วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 100

การเสรมสรางศกยภาพของชมชนในการจดการอทกภยและภยแลง ในพนทจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง*

เอกราช บญเรง**

ไพโรจน ภทรนรากล***

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอ (1) ศกษารปแบบและวธการเสรมสรางศกยภาพในการจดการ

อทกภยและภยแลง (2) วเคราะหศกยภาพของชมชนในการจดการอทกภยและภยแลง ตลอดจนการวเคราะหปญหาและอปสรรค และ (3) เสนอแนะแนวทางการเสรมสรางศกยภาพในการจดการอทกภยและภยแลงทย งยนของชมชนในพนทจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง โดยศกษาชมชนรวม 10 ชมชน และการสมภาษณผน าชมชน 10 คน ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน 10 คน และหวหนาส านกงานปองกนและบรรเทา สาธารณภยจงหวด5คน และการสนทนากลมกบคณะกรรมการชมชน รวมทงการสงเกตการจดการภยพบตของชมชน ผลการศกษาพบวาชมชนมรปแบบและวธการเสรมสรางศกยภาพในการจดการอทกภยและภยแลง ผานโครงการการจดการความเสยงดานภยพบตโดยชมชนเปนฐาน (Community Based Disaster Risk Reduction: CBDRM) ภมปญญาทองถน การจดสรรทรพยากรจากหนวยงานภายนอก และการประสานงานของผน าชมชน ซงท าใหชมชนมศกยภาพในการจดการอทกภยและภยแลงในชวงกอนเกดภยพบต โดยการน าความรจากโครงการ CBDRM มาปรบใช และเนนการประสานงานและรวมมอกบหนวยงานภายนอกในชวงระหวางและหลงเกดภยพบต แตพบวาปญหาและอปสรรคทส าคญ คอ ชมชนไมมแผนกลยทธรบมอภยพบต และมทรพยากรไมเพยงพอในการจดการภยพบต นอกจากนพบวาแนวทางการเสรมสรางศกยภาพในการจดการภยพบตทย งยนประกอบดวยแนวทางเชงโครงสราง เชน การสรางแหลงกกเกบน า การยกบานใหสงขน และการสรางระบบประปาหมบาน และแนวทางทไมใชเชงโครงสราง เชน การสรางความตระหนกและจตส านกในการชวยเหลอตนเอง การวางแผนรบมอภยพบต และการถายทอดความรดาน ภยพบตใหกบคนรนใหม ดงนนแนวทางการเสรมสรางศกยภาพการจดการอทกภยและภยแลงทย งยน ควรประกอบดวยการจดท าแผนกลยทธเพอรบมอภยพบตโดยชมชนเปนฐาน และการใหความส าคญกบการจดการภยพบตทงแนวทางเชงโครงสรางและไมใชเชงโครงสราง

ค าส าคญ: การเสรมสรางศกยภาพ/ การจดการภยพบต/ ชมชน * บทความนเปนสวนหนงของวทยานพนธเรองการเสรมสรางศกยภาพของชมชนในการจดการอทกภยและภยแลงในพนทจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง ** นกศกษาปรญญาเอก หลกสตรรฐประศาสนศาสตรดษฎบณฑต คณะรฐประศาสนศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร *** อาจารยประจ าคณะรฐประศาสนศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 101

The Capacity Building of Community in the Flood and Drought Disaster

Management in Provinces of the Lower Northeastern Region

Eakarat Boonreang*

Pairote Pathranarakul**

Abstract

This research aimed to (1) study the patterns and means of capacity building in

the flood and drought disaster management (2) analyze capacity and identify

problems and obstacles and (3) recommend guidelines on capacity building for

sustainable flood and drought disaster management of community in the provinces of

the lower Northeastern Region, Thailand. Ten communities were studied and data was

collected through in-depth interviews the 10 heads of community, the 10 executives of

Local Administrative Organization and 5 chiefs of Office of the Disaster Prevention

and Mitigation Province. Focus group discussion was organized with the community

committees and observation the disaster management of communities. The results

revealed that communities have capacity building patterns and means in the flood and

drought disaster management through the Community Based Disaster Risk

Management (CBDRM) program, local wisdoms, resources allocation from external

organizations and community leader’s coordination. These made communities have

capacity in flood and drought disaster management before disaster by adaptation the

knowledge from CBDRM program and focus on the coordination and cooperation

with external organizations in during and after disaster, but communities’ problems

and obstacles were no disaster strategic and insufficient resources to handle the

disaster. Moreover, found that the sustainable disaster management comprise of two

measures. First, the structural measures, such as embankment, lifted house and village

water supply system. Second, the non-structural measures, such as raising awareness

and consciousness in self assistance, disaster plan and transfer the disaster knowledge

to next generation. Therefore, the capacity building in the sustainable flood and

drought disaster management should consist of the strategic disaster plan by

community based and enhance the both structural and non-structural disaster

management measures.

Keywords: Capacity Building/ Disaster Management/ Community

บทน า ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมภมประเทศสวนใหญเปนทราบสง และมความเสยงตอภยพบต

ทางธรรมชาตตลอดทงป เชน อทกภย ฝนแลง และพาย (มลนธสภาเตอนภยพบตแหงชาต, ม.ป.ป.) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอประกอบดวย 3 ลมน าหลก ไดแก ลมน าโขง ช และมล ซงลมน าเหลานตางประสบกบอทกภยและภยแลงเปนประจ า โดยเฉพาะจงหวดทอยในพนทลมน ามลซงพนททเปนตนน าเปนเทอกเขาและทราบสง คอ จงหวดนครราชสมา และบรรมย ประสบกบภยแลงคอนขางมาก แตกประสบกบภยน าทวมดวย แตไมมากเทากบพนทราบตอนกลาง คอ จงหวดสรนทร และศรสะ * Ph.D. Candidate, Doctor of Public Administration Program, Graduate School of Public Administration, National

Institute of Development Administration ** Lecturer, Graduate School of Public Administration, National Institute of Development Administration

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 102

เกษ สวนจงหวดอบลราชธานประสบภยน าทวมคอนขางมากในลกษณะน าเออลน เนองจากแมน ามลและชไหลมาบรรจบกน (สถาบนสารสนเทศทรพยากรน าและการเกษตร, 2556) นอกจากนการตงบานเรอนอยใกลกบแมน า ประชาชนสวนใหญมอาชพเกษตรกรรม การกอสรางอาคารและสงกอสรางทมากขน การใชทดนอยางไมเหมาะสม และปาไมทถกท าลายมากขน ไดท าใหเกดความเสยงตออทกภยตามมาดวย

