กลุ่มงานศัลยกรรมphotharamhosp.go.th › ptrhos › attachments › article › 31 › pdff06.pdf502,000 ราย และม ผ ปวยรายใหมปละ

ผลงานวชาการ โรงพยาบาลโพธาราม ป 2553

105

กลมงานศลยกรรม

ชอผลงาน หนา

ผลการรณรงคการตรวจคดกรองมะเรงเตานมของเจาหนาทสตรโรงพยาบาลโพธาราม 106 พฒนารปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทางดานศลยกรรม 112 การพฒนารปแบบการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดเพอปองกนปอดอกเสบ หอ

ผปวยศลยกรรม 118

การพฒนาอปกรณชวยจดทาผปวยในการผาตดเปลยนขอเขาเทยม งานหองผาตด 126 การพฒนารปแบบการบรการการใหขอมลผรบบรการของแผนกอบตเหตและฉกเฉน 132

ผลของการรณรงคการตรวจคดกรองมะเรงเตานมของเจาหนาทสตรกลมเสยง ในโรงพยาบาลโพธาราม (Effect of Breast Self-Examination Screening of women staff in Photharam Hospital)

องอร พงศพทธชาต*

นาวกา รอดเชอ** ปทมา ชยสทธวงศ*


106

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi – Experimental Study) ชนดกลมเดยววดกอนและหลงการทดลอง

(Pretest-Posttest Design) มวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบความแตกตางของความรของเจาหนาทสตรทเขารวมอบรมเชงปฏบตการเรอง “โรคมะเรงเตานมและการตรวจเตานมดวยตนเอง” และเพอตดตามผลการตรวจเตานมดวยตนเองของเจาหนาทสตรทเขารวมประชมเชงปฏบตการแลว 6 เดอน ด าเนนการในกลมเจาหนาทสตรทมอายตงแต 35 ป ขนไป ในโรงพยาบาลโพธาราม ปงบประมาณ 2552 จ านวน 157 คน เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย แบบประเมนพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเองทพฒนาโดยทมผวจยซงดดแปลงมาจากแบบประเมนพฤตกรรมการตรวจเตานมของรชนกร ทรพยทอง(2550)และแบบประเมนความรการตรวจเตานมดวยตนเองของกรมอนามย

ผลการวจย พบวา คะแนนความรกอนการอบรมเจาหนาทสตรสวนใหญมความรเกยวกบโรคมะเรงและการตรวจเตานมดวยตนเองอยในระดบปานกลาง และหลงการอบรมเจาหนาทสตรสวนใหญมความรเกยวกบ เรองมะเรงเตานมและการตรวจเตานมดวยตนเองอยในระดบสง เมอเปรยบเทยบคาคะแนนเฉลยความรกอนและหลงการอบรมพบวาคะแนนเฉลยกอนและหลงการอบรมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (P – value = .000) โดยคะแนนเฉลยกอนการประชมเชงปฏบตการเทากบ 15.63 คะแนน คะแนนเฉลยหลงการประชมเชงปฏบตการเพมขนเปน 17.09 คะแนน สวนการตดตามพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเองหลงการด าเนนงานแลว 6 เดอน พบวากอนการอบรมเจาหนาทสวนใหญรอยละ 79 ไมเคยตรวจเตานมดวยตนเอง รอยละ 21 มการตรวจเตานมดวยตนเอง ภายหลงอบรม 6 เดอนพบวาเจาหนาทสวนใหญรอยละ 88.5 มการตรวจเตานมดวยตนเอง และเจาหนาทรอยละ 11.5 ไมเคยตรวจเตานมดวยตนเอง แสดงใหเหนวาเจาหนาทสตรมการตรวจเตานมตนเองหลงไดรบการอบรมมากขนซงแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสตทระดบแอลฟาเทากบ .05 สรปไดวาการรณรงคการตรวจเตานมดวยตนเองในครงนเปนกลไกส าคญในการสงเสรมใหเจาหนาทสตรเหนความส าคญของการตรวจเตานมดวยตนเองเพอคนหามะเรงเตานมในระยะเรมแรก ท าใหเจาหนาทปลอดภยจากโรคมะเรงรายและสามารถปฏบตหนาทไดอยางมความสขตอไป ค ำส ำคญ: การตรวจคดกรองมะเรงเตานม การตรวจเตานมดวยตนเอง เจาหนาทสตรกลมเสยง *พยาบาลวชาชพ ช านาญการ โรงพยาบาลโพธาราม **หอหนาหอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม ชอผลงาน : ผลของการรณรงคการตรวจคดกรองมะเรงเตานมของเจาหนาทสตรกลมเสยง ในโรงพยาบาลโพธาราม

(Effect of Breast Self-Examination Screening of women staff in Photharam Hospital) ผวจย: องอร พงศพทธชาต , นาวกา รอดเชอ, ปทมา ชยสทธวงศ หนวยงาน : หอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม

ความเปนมาและความส าคญของปญหา โรคมะเรงเตานมเปนสาเหตการตายอนดบ 1 ของผหญงทวโลก ในป 2548 มผหญงเสยชวตจากมะเรงเตานมถง 502,000 ราย และมผปวยรายใหมปละ 1,200,000 ราย ในสวนของประเทศไทย จากขอมลสถตโรคมะเรงป 2541-2543 พบมผปวยมะเรงเตานมรายใหม 5,854 ราย หรอแสนละ 21 คน สงเปนอนดบ 2 รองจากมะเรงปากมดลก คาดการณวา ในป 2551 ผปวยมะเรงเตานมรายใหม จะเพมเปน 12,000 ราย มากกวามะเรงปากมดลก ซงคาดวามประมาณ 8,000 ราย1และจากสถตของสถาบนมะเรงแหงชาต ป 2549-2550 มผปวยมะเรงเตานมจ านวน 633 และ 879 ราย และมแนวโนมเพมขน


107

เรอย ๆ2 และจากสถตโรงพยาบาลโพธารามพบวามผปวยมะเรงเตานมมารบบรการตรวจรกษาเพมขนโดยในป 2546-2550 พบวามจ านวน 7,28,18,17, และ 22 คน ตามล าดบ

การคนหามะเรงเตานมระยะแรกเรมหรอในระยะตน ๆ เปนวธหนงทจะลดอตราการตายของมะเรงเตานมได อกทงถาตรวจพบในระยะเรมแรกกสามารถใหการรกษาไดเปนผลด การตรวจเตานมดวยตนเอง เปนการเฝาระวงและปองกนมะเรงเตานมในระยะตนๆ ซงเปนวธทสตรทกคนสามารถท าไดงายดวยสองมอตนเอง ท าไดอยางสม าเสมอ ไมสนเปลองเวลาและไมตองใชอปกรณราคาแพง เมอพบความผดปกตจงรบไปพบแพทยเพอตรวจวนจฉยและรกษาอยางมประสทธภาพตอไป แตปจจบนยงไมมขอมลสถานการณการตรวจเตานมดวยตนเองของบคลากรสาธารณสขในพนทเขตสาธารณสขท 4 วาเปนอยางไร และปจจยอะไรทมความสมพนธกบการตรวจเตานมของบคลากรสาธารณสข โดยเฉพาะบคลากรสาธารณสขทปฏบตงานอยในโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไปและโรงพยาบาลชมชน ซงบคลากรกลมนสวนใหญจะเปนสตรอายมากกวา 40 ปขนไป ซงเปนกลมเสยงตอการเกดมะเรงเตานม3,4

กลมงานศลยกรรมไดมการรณรงคการตรวจเตานมดวยตนเองในเจาหนาททสนใจโดยจดอบรมเชงปฏบตการเกยวกบมะเรงเตานมและการตรวจเตานมดวยตนเอง พรอมทงจดตงคลนกเตานม (Breast clinic) ในโรงพยาบาลซงเปนการวางระบบการดแลผทมปญหาเรองโรคทางเตานมอยางเปนรปธรรมและสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงสาธารณสขในการรณรงคการคดกรองมะเรงเตานมเมอป 2551 จากสถตขอมลบคคลากร ป 2551 ของโรงพยาบาลโพธาราม มเจาหนาทสตรทงหมด 603 คน แบงเปนขาราชการ 316 คน พนกงานราชการ 7 คน ลกจางประจ า 84 คน และลกจางชวคราว 196 คนและสมถามเจาหนาทพบวายงมเจาหนาทสตรจ านวนมาก ทไมเคยตรวจเตานมดวยตนเอง และไมตระหนกหรอเหนความส าคญของการตรวจเตานม โดยคดวาตนเองไมนาจะเปนโรคน จงไมสนใจทจะตรวจเตานมดวยตนเอง กลมงานศลยกรรม ไดเหนความส าคญของการคดกรองมะเรงเตานมในเจาหนาทกลมเสยงเพอคนหามะเรงเตานมใหไดในระยะเรมแรกและสงเสรมการตรวจเตานมดวยตนเองในเจาหนาทสตรกลมเสยงใหมการตรวจเตานมอยางสม าเสมอ คณะผวจยจงมความสนใจทจะศกษาพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเองของเจาหนาทสตรทเปนกลมเสยงไดจดท าโครงการรณรงคการตรวจคดกรองมะเรงเตานมในเจาหนาทสตรกลมเสยง ของโรงพยาบาลโพธารามโดยจดอบรมเชงปฏบตการใหความรเกยวกบโรคมะเรงเตานมและการตรวจเตานมดวยตนเองและตดตามการตรวจเตานมของเจาหนาทอยางตอเนองและเปนการสงเสรมสขภาพเจาหนาทใหมสขภาพดไมเปนโรคมะเรงหรอพบวาเปนระยะแรก สามารถรกษาไดหายขาด และมคณภาพชวตทดภายหลงการรกษา สามารถปฏบตหนาทไดอยางดและมความสขตอไป วตถประสงค

1. เพอใหเจาหนาทสตรกลมเสยงในโรงพยาบาลมความรเรองโรคมะเรงเตานมและเหนความส าคญของการตรวจเตานมดวยตนเอง 2. เพอสงเสรมใหเจาหนาทมการตรวจเตานมดวยตนเองทกเดอน

3. เพอศกษาเปรยบเทยบผลการรณรงคผลของการรณรงคการตรวจคดกรองมะเรงเตานมของเจาหนาทสตรกลมเสยง ในโรงพยาบาลโพธารามตอพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเอง

วสดและวธการ การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi – Experimental Study) ชนดกลมเดยววดกอนและหลงการทดลอง (One Group Pretest-Posttest Design)

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร คอ กลมเจาหนาทสตรกลมเสยง ในโรงพยาบาลโพธาราม ระหวางเดอนกรกฎาคม 2552-เดอนกมภาพนธ

2553 จ านวน 157 คน กลมตวอยาง คดเลอกโดยใชประชากรทงหมดเปนกลมตวอยาง (Census)

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย


108

1.แบบประเมนพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเองทพฒนาโดยทมผวจยซงดดแปลงมาจากแบบประเมนพฤตกรรมการตรวจเตานมของรชนกร ทรพยทอง (2550) 5

2.แบบประเมนความรการตรวจเตานมดวยตนเองของกรมอนามย เครองมอทกชนน ามาตรวจสอบความตรงตามเนอหาโดยผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน ไดด าเนนการทดลองใชและ

น ามาปรบปรงแกไข

ขนตอนและวธการด าเนนการวจย 1.จดอบรมเชงปฏบตการเรองโรคมะเรงเตานมและการตรวจเตานมดวยตนเอง 1 / 2 วนโดยมกระบวนการให

ความร การเสรมแรงทางบวก (การใหรางวล การชมเชย) และการเสรมแรงทางลบ(การชใหเหนถงความรนแรงของโรคมะเรงเตานมและผลกระทบตาง ๆทจะเกดขนหากตรวจพบกอนมะเรงทมขนาดของกอนใหญและอยในระยะแพรกระจายแลว) การสาธต การสอนทกษะในการตรวจเตานมดวยตนเอง แจกเอกสาร แผนพบความร และใหแผนปฏทนพกบนทกการตรวจเตานมทกเดอนเพอตดตามพฤตกรรมการตรวจเตานมของเจาหนาท

2.ประเมนผลความรเกยวกบโรคมะเรงเตานมและการตรวจเตานมดวยตนเองกอนและหลงอบรม 3.จดตงคลนกเตานมใหบรการตรวจคดกรองมะเรงเตานมและใหความรทกวนจนทร เวลา 8.30-12.00 น. 4.ประเมนพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเองกอนการอบรมและอก 6 เดอนภายหลงไดรบการอบรม

การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร โดยใชสถตพรรณนา ไดแก จ านวน คารอยละ และคาเฉลย คาสถตไคส

แควร และคาสถต Paired-Sample T-test ทระดบแอลฟา = 0.05 ผลการวจย

ผลการวจยพบวา การรณรงคการตรวจเตานมดวยตนเองดวยการจดอบรมเชงปฏบตการเรอง “โรคมะเรงเตานมและการตรวจเตานมดวยตนเอง” เมอวนท 16-17 กรกฎาคม 2552 ณ หองประชมนราทร โรงพยาบาลโพธาราม ราชบร ท าใหเจาหนาทสตรมความตนตวและเหนความส าคญในการเฝาระวงการตรวจหากอนทเตานมมาก และมารบการตรวจคดกรองกบแพทยมากขน โดยพบวาเจาหนาทสตรสวนใหญรอยละ 37.5 มอายอยระหวาง 41-50 ป รองลงมามอายระหวาง 31-40 ป รอยละ22.7 และอายนอยกวา 31 ปลงไป รอยละ 20.5 มเจาหนาทสตรสนใจตรวจเตานมโดยแมมโมแกรม 15 คน ตรวจพบความผดปกตของเตานม 7 คน พบวาเปนมะเรงในระยะแรก ๆ 3 คน สวนการประเมนผลความรเรองโรคมะเรงกอนและหลงการอบรม พบวากอนการอบรมเชงปฏบตการ เจาหนาทสตรทเขารวมอบรมสวนใหญมระดบความรเกยวกบเรองของโรคมะเรงเตานมอยในระดบปานกลาง รอยละ 52.2 รองลงมาอยในระดบสง รอยละ 24.2 และระดบต า รอยละ 23.6 หลงจากการเขาอบรมเชงปฏบตการแลวพบวา เจาหนาทสตรสวนใหญมระดบความรเกยวกบโรคมะเรงเตานมอยในระดบสง รอยละ 60.2 ระดบปานกลาง รอยละ 24.8 และระดบต า รอยละ 15.0 ดงแสดงรายละเอยดในตารางท 1

ตารางท 1 เปรยบเทยบคะแนนความรเรองโรคมะเรงเตานมและการตรวจเตานมดวยตนเองของเจาหนาทสตรกอนและหลงเขารวมอบรมเชงปฏบตการ

ระดบคะแนน อบรม หลงอบรม

กอนจ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

-ระดบสง -ระดบปานกลาง

-ระดบต า

38 82 37

24.2 52.2 23.6

95 39 23

60.2 24.8 15.0

รวม 157 100 157 100


109

เมอเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความรเกยวกบเรองมะเรงเตานมโดยใช Paired- Samples T – test พบวา คะแนนเฉลยกอนและหลงการอบรมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนเฉลยกอนอบรมเทากบ 15.63 คะแนน หลงอบรมคะแนนเฉลยเทากบ 17.09 คะแนน (คะแนนเตม 20 คะแนน) ดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยความร โดยใชสถต Paired-Sample T-test

