บทที่ 1 การจัดการพลังงานenergyauditorthai.com/wp-content/uploads/2017/01/02-บทที่-1... · หน้า 1 -5 บทที่ 1 การจัดการพลังงาน

คมอฝกอบรม การประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน

หนา 1-1

บทท 1 การจดการพลงงาน


1.1 วตถประสงคของการจดการพลงงาน

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) กระทรวงพลงงาน ไดเลงเหน ถงประโยชนของการจดการพลงงานทจะเกดขนกบองคกร กลาวคอ จะท าใหองคกรม การใชพลงงานอยางมประสทธภาพ เปนรปธรรมและเปนไปอยางตอเนอง ดงนน จงมนโยบายใหโรงงานควบคมและอาคารควบคมด าเนนการจดการพลงงานขนภายในองคกร ตามทก าหนดในกฎกระทรวงฯ และประกาศกระทรวง ซงจะกลาวโดยละเอยดในหวขอถดไป 1.2 ขนตอนการจดการพลงงาน

จากขอก าหนดตามกฎกระทรวงก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ .ศ. 2552 (รายละเอยดศกษาไดจาก ภาคผนวก ก) ซงก าหนดให โรงงานควบคม และอาคารควบคม จ าเปนตองเรมใหมวธการจดการพลงงานเพอใหเกดการใชพลงงานอยางมประสทธภาพสงสด โดยวธการจดการพลงงานนนตองมการปฏบตอยางเปนขนตอน รวมทงมการวางแผนการด าเนนการ ทดและเหมาะสมกบองคกร เพอใหบรรลตามเปาหมายของการจดการพลงงาน การด าเนนการสามารถแบงออกไดเปน 8 ขนตอน ดงน

(1) การแตงตงคณะท างานดานการจดการพลงงาน (2) การประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตน (3) การก าหนดนโยบายอนรกษพลงงาน (4) การประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน (5) การก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน และแผนการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการ

อนรกษพลงงาน (6) การด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน และการตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมาย

และแผนอนรกษพลงงาน (7) การตรวจตดตามและประเมนการจดการพลงงาน (8) การทบทวน วเคราะหและแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงาน

ทงน โดยรายละเอยดของการด าเนนการในขนตอนในขอ (4) ขอ (5) ขอ (6) ขอ (7) และขอ (8) ตองเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในประกาศกระทรวงพลงงานเรอง หลกเกณฑและวธการด าเนนการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552 ดวย (ดจากภาคผนวก ข)


หนา 1-2


รปท 1.1 ขนตอนการจดการพลงงาน

1.3 ค านยาม 1.3.1 การจดการพลงงาน หมายถง ระบบการด าเนนงานภายในองคกรซงประกอบดวย บคลากร ทรพยากร

นโยบาย และขนตอนการด าเนนการ โดยมการท างานประสานกนอยางมระเบยบและแบ บแผน เพอปฏบตงานทก าหนดไวหรอเพอใหบรรล หรอรกษาเปาหมายทก าหนดไว

1.3.2 การใชพลงงานทมนยส าคญ หมายถง การใชพลงงาน ในสดสวนทสงเมอเปรยบเทยบการใชพลงงานโดยรวม และสามารถแสดงศกยภาพในการอนรกษพลงงาน

1.3.3 องคกร หมายรวมถงโรงงานควบคมหรออาคารควบคม 1.3.4 คณะท างานดาน การจดการพลงงาน หมายถง กลมบคคล ทไดรบการแตงตงจากเจาของโรงงาน

ควบคมหรอ เจาของ อาคารควบคม มหนา ท รบผดชอบเกยวกบการด าเนนการดานตาง ๆ ทเกยวกบการจดการพลงงานทงหมด

1.3.5 ผตรวจสอบพลงงาน หมายถง ผมอ านาจในการตรวจสอบและรบรองการจดการพลงงานแทนพนกงานเจาหนาทซงขนทะเบยนกบ พพ. ตามกฎหมายวาดวยการสงเสรมการอนรกษพลงงาน

1.3.6 พนกงานเจาหนา ท หมายถง ผซงรฐมนตรวาการกระทร วงพลงงานแตงตงใหปฏบตตาม กฎหมาย วาดวยการสงเสรมการอนรกษพลงงาน

1. การแตงตงคณะท างานดานการจดการพลงงาน

2. การประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตน

3. การก าหนดนโยบายอนรกษพลงงาน

8. การทบทวน วเคราะหและแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงาน

4. การประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน

7. การตรวจตดตามและประเมนการจดการพลงงาน

5. การก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน และแผนการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการอนรกษพลงงาน

6. การด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน และตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน


หนา 1-3


1.4 ขนตอนท 1 การแตงตงคณะท างานดานการจดการพลงงาน

1.4.1 ขอก าหนด

“ขอ 5 เจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมตองจดใหมคณะท างานดานการจดการพลงงาน รวมทงก าหนดโครงสราง อ านาจหนา ท และความรบผดชอบของ คณะท างานดานการจดการพลงงาน โดยจดท าเปนเอกสารเผยแพรใหบคลากรของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมทราบ

อ านาจหนาทของคณะท างานดานการจดการพลงงานอยางนอยตองมดงตอไปน (1) ด าเนนการจดการพลงงานใหสอดคลองกบนโยบายอนรกษพลงงาน และวธการจดการพลงงาน

ของโรงงานควบคมหรออาคารควบคม (2) ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของเพอขอความรวมมอในการปฏบตการตามนโยบายอนรกษ

พลงงานและวธการจดการพลงงาน รวมทงจดการฝกอบรมหรอกจกรรมเพอสรางจตส านกของบคลากรของโรงงานควบคมหรออาคารควบคม

(3) ควบคมดแลใหการจดการพลงงานของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมเปนไปตามนโยบายอนรกษพลงงานและวธการจดการพลงงาน

(4) รายงานผลการอนรกษและการจดการพลงงานตามนโยบายอนรกษพลงงาน และวธการจดการพลงงานของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมใหเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคมทราบ

(5) เสนอแนะเกยวกบการก าหนดหรอทบทวนนโยบายอนรกษพลงงาน และวธการจดการพลงงานใหเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคมพจารณา

(6) สนบสนนเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคมในการด าเนนการตามกฎกระทรวงน” (ทมา: กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552)

1.4.2 ขอแนะน า

ความส าเรจของการพฒนา และน า วธการจดการพลงงาน มาใชภายในองคกร ทส าคญทสด คอ การมคณะท างาน ทมประสทธภาพและเหมาะสม ดงนนเจาของโรงงานควบคม และเจาของ อาคารควบคมตองจดใหมคณะท างานดานการจดการพลงงานขน เพอท าหนาควบคมดแล ด าเนนการ ประสานงาน และรายงานผลการจดการพลงงานในองคกร ตลอดจนตรวจตดตามและทบทวนการด าเนนการจดการพลงงานใหเปนไปตามนโยบายอนรกษพลงงาน ทองคกรไดก าหนดขน โดยคณะ ท างานดาน การพลงงาน ทจดตงขน นน อาจอยในรป ของ คณะกรรมการหรอคณะท างาน (ในคมอนจะอางองค าวา “คณะท างาน ” แทน “คณะท างานดานก ารจดการพลงงาน ”) ซงขนตรงตอเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคม ทงนตองมค าสงป ระกาศแตงตงคณะท างาน พรอมทงระบ อ านาจ หนา ทและความรบผดชอบของคณะท างานใหชดเจน และตองเผยแพร ค าสงแตงตงคณะท างานใหแกพนกงานทกคนในองคกรรบทราบอยางทวถงเพอใหเกดความเขาใจและใหความรวมมอในการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ทเกยวกบการจดการพลงงาน


หนา 1-4


(1) เรมจากเจาของโรงงานควบคม และเจาของ อาคารควบคมก าหนดใหมคณะ ท างานดานกา รจดการพลงงานและควรใหเปนสวนหนงของโครงสรางองคกร

(2) เนองจากการจดใหมการจดการพลงงานขนภายในองคกรนน มเปาหมายเพอใหเกดการอนรกษพลงงานอยางเปนระบบและ ตอเนอง ดงนน วธการจดการพลงงานจง อาจแบงออกเปน 2 ระยะ ไดแก ระยะการพฒนาวธการจดการพลงงาน (ระยะเรมแรก ) และระยะบรหารวธการจด การพลงงาน ทงนคณะท างานทจดตงขนมานน ตองมความเหมาะสมกบระยะการด าเนนการดวย

(2.1) ระยะการพฒนาวธการจดการพลงงาน โดยทวไปคณะท างานทจดตงขนควรประกอบดวย ก. หวหนาคณะท างาน 1 ต าแหนง: มาจากตวแทนผบรหารระดบสง ทมความสามารถ

ในการด าเนนการประชม มความเขาใจในวธการจดการพลงงาน และเปน ทยอมรบภายในองคกร

ข. เลขานการ 1 ต าแหนง : เปนผ ทมความรดานพลงงานและด าเนนกจกรรมดานพลงงานและควรเปนผรบผดชอบดานพลงงานในองคกร

ค. สมาชก 3-5 ต าแหนง : มาจากตวแทนแผนกหรอหนวยงาน ทส าคญ เชน วศวกรกระบวนการผลต วศวกรไฟฟา หรอ ผทมความรเกยวกบระบบสาธารณปโภค เชน ระบบไอน า ระบบเครองปรบอากาศ เปนตน (ในบางกรณ องคกรอาจแตงตงเจาหนาทฝายบรหารส านกงานหรอเจาหนา ท ดานประชาสมพนธ เพอชวยงานในดานเอกสารการประชาสมพนธและการกระจายขอมล ขาวสาร หรออาจแตงตงเจาหนาทฝายการเงนและบญชดวยกได เพอพจารณาสนบสนนดานงบประมาณ)

(2.2) ระยะการบรหารวธการจดการพลงงาน การก าหนดโครงสรางและบคลากร ทเหมาะสมมความส าคญอยางยงในระยะยาว โดยตองก าหนดใหเหมาะสมกบวฒนธ รรมองคกร นน ๆ ดงนน องคกรอาจท าการประเมนวฒนธรรมองคกร ซงสามารถใชวธประเมนอยางงาย ๆ ไดโดยการตอบค าถาม 2 ขอ คอ

ก. องคกรของทานยอมรบความเสยงและความไมแนนอน (uncertainty) ไดในระดบใด (ค าตอบ คอ องคกรยอมรบไดสงหรอต า)

ข. องคกรของทานมการมอง /วางแผนงานอยางไร (ค าตอบ คอ องคกรมการวางแผนระยะสนหรอระยะยาว)

เมอไดค าตอบเปน ท เรยบรอยแลว องคกรสามารถประเมนวฒนธรรมขององคกรไดโดยการเปรยบเทยบกบรปท 1.2 ซงรายละเอยดของแตละวฒนธรรมองคกรไดแสดงในตารางท 1.1


หนา 1-5


รปท 1.2 การประเมนวฒนธรรมองคกร

การวางแผนระยะยาว

ระดบความไมแนนอน ทยอมรบไดสง

การวางแผนระยะสน

ระดบความไมแนนอน ทยอมรบไดต า


หนา 1-6


ตารางท 1.1 ลกษณะวฒนธรรมองคกร วฒนธรรมขององคกร ลกษณะวฒนธรรมองคกร โครงสรางทเหมาะสม 1. แบบ

Entrepreneurial

ยอมรบความเสยงไดสง มจดมงหมายระยะสน เปนองคกรขนาดเลกหรอธรกจแบบ

ครอบครว

ควรใหคณะท างานเปนศนยกลาง และตองไดรบการสนบสนนจากเจาของ ซงจะท าใหสามารถด าเนนงานขามหนวยงานตาง ๆ ได การลงทนควรมงโครงการทใหผลตอบแทนสงและระยะเวลาคนทนเรว

ในกรณทองคกรขนาดเลกมพนกงานไมมาก เจาของกจการอาจจะเปนหวหนาคณะท างานดวยตนเอง โดยมพนกงานในองคกรรวมเปนคณะท างาน ทงนเพอใหสอดคลองกบขนาดขององคกรนน ๆ

2. แบบ Team มองการณไกลและรบความเสยงไดสง มความเปนประชาธปไตยและความ

รวมมอในองคกรสง อ านาจการตดสนใจอยท

คณะกรรมการ

คณะท างานควรมาจากตวแทนของหนวยงานทเกยวของกบการใชพลงงานเพอก าหนดทศทางการอนรกษพลงงาน และชวยกนผลกดนมาตรการอนรกษพลงงาน

3. แบบ Hierarchic

เนนความอยรอดขององคกร ไมชอบความเสยง

ผน ามกเปนพวกอนรกษนยม เนนการควบคม ความปลอดภยและ

ความมนใจ คนเคยกบกฎระเบยบ ให

ความส าคญกบโครงสราง อ านาจการตดสนใจถกก าหนด

ภายใตกฎระเบยบ มแนวทางการปฏบตขององคกร

ก าหนดใหการจดการพลงงานเปนสวนหน งในโครงสรางองคกร มขนตอนการรายงานทชดเจน มการท างานเปนระบบ เชน ระบบการรายงานขอมล ระบบการตดตามตรวจสอบ เปนตน

