52
การวิเคราะห์การกระจายของผู ้ป่ วยโรคความดันโลหิตสูง ในตาบลบ้านคลอง อาเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก นางสาววันวิสาข์ คาสุข วิทยานิพนธ์เสนอเป็นส่วนหนึ ่งของการศึกษาหลักสูตรปริญญาวิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาภูมิศาสตร์ ธันวาคม 2558 ลิขสิทธิ ์เป็ นของมหาวิทยาลัยนเรศวรและสถาบันการแพทย ์ฉุกเฉิน

การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

การวเคราะหการกระจายของผปวยโรคความดนโลหตสง ในต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

นางสาววนวสาข ค าสข

วทยานพนธเสนอเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาภมศาสตร

ธนวาคม 2558 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยนเรศวรและสถาบนการแพทยฉกเฉน

Page 2: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

อาจารยทปรกษาประธาน หลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาภมศาสตร และหวหนาภาควชาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม คณะเกษตรศาสตรทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร ไดพจารณาวทยานพนธวทยาระดบปรญญาตร เรอง “การวเคราะหการกระจายของผ ปวยโรคความดนโลหตสง ในต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวด

พษณโลก” นสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยนเรศวรเหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาภมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

………………………………………………………………… (รองศาสตราจารยพฒนา ราชวงศ)

อาจารยทปรกษา

………………………………………………………………… (อาจารย ประสทธ เมฆอรณ)

(ประธานหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาภมศาสตร)

………………………………………………………………… (อาจารย ดร.ชาญยทธ กฤตสนนทกล)

หวหนาภาควชาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

Page 3: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

ประกาศคณปการ

ผ วจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงในความกรณาของ รองศาสตราจารยพฒนา ราชวงศ ทปรกษาวทยานพนธ ทไดอตสาหสละเวลาอนมคามาเปนทปรกษา พรอมทงใหค าแนะน าตลอดระยะเวลาในการท าวทยานพนธฉบบน ขอขอบคณ คณธนพงษ ถนดกจและ คณศานต เยาวธาน ทใหค าปรกษาเรองการวเคราะหผลการวจยชนนจนท าใหวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดอยางสมบรณและขอกราบขอบพระคณ นายแพทยอนชา เศรษฐเสถยร ผ อ านวยการสถาบนการแพทยฉกเฉน ดร.นพ.ไพโรจน บญศรค าชย รองผ อ านวยการสถาบนการแพทยฉกเฉน และสถาบนการแพทยฉกเฉนทใหการสนบสนนในการท างานวจยชนน

กราบขอบพระคณ ผอ.โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานคลองทใหความอนเคราะหขอมลผ ปวยโรคความดนโลหตสง ขอขอบพระคณ คณประเทอง เจาหนาท โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานคลอง ทท าการประสานงานกบ อสม.ในบางพนท ทตองการความชวยเหลอและขอขอบคณ อสม.ประจ าต าบลบานคลองทกทานทใหความชวยเหลอเปนอยางดในการเขาไปท าวจยและเกบขอมล

เหนอสงอนใดขอกราบขอบพระคณ บดา มารดา ของผ วจยทใหก าลงใจและให การสนบสนนในทกๆ ดานอยางดทสดเสมอมา

คณคาและคณประโยชนอนพงจะมจากวทยานพนธฉบบน ผ วจยขอมอบและอทศแดผ มพระคณทกๆ ทาน ผ วจยหวงเปนอยางยงวา งานวจยนจะเปนประโยชนตอการจดการทางดานสาธารณสขชมชนและผ ทสนใจบางไมมากกนอย

วนวสาข ค าสข

Page 4: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

ชอเรอง การวเคราะหการกระจายของผ ปวยโรคความดนโลหตสง ในต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

ผวจย วนวสาข ค าสข อาจารทปรกษา รองศาสตราจารยพฒนา ราชวงศ ประเภทสารนพนธ วทยานพนธ วท.บ. สาขาวชาภมศาสตร

มหาวทยาลยนเรศวร 2559 ค าส าคญ รปแบบการกระจายตว ความหนาแนน

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาส ารวจพนทหาผ ปวยและวเคราะหรปแบบการกระจายตว, ความหนาแนนของผ ปวยโรคความดนโลหตสงเพอท าการศกษาและจดท าแผนทผ ปวยโรคความดนโลหตสงในต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ขอมลการศกษาประกอบดวย ขอมลผ ปวยโรคความดนโลหตสง ขอมลพกดทางภมมศาสตรทพกอาศยของผ ปวยโดยใชเครองระบพกดทางภมศาสตร(GPS) ขอมลพนทศกษา ขอมลจากการสมสมภาษณ โดยวเคราะหการกระจายตวโดยใชระบบสารสนเทศทางภมศาสตร มาชวยในการวเคราะหหารปแบบการกระจายและความหนาแนนของผ ปวย และศกษาพฤตกรรมทางสขภาพของผ ปวย

รปแบบการกระจายตวของผ ปวยโรคความดนโลหตสงโดยใช Average Nearest Neighbor พบวา ผ ปวยมการกระจายตวแบบ เกาะกลม และมความหนาแนนอยตรงหมท 3 และหมท 2 รองลงมาคอฝงรมแมน าและ ในการศกษาพฤตกรรมทางสขภาพพบวาผ ปวยสวนมากจะพบแพทยตามเวลานดเปนประจ ามากทสด, พฤตกรรมการควบคมอาหารนานๆครงมากทสด, มพฤตกรรมพกผอนทเพยงพอเปนประจ ามากทสด, พฤตกรรมการเรองการออกก าลงกายของผ ปวยนนนานๆครงมากทสดและดานความเครยดของผ ปวยจะอยในเกณฑนานๆครงมจ านวนมากทสด

Page 5: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

Title THE DISTRIBUTION ANALYSIS OF HYPERTENSION

PATIENTS IN BANKLONG SUB-DISTRICT MUEANG

DISTRICT PHITSANULOK PROVINCE Author Wanwisa Kumsuk Advisor Assoc.Prof. Pathana Rachavong Academic Paper Bachelor Thesis of Science (B.S.) in Geography

Naresuan University 2016

Keywords distribution patterns, density,

ABSTRACT

The two objective of “The Distribution Analysis of Hypertensions Patients

In Banklong Sub-district Mueang District Phitsanulok Province” are 1)hypertensions

patient survey.2)To analysis distribution patterns and analysis density of hypertensions

patients. For make hypertensions patients map in Banklong Sub-district Mueang

District Phitsanulok Province.

The data used in the study which include hypertension patients data, housing

geographic coordinates of surveyed patients by using specific geographic coordinate

or using Global Positioning System, detail of Banklong Sub-district data, sampling

hypertensions patient data. The analysis of distribution is done by applying geographic

information systems. To help analysis of distribution pattern, density of hypertension

patients. And to study health behavior of hypertension patients.

The distribution patterns hypertensions patients by using Average Nearest

Neighbor found that the distribution patterns of patients have Clustered distribution

and have the most density in moo.3 and moo.2 and riverside inferior. In case study

about health behavior found that mostly patients are always a doctor's appointment,

behavior about dieting found that mostly patients are rarely to dieting, behavior about

rest found that mostly patients are always take a rest, behavior about exercise found

that mostly patients are rarely to exercise and behavior about strain found that mostly

patients are rarely to have strain.

Page 6: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

สารบญ

บทท หนา

1 บทน า…………………………………………………………….……...…..…… 1 ทมาและความส าคญของปญหา…………………………………………….. 1

วตถประสงค……………………….........…………….......………………… 2

ขอบเขตของงานวจย……………………….........……………..................... 2

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ……………………….........…………................ 2

พนทศกษา……………………….........……………....…...………………... 2

นยามศพท……………………….........…………...…....…………………... 4

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ.................................................................. 5 เอกสารทเกยวของกบการศกษาคนควา……………………….................... 5

แนวคดการประยกตใช GIS ในการศกษาดานสขภาพ………….................. 13

ทฤษฎทเกยวของ……………………….........……………………………… 15

3 วธด าเนนการวจย........................................................................................ 17 ประชากรและกลมตวอยาง……………………….........………….………… 17

เครองมอทใชในการวจย ……………………….........……………............ 17

ขอมลและแหลงขอมล……………………….........……………....….......... 17

การวเคราะหขอมล……………………….........……………....……........... 18

การสรปผลการศกษา……………………….........……………................... 18

4 ผลการวจย…………………......…………………………………………......... 19 ขอมลดานขอมลทวไปของผ ปวยโรคความดนโลหตสง ……………………... 20 แผนทผ ปวยโรคความดนโลหตสง ……………………….........……............ 21 การกระจายตวของผ ปวยและความหนาแนนผ ปวยโรคความดนโลหตสง..... 26 พฤตกรรมการดแลตนเอง……………………….........……………............. 30

Page 7: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

5 บทสรป............................................................................................................ 35 สรปผลการวจย……………………....…………….....................…….………. 35

อภปรายผลการวจย……………………………....………………...….………. 36

ขอเสนอแนะ……………………………………....…………………....………. 36

บรรณานกรม................................................................................................................. 37 อภธานศพท………………………………………………………………..……………........ 40 ประวตผวจย………………………………………………………….……………................ 42

Page 8: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 แสดงขอมลอายของผ ปวยโรคความดนโลหตสง…………………………………… 20

2 แสดงขอมลเพศของผ ปวยโรคความดนโลหตสง…………………………………… 20

3 แสดงขอมลผ ปวยโรคความดนโลหตสงโดยแยกหม……………………………….. 21

4 แสดงคาดชนวเคราะห Average Nearest Neighbor…………………………….. 28

5 แสดงเพศของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง....................................................... 30

6 แสดงระดบอายของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง………………………….......... 31

7 แสดงขอมลการดแลตนเองเรองอาหารของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง……...... 31

8 แสดงขอมลการดแลตนเองเรองการออกก าลงกายของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง..........................................................................................................