คะแนน N Mean S.D. Mean Differences

95% CI P - value

คาคะแนนเฉลยกอนอบรม 157 15.63 1.234 1.46 -1.74 .000** คาคะแนนเฉลยหลงอบรม 157 17.09 1.313 -1.17 สวนการตดตามพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเองหลงการด าเนนงานแลว 6 เดอน พบวากอนการอบรมเจาหนาท

สวนใหญรอยละ 79 ไมเคยตรวจเตานมดวยตนเอง รอยละ 21 มการตรวจเตานมดวยตนเอง ภายหลงอบรม 6 เดอนพบวาเจาหนาทสวนใหญรอยละ 88.5 มการตรวจเตานมดวยตนเอง และเจาหนาทรอยละ 11.5 ไมเคยตรวจเตานมดวยตนเอง แสดงใหเหนวาเจาหนาทสตรมการตรวจเตานมตนเองหลงไดรบการอบรมมากขนซงแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสตทระดบแอลฟาเทากบ .05 ดงแสดงรายละเอยดในตารางท 3 ตารางท 3 เปรยบเทยบพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเองกอนและหลงการอบรมโดยใชสถต Chi-square ทระดบแอลฟา=0.05

พฤตกรรม

กอนการอบรม หลงการอบรม คา Chi-square P-value จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

เคยตรวจเตานม 18 21 124 79 90.51 <.0001 ไมเคยตรวจเตานม 139 88.5 33 11.5

อภปรายผลการวจย

จากผลการวจยในครงน พบวา จากผลการศกษาพบวากอนการอบรมเจาหนาทสตรสวนใหญมความรในการตรวจเตานมดวยตนเองในระดบปานกลางเนองจากสวนใหญเปนบคลากรสาธารณสขยอมมความรเกยวกบเรองของโรคมะเรงเตานมกนอยแลว สวนพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเองพบวายงมการตรวจเตานมดวยตนเองกนนอยมาก เนองจากเจาหนาทสวนใหญคดวาตนเองคงจะไมเปนโรคนจงไมสนใจทจะตรวจเตานมดวยตนเองและสวนใหญยงตรวจเตานมดวยตนเองไมถกตอง ครบถวนซงสอดคลองกบการศกษาของพรพมล คมหมนไวยและคณะ(2549)ทพบวาบคลากรสาธารณสขสวนใหญไดรบความรในการตรวจเตานมจากเอกสาร/แผนพบ/สงพมพ (รอยละ 60.6) โดยมความถในการตรวจเตานมดวยตนเองทกเดอน เพยงรอยละ36.0 ซงกยงนอยกวาเปาหมายทก าหนดส าหรบสตรทวไปทอาย 35 ปขนไปอกดวย (ไมนอยกวารอยละ40.0)ทงยงมความเชอมนตอการตรวจในระดบมากถงมากทสดเพยงรอยละ35.8 เทานน จะเหนวา บคลากรสาธารณสขยงมความรความเขาใจไมถกตอง ขาดความตระหนกและขาดทกษะในการตรวจเตานมตนเอง จงจ าเปนอยางยงทบคลากรสาธารณสขเหลาน จะตองไดรบการพฒนาความรและทกษะ ประสบการณเกยวกบการปองกนโรคมะเรงเตานมใหมากขนโดยการจดอบรม สมมนา ผรบผดชอบและผเกยวของ รวมถงการสงเสรมความร ทศนคต การปฏบตการตรวจเตานมในระยะเรมแรก และการเนนใหสตรเหนถงความส าคญของการตรวจเตานมดวยตนเอง เปนวธการปองกนและควบคมความรนแรงของมะเรงเตานมในสตรได6 ซงการศกษาในครงนพบวาเจาหนาทสตรสวนใหญมความรมากขนภายหลงไดรบการอบรมและฝกทกษะการตรวจเตานมดวยตนเอง โดยนอกเหนอจากการใชกระบวนการเรยนรแลว คณะผวจยไดใชหลกของการเสรมแรงทางบวกและเสรมแรงทางลบในการท าใหเจาหนาทแสดงพฤตกรรมการตรวจเตานมไดอยางสม าเสมอบอยครงขน การเสรมแรงทางบวก (การใหรางวล การชมเชย)และการเสรมแรงทางลบ(การชใหเหนถงความรนแรงของโรคมะเรงเตานมและผลกระทบตาง ๆทจะเกดขนหากตรวจพบกอนมะเรงทมขนาดของกอนใหญและอยในระยะแพรกระจายแลว) จะเหนไดวาภายหลงการอบรมเมอตดตามผลอก 6 เดอนตอมาพบวาเจาหนาทสตรสวนใหญมพฤตกรรมการตรวจเตานมดวยตนเองมากขน


110

กลาวโดยสรปไดวาการรณรงคการตรวจเตานมดวยตนเองในครงนเปนกลไกส าคญในการสงเสรมใหเจาหนาทสตรเหนความส าคญของการตรวจเตานมดวยตนเองเพอคนหามะเรงเตานมในระยะเรมแรก ท าใหเจาหนาทปลอดภยจากโรคมะเรงรายและสามารถปฏบตหนาทไดอยางมความสขตอไป

ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใชประโยชน 1.ส าหรบหนวยงานบรหารพนทวจย คอ โรงพยาบาลโพธาราม ควรสงเสรมสนบสนนการขยายผลการรณรงคและตรวจคดกรองมะเรงเตานมดวยการตรวจเตานมดวยตนเองใหครอบคลมในชมชนตาง ๆ ทอยในเขตรบผดชอบ

2.ส าหรบผสนใจ ควรศกษาแนวคด หลกการ และวธการ ใหเขาใจและปรบเปลยนรปแบบในการรณรงคการตรวจเตานมดวยตนเองใหเหมาะสมกบบรบทของประชาชนและผรบบรการในเขตพนทรบผดชอบ ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ควรมการศกษาวจยตอไปเกยวกบการวจยเชงคณภาพเพอศกษาถงสาเหตและปจจยทท าใหสตรสวนใหญไมเหนความส าคญของการตรวจเตานมดวยตนเอง รวมถงการพฒนายทธวธใหม ๆ ทชวยกระตนใหสตรเหนความส าคญของการตรวจเตานมดวยตนเองอยางตอเนอง กตตกรรมประกาศ

งานวจยนส าเรจลลวงไดดวยความกรณาของผอ านวยการโรงพยาบาลโพธาราม นายแพทยวนชย ลอกาญจนรตน และหวหนาพยาบาล โรงพยาบาลโพธาราม นางสมจตร ศกดสทธกร ทไดใหโอกาสและใหการสนบสนนในการท าวจย ความส าเรจของผลการด าเนนงานทงหลาย เกดจากการไดรบความรวมมอรวมใจอยางดยงจากบคลากรทางการแพทย พยาบาล ศลยแพทย เจาหนาทของโรงพยาบาลโพธารามและผปวยทกทานตลอดระยะเวลาในการด าเนนการวจย จนบรรลวตถประสงคของการศกษาในครงน คณะผวจยจงขอขอบพระคณทกทานมา ณ ทน ขอกราบขอบพระคณ รศ .นพ. สมชาต โตรกษา จากคณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล ทกรณาใหค าแนะน า ตรวจสอบแกไข ปรบปรงเนอหาใหถกตองและครอบคลม ทงยงชวยชแนะแนวทางและใหก าลงใจตลอดมา และสดทาย ขอขอบคณพยาบาลและเจาหนาทของหอผปวยศลยกรรมทกทานทใหความชวยเหลอตลอดการด าเนนการวจยจนส าเรจลลวงดวยด เอกสารอางอง 1. รายงานสถตของกระทรวงสาธารณสข.[ระบบออนไลน]. แหลงทมา http://www.dtam.moph.go.th/

alternative/news/newsblockdetail.php?newsis=2251(5 พ.ย.2552). 2. ขอมลสถตสถาบนมะเรงแหงชาต (2549-2550). 3. พรพมล คมหมนไวยและคณะ(2549).รายงานการวจยการตรวจเตานมดวยตนเองของบคลากรสาธารณสข พนทเขต

สาธารณสขท 4.วารสารสาธารณสขและการพฒนา , ปท 4 ฉบบท 1.หนา 33-43. 4. กระทรวงสาธารณสข (2549). กรมอนามย,ส านกสงเสรมสขภาพ,รายงานการศกษาวจยรปแบบการ

สงเสรมสขภาพสตรในการดแลและปองกนโรคมะเรงเตานม. 5.รชนกร ทรพยทอง(2550). ผลของการควบคมตนเองตอพฤตกรรมการตรวจมะเรงเตานมดวยตนเองของภรรยา

ทหารเรอ. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลผใหญ , บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา.

6. สมใจ วนจกลและวรณวรรณ ผาโคตร .ความสมพนธระหวางความร ทศนคตและการปฏบตเพอการปองกนมะเรงเตานม ของสตรวยเจรญพนธในชมชน. [ระบบออนไลน]. แหลงทมา http://www.kcn.ac.th /research/research_list.htm#29 (18 สงหาคม 2553).

http://www.dtam.moph.go.th/alternative/news/newsblockdetail.php?newsis=2251(5


111

การพฒนารปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทางดานศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม พ.ศ. 2553 THE DEVELOPMENT OF PAIN CONTROL IN POST OPERATIVE

SURGICAL PATIENTS PHOTHARAM HOSPITAL, 2010

ปทมา ชยสทธวงศ , นาวกา รอดเชอ , องอร พงศพทธชาต และปยะรตน สขมล

บทคดยอ

ความปวดหลงผาตดเปนความปวดชนด Acute pain ทท าใหผปวยเกดความทกขทรมานทงในดานรางกายและจตใจ วตถประสงคในการพฒนารปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทางดานศลยกรรมเพอลดความทกขทรมานของผปวยจากความปวดและสงเสรมการฟนสภาพของผปวยหลงผาตด การวจยครงนเปนการวจยและพฒนาเชงทดลอง (Experimental Development Research) กลมตวอยางคอผปวยทไดรบการผาตดในหอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม จ.ราชบร ตงแตวนท 1 พฤษภาคม- 31 สงหาคม 2553 จ านวน 75 ราย ไดรบการดแลตามรปแบบการควบคมความปวดหลงผาตดทผวจยพฒนาขน มการประเมนความปวดซ าหลงปฏบตกจกรรมการบ าบด เปรยบเทยบวเคราะหขอมลโดยใชสถต Paired t-test และใชสถตพรรณนาวเคราะหจ านวน, รอยละและคา เฉลย ผลการวจยพบวาคาเฉลยคะแนนความปวดกอนและหลงการปฏบตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p < 0.05 และอตราความพงพอใจของผปวยตอการดแลความปวดหลงผาตดรอยละ 88.60

สรปไดวา รปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทางดานศลยกรรมทพฒนาขนนเปนรป แบบทดเนองจากเปนรปแบบทผปวยไดรบการดแลแบบองครวมทงดานรางกายและจตใจ พยาบาลไดใกลชดและคนหาปญหาของผปวยไดมากขน สามารถวางแผนการพยาบาลและประเมนผลการพยาบาลไดอยางเปนรปธรรมเปนการน ากระบวนการพยาบาลมาใชในการดแลผปวยไดครอบคลมเพมประสทธผลในการควบคมความปวดและสงเสรมการฟนสภาพของผปวยหลงผาตด เพอใหบรรลเปาหมายในการประกนคณภาพการดแลผปวยหลงผาตดของผปวยศลยกรรมโรงพยาบาลโพธาราม ผวจยขอเสนอแนะใหหนวยงานด าเนนงานการควบคมความปวดหลงผาตดนใหตอเนองและพฒนาระบบใหสมบรณขนจนเปนรปแบบของโรงพยาบาล เพอพฒนาการดแลผปวยทเผชญกบความปวดใหเปนไปในทศทางเดยวกน และเปนนโยบายของโรงพยาบาล สวนขอเสนอแนะในการท าวจยเรองนครงตอไปควรท าวจยเชงปฏบตการ (Action Research) ซงมกระบวน การวจยทเออตอการท าวจยและการปฏบตงานไปพรอมกน ซงจะท าใหไดรปแบบหรอแนวทางปฏบตทสอดคลองกบบรบทและสถานการณของหนวยงานสามารถใชไดในสถานการณจรง ไมใชเปนการน าผลการ วจยจากภายนอกไปประยกตใชในการปฏบตงาน จงไมกอใหเกดปญหาในการน าผลการวจยไปใช ส าหรบในการท าวจยเรองใหมควรมการศกษาวจยทบรณาการรปแบบการดแลผปวยใหครอบคลม Acute pain และ Chronic pain ทงนเพอเพมประสทธภาพการดแลผปวยทงในดานคณภาพและความพงพอใจของผรบบรการ ค ำส ำคญ : การผาตด/ ความปวดหลงผาตด/ การควบคมความปวด/ วจยและพฒนา/ การท าวจยในงานประจ า ชองานวจย : การพฒนารปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทางดานศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม พ.ศ. 2553


112

THE DEVELOPMENT OF PAIN CONTROL IN POST OPERATIVE SURGICAL PATIENTS PHOTHARAM HOSPITAL, 2010

ชอผวจย : ปทมา ชยสทธวงศ , นาวกา รอดเชอ , องอร พงศพทธชาต และปยะรตน สขมล หนวยงาน : หอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม จงหวดราชบร

หลกการและเหตผล ความปวดหลงผาตดเกดจากการบาดเจบและความชอกช าของเนอเยอ ท าใหมการหลงสารเคม Bradykinin และ Serotonin ไปกระตนปลายประสาทรบความรสกไปสไขสนหลงและสงตอไปยงสมองท าใหเกดรบรความรสกปวด (3) ซงมากนอยนนขนอยกบชนดและเทคนคของการผาตด นอกจากนอาการเหนอย ออนเพลย ความวตกกงวล และสภาวะอารมณของผปวยกเปนปจจยทสงเสรมใหการรบรตอความปวดแผลผาตดดวย(6) ความรสกปวดเปนนามธรรม เปนความรสกสวนบคคลทผอนไมอาจหยงรถงระดบความรนแรงวามากนอยเพยงใด ไมมใครสามารถบรรยายไดดเทาตวผปวยเอง(1) ความทกขทรมานและความไมสขสบายจากความปวดจะคกคามตอสขภาพและความผาสกของผปวย(5) ผปวยหลงผาตดมกรสกวาความปวดเปนปญหาทส าคญทสดและตองการขจดออกไป (5) โดยคาดหวงวาบคคลทจะชวยบรรเทาความปวดและดแลใหไดรบความสขสบายคอทมสขภาพ โดยเฉพาะอยางยงพยาบาลทเปนผใกลชดและอยกบผปวยตลอดเวลาจงเปนผทอยในความคาดหวงของผปวยมากทสด การชวยเหลอใหผปวยบรรเทาความทกขทรมานจากความปวดทงดานรางกายและจตใจนน เปนบทบาทอสระในขอบเขตหนาทของพยาบาลทประกอบดวยการประเมนความปวดอยางตอเนอง แสดงถงความเอาใจใสตอความทกขทรมานของผปวยพรอมทงกระตอรอรนในการบ าบดความปวดใหกบผปวยเปนการดแลผปวยแบบองครวม ซงนอกจากจะเพมประสทธภาพการควบคมความปวดแลวยงชวยในการฟนสภาพหลงผาตด และความพงพอใจของผรบบรการ การระงบความปวดทดไดรบการพสจนวาเปนปจจยส าคญอนดบตนๆ ทมผลตอความพงพอใจของผปวยระหวางรบการรกษาอยในโรงพยาบาล(2) บรบทของหนวยงานหอผปวยศลยกรรมสถตผปวยทไดรบการผาตดเฉลย 40 ราย/ เดอน ซงการด าเนนงานในการบ าบดความปวดในผปวยหลงผาตดทผานมามการประเมนความปวดผปวยหลงผาตด แตยงขาดความตอเนองและไมมแนวทางปฏบตทชดเจนในการน าขอมลทไดจากการประเมนและปจจยอนๆ ทเกยวของไปวางแผนการดแลเพอบรรเทาความปวดทมประสทธภาพ ดงนนผวจยจงไดท าการศกษาและพฒนารปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทางดานศลยกรรม เพอควบคมความปวดไมใหรบกวนการใชชวตประจ าวนของผปวยและสงเสรมการฟนสภาพผปวยหลงผาตด

