โครงการพฒนาประสทธภาพการบรหารจดการสาหรบผบรหารระดบสง พ.ศ. ๒๕๕๘

ชอหลกสตร: ผ นาการเปลยนแปลง และการนาไปสดนแดนใหม

วน เวลา และสถานท: วนเสารท ๒๑ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๕๘

เวลา ๐๙:๐๐ – ๑๒:๐๐ น.

ณ โรงแรม รามาการเดนส กรงเทพมหานคร ฯ

วทยากร: อ.กรนทร โปสาภวฒน บรษท เอพเอม กรป โซลชน จากด

กรอบเนอหารายงาน: • หลกการและเหตผลของกจกรรม

• สมรรถนะทไดรบการพฒนาจากหลกสตรน ตาม ๔ กลมสมรรถนะหลก

สาหรบผบรหารระดบสงภาครฐ

• ผลลพธ และประโยชนจากการเรยนร

• วตถประสงคของกจกรรม

• หวขอการเรยนร

• สรปเนอหา และภาพรวมของกจกรรม

• ประมวลภาพบรรยากาศในการเรยนร

๑

หลกการและเหตผลของกจกรรม

เปนทประจกษแลววา ยคนเปนยคแหงการสรางผ นาการเปลยนแปลง ซงมพนธะผกพนในการขบเคลอนองคกร

ผานเขาสกระแสแหงสงคมยคโลกาภวฒนไปในทศทางทพงปรารถนาไดอยางยงยน ความทาทายในบรบทนคอ

การยกระดบความคด ความเชอ และทศนคตของผคนในองคกร เพอใหเหนพอง ยอมรบ และยดมนผกพนกบวสยทศนรวม

อกทงในบทบาทของผ นาการเปลยนแปลง ยงจาเปนตองสรางผ นากลมยอย ซงเปนผสนบสนน และแบงเบาภาระหนาท

กอใหเกดการผนกกาลง จนสามารถเปลยนแปลงองคกรไปในทศทางทพงปรารถนาไดในทสด หลกสตรนเปนสวนหนงของ

Leadership Camp Module I โครงการพฒนาประสทธภาพการบรหารจดการสาหรบผบรหารระดบสง พ.ศ. ๒๕๕๘ ของ

สานกงาน ก.พ. ทมงเนนการยกระดบปรบฐานผ นาสาหรบผบรหารระดบสงภาครฐทไดรบการแตงตงใหมในป พ.ศ.

๒๕๕๘ ซงในบทบาทของผบรหารทไดรบการแตงตงใหม ไดรบภารกจใหม และรวมงานกบทมงานใหมนน จาเปนตองม

ความเขาใจหลกจตวทยาในการตอบสนองตอการเปลยนแปลงของบคลากร และสามารถกาหนดแนวทางการบรหารและ

การตอบสนองเหลานนอยางสรางสรรค ผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงไดอยางสมบรณ และยงยนตอไป

สมรรถนะทไดรบการพฒนาจากหลกสตรน ตาม ๔ กลมสมรรถนะหลกสาหรบผบรหารระดบสงภาครฐ

หลกสตรผ นาการเปลยนแปลง

และการนาไปสดนแดนใหม

กลมสมรรถนะดานภาวะผนาในการบรหารจดการงานภาครฐ

(Leadership)

กลมสมรรถนะดานการบรหารจดการภาครฐแบบบรณาการ

(Managing Cross-Functional & Social Work)

กลมสมรรถนะดานการคด (Thinking)

กลมสมรรถนะดานการสอสารและประสานงาน

(Communication & Collaboration)

ผลลพธ และประโยชนจากการเรยนร

หลกสตรน เปนสวนหนงของการสรางผ นาการเปลยนแปลง อนเปนหนงในบทบาทททาทายของผ นายคน เพอให

สามารถขบเคลอน และนาการเปลยนแปลงใหเกดขนอยางมประสทธภาพ โดยผบรหารทเขารวมในหลกสตร จะไดเรยนร

การตอบสนองของบคลากร ผานเรองราว และตวละครจากวดทศน เรอง Journey to New Land รวมถงการบรหารจดการ

ทเหมาะสม เพอเผชญกบการตอบสนองตอการเปลยนแปลงในรปแบบตางๆ โดยผลลพธ และประโยชน ทจะไดจาก

หลกสตรน ไดแก

• การทาความเขาใจความแตกตางของคน ในการตอบสนองตอการเปลยนแปลง ในรปแบบตางๆ เชน ปฏเสธ

ตอตาน สนบสนน และรวมมอ อนเปนผลสบเนองมาจากอปนสย ประสบการณในอดต ความเชอ การไดรบการ

ถายทอดขอมล การไดมสวนรวม และความศรทธาในตวผ นา เปนตน

๒

• แนวทางการบรหารการตอบสนองตอการเปลยนแปลงของบคลากรจาเปนตองใชกลยทธทแตกตางกนในแตละ

รปแบบการตอบสนอง ผ นาการเปลยนแปลงจาเปนตองเขาใจเหตผล หรอทมาของการตอบสนองกอนตดสนใจ

เลอกใชกลยทธทเหมาะสม เพอขบเคลอนการเปลยนแปลงใหประสบผลสาเรจ

• การประยกตใชแนวทางบรหารการตอบสนองการเปลยนแปลงของบคลากรในบรบทของงานจรง อนไดแก บรบท

ของการบรหารราชการ ในฐานะผ นาประเทศ ผ นาสงคม และชมชน ซงแนนอนวามความสลบซบซอนในเรอง

การตอบสนองแตกตางกนไป

วตถประสงคของกจกรรม

เพอใหผบรหารระดบสงภาครฐ ตระหนกถงเหตผล หรอทมาของการตอบสนองตอการเปลยนแปลงในรปแบบ

ตางๆ และสามารถนาแนวคด และเครองมอ ทไดเรยนรจากหลกสตรน ไปประยกตใชในหนวยงาน หรอองคกรไดอยาง