ในทางตรงกนขาม สภาพภมประเทศของภาคตะวนออกเฉยงเหนอมความแหงแลง เกดสภาวะฝนทงชวงยาวนาน ดนมสภาพทไมสามารถอมน าไดด ท าใหภยแลงมกเกดซ าซาก ประกอบกบการขยายพนทการเกษตร ท าใหมความตองการน ามากขน ขณะทศกยภาพของแหลงกกเกบน ามจ ากด ทงนในป พ.ศ. 2558 พบวาไดเกดภยแลงครอบคลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง เชน จงหวดนครราชสมาถกประกาศเปนพนทภยแลง จ านวน 23 อ าเภอ จงหวดสรนทรถกประกาศเปนพนทภยแลง จ านวน 1 อ าเภอ (ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2558) จากขอมลขางตนแสดงใหเหนวา จงหวดนครราชสมา บรรมย ส รนทร ศรสะเกษ และอบลราชธาน เปนจงหวดทอยในพนทเสยงตออทกภยและภยแลง ดวยปจจยสภาพภมประเทศ การด ารงชวต และการขยายตวของความเปนเมอง นอกจากน ถาแตละจงหวดไมมการเตรยมความพรอมในการปองกนภยพบตและการเสรมสรางศกยภาพในการจดการภยพบต ยอมท าใหเกดความเสยหายจ านวนมากตอชวตและทรพยสนของประชาชน โดยเฉพาะอยางยงชมชนซงเปนพนทแรกทจะไดรบความเสยหายเมอเกดภยพบตทางธรรมชาต ดงนนจงมความส าคญ ในการศกษาถงการเสรมสรางศกยภาพในการจดการอทกภยและภยแลงของชมชนในจงหวดนครราชสมา บรรมย สรนทร ศรสะเกษ และอบลราชธาน

วตถประสงคการวจย 1) ศกษารปแบบและวธการเสรมสรางศกยภาพในการจดการอทกภยและภยแลง 2) วเคราะหศกยภาพ ปญหาและอปสรรคของการเสรมสรางศกยภาพในการจดการอทกภย

และภยแลง 3) เสนอแนะแนวทางการเสรมสรางศกยภาพในการจดการภยอทกภยและภยแลงทย งยน

ของชมชนในพนทจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง

ขอบเขตการวจย ศกษาการเสรมสรางศกยภาพในการจดการอทกภยและภยแลงของชมชนในพนทจงหวด

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง ไดแก จงหวดนครราชสมา บรรมย สรนทร ศรสะเกษ และอบลราชธาน ทงนผใหขอมลหลก คอผน าและคณะกรรมการชมชน ผบรหารองคกรปกครองสวน

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 103

ทองถน และหวหนาส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด โดยศกษาการจดการภยพบตของชมชนในชวงป พ.ศ. 2554 – 2559

แนวคดและงานวจยทเกยวของกบการเสรมสรางศกยภาพ (Capacity building) ในการจด การ ภยพบตและกรอบแนวคดในการวจย

UNISDR (2009, p.9) ใหความหมายภยพบต (Disaster) วาเปนการขดขวางทนาวตกตอหนาทของชมชนหรอทเกยวของกบการสญเสยของมนษย สงของ หรอสงแวดลอม และผลกระทบเกนกวาความสามารถและทรพยากรในการจดการของชมชน และ Hossain (2013, pp.159-171) ใหความหมายทคลายกน คอ เปนผลลพธของผลกระทบของภย (Hazard) ตอประชากรทมความเปราะบาง ทงนภยจะกลายเปนภยพบตกตอเมอไดน าไปสการขดขวางทนาวตกของการท าหนาทของชมชนหรอสงคม ซงเปนสาเหตใหเกดความสญเสยอยางกวางขวางตอมนษย เศรษฐกจหรอสงแวดลอม และเกนกวาความสามารถของชมชนหรอสงคมทจะรบมอดวยทรพยากรของตนเอง ทงน Coppola (2007, p.9-10) ไดสรปขนตอนทสมบรณของการจดการภยพบต ประกอบดวย

1. การบรรเทาผลกระทบ (Mitigation) เปนการลดหรอก าจดผลกระทบของอนตรายทจะเกดจากภยพบต สงทส าคญในขนตอนน คอ การประเมนความเสยงซงจะท าใหบคคล ชมชน และประเทศทราบวาตองเผชญกบความเสยงอะไรบาง (Beach, 2010, p.5) ทงนการบรรเทาผลกระทบเกดขนไดทงในชวงกอน ระหวาง และหลงเกดภยพบต นอกจากนการบรรเทาผลกระทบและการปองกนเปนการเชอมตอโดยตรงเพอน าไปสการวางแผนการพฒนาดานภยพบตอยางย งยน (Vitoria, n.d., p.271)

2. การเตรยมความพรอม (Preparedness) เปนการจดหาเครองมอและความรใหกบประชาชนทมความเสยงตอภยพบต ทงนความร การตระหนก ทรพยากร และกรอบการท างานทมประสทธภาพถอเปนสวนประกอบทส าคญทสดของการเตรยมการของชมชน (Khan, 2008, pp.662-671) ขนตอนนยงรวมถงการมแผนภยพบต การฝกอบรมใหกบเจาหนาทและประชาชน การดแลรกษาทรพยากรมนษย วสดอปกรณ และการเงน และการสรางระบบการศกษาและขอมลสาธารณะ รวมถงการพยากรณและวธการเตรยมตวลวงหนาตอภยคกคามทก าลงจะเกดขน (Kadel, 2011, p.45)

3. การตอบสนอง (Response) เปนการกระท าเพอลดหรอก าจดผลกระทบของภยพบตทเกดขนในปจจบน และเพอปองกนอนตรายตอชวตและทรพยสน ขนตอนนเปนการจดการในภาวะฉกเฉนและความเรงดวนทเกดขนในระหวางเกดภยพบต

4. การฟนฟ (Recovery) เปนการน าผประสบภยกลบสสถานการณปกตหลงจากไดรบผลกระทบจาก ภยพบต ซงมทงการฟนฟทางกายภาพ เชน การซอมแซมทอยอาศย และทางจตใจ เชน การใหค าปรกษาทางการแพทย นอกจากนยงรวมถงการใหการศกษาในเรองภยพบต การทบทวนและปรบปรงแผนปองกนภยพบต เพอใหสามารถรบมอกบภยพบตในอนาคต

