

ง ดวง เสยง เคอง เพง น ชวน เวยน เตอน เกน ม บวม เทยม เชอม เดม ย สวย - เมอย เลย - เรยว - เหว

2. ตวสะกดทเปนคา 2 คา 2.1 คา 2 คา ทสะกดดวยตวอกษร ง น ม ย ว ใชกบสระ - ะ - า - - - - - -

กางถง สงวย มนตง วยสาว ตามยาย ถงปน คยนาน ปนสง มมสง ยายฉน ยายหว นานวน หวนาน ตมตาม ดนปน ชมตาม ดงดน ขงขง สงสง คางทม ทางผาน ลงลม ยงฟน ดนดาน ถานหน คานหาม บงตง กงนาง ถงยาม องอาง ฝงผง ปนปน ผมยาว ฉยฉาย ปยฝาย ผงผาย ขางขน ยงปน งมงาย ฟางขาว

256

2.2 คา 2 คาทสะกด ง น ม ย ว ใชกบสระ เ- ะ เ- แ – ะ แ- โ- ะ โ- -อ ชดท 1 เลงเหน เลนเกม สอนคน เลนโกง เหนแวว ลมเรว สอนเรว เลนโพย เรงโอน ชดท 2 เลงเหน แขงแรง แตงออน แบงแยก แกมแดง ของแถม เสนเอน โอนเอ โงนเงน เลนเกม สมยอม งมเขม ลมโชย โหมโรง รองรอย แจมแจง รมเยน คอยมอง งมหอย รอมชอม แกงรอน เทงเตง คนโกง ฝนแลง 2.3 คา 2 คา ทสะกด ง น ม ย ว ใชกบสร - ว เ- ย เ- อ เ-อ ชดท 1 เสยงเดม สวยเกน เสยงเตอน เกนเลย เพงสวย เลยเหว ชดท 2 ดวงเดอน เวยนเทยน เดนเหน เดยวเดยว ชวยดวย เสอมเสย เยยมเยยน เลยนเสยง เบยดเบยน เรอยเจอย เทยวเขอน ขวยเขน เดอนเตม ถวยตวง เนยเทยม เพมเตม เลยนเตยน ตวมเตยม ชวนเทยว ชวนชม ลวงเกน 3. เขยนและอานคาทม ง น ม ย ว สะกด ………… ………… ………… ……….. ………… ………… ………… ……….. ………… ………… ………… ……….. ………… ………… ………… ……….. ………… ………… ………… ……….. ………… ………… ………… ……….. ………… ………… ………… ………..

257

กจกรรม ขนนา ผสอนใหผเรยนคนใดคนหนงออกมาหนาชนเรยน แลวใหเพอนซกถามเรองเศรษฐกจพอเพยง จานวน 2 – 3 คาถาม จากนนผสอนสรปคาตอบ โดยเขยนขอความบนแผนพลก จานวน 1 ประโยค แลวใหผเรยนลองอานขอความทผสอนเขยน หากผเรยนอานไมอออก ผสอนอานแลวใหผเรยนอานตาม 3-4 ครง ตวอยาง ประโยค “ เรามารวมมอกนปลกพช เพอเสรมรายได” เมอทกคนอานประโยคจบแลว ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง การสะกดคากน ขนสอน 1. ผสอนชแผนภาพการสะกดคา (ตามเนอหาขอท 1.1 – 1.3) โดยสอนใหอานทละขอเรมจาก 1.1 แลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลอง จากนน จงอานเนอหาขอท 1.2 เรอยไปจนกระทงถงขอท 1.3 และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 3 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนนาแผนภาพตวสะกดทเปนคา 2 คาแลวใหผเรยนด (ตามเนอหา ขอท 2.1 – 2.3 ) ผสอนสมเรยกผเรยนออกมา 3 คน แลวถามผเรยนวาใครสามารถอานคาบนแผนภาพไดบาง ใหอานใหเพอนฟง เมอมผเรยนจาก 1 ใน 3 คน มาอานใหฟง หากมคาไหนทอานผดกใหผเรยน 2 คน หรอผเรยนคนอน ๆในหองบอกไดทนท หากอานผดและผเรยนคนอนไมร ผสอนจะบอกผเรยนเอง (แตถาไมมผเรยนคนใดออกมาอานใหฟง ผสอนกจะอานใหผเรยนฟงเอง) หลงจากนนผสอนอานและใหผเรยนอานตามจนคลอง แลวผสอนสมเรยกผเรยนในหองใหออกมาชคาอานใหผเรยนคนอนๆ อาน ครงละ 3 คา โดยใหผเรยนอานเปนรายบคคล ทาเชนนจนครบทกคน และผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนและอานคาทใชตวสะกด ง น ม ย ว ซงมตวอยางใหด จากนนใหผเรยนอานออกเสยงตามคาเขยนของตนเอง และผสอนบนทกคะแนนการเขยนและอานเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนภาพตวสะกด ง น ม ย ว (ในเนอหาขอ 1.1 – 1.3) 2. แผนภาพคา 2 คา ทสะกดดวยตวอกษร ง น ม ย ว (ในเนอหาขอ 2.1 – 2.3) 3. ใบงานการเขยนคาทม ง น ม ย ว สะกด

258

การประเมน 1. จากคะแนนการอานตวสะกด ง น ม ย ว ทผสมกบสระตางๆ 3 คะแนน 2. จากคะแนนอานตวสะกดดวยตวอกษร ง น ม ย ว ผสมสระตางๆ เปน 2 คา 3 คะแนน 3. จากคะแนนการเขยนคาทม ง น ม ย ว เปนตวสะกด 20 คะแนน 4. จากคะแนนการอานคาทม ง น ม ย ว เปนตวสะกด 20 คะแนน รวมคะแนน 46 คะแนน

259

เกณฑการใหคะแนนการอานตวสะกด ง น ม ย ว ทผสมกบสระตางๆ (3 คะแนน)

- ว เ- ย เ- อ เ-อ ตวสะกด ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ง ดวง เสยง เคอง เพง น ชวน เวยน เตอน เกน ม บวม เทยม เชอม เดม ย สวย - เมอย เลย ว - เรยว - เหว

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต 1. ใหผสอนสมการอานตวสะกด ง น ม ย ว ทผสมกบสระหลายตว ในเนอหา ท 1.1 ถง 1.3 ในแตละครงทจะใหผเรยนแตละคนอานตวสะกดนน 2. ใหผสอนเลอกคาทสะกดดวย ง น ม ย ว จานวน 3 คา จากตวอยางขางบนน หรอจากเนอหาท 1.1 ถง 1.3 แลวใหผเรยนอานคาทสะกดดวย ง น ม ย ว จานวน 3 คา เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนการอานคาทมตวสะกดดงกลาวครงละ 3 คา กบผเรยนคนตอๆ ไป

260

เกณฑการใหคะแนนการอานตวสะกด ง น ม ย ว ผสมสระตางๆ เปน 2 คา (3 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

เลง เหน เลน เกม สอน คน ถก 1 คา = 1 เลน โกง เหน แวว ลม เรว ผด 1 คา = 0 สอน เรว เลน โพย เรง โอน

หมายเหต ใหผสอนสมการอานคาทสะกดจาก ง น ม ย ว ผสมกบสระตาง ๆ ใหเปนคา จากตวอยางขางบนน หรอ จากเนอหาท 2.1 ถง 2.3 แลวใหผเรยนอานตวสะกดทเปนคาน จานวน 3 คา เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนการอานตวสะกด ครงละ 3 คา กบผเรยนคนตอไป

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาทม ง น ม ย ว เปนตวสะกด (20 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ตวสะกด ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ง น ม ย ว

เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ผสอนกาหนดตวสะกดไว 5 ตว คอ ง น ม ย ว แลวใหผเรยนเขยนคาทมตวสะกดเหลานกบสระตวใดกไดอยางนอย 10 ตว รวมจานวนคาทเขยน 20 ตว

261

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทม ง น ม ย ว เปนตวสะกด (20 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ตวสะกด ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ง น ม ย ว

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ผสอนสมคาทมตวสะกดใหผเรยนอานจากคาทผเรยนเขยนไวขางบนเปน รายบคคล จานวน 10 คา

262

แผนการสอนครงท 10 เรอง ตวสะกด กก กด กบ

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………..

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานตวสะกดทผสมกบสระไดอยางถกตอง 2. อานคาทมตวสะกด 2 คาไดอยางถกตอง 3. เขยนและอานคาทมตวสะกดไดอยางถกตอง เนอหา ตวสะกด กก กด กบ มตวสะกดดงน ก ด บ 1. ตวสะกด ก ด บ 1.1 ตวสะกด ง น ม ย ว ใชกบ สระ - ะ - า - - - - - - สระตวสะกด

- ะ - า - - - - - -

ก ผก กาก จก ฉก สก - คก ฟก ด กด ลาด คด มด อด มด สด สด บ สบ อาบ ดบ บบ ทบ คบ ชบ สบ

1.2 ตวสะกด ก ด บ ใชกบสระ เ- ะ เ- แ- โ- ะ โ- อ

สระ ตวสะกด

เ- ะ เ- แ-

โ-ะ โ- อ

ก เลก เอก แตก พก โยก คอก ด เปด เกด แดด บด โหด ลอด บ เจบ เสบ แสบ กบ โอบ มอบ

263

1.3 ตวสะกด ก ด บ ใชกบสระ - ว เ- ย เ- อ เ-อ

สระ ตวสะกด

- ว เ- ย เ- อ เ-อ

ก พวก เปยก เผอก เลก ด ขวด เฉยด เลอด เถด บ บวบ เงยบ เกอบ เตบ

2. ตวสะกดทเปนคา 2 คา 2.1 คา 2 คา ทสะกดดวยตวอกษร ก ด บ ใชกบสระ - ะ - า - - - - - - ผกดบ สบผก คกมด กดจก ผกกาด ฉกขาด มดสบ มดทบ หดขบ ตดขด จกจก ลกชบ บกรก คดด ผดผาด ลกลบ ฮดฮด ฝากรก สดขด จบสก หบปาก ซกรด ขดขด มดชด จดชด ยดยาด ปากจด มบมบ 2.2 คา 2 คาทสะกด ก ด บ ใชกบ สระ เ- ะ เ- แ- โ- ะ โ- -อ คอกเปด แดดแสบ คอกแตก แตกคอ เขดเขยว แดดออก รอบคอบ นบนอบ เลดลอด แตกแยก โลกแคบ เกบกด เลบขบ นอกคอก ชอบสอด ออกแขก แบกจอบ เดกเลก กดออด ซอกแซก ยกยอด เดดดอก ยอบแยบ งอดแงด อกแตก ตกทอด 2.3 คา 2 คา ทสะกด ก ด บ ใชกบสระ - ว เ- ย เ- อ เ-อ เผอกเปยก เกอบเลก เลอกเถด เกอบเงยบ ขวดเปยก ปวกเปยก เงยบเชยบ เปดขวด เลอกเกด เบยดเสยด เรยกพวก ลวดเสยบ รวบเชอก เปบขาว เกอบเดอด อวดพวก

264

3. เขยนและอานคาทม ก ด บ สะกด ………………………. …………………………… ………………………. ………………………. …………………………… ………………………. ………………………. …………………………… ………………………. ………………………. …………………………… ………………………. ………………………. …………………………… ………………………. ………………………. …………………………… ………………………. ………………………. …………………………… ………………………. ………………………. …………………………… ………………………. ………………………. …………………………… ………………………. กจกรรม ขนนา ผสอนใหผเรยนดภาพพลก แลวถามผเรยนวา จากการทผเรยนมความรเกยวกบตวสะกดมาแลว ผเรยนตอบไดไหมวา คา “ตกทอด“ สะกดดวยตวอกษรใด และคาวา “นบนอบ” สะกดดวยตวอกษรใด ผเรยนตอบ ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง การใชอกษร ก ด บ ในการสะกดคากน ขนสอน 1. ผสอนชแผนภาพการสะกดคา (ตามเนอหาขอท 1.1 – 1.3) โดยสอนใหอานทละขอ เรมจาก 1.1 แลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลอง จากนน จงอานเนอหาขอท 1.2 เรอยไปจนกระทงถงขอท 1.3 และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหน ใหผเรยนอานตามคาทชนน คนละ 5 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนนาแผนภาพตวสะกดทเปนคา 2 คา ใหผเรยนด (ตามเนอหา ขอท 2.1 – 2.3) ผสอนสมเรยกผเรยนออกมา 5 คน แลวถามผเรยนวา ใครสามารถอานคาบนแผนภาพไดบาง ใหอานใหเพอนฟง เมอมผเรยนจาก 1 ใน 5 คน มาอานใหฟง หากมคาไหนทอานผด กใหผเรยน 2 คน หรอผเรยนคนอนๆ ในหองบอกไดทนท หากอานผดและผเรยนคนอนไมร ผสอนจะบอกผเรยนเอง (แตถาไมมผเรยนคนใดออกมาอานใหฟง ผสอนกจะอานใหผเรยนฟงเอง) หลงจากนนผสอนอานและใหผเรยนอานตามจนคลอง แลวผสอนสมเรยกผเรยนในหองใหออกมาชคาอานใหผเรยนคนอนๆ อาน ครงละ 5 คา โดยใหผเรยนอานเปนรายบคคล ทาเชนนจนครบทกคน และผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนและอานคาทใชตวสะกด ก ด บ ซงมตวอยางใหด จากนน ใหผเรยนอานออกเสยงตามคาเขยนของตนเอง และผสอนบนทกคะแนนการเขยนและอานเปนรายบคคล

265

สอการสอน 1. แผนภาพตวสะกด ก ด บ (ในเนอหาขอ 1.1 – 1.3) 2. แผนภาพคา 2 คา ทสะกดดวยตวอกษร ก ด บ (ในเนอหาขอ 2.1 – 2.3) 3. ใบงานการเขยนคาทม ก ด บ สะกด การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานตวสะกด กก กด กบ ทผสมกบสระตางๆ 3 คะแนน 2. จากคะแนนการอานตว สะกด ก ด บ ผสมสระตางๆ เปนคา 2 คา 5 คะแนน 3. จากคะแนนการเขยนคาทม ก ด บ เปนตวสะกด 12 คะแนน 4. จากคะแนนการอานคาทม ก ด บ เปนตวสะกด 12 คะแนน รวมคะแนน 32 คะแนน

266

เกณฑการใหคะแนนการอานตวสะกด กก กด กบ ทผสมกบสระตางๆ (3 คะแนน)

- ว เ- ย เ- อ เ-อ ตวสะกด ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ก พวก เปยก เผอก เลก ถก 1 คา = 1 ด ขวด เฉยด เลอด เถด ผด 1 คา = 0 บ บวบ เงยบ เกอบ เตบ

หมายเหต 1. ใหผสอนสมการอานตวสะกด กก กด กบ ทผสมกบสระหลายตวในเนอหา ท 1.1 ถง 1.3 ในแตละครง ทจะใหผเรยนแตละคนอานตวสะกดนน 2. ใหผสอนเลอกคาทสะกดดวย กก กด กบ จานวน 5 คา จากตวอยางขางบนน หรอ จากเนอหาท 1.1 ถง 1.3 แลวใหผเรยนอานคาทสะกดดวย กก กด กบ จานวน 5 คา เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนการอานคาทมตวสะกด ดงกลาวครงละ 5 คา กบผเรยนคนตอๆ ไป เกณฑการใหคะแนนการอานตวสะกด ก ด บ ผสมสระตางๆ เปนคา 2 คา (5 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

เลก เอก แตก พก โยก คอก เปด เกด แดด บด โหด ลอด เจบ เสบ แสบ กบ โอบ มอบ

ถก 1 คา = 1 ผด 1 คา = 0

หมายเหต ใหผสอนสมการอานคา โดยเลอกคาทสะกดจาก ก ด บ ผสมกบสระตางๆ ใหเปนคา จากตวอยางขางบนน หรอจากเนอหาท 2.1 ถง 2.3 แลวใหผเรยนอานตวสะกดทเปน 2 คาน จานวน 5 คา เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนการอานตวสะกดครงละ 5 คา กบผเรยนคนตอไป

267

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาทม ก ด บ เปนตวสะกด (12 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ตวสะกด ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ก ด บ

ถก 1 คา = 1 ผด 1 คา = 0

หมายเหต ผสอนกาหนดตวสะกดไว 3 ตว คอ ก ด บ แลวใหผเรยนเขยนคาทม ตวสะกดเหลาน กบสระตวใดกไดอยางนอย 4 ตว รวมจานวนคาทเขยน 12 ตว

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทม ก ด บ เปนตวสะกด (12 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ตวสะกด ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ง ถก 1 คา = 1 น ผด 1 คา = 0 ม

หมายเหต ผสอนสมคาทมตวสะกดใหผเรยนอานจากคาทผเรยนเขยนไวขางบนเปนรายบคคล จานวน 12 คา

268

แผนการสอนครงท 11 เรอง การอานคาทมเครองหมาย - - ๆ

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานคาทมเครองหมายไมไตค ( - ) ไดอยางถกตอง 2. อานคาทมเครองหมายการนต ( - ) ไดอยางถกตอง 3. อานคาทมเครองหมายไมยมก (ๆ ) ไดอยางถกตอง 4. เขยนและอานคาทมเครองหมาย - - และ ๆ ไดอยางถกตอง เนอหา 1. คาทใชเครองหมาย ไมไตค ( - ) ชดท 1 อานออกเสยงสน ก เกง แขง เมด เชด เลก เลบ เตม เจบ เรว เหด เปด เลม เกบ ชดท 2 นาคาในชดท มาผสมกนเปนคา 2 คา เลบแขง เมดเลก เตมเรว เจบเลบ เกบเหด เปดเลก ชดท 3 นาคาในชดท 1 มาผสมกบคาอนๆ แขงแรง วงเรว เมดขนน เชดลาง ตวเลก เลบมอ เลมหญา หาเหด เจบแสบ ตวเกง เหดฟาง เปดยาง 2. คาทมเครองหมายการนต ( - ) สะกด ชดท 1 ทกข อานวา ทก สตย อานวา สด สทธ อานวา สด เอดส อานวา เอด พนธ อานวา พน ยนต อานวา ยน

269

ชดท 2 ทนทกข ซอสตย มสทธ โรคเอดส กมภาพนธ รถยนต 3. คาทมเครองหมายไมยมก (ๆ ) เปนการอานซาคา คาๆ อานวา คา – คา ดๆ อานวา ด – ด เรวๆ อานวา เรว – เรว บอยๆ อานวา บอย – บอย มากๆ อานวา มาก – มาก เลกๆ อานวา เลก – เลก 4. กฎการอาน คาทมเครองหมาย - - ๆ - ไมไตคจะออกเสยงสน - ตวการนตนนใหฆาเสยง ๆ ไมยมกนนมาเรยบเคยงใหออกเสยงซาคา 5. เขยนและอานคาทมเครองหมาย - - และ ๆ …………………….. …………………….. …………………………. …………………….. …………………….. …………………………. …………………….. …………………….. …………………………. กจกรรม ขนนา ผสอนใหผเรยนดเครองหมาย - - และ ๆ บนภาพพลก แลวถามผเรยนวา ใครรจกเครองหมายเหลานบาง เรยกวา เครองหมายอะไร แลวนาไปใชอยางไรบาง ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง การอานคาทมเครองหมาย - - และ ๆ ขนสอน 1. ผสอนชเครองหมาย - บนแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 1) ผสอนอานแลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลอง จากนน ผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหน ใหผเรยนอานตามคาทชนน คนละ 3 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนชเครองหมาย - บนแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 2) ผสอนอานแลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลอง และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหน ใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 5 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนชเครองหมายๆ บนแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 3) ผสอนอานแลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลองแลว และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 7 คา แลวผสอนบนทกคะแนน

270

4. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนและอานคาทใชเครองหมาย - - และ ๆ อยางละ 4 คา จากนนใหผเรยนอานออกเสยงตามคาเขยนของตนเอง และผสอนบนทกคะแนนการเขยนและอานเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนภาพเครองหมาย - บนแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 1) 2. แผนภาพ เครองหมาย - (ตามเนอหาขอท 2) 3. แผนภาพเครองหมาย ๆ บนแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 3) 4. ใบงานการเขยนคาทใชเครองหมาย - - และ ๆ การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานคาทใชเครองหมาย - 3 คะแนน 2. จากคะแนนการอานคาทใชเครองหมาย – 5 คะแนน 3. จากคะแนนการอานคาทใชเครองหมาย ๆ 6 คะแนน 4. จากคะแนนการเขยนคาทใช เครองหมาย - - และ ๆ 12 คะแนน 5. จากคะแนนการอานเครองหมาย - - และ ๆ 12 คะแนน รวมคะแนน 38 คะแนน

271

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทใชเครองหมายไมไตค (3 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

เลบ แขง เมด เลก เตม เรว ถก 1 คา = 1 เจบ เลบ เกบ เหด เปด เลก ผด 1 คา = 0

หมายเหต ใหผสอนสมคาอานจากเนอหาขอท 1 ชดท 1 ถง 3 โดยใหผเรยนอานคาท ใช เครองหมาย ไมไตคจากเนอหาขอท 1 ชดท 1 ถง 3 จานวน 3 คา เปนรายบคคลโดยผสอนควรเปลยนการอานตวสะกด ครงละ 3 คากบ ผเรยนคนตอไป

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทใชเครองหมายการนต (5 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน หมายเหต ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก 1 คา = 1

ทน ทกข ซอ สตย ม สทธ - ผด 1 คา = 0 โรค เอดส กม ภา พนธ รถ ยนต

หมายเหต ใหผสอนสมคาอานจากเนอหาขอท 2 ชดท 1 ถง 2 โดยใหผเรยนอานคาทใชเครองหมาย ไมไตคจากเนอหาขอท 2 ชดท 1 ถง 2 จานวน 5 คา เปนรายบคคลโดยผสอนควรเปลยนการอานตวสะกดครงละ 5 คา กบผเรยนคนตอไป

272

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทใชเครองหมายไมยมก (6 คะแนน)

คะแนน คะแนน คาทใชเครองหมายไมยมก

ถก = 1 / ผด = 0 ถก = 1 / ผด = 0 หมายเหต

คา ๆ คา คา ด ๆ ด ด เรว ๆ เรว เรว บอย ๆ บอย บอย มาก ๆ มาก มาก เลก ๆ เลก เลก

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผเรยนอานคาทใชเครองหมายไมยมกจานวน 6 คา เปนรายบคคล

เกณฑการใหคะแนนการเขยนคาทใชเครองหมาย ไมไตค การนต ไมยมก (12 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน เครองหมาย ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ไมไตค การนต ไมยมก

ถก 1 คา = 1 ผด 1 คา = 0

หมายเหต ใหผเรยนเขยนคาใชเครองหมายไมไตค การนต และไมยมก เครองหมายละ4 คา รวมจานวนจานวน 12 คา เปนรายบคคล

273

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทใชเครองหมาย ไมไตค การนต ไมยมก (12 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน เครองหมาย ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ไมไตค การนต ไมยมก

ถก 1 คา = 1 ผด 1 คา = 0

หมายเหต ใหผเรยนอานคาทผเรยนเขยน จากดวยการใชเครองหมายไมไตค การนต และ ไมยมก ตามตารางขางบนนจานวน 12 คา เปนรายบคคล

274

แผนการสอนครงท 12 เรอง ตวเลข เวลา 2 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานตวเลขไทยและอารบคหลกหนวยถงหลกลานไดอยางถกตอง 2. เขยนและอานตวเลขไทยและอารบคหลกหนวยถงหลกลาน ไดอยางถกตอง

เนอหา 1. ตวเลขไทยและตวเลขอารบคหลกหนวย

ตวเลขไทย ตวเลขอารบค อานวา ๑ 1 หนง ๒ 2 สอง ๓ 3 สาม ๔ 4 ส ๕ 5 หา ๖ 6 หก ๗ 7 เจด ๘ 8 แปด ๙ 9 เกา ๐ 0 ศนย

275

2. ตวเลขไทยและอารบคหลกสบถงหลกลาน ชดท 1

ตวเลขไทย ตวเลขอารบค อานวา ๑๐ 10 สบ ๒๐ 20 ยสบ ๓๐ 30 สามสบ ๔๐ 40 สสบ ๕๐ 50 หาสบ ๖๐ 60 หกสบ ๗๐ 70 เจดสบ ๘๐ 80 แปดสบ ๙๐ 90 เกาสบ ๑๐๐ 100 หนงรอย ๑,๐๐๐ 1,000 หนงพน ๑๐,๐๐๐ 10,000 หนงหมน ๑๐๐,๐๐๐ 100,000 หนงแสน ๑,๐๐๐,๐๐๐ 1,000,000 หนงลาน

ชดท 2

ตวเลขไทย ตวเลขอารบค อานวา ๒๑ 21 ยสบเอด ๑๑๑ 111 หนงรอยสบเอด ๑,๐๐๑ 1,001 หนงพนเอด ๑๐,๐๐๑ 10,001 หนงหมนเอด ๑๐๐,๐๑๑ 100,011 หนงแสนสบเอด 3. เขยนตวเลข 1 – 50 ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ........ ........ ........ ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ........ ........ ........ ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ........ ........ ........ ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. …….

276

กจกรรม ขนนา ผสอนใหผเรยนดตวเลขไทยและอารบค บนภาพพลก แลวถามผเรยนวา ตวเลขทผเรยนเหนมกแบบ แตละแบบเรยกวาอะไร ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง ตวเลขกน ทงตวเลขไทย และตวเลขอารบค ขนสอน 1. ผสอนชตวเลขไทยและอารบค บนแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 1) ผสอนอานตวเลข แลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลองแลว และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 3 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนชตวเลขไทยและอารบค บนแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 2 ชดท 1) ผสอนอานตวเลข แลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลองแลว และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 6 คา ผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนชตวเลขไทยและอารบค บนแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 2 ชดท 2) ผสอนอานตวเลข แลวใหผเรยนอานออกเสยงตามจนคลองแลว และผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 5 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนและอานตวเลข 1 – 50 จากนนใหผเรยนอานตวเลขตามคาเขยนของตนเอง และผสอนบนทกคะแนนการเขยน และอานเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนภาพตวเลขไทยและตวเลขอารบค หลกหนวย (ตามเนอหาขอท 1) 2. แผนภาพตวเลขไทยและอารบค หลกสบถงหลกลาน (ตามเนอหาขอท 1) 3. ใบงานเขยนตวเลข 1 – 50 การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานตวเลขไทยและตวเลขอารบค หลกหนวย 3 คะแนน 2. จากคะแนนการอานตวเลขไทยและอารบค หลกสบถงลาน ชดท 1 6 คะแนน 3. จากคะแนนการอานตวเลขไทยและอารบคหลกสบถงลาน ชดท 2 5 คะแนน 4. จากคะแนนการเขยนตวเลขไทย 50 คะแนน 5. จากคะแนนการอานตวเลขไทย 10 คะแนน รวมคะแนน 74 คะแนน

277

เกณฑการใหคะแนนการอานตวเลขไทยและอารบคหลกหนวย (3 คะแนน)

คะแนน คะแนน ตวเลขไทย

ถก = 1 / ผด = 0 ตวเลขอารบค

ถก = 1 / ผด = 0 หมายเหต

๕ 4 ๓ 0 ๗ 8 ๒ 6 ๙ 1 ๑ 9 ๖ 2 ๘ 7 ๐ 3 ๔ 5

ถก 1 ตว = 1 ผด 1 ตว =0

หมายเหต ใหผเรยนอานตวเลขไทยและตวเลขอารบค จานวน 3 ตวเลข เกณฑการใหคะแนนการอานตวเลขไทยและอารบคหลกสบถงลาน ชดท 1 (6 คะแนน)

คะแนน คะแนน ตวเลขไทย

ถก = 1 ผด = 0 ตวเลขอารบค

ถก = 1 ผด = 0 หมายเหต

๑๐๐ 100,000 ๑๐ 100

๑๐,๐๐๐ 1,000,000 ๑,๐๐๐ 10,000

๑,๐๐๐,๐๐๐ 10 ๑๐๐,๐๐๐ 1,000

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผเรยนอานตวเลขไทยและตวเลขอารบค จานวน 6 ตวเลข จากเนอหาขอท 3 ชดท 1 (สาหรบชดตวเลขหลกสบนนใหเขยนเลขเพมจากเลข 10 เปนเลข 20 ถง 90 )

278

เกณฑการใหคะแนนการอานตวเลขไทยและอารบคหลกสบถงลาน ชดท 2 (5 คะแนน)

คะแนน คะแนน ตวเลขไทย

ถก = 1 / ผด = 0 ตวเลขอารบค

ถก = 1 / ผด = 0 หมายเหต

๑๐,๐๐๑ 21 ๒๑ 1,001

๑,๐๐๑ 10,001 ๑๐๐,๐๑๑ 111

๑๑๑ 100,011

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผเรยนอานตวเลขไทยและตวเลขอารบค จานวน 5 ตวเลข จากเนอหาขอท 3 ชดท 2

เกณฑการใหคะแนนการเขยนตวเลขไทยและอารบคเลข 1 ถง 50 (50 คะแนน)

คะแนน คะแนน ตวเลขไทย

ถก = 1 / ผด = 0 ตวเลขอารบค

ถก = 1 / ผด = 0 หมายเหต

เขยนถก 1 คา ให 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผเรยนเขยนตวเลขไทยและตวเลขอารบคเลข 1 ถง 50

279

เกณฑการใหคะแนนการอานตวเลขไทยและอารบค จากเลขทเขยนตวใดกได 10 ตว (10 คะแนน)

คะแนน คะแนน ตวเลขไทย

ถก = 1 / ผด = 0 ตวเลขอารบค

ถก = 1 / ผด = 0 หมายเหต

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนสมตวเลขจาก 1 ถง 50 ตว ทผเรยนเขยน แลวใหผเรยนอานตวเลขไทย จานวน 5 ตว และตวเลขอารบค จานวน 5 ตว รวม 10 ตว

280

แผนการสอนครงท 13 เรอง รางกายของเรา กบการดแลรางกายอยางพอเพยง

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………..

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานและรองเพลงสวนประกอบของรางกายไดอยางถกตอง 2. อานการผนคาทเปนสวนประกอบของรางกายไดอยางถกตอง 3. อานคาทเปนสวนประกอบของรางกายผสมกบคาอนๆ ไดอยางถกตอง 4. อานการดแลรางกายอยางพอเพยงไดอยางถกตอง 5. เขยนสวนประกอบของรางกายไดอยางถกตอง เนอหา 1. สวนประกอบของรางกาย มดงน 1.1 ใบหนา ประกอบดวย ผม หนาผาก คว ตา ห จมก หนวด ปาก ฟน คาง 1.2 รางกาย ประกอบดวย คอ อก เอว เขา ขา เทา แขน ขอศอก มอ นว เลบ 2. รองเพลงสวนประกอบของรางกาย ตาของคนเราม 2 ตา หของคนเราม 2 ห มอของคนเราม 2 มอ มอ 1 ขาง ม 5 นว นวมอ 2 ขาง รวมเปน 10 นว แขนของคนเราม 2 แขน ขาของคนเราม 2 ขา เทาของคนเราม 2 เทา นวเทา 1 ขาง ม 5 นว นวเทา 2 ขาง รวมกนเปน 10 นว

281

3. อานการผนคาทเปนสวนประกอบของรางกาย

สวนประกอบของรางกาย คาพองเสยง ผม ขม คม งม ชม ดม ตม ถม ธม ทม นม ปม ผม ยม ลม สม อม

ปาก กาก ขาก จาก ตาก ฝาก บาก มาก หาก

มอ ถอ คอ ตอ ลอ ปอ หอ ออ ฮอ

คาง กาง จาง บาง ปาง พาง ฟาง ราง ลาง

คว นว รว ตว หว ศอก กอก จอก บอก ปอก

ตอก พอก ฟอก นอก ยอก ลอก หอก ออก

เลบ เกบ เจบ เวบ เหบ เอว เลว เหว

4. คาอานสวนประกอบของรางกายผสมกบคาอนๆ ปากบาง ปากลอก ปากขม ปากเหว ลมปาก ปากกา มอบาง กางมอ มอถอ เลบมอ มอเจบ เลบบาง เขาเจบ เจบไหล เจบเลบ หกาง คอพอก ฟอกตว ผมบาง วางมอ ถอแขน 5. การดแลรางกายอยางพอเพยง สวยแบบไทยๆ ชาวไรชาวนา เพราะโคลนเปอนหนา ฉนจงหนาใส มะขาม มะกรด ขดผวกนเขาไป ขมนชนไงพอกใหผวเนยน นาแรไมม นานมไมตอง ฉนแชนาคลอง นวดขผงหอมเทยน กลนสมนไพรหอมตดใจไมเปลยน เรอนรางกเนยนนวดดวยสมนไพร เดนดวยกะลาคอนวดฝาเทา พอไดบรรเทาชวยใหผอนคลาย เปนภมปญญาของปยาตายาย อยกบนาไร และ สปาบานทง

282

6. เขยนสวนประกอบของรางกาย 6.1 ใบหนา ...………… …………… …………… …………… ...………… …………… …………… …………… …………… …………… ...………… …………… …………… …………… …………… …………… 6.2 รางกาย ...………… …………… …………… …………… ...………… …………… …………… …………… …………… …………… ...………… …………… …………… …………… …………… …………… กจกรรม ขนนา ผสอนใหผเรยนมองรปราง หนาตาของเพอนๆ แลวถามผเรยนวา รปราง หนาตาของผเรยนประกอบไปดวยอะไรบาง ผเรยนตอบ.... และผเรยนมการดแลผวพรรณใหดขนโดยใชสมนไพรอะไรไดบาง ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง รางกายของเรา และการดแลรางกายอยางพอเพยงกน ขนสอน 1. ผสอนชไปทคาทเปนสวนประกอบของใบหนาและรางกายในแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 1) ผสอนสอนผเรยนใหอานสวนประกอบของรางกาย เมอผเรยนอานจนคลองแลว ผสอนเรยกผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 4 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนสอนผเรยนใหรองเพลงสวนประกอบของรางกายจนคลอง จากนนผสอนแบงกลมผเรยนเปน 3 กลม โดยใหคนทเกดวนท 1 – 10 เปนกลมท 1 วนท 11 – 20 เปนกลมท 2 และวนท 21 – 31 เปนกลมท 3 จากนนใหผเรยนแตละกลมออกมารองเพลง แลวผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนอานการผนคาทเปนสวนประกอบของรางกายในแผนภาพ (ตามเนอหาขอท 2) แลวใหผเรยนอานตามจนคลองแลว ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอน ชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 4 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอนใหผเรยนอานคาทเปนสวนประกอบของรางกายผสมกบคาอนๆ จนกระทงผเรยนอานจนคลอง จากนนผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 5. ผสอน สอนใหผเรยนอานการดแลรางกายอยางพอเพยง จนกระทงคลอง จากนนผสอนใหผเรยนแบงกลมออกเปน 3 กลมตามวนเกด เชนคนเกดวนจนทรและองคาร เปนกลมท 1 คนเกดวนพธและพฤหสบด เปนกลมท 2 คนเกดวนศกร วนเสารและวนอาทตย เปนกลมท 3 จากนนใหผเรยนแตละกลมออกมาอานคาตามทผสอนช แลวผสอนบนทกคะแนน

283

6. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนสวนประกอบของรางกาย แลวผสอนบนทกคะแนนการเขยนเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนขอความการอานและรองเพลงสวนประกอบของรางกาย (ตามเนอหาขอท 1 และ 2) 2. แผนขอความการอานผนคาทเปนสวนประกอบของรางกาย (ตามเนอหาขอท 3 3. แผนขอความการอานคาทเปนสวนประกอบของรางกายผสมกบคาอนๆ (ตามเนอหาขอท 4) 4. แผนขอความการดแลรางกายอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 5) 5. ใบงานการเขยนสวนประกอบของรางกาย (ตามเนอหาขอท 6) การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานสวนประกอบของรางกาย 4 คะแนน 2. จากคะแนนการอานผนคาทเปนสวนประกอบของรางกาย 8 คะแนน 3. จากคะแนนการอานคาทเปนสวนประกอบของรางกายผสมกบคาอนๆ 6 คะแนน 4. จากคะแนนการอานการดแลรางกายอยางพอเพยง 96 คะแนน 5. จากคะแนนการเขยนสวนประกอบของรางกาย 21 คะแนน รวมคะแนน 135 คะแนน

284

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทเปนสวนประกอบของรางกาย (4 คะแนน)

คะแนน ขอความ ถก=1

ผด=0 ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ใบหนา ผม หนาผาก คว ตา จมก หนวด ปาก ฟน คาง - - รางกาย คอ อก เอว เขา ขา เทา แขน ขอศอก มอ นว เลบ หมายเหต ใหผสอนสมคาทเปนสวนประกอบของรางกาย จานวน 4 คา แลวใหผเรยนอาน เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนคาทใชในการอาน สวนประกอบของรางกาย ครงละ 4 คา กบผเรยนคนตอไป (อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน)

เกณฑการใหคะแนนการอานการผนคาทเปนสวนประกอบของรางกาย (8 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน สวนประกอบของรางกาย ถก = 1

ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ผม ขม คม งม ชม อานถก 1 = 1 ปาก กาก ขาก จาก ตาก อานผด 1 = 0 มอ ถอ คอ ตอ ลอ คาง กาง จาง บาง ปาง คว นว รว ตว หว ศอก กอก จอก บอก ตอก เลบ เกบ เจบ เวบ เหบ เอว เลว เหว - -

หมายเหต ใหผสอนสมคาผนจานวน 8 คา แลวใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนคาทใชในการอานครงละ 8 คา กบผเรยนคนตอไป (ใช เนอหาขอ 3)

285

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทเปนสวนประกอบของรางกายผสมกบคาอนๆ (6 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ปาก บาง ปาก ลอก ปาก ขม อานถก 1 = 1 ปาก เหว ลม ปาก ปาก กา อานผด 1 = 0 มอ บาง กาง มอ มอ ถอ

หมายเหต ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 4 ทงหมด ซงในทน ยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน ใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 6 คา โดยผสอนควรเปลยนคาทใชในการอาน ครงละ 6 คากบผเรยนคนตอไป เกณฑการใหคะแนนการอานการดแลรางกายอยางพอเพยง (96 คะแนน) การดแลรางกายอยางพอเพยงมคาทงหมด 96 คา (ในเนอหาขอท 5) ผสอนใหผเรยนออกมาอานเนอหานเปนกลม โดยผสอนใหคะแนน ดงน อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

เกณฑการใหคะแนนการเขยนสวนประกอบของรางกาย (21 คะแนน) ขอความ คะแนน ถก=1

ผด=0 ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ถก=1 ผด=0

ใบหนา รางกาย หมายเหต 1. ใหผเรยน เขยนสวนประกอบของใบหนา จานวน 10 คา และสวนประกอบของ รางกายจานวน 11 คา รวมทงหมด 21 คา (ตามเนอหาขอท 1.1 และ 1.2) 2. เขยนถกคาละ 1 คะแนน เขยนผดคาละ 0 คะแนน

286

แผนการสอนครงท 14 เรอง ครอบครวของฉน อยอยางพอเพยง

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………..