เหมาะสม ในหลายๆ ดาน ในฐานะผ นาการเปลยนแปลง ดงน

• สามารถวเคราะหรปแบบการตอบสนองตอการเปลยนแปลงของบคลากร และผลกระทบทจะเกดขนตอ

กระบวนการ ในการเปลยนแปลง

• เรยนรบทบาทของผ นา และกระบวนการ ในการขบเคลอนการเปลยนแปลง จากตวละครในวดทศน เรอง

Journey to New Land ซงสะทอนภาพไดใกลเคยงกบแตกตางจากความเปนจรงสามารถเกดขนไดในองคกร ทง

ภาครฐ และภาคเอกชน ผบรหารทเขารวมในหลกสตรสามารถนาไปประยกตใชในบรบทของการทางานจรง

• การแลกเปลยนมมมอง และแนวคดของผบรหารทเขารวมในหลกสตร เปนการชวยเพมพนองคความร สมรรถนะ

ในการคดวเคราะห ใหมความหลากหลายยงขน โดยเฉพาะการแลกเปลยนแนวคดในเรองการกาหนดกลยทธ

ในการบรหารการตอบสนองตอการเปลยนแปลง ของบคลากร

• การเรยนรผานกรณศกษา “บรษท ไปรษณยไทย จากด” ซงเปนตวอยางของสถานการณการเปลยนแปลง และ

กระบวนการในการขบเคลอนการเปลยนแปลง โดยผบรหารทเขารวมในหลกสตร ไดฝกทกษะการวเคราะห ระบ

ปญหา และประเมนสถานการณอยางเปนเหตเปนผล รวมทงนาเสนอแนวทางการบรหารจดการตอสถานการณ

ในกรณศกษา

หวขอการเรยนร

• การทาความเขาใจความแตกตางของคนในการตอบสนองตอการเปลยนแปลง

• แนวทางการบรหารการตอบสนองตอการเปลยนแปลงของบคลากร

• การประยกตใชแนวทางการบรหารการตอบสนองการเปลยนแปลงของบคลากรในบรบทของงานจรง

๓

สรปเนอหาและภาพรวมของกจกรรม

“ผนา” กบ “การเปลยนแปลง”

กระแสการเปลยนแปลงของโลก เปนปรากฏการณทแทรกซมไปทกทอยางรวดเรวและกวางขวาง ทงในดาน

เศรษฐกจ การเมองและสงคมปจจบน โดยในแตละดานไดสงผลกระทบถงกนและเชอมโยงกนตลอดเวลา นาไปสแรง

กระตนใหเกดการปรบตว การพฒนา และการเปลยนแปลง เพอใหสามารถอยรอด รวมถงสรางภมคมกนตอหนวยงาน

และองคกรนาไปส การเตบโตทเขมแขงและยงยน

เปนทนาสนใจวา ในกระแสแหงการเปลยนแปลงเชนน องคกรตางๆ ทงในภาครฐและภาคเอกชน สามารถ

เอาชนะวกฤตการณดานตางๆ ทเผชญอยไดอยางมนคง ดวยตองอาศยความทมเท การมสวนรวมของบคลากรในองคกร

อยางไรกด การนาพาองคกรและบคลากรผานกระแสความทาทายไปสดนแดนใหม (New Land) ซงเปนดนแดนทมการ

ปรบเปลยนใหผดแผกแตกตางไปจากสภาวะเดมทเคยเปน (Old Land) นน ไมใชเรองงาย เพราะโดยธรรมชาตของคนเรา

นนมกจะตอตานการเปลยนแปลง มคนจานวนนอยมากทชอบการเปลยนแปลงหรอเปลยนแปลงไดทนทเมอควรเปลยน

ขณะทคนสวนใหญอาจจะรรอดกอนวาควรเปลยนหรอไม คอยดวาคนทเปลยนแปลงแลวเปนอยางไรกนบาง ถาพอใชไดก

อาจจะทาตามกน หรอแมแตจะมกลมทไมอยากเปลยนแปลงไมวากรณใด คดวาอยอยางเดมนกดอยแลวเราจะเปลยนกน

ไปทาไม ดงนน การจะนาพาองคกรใหเปลยนแปลงจงไมใชเพยงแตประกาศวาเราจะเปลยนแลวทกคนจะยอมทา

ตามนน

ศาสตรแหง “ภาวะผ นา” (Leadership) และ “กระบวนการบรหารการเปลยนแปลง” (Change Management)

จงเปนประเดนททกภาคสวนใหความสนใจ เพราะในภาวการณเชนปจจบนน จาเปนตองพงพาความสามารถของผบรหาร

หรอผ นาทสามารถใชภาวะผ นา (Leadership) ผสานกบกลยทธ และวธการ หรอกระบวนการในการเปลยนแปลง เพอให

สาเรจตามความมงหมาย

“การเดนทางสดนแดนใหม” (Journey to New Land © APM Group and Bill Poole)

ภาพยนตรเรอง “การเดนทางสดนแดนใหม” สะทอนถงเรองราวการอพยพของสรรพสตว ทเคลอนตวสดนแดน

ใหมทอดมสมบรณ กอนทผนปาดงเดมทเคยอยอาศย จะถกรกรานดวยภาวะความแหงแลง ในภาพยนตร จะมตวละครท

เปนสตวประเภทตางๆ จาลองภาพบทบาทของ ผ นา และผ ทเกยวของกบกระบวนการในการเปลยนแปลง ซงแสดง

บคลกลกษณะ ทตอบสนองตอการเปลยนแปลงในวถทแตกตางกนออกไป เมอทบทวนบคลกลกษณะของสตวเหลาน

สามารถเชอมโยงไดกบบรบทการทางานจรง ทมเหตการณ และบคลากรผ รวมในเหตการณ แสดงออกซงบคลกลกษณะ

การตอบสนองตอการเปลยนแปลง ในรปแบบตางๆ เฉกเชนเดยวกบสรรพสตวเหลาน

๔

© Journey to New Land – APM Group Solutions Co., Ltd. and Bill Poole

เมอคณมภารกจในการสรางการเปลยนแปลง คณมองเหนตนเองและบคคลรอบขาง

มบคลกลกษณะในการตอบสนองตอการเปลยนแปลงเหมอนกบตวละครตวใด?