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 104

การจดการอทกภยและภยแลงตองอาศยการจดการในเชงรก คอตองใหความส าคญกบการจดการทงในชวงกอน ระหวาง และหลงเกดภยพบต เชน การเตรยมพรอมทเพยงพอซงจะสงผลกระทบทางบวกตอการฟนฟความเสยหายจากน าทวมและภยแลง (Katsuhama, 2010, p.54) ปจจบนแนวทางจดการความเสยงดานภยพบตน าทวมและภยแลง ไดเนนวธการทไมใชเชงโครงสราง เชน การปรบปรงการวางแผนใชทดน การยายทอยใหม การพยากรณและการเตอนภยพบตน าทวมและภยแลง (Bradford et al., 2012, pp.2299-2309) นอกจากนควรตองมการจดการทรพยากรน าอยางบรณาการซงอยบนพนฐานของการพฒนาทย งยนใน 3 ประเดน คอ 1) ความเทาเทยมกนทางสงคม 2) ความมประสทธภาพทางเศรษฐกจ และ3)ความย งยนทางสงแวดลอม (Grobicki, MacLeod & Pischke, 2015, pp.180-194) ซงสอดคลองกบองคประกอบโดยทวไปของความย งยนทม 3 ดาน คอ 1) เศรษฐกจ เปนความสามารถในการผลตสนคาและบรการใหไดอยางตอเนอง 2) สงแวดลอม เปนการรกษาทรพยากรใหคงท หลกเลยงการท าลายทรพยากรทเกนความจ าเปน และ3) สงคม เปนการบรรลถงความเปนธรรมในการกระจายรายได การจดบรการทางสงคมอยางเพยงพอ (Harris, 2000, pp.5-6)

การเสรมสรางศกยภาพเปนกระบวนการซงบคคล กลม องคการ สถาบน และสงคมไดเพมความสามารถของพวกเขา เพอแกไขปญหาและการเขาใจในการรบมอกบความตองการของพวกเขาในบรบททกวางและย งยน (UNDP, 1997 cited in UNESCO, 2006, p.1) การเสรมสรางศกยภาพมวตถประสงคคอการสรางประโยชนใหเพมขนอยางตอเนองและย งยน ในทกระดบของการพฒนาของสงคมและเปนการเพมมาตรฐานของการด ารงชวตใหดขน (Lavell, 1999, p.2) นอกจากนยงหมายถงกระบวนการทเปนแรงผลกดนเพอการปรบปรงความสามารถของบคคล ทม องคการ เครอขาย หรอชมชน เพอสรางผลลพธทวดไดและย งยน (USAID, 2011, p.1)

การเสรมสรางศกยภาพทถกอางถงมากทสดไดแก ระดบบคคล ระดบองคการ และระดบสถาบนหรอระบบ (Adedeji, Odufuwa & Adebayo, 2012, pp.45-48; Krishnaveni & Sujatha, 2013, pp.17-23) การเสรมสรางศกยภาพระดบบคคลเปนพนฐานทส าคญทสดเพราะเกยวของกบความร ทกษะ ทศนคต สภาพรางกาย ความตระหนก และแรงจงใจ ซงถกเสรมสรางไดโดยการใหการศกษา การฝกอบรม การเรยนรประสบการณ การฝกสอน และการใหค าแนะน า (Capacity for Disaster Reduction Initiative or CADRi, 2012,p.10) การเสรมสรางศกยภาพระดบองคการ เปนกระบวนการหรอวธการทมอทธพลตอผลการปฏบตงานขององคการ ซงรวมทงทรพยากรมนษย กายภาพ และความร การเชอมตอเชงสถาบน และความเปนผน าของผจดการ ดงนนศกยภาพในระดบนจงเนนทศกยภาพของผลการปฏบตงานและการจดการขององคการทงหมด (Adedeji et al., 2012, pp.45-48) และการเสรมสรางศกยภาพระดบสถาบนหรอระบบ หมายถงสงแวดลอมและเงอนไขทจ าเปนส าหรบการอธบายถงศกยภาพระดบบคคลและองคการ ซงเนนทการสรางสงแวดลอมใหเปนไปได

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 105

เชน นโยบาย เศรษฐกจ กฎระเบยบ และกรอบการท างานทมความรบผดชอบภายในการด าเนนงานขององคการและบคคล (Adedeji et al., 2012, pp.45-48; CADRi, 2012, p.10) ทงนการเสรมสรางศกยภาพในการจดการภยพบตควรตองมการบรณาการกน (Grobicki et al., 2015, pp.180-194) ทงในเชงประเภทของภยพบต (น าทวมและภยแลง) และในเชงระดบการบรหาร (นโยบายและการปฏบต)โดยการบรณาการตองใหความส าคญกบทกขนตอนของการจดการภยพบต ดวยการเปลยนจดเนนจากการตอบสนองในระยะสน (ระหวางเกดภยพบต) เปนการปองกนและเตรยมความพรอมในระยะยาว (กอนเกดภยพบต)

ปจจบนแนวคดทไดรบความนยมในการเสรมสรางศกยภาพการจดการภยพบตใหกบชมชนคอ การจดการความเสยงดานภยพบตโดยชมชนเปนฐาน (Community Based Disaster Risk Management: CBDRM) ซงเนนชมชนเปนศนยกลางของการจดการภยพบต และเปนการเตรยมชมชนใหมความพรอมทจะเผชญสาธารณภย รวมทงเปนการสรางเครอขายภาคประชาชนในรปแบบอาสาสมครเพอชวยเหลองานเจาหนาทในขนตอนการเตรยมความพรอม (กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย, 2558, น.52) ทงนการประยกตแนวคดชมชนเปนฐานเปนกระบวนการทจะเสรมพลงอ านาจประชาชนเพอวางแผน และจดการกบผลกระทบของการเปลยนแปลงภมอากาศ (Parashar, Sharma & Shaw, 2015, pp.163-182) โดยมขอสรปวาภยพบตเปนสถานการณทท าใหเกดอนตรายและความเสยหายตอชวตและทรพยสนของมนษย ทงนการจดการภยพบตทางธรรมชาตทมประสทธผล ควรตองเปนการจดการในเชงรก ใหความส าคญกบการจดการทงในชวงกอน ระหวาง และหลงเกดภยพบต และตองมการเสรมสรางศกยภาพการจดการภยพบตทงในระดบบคคลและองคการ รวมทงการมเงอนไขเชงระบบหรอสถาบนทสงเสรมความรและทกษะของบคคลและองคการ เพอใหเกดศกยภาพการจดการทงในชวงกอน ระหวาง และหลงเกดภยพบต และน าไปสความย งยนของชมชนทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม กรอบแนวคดในการวจยดงน

ภาพแสดงกรอบแนวคดในการวจย

การเสรมสรางศกยภาพ (Capacity building) ในการจดการภยพบตของชมชน

1.ระดบบคคล -การจดการความเสยงดานภยพบตโดยอาศยชมชนเปนฐาน (CBDRM) 2.ระดบองคการ -การบรหารจดการทรพยากร ความรวมมอกบหนวยงานภายนอก บทบาทผน าและกรรมการชมชน 3.ระดบระบบ/สถาบน -นโยบาย กฎหมาย และแผน

การเสรมสรางศกยภาพในการจดการภยพบต

ศกยภาพในการจดการ ภยพบตของชมชน

1.การวางแผน เตรยมการ และปองกน 2.การบรรเทาทกขและชวยเหลอ 3.การฟนฟและพฒนา

ความยงยนของชมชน 1.เศรษฐกจ 2.สงคม 3.สงแวดลอม

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 106

วธด าเนนการวจย ผวจยน าระเบยบวธการวจยเชงคณภาพมาใช โดยด าเนนการวจยตงแตตลาคม พ.ศ. 2558 ถง