4. แบบ Market

รบความเสยงไดต า มองผลระยะสน ตอบรบความตองการลกคาไดเปน

อยางด ผบรหารมกเปนผก าหนดแนว

ทางการด าเนนงาน เนนผลผลต การแขงขน และ

ผลส าเรจ

มคณะท างานดานพลงงานยอยหลาย ๆ หนวย โดยมการท างานขนตรงตอคณะท างานดานการจดการพลงงานกลาง พรอมท งมการสรางระบบการรายงานขอมลการตดตามและการตรวจสอบ


หนา 1-7


(3) เจาของโรงงานควบคม และเจาของอาคารควบคมตองจดท าหนงสอแตงตงคณะท างาน และก าหนดอ านาจ หนาท และความรบผดชอบของคณะท างานอยางชดเจน พรอมลงลายมอชอเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม หรอผบรหารระดบสง

อ านาจหนาทของคณะท างานตองก าหนดใหสอดคลองกบกฎกระทรวง โดยอยางนอยตองมสาระดงน ก. ด าเนนการจดการพลงงานใหสอดคลองกบนโยบายอนรกษพลงงานของโรงงานควบคมหรอ

อาคารควบคมทก าหนดขน ข. ประสานงานกบหนวยงานทกฝายทเกยวของ เพอขอความรวมมอในการปฏบตตามนโยบาย

อนรกษพลงงานและวธการจดการพลงงาน รวมทงจดการอบรมหรอกจกรรมดานการอนรกษพลงงานใหเหมาะสมกบพนกงานในแตละหนวยงาน

ค. ควบคมดแลใหวธการจดการพลงงานของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมด าเนนไปอยางมประสทธภาพ โดยก าหนดใหมการด าเนนการดงน

- รวบรวมขอมลการใชพลงงาน ทผานมาจากหนวยงาน ทเกยวของ ตาง ๆ ภายในโรงงานควบคมหรออาคารควบคม

- ตรวจสอบสถานภาพการใชพลงงานในปจจบนของหนวยงานตาง ๆ

- ตรวจสอบผลการด าเนนงานและการจดการพลงงานของหนวยงานตาง ๆ จากรายงานผลการด าเนนงานทหนวยงานแตละหนวยไดจดท าขน

ง. รายงานผลการด าเนนงานใหกบเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคมรบทราบ จ. ทบทวนนโยบายอนรกษพลงงานและการจดการพลงงานอยางสม าเสมอ พรอมทงรวบรวม

ขอเสนอแนะเกยวกบนโยบาย และวธการจดการพลงงานใหเจาของ โรงงานควบคมหรออาคาร ควบคมหรอผบรหารระดบสงรบทราบ

ฉ. สนบสนนเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคมในการปฏบตตามกฎกระทรวงฯ

(4) เจาของโรงงานควบคม และ เจาของอาคารควบคมตองประกาศค าสงแตงตงคณะท างานให พนกงานทกคนในองคกรรบทราบ และมสวนรวมในการด าเนนการ ทงนใหสอสารหรอ เผยแพรค าสงแตงตงโดยการตดประกาศหรอจดท าเปนหนงสอเวยนหรอวธการอนทเหมาะสมกบองคกร (ดตวอยางค าสงแตงตงคณะท างานดานการจดการพลงงานดงรปท 1.3)


หนา 1-8


ค าสงแตงตงคณะท างานดานการจดการพลงงาน

เพอใหการด าเนนงานดานการจดการพลงงานของบรษทฯ เปนไปอยางตอเนอง มประสทธภาพ และมประสทธผล จงไดแตงตงคณะท างานดานการจดการพลงงานขนมา โดยประกอบดวย ตวแทนของหนวยงานตาง ๆ เพอรวมประสานการท างานดานการอนรกษพลงงานใหบรรลผลส าเรจตามนโยบายและวตถประสงค ดงมรายชอตอไปน

1. .................................................... ประธานคณะท างาน ผจดการโรงงาน 2. .................................................... เลขานการ ผรบผดชอบดานพลงงาน 3. .................................................... คณะท างานฝายมาตรการ แผนกวศวกรรม 4. .................................................... คณะท างานฝายประสานงาน แผนกบคคล 5. .................................................... คณะท างานฝายประชาสมพนธ แผนกประชาสมพนธ 6. .................................................... คณะท างานฝายอบรม แผนกการผลต 7. ........................................................ คณะท างานฝายกจกรรมฯ แผนกบญช โดยคณะท างานฯ มอ านาจหนาทและความรบผดชอบดงน

1. ด าเนนการจดการพลงงานใหสอดคลองกบนโยบายอนรกษพลงงานของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมทก าหนดขน 2. ประสานงานกบหนวยงานทกฝาย ทเกยวของ เพอขอความรวมมอในการปฏบตตามนโยบายอนรกษพลงงานและ

วธการจดการพลงงาน รวมทงจดการอบรมหรอกจกรรมดานการอนรกษพลงงานใหเหมาะสมกบพนกงานในแตละหนวยงาน

3. ควบคมดแลใหวธการจดการพลงงานของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมด าเนนไปอยางมประสทธภาพ โดยก าหนดใหมการด าเนนการดงน

- รวบรวมขอมลการใชพลงงานทผานมาจากหนวยงานทเกยวของ

- ตรวจสอบสถานภาพการใชพลงงานในปจจบนของหนวยงานทเกยวของ

- ตรวจสอบผลการด าเนนงานและการจดการพลงงานของหนวยงานตาง ๆ จากรายงานผลการด าเนนงาน ทหนวยงานแตละหนวยไดจดท าขน

4. รายงานผลการด าเนนงานใหกบเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคมรบทราบ 5. ทบทวนนโยบายอนรกษพลงงานและการจดการพลงงานอยางสม าเสมอ พรอมทงรวบรวมขอเสนอแนะเกยวกบ

นโยบายและวธการจดการพลงงานใหเจาของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมหรอผบรหารระดบสงรบทราบ 6. สนบสนนเจาของโรงงานควบคมหรอเจาอาคารควบคมในการด าเนนการตามกฎกระทรวง

ทงนมผลบงคบใชตงแตวนท ....................... เปนตนไป

ลงชอ..........................................

(......................................... )

ต าแหนง.....(เจาของโรงงานควบคม/อาคารควบคม หรอผบรหารระดบสง).....

รปท 1.3 ตวอยางค าสงแตงตงคณะท างานดานการจดการพลงงาน


หนา 1-9


โครงสรางคณะท างานดานการจดการพลงงาน

ตวอยางท 2

รปท 1.4 ตวอยางโครงสรางคณะท างานดานการจดการพลงงาน

ฝายงานฝกอบรม ฝายงานตรวจสอบ

ดชนใชพลงงานและการตงเปาหมาย

ตวอยางท 1


หนา 1-10


1.4.3 หนาทของบคคลทเกยวของ หนาท และความรบผดชอบของบคคลตาง ๆ ทมตอการจดตงคณะท างานดานการจดการพลงงาน

หนาทของเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม 1. แตงตงคณะท างาน และลงนามค าสง 2. ก าหนดอ านาจ หนาท และความรบผดชอบของคณะท างาน 3. จดใหมการเผยแพรค าสงแตงตงคณะท างาน 4. รบทราบและตดตามการท างานของคณะท างาน พรอมทงใหการสนบสนนการด าเนนงาน เชน

บคลากร งบประมาณ เปนตน

หนาทของคณะท างาน 1. ด าเนนการจดการพลงงานใหสอดคลองกบนโยบายอนรกษพลงงานและวธการจดการพลงงาน 2. ประสานงานกบหนวยงาน ทเกยวของเพอขอความรวมมอในการปฏบตใหเปนไปตามนโยบาย

อนรกษพลงงานและวธการจดการพลงงาน 3. จดใหมการฝกอบรมหรอกจกรรมสงเสรมการอนรกษพลงงานใหแกพนกงาน 4. ควบคมดแลใหการจดการพลงงานเปนไปตามนโยบายอนรกษพลงงานและวธการจดการพลงงาน 5. รายงานผลการอนรกษพลงงานและการจดการพลงงานใหเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคาร

ควบคมทราบ 6. เสนอแนะการก าหนดหรอทบทวนนโยบายอนรกษพลงงานและวธการจดการพลงงานใหเจาของ

โรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมพจารณา 7. สนบสนนเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม ในการด าเนนการตามกฎกระทรวง

ก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552

หนาทของพนกงาน 1. รบทราบค าสงแตงตงคณะท างาน และอ านาจหนาทของคณะท างาน 2. ใหความรวมมอในการด าเนนการ จดการพลงงานในหนวยงานของตน อยางเตม ท รวมทงให

ขอเสนอแนะและความคดเหนตอการด าเนนการจดการพลงงานของคณะท างาน


หนา 1-11


1.5 ขนตอนท 2 การประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตน


“ขอ 3 วรรคสอง ในกรณทเปนการน า วธการจดการพลงงานตามกฎกระทรวงนมาใชเปนครงแรกใหเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตน โดยพจารณาจากการด าเนนงานดานพลงงานทผานมา กอนการก าหนดนโยบายอนรกษพลงงาน” (ทมา: กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552)

1.5.2 ขอแนะน า โรงงานควบคมหรออาคารควบคมทเรมน าวธการจดการพลงงานเขามาใชในองคกรขนเปนครงแรกนน

อาจจะไมทราบถงสถานภาพของการจดการพลงงานทเปนอยของตนเอง เจาของโรงงานควบคม และเจาของอาคารควบคมจงตองจดใหมการประเมนสถาน ภาพการจดการพลงงานภายในองคกรเบองตน ส าหรบใชในการประเมนเปรยบเทยบเพอท าใหทราบถงการจดการดานพลงงานขององคกรในปจจบนวา มจดออนหรอจดแขงในดานใด และน าขอมล ทไดมาใชเปนแนวทางในการก าหนดนโยบาย อนรกษพลงงาน รวมทงทศทางและแผนด าเนนการจดการพลงงานภายในองคกรตอไป ในการประเมนสถานภาพการจดการพลงงานควรเรมประเมนจากหนวยงานยอยตามโครงสรางของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมกอน แลวจงน าผลการประเมนมาประเมนเปนภาพรวมของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมอกครง

ในการประเมน สถานภาพ เบองตนขององคกร คณะท างานตอง ด าเนนการโดยใชตาราง ประเมนการจดการดานพลงงาน (Energy Management Matrix : EMM) ดงตารางท 1.6 ในการประเมนสถาน ภาพการจดการพลงงานขององคกร จะพจารณาองคประกอบ ทส าคญตาง ๆ 6 สวน คอ นโยบาย การจดองคกร การกระตนและสรางแรงจงใจ ระบบขอมลขาวสา ร การประชาสมพนธ และการลงทน โดยแตละองคประกอบจะมคะแนนระหวาง 0-4 คะแนน คณะท างานจะตองท าการประเมนองคกรในแตละสวนอยางเปนกลาง เพอใหทราบถงสถานภาพการจดการ พลงงานทเปนจรงในปจจบน จากนนจงท าการก าหนดเปาหมายในแตละองคประกอบเพอก าหนดทศทางของนโยบายอนรกษพลงงานตอไป

การทบทวนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตนน จะใชเฉพาะเมอมการน าวธการนมาใชเปนครงแรกเทานน เมอระบบการจดการพลงงานด าเนนการไปไดครบถวนตามขอก าหนดแลว ผลจากกา รทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงาน (ขนตอนท 8) จะน าไปใชในการทบทวนนโยบายและพจารณาปรบปรงวธการจดการพลงงานในรอบตอไป

ในกรณ ทโรงงานควบค มและอาคารควบค มเคยสงรายงานการจ ดการพล งงานมาแลว อาจไมตอง จดสงการประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตน แตถาม การทบทวนนโยบายอน ร กษพล งงานควรจะท า การประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตนและน าไปเป นสวนหน งของรายงานการจดการพลงงาน


หนา 1-12


ตวอยางการประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตน

การประเมนสถานภาพการจดการพลงงานของโรงงานตวอยางโดยการใชตารางประเมนการจดการดานพลงงาน อาจเรมจากการตงค าถามเพอประเมนการจดการพลงงานในปจจบนขององคกรตามองคประกอบของการจดการพลงงานทง 6 สวน (ดงตวอยางค าถามในรป ท 1.5) เมอไดคะแนนจากการประเมนจากค าถามในทกองคประกอบแลว ใหท าการลากเสนเชอมตอระหวางจดตามคะแนน ทได และท าการวเคราะหการจดการพลงงานของโรงงาน โดยเปรยบเทยบรปรางของลกษณะเสน ทไดจากการประเมนกบรปรางของเสนแบบตาง ๆ ทแสดงในตารางท 3.3 เพอแปลความหมายหากลกษณะเสนทไดไมตรงกบรปแบบทก าหนดไว กใหใชรปรางของเสน ทมความใกลเคยงกนมากทสด