“ผนาการเปลยนแปลง” คอ บคลกลกษณะของ “นกอนทร”

นกอนทร

เปนตวละครทมบคลกลกษณะเดนของความเปน “ผ นา” ทมวสยทศน มความรอบร

มองการณไกล รบรถงปญหาทจะเกดขน และตงเปาหมายในการสรางการเปลยนแปลง

เพอความอยรอดของคนในสงคม

คณสมบตสาคญอกประการหนงของผ นาการเปลยนแปลงคอ มความกลาหาญ

กลาคด กลาตดสนใจ รเรม และลงมอทาในการสรางการเปลยนแปลงใหเกดขน

โดยเรมตนจาก การสอสารวสยทศน (Sharing Information) สรางความเชอมน

(Establish Trust) และสรางศรทธา ใหเกดความคลอยตาม เกดความรวมมอ

ในการปฏบต (Form Team) จนนาไปสการเปลยนแปลงไดในทสด

แนนอนวา ในการนาการเปลยนแปลงยอมตองเผชญอปสรรคมากมาย ภาวะผ นาทสะทอนจากตวอยางนกอนทร

คอ ความอดทน ยนหยดตอเปาหมาย สามารถบงคบและควบคมตนเองไมใหแสดงอารมณ หรอพฤตกรรมในแงลบตอการ

ตอตาน อนจะทาใหสถานการณแยลง หากแตตองเปดใจรบฟง (Value Difference) และใหความชวยเหลอ ชวยแกปญหา

ชวยตดสนใจ ไดอยางเหมาะสมตอสถานการณ

๕

ลองสารวจบคคลรอบขางของ “ผนาการเปลยนแปลง” จะมการตอบสนองตอการเปลยนแปลงเชนไร?

หากจะพจารณาจดกลมของบคคลรอบขาง “ผ นาการเปลยนแปลง” เพอหากลยทธในการบรหารจดการ อาจแบง

ออกได ๒ มตดวยกน ไดแก “บคคลนมความเตมใจตอการเปลยนแปลงหรอไม” และ “บคคลนมความสามารถในการโนม

นาวผ อนหรอไม” โดยตารางดานลางน พจารณาทงสองมตและจดออกมาเปน ๔ กลม ไดแก ทมผ นาการเปลยนแปลง

(Transformer) ทมตอบรบการเปลยนแปลง (Reactor) กลมผมอทธพลผ ไมเตมใจตอการเปลยนแปลง (Controller) และ

กลมผตอตานการเปลยนแปลง (Resistor)

© Journey to New Land – APM Group Solutions Co., Ltd.

ทมผนาการเปลยนแปลง (Transformer)

การเปลยนแปลงมอาจเกดขนไดลาพงแตจาเปนตองมทมผ นาการเปลยนแปลงทมอานาจมากพอทจะนาคนอนๆ

ในองคกรไปสการเปลยนแปลง โดยทมผ นาทมประสทธภาพนน ไมจาเปนตองเปนผบรหาร หากแตตองมคณลกษณะของ

ความเปนผ นาทนาเชอถอในสายตาของคนอนๆ ในองคกร มทกษะทเหมาะสมกบภาระหนาททไดรบมอบหมาย และม

ความสามารถในการทางานเปนทม

เตมใจตอการเปลยนแปลง

๖

ดงนน ผ นาการเปลยนแปลงจาเปนตองตระหนกถงความรความสามารถของบคลากรในองคกร เพอมอบหมาย

ภาระหนาทและบทบาททเหมาะสมกบความสามารถของแตละคน กลาวไดวา การสรางทมผ นาการบรหารการ

เปลยนแปลง ถอเปนกระบวนการทเปนองครวม เกยวของกบการดาเนนการ และความรวมมอของผ นาในระดบตางๆ ของ

องคกรนนเอง ซงลกษณะบคลกภาพทสะทอนภาพตวอยางของทมผ นาการเปลยนแปลง ประกอบไปดวย

• นกฮก มบคลกลกษณะทมความสขม รอบคอบ มเหตผล ชางสงเกต ชางคดวเคราะห จงเปนเสมอนคคด ท

ปรกษา และบคคลใกลชดทคอยใหกาลงใจ และใหแงคดตางๆ แกผ นา บคคลทมบคลกลกษณะแบบนกฮกถอได

วาเปนแบบอยาง (Role Model) ของทมผสรางการเปลยนแปลงใหเกดขนในองคกร

• สงโต มบคลกลกษณะเปนผ ทไดรบการยอมรบนบถอ และมอทธพลทางความคดตอคนอนๆ ในองคกร มบทบาท

สาคญในการผลกดนใหเกดการเปลยนแปลง ดวยทกษะและความสามารถในการบรหารจดการ ตระหนกรถง

ความสาคญของคาวา “เวลา” (Time) และ “กาลงความสามารถ” (Capacity) ของหมคณะ ซงมผลตอการสราง

และสงมอบการเปลยนแปลงใหทนแกเวลา

โดยสรป ทมผ นาการเปลยนแปลง หรอ Transformer Team หมายถง กลมคนทรบรถงความจาเปนเรงดวนท

จะตองมการเปลยนแปลง มกจะเปนผ ทรวบรวมคนอนๆ ทมคณสมบตเหมาะสม เขามาเสรมทมอกดวยเชนกน จงเปน

กลมคนทมทกษะ ความสามารถในการโนมนาว และเตมใจตอการเปลยนแปลง

ทมตอบรบการเปลยนแปลง (Reactor)

กลมบคลากรอกประเภทเปนกลมทแมไมไดมอทธพลในการโนมนาวบคคลอนมากนก หากแตมความเตมใจตอ

การเปลยนแปลงและกลายเปนผสนบสนน ซงทมผ นาการเปลยนแปลงตองสงเกตวาบคลากรประเภทนมความสามารถ