กนยายน พ.ศ. 2559 ทงนขอมลถกเกบรวบรวมโดยการสมภาษณผน าชมชน และการสนทนากลมกบคณะกรรมการชมชน รวม 10 ชมชนไดแก 1) ชมชนซาด ต.ดงใหญ อ.พมาย และ2) ชมชนประสข ต.ประสข อ.ชมพวง จ.นครราชสมา 3) ชมชนโคกกลาง ต.โคกกลาง อ.ล าปลายมาศ และ4) ชมชนโคกกระชายเหนอ ต.สายตะก อ.บานกรวด จ.บรรมย 5)ชมชนปาเวย ต.เกาะแกว อ.ส าโรงทาบ และ6)ชมชนยางเกา ต.บะ อ.ทาตม จ.สรนทร 7)ชมชน แสนคณ ต.โคกจาน อ.อทมพรพสย และ8) ชมชนกระต า ต.ขะยง อ.อทมพร-พสย จ.ศรสะเกษ 9) ชมชนทาบงมง ต.วารนช าราบ อ.วารนช าราบ และ10) ชมชนคสวาง ต.หนองกนเพล อ.วารนช าราบ จ.อบลราชธาน นอกจากนผวจยไดเกบรวบรวมขอมลเพมเตมดวยการสมภาษณผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนหรอตวแทนรวม 10 คน และหวหนาส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดหรอตวแทนรวม 5 คน เนองจากบคคลดงกลาวเปนผทมบทบาทในการเสรมสรางศกยภาพและสนบสนนการจดการภยพบตใหกบชมชน ทงนการเกบขอมลเพมเตมจากบคคลดงกลาวยงเปน การสอบทานขอมลทไดจากชมชน นอกจากนขอมลไดถกเกบรวบรวมจากวารสารวชาการ หนงสอ นโยบาย กฎหมาย และแผนทเกยวของกบการเสรมสรางศกยภาพการจดการภยพบต

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 107

ภาพแสดงชมชนทศกษาและล าน ายอยของลมน ามล

ทมา: ดดแปลงจาก http://ict572.blogspot.com/2010/10/50.html

ชมชนโคกกลาง ชมชนโคกกระชายเหนอ

ชมชนปาเวย

ชมชนกระต า ชมชนแสนคณ ชมชนคสวาง

ชมชนทาบงมง

ชมชนซาด

ชมชนประสข

ชมชนยางเกา

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 108

ขอมลทเกบรวบรวมถกวเคราะหโดยการจดกลมและจดหมวดหมขอมล และการเปรยบเทยบขอมล รวมถงการสงเคราะหขอมล

ผลการศกษาและอภปรายผลการศกษา 1. รปแบบและวธการเสรมสรางศกยภาพในการจดการภยพบต พบวาม 3 ระดบ ไดแก

1) ระดบบคคล คอ คนในชมชนไดรบความรและฝกอบรมผานทางโครงการจดการความเสยงดานภยพบตโดยชมชนเปนฐาน (CBDRM) ซงท าใหไดรบความรดานการจดการภยพบตมากขน มความตระหนกถงความรายแรงของภยพบตและเตรยมพรอมมากขนในการรบมอภยพบต สามารถลดความเสยหายจากภยพบต และเกดการมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาภยพบต ซงสอดคลองกบแนวคดของ CADRi (2012, p.10) ทศกษา “พนฐานของการพฒนาศกยภาพส าหรบการลดความเสยงดานภยพบต” พบวาศกยภาพในระดบบคคลสามารถถกเสรมสรางไดโดยการใหการศกษา การฝกอบรม การเรยนร ประสบการณ การฝกสอนและการใหค าแนะน า

2) ระดบองคการ ชมชนสวนใหญมทรพยากรคอนขางนอยส าหรบการจดการภยพบต ท าใหตองรอรบความชวยเหลอจากหนวยงานภายนอกในระหวางเกดภยพบต เชน เรอยนต เสอชชพ และถงยงชพซงสอดคลองกบงานวจยของ Rajeev (2014, pp.207-212) ทศกษา “ความย งยนและการเสรมอ านาจใหกบชมชนในการจดการภยพบต” พบวาชมชนในประเทศก าลงพฒนาและดอยพฒนามขอจ ากดเรองทรพยากรดานภยพบต เนองจากผทไดรบความทกขสวนใหญเปนคนยากจนและอยในสถานททรพยากรมจ ากด และไมมโครงสรางพนฐานและการเขาถงบรการทางสงคม อยางไรกตามชมชนสามารถรบมอกบภยพบตไดตามทรพยากรทมอย และใชภมปญญาทองถนในการรบมอกบอทกภย เชน การสงเกตมดไตขนสทสงหรอยายรง ซงแสดงวาน าจะทวม และการท าอปกรณชวยเหลอตนเองในเบองตน เชน การท าชชพจากแกลลอนน าและหวงยางรถยนต รวมทงไดรบจดสรรทรพยากรจากหนวยงานภายนอก ท าใหชมชนผานพนภยพบตในแตละครงไปได และมความย งยนทางดานทรพยากร ซงสอดคลองกบงานวจยของ Hori and Shaw (2014, Chap. 5) ทศกษา “การจดการความเสยงดานภยพบตของทองถนในการเปลยนแปลงภมอากาศ: มมมองจากอเมรกากลาง” พบวาภยพบตสามารถถกบรรเทาผลกระทบได ถาชมชนและรฐบาลมอปกรณเพยงพอในการจดการซงเปนสงส าคญในการสรางใหชมชนเกดความรสกเปนเจาของส าหรบการจดการความเสยงดานภยพบตโดยชมชนเปนฐานแบบยงยน

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 109

ชมชนสวนใหญยงไมมการสรางความรวมมอหรอจดตงเปนเครอขายในการจดการภยพบตอยางเปนทางการกบหนวยงานภายนอก ความรวมมอสวนใหญเปนเพยงรปแบบการใหความชวยเหลอในระหวางเกดภยพบต เชน ส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดไดจดสรรเรอใหกบชมชนเมอน าทวม และการชวยเหลอกนระหวางชมชน ทงนพบวาหนวยงานภาครฐจะเปนผสรางความรวมมอใหกบชมชน มากกวาทชมชนจะสรางกนเอง แตไมวาจะเปนการสรางความรวมมอแบบใดกตาม ไดสงผลใหเกดการแลกเปลยนเรยนรกบหนวยงานภายนอก ท าใหชมชนสามารถน าความรใหม ๆ ดานการจดการภยพบตมาประยกต และถายทอดใหกบคนในชมชน ซงสอดคลองกบงานวจยของ Raungratanaamporn, Pakdeeburee, Kamiko and Denpaiboon (2014, pp.658-667) ทศกษา “ความรวมมอระหวางรฐบาลและชมชนในกจกรรมการจดการภยพบต: การคนหานโยบายการจดการภยพบตน าทวมในปจจบนในประเทศไทย” พบวาการสนบสนนความสมพนธทใกลชดระหวางองคกรปกครองสวนทองถนและชมชนไดสงผลตอประสทธผลในการตอบสนองตอภยพบต