32

9 แสดงขอมลการดแลตนเองเรองการพกผอนของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง….. 32

10 แสดงขอมลเรองความเครยดของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง………………….. 33

11 แสดงขอมลการดแลตนเองเรองการพบแพทยของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง... 33

Page 9: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

บญชภาพ

ภาพ หนา

1 แผนทแสดงขอบเขตพนทศกษา ต.บานคลอง อ.เมอง จ.พษณโลก……………... 3

2 แผนทแสดงการกระจายตวทางพนทของผ ปวยโรคความดนโลหตสง…………... 22

3 แผนทแสดงสดสวนผ ปวยโรคความดนโลหตสงตอจ านวนประชากร…………… 23

4 แผนทแสดงสดสวนผ ปวยโรคความดนโลหตสงตอพนท (ตร.กม.)……………... 25

5 แผนทแสดงความหนาแนนของผ ปวยโรคความดนโลหตสง……………………. 27

6 ภาพผลลพธ Average Nearest Neighbor……………………………………. 28

Page 10: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

บทท 1

บทน ำ ทมำและควำมส ำคญของปญหำ

การมสขทดถอเปนสงทส าคญเพราะการมสขภาพทดนจะเชอมโยงไปสการประกอบกจกรรมทางสงคม เศรษฐกจ ทจะท าใหเกดสขภาพชวตความเปนอยทด และท าใหเกดเศรษฐกจทดในภาพรวมนสขภาพถอเปนสงทส าคญมากในการประกอบอาชพทางสงคม การเปลยนแปลงดานเศรษฐกจและสงคม สงผลใหการด าเนนชวตและสภาวะสขภาพของประชาชนไทยเปลยนแปลงไปการดแลรกษาสขภาพใหด นอกจากจะเปนสงทแตละบคคลพงกระท า และ การรกษาปองกนจากระบบบรการสารธารณะถอวาเปนสงจ าเปนแลว สภาพแวดลอมเชน พฤตกรรมการบรโภค แหลงทอย และยารกษาโรค หากประชาชนอยสภาพแวดลอมทดแลวหรอจดสภาพสงแวดลอมใหดกจะมผลตอสขภาพทดตอประชาชนดวย

โรคความดนโลหตสงเปนโรคทสรางปญหากบประชาชนชาวไทยโดยโรคนเปนโรคเรอรงชนดหนงทผ ปวยมความดนเลอดในหลอดเลอดแดงสงกวาปกต ท าใหหวใจตองบบตวมากขนเพอสบฉดเลอดใหไหลเวยนไปตามหลอดเลอด โรคความดนโลหตสง แบงออกไดเปนความดนโลหตสงปฐมภม (ไมทราบสาเหต) และความดนโลหตสงแบบทตยภม ผ ปวยสวนใหญราวรอยละ 90 -95 จดเปนความดนโลหตสงปฐมภม หมายถงมความดนโลหตสงโดยไมมสาเหตชดเจนทเหลออกรอยละ 5-10 เปนความดนโลหตสงแบบทตยภมมกจะมสาเหตจากภาวะอนทมผลตอไต หลอดเลอดแดง หวใจ หรอระบบตอมไรทอ.

ส าหรบในเขตพนทต าบลบานคลองพบวาโรคความดนโลหตสงมผ ปวยจ านวนมาก โดยมผมาลงทะเบยนรกษาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลมมากกวา 200 คน และมแนวโนมทจ านวนผ ปวยจะมการเปลยนแปลงตลอดเวลา และมอตราเพมสงขนในอนาคตอกดวย

การดแลสขภาพทง 3 สวน นจ าเปนตองใชขอมลทมความละเอยดทงเนอหาและต าแหนง ซงการท าแผนทสขภาพชมชน (Community health mapping) สามารถชวยจดการขอมลตามทกลาวมานไดโดยมเทคนคและวธการตงแตงายๆเปนแผนทท ามอ รวมไปจนถงแผนทขนสงทจดท าโดยระบบสารสนเทศทางภมศาสตร นอกจากจะเปนการน าขอมลเขาไปแสดงในแผนทเพอเหนต าแหนงทตงและการกระจายของขอมลสขภาพแลวนน ยงสามารถท าการวเคราะหในเชงพนท

Page 11: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

2

เพอแสดงขนาด/ปรมาณ/ทศทางการกระจาย ความหนาแนน และสามารถแสดงความแตกตางของพนทไดดวย วตถประสงค

1. เพอศกษาและส ารวจพนทเพอหาผ ปวยโรคความดนโลหตสง 2. วเคราะหรปแบบการกระจายตวและความหนาแนนของผ ปวยโรคความดนโลหตสง

ขอบเขตของงำนวจย

ไดท าการศกษาผ ปวยโรคความดนโลหตสงทลงทะเบยนไวทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล โดยศกษารายละเอยดของประชากรทเปนความดนโลหตสง ตามลกษณะของประชากรและสงแวดลอม โดยศกษาทง 2 ดาน คอ

• เพศ/อาย • พฤตกรรม และไดท าการวเคราะห ความหนาแนน การกระจายของโรคและการเขาถงของ

สถานพยาบาล

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

เพอเปนแนวทางการปองกนของโรค การเขาถงของสถานพยาบาลในพนทส าหรบผ ปวย และการดแลรกษาสขภาพของผ ปวยโรคความดนโลหตสง พนทศกษำ

ต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ในเขตเทศบาลต าบลบานคลอง มหมบานทงหมด 5 หมบาน คอ หมท 1 บานวดยาง หมท 2 บานบางสะแก หมท 3 บานบางสะแก หมท 4 บานคลอง หมท 5 บานคลอง

Page 12: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

3

ภาพ

1 แผนทแสดงขอบเขตพ

นทศกษา ต.บานคลอง อ.เมอง จ.พษณ

โลก

Page 13: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

4

นยำมศพท

1.สขภาพชมชน หมายถง ระบบทประกอบดวยองคประกอบทสมพนธกนทท าใหเกดสขภาวะของประชาชนในชมชน โดยความรวมมอกนของสมาชกกลมตางๆ ในชมชนองคประกอบดงกลาวไดแก - องคกรในชมชน ไดแก องคกรปกครองสวนทองถน ประชาสงคม ผน าชมชน(ท งทเปนทางการและไมเปนทางการ) องคกรของชมชน ครอบครวและปจเจก - องคกรดานสขภาพ ไดแก หนวยบรการปฐมภม อาสาสมครสาธารณสข (อสม.) แพทยพนบาน เปนตน - หนวยงานอนๆ ไดแก โรงเรยน วด กองทนสขภาพต าบล - อน ๆ ไดแก ภาคเอกชน องคกรเอกชน เปนตน 2.ออตตาวา ชารเตอร หมายถง การสงเสรมสขภาพในออตตาวา ชารเตอร (The Ottawa Charter for Health Promotion 1986) ทตองการใหประชาชนรกษาสขภาพตนเอง และสรางสภาพแวดลอมใหเออตอการมสขภาพทด กรอบส าคญมดวยกน ๕ ยทธศาสตร คอ 1. การพฒนานโยบายสาธารณสขเพอสขภาพ 2. การสรางความเขมแขงเพอชมชน 3. การสรางสงแวดลอมทด 4. การพฒนาทกษะดานสขภาพสวนบคคล 5. การปรบปรงระบบบรการใหสอดคลองกบการสรางเสรมสขภาพ

Page 14: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

บทท 2

ทฤษฎและงำนวจยทเกยวของ

เอกสำรทเกยวของกบกำรศกษำคนควำ 1.1 ความหมายของโรคความดนโลหตสง โรคความดนโลหตสง (Hypertension) เปนโรคทส าคญมาก โดยจะตรวจพบไดจากการวดความดนโลหต ไดในระดบทสงกวาปกตเรอรงอยเปนเวลานาน. องคการอนามยโลก ก าหนดไวตงแต พ.ศ.2542 วา ผ ใดกตามทมความดนโลหตวดไดมากกวา 140 /90 มม.ปรอท ถอวาเปนโรคความดนโลหตสง และผ ทเปนโรคความดนโลหตสงและไมรกษาใหถกตองจะเพมความเสยงตอการเกดโรคตางๆ เชน โรคอมพาตจากหลอดเลอดในสมองตบ โรคหลอดเลอดในสมองแตก โรคหวใจขาดเลอด โรคหวใจวาย โรคไตวาย หลอดเลอดแดงใหญโปงพอง เปนตน โรคความดนโลหตสงเปนโรคทพบไดบอยโดยปจจบนส ารวจพบวาคนไทยประมาณรอยละ 20 เปนโรคความดนโลหตสง คนสวนใหญทมความดนโลหตสงมกจะไมรตววาเปนโรค เมอรตววาเปนสวนมากจะไมไดรบการดแลรกษา สวนหนงอาจจะเนองจากไมมอาการท าใหคนสวนใหญ ไมไดใหความสนใจ เมอเรมมอาการหรอภาวะแทรกซอนแลวจงจะเรมสนใจและรกษา ซงบางครงกอาจจะท าใหผลการรกษาไมดเทาทควร