สมมตรปรางของเสน ทไดจากการประเมนสถาน ภาพการจดการพลงงานเบองตนของโรงงานตวอยางเปนดงรปท 1.5 ลกษณะเสนทไดจะอยในแบบ U-Shaped ซงอาจวเคราะหไดวาโรงงานมความคาดหวงสงตอการจดการพลงงานภายในองคกร เนองจากมการก าหนดนโยบายการจดการพลงงานอยางเปนทางการ รวมทงไดรบการสนบสนน จากผบรหารระดบสงทงทางดานเงนลงทนและทรพยากรในดานตาง ๆ (ไดคะแนนประเมนสงสด 4 คะแนน ในองคประกอบ ท 1 และ 6) แตการด าเนนการดานการจดการพลงงานในดานตาง ๆ ยงไมเปนตามเปาหมาย ทวางไว โดยเฉพาะอยางยงการประสานงานและความรวมมอระหวางผรบผดชอบดานพลงงานกบพนกงานทกคน (ผใชพลงงาน) ในองคกร (ไดคะแนนประเมนต าสด 1 คะแนน)

จากการวเคราะหผลการประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตนท าใหทราบวานโยบายอนรกษพลงงาน ทจะจดท าขนของโรงงานตวอยาง จ าเปนตองมงเนนในการจดโครงสรางขององค กรใหใหสอดคลองกบการด าเนนงาน ดานการจดการพลงงาน โดยตองก าหนดใหมการจดตงคณะท างานเขามารบผดชอบในการจดการพลงงานขององคกรอยางเปนทางการ รวมทงก าหนดอ านาจและหนา ทของคณะท างาน ดงกลาวอยางชดเจน นอกจากนนโยบายอนรกษพลงงาน ทจดท าขนจ าเปนตองระบใหมการประชาสมพนธและเผยแพรขอมลขาวสารอยางสม าเสมอ เพอเปนการกระตนและสรางแรงจงใจใหกบพน กงานทกคนในองคกร รบทราบ และ เพอน าไปสความรวมมอและประสานงา นในการด าเนนงาน ดานการจดการพลงงาน รวมถงกจกรรมดานการอนรกษพลงงานตาง ๆ ทจดขน


หนา 1-13


ตารางท 1.2 ตารางประเมนการจดการดานพลงงาน (Energy Management Matrix : EMM)

ระดบ

คะแนน 1. นโยบายการจดการพลงงาน 2. การจดองคกร 3.การกระตนและสรางแรงจงใจ 4. ระบบขอมลขาวสาร 5. ประชาสมพนธ 6. การลงทน

4 1.1 มนโยบายการจดการพลงงานเปนเอกสาร และลงนามโดยผบรหารระดบสง โดยก าหนดใหเปนสวนหนงของการด าเนนงานขององคกร มการเผยแพรใหกบพนกงานทราบอยางทวถง และปฏบตตามนโยบายฯ โดยไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสง

2.1 มค าสงแตงตงคณะท างานดานการอนรกษพลงงาน ซงลงนามโดยผบรหารระดบสง เพอด าเนนการ และตรวจสอบผลการด าเนนการจดการพลงงานภายในองคกร มการก าหนดผรบผดชอบในการด าเนนการแตละมาตรการทชดเจน และมการเผยแพรใหพนกงานทราบอยางทวถง

3.1 มแผนการอบรมเชงปฏบตการหรอกจกรรมทชดเจนซงจดท าขนโดยคณะท างานฯ โดยความเหนชอบของผบรหารเพอกระตนและสรางแรงจงใจใหพนกงานทกระดบ มจตส านกและมสวนรวมในการอนรกษพลงงาน

4.1 มการจดท าระบบการจดเกบและการสอสารขอมลเกยวกบการใชพลงงานและการประหยดพลงงานระหวางผบรหารกบพนกงาน มการก า หนดวธการสอสาร ทชดเจนรวมทงมการตดตามและประเมนผลของการสอสาร เพอหาขอบกพรองและแนวทางแกไข

5.1 ก าหนดใหการเผยแพรโครงการอนรกษ

พลงงานเปนสวนหนงของแผนการ

ประชาสมพนธขององคกรเพอใหพนกงาน

ทกระดบไดรบทราบคณคาของการประหยด

พลงงาน และผล ของการด าเนนการจด

การพลงงานอยางสม าเสมอ

6.1 มการจดสรรงบประมาณประจ าปเพอเปน

คาใชจายในการลงทนเพอการอนรกษ

พลงงานและการจดการพลงงาน โดย

พจารณาถงความส าคญของโครงการเปน

หลกทงในระยะสนและระยะยาว

3 1.2 มนโยบายฯ ทชดเจนโดยจดท าเปนเอกสาร

แตไมไดลงนาม และไมไดรบการสนบสนน

จากผบรหาร มการเผยแพรนโยบายฯ แต

พนกงานรบทราบไมทวถง

2.2 มค าสงแตงตงคณะท างานดานการอนรกษพลงงานโดยผบรหารระดบสง แตการก าหนดอ านาจหนาทมขอบเขตจ ากดและไมชดเจนมการเผยแพรค าสงแตงตงฯ แตพนกงานรบทราบไมทวถง

3.2 ไมมการก าหนดแผนการอบรมฯ หรอ

กจกรรมอยางชดเจน โดยใหคณะท างานฯ

เปนชองทางหลกในการด าเนนการกระตน

และสรางแรงจงใจใหแกพนกงาน

4.2 ไมมระบบการจดเกบขอมลและการสอสาร

ขอมลทชดเจนโดยใหคณะท างานฯ และ

ผรบผดชอบดานพลงงานเปนชองทางหลก

ในการสอสารขอมลตาง ๆ

5.2 มการเผยแพรขอมลการด าเนนโครงการ

อนรกษพลงงานและการจดการพลงงาน

ใหแกพนกงานบางระดบอยางสม าเสมอ

เฉพาะในกลมทเกยวของกบการใชพลงงาน

โดยตรง

6.2 พจารณาการลงทนในมาตรการอนรก ษ

พลงงานทใหผลตอบแทนการลงทนสง

2 1.3 มการจดท านโยบายฯ เปนเอกสาร แตยงไมชดเจนในบางขอ ไมก าหนดใหนโยบายฯ เปนสวนหนงของการด าเนนงานขององคกร ไมไดมการลงนามและการสนบสนนจากผบรหารและไมมการเผยแพรนโยบายฯ ใหพนกงานทราบ

2.3 ผรบผดชอบดานพลงงานท าหนา ทในการ

ด าเนนการอนรกษพลงงานและรายงานผล

ตอคณะกรรมกา ร/คณะท างานดานการ

อนรกษพลงงานเพอพจารณาและสรปผล

การด าเนนงานตอผบรหาร

3.3 คณะกรรมการ/คณะท างานดานการอนรกษ

พลงงานเปนผด าเนนการเปนครงคราว

4.3 คณะกรรมการเฉพาะกจท าหนาทในการ

สอสารขอมลเกยวกบการใชพลงงานและ

การประหยดพลงงานและประเมนผลการ

สอสารดงกลาวเปนครงคราว

5.3 มการเผยแพรขอมลเกยวกบการใชพลงงาน

และการประหยดพลงงานใหกบพนกงาน

เปนครงคราวซงอาจท าโดยเปนหนงสอเวยน

แจงใหทราบ การประชมชแจง เปนตน

6.3 พจารณาการลงทนในมาตรการอนรกษ

พลงงานทมระยะเวลาคนทนเรว

1 1.4 มนโยบายฯ แตไมไดจดท าเปนเอกสาร

เปนเพยงการมอบหมายหรอชแจงแนว

ทางการปฏบตโดยวาจา

2.4 ผรบผดชอบดานพลงงานเปนผด าเนนการ

และรายงานตอผบรหารโดยตรง

3.4 มการตดตออยางไมเปนทางการโดย

วศวกรเปนผใหขอมลการใชและประหยด

พลงงานกบผใชพลงงานโดยตรง เพอ

สรางแรงจงใจใหประหยดพลงงาน

4.4 มการจดท าสรปรายงานการใชพลงงานและการประหยดพลงงานอยางไมเปนทางการเพอใชเปนขอมลในการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานภายในฝาย ของตนเอง

5.4 มการแจงใหพนกงานทราบขอมลอยางไม

เปนทางการ เชน การแจงใหทราบขอมล

เกยวกบวธการใชพลงงานภายในฝายของ

ตนเองอยางมประสทธภาพ เปนตน

6.4 พจารณาการลงทนในมาตรการอนรกษ

พลงงานทมการลงทนต า

0 1.5 ไมมการก าหนดนโยบายฯ และแนวทางการปฏบตทชดเจน

2.5 ไมมการแตงตงผรบผดชอบดานพลงงาน 3.5 ไมมการตดตอหรอการใหขอมลเกยวกบ

การใชและการประหยดพลงงานใหกบ

ผใชพลงงาน

4.5 ไมมการรวบรวมและจดเกบขอมลเกยวกบปรมาณการใชพลงงานและคาใชจายทางดานพลงงาน

5.5 ไมมการเผยแพรและการประชาสมพนธ

ใด ๆ เกยวกบการด าเนนการอนรกษ

พลงงานและการจดการพลงงาน

6.5 ไมมการลงทนใด ๆ ในการป รบปรง

ประสทธภาพการใชพลงงาน หรอการ

อนรกษพลงงานในดานอน ๆ



หนา 1-14

รปท 1.5 ตวอยางค าถามเพอการประเมนนโยบายการจดการพลงงาน

ไมใช

ไมใช

ไมใช

ไมใช

คะแนน

ค าถาม องคกรไมมนโยบายพลงงานการจดการพลงงาน 0

ค าถาม มนโยบายพลงงาน แตไมมการจดท าเปนเอกสาร เปนเพยงการชแจงโดยวาจา

1

ค าถาม มนโยบายเปนเอกสาร แตไมชดเจนในบางขอ และไมมการเผยแพรใหบคลากรไดรบทราบ

2

ค าถาม มนโยบายเปนเอกสาร แตไมไดลงนาม และไมไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสง มการเผยแพรใหบคลากรไดรบทราบ แตไมทวถง

3

องคกรมนโยบายพลงงานเปนเอกสารลงนามและไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสง มการเผยแพรใหพนกงานรบทราบอยางทวถง และปฏบตตามนโยบาย

4

ใช

ใช

ใช

ใช

ใช



หนา 1-15

(ก)

(ข)

รปท 1.6 ตวอยางการประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตนของโรงงานตวอยาง

| 2

U-Shaped



หนา 1-16

ตารางท 1.3 ลกษณะเสนแบบตาง ๆ และการวเคราะหเพอประเมนสถานภาพการจดการพลงงาน

ลกษณะเสน รายละเอยด การวเคราะห 1. High Balance

ทกประเดนมคะแนนมากกวา 3 ระบบการจดการดมาก เปาหมายคอรกษาใหยงยน

2. Low Balance

ทกประเดนคะแนนนอยกวา 3 ตองมการพฒนาในทกประเดนอยางเรงดวน

3. U-Shaped

2 ประเดนดานนอกมคะแนนสงกวาประเดนอน ๆ

ความคาดหวงสง คอ มนโยบายและการจดสรรเงนลงทนทด แตตองพฒนาในดานอน ๆ เชน การกระตนและการสรางแรงจงใจใหกบพนกงาน การจดท าระบบขอมลขาวสารดานพลงงาน เปนตน

4. N-Shaped

2 ประเดนดานนอกมคะแนนต ากวาประเดนอน ๆ

การสรางแรงจงใจ และการจดท าระบบขอมลขาวสาร ทด ไมชวยท าใหการจดการพลงงานประสบผลส าเร จ เพราะไมมการก าหนดนโยบาย ท ด และไมมการสนบสนนเงนลงทนหรอสนบสนนเงนลงทนนอยมาก

5. Trough

1 ประเดนมคะแนนต ากวาประเดนอน

ประเดน ทลาหลง เชน การกระตนและสรางแรงจงใจ หรอระบบขอมลขาวสาร เปนตน อาจท าใหระบบการจดการพลงงานไมกาวหนาเทาทควร

6. Peak

1 ประเดนมคะแนนสงกวาประเดนอน

ความส าเรจในประเดนทคะแนนสงสด เชน การกระตนและการสรางแรงจงใจ หรอระบบขอมลขาวสาร เปนตน อาจเปนการสญเปลา เพราะประเดนอน ๆ ยงลาหลงมาก ท าใหระบบไมกาวหนา โดยเฉพาะในดานนโยบายและการลงทน

7. Unbalanced

ม 2 ประเดนหรอมากกวา ทมคะแนนสงกวาหรอต ากวาคาเฉลย

ตองรบพฒนาประเดน ทมคะแนนต าใหสงขนกวาคาเฉลยโดยเรว



หนา 1-17

1.5.3 หนาทของบคคลทเกยวของ

หนาท และความรบผดชอบของบคคลตาง ๆ ทมตอการประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตน

หนาทของเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม ก ากบ ด แล และใหค าแนะน าการประเมนสถานการจดการพลงงาน เบองตน และใหการสนบสนน

ทรพยากรทงงบประมาณและก าลงคนทจ าเปนตอการด าเนนการ

หนาทของคณะท างาน 1. ประเมนสถานภาพการจดการพลงงานโดยใชตารางประเมนสถานภาพการจดการดานพลงงาน 2. วเคราะหผลการประเมนเพอเปนแนวทางในการก าหนดนโยบายและทศทางการจดการพลงงาน

หนาทของพนกงาน 1. ใหความรวมมอในการด าเนนการใด ๆ ทเกยวของกบการประเมนสถานภาพการจดการพลงงาน 2. ใหขอเสนอแนะและความคดเหนในขนตอนการประเมนสถานภาพการจดการดานพลงงาน