นอกจากนพบวาผน าและกรรมการชมชนเปนผทมความส าคญอยางมากตอการปองกนและแกไขปญหาภยพบตของชมชน ดวยการท าหนาทประสานงานกบหนวยงานภายนอกเพอขอความชวยเหลอ และการอ านวยความสะดวกใหกบคนในชมชนเวลาเกดภยพบต แสดงถงความรบผดชอบตอหนาทของผน าและกรรมการชมชน ซงสอดคลองกบงานวจยของ Wongpreedee and Sudhipongpracha (2014, pp.1-32) ทศกษา “การจดการภยพบตทด: กลยทธในการจดการกบปญหาอทกภยของเทศบาลนครปากเกรด จงหวดนนทบร” พบวาความมภาวะผน าของนายกเทศบาลนครปากเกรด ไมวาจะเปนความรในเรองสถานการณน า การตดสนใจความรบผดชอบตอหนาทไดสงผลอยางมากตอประสทธผลของศนยด าเนนการเหตฉกเฉน

3) ระดบระบบหรอสถาบน พบวาชมชนสวนใหญไมมนโยบายและกฎหมายการเสรมสรางศกยภาพในการจดการภยพบตเปนการเฉพาะ การจดการภยพบตภายในชมชนเนนการด าเนนการตามทเคยปฏบต ซงคนในชมชนสวนใหญจะทราบอยแลววาตองปฏบตตวอยางไรเมอเกดภยพบต มเพยงบางชมชนทมการจดท าแผนปองกนภยพบตระดบชมชน เชน ชมชนทาบงมง จงหวดอบลราชธาน และชมชนซาด จงหวดนครราชสมาซงการมแผนดงกลาวท าใหชมชนมความเตรยมพรอมและมศกยภาพมากขนในการจดการภยพบต รวมทงท าใหคนในชมชนเกดการมสวนรวมในการจดการภยพบต ซงสอดคลองกบแนวคดของ UNISDR (2004, p.50) ทศกษา “การลดความเสยงดานภยพบต การปกครองและการพฒนา” พบวาการมสวนรวมของชมชนและความเปนเจาของ รวมทงการตดสนใจในการจดท าแผนและโครงการ และการน าไปปฏบตท าใหเกดความส าเรจในการลดความเสยงดานภยพบต

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 110

2. ศกยภาพ ปญหาและอปสรรคในการจดการภยพบต พบวาชมชนมศกยภาพในการจดการดงน 1) ชวงกอนเกดภยพบต มการวางแผน เตรยมการ และการปองกน กรณอทกภย ผน าชมชน

แจงผานหอกระจายขาว เพอใหเตรยมอพยพสงของและสตวเลยงขนสทสง รบเกบเกยวผลผลตการเกษตร และใหระมดระวงการสญจร ทงนคนในชมชนสวนใหญจะทราบกอนแลววาน าจะทวม เพราะมความคนเคยกบน าทวมมานาน ชมชนเตรยมการดวยการขอเรอยนตจากหนวยงานภาครฐมาไวทชมชนและจดใหมคนขบเรอ และมการจดเตรยมจดอพยพ นอกจากนชมชนมการเตรยมความพรอมดวยการประชมคณะกรรมการชมชน เพอแบงหนาทชวยกนดแลและส ารวจพาหนะทใชในการอพยพ ถงแมวาชมชนสวนใหญไมไดมการจดตงคณะกรรมการดานภยพบตโดยตรง แตใชวธการมอบหมายใหกรรมการชมชนชวยท าหนาทในการจดการภยพบต อยางไรกตามการมคณะกรรมการภยพบตระดบชมชน จะท าใหการจดการภยพบตมความเปนระบบและขนตอนทดกวาเดมกรณภยแลง คนในชมชนเตรยมความพรอมดวยการส ารองน าไว และขดบอสวนตวเพอกกเกบน า นอกจากนหนวยงานภาครฐไดรณรงคใหชมชนใชน าอยางประหยดและปลกพชทใชน านอย เชน ปอเทอง รวมถงการหาพนทในการกอสรางแหลงกกเกบน า ซงศกยภาพดงกลาวสอดคลองกบแนวคดของ Kadel (2011, p.45) ทศกษา “การมสวนรวมของชมชนในการวางแผนความเตรยมพรอมดานภยพบต: การศกษาเปรยบเทยบของประเทศเนปาลและญปน” พบวาการเตรยมพรอม (Preparedness) ในการจดการภยพบตเปนขนตอนทรวมถงการมแผนภยพบต และวธการเตรยมตวลวงหนาตอภยคกคามทก าลงจะเกดขน

2) ชวงระหวางเกดภยพบต มการบรรเทาทกข ประสานงาน และชวยเหลอซงกนและกนระหวางคนในชมชน และจากหนวยงานภายนอก ท าใหชมชนไดรบความเสยหายจากภยพบตนอยลง กรณอทกภย ผน าและกรรมการชมชนท าหนาทในการประสานขอความชวยเหลอไปทหนวยงานภาครฐ และชมชนใกลเคยง เพอขอสนบสนนทรพยากรในการด ารงชวต เชน ถงยงชพ น าดม หองน า และทพกชวคราว นอกจากนมการจดเวรยามดแลความปลอดภยภายในชมชน และจดใหมคนขบเรอบรการรบสง กรณภยแลง คนในชมชนซอน าใชกนเองโดยไมรอรบความชวยเหลอจากหนวยงานภาครฐเพยงอยางเดยว ทงนไมวาจะเปนศกยภาพในการจดการอทกภยหรอภยแลง ตางท าใหชมชนไดรบความเสยหายนอยลง คนในชมชนมความรวมมอกนมากขน และมความรวมมอกบหนวยงานภายนอก ท าใหไดรบการสนบสนนทรพยากรทน ามาบรรเทาทกขและชวยเหลอใหกบคนในชมชน เปนการแสดงถงศกยภาพในการตอบสนอง (Response) ของชมชนตอการจดการชวงระหวางเกดภยพบต ซงสอดคลองกบแนวคดของ Khan, Vasilescu and Khan (2008, p.47) ทศกษา “การจดการภยพบต: แนวทางเชงทฤษฎ”

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 111

พบวากระบวนการจดการภยพบตในชวงระหวางเกดภยพบตเปนการท าใหความทกขของผประสบภยนอยลง และเปนการจดหาความตองการใหกบผประสบภย