การควบคมความดนโลหตใหปกตอยางสม าเสมอ สามารถลดโอกาสเกดโรคอมพฤกษ อมพาต หรอโรคกลามเนอหวใจขาดเลอด ไดอยางชดเจน เปนขอเทจจรงทางการแพทยทไดรบการพสจนแลวและเปนทยอมรบกนทวโลก 1.2 พยาธสรรวทยา

ในผ ปวยความดนโลหตสงไมทราบสาเหตจะมความตานทานการไหลของเลอดในรางกาย (หรอเรยกวาแรงตานสวนปลายทงหมด total peripheral resistance) สงขนท าใหความดนเลอดสงขน ในขณะทปรมาตรเลอดสงออกจากหวใจตอนาท (cardiac output) ยงปกตมหลกฐานอธบายสาเหตวาในผ ท อาย นอยบางคนท มภาวะกอนความดนโลหตสง (pre hypertension) มปรมาตรเลอดสงออกจากหวใจตอนาทสง อตราหวใจเตนสงขน และแรงตานสวนปลายทงหมดยงปกต ซงเรยกวาภาวะ "hyperkinetic borderline hypertension" เมอคนเหลาน

Page 15: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

6

อายมากขน ปรมาตรเลอดสงออกจากหวใจตอนาทจะลดลง และแรงตานสวนปลายทงหมดเพมขนตามอาย ซงเปนลกษณะตรงตามแบบของความดนโลหตสงชนดไมทราบสาเหตดงทกลาวขางตน แตกลไกดงกลาวยงเปนทถกเถยงกนหากจะใชอธบายรปแบบการเกดความดนโลหตสงในผ ปวยทกราย กลไกของแรงตานหลอดเลอดสวนปลายเพมขนทท าใหเกดความดนโลหตสง สวนใหญเกดจากการตบแคบลงของหลอดเลอดแดงขนาดเลกและหลอดเลอดแดงจว (arteriole) และอาจมสวนจากการลดจ านวนและความหนาแนนของหลอดเลอดฝอยดวย ความดนโลหตสงยงท าใหความยดหยนตาม (compliance) ของหลอดเลอดด าลดลง ซงท าใหเลอดไหลจากหลอดเลอดด ากลบหวใจมากขน จนเพมการท างานของหวใจ (ชนด preload) เปนเหตใหเกดหวใจวายชวงหวใจคลาย (diastolic dysfunction) ขนในทสด แตถงกระนนบทบาทของการบบเสนเลอดเพมขนมผลท าใหเกดความดนโลหตสงชนดไมทราบสาเหตหรอไมกยงไมเปนทชดเจน ความดนชพจร (pulse pressure ผลตางความดนชวงหวใจบบและคลาย) มกเพมขนในผสงอายทมความดนโลหตสง หมายความวาความดนชวงหวใจบบสงขนอยางผดปกตแตความดนชวงหวใจคลายอาจปกตหรอต า เรยกภาวะนวา ความดนโลหตเฉพาะชวงหวใจบบสง (isolated systolic hypertension) ผลจากความดนชพจรทเพมขนดงกลาวอธบายจากความแขงของหลอดเลอดแดง (arterial stiffness) ทมกสมพนธกบความชราและอาจแยลงไดจากภาวะความดนโลหตสงมกลไกหลายอยางทถกเสนอขนเพออธบายการเพมขนของแรงตานหลอดเลอดสวนปลายในภาวะความดนโลหตสง ทพบหลกฐานเกยวของมากไดแก การรบกวนการควบคมเกลอและน าของไต โดยเฉพาะความผดปกตของระบบเรนน-แองจโอเทนซน ในไต หรอ ความผดปกตของระบบประสาทซมพาเทตก กลไกดงกลาวเชอวานาจะเกดรวมกน และเปนไปไดททงสองกลไกมผลรวมกนในผ ปวยความดนโลหตสงชนดไมทราบสาเหตสวนใหญ มการสนนษฐานวาการท างานผดปกตของเนอเยอบโพรงหลอดเลอด (endothelial dysfunction) และการอกเสบของหลอดเลอดอาจมผลตอการเพมขนของแรงตานหลอดเลอดสวนปลายและความเสยหายของหลอดเลอดในภาวะความดนโลหตสง

Page 16: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

7

1.3 ชนดของโรคความดนโลหตสง โรคความดนโลหตสงแบงออกเปน 2 ประเภท คอ ความดนโลหตสงปฐมภม (ไมทราบสาเหต) และความดนโลหตสงแบบทตยภม ผ ปวยสวนใหญราวรอยละ 90–95 จดเปนความดนโลหตสงปฐมภม หมายถงมความดนโลหตสงโดยไมมเหตพนเดมชดเจน ทเหลออกรอยละ 5–10 จดเปนความดนโลหตสงแบบทตยภมมกมสาเหตทสามารถบอกได เชน โรคไตเรอรง ทอเลอดแดงหรอหลอดเลอดแดงไตตบแคบ หรอโรคของตอมไรทอ เชน แอลโดสเตอโรน คอรตซอล หรอ แคทโคลามนเกน ความดนโลหตสงแบบปฐมภม (primary hypertension) หรอความดนโลหตสงไมทราบสาเหต (essential hypertension) เปนความดนโลหตสงชนดทพบไดบอยทสด ประมาณรอยละ 90-95 ของผ ปวยความดนโลหตสงทงหมด ความดนโลหตสงเปนผลจากความสมพนธซบซอนระหวางพนธกรรมและสงแวดลอม มการศกษาพบยนหลายชนดทมผลเลกนอยตอความดนโลหตและมยนจ านวนนอยมากทมผลอยางมากตอความดนโลหต แตสดทายปจจยดานพนธกรรมตอความดนโลหตสงยงไมเปนทเขาใจกนมากนกในปจจบน. ความดนเลอดเพมขนตามอาย และความเสยงของการเปนความดนโลหตสงในวยสงอายนนสงปจจยทางสงแวดลอมหลายอยางทมผลตอความดนเลอด ความเครยดอาจมผลตอความดนเลอดเลกนอย ปจจยอนๆทอาจมผลตอความดนโลหตสงแตยงไมชดเจน ไดแก การบรโภคคาเฟอน และการขาดวตามนด เชอกนวาภาวะดอต ออนซลน (insulin resistance) ซงพบไดบอยในคนอวนและเปนองคประกอบของกลมอาการเมแทบอลก (metabolic syndrome) เปนสาเหตของความดนโลหตสง การศกษาเรวๆ นพบนยยะวาเหตการณทเกดขนในชวงตนของชวต เชน น าหนกแรกเกดนอย มารดาสบบหรขณะตงครรภ และการไมไดเลยงลกดวยนมแม อาจเปนปจจยเสยงของความดนโลหตสงไมทราบสาเหตในผใหญ แตทงนการอธบายกลไกดงกลาวยงคลมเครอ ความดนโลหตสงแบบทตยภมมสาเหตทสามารถระบได โรคไตเปนสาเหตสวนใหญทท าใหเกดความดนโลหตสงแบบทตยภม ความดนโลหตสงยงอาจเกดจากโรคตอมไรทอตางๆ เชน กลมอาการคชชง ภาวะตอมไทรอยดท างานมากเกน ภาวะตอมไทรอยดท างานนอย สภาพโตเกนไมสมสวน กลมอาการคอนน (Conn's syndrome) หรอภาวะอลโดสเตอโรนสง ภาวะตอมพาราไทรอยดท างานมากเกน และฟโอโครโมไซโตมา สาเหตอนๆ ของความดนโลหตสงแบบทตยภมเชน โรคอวน อาการหยดหายใจขณะหลบ การตงครรภ หลอดเลอดเอออรตาแคบ (coarctation of the aorta) ยาบางชนดและสมนไพร เชนการบรโภคชะเอมเทศมากเกน และยาเสพตดบางชนด