หนา 1-18

1.6 ขนตอนท 3 นโยบายอนรกษพลงงาน


“ขอ 4 ในการจดท านโยบายอนรกษพลงงานเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคมอาจตงคณะท างานเพอชวยจดท านโยบายอนรกษพลงงานกได

นโยบายอนรกษพลงงานตองแสดงเจตจ านงและความมงมนในการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม โดยจดท าเปนเอกสารและลงล ายมอชอเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคม และอยางนอยตองมรายละเอยดดงตอไปน

(1) ขอความระบวาการอนรกษพลงงานเปนสวนหนงของการด าเนนงานของเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคม

(2) นโยบายอนรกษพลงงาน ทเหมาะสมกบลกษณะและปรมาณพลงงาน ทใชในโรงงานควบคมหรออาคารควบคมนน

(3) การแสดงเจตจ านงทจะปฏบตตามกฎหมายทเกยวของกบการอนรกษและการจดการพลงงาน (4) แนวทางในการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานอยางตอเนอง (5) แนวทางในการจดสรรทรพยากรอยางมประสทธภาพในการด าเนนการตามวธการจดการพลงงาน ใหเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมจดใหมการเผยแพรนโยบายอนรกษพลงงาน โดยปด

ประกาศไวในทซงเหนไดงายในโรงงานควบคมหรออาคารควบคม หรอโดยวธการอนทเหมาะสม เพอใหบคลากรของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมทราบและปฏบตตามนโยบายอนรกษพลงงานได”

(ทมา: กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552)

1.6.2 ขอเสนอแนะการปฏบตตามขอก าหนด

เจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมตองก ากบดแลใหมการด าเนนการจดการดานพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคมอยางเปนรปธรรม จรงจง และมความตอเนอง ทงนตองด าเนนการ ดงน

ก าหนดนโยบายอนรกษพลงงาน

เผยแพรนโยบายอนรกษพลงงานใหพนกงาน ลกจางและบคลากรในองคกรรบทราบและปฏบตตามนโยบายอนรกษพลงงานขององคกร



หนา 1-19

นโยบายอนรกษพลงงาน ทจดท าขนนนตองมเนอหาหรอขอความ ทชดเจนและเปนไปตามขอก าหนด (ดหวขอ (1)) โดยตองเขยนเปนลายลกษณอกษรและจดท าเปนเอกสาร ทสมบรณ และตองลงลายมอชอโดยเจาของ โรงงานควบคม และ เจาของอา คารควบคม หรอผบรหารระดบสง เพอแสดงเจตจ านงในการจดการพลงงาน และใชในการสรางจตส านกดานการอนรกษพลงงาน

เมอก าหนดนโยบายอนรกษพลงงานเปนทเรยบรอยแลว เจาของโรงงานหรอเจาของอาคารควบคมตองด าเนนการเผยแพรนโยบายอนรกษพลงงานในรปแบบตาง ๆ (ดหวขอ (2)) ใหกบพนกงาน ลกจางและบคลากรทกระดบในองคกรรบทราบ และใชเปนแนวทางในการปฏบตตามนโยบายอนรกษพลงงาน

(1) เนอหานโยบายอนรกษพลงงาน นโยบายอนรกษพลงงาน ทเจาของโรงงาน ควบคมและเจาของอาคารควบคมจดท าขนนน ตองมเนอหาและสาระส าคญอยางนอยตองมรายละเอยด ดงตอไปน

(1.1) ขอความระบวา “การอนรกษพลงงานเปนสวนหนงของการด าเนนงาน” หรอเปนภาระหนาทสวนหนงขององคกร เพอเปนการแสดงขอผกมด และความรบผดชอบดานการใชพลงงานขององคกร

(1.2) ขอความทบงบอกถง ความเหมาะสมกบลกษณะและปรมาณพลงงานทใช ซงมความหมายวา นโยบายอนรกษพลงงานจะตองใหความส าคญใหเหมาะสม สอดคลอง กบลกษณะและปรมาณพลงงาน ทใช เชน องคกรมการใชพลงงานในการผลตสงซงเปนตนทนหลกสวนหนง ดงนนนโยบายอนรกษพลงงานควรเปนนโยบายหลกและใหความส าคญสง เพอใหเหมาะสมกบปรมาณพลงงานทใช เปนตน

(1.3) ทบงบอกถง การปฏบตตามกฎหมาย ทเกยวของกบการอนรกษพลงงานและการจดการพลงงาน เชน องคกรตองด าเนนการและพฒนาวธการจดการพลงงานอยางเหมาะสม และสอดคลองกบกฎหมายและขอก าหนดอน ๆ ทเกยวของ เปนตน

(1.4) ขอความระบถง แนวทางในการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานอยางตอเนอง เชน องคกรจะด าเนนการปรบปรงประสทธภาพการใชทรพยากรพลงงานอยางตอเนองเหมาะสมกบสภาพธรกจ และเทคโนโลยทใช เปนตน

(1.5) ขอความระบถง แนวทางในการจดสรรทรพยากร ใหมอยางพอเพยง ในการด าเนนการตามวธการจดการพลงงาน หมายความวา องคกร ตองมการสงเสรมและใหการสนบสนนทงทรพยากรบคคลและงบประมาณในการด าเนนการจดการพลงงานอยางเหมาะสม เพอใหการด าเนนงานเปนไปอยางเรยบรอยและมประสทธภาพ



หนา 1-20

(2) การด าเนนการเผยแพรและประชาสมพนธนโยบายอนรกษพลงงาน เมอองคกรมนโยบายอนรกษพลงงาน ทเปนรปธรรม เจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคาร

ควบคมตองท าการเผยแพรและประกาศแจงใหพนกงานทกคนรบทราบและปฏบตตามนโยบาย วธการเผยแพรและประชาสมพนธซงอาจท าไดโดยการตดประกาศ การจดท าเปนเอกสารแจกใหกบพนกงานทกคน การใชเสยงตามสาย หรอการสงนโยบายอนรกษพลงงานใหกบหวหนางานในทกแผนกโดยตรง ทงนคณะท างานอาจจดท าเอกสารรายชอของพนกงานทกคนในองคกรลงลายมอชอรบทราบและเกบไวเปนหลกฐาน

นอกจากการเผยแพรและประชาสมพนธ เจาของหรอผบรหารควรเปดโอกาสใหพนกงานทกคนมสวนรวมในการใหความคดเหนหรอขอเสนอแนะ รวมทงควรใหมการทบทวนเปนระยะ ๆ เพอใหแนใจวานโยบายอนรกษพลงงานทก าหนดขนนนมความทนสมยและเหมาะสมกบองคกร

(3) ขนตอนในการก าหนดนโยบายอนรกษพลงงาน (3.1) คณะท างานประชมรวมกบเจาของโรงงานควบคม และเจาของ อาคารควบคม เพอจดท า

นโยบายอนรกษพลงงาน ในกรณ ทโรงงานควบคม และอาคารควบคมเรมน าวธการจดการพลงงานมาใชในองคกรเปนครงแรก จ าเปนตองน าผลประเมนสถาน ภาพการจดการพลงงานเบองตนมาใชเปนแนวทางในการก าหนดนโยบาย สวนในกรณ ทโรงงานควบค มและอาคารควบคมมวธการจดการพลงงานอยกอนแลว ใหน าผลการทบทวนและวเคราะหผลการด าเนนงานของวธการจดการพลงงานปทผานมา มาประกอบการก าหนดนโยบาย

(3.2) การก าหนดนโยบายอนรกษพลงงานขององคก รตองครอบคลม รายละเอยด ตามหวขอ (1) เปนอยางนอย

(3.3) เมอไดขอสรปนโยบายอนรกษพลงงานแลว คณะท างานตองเกบรวบรวมขอมลหรอเอกสาร ทเกดขนในระหวางการประชม ซงอาจเปนรายงานการประชมกได โดยตองมรายชอผเขารวมประชม และขอสรปทเกดจากการประชม และจดท าเปนเอกสารนโยบายเพอน าเสนอเจาของโรงงานควบคมและอาคารควบคม หรอผบรหารระดบสงลงลายมอชอในนโยบายตอไป

(3.4) คณะท างานแถลงนโยบายอนรกษพลงงานตอพนกงาน ซงอาจท าไดโดยการตดปายประกาศนโยบายอนรกษพลงงานหนาประตทางเขาองคกรและบอรดประกาศขาวสาร (ดตวอยาง



หนา 1-21

ประกาศในรปท 1.7) และควรจดใหมการบรรยายเกยวกบนโยบายอนรกษพลงงานในการปฐมนเทศพนกงานใหมทกครง เพอใหพนกงานทกคนไดทราบและเขาใจถงวตถประสงคของนโยบายอนรกษพลงงาน ท าใหเกดการปฏบตเปนไปในแนวทางเดยวกน

(3.5) ภายหลงการเผยแพรนโยบายอนรกษพลงงาน ควรจดใหมกา รแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะตอนโยบายทก าหนดขน ทงนอาจท าโดยออกแบบส ารวจความคดเหนหรอจดประชมภายในองคกร แลวน าผลส ารวจทไดเสนอตอทประชมทบทวนกบคณะผบรหาร เพอพจารณาความเหมาะสมของนโยบายทก าหนดขนกบสถานการณดานพลงงานในปจจบนขององคกร

1.6.3 หนาทของบคคลทเกยวของ หนาท และความรบผดชอบของบคลากรตาง ๆ ทมตอการก าหนดนโยบายอนรกษพลงงาน

หนาทของเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม 1. ก ากบใหมการจดท านโยบายอนรกษพลงงานทเปนเอกสาร และลงลายมอชอ 2. ควบคมและดแลใหมการประกาศนโยบายอนรกษพลงงานอยางเปนทางการ ใหพนกงานทกคน

รบทราบและปฏบตตาม

หนาทของคณะท างาน 1. ก าหนดนโยบายอนรกษพลงงาน และจดท านโยบายเปนเอกสารทสมบรณ 2. ด าเนนการประกาศและเผยแพรนโยบายอนรกษพลงงานโดยวธการตาง ๆ ทเหมาะสม เชน

แถลงการณ ตดประกาศ ท าโปสเตอร ประชม หรอฝกอบรม เปนตน

หนาทของพนกงาน 1. รบทราบนโยบายอนรกษพลงงาน 2. ปฏบตตามนโยบายอนรกษพลงงาน 3. แสดงความคดเหนและขอเสนอแนะตอนโยบายอนรกษพลงงาน



หนา 1-22

ประกาศ

นโยบายอน รกษพลงงาน

บร ษ ท ศร สยาม จ าก ด ได ด าเน นก จการผล ตยางร ถยนต เพ อจ าหน ายทงภายใ นประ เทศและต างประ เทศ ตงแต ป พ.ศ . 2525 เน องจากในภาวะป จจ บ น ประเทศชาต ก าลงประสบป ญหาด านพลงงาน ซ งเป นป ญหาทม ความส าค ญและม ผลกระทบต อการด ารงช วตของพน กงานและเศรษฐก จของชาต เป นอย างมาก ด งน นทางบร ษ ทฯ จ งได ด าเน นการน า ระบบ การจ ดการพลงงานมาประย กต ใชภายในบร ษ ท ตงแต ป พ .ศ.2550 ทงน บร ษ ทเลงเหนว า การอนร กษ พลงงานเป น ส งส าคญและเปน หนาทของพน กงานทกคนทตองร วมมอก นด าเน นการจ ดการพล งงานอยางต อเน องให คงอย ต อไป

ด งน นบร ษ ทฯ จ งได ก าหนดนโยบายอ น ร กษ พล งงานเพ อใช เป นแนวทางการด าเน นงานด านพล งงานและเพ อ สงเสร มการใชพล งงานให เก ดประส ทธ ภาพและเก ดประโยชน ส งสด ทงน บร ษ ทฯ จ งก าหนดนโยบายอน ร กษ พล งงาน ดงตอไปน

1. บร ษ ทจะด าเนนการและพ ฒนาระบบการจ ดการพลงงานอย างเหมาะสม โดยก าหนดใหการอนร กษ พลงงาน เปนส วนหน งของการด าเน นงานของบรษทฯ สอดคลองก บกฎหมายและขอก าหนดอนๆ ทเก ยวของ

2. บร ษ ทจะด าเนนการปร บปร งประส ทธ ภาพการใช ทร พยากรพลงงานขององค กรอย างต อเน องและเหมาะสม ก บธรก จ เทคโนโลยทใช และแนวทางการปฏ บตงานทด โดยตงเป าหมายทจะลดการใช พลงงานลงร อยละ 2 ของการใช พล งงานตอหน วยผล ตภณฑใ นปทผ านมา

3. บรษทจะก าหนดแผนและเปาหมายการอน รกษในแตละป และส อสารใหพนกงานท กคนเข าใจและปฏ บ ต ไดอยางถ กตอง 4. บร ษ ทถอว าการอนร กษ พลงงานเป นหนาทความร บผ ดชอบของเจ าของ ผบร หาร และพนกงานของบร ษ ทฯ ท กระด บท

จะใหความร วมม อในการปฏ บ ต ตามมาตรการ ทก าหนด ต ดตามตรวจสอบ และรายงานต อ คณะท างา นดานการจ ดการพล งงาน

5. บร ษ ทจะใหการสน บสน นทจ าเป นรวมถ งทร พยากรด านบ คลากร ด านงบประมาณ เวลาในการท างานการฝก อบรม และการมส วนรวมในการน าเสนอขอคดเห นเพอพฒนางานดานพล งงาน

6. ผ บร หารและคณะท างานด านการจดการพล งงานจะทบทวนและปร บปร งนโยบาย เป าหมาย และแผนการ ด า เน นงานดานพล งงานทกป

จ งประกาศมาเพอทราบและถ อปฏ บตโดยทวก น

ประกาศ ณ ว นท ...................................................