วตถประสงคของการวจย เพอพฒนาการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทางดานศลยกรรม ดวยการประเมนความปวดอยางตอเนองเปน

สญญาณชพทหา และการบ าบดความปวดโดยใชยารวมกบการบ าบดทางการพยาบาลโดยใชทรพยากรทมอย

วสดและวธการ การวจยครงนเปนการวจยพฒนาเชงทดลอง (Experimental Development Research) ชนดกลมเดยว วดกอน- หลง (Pre- test and Post- test Design) ดวยการใชรปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดระหวางวนท 1 พฤษภาคม–31 สงหาคม 2553 เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความปวดระหวางกอนกบหลงการปฏบตและประเมนระดบความพงพอใจของผปวย ประชากร คอผปวยทไดรบการผาตดในหอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม จงหวดราชบร ตงแตวนท 1 พฤษภาคม – 31 สงหาคม 2553 จ านวน 75 ราย ใชประชากรทงหมดเปนกลมตวอยาง เครองมอทใชในการวจย มทงหมด 5 ชนไดแก

1. รปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทางดานศลยกรรมทผวจยพฒนาขน 2. แบบบนทกขอมลของผปวย 3. แบบบนทกคะแนนความปวดและการบ าบดความปวดหลงผาตด 4. แบบประเมนความพงพอใจของผปวยหลงผาตด 5. มาตรวดความปวดแบบตวเลข (Numerical rating scales) เครองมอทกชนไดผานการตรวจสอบความตรงตามโครงสรางและเนอหาจากผเชยวชาญ 3 ทานไดปรบปรงแกไขตาม

ขอเสนอแนะของผเชยวชาญ แลวน าไปทดลองใชกบผปวยหลงผาตดจ านวน 10 ราย กอนน าไปด าเนนการ


113

ขนตอนและวธการ ระยะเตรยมผาตด

1. ซกประวตและบนทกขอมลในแบบบนทกขอมลของผปวย 2. ใหขอมลทถกตองเกยวกบความปวดหลงผาตดและการบ าบดความปวด

ระยะหลงผาตด 1. ประเมนสภาพรางกายและระดบการรสกตวของผปวยหลงผาตด 2. ตรวจสอบขอมลการระงบความรสกขณะผาตด, ยาทผปวยไดรบในหองผาตดและหองพกฟนกอนยายมาหอผปวย 3. ประเมนความปวดของผปวยเปนสญญาณชพทหาโดยใชมาตรวดความปวดแบบตวเลข 4. บนทกคะแนนความปวด (Pain score) ทไดจากการประเมนลงในฟอรมปรอทดวยปากกาสด า ลากเสนกราฟเพอแสดงใหเหนแนวโนมของระดบความปวดของผปวย 5. น าขอมลคาคะแนนความปวดทประเมนไดมาพจารณาเพอปฏบตตามแนวทางควบคมความปวดผปวยหลงผาตดโดยใชยารวมกบการบ าบดทางการพยาบาลไดแกการสรางสมพนธภาพ, การจดทาและกจกรรมการเคลอนไหว, การเบยงเบนความสนใจ, การนวด/ สมผส และดนตรบ าบด

ตารางก าหนดระดบความปวดและการบ าบดความปวด

คะแนนความปวด ระดบความปวด การบ าบดความปวด 1-4 ระดบต า - บรหารยารบประทานบรรเทาปวด

- บ าบดทางการพยาบาล 5-6 ระดบปานกลาง - บรหารยารบประทานหรอยาฉดบรรเทาปวด

- บ าบดทางการพยาบาล - ประเมนความปวดซ าหลงการบ าบด ½ ชวโมง

7-10 ระดบสง - บรหารยาฉดบรรเทาปวด - บ าบดทางการพยาบาล - ประเมนความปวดซ าหลงการบ าบด ½ ชวโมง

การวเคราะหขอมล น าขอมลทไดมาตรวจสอบความถกตองและความครบถวน แลวน าไปวเคราะหทางดานสถตดวยโปรแกรมส าเรจรป

โดยใชคอมพวเตอร ก าหนดระดบนยส าคญทางสถต = 0.05 ดวยคา สถต Paired t-test คณะผวจยรวมกบพยาบาลวชาชพหอผปวยศลยกรรมไดรบการฝกอบรมเปนอยางดเปนผด าเนนการเกบขอมล

ผลการวจย ไดท าการวเคราะหขอมลทเกบรวบรวมไดใน 3 เรอง คอ ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง การเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความปวดกอนและหลงการปฏบต และวเคราะหคาเฉลยและอตราความพงพอใจในภาพรวมของผปวยตอการไดรบบรการตามรปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตด สรปไดวา

1. ขอมลสวนบคคล กลมตวอยางทงหมด 75 ราย เปนเพศชายรอยละ 58.70 เพศหญงรอยละ 41.30 สวนใหญอายต ากวา 30 ป รอยละ 42.66 สถานภาพสมรสครอยละ 53.30 ระดบการศกษาชนประถมเปนสวนใหญรอยละ 58.70

2. เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความปวดกอนและหลงการปฏบตตามรปแบบการควบคมความปวดหลงผาตดมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 (P = 0.00)

3. คาเฉลยระดบความพงพอใจของผปวยตอการควบคมความปวดหลงผาตด Mean = 4.43 และอตราความพงพอใจในภาพรวมรอยละ 88.60 ดงแสดงรายละเอยดโดยน าเสนอดวยตารางตอไปน


114

ตารางท1 เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความปวดระหวางกอนกบหลงการปฏบตตามรปแบบการควบคมความปวดหลงผาตด (n = 75) โดยใชคาสถต Paired t-test คะแนนความปวด Mean S.D. t P - Value

กอนปฏบต 3.89 1.558 14.049 0.00 *

หลงปฏบต 2.35 1.056 P – Value < 0.05

ตารางท 2 แสดงคาเฉลยระดบความพงพอใจของผปวยตอการควบคมความปวดหลงผาตด ล าดบ ขอความ คาเฉลย

1 เมอทานรสกปวดทานตองการใหพยาบาลรบรและใหการชวยเหลอทานบรรเทาปวด 4.64 2 ทานคดวาพยาบาลเอาใจใสคอยสอบถามอาการปวดของทานอยางสม าเสมอ 4.61 3 เมอพยาบาลสอบถามอาการปวดไดอธบายใหทานเขาใจวาตวเลข 0-10 ใชเปนสอแทนความปวดของ

ทานในขณะนน 4.41

4 พยาบาลใหขอมลเรองการควบคมความปวดโดยการใหยาแกปวดรวมกบการบ าบดทางการพยาบาล 4.49 5 ทานคดวาการไดรบยาแกปวดบอยๆ และถเกนไปอาจท าใหเกดอนตรายแกรางกายของทานได 4.04 6 พยาบาลใหค าแนะน าการปฏบตตวทถกตองเพอบรรเทาอาการปวดใหทานรบทราบ 4.52 7 ทานคดวาความปวดของทานลดลงไดดวยการไดรบยาแกปวด 4.40

ล าดบ ขอความ คาเฉลย 8 ทานคดวาความปวดของทานลดลงไดดวยการบ าบดทางการพยาบาล 4.25 9 ทานคดวาการไดรบยาแกปวดรวมกบการบ าบดทางการพยาบาลท าใหทานรสกทเลาปวดมากกวา

การบ าบดทางการพยาบาลหรอไดรบยาเพยงอยางเดยว 4.29

10 ทานรสกพงพอใจตอการดแลเพอบรรเทาปวดโดยรวม 4.72

คาเฉลยในภาพรวม 4.43 อตราความพงพอใจในภาพรวมรอยละ 88.60 อภปรายผลการวจย

จากผลการวจยซงพบวาคาเฉลยคะแนนความปวดกอนและหลงการปฏบต มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ0.05 และอตราความพงพอใจของผปวยตอการควบคมความปวดหลงผาตดรอยละ88.60 แสดงใหเหนวารปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทพฒนาขนสามารถใหบรการผปวยไดอยางมประสทธภาพในการลดความทกขทรมานของผปวยจากความปวดหลงผาตด โดยการใชยารวมกบการบ าบดทางการพยาบาลเปนการเสรมการรกษาอาการปวดใหมประสทธภาพมากยงขน และยงนบไดวาเปนการดแลผปวยแบบองครวมทงดานรางกายและจตใจ การบ าบดทางการพยาบาลทก าหนดไวไดแกการสรางสมพนธภาพ, การจดทาและกจกรรมการเคลอนไหว, การเบยงเบนความสนใจ, การนวด/ สมผส และดนตรบ าบด ซงกจกรรมตางๆ เหลานท าใหพยาบาลไดใกลชดและคนหาปญหาของผปวยไดมากขน สามารถวางแผนการพยาบาลและประเมนผลการพยาบาลไดอยางเปนรปธรรม เปนการน ากระบวนการพยาบาลมาใชในการดแลผปวยไดครอบคลมเพมประสทธภาพในการควบคมความปวด ซงสอดคลองกบงานวจยของ ปรดาภรณ สปากด (2) ทศกษาความร เจตนคตและการปฏบตของพยาบาลในการประเมนและควบคมความปวดในผปวยหลงผาตด กลมตวอยางเปนพยาบาลวชาชพปฏบตงานทงานการพยาบาลศลยศาสตรและศลยศาสตรออโธปดกส ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลศรราช จ านวน 374 คน ผลการศกษาพบวาพยาบาลใหการพยาบาลเพอจดการความปวดในผปวยหลงผาตดไดในระดบด และนอกจากนรปแบบการควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดทพฒนาขนยงชวยสงเสรมการฟนสภาพของผปวยหลงผาตด เพราะความปวดจะท าใหผปวยหลงผาตดไมกลาไอเอาเสมหะออกมา ไมกลาหายใจลกๆ และไมกลาพลกตะแคงตวหรอเคลอนไหวรางกาย(7) การควบคมความปวดในผปวยหลงผาตดจงชวยปองกนการเกดภาวะแทรกซอนหลงผาตดและสงเสรมการฟนสภาพหลงผาตด(4) สวนในดานระบบงานพบวารปแบบการควบคมความปวดหลงผาตดทพฒนาขนชวยใหการ


115

ด าเนนงานมการปฏบตไปในแนวทางเดยวกน และระบบงานมความชดเจนมากขน ผปฏบตงานใหการดแลผปวยไดมประสทธภาพผรบบรการมความพงพอใจ เพอใหบรรลเปาหมายการประกนคณภาพการดแลผปวยหลงผาตดทางดานศลยกรรมโรงพยาบาลโพธาราม ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยครงนไปใชประโยชน ส าหรบพนทวจยและหนวยงานทเกยวของ

1. ขอเสนอแนะส าหรบหอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม ควรด าเนนงานแนวทางการควบคมความปวดหลงผาตดทไดท าในงานวจยครงนใหตอเนองและยงยน พรอมทง

พฒนาระบบใหสมบรณขนจนเปนรปแบบของโรงพยาบาล 2. ขอเสนอแนะส าหรบฝายการพยาบาลโรงพยาบาลโพธาราม ควรน าทางการควบคมความปวดหลงผาตดทไดในงานวจยครงนไปเปนกรณศกษาใหกบหอผปวยอนๆ ของ

โรงพยาบาลในการพฒนางานการดแลผปวยทตองเผชญกบความปวดใหเปนไปในทศทางเดยวกน เปนนโยบายและแนวทางของโรงพยาบาล

ส าหรบการท าวจยครงตอไป การท าวจยเรองเดม เพอใหการพฒนาระบบเปนไปอยางตอเนองและยงยนควรท าวจยเชงปฏบตการ (Action

Research) ซงมกระบวนการวจยทเออตอการท าวจยและการปฏบตงานไปพรอมกนเพอใหไดรปแบบทสอดคลองกบบรบทของหนวยงานและสถานการณทเกยวของ ซงรปแบบหรอแนวทางการปฏบตทเกดขนนนจะสามารถใชไดในสถานการณจรง ไมใชเปนการน าผลการวจยจากภายนอกไปประยกตใชในการปฏบตงาน ซงจะไมกอใหเกดปญหาในการน าผลการวจยไปใช

การท าวจยเรองใหม ควรมการศกษาวจยทบรณาการรปแบบการดแลผปวยใหครอบคลม Acute pain และ Chronic pain เพอเพมประสทธภาพการดแลผปวยทงในดานคณภาพและความพงพอใจของผรบบรการ กตตกรรมประกาศ งานวจยนส าเรจลลวงไดดวยความกรณาจากนายแพทยวนชย ลอกาญจนรตน ผอ านวยการโรงพยาบาลโพธาราม และคณสมจตร ศกดสทธกร หวหนาฝายการพยาบาลโรงพยาบาลโพธาราม ทไดใหโอกาสและใหการสนบสนนในการท าวจย ความส าเรจของผลการด าเนนงานทงหลายเกดจากการไดรบความรวมมออยางดยงจากบคลากรทางการพยาบาลและผปวยทกๆ ทาน ทงนขอขอบพระคณ รศ.นพ.สมชาต โตรกษา หวหนาภาควชาบรหารงานสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล ทกรณาใหค าแนะน าวธการเขยนงานวจยใหถกตองสมบรณมากขน บรรณานกรม 1. เจอกล อโนธารมณ. (2546). การบรรเทาปวดโดยไมใชยา. วารสารพยาบาล. 52, 2: 73-82. 2. ปรดาภรณ สปากด. (2547). ความร เจตนคตและการปฏบตของพยาบาลในการประเมนและควบคมความปวดในผปวย

หลงผาตด. วารสารสภาการพยาบาล. 1, 19: 15-25. 3. พงศภารด เจาฑะเกษตรน. (2547). ความปวด. กรงเทพฯ : บรษทเมดมเดย (ประเทศไทย) จ ากด. 4. องอร พงศพทธชาต. (2546). การเสรมแรงเพอการฟนสภาพในผปวยหลงผาตด. วทยานพนธ

พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลอายรศาสตรและศลยศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

5. Brunner, LS. & Suddarth, DS. (1988). Medical-Surgical Nursing. (6thed). Philadelphia : J.B. Lippincott Company. 6. Luckman, J. & Sorensen ,KC. (1980). Medical-Surgical Nursing A Psycho-physiologic Approach. (2thed).

Philadelphia : W.D. Saunders Company. 7. Potter, P.A., & Perry, A.G. (1995). Foundations in nursing theory and practice. Turin : Mosby.