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานครอบครวของฉนไดอยางถกตอง 2. อานการผนคาทเกยวของกบครอบครวของฉนไดอยางถกตอง 3. อานคาทผสมกบคาทเกยวของครอบครวของฉนไดอยางถกตอง 4. อานครอบครวฉนอยอยางพอเพยงไดอยางถกตอง 5. เขยนครอบครวของฉนอยอยางพอเพยงไดอยางถกตอง เนอหา 1. ครอบครวของฉน ประกอบดวย ป ยา ตา ยาย ลง ปา นา อา พ นอง ฉน ม พอ ม แม ฉน ม พ ม นอง ฉน ม พอ แม พ นอง ฉน ม ป ยา ฉน ม ตา ยาย ฉน ม ป ยา ตา ยาย ฉน ม อา นา ฉน ม ลง ปา นา อา ทก คน เปนญาต กน 2. การผนคาทเกยวของกบครอบครวของฉน

ฉน ขน ผน ฝน สน หน ลง พง ตง มง ยง ชง ยาย ตาย ราย ลาย พาย อาย

กาย ขาย ผาย ฉาย หาย ปา จา ผา ฝา หา อา ป ก ต อ ส ห แม แย แช แซ แร แฮ นอง ทอง รอง ฟอง ฆอง ซอง พ ข ฉ ต ป ส

287

3. คาทผสมกบคาทเกยวของครอบครวของฉน ชดท 1 ยงลาย ขายผา พายหาย ผาลาย แมยาย แชผา ลายผา พอตา พนอง นองแม ตฆอง ฟองรอง ชดท 2 พอ ตา แม ยาย ลง ผน พง ลาย ยาย สาย แซ อ ตา ช ขาย ผา ปา จา แก บน นา ฝน ฝา หาย 1. ครอบครวฉนอยอยางพอเพยง ครอบครว ของฉน รจก ใชจาย ทกคน ซอของ อยางม เหตผล รจก ประมาณ ตนเอง อยเสมอ ออมเงน ไวใช ในยาม จาเปน สรางภม คมกน ใหกบ ครอบครว มความ รอบคอบ รอบร อยเสมอ ทกคน ตองม คณธรรม จรยธรรม บมเพาะ จตใจ ทกคน ทกวน ความคด เชนน มอย ตลอดไป 2. เขยนครอบครวของฉนอยอยางพอเพยง ในครอบครว ของฉนนน มเหตผล ประมาณตน เพอใหม ภมคมกน ในตนเอง อยางพอเพยง ความรอบคอบ ความรอบร ฝกใหม ในตนเสมอ สรางครอบครว มคณธรรม จรยธรรม ประจาใจ กจกรรม ขนนา ผสอนถามผเรยนวา ครอบครวของผเรยนมใครบาง ผเรยนตอบ... และผเรยนคดวาจะใหทกคนอยอยางพอเพยงไดอยางไร ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง ครอบครวของฉน อยอยางพอเพยงกน ขนสอน 1. ผสอนชไปทคาทเกยวของกบคนในครอบครว (ตามเนอหาขอท 1) แลวให ผเรยนอานตามจนคลองแลว ผสอนเรยกผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนให

288

ผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 5 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอน สอนผเรยนใหอานการผนคาทเกยวของกบครอบครวของฉน (ตามเนอหาขอท 2) โดยใหผเรยนอานตามจนคลอง จากนนผสอนแบงกลมผเรยนเปน 4 กลม ตามการนบ 1 2 3 และ 4 ใครนบไดเลขใดใหคนนนอยตามกลมหมายเลขทนบได จากนนใหผเรยนแตละกลมออกมาอานคาทผนคาตามทผสอนชกลมละ 12 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนอานคาทผสมกบคาทเกยวของครอบครวของฉน (ตามเนอหาขอท 3) แลวใหผเรยนอานตามจนคลองแลว ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยใหผเรยนแตละกลมเสนอชอกลม และเปนผบอกใหแตละกลมอานชดท 1 หรอ 2 กแลวแต ผเรยนในกลมทถกเสนอกตองอานตามทแตละกลมเสนอ ทาเชนนจนครบทกกลม แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอนสอนใหผเรยนอานครอบครวฉนอยอยางพอเพยงจนกระทงผเรยนอานจนคลอง จากนนผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 5. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนครอบครวของฉนอยอยางพอเพยงแลวผสอนบนทกคะแนนการเขยนเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนขอความคาทเกยวของกบคนในครอบครว (ตามเนอหาขอท 1) 2. แผนขอความการผนคาทเกยวของกบครอบครวของฉน (ตามเนอหาขอท 2) 3. แผนขอความคาทผสมกบคาทเกยวของครอบครวของฉน (ตามเนอหาขอท 3) 4. แผนขอความครอบครวของฉนอยอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 4) 5. ใบงานการเขยนครอบครวของฉนอยอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 5) การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานคาทเกยวของกบคนในครอบครว 10 คะแนน 2. จากคะแนนการอานการผนคาทเกยวของกบครอบครวของฉน 12 คะแนน 3. จากคะแนนการอานคาทผสมกบคาทเกยวของกบครอบครวของฉน 24 คะแนน 4. จากคะแนนการอานครอบครวของฉนอยอยางพอเพยง 72 คะแนน 5. จากคะแนนการเขยนครอบครวของฉนอยอยางพอเพยง 48 คะแนน รวมคะแนน 166 คะแนน

289

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทเกยวของกบคนในครอบครว (10 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ฉน ม พอ ม แม - ฉน ม พ ม นอง - ฉน ม พอ แม พ นอง ฉน ม ป ยา - - ฉน ม ตา ยาย - - ฉน ม ป ยา ตา ยาย ฉน ม อา นา ข - ทก คน เปน ญาต กน -

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนทเกยวของกบครอบครวของฉน (12 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ฉน ขน ผน ฝน สน หน ลง พง ตง มง ยง ชง ยาย ตาย ราย ลาย พาย อาย

กาย ขาย ผาย ฉาย หาย

อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 2 ทงหมด ซงในทนยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน ใหผเรยนอานเปนกลมๆ ละจานวน 12 คา โดยผสอนควรเปลยนคาทใชในการอาน ครงละ 12 คา กบผเรยนกลมตอไป

290

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทผสมกบคาทเกยวของ กบครอบครวของฉน (24 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ยง ลาย ขาย ผา พาย หาย ผา ลาย แม ยาย แช ผา ลาย ผา พอ ตา พ นอง นอง แม ต ฆอง ฟอง รอง

หมายเหต ผสอนใหผเรยนอานเปนกลมจานวน 24 คา โดยใหอานสลบกนระหวางชดท 1 กบ ชดท 2 ในเนอหาขอท 3

เกณฑการใหคะแนนการอานครอบครวของฉนอยอยางพอเพยง (72 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ครอบ ครว ของ ฉน ร จก ใช จาย ทก คน ซอ ของ อยาง ม เหต ผล ร จก ประ มาณ ตน เอง อย เสมอ

หมายเหต 1. ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 4 ทงหมด ซงในทนยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน 2. ใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 72 คา 3. อานถกคาละ 1 คะแนน อานผดคาละ 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนการเขยนครอบครวของฉนอยอยางพอเพยง (48 คะแนน) ครอบครวของฉนอยอยางพอเพยงมคาทงหมด 48 คา (ในเนอหาขอท 5) ผสอนใหผเรยนเขยนเนอหาเปนรายบคคล โดยผสอนใหคะแนน ดงน อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

291

แผนการสอนครงท 15 เรอง ครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานครอบครวอบอนไดอยางถกตอง 2. อานการผนคาทเกยวของกบครอบครวอบอนไดอยางถกตอง 3. อานคาทผสมกบคาทเกยวของกบการผนคาของครอบครวอบอนไดอยางถกตอง 4. อานครอบครวฉนอบอน อยกนอยางพอเพยงไดอยางถกตอง 5. เขยนครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยงไดอยางถกตอง เนอหา 1. ครอบครวอบอน พอแมรกกน พอแมรกเรา เรารกพอแม เรารกพและนอง พและนองรกเรา ครอบครวของเรารกกนทกคน 2. การผนคาทเกยวของกบครอบครวอบอน

อบ ขบ จบ รบ พบ อน ขน นน รน หน พวก รวก ลวก จวก บวก เรา เงา เตา เบา เมา ทก คก บก รก มก คน ปน รน วน สน

292

3. คาทผสมกบคาทเกยวของกบการผนคาของครอบครวอบอน บกรก ฟนหก สบสน เตาเผา เตาอบ ตวเบา เกามอ รบมอ มอเบา 4. ครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง ครอบครวของฉนรวมกนเลยงสตว ปลกผกสวนครวรวมกนอยางพอเพยง ทกคนในครอบครวทาอาหารรวมกนอยางมความสข สนกสนาน พวกเราทกคนรจกแบงปนอาหารใหเพอนบาน และคนในชมชน หากมใครทอานและเขยนหนงสอได กสอนคนทอานไมออก เขยนไมได ทกคนรวมกนปฏบตตนอยางพอเพยง ตามแนวพระราชดารของในหลวง เราทกคนในครอบครวจงรกกน นบถอกน และทกคนเปยมไปดวยความสข 5. เขยนครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง ครอบครวของเรามความอบอน รกใคร สามคค ปรองดองกนสมาเสมอ ครอบครวของเรารจกการให การแบงปน การชวยเหลอเพอนบาน และชมชน ครอบครวของเราปลกฝงใหทกคนดารงชวตอยางพอเพยง ไมเบยดเบยนผอน ทกคนในครอบครวชวยกนประหยด อดออม และทาบญชครวเรอนกน ครอบครวของเราจงเปนครอบครวอบอน และเปนแบบอยางของคนในชมชน กจกรรม ขนนา ผสอนถามผเรยนวา เราจะทาใหครอบครวของพวกเราใหมความอบอนอยางไร ไดบางผเรยนตอบ... และผเรยนคดวาจะใหทกคนอยกนอยางพอเพยงไดอยางไร ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง ครอบครวอบอน อยอยางพอเพยงกน ขนสอน 1. ผสอน สอนใหผเรยนอานเนอหาครอบครวอบอน (ตามเนอหาขอท 1) เมอผเรยนอานจนคลองแลว ผสอนเรยกผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทบรรทดไหน ใหผเรยนอานตามบรรทดทชนน คนละ 3 บรรทด แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอน สอนผเรยนใหอานการผนคาทเกยวของกบครอบครวอบอน (ตาม เนอหาขอท 2) โดยใหผเรยนอานตามจนคลอง จากนนผสอนแบงกลมผเรยนเปน 4 กลม ตามเดอนทเกดคอ มกราคม-มนาคม เปนกลมท 1 เมษายน-มถนายน เปนกลมท 2 กรกฎาคม – กนยายน เปนกลมท 3 ตลาคม – ธนวาคม เปนกลมท 4 จากนนใหผเรยนแตละกลมออกมาอานการผนคาทผสอนชกลมละ 16 คา แลวผสอนบนทกคะแนน

293

3. ผสอนอานคาทผสมกบคาทเกยวของกบการผนคาของครอบครวอบอน (ตาม เนอหาขอท 3) แลวใหผเรยนอานตามจนคลองแลว ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยใหผเรยนแตละคน เรยกชอเพอนครงละ 1 คน ทาเชนนจนครบทกคน แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอน สอนใหผเรยนอานครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง จนกระทงผเรยนอานจนคลอง จากนนผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 5. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยงแลวผสอนบนทกคะแนนการเขยนเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนขอความครอบครวอบอน (ตามเนอหาขอท 1) 2. แผนขอความการผนคาทเกยวของกบครอบครวอบอน (ตามเนอหาขอท 2) 3. แผนขอความคาทผสมกบคาทเกยวของครอบครวอบอน (ตามเนอหาขอท 3) 4. แผนขอความครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 4) 5. ใบงานการเขยนครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 5) การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานครอบครวอบอน 3 คะแนน 2. จากคะแนนการอานการผนคาทเกยวของกบครอบครวอบอน 16 คะแนน 3. จากคะแนนการอานคาทผสมกบคาทเกยวของกบครอบครว 18 คะแนน 4. จากคะแนนการอานครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยงอบอน 6 คะแนน 5. จากคะแนนการเขยนครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง 6 คะแนน รวมคะแนน 49 คะแนน

294

เกณฑการใหคะแนนการอานครอบครวอบอน (3 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

พอ แม รก กน พอ แม รก เรา เรา รก พอ แม

อานถกทงหมดใน 1แถว = 1 คะแนน อานผดคาใดคาหนงใน 1 แถว = 0 คะแนน

หมายเหต 1. ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 1 ทงหมด ซงในทน ยกตวอยางมาเพยงบางสวน เทานน ใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 3 แถว โดยผสอนควรเปลยนแถว ทใชในการอานครงละ 3 แถว กบผเรยนคนตอไป 2. อานถกทงหมดใน 1 แถว = 1 คะแนน อานผด คาใดคาหนงใน 1 แถว = 0 คะแนน

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนทเกยวของกบครอบครวอบอน (16 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

อบ ขบ จบ รบ พบ อน ขน นน รน หน พวก รวก ลวก จวก บวก

อานถกคาละ 1 คะแนน อานผดคาละ 0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 2 ทงหมด ซงในทนยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน ใหผเรยนอานเปนกลมๆ ละ 16 คา อานถก คาละ 1 คะแนน อานผด คาละ 0 คะแนน

295

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทผสมกบคาทเกยวของกบการผนคาของ ครอบครวอบอน (18 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

บก รก ฟน หก สบ สน เตา เผา เตา อบ ตว เบา เกา มอ รบ มอ มอ เบา

ถกคาละ 1 คะแนน ผดคาละ 0 คะแนน

หมายเหต ผสอนใหผเรยนอานคาทผสมกบคาทเกยวของกบการผนคาของครอบครวอบอนเปน รายบคคลทงหมดจานวน 18 คา เกณฑการใหคะแนนการอานครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยง (6 คะแนน) ครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยงในเนอหาขอท 4 มเนอหาทงหมด 6 บรรทด ใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 6 บรรทด โดยมการใหคะแนน ดงน อานถกทงหมดใน 1 บรรทด ให 1 คะแนน อานผดคาใดคาหนงใน 1 บรรทด ให 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนการเขยนครอบครวอบอนอยกนอยางพอเพยง (6 คะแนน) ครอบครวอบอน อยกนอยางพอเพยงในเนอหาขอท 5 มเนอหาทงหมด 5 บรรทด ใหผเรยนเขยนเปนรายบคคลจานวน 5 บรรทด โดยมการใหคะแนน ดงน เขยนถกทงหมดใน 1 บรรทด ให 1 คะแนน เขยนผดคาใดคาหนงใน 1 บรรทด ให 0 คะแนน

296

แผนการสอนครงท 16 เรอง อาหารของเรา และการกนอยอยางพอเพยง

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………… จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานอาหารของเราไดอยางถกตอง 2. อานการผนคากบอาหารของเราไดอยางถกตอง 3. อานคาทผสมกบคาทเกยวของกบคาพองเสยงกบอาหารของเราไดอยางถกตอง 4. อานอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยงไดอยางถกตอง 5. เขยนอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยงไดอยางถกตอง เนอหา 1. อาหารของเรา ขาว ไก ไข ป ปลา เผอก มน ถว ขาวโพด ผก ผลไม นามน 2. คาพองเสยงกบอาหารของเรา

ไก ไข ไต ไถ ไผ ไห ขาว กาว จาว ดาว หาว อาว ป ง ช ด ร ห ผก กก ตก ถก ปก หก เผอก เกอก เชอก เผอก เลอก เสอก มน ชน พน ฟน วน อน

3. อานคาทผสมกบการผนคาอาหารของเรา ขาวเจา เลอกขาว ขาวหก ตกขาว ไกไข ไขไก ปไข ไขป ขาวมนไก ขาวมนป เลอกผก ฟนหก รง รป ดง ดป ปดง งดป ไตเชอก ถกเชอก เลอกเผอก เลอกมน

297

4. อาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยง ชดท 1 หมท 1 แปง เชน ขาวเจา ขาวเหนยว ขาวโพด เผอก มน หมท 2 เนอสตว เชน ไก ไข ป ปลา กง หอย หมท 3 ผกตาง ๆ เชน บวบ ผกกาด ผกช ผกบง หมท 4 ผลไม เชน สบปะรด สม สมโอ กลวย หมท 5 ไขมนจากพชและสตว เชน นามนงา นามนถว นามนหม ชดท 2 บานของเรามพนทไมมาก แตพวกเรากสามารถใชพนทใหเกดประโยชน โดยเลยงไกและเกบไขทกวน ขดบอเลยงปลาไวใตกรงไกเพอใหปลากนมลไก แมปลกเผอก มน และพชผกสวนครว และผลไมหลายชนดไวทหลงบาน ทาใหพวกเราไมตองไปซออาหารกน เปนการประหยดคาใชจาย พวกเรามความพอประมาณอยเสมอ นอกจากนพวกเรายงนาของไปแบงปนใหกบเพอนบานได หากมของเหลอกทาอาหารแปรรป ซงเปนสวนของความมเหตผล หรอเกบไปขาย ไดเงนมาเกบออม เปนการสรางภมคมกนตนเอง พวกเราจงมการกนอยกนอยางพอเพยง ทากจกรรมตาง ๆ รวมกน จงทาใหครอบครวของเราเปนสข ทกคนวน 5. เขยนอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยง พวกเรากนอาหารทมประโยชน ครบทง 5 หม พวกเรามการเลยงสตว ปลกพชผกตางๆ ทาใหพวกเราไมตองไปซอเนอสตว พชผกตางๆ ทมสารพษ และมราคาแพงมากน พวกเราจงมสขภาพ รางกายแขงแรง พวกเรากนอยอยางพอประมาณ มเหตผลในการกน และเปนการสรางภมคมกนในตนเอง ดวยการนาของทเหลอไปขายไดเงนมาเกบไวใชจายในภายภาคหนา กจกรรม ขนนา ผสอนถามผเรยนวา รจกอาหาร 5 หมกนไหม ผเรยนตอบ... และผเรยนคดวา เราสามารถ กนเนอสตวและพชผกตาง ๆโดยไมตองไปซอหาไดไหม และจะทาอยางไร ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง อาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยงกน ขนสอน 1. ผสอน สอนใหผเรยนอานอาหารของเรา (ตามเนอหาขอท 1) เมอผเรยนอานจนคลองแลว ผสอนเรยกผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาใด ใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 5 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอน สอนผเรยนใหอานการผนคากบอาหารของเรา (ตามเนอหาขอท 2) โดยใหผเรยนอานตามจนคลอง จากนนผสอนจบสลากชอผเรยนทละคน และใหผเรยนออกมาอานคาพองเสยงตามทผสอนชจนครบทกคน ๆ ละ 6 คา แลวผสอนบนทกคะแนน

298

3. ผสอนอานคาทผสมกบการผนคาอาหารของเรา (ตามเนอหาขอท 3) แลวใหผเรยนอานตามจนคลองแลว ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคลคนละ 2 บรรทด โดยใหผเรยนเสนอตนเองในการออกมาอานเปนคนแรกจนถงคนสดทาย แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอน สอนใหผเรยนอานอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอ 4 ชดท 1 และชดท 2) เมอผเรยนอานจนคลอง ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 5. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยงแลว ผสอนบนทกคะแนนการเขยนเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนขอความอาหารของเรา (ตามเนอหาขอท 1) 2. แผนขอความการผนคากบอาหารของเรา (ตามเนอหาขอท 2) 3. แผนขอความคาทผสมกบการผนคาอาหารของเรา (ตามเนอหาขอท 3) 4. ใบงานการเขยนอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 5) การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานอาหารของเรา 5 คะแนน 2. จากคะแนนการอานการผนคากบอาหารของเรา 6 คะแนน 3. จากคะแนนการอานคาทผสมกบการผนคาอาหารของเรา 16 คะแนน 4. จากคะแนนการอานอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยง 15 คะแนน 5. จากคะแนนการเขยนอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยง 10 คะแนน รวมคะแนน 52 คะแนน

299

เกณฑการใหคะแนนการอานอาหารของเรา (5 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ขาว ไก ไข ป ปลา - เผอก มน ถว ขาว โพด ผก ผล ไม นา มน - -

อานถกคาละ 1 อานผดคาละ 0

หมายเหต ผสอนใหผเรยนอานอาหารของเราเปนรายบคคล จานวน 5 คา โดย ผสอนควร เปลยนคาทใชในการอาน ครงละ 5 คา กบผเรยนคนตอไป

เกณฑการใหคะแนนการอานคาพองเสยงกบอาหารของเรา (6 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ไก ไข ไต ไถ ไผ ไห ขาว กาว จาว ดาว หาว อาว ป ง ช ด ร ห

อานถกคาละ 1 อานผดคาละ 0

หมายเหต ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 2 ทงหมด ซงในทนยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน ใหผเรยนอานเปนรายบคคล จานวน 6 คา โดยผสอน ควรเปลยนคาทใชในการอาน ครงละ 6 คา กบผเรยนคนตอไป

300

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทผสมกบการผนคาของอาหาร (16 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ขาว เจา เลอก ขาว ขาว หก ตด ขาว ไก ไข ไข ไก ป ไข ไข ป

หมายเหต ใหผสอนใชคาในเนอหา ขอท 3 ทงหมด ซงในทนยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน ใหผเรยนอานเปนรายบคคล จานวน 16 คา โดยผสอนควรเปลยนคาทใชในการอานครงละ 16 คา กบผเรยนคนตอไป เกณฑการใหคะแนนการอานอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยง (15 คะแนน) อาหาร 5 หม และการกนอยกนอยางพอเพยง ผสอนกาหนดใหผเรยนอานเปนรายบคคล จากเนอหาในขอท 4 โดยใหผเรยนแตละคนอานสลบเนอหา ชดท 1 กบเนอหา ชดท 2 โดยกาหนดแนวทางการใหคะแนนออกเปน 2 ชด ดงน 1. ผเรยนคนใดทอานเนอหาขอท 4 (ชดท 1) ซงมเนอหาทงหมด 5 บรรทด ใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 5 บรรทด โดยใหอานบรรทดละ 1 คา (ตามทผสอนชไปท คาใดคาหนงของบรรทดนน และผสอนควรเปลยนคาทใชในการอานครงละ 5 คากบผเรยนคนตอไป) กาหนดการใหคะแนน ดงน อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน 2. ผเรยนคนใดทอานเนอหาขอท 4 (ชดท 2) ใหผสอนสมคาใหผเรยนอานจานวน 5 คา เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนคาทใชในการอานครงละ 5 คา กบผเรยนคนตอไป กาหนดการใหคะแนน ดงน อานถก 1 คา ให 1 คะแนน อานผด 1 คา ให 0 คะแนน

301

เกณฑการใหคะแนนการเขยนอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยง (10 คะแนน) การเขยนอาหาร 5 หม และการกนอยอยางพอเพยง ในเนอหานมคาทงหมด 100 คา กาหนดการใหคะแนนการเขยน ดงน ไมมคาใดผด ไดคะแนน 10 คะแนน ผด 1 – 10 คา ไดคะแนน 9 คะแนน ผด 11 – 20 คา ไดคะแนน 8 คะแนน ผด 21 – 30 คา ไดคะแนน 7 คะแนน ผด 31 – 40 คา ไดคะแนน 6 คะแนน ผด 41 – 50 คา ไดคะแนน 5 คะแนน ผด 51 – 60 คา ไดคะแนน 4 คะแนน ผด 61 – 70 คา ไดคะแนน 3 คะแนน ผด 71 – 80 คา ไดคะแนน 2 คะแนน ผด 81 – 90 คา ไดคะแนน 1 คะแนน ผด 91 – 100 คา ไดคะแนน 0 คะแนน

302

แผนการสอนครงท 17 เรอง อาชพบานเรา

เวลา 2 ชวโมง ............................................................................................................................................

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานคาทเกยวของกบอาชพบานเราไดอยางถกตอง 2. อานการผนคาไดอยางถกตอง 3. อานคาทผสมกบคาทเกยวของกบการผนคาอาชพบานเราไดอยางถกตอง 4. อานประโยคทเกยวของกบอาชพบานเราไดอยางถกตองเขยนประโยคท เกยวของกบอาชพบานเราอยางมคณธรรม จรยธรรม ไดอยางถกตอง เนอหา 1. อาชพบานเรา ทานา ทาไร ทาสวน เลยงสตว คาขาย กานน คร ทหาร ตารวจ หมอ 2. การผนคาทเกยวของกบอาชพบานเรา

ทา คา ดา ตา ชา ทา ลา อา รบ กบ ขบ จบ นบ ชบ หบ อบ ขาย กาย ชาย ผาย ฝาย สาย หาย อาย จาง กาง ขาง ดาง บาง ปาง หาง อาง สวน ขวน ฉวน ผวน สวน หวน กวน ยวน

จวน ชวน ทวน มวน ลวน อวน - คร คราด ครอง ครอบ ครว เครง ครด - หมอ หม หม หมา หมาย หมอง - -

3. คาทผสมกบการผนคาอาชพบานเรา คาขาย พอคา แมคา คาเชา ทานา ดานา ทางาน ดกอวน คานบ นบคา ทาฝาย ผนผาย ครอบครว ไถคราด สตวเลยง เลยงสตว

303

4. ประโยคทเกยวของกบอาชพบานเราไดอยางถกตอง ตาดามสวน ตาดาทาสวน ลงคาชวยตาดาทาสวน พบญมารบจางตาดาทาสวน พอคา แมคา มาซอผลไมในสวน ชาวนาทานา ชาวไรทาไร ชาวสวนทาสวน พอคา แมคา คาขาย ชาวบานเลยงสตว ครสอนนกเรยน ตารวจจบคนราย ทหารปองกนประเทศ กานนดแลลกบาน มอาชพมากมายในบานเรา 5. เขยนประโยคทเกยวของกบอาชพบานเราอยางมคณธรรม จรยธรรม ทหารตารวจ หมอ กานน ผใหญบาน คร คาขาย และอาชพอน ๆ ในบานเรา ทกคนตอง ประกอบอาชพอยางซอสตย สจรต มคณธรรม จรยธรรม ไมโกงกน ไมเอาเปรยบผอน ไมทาลายผอน คานงถงประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน กจกรรม ขนนา ผสอนถามผเรยนวา รจกอาชพอะไรบาง ผเรยนตอบ... และผเรยนคดวาอาชพใดเหมาะกบคนในชมชนของเรา และควรมอาชพใดเพมเตมจากทเปนอยในปจจบน ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง อาชพบานเรากน ขนสอน 1. ผสอน สอนใหผเรยนอานคาทเกยวของกบอาชพบานเรา (ตามเนอหาขอท 1) เมอผเรยนอานจนคลองแลว ผสอนเรยกผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาใด ใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 7 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอน สอนผเรยนใหอานการผนคาทเกยวของกบอาชพบานเรา (ตามเนอหาขอท 2) โดยใหผเรยนอานตามจนคลอง จากนนผสอนสมเรยกชอผเรยนทละคน และใหผเรยนออกมาอานคาพองเสยงตามทผสอนชจนครบทกคนๆ ละ 7 คา แลวผสอนบนทกคะแนน

304

3. ผสอนอานคาทผสมกบคาทผสมกบการผนคาอาชพบานเรา (ตามเนอหา ขอท 3) แลวใหผเรยนอานตามจนคลองแลว ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคลคนละ 1 แถว โดยผสอนเรยกชอผเรยนคนแรก จากนนใหคนทถกผสอนเรยกนนเรยกชอเพอนคนตอไป จนกระทงครบทกคน แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอน สอนใหผเรยนประโยคทเกยวของกบอาชพบานเรา (ตามเนอหาขอท 4) เมอ ผเรยนอานจนคลอง ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 5. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนประโยคทเกยวของกบอาชพบานเราอยาง มคณธรรม จรยธรรม แลวผสอนบนทกคะแนนการเขยนเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนขอความคาทเกยวของกบอาชพบานเรา (ตามเนอหาขอท 1) 2. แผนขอความการผนคาทเกยวของกบอาชพบานเรา (ตามเนอหาขอท 2) 3. แผนขอความคาทผสมกบคาทผสมกบการผนคาอาชพบานเรา (ตามเนอหาขอท 3) 4. แผนขอความประโยคทเกยวของกบอาชพบานเรา (ตามเนอหาขอท 4) 5. ใบงานประโยคทเกยวของกบอาชพบานเราอยางมคณธรรม จรยธรรม (ตามเนอหา ขอท 5) การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานคาทเกยวของกบอาชพบานเรา 7 คะแนน 2. จากคะแนนการอานการผนคาทเกยวของกบอาชพบานเรา 7 คะแนน 3. จากคะแนนการอานคาทผสมกบคาทผสมกบการผนคาอาชพบานเรา 8 คะแนน 4. จากคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบอาชพบานเรา 5 คะแนน 5. จากคะแนนการเขยนประโยคทเกยวของกบอาชพบานเรา อยางมคณธรรม จรยธรรม 6 คะแนน รวมคะแนน 33 คะแนน

305

เกณฑการใหคะแนนการอานอาชพบานเรา (7 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ทา นา ทา ไร ทา สวน เลยง สตว คา ขาย กา นน คร ทหาร ตา รวจ หมอ -

อานถกคาละ 1 อานผดคาละ 0

หมายเหต ผสอนสมคาใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 7 คา โดยผสอนควรเปลยนคา ทใชในการอานครงละ 7 คากบผเรยนคนตอไป

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนทเกยวของกบ อาชพบานเรา (7 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ทา คา ดา ตา ชา ทา ลา อา รบ กบ ขบ จบ นบ ชบ หบ อบ ขาย กาย ชาย ผาย ฝาย สาย หาย อาย

หมายเหต ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 2 ทงหมด ซงในทนยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน ใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 7 คา โดยผสอนควรเปลยนคาทใชในการอาน ครงละ 7 คา กบผเรยนคนตอไป

306

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทผสมกบ การผนคาอาชพบานเรา (8 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

คา ขาย พอ คา แม คา คา เชา ทา นา ดา นา ทา งาน ดก อวน คา นบ นบ คา ทา ฝาย ผน ผาย

ครอบ ครว ไถ คราด สตว เลยง เลยง สตว หมายเหต ผสอนสมคาใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 8 คา โดยผสอนควรเปลยนคาทใช ในการอานครงละ 8 คากบผเรยนคนตอไป เกณฑการใหคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบอาชพบานเรา (5 คะแนน) ประโยคทเกยวของกบอาชพบานเรานนมทงหมด 15 ประโยค ผสอนสมประโยคจานวน 5 ประโยค ใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนประโยคทใชในการอานครงละ 5 ประโยคกบผเรยนคนตอไป กาหนดการใหคะแนน ดงน อานถกหมดทงประโยค ใหประโยคละ 1 คะแนน อานผดคาใดคาหนงในประโยค ใหประโยคละ 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนการเขยนประโยคทเกยวของกบอาชพบานเรา (6 คะแนน) การเขยนอาชพบานเราอยางมคณธรรม จรยธรรม ในเนอหานมคาทงหมด 60 คา กาหนดการใหคะแนนการเขยน ดงน ไมมคาใดผด ไดคะแนน 6 คะแนน ผด 1 – 10 คา ไดคะแนน 5 คะแนน ผด 11 – 20 คา ไดคะแนน 4 คะแนน ผด 21 – 30 คา ไดคะแนน 3 คะแนน ผด 31 – 40 คา ไดคะแนน 2 คะแนน ผด 41 – 50 คา ไดคะแนน 1 คะแนน ผด 51 – 60 คา ไดคะแนน 0 คะแนน

307

แผนการสอนครงท 18 เรอง ปยธรรมชาต เวลา 2 ชวโมง

…………………………………………………………………………………............................... จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานคาทเกยวของกบปยธรรมชาตไดอยางถกตอง 2. อานการผนคาทเกยวของกบปยธรรมชาตไดอยางถกตอง 3. อานคาทผสมกบคาทเกยวของกบการผนคาของปยธรรมชาตไดอยางถกตอง 4. อานประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาตไดอยางถกตอง 5. เขยนประโยคทเกยวของกบปยนาชวภาพไดอยางถกตอง เนอหา 1. ปยธรรมชาต ซากพช ปยหมก ซากสตว ปยพชสด ปยคอก ไถกลบ ตอซง แกลบ พชหมนเวยน 2. การผนคาทเกยวของกบปยธรรมชาต

ซง จง ชง ดง ฟง รง ลง วง บง ปง อง ซาก กาก ขาก จาก ตาก ปาก ลาก หาก - - - ปย ปง ปา ปอง แปม ปอม ให ใจ ใน ใบ ใช ใฝ ใส ใย ใคร - - กลบ กลม กลบ กลาง กลาย กลาก กลอง กลอก กลอม กลอบ แกลบ เกลา ธรรม กรรม หรรษา พรรษา สวรรค สรรค

308

3. คาทผสมกบคาทเกยวของกบการผนคาของปยธรรมชาต ใฝใจ จากใจ ตากใบ บงใบ ใบจาก กลบใจ พชสด พชผก ซากสตว ปยหมก ปอมแปม ปยปลอม กรรมใคร ฟงธรรม ไถกลบ กลมกลอม กลบกลอก กลอมเกลา กลบแกลบ รงสรรค 4. ประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาต ลงมใสปยคอกในนา ลงมาใสปยหมกในสวน ตาปองไถกลบตนพชในไร นองลาไยใชปยพชสด สามคนเพมปยใหดนด 5. เขยนประโยคทเกยวของกบปยนาชวภาพ ชาวไรชาวนา สนใจใชปยนาชวภาพ ทางาย ใชวสดทมในทองถน ไมทาใหเกดสารพษตกคางในพชผก ชวยบารงดนใหรวนซย และรกษาสงแวดลอม กจกรรม ขนนา ผสอนถามผเรยนวา เราจะทาปยจากธรรมชาตไดอยางไรบางผเรยนตอบ... และผเรยนคดวา ปยธรรมชาตชวยรกษาสงแวดลอมไดหรอไม อยางไร ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง ปยธรรมชาตกนกน ขนสอน 1. ผสอน สอนใหผเรยนอานเนอหาปยธรรมชาต (ตามเนอหาขอท 1) เมอผเรยนอานจนคลองแลว ผสอนเรยกผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทบรรทดไหนใหผเรยนอานตามบรรทดทชนนคนละ 4 บรรทด แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอน สอนผเรยนใหอานการผนคาทเกยวของกบปยธรรมชาต (ตามเนอหา ขอท 2) โดยใหผเรยนอานตามจนคลอง จากนนผสอนแบงกลมผเรยนเปน 4 กลม ตามเดอนทเกดคอ มกราคม-มนาคม เปนกลมท 1 เมษายน – มถนายน เปนกลมท 2 กรกฎาคม – กนยายน เปนกลมท 3 ตลาคม – ธนวาคม เปนกลมท 4 จากนนใหผเรยนแตละกลมออกมาอานการผนคาทผสอนชกลมละ 10 คา แลวผสอนบนทกคะแนน

309

3. ผสอนอานคาทผสมกบคาทเกยวของกบการผนคาของปยธรรมชาต (ตามเนอหาขอท 3) แลวใหผเรยนอานตามจนคลองแลว ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยใหผเรยนแตละคน เรยกชอเพอนครงละ 1 คน ทาเชนนจนครบทกคน แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอน สอนใหผเรยนอานประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาต จนกระทงผเรยนอานจนคลอง จากนนผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 5. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาตแลวผสอนบนทกคะแนนการเขยนเปนรายบคคล สอการสอน 1. แผนขอความปยธรรมชาต (ตามเนอหาขอท 1) 2. แผนขอความการผนคาทเกยวของกบปยธรรมชาต (ตามเนอหาขอท 2) 3. แผนขอความคาทผสมกบคาทเกยวของกบปยธรรมชาต (ตามเนอหาขอท 3) 4. แผนขอความประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาต (ตามเนอหาขอท 4) 5. ใบงานการเขยนประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาต (ตามเนอหาขอท 5) การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานปยธรรมชาต 4 คะแนน 2. จากคะแนนการอานการผนคาทเกยวของกบปยธรรมชาต 10 คะแนน 3. จากคะแนนการอานคาทผสมกบคาทเกยวของกบปยธรรมชาต 8 คะแนน 4. จากคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาต 8 คะแนน 5. จากคะแนนการเขยนประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาต 8 คะแนน รวมคะแนน 38 คะแนน

310

เกณฑการใหคะแนนการอานปยธรรมชาต (4 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ซาก พช ปย หมก ซาก สตว ปย พช สด ปย คอก ไถ กลบ ตอ ซง แกลบ พช หมน เวยน - - - - - - - -

หมายเหต ผสอนสมคาใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 4 คา โดยผสอน เปลยนคาทใช ควรเปลยนคาทใชในการอานครงละ 4 คากบผเรยนคนตอไป

เกณฑการใหคะแนนการอานคาผนทเกยวของกบปยธรรมชาต (10 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

คะแนน

ซง จง ชง ดง ฟง รง ซาก กาก จาก บง ปง อง ปย ปง ปา ปอง แปม ปอม

อานถกคาละ1 คะแนน อานผดคาละ0 คะแนน

หมายเหต ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 2 ทงหมด ซงในทนยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน ใหผเรยนอานเปนกลมๆ ละ 10 คา โดยผสอนควรเปลยน คาทใชในการอาน ครงละ 10 คา กบผเรยนกลมตอไป

311

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทผสมกบการผนคาทเกยวของกบปยธรรมชาต (8 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ใฝ ใจ จาก ใจ ตาก ใบ บง ใบ ใบ จาก กลบ ใจ พช สด พช ผก

หมายเหต ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 3 ทงหมด ซงในทนยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน ใหผเรยนอานเปนรายบคคล จานวน 8 คา โดยผสอนควรเปลยนคาทใชในการอาน ครงละ 8 คากบผเรยนคนตอไป

เกณฑการใหคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาต (8 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ลง ม ใส ปย คอก ใน นา ลง มา ใส ปย หมก ใน สวน

หมายเหต ใหผสอนใชคาในเนอหาขอท 3 ทงหมด ซงในทนยกตวอยางมาเพยงบางสวนเทานน ใหผเรยนอานเปนรายบคคลทกคา ซงมทงหมด 36 คา

312

เกณฑการใหคะแนนการเขยนประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาต (8 คะแนน) การเขยนประโยคทเกยวของกบปยธรรมชาตในเนอหาขอท 5 มคาทงหมด 45 คา กาหนดการใหคะแนนการเขยน ดงน เขยนถกตอง 1 คา ใหคาละ 1 คะแนน เขยนผด 1 คา ใหคาละ 0 คะแนน

313

แผนการสอนครงท 19 เรอง วถชวต และความพอเพยง

เวลา 2 ชวโมง …………………………………………………………………………………...............................