ลงช อ ..................................................................... (..........................................................)

ต าแหนง ...(เจ าของโรงงานควบคม/อาคารควบคม หรอผบรหารระดบส ง)...

รปท 1.7 ตวอยางประกาศนโยบายอนรกษพลงงาน

..................

.......

..............................



หนา 1-23

1.7 ขนตอนท 4 การประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน


“ขอ 6 ใหเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมจดใหมการประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน โดยการตรวจสอบและประเมนการใชพลงงาน ทมนยส าคญ ตามหลกเกณฑและวธการ ทรฐมนตรประกาศก าหนดในราชกจจานเบกษา” (ทมา : กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552)


วตถประสงคของขนตอนนเปนการคนหาศกยภาพขององคกรในการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงาน เพอใชเปนแนวทางในการก าหนดมาตรการอนรกษพลงงานและปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงาน โดยเรมจากการเกบขอมล ตรวจวดและวเคราะหการใชพลงงาน และประเมนการใชพลงงานทมนยส าคญ กลาวคอเปนการมงเนนไปยงกระบวนการและอปกรณ ทมการใชพลงงานในสดสวน ทสง วามการใชพลงงานไดอยางคมคาและเปนไปตามขอก าหนดทควรจะเปนของแตละอปกรณหรอไม หลงจากนนจงน าขอมล ทไดมาใชเปนแนวทางในการก าหนดเปาหมายและวางแผนงานดานการอนรกษพลงงานตอไป

ประโยชนทไดจากการประเมนศกยภาพในการอนรกษพลงงานขององคกร กคอ ก. เปนดชนในการบงบอกถงตนทนทางพลงงานส าหรบสนคาหรอการบรการ ข. ใชเปรยบเทยบประสทธภาพการใชพลงงานไมวาจะเปนการเปรยบเทยบการใชพลงงาน ของ

องคกรในอดตกบปจจบน หรอเปรยบเทยบการใชพลงงานเบองตนกบโรงงานประเภทเดยวกน ค. ใชก าหนดเปาหมายในการเพมประสทธภาพการใชพลงงานและอนรกษพลงงาน

ในการประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน มแนวทางด าเนนการ ดงน (1) รวบรวมขอมลการผลต การบรการ และการใชพลงงาน ของทกฝายหรอแผนก ทเกยวของกบ

การใชพลงงาน โดยเปนขอมลของเดอนมกราคมถงเดอนธนวาคมในรอบป ทผานมา และจดท าขอมลดงกลาวเปนภาพรวมขององคกร

(2) การตรวจสอบและประเมนการใชพลงงานขององคกร โดยแบงออกเปน 3 ระดบ คอ (2.1) การประเมนระดบองคกร

เปนการประเมนการใชพลงงานทงองคกร ไมแยกเปนหนวยงานหรออปกรณ โดยขนแรกตองทราบขอมลของระบบไฟฟาขององคกรทใช มอตราการใชไฟฟาประเภทใด (อตราปกต TOD หรอ TOU) จ านวนและขนาดหมอแปลงทตดตงแลว จงเกบขอมลการใชพลงงานในรอบปทผานมาตงแตเดอน มกราคมจนถง เดอน ธนวาคม โดยพจารณา จากบลคาไฟฟา ปรมาณการใชเชอเพลงและพลงงานหมนเวยน รวมทงค านวณหาสดสวนการใชพลงงาน



หนา 1-24

ไฟฟาและเชอเพลงแยกตามระบ บการใชพลงงานของโรงงานควบคมและอาคารควบคม (ระบบแสงสวาง ปรบอากาศ การท าความเยน อดอากาศ การผลต อน ฯลฯ) การประเมนแบบนสามารถใชประโยชนได 2 รปแบบ ก. เปรยบเทยบขอมลการใชพลงงานในอดต เชน องคกรใชพลงงานมากขน นอยลง หรอ

เทาเดม เมอเทยบกบปทผานมาซงมก าลงการผลตเทาเดม เปนตน ข. เปรยบเทยบขอมลการใชพลงงานของโรงงานหรออาคารอน ทมกระบวนการผลต ท

คลายกนหรอขนาดใกลเคยงกน (ถาม)

(2.2) การประเมนระดบผลตภณฑหรอการบรการ เปนการเปรยบเทยบตนทนทางพลงงานของการผลตสนคาหรอการบรการ ท าไดโดยการ

หาคาการใชพลงงานจ าเพาะ (Specific Energy Consumption : SEC) จากอตราสวนของปรมาณการใชพลงงานตอปจจยทมผลกระทบตอการใชพลงงาน ดงน

ส าหรบโรงงานควบคม ปจจยทมผลกระทบตอการใชพลงงานคอ หนวยผลผลต เชน น าหนกของเสนใย ในกรณทโรงงานเปนโรงงานปนเสนดาย เปนตน

ส าหรบอาคารควบคม ปจจยทมผลกระทบตอการใชพลงงานอาจเปน จ านวนหองพก ทจ าหนายไดในกรณของโรงแรม หรอ จ านวนของผใชบรการของโรงพยาบาล หรอพนทใชสอย (ตารางเมตร ) ในกรณของอาคารทวไป เปนตน

(2.3) การประเมนระดบเครองจกร/อปกรณหลก เปนการประเมน

ประสทธภาพของอปกรณหรอเครองจกร หลกแตละตวโดยการประเมนการใชพลงงาน ทมนยส าคญในกระบวนการผลตหรอการบรการของโรงงานควบคมและอาคารควบคม โดยการตรวจวดหาขอมลปรมาณการใชพลงงาน ชวโมงการท างาน และวเคราะหหาคาประสทธภาพและการสญเสยพลงงานในแตละเครองจกร/อปกรณหลก ทมการใชในโรงงานควบคมและอาคารควบคม

ทงน การประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคมตามบทน เปนไปตามหลกเกณฑและวธการ ทก าหนดในประกาศกระทรวงพลงงาน เรอง หลกเกณฑและวธการด าเนนการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552 ซงมรายละเอยดอยในภาคผนวก ข

ในสวนรายละเอยด ศกษาเพมเตมไดในบทท 2



หนา 1-25

1.7.3 หนาทของบคคลทเกยวของ หนาทและความรบผดชอบของบคลากรตาง ๆ ทมตอการประ เมนศกยภาพการอนรกษพลงงานตา ม

ประกาศกระทรวงฯ

หนาทของเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม ก ากบ ดแล และใหการสนบสนนในการด าเนนการประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน

หนาทของคณะท างาน 1. รวบรวมและจดท าขอมลการใชงานของอาคาร ขอมลการผลต และการใชพลงงาน ส าหรบโรงงาน

ควบคมและอาคารควบคมในรอบปทผานมา 2. ประเมนหาคาการใชพลงงานจ าเพาะของผลผลต (โรงงานควบคม) หรอการบรการ (อาคารควบคม) 3. จดท าแบบบนทกการใชพลงงานของเครองจกร /อปกรณหลก ทมนยส าคญของการใชพลงงานใน

โรงงานควบคมและอาคารควบคม โดยการหาปรมาณการใชพลงงาน คาประสทธภาพหรอสมรรถนะการใชพลงงาน และคาปรมาณการสญเสยพลงงาน

หนาทของพนกงาน ใหความรวมมอในการรวบรวมขอมลการใชพลงงาน และการประเมนการใชพลงงาน



หนา 1-26

1.8 ขนตอนท 5 การก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน และแผนการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการ

อนรกษพลงงาน


“ขอ 7 เจาของโรงงานควบคม และเจาของอาคารควบคมตองจดใหมการก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานของพลงงาน ทประสงคจะใหลดลง โดยก าหนดเปนรอยละของปรมาณพลงงาน ทใชเดม หรอก าหนดระดบของการใชพลงงานตอหนงหนวยผลผลต รวมทงระบระยะเวลาการด าเนนการ การลงทน และผลทคาดวาจะไดรบจากการด าเนนการเพอใหบรรลเปาหมาย ตามหลกเกณฑและวธการ ทรฐมนตรประกาศก าหนดในราชกจจานเบกษา

ในการด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงานตามวรรคหน ง เจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมตองจดใหมแผนการฝกอบรมและจดใหมกจกรรมเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน โดยใหบคลากรของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมเขารวมฝกอบรมและรวมกจกรรมอยางตอเนอง เพอเปนการใหความรและสรางจตส านกใหเกดความตระหนกถงผลกระทบจากการใชพลงงาน และเผยแพรใหบคลากรของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมทราบอยางทวถง” (ทมา: กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552)

1.8.2 ขอแนะน า วธการก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน แผนการฝกอบรมและกจกรรมเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน หลงจากการประเมนศกยภาพทางเทคนคเพอคนหามาตรการอนรกษพลงงาน เจาของโรงงานควบคม

และเจาของอาคารควบคมตองก าหนดมาตรการอนรกษพลงงานเพอน าไปสการก าหนดเปาหมายการอนรกษพลงงาน และรวมทงจดท าแผนอนรกษพลงงาน เพอใหมแผนงานทจะด าเนนการใหบรรลส เปาหมายทก าหนดไว ไดอยางเปนระบบและตอเนอง และมแผนการฝกอบรม และกจกรรมเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน เพอเปนการเสรมสรางความร และกระตนใหพนกงาน ลกจางและบคลากรของโรงงา นควบคมและอาคารควบคมด าเนนการอนรกษพลงงานบรรลผลส าเรจตามเปาหมายและแผนฯ ทก าหนดไว

เมอด าเนนการจดท าเปาหมายและแผนดงกลาวเสรจเรยบรอยแลว เจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมตองเผยแพรแผนการฝกอบรมและกจกรรมเพอสงเสรมการอนรกษพลงงานดวยวธการทเหมาะสม ใหพนกงาน ลกจาง และบคลากรของโรงงานควบคมหรออาคารควบคมทราบอยางทวถง

ทงน โดยมขอแนะน าในการด าเนนการดงน



หนา 1-27

(1) การก าหนดมาตรการอนรกษพลงงาน แนวทางการก าหนดมาตรการอนรกษพลงงานหรอมาตรการ ท ชวยแกไขปญหาเกยวกบ

ประสทธภาพของเครองจกร/อปกรณ อาจใชหลกการของ Cause-and-Effect Diagram หรอทในบางครงเรยกวา “Fishbone Diagram” เปนแนวทางในการระดมความคดเหน โดยเรมจากผล ทไดรบ (Effect) คออปกรณประสทธภาพต าเปนหวปลาอยทางขวามอ (รปท 1.8) และพจารณาทละประเดน

รปท 1.8 Cause-and-Effect Diagram (หรอ Fishbone Diagram)

เรมจาก เครองจกร /อปกรณ วธการท างาน วสด ทใช และพนกงาน ทกประเดนสามารถเปนสาเหตทท าใหมการใชพลงงานสงไดจงไมควรละเลย เมอทราบสาเหต ทกอใหเกดการใชพลงงานสงกวาเกณฑแลว ล าดบถดไปคอการก าหนดมาตรการทเหมาะสม เชน หากหนงในสาเหต ทท าใหคา SEC ของ Air Compressor สงกวาคาเฉลย คออณหภมของอากาศทใช (Air Intake) มาก ดงนนมาตรการทควรก าหนดคอการปรบปรงใหอากาศใชมอณหภมทลดลง ซงอาจท าโดยปรบปรงระบบการถายเทความรอนของ Compressor House กได เปนตน รปท 1.9 แสดงแนวทางในการก าหนดมาตรการอนรกษพลงงาน ทก าหนดใหองคกร ทน าระบบการจดการพลงงานมาประยกตใชตองพจารณาในเรองตาง ๆ ซงรวมถง

/

สาเหตทอาจเปนไป

ผลทไดรบ

(Effect)



หนา 1-28

(1.1) การใชระบบปจจบนทมอยใหเกดประโยชนสงสด โดย

ควบคมการท างานแนวทางเดมใหดขนโดยการใช Standard Operating Procedures (สาเหตทพบจากการท า Cause - and - Effect Analysis คอพนกงาน)

การปรบเปลยนวธการท างานโดยพจารณาจาก Best Practices (สาเหตทพบจากการท า Cause - and - Effect Analysis คอวธการท างาน) การปรบปรงงานซอมบ ารง โดยพจารณาใหประยกตองคประกอบของหลกการ Total Preventive Maintenance (TPM) ซงประกอบดวย Preventive Maintenance, Corrective Maintenance, Maintenance Prevention และ Breakdown Maintenance ทงน องคกรไมจ าเปนตองประยกตใชทง 4 องคประกอบ หากแตควรน าองคประกอบทเหมาะสมกบสภาพ/ความพรอมมาใช (สาเหตทพบจากการท า Cause – and - Effect Analysis คอ เครองจกร/อปกรณ) การปรบปรงประสทธภาพกระบวนการผลต (สาเหตทพบจากการท า Cause - and - Effect Analysis คอวสดทใช)