3) ชวงหลงเกดภยพบต คนในชมชนท าการฟนฟและพฒนาชมชนเพอใหชมชนกลบคนสสภาวะปกต กรณอทกภย เชน ท าความสะอาดและซอมแซมบานเรอน โรงเรยน และวด อพยพสงของกลบเขาบาน และการประกอบอาชพอน ๆ เพอทดแทนการท าการเกษตร กรณภยแลง คนในชมชนพยายามหาวธการส ารองน าและ กกเกบน าใหไดมากขน เพอใหมน าใชในฤดแลงปตอไป ทงนหากมการเสรมสรางศกยภาพอยางตอเนองจะน าไปสความย งยนในการจดการภยพบตได ดงทกรรมการของชมชนหนงกลาววา “การเสรมสรางศกยภาพท าใหชมชนมศกยภาพในการจดการภยพบตและน าไปสความยงยนได” ซงการกลบคนสสภาพปกตดงกลาวสอดคลองกบแนวคดของ Coppola (2007, p.377) ทศกษา “การแนะน าการจดการภยพบตระดบนานาชาต” พบวาการฟนฟ (Recovery) เปนการน าผประสบภยกลบสสถานการณปกตหลงจากไดรบผลกระทบจากภยพบต ดวยการซอมแซมสงกอสรางและทอยอาศย และรวมถงการใหการศกษาในเรองภยพบต การทบทวนและปรบปรงแผนปองกนภยพบตภายในชมชน เพอใหสามารถรบมอกบภยพบตในอนาคต

ส าหรบปญหาการจดการภยพบตของชมชนพบวาชมชนสวนใหญประสบปญหาขาดแคลนทรพยากรในการจดการอทกภย คอ เรอยนต ทพกพงชวคราว น าดมอปโภคบรโภค และหองน า ท าใหตองพงพาทรพยากรดงกลาวจากหนวยงานภาครฐ มความล าบากในการประกอบอาชพและการสญจรในชวงระหวางน าทวมสวนปญหาทส าคญของภยแลง คอ แหลงกกเกบน ามไมเพยงพอและไมมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบงานวจยของ Lavell and Maskrey (2014, pp.267-280) ทศกษา “อนาคตของการจดการความเสยงดานภยพบต” พบวาปญหาหรออปสรรคในการลดความเสยงดานภยพบตทถกกลาวถงมากทสดคอ 1) การขาดเจตจ านงทางการเมอง และ 2) การมขอจ ากดในการกระจายอ านาจและทรพยากร (การเงนและเทคนค) ไปสหนวยการปกครองทองถน ทงนชมชนสวนใหญแกไขปญหาดงกลาว ดวยการจดการโดยชมชนเองเทาทจะสามารถท าไดกอนทหนวยงานภายนอกจะเขามาชวยเหลอ เชน การรบอพยพสงของขนสทสง และการส ารองน าไวใชกอนฤดแลงจะมาถงซงสอดคลองกบงานวจยของ Jahangiri, Izadkhah and Tabibi (2011, pp.82-94) ทศกษา “การศกษาเชงเปรยบเทยบของการจดการภยพบตโดยชมชนเปนฐานในประเทศทถกเลอกและการออกแบบแบบจ าลองส าหรบประเทศอหราน” พบวาการใชแนวทางโดยชมชนเปนฐานถกคาดหวงวาจะท าใหชมชนมความแขงแกรงขน เพอใหชมชนสามารถเตรยมการและการบรรเทาผลกระทบดานภยพบต

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 112

3.แนวทางการเสรมสรางศกยภาพการจดการภยพบตทยงยน จากศกยภาพในการจดการภยพบต พบวาท าใหชมชนเกดความย งยนในดาน 1) เศรษฐกจ คอ คนในชมชนปรบตวในการประกอบอาชพอน เชน ทอผาไหม และกอสราง ซงท าใหสามารถเลยงชพไดโดยไมตองพงพาการเกษตรเพยงอยางเดยว ส าหรบชวงทเกดภยแลงคนในชมชนไดเปลยนไปปลกพชอยางอนทใชน านอย เชน ปอเทอง 2) สงคม คอ คนในชมชนมความสามคคกนและสามารถอยรวมกนไดอยางสงบสขในชวงทเกดภยพบต มการชวยเหลอกน และเกดความรบผดชอบตอสงคม และ 3) สงแวดลอม คอ การปลกฝงใหรกษาความสะอาดของชมชน ทงขยะตามจดทก าหนด การปลกตนไมทดแทนหลงน าทวม และการชวยกนเกบขยะและวชพชทเกดจากน าทวม ซงความย งยนดงกลาวสอดคลองกบแนวคดของ Harris (2000) ทศกษา “หลกการพนฐานของการพฒนาอยางย งยน” พบวาองคประกอบของความย งยนโดยทวไปม 3 ลกษณะคอ 1) เศรษฐกจ เปนความสามารถในการผลตสนคาและบรการอยางตอเนอง 2) สงคม เปนการบรรลถงความเปนธรรมในการกระจายรายได และการจดบรการทางสงคมอยางเพยงพอ และ3) สงแวดลอม เปนการรกษาทรพยากรใหคงท และหลกเลยงการท าลายทรพยากรทเกนความจ าเปน

ส าหรบแนวทางการเสรมสรางศกยภาพการจดการภยพบตทย งยนของชมชน พบวาแบงไดเปน 1. แนวทางเชงโครงสราง (Structural measures) เชน การกอสรางระบบแกมลง ระบบ

ชลประทาน ประตเปด/ปดระบายน า การสรางบาน 2 ชน และระบบประปาหมบาน ดงทผน าของชมชนหนงไดกลาววา “การทจะท าใหเกดความยงยนไดตองมการจดท าแหลงกกเกบน า อางน า รองระบายน า ชวยแกไขปญหาขาดแคลนน า เพอใหมน าท าการเกษตร” ซงมความสอดคลองกบแนวคดของ Vitoria (n.d., p.271) ทศกษา “แนวทางชมชนเปนฐานในการบรรเทาผลกระทบดานภยพบต” พบวาวธการทางกายภาพ (Physical measures) ในการจดการภยพบต เชน การกอสรางสะพาน เขอน และฝาย เปนวธการทชวยบรรเทาและจ ากดผลกระทบทเปนอนตรายของภยพบต

2. แนวทางไมใชเชงโครงสราง (Non-structural measures) เชน การสรางความตระหนกและจตส านกในการชวยเหลอตนเอง การถายทอดความรใหกบคนรนใหม การจดท าแผนรบมอภยพบตของชมชน และการเฝาระวงชวยเหลอกน ทงนแนวทางดงกลาวอยบนพนฐานการจดการภยพบตโดยชมชน เพอใหชมชนสามารถพงพาตนเองและมความเขมแขงมากขนในการจดการภยพบต โดยไมหวงรอรบความชวยเหลอจากหนวยงานภาครฐเพยงอยางเดยว ซงกรรมการของชมชนหนงไดกลาววา “ถาใหเกดความยงยนชมชนตองเนนการชวยเหลอตวเองกอน ดแลกนเองกอน มการแบงหนาทเปนคณะกรรมการฝายตาง ๆ อยางชดเจนและเปนระบบ” และการเตรยมพรอมทจะอยกบภยพบตใหไดถอเปนสงทท าใหเกดความย งยน และควรจะมการจดท าแผนจดการภยพบตและซอมแผนรบมอภยพบตทก