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานคาทเกยวของกบวถชวตไดอยางถกตอง 2. อานประโยคทเกยวของกบวถชวตแตละชวงวยไดอยางถกตอง 3. อานประโยคทเกยวของกบวถชวตไดอยางถกตอง 4. อานประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยงไดอยางถกตอง 5. เขยนประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยงไดอยางถกตอง

เนอหา 1. คาทเกยวของกบวถชวต พจารณา อานวา พ-จา-ระ-นา เหตผล อานวา เหด-ผล ขยน อานวา ขะ-หยน ซอสตย อานวา ซอ-สด ชรา อานวา ชะ-รา ฟงธรรม อานวา ฟง-ทา พระพทธ อานวา พระ-พด พระธรรม อานวา พระ-ทา พระสงฆ อานวา พระ-สง สงบ อานวา สะ-หงบ 2. ประโยคทเกยวของกบวถชวตแตละชวงวย 2.1 วยเดก เมอเรายงเลก เราเปนเดกนอย เราไรเดยงสา เรากน เรานอน เรารองโยเย เราเดนเตาะแตะ เตาะแตะ เตาะแตะ เมอเราเปนเดก เราตนแตเชา เราไปโรงเรยน เราอาน ก ไก ข ไข หนง สอง สาม ส หา หก เจด แปด เกา สบ

314

2.2 วยรน เมอเราเปนวยรน พวกเราวาวน พวกเราใจรอน เราไมฟงใคร ทกลมหายใจ มแต รก รก รก อยในหวใจ รกเพอน รกเพอน เพอนรก เราตองระวง ตองระแวง อยาหลงเชอใคร ตองคด พจารณา ตองมเหตผล เราตองขยน เราหมนศกษา หาความร 2.3 วยผใหญ เมอเปนผใหญ เราใฝเรยนร เรามงานทา ตงใจทางาน เราสรางฐานะ เพอใหเปนปกแผน เราสรางครอบครว เราเปนคณพอ เราเปนคณแม ของลก ลก เรามหนาทตองเลยงด สงใหเลาเรยน สอนใหเปนคนด ใหมวนย ใหขยน ซอสตย และประหยด เหมอนดงพอแม เคยสอนเคยสง 2.4. วยชรา เมอเราเขาวยชรา เราไมจจ เราไมขบน เรามเวลา เราหมนฟงธรรม เราคอยแนะนาลกหลาน ใหยดมนพระพทธ พระธรรม พระสงฆ ตลอดชวตใหทาความด ละเวนความชว ทาใจใหสงบ มสนตสข อยในหวใจ ในหวใจ 3. ประโยคทเกยวของกบวถชวต อษาตองไปโรงเรยนเพอเรยนเขยนอาน อดมตองไปมหาวทยาลยเพอศกษาเลาเรยน อษา และ อดม เมอเปนผใหญ ตองทางาน อษา และ อดม แตงงานกน มลกชอ อดร อษา และ อดม ขยนทามาหากน สรางฐานะ อษา และ อดม สงลกชายชออดรไปโรงเรยน

315

อษา และ อดม สอนอดร ใหเปนเดกด มวนย 4. ประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยง อษา และ อดม มวถชวตอยางพอเพยง ทาปยธรรมชาต แปรรปอาหาร ใชจายพอประมาณ รกษาวฒนธรรมและวถชวตดงเดมไวอยางมเหตผล ปลกผก เลยงสตว รจกเกบออม เปนภมคมกนตนเอง อบรม ศกษาดงานดานการเกษตรทหนวยงานของรฐจดขน ยดมนในประเพณอนดงามทสบทอดกนมาแตบรรพบรษ อษา อดม และอดร จงมวถชวตทสข สงบ กบธรรมชาตรอบๆ ตว ของพวกเขา กจกรรม ขนนา ผสอนถามผเรยนวา มใครรจกคาวา วถชวตบาง วถชวตคออะไร และเราจะทาอยางไรใหมวถชวตทพอเพยงได ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรอง วถชวต และความพอเพยงกน ขนสอน 1. ผสอนชไปทคาทเกยวของกบวถชวตในแผนขอความ (ตามเนอหาขอท 1) ผสอนสอนผเรยนใหอาน เมอผเรยนอานจนคลองแลว ผสอนเรยกผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 5 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอน สอนผเรยนใหอานประโยคทเกยวของกบวถชวต แตละชวงวยตามแผนขอความ (ตามเนอหาขอท 2) จนคลอง จากนนผสอนแบงกลมผเรยนเปน 4 กลม โดยใหคนทเกดวนท 1 – 7 เปนกลมท 1 วนท 8 – 14 เปนกลมท 2 วนท 15 – 21 เปนกลมท 3 และวนท 22 – 31 เปนกลมท 4 จากนนใหผเรยนแตละกลมออกมาจบสลากวา กลมใดจะออกมาอานประโยควถชวตในวยใด แลวผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนอานประโยคทเกยวของกบวถชวตในแผนขอความ (ตามเนอหาขอท 3) แลวใหผเรยนอานตามจนคลอง จากนน ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทประโยคใดใหผเรยนอานตามประโยคนนคนละ 3 ประโยค แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอนใหผเรยนอานประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 4) จนกระทงผเรยนอานจนคลอง จากนนผสอนใหผเรยนอานเปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 5. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 4) แลวผสอนบนทกคะแนนการเขยนเปนรายบคคล

316

สอการสอน 1. แผนขอความคาทเกยวของกบวถชวต (ตามเนอหาขอท 1) 2. แผนขอความ การอานประโยคทเกยวของกบวถชวตแตละชวงวย (ตามเนอหา ขอท 2) 3. แผนขอความการอานประโยคทเกยวของกบวถชวต (ตามเนอหาขอท 3) 4. แผนขอความ ประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยง (ตามเนอหา ขอท 4) 5. ใบงานประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 4) การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานคาทเกยวของกบวถชวต 5 คะแนน 2. จากคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบวถชวตแตละชวงวย 5 คะแนน 3. จากคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบวถชวต 3 คะแนน 4. จากคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยง 4 คะแนน 5. จากคะแนนการเขยนประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางอเพยง 8 คะแนน รวมคะแนน 25 คะแนน

317

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทเกยวของกบวถชวต (5 คะแนน) การอานคาทเกยวของกบวถชวตในเนอหาขอท 1 มคาทงหมด 10 คา ผสอนสมคา ใหผเรยนอานเปนรายบคคลจานวน 5 คา โดยผสอนควรเปลยนคาทใชในการอานครงละ 5 คากบผเรยนคนตอไป กาหนดการใหคะแนนการอาน ดงน อานถกตอง 1 คา ใหคาละ 1 คะแนน อานผด 1 คา ใหคาละ 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบวถชวตแตละชวงวย (5 คะแนน) การอานประโยคทเกยวของกบวถชวต แตละชวงวยในเนอหาขอท 2 ประกอบดวยขอ 2.1, 2.2, 2.3 และ 2.4 ผสอนสมประโยคใหผเรยนอานเปนกลม ๆ ละ 5 ประโยค จากขอใดกไดในขอ 2.1, 2.2, 2.3 และ 2.4 โดยผสอนควรเปลยนประโยคทใชในการอานครงละ 5 ประโยคกบผเรยนกลมตอไป กาหนดการใหคะแนนการอาน ดงน อานถกตองทงประโยค ใหประโยคละ 1 คะแนน อานผดคาใดคาหนงในประโยค ใหประโยคนน 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบวถชวต (3 คะแนน) การอานประโยคทเกยวของกบวถชวตในเนอหาขอท 3 มประโยคทงหมด 7 ประโยค ผสอนสมประโยคใหผเรยนอานจานวน 3 ประโยคเปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนประโยคทใชในการอานครงละ 3 ประโยคกบผเรยนคนตอไป กาหนดการใหคะแนนการอาน ดงน อานถกตองทงประโยค ใหประโยคละ 1 คะแนน อานผดคาใดคาหนงในประโยค ใหประโยคนน 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยง (4 คะแนน) การอานประโยคทเกยวของกบวถชวตในเนอหาขอท 4 มประโยคทงหมด 8 ประโยค ผสอนสมประโยคใหผเรยนอานจานวน 4 ประโยค เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนประโยคทใชในการอานครงละ 4 ประโยค กบผเรยนคนตอไป กาหนดการใหคะแนนการอาน ดงน อานถกตองทงประโยค ใหประโยคละ 1 คะแนน อานผดคาใดคาหนงในประโยค ใหประโยคนน 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนการเขยนประโยคทเกยวของกบการมวถชวตอยางพอเพยง (8 คะแนน) การอานประโยคทเกยวของกบวถชวตในเนอหาขอท 4 มประโยคทงหมด 8 ประโยค ใหผเรยนเขยนประโยคทง 8 ประโยคเปนรายบคคล กาหนดการใหคะแนนการเขยน ดงน เขยนถกตองทงประโยค ใหประโยคละ 1 คะแนน เขยนผดคาใดคาหนงในประโยค ใหประโยคนน 0 คะแนน

318

แผนการสอนครงท 20 เรอง รกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยง

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อานการคาทเกยวของกบสงแวดลอมไดอยางถกตอง 2. อานประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอมไดอยางถกตอง 3. อานและเขยนประโยครกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยงไดอยางถกตอง เนอหา 1. คาทเกยวของกบสงแวดลอม ปาไม ภเขา สตวปา แมนา ลาธาร ลาคลอง เขอน พลงงาน นามน 2. ประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอม ชดท 1 เรารกษปาไม ภเขา และสตวปา เรารกษแมนา ลาธาร และลาคลอง เรารกษเขอนแหลงผลตไฟฟา เรารกษพลงงาน นามน เราตองรกษาสงแวดลอม ชดท 2 ปาไมกอใหเกดฝน ภเขาเปนตนกาเนดของแมนา ลาคลอง เราตองไมทงขยะลงในแมนาลาคลอง เราควรใชไฟฟาอยางประหยด ไฟฟากอใหเกดพลงงาน เขอนทาใหเกดพลงงานไฟฟา เราควรใชนามนอยางประหยด พลงงานมนอย ใชสอยอยางประหยด

319

3. ประโยครกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยง บานเราอยกนอยางประหยดพลงงาน รกษสงแวดลอม ลดรายจาย โดยไมเปดไฟหลายดวงทงไวในหองทไมมคนอย ทาปยหมก บารงดน รกษาสมดลธรรมชาตและสงแวดลอม ปลกตนไมยนตนและไมใชสอย โดยใชเปนไมพน โรงเรอน เครองจกสาน พวกเรามความพอประมาณ มเหตผลในการปลกตนไม โดยไมตดไมทาลายปา ปลกพชผก และสมนไพร โดยไมพงสารเคม และใชเปนอาหารและยาพนบาน นาฟางขาวมาเพาะเหด คลมดน และใชเปนอาหารสตว พวกเราจงรกษสงแวดลอม และอยกนอยางพอเพยง

กจกรรม ขนนา ผสอนถามผเรยนวา ทาไมเมอฝนตก นาจงทวมบานและพนททากน ผเรยนตอบ... และผเรยนคดวาจะทาอยางไรใหทกคนชวยกนดแลสงแวดลอม และอยกนอยางพอเพยง ผเรยนตอบ... ผสอนสรปวา วนนเรามาศกษากนถงเรองรกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยง ขนสอน 1. ผสอนชไปทคาทเกยวของกบสงแวดลอม (ตามเนอหาขอท 1) แลวใหผเรยนอานตามจนคลองแลว ผสอนเรยกผเรยนอานเปนรายบคคล โดยผสอนชไปทคาไหนใหผเรยนอานตามคาทชนนคนละ 6 คา แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอน สอนผเรยนใหอานประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอม (ตามเนอหาขอท 2) โดยใหผเรยนอานตามจนคลอง จากนนผสอนแบงกลมผเรยนเปน 4 กลม ตามการนบ 1 2 3 และ 4 ใครนบไดเลขใดใหคนนนอยตามกลมหมายเลขทนบได จากนนใหผเรยนแตละกลมออกมาอานประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอมชดท 1 และ 2 สลบกนไปมา แลวผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนอานประโยครกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 3) แลวใหผเรยนอานตามจนคลองแลว ผสอนจงใหผเรยนอานเปนรายบคคล โดยใหผเรยนแตละคนเสนอ ชอผเรยน ผทถกเสนอชอกตองอานตามทเพอนๆ เสนอ ทาเชนนจนครบทกคน แลวผสอนบนทกคะแนน 4. ผสอนแจกใบงาน และใหผเรยนทกคนเขยนประโยครกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 3) แลวผสอนบนทกคะแนนการเขยนเปนรายบคคล

320

สอการสอน 1. แผนขอความคาทเกยวของกบสงแวดลอม (ตามเนอหาขอท 1) 2. แผนขอความประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอม (ตามเนอหาขอท 2) 3. แผนขอความประโยครกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 3) 4. ใบงาน ประโยครกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยง (ตามเนอหาขอท 3) การประเมนผล 1. จากคะแนนการอานคาทเกยวของกบสงแวดลอม 6 คะแนน 2. จากคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอม 4 คะแนน 3. จากคะแนนการอานประโยครกษสงแวดลอม พรอมอยอยางพอเพยง 3 คะแนน 4. จากคะแนนการเขยนประโยครกษสงแวดลอมพรอมอยอยางพอเพยง 8 คะแนน รวมคะแนน 21 คะแนน

321

เกณฑการใหคะแนนการอานคาทเกยวของกบสงแวดลอม (6 คะแนน)

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

ปา ไม ภ เขา สตว ปา แม นา ลา ธาร ลา คลอง เขอน พลง งาน นา มน -

อานถก = 1 อานผด = 0

หมายเหต ผสอนสมคาใหผเรยนอานเปนรายบคคล จานวน 6 คา โดยผสอนควรเปลยนคาทใช ในการอานครงละ 6 คา กบผเรยนคนตอไป เกณฑการใหคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอม (4 คะแนน) การอานประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอมในเนอหา ขอท 2 ประกอบดวย ชดท 1 และชดท 2 ผสอนสมประโยคใหผเรยนอานเปนกลมๆ ละ 4 ประโยค จากชดใดกได ใน 2 ชด โดยผสอนควรเปลยนประโยคทใชในการอานครงละ 4 ประโยคกบผเรยนกลมตอไป กาหนดการใหคะแนนการอาน ดงน อานถกตองทงประโยค ใหประโยคละ 1 คะแนน อานผดคาใดคาหนงในประโยค ใหประโยคนน 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนการอานประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอมพรอมอยอยางพอเพยง (3 คะแนน) การอานประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอมในเนอหาขอท 3 มประโยคอย 8 ประโยค ผสอนสมประโยคใหผเรยนอาน 3 ประโยค เปนรายบคคล โดยผสอนควรเปลยนประโยคทใชในการอานครงละ 3 ประโยคกบผเรยนคนตอไป กาหนดการใหคะแนนการอาน ดงน อานถกตองทงประโยค ใหประโยคละ 1 คะแนน อานผดคาใดคาหนงในประโยค ใหประโยคนน 0 คะแนน

322

เกณฑการใหคะแนนการเขยนประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอม พรอมอย อยางพอเพยง (8 คะแนน) การอานประโยคทเกยวของกบการรกษสงแวดลอมในเนอหาขอท 3 มประโยคอย 8 ประโยค ผสอนสมประโยคใหผเรยนเขยนทง 8 ประโยค เปนรายบคคล กาหนดการใหคะแนนการเขยน เขยนถกตองทงประโยค ใหประโยคละ 1 คะแนน เขยนผดคาใดคาหนงในประโยค ใหประโยคนน 0 คะแนน

323

แผนการสอนครงท 1 เรอง อาหารหลก 5 หม และการเตรยมแปลงดนปลกผก

เวลา 3 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. จาแนกอาหารหลก 5 หมไดอยางถกตอง 2. ยกตวอยางและจาแนกรายการอาหารครบ 5 หม ไดอยางถกตอง 3. ปฏบตการเตรยมแปลงดนปลกผกไดอยางถกตอง

เนอหา 1. อาหารหลก 5 หม หมท 1 เนอสตวตางๆ และสงแทนเนอ (ไข ถวเมลดแหง นม) จาแนกได ดงน 1.1 เนอสตวตางๆ เชน เนอหม วว ควาย นก เปด ไก เปด ปลา หอย กง เปนตน 1.2 ผลตผลจากสตว เชน ไข นม เครองในสตว 1.3 สงแทนเนอ ไดแก ถวเมลดแหง เชน ถวเหลอง ถวเขยว ถวดา ถวแดง ถวลสง เปนตน 1.4 ผลตผลจากถวเมลดแหง เชน นมถวเหลอง เตาเจยว เตาห ซอว 1.5 อาหารทคลายถวเมลดแหง เชน เกาลด มะมวงหมพานต มนฮอ แปะกวย กระจบ มปรมาณโปรตนสงพอกบถวเมลดแหง หมท 2 ขาว แปง นาตาล หวเผอก มน (ขนมตางและอาหารตางๆ ททาจากขาวหรอแปง) จาแนกได ดงน 2.1 ขาว เชน ขาวเจา ขาวเหนยว ขาวสาล ขาวโพด เปนตน 2.2 แปงททาจากขาวชนดตางๆ เชน แปงขาวเจา แปงขาวเหนยว แปงสาล แปงขาวโพด เปนตน 2.3 นาตาล ใชแตงรส ส และกลนอาหาร 2.4 เผอก มน เปนพวกหว หรอรากทมแปงมากๆ เชน มนสาปะหลง มนเทศ มนฝรง เผอก 2.5 ผลตภณฑหรออาหารททาจากแปงชนดตางๆ เชน เสนกวยเตยว บะหม ขนมจน วนเสน มะกะโรน ขนมปง ขนมหวานตางๆ

324

หมท 3 ผกใบเขยว และผกอนๆ จาแนกได ดงน 3.1 ผกกนใบ ดอก และปล ผกกนใบ เชน ผกบง คะนา ผกกระเฉด ผกกาดหอม ชะอม กระถน ตาลง ผกขม ผกแวน ผกกด ใบบวบก ผกหวาน เปนตน ผกกนดอก เชน ดอกกะหลา ดอกโสน ดอกขจร ดอกแค ขเหลก กนปล เชน หวปล 3.2 ผกกนผล กนฝก เชน หวผกกาดแดง หวหอม ถวสด (ถวแขก ถวลนเตา) ฟกทอง บวบ มะระ พรก แตงกวา 3.3 ผกกนหว ราก เชน มนเทศ เผอก มนฝรง หมท 4 ผลไมตางๆ เชน สม (สมเขยวหวาน สมเกลยง สมโอ เปนตน) มะนาว มะขามปอม มะมวงสก มะละกอสก ฝรง มะมวง แตงโม กลวย ทเรยน เปนตน หมท 5 ไขมนจากสตว และพช จาแนกได ดงน 5.1 ไขมนจากสตว เชน นามนหม เนยเหลว เนยเทยม เปนตน 5.2 ไขมนจากพช เชน นามนถว นามนมะพราว นามนรา เปนตน 2. ตวอยางและการจาแนกรายการอาหารครบ 5 หม รายการอาหารครบ 5 หม ตวอยางเชน ขาวสวย แกงจดตาลง ไขเจยว กลวย จาแนกรายการอาหารครบ 5 หม หมท 1 ไดจาก หมและไข หมท 2 ไดจาก ขาวสวย หมท 3 ไดจาก ตาลง หมท 4 ไดจาก กลวย หมท 5 ไดจาก นามนททอดไข 3. การเตรยมแปลงดนปลกผก 1. เลอกสถานทเปนทราบ นาทวมไมถง ไดรบแสงตลอดวน อยใกลแหลงนา อยใกลทพกอาศย 2. การเตรยมแปลงดนปลกผก ควรขดดนตากแดดไวประมาณ 7 – 10 วน เกบหญา และวชพชออกใหหมด และยอยดนใหละเอยด กจกรรม ขนนา ผสอนใหผเรยนดแผนภาพอาหารหลก 5 หม และถามผเรยนวา รปภาพทเหนนน มรปอะไรอยบาง ถาเราตองการผกมาประกอบอาหารกน โดยทเราไมตองไปซอ เราจะทาอยางไร ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรองอาหารหลก 5 หม และการเตรยมแปลงปลกผก

325

ขนสอน 1. ผสอนอธบายใหผเรยนทราบวาอาหารหลก 5 หม มอะไรบาง และยกตวอยางอาหารในแตละหมวา มอะไรบาง และผสอนใหผเรยนยกตวอยางอาหารทง 5 หม เปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนยกตวอยางอาหารทเรารบประทานใน 1 มอ ตองมอาหารครบทง 5 หม พรอมทงจาแนกวาอาหารแตละชนดอยในหมใดบาง และผสอนใหผเรยนยกตวอยางอาหาร 1 มอใหครบ 5 หม และจาแนกอาหารแตละชนดวา อยในหมใดเปนรายบคคล โดยผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนอธบายวธการเตรยมแปลงดน และซกถามผเรยนถงวธการเตรยมแปลงดนจนเขาใจดแลว ผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลมๆ ละ 5 คน และใหผเรยนแตละกลมไปเตรยมแปลงดนเพมเตมโดยการยอยดน (ผสอนเตรยมแปลงดนไวใหแลว 4 แปลง เนองจากใชสถานทในไรเคยงดาว) ผสอนสงเกตพฤตกรรมกลมในการเตรยมแปลงดนปลกผก สอการสอน 1. แผนภาพอาหารหลก 5 หม 2. แผนขอความตวอยางรายการอาหาร 1 มอ ครบ 5 หม 3. แผนขอความการเตรยมแปลงดนปลกผก

การประเมนผล 1. จากคะแนนการจาแนกอาหารหลก 5 หม 2. จากคะแนนการยกตวอยางรายการอาหารครบ 5 หม 3. จากการสงเกตพฤตกรรมกลมในการเตรยมแปลงดนปลกผก

326

เกณฑการใหคะแนน การจาแนกอาหารหลก 5 หม (5 คะแนน) คาชแจง ผสอนยกตวอยางอาหารในแตละหม แลวใหผเรยนตอบโดยผสอนควรหลกเลยงการยกตวอยางทซาๆ กน ตวอยางคาถาม

ขอคาถาม ตอบถก

1 คะแนน ตอบผด

0 คะแนน เฉลย

1. ผกบง อาหารหมท 3 2. นามนหม อาหารหมท 5 3. เนอไก อาหารหมท 1 4. ขาวเหนยว อาหารหมท 2 5. สมเขยวหวาน อาหารหมท 4 เกณฑการใหคะแนน การยกตวอยางและจาแนกรายการอาหารครบ 5 หม (5 คะแนน) คาชแจง ผสอนใหผเรยนยกตวอยางอาหาร 1 มอ ใหครบ 5 หม และใหผเรยนจาแนกวา อาหารนนอยในหมใด การใหคะแนนการยกตวอยางรายการอาหาร ยกตวอยางรายการอาหารครบ 5 หม ให 5 คะแนน ยกตวอยางรายการอาหารได 4 หม ให 4 คะแนน ยกตวอยางรายการอาหารได 3 หม ให 3 คะแนน ยกตวอยางรายการอาหารได 2 หม ให 2 คะแนน ยกตวอยางรายการอาหารได 1 หม ให 1 คะแนน การใหคะแนนการจาแนกรายการอาหารในแตละหม (5 คะแนน) จาแนกรายการอาหารถกตอง 5 หม ให 5 คะแนน จาแนกรายการอาหารถกตอง 4 หม ให 4 คะแนน จาแนกรายการอาหารถกตอง 3 หม ให 3 คะแนน จาแนกรายการอาหารถกตอง 2 หม ให 2 คะแนน จาแนกรายการอาหารถกตอง 1 หม ให 1 คะแนน

327

การสงเกตพฤตกรรมกลมในการเตรยมแปลงดนปลกผก พฤตกรรมทประเมน เลขท ชอ-สกล กลมท ความรวมมอในการทางาน ผลสาเรจของงาน หมายเหต 1 2 3 1 2 3 คะแนนความรวมมอในการทางาน (3 คะแนน) ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนผลสาเรจของงาน (3 คะแนน) ผลงานด (รอยละ80 - 100) ใหคะแนน 3 คะแนน ผลงานพอใช (รอยละ 50 - 70) ใหคะแนน 2 คะแนน ผลงานควรปรบปรง (ตากวารอยละ 50) ใหคะแนน 1 คะแนน

328

แผนการสอนครงท 2 เรอง การเลอก การเตรยมเมลดพนธ การปลกผก และการดแลรกษาหลงปลกผก

เวลา 3 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………… จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ: 1. เลอกเมลดพนธสาหรบเพาะปลกไดอยางถกตอง 2. เตรยมเมลดพนธสาหรบเพาะปลกไดอยางถกตอง 3. ปลกผกไดอยางถกตอง เนอหา 1. การเลอกเมลดพนธสาหรบปลกผก การเลอกเมลดพนธสาหรบเพาะปลก จะตองเลอกพนธด ใชพนธทเหมาะสมกบทองถน คอ สามารถเจรญเตบโตและทนทานตอสภาพแวดลอมในทองถนไดด ทนทานตอโรคและแมลงใหผลผลตสงเปนทนยมของทองตลาด 2. การเตรยมเมลดพนธสาหรบเพาะปลก การเตรยมเมลดพนธสาหรบเพาะปลกนน ตองเพาะเมลดกอนปลก ประมาณ 20 – 30 วน การเพาะตองยอยดนใหละเอยด เกลยใหเรยบแลวหวานเมลดบางๆ ใชฟาง หรอหญาแหงคลมแลวรดนาใหชมเชา – เยน 3. การปลกผก การปลกผกควรเตรยมดน เมลดพนธใหเหมาะสม เมอปลกแลวควรดแลรกษาตามชนดของผกอยางสมาเสมอ ดน ปย นา พนธ เครองมอ อปกรณ มอทธพลตอการเจรญเตบโตของผกมาก และในการปลกผกตองทราบวา ผกชนดใดใชสวนใดปลก เชน ผกทราคาแพงเมลดหายาก ควรเพาะเมลดกอนปลก เชน กะหลาปล บรอกโคล ผกกาดตางๆ หลงตนกลาโตพอปลกจงยายลงแปลง ปลกตอนเยนและทารมบงแดด 3 วน รดนาเชาเยน จนตนกลาแขงแรงจงงดใหรม พวกทโรยเมลดลง แปลงปลก เชน ผกช ผกกาดหว ผกบง หลงโรยควรใชแกลบโรยกลบเมลด เพอปองกนเมลดแหง และรดนาเชาเยน พวกทใชเมลดปลกเปนหลมในแปลงหรอแถว เชน แตง ถว บวบ ฯลฯ ปฏบตเชนเดยวกบพวกโรยเมลดในแปลง และ พวกทใชสวนตางๆ ปลก เชน หอมแดง กระเทยม ควรแยกหวหรอกลบทสมบรณปลก และปฏบตเชนเดยวกบพวกโรยเมลดในแปลง

329

4. การดแลรกษาหลงปลกผก หลงปลกควรดแลรกษาปฏบตอยางด ซงมหลกการดงน 4.1 รดนา เชา – เยน 4.2 พรวนดนเมอเหนวาดนแนน แตอยาพรวนบอยโครงสรางของดนจะเสย และผกทกนดอก – ผล เมอออกดอก ควรงดการพรวนดน เพราะรากจะไดรบการกระทบกระเทอนดอกผลจะรวงผลผลตลดลง 4.3 การปองกนกาจดวชพช เมอถอนวชพชออกแลวนาไปทาปยหมกและนากลบมาใชกบผกในโอกาสตอไป ควรใชฟางคลมดนในแปลงปลก เพอควบคมวชพชและรกษาความชนในแปลง 4.4 การใสปยเกษตรธรรมชาตมงใชเฉพาะปยทไดจากธรรมชาต เชน ปยหมก ปยคอก ปยพชสดหรอปยนาชวภาพสาหรบเรงการเจรญเตบโตของผก โดยปยนาชวภาพจะทาจากปยคอกหมาดๆ หรอมลไกและไดจากการหมกผกหรอผลไมใหเปนปยนาชวภาพ 4.5 ปกหลก ราว ราน หรอคางใหกบผกบางชนดทจาเปน เชน บวบ ถวฝกยาว แตงราน มะระ 4.6 ปองกน และกาจดแมลงศตรอยางเหมาะสม กจกรรม ขนนา ผสอนถามผเรยนวาใครเคยปลกผกบาง ผเรยนตอบ... และผเรยนมขนตอน การปลกผกอยางไร ผเรยนตอบ… ดงนนเรามาศกษากนถงเรอง การเลอก การเตรยมเมลดพนธ การปลกผก และการดแลรกษาหลงปลกผก ขนสอน 1. ผสอนซกถามผเรยนเกยวกบการเลอกเมลดพนธ หลงจากนนผสอนใหผเรยนดแผนขอความเกยวกบการเลอกเมลดพนธ พรอมทงอธบาย และผสอนซกถามผเรยนเปนรายกลมอกครง หลงจากอธบายแลว โดยใชคาถามทแตกตางกนในแตละกลม และผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนใหผเรยนดแผนภาพการเพาะปลก และซกถามผเรยนวา ในการเตรยมเมลดพนธสาหรบการเพาะปลกทเหนในภาพน ใชวธการทาอยางไรไดบาง หลงจากนนผสอนอธบายเพมเตม และซกถามผเรยนเปนรายกลม โดยใชคาถามทแตกตางกน ในแตละกลม และผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนถามผเรยนวา มอะไรบางทมผลตอการปลกผก เมอผเรยนตอบจบแลว ผสอนใหผเรยนดแผนขอความเกยวกบการดแลรกษาหลงปลกผก และอธบายเพมเตม พรอมทงมตวอยางแผนภาพปยธรรมชาตชนดตางๆ ใหผเรยนด (ซงจะเรยนในครงตอไป) และกลาวกบผเรยนวา จากเรยนเรองการดแลรกษาหลงปลกผกแลวผสอนจะใหผเรยนปลกผก โดยผสอน

330

เตรยมเมลดพนธทเพาะไวใหผเรยนแตละกลม (ตามกลมทแบงไวแลว) และผสอนจะสงเกตพฤตกรรมกลม 4. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความวธการดแลรกษาหลงปลกผกพรอมทงอธบาย และถามผเรยนเปนกลม โดยใชคาถามทแตกตางกนในแตละกลม และผสอนบนทกคะแนน สอการสอน 1. แผนขอความเกยวกบการเลอกเมลดพนธ 2. แผนภาพการเพาะปลก 3. แผนขอความเกยวกบการดแลรกษาหลงปลกผก และแผนภาพปยธรรมชาต 4. แผนขอความวธการดแลรกษาผกหลงปลก

การประเมนผล 1. จากการซกถามผเรยนเปนรายกลม 2. สงเกตจากการปฏบตการปลกผก

331

เกณฑการใหคะแนน การเลอกเมลดพนธ (5 คะแนน) คาชแจง ใหผสอนซกถามวธการเลอกเมลดพนธ แลวใหผเรยนตอบเปนกลม โดยผสอนใชคาถามแตกตางกนในแตละกลม ตวอยางคาถาม

คะแนน คะแนน คาถาม กลมท ถก = 5

ผด = 0 ถก = 5 ผด = 0

เฉลย

1. วธการเลอกเมลดพนธทมความเหมาะสมกบชมชนของเรา

2. เมลดพนธทดมลกษณะอยางไร 3. การเลอกเมลดพนธกบความนยมของตลาดเกยวของกนอยางไร

4. การเลอกเมลดพนธกบผลผลตเกยวของกนอยางไร

พจารณาจากหลกการทสอนไป และคาตอบของผเรยน

เกณฑการใหคะแนน การเตรยมเมลดพนธสาหรบการเพาะปลก (5 คะแนน) คาชแจง ใหผสอนซกถามวธการเตรยมเมลดพนธสาหรบการเพาะปลก แลวใหผเรยนตอบเปนกลม โดยผสอนใชคาถามแตกตางกนในแตละกลม ตวอยางคาถาม

คะแนน คะแนน คาถาม กลมท ถก = 5

ผด = 0 ถก = 5 ผด = 0

เฉลย

1. การเตรยมเมลดพนธ ตองเพาะกอนหรอไม 2. ควรเพาะเมลดพนธไวกวนกอนปลก 3. ควรใชวสดใดในการคลมแปลงดน 4.ควรรดนาแปลงเพาะวนละกครงเวลาใดบาง

พจารณาจากหลกการทสอนไป และคาตอบของผเรยน

332

การสงเกตพฤตกรรมกลมในการปลกผก (6 คะแนน)

พฤตกรรมทประเมน เลขท ชอ-สกล กลมท ความรวมมอในการทางาน ผลสาเรจของงาน

หมายเหต

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนผลสาเรจของงาน ผลงานด (รอยละ80 – 100) ใหคะแนน 3 คะแนน ผลงานพอใช (รอยละ 50-70) ใหคะแนน 2 คะแนน ผลงานควรปรบปรง (ตากวารอยละ 50) ใหคะแนน 1 คะแนน

333

เกณฑการใหคะแนนวธการดแลรกษาหลงปลกผก (5 คะแนน) คาชแจง ใหผสอนซกถามวธการดแลรกษาหลงปลกผก แลวใหผเรยนตอบเปนกลม โดยผสอน ใชคาถามแตกตางกนในแตละกลม ตวอยางคาถาม

คะแนน คะแนน คาถาม กลมท ถก = 5

ผด = 0 ถก = 5 ผด = 0

เฉลย

1. เมอดนแนนควรพรวนดนทกครงทเหนหรอไม อยางไร

2. การปองกน กาจดวชพชดวยวธทเหมาะสม วธใด

3. ควรใสปยชนดใด เพอรกษาสงแวดลอมในดน 4. ควรปองกน และกาจดแมลงอยางไร ไมใหเปนอนตรายกบผทกนผก

พจารณาจากหลกการ ทสอนไป และคาตอบของผเรยน

334

แผนการสอนครงท 3 เรอง การเตรยมทาปยหมก และปยคอก

จากวสดทหาไดงายในชมชน เวลา 3 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ : 1. อธบายวธการทาปยหมกไดอยางถกตอง 2. อธบายวธการทาปยคอกไดอยางถกตอง 3. หาวสดในการทาปยหมกและปยคอกไดอยางถกตอง เนอหา 1. การทาปยหมก การทาปยหมกคอ การนาเอาเศษซากหรอวสดตางๆ ทไดมาจากสงมชวตโดยเฉพาะอยางยงพวกทไดมาจากพช เชน เศษหญา ขยมะพราว ผกตบชวา เศษหญา หรอวชพชตางๆ หรอแมแตขยะมลฝอยตามบานเรอน เชน เศษกระดาษ ใบตอง กงไมใบไม เปนตน มากองรวมกน รดนาใหมความชนพอเหมาะ หมกไวจนกระทงเศษพชหรอวสดเหลานนยอยสลายและแปรสภาพไป กลายเปนขยสดาหรอสนาตาลเขม มลกษณะพรน ยย รวนซย ทเรยกวา "ปยหมก" การยอยและการแปรสภาพของเศษพชหรอ วสดดงกลาวเกดขนเนองจากสงมชวตขนาดเลกๆ ทเรยกวา "จลนทรย" ซงอาศยอยในกองปย สงมชวตขนาดเลกเหลานมอยมากมายหลายชนดปะปนกนอยและพวกทมบทบาทในการแปรสภาพวสดมากทสดไดแก เชอราและเชอบกเตร วธการหมกวสดตางๆ ใหกลายเปนปยหมก อาจทาไดหลายๆ วธ แตกตางกนไป เชน การหมกเศษพชแตเพยงอยางเดยว หรอมการเตมมลสตว เชน มลวว มลหม มลเปด มลไก ฯลฯ ผสมคลกเคลาลงไปดวยแลว กองปยจะรอน ขนไดรวดเรวและยอยสลายไดดกวาการใชเศษพชแคเพยงอยางเดยว ควรใสมลสตวไมนอยกวา 1 สวนตอเศษพช 10 สวน (คดเทยบตามนาหนก เชน มลสตว 1 กโลกรม ตอ เศษพช 10 กโลกรม) หรอในบางครงอาจใชการเตมปยเคมลงไปในกองปยดวย ในกรณทเศษพชทนามาใชทาปยหมกนน เปนประเภททสลายตวไดยาก เชน ขเลอย ขยมะพราว ฟางขาว แกลบ ตนขาวโพด ซงขาวโพด เศษกระดาษ เศษปอกระเจา เปลอกมนสาปะหลง ไสปอเทอง เศษหญาแหง ฯลฯ การใสปยยเรยนนควรใสในอตราสวนประมาณ 1.5-2.0 กโลกรม ตอขนาดกองปยทกองเสรจแลว 2 ลกบาศกเมตร แตถาเปนปย แอมโมเนยมซลเฟตกใชประมาณ 3- 4 กโลกรมตอกองปยขนาด 2 ลกบาศกเมตร การ

335

ใสปยเคมจะชวยเรงใหเศษวสดแปรสภาพไดเรวขน ในการทาปยหมกควรใสผงเชอจลนทรยเพมเตมลงไปกองปยเพอเสรมเชอจลนทรยทมอยแลวในธรรมชาต หรอการมรปแบบของการกองปยแตกตางกนไป ซงแตละวธอาจใชระยะเวลาในการหมกไมเทากน และปยหมกทไดกมคณภาพแตกตางกนไป นอกจากนในการทาปยหมกยงตองคานงถงการดแลใหกองปยมสภาพการระบายอากาศภายในกองทดอยเสมอ โดยหาไมไผมาหลายๆ ลา ขนาดเสนผาศนยกลาง ของลาไมไผประมาณ 3-4 นว มาปกตงไวบนพนดนทจะตงกองปย โดยกะวา เมอตงกองไปแลว ลาไมไผจะกระจายอยทวๆ กอง แลวจงทาการตงกองปย เมอตงกองเสรจเรยบรอยดแลว กถอนลาไมไผออก กองปยกจะมชองระบายอากาศ และกอนถอนลาไมไผควรโยกไมไปรอบๆ จะทาใหชองระบายอากาศคงรปไดดขน ไมยบตว และควรทาชองระบายอากาศเชนนทกครงทมการกลบกองปย โดยในการกลบกองปยนนควรทาทกๆ 3-5 วน หรอทกอาทตย ควรกลบกองปยสก 3 -4 ครง คอ ครงแรกเมอประมาณ 10 วน หลงจากเรมตงกองปย ครงทสองกประมาณ 15 วน หลงจาก กลบกองครงแรก ตอไปกกลบกองทกๆ 20 วน จะทาใหเศษพชยอยสลายและแปรสภาพไดอยางรวดเรว จนเศษพชแปรสภาพไปเปนปยหมกทงกอง สาหรบขนาดของกองปยกไมควรตงกองปยใหสงมากนก ความสงของกองปยทพอเหมาะไม ควรเกน 1.5-1.8 เมตร สาหรบความกวางของกองปยทดควรกวางไมเกน 2.4-3.0 เมตร ในการรดนากองปย ตองรดนาจนเศษพชมความชนพอท จลนทรยจะเจรญเตบโตได และตองไมรดนามากเกนไปจนกระทงการระบายอากาศของกองปยไมด สวนในเรองของความชนนน ควรดแลใหกองปยชนอยเสมอ ความชนทพอดของกองปยอยในชวงประมาณ 40 – 60 เปอรเซนต โดยนาหนก 2. การทาปยคอก ปยคอกหมกจากมลสตว ถานามาโดยตรงอาจมโรคและแมลงศตรพช จงควรหมกเสยกอนสวนผสมของปยคอก มดงน 1. ราออน 1 ปบ 2. แกลบเผา มลสตว อยางละ 10 ปบ 3. EM และ กากนาตาล อยางละ 2 ชอนแกง 4. นา 10 ลตร ผสมมลสตว แกลบเผา และราละเอยดเขาดวยกน แลวนาEM และกากนาตาล ผสมในนา รดกองปยใหทวใหมความชนในระดบเดยวกบการทาปยชวภาพ (ปยแหง) จากนน เกลยกองปยบนพนใหหนาไมเกน15 ซม. คลมดวยกระสอบปาน ทงไวนาน 3-5 วน โดยไมกลบกองปย เมอปยเยนลงจงสามารถนาปยคอกมาใชได

336

กจกรรม ขนนา ผสอนถามผเรยนวา ใครเคยทาปยธรรมชาตบาง และปยธรรมชาตมปยอะไรบาง ผเรยนตอบ… ดงนน เรามาศกษากนถงเรอง การทาปยหมกและปยคอกกน ขนสอน 1. ผสอนซกถามผเรยนเกยวกบการการทาปยหมก หลงจากนนผสอนใหผเรยนดแผนขอความเกยวกบการทาปยหมก พรอมทงอธบาย และผสอนซกถามผเรยนเปนรายกลมโดยใชคาถามทแตกตางกนในแตละกลม และผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความการทาปยคอก โดยผสอนอธบายเพมเตม และซกถามผเรยนเปนรายกลม โดยใชคาถามทแตกตางกน ในแตละกลม และผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนแบงผเรยนออกเปน 4 กลมๆ ละ 5 คน ใหผเรยนจบฉลากวา ใครไดกลมท 1 2 3 หรอ 4 กลมท 1 และ 2 หาวสดในการทาปยหมก และกลมท 3 และ 4 หาวสดในการทาปยคอก สอการสอน 1. แผนขอความเกยวกบการทาปยหมก 2. แผนขอความการทาปยคอก

การประเมนผล 1. จากการซกถามผเรยนเปนรายกลม 2. สงเกตจากการเตรยมการหาวสดการทาปยหมกและปยคอก

337

เกณฑการใหคะแนน การอธบายเกยวกบการทาปยหมก (5 คะแนน) คาชแจง ใหผสอนซกถามเรองการทาปยหมก แลวใหผเรยนตอบเปนกลม โดยผสอนใชคาถามแตกตางกนในแตละกลม ตวอยางคาถาม

คะแนน คะแนน คาถาม กลมท ถก = 5

ผด = 0 ถก = 5 ผด = 0

เฉลย

1. ปยหมกทาจากอะไรไดบาง 2. ปยหมกทาไดกวธ อะไรบาง 3. อธบายขนตอนหรอวธการทาปยหมก 4. ทาไมตองมการกลบกองปย

พจารณาจากหลกการทสอนไป และคาตอบของผเรยน

เกณฑการใหคะแนน การอธบายเกยวกบการทาปยคอก (5 คะแนน) คาชแจง ใหผสอนซกถาม เรองการทาปยคอก แลวใหผเรยนตอบเปนกลม โดยผสอนใชคาถามแตกตางกนในแตละกลม ตวอยางคาถาม

คะแนน คะแนน คาถาม กลมท ถก = 5 ผด = 0

ถก = 5 ผด = 0

เฉลย

1. ปยคอกทามาจากอะไร 2. สวนผสมในการทาปยคอกมอะไรบาง 3. วธการผสมปยคอก 4. เมอผสมปยคอกเสรจแลวทงไว อยางนอยกวนจงนามาใชได

พจารณาจากหลกการทสอนไป และคาตอบของผเรยน

338

การสงเกตพฤตกรรมกลมในการทาปยหมกและปยคอก (6 คะแนน)

พฤตกรรมทประเมน เลขท ชอ – สกล กลมท ความรวมมอในการทางาน การเตรยมวสด หมายเหต 3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการหาวสด หาวสดครบถวน ใหคะแนน 3 คะแนน หาวสดไมครบ ใหคะแนน 2 คะแนน ไมหาวสด ใหคะแนน 1 คะแนน