(1.2) การปรงปรงสงทมอย เชน การปรบสภาพของ Compressor House เพอให Air Intake ม

อณหภมลดลง เปนตน (1.3) การเปลยนแปลงสงทมอย เชน การตดตง Air Compressor เครองใหมทมประสทธภาพ สง

กวาของเดมเพอชวยดงคาประสทธภาพโดยรวมในการผลต Compressed Air ขององคกร เปนต น


หนา 1-29


รปท 1.9 แนวทางการก าหนดมาตรการอนรกษพลงงาน

การปรบเปลยนวธการท างานโดยพจารณาจาก Best Practices

การควบคมการท างาน (ลกษณะเดม) โดยใช Standard Operating Procedures (SOP)

การปรบปรงงานซอมบ ารง (Total Productive Maintenance)

การปรบปรงประสทธภาพกระบวนการผลต (Process Efficiency Improvement)

Preventive Maintenance

Corrective Maintenance

Maintenance

Prevention Breakdown Maintenance

ปรบอปกรณ

ปรบสภาวะแวดลอม

การเปลยนเปนอปกรณใหมทมประสทธภาพสงกวา

การตดตงอปกรณใหมเพอใหประสทธภาพระบบโดยรวมสงขน

การใชระบบปจจบนใหเกดประโยชนสงสด

การเปลยนแปลงสงทมอย (Major Replacements)

การปรบปรงสงทมอย (Minor Changes)

มาตรการอนรกษพลงงาน



หนา 1-30

(2) การก าหนดเปาหมายการอนรกษพลงงาน จากมาตรการอนรกษพลงงานตาง ๆ ทก าหนดตามแนวทาง ทกลาว ไปแลวในขอ (1) องคกร

ตดสนใจก าหนดเปาหมายในการอนรกษพลงงานเพอใชเปนหลกในการประเมนความส าเรจในการก าหนดเปาหมายมอย 3 แนวทาง ไดแก

แนวทางท 1 ผบรหารระดบสงเปนผก าหนดเปาหมายโดยไมไดพจารณาขอมลในอดต การก าหนดเปาหมายโดยวธนเปนการก าหนดทศทางและจดหมายเพอใหองคกรใชความพยายามอยางเตมความสามารถในการบรรลสเปาหมายดงกลาว ซงในทางปฏบต อาจจะ ไมสามารถบรรลสจดหมาย ทตงไวทงหมด แตองคกรกจะไดรบผลประหยดทเกดขนสวนหนงจากความพยายามดงกลาว

แนวทางท 2 การใชคาต าสดของอปกรณ หรอการใชพลงงาน ทองคกรเคยท าได หรอการใชคาต าสดในแผนภม ทไดจากความสมพนธระหวางระดบพลงงาน ทใชกบตวแปร (driver) ตวอยางเชน แผนภมแสดง ความสมพนธ ระหวางระดบพลงงานทใชกบปรมาณไอน า ทผลตได ดงแสดงในรป ท 1.10 เสนทบเปนค าเฉลยระดบ การใชพลงงานในอดตในขณะทเสนปะเปนเสนตรงทลากผานจดการใชพลงงาน ทต าสด และเปนเสนก าหนดเปาหมายอนรกษพลงงานนนเอง

รปท 1.10 แผนภมความสมพนธระหวางพลงงานทใชกบปรมาณไอน าทผลตได

(คาเฉลย)

(เปาหมาย)



หนา 1-31

แนวทางท 3 การใชขอมลการวเคราะห ทไดจากการเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐาน (Benchmarking) : วธนเปนการใชคา ทดในล าดบ ถดไป เพอน ามาก าหนดเปนเปาหมายของอปกรณ ตวอยางเชน จากผลการเปรยบเทยบเกณฑมาตรฐาน ของอตสาหกรรมปนซเมนต พบวาคาเฉลยมาตรฐานของคาการใชพลงงานจ าเพาะ (SEC) ของอตสาหกรรมปนซเมนตมคาเทากบ 3.291 GJ/Ton ในขณะทคาทดทสดมคาเทากบ 3.05 GJ/Ton ดงนนองคกรอาจก าหนดเปาหมายใหคาการใชพลงงานจ าเพาะทตองการมคาเทากบ 3.29 GJ/Ton เปนตน

ในการจดท าทงเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานนน คณะท างานดานการจดการพลงงานของโรงงานควบคมและอาคารควบคมนน อาจจดใหมการประชมรวมกบคณะผบรหารและผเกยวของเพอระดมความคดและขอเสนอแนะ โดยการน าขอมลการใชพลงงานและขอมลเกยวกบปจจยทมผลกระทบตอการใชพลงงาน ตลอดจนผลการประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน ซงรวบรวมหรอจดท าขนไวแลวใน ขนตอนท 4 มาใชพจารณาประกอบการจดท าเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน โดยในการจดท าเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานดงกลาวตองระบถงชอมาตรการอนรกษพลงงานและต วชวดความส าเรจของการด าเนนการ มาตรการอนรกษพลงงานแตละมาตรการ ซงก าหนดเปนรอยละของการใชพลงงานเดม รวมถงเงนลงทนและระยะเวลาคนทนในการด าเนนมาตรการอนรกษพลงงานแตละมาตรการทก าหนดไวเปาหมายการอนรกษพลงงาน

ซงจากสถตขอมลในการด าเนนการอนรกษพลงงานโดยการน ามาตรการจดการพลงงานนมาทดลองใชกบโรงงานควบคมและอาคารควบคมบางสวนทผานมา ปรากฏวามผลประหยดจากมาตรการอนรกษพลงงานจากการปรบเปลยนพฤตกรรมในเบองตนทไมตองลงทนสง มผลประหยดโดยเฉลยอย างนอย รอยละ 5-10 เทยบกบการใชพลงงานทงหมด ดงนนเจาของโรงงาน ควบคมและ เจาของอาคารควบคมควรตงเปาหมายอนรกษพลงงานใหมการประหยดไดอยางนอยรอยละ 1 เทยบกบการใชพลงงานทงหมด



หนา 1-32

ตารางท 1.4 ตวอยางตารางสรปเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน

ล าดบท มาตรการ

เปาหมายการประหยด รอยละ

ผลประหยด เงนลงทน (บาท)

ระยะเวลา คนทน (ป)

ไฟฟา เชอเพลง

กโลวตต กโลวตต-ชวโมง/ป บาท/ป ชนด ปรมาณ

(หนวย/ป) หนวย

เชอเพลง บาท/ป

ดานไฟฟา

รวม

ดานความรอน

รวม



หนา 1-33

(3) ว ธการจดท าแผนอน รกษ พลงงาน ส าหร บการจ ดท าแผนอน ร กษ พ ล งง านน น เน องจากว ตถ ปร ะสงค ของการจ ดใ ห ม ว ธ การจ ด

การพล งงานขนในองค กรก เพ อให บรรล เป าหมายอนร กษ พล งงานแล วย งม ว ตถ ประสงค เพ อให เกดการอน ร กษ พลงงานทยงยน

ทงน แผนอน ร กษ พล งงานทด ต องแสดงรายชอและว ตถ ประสงค ของมาตรการทจะด าเน นการ ระยะเวลา งบประมาณ กลมเป าหมาย ผลทคาดวาจะได ร บจากการด าเนนการ และผ ร บผดชอบในการด าเน น มาตรการอน รกษพลงงานแตละมาตรการ (ตวอยางตารางสรปแผนอน รกษพลงงานแสดงในตารางท 1.5)

(4) ว ธการจดท าแผนการฝกอบรมและกจกรรมเพอส งเสรมการอน รกษ พลงงาน ส าหร บการฝ กอบร มและก จกรรมเพอ ส งเสร มการอน ร กษ พล งงา นควรจะต องปร ะกอบ ด วย

รายละเอ ยดเก ยวก บช อหล กส ตรการฝ กอบรมหร อก จกรรมเพอส งเสร มการอน ร กษพล งงาน กล มเป าหมายของ ผ อบรม ระยะเวลาในการฝ กอบรม และผ ร บผ ดชอบในการฝ กอบรมแตละหล กส ตรหร อก จกรรมเพอส งเสร ม การอน ร กษพล งงาน (ต วอยางตารางสร ปแผนการฝ กอบรมและก จกรรมส งเสร มการอน ร กษพล งงาน แสดงในตารางท 1.6)

ตารางท 1.5 ตวอยางตารางสรปแผนอน รกษพลงงาน

ล าดบท

มาตรการ

วตถ ประสงค

ระยะเวลาา

เงนลงท น (บาท)

ผร บผดชอบ เร มตน

(เดอน/ป)

สนสด

(เดอน/ป)

ตารางท 1.6 ตวอยางตารางสรปแผนการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการอน รกษพลงงาน

ล าดบท

หล กสตร

กล ม ผเขาอบรม

เดอน ผรบผดชอบ

ม.ค. ก.พ ม. ค. เม.ย พ.ค. ม. ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ล าดบท

กจกรรม

กล ม

ผเขารวม

เดอน ผรบผดชอบ

ม.ค. ก.พ ม. ค. เม.ย พ.ค. ม. ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

รายละเอ ยดในการจ ดท าเป าหมายและแผนอน ร กษพล งงาน แผนการฝ กอบรมและก จกรรมเพอส งเสรมการอน รกษพลงงาน ศ กษาเพมเตมไดจากคมอการจดท ารายงานการจดการพลงงาน ซ งจดท าโดย พพ.



หนา 1-34

1.8.3 หนาทของบคคลทเกยวของ หนาท และความรบผดชอบของบคลากรตาง ๆ ทมตอการก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน

รวมทงแผนการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการอนรกษพลงงาน

หนาทของเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม ก ากบ ดแล และมสวนรวมในการก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน รวมทงแผนการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการอนรกษพลงงาน พรอมทงใหการสนบสนนทางดานงบประมาณ และบคลากรทจ าเปนตอการด าเนนการ

หนาทของคณะท างาน 1. ก าหนดและจดท าเปาหมายและแผนการอนรกษพลงงานใหเปนไปตามขอก าหนด 2. ด าเนนการวางแผนและจดใหมการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการอนรกษพลงงาน 3. ก าหนดผรบผดชอบในการด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน การฝกอบรมและกจกรรม 4. ประเมนผลผเขารบการฝกอบรม หรอผเขารวมกจกรรม พรอมทงจดท าประวตการฝกอบรมของ

พนกงานทกคน 5. เผยแพรแผนการฝกอบรมใหพนกงานทกคนในองคกรรบทราบ

หนาทของพนกงานทเกยวของ ใหความรวมมอกบคณะท างานในการก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานขององคกร รวมทง

เขารวมฝกอบรม และกจกรรมทเกยวของกบตนเอง



หนา 1-35

1.9 ขนตอนท 6 การด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน การตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน


“ขอ 8 เจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมตองควบคมดแลใหมการด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน

ใหเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมาย และแผนอนรกษพลงงานทจดท าขนตามขอ 7 ตามหลกเกณฑและวธการทรฐมนตรประกาศก าหนดในราช กจจานเบกษา”

(ทมา: กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพล งงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552)


ภายหลงจากทเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน รวมทงแผนการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการอนรกษพลงงาน ผานการอนมตจากเจาของโรงงานควบคม และเจาของอาคารควบคม หรอผบรหารสงสด แลว คณะท างานมหนาทในการควบคมดแลใหมการด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน และแผนการฝกอบรมฯ รวมถงตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน เพอตดตามความกาวหนาของการปฏบตงานวามการด าเนนการเปนไปตามก าหนดเวลาทระบไวในแผนงานหรอไม ซงหากมความลาชาหรอการปฏบตไมเปนไปตามเปาหมายและแผนงานทวางไว คณะท างานจะตองด าเนนการคนหาสาเหตวาท าไมการด าเนนงานจงไมประสบผลตามทไดวางไว พรอมทงหาแนวทางแกไขในการด าเนนงานเพอปรบปรงใหการท างานบรรลตามเปาหมาย เพอน าเสนอตอผบรหารระดบสงตอไป



หนา 1-36

ในการด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน และแผนการฝกอบรมฯ รวมทง การตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน คณะท างานควรด าเนนการดงน

(1) ควบคมใหมการด าเนนมาตรการตามระยะเวลา ทก าหนดในแผนอนรกษพลงงาน และแผนการฝกอบรมฯ โดยการใหผรบผดชอบในแตละมาตรการรายงานผลการด าเนนการ รวมทงปญหาและอปสรรคอยางสม าเสมอ โดยการรายงานความกาวหนาอาจระบในรปของเปอรเซนตของผลส าเรจในการด าเนนงาน รวมทงพจารณาปรบเปลยนแผนด าเนนการ ในกรณทมความจ าเปน

(2) ตรวจสอบผลการด าเนนงานในแตละแผนงานหรอแตละมาตรการโดยเทยบกบแผนอนรกษพลงงานและแผนการฝกอบรมฯ ทก าหนดไว

(3) หากมาตรการใดมการด า เนนการลาชา ไมเปนไปตามแผน ตองวเคราะหหาสาเหต ทท าใหการด าเนนงานไมบรรลตามเปาหมายอาจใชวธ ทเรยกวาไดอ ะแกรมแบบกางปลา (Fishbone Diagram) ในการหาสาเหต (ตวอยางดงรปท 1.11) เพอหาแนวทางแกไขและสรปผล ทคาดวาจะเกดขนไวในรายงานผลการด าเนนงานตอไป