116

การพฒนารปแบบการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดเพอปองกนปอดอกเสบ หอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม

A Model Development of Bed ridden Patient to prevention from pneumonia

พรทพย บญถนอม, ชวนขวญ สนธภมร, นาวกา รอดเชอ ปทมา ชยสทธวงศ, องอร พงศพทธชาต , สนสา เชยหอม

บทคดยอ

การวจยพฒนาเชงทดลองน มวตถประสงคเพอลดอตราการเกดปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมได พฒนา

รปแบบในการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดใหเปนมาตรฐานเดยวกน โดยใชทรพยากรทมอย และเพอเปรยบเทยบผลการจดกจกรรมการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมได กอนและหลงการน ารปแบบใหมไปด าเนนการ กลมตวอยางเปนผปวย Bed ridden จ านวน 12 คนทเขามารบการรกษาทหอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม ระหวางเดอน พฤษภาคม 2553 ถง สงหาคม 2553 เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แบบบนทกการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมได แบบบนทกการสงเกตกระบวนการใหอาหารทางสายยาง ตรวจสอบความตรงตามโครงสรางและเนอหาจากผเชยวชาญ (CVI =1.0) วเคราะหขอมลโดยใชสถตพรรณนาดวยจ านวน คารอยละ, คาเฉลยและChi-square

ผลการวจยพบวา ผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดหลงไดรบการดแลรปแบบใหม อตราการตดเชอ LRI ลดลงจาก 36.36% ในปทกอนการพฒนา เปน 16.66% ในปทเราพฒนา (คา Chi-square=10.40, p=0.001) และ ผปวยทชวยเหลอตวเองไมได ภายหลงไดรบการดแลรปแบบใหม อตราการตดเชอ LRI ต ากวากอนไดรบการดแลรปแบบใหม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ทเปนเชนนเนองจาก รปแบบใหมของกจกรรมการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมได มการออกแบบไดครอบคลมกจกรรมหลกทมผลตอการปองกนการตดเชอทปอด ซงใหผดแลและสมาชกในครอบครวเขามามสวนรวมกบทมพยาบาล และยงรวมถงการดแลตอเนองทบาน ทสามารถปองกนการกลบมาปวยซ าได

ขอเสนอแนะจากการศกษาครงน คอ ควรมการตดตามผลทเกดขน จากการใชรปแบบใหมนตอเนองเปนระยะ เพอประเมนภาวะLRI และความคงอยของกจกรรม

ค ำส ำคญ: ผปวยทชวยเหลอตวเองไมได ปอดอกเสบ


117

ชองานวจย : การพฒนารปแบบการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดเพอปองกนปอดอกเสบ A Model Development of Bed ridden Patient to prevention from pneumonia ผวจย : พรทพย บญถนอม, ชวนขวญ สนธภมร, นาวกา รอดเชอ

ปทมา ชยสทธวงศ, องอร พงศพทธชาต , สนสา เชยหอม หนวยงาน: หอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม จงหวดราชบร ความเปนมาและความส าคญของปญหา การตดเชอในโรงพยาบาลทพบมากทสด คอ การตดเชอในทางเดนหายใจสวนลาง โดยพบรอยละ 30.3 -31.0 ของการตดเชอในโรงพยาบาลทงหมด (Richard, Edwards, Culver & Gaynes, 2000 ) ในประเทศไทยปอดอกเสบเปนการตดเชอในโรงพยาบาลทพบมากและเปนปญหา 3 อนดบแรกของการตดเชอในโรงพยาบาล มความรนแรงน าไปสการสญเสยชวตและมผลกระทบทางดานเศรษฐกจสง โดยเฉพาะคาปฏชวนะทใชในการรกษา (อะเคอ อณหเลขกะ , 2545) การเกดปอดอกเสบในโรงพยาบาลท าใหอตราตายในผปวยสง (อะเคอ อณหเลขกะ, 2548) การเกดปอดอกเสบพบมากในผปวยทนอนนาน ขาดการดแลทเหมาะสม มการส าลกของเศษอาหาร มาตรการปองกนการตดเชอดงกลาวไดแก การใหการรกษาดวยยาปฏชวนะทเหมาะสมในระยะเรมแรก และใหการพยาบาลดานการปองกนและควบคมการตดเชอทไดมาตรฐาน การปองกนการส าลกและท าความสะอาดในชองปากสามารถลดการเกาะกลมของเชอแบคทเรยในปากและคอ การพลกตะแคงตว การจดทานอนทเหมาะสม สงผลใหลดปอดอกเสบลงได ดงนนการจดกจกรรมเพอดแลผปวยกลมดงกลาวจงเปนเรองทส าคญ การเกดปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดยอมกอใหเกดผลกระทบตอผปวยและครอบครว ผปวยตองรกษาตวในโรงพยาบาลนานขนและท าใหตองใชจางเงนในการรกษาพยาบาลเพมขน จากการศกษาสถานการณการตดเชอปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดในหอผปวยศลยกรรม โรงพยาบาลโพธาราม จงหวดราชบร พบวาในปงบประมาณ 2551- 2552 การตดเชอในระบบทางเดนหายใจสวนลางพบเปนอนดบ 2 รองจากการตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ ปงบประมาณ 2552 ผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดมการตดเชอปอดอกเสบ มระยะเวลาทรกษาอยในโรงพยาบาลเฉลย 41วน คาใชจายทเปนคายาและคาเวชภณฑเฉลย 12,500 บาทและคาใชจายในการรกษาพยาบาลทงหมดเฉลย 131,441 บาท เมอเปรยบเทยบกบผปวยทไมตดเชอ ผปวยทตดเชอปอดอกเสบมระยะเวลาทรกษาอยในโรงพยาบาลนานขน 3 เทา คาใชจายทเปนคายาและคาเวชภณฑเพมขน 3.4 เทา และคาใชจายในการรกษาพยาบาลทงหมดเพมขน 3.5 เทา (สถตโรงพยาบาลโพธาราม, 2552) นอกจากนการเกดปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดยงเกดผลกระทบตอโรงพยาบาลไดแก ปญหาเชอดอยาในโรงพยาบาล ท าใหโรงพยาบาลตองเสยเงนในการท าลายเชอเหลานสงขน เนองจากตองใชยาปฏชวนะราคาแพง ผปวยตองรกษาตวอยในโรงพยาบาลเปนเวลานาน (จฑามาศและคณะ, 2546) สาเหตของปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมได สวนใหญมกเกดจากการส าลกเอาเชอจากทางเดนอาหารเขาไปยงทางเดนหายใจ ซงปจจยเสยงตอการเกดปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดมหลายปจจยเชน การไดรบอาหารทางสายยางและอยในทานอนราบเปนเวลานาน อาจท าใหผปวยเกดการส าลกไดสงขน (Tablan et al., 2004) ซงสาเหตของการตดเชอในโรงพยาบาลสวนหนงเกยวของกบการปฏบตของบคลากรโดยเฉพาะพยาบาล จงมความจ าเปนอยางยงทพยาบาลซงท าหนาทโดยตรงในการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมได ตองมความรและสามารถปฏบตการพยาบาลเพอปองกนปอดอกเสบจากการนอนนานไดอยางถกตอง ไดแก การดแลท าความสะอาดในชองปากและฟน การดแลการจดทานอนและการพลกตะแคงตว การดแลใหไดรบอาหารทางสายยางใหอาหาร การดแลดดเสมหะ การปฏบตการพยาบาลทถกตองและตอเนองสม าเสมอ จะสงผลใหอบตการณการตดเชอจากปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดลดลง จากประสบการณการท างานในหอผปวยศลยกรรมและการวเคราะหสถานการณการเกดปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดพบวา การปฏบตการพยาบาลเพอปองกนปอดอกเสบ ไดแก การดแลความสะอาดในชองปากและฟน


118

การดแลการจดทานอนและการพลกตะแคงตว การดแลการใหไดรบอาหารทางสายยาง การดแลดดเสมหะ ยงมการปฏบตทแตกตางกน ในบางครงพยาบาลไมไดปฏบตตามแนวทางทก าหนดไว อกทงยงไมมคมอการปฏบตทชดเจน ผวจยจงสนใจทจะท าการศกษาการพฒนารปแบบการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดเพอปองกนปอดอกเสบ เพอน าไปเปนแนวทางในการปรบปรงวธการปฏบตและก าหนดใชเปนมาตรฐานหรอคมอการปฏบตการพยาบาลเพอปองกนปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดทรบการรกษาในหอผปวยศลยกรรม เพอน าไปเปนแนวทางในการปรบปรงวธการปฏบตและก าหนดใชเปนมาตรฐานหรอคมอการปฏบตการพยาบาลเพอปองกนปอดอกเสบไดอยางถกตองและมประสทธภาพโดยน ารปแบบทสรางขนไปด าเนนการ ระหวางวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2553 -30 กนยายน พ.ศ. 2553

วตถประสงคของการศกษาวจย 1. เพอพฒนารปแบบในการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดเพอเปนมาตรฐานเดยวกน โดยใชทรพยากรทมอย 2. เพอลดอตราปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมได(Bed ridden) 3. เพอเปรยบเทยบผลการจดกจกรรมการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมได กอนและหลงการน ารปแบบใหมไป

ด าเนนการ สมมตฐานการศกษา อตราการตดเชอปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดหลงการใชรปแบบการดแลแบบใหมต ากวากอนการใชรปแบบการดแลแบบใหม วธการศกษาวจย

แบบการวจย เปนแบบทดลองดวยการวจยพฒนาเชงทดลอง ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร คอ ผปวยทชวยเหลอตวเองไมได จ านวน 12 คน กลมตวอยาง จ านวน 12 คน คดเลอกโดย ใชประชากรทงหมดเปนกลมตวอยาง Intervention ทใชในการวจย คอ รปแบบใหมของการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมได เครองมอทใชในการวจยม 2 สวน คอ ในการศกษาครงนผวจยใชเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลทผวจยสรางขน ส าหรบการศกษาครงนประกอบดวย 1. แบบบนทกขอมลสวนบคคลของผปวย ประกอบดวยขอค าถามดงน อาย ระดบการศกษา สถานภาพ อาชพ รายไดของครอบครว 2. รปแบบทพฒนาขน ไดแก แบบบนทกการสงเกตการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมได เปนแบบบนทกการปฏบตของบคลากรสขภาพ เพอปองกนปอดอกเสบ มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) ซงประกอบดวย รายละเอยดกจกรรมการดแลผปวย 3 หมวด บคลากรสขภาพทปฏบต วน เดอน ป / เวรทสงเกต โดยใชวธลงชอในชองทปฏบตกจกรรมนนๆ

แบบบนทกการสงเกตกจกรรมการดแลผปวย 3 หมวด คอ หมวดท 1 การดแลจดทานอนและการพลกตว จ านวน 3 ขอ (การจดทานอนหงาย/จดทานอนตะแคงซาย/จดทา

นอนตะแคงขวา) หมวดท 2 การดแลท าความสะอาดปากและฟน จ านวน 2 ขอ (การแปรงฟน เชา -เยน/ Mouth care กอนอาหาร

เชา-กลางวน-เยน-กอนนอน) หมวดท 3 การดแลการใหอาหารทางสายยาง จ านวน 3 ขอ (ดดเสมหะในผปวยกอนใหอาหารในผปวยทมเสมหะ/จด

ทานอนศรษะสง30-40องศา กอนใหอาหาร / จดทานอนศรษะสงหลงใหอาหาร 1 ชวโมง) การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ

การตรวจสอบความตรงตามเนอหา (content validity) ด าเนนการดงนโดยการตรวจสอบความตรงตามโครงสรางและเนอหาจากผทรงคณวฒ จ านวน 3 ทานตรวจสอบ ผทรงคณวฒประกอบดวย พยาบาลผช านาญการดานการควบคมการตดเชอในโรงพยาบาล 1 ทาน พยาบาลผช านาญการดานการดแลผปวย 2 ทาน เพอตรวจสอบแกไข และใหขอเสนอแนะเกยวกบความสอดคลองของเนอหา ความชดเจนของภาษาและน ามาปรบปรงแกไข(CVI =1.0) การเกบรวบรวมขอมลการวจย

ผวจยไดแบงขนตอนการเกบรวบรวมขอมล เปน 3 ระยะดงน


119

1. ระยะเตรยมการ ผวจยเตรยมการในดานตางๆ ดงน 1.1 การเตรยมตวผวจย 1.1.1 ดานความร โดยการศกษางานวจยทเกยวของกบแนวคดปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมได

การปฏบตการพยาบาลเพอปองกนปอดอกเสบ การปองกนและควบคมการตดเชอในโรงพยาบาล 1.1.2 การเตรยมความรดานระเบยบวธวจยพฒนาเชงทดลอง โดยศกษาหาความรจากต ารา วารสาร และ

งานวจยเชงพฒนาทดลองทมผศกษาไวแลว 1.1.3 เตรยมตวดานทกษะและเทคนคการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดศกษาเทคนค การสงเกต และฝกการ

วเคราะหขอมลโดยมทปรกษาคอยชแนะ 1.2 การเตรยมผชวยวจย 5 ทาน ซงผชวยผวจยทง 5 ทาน เปนพยาบาลผช านาญการดแลผปวยทชวยเหลอตวเอง

ไมได หอผปวยศลยกรรม 1.2.1 ดานความร ผวจยสอบถามความรความเขาใจเกยวกบการปฏบตการพยาบาลเพอปองกนปอดอกเสบ

ในผปวยทชวยเหลอตวเองไมได ใหความรเพมเตมในสวนทยงไมเขาใจ 1.2.2 ท าความเขาใจในแบบบนทกการสงเกต หลงจากนนผวจยฝกสงเกตและทดลองใชแบบบนทกการ

สงเกตรวมกบผชวยผวจยอก 5ทานจ านวน10 ครงหลงการสงเกตรวมกบผวจยพดคยอธปรายปญหากบผชวยวจยเพอใหเกดความเขาใจทตรงกนมากทสด

1.2.3 จดท าสอการสอน เชน แผนพบ โปสเตอร ตดสตกเกอรในการปรบเตยงใหยกศรษะสง 30 องศา 1.2.4 อบรมพฒนาความรแกเจาหนาทและญาตเกยวกบ การจดทานอน การท าความสะอาดปากและฟน

การใหอาหารทางสายยาง 1.3 ขออนมตโครงการ โดยเขยนโครงการ การพฒนารปแบบการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดเพอปองกนปอดอกเสบ ถงหวหนากลมการพยาบาลเพอขออนมตท าการเกบรวบรวมขอมล น าเครองมอไปทดลองใชและปรบปรงเครองมอกอนทจะน าไปใชเกบรวบรวมขอมลจรง

2. ขนเกบรวบรวมขอมล 2.1 การสงเกตการณปฏบตการพยาบาลเพอปองกนปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมได

2.1.1 ผวจยและผชวยวจยท าการสงเกตหอผปวยศลยกรรมโดยท าการสงเกตการปฏบตของบคลากรสขภาพในการปองกนปอดอกเสบแตละเหตการณตามหมวดตางๆ ทเกดขน ในแตละเวรโดยสงเกตแบบไมมสวนรวมและไมมการใหขอมลยอนกลบจนครบทกกจกรรม

2.1.2 ผวจยและผชวยผวจยบนทกขอมลและตรวจสอบความสมบรณของขอมลทบนทกทกวนและปฏบตเชนนไปจนผปวยจ าหนาย ผวจยรวบรวมและตรวจสอบความสมบรณของขอมลทบนทกรวมกนในแตละกจกรรม

3.ระยะสรปผลและน าเสนอ ในระยะนผวจยจดสนทนากลมเกยวกบปญหาอปสรรคในการปฏบตการพยาบาลเพอปองกนปอดอกเสบ