339

แผนการสอนครงท 4 เรอง การปฏบตการทาปยหมก และปยคอก

จากวสดทหาไดงายในชมชน เวลา 3 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถปฏบตการทาปยหมก และปยคอกจากวสดทหาไดงายในชมชนไดอยางถกตอง เนอหา 1. ใชเนอหาภาคทฤษฎจากการเรยนครงท 3 2. ผเรยนกลมท 1 และ 2 นาวสดในการทาปยหมกทเตรยมไวครงทแลวมาใชในการทาปยหมก และใหผเรยนกลมท 3 และ 4 นาวสดในการทาปยคอกทเตรยมไวครงทแลวมาใชในการทาปยคอก

กจกรรม ขนนา ผสอนทบทวนความรเดมในการทาปยหมกและปยคอก ขนสอน 1. ผเรยนกลมท 1 และ 2 นาวสดในการทาปยหมกทเตรยมไวครงทแลวมาใชในการทาปยหมก และใหผเรยนกลมท 3 และ 4 นาวสดในการทาปยคอกทเตรยมไวครงทแลวมาใชในการทาปยคอก 2. ผสอนตรวจสอบการเตรยมวสดในการทาปยหมกและปยคอกจากวสดทหาไดงายในชมชนของแตละกลม และผสอนบนทกคะแนนการเตรยมวสดฯ 3. ผสอนใหผเรยนแตละกลมปฏบตการทาปยหมกและปยคอกจากวสดทหาไดงายในชมชน และผสอนสงเกตพฤตกรรมกลาว สอการสอน 1. ตวอยางปยหมก 2. ตวอยางปยคอก

340

การประเมนผล 1. ความพรอมในการเตรยมวสดของแตละกลม 2. สงเกตจากการปฏบตการทาปยหมกและปยคอกของแตละกลม เกณฑการใหคะแนน การเตรยมวสดในการทาปยหมก และปยคอกจากวสดทหาไดงายในชมชน (10 คะแนน) ผสอนตรวจสอบความพรอมในการเตรยมวสดในการทาปยของแตละกลม โดยให คะแนน ดงน เตรยมวสดทหาไดงายในชมชนครบถวนทกอยาง ใหคะแนน 10 คะแนน เตรยมวสดทหาไดงายในชมชนไมครบ ใหคะแนน 5 คะแนน ไมมการเตรยมวสดทหาไดงายในชมชน ใหคะแนน 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนการสงเกตพฤตกรรมกลมในการทาปยหมกและปยคอกจากวสด ทหาไดงายในชมชน (9 คะแนน )

ความรวมมอ ในการทางาน

ขนตอน การทางาน

ผลสาเรจ ของงาน เลขท ชอ-สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน

341

คะแนนขนตอนการทางาน การทางานถกตองทกขนตอน ใหคะแนน 3 คะแนน การทางานถกตองบางขนตอน ใหคะแนน 2 คะแนน การทางานไมถกขนตอน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนผลสาเรจของงาน ผลงานด (รอยละ 80 – 100) ใหคะแนน 3 คะแนน ผลงานพอใช (รอยละ 50 – 70) ใหคะแนน 2 คะแนน ผลงานควรปรบปรง (ตากวารอยละ 50) ใหคะแนน 1 คะแนน

342

แผนการสอนครงท 5 เรอง ประเภท ตวอยาง และการยกตวอยาง

การปลกผกอนๆ ทปลอดสารพษ เวลา 3 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. บอกประเภทของผกปลอดสารพษไดอยางถกตอง 2. อธบายวธการปลกผกกาดเขยวทปลอดสารพษไดอยางถกตอง 3. ยกตวอยางวธการปลกผกอน ๆทปลอดสารพษไดอยางถกตอง

เนอหา 1. ประเภทของการปลกผกปลอดสารพษ 1.1 การปลกผกอนามย ตองควบคมปจจยการผลต คมการระบาดของแมลงตวนด ดแลใกลชด ตนทนแพง เชน ปลกผกไมใชดนหรอผกนอกฤด ปลกในตเรอนกระจกกรองแสง ปลกผกกางมงกนแมลง ลดเรองแรงงานและสารเคม 1.2 การปลกผกปลอดสาร เปนการใชสารเคมอยางด เลอกสารฉดทปลอดภย เกบเกยวทกครงมการเวนระยะปลอดภย 1.3 การปลกผกทไมใชปยวทยาศาสตร เปนการใชปยธรรมชาตปยหมก ปยคอก โครงสรางดนจะดพฒนาได 1.4 การปลกผกแบบเกษตรอนทรย เลอกปลกผกปลอดภยไรสารเคม เลอกปลกพชทแขงแรงทนทาน ใชหลกบรหารศตรพชทด ลดการใชสารเคมทกชวปลอดภย 2. ตวอยางการปลกผกกาดเขยวทปลอดสารพษ 2.1 การเตรยมแปลงเพาะกลาผก 2.1.1 ขดดนขนแปลงดวยจอบขนาดกวาง 1 เมตร ยาว 5 เมตร สง 2.5 ซ.ม. 2.1.2 ผสมดนดวยมลววแหง 5 กโลกรม 2.1.3 เกลยหนาดนใหเปนรสเหลยมทงไว 2 วน 2.2.4 หวานพนธผกกาดเขยวทซอจากรานคาชนดกระปอง ใหตรวจดอายการปลกทขางกระปอง 2.1.5 รดนา เชา – เยน หมาดๆ ดวยบวรดนาทกวน 2.1.6 ตนกลาผกอายได 15 วน พรอมทถอนกลาไปปลกในแปลงปลกตอไป

343

2.2 การเตรยมแปลงปลกผกกาดเขยว 2.2.1 ขดดนขนแปลงดวยจอบ ขนาดกวาง 1 เมตร ยาว 5 เมตร สง 2.5 เซนตเมตร ในดนท 2 งาน จะได15แปลง ใชเวลาไมเกน 7 วน ดวยแรงคน 2 คน แตละวนใชเวลาไมเกน 2 ชวโมง คอ เชา เวลา 06.00-07.30 น .เวลาเยน เวลา 17.00 – 18.00 น. เวลาทเหลอนนไปทางานตามปกต 2.2.2 เกลยหนาดนใหเรยบรอยเปนรปสเหลยมทงไว 2 วน 2.2.3 ถอนกลาผกกาดจากแปลงเพาะมาปลกทละตนใหหางกนตนละคบ 2.2.4 รดนาทารมดวยหญาคาหรอกาบมะพราวโดยมไมคาสง 50 ซ.ม. ใชเวลาสามวน เพอบงแดดไมใหตนกลาโดนแดด ตอนเยนกเอาออก รดนาเชาเยน 2.2.5 ใน 7 วน หลงปลกผกใสปยคอก ปรมาณตนละ 1 กามอใสรอบๆ ตน รดนาตาม 2.2.6 ใน 7 วน ตอมาพรวนดนกลบปยคอกรอบตนผก 2.2.7 ในแตวนทปลกผกแลวตองขยนดแลตนผกอยางใกลชด หากมหนอนใหใช สารสะเดาผสมนารด 2.2.8 เมอผกอายครบ 1 เดอน กสามารถถอนมาขาย หรอใชไดการปลกผกไวรบประทานนบเปนวธทดทสด ทจะไดบรโภคผกทปลอดสารพษ เพอสขภาพรางกายทแขงแรงมโอกาสทจะไดรบประทานรสชาตผกทใหมและสด รวมทงยงเปนการประหยดคาใชจายประจาวน สอดคลองกบชวตประจาวนในปจจบน นอกจากน ยงใหความเพลดเพลนใจ มสวนใหสมาชกในครอบครวไดใชเวลารวมกน ในการชวยปลกและชวยกนดแลผกปลอดสาพษทสมาชกภายในครอบครวชวยกนสรางขนมา นบเปนการปลกจตสานกตอธรรมชาต และสงแวดลอมทมคายง กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ใครรจกผกปลอดสารพษบาง การปลกผกปลอดสารพษทาไดอยางไรบาง ผเรยนตอบ ... ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความประเภทของผกปลอดสารพษ และผสอนอธบายใหผเรยนเขาใจ จงซกถามผเรยนโดยการสมซกถามผเรยน จานวน 4 คน 2. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความตวอยางการปลกผกกาดเขยวทปลอดสารพษ ผสอนอธบาย และสมซกถามผเรยน จานวน 2 คน 3. ผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม และใหแตละกลมยกตวอยางการปลกผกอนๆ ทปลอดสารพษกลมละ 3 ชนด ผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม และผสอนบนทกคะแนน

344

4. ผสอนใหผเรยนแตละคนไปปลกผกปลอดสารพษทบานไวบรโภคหรอจาหนายโดยปลกในกระบะ กระถาง หรอภาชนะอนๆ สอการสอน แผนขอความประเภทของผกปลอดสารพษ และตวอยางการปลกผกกาดเขยวทปลอดสารพษ การประเมนผล 1. จากการตอบคาถาม และอธบายของผเรยนเกยวกบประเภท และตวอยางการปลกผกกาดเขยวปลอดสารพษ 2. จากการสงเกตพฤตกรรมกลมในการยกตวอยางวธการปลกผกอนๆ ทปลอดสารพษ เกณฑการใหคะแนนการสงเกตพฤตกรรมกลมในการยกตวอยางวธการปลกผกอนๆ

ทปลอดสารพษ (9 คะแนน )

ความรวมมอ ในการคด ของกลม

การนาเสนอ วธการปลกผกปลอดสารพษ

ความเหมาะสมในการเลอกผกทจะนามาปลก

เลขท ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 3 2 1

345

คะแนนความรวมมอในการคด (3 คะแนน) ทกคนในกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนขนตอนการนาเสนอวธการปลกผกปลอดสารพษ (3 คะแนน) นาเสนอวธการปลกผกทปลอดสารพษถกตองทกขนตอน ใหคะแนน 3 คะแนน นาเสนอวธการปลกผกทปลอดสารพษถกตองบางขนตอน ใหคะแนน 2 คะแนน นาเสนอวธการปลกผกทปลอดสารพษไมถกขนตอนทงหมด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความเหมาะสมของผกทจะนามาปลก (3 คะแนน) เหมาะสมทง 3 ชนด ใหคะแนน 3 คะแนน เหมาะสมทง 2 ชนด ใหคะแนน 2 คะแนน เหมาะสมทง 1 ชนด ใหคะแนน 1 คะแนน

346

แผนการสอนครงท 6 เรอง ปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของเดก

สขนสยการกนของเดก และประโยชนของอาหาร 5 หม เวลา 3 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. ยกตวอยางปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของเดกไดอยางถกตอง 2. แสดงความคดเหนเกยวกบวธสรางสขนสยการกนใหเดกไดอยางถกตอง 3. อธบายประโยชนของอาหารหลก 5 หมไดอยางถกตอง

เนอหา 1. ปจจยททผลตอการบรโภคอาหารของเดก 1.1 สงแวดลอมในครอบครว แบงเปน 2 สวน คอ ผลกระทบทางลบ คอ พอ แม หรอผทเลยงเดก กาหนดอาหารตามความพอใจหรอความชอบในอาหารนน โดยไมถกตองตามหลกโภชนาการ เมอเดกออกไปทอนๆ เดกกจะมพฤตกรรมในการเลอกอาหาร และอาจกอใหเกดภาวะทพโภชนาการ สวนผลกระทบทางบวก คอ ถาพอ แม หรอผเลยงเดกจดอาหารทมคณคาและเหมาะสาหรบเดกทงคณภาพและปรมาณ การจดบรรยากาศทดระหวางรบประทานอาหารกจะกระตนใหเดกมพฒนาการทด 1.2 ขาวสารตางๆ การโฆษณาอาหารทไมมประโยชนในดานโภชนาการ มผลกระทบตอภาวะโภชนาการของเดกในวยตางๆ 1.3 สงคมเพอน มผลตอการสรางพฤตกรรมการกนอาหารทไมพงประสงค เชน พฤตกรรมทางลบ เหนเพอนไมกนผก กจะไมกนตามกน สวนพฤตกรรมทางบวก กคอ เดกบางคนเหนเพอนดมนมกดมตาม เปนตน 1.4 การจดบรการอาหารในโรงเรยน ควรเลอกรายการอาหารทเดกสวนใหญสามารถรบประทานอาหารได มคณคาทางโภชนาการทเหมาะสม เลอกใชสารปรงแตงรส หรอเจอปนอาหารทปลอดภย และคานงถงความสะดวกของเดกในการบรโภค 1.5 ความเจบปวย เดกทมความเจบปวยหรอลมปวยดวยโรคภย มกจะมความอยากอาหารลดนอยลง และมความจากดในเรองปรมาณอาหารทบรโภค บางกลมตองจดอาหารทเปนพเศษใหเหมาะสมหรอเกยวของกบประเภทของโรค เดกบางกลมอาจมปญหาและตอตานในการกนอาหารทจดไวนน

347

2. การสรางสขนสยการกนใหเดก 2.1 พอแมควรเปนแบบอยางทดสาหรบลกเพอลกจะไดจดจาและเลยนแบบสขนสยในการกน และควรใหลกกนอาหารทมประโยชนรวมสารบเดยวกบพอแม 2.2 หาของกนเลนทมคณคาทางโภชนาการตดบานไวเสมอ ผลไมสด เชน ฝรง มะละกอ สบปะรด หรอขนมไทยๆ เชน ขนมลกชบ ถวแปบ ฟกทองนงโรยงา ขนมกลวย ขนมตาล ฯลฯ ไมควรซออาหารขยะพวกขนมกรบกรอบใหเดกกน 2.3 ใหเดกกนเทาทเขาอยากกน ไมควรฝนความอยากอาหารตามธรรมชาตของเดก 2.4 ฝกใหเดกกนผก ผลไมหลากหลายชนดตงแตยงเลก และกนเปนประจาทกวน 2.5 ชวนเดกๆ เขาครว ใหเดกๆ เปนลกมอชวยทากบขาว เดกจะไดมประสบการณ ในการทาอาหาร 2.6 อยาเตมนาตาลลงในอาหารหรอเครองดมมากเกนความจาเปน เพราะจะทาใหเดกตดรสหวาน 2.7 เดกจะตดนสยในการกนเคม ถาอาหารทเดกกนนนเตมเครองปรงรส เชน เกลอ นาปลา หรอซอว มากเกนไป 2.8 อยาใหเดกดมนมพรองไขมนหรอนมขาดมนเนย เพราะเดกในวยนตองการพลงงานมากเปนพเศษ ควรใหเดกดมนมธรรมดาทมไขมนครบสวน จะเปนประโยชนมากกวา 2.9 อยาใหเดกรสกผดเมอเดกกนหรอไมยอมกนอาหารชนดใดชนดหนง 3. ประโยชนของอาหารหลก 5 หม อาหารหมท 1 เนอสตวตางๆ และสงแทนเนอ (ไข ถวเมลดแหง นม) เสรมสราง และซอมแซมรางกาย อาหารทะเลชวยปองกนโรคคอพอก เครองใน เชน ตบ สรางและบารงโลหต นมชวยสรางกระดกและฟน เดกทอยในวยเจรญเตบโตตองการอาหารหมนมาก อาหารหมท 2 ขาว แปง นาตาล หวเผอก มน (ขนมตางและอาหารตางๆ ททาจากขาวหรอแปง) ใหกาลงงาน และความอบอนตอรางกาย ทาใหมแรงเคลอนไหวในการทางานได อาหารหมท 3 ผกใบเขยว และผกอนๆ ควบคมการทางานของรางกายใหปกต บารงรางกายใหแขงแรง บารงสขภาพของผวหนง นยนตา เหงอกและฟน สรางและบารงโลหต มเสนใยและกาก ชวยใหการขบถายสะดวก อาหารหมท 4 ผลไมตางๆ ชวยในการควบคมการทางานของรางกายใหปกต บารงสขภาพ ปองกนโรคตางๆ ชวยใหรางกายสดชน บารงสขภาพของผวหนง นยนตา เหงอกและฟน อาหารหมท 5 ไขมนจากสตว และพช ใหพลงงานสง ใหความอบอนแกรางกาย ชวยใหการเคลอนไหวในการทางานดขน

348

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ผเรยนใหลกๆ หรอหลานๆ กนอาหารทมประโยชน หรอไมมประโยชนกนอยางไรบาง ผเรยนตอบ... ดงนนวนนเราจะมาศกษากนถงเรองปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของเดก สขนสยการกนของเดก และประโยชนของอาหาร 5 หม ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายเกยวกบปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของเดก แลวผสอนแบงผเรยนออกเปน 4 กลม โดยใหผเรยนแตละกลมยกตวอยาง และออกมานาเสนอเหตการณทเกดขนจรงในครอบครวของหวขอน แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม พรอมทงบนทกคะแนน 2. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายเกยวกบวธสรางสขนสยการกนใหเดก แลว ผสอนใหผเรยนทงหองรวมกนแสดงความคดเหน 3. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายเกยวกบประโยชนของอาหารหลก 5 หม และใหผเรยนแตละคนอธบายวา ตนเองสวนใหญกนอาหารหมใด และอาหารหมนนกอใหเกดประโยชนอะไร โดยใหผเรยนแตละคนออกมาพดหนาชนเรยน

สอการสอน 1. แผนขอความปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของเดก 2. แผนขอความวธสรางสขนสยการกนใหเดก 3. แผนขอความประโยชนของอาหารหลก 5 หม การประเมนผล จากการนาเสนอหนาชนเรยนเกยวกบประโยชนของอาหารหลก 5 หม

349

เกณฑการใหคะแนนกลม เกยวกบประโยชนของอาหารหลก 5 หม (11 คะแนน )

ความรวมมอ ในการคด

ความสอดคลองของอาหารหลก 5 หม

ความรวมมอใน การนาเสนอ เลขท ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 3 2 1

คะแนนความรวมมอในการคด (3 คะแนน) ทกคนในกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความสอดคลองของอาหารหลก 5 หม (5 คะแนน) สอดคลองทง 5 หม ใหคะแนน 5 คะแนน สอดคลอง 4 หม ใหคะแนน 4 คะแนน สอดคลอง 3 หม ใหคะแนน 3 คะแนน สอดคลอง 2 หม ใหคะแนน 2 คะแนน สอดคลอง 1 หม ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความความรวมมอในการนาเสนอ (3 คะแนน) ออกมานาเสนอทงกลม ใหคะแนน 3 คะแนน ออกมานาเสนอครงหนงของกลม ใหคะแนน 2 คะแนน ออกมานาเสนอ 1 คน ใหคะแนน 1 คะแนน

350

แผนการสอนครงท 7 เรอง สขอนามยในการประกอบอาหาร

เวลา 3 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. ลางผกและผลไมไดอยางถกตอง 2. ลางมอไดอยางถกตอง 3. อธบายหลกปฏบตสาหรบผประกอบอาหารไดอยางถกตอง

เนอหา 1. วธการลางผก ควรลางผกใหสะอาดทกครงทจะนามาใชประกอบอาหาร ซงมหลายวธ ดงตอไปน 1.1 ลางผกรอบแรกใหสะอาด โดยเดดผกออกเปนใบๆ หรอลอกใบชนนอกออก หรอปอกเปลอกออก แชในอางนานาน 15 นาท ลดสารพษฆาแมลงได 7 – 33 % 1.2 เดดผกเปนใบๆ ใสตะกราโปรง เปดนาไหลแรงพอประมาณ ใชมอชวยคลใบผก และใชมอถไปมาลางนาน 2 นาท ลดสารพษฆาแมลงได 54 – 63 % 1.3 แชผกในนาสมสายช 0.5 % นานประมาณ 15 นาท โดยใชอตราสวน นาสมสายช 4 ชอนโตะ นา 2 ลตร จากนนลางดวยนาสะอาดอก 2 ครง ลดสารพษฆาแมลงได 60 – 84 % 1.4 แชผกในนาเกลอนานประมาณ 10 นาท ดวยอตราสวน เกลอปน 2 ชอนโตะ : นา 4 ลตร แลวลางออกดวยนาสะอาดอกครง 1.5 แชผกในนาปนใสประมาณ 10 นาท แลวลางดวยนาสะอาด 1.6 ลางโดยแชในนา ผสมโซดาไบคารบอเนต หรอดางทบทม ซงหาซอไดตามรานขายยาทวไป 1.7 แชผกในนาผสมผงฟทใชทาขนมปง ใชผงฟ 1 ชอนตวง ผสมในนาอน 1 กะละมง แชผกทงไว 15 นาท ลดสารพษได 90 – 95 % 1.8 นาผกทไดมาผสมผงถานลางผก (ใชถานกมมนต หรอทเรยกวา Activate Charcoal) 1 ชอนชา ผสมนา 1 กะละมง แชผกนาน 15 นาท 1.9 นาผกมาแชในนายาลางผกเปนเวลา 15 นาท 1.10 นาผกมาผานโอโซน

351

1.11 ผสมผงปนคลอรน ½ ชอนชากบนา 20 ลตร แชผกทงไว 15 – 30 นาทจะฆาเชอโรคไดดมาก 1.12 ผสมดางทบทม 5 เกลดตอนา 4 ลตร แชผกทงไว 1.13 ใชนาซาวขาวลางผก การแชผกในนาเปนเวลานานๆ กเปนการสญเสยวตามน และการลางผก ควรลางกอนทจะหนผก ทงนเพอสงวนคณคาทางอาหาร 2. การลางผลไม 2.1 ลางดวยนา มผลในการลดสารตกคางได 7 – 82 % 2.2 ลางและแชทงไวในนาประมาณ 1-2 นาท มผลในการลดสารตกคางได 7 – 33 % 2.3 ลางนาไหลผาน และใชมอขดส มผลในการลดสารตกคางได 54 – 63 % 3. การลางมอ ทกคนควรรจกการทาความสะอาดมอและมสขลกษณะมากกวาทเปนอย เพราะมอเปนอวยวะทตองหยบจบ สมผสสงตางๆ อยตลอดเวลา มอจงเปนดานแรกทจะนาพาเชอโรคเขาสรางกาย ดงนน วธปองกนเชอโรคทดทสด คอ การลางมอดวยสบกบนาสะอาดทกครงทงกอนและหลงการหยบจบสงตางๆ และควรลางมอในกรณตางๆ ดงน 3.1 ลางมอ หลงเสรจกจกรรมททาใหมอสกปรก เชน ทางาน ยกของ พรวนดน กวาดบาน ลางหองนา เปนตน ลางมอ เมอจะประกอบอาหาร หรอหยบจบอาหารเขาปาก ลางมอ กอนลางหนา แปรงฟน หรอหลงเขาหองนา ลางมอ เมอจะสมผสจมก ปาก หรอตา ลางมอ กอนและหลงสมผสผปวย รวมทงในกรณทปวยเองกยงตองลางมอใหบอยๆ หลงเชดนามก ไอ จาม ลางมอ กอนสมผสบตรหลาน และลางมอ หลงจากกลบจากททางานมาถงบาน การลางมอควรกระทาบอยๆ ใหเปนนสย เนองจากการสมผสบรเวณตา จมก ปาก หยบจบอาหาร สามารถนาเชอโรคบนมอเขาสรางกายได นอกจากน การเลยงดบตรหลาน โอบกอด ปอนอาหาร กสามารถนาโรคสเดกเหลานนไดดวย 3.2 การลางมอทถกวธ คอ ตองถสบจนเกดฟอง 1) ถฝามอ กบฝามอ 2) ฝามอถบรเวณหลงมอสลบกนทงสองขาง 3) ซอกนวมอดานฝามอถกน 4) ถซอกนวมอดานหลงมอ ดวยฝามอทงสองขางสลบกน 5) ลางนวหวแมมอใหสะอาดโดยรอบทงสองขาง และ 6) เอาปลายนวมอ ถฝามอ สลบกนทงสองขาง 7) ลางขอมอ ถงแขนสลบกนทงสองขาง รวมเวลาทใชลางมอนประมาณ 15 – 30 วนาท (อยางนอย 10 วนาท) นอกจากน ควรลางมอดวยนาทกาลงไหลรนจากกอกนา และควรใชผาหรอกระดาษสะอาดเชดมอใหแหง หรอทาใหแหงดวยเครองเปาลมหลงลางเสรจ การลางมอน ไมจาเปนตองใชนายาฆาเชอโรค เพยงแคใชสบกบนาสะอาด ลางอยางถกวธกจะสามารถลดการตดเชอไดอยางดมากแลว ในการประกอบอาหารมวธปฏบตงายๆ คอ ตองลางมอ ลางภาชนะ อปกรณทาอาหาร และเคานเตอรในครวใหสะอาดดวยนาสบทรอนจดพอสมควร ทกครงทใชงาน สวนการปรงอาหารกควรใชอณหภมอยางนอย 71 องศาเซลเซยส หรอหากมอาหารเหลอกควรตองเกบเขาตเยนทนท

352

4. หลกปฏบตสาหรบผประกอบอาหาร 4.1 ควรจดโรงประกอบเลยงอาหารใหสะอาดและกนแมลงวนได จดเตรยมและประกอบอาหารถกสขลกษณะ 4.2 ใหปฏบตตามหลกสขศาสตรสวนบคคล โดยเฉพาะความสะอาดของมอ ใหลางมอทกครง ภายหลงไปสวมและกอน หลงรบประทานอาหาร 4.3 อาหารตองปรงใหสกกอนรบประทาน 4.4 จดหานาสะอาดใหบรโภค ใชสอยอยางเพยงพอ 4.5 ทาลายแมลงวน โดยกาจดแมลงเพาะพนธ และการใชยาฆาแมลงททาจากสมนไพร 4.6 กาจดสงปฏกลใหถกสขาภบาล กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา เวลาทผเรยนประกอบอาหารนนมการลางผก ผลไม ลางมอ กนไหม ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง สขอนามยในการประกอบอาหาร ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายวธการลาง ผก ผลไม และผสอนสาธตวธการลางผก และผลไม และใหผเรยนลางผก ผลไมเปนรายบคคลตามทผสอนสาธตโดยผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายวธการลางมอ และผสอนสาธตวธการลางมอ และใหผเรยนลางมอเปนรายบคคลตามทผสอนสาธต โดยผสอนบนทกคะแนน 3. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายหลกปฏบต สาหรบผประกอบอาหารและผสอนซกถามผเรยน โดยการสมถามจานวน 6 คน สอการสอน 1. แผนขอความการลาง ผก ผลไม การลางมอ และหลกปฏบตสาหรบผประกอบอาหาร 2. รปภาพวธการลางมอ 3. ตวอยางผกและผลไมทลางและไมไดลาง

353

การประเมนผล จากการปฏบตการลางผก ผลไม และลางมอ

เกณฑการใหคะแนน การลางผก ผลไม และลางมอ (15 คะแนน)

การลางผก การลางผลไม การลางมอ หมายเหต ชอ – สกล

ถก = 5 ผด = 0 ถก = 5 ผด = 0 ถก = 5 ผด = 0 หมายเหต 1. ลางผกถกตอง ให 5 คะแนน ลางผกผด ให 0 คะแนน 2. ลางผลไมถกตอง ให 5 คะแนน ลางผลไมผด ให 0 คะแนน 3. ลางมอถกทกขนตอน ให 5 คะแนน ลางผดขนตอน ให 0 คะแนน

354

แผนการสอนครงท 8 เรอง การเลอกซอวตถดบทมคณภาพในการประกอบอาหาร

เวลา 3 ชวโมง .............................................................................................................................................. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถเลอกซอวตถดบทมคณภาพ เพอใชในการประกอบอาหารไดอยางถกตอง เนอหา การเลอกซอวตถดบทมคณภาพในการประกอบอาหาร 1. การเลอกซอเนอสตว 1.1 การเลอกซอเนอหม ควรเลอกเนอหมทมสชมพ มนสขาว หนงเกลยง และขาว ถาเปนหมแชเยนคางคนเนอจะมสซด สาหรบหมสามชน ควรเลอกทมมนบาง มเนอหลายชน หนงขาว ไมมพงผด ระหวางชนหนงหมสะอาด เนอหมสามารถนามาปรงอาหารหลายชนด แตตองเลอกเนอหมใหเหมาะสมกบอาหารชนดนนๆ ดวย เชน การทาแกงจดชนดตางๆ ควรใชหมสามชนมาสบใหละเอยดใชใสแกงจด หมสบจะมความนม รสชาตด หรอถาจะทาหมแดง ควรใชเนอหมสนใน เพราะจะมความนมมากกวาการใชเนอสวนอนๆ 1.2 การเลอกซอเนอวว ควรเลอกเนอทมสแดง มนมสเหลอง ถาเนอไมสดจะมสเขยวคลาๆแตถาเปนเนอควายจะตางจากเนอวว โดยสงเกตดจากมนของเนอควายจะมสขาวและเนอหยาบมากกวา การเลอกซอเนอววกตองเลอกใหเหมาะสมกบอาหารชนดนนๆ ดวย เชน ถาเปนการผด ควรตองเลอกเนอสะโพก เพราะมความนมปานกลาง 1.3 การเลอกซอเนอไก ใหดทความสด และตองดวาเปนไกแกหรอไกออน เพราะจะเหมาะกบการปรงอาหารแตละชนดไมเหมอนกน ถาเปนไกทงตว กจะมขอสงเกต คอ ไกแก ปลายเลบมน หนงใตองเทาจะหนาแขง เดอยจะยาว ไกออน เลบจะแหลม หนงใตองเทาจะบาง เดอยจะสน ถาเปนสาวจะไมเหนเดอยไกทสมบรณ เนออกจะหนาและนม 1.4 การเลอกซอเนอเปด เปนเนอสตวทสวนใหญจะขายทงตวไมตองแยกออกเปนสวนๆ และเนอเปดมอยหลายชนด ซงแตละชนดกเหมาะสาหรบการทาอาหารทแตกตางกน การเลอกซอ ควรเลอกซอเปดทอวน และใหสงเกตดวาเปดแกหรอเปดออน สงเกตจากปากและตนเปด ถาปากและตนเปนสเหลอง แสดงวาเปนเปดออน ถาเปนเปดแก ตนจะม สดา เนอจะเหนยวและมกลนสาบมาก 1.5 การเลอกซออาหารสด ปลา/กง/หอย/ป/ปลาหมก ซงเปนอาหารสตวนา บางชนด อาจเปนทงนาจดและนาเคม

355

1.5.1 การเลอกซอปลา ควรจะเลอกปลาทตาใส เกลดและหนงไมขน เนอแนน เมอกดดไมบมตามรอยนวมอ เนอไมแขงทอ ไมมกลนเหมน มกลนตามลกษณะของปลาแตละชนด เหงอกมสสด 1.5.2 การเลอกซอกง การเลอกซอกงทมหวตดแนนกบตว ไมหลดงาย เนอแขง ตาใสเปลอกใส ตวโต 1.5.3 การเลอกซอป การเลอกซอป โดยเฉพาะปทยงไมตาย โดยเฉพาะปทะเล ดนาหนกตว และความแนน โดยการกดดตรงสวนอก ถาเนอแนนกดไมบม แสดงวา เปนปใหม 1.5.4 การเลอกซอหอย ควรเลอกซอหอยทหบปากแนน เมอวางไวจะดา และหบอยางรวดเรว เมอเอามอไปแตะไมมกลนเหมน สาหรบหอยทแกะเปลอกแลว ตองมสสด นาทแชไมมเมอกและกลนเหมน 1.6 การเลอกซอผกสด ผกทนามาประกอบอาหารมอยหลายชนด ซงไดมาจากสวนตางๆ ของผกไดแก ใบ ราก เมลด ฯลฯ การเลอกซอผกมหลกเกณฑงายๆ เชน ซอผกตามฤดกาล ทจะไดผกทมคณภาพด และราคาถก หรออาจจะดจากขนาด ส รปราง ความแก ความออนและความสะอาด ตวอยางการเลอกซอผกบางชนด มดงน 1.6.1 เผอก มน เลอกหวทมนาหนกมาก เนอแนน ผวเรยบ ไมมตาหน 1.6.2 หวไชเทา เลอกหวทไมงอ ขนาดกลางยงออนๆ มผวเรยบ 1.6.3 กะหลาปล เลอกหวแนนๆ จะมนาหนกมาก 1.6.4 ผกทเปนฝก เชน ถวฝกยาว ถวลนเตา เลอกฝกออนๆ สเขยว เนอแนนไมฝอ ฝกแกจะมสขาวนวล 1.6.5 ผกทเปนใบ เชน ผกคะนา ผกกาดหอม ฯลฯ เลอกตนทมสเขยวสด ไมเหยว ไมมรอยชา ตนใหญ ใบตดโคนแนน 1.6.6 มะเขอเปราะ มะเขอยาว เลอกขวตดแนน สสด นาหนกมาก ไมเหยว แตงราน เลอกลกทมนาหนกมาก ลกยาว สเขยวออน ไมมรอยชา ผวนวล 1.6.7 แตงกวา แตงกวาผวเขยว ดกวาผวขาวนวล ผวเขยวเนอหนาเมลดเลก เนอจะกรอบกวา ผวขาวนวล ซงมเนอนอยและเหนยว 1.6.8 มะนาว เลอกทมเปลอกบาง ผวเรยบไมเหยว 1.6.9 ฟกทอง เลอกลกทมนาหนกมาก ผวเปลอกขรขระ เนอจะแนน 1.7 การเลอกซอผลไม ควรเลอกซอตามฤดกาล จะไดของทมคณภาพ และ ราคาถก ตวอยางการเลอกซอผลไมบางชนด 1.7.1 สมเขยวหวาน เลอกทมเปลอกบาง มสเขยวเหลอง นาหนกพอสมควร เชน 1 กโลกรม มสมอย 7 ลก 1.7.2 สบปะรด เลอกตาใหญ เปลอกสเขยวอมเหลอง 1.7.3 มงคด เลอกขนาดเลก ผวเรยบ

356

1.7.4 ลางสาด เลอกผลยาวร ผวสเหลองนวล จบดเนอนม ใกลขว มสเหลองออกนาตาล 1.7.5 เงาะ เลอกเงาะสดไมเหยว 1.7.6 ชมพ ผวเรยบไมมแมลงกดกน ลกใหญ 1.7.8 องน เลอกทเปนพวง ลกใหญ

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยน เกยวกบการเลอกซอ เนอสตว ผก ผลไม ผเรยนตอบ... ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายวธการเลอกซอ เนอสตว ผก ผลไม 2. ผสอนแบงกลมผเรยนเปน 5 กลม และใหผเรยนชวยกนดวาเนอสตวจานวน 3 ชนด ผกจานวน 5 ชนด ผลไมจานวน 5 ชนด ทผสอนเตรยมมาใหดนนมความสดหรอไมสดอยางไร ใหผเรยนแตละกลมออกมานาเสนอหนาชนเรยน และผสอนบนทกคะแนนการ

สอการสอน 1. แผนขอความการเลอกซอเนอสตว ผก ผลไม 2. ตวอยางเนอสตว ผก และผลไม

การประเมนผล จากการนาเสนอหนาชนเรยน เกยวกบการเลอกซอวตถดบทมคณภาพ ในการประกอบอาหารจากตวอยางทผสอนนามาจดแสดงไวใหผเรยนด

357

เกณฑการใหคะแนน การเลอกซอวตถดบ ประเภท เนอสตว ผก ผลไม (15 คะแนน)

เนอสตว ผก ผลไม กลมท

ถก = 1 ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0 หมายเหต

เนอสตว 5 ชนด = 5 คะแนน ผก 5 ชนด = 5 คะแนน ผลไม 5 ชนด = 5 คะแนน หมายเหต ใหคะแนนตอบไดถกตองขอละ 1 คะแนน 15 ขอ = 15 คะแนน

358

แผนการสอนครงท 9 เรอง การจดทารายการอาหารมอเชา กลางวน และเยนทถกตองตามหลกโภชนาการ

เวลา 3 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………..

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายการจดรายการอาหารมอเชา กลางวน และเยน ทถกตองตามหลกโภชนาการไดอยางถกตอง 2. จดทารายการอาหารมอเชา กลางวน และเยนทถกตองตามหลกโภชนาการไดอยางถกตอง

เนอหา 1. การจดรายการอาหารมอเชา กลางวน และเยน ทถกตองตามหลกโภชนาการ ในการจดอาหารแตละมอนน ตองจดใหถกตองตามหลกโภชนาการ คอ อาหารแตละมอตองมครบทง 5 หม ดงน 1.1 อาหารมอเชา เชน ขาวตม ผดถวงอกเตาหหมสบ และผลไมสดตามฤดกาล 1 – 2 อยาง เชน กลวยนาวา สมเขยวหวาน อาหารหมท 1 คอ หมสบและเตาห อาหารหมท 2 คอ ขาวตม อาหารหมท 3 คอ ถวงอก ตนหอม และผกช อาหารหมท 4 คอ กลวยนาวา สมเขยวหวาน อาหารหมท 5 คอ นามนทใชผด 1.2 อาหารมอกลางวน เชน ผดกวยเตยวราดหนาหม หรอไก หรอเนอสตวอนๆ และผลไมสดตามฤดกาล 1 – 2 อยาง เชน ฝรง มะละกอ อาหารหมท 1 คอ หม อาหารหมท 2 คอ เสนกวยเตยว อาหารหมท 3 คอ ผกคะนา อาหารหมท 4 คอ ฝรง มะละกอ อาหารหมท 5 คอ นามนทใชผด 1.3 อาหารมอเยน เชน ขาวสวย นาพรกหนม หมทอดหรอแคบหม ผกสดตางๆ และผลไมสดตามฤดกาล 1 – 2 อยาง เชน สบปะรด แตงโม อาหารหมท 1 คอ หมทอด หรอ แคบหม

359

อาหารหมท 2 คอ ขาวสวย อาหารหมท 3 คอ ผกสดตางๆ อาหารหมท 4 คอ สบปะรด แตงโม อาหารหมท 5 คอ นามนทใชทอดหม และนามนจากแคบหม 2. จดทารายการอาหารมอเชา กลางวน และเยน

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ใน 1 วน ผเรยนทาอาหารอะไรรบประทานกนบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรองการจดทารายการอาหารมอเชา กลางวน และเยนทถกตองตามหลกโภชนาการ ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายเกยวกบการจดรายการอาหารมอเชา กลางวน และเยนทถกตองตามหลกโภชนาการ และผสอนใหผเรยนจาแนกอาหารในแตละชนด ในแตละมอวาอยในอาหารหมใด เปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนแบงผเรยนออกเปน 5 กลม โดยใหผเรยนแตละกลมจดทารายการอาหารแตละมอ ใหถกตองตามหลกโภชนาการ แลวใหแตละกลม นาเสนอหนาชนเรยน ผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม พรอมทงบนทกคะแนน สอการสอน แผนขอความการจดรายการอาหารมอเชา กลางวน และเยน ทถกตองตามหลกโภชนาการ การประเมนผล 1. จากการทผเรยนจาแนกชนดของอาหารตรงกบอาหาร 5 หม ในอาหารมอเชา กลางวน และเยน เปนรายบคคล 2. จากการจด และนาเสนอหนาชนเรยน เกยวกบการจดทารายการอาหาร มอเชา กลางวน และเยน ทถกตอง ตามหลกโภชนาการ

360

เกณฑการใหคะแนนการจาแนกชนดของอาหารตรงกบอาหาร 5 หม (15 คะแนน) จาแนกชนดของอาหารมอเชาในแตละหมถกตอง ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน จาแนกชนดของอาหารมอกลางวนในแตละหมถกตอง ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน จาแนกชนดของอาหารมอเยนในแตละหมถกตอง ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน เกณฑการใหคะแนนกลมเกยวกบการจดและนาเสนอการจดทารายการอาหาร มอเชา กลางวน และเยนทถกตองตามหลกโภชนาการ (9 คะแนน)

ความรวมมอ ในการคด จดอาหาร 3 มอ

จดอาหารแตละมอ ครบ 5 หม ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการคด (3 คะแนน) ทกคนในกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนจดอาหาร 3 มอ (3 คะแนน) จดอาหาร 3 มอ ใหคะแนน 3 คะแนน จดอาหาร 2 มอ ใหคะแนน 2 คะแนน จดอาหาร 1 มอ ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนจดอาหารแตละมอครบ 5 หม (3 คะแนน) จดอาหารมอเชาครบทกหม ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน จดอาหารมอกลางวนครบทกหม ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน จดอาหารมอเยนครบทกหม ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน

361

แผนการสอนครงท 10 เรอง การจดเตรยมอาหารเชาอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

เวลา 3 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. เตรยมสวนผสมของอาหารเชาอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ไดอยางถกตอง 2. ประกอบอาหารเชาอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ไดอยางถกตอง เนอหา 1. เตรยมสวนผสมของอาหารเชาอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ผเรยนจดเตรยมสวนผสมตามรายการอาหารทแตละกลมจดทาไวใน ครงท 10 2. ประกอบอาหารเชาอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ทผเรยนจดเตรยมสวนผสมไวในเนอหา ขอท 1 กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวาวนนเราจะทาอาหารเชาอะไรไปฝากครอบครวกนด ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรองการจดเตรยมอาหารเชาอยางงายๆ และ มคณคาทางอาหารครบ 5 หม ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนเตรยมสวนผสมของอาหารเชาอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ตามทผเรยนแตละกลมจดทารายการอาหารไวแลว 2. ผสอนใหผเรยนประกอบอาหารเชาอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ตามทผเรยนแตละกลมไดจดเตรยมสวนผสมไวแลว ผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม และบนทกคะแนน สอการสอน รปภาพตวอยางอาหารเชาอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

362

การประเมนผล 1. จากการทผเรยนแตละกลมจดเตรยมและประกอบอาหารเชาอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

เกณฑการใหคะแนนการจดเตรยมอาหารเชาอยางงายๆ และมคณคาทางอาหาร ครบ 5 หม (11 คะแนน)

ความพรอมในการเตรยมสวนผสม

ความรวมมอ ในการประกอบ

อาหาร

การประกอบอาหาร ครบ 5 หม ตามทกาหนดไว ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 5 4 3 2 1 คะแนนความพรอมในการเตรยมสวนผสม (3 คะแนน) เตรยมสวนผสมครบตามทกาหนดไว ใหคะแนน 3 คะแนน เตรยมสวนผสมไมครบตามทกาหนดไว ใหคะแนน 2 คะแนน ไมเตรยมสวนผสมมา ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความรวมมอในการประกอบอาหาร (3 คะแนน) ทกคนรวมมอกนประกอบอาหาร ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงรวมกนประกอบอาหาร ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงรวมกนประกอบอาหาร ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการประกอบอาหารครบ 5 หม ตามทกาหนดไว (5 คะแนน) ประกอบอาหารครบ 5 หม ตามทกาหนดไว ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน

363

แผนการสอนครงท 11 เรอง การจดเตรยมอาหารกลางวนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

เวลา 3 ชวโมง .............................................................................................................................................. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. เตรยมสวนผสมของอาหารกลางวนอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ไดอยางถกตอง 2. ประกอบอาหารกลางวนอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ไดอยางถกตอง เนอหา 1. เตรยมสวนผสมของอาหารกลางวนอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ผเรยนจดเตรยมสวนผสม ตามรายการอาหารทแตละกลมจดทาไว ในครงท 8 2. ประกอบอาหารกลางวนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ทผเรยนจดเตรยมสวนผสมไวในเนอหาขอท 1 กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา วนนเราจะทาอาหารกลางวนอะไรไปฝากครอบครวกนด ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรองการจดเตรยมอาหารเชาอยางงายๆ และ มคณคาทางอาหารครบ 5 หม ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนเตรยมสวนผสมของอาหารกลางวนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ตามทผเรยนแตละกลมจดทารายการอาหารไวแลว 2. ผสอนใหผเรยนประกอบอาหารกลางวนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ตามทผเรยนแตละกลมไดจดเตรยมสวนผสมไวแลว ผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม และบนทกคะแนน

364

สอการสอน รปภาพตวอยางอาหารกลางวนอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม การประเมนผล จากการทผเรยนแตละกลมจดเตรยมและประกอบอาหารกลางวน อยางงายๆ และ มคณคาทางอาหารครบ 5 หม

เกณฑการใหคะแนนการจดเตรยมอาหารกลางวนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหาร

ครบ 5 หม (11 คะแนน)

ความพรอมในการเตรยมสวนผสม

ความรวมมอ ในการประกอบ

อาหาร

การประกอบอาหาร ครบ 5 หม ตามทกาหนดไว ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 5 4 3 2 1 คะแนนความพรอมในการเตรยมสวนผสม (3 คะแนน) เตรยมสวนผสมครบตามทกาหนดไว ใหคะแนน 3 คะแนน เตรยมสวนผสมไมครบตามทกาหนดไว ใหคะแนน 2 คะแนน ไมเตรยมสวนผสมมา ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความรวมมอในการประกอบอาหาร (3 คะแนน) ทกคนรวมมอกนประกอบอาหาร ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงรวมกนประกอบอาหาร ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงรวมกนประกอบอาหาร ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการประกอบอาหารครบ 5 หม ตามทกาหนดไว (5 คะแนน) ประกอบอาหารครบ 5 หม ตามทกาหนดไว ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน

365

แผนการสอนครงท 12 เรอง การจดเตรยมอาหารเยนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

เวลา 3 ชวโมง ..............................................................................................................................................