(4) ส าหรบมาตรการทด าเนนการแลวเสรจตาม ทก าหนดไ ว คณะท างานตองจดใหมการด าเนน การตรวจสอบและวเคราะห การปฏบตตามเปาหมายและแผนฯ ทงนอาจมอบหมายใหพนกงาน ทรบผดชอบมาตรการนเปนผควบคมการตรวจสอบ และสงผลการตรวจสอบใหกบคณะท างาน อกทหนง

(5) การตรวจสอบและการวเคราะหการปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน ดงกลาว ใหรวมทง การตรวจสอบและว เคราะหกจกรรมเพอสงเสรมการ อนรกษพลงงาน โดยควรท าเปนประจ าอยางนอย 3 เดอนตอครง และ จดท าเปน รายงาน เสนอให เจาของโรงงานควบคม และเจาของอาคารควบคมทราบโดยในรายงานดงกลาวตองประกอบดวย

ผลสร ปการต ดตามการด าเนนการของมาตรการอนร กษพล งงาน โดยระบ ชอมาตรการอนร กษ พล งงาน สถานภาพการด าเน นงาน และป ญหาและอ ปสรรคในการด าเน นงาน (ต วอย างตารางสร ปผลการ ตดตามการด าเน นการตามแผนอน รกษพลงงานแสดงอยใน ตารางท 1.9)

ผลการตรวจสอบและว เคร าะห การปฏ บ ต ตามมาต รการอน ร กษ พล งงานแยกตามมาตรการ ดานไฟฟ าและมาตรการด านความร อน โดย ระบ ชอมาตรการอน ร กษ พล งงานทด าเน นการแต ละมาตรการ ระยะเวลากา รด าเนนการแต ละมาตรการตามแผนอนร กษ พล งงานและระยะเวลาทเก ดขนจร ง สถานภาพการ ด าเน นงานทเก ดข นจร ง เง นลงท นตามแผนและเง นลงท นทเก ดขนจร ง ผลการอน ร กษ พล งงานตามแผนและทเก ดขนจร ง ป ญหาและอ ปสรรคในระหว างการด าเน นการ ความค ดเห นและข อเสนอแนะ (ต วอย างตารางผลก ารตรวจสอบ และว เคร าะห การป ฏ บ ต ตามเป าหมายและแผ นอน ร กษ พล งงานส าหร บ มาตรการอน ร กษพลงงานแสดงอย ใน ตารางท 1.7 และ ตารางท 1.8)



หนา 1-37

ผลสรปการตดตามการด าเนนการของการฝกอบรมและกจกรรมเพอสงเสรมการอนรกษพล งงาน โดยระบ ชอหล กส ตรการฝ กอบรมหร อก จกรรมเพอส งเสร มการอน ร กษ พล งงาน สถานภาพการ ด าเนนการ ป ญหาและอ ปสรรคในการด าเน นการ (ถ าม ) และจ านวน ผ เข าอบรม (ต วอย างตารางสร ปสถานภาพ การด าเน นงานตามหลกส ตรการฝ กอบรมและก จกรรมส งเสรมการอน รกษพลงงานแสดงอยใน ตารางท 1.10)

รายละเอ ยดในการจ ดท ารายงานผลการตรวจสอบและว เคราะห การปฏ บ ต ตามเป าหมายและ แผนอน ร กษ พล งงาน รวมทงแผนการฝ กอบรมและก จกรรมเพอส งเสร มการอน ร กษ พล งงาน ศ กษาเพมเต มไดจากคมอการจดท ารายงานการจดการพลงงาน ซ งจดท าโดย พพ.

รปท 1.11 ตวอยางไดอะแกรมแบบกางปลา

1.9.3 หนาทของบคคลทเกยวของ หนาท และความรบผดชอบของบคลากรตางๆ ทมตอการด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน และ

แผนการฝกอบรมฯ รวมทงการตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน และแผนการฝกอบรมฯ

หนาทของเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม ก ากบและดแลใหมการด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน และแผนการฝกอบรมฯ รวมทงตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานและแผนการฝกอบรมฯ

หนาทของคณะท างาน 1. ตดตามและควบคมใหมการปฏบตตามแผนอนรกษพลงงาน และแผนการฝกอบรมฯ 2. ตรวจสอบการปฏบตงานตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน รวมถงแผนการฝกอบรม ฯของ

ฝายหรอแผนกทเกยวของ 3. วเคราะหหาสาเหตและแนวทางแกไข หากเกดปญหาในการด าเนนการ



หนา 1-38

4. จดท า รายงานผลการตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตามเปาหมาย และแผนการอนรกษพลงงาน รวมถงแผนการฝกอบรมและกจกรรมเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน และรายงานใหผบรหารทราบ

หนาทของพนกงาน ใหความรวมมอกบคณะท างานในการตรวจสอบการด าเนนการตามเปาหมายและแผน ส าหรบผ ทมหนาทรบผดชอบในการด าเนนมาตรการอนรกษพลงงาน รวมทงการฝกอบรมและกจกรรมเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน และรายงานความกาวหนาของการด าเนนการใหคณะท างานทราบเปนระยะ



หนา 1-39

ตารางท 1.7 ตวอยางตารางผลการตรวจสอบและวเคราะหการปฎบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานส าหรบมาตรการดานไฟฟา

ระยะเวลาด าเนนการ สถานภาพ

การด าเนนการ

เงนลงทน ผลการอนรกษพลงงาน

ตามเปาหมาย ทเกดขนจรง

ตามแผน ทเกดขนจรง

ตามแผน ลงทนจรง ไฟฟา ไฟฟา

ด าเนนการ (บาท) (บาท) กโลวตต กโลวตต-ชวโมง/ป บาท/ป กโลวตต กโลวตต-ชวโมง/ป บาท/ป

ตารางท 1.8 ตวอยางตารางผลการตรวจสอบและวเคราะหการปฎบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานส าหรบมาตรการดานความรอน

ระยะเวลาด าเนนการ สถานภาพ

การด าเนนการ

เงนลงทน ผลการอนรกษพลงงาน

ตามเปาหมาย ทเกดขนจรง

ตามแผน ทเกดขนจรง

ตามแผน ลงทนจรง เชอเพลง เชอเพลง

ด าเนนการ (บาท) (บาท) ชนด ปรมาณ (หนวย/ป) บาท/ป ชนด ปรมาณ (หนวย/ป) บาท/ป



หนา 1-40

ตารางท 1.9 ตวอยางตารางสรปผลการตดตามการด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน

ล าดบท มาตรการ สถานภาพการด าเนนการ หมายเหต

[ ] ด าเนนการตามแผน [ ] ไมไดด าเนนการ เนองจาก................................................. [ ] ลาชา เนองจาก……................................................………… .................................................................................................. ..................................................................................................


ตารางท 1.10 ตวอยางตารางสรปสถานภาพการด าเนนงานตามหลกสตรการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการอนรกษ

พลงงาน

ล าดบท ชอหลกสตร/กจกรรม สถานภาพการด าเนนการ หมายเหต





หนา 1-41

1.10 ขนตอนท 7 การตรวจตดตามและประเมนการจดการพลงงาน


“ขอ 9 เจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมตองจดใหมการตรวจตดตาม และประเมนการจดการพลงงาน รวมถงการทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงานตามชวงเวลา ทก าหนดอยางเหมาะสมเปนประจ าอยางนอยปละหนงครง ตามหลกเกณฑและวธการทรฐมนตรประกาศก าหนดในราชกจจานเบกษา” (ทมา: กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552)


การปฏบตตามขอก าหนดใน ขนตอนท 7 น ใหพจารณาการตรวจตดตาม และประเมนผลการจดการพลงงานขององคกร เพอใหทราบถงปญหาอปสรรคในการด าเนนการ ทผานมา องคกรควรจดใหมคณะผตรวจประเมนการจดการพลงงาน ภายในองคกร เพอตดตามและตรวจสอบวธการจดการพลงงาน ทจดท าขนวามการปฏบตงานตามแผน และด าเนนการจดการพลงงานทจดท าขนหรอไม รวมทงรวบรวมเอกสารหลกฐาน ทเกยวของเพอจดท าเปนรายงานการตรวจตดตามขององคกร ส าหรบชวงเวลาและความถในการตรวจตดตามนนตองก าหนดใหเหมาะสมและสม าเสมอ โดยความถของการตรวจตดตามนนสามารถก าหนดขนเองโดยองคกร แตควรท าเปนประจ าอยางนอยปละ 1 ครง ในสวนของคณะผตรวจประเมน ฯ นนตองเปนผ ทมความรและความเขาใจ ในวธการจดการพลงงาน อกทงตองมความเปนกลางและเปนอสระตอกจกรรมทจะท าการประเมน การด าเนนการตรวจตดตามภายในควรก าหนดแผนงาน และขอบเขตของการตรวจประเมนทแนนอน

ในการตรวจตดตา มและประเมนวธการจดการพลงงาน คณะท างาน ดานการจดการพลงงาน ควรด าเนนการดงน

(1) ด าเนนการประช มรวมกบเจาของโรงงานควบคมและ เจาของ อาคารควบคม เพอจดตงคณะผตรวจประเมนการจดการพลงงานภายในองคกร พรอมทงก าหนดวาระการท างานของคณะผตรวจประเมนฯ ตามความเหมาะสม คณะผตรวจประเมนฯ ควรมสมาชกอยางนอย 2 คน ซงอาจประกอบดวยบคคลทมาจากภายนอกหรอภายในองคกรกได ทงน แลวแตความเหมาะสมและอตราก าลงคนขององคกรนน

(2) เจาของโรงงานควบคมและ เจาของอาคารควบคม ลงนามค าสงแตงตงคณะผตรวจประเมนฯ และเผยแพรใหพนกงานขององคกรรบทราบ (ตวอยางค าสงแตงตงคณะผตรวจประเมนฯ อยในรปท 1.12)

| 2



หนา 1-42

(3) ขอก าหนดของการจดการพลงงานทตองไดรบการตรวจประเมนมหวขอดงน ก. การจดตงคณะท างานดานการจดการพลงงาน ข. การประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตน ค. การมนโยบายอนรกษพลงงาน ง. การประเมนศกยภาพอนรกษพลงงาน จ. การมเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน รวมทงแผนการฝกอบรม และกจกรรมสงเสรมการ

อนรกษพลงงาน ฉ. การด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน และการตรวจสอบและวเคราะหการปฏบตตาม

เปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน ช. การตรวจตดตามและประเมนการจด

การพลงงาน ซ. การทบทวนวเคราะหและแกไข

ขอบกพรองของการจดการพลงงาน

(4) การตรวจตดตามและประเมนการจดการพลงงานของคณะผตรวจประเมนฯ ตามขอ (3) ใหด าเนนการโดยการประเมน ก. จากรายงาน เอกสาร หรอหลกฐาน

ตางๆ ทคณะท างาน ดานการจดการพลงงาน จดท าขนหรอจดเกบ เชน แผนการฝกอบรม เปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน การเขารบการฝกอบรมของพนกงาน และการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบพลงงาน เปนตน

ข. จากการสอบถามพนกงาน โดยการสมภาษณหรอ ใหตอบแบบสอบถาม เปนตน การตรวจเอกสาร หลกฐานตาง ๆ จะเปนลกษณะของการตรวจวามหรอไม มเอกสารหลกฐาน และเอกสาร หลกฐานนนมแลวครบถวนหรอไม พรอมทงคณะผตรวจประเมนฯ ตองเสนอขอปรบปรงหรอเสนอแนะในกรณ ทการด าเนนการจดการพลงงานไมเปนไปตามวธการ ทก าหนด

(5) ภายหลงการตรวจสอบและประเมนการจดการพลงงานตามขอ (4) เรยบรอยแลว คณะผตรวจประเมนฯ ตองท าการสรปผลการตรวจตดตามและประเมนวธการจดการพลงงาน ดงกลาว พรอมทงลงลายมอชอรบรองโดยประธานคณะผตรวจประเมนฯ และจดสง ใหกบคณะท างานดานการจดการพลงงานและเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคมรวมกนพจารณาผลการตรวจประเมนการจดการพลงงาน เพอท าการทบทวน วเคราะหและแกไขขอบกพรอง โดยมรายละเอยดเพมเตมในขนตอนท 8 ตอไป



หนา 1-43

รายละเอยดผลสรปการตรวจตดตามและประเมนการจดการพลงงานดงกลาวทคณะผตรวจ

ประเมนฯ จดท าขนตามขอศกษาเพมเตมไดจากคมอการจดท ารายงานการจดการพลงงาน ซงจดท าโดย พพ.