และทกษะทแตกตางกน ทหากมอบหมายหนาทอยางเหมาะสมแลวจะสามารถเปนประโยชนตอการสราง

ความสาเรจในการเปลยนแปลงทงสน

• โลมา เปนบคลกลกษณะของผ ทรจกการประนประนอม ยอมรบฟงความคดเหนของผ อน ใหความสาคญกบ

การสรางสมพนธกบผ อน โดยมทกษะของนกเจรจา และนกการฑต ซงจาเปนตอการนาพาความเปลยนแปลง

ใหเกดขนเชนกน

• มด มบคลกลกษณะของนกปฏบต เปนกลมททางานหนก ขยนขนแขง ซอสตย รบผดชอบ ซงเปนคณลกษณะท

เปนทตองการของทกองคกร

• หมาปา มบคลกลกณะของผ ทมความคดเปนของตนเอง เปนผจดหาขอมลอนเปนประโยชนตอการวางแผน และ

การตดสนใจ เปรยบเสมอฝายเทคนค หรอ R&D

๗

• กระตาย มบคลกลกษณะของผ ทมความคดสรางสรรค สนใจ ใฝร จงมแนวคดตางๆ มากมาย คอยเสนอ

ความคดเพอชวยแกปญหา แตอาจมขอจากดในการสอสารใหนาเชอถอกบบคคลอน

• เสอชตาร มบคลกลกษณะเปนนกสอสาร มบทบาทในการกระจายขอมล ขาวสาร เพอเชอมโยงทงในแนวดง

และแนวระนาบ ทาใหทงองคกรไดขอมลและเหนภาพเดยวกน เปรยบเสมอนฝายประชาสมพนธในองคกร

• บเวอร มบคลกลกษณะเปนนกปฏบตทด อาสาทาหนาทเตรยมความพรอมของทรพยากรทจาเปนตอ

การเปลยนแปลง เปรยบเสมอนฝายบคคลทคอยดแลสารทกขสขดบของหมคณะ และชวยขบเคลอนให

การเปลยนแปลงดาเนนไปอยางตอเนอง

“หากบคลากรรอบขางของคณมบคลกลกษณะดงตวละครขางบนน ควรดงศกยภาพและความสามารถทม

เพอมอบหมายงานและบทบาทในการชวยสรางการเปลยนแปลงอยางเหมาะสม”

กลมผมอทธพล ผไมเตมใจตอการเปลยนแปลง (Controller)

ในสถานการณแหงความเปนจรง การเปลยนแปลงใดๆ ยอมตองมอปสรรค และหนงในปจจยทเปนอปสรรค

ขดขวางการเปลยนแปลงกคอ “คน” โดยเฉพาะคนทม อานาจ ม อทธพล สามารถควบคมความคดของบคคล

ผใตบงคบบญชาไมใหเปลยนแปลง แมบางครงตวพนกงานเองจะยอมรบวสยทศนใหมและอยากเปลยนแปลง แตกไมอาจ

ขดความตองการของผ บงคบบญชาทไมไดเหนดเหนงามดวยได บคลกลกษณะของผ ตอตานและไมเตมใจตอการ

เปลยนแปลง คอ หม และ ง

• หม มบคลกลกษณะทแสดงบทบาทของผ ทไมเหนดวย และไมเตมใจตอการเปลยนแปลง แสดงพฤตกรรม

ทเปนอปสรรคตอการเปลยนแปลงอยางชดเจน ทงในเชงความคดและการกระทา เหตผลประการหนงเกดจาก

การยดมน ถอมน ในความเปนใหญ ความเปนผ นา ผมอานาจในอดต หากการเปลยนแปลงใดๆ กตามมไดมา

จากตนเองเปน ผ รเรม มกจะแสดงการไมยอมรบดวยเพราะเกรงจะถกลดอานาจ ลดความสาคญลงไป

• ง มบคลกลกษณะทแสดงบทบาทการไมยอมรบการเปลยนแปลงอยางชดแจง ขณะเดยวกนมทกษะและ

ความสามารถในการสอสารเพอโนมนาว จงใจผ อน พฤตกรรมของงจะอยหลงฉาก คอยยแยง สรางกระแส

การตอตาน โดยสามารถอางเหตผลทฟงดด ดเสมอนเปนความคดเพอสวนรวม แตแททจรงแลว มนยแอบแฝง

เพอรกษาประโยชนสวนตนเทานน

“กลยทธคอ ตองเปลยนหมเปนสงโต และไมพางไปดนแดนใหมดวย”

๘

ผ นาการเปลยนแปลงจาเปนตองรวาใครคอ ผ ทมอทธพล ททาตวเปนอปสรรคขดขวางการเปลยนแปลง การ

เอาชนะคนกลมนตองใชวธทสรางสรรค โดยกอนอนตองเขาใจวาการเปลยนแปลงเปนเรองยาก โดยเฉพาะสาหรบคนทม

ความรสกเปราะบางและไมมนคง หรอคนทกลวจะถกลดอานาจ ถกเปลยนแปลงไปจากสงทเคยทา และเคยทาไดสาเรจ

อยางเชน หม หรอคนทกลวจะเสยผลประโยชนบางอยาง เชน ง

เมอเขาใจเหตผลทแทจรงของการขดขวางตอการเปลยนแปลงแลว ยอมมโอกาสสงทจะจดการเอาชนะตอสงท

เปนอปสรรค คนประเภทเดยวกบหม หากสามารถจดการไดดจะมบทบาทเปนเสมอนสงโต เชน การใหโอกาสแสดง

ความสามารถ การยกยอง ใหเกยรต เปนสงทตองทาเพมเตมนอกเหนอจากการสอสารวสยทศนดวยเหตผลและหลกฐาน

อยางไรกด หากไมอาจโนมนาวความคดของผมอทธพลอยางหมได ทางทดทสดคอ การคงไวซงอานาจการบรหารและการ

ตดสนใจในรปแบบเดมทหมมความคนเคยหรอเคยชน ใหเขาไดแสดงความสามารถและรบผดชอบพนทเดมใหประสบ

ผลสาเรจ

และสาหรบคนทมลกษณะพฤตกรรมเชน ง เปนบทบาททอนตรายตอการเปลยนแปลง ดวยเหนแกผลประโยชน

สวนตน ยอมเปนการยากทจะสอสารโดยใหเหตผลในเชงของสวนรวม ในบางครง ผ นาจาเปนตองมความเดดขาด

ดวยการขจดผ ทคณลกษณะเชนนออกจากทมหรอองคกร

กลมผตอตานการเปลยนแปลง (Resistor)