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. เตรยมสวนผสมของอาหารเยนอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ไดอยางถกตอง 2. ประกอบอาหารเยนอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ไดอยางถกตอง เนอหา 1. เตรยมสวนผสมของอาหารเยนอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ผเรยนจดเตรยมสวนผสมตามรายการอาหารทแตละกลมจดทาไวใน ครงท 8 2. ประกอบอาหารเยนอยางงาย ๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ทผเรยนจดเตรยมสวนผสมไวในเนอหาขอท 1 กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวาวนนเราจะทาอาหารเยนอะไรไปฝากครอบครวกนด ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรองการจดเตรยมอาหารเชาอยางงายๆ และ มคณคาทางอาหารครบ 5 หม ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนเตรยมสวนผสมของอาหารเยนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ตามทผเรยนแตละกลมจดทารายการอาหารไวแลว 2. ผสอนใหผเรยนประกอบอาหารเยนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม ตามทผเรยนแตละกลมไดจดเตรยมสวนผสมไวแลว ผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม และบนทกคะแนน สอการสอน รปภาพตวอยางอาหารเยนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

366

การประเมนผล จากการทผเรยนแตละกลมจดเตรยมและประกอบอาหารเยนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหารครบ 5 หม

เกณฑการใหคะแนนการจดเตรยมอาหารเยนอยางงายๆ และมคณคาทางอาหาร ครบ 5 หม (15 คะแนน)

ความพรอม ในการเตรยมสวนผสม

ความรวมมอ ในการประกอบ

อาหาร

การประกอบอาหาร ครบ 5 หม

ตามทกาหนดไว ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 5 4 3 2 1 คะแนนการเตรยมสวนผสม (3 คะแนน) เตรยมสวนผสมครบตามทกาหนดไว ใหคะแนน 3 คะแนน เตรยมสวนผสมไมครบตามทกาหนดไว ใหคะแนน 2 คะแนน ไมเตรยมสวนผสมมา ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความรวมมอในการประกอบอาหาร (3 คะแนน) ทกคนรวมมอกนประกอบอาหาร ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงรวมกนประกอบอาหาร ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงรวมกนประกอบอาหาร ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการประกอบอาหารครบ 5 หม ตามทกาหนดไว (5 คะแนน) ประกอบอาหารครบ 5 หม ตามทกาหนดไว ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน

367

แผนการสอนครงท 13 เรอง คณคาทางโภชนาการของการดมนมวว และนมถวเหลอง สาหรบเดกวย 6 – 15 ป

เวลา 3 ชวโมง .............................................................................................................................................. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายประเภทของนมไดอยางถกตอง 2. อธบายคณคาทางโภชนาการของนมวว และนมถวเหลองไดอยางถกตอง 3. ปฏบตการทานมถวเหลองไดอยางถกตอง

เนอหา 1. ประเภทของนม 1.1 นมสดครบสวน มแคลอร 65 กโลแคลอร และไขมน 3.8 “เปนอาหารทสมบรณ” เพราะมสารอาหารหลากหลาย ทงโปรตน แคลเซยม สงกะส และวตามนเอ วตามนบ 2 วตามนบ 12 ไอโอดน ไนอาซน และวตามนบ 6 ในปรมาณทเปนประโยชนแกรางกาย 1.2 นมพรองมนเนย มแคลอร 48 กโลแคลอร และไขมน 31.4 เปนนมทไมควรใชเลยงทารกหรอเดกเลก เพราะใหพลงงานไมเทากบทจะไดจากนมครบสวน 1.3 นมขาดมนเนย มแคลอร 35 กโลแคลอร และไขมน 0.1 ใหพลงงานเพยงครงเดยวของนมครบสวน แตมวตามน (ยกเวนวตามนเอ) และแรธาตพอกน นมประเภทนแชแขงแลวเกบไดนาน 1 เดอน 1.4 นมขนหวาน มแคลอร 327 กโลแคลอร และไขมน 9.3 มคณคาทางอาหารสง ใหแคลเซยมสงกวานมครบสวนเกนครงเทา แตกมนาตาลเปนสวนประกอบเกนครงของจานวนนมขนหวานในกระปองนน 1.5 นมเปรยวชนดพรอมดม มแคลอร 67 กโลแคลอร และไขมน 0.79 ประกอบดวยนมววรอยละ55-85 นาตาลและนาผลไม (เชนรสสม รสสตรอเบอร)รอยละ 15 – 43 รวมทงเชอจลนทรย ควรเลอกยหอทมนมมากจะใหประโยชนมากกวา 1.6 นมถวเหลอง เปนนมททามาจากถวเหลองผสมกบนา โดยคณคาของ นมถวเหลองจะมากหรอนอยขนอยกบนาทผสมลงไปในถวเหลอง 2. คณคาทางโภชนาการของนานมวว และนมถวเหลอง สาหรบคณคาทางโภชนาการของนมวว กบนมถวเหลอง โปรตนในนมถวเหลองจะไมคอยคงทขนอยกบสดสวนของถวเหลองและนาทใชเตรยมนมถวเหลอง แตกมคาใกลเคยงนมวว เพยงแตโปรตนของ นมถวเหลองเปนโปรตนจากพชซงเปนโปรตนชนดทไมสมบรณ คณภาพดอยกวาโปรตน

368

จากนมวว นาตาลแลคโตส มเฉพาะในนมจากสตวเทานน ในนมถวเหลองจะเปนนาตาล ชนดอน รวมทงนาตาลทรายทมการเตมลงไปในนมถวเหลอง สาหรบไขมนในนมถวเหลองมตากวานมวว คอประมาณ 1 ใน 3 เทานน แคลเซยมในนมถวเหลองมประมาณ 1 ใน 6 หรอรอยละ 16 ของนมววเทานน 3. ปฏบตการทานมถวเหลอง โดยใชถวเหลอง 1 สวนตอนา 10 สวน ลางถวเหลองใหสะอาด แชนาคางคน แยกเปลอกออกโดยการขยถว ลางเปลอกทหลดออก โมเมลดถวหรอบดดวยเครองบดไฟฟาใหละเอยดผสมกบนาสะอาด กรองเอากากออก อาจตมกอนเพอใหเนอถวละลายงาย กรองเอากากมาโมหรอบดใหม นานานมถวเหลองทไดไปตงไฟออนๆ หมนคนเปนระยะๆ เพอมใหตดกนภาชนะ เตมนาตาลหวานตามชอบ ถาตองการกลนพเศษอาจเตมผงโกโก กาแฟ โอวลตน ใบเตย หรอทบออยผสมลงเลกนอย เสรจแลวตกมาดมรอนๆ หรอปลอยไวใหเยนกได สาหรบกากถวเหลอง อาจนาไปใชทาทอดมน ขนมหมอแกง หรอ ถวกวน เพอรบประทานได กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวาใครชอบกนนมกลอง หรอนมขวดบาง และสวนใหญผเรยนชอบดมนมประเภทไหน ผเรยนตอบ... ดงนนวนนเราจะมาศกษากนถงเรอง คณคาทางโภชนาการของการดมนม นมถวเหลอง สาหรบเดกวย 6 – 15 ป ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายเกยวกบประเภทของนม จากนนผสอนซกถามผเรยนเกยวกบประเภทของนม โดยสมเรยกผเรยนจานวน 6 คน 2. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายเกยวกบคณคาทางโภชนาการของนมววและนมถวเหลอง จากนน ผสอนซกถามผเรยนเกยวกบคณคาทางโภชนาการของนมววและนมถวเหลอง โดยสมเรยกผเรยนจานวน 5 คน 3. ผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม ใหผเรยนแตละกลม ทานมถวเหลอง โดยวสดตางๆ ทผสอนเตรยมไวใหผเรยนทกกลม จากนน ผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม และบนทกคะแนน สอการสอน 1. แผนขอความประเภทของนม และคณคาทางโภชนาการของนมววและนมถวเหลอง 2. ตวอยางนมถวเหลอง

369

การประเมนผล 1. จากการซกถาม โดยการสมผเรยน 2. จากการปฏบตการทานมถวเหลอง

เกณฑการใหคะแนนการทานมถวเหลอง (6 คะแนน)

พฤตกรรมทประเมน เลขท ความรวมมอ

ในการทางาน ความเขมขน และรสชาต

หมายเหต

ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนผลสาเรจของงาน นมมความเขมขนดและรสชาตกลมกลอม ใหคะแนน 3 คะแนน นมมความเขมขนดหรอรสชาตดอยางใดอยางหนง ใหคะแนน 2 คะแนน นมไมมความเขมขนและรสชาตไมด ใหคะแนน 1 คะแนน

370

แผนการสอนครงท 14 เรอง ประเภทและการสาธตการถนอมอาหาร

เวลา 3 ชวโมง .............................................................................................................................................. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. บอกประโยชนของการถนอมอาหารไดอยางถกตอง 2. อธบายวธการถนอมอาหารไดอยางถกตอง เนอหา 1. ประโยชนของการถนอมอาหาร 1.1 ทาใหมอาหารบรโภคตลอดป มอาหารนอกฤดกาลไวรบประทาน 1.2 อาหารไมเนาเสย เกบรกษาอาหารไดนานขน 1.3 ชวยรกษาคณคา และคณภาพของอาหารใหคงทนอยไดนาน 1.4 ราคาอาหารไมตกตา เพราะควบคมปรมาณอาหารสดได 1.5 สะดวกในการขนสง เพราะนาหนกลดลงนอกจากนยงสามารถขนสงไปยงทองถนทขาดแคลนได 2. วธการถนอมอาหาร 2.1 การทาใหแหงเปนวธการระเหยนา ทาใหอาหารแหงลง สามารถเกบไวไดนาน เชน เมอมกลวยนาวาเหลอมากๆ กนามาตากแหง ทาเปนกลวยตาก หรอนาพรกสด ทใชไมหมดมาตากใหแหง แมแตกระเทยมกตองนามาผงใหแหงกอน เพอเกบไวใชไดนาน ปลาหมกแหงทเราชอบรบประทานกน กผานการตากแหงนมากอน นอกจากน ยงม กงแหง หอยแหง ถวตากแหง หนอไมแหง ซงเกบถนอมดวยวธน วธการทาใหแหงทใชกนทวไปม 3 วธ คอ 2.1.1 ใชวธธรรมชาต คอ การผงแดด ผงลม จะทาใหความชนในเนอสตวหรอพชผกผลไมคอยๆ ระเหยออกไปจนแหง จงนาเกบใสภาชนะปดฝาใหมดชด 2.1.2 ใชเครองมอชวย เชน เครองอบแหง เตาอบ ตอบไมโครเวฟ เปนตน 2.1.3 ใชวธรมควน นยมใชในการเกบรกษาปลาและเนอสตวตางๆ ในรปของปลายาง เนอยาง วธทาขนตนตองลางปลาใหสะอาด อาจใชเกลอทาหรอใชนาเกลอกอน แลวนาไปวางบนตะแกรงไมไผเหนอกองไฟ ใชกาบมะพราว ชานออย หรอขเลอย เปนเชอเพลงททาใหเกดควน ครอบเตาดวยภาชนะทสามารถเกบควนใหรมปลาอยภายในได

371

ใชถานทาใหเกดความรอน และมควนออกมาจบผวปลาจนเปนสนาตาลอมเหลอง มกลนหอม นาออกไปแขวนผงลมซงสามารถเกบไดนาน 2 – 3 เดอน 2.2 การใชความรอน เปนการใชความรอนฆาเชอจลนทรยในอาหารเพอปองกนการเนาเสย ทาโดยการเพมอณหภมผลตภณฑใหสงขน สวนมากใชการตม เชน เมอเรารดนมววมาไดปรมาณมาก และตองการเกบไวใชนานๆ ตองผานกระบวนการเพมความรอนเพอใหเชอจลนทรยในนานมตาย การใชความรอนทาได 3 วธ คอ 2.2.1 ใชความรอนทอณหภมตากวาจดเดอด ฆาจลนทรยบางชนดททาใหเกดโรคในอาหารแตฆาไมไดทงหมด วธนเรยกวา “พาสเจอรไรซ “ ผลตภณฑทผานการ พาสเจอรไรซจะตองเกบไวในตเยนเพอปองกนการเนาเสยระหวางเกบ 2.2.2 ใชความรอนทอณหภมนาเดอด หรอเรยกวา “สเตอรไลซ” กคอการตมนนเอง การใช ความรอนทระดบอณหภม 100 องศาเซลเซยส ฆาเชอจลนทรยไดเกอบทงหมด ยกเวนจลนทรยททนความรอนมากๆ ได ผลตภณฑสเตอรไลซสามารถเกบไวไดนานโดยไมตองแชเยน แตตองบรรจในภาชนะสะอาดผานการฆาเชอแลว และตองปดสนทดวย 3. ใชความรอนทสงกวาอณหภมนาเดอด โดยอาศยความดนชวย การใชความรอนระดบน สามารถทาลายจลนทรยททนความรอนได วธนนยมนาไปใชในการทาอาหารบรรจขวด หรอบรรจกระปองมกใชอาหารทมความเปนกรดตาเปนวตถดบ เชน เนอสตว ผก เปนตน 2.3 การใชความเยนเปนการทาใหอาหารคงสภาพเดม โดยใชความเยนทระดบ อณหภมตาแตไมถงจดเยอกแขง วธนจะชวยยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรย ชะลอการเนาเสย และลดอตราการเปลยนแปลงทางเคมของอาหาร การใชความเยนอาจทาไดโดยการแชนาแขง การใชนาแขงแหง การบรรจผลตภณฑใสถง กลองกระดาษ หรอกลองพลาสตก แลวนาไปแชแขง 2.4 การใชนาตาล ซงเปนวตถกนเสยปองกนไมใหเกดการเปลยนแปลงในอาหาร และยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยได ชวยใหเกบรกษาอาหารใหคงทนอยไดนาน โดย ไมเนาเสย วธการถนอมอาหารโดยใชนาตาล ไดแก การเชอมและการกวน 2.4.1 การเชอม คอ การใชนาและนาตาลใสภาชนะตงไฟเคยวใหละลายกลายเปนนาเชอมกอนแลวจงใสอาหารลงเคยวตอไปดวยไฟออนๆ จนอาหารอมชมดวยนาเชอม อาหารทใชวธเชอม เชน กลวยเชอม มนเชอม จาวตาลเชอม มะตมเชอม สาเกเชอม เปนตน การเชอม มวธการทาแบงไดเปน 3 แบบ การเชอมธรรมดา เปนวธการถนอมอาหาร โดยใชนาตาลไปคลกเคลา หรอผสมในอาหารทเราตองการ เพอใหนาตาลไปยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยในอาหาร ซงจะทาใหอาหารคงสภาพอยไดนานไมเนาเสยงาย เชน ลกตาลเชอม กลวยเชอม สาเกเชอม เปนตน 2.4.2 การแชอม เปนวธการถนอมผลไม และผกบางชนดโดยแชในนาเชอม หลกการคอ ตองทาใหผกผลไมทจะแชอม คายรสขม รสเปรยวกอนดวยการแชนาเกลอ แลวจงแชนาเชอม นาตาลจะคอยซมเขาไปในเนอเยอของผก ผลไมจนอมตว มรสหวานขน ผลไมทนยมใชวธแชอม เชน มะมวง มะดน มะขาม มะยม เปนตน

372

2.4.3 การฉาบ มกใชกบของททาสกแลว เชน กลวยทอด มนทอด เผอกทอด เปนตน วธฉาบ คอ เคยวนาตาลใหเปนนาเชอมแกจดจนเปนเกลด เทลงผสมคลกเคลากบของททอดไว ทงไวใหเยน นาเชอมจะเกาะจบเปนเกลดบนผวของอาหารทฉาบ 2.4.4 การกวน คอ การนาเอาเนอผลไมทสกแลวผสมกบนาตาล ใชความรอนปานกลางแลวคอยลดลงตาใชไมพายคนหรอกวนไปเรอย ๆ เพอใหนาระเหยออกจนกระทงเนอผลไม ขนเหนยว มรสหวานจด จงยกลงจากเตาทงไวใหเยน แลวนาเกบใสขวด หรอหมอปดฝาใหสนท เกบไวทานไดหลายวน ผลไมทนยมนามากวน เชนทเรยน มะมวง กลวย สปปะรด เผอก เปนตน ในการกวนผลไมทมรสหวาน ไมจาเปนตองผสมนาตาล สวนผลไมทมรสหวานนอยหรอมรสเปรยว ควรเตมนาตาล เพอเพมความหวานและอาจเตมเกลอเลกนอยเพอเพมรสชาตขน 2.4.5 การหมกดอง เปนวธการถนอมอาหารโดยใชนา เกลอ นาสม นาตาลเปนสวนประกอบหลก อาศยจลนทรยบางชนดเปนตวยอยสลายอาจเตมขาวคว เครองเทศ นามะพราว หรอนาซาวขาวดวยกได เพอชวยเรงปฏกรยาการหมกดอง ทาใหเกดรสเปรยวหรอกลนตามตองการ การหมกดองจะตองนาสวนตางๆ บรรจลงภาชนะปดฝาใหมดชด ระยะเวลาทใชหมกประมาณ 2-3 วน หรอหลายเดอนขนอยกบวตถดบทนามาทาผลตภณฑ เชน ผก ผลไม ไข เนอสตว เปนตน สาหรบการทากะป นาปลา ปลารา ซอว นาสมสายช เตาเจยว กเปนการถนอมอาหารโดยวธหมกดองแตตองใชระยะเวลาหมกนานประมาณ 4 – 9 เดอน วธการหมกดอง แบงตามรสชาตอาหาร ทาได 4 วธ คอ 2.4.5.1 การดองเปรยว มกใชดองผก เชนผกกาดเขยว กะหลาปล ผกเสยน ถวงอก เปนตน หลกในการทาคอ เอาผกมาเคลากบเกลอกอน โดยใชเกลอ 20 % ของนาหนกผก ผสมนาเกลอกบนาสมตมใหเดอด ทงไวใหเยน เทราดลงบนผกทเรยงไวในภาชนะเทใหทวมผก อาจใสนามะพราวดวยกไดเพอชวยเรงปฏกรยาการดองแลวปดฝาภาชนะไมใหลมเขาหมกไว 4 – 7 วน 2.4.5.2 การดองเปรยว เคม หวาน การดองแบบนจะมรสกลมกลอม 3 รส วธทา คอ หลงจากทนาผกเคลาเกลอแลวผสมนาสม นาตาล เกลอ ตมใหเดอด เทราดลงบนผกทหมกไว ปดฝาภาชนะหมกไว 2 – 3 วน วธนนยมใชในการดองขง กระเทยมสด ผกกาดเขยว 2.4.5.3 การดองหวาน ใชนาตาลเปนสวนประกอบหลกผสมกบนาเกลอ แลวเทราดลงบนผก ผลไม หมกไว 2 – 3 คน จนไดอาหารดองทมรสหวาน ผกผลไมทนยมนามาดอง เชน มะละกอ หวผกกาด กะหลาปล เปนตน 2.4.5.4 การดองเคม เปนการหมกดองทใชเกลอมาก โดยนาเกลอมาคลกเคลากบผก หรอเนอสตวทตองการดองในอตราสวน 3 ตอเกลอ 1 สวน บรรจไหหมกไวนานประมาณ 4 – 9 เดอน อาหารทไดจะมรสเคมจด ผลตภณฑทรจกกนแพรหลาย เชน นาปลา นาบด กะป ปลาเคม ปเคม หวผกกาดเคม ไขเคม ปลารา เปนตน

373

2.4.5.5 การหมกดองททาใหเกดแอลกอฮอล คอ การหมก อาหาร พวกแปง นาตาล โดยใชยสตเปนตวชวยใหเกดแอลกอฮอล คอ ผลตภณฑทใชวธน เชน ขาวหมาก ไวน เปนตน 2.5 การใชรงส เปนการใชรงสชนดใดชนดหนง ไดแก รงสแกมมา รงสอเลกตรอน ฉายผานลงไปในอาหารในระดบทมความปลอดภยตอการบรโภค เพอทาลายหรอยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรย หรอทาใหการเปลยนแปลงทางเคมลดลง มผลใหเกบรกษาอาหารนนไดนานโดยไมเนาเสย ชวยชะลอการสกของผลไมควบคมการงอกของเมลดพนธพช และควบคมการแพรพนธของแมลงในระหวางการเกบรกษา วธการถนอมอาหารโดยใชรงสน เปนวธการทยงยาก และตองใชคาใชจายสง ไมเหมาะสมทนกเรยนจะใชถนอมอาหารภายในบาน กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวาถาเรามปลาสดอย 5 กโลกรม เรานาไปประกอบอาหาร จานวน 1 กโลกรม ปลาทเหลออก 4 กโลกรม เราอยากจะนาไปรบประทานนาน ๆหลายสปดาห เราควรไปทาอยางไรด ผเรยนตอบ... ดงนนวนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การถนอมอาหาร ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายเกยวกบประโยชนของการถนอมอาหาร จากนนผสอนซกถามผเรยนเกยวกบประโยชนของการถนอมอาหาร โดยสมเรยกผเรยนจานวน 5 คน 2. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายเกยวกบวธการถนอมอาหาร จากนนผสอนจะใหผเรยนนาเสนอรายงานวธการถนอมอาหารทง 6 วธ โดยแบงผเรยนออกเปน 6 กลมๆ ละเทาๆ กน แลวใหผเรยนแตละกลมจบฉลากวา ใครจะนาเสนอวธการถนอมอาหารวธใด จากนนผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม แลวบนทกคะแนน สอการสอน 1. แผนขอความประโยชนและวธการถนอมอาหาร 2. ตวอยางอาหารทผานการถนอมอาหาร

การประเมนผล 1. จากการซกถาม โดยการสมผเรยน 2. จากการนาเสนอรายงานวธการถนอมอาหาร

374

เกณฑการใหคะแนนกลม เกยวกบวธการถนอมอาหาร (9 คะแนน )

ความรวมมอ ในการคด

มการยกตวอยาง การถนอมอาหารเพมจากทสอน

ความรวมมอ ในการนาเสนอ เลขท ชอ-สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการคด (3 คะแนน) ทกคนในกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนมการยกตวอยางการถนอมอาหารเพมจากทสอน (3 คะแนน) ยกตวอยางเพม 3 อยางขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน ยกตวอยางเพม 2 อยาง ใหคะแนน 2 คะแนน ยกตวอยางเพม 1 อยาง ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความความรวมมอในการนาเสนอ (3 คะแนน) ออกมานาเสนอทงกลม ใหคะแนน 3 คะแนน ออกมานาเสนอครงหนงของกลม ใหคะแนน 2 คะแนน ออกมานาเสนอ 1 คน ใหคะแนน 1 คะแนน

375

แผนการสอนครงท 15 เรอง ตวอยางและปฏบตการถนอมอาหาร

เวลา 3 ชวโมง ..............................................................................................................................................

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายการถนอมอาหารตามตวอยางไดอยางถกตอง 2. ปฏบตการถนอมอาหารไดอยางถกตอง เนอหา 1. ตวอยางการแปรรปและการถนอมอาหาร 1.1 การทาใหแหง 1.1.1 พรกแหงใหเกบพรกทสกแลวคอเปนสแดง มาผงแดด เพอใหนาระเหยออก อาจใชวธรมควนแทนถาไมมแดด ตองดใหพรกแหงสนทจงเกบไวได ถาพรกชนตองเอาออกมาตากอกเพอไมใหเกดเชอราขน เพอจะเกบพรกแหงนไวใชไดนาน การตากแหงผลตภณฑอยางอนกเชนเดยวกน 1.1.2 เนอสตวตากแหง ตองนาเนอสตวตางๆ มาทาความสะอาด แลใหเปนชนๆ แลวนามาคลกกบเกลอหรอนาปลาเสยกอน จงนาไปตากแดดแดดเดยว หรอหลายแดดตามความตองการ 1.2 การดองผก 1.2.1 การดองเปรยว การดองผกโดยทวๆ ไป เชน ผกกาดเขยว กะหลาปล กะหลาดอก ผกเสยน เปนตน นาผกตางๆ มาตดเปนชนตามตองการ นาไปลางเพอทาความสะอาดหลงจากนนนาไปผงแดดพอหมาดๆ แลวเคลากบนาเกลอในอตราสวน ผก 1 กโลกรมตอเกลอ 200 กรม นาภาชนะทจะใชดองผกลวกนารอนเพอฆาเชอโรค สวนภาชนะควรเปนภาชนะกระเบองหรอแกว เชน ไห ขวดโหล เปนตน เอาผกวางเรยงลงในภาชนะ นานาตมทเยนแลวเทลงใหทวมผก ใชใบตองปดดานบนทบดวยของหนก หรอใชไมไผขดสลบกบผกลอย ถาตองการใหผกเปรยวเรว อาจใชนามะพราว 1-2 ถวย เทราดลงไป ในวนท 2 สงเกตดถามฝาขาวๆ ลอยอยบนผวนา ใหตกออกทงไป ถาผกเปลยนสจากเขยวเปนสไพรหรอนาตาลออนแสดงวาใชรบประทานได 1.2.2 การดองเปรยว เคม หวาน การดองผกใหม 3 รส นยมใชดอง ขงออน แตงกวา กระเทยมสด ผกกาดเขยว วธการดองเรมตนทาวธเดยวกบการดองเปรยว ผกทผงแดดแลว นามาเคลาเกลอพอประมาณเทานน แลวตมนาใสนาสม นาตาล ชมรส

376

ตามชอบ ทงใหเยนและเทลงใหทวมผก ปดฝาทงไว 3 – 4 คน กรบประทานได ตวอยางการดองเหดฟาง ใชเหดฟาง 1 กโลกรม เกลอปน 2 ชอนโตะ นา 4 ถวย วธทา 1. ลางเหด เฉอนโคนทสกปรกออก ถาเหดดอกใหญเกนไปใหหน 2 หรอ 3 ตามสมควร 2. ลวกเหดในนาเดอด แลวจงบรรจลงขวด บรรจเหดอยาใหหลวม หรอแนนเกนไป เวนทขางบนไวประมาณ 1/2 นว 3. ผสมนากบเกลอ ตงไฟตมพอเดอด ตกนาเกลอ ขณะทนาเกลอกาลงรอนๆ อยใสขวดทบรรจเหดใหทวมเหดพอด 4. ไลฟองอากาศทอยในขวดออกแลวปดฝาขวดใหสนท เกบไว 1 คน วนรงขนเทนา ออกเพออน แลวปลอยใหเยนจงเทนาใสขวดเหดทก ๆ 2 วน ควรเทนาออก จากขวดอนแลวเทใสใหมจะทาใหเหดเกบไวไดนาน ตวอยางการดองหนอไมดองเคม ใหใชหนอไมไผตงปอกเปลอกออกแลว 1 กโลกรม เกลอปน 2 ชอนโตะ แปงขาวเจา 1 ชอนโตะ วธทา 1. ไสหนอไมเปนแผนบาง ๆ ตามขวาง ถาหนอไมหนอใหญ ผาครงหนอ แลวจงไสหรอสบหยาบๆ ลางนาทง 2 – 3 ครง แลวแชคางคน 1 คน 2. นาหนอไมขนผงใหสะเดดนา แลวจงเคลาหนอไมกบเกลอ และแปงขาวเจาใหทว แลวใสในโองหรอขวดปานกลาง กดใหแนน ใชใบตองปดปากขวด ถา ใสโองกใชกอนหนทบอกทหมกไวประมาณ 50 วน จงรบประทานได ตวอยางมะนาวดอง ใชมะนาวผวเขยว 20 ลก เกลอปน 1 ถวย นา 2 3/4 ถวย วธทา 1. ลางมะนาว ขดผวเขยวๆ ออกโดยขดกบหนหยาบๆ 2. เรยงมะนาวลงในจาน นงใหนาเดอด ไฟแรง ประมาณ 15 นาท ระวงอยาใหมะนาวแตก ยกลง เรยงมะนาวบนตะแกรง ปลอยใหเยน แลวเรยงลง ขวดโหล 3. ผสมเกลอกบนาเขาดวยกน ตงไฟพอละลาย เทใสโหลมะนาว ปดฝาในขณะทนาเกลอกาลงรอนๆ 4. เกบไว 1 เดอนจงใชได 1.3 การเชอม

377

ตวอยางการทามะยมเชอม ใชมะยม 1 กโลกรม นาตาลทราย 4 - 5 ถวย นาปนใส 8 ถวย เกลอปน 1/2 ถวย นา 7 ถวย วธทาวธทหนง 1. ลางมะยมใหสะอาด ใสนา 4 ถวยและเกลอลงในหมอ ตงไฟ พอเกลอละลายยกลงดองมะยมดวยนาเกลอ ไดทแลวสงขนลาง แชในนาสะอาดสกคร นามะยมมาคลงเบาๆ ดวยกระตายจน 2. ใสนาตาล และนาทเหลอลงในกระทะทอง เคยวนาตาลใหคอนขางขน ยกลง นามะยมลงแช 2 วนแลวนาขน คอยอนนาตาล แลวแชอก ไดทแลวนาไปตาก 3. นานาเชอมทแชมะยมทเหลอเคยวใหขน แลวนามะยมขนเชอมอกครง สจะสวยนารบประทาน แตคอนขางนมไมกรอบ วธทาวธทสอง ลางมะยมใหสะอาด คลงดวยกระตายจนครงละมากๆ แลวแชในนาปนใส เตมเกลอ 2 ชอนโตะ ทงไวประมาณ 40 นาท (ถาแชไวนานเกนไปรสจะจด) เสรจแลวลางใหสะอาด แชนาไวสกคร นาขนใสภาชนะใหสะเดดนา แลวบรรจลงในขวดโหลหรอชาวแกว ใสนาตาลทราย 3 ถวย เกลอ 1 ชอนโตะ เคลาใหทว รงขน รนนามะยมขนอน ทงไวจนเยนสนท จงนามะยมลงแชจนอมตว วธนหวานกรอบด แตสไมสวย ตอนอนนาตาลจะใสสแดง (สผสมอาหาร) ผสมดวยกได ไดทดแลวนาขนตาก ใชนามะยมเชอมคลกเคลาใหทว นาขนเชอมพออมตว ตวอยางการทาพทราจนเชอม ใชพทราจน (แหง) 500 กรม นาตาลทราย 3 ถวย นา 4 ถวย วธทา 1. ลางพทราแชนาสกคร เพอใหควานเมดออกงาย 2. พทราทควานแลว แชนาใหนมประมาณ 1 ชวโมง จงลางใหสะอาด 3. ผสมนาตาลกบนา ตมใหเดอดแลวกรอง เทใสกระทะ ตงไฟ ประมาณ 5 นาท จงใสพทรา ลดไฟใชไฟออนๆ เชอมจนนาตาลซมเขาในเนอพทราและพทราตงเปนรปกลมสวย นาเชอมเคลอบเปนเงา ตกใสภาชนะใชเปนของหวาน ตวอยางการทาสบปะรดแกว ใชสบปะรดหน 1 กโลกรม เกลอปน 2 ชอนชา นาตาลทราย 2 ถวย นามะนาว 2 ชอนโตะ วธทา 1. ปอกเปลอกสบปะรด เอาตาออกใหหมด (โดยไมตองควนตา) หนสบปะรดเปนสเหลยมลกเตา ขนาด 1x1 นว หรอ จะทาเปนแวนกไดหนหนา 1/2 นว

378

2. ใสสบปะรดลงในกระทะทอง ใสนาตาล เกลอ ตงไฟกลาง เคยวจนนาเชอมงวด ใสนามะนาว 3. ตกสบปะรดขนเรยงบนตะแกรง ผงแดดใหแหงประมาณ 2 – 3 วน ถามลมผานยงด ใชเปนของหวาน

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวาใครเคยนาพช ผก หรอเนอสตวมาถนอมอาหารบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง ตวอยางและปฏบตการถนอมอาหาร ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และตวอยางอาหารทนามาแปรรป เพอการถนอมอาหารแลว จากนนผสอนอธบายวธการทาใหผเรยนฟง และซกถามผเรยน โดยสมเรยกผเรยน จานวน 10 คน 2. ผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม ใหผเรยนแตละกลมปฏบตการถนอมอาหาร โดยวสดตางๆ ผสอนเตรยมไวใหผเรยนทกกลม จากนน ผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม และบนทกคะแนน สอการสอน แผนขอความและตวอยางอาหารทนามาแปรรปเพอการถนอมอาหาร

การประเมนผล 1. จากการซกถาม โดยการสมผเรยน 2. จากการปฏบตการถนอมอาหาร

379

เกณฑการใหคะแนนการสงเกตพฤตกรรมกลมในการถนอมอาหาร (6 คะแนน)

พฤตกรรมทประเมน ความรวมมอ ในการทางาน ผลสาเรจของงาน

หมายเหต เลขท ชอ-สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนผลสาเรจของงาน ผลงานด (รอยละ80 – 100) ใหคะแนน 3 คะแนน ผลงานพอใช (รอยละ 50 – 70) ใหคะแนน 2 คะแนน ผลงานควรปรบปรง (ตากวารอยละ 50) ใหคะแนน 1 คะแนน

380

แผนการสอนครงท 16 เรอง การทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ

เวลา 3 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพไดอยางถกตอง 2. ปฏบตการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพไดอยางถกตอง

เนอหา นายาลางจานจากนาสกดชวภาพนน มสวนผสม ดงน 1. เนอสบปะรดสบ 300 กรม 2. นาตาลทรายไมฟอกส 2 ชอนโตะ 3. หวเชอ EM สด 2 ซ .ซ. 4. นาสะอาดไมมคลอรน (นาประปาพกไว 1 คน กอนนามาใช ) 50 ซ.ซ. 5. ใบชา 1 หยบมอ สาหรบการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพนน มขนตอน ดงน 1. ลางกระปองและตะกราพลาสตก ทงไวใหแหงนาตะกราใสในกระปองพลาสตก 2. ชงเนอสบปะรดสบ 300 กรม โดยวางถงพลาสตกบนจานรองกอน แลวนาไปเทใสในตะกรา 3. นาตาลทรายไมฟอกส นาสะอาด หวเชอ EM สดและใบชา ชงและตวงตามสดสวนนามาผสมเขาดวยกน คนนาตาลจนละลายหมด เทลงในตะกราสบปะรด คนใหเขากนปดฝาทงไว 15 วน (ในทมแสงนอย ทอณหภมหอง) 4. นานาสกดชวภาพทไดมากรองดวยผาขาวบาง กรอกใสขวดไวใช สวนกากนาไปผสมดนใชปลกตนไม นายาลางจานสตรนระยะแรกๆ สจะขนตอมาจะตกตะกอน กลนจะฉนคลายไวนมาก ขนเรอยๆ และสจะใสนาใชยงขนดวย สาหรบการลางจานนนไมตองผสมนา ใชเหมอนนายาลางจานทวไป ถาลางจานจานวนมากควรแชจาน ในนายาลางจานผสมนาสดสวนนายาลางจาน 1 สวน นา 5 สวนไวกอน ประมาณ 20 นาทกอนลางเพอใหสะอาดทวถง แลวลางนาสะอาดจนกวาแนใจวา สะอาด ควรตากจานใหแหงกอนนาไปใช เพอปองกนการตกคางของจลนทรย ในหยดนาทเกาะอยบนจานเปลอกทปอกออกนาไปหมก เพอทาเปนนายาทาความสะอาดอเนกประสงค ทาปยนาบาบด

381

กลนและนาเสย เพราะไมมนใจวาจะมสารเคม หรอปยตกคางอยหรอไมจงไมควรนามาลางจาน นายาลางจานสตรน สามารถใชเปนนายาลางมอไดอยางปลอดภยทาใหมอนม สวนกากทเหลอไปหมกใหมไดอก โดยใชสดสวนเหมอนเดม หรอจะนาไปผสมดนปลกตนไมกได