Page 17: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

8

1.4 ปจจยทมผลตอความดนโลหต ความดนโลหตเปลยนแปลงไดตามปจจยแวดลอมตางๆ ดงน

1. อาย สวนใหญเมออายมากขน ความดนโลหตจะสงขน ตวอยางเชน ขณะอาย 18 ป ความดนโลหต เทากบ 120/70 มม.ปรอท แตพออาย 60 ป ความดนโลหตอาจจะเพมขนเปน 140/90 แตกไมไดเปนกฎตายตววาอายมากขนความดนโลหตจะสงขนเสมอไป อาจวดได 120/70 เทาเดมกได 2. เวลา ความดนโลหตจะขนๆ ลงๆ ไมเทากนตลอดวน เชน ตอนเชาความดนซสโตลก (ความดนตวบน) อาจจะวดได 130 มม.ปรอท ขณะท ตอนชวงบายอาจวดไดถง 140 มม.ปรอท ขณะนอนหลบอาจวดไดต าถง 100 มม.ปรอท เปนตน 3. จตใจและอารมณ เปนตวกระตนและการตอบสนองตอภาวะเครยดขนอยกบการ รบรของแตละบคคล ปจจยสงแวดลอม เหตการณตาง ๆ บคลกภาพ ปรากฏการณทางสรระ รางกาย เปนไดทงสาเหตและองคประกอบของปฏกรยาตอบสนองตอความเครยด ตวกระตนใหเกด ความเครยด เชน เสยง การตดเชอ การอกเสบ ความเจบปวด อากาศทเยน การไดรบบาดเจบ การ ท างานหนก การเปนโรค การใชยา อายมาก การผาตด เปนตน 4. เพศ พบวาเพศชายจะเปนโรคความดนโลหตสงไดบอยกวาเพศหญง 5. พนธกรรมและสงแวดลอม ผ ทมบดาและมารดา เปนโรคความดนโลหตสงมแนวโนมทจะเปนโรคนมากกวาผ ทไมมประวตในครอบครว สงแวดลอม ทเครงเครยด กท าใหมแนวโนมการเปนโรคความดนสงขนดวยเชนกน 6. สภาพภมศาสตร ผ ทอยในสงคมเมองจะพบภาวะความดนโลหตสงมากกวาในสงคมชนบท 7. เชอชาต พบวาชาวแอฟรกนอเมรกนมความดนโลหตสงมากกวาชาวอเมรกนผวขาว 8. เกลอ ผ ทกนเกลอมากจะมโอกาสเกดโรคความดนโลหตสงมากกวาผ ทกนเกลอนอย จากการทความดนโลหตมการเปลยนแปลงขนและลงได เชนน ท าใหการวนจฉยโรคดวยตวผ ปวยเองอาจท าไดล าบาก ผ ปวยจะตองปรกษาแพทยเพอใหวนจฉยวาเปนโรคหรอไม

Page 18: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

9

1.5 ระดบความรนแรงของโรค ระดบท 1 ความดนโลหตสงระยะเรมแรก คาความดนโลหต ระหวาง 140-159/90-99 มม.ปรอท ระดบท 2 ความดนโลหตสงระยะปานกลาง คาความดนโลหต ระหวาง 160-179/100-109 มม.ปรอท ระดบท 3 ความดนโลหตสงระยะรนแรง คาความดนโลหต มากกวา 180/110 มม.ปรอทขนไป การวดความดนโลหตควรจะวดขณะนงพก วดดวยเทคนคทถกตองและควรวดซ า ๒-๓ ครง เพอใหมนใจวาเปนความดนโลหตสงจรงๆ 1.6 อาการของผ ปวย ผ ปวยความดนโลหตสงอาจจะไมมอาการใดๆ เลย หรออาจจะพบวามอาการปวดศรษะ มนงง เวยนศรษะ และเหนอยงายผดปกต ความดนโลหตสงอาจท าใหเกดภาวะแทรกซอนได ๒ กรณดวยกนคอ กรณท 1 ภาวะแทรกซอนจากความดนโลหตสงโดยตรง ไดแกภาวะหวใจวายหรอหลอดเลอดในสมองแตก กรณท 2 ภาวะแทรกซอนจากหลอดเลอดแดงตบหรอตน เชน กลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลน หรอเรอรง ท าใหหวใจเตนผดจงหวะ อาจจะท าใหถงแกชวตได หลอดเลอดสมองตบ เกดอมพฤกษ อมพาต หรอหลอดเลอดแดงในไตตบมากถงขนไตวายเรอรงได จากขอมลทางการแพทยระบไววา ผ ปวยทเปนโรคความดนโลหตสงและไมไดรบการรกษาจะเสยชวตจากหวใจวายถงรอยละ 60-75 เสยชวตจากหลอดเลอดในสมองอดตนหรอแตกรอยละ 20-30 และเสยชวตจากไตวายเรอรงรอยละ 5-10 1.7 ภาวะแทรกซอน หวใจท างานหนกขน ท าใหผนงหวใจหนาตวและถาไมไดรบการรกษาอยางถกตอง ผนงหวใจจะยดออก ท าใหเกดหวใจโต และหวใจวายไดในทสด อาจเกดภาวะหลอดเลอดในสมองตบตนหรอแตก ท าใหเปนอมพาตหรอเสยชวตได ถาเปนเรอรง อาจกลายเปนโรคสมองเสอม

Page 19: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

10

เลอดอาจไปเลยงไตไมพอ เนองจากหลอดเลอดไตเสอม ท าใหไตวายเรอรงและภาวะไตวายจะยงท าใหความดนโลหตสงขนอก. หลอดเลอดแดงในตาจะเสอมลงอยางชาๆ อาจมเลอดออกทจอตา ท าใหประสาทตาเสอม ตามว หรอ ตาบอดได 1.8 การปองกน เนองจากภาระโรคจากความดนโลหตสงพบมากในผ ปวยทไมทราบวาเปนความดนโลหตสง ดงนนกลยทธประชากรจงจ าเปนตองลดผลทตามมาจากความดนโลหตสงและลดความจ าเปนในการรกษาดวยยาลดความดนโลหต แนะน าใหลดความดนเลอดดวยการปรบเปลยนพฤตกรรมกอนเรมการรกษาดวยยา ทงแนวทางเวชปฏบตของสมาคมความดนโลหตสง สหราชอาณาจกร ค.ศ. 2004 (BHS IV) โปรแกรมการใหการศกษาผ ปวยความดนโลหตสงแหงชาตสหรฐอเมรกา ค.ศ. 2002 และแนวทางการรกษาของสมาคมความดนโลหตสงแหงประเทศไทย (พ.ศ. 2555) แนะน าใหปรบเปลยนพฤตกรรมเพอปองกนความดนโลหตสงดวยวธดงน 1.ควบคมน าหนกใหเปนปกตในผ ใหญ ควรควบคมน าหนกของตนเองควรตรวจเชคน าหนกของตนเองเทยบกบดชนมวลกายอยเสมอหากมคาเกนมาตรฐานควรออก าลงกายเพอลดน าหนกและหลกเลยงอาหารทมไขมนปรมาณสง (ใหดชนมวลกายอยท 18.5-23 กโลกรม/ตารางเมตร) 2.จ ากดโซเดยมในอาหารใหนอยกวา 100 มลลโมล ตอวน ประเทศไทยและอเมรกามผ ปวยเปนโรคความดนโลหตสงเปนจ านวนมาก หลายคนรบประทานเกลอมากเกนไป ยงรบประทานเกลอมากกมโอกาสทจะความดนโลหตสง เมอความดนสงโอกาสทจะเกดโรคหวใจและหลอดเลอดจะมโอกาสมาก เราสามารถบดโอกาสเกดโรคความดนโดยการลดเกลอและเพมโพแทสเซยม (นอยกวา 6 กรมของโซเดยมคลอไรดตอวน หรอนอยกวา 2.4 กรมของโซเดยมตอวน) 3.ออกก าลงกายการออกก าลงกายนอกจากท าใหน าหนกลดแลวยงลดไขมน cholesterolในเลอด และเพม HDL นอกจากการออกก าลงกายแลว ทานผ อานยงสามารถท าใหรางกายมการออกก าลงอยตลอดเวลา เชนใชบนไดแทนลฟต จอดรถกอนถงทท างานแลวเดนตอ ขจกรยานแทนการนงรถ ตดหญา ท าสวน ไปเตนร าเปนตน ผ ปวยสามารถออกก าลงไดเลยโดยทไมตองปรกษาแพทย นอกจากทานจะมอาการดงตอไปน ขณะออกก าลงกาย แนนหนาอก จะเปนลมขณะออกก าลงกาย หายใจเหนอยเมอเรมออกก าลงกาย หรออายกลางคนโดยทไมไดออกก าลงกาย การออก

Page 20: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

11

ก าลงกายควรออกแบบ แอโรบค คอออก าลงกายแลวรางกายใชออกซเจนเพอใหพลงงาน ควรออกก าลงกายครงละ 30 นาท สปดาหละ2-5 ครงยงออกก าลงกายมากจะชวยลดความดนโลหตลงไดมาก มรายงานวาสามารถลดระดบความดนโลหตลงได 5-15 มลเมตรปรอท 4.ลดการดมแอลกอฮอลจากการศกษาพบวาปรมาณสราทดมจะมสวน สมพนธ กบระดบความดนโลหต ส าหรบผ ทดมสราปรมาณปานกลาง ระดบความดนโลหตจะลดลงในชวง 1 -2 สปดาห หลงจากนนจะกลบสปกต ส าหรบผ ทดมสราอยางมาก (ประมาณหาเทาของทแนะน า) จะพบวาระดบความดนโลหตจะสงหลงจากหยดสรา ดงนนจะพบวาหลงจากดมสรามากในวนหยดจะมความดนสงในวนท างาน การลดสราจะท าใหระดบความดนโลหตลดลง ไมเกน 2 drink/วนในผชาย และไมเกน 1 drink/วนในผหญง (1 drink เทยบเทากบสรา (40%) 44 มลลลตร, เบยร (5%) 355 มลลลตร หรอไวน (12%) 148 มลลลตร) 5.รบประทานผกและผลไมมากๆ (อยางนอย 5 สวนตอวน) โดยเลอกผกและผลไมทมแคลอรต าซง รบประทานไดมากโดยไมจ ากดจ านวน เชน ผกใบเขยวตาง ๆ เชน คะนา ผกบ ง ผกกาด ดอกกะหล าสวนผกทใหแคลอรพอสมควร รบประทานไดบอยครง เชน ถว ฟกทอง มนฝรง เผอก เปนตน ส าหรบผลไมควรเปนผลไมทมรสไมหวานจด การปรบเปลยนพฤตกรรมอยางมประสทธภาพสามารถลดความดนโลหตไดเทยบเทากบการใชยาลดความดนโลหต การปรบเปลยนพฤตกรรมรวมกนตงแตสองอยางขนไปจะยงใหผลทดมากขน 1.9 การรกษา 1. การปรบเปลยนพฤตกรรม การรกษาภาวะความดนโลหตสงอยางแรกเรมทการปรบเปลยนพฤตกรรมในลกษณะเดยวกนกบการปองกนภาวะความดนโลหตสง รวมถงการปรบเปลยนอาหาร การออกก าลงกาย และการลดน าหนก วธดงกลาวพบวาชวยลดความดนเลอดในผ ปวยไดอยางมาก การปรบเปลยนพฤตกรรมกยงคงแนะน าใหปฏบตรวมกบการใชยาลดความดนโลหตแมวาความดนเลอดจะสงจนตองพจารณาใชยากตาม การปรบเปลยนอาหารเชนลดปรมาณเกลอพบวามประโยชน จากการศกษาในระยะยาว (มากกวา 4 สปดาห) ในชาวคอเคเซยนเรองการรบประทานอาหารชนดโซเดยมต าพบวามประโยชนในการลดความดนเลอดทงในผ ทมความดนเลอดปกตและผ ปวยความดนโลหตสง นอกจากน