รวมกบพยาบาลในหอผปวยศลยกรรมจ านวน 17 คน ใชเวลา 1ชวโมง 30 นาท การวเคราะหขอมลการวจย

สถตทใช สถตพรรณนาดวยจ านวน คารอยละ ,คาเฉลย, Chi-square วเคราะหขอมลดงน 1. ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง น ามาแจกแจงความถ คาเฉลย รอยละและสวนเบยงเบนมาตรฐาน 2. การปฏบตการพยาบาลและการบนทกตามเหตการณทสงเกต น ามาแจกแจงความถและรอยละ 3. การเปรยบเทยบความสมพนธของการดแลรปแบบใหมกบการเกด LRI โดยใชสถตทดสอบ Chi-square

ผลการวจย ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

การวจยครงน กลมตวอยางจ านวน 12 คน เปนเพศหญงรอยละ 58.34 เพศชายรอยละ 41.67 สวนใหญมอาย 20-50 ป และ 60 ปขนไปรอยละ 50 ( = 63.25 ป, S.D.=13.77) สถานภาพสมรสค รอยละ 58.33 จบการศกษาระดบ


120

ประถมศกษา รอยละ 91.66 สวนใหญไมไดประกอบอาชพ รอยละ 100 มรายไดเฉลยครอบครวตอเดอน5,000-10,000 บาท รอยละ 66.66 ระยะเวลาเจบปวยนอยกวา 5 ป คดเปนรอยละ100 (ตารางท 1)

ตำรำงท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง (n = 12)

ขอมลทวไป จ านวน (คน) รอยละ เพศ หญง 7 58.34 ชาย 5 41.67 อาย ( = 63.25 ป, S.D.=13.77) 20-50 ป 6 50 60 ปขนไป 6 50 สถานภาพสมรส ค 7 58.34 โสด 5 41.67 ระดบการศกษา ประถมศกษา 11 91.67 มธยมศกษา 1 8.33 อาชพ ไมไดประกอบอาชพ 12 100 รายไดเฉลยของครอบครวตอเดอน ต ากวา 5,000 2 16.67 5,001-10,000 8 66.67 10,001ขนไป 2 16.67 ระยะเวลาการเจบปวย < 5 ป 12 100

กำรปฏบตของพยำบำลเพอปองกนปอดอกเสบ การปฏบตการพยาบาลเพอปองกนปอดอกเสบในผปวยทชวยเหลอตวเองไมได ผวจยขอเสนอผลการศกษาในแตละหมวดดงตอไปน (ตารางท 2) หมวดท 1 การดแลจดทานอนและการพลกตว กลมตวอยางไดรบการปฏบตกจกรรมทงหมด เฉลยคดเปนรอยละ 93.45 หมวดท 2 การดแลท าความสะอาดปากและฟน กลมตวอยางไดรบการปฏบตกจกรรมทงหมด เฉลยคดเปนรอยละ 77.74 หมวดท 3 การดแลการใหอาหารทางสายยาง กลมตวอยางไดรบการปฏบตกจกรรมทงหมด เฉลยคดเปนรอยละ 88.43

ตำรำงท 2 รอยละเฉลยของการปฏบตการพยาบาลในการดแลผปวยจ าแนกตามรายหมวดวธปฏบต

หมวดวธปฏบต รอยละ การดแลจดทานอนและการพลกตว 93.45 การดแลท าความสะอาดปากและฟน 77.74 การดแลการใหอาหารทางสายยาง 88.43

อตรำกำรตดเชอ LRI


121

ผลการศกษาพบวาผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดหลงไดรบการดแลรปแบบใหม อบตการณการตดเชอ LRI ลดลงจาก 36.36% ในปทกอนการพฒนา เปน 16.66% ในปทเราพฒนา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.001 (ตารางท 3)

ตารางท 3 เปรยบเทยบอบตการณการตดเชอ LRI กอนด าเนนการและหลงด าเนนการ

กอนด าเนนการ (พ.ค.-ส.ค.52) หลงด าเนนการ (พ.ค.-ส.ค.53) P-value 4 (36.36%) 2 (16.66%) 0.001

Chi-square=10.40 อภปรายผล ผลการศกษาพบวา ผปวยทชวยเหลอตวเองไมได ภายหลงไดรบการดแลรปแบบใหม อบตการณการตด เชอ LRI ต ากวากอนไดรบการดแลรปแบบใหม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 สรปไดวา ผลการศกษาครงนสอดคลองกบสมมตฐาน คอ อบตการณการตดเชอ LRI ในผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดหลงการใชรปแบบการดแลแบบใหมต ากวากอนการใชรปแบบการดแลแบบใหม ซงสอดคลองกบการศกษาของ Drakulovic et al.(1999) ทศกษาพบวา ปจจยเสยงทท าใหเกดปอดอกเสบในโรงพยาบาล คอ การอยในทานอนหงายราบรวมกบการไดรบอาหารทางสายยาง เชนเดยวกบ การศกษาของ Schallom et al.(2005) ทศกษาพบวา ผปวยทเกดภาวะปอดอกเสบ พลกตวนอยกวาผปวยทไมเกดภาวะปอดอกเสบ และมปจจยอนๆ ทเกยวของกบการเกดปอดอกเสบ ไดแก ความสงของศรษะขณะนอน โดยพบวา คาเฉลยความสงของศรษะผปวยทไมเกดปอดอกเสบ (คาเฉลย = 24.9 องศา) มคามากกวาความสงของศรษะในผปวยทเกดปอดอกเสบ (คาเฉลย = 21.9 องศา) และระยะเวลานอนหงาย ผปวยทเกดปอดอกเสบ มระยะเวลานอนหงายมากกวาผปวยทไมเกดปอดอกเสบ แสดงใหเหนวา การพลกตวบอยๆสามารถลดการเกดภาวะปอดอกเสบได ซงจากการศกษาพบวา ควรพลกตวอยางนอย 4 ครง/วน ระดบความสงของศรษะขณะนอนเฉลยไมควรต ากวา 24.9 องศาและควรนอนหงายไมเกน 15 ชวโมง 40 นาท การทผลการศกษาเปนเชนน เนองมาจาก รปแบบกจกรรมการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดแบบใหม ถกออกแบบใหครอบคลมกจกรรมหลกทจะสงผลตอการปองกนการตดเชอทปอด โดยจ าแนกกจกรรมการพยาบาลออกเปน 3 กจกรรม ดงน การพลกตะแคงตวผปวยทก 2 ชวโมง การท าความสะอาดปากและฟน การจดทานอนกอนและหลงการใหอาหารโดยการน าทง ผดแล และสมาชกในครอบครว เขามามสวนรวมกบทมการพยาบาลพรอมกนทกขนตอนในกระบวนการ ซงนอกจากจะเปนการดแลระหวางอยโรงพยาบาลแลว ยงรวมถงพฤตกรรมการดแลอยางตอเนองทบาน อนสงผลตอการปองกนการกลบมาปวยซ าในโรงพยาบาล

รปแบบเดม รปแบบใหม 1.ยงไมมแนวทางการปฏบตทชดเจน 1.มแนวทางการปฏบตทชดเจน 2.มการปฏบตกจกรรมการพยาบาลไมตอเนอง - การพลกตะแคงตว - การดแลปากและฟนเชา-เยน - การดดเสมหะกอนใหอาหาร - การไขเตยงสงหลงใหอาหาร(ไมมการก าหนดองศา / ระยะเวลา)

2.มการปฏบตกจกรรมการพยาบาลตอเนองและมการลงบนทกตรวจสอบทกขนตอน - การพลกตะแคงตว พลกตะแคงตวทก 2 ชวโมงตอเนองกน - การแปรงฟน เชา-เยน/ Mouth care กอนอาหาร เชา-กลางวน-เยน-กอนนอน) - การดดเสมหะกอนใหอาหาร - การไขเตยงสงหลงใหอาหาร (มการก าหนดองศาเตยง >30-45 / ระยะเวลา 1 ชวโมง)

3.เจาหนาทและญาตไมเหนความส าคญ และขาดความกระตอรอรน ในการจดทานอนพลกตะแคงตว

3.เจาหนาทและญาตเรมเหนความส าคญและใหความรวมมอ

4.ขาดการทบทวน ความรและทกษะ ในการดแลผปวย Bed ridden

4.มการทบทวน ความร ทกษะในการดแลผปวย Bed ridden โดยการสบคนขอมล ความรใหมๆ ใน Internet น ามาใชในการปฏบตการพยาบาล


122

ขอเสนอแนะ ควรมตดตามผลทเกดขนจากการใชรปแบบการดแลใหมเปนระยะเพอประเมนภาวะ LRIและความคงอยของกจกรรม

การน าสงทไดจากการศกษาวจย ครงน ไปใชประโยชน

ส าหรบพนทวจยและหนวยงานทเกยวของควร ไปพฒนาอยางตอเนองจนเปนตวอยางระดบประเทศ ส าหรบการท าวจยตอไปควร มการพฒนาตอเนองในการดแลผปวยทชวยเหลอตวเองไมไดภายหลงจ าหนายกลบบาน กตตกรรมประกาศ

ผศกษาขอขอบพระคณรองศาสตราจารย นายแพทยสมชาต โตรกษา คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล อาจารยทปรกษาในโครงการการท างานวจยในงานประจ าสความเปนเลศ โรงพยาบาลโพธาราม ทกรณาใหขอเสนอแนะทมคณคา ท าใหผศกษาด าเนนงานจนส าเรจดวยด

เอกสารอางอง

จฑามาศ อนทรชย,อะเคอ อณหเลขกะ, วนชย มงตยและสชาดา เหลองอาภาพงศ. 2546. การตดเชอสะแตปฟโลคอคคสออเรยสทดอตอยาเมธซลลนในโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม. จลสารชมรมควบคมโรคตดเชอในโรงพยาบาลแหงประเทศไทย.13(2),19-34.

สถตโรงพยาบาลโพธาราม. 2552. สถตการตรวจรกษาและใหการพยาบาลโรงพยาบาลโพธาราม จงหวดราชบร. อะเคอ อณหเลขกะ.2545. ความรในการปองกนการตดเชอในโรงพยาบาล. พมพครงท 4 .เชยงใหม: โรงพมพมงเมอง. อะเคอ อณหเลขกะและอนวฒน ศภชตกล. 2548. การวนจฉยปอดอกเสบจากการตดเชอในโรงพยาบาล. ในสกญญา เต

ชะโชคววฒนและเพลนพศ กาญจนบรณ (บรรณาธการ). แนวทางการเฝาระวงการตดเชอในโรงพยาบาล. ส านกพฒนาระบบบรการสขภาพกรมสนบสนนบรการสขภาพ:โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

Drakulovic, M. B., Torres, A., Bauer, T. T., Nicolas, J. M., Nogue.S., & Ferrer,M. (1999). Supine body position as a risk factor for nosocomial pneumonia in mechanically ventilated patients: a randomised trial. The Lancet, 354: 1851-1858.

Richard, M.J.,Edwards, J.R., Culver, D.H.,& Gaynes, R.P.2000. Nosocom.al infection in combined medical-surgical intensive care units in the United States. Infection Control and Hospital Epidemiology,21(2), 510-515 Schallom,L.,Metheny,A.,Stewart,J.,Schnelker,R.,Ludwig,J.,Shermam,G.&Tayler,P.(2005). Effect of frequency of manual turning on pneumonia. American Journal of Critical Care. 2005;14: 476-478

Tablan, OC.,Aderson,LJ.,Besser,R.,Bridges,C.,& Hajjeh,R. 2004. Guidelines for preventing health-care-associated pneumonia, 2003 recommendations of the CDC and the healthcare infection control practices advisory committee. Respiratory Care, 49(8), 926-939.


123

การพฒนาอปกรณชวยจดทาผปวยในการท าผาตดเปลยนขอเขาเทยม หองผาตด โรงพยาบาลโพธาราม

ปงบประมาณ 2551 – 2553 Positioning Helper Development for Total Knee Replacement at Photaram Hospital 2551 – 2553

สพตรา แตงฮอ, กญญา ปอมสข และคณะ

บทคดยอ

โรคขอเขาเสอมเปนภาวะทพบไดบอยทสดในคนสงอาย เปนสาเหตใหผสงอายตองทนทกขทรมานจากความเจบปวด การผาตดเปลยนขอเขาเทยมเปนการรกษาทไดผลดทสดและไดรบความนยมอยางมากในประเทศทพฒนา โรงพยาบาลโพธารามมสถตผมารบบรการผาตดเปลยนขอเขาเทยมสงขนทกป ซงถอวาเปนการผาตดใหญ มคาใชจายสง ใชเวลาผาตดประมาณ 1.5 - 2.5 ชวโมง ทาทใชในการท าผาตด คอนอนราบงอเขาขางทท าผาตด ซงเดมใชพยาบาลผชวยผาตดเปนผจบประคองขาผปวยและตองชวยดง Retractor ดวยมออกขาง ทมงานจงคดหาอปกรณทชวยประคองขาใหสามารถงอเขาผปวยไดโดยทไมตองมคนชวยประคองและมการพฒนาอปกรณชวยจดทาใหมคณภาพสงขนเหมาะสมแกการใชงานหางาย สะดวกโดยใชทรพยากรทมอยอยางคมคา และไดท าการศกษาผลของการพฒนามาเปรยบเทยบกนโดยศกษาการผาตดแบบไมใชอปกรณชวยจดทา การใชอปกรณชวยจดทาแบบเกาและแบบใหม ตงแตปงบประมาณ 2551 – 2553 ( เดอนมถนายน ) โดยการท าวจยพฒนากงทดลอง ใชจ านวนผมารบบรการผาตดเปลยนขอเขาเทยมทโรงพยาบาลโพธาราม ทท าการผาตดโดยแพทยทานเดยวกนจ านวน 74 ราย ใชประชากรทงหมดนเปนกลมตวอยางโดยเปนผปวยทไดรบการผาตด โดยไมใชอปกรณชวยจดทาจ านวน 24 ราย ( ป 2551 ) ผปวยทไดรบการผาตดโดยใชอปกรณชวยจดทาแบบเกาจ านวน 23 ราย ผปวยทไดรบการผาตดโดยใชอปกรณชวยจดทาแบบใหมจ านวน 27 ราย วเคราะหขอมลดวยคาสถตพรรณนาและคา T- test เปรยบเทยบแบบเกาและแบบใหม พบวาเมอมการใชอปกรณแบบเกาในการชวยจดทาในการท าผาตดเปลยนขอเขาเทยม สามารถลดเวลาในการผาตดเฉลยจาก 2 .35 ชวโมงเปน 2.23 ชวโมง และเมอมการพฒนาอปกรณชวยจดทาแบบใหมสามารถลดระยะเวลาในการผาตดเฉลย เปน 2 .12 ชวโมง และการใชอปกรณชวยจดทาแบบใหม ท าใหสามารถลดระยะเวลาในการจดทาเฉลยจาก 6.35 นาทเปน 4.05 นาท ( P < 0.001 ) สรปไดวาการพฒนาอปกรณชวยจดทาในการท าผาตดเปลยนขอเขาเทยมโดยการจดหาอปกรณทมในหนวยงานมาใชใหเกดประโยชนสงสด สามารถชวยลดเวลาในการปฏบตงานของทมผาตดลงไดปละประมาณ 5 ชวโมง และยงสามารถลดคาใชจายในการใชวสดสนเปลองลงไดประมาณ 500 - 600 บาทตอป ทมผาตดปฏบตงานไดสะดวกขน ลดอาการปวดเมอยลาของกลามเนอจากการปฏบตงาน ลดปรมาณขยะและสงผลชวยลดภาวะโลกรอนไดดวย เจาหนาททกคนในทมผาตดพงพอใจตออปกรณทใชอยางมาก จงมแนวคดทจะพฒนางานตอไปอยางตอเนอง และขยายผลใหกบหนวยงานหองผาตดโรงพยาบาลอนในโอกาสตอไป ค ำส ำคญ การพฒนาอปกรณชวยจดทาในการผาตดเปลยนขอเขาเทยม การวจยพฒนากงทดลอง