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา บานของผเรยนใชนายาลางจานแบบไหนบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ ขนสอน 1. ผสอนแบงผเรยนออกเปน 4 กลม แลวใหผเรยนดแผนขอความการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ จากนนผสอนอธบายเพมเตม และซกถามผเรยนเปนรายกลมแลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนเตรยมวสด อปกรณ พรอมทงตวอยางนายาลางจานจากนาสกดชวภาพ และผสอนใหผเรยนแบงกลมอยางอสระจานวนกลมละ 5 คน จากนนใหผเรยนแตละกลมตวงสวนผสมการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพตามสตรทสอนไป 3. ผสอนใหผเรยนแตละกลมปฏบตการทานายาลางจาน จากนาสกดชวภาพ สอการสอน 1. แผนขอความการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ 2. ตวอยางนายาลางจานจากนาสกดชวภาพ 3. ตวอยางวสด อปกรณในการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ

การประเมนผล 1. จากการซกถามเกยวกบการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพในแตละกลม 2. จากการสงเกตการปฏบตการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพของแตละกลม

382

เกณฑการใหคะแนน การอธบายเกยวกบการทานายาลางจาน จากสารสกดชวภาพ (5 คะแนน) คาชแจง ใหผสอนซกถาม เรองปฏบตการทานายาลางจานจากนาสกดชวภาพ แลวใหผเรยนตอบเปนกลม โดยผสอนใชคาถามแตกตางกนในแตละกลม ตวอยางคาถาม

คะแนน คะแนน คาถาม กลมท ถก = 5

ผด = 0 ถก = 5 ผด = 0

เฉลย

1. สวนผสมของนายาลางจาน จากสารสกดชวภาพ มอะไรบาง

2. การทานายาลางจาน จากนาสกดชวภาพ มขนตอนการทาอยางไร

3. มวธการใชนายาลางจาน จากนาสกดชวภาพอยางไร

4. เปลอกของผลไมทเหลอจากการทานายาลางจาน จากนาสกดชวภาพ สามารถนาไปทาอะไร ไดอก

พจารณา จากหลกการ ทสอนไป และคาตอบของผเรยน

383

เกณฑการใหคะแนนการสงเกตพฤตกรรม กลมในการทานายาลางจาน จากสารสกดชวภาพ (9 คะแนน)

ความรวมมอ ในการทางาน

ขนตอน การทางาน

ผลสาเรจ ของงาน เลขท ชอ-สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนขนตอนการทางาน การทางานถกตองทกขนตอน ใหคะแนน 3 คะแนน การทางานถกตองบางขนตอน ใหคะแนน 2 คะแนน การทางานไมถกขนตอนทงหมด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนผลสาเรจของงาน ผลงานด (รอยละ 80 – 100) ใหคะแนน 3 คะแนน ผลงานพอใช (รอยละ 50 – 70) ใหคะแนน 2 คะแนน ผลงานควรปรบปรง (ตากวารอยละ 50) ใหคะแนน 1 คะแนน

384

แผนการสอนครงท 17 เรอง สาธตวธนาพชผกสวนครวทปลกไดเอง มาจดทาอาหารสาหรบบรโภค

เวลา 3 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถนาพชผกสวนครวทปลกไดเอง มาจดทาเปนอาหารสาหรบบรโภคไดอยางถกตอง เนอหา 1. ตวอยางการนาพชผกสวนครวทนามาจดทาเปนอาหารสาหรบบรโภค 1.1 แกงหมเทโพผกบง นาพชผกสวนครวทปลกเอง เชน พรก ผกบง มะกรด โดยมสวนผสม ดงน - หมเนอแดง - พรกแกงเผด - ผกบง - กะท - ใบมะกรด - มะขามเปยก - กะป - นาตาลปบ - นาปลา 1.2 นาพรกมะมวง-ผกสด นาพชผกสวนครวทปลกเอง เชน พรกขหนสด มะเขอพวง แตงกวา มะเขอเปราะ โดยมสวนผสม ดงน - กะป - พรกขหนสด - มะมวง - กระเทยม - นาตาลทราย - นาปลา - แตงกวา - มะเขอเปราะ 1.3 ตมยาปลาเหดนางฟา นาพชผกสวนครวทปลกเอง เชน ขา ตะไคร มะกรด พรกขหน กระเพรา มะเขอเทศ สวนมะขามเปยกนนบางบานอาจมมะขามกใหเกบมะขามมาแกะเปลอกออก ทาเปนปนแลวนาไปตากแดดใหแหงอกครงกอนนาเกบภาชนะ เพอนาไวใชในการประกอบอาหารโดยมสวนผสม ดงน - ปลานาจดในทองถน - ขา - เหดนางฟา หรอเหดอนๆ ทปลกเองในทองถน - ตะไคร - ใบมะกรด - พรกขหนสด - ใบกระเพรา - มะเขอเทศ - มะขามเปยก - กระเทยม - หอมแดง - พรกไทย - เกลอ - นาตาลทราย - กะท

385

1.4 ผดฟกทองโหระพา นาพชผกสวนครวทปลกเอง เชน โหระพา พรกขหนสด สาหรบฟกทองนนบางบานอาจปลกไวกนเอง กสามารถนามาใชได โดยมสวนผสม ดงน - ฟกทอง - โหระพา - กระทยม - พรกขหนสด - พรกไทย - นามนพช - นาตาลทราย - นาปลา - ไขไก

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวาจากการทเราปลกพชผกสวนครวกนไวหลายบาน เราควรจะนาพชผกสวนครวนนไปทาอะไรกนด ผเรยนตอบ... ดงนนวนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การนาพชผกสวนครวทปลกไดเอง มาจดทาอาหารสาหรบบรโภค ขนสอน 1. ผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม และใหผเรยนแตละกลมชวยกนคดเกยวกบการนาพชผกสวนครวไปประกอบอาหาร สาหรบบรโภคกน แลวใหผเรยนออกมานาเสนอวา รายการอาหารนนมการนาพชผกสวนครวอะไรบางมาใชเปนสวนผสม และรายการอาหารนนครบ 5 หมไหม สวนผสมใดอยในอาหารหมใด แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลมและบนทกคะแนน 2. ผสอนสาธตการนาพชผกสวนครวทปลกเอง มาใชในการประกอบอาหาร และใหแตละกลมอธบายวา อาหารทผสอนสาธตไปนน มอาหารหลกครบ 5 หมไหม และสวนผสมใดอยในอาหารหมใด แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม และบนทกคะแนน

สอการสอน 1. ตวอยางรายการอาหารททาจากพชผกสวนครวทปลกไวบรโภคเอง 2. ตวอยางอาหารททาจากพชผกสวนครวทปลกไวบรโภคเอง

การประเมนผล 1. จากการทผเรยนแตละกลมนาเสนอรายการอาหารหนาชนเรยน 2. จากการทแตละกลมอธบายอาหารทผสอนสาธต

386

เกณฑการใหคะแนน การนาเสนอรายการอาหารทนาพชผกสวนครวทปลกไดเอง มาจดทาอาหารสาหรบบรโภค (6 คะแนน)

การจาแนกอาหาร 5 หม

จาแนกสวนผสม รายการอาหาร ชอ – สกล กลมท

ครบ = 1 ไมครบ = 0 5 4 3 2 1 คะแนนความถกตองในการจาแนกอาหาร 5 หม (1 คะแนน) จาแนกวาครบ 5 หม ใหคะแนน 1 คะแนน จาแนกวาไมครบ 5 หม ใหคะแนน 0 คะแนน

คะแนนความถกตองในการจาแนกอาหาร 5 หมจากสวนผสม (5 คะแนน) จาแนกสวนผสมถกตอง ใหคะแนนหมละ 1 คะแนน จาแนกสวนผสมผด ใหคะแนนหมละ 0 คะแนน

387

แผนการสอนครงท 18 เรอง การจดจาหนายพชผกสวนครว

นาผกไปประกอบอาหารสาหรบศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน เวลา 3 ชวโมง

............................................................................................................................................... จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายวธการจาหนายพชผกสวนครวไดอยางถกตอง 2. ประกอบอาหารจากพชผกสวนครวใหศนยพฒนาเดกกอนวยเรยนไดอยางถกตอง

เนอหา 1. การจาหนายพชผกสวนครว ในการเกบพชผกสวนครว เพอจาหนายแตละครงอยาเกบมาก ใหเกบในปรมาณทพอเหมาะ สวนการกาหนดราคาขายนน ใหกาหนดตามราคาในทองถน หรอราคาขนลงของตลาด เนองจากผกเปนสนคาทมการเปลยนแปลงราคาเรว ผกบางชนด บางฤดกาลราคาจะตา บางชนดราคาจะสง ซงพชผกสวนครวสามารถจาหนายไดดมาก ทงน เนองจากผบรโภคทราบวา เปนผกทปราศจากสารเคมตางๆ ไมเปนภยตอรางกาย มคณคาตอรางกายมาก แมวา จะซอในราคาแพง แตกถอวาถก ในการเตรยมกอนจาหนาย พชผกสวนครวเปนสนคาการเกษตร สวนใหญจะปลกอยตามชานเมอง หรอตามชนบททหางไกลตลาด ไมสะดวกตอการขนสงมากนก ผกเปนสนคาทเสยหายงาย จงมกจะมพอคาแมคาคนกลางไปรวบรวมซอตามแหลงปลกในทองถน แลวนาไปขายในเมองทเปนตลาดใหญจงมทงการขายปลกและขายสง ดงน 1.1 การขายปลก คอ ผปลกจะขายใหกบผบรโภคโดยตรง ในกรณนจะขายไดครงละนอยและใชเวลานานกวาจะหมด แตมขอดคอ จะไดราคาสงกวาขายสง 1.2. การขายสง คอ ผปลกจะขายใหกบพอคาคนกลางทมารบซอครงละมากๆ แลวนาไปขายใหกบพอคาขายปลก หรออาจนาไปขายใหกบผบรโภคโดยตรงเลยกได ในกรณน ผปลกจะขายไดครงละมากๆ และเสยเวลานอยแตจะไดราคาตากวาขายปลก เมอเรมปลกผกตองหาขอมลในเรองตอไปน 1. ตลาด จะขายใหใคร ทไหน อยางไร ขายปลกหรอขายสง ซงมสถานทขายในทองถน เชน ในหมบาน หรอหมบานใกลเคยง โรงเรยนทมโครงการอาหารกลางวน ใตรมไมตดกบถนนใหญทเปนสถานทมการซอ ขายสนคานานาชนด รานคาในหมบานตลาดในอาเภอจงหวด

388

2. การประชาสมพนธ ทาอยางไรจงจะใหผบรโภคทราบวา ผกของเราบรสทธปราศจากสารเคมจงตองหาวธการตางๆ 3. การจดการตางๆ เชน การเกบผก ผกแตละชนดมวธการเกบตางกน ผกบง ผกช เกบโดยการถอน ผกคะนา ผกกาด เกบโดยการตด และแตงใหสวยงาม การคดและรวมขนาด ใหคดผกขนาดเดยวกนรวมไวดวยกน เพอสะดวกในการกาหนดราคาขาย การทาความสะอาด โดยการลาง การบรรจภาชนะ ตะกรา เขง ถงพลาสตก ใหบรรจเปนระเบยบ จะบรรจไดมากและจะไมหกบอบชา เสยหาย

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวาจากการทเราปลกพชผกสวนครวกนไวหลายบาน เราแจกจายใหเพอนบานแลวยงมเหลออย เราจะทาอยางไรด ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การจดจาหนายพชผกสวนครว-นาผกไปประกอบอาหารสาหรบศนยเดกเลก ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายเกยวกบการจดจาหนายพชผกสวนครว จากนนผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม และใหผเรยนแตละกลมชวยกนคดเกยวกบวธการนาพชผกสวนครวจาหนาย แลวใหผเรยนออกมานาเสนอวธการจดจาหนายพชผกสวนครว แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม และบนทกคะแนน 2. ผสอนสาธตการประกอบอาหารจากพชผกสวนครวแลวนาไปทศนยพฒนาเดกกอนวยเรยนเพอรบประทาน จากนนผสอนใหผเรยนแตละกลมคดรายการอาหารและประกอบอาหารไปเลยงเดกศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน กลมละ 1 อยาง แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลมและบนทกคะแนน

สอการสอน 1. แผนขอความเกยวกบการจดจาหนายพชผกสวนครว 2. ตวอยางอาหารททาจากพชผกสวนครวเพอนาไปเลยงเดก ทศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน การประเมนผล 1. จากการทผเรยนแตละกลมนาเสนอวธการจดจาหนายพชผกสวนครว 2. จากการทแตละกลมประกอบอาหารจากพชผกสวนครว เพอนาไปเลยงเดกทศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน

389

เกณฑการใหคะแนนการนาเสนอวธการจดจาหนายพชผกสวนครว (10 คะแนน)

วธการจาหนาย แนวความคดใหม ชอ – สกล กลมท

ถก = 5 ไมถก = 0 ม = 5 ไมม = 0

เกณฑการใหคะแนนการประกอบอาหารจากพชผกสวนครวเพอนาไปเลยงเดก ทศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน (6 คะแนน)

ความรวมมอ ในการคดของกลม

อาหารครบ 5 หม และเหมาะสมกบเดก ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการคดของกลม (3 คะแนน) ทกคนในกลมรวมมอกนคดของกลม ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมรวมมอกนคดของกลม ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมรวมกนคดของกลม ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความถกตองในการจาแนกอาหาร 5 หม (3 คะแนน) รายการอาหารครบ 5 หมและเหมาะสมกบวยของเดก ใหคะแนน 3 คะแนน มอยางใดอยางหนงใน 2 อยาง ใหคะแนน 2 คะแนน รายการอาหารไมครบ 5 หมและไมเหมาะสม ใหคะแนน 1 คะแนน

390

แผนการสอนครงท 19 เรอง ภาพรวมของกจกรรมตางๆ ทศกษาควบคไปกบ

การใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เวลา 3 ชวโมง

.............................................................................................................................................. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายความหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจากกจกรรมแตละกจกรรม ทไดศกษาไปไดอยางถกตอง 2. อธบายภาพรวมของกจกรรมตางๆทศกษาไปกบการใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไดอยางถกตอง 3. สรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไปไดอยางถกตอง

เนอหา 1. ความหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวย 3 คณลกษณะ คอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนทดในตว และ 2 เงอนไข การตดสนใจและการดาเนนกจกรรมใหอยในระดบพอเพยง คอ เงอนไขความร และเงอนไขคณธรรม ดงนนเศรษฐกจพอเพยงจงมความหมายตามคณลกษณะและเงอนไขทกลาวมาแลว อธบายได ดงน 1.1 ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและบรโภคทพอประมาณ 1.2 ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงจะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของ ตลอดจนคานงถงผลทคาดวา จะเกดขนจากการกระทานนๆ อยางรอบคอบ 1.3 การมภมคมกนทด หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบ และ การเปลยนแปลงดานตางๆ ทจะเกดขน โดยคานงถงความเปนไปไดของสถานการณตางๆ ทจะเกดขนทงในอนาคตอนใกล และไกล 1.4 เงอนไขการตดสนใจ และการดาเนนกจกรรมใหอยในระดบพอเพยง ตองอาศย ทงความร และคณธรรมเปนพนฐาน ดงน 1.4.1 เงอนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตางๆ ทเกยวของอยางรอบคอบ ทจะนาความรเหลานนมาพจารณาเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผน และความระมดระวงในขนปฏบต

391

1.4.2 เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสรางประกอบดวย ความตระหนกในคณธรรม มความซอสตย สจรตและมความอดทน ความเพยร ใชสตปญญาในการดาเนนชวต

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา จากการทเราศกษากจกรรมกนมาทงหมด 19 ครง ผเรยนไดรบอะไรจากการศกษาครงน ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถง ภาพรวมของกจกรรมตางๆ ทศกษาไปกบการใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายความหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จากนนผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม และใหผเรยนแตละกลมจบสลากกจกรรมจากทศกษาไป กลมละ 5 กจกรรม สวนกลมทได 4 กจกรรมนน ใหคดกจกรรมเพมขนเอง 1 กจกรรม โดยนาความรทศกษามาใชเปนแนวทางในการคด และใหแตละกลมชวยกนคดวา แตละกจกรรมทผเรยนศกษาไปนนเกยวของหรอเชอมโยงกบความหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางไร แลวใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลมและบนทกคะแนน 2. ผสอนใหผเรยนแตละกลมอธบายภาพรวมของกจกรรมตางๆ ทศกษาไปกบการใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลมและบนทกคะแนน 3. ผสอนใหผเรยนแตละกลมสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไปแลว ผสอนสงเกตพฤตกรรมกลมและบนทกคะแนน สอการสอน แผนขอความเกยวกบความหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

การประเมนผล 1. จากการทผเรยนแตละกลม นาเสนอความหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกบความเกยวของกบกจกรรมทผเรยนศกษาไป 2. จากการทแตละกลมนาเสนอภาพรวมของกจกรรมตางๆ ทศกษาไปกบการใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 3. จากการทแตละกลมนาเสนอสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป

392

เกณฑการใหคะแนนการนาเสนอความหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกบความ เกยวของกบกจกรรมทผเรยนศกษาไป (6 คะแนน)

ความรวมมอใน การคดของกลม

สามารถเชอมโยงแตละกจกรรมเขากบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1

คะแนนความรวมมอในการคดของกลม ทกคนในกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความสามารถในการเชอมโยงกจกรรมเขากบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (กลมละ 5 กจกรรม) เชอมโยงในแตละกจกรรมไดรอยละ 100 ใหคะแนนกจกรรมละ 3 คะแนน เชอมโยงไดรอยละ 60 – 99 ใหคะแนนกจกรรมละ 2 คะแนน เชอมโยงไดตากวารอยละ 60 ใหคะแนนกจกรรมละ 1 คะแนน

393

เกณฑการใหคะแนนการนาเสนอภาพรวมของกจกรรมตางๆ ทศกษาไปกบการใช หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (6 คะแนน)

ความรวมมอ ในการคดของกลม

สามารถเชอมโยงภาพรวม ของกจกรรมเขากบ

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ชอ - สกล กลมท

3 2 1 3 2 1

คะแนนความรวมมอในการคดของกลม ทกคนในกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความสามารถในการเชอมโยงภาพรวมของกจกรรมเขากบปรชญา เศรษฐกจพอเพยง เชอมโยงภาพรวมของกจกรรมไดรอยละ 100 ใหคะแนน 3 คะแนน เชอมโยงภาพรวมของกจกรรมไดรอยละ 60 – 90 ใหคะแนน 2 คะแนน เชอมโยงภาพรวมของกจกรรมไดตากวารอยละ 60 ใหคะแนน 1 คะแนน

394

เกณฑการใหคะแนนการนาเสนอสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป (6 คะแนน)

ความรวมมอ ในการคดของกลม

สามารถสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1

คะแนนความรวมมอในการคดของกลม ทกคนในกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความสามารถในการสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป (19 ครง) สรปความรจากกจกรรมตางๆ ไดรอยละ 100 ใหคะแนน 3 คะแนน สรปความรจากกจกรรมตางๆ ไดรอยละ 60 – 90 ใหคะแนน 2 คะแนน สรปความรจากกจกรรมตางๆ ไดตากวารอยละ 60 ใหคะแนน 1 คะแนน

395

แผนการสอนครงท 20 เรอง สรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษา

เวลา 3 ชวโมง .............................................................................................................................................. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถสรปความรจากกจกรรมตาง ๆทศกษาไปไดอยางถกตอง เนอหา สรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษามาทงหมด กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวาจากการทเราศกษากจกรรมกนมาทงหมด 19 ครง ผเรยนไดรบอะไรจากการศกษาครงน ผเรยนตอบ.... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถง สรปความรจากกจกรรมตางๆ ศกษา ขนสอน ผสอนใหผเรยนดแผนขอความใหผเรยนสรปกจกรรมทศกษา แตละกลมสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลมและบนทกคะแนน

สอการสอน แผนขอความใหผเรยนสรปกจกรรมทศกษา

การประเมนผล จากการทแตละกลมนาเสนอสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป

396

เกณฑการใหคะแนนการนาเสนอสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป (6 คะแนน)

ความรวมมอ ในการคดของกลม

สามารถสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการคดของกลม (3 คะแนน) ทกคนในกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความสามารถในการสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป (19 ครง) (3 คะแนน) สรปความรจากกจกรรมตางๆ ไดมากกวา รอยละ 80 ใหคะแนน 3 คะแนน สรปความรจากกจกรรมตางๆ ไดรอยละ 60 – 80 ใหคะแนน 2 คะแนน สรปความรจากกจกรรมตางๆ ไดตากวารอยละ 60 ใหคะแนน 1 คะแนน

397

แผนการสอนครงท 1 ความสาคญของครอบครวทมตอการพฒนาคณภาพชวตของคนเรา

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายความสาคญของครอบครวทมตอการพฒนาคณภาพชวตของคนเราไดอยางถกตอง 2. ยกตวอยางเกยวกบครอบครวกบการพฒนาคณภาพชวตไดอยางถกตอง 3. อภปรายเกยวกบครอบครวกบการพฒนาคณภาพชวตไดอยางถกตอง

เนอหา 1. ความสาคญของครอบครว กบการพฒนาคณภาพชวตของคนเราครอบครวมความสาคญยงในการพฒนาคณภาพชวต เพราะครอบครวมหนาทใหการเลยงดบตร ถายทอดวฒนธรรมทางสงคม การเลยงด โดยเฉพาะการเลยงดทคนในครอบครวใหความรก ความอบอน มความเขาใจ มสมพนธภาพทด กจะอยรวมกนอยางมความสข ซงในการเลยงดจาเปนตองมการพฒนาคณภาพชวตดานรางกาย และดานสงคมจตวทยาควบคไปดวย ดงน 1.1 การพฒนาคณภาพชวตดานรางกาย ในการเลยงดนนตองใหอาหารและโภชนาการทดตงแตทารกอยในครรภมารดา มการดแลสขภาพอนามย ทอยอาศยสะอาด อากาศถายเทไดสะดวก ซงเปนสวนหนงทจะชวยปองกนโรคภยไขเจบใหแกสมาชกในครอบครวได 1.2 การพฒนาคณภาพชวตดานสงคมจตวทยา แยกเปน 3 ประเดน ดงน 1.2.1 การสรางบรรยากาศใหอบอน มความรกความเอาใจใส เพอไมใหลกรสกวา ถกทอดทง ซงอาจเปนการสรางความไมมนคงในชวต นอกจากนนควรเสรมสราง กจนสยทด เชน การกน การนอน การเลน การใชเวลาวางใหเปนประโยชน เปนตน พยายามอยาใหครอบครวมสภาพทแตกแยก ซงอาจนาไปสพฤตกรรมเบยงเบนทางสงคมแกเดก ทงในวยรน และวยผใหญไดในภายหลง 1.2.2 ปญหาเศรษฐกจและสงคม ทาใหเกดความขดแยงในครอบครว เนองจาก ไมสามารถตอบสนองความตองการของสมาชกในครอบครวได ในกรณทพอแม ไมเขาใจในพฒนาการของเดกและความตองการดานอารมณ และจตใจในวยตางๆ อาจทาใหลกเกดความรสกขาดแคลน มความคบของใจ ซงเปนสาเหตใหเกดปญหาดานบคลกภาพ เชน การกาวราว การสรางปมเดน หรอลกษณะบคลกถดถอยตางๆ เปนตน

398

1.2.3 ดานการศกษา การใหการศกษาในครอบครวมอทธพลตอระดบคณภาพ ของคน และบคลกของคน รวมทงคานยม เจตคต และพฤตกรรมของคน 2. ยกตวอยางเกยวกบครอบครวกบการพฒนาคณภาพชวต 3. อภปรายเกยวกบครอบครวกบการพฒนาคณภาพชวต กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ผเรยนใหความสาคญกบคนในครอบครวของผเรยนกนอยางไรบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง ความสาคญของครอบครวทมตอการพฒนาคณภาพชวตของคนเรา ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอธบายความสาคญของครอบครวทมตอการพฒนาคณภาพชวตของคนเรา และซกถามผเรยนโดยใชการสมถาม แลวผเรยนสงเกต การอธบายทครอบคลมเนอหา 2. ผสอนใหผเรยนทกคน รวมกนคดและยกตวอยางครอบครวของผเรยนวา มการการพฒนาคณภาพชวตอยางไร และใหแสดงความคดเหนออกมาเปนประเดน ผสอนบนทกจานวนการยกตวอยางทถกตองจากผเรยน 3. ผสอนใหผเรยนรวมกนอภปราย ตามประเดนทผเรยนยกตวอยางมา ผสอนบนทกจานวนผเรยนทรวมอภปรายอยางถกตอง ตรงประเดน สอการสอน

แผนขอความความสาคญของครอบครวทมตอการพฒนาคณภาพชวตของคนเรา การประเมนผล 1. จากการอธบายความสาคญของครอบครวทมตอการพฒนาคณภาพชวตของคนเรา 2. จากการสงเกตความคดเหนของผเรยนในการยกตวอยาง 3. จากการสงเกตความคดเหนของผเรยนในการรวมกนอภปราย

399

เกณฑการประเมนผลจากการอธบายความสาคญของครอบครว ผเรยนอธบายไดครอบคลมเนอหา 80 – 100 % การอธบายอยในระดบด ผเรยนอธบายไดครอบคลมเนอหา 50 – 79 % การอธบายอยในระดบพอใช ผเรยนอธบายไดครอบคลมเนอหานอยกวา 50% การอธบายอยในระดบ ตองปรบปรง เกณฑการประเมนผลจากการยกตวอยางครอบครวของผเขารวมโครงการ ผเรยนยกตวอยางไดถกตอง 4 – 5 ตวอยาง ความเขาใจอยระดบด ผเรยนยกตวอยางไดถกตอง 2 – 3 ตวอยาง ความเขาใจอยระดบพอใช ผเรยนยกตวอยางไดถกตองนอยกวา 2 ตวอยาง ความเขาใจอยระดบ ตองปรบปรง เกณฑการประเมนผลจากการอภปรายตามประเดนทผเขารวมโครงการยกตวอยาง ผเรยนมการอภปรายถกตอง ตรงประเดน จานวน 14 – 20 คน ความเขาใจอยระดบด ผเรยนมการอภปรายถกตองตรงประเดนจานวน 7 – 13 คน ความเขาใจอยระดบพอใช ผเรยนมการอภปรายถกตองตรงประเดน จานวน นอยกวา 13 คน ลงมา ความเขาใจอยระดบตองปรบปรง

400

แผนการสอนครงท 2 ลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงค และปญหาครอบครวไทยในปจจบน

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงคและปญหาของครอบครวไทยไดอยางถกตอง 2. ยกตวอยางลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงคและปญหาของครอบครวไทย ไดอยางถกตอง 3. อภปรายลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงคและปญหาของครอบครวไทย ไดอยางถกตอง

เนอหา 1. ลกษณะครอบครวไทยทพงประสงคและปญหาของครอบครวไทย 1.1 ลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงค มดงน 1.1.1 สมาชกในครอบครวมความรกใครกลมเกลยว สมานฉนท ชวยเหลอ เกอกล เอออาทร มการพดจาใหเกดความเขาใจซงกนและกน มการแกปญหารวมกนอยางสรางสรรค 1.1.2 สมาชกทกคนในครอบครวทากจกรรมรวมกน และรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน 1.1.3 พอ แม และสมาชกในครอบครวมความรบผดชอบ ประกอบอาชพสจรต รจกประหยด และมการออมเงน เสรมสรางฐานะครอบครวใหมนคง 1.1.4 พอ แม หวหนาครอบครวทาตนเปนแบบอยางในการดารงชวตอยางมคณธรรม ไมเลอกปฏบต ไมทารายกนและกน อบรมเลยงดสมาชกในครอบครว ใหเปนคนด และมประโยชนตอสงคม ปฏบตตนตามหลกคณธรรมของศาสนา 1.1.5 พอ แม หวหนาครอบครว หรอผใหญในครอบครวถายทอดการเรยนร และภมปญญาแกสมาชก สงเสรมใหไดรบการศกษา มความสนใจใฝร พฒนาตนเองอยางตอเนอง มความคดรเรมสรางสรรค และรจกใชเหตผล 1.1.6 สมาชกทกคนในครอบครว มสขภาพด รจกดแลสขภาพอนามย ของตนเอง สถานทอยอาศยใหถกสขลกษณะ และมความเปนระเบยบเรยบรอย

401

1.1.7 สมาชกในครอบครวบาเพญประโยชนตอสงคม มสวนรวมในการ ทานบารงสงแวดลอม ศลปวฒนธรรมไทย 1.1.8 สมาชกปฏบตตามครรลองของประชาธปไตยในครอบครว เคารพกฎหมาย รจกใชสทธ ปฏบตตามหนาทพลเมอง มความเชอมนและปฏบตตนโดยสงเสรม การปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข 1.2 ปญหาของครอบครวไทย 1.2.1 ปญหาทางเศรษฐกจ เนองจากครอบครวมรายไดตา ฐานะยากจน ทาใหพอแมตองทางานนอกบาน มเวลาเอาใจใสลกไมเพยงพอ หรอไมสามารถสนองความตองการทางเศรษฐกจแกลกได ทาใหลกมพฤตกรรมทางอาชญากรรม ลกขโมย 1.2.2 ปญหาการศกษา พอแมทขาดการศกษา ขาดความรความเขาใจ ในการอบรมเลยงด และพฒนาการของเดกในวยตางๆ ขาดความรในการปองกนโรค รกษาสขภาพอนามยใหกบลก อนเปนเปนบอเกดของโรคภยไขเจบตาง ๆและโรคตดตออน ๆ 1.2.3 ปญหาทางสงคม การเลยงดอบรม และการถายทอดทางวฒนธรรมบางอยางของครอบครว ทาใหสมาชกมพฤตกรรมสงคมทไมพงปรารถนาหรอไมสามารถเขากบสงคมอนได ซงอาจนาความไมสงบสขมาสสงคม อนมผลเสยตอความมนคงของชาตได 2. ยกตวอยางเกยวกบครอบครวกบการพฒนาคณภาพชวต 3. อภปรายเกยวกบครอบครวกบการพฒนาคณภาพชวต กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ผเรยนอยากและไมอยากใหคนในครอบครวของผเรยน มลกษณะอยางไรบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถง เรอง ลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงค และปญหาครอบครวไทยในปจจบน

ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงคและปญหาครอบครวไทยในปจจบน และซกถามผเรยนโดยใชการสมถาม แลวผเรยนสงเกตการอธบายทครอบคลมเนอหา 2. สอนใหผเรยนทกคนรวมกนคด และยกตวอยางลกษณะของครอบครวไทย ท พงประสงค และปญหาครอบครวไทยในปจจบน และใหแสดงความคดเหนออกมาเปนประเดน ผสอนบนทกจานวนการยกตวอยางทถกตองจากผเรยน 3. ผสอนใหผเรยนรวมกนอภปรายตามประเดนทผเรยนยกตวอยางมา ผสอนบนทกจานวนผเรยนทรวมอภปรายอยางถกตอง ตรงประเดน

402

สอการสอน แผนขอความลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงค และปญหาครอบครวไทย ในปจจบน

การประเมนผล 1. จากการอธบายลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงคและปญหาครอบครวไทยในปจจบน 2. จากการสงเกตความคดเหนของผเรยนในการยกตวอยาง 3. จากการสงเกตความคดเหนของผเรยนในการรวมกนอภปราย เกณฑการประเมนผลจากการอธบายครอบครวไทยทพงประสงค ผเรยนอธบายไดครอบคลมเนอหา 80 – 100 % การอธบายอยในระดบด ผเรยนอธบายไดครอบคลมเนอหา 50 – 79 % การอธบายอยในระดบพอใช ผเรยนอธบายไดครอบคลมเนอหานอยกวา 50 % การอธบายอยในระดบ ตองปรบปรง เกณฑการประเมนผลจากการยกตวอยางครอบครวไทยทพงประสงค ผเรยนยกตวอยางไดถกตอง 4 – 5 ตวอยาง ความเขาใจอยระดบด ผเรยนยกตวอยางไดถกตอง 2 – 3 ตวอยาง ความเขาใจอยระดบพอใช ผเรยนยกตวอยางไดถกตองนอยกวา 2 ตวอยาง ความเขาใจอยระดบ ตองปรบปรง เกณฑการประเมนผลจากการอภปรายประเดนทผเขารวมโครงการยกตวอยาง ผเรยนมการอภปรายถกตอง ตรงประเดนจานวน 14 – 20 คน ความเขาใจอยระดบด ผเรยนมการอภปรายถกตองตรงประเดนจานวน 7 – 13 คน ความเขาใจอยระดบพอใช ผเรยนมการอภปรายถกตองตรงประเดน จานวน นอยกวา 13 คนลงมา ความเขาใจอยระดบตองปรบปรง

403

แผนการสอนครงท 3 การวางแผนและนาเสนอการทากจกรรมรวมกนในครอบครว

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. วางแผนเพอทากจกรรมรวมกนในครอบครวอยางเหมาะสมไดอยางถกตอง 2. นาเสนอการทากจกรรมรวมกนทมความสอดคลองกบการปฏบตในครอบครวไดอยางถกตอง

เนอหา 1. การวางแผนเพอทากจกรรมรวมกนในครอบครว ตวอยางกจกรรมทสามารถ ทารวมกนในครอบครว เชน การทาปยธรรมชาต การปลกผก ปลอดสารพษ การปลกพชผกสวนครว การถนอมอาหาร การประกอบอาหารในแตละมอใหครบ 5 หม การทานายาลางจาน การจดหนาบานใหสะอาด นาอย นามอง ตนไมไมรกรงรง การทารวจากพชผก เชน รวตนกระถน รวตนตาลง รวบวบ รวแตง และอนๆ การเลนกฬารวมกน เปนตน

2. นาเสนอแผนการทากจกรรมรวมกนในครอบครวดวยวาจา 3. ใหการบานผเรยนนาแผนการทากจกรรมรวมกนในครอบครวไปปฏบต

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ผเรยนจะทาใหครอบครวอบอนไดอยางไรบาง ผเรยนตอบ... ดงนนวนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การวางแผนและการปฏบตการทากจกรรมรวมกนในครอบครว ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนวางแผนเพอทากจกรรมรวมกนในครอบครวของแตละคน 2. ผสอนใหผเรยนทกคนนาเสนอแผนการทากจกรรมรวมกนในครอบครวดวยวาจา แลวผสอนใหผเรยนทกคนดความเหมาะสม และเปนไปไดของแผนงานทผเรยนแตละคนนาเสนอ 3. ใหผเรยนนาแผนการทากจกรรมรวมกนในครอบครวไปปฏบต แลวนาเสนอวธการและผลของการทากจกรรมดงกลาว ในการเรยนครงท 7

404

สอการสอน แผนขอความตวอยางกจกรรมทสามารถทารวมกนในครอบครว

การประเมนผล จากความเหมาะสมของแผน และความเปนไปไดของกจกรรม ทผเรยนแตละคนนาเสนอ เกณฑการประเมนผลความเหมาะสมของกจกรรม (5 คะแนน) ผเรยนวางแผนกจกรรมไดเหมาะสมกบลกษณะของครอบครวของผเรยน ดจากผลการยกมอใหคะแนนความเหมาะสมของผเรยนทงชนเรยน มหลกการใหคะแนน ดงน ผเรยนยกมอใหคะแนนความเหมาะสมเกนครงหนงของผเรยน ใหคะแนน 5 คะแนน ผเรยนยกมอใหคะแนนความเหมาะสมไมถงครงหนงของผเรยน ใหคะแนน 0 คะแนน เกณฑการประเมนผลความเปนไปไดของกจกรรม (5 คะแนน) กจกรรมทผเรยนวางแผนไว มความเปนไปไดทจะนาไปปฏบตในครอบครว ของผเรยน ดจากผลการยกมอใหคะแนนความเปนไปไดของผเรยนทงชนเรยน มหลกการใหคะแนน ดงน ผเรยนยกมอใหคะแนนความเปนไปไดเกนครงหนงของผเรยน ใหคะแนน 5 คะแนน ผเรยนยกมอใหคะแนนความเปนไปไดไมถงครงหนงของผเรยน ใหคะแนน 0 คะแนน

405

แผนการสอนครงท 4 การชมวดทศนชด “ชวตทพอเพยง”

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………… จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถอภปรายเกยวกบชวตทพอเพยง จากการชมวดทศนไดอยางถกตอง เนอหา 1. ประเดนการอภปรายเกยวกบ “ ชวตทพอเพยง ” 1.1 ผเรยนใชชวตใหพอเพยงไดอยางไร 1.2 ผเรยนจะชกจงหรอโนมนาวใหคนในครอบครวใชชวตใหพอเพยงอยางไร 1.3 การใชชวตทพอเพยงกอใหเกดประโยชนกบตนเองและครอบครวอยางไร กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ผเรยนคดอยางไรกบการใชชวตแบบพอเพยง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การอภปราย – ชวตทพอเพยง ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดวดทศนเกยวกบ ชวตทพอเพยงจากนนผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม แลวใหแตละกลมอภปรายและเสนอแนวความคด ในประเดน ดงน 1.1 ผเรยนใชชวตใหพอเพยงไดอยางไร 1.2 ผเรยนจะชกจงหรอโนมนาวใหคนในครอบครวใชชวตใหพอเพยงอยางไร 1.3 การใชชวตทพอเพยงกอใหเกดประโยชนกบตนเองและครอบครวอยางไร จากนนผสอนใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม

สอการสอน วดทศน “ ชวตทพอเพยง ”

การประเมนผล จากการอภปรายประเดน พฤตกรรม และแนวความคดของกลมในการนาเสนอรายงาน

406

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลมในการอภปราย เกยวกบประเดน “การใชชวต ทพอเพยง” (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม แนวความคดทเสนอตามประเดน ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนแนวความคดในการใชชวตทพอเพยง เสนอแนวความคด 3 แนวคดขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอแนวคด 2 แนวคด ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอแนวคด 1 แนวคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนแนวความคดในการชกจงหรอโนมนาวคนในครอบครวใหใชชวต ทพอเพยง (3 คะแนน) เสนอแนวความคด 3 แนวคดขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอแนวคด 2 แนวคด ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอแนวคด 1 แนวคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนแนวความคดในการใชชวตทพอเพยงกอใหเกดประโยชนกบตนเอง และครอบครว (3 คะแนน) เสนอแนวความคด 3 แนวคดขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอแนวคด 2 แนวคด ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอแนวคด 1 แนวคด ใหคะแนน 1 คะแนน

407

คะแนนการอภปรายประเดน ผเรยนอภปรายประเดนไดครอบคลมเนอหา 80 – 100 การอธบายอยในระดบด ผเรยนอภปรายประเดนไดครอบคลมเนอหา 50 – 79 การอธบายอยในระดบพอใช ผเรยนอภปรายประเดนไดครอบคลมเนอหานอยกวา 50 % การอธบายอยในระดบตองปรบปรง

408

แผนการสอนครงท 5 การวเคราะหความจาเปนตองม ตองใช ตามแนวคดจากเศรษฐกจพอเพยง

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถวเคราะหความจาเปนตองม ตองใช ตามแนวคดจากเศรษฐกจพอเพยงไดอยางถกตอง เนอหา 1. ประเดนในการวเคราะหความจาเปนตองม ตองใช ตามแนวคดจากเศรษฐกจพอเพยง 1.1 การวเคราะหตนเองเกยวกบสงของทผเรยนมและใชอย เชน โทรทศน 29 นว โทรศพทมอถอ หรออนๆ วา มอะไรบาง และแตละอยางมความจาเปนตองม ตองใชหรอไม 1.2 วเคราะหวาในครอบครวของผเรยนม หรอใชสงอานวยความสะดวกทเกนความจาเปนอะไรบาง และถามสงอานวยความสะดวกทเกนความจาเปนมาก ผเรยนจะทาอยางไร โดยใชแนวคดจากเศรษฐกจพอเพยง

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ผเรยนคดอยางไรกบราคาของโทรทศนขนาด 29 นวขนไป ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การวเคราะห จาเปนตองม ตองใช ตามแนวคดจากเศรษฐกจพอเพยง ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนอานแผนขอความเกยวกบประเดนของความจาเปนตองม ตองใช ตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง จากนนผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม แลวใหแตละกลมอภปราย และเสนอแนวความคด ในประเดน ดงน 1.1 ใหผเรยนในกลมวเคราะหตนเองเกยวกบสงของทผเรยนม และใชอย เชน โทรทศน 29 นว โทรศพทมอถอ หรออนๆ วา มอะไรบาง และแตละอยางมความจาเปน ตองม ตองใชหรอไม 1.2 ใหผเรยนในกลมวเคราะหวา ในครอบครวของผเรยนม หรอใชสงอานวยความสะดวกทเกนความจาเปนอะไรบาง และถามสงอานวยความสะดวกทเกนความจาเปนมาก