Page 21: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

12

อาหารลดความดนโลหต (Dietary Approaches to Stop Hypertension; DASH diet) หรออาหารทมถว ธญพช ปลา สตวปก ผกและผลไมทแนะน าโดยสถาบนหวใจ ปอดและเลอดแหงชาตสหรฐอเมรกาชวยลดความดนเลอดได หลกการแลวคอการลดปรมาณการบรโภคโซเดยม แมวาอาหารดงกลาวจะมโพแทสเซยม แมกนเซยม แคลเซยม หรอโปรตนมากกตาม วธอนๆ เพอคลายความเครยดทางจตใจทโฆษณาวาชวยลดความดนโลหตเชนการท าสมาธ เทคนคคลายความกงวล หรอการปอนกลบทางชวภาพ (biofeedback) พบวามประสทธผลโดยรวมไมดกวาการใหสขศกษา และหลกฐานทยนยนประสทธภาพยงมคณภาพต า 2. การใชยา ยาลดความดนโลหตมอยหลายกลมทใชในปจจบน การเลอกสงยาลดความดนโลหตโดยแพทยตองค านงถงความเสยงของโรคหวใจและหลอดเลอด (รวมทงความเสยงของโรคกลามเนอหวใจขาดเลอดและโรคหลอดเลอดสมอง) รวมทงคาความดนโลหตของแตละบคคล เพอใหไดขอมลดานหวใจและหลอดเลอดโดยรวมของคนหนงๆ หลกฐานไมสนบสนนการลดความเสยงการเสยชวตหรออตราการเกดภาวะแทรกซอนทางสขภาพดวยการใชยาลดความดนโลหตในผ ทมความดนโลหตไมสงมาก (ความดนชวงหวใจบบนอยกวา 160 มลลเมตรปรอท และ/หรอ ความดนชวงหวใจคลายนอยกวา 100 มลลเมตรปรอท) และไมมปญหาสขภาพอนๆ

Page 22: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

13

แนวคดกำรประยกตใช GIS ในกำรศกษำดำนสขภำพ การประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ดานสขภาพ (Healthy GIS) ปจจบนทกหนวยงานทกองคกรทงในภาครฐและภาคเอกชน ใหความส าคญตอระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) ไมวาจะเปนหนวยงานทางดานการจดการสงแวดลอม การผงเมอง การเกษตร และองคการบรหารสวนต าบล เปนตน เนองจากระบบสารสนเทศภมศาสตรเปนระบบฐานขอมลทชใหเหนสภาพพนทจรงทางภมศาสตร สามารถชวยในการตดสนใจ เพอการวางแผนและการแกไขปญหาไดเปนอยางด ทางการแพทยและการสาธารณสข ไดน าระบบสารสนเทศภมศาสตรเขามาชวย ในการจดการขอมล จดเกบขอมล และการวเคราะหขอมลทางภมศาสตร เพอการศกษา คนควา และงานวจยทางการแพทยและการสาธารณสขในทกๆ ดาน โดยเฉพาะโรคทตองมการเฝาระวงทางระบาดวทยา และการปองกน ซงระบบสารสนเทศภมศาสตรจะช ใหเหนถงขอบเขตพนททมการเกดโรค และบงบอกไดถงสภาพทางภมศาสตรทอาจจะมอทธพลตอการแพรเชออนจะเปนประโยชนในการ ชวยตดสนใจการวางแผน การแกไขปญหาและ การพฒนาคณภาพชวตของชมชน จตรวทย จำรสน(2544) ศกษาเชงบรณาการของปจจยสงแวดลอมทเกยวของตอการเกดโรคพยาธใบไมตบในโค-กระบอ เพอน ามาสรางแบบจ าลองเชงพนทเสยงตอการเกดโรคพยาธใบไมตบดวยระบบสารสนเทศภมศาสตรในพนทจงหวดกาฬสนธ การสรางแบบจ าลองอาศยกระบวนการซอนทบของชนขอมลปจจยสงแวดลอมทเออตอการเกดโรคพยาธใบไมตบ ปจจยทเกยวของไดแก แหลงน าผวดน, แมน า, คลองชลประทาน, ปรมาณน าฝนเฉลยในแตละเดอน , อณหภมเฉลยในแตละเดอน, พนทชมน า, ระดบความลาดชน และพนททงหญา โดยน าปจจยตางๆ มาจดอนดบความส าคญและก าหนดคาพสย เพอประเมนความเหมาะสมของพนทเสยงตอโรคพยาธใบไมตบ ผลการวเคราะหทไดคอแผนทแสดงพนทเสยงในระดบอ าเภอและต าบลของแตละเดอนในปนนๆ และเปรยบเทยบกบผลจากการออกส ารวจและผลจากการตรวจอจาระโค-กระบอ

Page 23: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

14

ณฐวฒ พมพสวรรค (2553) การเอาระบบบรหารมาน าเสนอรวมกบแผนท เพอใชในการวเคราะหปญหาระดบพนทเปนระบบจดการขอมลเชงพนทและขอมลในเชงลกษณะของพนทโดยมการระบต าแหนง ก าหนดขอบเขตทสามารถอางองไดบนแผนท เปนเครองมอส าหรบการจดเกบรวบรวมขอมล เกบบนทก ท าการวเคราะหขอมล และแสดงผลขอมล ซงในการใช GIS เพอการเกบรกษา ปรบแก และประมวลผล เพอน าไปใชประกอบการตดสนใจในการแกไขปญหาในพนท การประยกตใชระบบ GIS ในการจดท าแผนทแสดงการกระจายของผ ปวย ซงในการประยกตใชGIS ในการวเคราะหขอมล จะน าไปสการหาความสมพนธของจ านวนผ ปวยกบพนท และน าเสนออกมาในรปแบบของแผนท ชวยใหเหนถงลกษณะทศทางการกระจาย พกดของบาน ของผ ปวยโรคมะเรงปอด ภทรกล ศลปรตน (2556) ไดท าการศกษารปแบบการกระจายของผ ปวยโรคปอดอกเสบ และเปรยบเทยบปจจยทางดานกายภาพ ดานเศรษฐกจและดานสขภาพ โดยท าการสมตวอยางผ ปวยโดยใชทฤษฎยามาเน เพอก าหนดจ านวนของกลมตวอยางจากนนน ามาวเคราะหรปแบบการกระจายตวโดยใชหลกการสถต พบวาผ ปวยมการกระจายตวแบบเกาะกลม สทธษำ สมนำ (2553) ไดท างานวจยการวเคราะหทางภมศาสตรเรองการอบตซ าของวณโรค โดยการใชการวเคราะหจากขอมลเอกสาร วเคราะหขอมลดวยระบบสารสนเทศทางภมศาสตร การส ารวจภาคสนามและการสมภาษณผ ปวย เพอหาการกระจายตวและอตราความชกโดยท าการเชอมโยงกบปจจยตางๆ และน ามาวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยตางๆ

Page 24: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

15

ทฤษฎทเกยวของ

Sarah Treuhaft (2009) ไดกลาวถงการท าแผนทชมชน (community mapping) วาสามารถถกน ามาใชประโยชนไดอยางมากในการสรางศกยภาพของการด าเนนนโยบายทด โดยแผนทเปนเครองมอทส าคญทจะมาชวยสนบสนนงานตางๆ

1. การวเคราะหและการบงชประเดนส าคญทก าหนดไวในนโยบาย: การรณรงคเชง

นโยบายทงหมดทงมวลเรมตนดวยการก าหนดปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคมทเดนๆ การท าแผนทแสดงขอมลทางภมศาสตรจะชวยองคกรสามารถท าความเขาใจสถานการณตางๆ ไดชดเจนขน อกทงยงชวยใหจดประเดนปญหาเชงนโยบายใหรอยเรยงเปนล าดบ และชวยวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยตางๆ ของแตละชมชน ฟงกชนการวเคราะหทส าคญเพองานดานนโยบายบางอยางของการท าแผนทดวยระบบสารสนเทศภมศาสตรอาจประกอบดวย