1.10.3 หนาทของบคคลทเกยวของ หนาท และความรบผดชอบของบคลากรตาง ๆ ทมตอการตรวจตดตามและประเมนวธการจด

การพลงงาน

หนาทของเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม 1. แตงตงคณะผตรวจประเมนการจดการพลงงานภายในองคกรเปนลายลกษณอกษรและลงนาม

ในค าสงแตงตง 2. ก ากบ ดแล ใหมการด าเนนการตรวจตดตาม และประเมนการจดการพลงงาน

หนาทของคณะท างาน 1. จดเตรยมเอกสาร หลกฐานในการด าเนนการตามขอก าหนดของวธการจดการพลงงาน 2. น าผลการตรวจประเมนมาทบทวน วเคราะหและแกไขขอบกพรอง

หนาทของคณะผตรวจประเมนฯ 1. ก าหนดวตถประสงค ขอบเขต และแผนการด าเนนการตรวจประเมน 2. ด าเนนการตรวจประเมนตามแผนทก าหนด 3. ท าการสรปผลการตรวจประเมน และรายงานใหกบคณะท างาน ดานการจดการพลงงาน และ

เจาของโรงงานควบคมและอาคารควบคม และผบรหารระดบสง

หนาทของพนกงาน เตรยมความพรอมและใหความรวมมอกบคณะผตรวจประเมนฯ ในการตรวจประเมนภายใน



หนา 1-44

ค าสงแตงตง คณะผตรวจประเมนการจดการพลงงานภายในองคกร

เพอใหการด าเนนงานดานการจดการพลงงานของบรษทฯ เปนไปอยางตอเนอง มประสทธภาพ และม

ประสทธผล จงไดแตงตงคณะผตรวจประเมนการจดการพลงงานภายในองคกร ดงมรายชอตอไปน

1. ............................................................. ประธาน

2. ............................................................. คณะท างาน

3. ............................................................. คณะท างาน

4. ............................................................. คณะท างาน

5. ............................................................. คณะท างานและเลขานการ

โดยคณะผตรวจประเมนฯ ทงหมดมหนาทและความรบผดชอบในการตรวจสอบและประเมนวธการจดการพลงงานภายในองคกรใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคม/อาคารควบคม พ.ศ.2552 ทงนมผลบงคบใชตงแตวนท ...................... เปนตนไป

ลงชอ.....................................................

(...................................................) (เจาของโรงงานควบคม/อาคารควบคม หรอผบรหารระดบสง)

รปท 1.12 ตวอยางค าสงแตงตงคณะผตรวจประเมนการจดการพลงงานภายในองคกร



หนา 1-45

ตารางท 1.11 ตวอยางตารางสรปผลการตรวจตดตามการด าเนนการจดการพลงงานภายในองคกร

รายการตรวจประเมน สงทตองมเอกสาร/หลกฐาน ผลการตรวจสอบ

ความถกตองครบถวนตาม ขอก าหนด

ขอควรปรบปรง/ ขอเสนอแนะ

ม ไมม ครบ ไมครบ

1. คณะท างานดานการจดการพลงงาน 1. ค าสงแตงตงคณะท างานดานการจดการพลงงาน ทระบ โครงสราง อ านาจ หนาทและความรบผดชอบของคณะท างาน

2. เอกสารทแสดงถงการเผยแพรค าสงแตงตงคณะท างานดานการ จดการพลงงานใหบคลากรรบทราบดวยวธการตางๆ

3. อน ๆ (ระบ) .................................................... 2. การประเมนสถานภาพ การจดการพลงงานเบองตน

1. ผลการประเมนการด าเนนงานดานพลงงานทผานมา โดยใช ตารางการประเมนการจดการพลงงาน (Energy Management Matrix)

2. อน ๆ (ระบ) .................................................... 3. นโยบายอนรกษพลงงาน 1. นโยบายอนรกษพลงงาน

2. เอกสารทแสดงถงการเผยแพรนโยบายอนรกษพลงงานใหบคลากรรบทราบดวยวธการตางๆ

3. อน ๆ (ระบ) ....................................................



หนา 1-46

ตารางท 1.11 ตวอยางตารางสรปผลการตรวจตดตามการด าเนนการจดการพลงงานภายในองคกร (ตอ)

รายการตรวจประเมน สงทตองมเอกสาร/หลกฐาน ผลการ

ตรวจสอบ ความถกตองครบถวนตาม

ขอก าหนด ขอควรปรบปรง/

ขอเสนอแนะ ม ไมม ครบ ไมครบ

4. การประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน 1. การประเมนการใชพลงงานระดบองคกร 2. การประเมนการใชพลงงานระดบผลตภณฑ/บรการ 3. การประเมนการใชพลงงานระดบเครองจกร/อปกรณ 4. อน ๆ (ระบ)....................................................

5. การก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน

1. มาตรการและเปาหมายในการด าเนนการอนรกษพลงงาน 2. แผนการอนรกษพลงงานดานไฟฟา 3. แผนการอนรกษพลงงานดานความรอน 4. แผนการฝกอบรมและกจกรรมสงเสรมการอนรกษพลงงาน

6. การด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน การตรวจสอบและวเคราะห การปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน

1. ผลการด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน 2. ผลการตรวจสอบและวเคร าะหการปฏบตตามเป าหมายและ

แผนอนรกษพลงงานส าหรบมาตรการดานไฟฟา

3. ผลการตรวจสอบและวเคราะห การปฏบตตามเป าหมายและแผนอนรกษพลงงานส าหรบมาตรการดานความรอน

4. ผลการตดตามการด าเนนการตามแผนฝ กอบรมและกจกรรม สงเสรมการอนรกษพลงงาน

5. อน ๆ (ระบ)....................................................



หนา 1-47

ตารางท 1.11 ตวอยางตารางสรปผลการตรวจตดตามการด าเนนการจดการพลงงานภายในองคกร (ตอ)

รายการตรวจประเมน สงทตองมเอกสาร/หลกฐาน ผลการตรวจสอบ

ความถกตองครบถวนตาม ขอก าหนด

ขอควรปรบปรง/ ขอเสนอแนะ

ม ไมม ครบ ไมครบ

7. การตรวจตดตามและประเมนการจด การพลงงาน

1. ค าสงแตงตงคณะผตรวจประเมนการจดการพลงงานภายใน องคกร

2. รายงานผลการตรวจประเมน 3. อน ๆ (ระบ)...................................................

8. การทบทวน วเคราะห และแกไข ขอบกพรองของการจดการพลงงาน

1. แผนการทบทวนการด าเนนงานการจดการพลงงาน

2. รายงานสรปผลการทบทวน วเคราะหและแนวทางแกไข ขอบก พรองของการจดการพลงงาน

3. อน ๆ (ระบ)...................................................

ลงชอ ………………....................................…… ( ………………………………………….. )

ประธานคณะผตรวจประเมนการจดการพลงงานภายในองคกร วนท ................/.............................../..................



หนา 1-48

1.11 ขนตอนท 8 การทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงาน


“ขอ 9 เจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคมตองจดใหมการตรวจตดตาม และประเมนการจดการพลงงาน รวมถงการทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงานตามชวงเวลา ทก าหนดอยางเหมาะสมเปนประจ าอยางนอยปละหนงครง ตามหลกเกณฑและวธการทรฐมนตรประก าศก าหนดในราชกจจานเบกษา” (ทมา: กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552)


การด าเนนการตามขนตอนท 8 น เปนการด าเนนการ ทตอเนองมาจาก ขนตอนท 7 โดยน าผลการประเมนการจดการพลงงานจากการตรวจตดตามภายในมาวเคราะหความเหมาะสม จดออน /จดแขง กจกรรมหรอการด าเนนการ ทเปนประโยชนตอการอนรกษพลงงานขององคกร รวมทง การปรบปรง ประสทธภาพ ในการด าเนนการตามขอก าหนดตาง ๆ ของวธการจดการพลงงาน (นโยบายอนรกษพลงงาน แผนฝกอบรม หรอเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน เปนตน) ในกรณทพบอปสรรคหรอปญหาในการด าเนนการ โดยคณะท างาน ตองท าการวเคราะหหาสาเหตวาเกดจากขอบกพรองของ การจดการพลงงานวา มาจากปจจยภายในองคกร หรอเนองมาจากปจจยภายนอก จากนนจงหาแนวทางแกไขและปรบปรงวธการจดการพลงงานใหมใหเหมาะสมและมประสทธภาพมากยงขน ซงจะสงผลใหเกดการพฒนาวธการจดการพลงงานอยางตอเนอง

ในการประชมทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองของวธการจดการพลงงานนนตองจดขนเปนประจ าอยางนอยปละ 1 ครง และก าหนดขนในชวงเวลา ทเหมาะสม โดยผเขาประชมควรประกอบดวย ผบรหารระดบสง ประธาน และคณะท างาน ดานการจดการพลงงาน รวมทงตวแทนจากหนวยงานอน ๆ ทเกยวของ



หนา 1-49

ในการทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองวธการจดการพลงงาน คณะท างาน ดานการจดการพลงงานควรด าเนนการดงน

(1) จดใหมการประชมทบทวนผลการด าเนนการ ภายหลงการตรวจประเมนภายใน โดยแจงใหผรบผดชอบดานพลงงานหรอตวแทนจากหนวยงาน ทเกยวของทราบถง วตถประสงค รปแบบ ก าหนดเวลา และเขารวมประชม

(2) การจดการประชมทบทวนผลการด าเนนการ ควรมตวแทนจากทกฝายเขารวมแสดงความคดเหนและรบทราบผลการประชม ดงนนควรใหมการเชญผเขารวมประชมทงจากฝายบรหาร คณะท างาน และตวแทนพนกงานทกระดบจากหนวยงานตาง ๆ

(3) รวบรวมผลประเมนการด าเนนการจากหนวยงานตาง ๆ ภายในองคกร แลวท าการสรป ผลการทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงาน และรายงานใหเจาของโรงงานควบคมหรอเจาของอาคารควบคมทราบ โดยผลสรปดงกลาว ควรประกอบดวยผลการทบทวนการด าเนนการจดการพลงงานในแตละขนตอนตาม ทก าหนดในกฎกระทรวงฯ วามความเหมาะสมหรอควรปรบปรง พรอมทงระบขอบกพรอง ทตรวจพบ ในกรณทเหนวาสมควรตองมการปรบปรง และแนวท างการปรบปรงขอบกพรองดงกลาว ทเกดในแตละขนตอนของการด าเนนการจดการพลงงาน

(4) ในระหวางการประชมทบทวนและวเคราะหวธการจดการพลงงาน ผบรหารควรเปดโอกาส ใหผเขารวมประชมแสดงความคดเหนอยางอสระ ทงในสวน ทเปนเชงบวกและเชงลบตอการด าเนนการ โดยในกจกรรมหรอการด าเนนการใด ๆ ทเปนประโยชนในการพฒนาวธการจดการพลงงานกควรใหการสนบสนนและสงเสรมตอไป ส าหรบปญหาอปสรรคหรอขอบกพรอง ทเกดขน ควรรวมกนวเคราะหหาสาเหตและแนวทางในการแกไขทเหมาะสม

(5) ผบรหารระดบสงควรน าขอมล ทไดจากการประชมทบทวนฯ ไปใชในการปรบปรงวธการจดการพลงงานใหดขน เพอการพฒนาอยางตอเนองและยงยน

(6) เผยแพรและประชาสมพนธใหพนกงานทกคนรบทราบถงผลการประชมท บทวนวธการจด การพลงงาน รวมทงแนวปฏบตในการท างานเพอพฒนาวธการจดการพลงงานซงไดจากการประชม



หนา 1-50

รายละเอยดผลสรปการทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงานทจดท าขนตามขอศกษาเพมเตมไดจากคมอการจดท ารายงานการจดการพลงงาน ซงจดท าโดย พพ.

1.11.3 หนาทของบคคลทเกยวของ หนาท และความรบผดชอบของบคลากรตาง ๆ ทมตอการทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรอง

ของวธการจดการพลงงาน

หนาทของเจาของโรงงานควบคมและเจาของอาคารควบคม 1. ควบคมใหมการด าเนนการทบทวนผลการด าเนนวธการจดการพลงงาน 2. รวมทบทวน วเคราะห และรบทราบ ผลการด าเนนการจดการพลงงาน 3. แสดงเจตจ านงใหมการปรบปรงวธการจดการพลงงานอยางตอเนอง

หนาทของคณะท างาน 1. รวบรวมขอมลและสรปผลการประเมนการด าเนนการของหนวยงานตาง ๆ ภายในองคกร 2. ด าเนนการจดการประชมทบทวน วเคราะห และแกไข ขอบกพรองของ การจดการพลงงาน

เผยแพรและประชาสมพนธผลการประชมและแนวทางปฏบต ทไดจากการประชมใหพนกงานทกคนรบทราบ

หนาทของพนกงาน คดเลอกผแทนเขารวมแสดงความคดเหน และเสนอแนวทางแกไขในสวนทรบผดชอบ



หนา 1-51

ตารางท 1.12 ตวอยางตารางสรปผลการทบทวน วเคราะห และแกไขขอบกพรองของการจดการพลงงาน

ขนตอน ผลการทบทวน

ขอบกพรองทตรวจพบ แนวทางการปรบปรง หมายเหต เหมาะสม ควรปรบปรง

1. คณะท างานดานการจดการพลงงาน 2. การประเมนสถานภาพการจดการพลงงานเบองตน 3. นโยบายอนรกษพลงงาน 4. การประเมนศกยภาพการอนรกษพลงงาน 5. การก าหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน 6. การด าเนนการตามแผนอนรกษพลงงาน การตรวจสอบ และวเคราะห

การปฏบตตามเปาหมายและแผนอนรกษพลงงาน

7. การตรวจตดตามและประเมนการจดการพลงงาน

Documents

บทที่ 1 การจัดการพลังงานenergyauditorthai.com/wp-content/uploads/2017/01/02-บทที่-1... · หน้า 1 -5 บทที่ 1 การจัดการพลังงาน