409

ผเรยนจะแกปญหาอยางไร โดยใชแนวคดจากเศรษฐกจพอเพยง จากนนผสอนใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม

สอการสอน แผนขอความ “ประเดนของความจาเปนตองม ตองใช ตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง”

การประเมนผล จากการอภปรายประเดน พฤตกรรม และแนวความคดของกลมในการนาเสนอรายงาน

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลมในการวเคราะหประเดน “ความจาเปนตองม

ตองใช ตามแนวคดจากเศรษฐกจพอเพยง” (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม แนวความคดทวเคราะห

ตามประเดน ชอ – สกล กลมท 3 2 1 3 2 1

คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนแนวความคดวเคราะหตามประเดน เสนออแนวความคด 3 แนวคด ขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนออแนวความคด 2 แนวคด ขนไป ใหคะแนน 2 คะแนน เสนออแนวความคด 1 แนวคด ขนไป ใหคะแนน 1 คะแนน

410

เกณฑคะแนนการวเคราะหตนเอง (3 คะแนน) วเคราะหสงของทเกนความจาเปนตองม ตองใชได 1 อยาง หรอไมม ใหคะแนน 3 คะแนน วเคราะหสงของทเกนความจาเปนตองม ตองใชได 2 อยาง ใหคะแนน 2 คะแนน วเคราะหสงของทเกนความจาเปนตองม ตองใชได 3 อยาง ขนไป ใหคะแนน 1 คะแนน เกณฑคะแนนการวเคราะหคนในครอบครว (3 คะแนน) วเคราะหสงของทเกนความจาเปนตองม ตองใชได 1 อยาง หรอไมม ใหคะแนน 3 คะแนน วเคราะหสงของทเกนความจาเปนตองม ตองใชได 2 อยาง ใหคะแนน 2 คะแนน วเคราะหสงของทเกนความจาเปนตองม ตองใชได 3 อยาง ขนไป ใหคะแนน 1 คะแนน เกณฑคะแนนการวเคราะหการแกปญหา (3 คะแนน) เสนอวธการแกปญหา ตงแต 3 ขอ ขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอวธการแกปญหา ตงแต 2 ขอ ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอวธการแกปญหา 1 ขอ ใหคะแนน 1 คะแนน

411

แผนการสอนครงท 6 ทบทวนการเรยนเพอการอานออก

เขยนภาษาไทย “เขยนจดหมายถงแม” เวลา 2 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม 1. ผเรยนสามารถอานจดหมายทเขยนถงแมไดอยางถกตอง 2. ผเรยนสามารถเขยนจดหมายถงแมไดอยางถกตอง เนอหา ตวอยางการเขยนจดหมายถงแม บานเลขท 37 หมท 2 ตาบลสนทราย อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย วนท 22 มนาคม 2550 กราบเทาคณแมทเคารพ แมจะ แมไปทางานทกรงเทพฯ หนคดถงแมมาก เมอไหรแมจะกลบบานจะ ตอนนหนไดเรยนการอาน เขยน และ เรองเศรษฐกจพอเพยง จากครทมาชวยสอนพวกเราในหมบาน ทาใหหนและคนในหมบาน มความร และสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได สดทายหนหวงวา แมคงจะสบายด สวนหนและทกคนทางบานสบายด แลวหนจะเขยนจดหมายถงแมอกนะจะ รกและ เคารพ คาปน ศรตะพาน

412

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ใครเคยเขยนจดหมายบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาทบทวนกนถงเรอง การเรยนเพอการอานออก เขยนภาษาไทย “ เขยนจดหมายถงแม ” ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ การเขยนจดหมายถงแมตามตวอยาง จากนนผสอนใหผเรยนเขยนจดหมายตามตวอยาง เปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน 2. ผสอนใหผเรยนแบงเปนกลม แลวใหผเรยนแตละกลมอานจดหมายทผเรยนเขยนตามตวอยาง และผสอนบนทกคะแนน

สอการสอน แผนขอความ ตวอยางการเขยนจดหมาย

การประเมนผล จากการเขยนและอานจดหมายถงแม

เกณฑการใหคะแนนการเขยนและอานจดหมายถงแม (220 คะแนน)

การเขยน การอาน

ชอ – สกล กลมท ถก = 1 ผด = 0 ถก = 1 ผด = 0

หมายเหต

หมายเหต เขยนถกใหคะแนนคาละ 1 คะแนน เขยนผดใหคะแนนคาละ 0 คะแนน อานถกใหคะแนนคาละ 1 คะแนน อานผดใหคะแนนคาละ 0 คะแนน

413

แผนการสอนครงท 7 การนาเสนอวธการและผลทไดรบจากการปฏบตกจกรรมรวมกน

ของสมาชกในครอบครว “เลาสกนฟง” เวลา 2 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. นาเสนอวธการปฏบตกจกรรมรวมกนของสมาชกในครอบครว “เลาสกนฟง” ไดอยางถกตอง 2. นาเสนอผลทไดรบจากการปฏบตกจกรรมรวมกนของสมาชกในครอบครว “เลาสกนฟง” ไดอยางถกตอง

เนอหา 1. นาเสนอวธการปฏบตกจกรรมรวมกนของสมาชกในครอบครว “เลาสกนฟง” 2. นาเสนอผลทไดรบจากการปฏบตกจกรรมรวมกน ของสมาชกในครอบครว “เลาสกนฟง” กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา จากการทผเรยนไดวางแผนการทากจกรรมรวมกบคน ในครอบครว ในการเรยนเมอครงท 3 ผเรยนไดรบผลจากการกระทาอยางไรบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การนาเสนอวธการและผลงานการปฏบตกจกรรมรวมกนของสมาชกในครอบครว “เลาสกนฟง” ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนทกคนนาเสนอ วธการปฏบตกจกรรมรวมกนของสมาชก ในครอบครว “เลาสกนฟง” 2. ผสอนใหผเรยนทกคนนาเสนอผลทไดรบจากการปฏบตกจกรรมรวมกนของสมาชกในครอบครว “เลาสกนฟง” สอการสอน แผนขอความ การนาเสนอวธการและผลทไดรบการปฏบตกจกรรมรวมกน ของสมาชกในครอบครว

414

การประเมนผล จากวธการและผลทไดรบจากการปฏบตกจกรรมรวมกนของสมาชกในครอบครวทผเรยนแตละคนทนาเสนอ เกณฑการประเมนผลการนาเสนอวธการของกจกรรม (1 คะแนน) ผเรยนใชวธการทสอดคลองกบลกษณะของครอบครวของผเรยน ดจากผลการยกมอใหคะแนนความสอดคลองของผเรยนทงชนเรยน มหลกการใหคะแนน ดงน ผเรยนยกมอใหคะแนนความสอดคลองของวธการเกนครงหนงของผเรยน ใหคะแนน 1 คะแนน ผเรยนยกมอใหคะแนนความสอดคลองของวธการไมถงครงหนงของผเรยน ใหคะแนน 0 คะแนน เกณฑการประเมนผลการนาเสนอผลทไดรบจากการปฏบตกจกรรม (1 คะแนน) ผลทไดรบจากกจกรรมทผเรยนนาไปปฏบต ในครอบครวของผเรยนทาใหครอบครวผเรยนมความอบอน ดจากผลการยกมอใหคะแนนผลของกจกรรมทปฏบตของผเรยน ทง ชนเรยน มหลกการใหคะแนน ดงน ผเรยนยกมอใหคะแนนผลทไดรบจากกจกรรมมความอบอนเกดขนในครอบครว เกนครงหนงของผเรยน ใหคะแนน 1 คะแนน ผเรยนยกมอใหคะแนนผลทไดรบจากกจกรรมมความอบอนเกดขนในครอบครว ไมถงครงหนงของผเรยน ใหคะแนน 0 คะแนน

415

แผนการสอนครงท 8 การจดกจกรรม “วนพบผสงอาย”

การสรางความเขาใจและการดแลผสงอาย เวลา 2 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายการสรางความเขาใจเกยวกบผสงอายไดอยางถกตอง 2. อธบายการดแลผสงอายไดอยางถกตอง

เนอหา 1. การสรางความเขาใจเกยวกบผสงอาย นพ. อภชย มงคล รองอธบดกรมสขภาพจต(หนงสอพมพรายวนมตชน 4 ก.ค. 48 หนา 10) กลาววา สงคมผสงวยจะม 2 แบบ คอ การทรอบตวมผสงอายมาก และการเปนผสงอายเอง จงควรมการสงเสรมใหมคลนกผสงวย การตงชมรมผสงอาย เปนตน ซงในการกาวเขาสภาวะสงวยจะตองตระหนกวาตองมเพอน และมสขภาพจต สขภาพกายทด เพอใหลกหลานสบายใจ และตองไมมวทางานจนไมมเพอน เพราะเมอแกตวลงไปกจะไมมเพอนตลอดไป หากอยากใหมลกหลานมาดแลกตองสรางความสมพนธทดกบลกหลานไว ซงเปนการสรางบารมไวกอน สวนดานรางกายปญหาทคนแกเปนกนมากคอกระดกผ ดงนน กตองเรมสะสมแคลเซยมไวตงแตตอนน" พญ. อารยา ทองผว (หนงสอพมพบานเมอง วนท 3 กมภาพนธ 2548 คอลมน สรางเสรมสขภาพ) กลาววา ผสงอาย หมายถง ผมอาย 60 ปขนไป ปจจบน แบงผสงอายเปน ชรานอย อายระหวาง 60 – 75 ป และชรามาก อาย 75 ป ขนไป โดยผสงอาย มสขภาพตางจากผปวยหนมสาว ดงน 1.1 กาลงสารองมนอยลง รางกายตานทานการเจบปวดไมด 1.2 อาการของโรคไมเปนไปตามทควร เชน หวใจขาดเลอด แตไมแสดงอาการเจบหนาอก บางทตดเชออยางแรงจนชอกแตไมมไข เมดเลอดขาวไมเพมขนอยางทควรจะเปน 1.3 การทอายยน ทาใหมโรคหลายระบบอยพรอมกน อาการทแสดงมาจากโรคใด โรคหนงหรอรวมกนทงหมด การใชยาบางชนดอาจทาใหผปวยสบสนจากฤทธยา 1.4 เนองจากมหลายโรค ยามหลายขนาน บางคนรบยามอละ 10 กวาเมด และยาอาจมฤทธเสรมกน หรอตอตานกน กอใหเกดผลขางเคยงไดงาย 1.5 ผสงอายตองพงพาผอน เชน ญาต ลกหลาน

416

2. การดแลผสงอาย หลกการสาคญทควรคานงถงในการดแลผสงอาย ระบบการดแลสขภาพผสงอาย แบงออกเปน 2 กลม คอ 2.1 มบรการทสนบสนนการดารงชวตในชมชนของผคนโดย 2.1.1 การจดการดแลทบานและชมชน ทดแลโดยการพยาบาล ทมสขภาพ

อนๆ อาหาร การดแลสวนบคคล การชวยเหลอพนบาน การปรบปรง ทอยอาศย การขนสง การใหคาปรกษาและขอมลขาวสาร 2.1.2 ชดบรการดแลผสงอายในชมชน สาหรบการดแลทซบซอนมากขน ซง จะประเมนโดยทมดแลผสงอาย 2.1.3 บรการผสงอายเพมเตมทบานเปนการดแลระดบสงมากกวาชดบรการ ในขอสอง ทเกอบจะเปน Nursing Home 2.1.4 ศนยบรการรกษาภาคกลางวน 2.1.5 ศนยบรการสถานทพกผอนตลอดทงวนและคน 2.2 บรการจดบานพกหรอทอยอาศย ใหอยภายใตการดแลของทมงานทจดไว ซงสนบสนนเงนโดยรฐบาลกลางทใหจดบรการสาหรบบคคลทไมสามารถอยในชมชนไดเอง ทงเรองขาดคนดแล ความเจบปวย หรอม ความพการ แบงออกเปน 2 ระดบ คอ 2.2.1 ระดบสงมการพยาบาลตลอด 24 ชวโมง อาหาร ซกเสอผา การทาความสะอาดและการดแลสวนบคคล เปนกลมทตองดแลทางการพยาบาลใกลชด หรอชวยตวเองพอไดบาง ไมถงกบเปนผปวยอยางเตมท เรยกวา Nursing Home 2.2.2 ระดบตาชวยดแลเรองอาหารการกน ซกรดเสอผา การดแลสวนบคคลแตไมมการพยาบาล เปนผสงอายทชวยเหลอตวเองไดด ตองการการดแลทางการพยาบาล ไมมาก มการจดบรการโดยทมผดแล วธการดแลผสงอาย จงควรประกอบดวย 2.2.2.1 สขภาพกาย พบปญหา 5 เรอง ดงน 2.2.2.1.1 อาการสมองเสอม หรอสบสนอยางฉบพลน การทรงตว ไมมนคง หกลมงาย การเคลอนไหวไดนอยลง ชาลง และการกลนปสสาวะไมอย จงควรประเมนสภาวะโภชนาการ และบนทกโรคอนๆ ทมประจาตว เชน ความดนโลหตสง หวใจ เบาหวาน ไขมน ทางเดนหายใจ ระบบเลอด กลามเนอ กระดก ระบบประสาท ระบบสบพนธ ระบบตอมไรทอ ซงอาจทาใหหนาว หรอรอนงาย ออนเพลย 2.2.2.1.2 สขภาพจต และสมอง มความจาเสอมลง ซมเศรา จงตองจดบนทกประวตการใชยา หรอโรคอนๆ ททาใหความจาเสอม และเคลอนไหวชา จนนกวาเปนอาการซมเศรา 2.2.2.1.3 ความสามารถในการทางานประจาวน ตงแตทาความสะอาดรางกาย กนอาหาร แตงกาย การเดน การขบถาย วาทาเองได หรอตองการความชวยเหลอ สวนการใชอปกรณตางๆ เชน โทรศพท หงหาอาหาร การซอของ ทางานเลกนอย

417

ในบาน การจดยาใหตนเอง วายงทาไดหรอไม สวนความสามารถในการขบขยานพาหนะ ตองแนใจวา การเคลอนไหว คอ แขน ขา คลองตว หและตาดพอ การตดสนใจในกรณฉกเฉนไดด เปนตน 2.2.2.1.4 สภาพเศรษฐกจสงคม ถามฐานะด มผดแลในบาน ผสงอายจะไมเครยด แตถามผรบจางดแล และผสงอายหงดหงด จะกอใหเกดปญหา ผดแลอาจโกรธ และรงแกได ดงนน ในกรณทตองใหอยกบผอน ตองหาวธตรวจสอบบาง 2.2.2.1.5 การดแลสงแวดลอม เชน ดแลทอยอยาใหลน หรอขรขระ จนเดนสะดดหกลม บนไดควรมราวจบ บรเวณทมอตองจดหาแสงไฟใหสวางพอ เพอปองกนการกาวพลาด ถาผดแลพบสงผดปกตนอกจากน ควรปรกษาแพทย เพอตรวจเพม เมอจะไปพบแพทย ควรนายาทใชประจาไปใหด หรอถาทราบรายการยาควรนาไปดวย เพอแพทยจะไดตรวจรางกาย สงการตรวจพเศษ หรอใหยารกษาไดอยางรวดเรว การดแลผสงอาย ถอวา เปนคณงามความด เปนสงทนาชนชมอยางยง และเปนวฒนธรรมอนดงามของคนไทย อยางไรกตาม การดแลผสงอาย ถอวา เปนภาระหนกทงดานรางกายและจตใจ การดแลผสงอาย อาจจะมอาการเหนดเหนอย ในการพยง ประคอง ผสงอาย มกจะหงดหงดกบการปรบตวดานสขภาพ จงมกจะแสดงอารมณหงดหงด กบผดแล การปรบตว มไดหลายแนวทางตงแต หาขอมล เกยวกบการดแลผสงอาย การผอนคลายความเครยดของตวเราเอง ถาแกไมไดจรง แนะนาวา ลองพบจตแพทยด ซงอาจจะใหคาแนะนางายๆ ททาใหเราดขนมากได

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา บานใครมคนชราอาย 60 ปขนไปบาง ผเรยนตอบ... และมใครดแลคนชราเหลานนบาง ผเรยนตอบ... และดแลอยางไร ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การจดกจกรรม “วนพบผสงอาย” การสรางความเขาใจและการดแลผสงอาย ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายเกยวกบ การสรางความเขาใจในผสงอาย จากนนผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม แลวใหแตละกลมอธบาย และเสนอแนวความคดในการสรางความเขาใจรวมกน ของผสงอายในครอบครวของตน จากนนผสอนใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม 2. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายเกยวกบการดแลผสงอาย จากนนผสอน แบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม และใหแตละกลมอธบาย และเสนอแนวคดเกยวกบการดแลผสงอายในครอบครวของตน จากนนผสอนใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม

418

สอการสอน แผนขอความเกยวกบ การสรางความเขาใจและการดแลผสงอาย

การประเมนผล จากการอธบายเนอหา พฤตกรรมและแนวความคดในการสรางความเขาใจผสงอายของกลมทนาเสนอรายงาน

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลม เกยวกบการสรางความเขาใจในผสงอาย (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม แนวความคดในการสรางความเขาใจผสงอาย ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนแนวความคดในการสรางความเขาใจผสงอาย เสนอแนวความคด 3 แนวคด ขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอแนวคด 2 แนวคด ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอแนวคด 1 แนวคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการอธบายเนอหา ผเรยนอธบายไดครอบคลมเนอหา 80 – 100 % การอธบายอยในระดบด ผเรยนอธบายไดครอบคลมเนอหา 50 – 79 % การอธบายอยในระดบพอใช ผเรยนอธบายไดครอบคลมเนอหานอยกวา 50% การอธบายอยในระดบตองปรบปรง

419

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลม เกยวกบการดแลผสงอาย (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม แนวความคดในการดแลผสงอาย ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนแนวความคดในการดแลผสงอาย เสนอแนวความคด 3 แนวคดขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอแนวความคด 2 แนวคด ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอแนวความคด 1 แนวคด ใหคะแนน 1 คะแนน

420

แผนการสอนครงท 9 การอภปราย-จดตงชมรมผสงอายเพอชวยกนดแลผสงอายทถกทอดทง

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อภปรายประเดนเกยวกบการดแลผสงอายทถกทอดทงไดอยางถกตอง 2. อธบายวธการจดตงชมรมผสงอายไดอยางถกตอง

เนอหา 1. ประเดนการอภปรายเกยวกบการดแลผสงอายทถกทอดทง 1.1 ปญหาของผสงอายทถกทอดทง 1.2 วธการสรางความรวมมอในการชวยเหลอ ดแล ผสงอายทถกทอดทง 1.3 ผรบผดชอบในการชวยเหลอ ดแล ผสงอายทถกทอดทง 1.4 การจดกจกรรมในการชวยเหลอ ดแล ผสงอายทถกทอดทง 2. การจดตงชมรมผสงอาย มวธการ ดงน 2.1 มผรบผดชอบ ในการทาทะเบยนประวต สารวจปญหาของผสงอาย พรอมกบใหความชวยเหลอเปนประจาทกเดอน 2.2 สรางการมสวนรวมโดยตดตอ อบต. กระทรวงสาธารณสข พฒนาสงคมฯ เพอสรรหาอาสาสมครและความชวยเหลอภายนอก มาใหการสนบสนนกลมเปาหมาย 2.3 จดตงกรรมการชมชนในพนทใหรวมรบรและรวมกจกรรม ในวนทมผรวมมอ แจกสงของ 2.4 สรรหา “ลกกตญ” ประจาหมบาน 2.5 การตงชมรมผสงอาย สรรหาผสงอาย มาระดมความคด ในการจดตงชมรม ตามพนฐานความสนใจ เชน เรองสขภาพ ศาสนา และลกหลานทอยหางไกลเปดโอกาสใหผสงอายใชประสบการณในชวตในการดาเนน กจกรรมตางๆ อาจหาอาสาสมครมารวมบาง 2.6 กจกรรมชวยเหลอผสงอาย ขยายจากการแจกของ ใหเปนรปแบบอนๆ เชน ปรบทอยอาศยใหสะดวก และสรรหาเพอนบานใกลเคยงคอยดแลซงกนและกน ปลกผกสวนครว เชญผนาศาสนามารวมสนบสนนกจกรรม 3. สรปหลกการชวยเหลอ ดแลผสงอาย 4. ใหชมชนมสวนรวมวางแผน ดาเนนการ ตดตาม ประเมน และรบผลประโยชน 5. ความยงยนของโครงการเพอชมชน ขนอยกบการใหชาวบานเขามามสวนรวม

421

6. มกรรมการจากชมชน ใชกระบวนการเรยนรจากประสบการณ ปฏบตและพฒนางาน กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา เราจะดแลผสงอายทถกทอดทงอยางไร ผเรยนตอบ...ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การอภปราย - จดตงชมรมผสงอายเพอชวยกนดแลผสงอายทถกทอดทง มการตดตอกบผนา ฝายศาสนา สวนราชการ และผรบผลประโยชน ใหทกฝายทกระดบ มสวนรวมตามความถนด ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความ และอภปรายเกยวกบการดแลผสงอาย ท ถกทอดทงจากนนผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม แลวใหแตละกลมอภปรายและเสนอแนวความคดในการดแลผสงอายทถกทอดทง จากนนผสอนใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม 2. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายเกยวกบการจดตงชมรมผสง จากนน ผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม และใหแตละกลมอธบายและเสนอแนวคดเกยวกบการจดตงชมรมผสงอาย จากนน ผสอนใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม

สอการสอน แผนขอความเกยวกบประเดนการอภปราย – จดตงชมรมผสงอายเพอชวยกนดแล ผสงอายทถกทอดทง

การประเมนผล จากการอภปรายประเดน การอธบายวธการจดตงชมรม พฤตกรรมและแนวความคดของกลมในการนาเสนอรายงาน

422

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลมในการอภปรายเกยวกบประเดนการดแลผสงอาย ทถกทอดทง (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม แนวความคดในการดแลผสงอายทถกทอดทง ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนแนวความคดในการดแลผสงอายทถกทอดทง เสนอแนวความคด 3 แนวคด ขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอแนวคด 2 แนวคด ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอแนวคด 1 แนวคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการอภปรายประเดน ผเรยนอภปรายประเดนไดครอบคลมเนอหา 80 – 100 % การอธบายอยในระดบด ผเรยนอภปรายประเดนไดครอบคลมเนอหา 50 – 79 % การอธบายอยในระดบพอใช ผเรยนอภปรายประเดนไดครอบคลมเนอหานอยกวา 50 % การอธบายอยในระดบตองปรบปรง

423

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลม เกยวกบการจดตงชมรมผสงอาย (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม แนวความคดในการจดตง

ชมรมผสงอาย ชอ – สกล กลมท 3 2 1 3 2 1

คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนแนวความคดในการจดตงชมรมผสงอาย เสนอแนวความคด 3 แนวคด ขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอแนวความคด 2 แนวคด ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอแนวความคด 1 แนวคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการอธบายวธการจดตงชมรม ผเรยนอธบายไดชดเจน 80 – 100 % การอธบายอยในระดบด ผเรยนอธบายไดชดเจน 50 – 79 % การอธบายอยในระดบพอใช ผเรยนอธบายไดชดเจนนอยกวา 50 % การอธบายอยในระดบตองปรบปรง

424

แผนการสอนครงท 10 การจดกจกรรมนาศกยภาพผสงอายมาใชใหเปนประโยชน

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. นาเสนอแนวความคดในการนาศกยภาพผสงอายมาใชใหเปนประโยชนไดอยางถกตอง 2. นาเสนอการจดกจกรรมทเหมาะสมกบการนาศกยภาพผสงอาย มาใชประโยชนไดอยางถกตอง เนอหา 1. การเสนอแนวความคดในการนาศกยภาพผสงอายมาใชใหเปนประโยชน 2. การจดกจกรรมนาศกยภาพผสงอายมาใชประโยชน

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา ผสงอายมความสามารถในดานตางๆ เราจะทาอยางไรทจะนาความสามารถของผสงอายมาทาประโยชนใหมากทสด ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากน ถงเรองการจดกจกรรมนาศกยภาพผสงอายมาใชใหเปนประโยชน

ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนเสนอแนวคดในการนาศกยภาพผสงอาย มาใชใหเปนประโยชน โดยผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม แลวใหแตละกลมอภปรายและเสนอแนวความคดในการดแลผสงอายทถกทอดทง จากนน ผสอนใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม เมอผเรยนทกกลมนาเสนอเสรจเรยบรอยแลว ผสอนสรปแนวคดการนาศกยภาพผสงอายมาใชใหเปนประโยชน

2. ผสอนใหผเรยนจดกจกรรมการนาศกยภาพผสงอายมาใชใหเปนประโยชน โดยผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม และใหแตละกลมอธบายและเสนอกจกรรมเกยวกบการจดตงชมรมผสงอาย จากนน ผสอนใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม เมอผเรยนทกกลมนาเสนอเสรจเรยบรอยแลว ผสอนสรปการจดกจกรรมการนาศกยภาพผสงอายมาใชใหเปนประโยชน

425

สอการสอน แผนขอความสรปแนวคดและกจกรรมการนาศกยภาพของผสงอาย มาใชประโยชน

การประเมนผล จากความรวมมอในการทางาน การนาเสนอแนวความคดของกลมในการจดกจกรรม และการนาเสนอการจดกจกรรม

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลมในการเสนอแนวคดในการนาศกยภาพของผสงอาย มาใชประโยชน (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม แนวความคดในการนาศกยภาพของผสงอายมาใชประโยชน ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนแนวความคดในการนาศกยภาพของผสงอายมาใชประโยชน เสนอแนวความคด 3 แนวคดขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอแนวคด 2 แนวคด ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอแนวคด 1 แนวคด ใหคะแนน 1 คะแนน

426

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลม เกยวกบการจดกจกรรมการนาศกยภาพของ ผสงอายมาใชประโยชน (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม กจกรรมในการนาศกยภาพของผสงอายมาใชประโยชน ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนกจกรรมในการนาศกยภาพของผสงอายมาใชประโยชน เสนอกจกรรม 3 กจกรรม ขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอกจกรรม 2 กจกรรม ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอกจกรรม 1 กจกรรม ใหคะแนน 1 คะแนน

427

แผนการสอนครงท 11

การจดกจกรรมสงเสรมความสมพนธระหวางพอ-แม-ลก เกยวกบการตอภาพ (Jigsaw)

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถสรางความสมพนธระหวางพอ-แม-ลกดวยปฏบตการเกยวกบการตอภาพ (Jigsaw) ไดอยางถกตอง

เนอหา ผเรยนปฏบตการตอภาพ (Jigsaw) กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา พวกเราจะสรางความสมพนธกบคนในครอบครว เชน พอ-แม-ลก ไดอยางไรบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การจดกจกรรมสงเสรมความสมพนธระหวางพอ-แม-ลก เกยวกบการตอภาพ (Jigsaw) ขนสอน ผสอนเตรยมภาพทจะใชในการทากจกรรมครงนทงหมด 20 ชดๆ ละ 120 ชน แลวผสอนอธบายวธการตอภาพใหผเรยนฟง จากนน ใหผเรยนแตละคนตอภาพภายในเวลา ทกาหนด ถาใครตอเสรจสมบรณและถกตองเปนคนแรก ผสอนจะใหรางวล จากนน ผสอนใหผเรยนนาภาพเหลานนไปใหทกคนในครอบครวชวยกนตอภาพใหเสรจสมบรณ และใหผเรยนมารายงานผลการทากจกรรมในครอบครวดวยการตอภาพใหผสอนฟง (รายงานนอกเวลาสอนของการเรยนครงตอไป)

สอการสอน ตวอยางการตอภาพ (Jigsaw) ทตอเสรจ สมบรณแบบแลว การประเมนผล จากปฏบตตอภาพ (Jigsaw) และการรายงานผลการตอภาพรวมกนของคนในครอบครว

428

เกณฑการประเมนผลการปฏบตการตอภาพ (Jigsaw) (6 คะแนน)

การใชเวลาในการตอภาพ การรายงานผลการตอภาพ รวมกบคนในครอบครว ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนการใชเวลาในการตอภาพ ใชเวลาในการตอภาพนอยกวาครงหนงของเวลาทกาหนดให ใหคะแนน 3 คะแนน ใชเวลาในการตอภาพครงหนงของเวลาทกาหนดให ใหคะแนน 2 คะแนน ใชเวลาในการตอภาพ เกนเวลาทกาหนดให ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการรายงานผลการตอภาพกบคนในครอบครว ทกคนในครอบครวรวมกนตอภาพ ใหคะแนน 3 คะแนน คนในครอบครวเกนครงแตไมทงหมดรวมกนตอภาพ ใหคะแนน 2 คะแนน คนในครอบครวนอยกวาครงหนง หรอไมมคนรวมตอภาพ ใหคะแนน 1 คะแนน

429

แผนการสอนครงท 12 การจดกจกรรมลดรายจาย เพมรายได

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. อธบายแนวความคดในการจดกจกรรมทสามารถลดรายจาย เพมรายได ไดอยางถกตอง 2. จดกจกรรมลดรายจาย เพมรายไดไดอยางถกตอง

เนอหา 1. กจกรรมลดรายจาย เพมรายได มดงน 1.1 กจกรรมลดรายจาย 1.1.1 โครงการเกษตรอนทรย 1.1.2 ปลกผกสวนครวรวกนได 1.1.3 การทาปยหมกชวภาพ 1.1.4 การเพาะเชอเหดฟาง หรอเหดอนๆ 1.1.5 การปลกพชไรดนปลอดสารพษ 1.1.6 ประหยดพลงงาน นา ไฟ นามน 1.1.7 ลดรายจายทไมจาเปน รณรงคใหประชาชนในชมชนเลกอบายมข และสงฟมเฟอยเกนฐานะ เชน สรา บหร การพนน 1.1.8 การทาผลตภณฑในครวเรอนไดแก แชมพ และนายาลางจาน 1.1.9 ลดรายจายดานอาหารดวยการปลกพช เลยงสตว เพอการบรโภคในครวเรอน 1.1.10 ลดตนทนการผลตดวยการใชวสดทดแทนทมอยในธรรมชาต 1.1.11 การปรบปรงบารงดน เพอทาใหสภาพดนดขนจะชวยลดตนทนการผลตในระยะยาว 1.1.12 จดทาบญชครวเรอน และลดรายจายทไมจาเปนตางๆ 1.2 กจกรรมเพมรายได 1.2.1 จดกลมอาชพ วสาหกจชมชน 1.2.2 มนาดมชมชน 1.2.3 กจกรรมรณรงคการออม

430

1.2.4 กจกรรมการขายปยหมกชวภาพ เหดฟาง พชปลอดสารพษ ผลตภณฑในครวเรอน 1.2.5 รณรงคลดการใชปยเคมเพอรกษาดนและสงแวดลอม 1.2.6 รณรงคใหประชาชนในหมบานประหยด 1.2.7 ใชพนทอยางคมคา และมประสทธภาพสรางรายไดตอไรสง (คานงถงสภาพภมอากาศ ภมประเทศ และขอจากดในพนทนน) 1.2.8 ทากจกรรมการผลตทหลากหลายลกษณะผสมผสาน ชวยลดความเสยงในกรณ ราคาผลผลตดานใดดานหนงตกตา กอใหเกดรายไดสมาเสมอตลอดป เชน มรายไดเปนรายวน รายสปดาห รายเดอน เปนตน 1.2.9 ทากจกรรมในลกษณะเปนการสรางทรพยสนเพอเปนบานาญของชวตใน บนปลาย เชน การปลกไมยนตนทมประโยชนใชสอยเนอไมหรอปลกไมยนตนพชคลมดนเพอฟนฟระบบนเวศน การเลยงโคเนอ/โคนม ฯลฯ 1.2.10 ใชแรงงานในครวเรอนอยางมประสทธภาพ ใชเวลาวางจากไรนา ในการสรางงานฝมอ หรอ สราง/ซอมแซมเครองมอในการเกษตรเพอประโยชนในการสรางรายได 1.2.11 ผลการดาเนนงานเมอหกตนทนการผลตและการบรโภคในครวเรอนแลวมรายไดเหลอเทากบหรอมากกวาเดอนละ 2,500 บาท 1.2.12 ปลกจตสานกใหคนในชมชน มความขยนขนแขง อดทนทางาน สชวต กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา สมาชกในครวเรอนของผเรยนจะลดรายจาย และเพมรายไดกนอยางไร ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การจดกจกรรมลดรายจาย เพมรายได ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายเกยวกบกจกรรมลดรายจาย เพมรายได จากนนผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม แลวใหแตละกลมอภปราย และเสนอแนวความคดในการลดรายจาย เพมรายได โดยใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม เมอผเรยนทกกลมนาเสนอเสรจเรยบรอยแลว ผสอนสรปแนวคดการลดรายจาย เพมรายได 2. ผสอนใหผเรยนจดกจกรรมการลดรายจาย เพมรายได โดยผสอนแบงกลมผเรยนออกเปน 4 กลม และใหแตละกลมอธบาย และเสนอกจกรรมเกยวกบการลดรายจาย

431

เพมรายได จากนนผสอนใหผเรยนออกมานาเสนอ แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม เมอผเรยนทกกลมนาเสนอเสรจเรยบรอยแลว ผสอนสรปการลดรายจาย เพมรายได สอการสอน แผนขอความสรปแนวคดและกจกรรมการลดรายจาย เพมรายได

การประเมนผล จากการอธบาย การจดกจกรรม พฤตกรรม และแนวความคดของกลมในการนาเสนอรายงาน เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลมในการเสนอแนวคดในการลดรายจาย เพมรายได (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม แนวความคดในการลดรายจาย เพมรายได ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการอธบายแนวความคดในการลดรายจาย เพมรายได เสนอและอธบายแนวความคด 3 แนวคดขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอและอธบายแนวคด 2 แนวคด ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอและอธบายแนวคด 1 แนวคด ใหคะแนน 1 คะแนน

432

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลม เกยวกบการจดกจกรรมการลดรายจาย เพมรายได (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม กจกรรมในการลดรายจาย

เพมรายได ชอ – สกล กลมท 3 2 1 3 2 1

คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนกจกรรมในการลดรายจาย เพมรายได เสนอกจกรรม 3 กจกรรมขนไป ใหคะแนน 3 คะแนน เสนอกจกรรม 2 กจกรรม ใหคะแนน 2 คะแนน เสนอกจกรรม 1 กจกรรม ใหคะแนน 1 คะแนน

433

แผนการสอนครงท 13 ผเขารวมโครงการแสดงความคดเหน ในการลดรายจาย เพมรายได

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถแสดงความคดเหนในการลดรายจาย เพมรายไดไดอยางถกตอง

เนอหา การแสดงความคดเหนจากการลดรายจาย เพมรายได กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา การลดรายจาย เพมรายได กอใหเกดผลด ผลเสยอยางไร ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การแสดงความคดเหนเกยวกบการลด รายจาย เพมรายได ขนสอน ผสอนใหผเรยนแบงกลมออกเปน 4 กลม แลวใหผเรยนแตละกลมแสดงความคดเกยวกบขอด ขอเสย และขอเสนอแนะ ในการลดรายจาย เพมรายได ทเหนหนาชนเรยน แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลม เมอผเรยนทกกลมแสดงความคดเหนเสรจเรยบรอยแลว ผสอนสรปความคดเหนในการลดรายจาย เพมรายได

สอการสอน แผนขอความสรปความคดเหนเกยวกบการลดรายจาย เพมรายได

การประเมนผล จากพฤตกรรมและการแสดงความคดเหนของกลม

434

เกณฑการประเมนผลพฤตกรรมกลมในการแสดงความคดเหนเกยวกบการลดรายจาย เพมรายได (6 คะแนน)

ความรวมมอของกลม การแสดงความคดเหนในการลดรายจาย เพมรายได ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในกลมรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมทรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมทรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการแสดงความคดเหนในการลดรายจาย เพมรายได บอกขอด ขอเสย และขอเสนอแนะ ใหคะแนน 3 คะแนน บอก 2 อยาง ใน 3 อยาง ใหคะแนน 2 คะแนน บอกอยางเดยว ใน 3 อยาง ใหคะแนน 1 คะแนน

435

แผนการสอนครงท 14 การจดกจกรรมหนาบานนามอง

เพอใหสมาชกในครอบครวทากจกรรมรวมกน เวลา 2 ชวโมง

………………………………………………………………………………………………………..