• การน าเสนอประเดนทควรใหความสนใจเปนพเศษ แผนทสามารถน ามาใชแสดงผลเชง

ปรมาณของลกษณะความเปนอยบางสงบางอยางของชมชนทสนใจ เชน คณลกษณะดอย หรอแสดงขอมลเชงเอกสารของการไมมไมปรากฏของปจจยเชงบวกหรอปจจยเชงปองกนของชมชน

• การเปรยบเทยบสถานทแตละแหง สงหนงททรงคณคามากของระบบสารสนเทศภมศาสตรทจะใชส าหรบการวเคราะหความเทาเทยมกน คอ ความงายในการเปรยบเทยบความแตกตางของแตละพนทตามตวชวดทก าหนดไว การเปรยบเทยบพนทหนงกบพนทอนๆ หรอเมองหนงกบเมองอนทงหมดทงมวล จะเปนประโยชนอยางมากในการน ามาแสดงใหเหนความแตกตางทเกดขนในแตละกรณ เพอน าไปสการเปลยนแปลงนโยบายอยางใดอยางหนงเปนการเฉพาะ

• การวเคราะหความสมพนธ เราสามารถน าแผนทมาใชเพอวเคราะหความสมพนธระหวางลกษณะตางๆ ของชมชนแตละแหงได เปนตนวา มลคาของทอยอาศยกบลกษณะของคณลกษณะของพนทวางเปลา การซอนทบตวแปรตางๆ เขาดวยกน จะชวยใหเหนถงความสมพนธของปรากฏการณ และอาจจะชใหเหนถงเหตผลของความสมพนธ รวมไปถงบงชถงการเขาไปจดการแทรกแซง

2. การมสวนรวมของชมชนในการวจยและพฒนานโยบาย การท าแผนทมประโยชนอยาง

มากส าหรบการรวมกนของสมาชกชมชนมาสกระบวนการนโยบาย และมวธการตางๆ มากมายทจะสามารถน ามาใชด าเนนกระบวนการทวานองคกรชมชนหลายแหงอ านวยการใหคนในชมชน

Page 25: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

16

ออกมารวมกนสรางแผนททรพยสนและภาวะขาดดลของชมชน สงเหลานจะน าไปสกระบวนการวางแผนชมชน ดวยการเรมตนใหประชาชนเกบขอมลประเดนส าคญเปนเรองๆ ในบรเวณโดยรอบบานและชมชนของตวเอง แลวเอามาจดท าเปนแผนทเพอใชเปนตวปอนเขาสกระบวนการจดท าแผนชมชน หรออาจจะสรางความรวมมอกนของชมชนในการรวบรวม

3. การสรางแบบจ าลองและการพฒนาทางแกปญหาเชงนโยบาย ในฐานะทการท าแผนท

บนระบบสารสนเทศภมศาสตรเปนเครองมอส าคญในการวเคราะห จงสามารถใชแบบจ าลองการเปลยนแปลงของพนทใกลเคยงทก าหนดโดยชดตวชวด หรอใชแบบจ าลองหรอนโยบายใหมสรางผลลพธทเปนทางเลอกตางๆ รวมถงใชแบบจ าลองเหลานเพอแสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงทมโอกาสเปนไปได และเพอยนยนวาทางเลอกตามนโยบายนนๆ มความเปนไปไดหรอเปนทปรารถนาของชมชน

Page 26: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

บทท 3

วธด ำเนนงำนวจย

การศกษาการกระจายตวของผ ปวยโรคความดนโลหตสงในต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลกนนมวตถประสงคเพอ วเคราะหรปแบบการกระจายของผ ปวย และวเคราะหความหนาแนนของผ ปวยโรคความดนโลหตสง ในต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ประชำกรและกลมตวอยำง ผ ปวยทลงทะเบยนไว ณ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานคลอง เครองมอทใชในกำรวจย 1.เครอง GPS 2.โปรแกรมส าเรจรปทางภมศาสตร 3.โปรแกรมระบบสารสนเทศทางภมศาสตร Quantum gis 4.โปรแกรม Microsoft Excel ขอมลและแหลงขอมล 1.ขอมลผ ปวยโรคความดนโลหตสงทลงทะเบยน จดท าโดย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ต าบลบานคลอง 2.พกดทอยของผ ปวยโรคความดนโลหตสง ทไดจากการลงพนทจบพกด 3.แผนทแสดงขอบเขตหมบานของต าบลบานคลอง จดท าโดย เทศบาลต าบลบานคลอง 4.ขอมลจ านวนประชากรแตละหมบานในต าบลบานคลอง จดท าโดย เทศบาลต าบล บานคลอง

Page 27: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

18

กำรวเครำะหขอมล 1.ท าการสรางชนขอมล Shapefile ขนมา 1 ชน เปนขอมลพนท (polygon) เพอ Digitizing ขอมลขอบเขตต าบลขนมา ใหม จากโปรแกรมสารสนเทศทางภมศาสตร Quantum gis โดย Open Layer Google hybrid แลว Digitizing ขอมลขอบเขตต าบลตาม Google hybrid แลว บนทก Shapefile ก าหนดแลวเลอกระบบ อางองพกดเปน WGS 84 zone 47 N 2.น าขอมลทไดจากการเกบพกดน ามากรอกในตาราง ในโปรแกรม Microsoft Excel โดยก าหนดหวตารางเปน บานเลขท, ชอ-นามสกล, พกด X, พกด Y 3.น าขอมลทท าการกรอกในตาราง Microsoft Excel ส าเรจแลวน ามาพลอต จด (Point) ลงในแผนท ดวยวธ Add XY data จากโปรแกรมระบบสารสนเทศทางภมศาสตร Arc GIS โดยจะ เลอก ทชอง X Field และ Y Field เลอกพกด ตะวนออก (X) และพกดเหนอ (Y) แลวเลอกระบบ อางองพกดเปน WGS 84 zone 47 N จากนนกด add เพอน าขอมลเขามา เมอท าส าเรจแลวจะ ปรากฏจดแสดงต าแหนงบานผ ปวย ท าการ Export Data เพอใหไดขอมลทอยในรปของ Shape File 4.น าขอมลทไดมาแสดงใน โปรแกรมระบบสารสนเทศทางภมศาสตร เพอน ามาท าการวเคราะหรปแบบการกระจายตวของผ ปวย และ วเคราะหความหนาแนนของผ ปวย กำรสรปผลกำรศกษำ น าผลทไดจากการศกษาทไดมาวเคราะหเพอน ามาตอบวตถประสงคตามทเราตงขนมา โดยน าแผนทมาวเคราะหรปแบบการกระจายโดยใช Average nearest neighbor เพอดรปแบบการกระจายและมาท าการวเคราะหความหนาแนนของผ ปวย โดยใช Density Point เพอดความหนาแนนของผ ปวยโรคความดนโลหตสงและสาเหตรปแบบการกระจายและความหนาแนนวาท าไมจงเปนเชนนน

Page 28: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

บทท 4

ผลกำรวจย

การศกษาการกระจายตวของผ ปวยโรคความดนโลหตสงในต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลกนนโดยท าการแสดงพกดต าแหนงของผ ปวย ท าโดยลงพนทในการจบพกดบานของผ ปวยทงหมดจ านวน 245 คน และไดสมตวอยางผ ปวยมา 55 คนเพอศกษาพฤตกรรม โดยแบงออกเปน 4 ขนตอน ดงน

1. การวเคราะหขอมลทวไปของผ ปวยโรคความดนโลหตสง ในพนทต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก เปนคารอยละ

2. การวเคราะหขอมลเพอสรางเปนแผนทผ ปวยโรคความดนโลหตสง ในพนทต าบล บานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

3. การวเคราะหการกระจายตวของผ ปวยและความหนาแนนผ ปวยโรคความดนโลหตสง ในพนทต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

4.การวเคราะหขอมลดานพฤตกรรมการดแลตนเอง ประกอบดวยการดแลตนเองทง 4 ดาน ไดแก ดานการควบคมเรองอาหาร ดานการออกก าลงกาย ภาวะความเครยด และดานการดแลสขภาพ เปนคารอยละ

Page 29: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

20

ขอมลดำนขอมลทวไปของผปวยโรคควำมดนโลหตสง วเคราะหขอมลทวไปของผ ปวยโรคความดนโลหตสง ในพนทต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก เปนคาสดสวน ตาราง 1 อายของผ ปวยโรคความดนโลหตสง

ระดบชวงอาย จ านวน สดสวน

11 - 20 1 0.41 21 – 30 0 0.00 31 - 40 5 2.04 41 – 50 19 7.76 51 – 60 51 20.82 61 – 70 91 37.14 71 – 80 55 22.45 81 – 90 23 9.39

รวม 245 100.00 จากตารางพบวาผ ปวยโรคความดนโลหตสง ทระดบอาย 61-70 ป มจ านวนมากทสด คอ 91 คน คดเปนรอยละ 37.14 รองลงมาคอระดบอาย 71 – 80 ป จ านวน 55 คน คดเปนรอยละ 22.45 และระดบอาย 51 – 60 ป จ านวน 51 คน คดเปนรอยละ 20.82 ตามล าดบ ตาราง 2 ขอมลเพศของผ ปวยโรคความดนโลหตสง