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 113

ป ซงจะชวยลดความสญเสยจากภยพบตไดมากขน ทงนแนวทางดงกลาวมความสอดคลองกบงานวจยของ Minea and Zaharia (2011, pp.157-166) ทศกษา“มาตรการเชงโครงสรางและทไมใชเชงโครงสรางส าหรบการบรรเทาผลกระทบความเสยงดานน าทวมในแหลงกกเกบน า Bâsca (โรมาเนย)” พบวาปจจบนแนวทางในการจดการความเสยงดานอทกภยและภยแลง ไดเนนวธการทไมใชเชงโครงสราง เชน การปรบปรงการวางแผนใชทดน การพยากรณและการเตอนภยพบต กฎระเบยบ การจดการแหลงกกเกบน า การวางแผนพฒนาเมองและทดน และการใหการศกษา ซงเปนองคประกอบทท าใหมาตรการเชงโครงสรางมความสมบรณขน และชวยลดความสญเสยของชวตมนษยและเศรษฐกจ และยงสอดคลองกบแนวคดของ Shaw (2009, pp.20-37) ทศกษา “การจดการความเสยงดานแผนดนไหว: ปญหาและความหวง” พบวาสงส าคญทน าไปสความย งยนในการจดการภยพบต คอ การใหความส าคญกบการปองกนและบรรเทาผลกระทบกอนเกดภยพบต โดยการใหการศกษาทเหมาะสม การฝกอบรม และการสรางความตระหนก

ขอเสนอแนะการวจย 1. ขอเสนอแนะเชงการบรหารจดการ

1.1) ชมชน ผน าและกรรมการชมชนควรสงเสรมการเสรมสรางศกยภาพดานการจดการภยพบตใหกบคนในชมชน เนนการสรางความรวมมอหรอเครอขายใหมากขนในระดบลมน ายอย และระดบจงหวด และควรมการจดท าแผนปองกนภยพบตของชมชนเปนการเฉพาะ รวมทงมการฝกซอมและทบทวนการปฏบตตามแผนอยางตอเนองทกป 1.2) องคกรปกครองสวนทองถน ควรจดท ากลยทธทเนนการเสรมสรางศกยภาพการจดการภยพบตใหกบชมชน โดยเฉพาะการเสรมสรางศกยภาพทไมใชเชงโครงสราง เชน การจดท าหลกสตรเสรมสรางความรและทกษะการจดการภยพบต การจดการความรดานภยพบตของชมชนและทองถน และควรสรางความรวมมอหรอเครอขายกบองคกรปกครองสวนทองถนอน ๆ ใหมากขน เพอทจะไดเกดการแบงปนความรและทรพยากรในการจดการภยพบต 1.3) ส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด ควรมแผนการจดสรรทรพยากรและงบประมาณในการจดการภยพบตใหกบองคกรปกครองสวนทองถนและชมชนทมความเสยงตอภยพบตให มากขน เชน เรอยนต เสอชชพ และถงยงชพ หรอการสรางสงกอสรางทชวยกกเกบน าและปองกนน าทวม เชน ฝาย ประตกนน า และควรมการตดตามและประเมนผลโครงการ CBDRM ใหมาก

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 114

ขน รวมทงควรมการทบทวนความรอยางตอเนองใหกบชมชนดวยการจดท าโครงการทเนนการจดการภยพบตโดยชมชนเปนฐาน เพอใหชมชนเกดความตระหนกในการปองกนและรบมอกบภยพบต 2.ขอเสนอแนะเชงนโยบาย รฐบาลควรมการศกษาถงสภาพปญหาและความตองการของแตละชมชน กอนการจดท านโยบายการเสรมสรางศกยภาพการจดการภยพบตใหชมชน เนองจากแตละชมชนมสภาพปญหาและความตองการทแตกตางกน นโยบายทก าหนดมาจากระดบชาตอาจไมสามารถตอบสนองตอปญหาและความตองการไดเหมอนกนทกชมชน และควรใหความส าคญกบการจดการอทกภยและภยแลงควบคกนไปในเชงภาพรวม เนองจากเปนภยพบตทเกยวกบทรพยากรน า ดงนนจงควรมนโยบายทมงเนนการปองกนน าทวมและการกกเกบน าไปพรอมกน เชน การกอสรางแหลงกกเกบน า เพอทจะไดกกเกบน าในชวงฤดฝนและมน าไวใชในฤดแลง นอกจากนควรมนโยบายทใหความส าคญกบการจดการภยพบตในทกขนตอนของวงจรการจดการภยพบต ตงแตการปองกน การบรรเทาผลกระทบ การเตรยมการ การตอบสนอง และการฟนฟ

3. ขอเสนอแนะการวจยครงตอไป 3.1) ควรศกษาการเสรมสรางศกยภาพการจดการภยพบตของชมชนในจงหวด อ าเภอ หรอ

ต าบลเดยวกน โดยยดพนทลมน าเปนกรอบการศกษาเชงระบบ เพอสามารถน าผลการศกษาไปใชอธบายไดกบชมชนอน ๆ ทอยพนทเดยวกน และเกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางชมชนทประสบภยพบต

3.2) ควรศกษาในเชงการเปรยบเทยบความสญเสยจากภยพบตทเกดขนในชวงกอนและหลงการเสรมสรางศกยภายในการจดการภยพบต โดยเฉพาะการเสรมสรางศกยภาพตามโครงการ CBDRM เพอทจะไดทราบวาโครงการ CBDRM ไดชวยลดความสญเสยเชงปรมาณไดมากนอยเพยงใด

3.3) ควรศกษาถงการจดท าแผนยทธศาสตรระดบชมชนและมาตรการในการเสรมสรางศกยภาพการจดการภยพบตทย งยนของชมชน เพอสรางหลกประกนใหชมชนเกดความย งยนในการจดการภยพบตและเปนการตอยอดงานวจยจากผลการศกษาของงานวจยน

บรรณานกรม

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย. (2558). แผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558, คนเมอ 2 สงหาคม 2558, จาก http://122.155.1.143/upload/ download/file_attach/ 55acacb4f1f7c.pdf

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 115

กนตา วลาชย และปารชาต ออนทนวงศ. (2560). การปรบตวของครวเรอนภาคการเกษตรในพนทน าทวมซ าซาก กรณศกษาต าบลยางทาแจง อ าเภอโกสมพสย จงหวดมาหาสารคาม. วารสารการเมองการปกครอง, 7 (2), 109-131.