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. เสนอแนวความคดในการจดกจกรรมหนาบาน นามองไดอยางถกตอง 2. จดกจกรรมหนาบาน นามองไดอยางถกตอง

เนอหา 1. แนวความคดในการจดกจกรรมหนาบาน นามอง กจกรรมหนาบาน นามอง ทาใหมองเหนอยางเดนชด ถงการสรางความรวมมอกนระหวางคนในครอบครว และประชาชนทกหลงคาเรอนในชมชน โดยขอความรวมมอกบกลมทดลองในชมชน กอใหเกดความสามคคกน และเกดการตนตวกระตอรอรน เพอมาพฒนาทอยอาศยของตนเองใหสะอาด สวยงาม เพอใหคนในครอบครว และชมชนมคณภาพชวตทด ทงดานสขภาพกาย สขภาพจต สภาพสงแวดลอม และใหสงคมมความเอออาทรซงกนและกน เพอใหชมชนมชอเสยงในดานความสะอาด สวยงาม 2. การจดกจกรรมหนาบาน นามอง ตวอยาง การจดกจกรรมหนาบาน นามอง เชน การทาใหตลอด 2 ขางทาง เตมไปดวยไมดอก ไมประดบ บานเรอนของประชาชนทกหลงคาเรอนมปายบอกชอเจาของบาน บานเลขท ตรบจดหมาย มรวพดได คอ มปายคาขวญเกยวกบการสรางคณงามความด การรณรงคตอตานยาเสพตด รวกนได คอ มการปลกพชผกสวนครว

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา เราจะทาอยางไรใหหนาบานของแตละบานมความสะอาด สวยงาม นาอย นามอง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การจดกจกรรมหนาบานนามอง เพอใหสมาชกในครอบครวทากจกรรมรวมกน

436

ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายแนวคดในการจดกจกรรมหนาบาน นามอง จากนน ผสอนใหผเรยนเสนอแนวคดในการทาใหหนาบานของแตละครอบครวสะอาด สวยงาม นาอย นามอง โดยผสอนใหแตละคนเสนอแนวคดในการทาหนาบาน นามอง จากนน ผสอนใหผเรยนแตละคนออกมานาเสนอแนวคดในการจดกจกรรมของแตละคน สาหรบคนในครอบครว 2. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายตวอยางในการจดกจกรรมหนาบาน นามองจากนนใหผเรยนจดกจกรรมหนาบาน นามอง โดยใหทกคนไปทากจกรรมรวมกบคนในครอบครว แลวใหผเรยนออกมาเลาการทากจกรรมของแตละครอบครวใหผสอนฟง แลวผสอนบนทกคะแนนการทากจกรรมนน จากการทผเรยนรายงานผลใหฟง การไปสมภาษณคนในครอบครวทรวมทากจกรรม และการไปดหนาบานของแตละครอบครว

สอการสอน แผนขอความแนวคดและตวอยางการจดกจกรรมหนาบานนามอง

การประเมนผล จากการเสนอแนวคดและกจกรรมหนาบาน นามองของแตละครอบครว

437

เกณฑการประเมนผลการแนวคดและกจกรรมหนาบาน นามอง (9 คะแนน)

แนวความคด กจกรรมม

ความเปนไปได กจกรรมมความ

เหมาะสม ชอ – สกล 3 2 1 3 2 1 3 2 1

คะแนนแนวความคด แนวความคดมความสรางสรรคกอใหเกดการพฒนาคณภาพชวต ใหคะแนน 3 คะแนน แนวความคดมความสรางสรรคหรอกอใหเกดการพฒนาอยางใดอยางหนง ใหคะแนน 2 คะแนน แนวความคดไมมทงความสรางสรรค กอใหเกดการพฒนาคณภาพชวต ให คะแนน 1 คะแนน คะแนนกจกรรมมความเปนไปได กจกรรมสามารถปฏบตได ในเวลาจากด ใหคะแนน 3 คะแนน กจกรรมสามารถปฏบตได หรอใชเวลาจากดอยางใดอยางหนง ใหคะแนน 2 คะแนน กจกรรมไมสามารถปฏบตได และใชเวลามาก ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนกจกรรมมความเหมาะสม กจกรรมเหมาะกบครอบครว และงบประมาณ ใหคะแนน 3 คะแนน ขาดอยางใดอยางหนงใน 2 อยาง ใหคะแนน 2 คะแนน ไมมทง 2 อยาง ใหคะแนน 1 คะแนน

438

แผนการสอนครงท 15 รายงานผลการจดกจกรรมหนาบานนามอง มสวนสรางครอบครวใหอบอนอยางไร

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถรายงานผลการจดกจกรรมหนาบานนามอง มสวนสรางครอบครว ใหอบอนอยางไรไดอยางถกตอง เนอหา เสนอรายงานผลการจดกจกรรมหนาบานนามอง มสวนสรางครอบครวใหอบอนอยางไร

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา แตละคนไปทาหนาบาน นามอง ใหผลอยางไรบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง รายงานผลการจดกจกรรมหนาบานนามอง มสวนสรางครอบครวใหอบอนอยางไร ขนสอน ผสอนใหผเรยนรายงานผลการจดกจกรรมหนาบานนามอง มสวนสรางครอบครวใหอบอนอยางไร เปนรายบคคล แลวผสอนบนทกคะแนน และสรปผลภาพรวมของรายงานผลการจดกจกรรมหนาบานนามอง มสวนสรางครอบครวใหอบอนอยางไร สอการสอน

แผนขอความสรปผลภาพรวมของรายงานผลการจดกจกรรมหนาบานนามอง มสวนสรางครอบครวใหอบอนอยางไร

การประเมนผล จากการรายงานผลการจดกจกรรมหนาบานนามอง มสวนสรางครอบครวใหอบอนอยางไร

439

เกณฑการประเมนผลการทากจกรรมหนาบาน นามอง (9 คะแนน)

ความรวมมอของคนในครอบครวเกยวกบ

การทากจกรรม หนาบาน นามอง

การจดกจกรรมมสวนในการสรางให

ครอบครว มความอบอน

ความสาเรจของกจกรรม

หนาบาน นามอง ชอ – สกล

3 2 1 3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในครอบครวรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของคนในครอบครวรวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของคนในครอบครวรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนการจดกจกรรมมสวนในการสรางใหครอบครวมความอบอน ทกคนในครอบครวททากจกรรมรสกวามความอบอน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของคนในครอบครวททากจกรรมรสกวา มความอบอน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของคนในครอบครวททากจกรรมรสกวามความอบอน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความสาเรจของการจดกจกรรมหนาบาน – นามอง มความสะอาด สวยงาม ครบถวนตามแนวคด ใหคะแนน 3 คะแนน ขาดอยางใดอยางหนงใน 3 อยาง ใหคะแนน 2 คะแนน ขาด 2 อยางใน 3 อยาง ใหคะแนน 1 คะแนน

440

แผนการสอนครงท 16 การจดกจกรรม “จากครอบครว สชมชน” รวมมอกนปลกปา

อนรกษสงแวดลอม เวลา 2 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถนาเสนอพนธไมและแนวทางการปลกปา ในการจดกจกรรม “จากครอบครว สชมชน” รวมมอกนปลกปา อนรกษสงแวดลอมไดอยางถกตอง

เนอหา การนาเสนอพนธไมและแนวทางการปลกปาการจดกจกรรม “จากครอบครว สชมชน” รวมมอกนปลกปา อนรกษสงแวดลอม

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา เราจะรวมมอกนอนรกษสงแวดลอมไดอยางไรบาง ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การจดกจกรรม “จากครอบครว สชมชน” รวมมอกนปลกปา อนรกษสงแวดลอม ขนสอน ผสอนใหผเรยนดแผนขอความและอธบายเกยวกบพนธไม และแนวทางการปลกปาการจดกจกรรม “จากครอบครว สชมชน” รวมมอปลกปา อนรกษสงแวดลอม แลวใหผเรยนแบงกลมเปน 4 กลม เพอปลกปาไมเบญจพรรณ เชน ตนประด ตนพะยอม ตนนกยง เปนตน แลวผสอนใหผเรยนเสนอพนธไม และแนวทางการปลกปาของแตละกลม แลวผสอนสรปผลพนธไมและแนวทางการปลกปา แลวใหผเรยนหาพรรณไมตามทผเรยนเสนอไว เพอเตรยมปลกปาใหกบชมชนในโอกาสตอไป สอการสอน แผนขอความเกยวกบการจดกจกรรม “จากครอบครว ส ชมชน” รวมมอปลกปา อนรกษ และตวอยางพนธไมทใชในการปลกปา การประเมนผล จากการรายงานผลการนาเสนอพนธไมและแนวทางการปลกปา

441

เกณฑการประเมนผลการนาเสนอพนธไมและแนวทางการปลกปา (9 คะแนน)

ความรวมมอ ในการคดของกลม

ความเหมาะสม ของพนธไม

ความเหมาะสม ของวธการปลกปา ชอ – สกล

3 2 1 3 2 1 3 2 1 คะแนนความรวมมอในการคดของกลม ทกคนในกลมรวมกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมรวมกนคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความเหมาะสมของพนธไม พนธไมเหมาะสมกบปาชมชนมาก ใหคะแนน 3 คะแนน พนธไมเหมาะสมกบปาชมชนพอใชได ใหคะแนน 2 คะแนน พนธไมไมเหมาะสมกบปาชมชน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความเหมาะสมของวธการปลกปา วธการปลกปาเหมาะสมกบพนธไมมาก ใหคะแนน 3 คะแนน วธการปลกปาเหมาะสมกบพนธไมพอใช ใหคะแนน 2 คะแนน วธการปลกปาไมเหมาะสมกบพนธไม ใหคะแนน 1 คะแนน

442

แผนการสอนครงท 17 การจดกจกรรมการปลกปาชมชน ทดแทนปาไมทถกทาลาย

เวลา 2 ชวโมง ……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถปฏบตการเกยวกบกจกรรมการปลกปาทดแทนปาไมทถกทาลาย ไดอยางถกตอง

เนอหา ผเรยนปฏบตการปลกปาทดแทนปาไมทถกทาลาย กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา พวกเราจะปลกปาเพออะไรกน ผเรยนตอบ... ดงนน วนน เราจะมาศกษากนถงเรอง กจกรรมการปลกปาชมชน ทดแทนปาไมทถกทาลาย ขนสอน ผสอนเตรยมพนธไมไวทงหมด 4 ชนด ใหแตละกลมจบสลากวา กลมใดจะไดพนธไมอะไร แลวผสอนใหผเรยนแตละกลมไปปลกปา โดยผสอนสงเกตพฤตกรรมกลมในการปลกปาทดแทนปาไมทถกทาลาย การบาน ใหผเรยนคดรายการอาหารใหครบ 5 หม และเตรยมวสดอปกรณในการทาอาหารชนดนนมาในครงตอไป

สอการสอน ตวอยางของจรงของพนธไม การประเมนผล จากการปฏบตกลม ในการปลกปาทดแทนปาไมทถกทาลาย

443

เกณฑการประเมนผลการปฏบตการปลกปาทดแทนปาไมทถกทาลาย (6 คะแนน)

ความรวมมอ ในการทางานของกลม ผลสาเรจในการปลกปา ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1

คะแนนความรวมมอในการทางาน ทกคนในครอบครวรวมมอกนทางาน ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของคนในครอบครว รวมมอในการทางาน ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของคนในครอบครวรวมกนทางาน ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนผลสาเรจในการปลกปา ปลกปาไดถกตอง เหมาะสม เรยบรอย ใหคะแนน 3 คะแนน ปลกปาไดตามเกณฑ 2 อยางใน 3 อยาง ใหคะแนน 2 คะแนน ปลกปาไดตามเกณฑ 1 อยาง ใหคะแนน 1 คะแนน หมายเหต เกณฑการปลกปา ประกอบดวย 1. ถกตอง 2. เหมาะสม 3. เรยบรอย

444

แผนการสอนครงท 18 การแขงขนการทาอาหารทมคณคาครบ 5 หม ตามหลกโภชนาการ

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………..

จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถ 1. จดรายการอาหารทมคณคาครบ 5 หมตามหลกโภชนาการไดอยางถกตอง 2. แขงขนกนทาอาหารทมคณคาครบ 5 หม ตามหลกโภชนาการไดอยางถกตอง

เนอหา 1. จดรายการอาหารทมคณคาครบ 5 หม ตามหลกโภชนาการ 2. แขงขนกนทาอาหารทมคณคาครบ 5 หม ตามหลกโภชนาการ กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา จากการทผเรยน เรยนเรองอาหารหลก 5 หมไปแลว ผเรยนสามารถจดรายการอาหารใหครบ 5 หมไดไหม ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาแขงขนการทาอาหารทมคณคาครบ 5 หม ตามหลกโภชนาการ ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดตวอยางอาหารทมคณคาครบ 5 หม ตามหลกโภชนาการ 2. ผสอนใหผเรยนสงการบานรายการอาหารใหครบ 5 หม 3. ผสอนใหผเรยนแตละครอบครวมาแขงขนกนทาอาหารทมคณคาครบ 5 หม ทไรเคยงดาว โดยแขงขนการทาอาหารครงละ 5 ครอบครว รวมทงหมด 4 ครง 4. ผสอนใหกรรมการจานวน 3 คน เปนผตดสน 5. ผสอนใหการบานผเรยนแตละคน คดกจกรรมทจะเลนรวมกนในครอบครว และใหเชญชวนคนในครอบครวมารวมกจกรรมในครงตอไป โดยไมจากดจานวน สอการสอน ตวอยางรายการอาหารทมคณคาทางโภชนาการครบ 5 หม การประเมนผล

จากการแขงขนกนทาอาหารทมคณคาครบ 5 หม ตามหลกโภชนาการ

445

เกณฑการประเมนผลการทากจกรรมการแขงขนในการทาอาหาร (7 คะแนน)

คณคาอาหารครบ 5 หม รสชาต ความสนกสนาน ในครอบครว ชอ – สกล

5 4 3 2 1 1 0 1 0 การใหคะแนนการรายการอาหาร รายการอาหารครบ 5 หม ใหคะแนน 5 คะแนน รายการอาหารได 4 หม ใหคะแนน 4 คะแนน รายการอาหารได 3 หม ใหคะแนน 3 คะแนน รายการอาหารได 2 หม ใหคะแนน 2 คะแนน

การใหคะแนนรสชาต รสชาตกลมกลอม ใหคะแนน 1 คะแนน รสชาตไมกลมกลอม ใหคะแนน 0 คะแนน การใหคะแนนความสนกสนานในครอบครว ครอบครวสนกสนานขณะแขงขนทาอาหาร ใหคะแนน 1 คะแนน ครอบครวไมสนกสนานขณะแขงขนทาอาหาร ใหคะแนน 0 คะแนน

446

แผนการสอนครงท 19 การจดกจกรรม “กฬาครอบครว”

เวลา 2 ชวโมง ………………………………………………………………………………………………………. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถจดกจกรรม “กฬาครอบครว” รวมกนไดอยางถกตอง

เนอหา จดกจกรรม “กฬาครอบครว” รวมกนทกครอบครว

กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวา เราจะทากจกรรมอะไรด โดยใชการออกกาลงกาย ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมาศกษากนถงเรอง การจดกจกรรม “กฬาครอบครว” และรบประทานอาหารเยนรวมกน ขนสอน 1. ผสอนใหผเรยนดแผนขอความตวอยางกจกรรมการจดกฬาครอบครว 2. ผสอนใหผเรยนแตละคน นาคนในครอบครวไมจากดจานวนมาจดกจกรรม “กฬาครอบครว” แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมการจดกฬาของแตละครอบครว 3. ผสอนใหผเรยนทกคนรบประทานอาหารเยนรวมกน โดยผสอนเตรยมอาหารเยนไวให สอการสอน แผนขอความตวอยางกฬาทสามารถจดไดในครอบครว การประเมนผล จากการสงเกตความรวมมอของครอบครวในการจดกจกรรม “กฬาครอบครว”

447

แบบสงเกตการณจดกจกรรม “กฬาครอบครว” (9 คะแนน)

ความรวมมอของคนในครอบครวเกยวกบการจดกจกรรมครอบครว

ความสนกสนานในครอบครว

ความสขหรอความอบอนในครอบครว ชอ – สกล

3 2 1 3 2 1 3 2 1 ความรวมมอในการจดกจกรรม 3 หมายถง ทกคนในครอบครวรวมมอกนจดกจกรรม 2 หมายถง มากกวาครงหนงของคนในครอบครวรวมมอกนจดกจกรรม 1 หมายถง นอยกวาครงหนงของคนในครอบครวรวมมอกนจดกจกรรม

ความสนกสนานจากการจดกจกรรม 3 หมายถง ทกคนในครอบครวททากจกรรมรสกสนกสนาน 2 หมายถง มากกวาครงหนงของคนในครอบครวททากจกรรมรสกสนกสนาน 1 หมายถง นอยกวาครงหนงของคนในครอบครวททากจกรรมรสกสนกสนาน ความสขหรอความอบอนในครอบครว 3 หมายถง ทกคนในครอบครวททากจกรรมรสกมความสขหรออบอนในครอบครว 2 หมายถง มากกวาครงหนงของคนในครอบครวททากจกรรม รสกม ความสข หรออบอนในครอบครว 1 หมายถง นอยกวาครงหนง ของคนในครอบครว ททากจกรรมรสกมความสข หรออบอนในครอบครว

448

แผนการสอนครงท 20 สรปความรและประโยชนทไดรบจากการจดกจกรรม

เพอสรางครอบครวอบอน เวลา 2 ชวโมง

……………………………………………………………………………………………………….. จดประสงคเชงพฤตกรรม ผเรยนสามารถสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไปไดอยางถกตอง เนอหา สรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษามาทงหมด กจกรรม ขนนา ผสอนซกถามผเรยนวาจากการทเราศกษากจกรรมกนมาทงหมด 19 ครง ผเรยนไดรบอะไรจากการศกษาครงน ผเรยนตอบ... ดงนน วนนเราจะมา สรปความรจากกจกรรม ตางๆ ทไดศกษาไป ขนสอน ผสอนใหผเรยนดแผนขอความใหผเรยนสรปกจกรรมทศกษา แตละกลมสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป แลวผสอนสงเกตพฤตกรรมกลมและบนทกคะแนน

สอการสอน แผนขอความใหผเรยนสรปกจกรรมทศกษา

การประเมนผล จากการทแตละกลมนาเสนอสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป

449

เกณฑการใหคะแนนการนาเสนอสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป (6 คะแนน)

ความรวมมอ ในการคดของกลม

สามารถสรปความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป ชอ – สกล กลมท

3 2 1 3 2 1

คะแนนความรวมมอในการคดของกลม (3 คะแนน) ทกคนในกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 3 คะแนน มากกวาครงหนงของกลมรวมมอกนคด ใหคะแนน 2 คะแนน นอยกวาครงหนงของกลมรวมกนคด ใหคะแนน 1 คะแนน คะแนนความสามารถในการสรป ความรจากกจกรรมตางๆ ทศกษาไป (19 ครง) (3 คะแนน) สรปความรจากกจกรรมตางๆ ไดรอยละ 100 ใหคะแนน 3 คะแนน สรปความรจากกจกรรมตางๆ ไดรอยละ 60 – 99 ใหคะแนน 2 คะแนน สรปความรจากกจกรรมตางๆ ไดตากวารอยละ 60 ใหคะแนน 1 คะแนน

ภาคผนวก ญ

คะแนนแบบฝกหดรายบคคล

451

ตาราง 17 คะแนนแบบฝกหด ครงท 1 – 20 ของการอานออกและเขยนภาษาไทยได ในแตละครง เปนรายบคคล

คะแนนแบบฝกหด ครงท 1 – 20 กลมตวอยาง ครงท 1

108 คะแนน ครงท 2

40 คะแนน ครงท 3

72 คะแนน ครงท 4

105 คะแนน ครงท 5

40 คะแนน

คนท 1 102 36 66 89 35 คนท 2 96 34 54 88 29 คนท 3 99 35 60 87 32 คนท 4 99 35 62 91 33 คนท 5 101 35 62 89 36 คนท 6 94 35 60 94 36 คนท 7 95 38 63 94 33 คนท 8 98 35 60 86 31 คนท 9 91 38 62 81 27 คนท 10 100 33 64 85 32 คนท 11 101 34 67 89 34 คนท 12 100 38 64 89 32 คนท 13 96 36 61 88 32 คนท 14 100 36 63 84 31 คนท 15 102 38 68 96 37 คนท 16 101 35 63 91 32 คนท 17 102 34 62 84 32 คนท 18 95 37 61 78 31 คนท 19 102 36 60 95 35 คนท 20 96 34 62 87 30

รวมคะแนน 1,970 712 1,245 1,765 650

เฉลย 98.5 35.6 62.2 88.2 32.5

รอยละ 91.2 89.0 86.4 84.0 81.2

452

ตาราง 17 (ตอ)

คะแนนแบบฝกหด ครงท 1 – 20 กลมตวอยาง ครงท 6

57 คะแนน ครงท 7

36 คะแนน ครงท 8

44 คะแนน ครงท 9

46 คะแนน ครงท 10

32 คะแนน

คนท 1 50 31 38 41 30 คนท 2 39 27 30 34 23 คนท 3 46 31 33 35 23 คนท 4 46 30 32 35 23 คนท 5 53 31 36 39 27 คนท 6 53 31 37 40 28 คนท 7 46 27 33 37 25 คนท 8 44 25 30 36 21 คนท 9 38 24 25 28 20 คนท 10 47 27 29 32 22 คนท 11 50 29 29 31 22 คนท 12 46 28 33 34 24 คนท 13 46 24 28 32 21 คนท 14 44 26 29 28 20 คนท 15 53 31 36 43 29 คนท 16 46 28 30 34 22 คนท 17 46 25 31 31 20 คนท 18 45 23 30 29 19 คนท 19 50 30 35 39 27 คนท 20 45 27 31 32 21

รวมคะแนน 933 555 635 690 467

เฉลย 46.6 27.7 31.7 34.5 23.3

รอยละ 81.8 77.0 72.1 75.0 72.9

453

ตาราง 17 (ตอ)

คะแนนแบบฝกหด ครงท 1 – 20 กลมตวอยาง ครงท 11

38 คะแนน ครงท 12

74 คะแนน ครงท 13

135 คะแนน ครงท 14

166 คะแนน ครงท 15

49 คะแนน

คนท 1 34 68 128 150 45 คนท 2 27 58 117 138 39 คนท 3 27 62 119 133 39 คนท 4 27 62 111 135 34 คนท 5 31 65 125 149 41 คนท 6 31 67 126 147 44 คนท 7 30 63 122 143 41 คนท 8 25 55 108 133 34 คนท 9 24 51 105 129 29 คนท 10 26 56 109 129 36 คนท 11 27 52 110 135 41 คนท 12 26 53 110 128 33 คนท 13 26 54 110 129 34 คนท 14 22 47 105 123 31 คนท 15 34 71 122 151 44 คนท 16 25 53 105 131 32 คนท 17 24 54 108 132 33 คนท 18 23 56 108 132 36 คนท 19 32 70 119 147 43 คนท 20 25 57 109 136 37

รวมคะแนน 546 1,174 2,276 2,730 746

เฉลย 27.3 58.7 113.8 136.5 37.3

รอยละ 71.8 79.3 84.2 82.2 76.1

454

ตาราง 17 (ตอ)

คะแนนแบบฝกหด กลมตวอยาง ครงท 16

52คะแนน ครงท 17

33 คะแนน ครงท 18

38 คะแนน ครงท 19

25 คะแนน ครงท 20

21 คะแนน

คะแนนรวม 20 ครง (1, 211 คะแนน)

คนท 1 48 32 33 24 19 1,099 (90.7%) คนท 2 40 28 29 21 18 969 (80.8%) คนท 3 42 25 28 22 16 994 (82.0%) คนท 4 42 26 29 20 16 988 (81.5%) คนท 5 48 26 33 22 19 1,068 (88.1%) คนท 6 49 28 34 23 19 1,076 (88.8%) คนท 7 45 27 31 22 18 1,033 (85.3%) คนท 8 40 24 28 21 17 951 (78.5%) คนท 9 36 22 28 20 15 893 (73.7%) คนท 10 39 27 30 19 17 959 (79.9%) คนท 11 42 26 32 21 17 989 (81.6%) คนท 12 39 25 32 23 16 973 (80.3%) คนท 13 39 26 31 20 16 949 (78.3%) คนท 14 37 21 30 19 15 911 (75.2%) คนท 15 49 29 33 23 19 1,108 (91.4%) คนท 16 41 26 31 19 18 963 (80.3%) คนท 17 38 25 31 20 17 949 (78.3%) คนท 18 40 24 33 19 16 935 (77.2%) คนท 19 50 28 35 22 19 1,074 (88.6) คนท 20 40 26 31 20 18 964 (79.6%)

รวม 844 512 622 420 345 19,845

เฉลย 42.2 26.0 31.1 21.0 17.2 99.2

รอยละ 81.1 77.5 81.8 84.0 82.1 81.9

455

จากตาราง 17 พบวา กลมตวอยางทกคนทาแบบฝกหดการอานออกและเขยนภาษาไทยได ทง 20 ครง ในภาพรวมอยในระดบด คดเปนรอยละ 81.9 เมอพจารณาแตละครงของทกคนกอยในระดบด โดยครงท 1 เรอง อกษรไทยและสระภาษาไทย มคารอยละสงสดอยท 91.2 และครงท 11 เรอง การอานคาทมเครองหมาย - - ๆ มคารอยละตาสดอยท 71.8 และแตละคนมคะแนนรวมของแบบฝกหดทง 20 ครง อยในระดบดเชนกน โดยคนท 15 มคารอยละสงสด คอ 91.4 และคนท 9 มคารอยละตาสด คอ 73.7

456

ตาราง 18 คะแนนแบบฝกหดครงท 1 – 20 การกนอาหารอยางถกตองครบถวนในแตละครง เปนรายบคคล

คะแนนแบบฝกหด กลม ตวอยาง ครงท 1

16 คะแนน ครงท 2

21 คะแนน ครงท 3

16 คะแนน ครงท 4

19 คะแนน ครงท 5

9 คะแนน

คนท 1 15 18 15 17 9 คนท 2 13 16 12 14 8 คนท 3 14 18 12 15 8 คนท 4 14 17 12 16 9 คนท 5 15 17 15 17 9 คนท 6 15 18 15 18 9 คนท 7 15 16 12 16 9 คนท 8 14 15 12 15 9 คนท 9 11 15 12 14 8 คนท 10 13 14 13 15 8 คนท 11 13 17 13 16 9 คนท 12 11 16 12 16 8 คนท 13 13 17 13 14 9 คนท 14 12 16 13 16 9 คนท 15 14 19 15 18 9 คนท 16 14 17 13 16 9 คนท 17 11 16 12 16 9 คนท 18 11 15 12 14 8 คนท 19 15 19 15 18 9 คนท 20 13 19 12 17 8

รวมคะแนน 266 335 260 318 172

เฉลย 13.3 16.7 13.0 15.9 8.6

รอยละ 83.1 79.7 81.2 83.6 95.5

457

ตาราง 18 (ตอ)

คะแนนแบบฝกหด กลม ตวอยาง ครงท 6

11 คะแนน ครงท 7

15 คะแนน ครงท 8

15 คะแนน ครงท 9

24 คะแนน ครงท 10

11 คะแนน

คนท 1 10 15 15 23 10 คนท 2 9 14 13 21 8 คนท 3 9 14 15 22 8 คนท 4 9 13 15 21 9 คนท 5 10 14 13 23 10 คนท 6 10 15 12 23 10 คนท 7 9 12 15 22 9 คนท 8 9 15 12 23 9 คนท 9 9 12 15 21 8 คนท 10 9 15 12 22 9 คนท 11 9 14 12 22 9 คนท 12 9 12 15 21 8 คนท 13 9 14 13 22 9 คนท 14 9 13 15 23 9 คนท 15 10 15 14 24 9 คนท 16 9 12 13 23 9 คนท 17 9 13 14 21 8 คนท 18 9 12 15 21 8 คนท 19 10 13 14 23 10 คนท 20 9 13 15 22 9

รวมคะแนน 185 270 276 443 178

เฉลย 9.25 13.5 13.8 22.15 8.9

รอยละ 84.0 90 92 92.2 80.9

458

ตาราง 18 (ตอ)

คะแนนแบบฝกหด กลม ตวอยาง ครงท 11

11 คะแนน ครงท 12

11 คะแนน ครงท 13 6 คะแนน

ครงท 14 9 คะแนน

ครงท 15 6 คะแนน

คนท 1 10 9 6 8 6 คนท 2 9 10 5 8 5 คนท 3 8 9 5 7 6 คนท 4 9 9 5 8 5 คนท 5 10 10 6 8 6 คนท 6 10 10 6 8 6 คนท 7 9 9 6 8 6 คนท 8 9 9 5 5 5 คนท 9 8 9 5 7 5 คนท 10 9 9 6 7 6 คนท 11 9 9 6 8 5 คนท 12 8 10 5 7 5 คนท 13 9 9 5 7 5 คนท 14 8 9 6 7 5 คนท 15 10 10 6 8 6 คนท 16 9 9 5 7 5 คนท 17 9 9 5 7 5 คนท 18 9 9 5 8 5 คนท 19 9 9 6 8 6 คนท 20 9 9 6 7 5

รวมคะแนน 180 185 110 148 108

เฉลย 9.0 9.2 5.5 7.4 5.4

รอยละ 81.8 84.0 91.6 82.2 90.0

459

ตาราง 18 (ตอ)

คะแนนแบบฝกหด กลมตวอยาง ครงท 16

14 คะแนน ครงท 17 6 คะแนน

ครงท 18 16 คะแนน

ครงท 19 18 คะแนน

ครงท 20 6 คะแนน

คะแนนรวม 20 ครง (260 คะแนน)

คนท 1 13 6 16 17 5 243(93.4%) คนท 2 13 5 11 15 5 214(82.3%) คนท 3 14 5 16 14 4 223(85.7%) คนท 4 13 6 16 15 5 226(86.9%) คนท 5 13 6 16 17 5 240(92.3%) คนท 6 13 6 16 17 6 243(93.4%) คนท 7 13 6 16 17 6 231(88.8%) คนท 8 12 5 11 15 5 214(82.3%) คนท 9 14 5 11 15 5 209(80.3%) คนท 10 13 6 16 15 5 222(85.3%) คนท 11 13 6 16 15 6 227(87.3%) คนท 12 14 5 16 15 5 218(83.%) คนท 13 13 5 11 14 4 215(82.6%) คนท 14 13 5 11 14 4 217(83.4%) คนท 15 13 6 16 17 6 245(94.2%) คนท 16 13 5 11 15 4 218(83.8%) คนท 17 14 6 11 15 5 215(82.6%) คนท 18 13 5 11 14 5 209(80.3%) คนท 19 12 6 16 15 6 239(91.9%) คนท 20 14 6 16 14 4 227(87.3%)

รวมคะแนน 263 111 280 305 100 4,498

เฉลย 13.1 5.5 14.0 15.2 5.0 224.6

รอยละ 93.9 92.5 87.5 84.7 83.3 86.4

460

จากตาราง 18 กลมตวอยางทกคนทาแบบฝกหดการกนอาหารอยางถกตองครบถวนทง 20 ครง ในภาพรวมอยในระดบด คดเปนรอยละ 86.4 เมอพจารณาแตละครงของทกคนกอยในระดบด โดยครงท 5 เรอง ประเภท ตวอยาง และการยกตวอยางการปลกผกอนๆ ทปลอดสารพษ มคารอยละสงสดอยท 95.5 และครงท 2 เรอง การเลอก การเตรยมเมลดพนธ การปลกผก และการดแลหลงปลกผก มคารอยละตาสดอยท 79.7 และแตละคนมคะแนนรวมของแบบฝกหดทง 20 ครง อยในระดบดเชนกน โดยคนท 15 มคารอยละสงสด คอ 94.2 สวนคนท 9 และคนท 18 มคารอยละตาสดเทากน คอ 80.3

461

ตาราง 19 คะแนนแบบฝกหดครงท 1 – 20 ครอบครวมความอบอนในแตละครงเปนรายบคคล

คะแนนแบบฝกหด กลม ตวอยาง ครงท 1

ครงท 2

ครงท 3

10 คะแนน ครงท 4

12 คะแนน ครงท 5

15 คะแนน

คนท 1 ด ด 10 12 15 คนท 2 พอใช พอใช 10 10 12 คนท 3 พอใช พอใช 10 9 12 คนท 4 ด พอใช 10 10 13 คนท 5 ด พอใช 10 12 14 คนท 6 ด ด 10 10 13 คนท 7 ด พอใช 10 12 13 คนท 8 พอใช พอใช 10 10 12 คนท 9 พอใช พอใช 5 9 12 คนท 10 พอใช พอใช 5 9 12 คนท 11 พอใช พอใช 5 9 13 คนท 12 พอใช พอใช 10 10 12 คนท 13 พอใช พอใช 10 10 12 คนท 14 พอใช พอใช 10 10 12 คนท 15 ด ด 10 12 15 คนท 16 พอใช พอใช 10 10 12 คนท 17 พอใช พอใช 5 9 12 คนท 18 พอใช พอใช 5 10 12 คนท 19 ด ด 10 12 14 คนท 20 พอใช ด 10 10 13

รวมคะแนน พอใช พอใช 125 205 255

เฉลย 6.2 10.2 2.7

รอยละ 62.5 85.4 85.0

462

ตาราง 19 (ตอ)

คะแนนแบบฝกหด กลม ตวอยาง ครงท 6

220 คะแนน ครงท 7

10 คะแนน ครงท 8

12 คะแนน ครงท 9

12 คะแนน ครงท 10

12 คะแนน

คนท 1 208 10 11 11 10 คนท 2 174 10 11 9 9 คนท 3 185 10 10 9 9 คนท 4 190 5 10 10 10 คนท 5 194 10 10 10 10 คนท 6 192 10 11 11 10 คนท 7 192 5 12 11 9 คนท 8 191 10 10 10 10 คนท 9 182 10 10 11 11 คนท 10 180 5 12 10 10 คนท 11 186 10 11 10 9 คนท 12 185 10 10 10 9 คนท 13 181 10 10 9 9 คนท 14 170 5 12 10 10 คนท 15 196 10 10 10 10 คนท 16 181 10 11 9 9 คนท 17 177 5 12 10 9 คนท 18 179 5 11 9 9 คนท 19 190 10 10 10 9 คนท 20 183 10 11 10 8

รวมคะแนน 3,716 170 215 199 189

เฉลย 185.8 8.5 10.7 9.9 9.4

รอยละ 84.4 85 89.5 82.9 78.7

463

ตาราง 19 (ตอ)

คะแนนแบบฝกหด กลม ตวอยาง ครงท 11

6 คะแนน ครงท 12

12 คะแนน ครงท 13 6 คะแนน

ครงท 14 9 คะแนน

ครงท 15 9 คะแนน

คนท 1 5 11 5 6 7 คนท 2 4 11 5 6 6 คนท 3 4 10 5 6 7 คนท 4 4 10 5 5 7 คนท 5 6 11 5 6 7 คนท 6 4 10 4 6 6 คนท 7 5 11 5 7 7 คนท 8 5 11 5 6 6 คนท 9 5 11 5 4 5 คนท 10 4 10 5 5 5 คนท 11 4 10 4 6 6 คนท 12 5 11 5 7 7 คนท 13 4 10 4 6 7 คนท 14 4 10 4 6 6 คนท 15 6 11 5 7 7 คนท 16 4 10 4 5 7 คนท 17 4 11 5 4 4 คนท 18 4 10 5 5 5 คนท 19 6 11 5 7 7 คนท 20 4 11 5 5 6

รวมคะแนน 91 211 95 115 125

เฉลย 4.5 10.5 4.7 5.7 6.2

รอยละ 75.8 87.9 79.1 63.8 69.4

464

ตาราง 19 (ตอ)

คะแนนแบบฝกหด กลมตวอยาง ครงท 16

9 คะแนน ครงท 17 9 คะแนน

ครงท 18 7 คะแนน

ครงท 19 9 คะแนน

ครงท 20 6 คะแนน

รวมคะแนน 20 ครง (385 คะแนน)

คนท 1 8 6 5 9 6 355(92.2%) คนท 2 8 5 5 8 6 309(80.2%) คนท 3 8 5 4 6 5 314((81.5%) คนท 4 7 4 5 8 5 318(82.5%) คนท 5 8 6 6 8 6 339(88.0%) คนท 6 7 5 4 8 6 327(84.9%) คนท 7 8 4 5 8 6 330(85.7%) คนท 8 7 6 6 8 5 328(85.1%) คนท 9 7 7 6 7 5 312(81.0%) คนท 10 6 6 4 6 4 298(77.4%) คนท 11 8 6 6 8 5 316(82.0%) คนท 12 7 5 6 8 5 322(83.6%) คนท 13 8 5 6 8 5 314(81.5%) คนท 14 7 5 6 7 4 298(78.1%) คนท 15 7 6 6 7 6 341(89.4%) คนท 16 7 5 5 8 5 312(81.0%) คนท 17 6 6 6 8 4 297(77.1%) คนท 18 7 6 5 8 5 290(75.3%) คนท 19 8 6 6 8 6 335(87.0%) คนท 20 8 5 5 7 4 315(81.8%)

รวมคะแนน 147 109 107 153 103 6,370

เฉลย 7.3 5.4 5.3 7.6 5.1 318.5

รอยละ 81.6 60.5 76.4 85.0 85.8 84.9

465

จากตาราง 19 กลมตวอยางทกคนทาแบบฝกหดครอบครวมความอบอน ทง18 ครง ในภาพรวมอยในระดบด คดเปนรอยละ 84.9 เมอพจารณาการทาแบบฝกหดแตละครงของทกคนอยในระดบดทกครง ยกเวน ครงท 3 การวางแผนการและนาเสนอ และครงท 14 เรอง การจดกจกรรมหนาบานนามอง ครงท 3 การวางแผนการและนาเสนอการทากจกรรมรวมกนในครอบครว ครงท 17 เรอง การจดกจกรรมปลกปาชมชน ทดแทนปาไมทถกทาลาย อยในระดบปานกลาง โดยมคารอยละเรยงจากมากไปหานอย คอ 63.8, 62.5 และ60.5 ตามลาดบ และครงท 8 เรอง การจดกจกรรม “วนพบผสงอาย” การสรางความเขาใจและการดแลผสงอาย มคารอยละสงสดอยท 89.5 และแตละคนมคะแนนรวมของแบบฝกหดทง 18 ครง อยในระดบดเชนกน โดยคนท 1 มคารอยละสงสด คอ 92.2 และคนท 18 มคารอยละตาสด คอ 75.3 สาหรบแบบฝกครงท 1 เรอง ความสาคญของครอบครวทมตอการพฒนาคณภาพชวตของคนเรา ประเมนผลจากการ อธบาย ยกตวอยาง และอภปราย มผทไดระดบด จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 35 และระดบพอใช จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 65 สวนแบบฝกครงท 2 เรอง ลกษณะของครอบครวไทยทพงประสงค และปญหาครอบครวไทยในปจจบน ประเมนผลจากการอธบาย ยกตวอยาง และอภปราย มผทไดระดบด จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 25 และระดบพอใช จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 75

466

ตาราง 20 คะแนนรวมเปนรายกลมในการสอนแตละครง ของการสอนการอานออกและเขยน ภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน และครอบครวมความอบอน

แผนการสอนการอานออกและเขยนภาษาไทยได

การกนอาหารอยางถกตองครบถวน

ครอบครวมความอบอน ครงท

คะแนน เตม

คะแนนทได (รวม 20 คน)

คะแนน เตม

คะแนนทได (รวม 20 คน)

คะแนน เตม

คะแนนทได (รวม 20 คน)

1 2,160 1,970 (91.2%) 320 266 (83.1%) - - 2 800 712 (89.0%) 420 335 (79.7%) - - 3 1,440 1,245 (86.4%) 320 260 (81.2%) 200 125 (62.5%) 4 2,100 1,765 (84.0%) 380 318 (83.6%) 240 205 (85.4%) 5 800 650 (81.2%) 180 172 (95.5%) 300 255 (85%) 6 1,140 933 (81.8%) 220 185 (84.0%) 4,400 3,716 (84.4%) 7 720 555 (77.0%) 300 270 (90%) 200 170 (85.0%) 8 880 635 (72.1%) 300 276 (92%) 240 215 (89.5%) 9 920 690 (75%) 480 443 (92.2%) 240 199 (82.9%) 10 640 467 (72.9%) 220 178 (80.9%) 240 189 (78.7%) 11 760 546 (71.8) 220 180 (81.8%) 120 91 (75.8%) 12 1,480 1,174 (79.3%) 220 185 (84.0%) 240 211 (87.9%) 13 2,700 2,276 (84.2%) 120 110 (91.6%) 120 95 (79.1%) 14 3,320 2,730 (83.2%) 180 148 (82.2%) 180 115 (63.8%) 15 980 746 (76.1%) 120 108 (90%) 180 125 (89.4%) 16 1,040 844 (81.1%) 280 263 (93.9%) 180 147 (81.6%) 17 660 512 (77.5%) 120 111 (92.5%) 180 109 (60.5%) 18 760 622 (81.8%) 320 280 (87.5%) 140 107 (76.4%) 19 500 420 (84%) 360 305 (84.2%) 180 153 (85%) 20 420 346 (82.3%) 120 100 (83.3%) 120 103 (85.8%)

รวม 23,500 19,874 5,200 4,363 7,500 6,330

เฉลย 993.90 218.15 351.66

รอยละ 84.5 83.9 84.4

467

จากตาราง 20 พบวา กลมตวอยาง ทง 20 คน มคะแนนรวมทง 20 ครง ของการอานออกและเขยนภาษาไทยไดคดเปนรอยละ 84.5 รองลงมาคอครอบครวมความอบอน คดเปนรอยละ 84.4 และการกนอาหารอยางถกตองครบถวนคดเปนรอยละ 83.9 เมอพจารณาในแตละครงพบวา การอานออกและเขยนภาษาไทยได มคะแนนแบบฝกหดครงท 1-20 รวมครงละ 20 คน มคารอยละอยระหวาง 71.8 -91.2 คะแนนแบบฝกหดทไดคะแนนนอยทสดคอ เรองการอานคาทมเครองหมาย - - ๆ (71.8) และแบบฝกหดทไดคะแนนสงสดคอ เรองอกษรไทย และสระภาษาไทย (91.2) สวนคะแนนการกนอาหารอยางถกตองครบถวน มคารอยละอยระหวาง 79.7-95.5 คะแนนแบบฝกหดทไดคะแนนนอยทสดคอ เรองการเลอก การเตรยมเมลดพนธ การปลกผก และการดแลรกษาหลงปลกผก (79.7) และแบบฝกหดทไดคะแนนสงสดคอ เรองอาหารหลก 5 หม และการเตรยมแปลงดนปลกผก(95.5) สาหรบครอบครวมความอบอน มคารอยละอยระหวาง 60.5-89.5 คะแนนแบบฝกหดทไดคะแนนนอยทสดคอ เรองการจดกจกรรมการปลกปาชมชนทดแทนปาไมทถกทาลาย (60.5) และแบบฝกหดทไดคะแนนสงสดคอ เรองการจดกจกรรม “วนพบผสงอาย “ การสรางความเขาใจและการดแลผสงอาย (89.5) กลมตวอยาง ผานเกณฑในระดบดทง 20 ครง คอ การอานออกและเขยนภาษาไทยได การกนอาหารอยางถกตองครบถวน สวนครอบครวมความอบอนซงมจานวนแบบฝกหดทเปนคะแนนจานวน 18 ครง ผานเกณฑในระดบด จานวน 15 ครง สวนอก 3 ครงผานเกณฑในระดบปานกลาง เรยงคารอยละจากมากไปหานอย คอ ครงท 14 การจดกจกรรมหนาบานนามอง เพอใหสมาชกในครอบครวทากจกรรมรวมกน (รอยละ 63.6) ครงท 3 การวางแผนการและนาเสนอการทากจกรรมรวมกนในครอบครว (รอยละ 62.5) และครงท 17 การจดกจกรรมการปลกปาชมชน ทดแทนปาไมทถกทาลาย (รอยละ 60.5) ตามลาดบ