อกรปแบบหนงของพฤตกรรมของกลมผ ไมเตมใจตอการเปลยนแปลงคอ การตอตาน (Resistor) คนกลมนไมม

ทกษะหรอความสามารถในการโนมนาวผ อน แตมความคด ความเชอเปนของตนเองวาไมตองการการเปลยนแปลง

อาจเกดจากพนฐานทางสงคมหรอดวยเหตผลหลายประการดวยกน เชน

• ไมชดเจนเรองความจาเปน หรอเหตผลของการเปลยนแปลง

• กลวในสงทไมเคยร หรอไมเคยมประสบการณ

• คนเคยกบสงททาอย ไมอยากออกจาก Comfort Zone

• ไมเชอวาการเปลยนแปลง เปนสงทดสาหรบเขา

• ไมมรางวลหรอผลตอบแทน จากการเปลยนแปลง

ตวแทนของบคลกลกษณะของกลมน จะมพฤตกรรมตอตานการเปลยนแปลงดวยพนฐานความเชอสวนตนและ

ไมมเหตผล ไดแก ผงและไฮยนา

• ผง เปนบคลกลกษณะของคนทใชอารมณในการตดสนใจ ไมยอมฟงขอเทจจรง แสดงพฤตกรรมตอตาน

การเปลยนแปลงอนเนองมาจากการระแวงในผลประโยชน ไมมทกษะความสามารถในการโนมนาว แตเปนเสมอน

เจากรมขาวลอ รบฟงขอมลเพยงบางสวนกนาไปขยายผลดวยอปนสยชอบเรยกรองความสนใจจากคนอนๆ

๙

• ไฮยนา เปนบคลกลกษณะของคนทแสดงบทบาทตอตานในทกเรอง ทกความคด ทกเหตผล อปนสย

ชอบขนเคอง ไมไวใจใคร ไมเชอใจใคร จงไมอาจยอมรบฟงความคดและเหตผลของการเปลยนแปลงใดๆ

ในเชงพฤตกรรมไมไดแสดงออกซงอานาจหรออทธผลในการโนมนาวผ อนใหเชอในความคดตน แตจะคอยทบถม

เมอความคดของผ อน ไมถกตอง หรอเมอมการนาไปปฏบตแลวเกดปญหา เปนตน ซงพฤตกรรมเชนนมกจะ

บนทอนกาลงใจของทมงาน และสรางปญหาในการเปลยนแปลง

“เราจะยงพาไฮยนาและผงไปยงดนแดนใหมดวย แตจะไมใหเปนทมสรางการเปลยนแปลง

แตใหเปนผตามกบคนหมมากพรอมปรบทศนคตไปในตว”

บคลกลกษณะสดทายคอ “กงกา” ซงสะทอนภาพของผ ทไมมความคดเปนของตนเอง มกจะเปลยนความคดและ

การกระทาไปตามเสยงสวนใหญ เปนผตามทไมมจดยนทแนนอน สามารถควบคมไดงาย แตมกจะไรประโยชน ดวยไม

สามารถแสดงความคดและการกระทาทสงเสรมตอการเปลยนแปลงใหประสบผลสาเรจ

จตวทยาของคนตอการเปลยนแปลง

เปนเรองธรรมชาต ทคนเรานนเมอโตเปนผ ใหญมกจะมองสงตางๆ โดยเปรยบเทยบคณคาของสงนนๆ

กบประสบการณในอดต โดยเฉพาะเมอพบเหนสงทผดแผกแตกตางจากทเคยเหน เคยอย และเคยใชชวตไปกบสงนนๆ

ความคนเคยหรอเคยชนกบความสะดวกสบายในอดต ทาใหคนเรายากจะทาใจยอมรบ หากมเหตจาตองเปลยนแปลง โดย

ไมแนชดวาการเปลยนแปลงนนจะดขน หรอแยลง และหากในระหวางกระบวนการเปลยนแปลง มความยงยาก ซบซอน

หรอมสงทตองกระทาเพมขน ยงเปนการบนทอนความคดหาเหตผลทตองทาการเปลยนแปลงดวยเชนกน ดงนน ปฏกรยา

ดงตอไปนมกเกดขนเมอคนเผชญกบการเปลยนแปลง

• ความกลวในสงทไมร ดวยเพราะความเปลยนแปลง หมายถง “ความไมแนนอน” ไมรวาคออะไร ไมรวาอะไรจะ

เกดขนบาง และจะมผลกระทบตอพวกเขาอยางไร

• ความกลววาจะลมเหลว การเปลยนแปลงอาจตองการการพฒนาทกษะใหมๆ ซงสาหรบคนบางกลมทม

ความไมมนใจ อาจเกดความคดวาตนเองไมสามารถเรยนรสงใหมๆ ได ขณะทสงททาอยเดมดวยทกษะทมอยกด

อยแลว หากตองเรยนรใหม ทาใหม กไมแนใจวาจะทาไดดดงเดม

• กลวสญเสยสงทมคามความหมายสาหรบตวเองไป เชน ความกลวทจะสญเสยอานาจ เสยรายได เสยความ

มนคง เสยความเคารพนบถออนเกดจากการเปลยนแปลง

• ความเชอผดๆ หรอไดรบขอมลทบดเบอนเกยวกบการเปลยนแปลง เพอหลกเลยงความกลว ความไมมนใจ

• ความเสยงจากการเปลยนแปลง บางคนอาจหลอกตนเองใหเชอวาระบบทมอยสามารถอยไดตอไปโดยไมตอง

เปลยนแปลงอะไรเลย

• การขาดความไววางใจกน ซงอาจเปนผลจากประสบการณในอดต หรอพนฐานทางสงคมททาใหคนเรากลายเปน

คนทเชอคนยาก ไมไวใจคน ไมไวใจเพอนรวมงาน ไมศรทธาในสงทผบรหารสอสารใหทราบวาตองเปลยนแปลง