เครอขายครสภา 572 สปพ. บรรมย เขต 4. (2553). น าทวมโรงเรยนบานทาเรอ อวมหนกรอบ 50 ป, คนเมอ 23 ธนวาคม 2559, จาก http://ict572.blogspot.com/2010/10/50.html

มลนธสภาเตอนภยพบตแหงชาต. (ม.ป.ป). ภยพบตธรรมชาตในประเทศไทย, คนเมอ 21 มนาคม 2558, จาก http://www.paipibut.org/doc/1317094568.pdf

สถาบนสารสนเทศทรพยากรน าและการเกษตร. (2556). ภมประเทศของลมน าโขง ช และมล, คนเมอ 3 เมษายน 2558, จาก http://www.haii.or.th/wiki/index.php/

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2558). ขาวสงแวดลอม, คนเมอ 21 กรกฎาคม 2558, จาก http://www.onep.go.th/index. php?option= com_content& view=article&id= 11140:20--2558----23-&catid=72:2010-10-08-06-35-05&Itemid=266

Adedeji, O. H., Odufuwa, B. O., & Adebayo, O. H. (2012). Building capabilities for flood disaster and hazard preparedness and risk reduction in Nigeria: Need for spatial planning and land management. Journal of Sustainable Development in Africa, 14(1), 45-58.

Beach, M. (2010). Disaster preparedness and management. China: F.A. Davis Company. Bradford, R. A., O’Sullivan, J. J., Van der Craats, I. M., Krywkow, J., Rotko, P., Aaltonen, J.,

Bonaiuto, M., De Dominicis, S., Waylen, K., & Schelfaut, K. (2012). Risk perception – issues for flood management in Europe. Natural Hazards Earth System Science, 12(7), 2299–2309.

Capacity for Disaster Reduction Initiative. (2012). Basics of Capacity Development for Disaster Risk Reduction, Retrieved December 30, 2015, from http://www.rootchange.org/about_us/resources/ publications/CADRI_brochure%20 final.pdf

Coppola, P. D. (2007). Introduction to International Disaster Management. China: Elsevier. Grobicki, A., MacLeod, F., & Pischke, F. (2015). Integrated policies and practices for flood and

drought risk management. Water Policy, 17, 180-194.

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 116

Harris, J. M. (2000). Basic Principles of Sustainable Development, (Working paper 00-04). Global Development and Environment Institute. Tufts University Medford USA, Retrieved April 2, 2016, from http://ase.tufts.edu/gdae

Hori, T., & Shaw, R. (Eds.). (2014). Local Disaster Risk Management in a Changing Climate: Perspective from Central America. UK: Emerald Group.

Hossain, A. (2013). Community participation in disaster management: Role of social work to enhance participation. Journal of Anthropology, 9(1), 159-171.

International Labour Organization. (2005). Capacity Building and Training for Disaster Risk Reduction in Recovery Management, Retrieved October 3, 2014, from http://www.recoveryplatform.org/assets/meetings_trainings/sideevent_iatf_12/200511_ ilo_dis.pdf

Jahangiri, K., Izadkhah, Y. O., & Tabibi, S. J. (2011). A comparative study on community-based disaster management in selected countries and designing a model for Iran. Disaster Prevention and Management, 20(1), 82-94.

Kadel, M. (2011). Community participation in disaster preparedness planning: A comparative study of Nepal and Japan (Final Report January to May 2011), Retrieved May 5, 2016, from http://www.adrc.asia/aboutus/vrdata/finalreport/ maiya2011_fr.pdf

Katsuhama, Y. (2010). Capacity building for flood management in developing countries under climate change. (Doctoral dissertation). Department of Civil and Environmental Engineering Colorado State University, Fort Collins, Colorado.

Khan, H., Vasilescu, L., & Khan, A. (2008). Disaster management cycle- A theoretical approach. Retrieved February 20, 2014, from http://www.mnmk.ro/documents/2008/ 2008-6.pdf

Khan, M. S. A. (2008). Disaster preparedness for sustainable development in Bangladesh. Disaster Prevention and Management, 17(5), 662-671.

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 117

Krishnaveni, R., & Sujatha, R. (2013). Institutional capacity building: A systematic approach. Journal of Indian Management, October – December, 17-23.

Lavell, A. (1999). Natural and technological disasters: Capacity building and human resource development for disaster management, Retrieved October 3, 2014, from ipcc-wg2.gov/njlite_download.php?id=6110

, & Maskrey, A. (2014). The future of disaster risk management. Environmental Hazard, 13(4), 267-280.

Minea, G., & Zaharia, L. (2011). Structural and Non-Structural Measures for Flood Risk Mitigation in the Bâsca River Catchment (Romania). Forum Geografic, 10(1), 157-166.

Parashar, S., Sharma, A., & Shaw, R. (2015). From action planning to community-based adaptation. In Shaw, R., & Sharma, A. (Eds.), Climate and Disaster Resilience in Cities (Community, Environment and Disaster Risk Management). (pp.163-182). UK: Emerald Group Publishing Limited.

Rajeev. M. M. (2014). Sustainability and community empowerment in disaster management. International Journal of Social Work and Human Services Practice, 2(6), 207-212.

Raungratanaamporn, I. S., Pakdeeburee P., Kamiko A., & Denpaiboon, C. (2014). Government-communities collaboration in disaster management activity: Investigation in the current flood disaster management policy in Thailand. Procedia Environmental Sciences, 20, 658-667.

Shaw, R.(2009). Earthquake risk management: Problems and prospects. In Shaw, R., & Krishnamurthy, R. R. (Eds.), Disaster Management: Global Challenges and Local Solutions. (pp.20-37). India: CRC Press.

United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2006). Guidebook for planning education in emergencies and reconstruction, Retrieved October 3, 2014, from http://www.preventionweb. net/files/8401_guidebook.pdf

United Nations International Strategy for Disaster Reduction. (2004). Disaster Risk Reduction, Governance and Development, Retrieved May 25, 2016, from http:// www.preventionweb.net/files/ 4080_governacedevelopment.pdf

วารสารการเมองการปกครอง ปท 7 ฉบบท 3 ประจ าเดอนกนยายน – ธนวาคม 2560 118

______. (2009). Terminology on disaster risk reduction, Retrieved October 21, 2014, from http://www.preventionweb.net/files/7817_UNISDRTerminology English.pdf

United States Agency International Development. (2011). Organizational capacity building framework: A foundation of stronger more sustainable HIV/AIDS programs, organizations & networks, Retrieved January 21, 2014, from http://www.aidstar-two. org/upload/AS2_TechnicalBrief-2_4-Jan-2011.pdf

Victoria, L. P. (n.d.). Community based approaches to disaster mitigation, Retrieved March 21, 2016, from http://www.alnap.org/resource/7364

Wongpreedee, A., & Sudhipongpracha, T. (2014). Disaster management that works: Flood management strategy and implementation in Nakorn Pakkred Municipality. NIDA Case Research Journal, 6(1), 1-32.