เพศ จ านวน สดสวน

ชาย 77 31.43 หญง 168 68.57

รวม 245 100.00

Page 30: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

21

จากตารางพบวามผ ปวยโรคความดนโลหตสง เพศหญงมจ านวนมากทสด คอ 168 คน คดเปนสดสวนรอยละ 68.57 รองลงมาเปนเพศชายจ านวน 77 คน คดเปนสดสวนรอยละ 31.43 ตาราง 3 จ านวนผ ปวยโรคความดนโลหตสงโดยแยกหม

หมบาน ผชาย ผหญง

หมท 1 3 4 หมท 2 27 66 หมท 3 15 49 หมท 4 17 23 หมท 5 15 26

แผนทผปวยโรคควำมดนโลหตสง การวเคราะหขอมลในสวนของแผนทผ ปวยโรคความดนโลหตสง ในพนทต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

Page 31: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

22

ภาพ

2 แผนทแสดงการกระจายตวทางพนทของผปวยโรคความดนโลหตสง

Page 32: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

23

ภาพ

3 แผนทแสดงสดสวนผปวยโรค

ความดนโลหตสงตอจ านวนป

ระชากร

Page 33: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

24

จากภาพ 2 การกระจายของผ ปวยโรคความดนโลหตสง จ านวน 245 ราย จะกระจายเกาะกลมเรยงตวอยตามรมแมน านาน และตดถนนใหญหมายเลขท 12 และพบวาหมท 2 มผ ปวยมการกระจกตวมากทสด จากภาพ 3 สดสวนของผ ปวยตอจ านวนประชากรของหมท 1 เฉลยอยทรอยละ 0.14 หมท 2 และหมท 3 เฉลยอยทรอยละ 2.17-5.15 สวนของหมท 4 เฉลยอยทรอยละ 0.14-1.57 และหมท 5 เฉลยอยทรอยละ 1.57-2.17 ตอจ านวนประชากรในแตละหม

Page 34: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

25

ภาพ

4 แผนทแสดงสดสวนผปวยโรค

ความดนโลหตสงตอพน

ท (ตร.ก

ม.)

Page 35: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

26

จากภาพท 4 หมท 1 จะมสดสวนของผ ปวยตอจ านวนพนทเฉลยอยท 6.40 - 9.51 คน ในหมท 2 สดสวนของผ ปวยตอจ านวนพนทเฉลยอยท 60.05 - 138.72 คน ในหมท 3 จะมสดสวนของผ ปวยตอจ านวนพนทเฉลยอยท 29.85 - 60.05 คน ในหมท 4 จะมสดสวนของผ ปวยตอจ านวนพนทเฉลยอยท 9.51 - 29.84 คน และในหมท 5 จะมสดสวนของผ ปวยตอจ านวนพนทเฉลยอยท 6.40 - 9.51 คน ตอหนวยพนท 1 ตารางกโลเมตร กำรกระจำยตวของผปวยและควำมหนำแนนผปวยโรคควำมดนโลหตสง การวเคราะหขอมลในดานการกระจายตวของผ ปวยและความหนาแนนผ ปวยโรคความดนโลหตสง ในพนทต าบลบานคลอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

Page 36: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

27

ภาพ

5 แผนทแสดงความหนาแนนของผปวยโรค

ความดนโลหตสง

Page 37: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

28

- วเคราะหความหนาแนนดวย Density ภาพ 5 เมอน าจดพกดของผ ปวยมาท าการหา Density จะพบวาผ ปวยมความหนาแนนในบรเวณระหวางหม 3 และหม 2 รองลงมาจะมความหนาแนนชวงรมแมน า - วเคราะหรปแบบการกระจายดวย Average Nearest Neighbor ภาพท 6 ภาพผลลพธ Average Nearest Neighbor

ตาราง 4 แสดงคาดชนวเคราะห Average Nearest Neighbor

Observed Mean Distance: 44.554911 Expected Mean Distance: 98.282581 Nearest Neighbor Ratio: 0.453335

z-score: -15.721955 p-value: 0.000000

Page 38: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

29

ผลการวเคราะหดชนคาความใกลเคยง โดยใชน าจดพกดบานของผ ปวยโรคความดนโลหตสงทไดมาจากการลงพนทเกบพกด โดยอางองจากขอมลผ ปวยทลงทะเบยนไวในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานคลอง พบวามคาดชน เทากบ 0.453335 แสดงวารปแบบการกระจายตวของผ ปวยโรคความดนโลหตสงในต าบลบานคลอง นนมการกระจายตวแบบเปน กลมกอน (Clustered distribution)

Page 39: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

30

พฤตกรรมกำรดแลตนเอง

การวเคราะหขอมลทไดมาจากการสมตวอยางผ ปวยมา 55 คน เพอศกษาดานพฤตกรรมการดแลตนเอง ประกอบดวยการดแลตนเองทง 4 ดาน ไดแก ดานการควบคมเรองอาหาร ดานการออกก าลงกาย ภาวะความเครยด และดานการดแลสขภาพ

ตาราง 5 เพศของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง

เพศ จ านวน รอยละ

หญง 41 74.55 ชาย 14 25.45

รวม 55 100

จากขอมลพบวาผตอบแบบสอบถามเปนเพศหญงมากทสดจ านวน 41 คนคดเปนรอยละ

74.55 รองลงมาคอเพศชายจ านวน 14 คดเปนรอยละ 25.45

Page 40: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

31

ตาราง 6 ระดบอายของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง

ระดบอาย จ านวน รอยละ

ระหวาง 35-39 1 1.82 ระหวาง 40-44 1 1.82 ระหวาง 45-49 2 3.64 ระหวาง 50-54 7 12.73 ระหวาง 55-59 8 14.55 ระหวาง 60-64 10 18.18 ระหวาง 65-69 11 20.00 ระหวาง 70-74 5 9.09 ระหวาง 75-79 6 10.91 ระหวาง 79-84 3 5.45 ระหวาง 85-89 1 1.82

รวม 55 100.00

จากขอมลพบวาผตอบแบบสอบถามมระดบอายระหวาง 65-69 ป มากทสดจ านวน 11

คน คดเปนรอยละ 20.00 รองลงมาระดบอายระหวาง 60-64 ป จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 18.18 และระดบอายระหวาง ระหวาง 55-59 จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 14.55 ตามล าดบ ตาราง 7 การดแลตนเองเรองอาหารของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง

ระดบ การดแลตวเองเรองอาหาร

จ านวน รอยละ

ไมเคย 4 7.27 นานๆครง 32 58.2 บางครง 17 30.9 เปนประจ า 2 3.64

รวม 55 100

Page 41: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

32

จากขอมลพบวาผ ตอบแบบสอบถามในหวขอของ การดแลเรองอาหาร พบวาผ ตอบแบบสอบถามมการดแลเรองอาหาร นานๆครงมากทสดจ านวน 32 คน คดเปนรอยละ 58.2 อนดบสองคอ บางครง มจ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 30.9 อนดบสามคอ ไมเคยดแล มจ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 7.27 ตามล าดบ

ตาราง 8 การดแลตนเองเรองการออกก าลงกายของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง

ระดบ การดแลตวเองในการออกก าลงกาย

จ านวน รอยละ

ไมเคย 1 1.82 นานๆครง 38 69.09 บางครง 13 23.64 เปนประจ า 3 5.45

รวม 55 100

จากขอมลพบวาผตอบแบบสอบถามในหวขอของ การดแลตวเองในการออกก าลงกาย

พบวาผตอบแบบสอบถามมการดแลตวเองในการออกก าลงกาย นานๆครงมากทสดจ านวน 38 คน คดเปนรอยละ 69.09 อนดบสองคอ บางครง มจ านวน 13คน คดเปนรอยละ 23.64 อนดบสามคอเปนประจ า มจ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 5.45 ตามล าดบ

ตาราง 9 การดแลตนเองเรองการพกผอนของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง

ระดบ การพกผอน(นอนเพยงพอหรอไม)

จ านวน รอยละ

ไมเคย 0 0 นานๆครง 0 0 บางครง 24 43.64 เปนประจ า 31 56.36

รวม 55 100

Page 42: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

33

จากขอมลพบวาผตอบแบบสอบถามในหวขอของการพกผอน พบวาผตอบแบบสอบถามมการดแลตวเองในการพกผอนเปน ประจ ามากทสดจ านวน 31 คน คดเปนรอยละ 56.36 และ บางครงจ านวน 24 คน คดเปนรอยละ 43.64 ตามล าดบ

ตาราง 10 เรองความเครยดของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง

ระดบ ความเครยด

จ านวน รอยละ

ไมเคย 9 16.36 นานๆครง 41 74.55 บางครง 5 9.09 เปนประจ า 0 0

รวม 55 100

จากขอมลพบวาผ ตอบแบบสอบถามในหวขอของ ความเค รยด พบวาผ ตอบแบบสอบถามมระดบความเครยด นานๆครงมากทสดจ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 74.55 อนดบสองคอ ไมเคย มจ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 16.36 อนดบสามคอ บางครง มจ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 9.09ตามล าดบ

ตาราง 11 การดแลตนเองเรองการพบแพทยของผ ปวยทไดจากการสมตวอยาง

ระดบ การรบยา ตรวจความดน(ตามแพทยนด)