เพราะอะไร หรอไมเชอมนตอคาสญญาทวาจะไมเกดผลกระทบอะไรจากการเปลยนแปลงทเกดขน

๑๐

• ความเฉอยและความลงเลทจะเปลยนแปลง ตองการรกษาสถานภาพเดมไวและเพราะวาการเปลยนแปลงมก

ตองใชความพยายามมาก คนทเฉอยชามกกลววาตองทางานหนกขน กอาจทาใหเกดความตอตานการ

เปลยนแปลงได

พฤตกรรมทสนองตอบตอการเปลยนแปลงอาจแตกตางกนไปในแตละองคกร หรอขนอยกบลกษณะของ

การเปลยนแปลง ทวไปแลวพฤตกรรมตอบสนองจะมพฒนาการในแตละชวงเวลาหากองคกรหรอผ นามการบรหาร

การเปลยนแปลงอยางเหมาะสม

แผนภาพดานลางน แสดงถงรปแบบการตอบสนองตอการเปลยนแปลงของบคลากร นบจากจดเรมตนไปจนถง

จดสนสดของการเปลยนแปลง ซงแบงแตละชวงตาม “ความรสกและพฤตกรรม” ของการตอบสนอง โดยแบงไดเปน ๔

ระยะดวยกน ผ นาการเปลยนแปลงจาเปนตองบรหารความรสกของคนทเกดขนในแตละระยะดวยกลยทธทแตกตางกน

เพอใหเกดการเปลยนผาน (Transition) ไปจนถงระยะสนสดเพอใหเกดความยงยนของการเปลยนแปลง

• ระยะท ๑ การปฏเสธ (Denial) เปนความรสกแรกเมอไดรบรถงการเปลยนแปลง ซงจะมผลกระทบตอตนเอง

การปฏเสธเปนพฤตกรรมตอบสนองทสามารถมองเหนและรบรไดดวยเพราะความรสกตกใจ (Shock) ไมเขาใจ

เกดความโกรธ ความไมพอใจ หรอกระทงความเสยใจ จงแสดงออกซงการไมยอมรบตอการเปลยนแปลงนน

กลยทธทใชในการบรหารความรสกของคนในระยะน ผ นาการเปลยนแปลงจาเปนตองสอสาร สรางความรสกถง

ความจาเปนเรงดวนในการเปลยนแปลง ผานชองทาง กระบวนการ ทมผ นาและผสนบสนนการเปลยนแปลงตอง

เปดชองทางรบขอรองเรยน ใหคนในองคกรไดแสดงความรสกอยางเปดเผย ไดมโอกาสบอกกลาวถงปญหา

ขอตดขด และสงทตองการความชวยเหลอ โดยผ นาการเปลยนแปลงจาเปนตองใหการสนบสนนและชวยเหลอ

ตามความเหมาะสม

๑๑

• ระยะท ๒ การตอตาน (Resistance) โดยทวไปแลวความรสกตอตานเกดขนภายในใจ มกสะทอนพฤตกรรม

ในเชงการพราบน ไมพงพอใจ แตกไมปฏเสธทจะลงมอทาตามกระบวนการในการเปลยนแปลงถอเปน

การเปลยนถายไปในทางทด ผ นาการเปลยนแปลงจาเปนตองบรหารความรสกของคนในระยะนเพอไมให

ถอยกลบไปสระยะแรก

กลยทธทใชในระยะนคอ การเอาชนะการตอตานดวยความอดทน อดกลน เปดรบมมมอง ความไมพงพอใจ

อยางใจเยนโดยยงคงยนหยดเรองการสอสารอยางตอเนองถงเหตผลความจาเปน ประโยชนทจะไดรบจาก

การเปลยนแปลงถงแมจะมความไมเหนดวยผ นาการเปลยนแปลงยอมตองใหเกยรตและเคารพในความเหน

ตางพรอมแลกเปลยนมมมองเสมอ

• ระยะท ๓ การสารวจ (Exploration) ในความรสกไมพอใจและไมยอมรบของคนในองคกร แตกยงลงมอทาและ

มสวนรวมตอกระบวนการในการเปลยนแปลง ระยะนคนจะลดพฤตกรรมในการตอตานลง เพราะเปนทแนชดวา

การเปลยนแปลงยอมตองเกดขนแนนอน คนจะเรมสารวจวธหาหนทางทจะอยกบการเปลยนแปลงนนใหได

ตอไป

กลยทธทผ นาการเปลยนแปลงควรใชในระยะน คอ การสอสารทศทางและเปาหมายแหงความสาเรจทงในระยะ

สน และระยะยาว ใหการฝกอบรมและพฒนา ตลอดจนการสนบสนนในทกทางเพอใหคนในองคกรรบรถง

ผลสาเรจ หรอชยชนะระยะสน (Quick Win) ของการเปลยนแปลงกอนจะเกดผลสาเรจในระยะยาวตอไป เปน

การสรางแรงเหวยง อนจะนาไปสความเชอมนในกระบวนการและการเปลยนแปลงในทสด

• ระยะท ๔ มงมน (Commitment) เมอเขาสระยะน การเปลยนแปลงเรมเหนผลชดเจน คนในองคกรรบรถง

ประโยชน และขอดของการเปลยนแปลง เมอเกดการปฏบตอยางตอเนองยอมนาไปสวฒนธรรมใหมขององคกร

โดยทคนในองคกรมสวนรวมสนบสนนตอกระบวนการในการเปลยนแปลง แตกระนน ผ นาการเปลยนแปลงยง

จาเปนตองรกษาความมงมน รกษาชยชนะแหงความสาเรจใหยงยนสบไป

กลยทธทใชในระยะน คอ สรางความตอเนองของการเปลยนแปลงดวยการเสรมกจกรรมทนาไปสความคดรเรม

และกระบวนการใหมๆ อยเสมอ จาไวเสมอวาไมมความสมบรณแบบในความพยายามครงแรก ดงนน

ควรตงเปาหมายลาดบถดไปใหดขนใหเกดขนอยางตอเนองเพอใหการเปลยนแปลงเกดขนอยางยงยน

๑๒

กรณศกษา บรษท ไปรษณยไทย จากด ตวอยางของกระบวนการเปลยนแปลง

เพอสงเสรมการเรยนรหลกสตรผ นาการเปลยนแปลงและการนาไปสดนแดนใหม ผบรหารทเขารวมในหลกสตร

ไดศกษาและวเคราะหกระบวนการในการเปลยนแปลง การใชกลยทธในแตละระยะของการตอบสนองจากกรณศกษา