124

ชองานวจย: การพฒนาอปกรณชวยจดทาในการท าผาตดเปลยนขอเขาเทยมในหองผาตด โรงพยาบาลโพธาราม

ปงบประมาณ 2551- 2553 ชอภาษาองกฤษ: Positioning Helper Development for Total Knee Replacement at Photharam Hospital

In 2008 – 2010 ชอผวจย: สพตรา แตงฮอ , กญญา ปอมสข และคณะ หนวยงาน : หองผาตด โรงพยาบาลโพธาราม หลกการและเหตผล โรคขอเสอมเปนภาวะทพบไดบอยทสดในคนสงอาย คาดวามผสงอายทงชายและหญงในประเทศไทยเปนโรคขอเสอมประมาณหกลานคน (รศ.นพ.พชรพล อดมเกยรต : ศนยรวบรวมความรและเทคโนโลยขอเขาขอสะโพก ) โดยมอบตการณของโรคมากขนตามอายทมากขน โดยเฉพาะอยางยงววฒนาการทางการแพทยดขน ชวยใหคนมอายยนมากขน ดงนนโรคขอเขาเสอมจงพบไดบอยขน ซงเปนสาเหตใหผสงอายตองทนทกขทรมานจากความเจบปวดผลการศกษาลาสดจากวารสาร New England Journal of Medicine พบวาผหญงมความเสยงเปนโรคขอเขาเสอมและตองทนทกข ทรมานกบอาการปวดเขามากกวาผชายถง 3 เทา( WWW.Herbalone.net ) จนไมสามารถชวยเหลอตวเองไดดงเดม ท าใหคณภาพของชวตลดลง และยงพบวามผลทางดานจตใจตอผสงอายในลกษณะซมเศรา ซงโดยปกตมกมโรคประจ าตวอนๆ รวมดวย เชน ความดน โลหตสง โรคเบาหวาน โรคหวใจ เปนตน โรคขอเขาเสอม หมายถงภาวะทมความผดปกตในลกษณะการเสอมสภาพของผวกระดกออนภายในขอเขา ตลอดจนมการสญเสยคณสมบตของน าหลอเลยงขอเขาท าใหเกดการเสยดสเวลาเคลอนไหวจนเกดการสกหรอของกระดกออนท าใหกระดกออนในขอเขาบางลงท าใหการท างานของขอเขาผดปกตไป การสกหรอของกระดกออนจะท าใหบรเวณทสกหรอมลกษณะแขงขนผวไมเรยบคลายกบการเปนแผลเปนบรเวณผวหนงซงจะมลกษณะแขง และความยดหยนนอยกวาบรเวณผวหนงปกต ท าใหระหวางการเคลอนไหวจะเกดเสยงดงภายในขอเขาและท าใหเกดการเจบปวดได ในกรณทมการอกเสบภายในขอเขารวมดวย อาจมการสรางน าภายในขอเขาเพมขน ท าใหมอาการขอเขาบวมตง และปวดมากขณะมการเคลอนไหวขอเขา เมอมภาวะเสอมมากขนจนผวกระดกออนสกหรอไปหมด ขอเขาจะเรมโกงงอ และท าใหมอาการปวดทกครงทมการเคลอนไหวโดยเฉพาะอยางยงเวลาลงน าหนก เนองจากกระดกบรเวณขอเขาจะสมผสกนโดยตรงโดยไมมกระดกออนคนกลาง เมอเปนมากขนจนเกดการทรดตวของทงกระดกออน และกระดกขอเขา จะท าใหขอเขามลกษณะโกงงอผดรปเพมขนเรอยๆ จนผปวยไมสามารถเดนได ภาวะโกงงอของขอเขา ซงอาจมลกษณะโกงเขาหรอโกงออกกได แตสวนใหญจะพบลกษณะโกงออกมากกวา หลงจากนนเมอเปนมากขนอก จะเกดการทรดตวของกระดก ขอเขา จะผดรปจนอาจมการเคลอนหลดของขอเขา และมการโกงงอขอเขามากขน ขอเขาจะมลกษณะใหญขนเนองจากมการงอกของกระดกภายในขอเขากบกลามเนอตนขาจะลบลง โดยเปนผลจากการมการเคลอนไหวขอเขาลดลง บางครงอาจมการยดตดของขอเขา ท าใหเหยยดขาไดไมสดหรองอเขาไดนอยลงรวมดวย

การรกษาโรคขอเสอม กอนอนตองทราบกอนวาผสงอายทกคนจะตองเผชญกบปญหาขอเขาเสอมอยางหลกเลยงไมได และหากเกดภาวะขอเขาเสอมขนแลวจะไมสามารถรกษาใหกลบเปนปกตเหมอนเดมได ดงนนการรกษาภาวะขอเขาเสอมจงมจดมงหมายทจะชวยลดความทรมานจากอาการปวดและสามารถใชชวตประจ าวนไดดขน และหาหนทางชวยชะลอความเสอมของขอเขาใหชาทสด การรกษาภาวะขอเขาเสอมสามารถท าไดหลายวธขนอยกบความรนแรงของความเสอมวามากนอยเพยงใด วธการรกษาโรคการรกษาแบงออกเปน 3 วธ คอ 1) การรกษาโดยไมตองใชยา 2) การรกษาโดยการใชยา และ 3) การรกษาโดยการผาตด

การผาตดขอเขาเทยม (Total Knee Arthroplasty)

การผาตดขอเขาเทยมคอ การผาตดสรางผวขอเขาเทยม และเสรมกระดกออนเพอทดแทนผวขอเขาทเสอมสภาพไป โดยกระดกขอเขาและลกสะบายงอยเหมอนเดม ดงนนถาจะเรยกใหถกตองควรเรยกการผาตดชนดนวาเปนการผาตดขอเขา


125

เทยม การผาตดวธนไดรบความนยมอยางมากในประเทศทพฒนา แลวเชนในสหรฐอมรกามการท าผาตดผวขอเขาเทยมปละ 250,000 – 300,000 ราย ในประเทศญปนมการผาตดประมาณปละ 15,000 - 20,000 ราย สวนในประเทศไทยปจจบนมการผาตดปละประมาณเพยง 2,500-3,000 ราย ( Modern Joint.com: We turn your weath back to your best ) ส าหรบโรงพยาบาลโพธารามมการท าผาตด ในป 2549 20 ราย ป2550 26 ราย ป2551 27ราย ป2552 31 ราย และในป 2553 ตงแต เดอนตลาคม – มถนายนจ านวน 29 ราย ( เวชระเบยนสถตยอดผปวยผาตด: โรงพยาบาลโพธาราม ) และพบวามแนวโนมเพมขนทกป เนองจากผลการผาตดดมากขนท าใหผปวยทตองทนทกขทรมานจากภาวะขอเขาเสอมกลาท าผาตดมากขน ประโยชนทไดจากการผาตดผวขอเขาเทยมคอเปนการรกษาทแกไขทปญหาความเสอมภายในขอเขาโดยตรง เพอลดความเจบปวดขอเขา แกไขความโกงงอขอเขาใหกลบมาตรงเหมอนเดม ท าใหสามารถกลบมาเดนไดดวยตวเองอกครง ผปวยจะสามารถชวยตวเองได แมจะอายมากแลวแตสามารถชวยเพมคณภาพชวตทเหลออยทงทางรางกายและจตใจ คาใชจายในการผาตดยงมราคาแพง คอประมาณ 160,000 -180,000 บาทตอขาง ดงนนแพทยจะแนะน าใหรกษาภาวะขอเขาเสอมดวยวธอนกอน หากไมไดผลรวมกบไดรบการตรวจเอกซเรยขอเขาแลวพบวามการเสอมสภาพของผวขอเขาในขนรนแรง จงจะพจารณาแนะน าใหท าผาตดขอเขาเทยม การผาตดเปลยนขอเขาเทยมในโรงพยาบาลโพธารามถอวาเปนการผาตดใหญ ใชเวลาในการผาตดประมาณ 1.5 - 2 . 5 ชวโมงและตองควบคมเวลาการใชทหามเลอด (Tourniquet) ในขณะผาตดไมใหเกน 2ชวโมงเพราะถาเวลาเกน2ชวโมงจะตองท าการ off tourniquet ประมาณ 10-15 นาทกอนแลวคอยเรมตน on tourniquet แลวจงเรมท าการผาตดตอไปไดซงท าใหเสยงตอการเกดภาระแทรกซอนเชนการเสยเลอด และการตดเชอได ดงนนการเตรยมการทดของทมผาตด ความพรอมของอปกรณเครองมอจะมผลส าคญตอระยะเวลาและความส าเรจของการผาตดเปนอยางยง ขนตอนการจดทาในการผาตดกเปนบทบาทของพยาบาลทส าคญ เพอทจะท าใหการผาตดด าเนนไปไดดวยดไมมภาวะแทรกซอน ตามมาตรฐานเชงกระบวนการ งานบรการพยาบาลหองผาตด ( สมาคมพยาบาลหองผาตดแหงประเทศไทย : TPNA.OR.TH) ทาทใชในการท าผาตดเปลยนขอเขาเทยมคอ ทานอนราบ งอเขาขางทท าผาตด เดมทหองผาตดโรงพยาบาลโพธารามใชพยาบาลชวยผาตดหนงคนส าหรบจบประคองขาในทางอเขาขณะท าผาตด บางครงมออกขางกตองชวยดง retractor หรอชวย suction ซงท าใหเกดความไมสะดวกในการปฏบตงาน สงผลใหเกดอาการปวดเมอยลากลามเนอขณะท างานได จากการศกษาพฤตกรรมท างานทสงผลใหเกดความเมอยลากลามเนอของเจาหนาทในโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศรพบวาเจาหนาทมอาการเมอยลาจากการท างานรอยละ 90.91 มอาการปวดเมอยหลงสวนเอวมากทสดรอยละ 58.18 รองลงมาคอปวดเมอยบรเวณไหลและขาสวนลาง รอยละ 40.00 และ 31.82 ตามล าดบ (นนทา การะนนทและคณะ: 2553 ) นอกจากนยง เคยเกดเหตการณขาผปวยลมลงขณะแพทยท าการผาตด ตอมาไดปรบเปลยนใชหมอนทรายวางบนเตยงแลวตดพลาสเตอรใหยดไวกบเตยงผาตดเพอใชยนเทาผปวยใหสามารถขนเขาอยไดพรอมทงมทกนพยงบรเวณตนขาดวย ซงขนตอนในการจดทาคอนขางยงยากและสนเปลอง เสยงตอการเกดการฉกขาดของเบาะเตยงผาตด ไมคอยสะดวกในการปฏบตงานใชเวลามากในการจดทาแตละครง ทางคณะผวจยไดคดหา อปกรณ และวธปฏบต เพอใหการจดทาเพอผาตดเปลยนขอเขาเทยมสามารถท าไดอยางสะดวกรวดเรว ประหยด และผปวยไดรบความปลอดภย ผปฏบตพงพอใจ

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาเปรยบเทยบผลการพฒนาอปกรณทใชในการชวยจดทาผปวยท าผาตดเปลยนขอเขาเทยม 2 เพอพฒนางานในการใหการพยาบาลผปวยผาตด 3. เพอความสะดวก รวดเรวในการปฏบตงาน / ผปวยไดรบความปลอดภย 4. เพอเปนการประหยดใชทรพยากรทมอยอยางคมคา / ลดคาใชจายในหนวยงาน / ลดปรมาณขยะ

วธการวจย เปนการวจยพฒนากงทดลอง (Quasi – Experimental Development Research ) กลมเปรยบเทยบ

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรคอผปวยทมารบการผาตดเปลยนขอเขาเทยมทหองผาตดโรงพยาบาลโพธาราม ในชวงวนท 1 ตลาคม 2550 ถง วนท 30 มถนายน 2553 โดยแพทยผท าผาตดเปนแพทยคนเดยวกน จ านวน 74 ราย ประกอบดวย ผปวยทไดรบการผาตดโดยไมใชอปกรณจดทาจ านวน 24 ราย

ผปวยทรบผาตดโดยใชอปกรณชวยจดทาแบบเกาจ านวน 23 ราย


126

ผปวยทรบการผาตดโดยใชอปกรณชวยจดทาทท าขนมาใหม จ านวน 27 ราย

เครองมอทใชในการวจย 1. แบบบนทกระยะเวลาทใชในการจดทา 2. แบบบนทกเวลาทใชในการท าผาคดเปลยนขอเขาเทยม ( ทะเบยนผาตด )

3. รปแบบการใชหมอนทรายในการจดทาทง 2 แบบ 4. อปกรณทใชในการจดทาท าผาตดเปลยนขอเขาเทยม

ตารางท 1 แสดงอปกรณชวยจดทาในการท าผาตดเปลยนขอเขาเทยม

อปกรณชวยจดทาแบบเกา อปกรณชวยจดทาแบบใหม 1.หมอนทราย 2.ทกนขางเตยงส าหรบพยงตนขา 3.พลาสเตอรเหนยว / กรรไกร

1.หมอนทราย 2.ทกนขางเตยงส าหรบพยงตนขา 3.ผาปลอกหมอนทรายทเยบตดตนตกแกไวแลว

ขนตอนและวธด าเนนการวจย

1. ประชมปรกษาหาอปกรณชวยในการจดทาทเหมาะสมหางาย 2. ประเมนผลอปกรณทใช 3. ปรบปรงอปกรณทใชใหดยงขนสะดวกตอการใชงาน 4. บนทกผลการใชงานของอปกรณในแตละแบบ 5. รวบรวมขอมล 6. ประเมนผลและวเคราะห

การวเคราะหขอมล ใชคาสถตพรรณนา คาเฉลยรอยละ และ T -test

ผลการวจย จากการใชกลมประชากรคอผปวยทมารบการผาตดขอเขาเทยมตงแตวนท 1 ตลาคม 2551 ถงวนท 30 มถนายน 2553 จ านวน 74 คนโดยแบงเปนการผาตดโดยไมใชอปกรณชวยจดทา ใชอปกรณชวยจดทาแบบเกาและใชอปกรณชวยจดทาแบบใหมทพฒนาขน พบวาการผาตดเปลยนขอเขาเทยมโดยใชอปกรณชวยจดทาแบบเกาสามารถลดเวลาในการผาตดเฉลยจาก 2.35 ชวโมงเปน 2.23 ชวโมง และการใชอปกรณชวยจดทาแบบใหม ท าใหระยะเวลาในการผาตดเฉลยเปน 2.12 ชวโมง ตามตารางท 2