จ านวน รอยละ

ไมเคย 0 0 นานๆครง 1 1.82 บางครง 19 34.55 เปนประจ า 35 63.64

รวม 55 100

Page 43: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

34

จากขอมลพบวาผ ตอบแบบสอบถามในหวขอของ การพบแพทย พบวาผ ตอบแบบสอบถามมการรบยา ตรวจความดน(ตามหมอนด) เปนประจ ามากทสดจ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 63.64 อนดบสองคอ บางครง มจ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 34.55 อนดบสามคอนานๆครง มจ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 1.82 ตามล าดบ

Page 44: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

บทท 5

บทสรป สรปผลกำรวจย จากผลวจยผ ปวยโรคความดนโลหตสงในพนทต าบลบานคลอง พบวามเพศหญงเปนโรค ความดนโลหตสงมจ านวนมากกวาเพศชาย ซงมจ านวน 168 คน คดเปน 69 เปอรเซนต ของผ ปวย ทงหมด และเพศชายมจ านวน 77 คนคดเปนสดสวน 31 เปอรเซนตตามล าดบ และจากการวจบพบวาผ ปวยโรคความดนโลหตสง ทระดบอาย 61-70 ป มจ านวนมาก ทสด คอ 91 คน คดเปนรอยละ 37.14 รองลงมาคอระดบอาย 71 – 80 ป จ านวน 55 คน คดเปน รอยละ 22.45 และระดบอาย 51 – 60 ป จ านวน 51 คน คดเปนรอยละ 20.82 จากการศกษาพบวารปแบบการกระจายตวของผ ปวยโรคความดนโลหตสงนน มการ กระจายตวแบบเปน กลมกอน (Clustered distribution) ตามการกระจกตวของบานเรอน จากการ วเคราะหความหนาแนนโดยวธ Density Point พบวาพนททมผ ปวยมความ หนาแนนอยบรเวณระหวางหมท 3 กบหมท 2 เนองจากบรเวณหม 3 กบหม 2 เปนเขตพนทชมชน ท าใหมประชากรกระจกตวอยบรเวณนนเปนจ านวนมาก และหนาแนนรองลงมาคออยตามรม แมน านาน และตดถนนใหญหมายเลขท 12 เนองจาก การตงถนฐานของประชากรสวนมากจะนยม สรางบานเรอนตดแมน า และ ถนนเสนใหญ เพอความสะดวกสบายและสภาพแวดลอมทดในการ ด ารงชวต

Page 45: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

36

อภปรำยผล การศกษาพบวารปแบบการกระจายตวของผ ปวยโรคความดนโลหตสงนน มการ กระจายตวแบบเปน กลมกอน (Clustered distribution) เนองจากลกษณะการตงบานเรอนของ ประชาชนใน เขตต าบลบานคลอง มลกษณะการสรางบานเรอนแบบเกาะกลมกนเปนหองแถว หรอ เปนบานเดยวทมรวตดตอกน ผลจากการวเคราะหจงมลกษณะการกระจายตวแบบเปนกลมกอน ตามลกษณะการกระจกตวของบานเรอน ของประชากรในพนทต าบลบานคลอง

จากการ วเคราะหความหนาแนน พบวาพนททมผ ปวยมความหนาแนนอยบรเวณระหวางหมท 3 กบหมท 2 เนองจากบรเวณหม 3 กบหม 2 เปนเขตพนทชมชนท าใหมประชากรกระจกตวอยบรเวณนนเปนจ านวนมาก และหนาแนนรองลงมาคออยตามรม แมน านาน และตดถนนใหญหมายเลขท 12 เนองจาก การตงถนฐานของประชากรสวนมากจะนยม สรางบานเรอนตดแมน า และ ถนนเสนใหญ เพอความสะดวกสบายและสภาพแวดลอมทดในการด ารงชวต ผลงานวจยเรองนมระบบระบบสารสนเทศภมศาสตรมาชวยในการวเคราะหขอมลตางๆ ท าใหงายตอการวเคราะหขอมลทน าไปสการหาความสมพนธของจ านวนผ ปวยกบพนท และ น าเสนออกมาในรปแบบของแผนท ชวยใหเหนถงลกษณะทศทางการกระจาย พกดของบาน ซง สอดคลองกบงานวจยของ ณฐวฒ พมพสวรรค.2553 ทน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศทางภมศาสตร มาชวยในการจดการขอมลวเคราะหต าแหนงทตง, การกระจายตวของผ ปวย และ การพยากรณ ของโรคทจะเกดขนในอนาคต ขอเสนอแนะ 1.ควรท าการศกษาในพนททใหญมากกวานเพอใหเหนถงความแตกตางเชน พนทระดบ อ าเภอหรอระดบจงหวด 2.ควรศกษาและเกบขอมลยอนหลง เพอท าใหขอมลมความละเอยดมากยงขน 3.ขอมลทอยของผ ปวย ทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลใหมานนไมละเอยดพอท าให การหาบานผ ปวยในการจบพกดท าไดยากขน 4.ฐานขอมล Shapefile ขอบเขตต าบลของผวจยไมตรงกบขอบเขตททางเทศบาลต าบล บานคลองท ามา

Page 46: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

บรรณำนกรม

Page 47: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

38

บรรณำนกรม จตรวทย จารสน. 2544. การท าแบบจ าลองเชงพนทส าหรบพนทเสยงตอการเกดโรคพยาธใบไมตบ

โค-กระบอในจงหวดกาฬสนธ.วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑตมหาวทยาลยขอนแกน

ณฐวฒ พมพสวรรค.2553.การวเคราะหทางพนทของผ ปวยโรคมะเรงปอดในจงหวดเชยงใหม

วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต (ภมศาสตร).มหาวทยาลยเชยงใหม ภทรกล ศลปรตน. 2556. การวเคราะหเชงพนทของโรคปอดอกเสบในผ ปวยสงอายในจงหวด สพรรณบร.วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต (ภมศาสตร).มหาวทยาลยเชยงใหม สทธษา สมนา. 2553.การอบตซ าของวณโรคในจงหวดเชยงใหม: การวเคราะหเชงภมศาสตร

วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต (ภมศาสตร).มหาวทยาลยเชยงใหม นายวชรพงษ แสงนล และ จารวรรณ วงบตด.เอกสารประกอบการประชมวชาการประจ าป ครงท 1

เรอง โรคตดเชอจากปรสตในภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง.วนท 29 มถนายน 2550 วทยาลยแพทยศาสตรและการสาธารณสข มหาวทยาลยอบลราชธาน จาก http://cmp.ubu.ac.th/th/detail_article.php?article=00090&=73b3968e1aec 77301db79efd7e008874

Sopan Awalin, Song-Ie Angela, Sohit Noh, Karol Paul, Lee Ginnah Rosenfeld ,

Ben Shneiderman.(2012). Community Health Map: A geospatial and multivariate data visualization tool for public health datasets. Government Information Quarterly. doi:10.1016/j.giq.2011.10.002

Siamhealth. ความดนโลหตสง. สบคนเมอ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2557 จาก http://siamhealth.net/public_html/Disease/heart_disease/Hypertension

Page 48: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

39

สมาคมความดนโลหตสงแหงประเทศไทย. รจกโรคความดนโลหตสง . สบคนเมอ 1 ธนวาคม พ.ศ. 2558. จาก http://www.thaihypertension.org/information.html

Page 49: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

อภธำนศพท

Page 50: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

41

อภธำนศพท พยาธวทยา : เปนการศกษาและวนจฉยโรคจากการตรวจอวยวะ,

เนอเยอ, เซลล, สารคดหลง, และจากทงรางกายมนษย เอออรตา (Aorta) : เปนหลอดเลอดแดงทใหญทสดในรางกายมนษย HDL : ไขมนทด จด (point) : ใชแสดงขอมลบนพนโลกทเปนลกษณะของต าแหนงทตง Digitizing : เปนวธการคดลอกลายจากแผนทตนฉบบ เชน ภาพถาย

ดาวเทยม ภาพถาย ทางอากาศ แผนทภมประเทศ แผนทโฉนดทดน

พนท (Polygon) : ลกษณะทางภมศาสตรทมพนทเดยวกนจะถกลอมรอบดวยเสนเพอแสดงขอบเขต ตวอยางขอมลทเปนพนท

Page 51: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

ประวตผวจย

Page 52: การวิเคราะห์การ ...€¦ · บทที่ หน้า ... 9 แสดงข้อมูลการดูแลตนเองเรื่องการพักผ่อนของผู้ป่วยที่ได้จากการสุ่มตัวอย่าง

43

ประวตผวจย

ชอ – ชอสกล วนวสาข ค าสข วน เดอน ป เกด 4 มถนายน พ.ศ.2536 ทอยปจจบน 155 ถนนเพชรเจรญ ต าบลในเมอง

อ าเภอเมอง จงหวดเพชรบรณ 67000 ประวตกำรศกษำ

พ.ศ. 2541 ประกาศนยบตรมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเซนตโยเซฟศรเพชรบรณ

พ.ศ. 2554 ประกาศนยบตรมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเพชรพทยาคม พ.ศ. 2558 วทยาศาสตรบณฑต (สาขาวชาภมศาสตร) มหาวทยาลยนเรศวร