บรษท ไปรษณยไทย จากด โดยมการแบงกลมเพอทาการวเคราะหและแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

เครอขายชวตและเศรษฐกจไทย: ศกราชใหมไปรษณยไทย

จากนโยบายรฐบาลทตองการแปรสภาพรฐวสาหกจ เพอเพมประสทธภาพการทางานใหเทยบเทาภาคเอกชน

คณะรฐมนตรจงมมตเมอวนท ๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๑๕๔๖ ใหแปรสภาพการสอสารแหงประเทศไทย (กสท.) แยกกจการเปน

๒ บรษท คอ บรษท ไปรษณยไทย จากด และบรษท กสท โทรคมนาคม จากด (มหาชน) ซงจดทะเบยนจดตงเปนบรษท

เมอวนท ๑๔ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๖ บรษท ไปรษณยไทย จากด (ปณท) ยงคงสถานะเปนรฐวสาหกจ สงกดกระทรวง

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

เมอวนท ๙ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๙ บรษท ไปรษณยไทย จากด ไดสรางประวตศาสตรหนาใหมดวยการเปดตว

แบรนด “ไปรษณยไทย” อยางเปนทางการพรอมกนทวประเทศ เพอใหบรรลคามนสญญาทจะเปน “ผเชอมโยงทดทสด”

ของคนไทยในทกระดบทกพนททวประเทศระหวางไทยดวยกน และไทยสโลก และโลกสไทย พรอมใหบรการดวยนาใจไทย

จรงใจอยางแทจรง นบเปนกาวสาคญในการพฒนาคณภาพการใหบรการอยางไมหยดยงเพอคนไทยตลอดไป

๑๓

การปรบเปลยนมาสการบรหารงานในรปแบบบรษทจากดแตยงคงสถานะเปนรฐวสาหกจชวยใหการบรหารงาน

และการจดการทาไดรวดเรวยงขน เบองหลงความสาเรจนคอ การสรางแบรนดองคกร ทไดรบการสนบสนนจากผ นาองคกร

ในแตละรนเพอพฒนาไปรษณยไทยใหเปนองคกรทสามารถดงเอาจดแขงของตวเองมาใชงานไดอยางเตมประสทธภาพ

มากทสด สามารถสนองตอบความตองการของผมสวนเกยวของทงภายในและภายนอกไดอยางทวถง

ในการปรบองคกร ตองใชกระบวนการสรางความเขาใจภายในเปนเบองตน ทาใหพนกงานในองคกรตระหนกวา

แบรนดทเปลยน ไมใชแคเรองของการเปลยนสเปลยนโลโกเทานน แตเปนคนในองคกรททาใหแบรนดนนเปลยน สราง

ความรสกใหผ มาใชบรการตระหนกในคณคาของแบรนด วธการทผ บรหารไปรษณยไทยเลอกใชมาจนปจจบนคอ

การเดนสายพดคยกบพนกงานในระดบตางๆ ทวประเทศ เพอใหมองเหนเปาหมายรวมกน กระตนใหทกคนในองคกรม

สวนรวมกบการเปลยนแปลงตางๆ

กระบวนการสรางความเขาใจภายในเปนกระบวนการแรกกอนจะประกาศตวและตอนทแยกตวออกมา กไมม

สตางคอยในสถานะขาดทนตองทาดวยความระมดระวง เปนเรองทดวาจะทาอะไรกอนหลง เปนเรองการใชสอบคคลทม

อยทวประเทศประกาศสรางแบรนด แลววนนนเปนวนดเดยวาทกจงหวดมาทาการ Road Show เพอประชาสมพนธแบรนด

“ไปรษณยไทย” พรอมกน ตางคนกใชเครอขายในจงหวดของตน

ความเปลยนแปลงทเกดขนจงตองการความรวมมอของทกคนในองคกรผานการสรางแบรนดทงภายในและ

ภายนอกเพอใหเกดภาพใหมขององคกรทมความเขมแขง และมการตอกยาความสาคญของเรองดงกลาวเปนระยะ โดยอง

จากพนฐานขององคกร ลาสดไปรษณยไทยพรอมทจะเปน “เครอขายชวตและเศรษฐกจไทย” กเปนผลมาจากการท

ผบรหารมองวางานบรการทไปรษณยไทยทาอยนนคอ การเชอมโยงคนไทยใหดทสด สงททาอยคอ ชองทางเครอขายทไป

ชวยปรบปรงคณภาพชวตของผ คนและเศรษฐกจของชาตได เปนการคนหาจดแขงขององคกรจากพนฐานธรกจและ

นามาใชใหตรงวตถประสงค

การทไปรษณยไทยสามารถเตบโตสรางรายไดอยางตอเนอง กญแจสาคญสความสาเรจคอ ‘คน’ ทพรอมรบ

การเปลยนแปลง เมอรวมกบแนวคดของผ นาองคกรแตละคนทปลกใหพนกงานในองคกรร รก สามคค ทาใหไปรษณย

ไทยเปนองคกรของรฐทสามารถปรบเปลยนกรอบความคดของคนในองคกรไดอยางนาสนใจคอสามารถ

เปลยนจากการทางานตามหนาททกาหนดสการทางานเพอเปาหมายขององคกร

ผ บรหารไดรวมกนสวมบทบาทจาลองในฐานะผ นาองคกรในการปรบเปลยนของ “ไปรษณยไทย” มาส

การบรหารงานในรปแบบบรษทจากดแตยงคงสถานะเปนรฐวสาหกจ โดยรวมแลกเปลยนแนวคดและเสนอกลยทธทจะ

ชวยในการขบเคลอนบคลากร การบรหารงาน และการจดการการเปลยนแปลงใหรวดเรวยงขน ดงน

ระยะท ๑ ปฏเสธ ในชวงเรมตนของการเปลยนแปลง คนในองคกรยอมเกดความรสกกลวการสญเสย กลยทธทใชคอ

• ใหบคลากรมสวนรวมในการทาการศกษาวจยในเรองของผลกระทบจากการไมเปลยนแปลง และผลประโยชนท