ตาราง ท 2 แสดงระยะเวลาในการผาตดเฉลย

ปงบประมาณ ป2551 ไมมอปกรณชวยจดทา

ป2552 ใชอปกรณจดทาแบบเกา

ปงบประมาณ2553 (ต.ค.52- ม.ย. 2553 ) ใชอปกรณชวยจดทาแบบใหม

ระยะเวลาเฉลย ในการท าผาตด

2 ชวโมง 35 นาท 2ชวโมง 23 นาท 2 ชวโมง 12 นาท


127

การใชอปกรณชวยจดทาแบบใหมท าใหสามารถลดระยะเวลาในการจดทาเฉลยจาก 6.35 นาท เปน 4.05 นาท มความแตกตางดานดานเวลาในการจดทา แบบเกาใชระยะเวลาในการจดทาสงสด 6 นาท 55 วนาท ระยะเวลาในการจดทาต าสด 4 นาท 40 วนาท แบบใหมใชเวลาในการจดทา สงสด 4 นาท 20 วนาท ระยะเวลาจดทาต าสด 3 นาท 56 วนาท มความแตกตางท P < 0.001 ตามตารางท 3

ตาราง ท 3 แสดงผลการเปรยบเทยบระยะเวลาในการจดทา

ระยะเวลาในการจดทา คาต าสด คาสงสด X S.D. แบบเกา 4.40 6.55 6.35 .608 แบบใหม 3.56 4.20 4.05 .202

สรปและอภปรายผลการวจย จากการศกษาเปรยบเทยบอปกรณชวยจดทาแบบเกาและแบบใหมทคณะผวจยจดท าขน พบวาผลการใชอปกรณชวยจดทาในการท าผาตดเปลยนขอเขาเทยมแบบใหมใหผลดกวาอปกรณชวยจดทาแบบเกาดงน ดานปรมาณงานมความสะดวกรวดเรว บคลากรชวยผาตดท างานสะดวกขน ดานคณภาพ ทรพยากรทใชหางาย คงทนมในหนวยงาน ลดอาการปวดเมอยลาจากการปฏบตงาน ผปวยปลอดภย ดานระยะเวลา ลดระยะเวลาในการผาตดและการจดทาลง สามารถลดระยะเวลาในการปฏบตงานลง 5 ชวโมงตอป ดานเศรษฐศาสตร ลดการใชวสดสนเปลองประมาณ 500 – 600 บาท ตอป ลดขยะและสงผลชวยลดโรครอนดวย ดานความพงพอใจเจาหนาททมงานผาตดทกคนพงพอใจมากซงจะสอดคลองกบผลการวจยในการใชอปกรณชวยจดทาถายภาพเอกซเรยกระดกขอเขาในทายนรบน าหนกดวยระบบไฮโดรลคของจรานนท สมศร, ณฐพร ชไว และมนญญา พบวา ผปวยผทไดใชอปกรณและนกรงสเทคนคในโรงพยาบาลตวอยาง มความพงพอใจในระดบมากถงมากทสด (จรานนท สมศร, ณฐพร ชไว และมนญญา จงหรด : 2552 )

การน าสงทไดจากการศกษาวจยไปใชประโยชน 1.ส าหรบหนวยงานหองผาตด โรงพยาบาลโพธาราม เมอมการศกษาวจยผลดทเกดขนท าใหมแนวทางในการพฒนางานตอไป มการคดรปแบบการศกษาพฒนางานในการผาตดแผนกอนตอไป และควรมการท าวจยในเรองใหมตอไปเพอเปนการพฒนางานอยางตอเนอง 2.ส าหรบโรงพยาบาลโพธาราม นาจะมการเผยแพรผลการวจยไปยงหนวยงานอน เพอเปนแนวทางในการพฒนางานใหขยายกวางขน 3.ส าหรบการกระทรวงสาธารณสข จะเกดผลดกบหนวยงานถามการไดขยายผลการศกษาวจยเพอใหหองผาตดโรงพยาบาลอนๆไดทราบและน าไปใชในการพฒนางานกจะสามารชวยลดคาใชจาย ใชทรพยากรทมอยอยางคมคาทสด

กตตกรรมประกาศ

การศกษาวจยครงนส าเรจไดดวยดจากการสนบสนนของทานผอ านวยการโรงพยาบาลโพธารามนายแพทยวนชย ลอกาญจนรตน หวหนากลมงานการพยาบาล นางสมจตร ศกดสทธกร ทมงานทปรกษา R2R ของโรงพยาบาลทใหค าปรกษาแนะน ามาตลอด ขอขอบพระคณ รศ.นพ. สมชาต โตรกษา จากคณะสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลยมหดลทกรณาใหความรค าแนะน าและใหก าลงใจตลอดมา นอกจากนความส าเรจทงหมดเกดไดดวยความรวมมอของเจาหนาทหองผาตดและแพทยแผนกศลยกรรมกระดกและขอทกทาน คณะผวจยจงขอขอบพระคณทกๆ ทานมา ณ ทน เอกสารอางอง

จ ารญเกยรต ลลเศรษฐพร ( 2553 ) : คมอโรคขอเขาเสอม กองออรโธปดกส ร.พ.ภมพลอดลยเดช กรมการแพทยทหารอากาศ: Bangkok Health.com.

จรานนท สมศร ,ณฐพร ชไวและมนญญา จงหรด (2552) อปกรณชวยทาถายภาพเอกเรยกระดกเขาในทายนรบน าหนกดวยระบบไอโดรลค มหาวทยาลยนเรศวร จ.พษณโลก


128

พชรพล อดมเกรยรต. ศนยความรและเทคโนโลยการผาตดขอเขา ขอสะโพก www.Herbal One.net: ขอเสอมบรรเทาขอเขาแขงแรง.

สมศกด เหลาวฒนา. ศนยขอมลสขภาพกรงเทพ Bangkok Health.com. สนนทาการะนนทและคณะ.(2553)พฤตกรรมการท างานมสงผลใหเกดความเมอยลากลามเนอของเจาหนาทในโรงพยาบาล

เจาพระยาอภยภเบศร จงหวดปราจนบร. อาร ดนาวร 2553 ศนยขอมลความรและเทคโนโลยการผาตดขอเขาและขอสะโพก ภาควชาออรโธปดกส คณะแพทยศาสตร

จฬาลงกรณ http//WWW.orthochula.com ( 20/08/2010 ) ขอมลเวชระเบยนสถตผปวยผาตดจ านวนผปวยผาตดเปลยนขอเขาเทยมป 2551 - 2553โรงพยาบาลโพธาราม จงหวดราชบร TPNA.or.th : สมาคมพยาบาลหองผาตดแหงประเทศไทย Modern Joint.com : Weturn your weath back to your bes

การพฒนารปแบบการบรการการใหขอมลผรบบรการของแผนกอบตเหตและฉกเฉน โรงพยาบาลโพธาราม A model development of service information in emergency room Photaram hospital

ทพวรรณ จนทรทอง, รตตยา ฐตยานวฒน และคณะ

บทคดยอ

การบรการและการใหขอมลทส าคญกบญาตและผรบบรการผปวยเปนกลไกส าคญหนงของหนวยงานอบตเหตและ

ฉกเฉนซงเปนงานบรการดานหนา ผปวยทมารบบรการในแผนกฉกเฉนนอกจากจะไดรบการรกษาพยาบาลทมประสทธภาพแลว ผรบบรการและญาตควรมสวนรวมในการรบรแนวทางการรบบรการรวมไปถงการรกษาและการตดส นใจ พยาบาลจ าเปนตองใหขอมลทส าคญของการรบบรการและประโยชนของผปวยในดานตางๆ เพอใหเกดความเขาใจและสมพนธภาพทดตอกนระหวางผใหและผรบบรการ โดยพยายามใหขอมลดวยวธการชแจงดวยวาจาแตการทอตราก าลงเจาหนาทไมเพยงพอ การชแจงขอมลดงกลาวไมทวถง ท าใหเกดปญหาขอรองเรยนการบรการมากขน การวจยครงนการวจยศกษาเชงพรรณนาศกษาเปรยบเทยบ เพอพฒนาแนวทางการบรการการใหขอมลผรบบรการทมารบการรกษาในแผนกฉกเฉน กลมตวอยางคอผมารบบรการในแผนกฉกเฉน ซงเปนผบาดเจบประเภทประสบอบตเหต และผปวยทมอาการฉกเฉน (ประเมนคดกรองโดยใชรปแบบการคดกรองดวยใบเขยว) ระหวางวนท 1 มถนายน 2553 ถง31 สงหาคม 2553 อาย20-60 ป จ านวน 150 คน โดยเปรยบเทยบความพงใจในการใหขอมลแบบเดมดวยวาจากบแบบทดลองทพฒนาขน ประเมนความพงพอใจของผรบบรการในการไดรบขอมลเมอมารบบรการแผนกฉกเฉน ประเมนผลขอรองเรยน/อบตการณในเรองความผดพลาดของการใหขอมลผรบบรการในการไดรบขอมล และวเคราะหขอมลโดยสถตพรรณนา (Descriptive analysis)

ผลการวจยพบวา รปแบบการใหขอมลการเขารบบรการของผมารบบรการในแผนกอบตเหตและฉกเฉนแบบใหมขน ทไดแตละ 1 เดอน มาเปรยบเทยบกบรปแบบเดม โดยทมผวจยได ตงขอสรปการประเมนผลส าหรบคะแนนเฉลยอตราความพงพอใจของผรบบรการตอการไดรบขอมลการเขารบบรการ เมอมารบบรการในแผนกฉกเฉนจะมแนวโนมสงกวาเดมคดเปน 90.8 % และการประเมนผลขอรองเรยน/อบตการณในเรองความผดพลาดของการใหขอมลผปวย ทไดรบขอมลการรกษาแบบใหม มลดลงคดเปน 0.37%


129

สรปวารปแบบใหมทพฒนาขนดกวารปแบบเดม เนองจากมการบนทกรายละเอยดชดเจนมวธการน ารปแบบไปด าเนนการทดเปนทยอมรบจากผปฏบตงาน มวธการปฏบตทเปนรายลกษณอกษร งายตอการปฏบตมการตดตามประเมนผลและน าผลไปพฒนารปแบบเปนระยะๆดวยความรวมมอของผปฏบตงาน เปนรปแบบตวอยางโดยใชแนวทางของการท างานประจ าใหเปนงานวจย รวมทงควรน าไปประยกตใชและขยายอยางกวางขวางทงในหนวยงานของโรงพยาบาลโพธาราม และโรงพยาบาลในสงกดกระทรวง ค ำส ำคญ: ผรบบรการ /การใหขอมลรบบรการ /วจยและพฒนา ชองานวจย: การพฒนารปแบบการบรการใหขอมลผรบบรการของแผนกอบตเหตและฉกเฉน โรงพยาบาลโพธาราม ชอภาษาองกฤษ: A model development of service information in emergency room Photaram hospital ผวจย: ทพวรรณ จนทรทอง, รตตยา ฐตยานวฒน และคณะ หนวยงาน: อบตเหตและฉกเฉน โรงพยาบาลโพธาราม ความเปนมาและความส าคญของปญหาในการวจย:

การบรการและการใหขอมลผรบบรการเปนงานส าคญเนองจากเปนภารกจหลกของโรงพยาบาลในการพฒนาระบบบรการทด ซงตองใหญาตผรบบรการมสวนรวมในการรบรขอมลซงน าไปสการทจะท าใหผปวยไดรบความปลอดภยตอชวตมากทสด และสามารถตอบสนองตอความคาดหวงของผรบบรการและญาต ความตองการทงทางดานรางกาย จตใจ การอ านวยความสะดวกอนๆ เพอใหเกดความพงพอใจและประทบใจในการใหบรการ การใหขอมลกบญาตผรบบรการทเขามารบการรกษาแผนกฉกเฉน ถอเปนหวใจส าคญ ตอความเชอมน ความไววางใจ ความพงพอใจ และการตดสนใจในการเลอกบรการ

สาเหตส าคญของการไมเขาใจถงระบบ ขนตอนการรบบรการผปวยแผนกฉกเฉน อนน าไปสการรองเรยนหรอฟองรองของญาตและผรบบรการ ส าหรบหนวยงานอบตเหตและฉกเฉนพบอบตการณความเสยงเรองการใหขอมลการบรการผปวยและญาตคดเปน1.17% และเนองจากในปจจบนประชาชนสามารถรบรขอมลทางการแพทยและสทธมากขน ผรบบรการและญาตมความคาดหวงสง ความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยท าใหการรกษาพยาบาลซบซอนมากขน ความสมพนธทดระหวางบคลากรทางการแพทยกบผรบบรการมลดลง ขาดความ ไววางใจกน( ประเวศ วะส , 2550) รวมทงเจาหนาทไมสามารถใหขอมลไดเพยงพอ เพราะภาระงานทมมากเกนไป สาเหตดงกลาว ถาไดมการเปดโอกาสใหญาตและผรบบรการไดรบทราบขอมล แนวทางการปฏบตตวเมอมารบบรการ จะสามารถน ามาเปนโอกาสพฒนางานบรการได และถาญาตผปวยมความเขาใจขนตอน แนวทางการรกษาผปวยของแพทยตอไป จะชวยลดความรนแรง ของความไมพงพอใจไดระดบหนง

แผนกอบตเหตและฉกเฉน โรงพยาบาลโพธาราม จงหวดราชบร มการพฒนาระบบบรการผปวยทเนนความรวดเรว ปลอดภย และใหความส าคญตอการใหขอมลทเปนประโยชนกบญาตของผรบบรการทเขามารบการรกษาในแผนกฉกเฉนอกดวย ผวจยจงสนใจพฒนาแนวทางการใหขอมลกบผรบบรการทเขามารบบรการในแผนกฉกเฉนและเพอน าไปสการ เปนผใหบรการทางดานสภาพทดและไดมาตรฐานเปนทพงพอใจแกผรบบรการ

วตถประสงคการวจย: 1. เพอเพมระดบความพงพอใจของผรบบรการในการบรการการใหขอมลของแผนกอบตเหตและฉกเฉน 2. เพอพฒนาแนวทางการบรการและการใหขอมลกบผรบบรการทเขามารบบรการในแผนกฉกเฉน 3. เพอลดระดบความเสยงในการฟองรอง รองเรยน ของผมารบบรการ

วสดและวธการวจย: แบบวจย เปนการวจยเชงพรรณนา ( Descriptive Research) โดยการศกษาเปรยบเทยบ เพอพฒนารปแบบการบรการการใหขอมลผรบบรการของหนวยงานอบตเหตฉกเฉน โรงพยาบาลโพธาราม


130

ประชากร คอ ผมารบบรการในแผนกอบตเหตและฉกเฉน โรงพยาบาลโพธาราม ซงเปนผบาดเจบประเภทประสบอบตเหต และผปวยทมอาการฉกเฉน(ประเมนคดกรองโดยใชรปแบบการคดกรองดวยใบเขยว) ทไดรบขอมลโดยใชแนวทางการใหขอมลผรบบรการทมารบการรกษาในแผนกฉกเฉน ตงแตวนท 1 มถนายน2553ถง 31 สงหาคม 2553 อาย20-60 ป จ านวน 150 คน

กลมตวอยาง จ านวน150 คนโดยใชประชากรทงหมดเปนกลมตวอยาง

Intervention ทใชในการวจย คอ รปแบบการพฒนาการบรการการใหขอมลผรบบรการของแผนกอบตเหตและฉกเฉน (แบบเดม) และแบบทไดพฒนาขน โดยผานความเหนชอบจากคณะกรรมการพฒนางานอบตเหตฉกเฉน

เครองมอทใชในการวจย ม 4 ชน คอ 1. คมอพฒนาแนวทางการใหขอมลกบผรบบรการทเขามารบการรกษาในแผนกฉกเฉนทมผวจยและบคลากรพยาบาลในแผนก