จะไดรบจากการเปลยนแปลง

• ศกษาตวอยางองคกรทประสบความสาเรจจากการปรบเปลยนรปแบบการบรหารงาน และกาหนดเปาหมายใน

อนาคต เปนตน เพอใหบคลากรรบทราบขอมลตงแตเรมตน

๑๔

ระยะท ๒ ตอตาน กลยทธทใชคอ

• จดประชมชแจงบคลากรและเจาหนาททกระดบ โดยอาจแยกเปนกลมๆ เชน กลมบรหาร กลมปฏบตการ และ

เจาหนาท เนองจากแตละกลมอาจตองใชวธการสอสารทแตกตางกนไป

• จดกจกรรมพนกงานสมพนธเพอสรางความรวมแรงรวมใจ สรางคานยมรวมไปสเปาหมายใหม

• จดทมประชาสมพนธ

• สราง Change Agent

• การประชาสมพนธผานสอ Social Media โดยตองบรหารชองทางการสอสารใหมคณภาพดวย

ระยะท ๓ สารวจ กลยทธทใชคอ

• กาหนดเปาหมายใหชดเจน ทงในระยะสนและระยะยาว เพราะหากเปาหมายระยะสนสาเรจ ยอมมความเปนไป

ไดสงทจะบรรลในเปาหมายระยะยาวดวยเชนกน

• ทาการสอสารในองคกรอยางตอเนอง

• เสรมสรางความเขมแขงของบคลากร โดยพฒนาการเรยนรทมงไปสการผลกดนความสาเรจในเชงธรกจตอไป

• มการเฉลมฉลอง และใหรางวลความสาเรจแมจะเปนเรองเลกๆ นอยๆ เพอเปนพลงในการสรางความสาเรจท

ยงใหญตอไป

ระยะท ๔ มงมน กลยทธทใชคอ

• สรางแบรนดใหขยายตอไป

• สอสารตอเนอง ทงตอบคลากรภายใน และลกคา เพราะคนภายนอกจะเปนกาลงเสรมในการสอสารใหขยาย

ตอไป และนาความสาเรจมาสองคกร

• วางแนวทางการพฒนากลม New Generation ทจะมาตอยอดจากบคลากรชดเดม เพอใหเกดพฒนาการ

ตอเนอง

• หานวตกรรมการใหบรการใหมๆ เพอรกษาแบรนด และไมหยดนง

• ระบบการใหรางวล เพอเสรมแรงตอบคลากรภายใน รวมไปถงโอกาสในการเตบโต (Career Path)

สรปประเดนการเรยนรสแนวคดเชงประยกตของผบรหาร

ผบรหารทเขารวมในหลกสตร ไดสรปสงทไดเรยนรและแนวคดในการนาสงทไดเรยนรไปประยกตใชกบบรบท

การทางานจรงของแตละทาน ดงน

๑. การจดตงทมผ นาการเปลยนแปลง โดยเลอกบคลากรทมความสามารถเปนเสมอน Think Tank หรอคลง

ความคดเพอทาหนาท

• ขบเคลอนวาระจงหวดใหประสบผลสาเรจ

• คด รเรมกลยทธใหมๆ อยางสรางสรรคในการพฒนาจงหวด

• แผยแพรคานยม หรอเปาหมายใหมๆ ในการทางานใหสมาชกในองคกรรบ รอยางตอเนอง

เกดความเขาใจมแนวคดในทางเดยวกน

๑๕

๒. ดาเนนกจกรรมเชงรก และตองทาอยางตอเนอง ไมใชแคลองใจดวาสมาชกรวมดวยหรอไม ซงแมหากสมาชกได

รวมมอไมวาจะดวยเตมใจหรอไมกตาม หากมการเสรมแรงตอเนองยอมประสบผลสาเรจ

๓. สอสารทาความเขาใจกบกลมผตอตานทไดรบผลกระทบจากการปฏรปอยางใจเยน

๔. เรยนรพฤตกรรมการตอบสนองตอการเปลยนแปลงซงสวนหนงมาจากความคาดหวงของคนทาใหเกด

การตอบสนองแตกตางกน และไดแนวคดในการบรหารจดการกบแตละกลมอยางเหมาะสม

๕. การสอสารในองคกรการประชาสมพนธ และใชจตวทยาในการโนมนาวเพอใหเกดการเปลยนแปลง

๖. ในการปรบเปลยนใดๆ จาเปนตองบรณาการรวมกนใหความรวมมอและทางานเปนทม มการประสานงานทด

เพอความยงยนในการแกไขปญหา

๗. พฒนาภาวะผ นาใหเกดแกบคลากร โดยเฉพาะการเปนผ นาการเปลยนแปลงจะตองเรมจากตนเองเปนอนดบแรก

๘. สรางแรงจงใจ และรจกการใหรางวลเพอเสรมแรงใหการเปลยนแปลงดาเนนไปอยางยงยน

๙. การพฒนาบคลากรในองคกรใหมวนย มนาใจ และสนใจใฝรในทางทสรางสรรค

๑๐. นาเทคโนโลยมาใชเปนเครองมอในการทางานสรางผ เชยวชาญเฉพาะดาน

๑๑. สรางทศนคตทดในการใหบรการตอประชาชน

๑๒. การเปดรบความคดเหนอยางใจกวางใหเกยรตคน และแสดงใหเหนวาผ นากลงเรอลาเดยวกนกบบคลากรใน

องคกรทกคนมสวนไดสวนเสยเชนเดยวกนทกคน

๑๓. การสรางวสยทศนจงหวดทชดเจนพรอมกาหนดยทธศาสตรในการขบเคลอนทดขนกวาเดม

๑๔. ปรบโครงสรางองคกรใหมความยดหยน และสอดรบกบการเปลยนแปลงภายใตบรบทใหมในระดบประเทศ และ

ระดบองคกรใหมความเชอมโยงกน

๑๕. ในการเปลยนแปลงควรตองคานงถงความรสกของคนเปดรบฟงความคดเหนของบคลากรทกคน

๑๖

ประมวลภาพบรรยากาศในการเรยนร

๑๗

๑๘

๑๙