ฉกเฉนไดพฒนาขนโดยผานความเหนชอบจากหวหนาฝายการพยาบาล 2. แบบประเมนความพงพอใจของผรบบรการตอการบรการการใหขอมลของผรบบรการทมารบการรกษาในแผนกฉกเฉนใน

แบบเดม 3. แบบประเมนความพงพอใจของผรบบรการในการใชชองทางใหมในการบรการและการใหขอมลกบผรบบรการทมารบการ

รกษาในแผนกฉกเฉน 4. ใบรบแจงขอรองเรยน หรออบตการณในเรองความผดพลาดของการใหขอมลและการบรการผปวย

ขนตอนและวธการเกบขอมลมดงน ขนตอนท 1. การศกษาสถานการณเดม การทบทวนรปแบบเดมของการใหขอมลกบผมารบบรการทเขามารบการรกษาในแผนกฉกเฉน ขนตอนท 2. การก าหนดรปแบบการใหขอมลกบผมารบบรการทเขามารบการรกษาในแผนกฉกเฉน ขนตอนท 3. การเตรยมความพรอมในหนวยงาน เขาประชมและชแจง ความส าคญขนตอนในชองทางการใหขอมลแบบใหม และการสนบสนนจากผเกยวของ เพอใหเกดความพรอมดานบคลากร และระบบบรหารจดการ ประกอบดวย

3.1 ชแจงขนตอนมารบบรการจากคมอพฒนาแนวทางการใหขอมลกบผมารบบรการทเขามารบการรกษาในแผนกฉกเฉน ใหทราบเบองตนโดยอธบายตามแผนchart หนาหองฉกเฉน

3.2 การยนบตรประจ าตวผปวยโดยญาต เมอผปวยมาถงแผนกฉกเฉน โรงพยาบาลโพธาราม 3.3 การแจกคมอการปฏบตตนเมอมารบการรกษาทหองฉกเฉนใหกบผปวยและญาตพรอมทงอธบายชแจงขอมลท

ผรบบรการไมเขาใจ ( เพอความสะดวกรวดเรว ในการมารบบรการครงตอไป ) 3.4 การซกประวตอาการแรกรบ อาการเจบปวยในอดต ประวตการแพยา แพอาหาร ทไดจากผปวยใหประวตเองและ

ญาตเปนผใหประวตโดยพยาบาลคดกรองผปวย 3.5 การลงบนทกกจกรรมการพยาบาลทผปวยไดรบ 3.6 การประเมนผลการรกษาจากแพทยซงจะมการแจงใหผปวยและญาตไดรบทราบเพอเปนการรบร

ขอมลและเพอตดสนใจเลอกแนวทางการรกษาตอไป ขนตอนท 4. การประสานความรวมมอผเกยวของและสหสาขาวชาชพ ขนตอนท 5. การนเทศ ตดตามและประเมนผล

การวเคราะหขอมล: น าขอมลทไดมาตรวจสอบความถกตองและความครบถวนแลวน าไปวเคราะหดวยโปรแกรมคอมพวเตอร ใชสถตพรรณนา ดวยจ านวน รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

สถตทใช สถตพรรณนา( Descriptive analysis) ดวยจ านวน รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน


131

ผลการวจย: จากการประเมนผลการท างานทก 1 เดอน ตามระยะเวลาทก าหนด พบความพงพอใจของผมารบบรการทไดรบขอมลการบรการในแผนกฉกเฉน, ผลขอรองเรยน/อบตการณในเรองความผดพลาดของการใหขอมลผปวย ดงตารางท 1-4 ตารางท 1 แสดงอตราความพงพอใจผมารบบรการตอการไดรบขอมลการเขารบบรการในแผนก ฉกเฉน (แบบเดม) ดวยคารอยละ

เครองมอในการประเมน ครงท 1 ( มถนายน 2552)

ครงท 2 (กรกฎาคม 2552)

ครงท3 ( สงหาคม

2552)

คาเฉลย

ความพงพอใจของผรบบรการตอการใหขอมลการบรการ (%) (กอนด าเนนการ)

75

78.5

75.5

76.3

จากตารางท 1 พบวาผมารบบรการในแผนกฉกเฉนมความพงพอใจตอการไดรบขอมลเมอเขามารบการ รกษาในแผนฉกเฉน อยในเกณฑ ปานกลางและคาคะแนนไมแตกตางกนในการประเมนแตละครง คะแนนเฉลย 76.3%

ตารางท 2 แสดงอตราความพงพอใจผมารบบรการตอการไดรบขอมลการเขารบบรการในแผนกฉกเฉน(แบบใหม)

เครองมอในการประเมน ครงท 1 ( มถนายน 2553)

ครงท 2 ( กรกฎาคม 2553)

ครงท3 ( สงหาคม2553)

คาเฉลย

ความพงพอใจของผรบบรการตอการใหขอมลการบรการ ( % ) (หลงด าเนนการ)

90

90.5

92

90.8

จากตารางท 2 พบวาผมารบบรการในแผนกฉกเฉนมความพงพอใจตอการไดรบขอมลเมอเขามารบการรกษาในแผนฉกเฉน อยในเกณฑ ด และคาคะแนนไมแตกตางกนในการประเมนแตละครง คะแนนเฉลย 90.8%

ตารางท 3 แสดง จ านวนขอรองเรยนทเกยวของกบการใหขอมลผปวยและการบรการ

เครองมอในการประเมน 2551 2552 2553

จ านวนขอรองเรยนทเกยวของกบการใหขอมลผปวยและการบรการ 8 8 9

จากตารางท 3 พบวา ขอรองเรยนทเกยวของกบการใหขอมลผปวยและการบรการของแผนกอบตเหตฉกเฉนไมเพมขน ซงสวนมาก จะเปนการรองเรยนเกยวกบเรองพฤตกรรมบรการในสวนการใหขอมลและระบบการบรการถอวาลดลง

ตารางแสดงการเปรยบเทยบจากรปแบบเดมของการบรการกบรปแบบทพฒนาขนมา

รปแบบเดม รปแบบใหม 1. มแผน chart บอกประเภทผปวยทมารบบรการในแผนกอบตเหตและฉกเฉน (หนาหองฉกเฉน) 2. การใหขอมลการบรการในแผนกฉกเฉนกบญาตและผรบบรการดวยปากเปลา

1. มแผน chart บอกประเภทผปวยทมาบรการในแผนกอบตเหตและฉกเฉน (หนาหองฉกเฉน) 2. การใหขอมลการบรการในแผนกฉกเฉนกบญาตและผรบบรการดวยปากเปลา

รปแบบเดม รปแบบใหม 3. มโตะคดกรองและคดกรองผรบบรการโดยพยาบาลหนา

หองอบตและฉกเฉนกอนเขารบบรการ 4. มการแจกแผนพบการใหขอมลการรบบรการในแผนกอบตเหตและฉกเฉน (แบบใหม) 5.มแพทยเวรประจ าหองอบตเหตและฉกเฉน ตรวจตลอด 24


132

ชม.และมการใหขอมลการรกษาโดยแพทย

ปญหาและอปสรรคทเกดขน การแกไขปญหา และผลการแกไข ปญหาอปสรรคทเกดขนในการด าเนนงานพฒนารปแบบการบรการของแผนกฉกเฉน พอสรปไดดงน

1. ความเขาใจของบคลากรทางการแพทย สวนใหญเขาใจวาเปนการเพมภาระงานซงบคลากรจะมความกงวล เนองจากแผนกอบตเหตและฉกเฉนจะมผปวยมารบบรการมาก บคลากรจงเกรงวาจะไมสามารถปฏบตได คณะผวจย จงไดจดประชมชแจงใหบคลากรเกดความเขาใจทถกตอง คอเปนงานประจ าทจ าเปนตองท า และขอความรวมมอในการพฒนา โดยใหผปฏบตงานมสวนรวมในการก าหนดแนวทางการใหค าปรกษาญาตดวย ท าใหไดรบความรวมมอเปนอยางด

2. ระยะด าเนนงาน มการปฏบตงานทไมราบรน บคลากรเกดความไมเขาใจในการประเมนความพงพอใจของผรบบรการเนองจากญาตมจ านวนมากตอผรกษา 1 คนจงก าหนดวาใหแนะน าแนวทางหรอชแจงใหค าปรกษากบญาตและผรบบรการโดยพรอมเพยงกนทกคนและประเมนผลจากความพงพอใจของญาตดวย ท าใหเกดประโยชนสงสดทงผใหและผรบบรการ โดยมรปธรรมของการพฒนาทชดเจน บคลากรทางการแพทย ญาตและผรบบรการ สามารถศกษาแนวทางการมารบบรการไดจากเอกสารคมอทไดจดท าขน อภปรายผลการวจย จากการวจยพบวาการใหขอมลกบผรบบรการทมารบการรกษาในแผนกฉกเฉนแบบชองทางเดมคอดวยวาจา จากการประเมนพบวา คะแนนเฉลยอตราความพงพอใจของผรบบรการตอการไดรบขอมลการเขารบบรการและรกษาในแผนกฉกเฉน อยในเกณฑปานกลางคอ 76.3% และการเฝาระวงและตดตามการเกดขอรองเรยนจากการบรการของแผนกอบตเหตฉกเฉน พบวา จ านวนขอรองเรยนไมเพมขนมากนก ซงในการบรการยอมเกดความไมพงพอใจได แตไมพบขอรองเรยนทมระดบความรนแรงมาก หรอมผลกระทบตอผปวย ส าหรบทมผวจยและเจาหนาทปฏบตงานในแผนกอบตเหตฉกเฉน จงไดคดพฒนารปแบบการใหขอมลการเขารบบรการของผมารบบรการในแผนกอบตเหตและฉกเฉนแบบใหมขนและจะน าไปใชจรง และน าผลทไดแตละเดอนมาเปรยบเทยบกบรปแบบเดม โดยทมผวจยไดตงขอสรปการประเมนผลส าหรบคะแนนเฉลยอตราความพงพอใจของผรบบรการตอการไดรบขอมลการเขารบบรการ เมอมารบบรการในแผนกฉกเฉนจะมแนวโนมสงกวาเดมคดเปน 90.8% ทเหลออก 10% มอปสรรคในดานญาตของผปวยทมความวตกกงวลกบอาการของผปวย ท าใหไมสนใจในการรบฟงขอมลการเขารบบรการจากพยาบาล แตใหความสนใจกบผปวยมากกวา ผลการวจยทไดกลาวมานไดแสดงถงความสอดคลองกบพนธกจหลกของแผนกอบตเหตและฉกเฉน โรงพยาบาลโพธาราม คอ เราจะเปนผใหบรการลกษณะพเศษซงมการพฒนาอยางตอเนอง เพอใหเกดความพงพอใจและจงใจมาใชบรการ จงสรปไดวาแนวทางการใหขอมลการเขารบบรการของผมารบบรการในแผนกอบตเหตและฉกเฉนท ไดพฒนาขนเปนแนวทางทด และมความเหมาะสมกบแผนกอบตเหตและฉกเฉน โรงพยาบาลโพธาราม ถงแมวาในรายละเอยดจะมขอจ ากดปญหาและอปสรรคในการปฏบตอยบาง แตกถอโอกาสในการพฒนาครงตอไป

ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใชประโยชน: 1. ส าหรบพนทวจยหนวยงานอบตเหต- ฉกเฉน ควรด าเนนงานโดยน ารปแบบทพฒนาขนนไปประยกตใชอยางตอเนอง

รวมทงน าไปเปนแนวทางในการบนทกงานอนๆเชนงานนตเวช งานคด เปนตนและพฒนาใหสมบรณขนจนเปนรปแบบของโรงพยาบาลทวไปของกระทรวงสาธารณสข

2.ส าหรบฝายการพยาบาลโรงพยาบาลโพธาราม ควรน าแนวทางแนวทางการใหขอมลกบญาตผรบบรการทเขามารบการรกษาในแผนกฉกเฉนไปขยายผลในการพฒนางานดานอนๆและหนวยงานอนในโรงพยาบาล

3.ส าหรบกระทรวงสาธารณสข ควรน าแนวทางในการท าวจยครงนไปเปนตวอยางใหกบหนวยงานอนๆของกระทรวงสาธารณสขเองจากสามารถเพมคณภาพ โดยไมตองเพมทรพยากรซงเปนการตอบสนองนโยบายรฐบาลไดอยางชดเจนเปนรปธรรม

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป: 1. การท าวจยเรองเดม ควรท าเปนการวจยเพอพฒนางานอยางตอเนองและยงยนทสมบรณแบบ ใหครอบคลม

รายละเอยดทกๆดานอยางครบถวนตามหลกวชาการทเกยวของและตามบรบทของพนทวจย


133

2. การท าวจยเรองใหม ควรประยกตแนวทางและวธการทไดด าเนนการไปใชในการท าวจยดานอนๆทงในงานบรการพยาบาล งานสนบสนนงานบรการพยาบาล โดยสามารถท าไดกบทกหนวยงานโดยมเปาหมายเพอพฒนางานอยางตอเนอง น าไปสประโยชนสขของผปวย ครอบครว ชมชน ประเทศชาต อยางกวางขวางและคมคาทงระยะสนและระยะยาว

กตตกรรมประกาศ

งานวจยน ส าเรจลลวงไดดวยการสนบสนน ของทานผอ านวยการโรงพยาบาลโพธาราม จงหวดราชบร นายแพทยวนชย ลอกาญจนรตน และหวหนากลมการพยาบาลโรงพยาบาลโพธาราม ทไดกระตนและผลกดนใหเกดการอบรมหลกสตรการพฒนางานประจ าใหเปนงานวจย และน ามาพฒนางานตอเนองประจ าทกป ขอขอบคณหวหนางานอบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลโพธาราม นางมนสนนท นตยเกษมและบคลากร เจาทแผนกอบตเหตและฉกเฉนทกทานทใหความรวมมอ ในการด าเนนการพฒนารปแบบการใหขอมลการเขารบบรการเมอมารบบรการในแผนกฉกเฉนทมประสทธภาพ ชวยใหองคกรไดทราบโอกาสพฒนารปแบบและปรบปรงแกไข จนบรรลวตถประสงคของการศกษาครงน คณะผวจยจงขอขอบพระคณทกๆทานมา ณ ทน

บรรณานกรม

ทศนา บญทอง.(2543) ปฏรประบบบรการพยาบาลทสอดคลองกบรบบรการสขภาพไทยทพงประสงคในอนาคต(พมพครงท3) กรงเทพมหานคร: ศรยอดการพมพ; หนา20-27

ภารด รตนเจษฎา.(2545) การพฒนางานบรการผปวยอบตเหตและฉกเฉน โรงพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร 2545 วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล; หนา 15-22

โรงพยาบาลราชวถ คณะกรรมการพฒนามาตรฐานบรการ(2546) มาตรฐานบรการโรงพยาบาลราชวถ(ฉบบท1); หนา 27-35 สถตผปวย หองอบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลโพธาราม ปพ.ศ. 2550, 2551, 2552; หนา 45-52 ส านกปลดกระทรวงสาธารณสข. (2542) มาตรฐานการพยาบาลในโรงพยาบาล (ปรบปรงครงท1) พมพครงท3

กรงเทพมหานคร: สามเจรญพานชย (กรงเทพมหานคร) จ ากด; หนา78-80

Documents

กลุ่มงานศัลยกรรมphotharamhosp.go.th › ptrhos › attachments › article › 31 › pdff06.pdf502,000 ราย และม ผ ปวยรายใหมปละ